Bí Quyết Để Có Sự Nghiệp Mơ Ước PDF EPUB

" Bí Quyết Để Có Sự Nghiệp Mơ Ước PDF EPUB 🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Bí Quyết Để Có Sự Nghiệp Mơ Ước PDF EPUB Ebooks Nhóm Zalo HỘI MÊ SÁCH Tải eBooks miễn phí tại https://hoimesach.com Nhận eBooks miễn phí qua Zalo: https://zalo.hoimesach.com Group: https://facebook.com/groups/mesachhoi Các bạn độc giả Việt Nam thân mến, Tôi thực sự biết ơn vì các bạn đã chọn cuốn sách này. Thật vinh dự biết bao khi cuốn sách của tôi được xuất bản tại Việt Nam. Tôi sinh ra ở Kobe, một thị trấn nhỏ của Nhật Bản. Ở đây có khá nhiều người Việt Nam sinh sống vậy nên từ nhỏ tôi đã gặp không ít người Việt. Tôi nhớ rằng, suy nghĩ đầu tiên của mình về Việt Nam đó là “Tại sao lại có một đất nước đẹp lạ lùng đến vậy?!”. Khi tôi đi du lịch khắp nước Mỹ lúc còn là sinh viên, bạn thân của tôi là một cậu sinh viên người Việt. Cậu ấy lúc nào cũng vui vẻ và rạng rỡ, đến mức tôi có cảm giác bất cứ điều gì cậu ấy làm cũng rất thú vị. Cậu hay kể những câu chuyện tiếu lâm khiến tôi cười lăn cười bò. Và sau mỗi câu chuyện tôi lại học được thêm một chút về đất nước, con người Việt Nam. Khi đã trưởng thành, tôi có dịp đến thăm Việt Nam, và tôi vô cùng yêu thích con người nơi đây. Nhìn cách họ đối xử với gia đình, bạn bè và mọi người xung quanh, tôi nhận ra rằng nét văn hóa đặc trưng nhất của người Việt chính là văn hóa yêu thương, đùm bọc lẫn nhau. Với tôi Việt Nam luôn là một đất nước xinh đẹp với những con người hiền hòa, nhân ái. Hy vọng những câu chữ mà tôi viết sẽ làm các bạn thực sự cảm động giống như những gì mà Việt Nam đã chạm vào trái tim tôi vậy. Mong rằng trong lần đến Việt Nam sắp tới, tôi có thể được gặp các bạn – những độc giả đã chọn đọc cuốn sách của tôi. Cuối cùng, tôi chúc các bạn sẽ luôn tiếp tục sống với ước mơ của mình. Hãy cố gắng biến nó thành hiện thực, bạn nhé! – Ken Honda Lời mở đầu HÃY LÀM CÔNG VIỆC YÊU THÍCH Vì sao bạn muốn đi làm? Nhiều người trả lời là “để kiếm tiền”, “để mưu sinh”, cũng có người thành thật “vì mọi người ai cũng đi làm”. Tựa sách Bí quyết để có sự nghiệp mơ ước có thể khiến bạn nghĩ đây là quyển sách hướng nghiệp, nội dung là các bí quyết, cách thức để tạo ấn tượng tốt khi đi phỏng vấn hay các kỹ năng cần thiết khi đi xin việc. Nhưng không phải vậy đâu, chắc chắn bạn sẽ thấy rất khác khi đọc đấy. Đây là quyển sách viết về những suy nghĩ xung quanh vấn đề công việc, cuộc sống và tiền bạc, để từ đó bạn có thể tìm thấy đáp án cho câu hỏi: “Làm việc như thế nào để khai mở cuộc sống hạnh phúc, vui vẻ?”. Khi nghĩ đến việc đi làm, bạn có cảm thấy háo hức và hồi hộp không? Hay bạn cảm thấy mình như phạm nhân mỗi ngày đều phải đến trại giam? Việc phải đi làm biến cuộc đời bạn trở thành một cuộc sống nô lệ hay là khởi đầu của một cuộc sống viên mãn, hạnh phúc? Tất cả đều do sự chọn lựa của chính bạn! Đã bao giờ bạn nghĩ “làm việc chẳng có gì vui” chưa? Nếu bạn có suy nghĩ đó thì chắc là bạn chưa biết rất nhiều người đang làm việc một cách rất hài lòng và hạnh phúc. Tùy vào cách bạn làm việc, công việc sẽ mang lại cho bạn khả năng đặc biệt. Khả năng đó không chỉ làm cho bạn mà còn làm cho những ai có liên quan đến bạn trở nên hạnh phúc và sung túc. Còn nếu bạn làm không đúng cách thì công việc sẽ khiến cho bạn cũng như những người xung quanh bạn cảm thấy bất hạnh và khổ sở. Chìa khóa của sự khác biệt này nằm trong câu trả lời cho câu hỏi: “Bạn có đang làm công việc mà mình thật sự yêu thích hay không?”. Nếu một người không được làm công việc mà họ thật sự yêu thích, thì cho dù có được đãi ngộ hay đánh giá cao đến mức nào, họ cũng sẽ không thể cảm nhận được sự hứng khởi đến từ trái tim khi làm công việc đó. Những người cảm thấy hạnh phúc khi làm việc là những người được cống hiến hết khả năng cho công việc mình thật sự yêu thích. Nhờ sự chỉ dạy của nhiều người thầy mà tôi hiểu “Nếu làm công việc mình yêu thích và đam mê thì mình sẽ trở nên giàu có và hạnh phúc”. Tôi yêu thích viết sách và nhờ công việc viết sách mà tôi có thể tự do sống hạnh phúc, đồng thời có thể “về hưu” ở tuổi 30 để chuyên tâm cho việc nuôi dạy con. Với mong muốn chia sẻ những kiến thức, trải nghiệm của mình, tôi đã viết ra phiên bản đầu tiên quyển sách nhỏ này. Nhờ sự lan truyền của mọi người mà món quà này đã đến tay nhiều độc giả. Và ấn bản này là phiên bản tôi đã chỉnh sửa, bổ sung để tiếp tục lan truyền đến nhiều người khác, trong đó có bạn. Tôi cảm thấy rất vui và hạnh phúc khi nhận được nhiều lời cảm ơn từ độc giả khắp nơi. Hơn thế nữa, nhiều độc giả còn chia sẻ với tôi: “Nhờ quyển sách này mà tôi đã chọn làm những công việc mình yêu thích và quả nhiên mọi chuyện đều thuận lợi, tốt đẹp”. Nhiều bạn suy nghĩ “Sở thích không thể trở thành nghề nghiệp được!”. Nhưng thực tế cho thấy, trên thế giới này đã có rất nhiều người thành công nhờ làm những điều mà họ yêu thích. Khi ở độ tuổi 20, tôi đã từng nghĩ chỉ một số ít người có tài năng thiên phú mới có thể biến sở thích thành công việc của họ. Tuy nhiên, sau khi tiếp xúc với nhiều người thành công và sống hạnh phúc, tôi mới ngộ ra ai trong chúng ta cũng đều có tài năng, người nào sử dụng khéo léo tài năng đó sẽ đạt được nhiều thành công. Những “người giàu có hạnh phúc” này có thu nhập cao ngất ngưỡng và sở hữu nhiều tài sản. Công việc của họ rất đa dạng, nhưng điểm chung nhất là họ có thể làm điều mình yêu thích một cách tự do vào bất cứ khi nào họ muốn. Công việc đối với họ là công cụ để làm sống động tài năng, là phương tiện để họ làm hài lòng người khác. Công việc là sở thích của họ. Có nhiều người nghĩ: “Vì họ có tiền nên họ mới có thể làm điều mình yêu thích”. Theo tôi thì: “Vì được làm việc mình yêu thích nên tiền dễ dàng vào tay họ”. Cùng thực hiện một công việc nào đó, mà một người cảm thấy rất vui thích, một người cảm thấy chán nản đến mức muốn từ bỏ, bạn sẽ chọn dịch vụ do người nào đem đến? Chúng ta có thể dễ dàng đoán ra là người đầu tiên chắc chắn sẽ thành công trong công việc đó. Những người được làm việc mình yêu thích sẽ không bao giờ muốn chấm dứt công việc đó. Ý tưởng của họ lúc nào cũng dồi dào. Đối với họ thì công việc là niềm vui bậc nhất. Cũng có người muốn làm việc mình yêu thích (làm nhà văn, bác sĩ, nghệ sĩ,...) song thực tế họ không có khả năng thực hiện. Nhưng điều quan trọng là họ có kiên trì đeo đuổi điều mình yêu thích đến cùng hay bỏ cuộc giữa chừng? Công việc yêu thích sẽ giúp bạn phát huy tài năng thực sự và đem niềm vui đến cho người khác. Đó chính là bản chất và là mục đích thực sự của công việc. Quyển sách này thuộc bộ sách Sống không hối tiếc, bắt đầu từ quyển Tuổi 20 nhiệt huyết. Trong những quyển sách trước, nội dung phân chia theo độ tuổi từ vị thành niên đến độ tuổi 60. Nhưng ở những cuốn sách sau đó, tôi muốn tập trung viết về các bước ngoặt quan trọng trong đời, những yếu tố cần thiết để có được sự hạnh phúc, giàu có thật sự. Quyển đầu tiên là về vấn đề sự nghiệp. Ai đã đi làm cũng có thể tham khảo cuốn sách này để có cuộc sống làm việc vui vẻ và tuyệt vời hơn. Những bạn đang có ý định thay đổi công việc thì cuốn sách sẽ giúp bạn suy nghĩ kỹ hơn về những mong muốn thật sự của mình. Bí quyết để có sự nghiệp mơ ước có thể sẽ truyền cảm hứng cho sự thay đổi và khơi nguồn nên những hành động mà chính bạn, cũng như cha mẹ và bạn bè bạn, phải ngạc nhiên. Trong cuộc đời, có nhiều cách sống khác nhau, và thường khi bạn chưa trải nghiệm hoặc chưa biết đến chúng thì bạn thường phủ nhận sự tồn tại của chúng. Thế giới hiện nay đang có sự phân cực rõ ràng, bên cạnh những người làm việc vất vả nhưng cuộc sống không mấy dư dả, lại có những người trông có vẻ không làm gì hết nhưng lại có đầy đủ mọi thứ. Đây là thời đại mà ở độ tuổi 25, có người trở thành kẻ lang thang khắp các tiệm cà phê Internet, lại có người đã trở thành tỷ phú. Trong một thời đại như vậy, việc tìm kiếm một công việc sẽ có ý nghĩa như thế nào? Việc thay đổi công việc có ý nghĩa ra sao? Làm sao để tạo dựng một sự nghiệp như mơ ước? Tôi xin tặng bạn nhiều hạt giống được lồng ghép trong quyển sách này. Đó là những câu trả lời được trình bày một cách sống động, chi tiết, rõ ràng, giúp làm sáng tỏ bao điều hoài nghi, thắc mắc của chính tôi và bạn ở độ tuổi 20. Trong quá trình đọc sách, sẽ có lúc bạn cảm thấy bối rối vì “không biết suy nghĩ nào là đúng”, bởi trong sách có đề cập đến những cách suy nghĩ khác với những suy nghĩ theo lẽ thông thường. Bạn sẽ ngạc nhiên trước sự khác biệt lớn giữa những kiến thức mà mình có được trong thời gian ngắn ngủi khi đọc cuốn sách. Không có suy nghĩ nào đúng, suy nghĩ nào sai, tất cả đều do bạn là người thuộc thế giới nào và quyết định ra sao. Sau khi đọc xong quyển sách này, có thể mục tiêu và cuộc sống của bạn sẽ thay đổi theo cách nào đó, kịch tính và sôi động hơn. Đây là quyển sách hơi nguy hiểm! Tuy nhiên, chúng ta chỉ sống có một lần và không hẳn chỉ có những suy nghĩ theo lối thường tình là đúng. Nếu bạn muốn có một cuộc đời lý tưởng thì cần phải suy nghĩ và tham khảo thêm nhiều cách sống khác. Bạn đã chuẩn bị tâm lý sẵn sàng chưa? Nào, chúng ta cùng bước những bước đầu tiên trên hành trình đi tìm cuộc sống mới đầy hạnh phúc, bắt đầu từ những điều cần làm trước khi tìm kiếm công việc. Chương 1 LÀM NGƯỜI TỰ DO HAY KHÔNG TỰ DO ▪ Bạn sẽ sống như thế nào? Khi còn là học sinh tôi đã nghĩ để có một cuộc sống tốt đẹp thì phải cố gắng học thật giỏi để vào trường đại học tốt, sau đó kiếm được một việc làm tốt. Quyển sách Những bài học đáng giá về hạnh phúc của tôi nói về hành trình đến Mỹ của một thanh niên tên Ken, 20 tuổi. Trong khoảng thời gian lưu trú tại Mỹ, Ken đã được ông Geller – vị tỷ phú người Do Thái sống ở thành phố Florida – chỉ dạy nhiều điều về cuộc sống, về mối quan hệ với tiền bạc và về việc kinh doanh. Đó là câu chuyện dựa trên trải nghiệm thật của chính tôi. Lúc đó, mỗi khi nghĩ đến tương lai của mình là tôi lại cảm thấy lo lắng và tự hỏi: “Mình phải làm việc ở công ty như thế nào thì mới đủ sống?”. Khi trao đổi với ông Geller về nỗi băn khoăn này, ông cười và nói với tôi: – Quan niệm muốn làm việc ở chỗ tốt là lối tư duy của người không tự do. Những người giỏi thường không suy nghĩ như thế. Ngoài việc sống rồi đi làm ra, cháu có biết ngoài kia là một thế giới hoàn toàn khác không? Nhiều người trong chúng ta nghĩ việc học xong rồi đi làm là chuyện đương nhiên, như bao đời nay vẫn vậy. Nhưng đó cũng chỉ là một phương án để mình chọn lựa mà thôi. Nếu bạn sống trong gia đình có truyền thống buôn bán lâu đời, nhưng lại muốn ra ngoài làm việc, muốn có một công việc và cuộc sống độc lập, thì đó là lựa chọn riêng của bạn. Nếu xung quanh bạn có nhiều người suy nghĩ theo lối thường tình “học xong thì tìm việc làm” thì bạn cũng có thể nghĩ khác đi: “Không đi làm cũng là một lựa chọn”. Tôi không có ý muốn khuyên bạn đừng đi làm hay nên khởi nghiệp, mà muốn bạn hãy thoát khỏi suy nghĩ “đi làm là con đường duy nhất”. Đó là điều đầu tiên cần phải nhớ trước khi bạn muốn tìm việc làm. Nếu bạn cứ khăng khăng “không còn con đường nào khác ngoài con đường này” thì bạn sẽ bị trói buộc vào điều đó và không thể nhìn ra được những hướng đi mới. Tệ hơn là nếu lựa chọn đó không mang lại kết quả tốt đẹp thì chúng ta rất dễ thất vọng và cảm thấy mọi việc đều hỏng bét. Thực tế không bao giờ hạn hẹp như vậy, ai trong chúng ta cũng có khả năng để lựa chọn rất nhiều điều trong cuộc sống của mình. Bạn hãy tự cảm nhận, đánh giá khả năng của mình và suy nghĩ tích cực khi chọn lựa việc làm. Cho dù bạn đang tìm kiếm hay muốn thay đổi công việc, thì cách bạn chọn lựa công việc sẽ tùy theo ý nghĩ của bạn. Muốn trở thành người tự do hay người không tự do là tùy bạn chọn lựa. Làm việc mình yêu, ở nơi mình thích, vào lúc mình muốn là cách sống của người tự do. Trái lại, người không tự do thì không thể sống một cách thoải mái như thế, họ bị hạn chế bởi chỗ ở và nội dung công việc. Khéo léo chi tiêu thì thu nhập của người làm việc không tự do chỉ vừa đủ nuôi sống họ; còn tổng số ngày nghỉ phép, lễ Tết trong năm thì nhiều nhất họ cũng chỉ được khoảng 3 tuần; có người còn ít hơn nữa. Sự khác biệt lớn nhất giữa hai dạng người này là: người không tự do bị giới hạn bởi thời gian và tiền bạc, còn người tự do thì được thoải mái về thời gian và tiền bạc, tự quyết định nhiều việc. Vậy, giữa tự do và không tự do, bạn sẽ chọn cách sống nào? ▪ Khi nào ta sống cuộc đời tự do? Trước khi chọn việc hay thay đổi công việc, điều quan trọng là phải xác định bạn muốn trở thành người tự do hay người không tự do. Tùy vào sự lựa chọn của bạn mà cách bạn chuẩn bị trước khi đi làm, cách làm việc hay độ tuổi bạn muốn tự do, nghỉ hưu sớm sẽ khác nhau rất nhiều. Bạn muốn trở thành người tự do lúc bao nhiêu tuổi? 20 tuổi? 30 tuổi? 40 tuổi? hay thậm chí là ở độ tuổi 50? Ông Colonel Sanders – nhà sáng lập nên thương hiệu gà rán KFC (Kentucky Fried Chicken) – đã bắt đầu xây dựng hệ thống cửa hàng nhượng quyền thương mại, một mô hình kinh doanh mới lúc ấy, khi ông đã qua tuổi 60. Đây quả thật là một điều tuyệt vời đối với ông ấy. Nhưng nếu ông thực hiện điều đó sớm hơn thì có lẽ cuộc đời ông sẽ còn tuyệt vời hơn nữa. Phần lớn những người mà tôi đã phỏng vấn đều cho rằng thời gian mà họ cảm thấy vui vẻ nhất là khoảng từ 20 đến 60 tuổi. Trước 20 tuổi là khoảng thời gian người ta có nhiều biến động trong quá trình trưởng thành, hoàn thiện về mặt thể chất, tâm hồn. Sau 60 tuổi là khoảng thời gian sức khỏe thể chất và tinh thần của người ta (cũng như bạn đời của họ) đã có dấu hiệu suy yếu, xuất hiện bệnh tật. Vậy là khoảng 30 năm sau tuổi 30, việc bạn có thể sống như một người tự do hay không sẽ mang đến những trải nghiệm rất khác trong cuộc đời của chính bạn. Như trong việc nuôi dạy và chăm sóc con cái, những người không tự do ở độ tuổi 30 thường có công việc bận rộn, nên sẽ còn rất ít thời gian dành cho con cái. Không hiếm trường hợp phải ở công ty từ sáng sớm cho đến tối khuya vì yêu cầu công việc nên chỉ có thể ngắm nhìn khuôn mặt con mình khi chúng đang ngủ. Họ không có thời gian để ở bên con, để cùng gia đình đi du lịch khắp nơi dù bản thân họ rất muốn làm điều đó. Từ năm 30 tuổi, nhờ “nghỉ hưu” sớm nên tôi mới có thời gian và cơ hội cùng con gái trải qua những bước đi chập chững đầu tiên, những tiếng nói bập bẹ đầu tiên. Giây phút tôi lấm lem bùn đất chạy loanh quanh cùng con trong khuôn viên ngôi trường mẫu giáo trên núi quả thật là kỷ niệm đáng nhớ nhất trong cuộc đời. Tuổi thọ con người hiện nay có thể lên đến 80, 90 nên bạn không cần phải sống quá vội vàng. Nhưng tuổi trẻ chỉ có một thời, nên có nhiều trải nghiệm và niềm vui trong độ tuổi ấy, đừng bỏ lỡ cơ hội làm cho mình và người khác hạnh phúc. Khi được tự do, bạn sẽ thấy mình không còn bị ràng buộc về mặt thời gian, kinh tế. Những người tự do thường không có ngân sách, họ có thể sử dụng tiền cho những việc mình yêu thích một cách tùy ý. Những người không tự do thì không thể thoải mái quyết định số tiền mình sử dụng mỗi ngày vì họ bị ngân sách của gia đình chi phối. Bạn chọn cuộc sống tự do hay không tự do? Nếu muốn trở thành người tự do thì khi nào bạn sẽ thực hiện được điều đó? Đây là những điều bạn cần suy nghĩ trước khi tìm việc hay thay đổi công việc. ▪ Sống hạnh phúc là không chờ đợi Nhiều người dù không thích cuộc sống hiện tại nhưng lại không thể thay đổi được. Có người thích đi theo con đường sáng tạo và thiết kế sản phẩm nhưng lại làm công việc kinh doanh; dù không muốn làm công việc kinh doanh nhưng họ lại không có ý định chuyển bộ phận; dù muốn thay đổi chỗ làm nhưng họ lại không dám đưa đơn xin nghỉ công việc mà mình phải vất vả mới có được,... Do không tự tin vào khả năng tìm được chỗ làm khác tốt hơn nên họ tự nhủ nên an phận, tiếp tục cuộc sống nhàm chán và bó buộc. Quả thật, nếu không có năng lực thật sự thì bạn khó có thể tìm được chỗ làm tốt. Vậy nên nhiều người nghĩ rằng sẽ thật là liều lĩnh nếu tìm một công việc mới mà trước đó chưa có kinh nghiệm gì. Điều đó chẳng những không đem lại lợi ích mà còn gây thiệt hại về nhiều mặt; do đó, họ cố gắng thỏa hiệp với hiện tại. Nhưng bạn nghe được gì từ sâu thẳm trong lòng mình? Nếu trong đầu bạn vẫn còn những suy nghĩ, phân vân giữa mặt lợi và mặt hại của tình trạng hiện tại thì dòng chảy của cuộc sống sẽ càng cuốn bạn vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Trong những tình huống như thế, sự thay đổi mãnh liệt là vô cùng cần thiết, hãy tin vào trực giác của mình, phải quyết đoán và hành động một cách tích cực. Không ai có thể làm bạn hạnh phúc ngoài chính bạn. Tất cả những điều bạn cần làm là cảm nhận xem mong muốn thật sự của mình là gì, từ đó suy nghĩ, lên kế hoạch và can đảm thực hiện nó. ▪ Tự quyết định hướng đi cho mình Cảm giác khi tôi tiếp xúc với người không tự do là họ không thể quyết định được nhiều vấn đề trong cuộc sống của bản thân. Điều đó giống như họ chỉ là một hành khách trên chuyến xe cuộc đời của mình. Họ không thể quyết định được đi đường nào, chạy tốc độ bao nhiêu, cho đến việc có dừng nghỉ dọc đường hay không mà lúc nào cũng phó thác hết mọi quyết định cho người khác. Họ thậm chí không một lần thử ngồi vào ghế tài xế của chuyến xe ấy. Suốt chuyến đi, họ chỉ mải mê phàn nàn, than phiền, hoặc chỉ im lặng mà không nói ra nơi mà mình thật sự muốn đến. Bạn luôn mang cảm giác bất mãn “Tại sao cuộc sống không theo ý mình muốn?”, hay “Tại sao lúc nào cũng bị người khác làm phiền?” là do bạn đã không thật sự trở thành người cầm lái cho cuộc đời mình. Ai sẽ là người cầm lái cho chuyến xe cuộc đời bạn? Cha bạn ư? Mẹ bạn ư? Hay người yêu của bạn? Cũng có thể đó là người thầy ở trường đại học hay sếp ở công ty? Nếu là vậy thì dù có muốn đi trên con đường của riêng mình, bạn cũng sẽ không thể làm được nếu không có sự cho phép của người cầm lái. Nhiều trường hợp, thậm chí không có ai ngồi ở vị trí cầm lái cả, vì thế mà chiếc xe đứng yên, không thể chuyển động – cuộc sống của bạn thật nhàm chán và mất phương hướng. Đó là lúc chính bạn cũng không thể quyết định được mình muốn đi đâu, muốn đi đường nào. Nếu không tỉnh táo, không có chính kiến, bạn sẽ bị người khác dẫn dắt theo một phương hướng khác hoặc đến một nơi mà bạn hoàn toàn không muốn. Liệu đó có phải là mong muốn của bạn không? Khi còn là sinh viên năm 3, tôi từng nghĩ sẽ tìm một công ty nào đó để vào làm, lúc ấy người thầy hướng dẫn đã cho tôi một bài học hay. Thầy tôi ví von việc đi làm ở công ty với việc đi xe buýt. Khi thấy mọi người đang xếp hàng lên xe buýt thì chúng ta sẽ cảm thấy sốt ruột, nôn nóng vì sợ không còn chỗ ngồi. Khi xe buýt chuẩn bị lăn bánh, chúng ta càng sợ, hốt hoảng nhảy lên xe. Có khi chúng ta không kịp hỏi xem xe buýt này đi đâu đã vội leo lên, để rồi sau đó nhận ra: “Chết thật, mình đã nhầm!”. Trong số những chuyến xe buýt mà chúng ta “nhảy lên” theo kiểu “thôi kệ leo lên trước đã” như thế, có một loại xe buýt mang tên “công ty” luôn đem lại cho ta nỗi sợ đặc trưng: một khi đã bước lên thì rất khó xuống. Chuyến xe buýt mang tên “công ty” ấy dù không thật sự đem lại cho bạn cảm giác thoải mái nhưng ít ra cũng giúp bạn che mưa chắn gió được. Với lại, dù những hành khách khác trên xe không mấy thân thiện, nhưng có họ ở bên vẫn đỡ hơn là chỉ có mình bạn. Vì vậy, một khi đã lên xe thì việc bạn bước xuống để theo đuổi con đường riêng của mình là điều vô cùng khó khăn, chính bạn phải chịu trách nhiệm với những gì mình đã lựa chọn. Ai cũng sợ trách nhiệm này. Thế nên, việc trở thành một người tự do hay không tự do có liên quan đến việc bạn có phải là người cầm lái cho cuộc đời của mình hay không. Chương 2 HIỂU QUY LUẬT XÃ HỘI ▪ Ai là người chi phối xã hội? Khi muốn tìm việc hay muốn chuyển việc, bạn cần phải tìm hiểu quy luật của xã hội. Chúng ta thường được dạy: “Nếu cố gắng thì sẽ được thưởng công xứng đáng”, nhưng ngay cả học sinh trung học cũng biết đó chỉ là ảo tưởng. Dù cho có cố gắng và nỗ lực đến mấy mà không hiểu quy luật xã hội thì bạn cũng không được tưởng thưởng xứng đáng. Ông Robert Kiyosaki – tác giả quyển sách Cha giàu, cha nghèo – đã phân loại trong thế giới này thành 4 dạng người: người làm công, người tự kinh doanh, chủ doanh nghiệp và nhà đầu tư. Người làm công là người làm việc cho người khác. Họ trao đổi sức lao động, thời gian của mình với số tiền công tương ứng theo thỏa thuận; thu nhập của họ tương đối ổn định. Người tự kinh doanh là người tự làm chủ công việc của mình. Tuy có thể tự điều chỉnh thu nhập của mình, nhưng họ cũng chỉ có thể nhận được phần thù lao tương xứng với dịch vụ mà mình cung cấp cho khách hàng. Cũng có trường hợp cho dù người tự kinh doanh đã cố gắng làm việc hết sức nhưng thu nhập hàng tháng cũng không ổn định, không được đảm bảo. Có khi vì đối tác phá sản mà họ không nhận được số tiền thanh toán theo như hợp đồng. Còn nếu mọi chuyện thuận lợi thì họ có thể kiếm được thu nhập cao đột biến trong khoảng thời gian nào đó. Tất cả phụ thuộc vào sự nhạy bén trong kinh doanh, sự năng động biết nắm bắt thời cơ và thị trường của người tự kinh doanh. Chính vì vậy việc tự kinh doanh khó đảm bảo ổn định. Chủ doanh nghiệp là những người sở hữu hệ thống kiếm ra tiền, nhưng họ sẽ không thể có thu nhập nếu công ty mà họ làm chủ không sản sinh lợi nhuận. Những người chủ doanh nghiệp sẽ nhận được thu nhập khủng nếu công ty họ thành công, tuy nhiên phương thức kinh doanh này cũng có nhiều rủi ro. Nhà đầu tư là những người sẽ đầu tư vào các công ty. Nếu công ty không thể tăng lợi nhuận thì họ cũng sẽ không nhận được đồng nào. Cũng có người hoàn toàn không nhận được gì trong hơn 20 năm đầu tư. Sẽ thật tốt nếu các em học sinh tiểu học và trung học được dạy để nhận biết sự khác biệt giữa những cách làm việc trên. Nếu vậy thì hẳn nhiều người sẽ thay đổi được lối sống không tự do của mình. Những bạn muốn làm việc ở các công ty cũng cần phải biết đến điểm tốt và xấu của công ty mà mình muốn vào, phải hiểu rõ điều này kể cả khi nơi bạn muốn vào làm là một tổ chức lớn. Ngoài ra bạn hãy thử tìm hiểu một số câu hỏi như: Ai là người vận hành, chi phối xã hội này? Ai là người có lợi? Ai là người bị thiệt? Ai là người đang nhận được niềm vui? Ai là người đang phải trải qua đau khổ, vất vả? Bên cạnh đó, bạn cũng nên quan tâm xem ai đang gây ra sự thay đổi cho xã hội, kinh tế, chính trị,... làm cách nào họ thực hiện điều đó; và sự thay đổi đó như thế nào? Nếu không hiểu được cơ chế hoạt động này, bạn sẽ không biết được mình muốn đi theo lĩnh vực nghề nghiệp nào hay muốn kiếm tiền theo kiểu nào, và kết quả là bạn sẽ chọn một cuộc sống mà không nhận được sự đền đáp thích hợp. ▪ Người thu hút tiền bạc Sự khác nhau giữa người thành công và người không thành công phụ thuộc vào mức độ đóng góp của họ cho xã hội. Cùng một nội dung công việc, nhưng tâm thế khi làm việc của bạn cũng không kém phần quan trọng. Ai muốn kiếm được nhiều tiền, thu nhập cao thì không nên tìm việc làm ở cơ quan nhà nước, vì hệ thống lương bổng, thu nhập chính thức của nhân viên nhà nước không cao. Nếu muốn kiếm được nhiều tiền, bạn phải làm đúng ngành nghề, hoặc chọn nơi làm việc có thể trang bị cho bạn đủ kiến thức và kỹ năng để có được thu nhập cao. Khi suy nghĩ đến việc đi làm công việc nào đó hoặc thay đổi công việc, bạn không nên chỉ quan tâm đến những đãi ngộ về mặt lương bổng mà còn phải chú ý suy nghĩ về ngành nghề mà mình muốn làm nữa. Thực tế có những ngành nghề dễ kiếm ra tiền và có những ngành nghề rất khó kiếm tiền. Ngay cả những ngành nghề đang phát triển rực rỡ thì sau khoảng 20 năm, thời đại thay đổi, ngành nghề đó có thể suy giảm hoặc biến mất không để lại dấu vết. Thời đại hiện nay là thời đại mà có nhiều công ty phá sản một cách bất ngờ và nhiều quốc gia vỡ nợ một cách khó tưởng tượng được. Do đó, bạn nên tìm hiểu, xem xét tiềm năng hoạt động của công ty hay lĩnh vực bạn muốn tham gia trong tầm nhìn cho 10 năm tới. Bên cạnh đó, để không thất bại khi tìm việc, bạn cũng nên suy nghĩ đến sự khác nhau giữa những người có khả năng thu hút tiền bạc một cách tự nhiên và những người không có khả năng ấy. Kỳ lạ là có những người không hề gặp vấn đề khó khăn nào về tiền bạc cho dù nền kinh tế có suy thoái đến mức nào. Đồng thời cũng có người dễ dàng bị cơn sóng suy thoái dập tả tơi rồi phá sản một cách nhanh chóng. Điểm khác biệt lớn nhất của hai dạng người này là mức độ nhìn nhận hình ảnh bản thân. Những người có duyên với tiền bạc thì dù có bị mất rất nhiều tiền thì họ vẫn có thể lập tức khôi phục lại tài sản trong khoảng thời gian ngắn. Bản thân họ luôn tin chắc mình xứng đáng và thích hợp với cuộc sống hạnh phúc, giàu có, và thế là cuộc sống giàu có sẽ đến đúng như họ đã nghĩ. Những người tự đánh giá thấp bản thân cho rằng năng lực của mình là hữu hạn và không thể thay đổi, từ đó mà họ nhận được một cuộc đời không may mắn về tiền bạc. Người ta thường nói: “Suy nghĩ sẽ trở thành hiện thực”, có nghĩa là chúng ta sẽ không thể đạt được những gì vượt quá mức độ mà mình nghĩ đến. Thành công hay không thành công sẽ phụ thuộc sự tự tin vào khả năng của bạn. Hình ảnh bạn nghĩ về bản thân sẽ quyết định tất cả. Vì thế chúng ta cần thường xuyên kiểm tra xem cảm nhận của mình về cuộc sống như thế nào mới là phù hợp. Khi bạn đi làm, hình ảnh bản thân của bạn có khả năng bị ảnh hưởng một cách thụ động từ phía công ty. Đến một lúc nào đó, bạn sẽ nhận ra công ty đã tác động và thay đổi hình ảnh bản thân của bạn rất mạnh mẽ, vì thế hãy chú ý khi chọn công ty mà mình muốn làm việc. ▪ Tiềm năng của công ty Những tiêu chuẩn để đánh giá và chọn lựa công ty như ngành nghề, hình ảnh công ty, lương bổng, quy mô công ty, lịch sử công ty,... sẽ khác nhau tùy theo mong muốn của mỗi người. Tôi từng có dịp tiếp xúc với nhiều doanh nghiệp và được mời đến tham quan công ty của họ. Điều tôi cảm nhận là có những công ty mà bạn phải “ở trong chăn mới biết chăn có rận”, nhìn bên ngoài rất thành công, hoành tráng, nhưng trong nội bộ thì nhân viên mệt mỏi và kiệt sức, mối quan hệ con người phức tạp và rắc rối. Ngược lại, cũng có những công ty nhỏ nhưng hoạt động kinh doanh ổn định, nhân viên làm việc rất nhiệt tình và say mê. Vậy, chúng ta cần làm gì để biết được tình hình thực tế của một công ty? Trước hết, chúng ta cần biết công ty ấy hoạt động trong lĩnh vực gì, giám đốc là người có tính cách ra sao, đối tác của họ là những công ty nào, sản xuất sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ cụ thể gì. Đây là những thông tin cần thiết để biết về công ty mà mình sẽ làm việc sau này – chúng có thể được thu thập một cách đầy đủ và dễ dàng trên mạng Internet. Trong thực tế, có nhiều người chỉ mới xem nội dung tuyển dụng là đã lập tức gửi sơ yếu lý lịch và đơn xin việc. Tiếp theo, bạn cũng cần xem xét cẩn thận về định hướng tương lai của công ty mà bạn muốn đến làm việc. Có thể trong thời điểm bạn đến xin việc thì công ty đang phát triển và lợi nhuận đang tăng, nhưng 10 năm nữa thì công ty ấy sẽ phát triển như thế nào? Thời đại hiện nay là thời đại của sự thay đổi. Liệu công ty bạn muốn vào làm có thể thích nghi với sự thay đổi không? Tiền sẽ chảy vào những nơi biết cách thu hút dòng tiền. Trong tương lai, thời đại sẽ thay đổi như thế nào? Điều gì là cần thiết và không cần thiết để chuẩn bị cho sự thay đổi đó? Những ngành nghề hay những công ty chứa đựng các yếu tố có khả năng gây lạc hậu thì trong thời đại mới tương lai sẽ không mấy tươi sáng. Tuy nhiên, nếu biết học hỏi những gì cần thiết, phù hợp với dòng chảy của thời đại thì chắc chắn bạn sẽ không bao giờ bị đào thải. Nếu bạn chỉ nhìn thấy hiện trạng của một công ty và kết luận: “Công ty này lương cũng được” hay “Công ty kia chắc sẽ không phá sản” rồi quyết định xin việc thì cũng giống như đang lên chiếc xe buýt mà không biết xe sẽ đi đâu. Nếu nhìn từ góc độ của nhà tuyển dụng, họ cũng không hoan nghênh những người có suy nghĩ như vậy, vì họ biết những người này sẽ nghĩ đến việc chuyển sang công ty khác khi công ty gặp khó khăn hay tìm được công việc có mức lương cao hơn. Tóm lại, để chọn được chỗ làm phù hợp nhất, bạn hãy suy nghĩ thật kỹ đến 3 yếu tố sau: công việc mà bạn muốn làm, những kỹ năng bạn có thể học hỏi được và tương lai của công ty đó. Chương 3 TÍCH LŨY KIẾN THỨC VỀ NGÀNH NGHỀ MÌNH MUỐN THEO ĐUỔI ▪ Ngành nghề nào bạn muốn theo đuổi cả đời? Khi được hỏi: “Tại sao bạn lại chọn lĩnh vực này, công việc này?”, không ít người đã trả lời: “Không biết sao tôi lại chọn công việc này!”, “Không biết sao tôi lại vào lĩnh vực bất động sản!”, “Không biết sao tôi lại làm lĩnh vực truyền thông!”,... Có người sẽ nói thêm những câu đại loại như: “Tôi không có ý định làm việc cả đời ở chỗ này”; ý của họ là “Nếu có chỗ làm việc khác tốt hơn tôi sẽ chuyển việc ngay lập tức”. Nếu bạn có suy nghĩ như vậy thì sẽ khó mà thành công khi làm công việc đó sau này. Tinh thần quan trọng nhất khi làm việc chính là quyết tâm làm việc một cách nghiêm túc và gắn bó lâu dài với công việc mình đã chọn. Bạn cần biết lên kế hoạch phát triển bản thân, cần đặt mục tiêu sau 5 năm phải đạt được trình độ như thế nào hay tiếp thu được kiến thức chuyên môn gì, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho sự nghiệp của mình mai sau. Nếu không như thế, bạn sẽ dễ dàng thay đổi công việc cũng như lĩnh vực nghề nghiệp mà mình đã chọn. Khi đã làm việc nghiêm túc, nếu ai đó cảm thấy không thích hợp và chuyển sang công việc khác hay công ty khác thì đấy là điều bình thường. Nhưng đối với những người không có tinh thần trách nhiệm khi làm việc, thì cho dù có chuyển đến bao nhiêu công ty chăng nữa, họ cũng không thể thay đổi bản thân và khó làm được việc lớn. Cũng có những người dù cảm thấy không muốn làm công việc hiện tại nhưng lại không có can đảm thay đổi mà vẫn cứ bám trụ một chỗ. Những người như vậy thực sự đang sống cuộc sống của người không tự do. Họ không có định hướng cho cuộc đời và lúc nào cũng sống lệ thuộc vào người khác. Hãy luôn nhớ, chỉ có bản thân bạn mới biết được mình thật sự muốn đi đâu và trở thành con người như thế nào. ▪ Kiến thức chuyên môn Một trong những câu hỏi thường được nêu ra trong buổi phỏng vấn là: “Bạn muốn làm gì và đóng góp gì cho công ty?”. Nếu là bạn, bạn sẽ trả lời ra sao? Có người trả lời: “Cái gì tôi cũng sẽ làm!” với quyết tâm cao độ, nhằm thể hiện thành ý trong công việc. Nhưng trên thực tế, “Cái gì tôi cũng sẽ làm!” đôi khi lại bị xem là “Tôi không thể làm được gì đặc biệt”. Kiến thức chuyên môn luôn được xem trọng. Bạn càng có nhiều kiến thức chuyên môn thì càng được đánh giá cao. Điều này rất dễ hiểu khi liên hệ đến những người làm việc trong lĩnh vực sáng tạo, nghệ thuật. Không ít người nghĩ rằng nhân viên làm việc ở văn phòng hay người làm công ăn lương không đòi hỏi phải có chuyên môn cao đến mức chuyên nghiệp. Điều này không đúng, ở lĩnh vực nào cũng vậy, những người có nhiều kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn đều được trọng dụng hơn những người mới, không biết gì. Chẳng hạn như khi bạn bệnh cần phải phẫu thuật, nếu vị bác sĩ nói với bạn: “Đây là ca phẫu thuật đầu tiên mà tôi phụ trách”, bạn sẽ nghĩ như thế nào? Họ đang ám chỉ với bạn: “Hiện tại, tôi chưa hề có bất kỳ kinh nghiệm phẫu thuật nào, nhưng tôi sẽ cố gắng hết sức”. Trong trường hợp ấy, bạn sẽ khó mà an tâm giao mạng sống của mình cho họ. Hay khi bạn đến nhà hàng hoặc khi xây nhà, chắc bạn sẽ mong muốn, với cùng một giá tiền, chất lượng phục vụ mình nhận được phải tốt, đồ ăn ngon và người xây nhà phải có kinh nghiệm. Tuy nhiên, nói đi cũng phải nói lại, những bác sĩ phẫu thuật tài giỏi nhất cũng phải trải qua ca phẫu thuật đầu tiên của mình, không ai có thể trở thành chuyên gia ngay từ đầu. Chính vì vậy, cho dù bạn làm trong lĩnh vực nào thì việc chú ý trang bị kiến thức cũng như kỹ năng ngay từ đầu là điều cần thiết, nếu muốn được trọng dụng lâu dài. Nhiều người làm việc ở công ty không có tư duy phản biện để sớm phát hiện vấn đề, nên đến khi có sự cố xảy ra thì họ thường xử lý một cách cẩu thả và lúng túng. Họ chỉ thật sự lo lắng, hốt hoảng khi gặp phải sự xáo trộn lớn như khi công ty cơ cấu lại, bị sa thải, khủng hoảng kinh tế. Ngoài những lúc ấy ra, trong công việc bình thường họ ít lo nghĩ mà chỉ sống những ngày thong thả, nhàn hạ. Những người có ý thức làm việc chuyên nghiệp sẽ tập trung rèn luyện và trang bị cho mình những kiến thức cần thiết cho công việc, vì thế họ ngày càng trưởng thành và thăng tiến trong công việc. Khi bạn tập trung hết mình cho công việc, chắc chắn sẽ có người nhìn thấy sự nỗ lực và sự chuyên nghiệp của bạn. Cho dù cấp trên hay đồng nghiệp của bạn không thừa nhận hoặc không đánh giá cao những nỗ lực đó, bạn cũng đừng nản lòng mà hãy cứ bình tâm, bởi những kinh nghiệm và kiến thức mà bạn đã tích lũy được sẽ mở đường dẫn lối cho bạn lên tầm cao mới. ▪ Mong muốn ở công việc tương lai Nhiều người cả đời chăm chỉ làm việc nhưng lại không biết mình thực sự muốn theo ngành nghề nào. Khi suy nghĩ về ngành nghề, bạn cần chú ý xem mình thích hợp làm công việc gì, đồng thời bạn mong muốn điều gì ở công việc đó. Những yếu tố trên sẽ giúp bạn tìm thấy con đường đúng đắn cho bản thân. Chẳng hạn, bạn thích làm một công việc đem đến địa vị xã hội cao và thu nhập tốt, hay là một công việc có ý nghĩa, đem lại niềm vui. Câu trả lời cho điều đó sẽ cho bạn cơ sở để lựa chọn nghề nghiệp cho mình. Ngoài ra, bạn cũng cần phải biết rằng vị thế, thu nhập và sự đánh giá của người khác về ngành nghề sẽ thay đổi lớn theo thời gian. Chẳng hạn như tại Nhật Bản, vào những năm đầu thời kỳ Showa (kéo dài từ năm 1926 đến năm 1989) nhà báo bị xem như những người sống ngoài vòng pháp luật. Nhưng khi đến thời kỳ Heisei (từ năm 1989 đến nay), ngành Báo chí – Truyền thông lại được các bạn trẻ yêu thích và trở thành một trong những ngành nghề được ưa chuộng. Những nghề mà 20 năm về trước từng bị xem thường, như đầu bếp hay bán bảo hiểm, thì ngày nay lại có vị trí cao trong xã hội. Những chuyên gia hàng đầu trong các lĩnh vực này thường xuyên xuất hiện trên tivi, viết sách, thu nhập tăng cao và có nhiều người hâm mộ. Vậy nên khi đánh giá bất kỳ công việc gì, hãy luôn đứng ở vị trí trung lập để xem xét mặt tích cực lẫn tiêu cực của nó và suy nghĩ xem mình có thật sự muốn làm hay không. Sự lựa chọn của bạn trong hiện tại sẽ trở thành kinh nghiệm làm việc cho bạn sau này. Cho dù bạn không ghi chúng trong sơ yếu lý lịch của mình thì kinh nghiệm ấy cũng sẽ theo bạn suốt đời. Khi bạn muốn bắt tay vào làm một điều mới hoặc muốn chọn lựa con đường mới, thì việc đi hỏi ý kiến của người khác là vô nghĩa. Bản thân tôi, khi tư vấn cho những câu hỏi đại loại như “Nghề gì hữu ích?”, “Nên chọn nghề nào?”, tôi đều cười và trả lời: “Nghề nào cũng tốt”. Việc chọn lựa nghề nghiệp, công việc nên do chính bạn quyết định. Khi chọn việc, đừng nên cân nhắc xem nó tốt hay xấu theo quan điểm chung của xã hội, mà quan trọng là bạn có thật sự muốn làm hay không. Nghề nghiệp là vấn đề quan trọng liên quan đến vận mệnh cuộc đời bạn. Nó không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn mà còn đến cả con cái của bạn sau này, vì vậy hãy suy nghĩ thật thận trọng và kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định. ▪ Khi tìm thấy việc muốn làm, hãy thẳng tiến Có nhiều người cho dù đã tìm thấy việc mình muốn làm nhưng lại không mạnh dạn theo đuổi. Tôi có quen một người, anh ta muốn viết sách. Nhưng khi hỏi anh định viết về nội dung gì, thì anh ấy chỉ có thể trả lời một cách đại khái là sách kinh doanh. Sách kinh doanh được chia thành nhiều loại, thế nên đáp án “sách kinh doanh” là một đề tài quá rộng lớn và chung chung. Thế là anh ấy chỉ có thể giữ những ý tưởng ấy trong đầu chứ không thể nào biến chúng thành câu chữ. Suy nghĩ về công việc cũng tương tự như thế. Chẳng hạn, nếu bạn muốn làm công việc điều dưỡng, thì tính chất công việc sẽ khác nhau tùy theo nơi mà bạn công tác: ở bệnh viện hay ở viện dưỡng lão hay ở nhà riêng. Nếu không xác định rõ hướng đi, bạn sẽ mãi dậm chân tại chỗ. Trường hợp tệ hơn là có thể bạn cũng không biết đâu là điểm xuất phát của mình. Nhưng đối với tôi, lối ra quan trọng hơn lối vào. Nếu bạn muốn làm công việc điều dưỡng thì ở bệnh viện hay ở viện dưỡng lão hay ở nhà riêng đều được. Nhưng quan trọng là khi đã quyết định mình sẽ làm việc thì bạn phải cống hiến hết sức và cố gắng học hỏi hết tất cả những gì cần thiết. Những kiến thức và kinh nghiệm đó chính là tài sản rất quan trọng đối với mỗi người mà sách vở trên trường lớp không dạy. Thậm chí, nhờ kiến thức và kinh nghiệm đó mà sau này có thể bạn sẽ nhận được những lời mời đến một chỗ làm khác hấp dẫn hơn. Hãy luôn chuẩn bị sẵn sàng năng lực để có thể nắm bắt được những cơ hội ấy. Theo tôi, chỉ cần bạn quyết định được vị thế mà mình muốn đạt được trong tương lai và chọn lựa quyết tâm chinh phục mục tiêu đó, còn khởi đầu ở đâu, khi nào không quan trọng. Chương 4 QUYẾT ĐỊNH VỊ TRÍ, THỨ HẠNG CÔNG VIỆC MUỐN HƯỚNG ĐẾN ▪ Công việc cũng có đẳng cấp, thứ hạng Lĩnh vực nào cũng có những người ở đẳng cấp cao, chiếm lĩnh vị trí hàng đầu. Bạn muốn đạt đến vị trí nào trong lĩnh vực mình muốn làm việc? Bất kể bạn kinh doanh cửa tiệm giặt ủi hay là đầu bếp, luật sư, bác sĩ, phát thanh viên, diễn viên,... nhưng khi đã đạt đến đẳng cấp cao, bạn có thể có thu nhập đáng mơ ước,... Trong cơ cấu xã hội, số người đứng đầu chỉ chiếm khoảng 5%, họ có được tất cả, không chỉ tiền bạc mà còn có công việc, cơ hội và nhiều mối quan hệ. Điều đó lại giúp họ luôn giữ được vị trí đứng đầu và hiện diện trong số 5% ít ỏi đó. Để đạt đến vị trí hạng nhất, bạn cần phải có bí quyết. Để có được vị trí hạng hai, bạn phải có lý do đặc biệt. Còn hạng ba là điểm dừng cho những người không làm nên việc lớn; hay nói cách khác, đó là kết quả dành cho những người chỉ thực hiện những công việc bình thường, không có sự đột phá. Dù cho có cố gắng bao nhiêu, người ở vị trí hạng ba cao lắm cũng chỉ được đến hạng hai mà không thể nào chạm đến vị trí hạng nhất. Vậy làm sao để đạt đến vị trí hạng nhất? Muốn làm được điều đó, bạn phải có một khoảng thời gian nhất định sống trong môi trường được bao quanh bởi những người thành đạt, những người hạng nhất và những điều tốt đẹp nhất. Những ai khi còn trẻ được tiếp xúc nhiều với những người giỏi nhất thì sẽ cảm nhận được thế giới của những người hạng nhất một cách gần gũi, sẽ hấp thụ được cách tư duy, cách nhìn nhận, học được cách làm việc của họ lúc nào không hay. Những ai giao thiệp với người hạng nhất sẽ có sự ảnh hưởng nhất định. Nếu bạn không tích cực, năng động khi làm việc thì tự động bạn sẽ gia nhập hàng ngũ của những người hạng ba. ▪ Học hỏi từ người ở đẳng cấp cao Điểm chung của những người giỏi nhất trong tất cả các lĩnh vực như thể thao, nghệ thuật, chính trị, kinh doanh,... là họ đều làm việc một cách hăng say và nhiệt tình trong lĩnh vực mà mình đã lựa chọn. Do được làm những công việc mình yêu thích; nên dù gặp khó khăn hay trở ngại, họ đều lạc quan mà tiến về phía trước. Khó khăn chỉ là sự thử thách, là hạt giống để giúp họ trưởng thành và phát triển. Những người hạng nhất cũng có khi buồn phiền, bởi dù làm điều mình yêu thích thì không phải lúc nào cũng dễ dàng, thoải mái. Cho dù bạn có yêu thích công việc đó đến mức nào, thì con đường phía trước vẫn luôn tồn tại những trở ngại khó vượt qua. Ngay cả cầu thủ bóng chày Ichiro(1) cũng có thời gian gặp khó khăn, bế tắc khi đặt kỳ vọng quá cao vào bản thân. (1) Suzuki Ichiro – cầu thủ bóng chày rất nổi tiếng ở Nhật Bản Từ năm 20 tuổi, tôi đã có cơ hội gặp nhiều người thầy hướng dẫn, học hỏi được nhiều bài học quý giá trong công việc cũng như trong cuộc sống. Việc bạn học hỏi từ ai cũng sẽ tạo nên sự khác biệt lớn trong cuộc đời. Học từ người hạng nhất thì bạn sẽ có cơ hội trở thành người hạng nhất, học với người hạng hai sẽ thành người hạng hai, học với người hạng ba thì bạn sẽ dừng lại ở mức hạng ba. Với câu hỏi: “Đối với bạn, công việc là gì?”, người hạng nhất, hạng nhì, hạng ba sẽ có các câu trả lời khác nhau. Người hạng nhất sẽ trả lời: “Công việc là hoạt động giải trí cao cấp đem lại niềm vui và sự phấn khích”. Người hạng hai sẽ nói: “Trong công việc cũng có lúc gặp khó khăn, nhưng nếu cố gắng thì sẽ đem lại kết quả tốt và có được niềm vui”. Còn người hạng ba sẽ là: “Công việc dù vất vả nhưng cũng phải chịu đựng vì cuộc sống là như vậy”. Người có suy nghĩ hạng ba thì không những khó có thể trở thành người hạng nhất, mà cuộc sống của họ sẽ vẫn mãi mệt mỏi vì cảm giác phải chịu đựng nhiều áp lực trong công việc. ▪ Sự khác nhau giữa các thứ hạng Tôi đã thấy được sự khác biệt rất rõ giữa những người ở các thứ hạng khác nhau trong các ngành nghề từ những năm 20 tuổi. Cùng là nhân viên công ty, cùng là luật sư, cùng là người tự kinh doanh, nhưng ở từng thứ hạng khác nhau, thế giới sống của họ cũng khác nhau. Khi đi lên con đường hạng nhất, bên cạnh những vất vả, tất nhiên họ cũng có những điều tốt đẹp: thu nhập cao đến mức dư dả, có nhà cửa và biệt thự ở những nơi mình muốn, có công ty, có nhà xưởng, có địa vị, có tên tuổi, di chuyển bằng những siêu xe đắt tiền, có tài xế riêng, đi vé máy bay khoang hạng nhất, ở khách sạn cao cấp, ăn uống ở nhà hàng sang trọng,... Hơn thế nữa, vì bạn bè họ đều là những người nổi tiếng và hoạt động sôi nổi trong nhiều lĩnh vực khác nhau, nên họ sống trong môi trường luôn tiếp nhận sự phấn khích, hào hứng. Nhưng để không ngừng phát huy tối đa khả năng và giới hạn của bản thân, họ cần biết cách đối diện với chính mình và giải quyết các vấn đề trong mọi tình huống. Những người ở hạng thứ hai sống trong thế giới mà ở đó tiền công tương xứng với sự nỗ lực của bản thân. Họ có công việc ổn định, được những người xung quanh kính trọng, thu nhập tương đối cao. Nếu những người này làm việc ở công ty, họ sẽ được đánh giá cao, có nhiều cống hiến và được nhận tiền thưởng cao nhất. Cuộc sống của họ sung túc, có thể mua được xe hơi, có dư dả về mặt tài chính để đi du lịch nước ngoài một hay hai lần mỗi năm, mặc dù chỉ đi vé hạng phổ thông. Tuy nhiên, họ cũng sẽ bị hạn chế một số khả năng vì còn ràng buộc với công ty và khách hàng. Thế giới của những người ở hạng thứ ba thì vô cùng nhàm chán, có nhiều nỗi lo và lúc nào cũng bứt rứt, khó chịu. Mỗi ngày của họ trôi qua một cách đơn điệu, vì họ luôn phải làm những công việc tầm thường mà ai cũng có thể làm được. Họ luôn canh cánh nỗi lo bị thuyên chuyển công việc, cũng có trường hợp bị yêu cầu nghỉ việc. Dù cho có cố gắng, họ cũng không đạt được kết quả, không cảm nhận được sự tươi sáng của tương lai phía trước. Họ thường phải sống cuộc sống tiết kiệm, tằn tiện chi tiêu. Trong giờ làm việc thì họ liên tục nhìn đồng hồ. Cuộc sống mỗi ngày tràn ngập những tiếng thở dài, chờ đợi cho thời gian làm việc mau chóng trôi qua. Giữa 3 nhóm người trên, bạn muốn đi vào thế giới của nhóm người nào? ▪ Cần nhiều thời gian để đạt đến đẳng cấp cao Sự nghiệp cả đời chính là công việc mà một người dùng cả đời để theo đuổi. Khi nghĩ đến công việc, những người hạng nhất luôn nghĩ đến một sự nghiệp cả đời. Người hạnh phúc cũng chính là người tìm được công việc mà họ muốn dành trọn cuộc đời để theo đuổi và thực hiện. Khi đó, công việc không còn là hoạt động lao động bình thường, mà chỉ cần làm việc là họ có thể cảm nhận được sự hạnh phúc và bình yên. Cuộc sống sẽ thay đổi tùy theo thời điểm mà bạn tìm thấy công việc mà mình muốn làm cả đời. Dù thời điểm không hẳn là yếu tố quan trọng, nhưng nếu bạn phát hiện ra lý tưởng mình muốn theo đuổi ở tuổi 70 thì chắc chắn thời gian để bạn tận hưởng niềm vui sẽ không còn nhiều, đôi khi bạn còn phải cảm thấy tiếc nuối. Không có quy định hay cơ sở nào để xác định đâu là khoảng thời gian thích hợp để tìm thấy công việc có ý nghĩa trong cuộc đời. Nhưng từ kinh nghiệm phỏng vấn những người thành công, tôi thấy giai đoạn mà họ tìm thấy công việc mà mình muốn theo đuổi suốt đời là trong khoảng 10 năm, tính từ năm 25 tuổi đến năm 35 tuổi – đây cũng là khoảng thời gian bạn dễ phát triển sự nghiệp nhất. Khi đã tìm thấy và quyết định chọn một công việc làm sự nghiệp cho cả đời thì ta có thể mất từ vài năm đến hơn 10 năm để rèn giũa, phát triển sự nghiệp đó. Đó là khoảng thời gian cần phải có để trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết cho công việc của người đứng đầu. Tôi nghĩ, để có thể đạt được mức độ thành thạo trong một lĩnh vực nào đó cần ít nhất 1 năm học tập và rèn luyện, còn để có thể trở thành hạng nhất bạn cần ít nhất 2 năm kinh nghiệm. Khoảng thời gian đó giúp bạn học hỏi, tiếp thu những kỹ năng mà chỉ có người hạng nhất mới có. ▪ Sống như dân du mục Khi tìm việc làm, chúng ta thường tự động cân nhắc về lợi ích. Điều này có một điểm bất lợi là chúng ta thường chỉ có thể chọn lựa công việc có nhiều lợi ích nhất trong số những phương án trước mắt lúc đó. Vậy nên lựa chọn đó đôi khi không hẳn là việc phù hợp hay thực sự tốt nhất cho cuộc đời mình. Nhiều người đi làm với lý do như thế, nên chỉ sau vài năm, họ cảm nhận được sự bất ổn và quyết định nghỉ làm ở công ty lớn để bắt đầu sống cuộc đời du mục, phiêu lãng. Có người chọn công việc có liên quan đến những tổ chức phi lợi nhuận (NPO) để cảm thấy thoải mái. Số người chọn cách sống này ngày càng tăng, và tôi nghĩ thời đại sắp tới sẽ là thời đại của những người hạnh phúc, thật sự hài lòng với công việc mình đang làm. Khi bị cuốn vào cơn sóng tìm việc thì cho dù không tìm được vị trí thích hợp trong những lĩnh vực như kinh doanh, sản xuất, truyền thông,... bạn hãy nhớ sẽ có con đường khác ở đâu đó cho mình chọn lựa. Cũng có người không thích làm công việc cố định mà thích đi du lịch theo tâm trạng của mình, sống đời du mục tại những nơi mình đặt chân đến. Nếu có 300 người hâm mộ hoặc người hỗ trợ sẵn sàng ủng hộ bạn mỗi tháng 2 ngàn đồng, thì tổng thu nhập hằng tháng của bạn sẽ cao hơn lương khởi điểm trung bình khi làm việc tại các công ty rồi. Nếu số tiền ủng hộ của mỗi người nhiều hơn một chút thì thu nhập của bạn sẽ rất đáng kể. Vậy giữa hai khoản tiền bằng nhau nhưng một khoản có được nhờ làm vất vả, miệt mài ở công ty lớn và một khoản có được nhờ khả năng truyền cảm hứng từ bản thân mình cho nhiều người khác, bạn thấy thu nhập nào thú vị hơn? Ngày nay, nhu cầu tuyển dụng tại các tổ chức phi chính phủ liên quan đến vấn đề bảo vệ môi trường, xóa bỏ ngược đãi, xóa bỏ nạn đói ngày càng tăng cao. Tôi đã từng có dịp gặp tiến sĩ Yunus, người từng nhận giải Nobel Hòa bình. Những buổi diễn thuyết của ông thu hút cả ngàn bạn trẻ đến nghe, điều này chứng tỏ sự quan tâm của họ dành cho những vấn đề ông nói khá cao. Tóm lại, bạn có quyền chọn lựa điều mình thật sự muốn làm, con đường đi làm ở công ty không phải là duy nhất. Chương 5 HIỂU KHẢ NĂNG CỦA BẢN THÂN ▪ Khả năng của bản thân Có lẽ không ít người nghĩ mình không có năng khiếu gì đặc biệt. Câu cửa miệng của họ là: “Thành tích học của tôi không tệ nhưng tôi không có năng khiếu về toán học”, “Tôi chơi thể thao giỏi nhưng không có thành tích gì nổi trội”. Nhiều người nghĩ mình chỉ là người bình thường và từ đó trở nên thiếu tự tin. Có thể nói, họ đã tự mình từ chối cách sống tốt đẹp nhất. Thực ra, trong mỗi người chúng ta, ai cũng có một năng khiếu, tài năng riêng, tuy nhiên số người nhận ra điều đó lại không nhiều. Chẳng hạn, có người nghĩ việc nói chuyện thoải mái với người khác trong lần đầu tiên gặp gỡ là chuyện bình thường, không phải là tài năng gì đặc biệt. Nhưng nếu suy nghĩ kỹ và quan sát tỉ mỉ, bạn sẽ thấy không phải ai lúc đầu cũng có thể giao tiếp một cách mạch lạc, suôn sẻ với người mới gặp lần đầu. Nếu có thể làm được điều đó, chứng tỏ bạn có tài năng trong giao tiếp. Nhận ra được bản thân có tài năng là chìa khóa để mở ra hướng đi mới cho cuộc đời bạn. Sự kết hợp nhiều loại tài năng khác nhau sẽ góp phần xây dựng nên thế giới đặc biệt cho chính bạn. Bạn hãy để ý và nhận ra những điều mà mình không cần cố gắng cũng có thể làm được một cách tự nhiên. Trước đây, tôi đã có cơ hội nói chuyện với một vận động viên Olympic về đề tài bơi lội. Anh ấy nói mỗi sáng phải bơi từ 2 đến 3 km, nếu không bơi như thế, anh ấy sẽ cảm thấy không khỏe trong người. Tôi thầm nghĩ anh ấy có tài năng và yêu thích công việc của mình đến như thế thì việc anh ấy thành công là điều hiển nhiên. Người nhút nhát khi làm những công việc liên quan đến giao tiếp thì sẽ không thể phát huy tài năng của mình, họ có thể bị căng thẳng đến phát bệnh. Ngược lại, khi một người nhận ra được tài năng của mình và gặp công việc phù hợp với tài năng đó, họ sẽ phát huy tối đa khả năng. Điều đó sẽ làm cho họ cảm nhận được niềm vui và thay đổi cuộc sống theo hướng tích cực, lạc quan. Nếu bạn chọn lựa những công việc đòi hỏi phải làm mười mấy tiếng vất vả mỗi ngày, thì chắc chắn lúc nào bạn cũng phải động viên bản thân không ngừng. Nhưng để cố gắng thì cần phải có sức lực. Tuy nhiên, sức người có hạn, bạn không thể lúc nào cũng cố gắng hết sức được, nên sẽ có lúc bạn ngã quỵ vì điều đó. Vì thế, nếu bạn có thể làm việc một cách tự nhiên, không cần gồng mình cố sức mỗi ngày, thì cuộc sống của bạn sẽ vui vẻ, không bị áp lực. “Không cố gắng” không đồng nghĩa với “lười biếng”. Thật ra nó có ý nghĩa “những công việc đối với người khác là vất vả, nặng nề nhưng lại nhẹ nhàng, không gây khó khăn gì cho chính bạn”. Nếu tìm thấy những công việc như vậy thì tức là bạn đã tìm được lối vào cuộc sống đầy đủ, sung túc. ▪ Khám phá khả năng của bản thân Có nhiều bạn trẻ chuẩn bị đi làm sẽ trả lời một cách thành thật rằng họ không biết bản thân mình phù hợp với công việc nào, cũng như không xác định được tài năng của mình là gì. Thực tế cũng có trường hợp vì tài năng chưa được mài giũa nên bản thân người đó cũng không biết được mình có tài năng hay không. Theo tôi, có 10 loại tài năng căn bản hình thành nên đặc tính của một con người. Người nghệ sĩ là người có khả năng thể hiện bản thân bằng một cách thức đặc biệt, mang đậm cá tính riêng. Người sáng tạo là người luôn tràn đầy ý tưởng độc đáo; luôn đề ra kế hoạch, xu hướng mới. Người giải quyết vấn đề là người giỏi thu thập và xử lý thông tin, có khả năng phán đoán tinh tế và chính xác trong mọi tình huống. Người lãnh đạo là người có khả năng phán đoán những việc cần phải làm, chủ động trong mọi hành động. Người chinh phục là người hay tìm tòi, khám phá những năng lực mới; dám mạo hiểm; luôn tiên phong mở đường cho những lĩnh vực mới. Người hỗ trợ là người thích giúp đỡ người khác, sẵn sàng hiến thân để phục vụ cho những mục đích cao đẹp. Người tổ chức là người có khả năng xử lý chính xác vấn đề, tình huống; giỏi tập hợp nhân sự, điều khiển dự án. Người sản xuất là người khéo léo tạo ra sản phẩm thực tế, giỏi điều khiển các vận động của thân thể. Người giao tế là người có năng lực truyền đạt ý tưởng, mong muốn bằng lời nói một cách chính xác. Người chăm sóc là người thích làm cho người khác vui khỏe, coi trọng mối quan hệ thân tình, trung thực và biết hy sinh vì người khác. Bạn thuộc loại người nào? Ai cũng có một hay nhiều tài năng kể trên bên trong mình, nhưng quan trọng là bạn có hiểu được mình thuộc kiểu tài năng nào hay không. Vì vậy, trước hết hãy suy nghĩ xem mình thật sự nổi trội ở lĩnh vực nào kể trên. ▪ Giá trị bản thân Trong hầu hết các trường hợp, năng lực điển hình của một người là sự kết hợp của nhiều kiểu khả năng, việc năng lực của họ có phát huy được hay không là phụ thuộc vào kết quả của phép tính nhân các khả năng đó. Lấy trường hợp người có khả năng sáng tạo và nghệ thuật cao. Nếu khả năng nghệ thuật của họ là 1 và sáng tạo là 1,2 thì khi nhân hai khả năng đó lại, họ sẽ phát huy được đầy đủ khả năng chung ở mức 1,2 . Nếu khả năng nghệ thuật là 0,9 thì khả năng chung sẽ là 1,08. Như vậy khả năng sáng tạo đã bị giảm bớt. Lấy kết quả của hai khả năng đó tiếp tục nhân cho khả năng lãnh đạo là 0,9 thì kết quả mới sẽ là 0,972 . Tương tự, nếu tiếp tục nhân lên với những khả năng khác, chỉ ở mức 0,9, thì loại khả năng mà ban đầu vốn được đánh giá cao sẽ dần dần giảm xuống. Phép tính nhân này sẽ quyết định giá trị của bản thân bạn trong tương lai. Trong tất cả các loại khả năng, dù chỉ có một loại nằm ở mức 0,3 thì tất cả các khả năng khác đều trở nên vô ích. Ví dụ, cho dù một người có năng lực sáng tạo và nghệ thuật cao đến mức nào, nếu không biết tôn trọng thời gian, thường xuyên trễ họp thì cuối cùng năng lực tổng thể của họ cũng sẽ về mức 0. Do đó, bạn cần phải biết bản thân mình có khả năng nào hơn 1 và khả năng nào dưới 1. Khả năng là thứ có thể rèn luyện và tăng cường, nên hãy kiên trì đến khi bạn sở hữu được những tài năng giúp bạn đủ tự tin mình sẽ chiến thắng. Sự tự tin này rất quan trọng trong quá trình tìm việc. ▪ Tài năng không thể phát huy ở những nơi không thích hợp Khi tìm việc hay thay đổi công việc, hãy cân nhắc xem công việc mới đó có thể phát huy tài năng của bạn hay không và lấy nó làm tiêu chuẩn để chọn lựa. Công việc nào cũng vậy, không phải lúc nào cũng suôn sẻ và trôi chảy. Thế nên, bạn đừng đặt kỳ vọng quá lớn vào bất cứ điều gì. Cho dù bạn có tìm được một công việc sẽ phát huy được khả năng của mình, cũng có thể gặp phải chán nản hay phải làm những việc lặt vặt, hoặc đôi lúc gặp khó khăn, bế tắc,... Khi ấy bên cạnh sự nỗ lực và cố gắng, bạn cũng cần phải có kế hoạch nghỉ ngơi hợp lý. Có những việc, cho dù đã cố gắng hết sức nhưng công việc cũng không khả thi, không trôi chảy; hoặc có khi mọi thứ đều thuận lợi, ổn định nhưng bạn lại có cảm giác trống trải, thiếu vắng từ thẳm sâu trong nội tâm; thì đó là dấu hiệu cho thấy công việc đó hoặc nơi làm việc đó không thích hợp với bạn. Ví dụ, John Lennon(1) liệu có thành công rực rỡ khi chọn một lĩnh vực không phải là âm nhạc không? Giả sử, Lennon làm việc ở tiệm bánh nhưng ông lại không giỏi nướng bánh mà chỉ biết huýt sáo, ca hát thì có lẽ cả ngày ông sẽ bị đồng nghiệp và người quản lý trách mắng. Nếu lúc đó, ông ấy thất vọng và nghĩ: “Nướng bánh mình cũng không làm được thì làm sao có thể trở thành ca sĩ?”, vậy bạn sẽ nói gì với ông ấy? (1) Nhạc sĩ kiêm ca sĩ người Anh, là một trong những người sáng lập ra ban nhạc huyền thoại The Beatles – Đây là một trong những ban nhạc thành công và được ngưỡng mộ nhất lịch sử âm nhạc thế giới. Cho dù có tìm mọi ngóc ngách trên thế gian này, chắc hẳn bạn cũng sẽ không tìm ra được một người sở hữu tất cả mọi khả năng một cách hoàn hảo. Nếu bạn đã hết sức cố gắng mà chỗ làm hiện tại không phù hợp, thì dù có tiếp tục duy trì thì bạn cũng sẽ không cảm thấy hạnh phúc và không đạt được kết quả như mong muốn đâu. Nếu không đi được đến nơi mình cần phải đến thì cuộc đời của bạn sẽ không thể nào thăng hoa. Do đó, bạn cần phải nhớ mục đích khi đi tìm hay thay đổi một công việc là tìm ra nơi thích hợp để phát huy tài năng của mình. Chương 6 5 NIỀM VUI MÀ CÔNG VIỆC ĐEM LẠI ▪ Lựa chọn công việc đúng đắn Điều đáng tiếc nhất trong đời là nhiều người vẫn miệt mài làm việc mỗi ngày mà không cảm thấy vui. Đó là do ngoài việc được nhận lương ra, họ không được cấp trên của mình chỉ dạy cũng như tự bản thân họ không thể cảm nhận được nhiều niềm vui khác. Sở dĩ cấp trên không thể truyền lại cho cấp dưới niềm vui trong công việc là vì bản thân họ cũng không thật sự cảm nhận được niềm vui đó. Chỉ những người làm việc một cách thoải mái, hạnh phúc thì mới có được nhiều niềm vui khác nhau. Niềm vui đầu tiên phải kể đến chính là niềm vui được nhận lương. Có lẽ có nhiều người vẫn còn nhớ như in niềm vui khi nhận được tháng lương đầu tiên sau những ngày vất vả làm thêm khi còn đi học. Số tiền có được khi đi làm, dù ít hay nhiều, vẫn làm bạn cảm thấy vui vẻ và tự hào về bản thân mình. Đó cũng là niềm vui mở đầu cho nhiều niềm vui khác trong công việc. Kế đến là niềm vui khi nhận được sự biết ơn của người khác. Trong quan hệ buôn bán và kinh doanh, việc phía công ty hay phía người bán cảm ơn khách hàng là chuyện đương nhiên, bên cạnh đó cũng có nhiều trường hợp khách hàng thể hiện tấm lòng cảm kích với sản phẩm hay dịch vụ mà họ nhận được từ người bán hay người cung cấp. Đó là những khoảnh khắc sẽ khiến bạn hạnh phúc, vui sướng và cảm thấy mình đã chọn đúng công việc để làm. Tuy nhiên, những ngành nghề đem đến niềm vui này lại không nhiều. Những người làm nghề lắp đặt đường ống – một công việc không thể thiếu trong lĩnh vực cấp thoát nước và hệ thống gas – có lẽ sẽ vui vẻ khi nhận được lời cảm ơn của những khách hàng mà họ đã phục vụ. Nhưng không mấy ai nghĩ đến việc cảm ơn họ trong trường hợp này. Hay người làm công việc biên tập sách. Những con người ấy đã biên tập không biết bao nhiêu quyển sách nhưng vì công việc của họ hầu như không có sự tiếp xúc và gặp gỡ với độc giả, nên họ cũng ít có cơ hội nhận được một lời cảm ơn trực tiếp từ độc giả cuốn sách đó. Thật ra, đôi khi trong cuộc sống đời thường, mong muốn được nói tiếng “cảm ơn” lại không có cơ hội để được thể hiện bằng lời. Vậy nên cho dù không trực tiếp nhận được lời cảm ơn từ người khác, thì đâu đó vẫn có những tâm tình biết ơn bạn một cách âm thầm vì những lợi ích mà công việc của bạn đã đem lại – đó cũng là một trong những niềm vui mà công việc mang đến. ▪ Làm việc có cảm xúc Trong những niềm vui mà công việc đem lại, niềm vui khi được liên kết với mọi người là một điều cần kể đến. Khi làm việc, bạn sẽ kết nối với nhiều người khác nhau, đầu tiên là những đồng nghiệp trong công ty. Họ là những người làm chung với bạn, có cùng lĩnh vực chuyên môn, có sự đồng cảm trong công việc và tầm nhìn tương lai, từ đó giữa bạn và họ nảy sinh sự gắn bó. Cùng đồng nghiệp, bạn làm ra những sản phẩm và dịch vụ cung cấp cho khách hàng. Đây cũng là một đối tượng mà bạn sẽ liên kết, từ đó tùy theo từng ngành nghề mà bạn có thể mở rộng mối liên kết này đến gia đình và bạn bè của họ. Công việc càng mở rộng và phát triển, bạn càng có sự kết nối với nhiều người hơn. Niềm vui của bạn sẽ truyền cảm hứng cho đồng nghiệp, cho khách hàng và cả gia đình của họ nữa. Sự kết nối về mặt cảm xúc này sẽ trở thành niềm vui trong công việc. Sự giúp đỡ và hỗ trợ trong công việc chính là nhằm giúp cho người khác cảm thấy thoải mái, vui vẻ và bớt áp lực hơn. Ai biết quan tâm đến những vấn đề như: “Bản thân mình giúp được gì cho khách hàng? Giúp được gì cho đồng nghiệp? Giúp được gì cho cấp trên?” và có những hành động cụ thể để hỗ trợ thì rất dễ thành công. Không chỉ có thành công trong công việc, làm như vậy còn giúp bạn có được niềm vui khi trở thành nguồn trợ lực, giúp đỡ cho người khác. Khi giúp đỡ người khác, bạn sẽ nhận được sự cảm kích và nhờ đó sản sinh chất “keo kết dính”, kết nối bạn với đối phương. Công việc thật sự là cơ hội để giúp cho những trái tim kết nối với nhau và đem đến cho mỗi người niềm hạnh phúc. Khi tạo được sự gắn kết với đồng nghiệp và khách hàng, mỗi ngày đi làm bạn sẽ cảm nhận được một niềm vui nhẹ nhàng nhưng sâu sắc. Sự biết ơn lẫn nhau, sự hỗ trợ, giúp đỡ nhau phát triển sẽ đem đến nguồn thu nhập lành mạnh, và đó chính là mô hình lý tưởng của công việc. Theo đó, những căng thẳng trong công việc sẽ bị thổi bay hết, thay vào đó là niềm vui và sự tận hưởng. ▪ Tích lũy niềm vui Một niềm vui khác trong công việc chính là niềm vui về sự trưởng thành của bản thân. Khi đã trở thành người lớn, bạn sẽ khó cảm nhận được sự trưởng thành của mình hơn. Đó không phải là sự phát triển về mặt thể chất như chiều cao hay cân nặng, cũng không phải những cột mốc như việc đậu kỳ thi thăng cấp, khái niệm “trưởng thành” được đề cập đến ở giai đoạn này là sự trưởng thành nhân bản. Thông qua công việc, chúng ta có được những cảm nhận chân thật về tiến trình thành nhân của chính mình. Thế nhưng rất ít người thật sự ý thức được điều này. Khi bạn bắt đầu đi làm ở một công ty nào đó thì những mối quan hệ con người mới và công việc mới đang chờ đợi bạn. Cũng có những công việc mà người khác làm được một cách dễ dàng nhưng lại khó khăn, phức tạp với bạn và bạn dần đánh mất sự tự tin. Hãy kiên trì, đừng bỏ cuộc, bởi vì đến một lúc nào đó, bạn sẽ nhận ra mình đang trưởng thành. “Tôi đã học được kỹ năng mới!” “Tôi đã làm điều mà trước đây mình không thể!” “Tôi đã sử dụng được tài năng của mình!” “Tôi làm cho nhiều người vui!” Sẽ có ngày những niềm vui bất ngờ ấy nhảy múa trong bạn. Lúc đó, bạn sẽ cảm thấy hài lòng với bản thân khi có thể làm người nào đó vui bằng chính công sức của mình. Mức độ hạnh phúc trong công việc của bạn sẽ phụ thuộc vào số điểm vui vẻ mà bạn tích lũy được. Niềm vui trong công việc không phải là thứ nhận được từ người khác. Chỉ cần bạn cảm nhận được “cảm giác hài lòng khi làm cho ai đó hạnh phúc” và “cảm giác hồi hộp, phấn khởi trước sự trưởng thành của bản thân”, bạn đã có được sự thưởng công xứng đáng. Cho dù điều đó chỉ có một mình bạn hiểu. Niềm vui trong công việc là sự cảm nhận và học hỏi khi làm việc trong thực tế. Chương 7 NGƯỜI THAY ĐỔI CUỘC ĐỜI MÌNH ▪ Tầm sư học đạo Những người thầy hướng dẫn mà tôi sắp kể đến dưới đây là người đã hướng dẫn tôi về cách sống. Tin tôi đi, không hề quá lời khi nói một người thầy hướng dẫn tốt có thể ảnh hưởng to lớn đến cuộc đời của bạn về sau. Tôi gặp người thầy đầu tiên của mình vào năm 17 tuổi. Năm kế tiếp và kế tiếp nữa, tôi đều gặp gỡ những người thầy khác; và từ đó, mỗi năm tôi đều gặp gỡ những người thầy mới và điều đó vẫn còn tiếp tục cho đến hiện nay. Nếu ông Hideyo Noguchi – nhân vật được in hình trên tờ tiền 1.000 yên Nhật – không có những người thầy hướng dẫn thì ông đã không thể lưu danh hậu thế được. Người đời sau viết về ông như một vĩ nhân, và cuộc đời ông được dựng thành phim truyền hình, phim điện ảnh. Ông Noguchi là nhà khoa học hoạt động sôi nổi trong lĩnh vực vi khuẩn học, mặc dù ông xuất thân từ một gia đình làm nông nghèo khổ. Khi học tiểu học, ông đã gặp được người thầy đầu tiên – ông Kobayashi Sakae – và được tài trợ học phí cho đến hết cấp trung học thời đó. Ông Noguchi có tật ở tay do bị phỏng khi còn bé, đến năm 15 tuổi, ông được phẫu thuật chữa trị cánh tay này. Từ đó, ông đã bắt đầu theo học ngành y dưới sự chỉ dạy của người bác sĩ đã phẫu thuật cho mình. Vị bác sĩ đó là ông Kanae Watanabe. Sau đó, ông được bác sĩ Morinosuke Chiwaki đỡ đầu và giúp đỡ trong những năm tháng đi học đại học, kể cả khi đi du học ở Mỹ. Từ đó, ông Noguchi có được cơ hội để bắt đầu sự nghiệp nghiên cứu vi khuẩn học và công trình nghiên cứu của ông có tầm ảnh hưởng lớn đến nền y học thế giới. Khi nghiên cứu các tài liệu về những người thành công có địa vị xã hội cao và được nhiều người kính trọng, tôi nhận ra một điều là hầu như trong bước đường thành công của họ đều có sự hướng dẫn của nhiều người thầy. Khi tìm việc hay khi muốn thay đổi công việc, bạn hãy nghĩ đến chuyện tìm một người thầy hướng dẫn ở nơi mà bạn muốn đến. Nếu có thể vừa học vừa làm bên cạnh một người thầy hướng dẫn giỏi, cuộc đời của bạn sẽ có sự thay đổi lớn. Người thầy hướng dẫn là yếu tố then chốt trong mọi thành công có tầm vóc lớn của bạn. Hãy khao khát tìm kiếm người thầy và học hỏi mọi thứ từ họ. Nếu may mắn gặp được người thầy có lòng quảng đại, họ sẽ vui vẻ tiếp nhận và dạy dỗ bạn đàng hoàng. ▪ Gặp gỡ nhiều người thầy hướng dẫn Bạn có người thầy hướng dẫn (mentor) nào không? Từ mentor vốn xuất hiện từ một truyện thần thoại Hy Lạp. Trước khi lên đường tham gia cuộc chiến thành Troy, Odysseus đã giao con trai mình cho một người bạn tên là Mentor và nhờ người này chăm sóc, dạy dỗ cậu bé. Ngày nay, người ta dùng từ mentor để gọi những người thầy hướng dẫn, cố vấn, người cung cấp kiến thức chuyên môn ở mức cao nhất, đồng thời sẵn sàng hỗ trợ, giúp đỡ khi cần thiết. Trong thực tế, không phải ai cũng có thể tìm được người thầy hướng dẫn cho mình, nếu có thì cũng dừng lại ở con số một hay hai người mà thôi. Đôi khi vì quan niệm “người thầy hướng dẫn cũng giống như một vị sư phụ” khiến chúng ta nghĩ chỉ được gắn kết với một người thầy duy nhất. Thực tế không phải vậy, trong cuộc sống, bạn có bao nhiêu thầy hướng dẫn cũng được. Tôi khuyến khích bạn nên có nhiều người thầy hướng dẫn. Chẳng hạn, bạn có thầy hướng dẫn về kinh doanh, đồng thời cũng có thầy hướng dẫn về tiền tệ, thầy hướng dẫn về sở thích, thầy hướng dẫn về sức khỏe, về tình yêu, về hôn nhân,... Cuộc sống đa diện, phức tạp nên nếu chỉ có một người thầy thôi sẽ không thể giúp bạn giải quyết mọi thứ một cách trọn vẹn được. Bản thân mỗi người thầy hướng dẫn cũng có sở trường cũng như sở đoản riêng. Vì thế, việc có nhiều thầy hướng dẫn sẽ giúp chúng ta xây dựng một cuộc sống phong phú, nhiều màu sắc hơn. Để xin sự chỉ dạy của người khác thì bạn phải để ý đến chuyện lễ nghĩa và trả ơn thầy. Dù những người thầy hướng dẫn có khi không đòi hỏi hoặc kỳ vọng vào sự đền đáp của bạn, chính lòng biết ơn và sự trưởng thành của bạn đã là niềm vui to lớn đối với họ rồi. ▪ Cách nhìn ra người thầy hướng dẫn không phù hợp Tôi khuyên bạn nên theo học nhiều người thầy hướng dẫn, và có thể bạn sẽ có những người thầy hướng dẫn không tốt. Có những người nhìn bên ngoài dễ tạo cảm giác là một người hướng dẫn tuyệt vời, nhưng bên trong lại không đúng như vậy. Làm sao để phân biệt được đâu là một người thầy giỏi? Điểm mấu chốt đầu tiên mà bạn cần kiểm tra chính là việc người đó có sống hạnh phúc hay không. Tôi sẽ kể cho bạn nghe một trải nghiệm hồi tôi hai mươi mấy tuổi. Đó là khi tôi có ý định theo học một nhân vật có tiếng tăm, rất nhiều bài viết trên các tạp chí thời bấy giờ khen ngợi ông ấy. Cách thức xin học hỏi của tôi là chấp nhận làm việc không lương và giới thiệu thêm những người bạn ưu tú khác. Cách này sẽ giúp tôi có cơ hội được ở gần người thành công, nhưng còn việc học hỏi được bao nhiêu thì tôi vẫn chưa biết. Tôi nghĩ việc làm không lương là đương nhiên, bởi những kiến thức tôi thu nhận được vốn đã là tài sản quý giá không thể quy đổi thành tiền. Trong quá trình tìm kiếm người thầy phù hợp với mình, tôi đã thử xin nhiều người nhưng không phải ai cũng chấp nhận lời đề nghị đó. Cuối cùng thì cũng có người đồng ý nhận tôi vào làm, chính là nhân vật tiếng tăm mà tôi vừa nhắc. Trong thâm tâm, tôi nghĩ người này hơi thô lỗ và cộc cằn, nhưng vì tôi muốn tiếp xúc và tìm hiểu về con người này quá nên vẫn xin được đi theo học hỏi. Khi tôi dò hỏi về tính cách của ông ta thì người thư ký trả lời là: “Tôi cũng không biết, tôi mới vào làm”. Thời gian trôi qua, tôi phát hiện ra người này bị vợ bỏ, con cái trốn tránh, nhân viên liên tục nghỉ việc – đó cũng là lý do người thư ký mới được tuyển vào. Dù vậy, công việc của ông ta vẫn thuận lợi và thành công đến mức được tạp chí chọn làm chuyên đề giới thiệu đến công chúng. Tôi thử đặt câu hỏi với ông ta: “Làm sao để có thể thành công trong kinh doanh?”. Câu trả lời là: “Trước hết hãy quên chuyện gia đình. Hãy quên chuyện cá nhân. 24 giờ trong ngày chỉ suy nghĩ đến công việc, bạn sẽ thành công”. Tôi thầm nghĩ, nếu ở bên cạnh học hỏi một người như vậy thì mình có thể thành công trong kinh doanh nhưng chắc chắn sẽ không có thời gian vui vẻ và thư giãn bên gia đình. Vì thế, không cần nói cũng biết, tôi đã nhanh chóng xin thôi việc. Khi quan sát cách làm việc của vị doanh nhân ấy, có thể tôi sẽ học được nhiều điều hay. Nhưng hễ nghĩ đến việc dù có thành công như thế nào mà không có hạnh phúc thì tôi lại thấy cuộc đời không còn ý nghĩa. Thời điểm đó tôi từng nghĩ thành công như thế là vô nghĩa, và đến giờ suy nghĩ này cũng không thay đổi. Tôi nghĩ người thầy hướng dẫn phải là một người mà bạn thật tâm tôn trọng và cảm thấy vui vẻ khi ở cùng. Tuy nhiên, đôi khi bạn sẽ gặp phải những người thầy hướng dẫn nghiêm khắc, họ có thể không chấp nhận tính cách cũng như sự thể hiện của bạn một cách thẳng thừng. ▪ Chọn người thầy hướng dẫn theo kiểu lên kế hoạch tỉ mỉ hay lập tức hành động? Có hai dạng người thành công mà bạn cần biết, một là kiểu lên kế hoạch tỉ mỉ và kiểu còn lại là lập tức hành động. Kiểu người lên kế hoạch sẽ lập mục tiêu và làm tất cả để hoàn thành mục tiêu đó. Trong khi người thuộc kiểu hành động ngẫu hứng lại không thiết lập mục tiêu gì đặc biệt, khi cảm thấy điều gì đó thú vị thì họ sẽ thử tìm hiểu rồi được người này người kia chỉ vẽ thêm, sau đó tìm được người kết hợp ưng ý, tạo nên công việc thú vị, chuyên tâm thực hiện và đạt được thành công. Lấy việc viết nhật ký trong kỳ nghỉ hè làm ví dụ, người thuộc kiểu lên kế hoạch sẽ viết nghiêm túc mỗi ngày, đặt ra chỉ tiêu mỗi ngày làm 3 trang bài tập và hoàn thành trước thời hạn. Họ có thể làm công việc này một cách tự nhiên. Ngược lại, người thuộc kiểu hành động sẽ không thể lên kế hoạch và mục tiêu mà thay vào đó sẽ nhớ lại những gì đã xảy ra, những người họ đã gặp và nhớ gì viết nấy. Đối với kiểu hành động, bạn cần phân biệt điểm khác nhau quan trọng giữa dạng người triển khai hành động nghiêm túc, rõ ràng và dạng chỉ mải loay hoay, không làm nên trò trống gì. Khuynh hướng chung của nhiều người là đi tìm người hướng dẫn có kiểu đối lập với bản thân. Người kiểu hành động nhầm tưởng bản thân không thành công là do không thể thiết lập mục tiêu, thế là họ đi tìm người thầy có kiểu lên kế hoạch để học hỏi. Kết quả là họ bị chê trách: “Anh không thể thiết lập được mục tiêu nên thất bại là đúng rồi”, từ đó cảm thấy thất vọng và đánh mất sự tự tin. Tôi cũng từng suýt rơi vào trường hợp như thế khi gặp phải người thầy kiểu lên kế hoạch. Trong lần gặp gỡ đầu tiên, người này muốn được xem sổ tay của tôi. Khi tôi nói mình không có thì lập tức người đó lấy một quyển sổ tay mỏng cho tôi xem và giải thích việc ghi chú lại những điều mình muốn làm trong tương lai là vô cùng cần thiết. Thế là tôi bèn mua một quyển sổ tay và bắt đầu ghi chép những kế hoạch của mình, nhưng có làm mọi cách thì tôi cũng không thể viết được gì nhiều. Nỗ lực ghi chép của tôi thường chỉ kéo dài được 3 ngày là hết sức, không thể tiếp tục nữa. Sau này, tôi đã gặp một người hướng dẫn có kiểu trái ngược với người thầy trước. Khi tôi thử hỏi vị này về quyển sổ tay thì thầy bảo: “Vớ vẩn! Có sổ tay sẽ trở thành nô lệ của thời gian. Nếu anh cứ gắn chặt vào quyển sổ tay thì sẽ bỏ lỡ cơ hội mà ông trời đã dày công sắp xếp cho mình đấy”. Việc không thể sử dụng sổ tay là do từ sâu trong lòng, tôi cảm nhận được mình không thích hợp với sổ tay. Chúng ta thường luôn tìm kiếm ở bên ngoài những điều mà bên trong mình không có; cho nên khi tìm kiếm người hướng dẫn, họ thường có khuynh hướng chọn kiểu đối lập với chính mình. Vì họ ngưỡng mộ những người khác với bản thân. Tuy nhiên, kiến thức học được từ những người khác về mặt bản chất sẽ không thể vận dụng được. Bạn nên chọn những người hướng dẫn mà mình ngưỡng mộ và thuộc cùng kiểu với mình, để bạn sẽ dễ tiếp thu và vận dụng những gì học hỏi từ những người có cùng chung điểm yếu và điểm mạnh với mình. Chương 8 TẠO MỐI QUAN HỆ GẮN BÓ LÂU DÀI ▪ Những người đem đến vận may Những mối quan hệ tốt đẹp sẽ thay đổi cuộc sống của mỗi người. Nên nếu bạn muốn thay đổi cuộc sống của mình thì con đường ngắn nhất chính là chăm sóc, mở rộng các mối quan hệ giao tiếp, từ người bạn đời cho đến người yêu, đồng nghiệp, bạn bè,... “Vận may” của bạn là do người khác đem đến, tình huống cũng như cơ hội sẽ thay đổi tùy thuộc vào đối tượng mà bạn tương tác. Tôi hỏi bạn nhé: Thu nhập trung bình hàng năm của những người hay liên lạc với bạn là bao nhiêu? Thông qua thu nhập trung bình hàng năm của những người thân quen của bạn, tôi sẽ có thể đoán được thu nhập cũng như địa vị xã hội của bạn. Chưa hết, 3 năm sau thu nhập của họ sẽ như thế nào? 10 năm sau sẽ như thế nào? Nếu mức thu nhập của những người thường xuyên liên lạc với bạn sau 10 năm cao hơn so với sau 3 năm thì chắc chắn bản thân bạn cũng có sự thành công và phát triển thuận lợi tương tự. Nếu những người đó có thu nhập và địa vị cao hơn bạn thì nhiều khả năng là bạn sẽ thành công và phát triển trong tương lai. Ngược lại, nếu những người hay gọi điện cho bạn đa số có thu nhập cũng như địa vị thấp hơn bạn thì khó có thể kỳ vọng vào sự phát triển của bạn trong tương lai. Khi bắt đầu làm việc ở một công ty nào đó, bạn hãy nghĩ xem mình thích giao thiệp với những người có mức thu nhập khác nhau, hay thích làm bạn với những ai có cùng mức độ với mình. Việc mở rộng đối tượng mà mình giao thiệp và tiếp xúc chắc chắn sẽ làm cho cuộc sống của bạn thay đổi dần. Tuy nhiên, việc mở rộng mối quan hệ với người khác đôi khi không dễ thực hiện. Nó đòi hỏi bạn phải can đảm, mạnh mẽ đương đầu và đối diện với những tình huống phát sinh bất ngờ. ▪ Không bị cuốn theo áp lực vô hình của những người ở vị trí trên Khi bạn tiếp cận với một nhóm hoặc với người của nhóm mà bạn muốn thuộc về, bạn sẽ nhận thấy có một áp lực vô hình phát xuất từ bầu không khí đẳng cấp hay sức ảnh hưởng tỏa ra từ những người đó. Nếu không tỉnh táo, bạn sẽ bị dao động và choáng ngợp. Cuộc đời của bạn sẽ có sự thay đổi lớn hay không tùy thuộc vào việc bạn chọn đương đầu và chống chọi lại với áp lực vô hình đó để tiến gần đến họ; hay buông xuôi, bỏ cuộc, chạy trốn vì nghĩ mình không bao giờ có thể đạt đến đẳng cấp ấy. Nếu bạn muốn thay đổi bản thân và thay đổi cuộc sống thì hãy đếm “1, 2, 3” và lấy hết can đảm để tiếp cận họ. Nếu đã đếm 1, 2, 3 mà bạn vẫn chưa đủ can đảm; hãy đếm tiếp đến 4, 5, 6, 7, 8, 9,... Nếu vẫn chưa được thì hãy đếm tiếp nữa, cho dù có đếm đến 100 thì bạn cũng phải tiến đến gần họ. Lúc đầu bạn sẽ gặp khó khăn, lúng túng. Có bạn sẽ căng thẳng đến mức không thể nói hay làm gì được, cuối cùng đành ấm ức nhìn đối phương bỏ đi. Cố gắng lắm bạn cũng nói được vài câu chào hỏi xã giao, rồi im lặng không biết nói gì thêm, tuy nhiên đó cũng là bước khởi đầu đáng khích lệ. Tôi có quen biết một người trong buổi tiệc nọ, người này đã kể cho tôi nghe về cuộc gặp gỡ của anh ấy với Công nương Diana. Khi tiếp xúc với những người thuộc Hoàng gia, anh ấy cảm thấy có một áp lực vô hình khiến mình hồi hộp, phấn chấn. Còn tôi thì lại có cảm giác phấn khích xen lẫn lo lắng khi được trò chuyện với anh ấy. Ngay cả một người có danh tiếng và địa vị như anh ấy cũng có cảm giác khẩn trương và hơi áp lực khi tiếp xúc với những người có địa vị cao hơn, thì việc tôi cảm thấy căng thẳng là lẽ đương nhiên. Suy nghĩ này đã khiến tôi an tâm phần nào trong các giao tiếp sau này. ▪ Đối đãi ân cần với người dưới Khi xuất bản sách, tôi có cơ hội tiếp xúc với nhiều độc giả, lúc đó tôi có cảm giác dường như mình đang ở vị trí cao hơn và phát ra sức hút. Nhiều lúc ngồi ở bàn ký tên sau buổi diễn thuyết, khi bắt tay với độc giả, tôi cảm thấy tay của họ run run và khuôn mặt hiện rõ nét căng thẳng, hồi hộp. Tôi cảm thấy rất vui khi độc giả của mình hồi hộp và trông đợi được gặp mình như vậy; lúc đó tôi muốn nói với họ: “Tôi cũng rất vui khi gặp anh, thế nên đừng hồi hộp và căng thẳng nữa nhé!”. Trong cuộc sống ngày nay, việc được đối xử bình đẳng vẫn còn gặp nhiều khó khăn, nhưng tôi vẫn muốn thực hiện điều đó. Khi ở trong nhóm gồm những người có vị trí cao hơn, tự nhiên chúng ta sẽ khép mình lại bởi cảm thấy rằng mình bị cô lập, nhưng cũng có lúc đối phương sẽ tiếp nhận chúng ta một cách bất ngờ. Theo kinh nghiệm, tôi cảm thấy người càng làm lớn thì lại càng dễ cởi mở, dễ bắt chuyện một cách thoải mái. Do đó, bạn hãy mạnh dạn thử bắt chuyện với những người mà mình ngưỡng mộ, biết đâu cơ may sẽ đến và bạn có thể tiếp cận, học hỏi kinh nghiệm từ họ. Tôi luôn duy trì thói quen tích cực bắt chuyện với những người có địa vị cao hơn mình. Nếu có thể bạn hãy mời họ đi dùng bữa thì càng tốt, bởi đó là thời gian thích hợp để trò chuyện và tạo mối quan hệ gắn bó với họ. Còn đối với những người có địa vị thấp hơn mình, bạn hãy đối xử một cách tử tế. Điều đó sẽ củng cố đáng kể mạng lưới các mối quan hệ của bạn. Ở thời học sinh, có thể tồn tại những thứ bậc, trật tự trên dưới, những khoảng cách giữa thế hệ đi trước và thế hệ sau; nhưng nơi làm việc thì không như thế. Người làm việc lâu năm và người có thực lực sẽ ở vị trí bên trên. Tại công ty mà bạn vừa vào làm, có lẽ một vài cấp trên hoặc đồng nghiệp vào làm trước còn nhỏ tuổi hơn bạn. Cũng có những nơi mà người nhỏ tuổi hơn, vào làm sau nhưng đột nhiên có ngày lại trở thành cấp trên của bạn. Không phải vì những người nhỏ tuổi có khả năng sẽ trở thành cấp trên nên chúng ta mới cần phải đối đãi ân cần với họ. Mà chúng ta cần phải nhớ một điều quan trọng, đó là không nên quá phân biệt đối xử giữa các đối tượng. Những người nhỏ tuổi hơn đôi khi lại có khả năng giới thiệu cho chúng ta những mối quan hệ tuyệt vời khác mà ta không thể nghĩ đến. Việc tạo nên sự liên kết trong các mối quan hệ là khi chúng ta gặp gỡ một ai đó, từ mối quan hệ đó chúng ta lại tiếp tục gặp gỡ và thiết lập thêm mối quan hệ khác, cũng giống như những ngọn núi kéo theo nhau để tạo thành một dãy núi. SÁCH CÙNG TÁC GIẢ Bộ sách nổi tiếng Happy Life Bí Quyết Để Có Sự Nghiệp Mơ Ước Bí quyết để có sự nghiệp mơ ước viết về những suy nghĩ xung quanh vấn đề công việc, cuộc sống... Những Bài Học Đáng Giá Về Xây Dựng Mối Quan Hệ Cuốn sách này được viết ra sau trận động đất lớn ở quê hương Kobe của tác giả vào năm... Những Bài Học Đáng Giá Về Hạnh Phúc Những bài học đáng giá về hạnh phúc là cuốn sách đầu tiên trong bộ Happy Life của Ken Honda – kể về cuộc gặp gỡ... Những Bài Học Đáng Giá Về Giàu Có Cuốn sách thứ hai trong bộ Happy Life của tác giả Ken Honda – Những bài học đáng giá về giàu có – mang đến cho... Chương 9 ĐẦU TƯ CHO BẢN THÂN ▪ Đầu tư cho bản thân trong hiện tại tạo thu nhập trong tương lai Mỗi tháng, bạn dùng bao nhiêu tiền để đầu tư cho bản thân? Khi những công ty lớn muốn tăng doanh thu trong tương lai, họ đều chi ra một khoản lợi nhuận nhất định cho hoạt động nghiên cứu và phát triển. Lý do là vì họ muốn chuẩn bị cho tương lai và nỗ lực tạo ra nguồn doanh thu mới. Không ít công ty sẵn sàng thay đổi hoàn toàn những sản phẩm, dịch vụ mà 10 năm về trước đã từng là nguồn doanh thu chính của họ. Ví dụ, Fujifilm – công ty lâu đời trong việc sản xuất phim máy ảnh – những năm gần đây đã cho ra dòng sản phẩm trang điểm mới Astalift. Việc mở rộng kinh doanh của Fujifilm không phải là chuyện một sớm một chiều mà là thành quả của quá trình đầu tư nghiên cứu mất nhiều thời gian, công sức và tiền của. Nếu kế hoạch nghiên cứu và phát triển đó không thành công, đồng thời công ty tiếp tục chỉ kinh doanh những sản phẩm và dịch vụ của 10 năm trước, thì tình hình công ty sẽ như thế nào? Cùng thành công trong lĩnh vực phim máy ảnh, Kodak đã không tiến hành đa dạng hóa trong kinh doanh, khiến cho doanh thu ngày càng giảm đi đáng kể. Việc đầu tư nghiên cứu và phát triển nhằm chuẩn bị cho tương lai không chỉ cần thiết cho doanh nghiệp mà còn cho mỗi cá nhân chúng ta. Những người biết sử dụng một phần tương đối của thu nhập để đầu tư cho bản thân thông qua việc học hỏi nâng cao, mở rộng kiến thức, kỹ năng thì cho dù xã hội có thay đổi như thế nào, họ cũng sẽ dễ dàng thích nghi. Còn những ai không biết đầu tư cho bản thân thì kỹ năng của họ sẽ nhanh chóng trở nên lạc hậu so với thời đại; khi máy móc, kỹ thuật ngày càng tối tân mà họ không biết sử dụng, không đáp ứng được yêu cầu của công việc thì họ có khả năng bị mất việc rất cao. Để không hốt hoảng và lo âu trước những thay đổi đó, bạn cần đầu tư cho bản thân để nâng cao năng lực và kỹ năng. ▪ Đầu tư cho bản thân = tiền bạc x thời gian x nhiệt tình x hành động Đầu tư cho bản thân không chỉ đơn thuần là tiền bạc mà còn bao gồm cả thời gian và lòng nhiệt huyết. Sự trưởng thành, thăng tiến của bạn sẽ là thành quả của việc đầu tư thời gian, tiền bạc, lòng nhiệt huyết và hành động để nâng cao bản thân mình. Bạn hãy thử cân nhắc xem mình cần đầu tư cho bản thân bao nhiêu và như thế nào? Quá trình đầu tư cho bản thân sẽ quyết định phương hướng và động lực cho sự trưởng thành của bạn. Khái niệm đầu tư có thể khiến nhiều người liên tưởng đến việc mua cổ phiếu hay bất động sản. Những thứ đó không phải là đầu tư cho bản thân, ngay cả khi nó có ý nghĩa là “học hỏi những kiến thức về đầu tư”, vì điều đó khó có thể tạo nên tài sản sau này. Nếu bạn đang ở độ tuổi 20, tôi có lời khuyên bạn nên đầu tư vào nguồn mạch các mối liên hệ hơn là đầu tư vào cổ phiếu hay bất động sản. Muốn trở thành người hạng nhất thì bạn hãy học người hạng nhất, nếu cảm thấy mình cần phải gặp gỡ ai đó thì bạn hãy mạnh dạn tiếp xúc với họ. Tuy nhiên, bạn không nên tùy tiện, bắt ép người khác gặp mình. Nếu có thể, hãy nhờ những người thân thiết với họ giới thiệu bạn thông qua email hoặc thư giới thiệu,... Trước hết, bạn cần phải tìm cách để họ cũng muốn gặp bạn. Bạn cũng nên biết là thời gian thực tế để bạn có thể gặp gỡ những người như vậy một cách dễ dàng chỉ có thể kéo dài đến năm bạn 25 tuổi. Tại sao lại là mốc 25 tuổi? Vì ở độ tuổi đó bạn vẫn được xem là người trẻ và có khả năng, những người giỏi giang cũng vì thế mà muốn gặp bạn. Còn khi đã quá tuổi 25 thì bạn đã trưởng thành và đi làm và họ sẽ không có lý do gì để gặp bạn. Nếu bạn chưa 25 tuổi, hãy tận dụng cơ hội để giao thiệp và học hỏi. Tuy nhiên, bạn vẫn có những cơ hội khác để gặp gỡ họ. Chẳng hạn như tham gia những buổi diễn thuyết hay những bữa tiệc mà ở đó có sự hiện diện của họ, hãy nắm bắt cơ hội và hành động đúng lúc. Có thể bạn sẽ phải mất thời gian và tiền bạc, nhưng đừng lo, đó là sự đầu tư cần thiết cho chính bản thân. ▪ Trang bị kiến thức và kỹ năng Khi đầu tư cho bản thân, việc trang bị kiến thức và kỹ năng cũng cần thiết và quan trọng không kém việc đầu tư cho các mối quan hệ. Bạn có thể học hỏi kỹ năng thông qua những buổi hội thảo, khóa học trực tuyến, sách vở,... Bạn có thể học thêm về ngôn ngữ, tâm lý học, pháp luật, hệ thống xã hội và những kỹ năng về máy vi tính, đọc nhanh,... Tùy từng lĩnh vực, bạn có thể phải thi lấy chứng chỉ, bằng cấp. Khi nhìn thấy con đường mà mình muốn hướng đến thì hiển nhiên bạn sẽ biết những kiến thức, kỹ năng nào là cần thiết. Đôi khi, những kiến thức, kỹ năng mà bạn trang bị sẽ không đem lại lợi ích trực tiếp cho công việc của bạn. Ví dụ như việc học tâm lý học và các khóa tư vấn tâm lý để trở thành một nhà tham vấn tâm lý là điều bình thường; nhưng người làm kinh doanh cũng có thể học thêm về tâm lý để hỗ trợ cho mình trong việc giao tiếp với khách hàng. Còn nếu chữ xấu, bạn có thể học lớp luyện chữ đẹp; chữ đẹp có thể đem lại lợi ích cho bạn trong nhiều trường hợp. Steve Jobs – người đã sáng lập nên hãng Apple – khi còn trẻ đã bỏ học đại học giữa chừng. Lúc rảnh rỗi, ông tham gia những khóa học về nghệ thuật viết chữ đẹp. Nhờ có kinh nghiệm đó mà sau này ông đã phát triển những phông chữ đẹp và hữu ích trên máy tính. Câu chuyện đó đã trở thành một truyền kỳ. Theo Steve Jobs, ban đầu những kiến thức trong khóa học viết chữ đẹp đó chẳng có ích gì cho cuộc sống của ông lúc đó. Nhưng khi ông bắt đầu thiết kế chiếc máy tính Macintosh đầu tiên, những kiến thức này lại trở nên vô cùng hữu ích. Steve Jobs từng nói: “Nếu tôi không theo học khóa luyện chữ ấy thì máy tính Mac không bao giờ có kiểu chữ hay phông chữ có khoảng cách đều và đẹp như vậy”. Đó chính là chìa khóa thành công cho những chiếc máy tính Mac đầu tiên. Vì vậy, hãy luôn làm việc một cách say mê và nhiệt tình, dù đó là những việc không liên hệ trực tiếp tới chuyên môn của bạn. Hãy làm những điều mà bạn quan tâm, để ý đến. Đừng quá bận tâm xem việc đó có ích lợi gì cho tương lai hay không, vì cuộc sống có rất nhiều điều kỳ diệu và thú vị. Biết đâu đấy, có thể tất cả những gì bạn học đều hữu ích cho tương lai sau này. Chương 10 SUY NGHĨ CÁCH GIA TĂNG THỜI GIAN VÀ TIỀN BẠC ▪ Nên đánh đổi thời gian và tiền bạc với cái gì? Thông thường, lý do chủ yếu khiến nhiều người nghĩ đến việc đi làm hay thay đổi công việc chính là vì họ cảm thấy mình không có đủ tiền bạc và thời gian trong cuộc sống. Do đó, điều quan trọng đối với họ là làm sao để gia tăng thời gian và tiền bạc, để cảm thấy mình được tự do hơn. Phần lớn những người giàu có và sở hữu khối tài sản khổng lồ mà tôi đã từng gặp, thì khi 20 tuổi họ cũng giống bạn: không có thời gian cũng như tiền bạc. Vậy làm sao để họ có thể trở thành người giàu có? Khi lắng nghe chia sẻ của những người giàu có và tự do, tôi hiểu được họ trở nên giàu có là vì họ đã thành công và giành chiến thắng trong “trò chơi trao đổi” giữa thời gian – tiền bạc với những thứ khác. Việc trao đổi thời gian và tiền bạc để lấy về một giá trị khác thực chất chính là hoạt động quản lý thời gian và tiền bạc. Quản lý thời gian và tiền bạc không chỉ là việc không lãng phí thời gian và tiền bạc mà còn là việc sử dụng chúng một cách hiệu quả. Thông thường ai cũng mong muốn có thêm tiền, thêm thời gian nhưng lại không nghĩ đến việc quản lý thời gian và tiền bạc hiện tại. Họ đã từ bỏ việc quản lý thời gian và tiền bạc ngay từ đầu vì xem đó là chuyện nhỏ. Kết quả là họ chỉ biết tiêu phí tiền bạc và thời gian, để khi nhìn lại thời gian đã trôi qua thì họ mới nhận ra mình không có gì trong tay. Tiền bạc và thời gian trong tay bạn bây giờ là những hạt giống có năng lực sinh sôi, nảy nở và phát triển trong tương lai. Nếu muốn chúng tăng thêm gấp bội, thì bạn phải học được cách sử dụng cho khéo léo, thông minh trong hiện tại. ▪ Tỷ lệ đầu tư và chi tiêu Nhiều người nghĩ “chi tiêu” là lãng phí, mang ý nghĩa tiêu cực, vì theo họ, có nhiều thứ khác quan trọng hơn. Nhưng theo tôi, việc chi tiêu tiền bạc không có gì là xấu. Tôi nghĩ trong cuộc sống thì việc làm cho bản thân và những người thân yêu của mình vui vẻ là vô cùng quan trọng. Do vậy, mục tiêu sử dụng tiền bạc và thời gian của tôi là để có được niềm vui đó. Dạo gần đây, tôi nghe nói nhiều cặp đôi thường không muốn tiêu tiền cho các buổi hẹn hò. Nghe có vẻ hơi buồn, nhỉ!? Tôi không khuyến khích bạn sử dụng tiền bạc một cách tùy tiện, nhưng việc tiêu tiền để tạo ra những kỷ niệm đáng nhớ cho tình yêu đôi lứa là một hành động tuyệt vời. Cuộc sống mà chỉ xoay quanh việc đầu tư và tích trữ thì không phải là cuộc sống trọn vẹn, tràn đầy. Dù đúng là lối sống chỉ có tiêu xài sẽ khiến ta nhanh chóng trắng tay, nhưng nếu chỉ biết tích lũy thôi thì cuộc đời cũng sẽ không còn ý nghĩa gì. Hãy vui vẻ khi sử dụng tiền bạc và thời gian! Khi việc tiêu xài tiền bạc và thời gian đem lại cảm xúc vui sướng thật sự, thì tức là bạn đã biết cách sử dụng chúng theo chiều hướng tích cực và hữu ích cho tương lai. Khi bạn nghĩ: “Chà, vui quá!”, “Mua được món đồ này thật tuyệt!” thì bạn sẽ cảm nhận được gấp bội giá trị của tiền bạc. Lúc đó, bạn càng có cảm giác muốn kiếm thêm tiền và sử dụng thời gian một cách hữu hiệu hơn. Cho dù là tiêu xài hay đầu tư, quan trọng bạn phải biết cách quản lý thời gian và tiền bạc, biết mình làm vì mục đích gì. Tiền bạc và thời gian là tài sản có hạn nên hãy sử dụng chúng một cách thông minh, hữu ích. ▪ Tầm quan trọng của thời gian và sự cần thiết của đồng tiền Nhiều bạn nghĩ càng có nhiều tiền và thời gian thì càng tốt. Trong thực tế cuộc sống, thường thì lúc nào bạn cũng than thiếu tiền, thiếu thời gian. Điều quan trọng ở đây là bạn cần cân nhắc kỹ về vấn đề tiền bạc, không được suy nghĩ chung chung hay không rõ ràng. Đừng chỉ nghĩ mình thiếu tiền, mà hãy nghĩ xem chính xác bạn thiếu bao nhiêu. Hãy thử đưa ra một con số cụ thể, khi đó bạn sẽ nhận ra: “Nếu chỉ cần nhiêu đây thì mình có thể xoay xở được” hoặc “Nghĩ kỹ thì bây giờ mình cũng chưa cần đến mức đó”. Trong cuốn sách Những bài học đáng giá về hạnh phúc, người thầy hướng dẫn – ông Geller đã khuyên Ken hãy tưởng tượng mình có thêm vài số 0 vào số dư trong tài khoản ngân hàng. Có người sẽ nói đây chỉ là trò lừa gạt trẻ con. Tuy nhiên, dù trên thực tế thì số tiền không được thay đổi, nhưng nếu bạn nghĩ mình có tiền, chỉ có điều bây giờ chưa rút ra được mà thôi, thì bạn sẽ có thể tận hưởng cuộc sống với tâm trạng của người có tiền. Khi nghĩ mình không có tiền và không mua được gì, con người thường có khuynh hướng ham muốn những thứ không cần thiết. Khi sống với tâm thế của người giàu có thì dù trên thực tế ta không có tiền trong tay, trong lòng ta lại cảm thấy dư dả, thoải mái. Hãy nghĩ đó là trò chơi! Từ khi 20 tuổi, tôi đã bắt đầu sử dụng câu thần chú “Bây giờ cái đó không cần thiết”. Nhờ đó, khi mua sắm, thay vì đắn đo “mình có khả năng mua món đồ này hay không”, tôi sẽ tự hỏi “liệu nó có cần thiết hay không”. Chúng ta cũng dễ tiêu phí tiền bạc và thời gian khi bị ảnh hưởng bởi bầu không khí chung và những người xung quanh. Do đó, bạn cần phải biết số tiền thật sự mình cần là bao nhiêu, cũng như thời gian mình mong muốn là bao nhiêu. Chương 11 DUNG HÒA CÔNG VIỆC VÀ CUỘC SỐNG CÁ NHÂN ▪ Không nên chỉ biết có công việc Có nhiều người, cứ hễ bắt tay vào công việc là không còn quan tâm đến điều gì khác, lúc nào cũng ưu tiên công việc hơn cuộc sống cá nhân. Trong tất cả mọi chuyện, họ đều tập trung cho công việc và xao nhãng những giá trị khác. Và khi giải thích cho thái độ bán mạng vì công việc ấy, họ đưa ra lý do là vì phải mưu sinh. Điều đó không sai. Nhưng cuộc sống mà chỉ có công việc thôi thì sẽ như thế nào? Làm công việc mình yêu thích là chuyện tốt, nhưng nếu chỉ tập trung vào việc đó thôi thì bạn sẽ đánh mất sự cân bằng trong cuộc sống. Trong cuộc sống, ngoài công việc, bạn còn rất nhiều niềm vui cũng như những điều cần thiết khác. Phải suy nghĩ làm sao để có sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Nếu cứ liên tục làm việc suốt 24 tiếng đồng hồ, không gặp gỡ những người thân trong gia đình, thì cho dù bạn có yêu thích công việc đến mức nào, cũng có lúc bạn cảm thấy nhàm chán, mệt mỏi. Ngược lại, gia đình tuy quan trọng nhưng điều đó không có nghĩa là bạn phải vì gia đình mà buông bỏ mọi thứ. Khi con cái còn nhỏ, bạn hãy cố gắng thu xếp công việc để có thể ở cạnh gia đình càng nhiều càng tốt; nhưng cũng đừng quên liên kết với xã hội, như thế gia đình mới có được hạnh phúc toàn diện. Cho dù công việc có bận rộn như thế nào, bạn cũng nên sắp xếp thời gian ăn tối hoặc dành ngày cuối tuần với gia đình, còn từ sau 8 giờ tối sẽ là thời gian riêng cho chính bạn. Bạn cần đảm bảo thời gian dành cho bạn bè, cho sở thích, cho người yêu hay người bạn đời của mình, hay chính bạn cũng cần có khoảng thời gian dành cho việc học, đọc sách, tập thể dục,... Bạn hãy sắp xếp thời khóa biểu hợp lý tùy theo nhu cầu của mình. ▪ Suy nghĩ đến điều quan trọng đối với bản thân Khi rơi vào tình trạng tiến thoái lưỡng nan trong việc chọn lựa giữa công việc và cuộc sống, bạn sẽ khó cảm nhận được niềm hạnh phúc trong công việc cũng như trong đời sống cá nhân. Cuộc sống của bạn không hạnh phúc thì làm sao công việc có thể suôn sẻ được. Do đó cần phải chú ý dung hòa giữa hai yếu tố này. Ai cũng có 24 tiếng một ngày. Càng bận rộn, ta càng cảm thấy thời gian trôi qua nhanh. Tập trung theo đuổi công việc có thể sẽ giúp bạn nhanh chóng thăng tiến trong sự nghiệp; nhưng đến một lúc nào đó, bạn sẽ nhận ra mình đã trở nên xa cách với bạn bè, tình cảm gia đình cũng không còn khăng khít như trước. Vậy điều gì là quan trọng nhất đối với cuộc sống của bạn? Hãy tập thói quen suy nghĩ về câu hỏi này và tự nhận xét xem, trên thực tế, điều mà bạn cho là quan trọng có được ưu tiên trong cuộc sống của bạn không? Những người xem trọng gia đình, bạn bè sẽ thật sự trân trọng những giây phút bên cạnh những người thân yêu. Người có ước mơ thì có thời gian cho mơ ước của mình. Nhiều khi ta muốn làm việc vì người mình yêu nhưng thực tế lại làm tổn thương người mình yêu. Cũng có người chỉ dành năng lượng cho gia đình nên xao nhãng công việc và tiền bạc, khi gặp chuyện thì lại không thể xoay xở và gặp khó khăn trong việc giải quyết vấn đề kinh tế. Nhìn từ bên ngoài cũng như bên trong, sự cân bằng giữa cuộc sống và công việc bị phá hủy. Khi làm việc quá sức, đừng quên cơ thể cũng như tinh thần bạn cũng cần phải nghỉ ngơi. Nhiều người cho ai cũng có một thời điểm mà năng lượng dành cho công việc trở nên dồi dào, vì vậy phải tranh thủ làm việc khi còn có thể, nhưng cũng đừng quên mục đích của việc cố gắng đó là để bạn có cuộc sống thoải mái, hạnh phúc hơn. ▪ Chọn lựa giữa chuyện tình cảm và công việc Khi có được công việc tốt, thường thì chúng ta hay mải mê tập trung vào nó. Tập trung đến mức bỗng dưng có một ngày, người yêu hay người bạn đời bức xúc lên tiếng hỏi: “Tôi và công việc, bên nào quan trọng hơn?”. Trong quyển Sống không hối tiếc – Tuổi 20 yêu thương, tôi đã đề cập đến việc tình yêu có thể đem đến sự thăng hoa trong công việc. Ngược lại nếu chỉ có tình yêu thôi cũng không được, cần có sự cân bằng giữa tình yêu và công việc để làm cho cuộc sống vui và có ý nghĩa hơn. Do đó, bạn cần nhớ đến sự cân bằng quan trọng này để tránh những chọn lựa sai lầm. Chương 12 SỰ GIÚP ĐỠ CỦA BẠN BÈ ▪ Mở rộng quan hệ bạn bè Tình bạn và công việc là hai lĩnh vực riêng biệt. Bạn có nghĩ như vậy không? Có nhiều người phân biệt hai vấn đề này rất rõ ràng: làm việc là làm việc, bạn bè là bạn bè. Nhưng có khi nào bạn gặp rắc rối trong công việc và mọi chuyện được giải quyết nhanh chóng chỉ bằng một cuộc điện thoại trò chuyện và nhận được lời khuyên từ bạn bè chưa? Chắc chắn sẽ có sự khác biệt giữa những người không có được một người bạn như vậy và người có 20 người bạn như vậy. Ví dụ, khi bạn bắt đầu một dự án và gặp phải rắc rối, bạn không biết tìm chuyên gia nào để giúp mình giải quyết vấn đề thì sẽ thật may mắn nếu có một người bạn dang tay giúp đỡ. Những người thành công trong kinh doanh thường sẽ có nhiều người bạn là những nhân vật chủ chốt, đóng vai trò kết nối trong lĩnh vực hoạt động của mình. Khi họ muốn tìm hiểu một vấn đề cụ thể, chỉ cần điện thoại, gửi email hoặc liên lạc với vài người bạn là dễ dàng có trong tay những thông tin cần thiết. Bạn bè của họ không phải là những người quen một cách xã giao, mà đó là những người đáng tin cậy, cùng lĩnh vực hay có địa vị nên khi cần là họ sẽ giúp đỡ nhau hoặc nhiệt tình giới thiệu cho một ai đó có thể hỗ trợ. Những người bạn có trình độ khác nhau sẽ cho ta những lời khuyên với chất lượng khác nhau. Thông tin và mối quan hệ của tầng lớp giám đốc, tầng lớp trưởng phòng, trưởng ban sẽ khác nhau. Khi bạn muốn làm gì đó trong tương lai, thì việc có những người bạn là nhân vật then chốt và có thể kết nối trong lĩnh vực mà bạn quan tâm là vô cùng hữu ích. ▪ Gắn bó lâu dài với những người bạn cùng tiến Trong mục trước, tôi đã khuyến khích bạn kết thân với những nhân vật then chốt, nhưng điều đó không có nghĩa là bạn nên đến gặp và yêu cầu những nhân vật đó ngay lập tức kết bạn với mình. Điều đó cũng không có nghĩa là bạn nên bỏ hết những mối quan hệ bình thường đang có. Bạn hãy tiếp tục nuôi dưỡng mối quan hệ với những người bạn đã cùng mình đi lên từ khó khăn trong cuộc sống. Cho dù làm việc ở lĩnh vực khác nhau, nhưng nếu bạn có được những người bạn mà mỗi lần gặp gỡ đều thảo luận nhiệt tình về những chủ đề: “Cùng nhau thay đổi đất nước này”, “Hãy cùng chung tay xây dựng thời đại mới”, “Hãy cùng nhau phát triển lĩnh vực này”,... thì chắc chắn bạn và người đó sẽ có được tình bạn vững chắc cho đến mấy chục năm sau. Có được người bạn cùng nhau trưởng thành và thăng tiến trong cuộc sống sẽ là một niềm vui lớn trong đời. ▪ Tình đồng nghiệp Trong quá trình làm việc, sẽ có những tình bạn phát sinh giữa đồng nghiệp trong công ty, hay với những người ở phía đối tác. Trong cùng một công ty, do thời điểm gia nhập khác nhau nên có thể vị thế của bạn và đồng nghiệp sẽ khác nhau, đó có thể là tình bạn giữa cấp dưới và cấp trên. Còn về tình bạn với đối tác, bạn hãy luôn nhớ, cho dù tình bạn của đôi bên có thân thiết đến mức nào, thì khi nói chuyện về công việc phải giữ cương vị là đối tác của nhau. Tình bạn có được sau khi đi làm sẽ khó nuôi dưỡng hơn so với thời học sinh vì sự phát sinh của thứ bậc trong mối quan hệ hoặc liên quan đến lợi ích. Tuy nhiên, theo tôi thì tình bạn là mối quan hệ dựa trên nền tảng của việc cho và nhận. Nếu quan hệ mang tính một chiều – tức là một bên chỉ biết cho và một bên chỉ biết nhận – thì đó không phải tình bạn mà là sự lệ thuộc. Tình bạn phải được nuôi dưỡng thông qua sự giúp đỡ lẫn nhau. Hãy luôn ý thức tình bạn cũng cần ranh giới. Để giữ mối quan hệ tốt đẹp, có những điều bạn chỉ được nghĩ chứ không được nói. Sự tương tác không gây cảm giác khó chịu cho người khác có thể khiến cho chính bạn cảm thấy mình đang sống một cách giả tạo, nhưng nếu nhìn ở góc độ khác thì đó là cách giao tiếp khéo léo, trân trọng tình bạn một cách lành mạnh. Nhưng cũng có khi ranh giới ấy bị xóa nhòa, vượt từ tình bạn xã giao thành tình bằng hữu thân thiết, đôi lúc chúng ta có những lời nói nghiêm khắc, chỉ ra những lỗi sai của nhau mà không sợ mất lòng. Nếu có cơ hội, hãy trân trọng những tình bạn tuyệt vời ấy đến hết cuộc đời. ▪ Tình bạn khiến cho cuộc sống phong phú hơn Với những bạn đang chuẩn bị đi làm, tôi muốn nhắn nhủ bạn rằng: Cuộc sống này không phải lúc nào cũng thuận buồm xuôi gió, mọi chuyện đều có thể xảy ra: bệnh tật, ly hôn, mất cha mẹ, mất con cái, công ty phá sản,... Thậm chí có những chuyện không hề liên quan gì đến năng lực nhưng lại khiến cho công việc của bạn không thuận lợi, suôn sẻ. Những lúc như vậy, nếu chỉ cần một cuộc gọi điện mà bạn của bạn đã có mặt bên cạnh để an ủi, nâng đỡ, động viên thì chứng tỏ đấy là một tình bạn rất đáng trân trọng. Việc có một người có thể làm bạn cả đời như vậy là rất cần thiết trong cuộc sống. Nếu bạn thường lơ là trong việc nuôi dưỡng tình bạn, thì giờ vẫn còn thời gian cho bạn nỗ lực, cố gắng để giữ gìn tình bạn này. Có nhiều người biết trân trọng và dành thời gian cho gia đình, cho người bạn đời nhưng lại không nghĩ sẽ làm điều đó cho bạn của mình. Cũng có nhiều trường hợp, tình bạn cũng chỉ dừng lại ở mức gửi thiệp Tết cho nhau vào mỗi dịp đầu năm mà thôi. Cho dù không cần phải lúc nào cũng gặp nhau, không cần phải lúc nào cũng trao đổi thư từ hay email; nhưng nếu ta cứ bỏ mặc, không giữ liên lạc thì không thể nuôi dưỡng tình bạn. Khi gặp khó khăn mới liên lạc thì lúc đó bạn bè đã trở thành người quen biết rồi. Bạn cần phải nỗ lực nuôi dưỡng tình bạn, kể cả những khi không gặp khó khăn hay vấn đề nghiêm trọng. Đối với tôi, cuộc sống sẽ không tràn đầy, phong phú nếu không có tình bạn đúng nghĩa. Những người bạn như thế sẽ trở thành nguồn lực cho bạn trong công việc. Hãy nuôi dưỡng tình bạn không vì ý định nhờ vả sau này, bạn sẽ có được tình bạn vượt trên mức độ cho và nhận. Chương 13 GIẢNG HÒA VỚI CHA ▪ Sự bất hòa với cha khiến công việc không thuận lợi Có lẽ nhiều bạn đọc sẽ ngạc nhiên và thắc mắc tại sao lại xuất hiện chủ đề liên quan đến cha trong một cuốn sách viết về những điều cần làm trước khi tìm kiếm công việc. Có lẽ bạn sẽ nghĩ quá trình tìm việc hay thay đổi công việc không hề liên quan gì đến mối quan hệ với cha mẹ. Tôi nhận ra một điều sau khi phỏng vấn nhiều người: Những ai bất hòa với cha thì thường con đường sự nghiệp lại không được may mắn, suôn sẻ. Điều này tuy không dựa trên số liệu thống kê hay dựa trên kiến thức tâm lý học nào, nhưng hãy để tôi giải thích cho bạn cặn kẽ hơn. Tôi nhận thấy những người hay có thái độ phản ứng lại với cha mình thì thường cũng có khuynh hướng chống đối, phản kháng với cấp trên hoặc người có uy quyền. Khi bị cấp trên ra lệnh hay khi gặp khách hàng hống hách thì họ thường liên tưởng đến cha mình, và cảm thấy bực bội, khó chịu. Họ cảm thấy mình không được đối phương tôn trọng, không hiểu mình, nên thường có thái độ phản kháng hơn mức cần thiết; vì trong vô thức, họ luôn nghe được tiếng nói của cha mình: “Mày thì có thể làm được tích sự gì!”. Những người hay gặp rắc rối với cấp trên hoặc với khách hàng thường là những người đã cắt đứt liên lạc với cha. Ngược lại, ai có mối tương quan tốt đẹp với cha thì trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng biết nhìn nhận sự việc một cách tích cực, hướng về tương lai. Đôi khi gặp thất bại, trong lòng họ vẫn vang vọng lời nói của cha mình: “Con sẽ làm được!”. Giọng nói đó khích lệ, nâng bước họ vượt qua khó khăn. Và chắc bạn sẽ không khó để hình dung về sự khác nhau trong cung cách làm việc của người hòa thuận với cha và người có bất hòa với cha. Do đó, tôi khuyến khích bạn hãy hòa giải với cha để cuộc sống và công việc của bạn suôn sẻ, dễ chịu hơn. ▪ Không gò bó bản thân theo quan niệm, lối sống của cha mẹ Bạn sẽ ngạc nhiên khi biết có nhiều người khi tìm việc hay thay đổi công việc lại nghĩ đến khuôn mặt của cha mẹ mình. Ở độ tuổi 20, khi kinh nghiệm nghề nghiệp còn ít, thì việc có nhiều người không dám rời vòng tay cha mẹ là điều dễ hiểu. Nhưng cũng có những người dù đã ở độ tuổi 30, 40 nhưng vẫn còn sống trong sự bao bọc của cha mẹ. Nhiều người khi muốn bắt tay vào công việc mới thì trong vô thức sẽ nghĩ ngay đến việc liệu cha mẹ có vui hay không. Điều đó không phải là xấu. Nhưng nghĩ mà xem, công việc mình thật sự muốn làm, con đường mình thật sự muốn chọn lựa mà mình lại không dám theo đuổi, lại từ bỏ một cách dễ dàng chỉ vì lý do “cha mẹ không cho, cha mẹ không muốn”. Thật ra thì đó cũng là một cách lựa chọn của bạn, giống như bạn chưa đánh đã chịu thua vậy. Nhưng cũng vì thế mà trong thâm tâm bạn dễ sản sinh nỗi bức xúc, không vui và có chút oán giận với cha mẹ. Nếu bạn có thể nói với cha mẹ về điều mà mình thật sự muốn làm, thì có lẽ mọi chuyện đã khác. Nhưng bạn lại cho rằng cha mẹ mình sẽ phản đối nên chọn từ bỏ là tốt nhất. Bạn có thấy như vậy là đáng tiếc không? Cuộc sống của mình lại không do mình quyết định. Cũng có khi, bạn kế thừa những quan điểm hay giá trị do cha mẹ truyền lại. Không biết từ lúc nào mà bạn đã bị ảnh hưởng bởi cách suy nghĩ về công việc và về tiền bạc của cha mẹ. Có những khi dù không tán thành với quan niệm của bậc sinh thành, bạn vẫn ép mình theo suy nghĩ đó. Khi đó bạn sống trong sự ảnh hưởng của cha mẹ, bị cuốn vào quan điểm và cách sống của họ, dù bạn có đang sống một mình ở nơi xa. Bạn không thể thoát ra khỏi lực hút đó đơn giản là vì bạn chưa thể tự xây dựng quan điểm, cách sống cho riêng mình. Bạn không nhận ra rằng từ việc chọn công việc cho đến việc chọn người bạn đời, bạn đều bị ảnh hưởng bởi nhân sinh quan và sở thích của cha mẹ. Thông thường, những người sống theo quan điểm của cha mẹ thì từ khoảng 25 tuổi trở đi sẽ tự nhiên muốn thoát ra khỏi cách sống đó. Để hoàn toàn làm được điều này, đôi khi bạn không tránh khỏi cãi vã to tiếng với cha mẹ, và thế là bạn bắt đầu sống tách biệt với cha mẹ mình. Việc bạn đi làm, trở thành người trưởng thành trong xã hội được xem như là sự quyết tâm thoát khỏi thế giới trẻ con. Nhưng hãy nhớ, cho dù có sống chung với cha mẹ thì bạn cũng cần phải xác lập cho bản thân mình quan điểm, cách sống riêng. ▪ Thoát khỏi lực hút của cha mẹ và sống theo quỹ đạo của riêng mình Việc bạn sống theo quan điểm của bản thân không có nghĩa là không được đi theo con đường mà cha mẹ khuyến khích, đề nghị. Khi suy nghĩ về sự nghiệp, nhiều người chọn con đường kế nghiệp cha mẹ. Nếu không phải là kế thừa sản nghiệp của cha mẹ thì bạn cũng thường chọn những công việc tương tự với nghề nghiệp của cha mẹ; tôi nghĩ đây cũng là một việc tốt. Nhưng nếu bạn chọn công việc dựa trên yêu cầu của cha mẹ thì tôi lại nghĩ đó là sự bất hạnh. Tôi từng gặp một doanh nhân nọ, ông đã hơn 60 tuổi và là giám đốc đời thứ ba của một công ty gia đình. Ông nói: “Thật sự, đây là công việc bất đắc dĩ mà tôi phải làm. Tôi phải kế thừa sản nghiệp của gia đình. Cho đến bây giờ tôi vẫn muốn từ bỏ công việc này”. Những người như thế thường cho bản thân mình bất hạnh, nhưng họ không nhận ra là chính mình cũng đang làm cho gia đình và những nhân viên khác trở nên bất hạnh. Nếu ở độ tuổi 20, ông ấy có thể viện cớ cho lựa chọn của mình là tại vì cha mẹ mong muốn, ép buộc; thì trong suốt một thời gian dài từ thời trai trẻ cho đến 60 tuổi, ắt hẳn là ông ấy đã có rất nhiều cơ hội để thoát khỏi công việc mà mình không thích. Nhưng kết cục là ông ấy vẫn tiếp tục sống với con đường mà mình đã chọn nhưng lại không thừa nhận điều đó, và cứ thế ôm mãi cái suy nghĩ “mình bị bắt buộc” cho đến hiện tại. Tôi nhận thấy người châu Á còn mang nặng suy nghĩ sợ làm cha mẹ phiền lòng hơn so với người Âu Mỹ. Nếu phải làm cho cha mẹ buồn phiền thì người châu Á thà chọn con đường chịu đựng, sống cuộc đời tẻ nhạt còn hơn. Tuy nhiên, việc bạn chọn lựa cách sống như vậy thật sự có ổn không? Không ít người sống cả đời trong quỹ đạo của cha mẹ. Những người này khi vào làm ở công ty sẽ tiếp tục sống trong quỹ đạo của công ty. Suốt cả cuộc đời, họ vừa sống trong quỹ đạo của người khác, vừa than thân trách phận. Cuộc sống như thế quả thật là rất nhàm chán. Thay vào đó, tôi ủng hộ việc bạn suy nghĩ kỹ và chọn lựa những việc mình muốn làm và có trách nhiệm với sự lựa chọn của mình. Việc hòa giải với cha bạn có thể thực hiện được ngay cả khi cha bạn không còn nữa. Bước đầu tiên mà bạn có thể làm là viết một bức thư với tiêu đề bắt đầu bằng dòng chữ “Gửi đến cha”. Khi bạn đã có thể nói ra suy nghĩ của mình trong hiện tại cũng như những cảm xúc khi còn nhỏ, thì bao nhiêu cơn giận, bao nhiêu nỗi buồn chất chứa từ bấy lâu nay sẽ dần tan chảy. Khi bắt đầu viết, bạn sẽ thấy thật ra mình có rất nhiều nỗi đau khổ, căm giận, cũng như những nguyện vọng đối với cha. Khi viết trên 10 bức thư thì bạn sẽ dần nhận ra được tình yêu thương, sự cố gắng cũng như nỗi đau mà cha bạn đã từng phải chịu đựng. Có thể điều đó vẫn chưa đủ đối với bạn, nhưng đó là tất cả những gì ông ấy có thể làm cho bạn. Và rồi có lúc bạn sẽ hiểu và tha thứ cho cha mình. Chương 14 CHUẨN BỊ SẴN SÀNG CHO MỌI BIẾN CỐ ▪ Cuộc sống luôn chứa đựng những điều bất ngờ Người ta thường hay nói trong đời người có 3 con dốc: dốc lên, dốc xuống và dốc rủi ro ngoài ý muốn. Bạn ở độ tuổi 20, 30 chưa từng cảm nhận thực tế những điều này nên có thể không hiểu. Với những người đã trên 70 tuổi thì ai cũng cảm nghiệm được những rủi ro không ngờ đủ kiểu đã xảy đến vài lần trong đời: “Người bạn đời đột ngột mất”, “Công ty phá sản”, “Nhà cháy”, “Bị trộm vào nhà”, “Bị nhân viên công ty biển thủ, lừa gạt”,... Có người kể tôi nghe, buổi sáng nọ khi anh ấy thức giấc, bỗng nghe mùi cháy khét đậm đặc trong phòng ngủ. Chưa kịp định thần thì anh ấy hốt hoảng nhận ra nhà mình đang cháy. May sao, anh ấy vẫn còn tỉnh táo chạy đi lấy những giấy tờ quan trọng, cần thiết rồi thoát ra ngoài. Nếu là tôi chắc hẳn tôi sẽ hoảng loạn và không biết phải làm gì. Khi tôi hỏi về cảm xúc lúc đó, anh nói: “Tôi không nghĩ nhà mình lại bị cháy như vậy!”. Chắc chắn là không ai có thể hình dung ra được chuyện nhà mình tự dưng bốc cháy, nhưng mọi chuyện đều có thể xảy ra. Có thể bạn hay những người bạn quen biết từng có người thân trong gia đình hay bạn bè đột nhiên qua đời vì bệnh hay tai nạn. Nhiều công ty đang hoạt động bỗng nhiên bị phá sản. Gia đình đang bình yên nhưng bất ngờ chồng hoặc vợ đưa đơn ly dị. Cuộc sống nhiều biến động, mọi chuyện đều có thể xảy đến bất cứ lúc nào, vậy nên việc bạn chuẩn bị tinh thần sẵn sàng xử lý mọi biến cố là luôn cần thiết. ▪ Coi trọng mối dây liên kết gia đình Nhật Bản là đất nước có nhiều thiên tai. Trải qua thảm họa mất mát không những về tài sản mà quan trọng hơn là về con người, nhiều người Nhật đã phải nhìn nhận lại giá trị của các mối quan hệ giữa những người thân trong gia đình. Trong cuộc sống, cho dù chúng ta cẩn thận đến mức nào thì cũng không thể tránh khỏi những chuyện không ngờ xảy đến và vài lần phải nếm trải cảm giác rơi vào hố sâu đau khổ, tưởng chừng không thể thoát ra được. Công việc không trôi chảy, hay gặp trục trặc, không còn đồng nào trong tay, cảm giác hụt hẫng hay đau lòng khi không thể làm gì để thoát khỏi tình trạng hiện tại. Những lúc như vậy, hơn bao giờ hết gia đình sẽ luôn là nơi nâng đỡ, bao dung, đón nhận bạn. Những người có quan hệ tốt đẹp với gia đình thường có tinh thần ổn định, nhờ cảm nhận được sự yêu thương, che chở của người thân. “Gia đình tôi không để tâm gì đến tôi đâu!”, bạn thấy đó, không phải ai cũng may mắn có gia đình, người thân yêu thương. Nên nếu được, hãy tìm cách hóa giải mâu thuẫn tồn đọng trong gia đình mình. Quan trọng hơn nữa là khi bất trắc xảy ra, bạn sẽ không phải hối hận vì mình đã không quan tâm đủ đến gia đình, người thân của mình. ▪ Người không có kế hoạch sẽ không lường trước được biến cố Ở nhiều quốc gia, việc “nhặt tiền đánh rơi trả lại cho người bị mất” là chuyện khó có thể xảy ra. Nhưng Nhật Bản là đất nước có trị an tốt, nên trong trận động đất kinh hoàng ở vùng Đông Bắc năm 2011(1), có hơn 5.000 két sắt bị sóng thần đánh văng khắp nơi đã được người dân thu nhặt và trao trả lại cho hơn 90% chủ nhân hay người nhà của họ. Sự kiện khó tin này đã được truyền thông quốc tế đưa tin. (1) Đây là trận động đất lớn nhất từng xuất hiện tại Nhật Bản, là 1 trong 5 trận động đất mạnh nhất được ghi nhận trên thế giới. Trong quyển Sống không hối tiếc – Tuổi 20 nhiệt huyết, tôi có viết: “Nhiều người ít suy nghĩ, chỉ sống theo bản năng”. Sống theo bản năng nghĩa là: sáng bạn thức giấc, đi làm hay đi học; bạn chỉ làm những việc phải làm; thất bại thì xin lỗi; công việc thuận lợi thì vui vẻ, không thuận lợi thì suy sụp, chán nản; khi thấy người nào dễ thương liền sáp lại gần; nếu bị từ chối thì lại thất vọng, đau khổ; nếu được chấp nhận thì vui mừng, hớn hở; trưởng thành thì kết hôn, sinh con; con khóc thì thấy khó chịu, con cười thì thấy dễ thương;... Cuộc sống của những người sống theo bản năng mỗi ngày đều trôi qua như thế. Đó là cuộc sống của nhiều người; vì quá bình lặng nên khi có chuyện gì đó bất ngờ xảy ra, họ sẽ cảm thấy sốc. Chúng ta thường chỉ có khả năng xử lý được những tình huống hoặc sự việc mà mình đã dự đoán trước. Còn nếu chưa có sự chuẩn bị mà gặp phải chuyện bất ngờ thì phần lớn mọi người sẽ không biết cách ứng phó, rơi vào hoảng loạn. Những chuyện không ngờ không chỉ đơn thuần là tai nạn hay thảm họa thiên nhiên, mà còn là mấy việc “không nghĩ đến” trong đời thường như “Không nghĩ là sẽ không bán hết sản phẩm”, “Không nghĩ là không ký được hợp đồng”, “Không nghĩ là khách hàng lại đến đông như vậy”,... Đối với những việc đời thường này, nếu không có sự chuẩn bị hay kế hoạch cụ thể thì chúng ta không thể nào ứng phó và xử lý trôi chảy được. Trong cuộc sống hằng ngày cũng như công việc, một chuỗi những sự việc không lường trước luôn có thể xảy ra. Cho nên, bạn hãy giả định những điều bất ngờ sẽ xảy đến và học cách đối phó với chúng. Điều này không những sẽ làm cho công việc của bạn thuận lợi hơn mà còn giúp ích rất nhiều cho cuộc sống của bạn sau này. ▪ Nâng cao khả năng giải quyết vấn đề Để chuẩn bị ứng phó với những rắc rối bất ngờ một cách hiệu quả, sáng suốt, chúng ta cần rèn luyện, nâng cao 5 khả năng giải quyết vấn đề như sau: Thứ nhất là khả năng nắm bắt được bản chất vấn đề . Đây là năng lực nhìn nhận, đánh giá tình huống, thấu hiểu một cách chính xác cốt lõi của vấn đề, đồng thời định hình xem đâu mới là vấn đề thật sự. Thường thì khi vấn đề phát sinh, chúng ta chỉ giải quyết phần bề nổi của nó và nghĩ đã hoàn thành nhiệm vụ. Nhưng cách giải quyết như vậy không rốt ráo nên ngay sau đó, khó khăn và rắc rối mới lại nảy sinh. Thứ hai là khả năng cân bằng cảm xúc. Đây là năng lực điều chỉnh cảm xúc trong mọi tình huống. Khi bị cảm xúc lấn át, chúng ta thường phán đoán chậm và đưa ra quyết định sai lầm. Do đó, để giải quyết vấn đề cần phải có sự bình tĩnh. Thứ ba là khả năng tiếp nhận sự ủng hộ, giúp đỡ của người khác. Có những chuyện một mình bạn không thể giải quyết mà cần có sự hỗ trợ, giúp đỡ của người khác. Thứ tư là khả năng quyết đoán. Đó là năng lực lựa chọn cách thức giải quyết phù hợp trong nhiều phương cách giải quyết vấn đề hiện có. Thứ năm là khả năng hành động. Cho dù có bao nhiêu ý tưởng tốt đi chăng nữa, nếu không có sự quyết đoán và hành động thì cuộc sống con người cũng sẽ không có được thành quả. Chương 15 HỌC CÁCH ĐIỀU CHỈNH VẬN MỆNH ▪ Vận mệnh chi phối cuộc đời Bạn có từng suy nghĩ một cách nghiêm túc về vận mệnh chưa? Trong cuộc sống này, ai cũng đã từng trải qua vận may và vận rủi. Có lúc bạn cảm thấy may mắn, nhưng cũng có lúc bạn cảm thấy thật xui xẻo. Bàn về vận mệnh, ta thấy có 2 yếu tố là Mệnh và Vận. Trong hai yếu tố này thì Mệnh chi phối đến số phận nhiều hơn Vận. Mệnh là sự tiền định có sẵn từ trước khi con người được sinh ra hoặc khi sinh ra đã mang theo. Ngay từ khi còn ở trong bụng mẹ, chúng ta đã phải chịu sự chi phối của những điều đã được định sẵn cho một kiếp người: người sinh ra ta là ai, tài năng của ta như thế nào, ta được nuôi dưỡng ra sao,... Còn Vận là cái mà bản thân ta có thể thay đổi được, nhưng trên thực tế số người có thể thay đổi được Vận là rất ít. Nhiều người khó có thể tự thay đổi bản thân, dù rất muốn, là do Mệnh đã định sẵn. Tuy nhiên, chúng ta có thể nương theo Vận, khi Vận xấu nên tạm tránh để hạn chế tối đa tổn hại, khi Vận tốt thì có thể phất cờ thẳng tiến. Dù người có Mệnh tốt thì cuộc đời thường gặp điều tốt, người có Mệnh xấu thì thường gặp điều xấu, nhưng biết nương theo Vận mà tốt xấu có thể cân bằng. Hẳn bạn sẽ có chút ngạc nhiên khi biết con người có thể điều chỉnh vận mệnh? Lúc đầu tôi cũng không tin, nhưng sau nhiều lần trải nghiệm thì tôi phải công nhận: Việc điều chỉnh vận mệnh là rất khó nhưng không phải hoàn toàn bất khả. Nhiều nhà nghiên cứu về vận mệnh cho là có một số phương pháp hữu hiệu để điều chỉnh vận mệnh của một người rất tự nhiên, nhờ đó tạo ra những gì có lợi hơn cho mình, nhưng chỉ có lợi hơn chứ """