🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Bản Kế Hoạch Thay Đổi Định Mệnh Ebooks Nhóm Zalo LỜI GIỚI THIỆU MỘT ỨNG DỤNG CHO CUỘC ĐỜI BẠN “Bước đầu để đến được một nơi nào đó là quyết định rằng bạn sẽ không ở lại nơi hiện tại.” ― JOHN PIERPONT “J. P.” MORGAN Đ ó là một buổi sáng tháng 7 tuyệt đẹp, và tôi (Michael) đang đi bộ sâu trong dãy Colorado Rockies. Con đường mòn chạy dọc bên bờ suối chảy róc rách. Hoa dại đang kỳ nở rộ và không khí thoảng mùi nhựa thông, cây dương và mùi nồng của đất. Nhiệt độ mát mẻ ở mức 17 độ C – rất thích hợp cho một chuyến đi bộ dài. Khi đến được cột mốc đầu tiên, một cây cầu cạn bắc qua dòng suối, tôi dừng bước để tận hưởng tất cả những điều đó, hoàn toàn đắm chìm trong cảm giác ấy. Không lâu sau, tôi băng qua cây cầu cạn thứ hai qua con suối và đi tiếp dọc theo con đường mòn. Mười phút cuốc bộ lên dốc nữa trôi qua, và tôi đến một đoạn suối khô gần như dốc đứng. Do đã thấm mệt, tôi quyết định rằng xa thế này là đủ rồi, uống một chút nước và bắt đầu quay trở xuống. Sau khi băng qua cây cầu cạn thứ hai qua con suối, tôi đi men theo đúng con đường lúc đi – hoặc tôi cho là như vậy. Thật kỳ lạ là tôi không còn nghe thấy tiếng con suối chảy nữa. Khu rừng lúc này tối và rậm rạp hơn trong trí nhớ của tôi. Cứ như vậy mất một lúc, tôi mới nhận ra rằng tôi đã đi lạc. Tôi thật sự đi lạc rồi! Tôi đã rẽ nhầm hướng ở một khúc nào đó trên đường về và đi theo một con đường mòn khác. Thật may là lúc đó tôi đang sử dụng một ứng dụng theo dõi lộ trình của iPhone. Tôi rút điện thoại ra và hy vọng là có sóng. May quá! Những năm vạch. Lộ trình đã được vẽ lại trên bản đồ nên tôi có thể thấy được nơi tôi xuất phát và mọi chỗ tôi đã rẽ trên suốt quãng đường đi – kể cả chỗ rẽ nhầm. Chỉ chưa đầy 10 phút sau, tôi đã trở về được con đường đúng của mình. MỘT ỨNG DỤNG CHO CUỘC ĐỜI BẠN Leo núi là một chuyện, cuộc sống thường ngày lại là một chuyện khác. Nếu thấy mình đi lệch khỏi hành trình đã định, bạn không thể đơn giản là mở một ứng dụng GPS cho cuộc đời mình. Hay là bạn có thể nhỉ? Mỗi khi chúng ta sử dụng thuật ngữ “Kế hoạch Cuộc sống” (Life Planning), mọi người đều hiểu. Dù chúng ta nói về nó trong một bài diễn thuyết, một buổi huấn luyện, một bài blog hay một cuộc trò chuyện ngẫu nhiên, hầu như ai cũng có thể biết được giá trị của khái niệm này – kể cả khi họ chưa từng thật sự nghĩ đến nó. Có lẽ đó là vì khi nhìn ra xung quanh, họ thấy rất nhiều người gặp bất hạnh mà không hiểu được vì sao lại như thế. Có thể đó là vì tận sâu bên trong, họ biết rằng họ đang buông xuôi cuộc sống của mình mà chẳng có một phương hướng nào rõ ràng cả. Có lẽ đó là vì cuộc sống phức tạp hơn nhiều so với những gì họ nghĩ lúc ban đầu, và họ biết rằng họ cần một tấm bản đồ. Có lẽ đó là vì cuộc sống không như những gì họ trông đợi, và họ đã sẵn sàng để đưa nó về đúng con đường của nó. Có lẽ đó là vì họ đang ở độ tuổi 40, 50, hay 60 và không thể tin được thời gian lại trôi nhanh đến thế. Có lẽ đó là vì câu chuyện cuộc đời họ vẫn đang tốt đẹp vào lúc này, nhưng họ biết rằng thời gian không còn nhiều và muốn chắc chắn rằng họ có một câu chuyện cuộc đời còn hay hơn nữa. Nếu những điều này đúng với bạn, thì bạn đã chọn được một cuốn sách đúng. Một bản Kế hoạch Cuộc sống là ứng dụng mà bạn cần để đi đúng con đường đến cuộc sống mà bạn hằng muốn. Nếu không có kế hoạch thì rất có thể bạn sẽ lạc đến một nơi mà bạn không mong muốn: một cuộc hôn nhân không hạnh phúc, một sự nghiệp không trọn vẹn, sức khỏe tồi tệ hoặc tất cả những điều trên. Đa số chúng ta đều thấy được tính trí tuệ hiển hiện rõ trong việc lên kế hoạch. Chúng ta có thể lên kế hoạch cho kỳ nghỉ năm sau, cho việc để con cái học đại học, hay cho việc về hưu của chúng ta. Nhưng vì những nguyên nhân kỳ quặc, chúng ta không bao giờ lên kế hoạch cho cuộc sống của mình. Hai chúng tôi cũng vậy. Nhưng sau đó chúng tôi nhận ra rằng mình đã thiếu mất điều gì. TIẾNG GỌI THỨC TỈNH Ở tuổi 20, tôi (Daniel) bắt đầu sự nghiệp của mình trong ngành cho vay thế chấp (mortgage). 23 tuổi tôi được đề bạt vị trí quản lý. Trong vài năm tiếp theo, công ty mở rộng dần từ 8 chi nhánh lên thành 17 chi nhánh. Với rất nhiều nỗ lực, tôi đã thu hút và phát triển được một đội ngũ giúp đưa chi nhánh của chúng tôi trở thành chi nhánh làm việc có năng suất nhất. Ở tuổi 28, tôi được đề bạt vào vị trí phó giám đốc quản lý toàn bộ các chi nhánh. Tôi quản lý 200 người khởi tạo cho vay và các lãnh đạo ở khắp California, Oregon, Washington và Nevada. Và đó là khi mọi thứ bắt đầu trở nên rắc rối. CEO của công ty vừa là một người thầy vừa là một người bạn. Ông ấy nói rằng ông đang đào tạo để tôi đảm nhiệm vị trí của ông ấy. Công ty đã bắt đầu được công chúng biết đến nhiều vào năm trước đó, và tương lai sẽ cực kỳ tươi sáng. Tôi vượt xa các mục tiêu tài chính của mình và không thể hình dung được một kế hoạch nào tốt hơn cho sự nghiệp của mình. Nhưng từ sâu bên trong, tôi cảm thấy có điều gì không ổn. Bạn bè trong ngành này của tôi đa số đều giàu có theo nhiều tiêu chuẩn, nhưng nhiều người đã phải trả những cái giá rất đắt cho sự thành công đó. Một số đã ly hôn hoặc than phiền về hôn nhân không trọn vẹn. Một số có con cái vị thành niên vướng vào các vấn đề nghiêm trọng. Một số thì không thể vượt qua một ngày mà không có một ly cocktail hay thuốc. Rất ít người chú ý chăm lo đến sức khỏe thể chất và tinh thần của mình. Khi nhìn sang các ngành nghề phát triển nhanh hơn khác, tôi cũng thấy một số xu hướng tương tự. Vào giai đoạn này của cuộc đời – đã kết hôn và có ba con nhỏ – tôi có thể thấy rằng cuộc đời mình đang lạc hướng. Tuy những người này rất thành công ở một lĩnh vực nào đó trong cuộc sống – về tiền bạc chẳng hạn – nhưng họ lại thất bại ở những khía cạnh quan trọng nhất. Không phải tôi có ý phán xét, nhưng tôi không thích điều mình đã thấy và biết rằng tôi cần có một thay đổi lớn để viết nên một câu chuyện khác cho chính mình. Tôi đã suy nghĩ rất lâu và rất nhiều về con đường mình đang đi. Khi nhìn nhận lại mọi thứ thì định nghĩa về sự thành công trong tôi bắt đầu thay đổi. Điều tạo động lực cho tôi trước đây đã mất đi sự quyến rũ. Tôi không còn đặt trọng tâm vào thu nhập, sự sở hữu của cải hay danh vị. Tôi muốn nhiều hơn thế nhưng không chắc là tôi muốn nhiều hơn về điều gì. Thế nên tôi đã bỏ việc. Điều không thể hiểu nổi với một số người, nhưng lại hoàn toàn dễ hiểu đối với tôi. Tôi quyết định nghỉ phép trong một năm. Trong thời gian đó, tôi tìm hiểu các phương án nghề nghiệp tiếp theo và dừng lại ở việc mở một công ty huấn luyện kinh doanh, mà sau này trở thành công ty Building Champions, Inc. Đây cũng là lúc tôi được biết đến khái niệm “Lập Kế hoạch Cuộc sống”. Tôi đã kết bạn với tác giả và nhà đào tạo bán hàng Todd Duncan. Ông đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp đỡ tôi mở công ty này, và Lập Kế hoạch Cuộc sống là một phương pháp mà ông đã sử dụng trong quá trình đào tạo. Trong một năm nghỉ ở nhà, tôi đã viết ra bản Kế hoạch Cuộc sống đầu tiên của mình và sau đó đã tạo ra các công cụ mà sau này là nền tảng cho cuốn sách bạn đang cầm trên tay. Tin rằng việc tự lãnh đạo chính mình luôn tốt hơn sự lãnh đạo nhóm, chúng tôi đã hướng dẫn các khách hàng của mình lập Kế hoạch Cuộc sống trước khi bàn đến việc kinh doanh và phát triển khả năng lãnh đạo. Qua nhiều năm, hàng ngàn người đã thu được lợi ích từ phương pháp Lập Kế hoạch Cuộc sống. Lập Kế hoạch Cuộc sống cũng luôn là sự trợ giúp lớn đối với tôi. Hơn 20 năm sau khi khám phá và áp dụng phương pháp này, tôi không chỉ tránh được số phận như một số đồng nghiệp, mà đã có thể tổ chức thời gian của mình cho những điều quan trọng nhất. Câu chuyện của Michael cũng gần giống như vậy. CÁI GIÁ CỦA SỰ THÀNH CÔNG Vào tháng 7 năm 2000, người phụ trách xuất bản của Nelson Books, một chi nhánh của Nhà xuất bản Thomas Nelson, đột ngột từ chức. Tôi (Michael) được yêu cầu ngồi vào vị trí còn trống đó và chịu trách nhiệm cho công việc kinh doanh của nhà sách. Nhà sách này đang ở tình trạng rất tệ, đó là tất cả những gì tôi biết, nhưng tôi không biết được nó tệ đến mức nào. Cuối cùng tôi được biết, Nelson Books là chi nhánh thu được ít lợi nhuận nhất trong một công ty có 14 chi nhánh. Trong suốt 18 tháng tiếp theo, tôi không làm gì khác ngoài việc cố gắng để thay đổi tình hình. Tôi thường xuyên ở bên ngoài, thậm chí ở lại văn phòng cùng đội ngũ nhân viên không biết bao nhiêu buổi tối. Từ một chi nhánh kém lợi nhuận nhất, chúng tôi đã trở thành chi nhánh có nhiều lợi nhuận nhất. Tôi tiếp tục được thăng chức và trao thêm nhiều trọng trách hơn nữa. Nhưng thành công bắt đầu đòi phần của nó. Khi lượng công việc nhiều lên thì tôi cũng có ít thời gian để tập thể dục hơn. Tôi ăn nhiều đồ ăn nhanh và bắt đầu tăng cân. Tôi bị áp lực và cuối cùng phải nhập viện vì thứ mà tôi cho là một cơn đau tim. Thật may là nó không phải – chỉ là một ca trào ngược dạ dày. Nhưng nó khiến tôi hoảng gần chết và thức tỉnh tâm can. Tôi nhận ra rằng tuy có một kế hoạch cho sự nghiệp, tôi lại không có một kế hoạch nào cho cuộc sống của mình. Nếu không thay đổi điều gì đó thì tôi sẽ kiệt sức, gục ngã hoặc tệ hơn. Theo lời khuyên của một người bạn, tôi thuê Daniel làm người huấn luyện cho tôi. “Cuộc sống không cần phải như thế này,” anh ấy động viên tôi, “nó có thể có mục đích và sự cân bằng.” Để chỉ cho tôi thấy, Daniel đã giúp tôi lập một bản Kế hoạch Cuộc sống. Đó là lần đầu tiên tôi suy nghĩ một cách có hệ thống về những thành quả mà mình muốn đạt được trong các khía cạnh của cuộc sống ngoài công việc. Lần đầu tiên trong suốt nhiều tháng, tôi đã bắt đầu hy vọng. “Thứ này sẽ không tách anh khỏi những điều không may và những bước ngoặt bất ngờ của cuộc sống,” Daniel cảnh báo, “nhưng nó sẽ giúp anh chủ động tham gia vào cuộc sống của mình, định hình tương lai của mình một cách có mục đích.” Anh ấy đã đúng. Việc tạo một bản Kế hoạch Cuộc sống, thường xuyên xem lại và cập nhật khi cần là một công việc mang tính bước ngoặt với cả hai chúng tôi. Cùng với sự mở rộng của gia đình, bạn bè, sự nghiệp và các mối quan tâm khác, các bản Kế hoạch Cuộc sống đã giúp chúng tôi đi theo đúng những điều đã định, nắm giữ những điều giá trị nhất đối với bản thân. Từ chính trải nghiệm của mình, chúng tôi muốn chia sẻ với bạn sức mạnh của việc lập ra một bản Kế hoạch Cuộc sống. Điều tuyệt vời là bạn không cần phải là một giám đốc điều hành tuổi trung niên đang sắp kiệt sức vì công việc để thu được lợi ích từ việc lập Kế hoạch Cuộc sống. Sự thật là bạn càng bắt đầu sớm thì bạn càng có động lực để có được cuộc sống mình muốn – về mặt tài chính, về các mối quan hệ, về thể chất và về tinh thần. Bất cứ ai ở bất cứ giai đoạn nào trong cuộc đời cũng sẽ thu được lợi ích từ việc tự làm chủ và đi đúng hướng. LỜI HỨA CỦA CHÚNG TÔI Chúng ta có thể bị lạc lối bất cứ lúc nào. Chúng ta nghĩ rằng mình biết hướng đi đúng, nhưng vẫn bị nhầm đường. Chúng ta có thể không biết chắc mình sẽ quay lại như thế nào. Hoặc có thể chúng ta biết chính xác mình đang đi về đâu, nhưng lại không thích điểm đến đó! Qua cuốn sách này, chúng tôi muốn đem đến cho bạn một sự minh bạch cần thiết để có thể khớp nối mục đích cho cuộc đời bạn – cho toàn bộ cuộc sống của bạn – và xây dựng một kế hoạch để vươn tới một điểm đến tốt đẹp hơn. Toàn bộ việc này là giúp bạn có một sự tỉnh táo trước thực tại của thế giới cá nhân và công việc, sau đó dùng sự tỉnh táo này để đưa ra các quyết định đúng đắn hơn và có được những câu chuyện thú vị hơn về cuộc đời mình. Bản kế hoạch thay đổi định mệnh sẽ nâng cao ý thức của bạn về những điều bạn thực sự có thể thực hiện trong cuộc đời. Nếu bạn cảm thấy mất cân bằng và ý thức rõ rằng tình trạng hiện giờ sẽ không kéo dài lâu; nếu bạn đang có một sự nghiệp đang lên nhưng không muốn bỏ mặc các ưu tiên cá nhân; nếu bạn muốn có một đích ngắm rõ ràng hơn để thành công về mặt tài chính; nếu bạn mới trải qua một chuyện đau buồn và đột nhiên nhận ra rằng cuộc đời thật ngắn ngủi; nếu bất kỳ điểm nào trong những điều trên là đúng, thì cuốn sách này là dành cho bạn. Bản kế hoạch thay đổi định mệnh sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định sáng suốt hơn trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Tin tốt lành là chúng ta có thể kiểm soát cuộc sống của mình nhiều hơn chúng ta vẫn nghĩ. Mỗi ngày đều có hàng ngàn cơ hội để thay đổi cuộc đời. Chúng tôi muốn giúp bạn đưa ra các quyết định chủ động, tích cực và mang lại nhiều lợi ích nhất có thể. Cuối cùng, Bản kế hoạch thay đổi định mệnh sẽ giúp bạn đóng góp tối đa cho thế giới này và làm tăng giá trị cho những người quanh bạn. Cần có hành động dứt khoát để đạt được những lợi ích tích cực. Mục đích của chúng tôi là khiến bạn hành động, để có thể có được những thay đổi mà bạn muốn. Trong cuốn sách này chúng tôi sẽ liên tục kêu gọi bạn hành động. Chúng tôi đã huấn luyện cho nhiều người với các hoàn cảnh cuộc sống khác nhau bằng phương pháp này và đã thấy được những thay đổi ấn tượng. Điều quan trọng – và điều này là cực kỳ quan trọng – là bạn cần sẵn sàng cho một sự thay đổi tích cực. J. P. Morgan nói đúng: “Bước đầu để đến được một nơi nào đó là quyết định rằng bạn sẽ không ở lại nơi hiện tại.” Nên hãy tiến lên phía trước. TỔNG QUAN CUỐN SÁCH Bản kế hoạch thay đổi định mệnh bao gồm 10 chương sẽ dẫn dắt bạn qua một hành trình nhận thức về nhu cầu cần có một kế hoạch cho cuộc sống của bạn, các bước để tạo được kế hoạch đó và sự can đảm để biến nó thành hiện thực. Tất cả là về việc trang bị để bạn có thể đưa ra các quyết định giúp bạn sống một cách chủ động và có mục đích hơn. Nếu làm theo những lời khuyên của chúng tôi, bạn sẽ có được các công cụ và biết được cách sống nhìn về phía trước chứ không phải qua gương chiếu hậu. Dưới đây là lộ trình của cuốn sách này. Chương 1: Nhận thức về sự phó mặc. Chúng tôi phân tích vì sao có rất ít người lên kế hoạch cho cuộc sống của mình và điều gì sẽ xảy ra nếu họ không làm vậy. Nó thường dẫn đến điều mà chúng tôi gọi là “sự phó mặc”, một ẩn dụ để hiểu được chúng ta đã đến một nơi mà chúng ta không chủ định đến như thế nào. Nếu có một nhân vật phản diện, thì đây chính là nó. Chương 2: Hiểu rõ sứ mệnh. Chúng tôi định nghĩa chính xác thuật ngữ Kế hoạch Cuộc sống (Life Plan), nó là gì và nó không phải là gì. Chúng tôi cũng chia sẻ ba câu hỏi quan trọng mà bạn có thể sử dụng để tổ chức kế hoạch – và cuộc đời – của bạn. Chương 3: Đánh giá cao các lợi ích. Chúng tôi phân tích sâu sáu lợi ích lớn của một bản Kế hoạch Cuộc sống. Đặt ra và suy ngẫm câu trả lời cho các câu hỏi vì sao rất quan trọng, nếu bạn muốn có một nỗ lực để vạch ra và thực hiện một kế hoạch cho cuộc sống. Chương 4: Thiết kế Di sản của chính bạn. Chúng tôi khuyến khích bạn tua nhanh đến phần kết của cuộc đời và tự hỏi: “Gia đình, bạn bè, và đồng nghiệp sẽ nói gì sau khi tôi qua đời?” Nghe thì có vẻ như đó là một ý tưởng kỳ cục, nhưng nó lại cực kỳ có ích. Khi bạn ra đi, điều duy nhất thật sự quan trọng mà bạn sẽ để lại là những ký ức mà bạn đã tạo ra. Bạn sẽ muốn được người khác nhớ về mình như thế nào? Việc có thể tự tay nhào nặn những ký ức đó có thể là một đòn bẩy đầy sức mạnh để tạo động lực cho những thay đổi tích cực. Chương 5: Xác định các ưu tiên. Chúng tôi giúp bạn xác định “Các Tài khoản Cuộc sống”. Chúng tôi cũng đồng thời chia sẻ một công cụ đánh giá online có tên gọi Life Assessment Prole™ (Hồ sơ đánh giá cuộc đời) được thiết kế để giúp bạn thấy rõ niềm đam mê và sự tiến triển của bạn trong chín lĩnh vực của cuộc sống. Chương 6: Vạch ra lộ trình. Khi bạn đã xác định được các ưu tiên, thì cũng là lúc tạo một “Kế hoạch Hành động” cho từng tài khoản. Đây là lúc bạn suy ngẫm xem bạn đang ở đâu và muốn đi đến đâu. Chúng tôi giúp bạn tạo ra một Tuyên bố Mục đích, miêu tả tương lai mà bạn hình dung, xác định thực trạng và đưa ra những cam kết cụ thể. Chương 7: Dành ra một ngày. Khi đến được chương này, bạn đã có tất cả những công cụ cần thiết để viết được một bản Kế hoạch Cuộc sống. Lúc này – chứ không phải lúc nào khác – chính là thời điểm để viết nó. Chúng tôi giải thích vì sao cần dành ra hẳn một ngày, làm thế nào chuẩn bị cho ngày đó và sử dụng ngày đó như thế nào. Chương 8: Thực hiện kế hoạch. Đây là lúc xe lăn bánh. Mục đích của việc lập Kế hoạch Cuộc sống là để thay đổi hiện tại và đưa bạn đến cuộc sống mà bạn hằng mơ ước. Mấu chốt là những khoảng thời gian trống – những khoảng thời gian và năng lượng mà bạn cần, nhằm thích nghi với phương thức hành động mới để đạt được các mục tiêu đặt ra. Chúng tôi chia sẻ ba chiến lược để tạo ra các khoảng thời gian trống cần thiết, giúp bạn đạt được sự tiến bộ mong muốn. Chương 9: Giữ sức sống cho nó. Một bản Kế hoạch Cuộc sống sẽ là vô giá trị nếu bạn không thường xuyên xem lại nó. Chúng tôi gợi ý một thời gian biểu cho việc đó – hằng tuần, hằng quý, hằng năm – và một lịch trình hành động cùng các công cụ để thực hiện những việc đó. Dựa trên kinh nghiệm huấn luyện hàng ngàn khách hàng và những người đến nghe hội thảo, thì việc thường xuyên xem lại và sửa đổi bản Kế hoạch Cuộc sống là rất quan trọng để giữ cho nó sức sống và hiệu quả. Chương 10: Tham gia vào cuộc cách mạng. Các công ty thông minh thường khuyến khích các nhân viên của mình đặt Kế hoạch cho Cuộc sống. Chúng tôi giải thích vì sao và làm thế nào để bạn có thể đưa việc lập Kế hoạch Cuộc sống vào trong tổ chức của bạn – kể cả khi bạn không phải là CEO. Phần thưởng sẽ là các nhân viên làm việc hiệu quả và gắn bó hơn với công ty, tạo ra một văn hóa công sở làm lợi thế chiến lược trong môi trường cạnh tranh hiện nay. Ngoài ra trong cuốn sách này, chúng tôi còn kèm theo bốn bản Kế hoạch Cuộc sống của những người ở các hoàn cảnh sống khác nhau làm ví dụ. Những bản kế hoạch này – cùng một loạt các mẫu tham khảo khác mà bạn có thể tìm trên trang LivingForwardBook.com – sẽ cho bạn một cái nhìn tổng thể về một bản Kế hoạch Cuộc sống hoàn chỉnh. BẮT ĐẦU CUỘC HÀNH TRÌNH Chúng tôi rất vui mừng vì bạn đã chọn đọc cuốn sách này, và tin rằng bạn sẽ có thể viết được một câu chuyện cuộc đời tuyệt đẹp khi áp dụng những ý tưởng và phương pháp sắp được chúng tôi nói đến sau đây. Bản kế hoạch thay đổi định mệnh sẽ là một sự hỗ trợ đắc lực cho những ai muốn tìm thấy sự an lành từ việc biết được điều gì là quan trọng nhất và làm thế nào để lấp đầy những ngày, tuần, tháng và năm của mình bằng những hành động tạo nên nhiều sự khác biệt nhất. Đây có thể còn hơn cả một lời mở đầu của một cuốn sách. Nó có thể là lời mở đầu cho một sự đổi thay mới – đến một cuộc sống có mục đích. Sự thay đổi đó bắt đầu ngay lúc này. PHẦN MỘT HIỂU ĐIỀU BẠN MUỐN 1 NHẬN THỨC VỀ SỰ PHÓ MẶC “Để cập bến, chúng ta phải đi thuyền, đôi khi cùng chiều gió và đôi khi ngược chiều gió. Nhưng chúng ta không được trôi dạt hay thả neo ở một chỗ.” ― OLIVER WENDELL HOLMES Tôi (Daniel) có một căn nhà gỗ nhỏ bên bờ biển Oregon. Các bãi biển vùng Northwest thật đẹp và đầy những địa điểm lướt sóng thú vị. Vào mùa thu và mùa đông, bão đổ bộ tạo thành những con sóng rất lớn. Không may là các con sóng đôi khi đến cùng gió và dòng hải lưu mạnh, có thể gây ra những hỗn loạn dưới mặt nước. Hôm đó là một ngày như vậy. Sóng đánh dồn dập vào mỏm đất nhô ra phía biển gần 100m. Tôi chèo ra cùng ba người nữa, gồm cả Austin, người mới làm quen với môn lướt sóng. Không lâu sau khi ra được đến nơi, tôi nhận thấy Austin đang bị cuốn qua mỏm đất. Anh ấy bị vướng vào một đợt thủy triều mạnh. Austin có sức nhưng thiếu kinh nghiệm để có thể thoát khỏi dòng chảy đó. Nó cứ kéo anh ra xa hơn. Tôi chèo ra chỗ rìa xoáy nước và bơi theo dòng chảy về phía anh ta. Khi bắt kịp, tôi lái cho Austin đổi hướng bơi. Thay vì bơi ngược về hướng bờ biển thì chúng tôi bơi song song với nó. Nếu bơi đủ xa, chúng tôi sẽ ra khỏi dòng xoáy sang vùng nước lặng hơn. Lúc đó chúng tôi có thể bơi về phía bờ. Phải mất đến nửa tiếng, nhưng cuối cùng chúng tôi đã bơi được về chỗ bãi cát, mệt lử. Cuộc sống cũng có thể tác động như vậy đối với chúng ta. Thật dễ để chúng ta bị mắc vào một dòng hải lưu và bị kéo ra xa. Càng tệ hơn khi chúng ta có thể thấy chính mình đang lao vào con đường nguy hiểm đó. Nhiều người khi bước vào tuổi 40, 50 và 60, nhìn ra xung quanh, và nhận thấy rằng họ đã bị kéo ra tận ngoài khơi. Có lẽ sức khỏe của họ đang suy giảm, hôn nhân của họ đã đổ vỡ, hay sự nghiệp trì trệ. Có thể họ đã đánh mất mối kết nối tinh thần, và cuộc sống mất đi ý nghĩa hay không còn trọn vẹn. Dù là gì thì họ cũng đã nhìn lên và thấy mình cách quá xa nơi họ nên ở vào thời điểm này của cuộc đời. Họ đã trở thành nạn nhân của sự phó mặc. CHÚNG TA ĐÃ ĐẾN ĐIỂM NÀY BẰNG CÁCH NÀO? Sự phó mặc thường xảy ra do một hoặc nhiều hơn một nguyên nhân sau: 1. Nó xảy ra vào những lúc chúng ta không ngờ đến. Đôi khi chúng ta phó mặc đơn giản vì chúng ta không biết chuyện gì đang xảy ra, hay điều gì đang gặp nguy hiểm. Điều này đã xảy ra trong ví dụ ở trên. Austin chưa có kinh nghiệm đối diện với các dòng hải lưu và việc này hoàn toàn mới đối với anh. Điều này cũng có thể xảy ra trong cuộc sống thực. Có lẽ bạn vẫn mang theo các giả định không đúng về sức khỏe, động cơ hôn nhân hay công việc từ sự giáo dục của bạn. Tất cả chúng ta đều có các ý tưởng không chính xác về cuộc sống. Nếu không nhìn nó theo cách hoàn toàn khác thì chúng ta cũng không thể biết được. 2. Nó xảy ra khi chúng ta bị sao nhãng. Tôi (Michael) cũng từng bị cuốn theo một dòng hải lưu như thế. Trong chuyến nghỉ mát cùng Gail, vợ tôi, ở Hawaii, chúng tôi đã mang theo một tấm ván boogie1 để lặn. Cảnh dưới nước tuyệt đẹp, chúng tôi đã bị thu hút đến mức không để ý đến khoảng cách vào bờ. Khi trồi lên, chúng tôi phát hiện mình đã trôi ra xa đến vài trăm mét và phải cuống cuồng bơi lại vào bờ! 1 Boogie Board: Loại ván lướt sóng ngắn, không có dây buộc hay bảo hiểm nào. Có lẽ bạn cũng đã bị cuốn theo sự nghiệp của mình và thấy rằng nó thú vị hơn việc phải dành thời gian cho gia đình. Hoặc có thể bạn đang trong thời kỳ bận rộn chăm sóc con cái và không quan tâm đến sức khỏe. Có thể bạn quá say mê các ứng dụng và công nghệ, đến nỗi không thể hoàn thành công việc mà bạn được thuê để làm. 3. Nó xảy ra khi chúng ta bị quá tải. Đôi khi chúng ta ôm đồm quá mức so với trách nhiệm của mình. Đôi khi lượng công việc dồn đến nhiều hơn mức chúng ta có thể xử lý. Bất kể là gì, chúng ta cũng cảm thấy đang bị nhấn chìm. Để trấn an, chúng ta thường tự thuyết phục rằng đó chỉ là tạm thời. “Tôi sẽ dành toàn bộ sự quan tâm cho… ngay sau khi hoàn tất đợt này”, chúng ta luôn hứa với bản thân và những người khác như vậy. Đôi khi điều này nghe thật chính đáng, nhưng nó thường giống với một lời bào chữa hơn. Nó đặc biệt đúng khi chúng ta trôi dạt từ tình trạng quá tải này đến tình trạng quá tải khác mà không có một nỗ lực thật sự nào để dừng lại và tự hỏi: “Vì sao tôi cứ luôn rơi vào tình trạng này?” 4. Nó xảy ra khi chúng ta thất vọng. Trí não thật kỳ diệu. Chúng ta thường không có ý thức về mối quan hệ giữa những điều chúng ta tin và thực tế. “Dù bạn nghĩ là mình có thể hay không thể, thì bạn đều đúng”, Henry Ford đã nói. Nói cách khác, khi chúng ta tin về một điều gì đó thì nó thường tạo ra kết quả theo niềm tin đó. Điều này đặc biệt đúng với sự phó mặc. Có lẽ bạn nghĩ rằng bạn không thể thay đổi. Hoặc họ sẽ không thay đổi. Hay thế giới sẽ không thay đổi. Bạn không muốn chấp nhận sự thật là bạn có quyền kiểm soát và có thể tác động đến kết quả. Kết quả là bạn phó mặc, cảm thấy mình không có năng lực gì để thay đổi lộ trình đó. HẬU QUẢ CỦA SỰ PHÓ MẶC Sự phó mặc có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, không chỉ cho bạn, mà còn cho những người bạn yêu thương và những người tin tưởng vào bạn. Trong một số trường hợp, sự phó mặc có thể hết sức nguy hiểm. Điều quan trọng là hiểu được những hậu quả để có thể tránh và có những biện pháp để sửa chữa vào lúc này. Bạn có thể tránh một hay nhiều hơn những hậu quả đắt giá dưới đây: 1. Sự mơ hồ. Khi đang phó mặc, chúng ta mất phương hướng. Không thấy được một đích đến rõ ràng, những thách thức trên hành trình thật vô nghĩa. Không có một điều gì lớn lao để đem lại ý nghĩa cho những vở kịch nhỏ nhặt của đời sống. Khi gặp phải điều này, tức là chúng ta đã bị mất phương hướng. Giống như người đi bộ đường dài không có la bàn hay GPS, chúng ta đi theo vòng tròn, bị lạc trong một khu rừng những sự kiện và những hoạt động không liên quan. Cuối cùng, chúng ta thắc mắc liệu cuộc sống của mình có còn bất kỳ ý nghĩa nào không và cảm thấy tuyệt vọng trong việc tìm kiếm một mục đích. 2. Phí tổn. Cái giá của việc phó mặc trong cuộc sống có thể sẽ cực kỳ đắt đỏ, cả về tiền bạc lẫn điều quan trọng hơn, đó là thời gian. Điều này thường xảy đến khi chúng ta lang thang qua cuộc đời, không biết được đâu là đích đến và tiêu đi những nguồn tài nguyên quý giá và hữu hạn. Đôi khi điều sáng suốt nhất bạn có thể làm là dừng lại và tìm một chỗ dựa. Việc đó có vẻ như khiến hành trình chậm lại, nhưng rốt cuộc nó lại nhanh hơn và ít tốn kém hơn nếu xét về mặt đến được nơi bạn thật sự muốn đến. 3. Đánh mất cơ hội. Trừ phi chúng ta có sẵn một điểm đến trong đầu, nếu không sẽ thật khó để tách bạch giữa các cơ hội và những thứ gây sao nhãng. Chúng ta tự hỏi “Liệu việc này có đưa mình đến được gần hơn với mục tiêu hay sẽ đẩy mình ra xa hơn?” Không có một kế hoạch thì chúng ta không cách nào biết được. Không có một cảm giác thúc giục thật sự, không có lý do để nắm bắt lấy cơ hội, và không cảm giác có thể đánh mất nếu không nắm bắt lấy nó. Nên thật dễ để chần chừ. Và hầu hết các cơ hội đều có thời hạn. Nếu để lỡ mất thì chúng thường mất đi vĩnh viễn. 4. Nỗi đau. Trong khi một số nỗi đau trong cuộc sống là không thể tránh khỏi, chúng ta thường tự làm mình tệ hơn. Điều này chỉ đơn giản là vì chúng ta không biết lên kế hoạch. Ví dụ: Không có một kế hoạch cho sức khỏe (dù đó là sức khỏe thể chất, tinh thần hay tâm linh) thì chúng ta có thể bị mắc bệnh, không có sức sống, bị rơi vào trạng thái chán nản hoặc… qua đời! Không có một kế hoạch cho sự nghiệp, chúng ta có thể cảm thấy sự nghiệp không trọn vẹn, bị trì trệ hoặc thất nghiệp. Không có một kế hoạch cho hôn nhân, chúng ta có thể rơi vào cảnh khổ đau, chia cắt hoặc ly hôn. Không có một kế hoạch cho việc nuôi dạy con cái, chúng ta có thể bị xa cách tình cảm, con cái hư hỏng và sự hối tiếc thật sự. Đây là những mối nguy của sự phó mặc. Nếu chúng ta trải qua cuộc sống mà không có một kế hoạch, chúng ta có thể nhanh chóng thấy mình đang gặp vấn đề – và có lẽ vấn đề đó rất lớn. 5. Hối tiếc. Có lẽ hậu quả đáng buồn nhất chính là vào lúc cuối đời cảm thấy hối tiếc sâu sắc. Chúng ta chìm trong những cái “giá mà”: Giá mà tôi có chế độ ăn lành mạnh hơn, tập thể dục nhiều hơn, và biết chăm sóc cơ thể của mình hơn. Giá mà tôi dành nhiều thời gian hơn để đọc, học một thứ ngôn ngữ khác, hay đi du lịch đến các quốc gia khác. Giá mà tôi dành nhiều thời gian hơn để kết nối với người bạn đời của mình, lắng nghe thay vì nói, và cố gắng để hiểu thay vì cầu mong được hiểu. Giá mà tôi dành nhiều thời gian hơn với con cái mình – đi xem các trận đấu thể thao hay các buổi biểu diễn độc tấu của chúng, đưa chúng đi cắm trại, câu cá, và dạy chúng cách sống. Giá mà tôi đủ can đảm để bắt tay vào gây dựng sự nghiệp của chính mình. Giá mà tôi rộng lượng hơn, cho đi thời gian, tài năng và tiền bạc của mình để giúp đỡ những người đang cần sự cứu giúp. Chúng ta đều biết sự thật của câu châm ngôn “Cuộc đời không phải là một buổi diễn tập.” Nếu làm sai có thể dẫn đến những hậu quả thật sự. Nhiều người vẫn đang tìm cách để vượt qua các hậu quả đó. Không có đường vòng nào cả – chúng ta đang sống trong những hậu quả do những lựa chọn của mình. Nhưng tin tốt lành là, các quyết định của chúng ta là những điều chúng ta có thể làm chủ. Ngày hôm nay chính là ngày để đưa ra những lựa chọn thật sự có ý nghĩa. ĐIỂM QUA VỀ PHƯƠNG PHÁP NÀY Lên kế hoạch cho Cuộc sống là điều ngược hẳn với sự phó mặc. Sự phó mặc là thụ động. Lên Kế hoạch Cuộc sống là chủ động. Sự phó mặc là đổ lỗi cho hoàn cảnh hay cho những người khác. Lên Kế hoạch Cuộc sống là sự chịu trách nhiệm. Sự phó mặc là sống không có kế hoạch. Lên Kế hoạch Cuộc sống là có một kế hoạch và thực hiện nó. Cuốn sách này được trình bày theo ba mục tiêu mà chúng tôi muốn giúp bạn đạt được: 1. Nhận thức về vị trí hiện tại của bạn. Chúng tôi muốn giúp bạn thấy được bạn đang ở đâu trong tương quan với nơi bạn muốn đến. Nhận thức đầy đủ về mọi khía cạnh cuộc sống của bạn trong hiện tại là điều rất quan trọng để bạn có được một hướng đi đúng hơn. Chúng tôi sẽ nói về điều này ở Chương 2 và 3. 2. Quyết định xem bạn muốn đến đâu. Bản chất của việc lên kế hoạch cho cuộc sống là hình dung về một tương lai tốt đẹp hơn. Chúng tôi muốn trao cho bạn một quyền năng mơ ước. Bạn muốn được sở hữu loại sức khỏe thể chất, tinh thần hay tâm linh nào? Bạn muốn có được một cuộc hôn nhân như thế nào? Bạn muốn theo đuổi loại nghề nghiệp nào? Vì sao bạn lại trôi dạt đến một tình trạng chán ngán hoặc thậm chí là nguy hiểm? Chúng tôi sẽ nói rõ điều này trong các Chương 4-7 và cung cấp cho bạn một số công cụ đơn giản nhưng hiệu quả cùng các mẫu văn bản để giúp bạn vạch ra lộ trình mong muốn của mình. 3. Hành động để đi đến đích. Khi đã nhận thức được bạn đang ở đâu và xác định được bạn muốn đến đâu, bạn có thể bắt đầu di chuyển hướng đến các mục tiêu của mình. Đúng, việc này cần bạn phải nỗ lực. Nhưng giờ đây bạn đã ý thức được về khoảng cách và có thể bắt đầu lấp đầy ngày tháng của bạn bằng những hành động để thu hẹp khoảng cách đó. Khi bạn có một kế hoạch, mỗi ngày đều có thể trở thành một cơ hội để đến gần hơn với đích đến của bạn. Chúng tôi sẽ nói về điều này trong Chương 8- 10. Dù bạn đang ở đâu, hãy lắng nghe chúng tôi: Bạn có thể thấy rằng mình đã bị trôi đi quá xa để có thể quay lại được, giống như đã quá xa bờ mất rồi. Có lẽ bạn đã từ bỏ hy vọng và không tin là mọi thứ còn có thể khác đi được nữa. Điều này đơn giản là không đúng. Không bao giờ là quá muộn cả. Hãy can đảm lên. Bạn không thể thay đổi quá khứ, nhưng ai trong chúng ta cũng đều có năng lực để thay đổi tương lai. Những lựa chọn đúng đắn của ngày hôm nay sẽ làm biến đổi triệt để dáng hình của tương lai. 2 HIỂU RÕ SỨ MỆNH “Đừng đặt ra những kế hoạch nhỏ, chúng không đủ sức kích thích con người và có lẽ vì thế chúng khó có thể được con người thực hiện. Hãy đề ra những kế hoạch lớn; có mục đích cao cả để người ta hy vọng và làm việc, và nhớ rằng một kế hoạch cao cả và có lý từng được ghi chép lại sẽ không bao giờ mất đi.” ― DANIEL H. BURNHAM B enjamin Franklin là người lập Kế hoạch Cuộc sống đầu tiên mà chúng tôi biết đến. Vào năm 1730, ở độ tuổi đôi mươi, ông đã vạch ra một kế hoạch để tự phấn đấu. Ông liệt kê 13 đức tính mà ông cho là cần thiết với ông trong cuộc sống, những điều như: sự điều độ, tính tiết kiệm, siêng năng và khiêm tốn. Mỗi tuần ông chọn tập trung vào một đức tính và có một biểu đồ để theo dõi sự tiến bộ của mình. Khó khăn là thế, nhưng kế hoạch của Franklin lại khá đơn giản. Lần đầu tôi (Michael) nghe về khái niệm lập Kế hoạch Cuộc sống, tôi nghĩ nó có thể giống như việc lập một bản kế hoạch chiến lược kinh doanh, chỉ khác là nó chi tiết hơn – một cặp hồ sơ có chứa một bản phân tích SWOT, kế hoạch hành động và sơ đồ Gantt chi tiết. Ai mà có thời gian cho việc đó chứ? KẾ HOẠCH CUỘC SỐNG LÀ GÌ? Dù đã có nhiều người viết hoặc nói về chủ đề này, nhưng thuật ngữ “Kế hoạch Cuộc sống” có vẻ đã được ngành dịch vụ tài chính trưng dụng. Nếu bạn tra thuật ngữ này trên Google, 99% kết quả tìm được đều chỉ đến những trang web bán các sản phẩm tài chính hoặc bảo hiểm, chứ không phải đến chúng tôi. Chúng tôi sử dụng cụm từ này để chỉ một loại văn bản cụ thể. Khi nói Kế hoạch Cuộc sống, chúng tôi muốn nói đến: Một văn bản ngắn gọn, dài khoảng 8 đến 15 trang. Nó được viết ra bởi bạn và dành cho bạn. Nó miêu tả cách bạn muốn người khác nhớ đến mình. Nó chỉ rõ các ưu tiên của riêng bạn. Nó cho biết các hành động cụ thể, cần thiết để đưa bạn từ vị trí hiện tại đến nơi bạn muốn đến trong mọi khía cạnh quan trọng của cuộc đời. Trên hết, nó là một văn bản sống mà bạn có thế chỉnh sửa và điều chỉnh khi cần thiết trong suốt phần còn lại của cuộc đời. Hãy cùng chia nhỏ ý trên theo từng câu một: Một bản Kế hoạch Cuộc sống là một văn bản ngắn, dài từ 8 đến 15 trang. Đúng thế. Nó không phải là một tệp văn bản với hàng trăm trang kế hoạch chi tiết. Không, nó chỉ là một văn bản ngắn mà bạn có thể đọc hằng ngày hay hằng tuần. Đừng để sự ngắn gọn đánh lừa bạn. Độ dài không tương ứng với sức ảnh hưởng. Mười điều răn, Bài giảng trên núi, Sắc lệnh Milano, Đại hiến chương Magna Carta, 95 Luận đề của Martin Luther, Hiệp ước Mayower, Tuyên ngôn Độc lập Mỹ, Hiến pháp Mỹ, Diễn văn Gettysburg và Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ – những văn bản mang tính thay đổi thế giới này đều ít hơn 5.000 từ, khoảng 15 đến 20 trang sách. Và đa số là ít hơn 1.000 từ, chỉ 3-5 trang. Không cần phải là một văn bản dài để thay đổi tiến trình của lịch sử. Kế hoạch Cuộc sống cũng không cần phải dài để thay đổi tiến trình lịch sử của bạn. Chỉ cần 8 đến 15 trang. Nó được viết ra bởi bạn và dành cho bạn. Bạn không thể thuê một ai đó khác làm việc này. Đây là một thứ phải được bắt đầu từ chính bạn. Nó phải được tuôn ra từ trái tim bạn. Không ai khác có thể tạo ra nó. Không ai khác sẽ đọc nó (trừ phi, có thể là một người sẽ giúp bạn đạt được các mục tiêu của mình như vợ, chồng, một người bạn thân hay một người huấn luyện). Nó được tạo ra độc quyền bởi bạn, dành riêng cho bạn. Nó miêu tả cách bạn muốn mình được nhớ đến. Khi rời khỏi cuộc sống này, điều quan trọng duy nhất mà chúng ta sẽ để lại là những ký ức mà chúng ta đã tạo ra trong cuộc sống của những người chúng ta chạm đến và những người chúng ta yêu thương. Điều tuyệt vời là chúng ta có cơ hội để sắp xếp những điều đó vào lúc này. Chúng ta không cần phải phó mặc chúng cho sự tình cờ may rủi. Chúng ta có thể cố ý tạo ra chúng. Nó chỉ rõ các ưu tiên của riêng bạn. Đối với hầu hết mọi người, các ưu tiên được đặt ra bởi những thế lực bên ngoài – vợ, chồng, cha mẹ, gia đình, sếp hay mạng lưới xã hội. Nhưng những ưu tiên của riêng chúng ta là gì? Những điều mà chúng ta muốn để định hình cuộc sống của mình là gì? Và chúng ta muốn thấy gì ở mỗi ưu tiên này trong tương lai? Một bản Kế hoạch Cuộc sống là cơ hội để xác định được điều đó. Nó cho biết các hành động cụ thể để đưa bạn từ vị trí hiện tại đến nơi bạn muốn đến trong mọi khía cạnh quan trọng của cuộc đời. Đúng vậy, chúng ta thường bị cuốn vào những hành động lặp đi lặp lại hoặc không thể thương lượng được. Nhưng đây không phải là loại hành động như hành động xây dựng tàu ngầm của hải quân, hay giới thiệu sản phẩm mới của một doanh nghiệp. Những hành động này là đơn giản và trực diện. Trên hết, nó là một văn bản sống mà bạn có thể chỉnh sửa và điều chỉnh khi cần thiết trong suốt phần còn lại của cuộc đời. Đây là điểm mấu chốt. Một bản Kế hoạch Cuộc sống không phải là một văn bản chết. Nó là một quá trình đang diễn ra mà trong đó bạn lên kế hoạch, thực hiện và đánh giá kế hoạch đó – rồi sau đó lại lặp lại việc đó. Lần đầu tiên tạo một bản Kế hoạch Cuộc sống là lần khó nhất. Vì bạn phải bắt đầu từ con số 0, bạn có thể thấy như thể mình đang phát minh ra chiếc bánh xe đầu tiên. Nhưng khi đã tạo ra được thì về sau bạn chỉ cần giữ cho bánh xe tiếp tục lăn bằng cách chỉnh sửa và cải thiện nó mỗi năm. ĐẶT CÂU HỎI ĐÚNG Bản Kế hoạch Cuộc sống được định dạng bởi ba câu hỏi lớn. Nhưng trước khi cho bạn biết những câu hỏi đó là gì, chúng tôi muốn nói về sức mạnh phi thường của các câu hỏi nói chung. Cuộc sống của chúng ta được định hình bằng những câu hỏi mà chúng ta đặt ra. Các câu hỏi hay dẫn đến các kết quả hay. Những câu hỏi tệ dẫn đến những hậu quả tệ. Ví dụ, vào năm 2003, tôi (Michael được đề xuất làm chủ tịch Nhà xuất bản Thomas Nelson, nhà xuất bản sách lớn thứ bảy ở Mỹ. Đó là khoảng thời gian cực kỳ bận rộn với khá nhiều áp lực. Một sáng nọ, tôi tay phải ôm chiếc máy tính, tay trái cầm ly cà phê, đang vội vã xuống cầu thang để đi làm. Chỉ còn cách nền nhà bốn bậc cầu thang thì tôi trượt chân. Vì cả hai tay đều đang bận và không thể bám vào tay vịn cầu thang, tôi lộn nhào và ngã sõng soài trên mặt đất, cà phê đổ tung tóe. Nhưng đống lộn xộn đó mới chỉ là điểm khởi đầu. Vốn đã muộn cho một ngày làm việc bận rộn phía trước, tôi đứng dậy dọn dẹp và đi luôn. Đó là khi tôi bắt đầu cảm thấy đau. Xương mắt cá chân tôi bị vỡ. Ngày hôm đó trôi vụt qua. Cũng như 10 ngày kế tiếp. Tôi phải trải qua một cuộc phẫu thuật gắn một tấm kim loại và sáu chiếc ốc vít vào chỗ xương bị vỡ. Tôi phải đi một chiếc ủng trị liệu trong suốt ba tháng. Cách quá xa ghế chủ tịch! Điều này đã không thể xảy ra vào thời điểm tồi tệ nhất. Lúc này, có thể tôi đã tự hỏi một vài câu hỏi: Tại sao mình lại vụng về thế? Vì sao chuyện này lại xảy ra vào lúc này? Mình đã làm gì sai mà phải gặp phải chuyện này kia chứ? Nhưng vấn đề của những câu hỏi trên là chúng chẳng giúp ích gì được cho tôi. Tất nhiên, cũng là lẽ tự nhiên thôi. Có lẽ thậm chí là cần phải có. Đó là một phần của việc đau buồn cho một sự mất mát. Nhưng cuối cùng vẫn có những câu hỏi hay hơn. Một trong những câu hỏi hay nhất mà bạn có thể hỏi khi có điều gì đó tiêu cực xảy ra là: Trải nghiệm này sẽ mang lại điều gì? Bạn có thấy sự chuyển hướng không? Đột nhiên, sự chú ý của bạn chuyển từ quá khứ – mà bạn không thể làm gì để thay đổi – sang tương lai. Trong trường hợp của tôi, một bên xương mắt cá chân bị vỡ mang lại một vài lợi ích tích cực, bao gồm một khoảng thời gian nghỉ ngơi mà tôi cần. Bất kể hoàn cảnh như thế nào, điểm mấu chốt là: không phải lúc nào bạn cũng được lựa chọn điều sẽ xảy đến với mình. Vẫn có các tai nạn và những điều không may. Điều bạn có thể làm là lựa chọn cách phản ứng với những tình huống đó. Một trong những cách hay nhất để bắt đầu là đặt ra câu hỏi đúng cho chính mình. BA CÂU HỎI CÓ SỨC MẠNH Điều tương tự cũng đúng với Kế hoạch Cuộc sống của bạn. Nó là kết quả của việc trả lời ba câu hỏi lớn này. Hãy cùng xem xét từng câu hỏi một: Câu hỏi 1: Tôi muốn được nhớ đến như thế nào? Khi lên kế hoạch cho bất kỳ điều gì, nơi bắt đầu tốt nhất là ở phần kết. Kết quả nào bạn muốn đạt được. Bạn sẽ muốn câu chuyện kết thúc như thế nào? Bạn muốn mình được nhớ đến như thế nào khi ra đi? Chúng tôi sẽ bàn chi tiết về chủ đề di sản trong Chương 4, nhưng hãy biết rằng đây là một câu hỏi mang tính cách mạng, một câu hỏi xứng đáng với những ý nghĩ hay nhất và sự suy ngẫm sâu sắc nhất của bạn. Câu hỏi 2: Điều gì là quan trọng nhất? Có thể bạn chưa từng cho phép mình được đặt câu hỏi này. Ví dụ: Bạn biết điều gì là quan trọng với cha mẹ bạn. Bạn có thể biết điều gì là quan trọng đối với vợ/chồng bạn. Bạn chắc chắn biết điều gì là quan trọng đối với cấp trên của bạn. Nhưng điều gì là quan trọng đối với bạn? Điều gì là quan trọng nhất trong cuộc đời bạn? Đây là câu hỏi về sự ưu tiên. Không ai khác có thể quyết định chúng là gì đối với bạn. Bạn cần phải tự mình nhận trách nhiệm về chúng. Chúng tôi sẽ nói nhiều hơn về các ưu tiên ở Chương 5. Câu hỏi 3: Tôi có thể đi từ đây đến nơi tôi muốn bằng cách nào? Nếu muốn cải thiện cuộc sống và phát hiện được các tiềm năng của mình, bạn sẽ phải tìm xem bạn đang ở đâu vào lúc này; bạn muốn đi đến đâu và làm cách nào để đi từ nơi này đến nơi kia. Chúng tôi sẽ bàn về việc vạch ra lộ trình của bạn trong Chương 6. Còn lúc này, chúng tôi chỉ muốn bạn hiểu được cơ cấu. MỘT THIẾT BỊ ĐỊNH VỊ GPS CHO CUỘC ĐỜI BẠN Chúng tôi mở đầu cuốn sách bằng việc so sánh bản Kế hoạch Cuộc sống với một ứng dụng GPS giúp bạn quay về được đúng lộ trình. Đó là một ẩn dụ rất hay, đặc biệt trong việc trả lời cho câu hỏi thứ ba, nói về việc đến được nơi bạn muốn từ nơi hiện tại của bạn. Đến một lúc nào đó, mọi phép ẩn dụ đều không còn đúng nữa. Nhưng ẩn dụ về GPS có vai trò nhấn mạnh và giải thích tác dụng của một bản Kế hoạch Cuộc sống đối với bạn. Một GPS sẽ buộc bạn phải nhập vào đích đến của bạn. Sẽ không có gì xảy ra cho đến khi bạn quyết định được mình muốn đi đến đâu. Điều đó cũng đúng với một bản Kế hoạch Cuộc sống. Nó buộc bạn phải xác định kết quả của từng khía cạnh lớn trong cuộc đời. Đây là mục đầu tiên của bản Kế hoạch Cuộc sống. Một GPS sẽ đưa bạn tới điểm đến nhanh hơn và ít rắc rối hơn. Chúng ta đều gặp khó khăn khi xác định phương hướng. Nếu không có sự trợ giúp của công nghệ, chúng ta sẽ nhanh chóng đi lạc. Hệ thống định vị của iPhone đưa chúng ta tới được đích đến mà không phải mất công tự tìm đường đi. Điều đó cũng đúng với một bản Kế hoạch Cuộc sống. Một GPS cho bạn những phản hồi liên tục về sự tiến bộ của bạn. Bạn luôn biết được bạn đang ở trên con phố nào, bạn phải đi bao xa để đến được chỗ rẽ tiếp theo, và còn cách bao xa thì đến được đích đến cuối cùng. Một bản Kế hoạch Cuộc sống cũng tương tự như vậy. Nó cho bạn biết bạn đang ở đâu trong tương quan với nơi bạn muốn đến. Nó cho bạn thấy được toàn cảnh và giúp bạn có định hướng rõ ràng. Một GPS giúp bạn quay lại lộ trình đúng mỗi khi đi lạc. Kể cả bạn có một chương trình định vị GPS thì thi thoảng bạn vẫn có thể đi nhầm (chà, chúng ta đều đã từng bị như thế!) Nhưng hệ thống đó không bao giờ khiển trách bạn. Nó chỉ đơn giản cho bạn biết làm thế nào để quay lại đúng con đường. Bản Kế hoạch Cuộc sống cũng vậy. Nó cung cấp một điểm tham chiếu để bạn có thể đến được đích đến của mình. Một GPS tái định tuyến bạn quanh các vật cản. Không thể tránh khỏi việc bạn sẽ gặp phải những trở ngại trên đường đi đến đích. Một GPS tốt có thể điều chỉnh ngay khi bạn đang trên đường và tính toán lại chặng đường. Điều đó cũng đúng với một bản Kế hoạch Cuộc sống. Nó cho phép một sự linh hoạt để vượt qua các chướng ngại và tiếp tục hướng về phía trước. Một GPS không phải lúc nào cũng chính xác. Đây không phải là điều đáng ngạc nhiên. Kho dữ liệu bản đồ khó mà cập nhật được hết những thay đổi trên thực địa: đường mới xây, đường mới sửa lấp, tai nạn, v.v.. Điều đó cũng đúng với bản Kế hoạch Cuộc sống. Không phải lúc nào bạn cũng làm được đúng như đã định. Bạn cần phải điều chỉnh khi đối diện với thực tế. Một bản Kế hoạch Cuộc sống sẽ cho bạn một cái khung để làm điều đó. Một GPS cần một sự đầu tư. Bạn đã bao giờ thuê một chiếc xe hơi và phải trả thêm phụ phí cho hệ thống định vị? Mặc dù bây giờ có một vài ứng dụng là miễn phí, nhưng khoản đầu tư đó cũng đáng từng xu. Một bản Kế hoạch Cuộc sống cũng tương tự như vậy. Nó cần một sự đầu tư về thời gian và xem lại thường xuyên. Nhưng phần thưởng cuối cùng là xứng đáng với sự đầu tư đó. HƠN CẢ MỘT VĂN BẢN, THỰC HÀNH CẢ ĐỜI Như chúng tôi đã nói, lần đầu viết một bản Kế hoạch Cuộc sống luôn là khó khăn nhất. Nhưng nó sẽ dần trở nên dễ dàng. Đây không phải là thứ mà bạn chỉ viết rồi dán trước bàn làm việc. Mục đích không phải là tạo ra một văn bản rồi quay lại với “công việc như bình thường”. Giá trị thật sự nằm ở sự tiến bộ không ngừng. Kế hoạch Cuộc sống là điều mà bạn sẽ muốn thực hiện trong suốt phần còn lại của cuộc đời. Sự thật là nó sẽ trở thành một lối sống. 3 ĐÁNH GIÁ CAO LỢI ÍCH “Một người không có mục đích sống cũng giống như một con thuyền không có bánh lái.” ― THOMAS CARLYLE T rong hai thập kỷ qua, tôi (Daniel) cùng nhóm của mình đã huấn luyện một số các nhà kinh doanh và lãnh đạo tuyệt vời nhất trên khắp thế giới. Đa số đều đã khá quen với các bản kế hoạch kinh doanh và có kế hoạch cho các vấn đề tài chính của mình. Nhưng rất ít người tìm đến Building Champions với một kế hoạch nào đó cho cuộc sống của họ. Như chúng tôi đã nói, mọi người thường dành nhiều thời gian để lên kế hoạch cho một kỳ nghỉ hơn là xác định xem họ muốn thấy được kết quả gì trong các khía cạnh quan trọng của cuộc đời. Có gì bất ngờ khi cuộc sống không được như chúng ta muốn? Đó là lý do vì sao chúng tôi tin rằng tất cả mọi người – đặc biệt là những nhà lãnh đạo – nên dành thời gian để viết một bản Kế hoạch Cuộc sống. Sự tự lãnh đạo luôn đi trước sự lãnh đạo nhóm, và một bản Kế hoạch Cuộc sống có thể là một công cụ đầy sức mạnh để bạn có thể tự lãnh đạo mình hiệu quả nhất. Có ít nhất sáu lợi ích của việc làm này. LỢI ÍCH SỐ 1: LÀM RÕ CÁC ƯU TIÊN Đến tháng 2 năm 2009 thì các bậc cầu thang, cà phê, và chiếc ủng trị liệu đã trở thành quá khứ xa xôi. Tôi (Michael) hiện là CEO của Nhà xuất bản Thomas Nelson, giờ đây đang ở lưng chừng của điều mà sau này người ta gọi là Đại suy thoái. Ngành công nghiệp sách, vốn phụ thuộc vào chi tiêu của người tiêu thụ, đang đặc biệt khó khăn. Các nhà xuất bản, các nhà in và những người bán sách đều chật vật. Doanh thu giảm gần 20%. Công ty đã trải qua hai lần cắt giảm biên chế, cho nghỉ việc đến gần một phần tư số nhân viên. Đây là khoảng thời gian tăm tối và đầy khó khăn. Mỗi ngày đều là một trận chiến. Tình hình càng tệ hơn khi những người sở hữu Nelson – những người đã mua công ty vào lúc đỉnh điểm của bong bóng thị trường nhà đất mà sau này là nguyên nhân của cuộc suy thoái kinh tế – đã không thấy trước được cuộc khủng hoảng khi xem xét các dự báo ban đầu. Chúng tôi, các nhân viên, cũng vậy. Tất cả mọi người đều ngây thơ cho rằng doanh thu và lợi nhuận sẽ tiếp tục tăng, như cách mà các nhà tài chính thường nói, “đi lên và sang phải”. Nên công ty chúng tôi đã phải vật lộn để bắt kịp các quy ước hợp đồng vay nợ. Tôi và đội ngũ của mình đã phải chịu một sức ép vô cùng lớn. Mỗi ngày đều xuất hiện hàng loạt các vấn đề mới, và không ai trong chúng tôi thấy một tín hiệu gì về sự cải thiện của nền kinh tế. Chúng tôi cố gắng kiểm soát mọi thứ có thể và tìm đủ mọi cách sáng tạo nhất, nhưng thị trường tiêu thụ vẫn không hề nhúc nhích. Những tháng ngày nặng nề trôi qua và các lãnh đạo ngày càng trở nên tuyệt vọng. Tôi biết tôi cần một kỳ nghỉ. Công việc cực nhọc đã khiến tôi bị hao tổn khá nhiều. Tôi cần tách khỏi nó, kết nối lại với vợ tôi, Gail, và lấy lại tầm nhìn quan trọng. Nghỉ ngơi một chút cũng chẳng phương hại gì. Lúc đó tôi không mấy ổn định. Rất may là một người bạn đã cho tôi mượn căn nhà gỗ nhỏ của họ ở sâu trong dãy núi Rockies, Colorado. Sự cách biệt nghe giống một toa thuốc hoàn hảo, nên tôi và Gail đã thu xếp hành lý, lên máy bay và trông đợi một kỳ nghỉ xa nhà trong suốt một tuần. Tôi định sẽ tắt máy ngay khi rời Colorado Springs để đến căn nhà gỗ, nhưng khi hạ cánh ở Dallas, tôi đã bật điện thoại lên và bắt đầu kiểm tra email. Gần như ngay lập tức, tôi chú ý đến tin nhắn của một trong các đối tác của Thomas Nelson. Gì nữa đây? Bức email nói rằng ông và các đồng nghiệp có chương trình đến thăm công ty vào thứ Hai và ông mong rằng tôi sẽ có mặt. Tim tôi chùng xuống, và tôi đọc bức email cho Gail. “Thế anh định làm gì?” cô ấy hỏi trước khi bảo tôi nên hoãn chuyến đi và quay về. Cô ấy hiểu mức độ nghiêm trọng của tình hình. Trong khoảnh khắc căng thẳng ấy, đối diện với sự xung đột giữa hai ưu tiên, bản Kế hoạch Cuộc sống đã cho tôi sự minh bạch cần thiết. Công việc không phải là toàn bộ cuộc sống của tôi. Nó chỉ là một phần trong đó – một phần quan trọng, nhưng không phải quan trọng đến mức phải gạt đi tất cả những điều khác, đặc biệt là nếu cho phép nó được chiếm ưu thế thì tôi sẽ khiến cho nó và tất cả những phần khác bị suy yếu. Câu trả lời rất rõ ràng. “Rất xin lỗi,” tôi trả lời, “nhưng tôi vừa hạ cánh xuống Dallas. Gail và tôi đang trên đường đến kỳ nghỉ trên núi rất cần thiết đối với chúng tôi. Chúng tôi buộc phải sắp xếp lịch viếng thăm của ông vào một dịp khác.” Đó không phải là một quyết định dễ dàng, nhưng tôi đã không phải cân nhắc nhiều. Ông ấy không vui, nhưng tại điểm đó tôi đã biết điều tôi cần làm. Kế hoạch Cuộc sống đã cho tôi phương hướng và cái khung cần thiết để thực hiện cuộc điện thoại đó. Chúng tôi đã nghe câu chuyện tương tự từ những người chúng tôi huấn luyện rất nhiều lần. “Tôi đã tự tin hơn vào bản thân rồi,” Philip chia sẻ với chúng tôi, “trước khi lên Kế hoạch Cuộc sống, tôi thường suy luận quá mức mọi thứ, hoặc thường xuyên phê bình một quyết định khi kết quả của nó đã quá rõ ràng.” Phải cần một thời gian để các ưu tiên của Philip thật sự trở thành điều không cần phải suy xét quá nhiều sau khi anh ấy bắt đầu thực hiện Kế hoạch Cuộc sống, nhưng giờ đây anh đã nói rằng: “Các quyết định đến thật tự nhiên.” Chúng tôi tự tin đảm bảo rằng bạn cũng sẽ thấy điều tương tự. Một bản Kế hoạch Cuộc sống sẽ cho phép bạn đặt ra các ưu tiên của mình và hiểu được cách chúng tương hỗ lẫn nhau như thế nào – và khi nào thì không. LỢI ÍCH SỐ 2: DUY TRÌ SỰ CÂN BẰNG Tôi (Daniel) có cơ hội được xây dựng và dẫn dắt đội ngũ nhân viên đầu tiên của mình vài tuần trước khi bước sang tuổi 23. Tôi đã kết hôn được một tháng khi bắt đầu bước vào chương mới này của cuộc đời. Lúc đó tôi có rất ít kinh nghiệm lãnh đạo và quản lý, thế nên chiến lược của tôi là trở thành người làm việc chăm chỉ nhất trong nhóm, để tìm ra những người muốn tiến xa hơn, và sau đó giúp họ thấy được các bước, các hệ thống và có được các kiến thức cần thiết để đạt được mục tiêu của mình. Đây là lúc tôi đã phát triển được phong cách huấn luyện lãnh đạo làm nền tảng cho việc mở Building Champions tám năm sau đó. Tôi ước gì có thể nói rằng khi đó tôi đủ thông minh để có thể vạch ra chiến lược này trước khi phải hy sinh quá nhiều, nhưng sự thật không như thế. Trong khi tôi cố gắng hết sức để dẫn đầu đội ngũ của mình (hoặc như tôi nghĩ, đó là “lãnh đạo bằng cách làm gương”), để chiêu mộ, phát triển và sau đó hỗ trợ cho những nhân tài mà mình thu hút được, tôi nhận ra rằng thời gian của một ngày là không đủ. Tôi tự hào với mức độ tận tình và sự hiện diện của mình. Máy nhắn tin Pager cho phép mọi người được tiếp cận tôi 24/7. Tôi nhớ trong một lần đi ăn tối với vợ tại một nhà hàng đẹp ở Los Angeles và máy Pager của tôi thì liên tục rung. Chuyện càng tệ hơn – cực kỳ, cực kỳ tệ – khi tôi đã đứng lên, rời khỏi bàn, tìm một bốt điện thoại và trả lời tất cả những người đã gọi đến cho tôi. Thế là hỏng mất một buổi tối lãng mạn! Tôi đã hoàn toàn mất cân bằng và biết rằng có gì đó cần phải thay đổi. Nhiều người cũng gặp phải những hoàn cảnh tương tự. Ví dụ, một số người hy sinh sức khỏe cho một lịch làm việc quá tải, kín đặc. Họ quá bận rộn để tập luyện thể thao thường xuyên. Họ ăn đồ ăn nhanh để tiết kiệm thời gian, tăng cân và sức khỏe bắt đầu khủng hoảng nghiêm trọng. Những người khác thì hy sinh hôn nhân và con cái của mình cho sự nghiệp, sở thích và các công việc tình nguyện. Tất nhiên điều này không xảy ra trong một sớm một chiều. Nó diễn ra từ từ, nhưng chúng ta bắt đầu bấp bênh, mất cân bằng và ngã – đôi khi là ngã rất đau. Động lực để thành công của tôi mạnh đến nỗi tôi đã dồn tất cả năng lượng của mình cho sự nghiệp và tin vào lời nói dối rằng đây là điều cần thiết để thành công. Lúc đó tôi chỉ biết là, mình sẽ nhận được nhiều sự tôn trọng hơn, nhiều sự tán dương hơn và nhiều tiền hơn, nhưng nếu các quyết định và ranh giới của tôi không thay đổi thì hôn nhân của tôi, sức khỏe của tôi và nhiều thứ khác nữa sẽ bị tổn hại. Tôi cần một kế hoạch vững chắc cho cuộc đời mình, điều có thể giúp tôi xác định được cách để thành công trong mọi khía cạnh quan trọng của cuộc đời – chứ không chỉ trong khía cạnh sự nghiệp và tài chính. Điều quan trọng là cần chỉ ra rằng sự cân bằng không có nghĩa là “dành một lượng tài nguyên như nhau cho mọi khía cạnh trong cuộc sống”. Mọi người đôi khi ám chỉ điều này khi nói về sự cân bằng giữa công việc và đời sống, cứ như thể họ đã chia đôi tài nguyên của mình giữa công việc và toàn bộ phần còn lại của cuộc sống vậy. Đó không phải là điều chúng tôi đang nói đến. Chúng ta sẽ tự biến mình thành ngốc nghếch khi nghĩ rằng cân bằng nghĩa là dành mức độ chú ý ngang nhau cho mọi thứ trong cuộc sống. Sự cân bằng chỉ xảy ra khi có sự xung đột giữa hai điều tương đương. Cân bằng tức là dành một mức độ quan tâm thích hợp chứ không phải là ngang nhau cho từng hạng mục trong số rất nhiều hạng mục trong cuộc sống của bạn. Điều này có nghĩa là một số hạng mục sẽ được dành nhiều thời gian hơn và một số khác thì ít hơn, nhưng mỗi hạng mục sẽ được nhận một mức độ quan tâm và tài nguyên cần thiết để đưa nó đến một kết quả có mục đích. Và giờ đây, với tư cách là một người đã lãnh đạo các đội ngũ nhân viên trong suốt 30 năm qua và đã dành 20 năm trong đó để huấn luyện một số lãnh đạo bận rộn và thành công nhất trong kinh doanh, tôi biết rằng cách chúng ta tự lãnh đạo mình trong cuộc sống có ảnh hưởng lên cách chúng ta dẫn dắt những người xung quanh. Sự lãnh đạo bản thân luôn đi trước sự lãnh đạo nhóm. Chúng ta cần có một cách tiếp cận cân bằng để tích lũy giá trị ròng trong mọi tài khoản quan trọng trong cuộc sống, chứ không chỉ một hoặc hai. Cuối cùng, điều này sẽ cho phép chúng ta tạo được một sự khác biệt lớn nhất và gia tăng giá trị nhiều nhất cho những người xung quanh. Phát triển trong công việc mà không làm suy yếu các lĩnh vực khác trong cuộc sống là điều hoàn toàn có thể. Bản kế hoạch thay đổi định mệnh giúp chúng ta tìm ra và duy trì được sự cân bằng cho chính mình. LỢI ÍCH SỐ 3: CHỌN LỌC CÁC CƠ HỘI Khi bước vào cuộc sống trưởng thành, bạn phải tranh giành để có được cơ hội. Bạn nghĩ, phải chi mình được nhận vào làm cho công ty này hay tổ chức kia. Hoặc nếu có một công việc thì, phải chi mình có thể được mời tham gia dự án này hay dự án kia. Ban đầu, các cơ hội có vẻ ít và khó tìm. Nhưng khi bước tiếp trong cuộc đời – và nếu làm tốt công việc của mình – thì các cơ hội cứ thế nhân lên. Bạn được mời tham gia nhiều dự án hơn mức bạn có thể. Các cơ hội ngoài công việc cũng nhân lên – các hoạt động xã hội, dự án tình nguyện, nghĩa vụ công dân và nhiều nữa. Có rất nhiều cơ hội tốt mà bạn có thể đầu tư thời gian của mình. Và còn cả gia đình của bạn. Bạn muốn đầu tư thời gian với bạn đời và cô ấy cũng muốn có thời gian với bạn. Đó không phải là một kỳ vọng phi thực tế, và bạn biết là nó quan trọng cho cuộc hôn nhân của mình. Rồi danh mục việc nhà mà nàng giao cho bạn ngày một nhiều. Mỗi lần bạn sửa hay thay một thứ gì đó thì lại có thêm 2-3 mục nữa được thêm vào. Và nếu bạn có con? Vậy thì những cơ hội và hoạt động lại tăng lên theo cấp số nhân. Các con cũng bận rộn hệt như bạn. Trước khi kịp nhận ra thì bạn đã cảm thấy mình giống một người lái taxi, chạy như đưa thoi đưa đón các con đến trường, các buổi tập đá bóng, học đàn và các buổi tiệc sinh nhật. Sao những điều này lại xảy ra nhanh đến thế? Giờ đây, bạn bị nhấn chìm bởi các cơ hội và không có cách nào để quyết định xem lúc nào thì nên đồng ý, lúc nào thì không. Một bản Kế hoạch Cuộc sống sẽ cho phép bạn gạn lọc các cơ hội đến với mình và tập trung vào những điều quan trọng nhất. Năm trước, khi tôi (Michael) viết bản Kế hoạch Cuộc sống đầu tiên của mình, mọi thứ thật điên cuồng. Áp lực công việc rất lớn. Trong khi đó thì ở nhà có Gail và năm cô con gái của chúng tôi, tuổi từ 12 đến 22. Chúng theo học ở bốn trường khác nhau. Hai cô lớn thì đi học đại học, hai cô nhỏ thì học trường phổ thông và cô nhỏ nhất thì đang học trung học. Thêm vào đó, những đứa còn ở nhà thì lại tham gia bóng đá, bóng rổ, học nhạc và các đồ án trong trường học. Nếu bạn tò mò không biết khoảnh khắc trước khi gặp tai nạn tàu hỏa như thế nào, thì tôi khá chắc rằng nó y như vậy đấy! Nhưng ngay khi có được một bản Kế hoạch Cuộc sống, tôi đã trao cho nó thứ màng lọc mà tôi cần để sắp xếp lại các ưu tiên và tổ chức lại cuộc sống, sau đó bắt đầu thu hẹp các hoạt động của mình lại. Mọi thứ không thay đổi sau một đêm, nhưng tôi đột nhiên có được sự rõ ràng – mà điều này đã cho tôi sự dũng cảm – để điều khiển các cơ hội của mình thay vì bị chúng sai khiến. Cuối cùng, tôi đã có thể nói có với điều thật sự quan trọng và nói không với (hầu hết) những thứ khác. LỢI ÍCH SỐ 4: ĐỐI MẶT VỚI THỰC TẠI Vào năm 1991, đối tác kinh doanh và tôi (Michael) đã phải trải qua một giai đoạn khủng hoảng tài chính. Dù đã gây dựng được một công ty xuất bản độc lập và thành công, nhưng chúng tôi đã phát triển vượt mức vốn lưu động. Trong một thời gian dài, nhà phân phối sách của chúng tôi đã thu hẹp khoảng cách đó bằng các khoản trả trước cho chúng tôi. Nhưng không lâu sau, công ty mẹ của họ muốn lấy lại những khoản trả trước đó. Mặc dù chúng tôi không chính thức bị phá sản, nhưng về cơ bản nhà phân phối đã tịch thu và nắm giữ toàn bộ tài sản của chúng tôi. Đó là một khoảng thời gian khó khăn. Bối rối, thất vọng và giận dữ, lúc đầu tôi đã đổ lỗi cho nhà phân phối. Nếu họ bán được nhiều sách hơn như đã hứa thì chuyện này đã không xảy ra. Đấy là lỗi của họ. Nhưng về sau, tôi thấy rằng mình sẽ vẫn bị bế tắc cho đến khi ngừng đổ lỗi, chịu nhận trách nhiệm và học hỏi hết mức có thể từ sự việc này. Mặc dù khó khăn và eo hẹp, khoảng thời gian đó đã dạy cho tôi một số bài học quan trọng mang tính thay đổi cuộc đời và giúp tôi trở thành con người như hiện nay. Bạn không thể đến được nơi mình muốn, trừ phi bắt đầu đi từ nơi hiện tại. Thật không may, cuộc sống hiện tại có vẻ như là một nguồn cung vô tận những trò tiêu khiển để tránh né những điều khó khăn trong cuộc sống. Tệ hơn nữa, văn hóa đại chúng đa số đều nói rằng những gì chúng ta gặp phải đều là do kẻ khác gây ra. Sự thật là, bạn không thể cải thiện những điều bạn không chịu đối mặt hoặc không nhận trách nhiệm về mình. Những vấn đề về sức khỏe, cuộc sống hôn nhân, nuôi dạy con cái, sự nghiệp hay tài chính cá nhân của bạn sẽ không biến mất một cách thần kỳ. Bạn vẫn phải đối diện và xử lý chúng. Điều này sẽ khó thực hiện được nếu không có một phương pháp và sự trợ giúp từ bên ngoài. Một bản Kế hoạch Cuộc sống sẽ giúp bạn nhận diện và xử lý các vấn đề hiện tại của bản thân – không phải để bạn tự hành hạ, mà để có thể phát triển một kế hoạch nhằm thay đổi chúng và có được một cuộc sống mà bạn mong muốn. LỢI ÍCH SỐ 5: HÌNH DUNG VỀ TƯƠNG LAI Ron và Barb đã kết hôn được 12 năm. Cuộc hôn nhân của họ không tệ, nhưng cũng không phải là tuyệt vời. Họ đã dừng ở một mức độ thoải mái là “cùng tồn tại”. Ron làm việc của Ron, còn Barb làm việc của cô ấy. Cảm thấy bị bế tắc trong cuộc sống, Ron tham gia vào một nhóm tư vấn. Người đứng đầu nhóm giới thiệu về khái niệm lên Kế hoạch Cuộc sống và lần đầu tiên Ron thấy rằng cuộc hôn nhân của anh đã trở nên tẻ nhạt. Quan trọng hơn, nó đã cho anh cơ hội được hình dung về một tương lai khác. Ron hỏi, tôi muốn một mối quan hệ như thế nào với vợ mình? Điều gì là có thể? Phương pháp lên Kế hoạch Cuộc sống đã tạo ra cảm giác “cần có điều gì đó khác” đối với Ron – một thứ cần thiết cho sự phát triển. Thay vì bằng lòng với hiện trạng, giờ đây anh đang vươn đến một tương lai tốt đẹp hơn trong cuộc hôn nhân của mình. Luôn hướng về tương lai là điều cần thiết để tận hưởng hôm nay. Bạn cần nhận thức được mình đang ở đâu, nhưng cũng cần thấy được mình đang đi đến đâu. Bạn muốn điều gì trong mỗi hạng mục của cuộc đời? Chúng sẽ như thế nào trong tình trạng tốt đẹp nhất? Vài năm trước một vài khách hàng đã mời tôi (Daniel) và vợ tôi đến Maldives – một địa điểm nằm trong danh sách những nơi cần đến của dân lướt ván. Tại đó, tôi học với hai huấn luyện viên. Họ đã chụp hình tôi khi đang lướt ván. Trong đa số bức hình, trông tôi luộm thuộm và yếu đuối. Một số bức khác thì khá hơn nhiều. Sự khác biệt chỉ đến từ một chi tiết, đó là ánh mắt của tôi đang nhìn vào đâu. Mặc dù tôi có thâm niên lướt ván 30 năm, nhưng những bức ảnh lại chỉ ra một sai sót mà những người mới tập lướt ván thường mắc phải. Ánh mắt nhìn vào đâu, thân thể sẽ đi theo đó. Đa phần người mới chơi thường nhìn xuống chân – và họ ngã. Bài học thật đơn giản. Bạn tập trung vào điều gì thì sẽ nhận được điều ấy. Những gì chúng ta thấy trước mắt tác động lên hành động của chúng ta lúc này. Cách chúng ta sống và lãnh đạo có liên hệ trực tiếp với những gì chúng ta thấy. Điều quan trọng là tương lai có đủ hấp dẫn để giữ được sự tập trung đó hay không. Tôi gọi điều này là sức kéo. Một mục tiêu cần hấp dẫn được bạn. Khi nhìn vào tương lai, tôi thấy vợ tôi, Sheri và tôi đến năm 75 tuổi vẫn là hai người bạn thân thiết nhất của nhau, và chúng tôi chỉ muốn dành thời gian cho nhau chứ không ai khác. Chúng tôi vẫn là động lực của nhau, chúng tôi vẫn chơi đùa và cùng tận hưởng cuộc sống. Sức kéo là cần thiết để đạt được các mục tiêu của bạn. Bạn cần thấy được một tương lai rõ ràng và đầy cuốn hút, đến nỗi bạn sẽ vượt qua tất cả những trở ngại mà cuộc đời quăng đến để đạt được nó. Một bản Kế hoạch Cuộc sống sẽ giúp bạn hình dung một tương lai tốt đẹp hơn, quyến rũ hơn. Nó cho bạn cơ hội sử dụng trí tưởng tượng để xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn. Sau đó nó sẽ cho bạn thấy những chỗ còn khuyết thiếu để lên kế hoạch và tạo ra các thói quen có thể đẩy bạn lên phía trước. Rất nhiều người trong chúng ta chấp nhận những gì đang là, thay vì những gì có thể là. Chúng ta tự thuyết phục mình rằng mọi thứ sẽ không bao giờ thay đổi. Nhưng chúng có thể thay đổi nếu chúng ta cho phép mình được mơ ước lần nữa. Loại tương lai nào sẽ đem lại cho bạn động lực? LỢI ÍCH SỐ 6: TRÁNH NUỐI TIẾC Cuối cùng, một bản Kế hoạch Cuộc sống sẽ đảm bảo rằng bạn không kết thúc cuộc đời trong sự tiếc nuối. Rất nhiều người dễ bị lạc lối. Đây là vấn đề về sự phó mặc. Và nó là vấn đề về sự không có chủ đích. Vài năm trước, một người bạn của tôi ngoại tình. Anh ấy thức dậy vào một buổi sáng và tuyên bố: “Cậu biết không, tớ nghĩ hôm nay tớ sẽ ngoại tình.” Không, việc đó diễn ra một cách âm thầm và từ từ hơn thế. Sự phó mặc đã kéo anh chìm xuống, và khi trồi lên để thở thì cuộc đời anh ấy đã ở tình trạng lê lết. Vợ chồng thì ly hôn. Những đứa con không muốn nói chuyện với anh ấy. Và rất nhiều người bạn đã quay lưng lại với anh ấy. Điều tệ nhất là có vẻ như anh ấy không muốn nhận trách nhiệm cho những việc mình đã làm. Anh ấy đổ lỗi cho người khác về những lựa chọn sai lầm của mình. Anh ấy vẽ ra cả một câu chuyện xung quanh nó: người vợ không dành cho anh ấy sự quan tâm mà anh ấy cần. Công việc thì buồn tẻ và anh ấy cần một sự giải trí. Môi trường nuôi dạy tôn giáo hà khắc và đầy tính phán xét gần như đẩy anh đến chỗ nổi loạn. Anh đã không thể kiểm soát được chính mình. Thật đáng buồn, sự phó mặc, không có khả năng hay không muốn bơi ngược dòng đã đẩy anh đến những nơi anh chưa từng nghĩ mình sẽ đến. Nhưng những bi kịch lớn không phải là điều duy nhất chúng ta cần ngăn chặn. Một khách hàng của chúng tôi, Garrett, muốn trở thành CEO cấp cao của công ty mình, nhưng có một vấn đề. Văn hóa làm việc ở đó thật tệ. Dù nghĩ rằng mình có thể ở lại và thay đổi môi trường đó nhưng Garrett lại sớm nhận ra rằng nó khiến ông thật khốn khổ và ảnh hưởng đến các khía cạnh khác trong cuộc sống của ông. Garrett biết rằng gia đình là quá quan trọng để không cho phép việc đó tiếp tục, nên ông đã rời đi. Không hối tiếc. Trong thời khắc quyết định, bản Kế hoạch Cuộc sống đã cho ông một cơ sở vững chắc. Gia đình của Garrett mới là điều quan trọng, chứ không phải là việc lèo lái công ty của một người khác. Nhưng điều gì có thể đã xảy ra nếu ông không thấy được điều đó? Ông sẽ phải hối tiếc rất nhiều khi các mối quan hệ trở nên tồi tệ. Đối với nhiều người, cuộc sống đã không còn được như họ trông đợi. Họ thất vọng, bối rối và chán nản. Nhưng nó không nhất thiết phải như thế. Khi không thể kiểm soát được mọi thứ, bạn vẫn có thể kiểm soát được nhiều điều hơn bạn nghĩ, và bạn có thể sống cuộc đời của mình với một kế hoạch sẽ cải thiện đáng kể cơ hội tới được cái đích mà bạn đã chọn. Bạn có thể kết thúc mà không phải hối tiếc. Một bản Kế hoạch Cuộc sống sẽ cho bạn một sự đảm bảo cần thiết để thành công. KHI BẠN ĐÁNH MẤT CÂU HỎI VÌ SAO Người ta lạc lối khi để đánh mất câu hỏi vì sao của mình. Những lý do để tạo ra một bản Kế hoạch Cuộc sống cũng đa dạng như con người vậy. Nhưng điều quan trọng là kết nối được với các lý do của bạn. Bạn thấy được những lợi ích gì từ việc tạo một bản Kế hoạch Cuộc sống? Điều này càng rõ ràng ngay từ đầu thì càng có khả năng bạn sẽ theo đuổi đến cùng và tạo được kế hoạch của mình. Điều quan trọng là càng có khả năng bạn sẽ thật sự sống theo nó. Và sau cùng, đó là mục đích thật sự. Trong phần tiếp theo, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách để bắt đầu. PHẦN HAI LÊN KẾ HOẠCH 4 THIẾT LẬP DI SẢN CỦA CHÍNH BẠN “Tất cả những kỳ vọng bên ngoài, tất cả niềm tự hào, tất cả nỗi sợ xấu hổ hay sợ thất bại – những điều này sẽ tiêu tan khi bạn đối mặt với cái chết, chỉ còn lại điều thật sự quan trọng.” ― Steve Jobs M ike, bạn của tôi (Michael) vừa có sức khỏe, vừa thông minh lại vừa vui tính. Anh ấy đùa vui nhiều hơn bất kỳ ai mà tôi biết. Thậm chí cả bệnh ung thư cũng không lấy đi được sự vui tính của anh ấy. Căn bệnh đã gây bất ngờ cho tất cả mọi người. Trong một lần dùng bữa trưa với tôi trước khi bước vào trận chiến, Mike nói rằng bệnh ung thư đã khiến anh có ý thức hơn về thời gian. Anh nói rằng phải chi anh dành nhiều thời gian hơn cho những người quan trọng nhất trong cuộc đời mình, nhất là người vợ mà anh yêu thương, Gabby. “Tất cả chúng ta đều sẽ chết,” anh nói, “tôi chỉ không nhận ra điều đó sớm hơn.” Anh cảm thấy mình đã lãng phí rất nhiều thời gian. Vài tháng sau, Gabby gọi điện cho tôi. Dù đã trị liệu nhưng khối ung vẫn di căn lên não. Hôm sau, tôi mua vé máy bay đến thăm Mike đang nằm viện – một ngày sau sinh nhật lần thứ 38 của anh. Tôi bước vào phòng bệnh mà không báo trước. Mike ngồi đó trên giường, giữa đống dây và ống quấn đầy mình. Mike như một cái xác hốc hác, bởi căn bệnh ung thư đã ăn mòn thân thể. Anh tròn mắt: “Cậu làm gì ở đây vậy? Cậu có việc ở đây à, hay cậu đến đây để lướt ván… hay gì thế?” “Tôi chỉ đến để thăm cậu thôi,” tôi nói. Đó là lần đầu tiên tôi thấy cậu bạn mạnh mẽ của mình sợ hãi. Tôi có thể thấy điều đó trong đôi mắt và ở đôi tay run run của anh. Tiến đến giường bệnh, tôi hỏi thăm Mike. Anh nắm lấy tay tôi và trả lời, nén lại dòng nước mắt: “Không khỏe bạn à. Đây là cơn ác mộng tồi tệ nhất đời tôi, nó đã di căn lên não và tôi chưa sẵn sàng.” Chúng tôi cùng cầu nguyện, nói chuyện về gia đình, về công việc, về những điều quan trọng nhất. Mike không tức giận hay đau khổ, anh chỉ đang thấy xung đột – cố tỏ ra mạnh mẽ nhưng lại không biết tương lai sẽ ra sao và những nỗi sợ theo sau nó. Vài tiếng sau, tôi cố nén nước mắt và nói lời tạm biệt. “Đừng thương tiếc tôi,” Mike nói, “tôi có thể sống lâu hơn cả cậu. Chẳng ai biết được khi nào thì chúng ta phải đi.” Dù phũ phàng nhưng đó lại là một thực tế. Hai tiếng sau, tôi lên đường trở về nhà. Khi máy bay ở trên vùng trời California, tôi được ngắm cảnh mặt trời lặn tuyệt đẹp trên biển Thái Bình Dương và nhớ lại cảnh mặt trời mọc cùng ngày hôm đó. Bấy lâu nay, tôi vẫn luôn xem mặt trời lặn và mặt trời mọc là hai sự việc khác hẳn nhau. Nhưng một ngày ở bên Mike và sự qua đời của anh không lâu sau đó, đã nhắc nhở tôi rằng, sự lặn là một phần của sự mọc. Vấn đề là điều gì xảy ra giữa hai thời điểm đó. Nó đúng cho một ngày, và cũng đúng cho cả một đời. Vấn đề là đa số chúng ta thường bị vướng vào những hoạt động nhất thời, đến nỗi không thể đứng lại để tự hỏi: Tất cả những việc này sẽ đi đến đâu? Nó sẽ kết thúc như thế nào nếu mình chỉ đi theo con đường này? Hãy tua nhanh bộ phim của cuộc đời bạn để có câu trả lời. Như thế nào? Hãy đọc tiếp. Bắt đầu từ đoạn kết Khi nghĩ về di sản của mình, chúng ta cần bắt đầu từ đoạn kết. Điều này là hiển nhiên đối với các hoạt động khác. Chẳng hạn, điều đầu tiên bạn làm khi lên kế hoạch cho kỳ nghỉ là chọn một điểm đến. Điều đó sẽ quyết định mọi thứ khác – đến đó bằng phương tiện nào, cần chuẩn bị những trang phục gì, các phương án chỗ ở và những hoạt động mà bạn có thể tham gia ở đó. Nếu nó đúng với việc tận hưởng một kỳ nghỉ thì nó còn đúng hơn rất nhiều với việc vạch ra một lộ trình cho cuộc sống. Bạn muốn đạt được những kết quả nào? Đoạn kết sẽ quyết định mọi thứ khác – các nhân vật mà bạn muốn có trong câu chuyện của mình, vai trò của họ trong cuộc sống của bạn (và vai trò của bạn trong cuộc sống của họ), các dự án mà bạn khởi đầu và cách bạn xử lý các mối quan hệ của mình. Có một đoạn trong Kinh Thánh Hebrew nói rằng: “Xin dạy chúng con đếm tháng ngày mình sống, ngõ hầu tâm trí được khôn ngoan.” Trừ phi dành thời gian để nhìn lại toàn cảnh và đối diện với sự thật là cuộc đời thực sự ngắn ngủi, chúng ta mới mạo hiểm đến một cái đích mà chúng ta không hề lựa chọn – hoặc chí ít là một cái đích mà chúng ta sẽ không muốn chọn. Suốt 20 năm qua, các nhà huấn luyện của Building Champions đã hướng dẫn khách hàng viết điếu văn cho chính mình, như thể nó sẽ được đọc trong ngày hôm nay. Đó là một bài tập có sức mạnh, giúp mọi người có được sự chuẩn bị để viết một bản Kế hoạch Cuộc sống giàu ý nghĩa và đầy sức mạnh. Vì sao vậy? Nó cần đến cả khối óc lẫn trái tim, những thứ mà chúng tôi phát hiện là rất cần thiết để bản Kế hoạch Cuộc sống của một người thực sự đưa đến một sự thay đổi thật sự và lâu dài. Trong lễ tang của bạn, một người trong gia đình hoặc có lẽ là một vài người bạn sẽ đọc một bài điếu văn, một bản “ngôn từ đẹp” về cuộc đời của bạn. Tại bàn tiếp tân sau khi kết thúc tang lễ, những ngôn từ đẹp đó vẫn sẽ tiếp tục được nhớ đến. Mọi người sẽ kể những câu chuyện về bạn và chia sẻ với nhau rằng bạn thật sự có ý nghĩa như thế nào đối với họ. Hãy hình dung bạn có thể đến tham dự chính tang lễ của mình và hãy lắng nghe những cuộc trò chuyện đó. Những người thân thiết nhất sẽ nhớ gì về cuộc đời bạn? Họ sẽ kể với nhau những câu chuyện gì? Liệu những câu chuyện đó sẽ khiến họ cười, khóc, thở dài hay cả ba? Họ sẽ nói ngắn gọn về ý nghĩa của cuộc đời bạn đối với họ như thế nào? Những ngày tháng của chúng ta cộng lại thành một đời. Ở phía cuối cuộc đời đó, những người gần với bạn nhất sẽ nói gì về bạn, họ sẽ nhớ đến điều gì, họ sẽ đánh giá những di sản bạn để lại như thế nào? Tin xấu là khi đã qua đời thì bạn sẽ không thể kiểm soát được việc đó. Bạn sẽ để lại tất cả những gì bạn có – những cái tốt, cái xấu hay cái tệ hại. Tin tốt là bạn vẫn còn thời gian. Tương lai chứa đầy những cơ hội. Bạn vẫn có thể gây ảnh hưởng lên những cuộc trò chuyện mà họ sẽ nói khi bạn qua đời. Bạn có thể định hình suy nghĩ của họ bằng các lựa chọn đưa ra ngay từ bây giờ. Như chúng tôi đã nhắc đến trong Chương 2,“Hiểu rõ sứ mệnh của bạn”, một bản Kế hoạch Cuộc sống là câu trả lời cho ba câu hỏi quan trọng. Đã đến lúc để trả lời cho câu hỏi thứ nhất: Chúng ta muốn mình được nhớ đến như thế nào? Câu hỏi này buộc bạn phải cân nhắc đến các di sản của mình. Đúng, bạn sẽ để lại một di sản Thường thì chúng ta chỉ sử dụng từ di sản khi nói về những người giàu có và nổi tiếng. Rõ ràng là Abraham Lincoln đã để lại một di sản. Cornelius Vanderbilt cũng vậy. Martin Luther King Jr. và Margaret Thatcher cũng thế. Vậy còn chúng ta? Chắc chắn là chúng ta cũng có rồi. Di sản của chúng ta bao gồm tinh thần, trí tuệ, các mối quan hệ, nghề nghiệp và vốn xã hội mà chúng ta để lại. Đó là toàn bộ niềm tin của bạn, những giá trị mà bạn đi theo, sự yêu thương mà bạn biểu hiện và những việc bạn làm cho người khác. Đó là con dấu khắc hình dáng của bạn mà bạn để lại khi chết đi. Sự thật là tất cả mọi người đều đang trong quá trình tạo ra – và để lại – một di sản. Câu hỏi đặt ra không phải là “Bạn sẽ để lại một di sản chứ?” mà là “Bạn sẽ để lại di sản gì?” Càng sớm nhận ra và đối diện với điều này bao nhiêu thì bạn càng có thể bắt đầu tạo được nó sớm bấy nhiêu. Dù muốn hay không thì cuộc sống hiện tại của bạn luôn là điều định hình cho di sản của bạn sau này. Bạn có ảnh hưởng nhất định đến tất cả những người xung quanh. Bạn sẽ tạo ảnh hưởng tốt hoặc xấu lên cuộc sống của họ. Nói theo cách khác, cuộc sống của bạn là quan trọng. Bạn ở đây là có lý do. Nhiệm vụ của bạn là tìm ra lý do đó. Tin tốt là bạn có thể xây dựng những điều mà những người quan trọng nhất đối với bạn nhớ về bạn. Những lựa chọn trong suy nghĩ, lời nói và hành động của bạn sẽ có ảnh hưởng nhất định lên họ. Chúng ta sẽ lựa chọn những điều đó trong các chương sau, tại đây chúng tôi muốn giúp bạn xác định rõ xem bạn muốn tạo ra những ký ức nào. Như đã gợi ý, sẽ rất có ích khi bạn hình dung về lễ tang của mình. Hãy tự hỏi: “Tôi muốn người khác nhớ về mình như thế nào sau khi mất?” Bạn sẽ muốn những người thân thiết nhất nói gì về bạn? Đừng bỏ lỡ bước này. Những bản Kế hoạch Cuộc sống hấp dẫn và hiệu quả nhất được tạo ra bởi những người theo sát với quy trình tạo lập và làm theo kế hoạch của mình. Mọi phần dù nhỏ nhất của bạn đều phải tham gia vào công đoạn này. Hãy cởi mở với chính mình. Bạn cần nắm bắt được các giá trị chân thật nhất của mình. Bằng cách nhìn vào lượng thời gian còn lại và đối diện với sự bất tử, bạn có thể khiến trí óc và trái tim cùng tham gia một cách hào hứng và mạnh mẽ nhất. “Dường như nó đã biến tôi thành một người lãnh đạo giỏi.” Janet chia sẻ khi chúng tôi hỏi cô về tác động của việc lên Kế hoạch Cuộc sống. “Tôi thấy mình giàu lòng trắc ẩn và gắn kết với mọi người hơn.” Cô nói rằng bài tập về tang lễ là phần khai sáng nhất trong toàn bộ quá trình. Nó đã giúp cô trở nên khiêm tốn và nhận thức rõ hơn về bản thân, mà điều này đã thay đổi hoàn toàn văn hóa tại doanh nghiệp của cô. Viết bài điếu văn của bạn Có một cách để viết được một bài điếu văn cuốn hút, đó là viết ra một loạt các “Tuyên bố Di sản” ngắn về điều bạn muốn những người quan trọng trong cuộc đời bạn nhớ về bạn. Đây là cách làm: 1. Xác định các mối quan hệ then chốt. Bước đầu tiên là xác định những nhóm người nào sẽ đến tham dự lễ tang của bạn. Để làm bài tập này, hãy giả định rằng tất cả những ai có mối quan hệ với bạn trong hôm nay, cho dù họ già hơn bạn, đều sẽ có mặt ở đó. Tức là bao gồm gia đình, bạn bè và các đối tác công việc. Chúng tôi không gợi ý bạn nên viết một đoạn văn về từng người bạn nghĩ họ sẽ có mặt tại lễ tang của mình, vì có thể sẽ có đến hàng chục thậm chí hàng trăm người. Ví dụ,“đối tác công việc” là đủ, không cần phải viết rõ tên từng người. Các thành viên trong gia đình cũng vây. “Con cháu” là bao gồm hết cả rồi, không cần phải liệt kê từng người. Dưới đây là vài ví dụ về những người có thể tham dự tang lễ của bạn: Chúa Vợ/chồng Các con và/hoặc các con riêng Cha mẹ Anh chị em Đồng nghiệp Khách hàng và nhóm nhân viên Bạn bè Những người bạn đã từng tư vấn Các thành viên của cộng đồng/nhà thờ/hội thánh mà bạn tham gia. Danh sách của bạn không cần phải bao gồm tất cả những mục này. Và bạn sẽ muốn cá nhân hóa nó. Chẳng hạn, hãy viết vào danh sách tên thật của người vợ hoặc chồng của bạn. Số người hay nhóm người mà bạn liệt kê và độ dài của bản Tuyên bố Di sản hoàn toàn tùy thuộc vào bạn. Mục đích là để bạn liệt kê thật nhiều và viết càng nhiều càng tốt, đủ để bạn có thể ý thức rõ ràng về cách mà bạn muốn mọi người nhớ về bạn. Hãy luôn nhớ rằng đây chỉ là những khả năng. Điều quan trọng là họ đại diện cho những nhóm người mà bạn vẫn còn có thể gây ảnh hưởng. Miễn là họ còn sống và bạn còn sống, tức là bạn còn có thể tạo một ảnh hưởng tích cực. 2. Miêu tả cách bạn muốn mỗi nhóm người nhớ về bạn. Một cách để làm việc này là sử dụng định dạng câu: “Tôi muốn (tên của hạng mục quan hệ) nhớ rằng…” Ví dụ, đây là cách mà Karen, một bà nội trợ, nói cô muốn chồng nhớ về mình: Tôi muốn Gary nhớ rằng, anh luôn là người bạn rất thân của tôi. Tôi muốn anh ấy nhớ rằng anh ấy đã rất tin tưởng tôi và tôi đã luôn hỗ trợ, trân trọng và khích lệ những ước mơ của anh ấy. Tôi muốn anh ấy nhớ rằng, chúng tôi đã có một mối quan hệ bền chặt và năng lực cá nhân của mỗi người đã làm vững chắc thêm cho cuộc hôn nhân tuyệt vời của chúng tôi. Tôi muốn anh ấy nhớ rằng, chúng tôi đã hoàn toàn thu hút nhau về thể xác, tinh thần và cảm xúc. Dưới đây là cách mà Chad, một giáo viên dạy sử nói về cách mà ông muốn con cái nhớ về mình: Tôi muốn được nhớ đến như một người cha luôn theo sát cuộc đời chúng. Tôi muốn chúng nghĩ đến cách tôi luôn có thể nói về bất cứ điều gì. Tôi muốn chúng nhớ rằng tôi đã dẫn dắt gia đình một cách có mục đích như thế nào. Tôi muốn chúng nhớ tôi đã dạy chúng qua những trải nghiệm đáng nhớ. Tôi muốn chúng nhớ đến sự quan tâm rất nhiều mà tôi dành cho chúng. Donna, giám đốc của một công ty chế tạo, nói rằng đây là những gì cô ấy muốn các đồng nghiệp nhớ về mình: Tôi muốn họ nhớ về tôi như một người lãnh đạo luôn biết đặt sang một bên những mối quan tâm cá nhân và giúp họ đạt được các mục tiêu cá nhân và công việc. Tôi muốn họ công nhận rằng tôi luôn nói với họ sự thật, kể cả khi sự thật đó thật khó nghe, bởi họ biết tôi yêu thương và muốn giúp đỡ họ. 3. Hãy viết sao cho các Tuyên bố Di sản hấp dẫn hết mức có thể. Hãy nhớ rằng, nếu bản Kế hoạch Cuộc sống của bạn đủ hấp dẫn để định hình tương lai thì nó cần có sự tham gia của cả trí óc và trái tim bạn. Cả hai đều rất cần thiết. Một cách để biểu đạt phần trái tim là hãy khiến cho bản Tuyên bố Di sản của bạn càng cụ thể và rõ ràng càng tốt. Ví dụ, thay vì nói: Tôi muốn Sheila nhớ đến khoảng thời gian chúng tôi đã dành cho nhau. Thì bạn có thể nói điều gì đó như sau: Tôi muốn Sheila nhớ đến những lúc chúng tôi chung vui, những lúc cùng chia sẻ nỗi buồn, những lúc bàn về những điều quan trọng trong cuộc sống và cả những khi ngắm mặt trời lặn trong vòng tay nhau. Những ví dụ này phản ánh việc một người sẽ muốn mọi người nhớ đến mình như thế nào. Tất cả đều bắt đầu bằng “Tôi muốn người này, người kia nhớ đến…” và đây là cách làm tuyệt vời. Nhưng nếu thấy khó bắt đầu, bạn cũng có thể thử một cách khác. Hãy hình dung lễ tang của bạn giống một cảnh trong phim. Khi gia đình và bạn bè đứng lên phát biểu, họ sẽ nói gì? Hãy cứ đạo diễn đi – bạn là người viết kịch bản mà. Bạn sẽ muốn và mong họ sẽ nói gì? Hãy ghi lại những ý nghĩ đó và bạn đang làm được việc này rồi. Khi hoàn tất, bạn sẽ có một tập hợp các Tuyên bố Di sản mà bạn có thể viết vào điếu văn của mình. Mấu chốt là hãy viết nó như thể hôm nay chính là ngày diễn ra tang lễ của bạn, chứ không phải vào một ngày nào đó trong tương lai. Dưới đây là ví dụ của Tom. Bạn có thế xem toàn bộ điếu văn của anh ấy và các điếu văn ví dụ khác ở phần mẫu “Kế hoạch Cuộc sống” ở phía cuối cuốn sách: Tom được biết đến là người đàn ông của gia đình, người có sứ mệnh tạo ra những ảnh hưởng tích cực lên cuộc đời của con cái. Ông và vợ mình, Lisa, đã coi các con, các cháu và các chắt làm ưu tiên trong cuộc sống của họ. Lisa là tình yêu của cuộc đời ông, và họ đã dành nhiều tháng ngày bên nhau trong tình yêu và tiếng cười, hai người cùng với gia đình tuyệt vời của họ. Ba người con của Tom từ nhỏ luôn đi theo sự chỉ dạy của ông. Khi còn trẻ, ông đã huấn luyện rất nhiều đội bóng rổ và bóng chày, luôn nhấn mạnh cùng một bài học: hãy vui vẻ, nhanh nhẹn và mang một tinh thần thể thao cao thượng. Con cái ông không bao giờ quên những bài học đó và nhận ra rằng những bài học đó không chỉ áp dụng trong thể thao mà còn trong cuộc sống: hãy vui vẻ, làm việc chăm chỉ và đối xử với người khác bằng lòng tốt và sự trân trọng. Sau một sự nghiệp lâu dài trong ngành thế chấp, bao gồm 20 năm làm chủ một công ty thế chấp phát đạt, Tom trở thành huấn luyện viên bóng rổ cho trường trung học. Hàng trăm vận động viên bóng rổ từng được ông huấn luyện đang tham dự lễ tang của ông, chủ yếu vì ông đã quan tâm đến họ như những người thân hơn là như các vận động viên thể thao. Sự cân bằng cuộc sống là điều mà Tom tin bằng cả trái tim. Ông luôn cố gắng thấm nhuần tầm quan trọng của sự cân bằng vào tất cả những người ông gặp, và cuộc đời ông là một tấm gương cho những người khác noi theo. Bằng việc viết bài điếu văn như thể nó được phát biểu vào hôm nay, bạn có thể bắt đầu nghĩ đến việc phải làm gì để biến những hình ảnh ký ức đó thành sự thật. Tận dụng hết mức khoảng thời gian còn lại Eugene O’Kelly, cựu CEO của KPMG, một trong những công ty kế toán lớn nhất thế giới, bị chẩn đoán ung thư não giai đoạn cuối ở tuổi 53. Các bác sĩ nói với ông rằng ông còn khoảng ba tháng nữa. Ông nhanh chóng kết luận rằng mình chẳng thể nào phục hồi được nữa. Khó có thể có một phép lạ. Ông buộc phải làm công việc mà đa phần chúng ta đang nghĩ đến – nghĩ về cái chết đang cận kề và những ảnh hưởng của ông lên những người khác. Trong 90 ngày tiếp theo, ông xác định sẽ ra đi một cách an lành. Theo phong cách của một CEO thực thụ, ông đã xác định mục tiêu cho riêng mình: viết danh sách những mối quan hệ quan trọng mà ông muốn “tháo gỡ”. Bằng cách này, ông muốn mang lại sự gần gũi hơn cho những mối quan hệ đó và để họ biết rằng họ có ý nghĩa như thế nào với ông. Không giống như chúng ta, ông không có thời gian để chần chừ. Ông không thể chỉ việc thêm điều này vào danh sách “một ngày nào đó/có thể”, vì số ngày còn lại của ông đã sắp hết rồi. Cái chết đang chờ đợi ông. Trong những ngày tháng ít ỏi cuối cùng này, ông quyết định sẽ tạo nhiều “khoảnh khắc hoàn hảo” nhất có thể. Ý định của ông là thu xếp các cuộc gặp với những người khác trong một cảm giác thời gian dừng lại – một khoảnh khắc đầy hiện tại, khi quá khứ được bỏ lại phía sau và tương lai được dẹp sang một bên. Ông chủ ý loại bỏ những gián đoạn và những thứ gây sao nhãng. Ông tắt điện thoại. Mở rộng trái tim. Điều duy nhất quan trọng đối với ông là khoảnh khắc này – những người đang ở cùng ông và cuộc trò chuyện với họ ngay lúc này. Mặc dù cuộc đời thật ngắn ngủi, ông đã tạo ra một tác động lâu dài đối với những người xung quanh bằng cách sử dụng thời gian còn lại một cách có chủ đích. Không ai trong chúng ta biết mình còn lại bao nhiêu thời gian. Chúng ta có thêm 30 năm nữa, hay 30 phút nữa? Lời tuyên bố chia ly của Mike, bạn của Daniel, là hoàn toàn chính xác. Chúng ta không thể biết dược. Nhưng chúng ta có thể tạo ra một sự khác biệt và bắt đầu xây dựng di sản của chính mình ngay từ hôm nay. 5 XÁC ĐỊNH CÁC ƯU TIÊN “Hãy quyết định điều bạn muốn là gì, quyết định xem bạn muốn đánh đổi điều gì để có được nó. Hãy thiết lập các ưu tiên và hành động.” ― H. L. HUNT K hi cuộc Đại suy thoái bắt đầu vào tháng 8 năm 2007, nhiều khách hàng đã buộc phải cắt giảm triệt để chi tiêu. Tôi (Daniel) thật sự cảm thấy áp lực từ việc mau chóng mất đi khách hàng. Đây là mở đầu cho giai đoạn suýt-chết của công ty tôi. Cộng sự của tôi, Barry, và tôi quyết định lánh xa tình trạng lộn xộn trong một ngày và xem xem liệu chúng tôi có thể nhìn rõ được tình hình không. Chúng tôi đem cần câu và sổ ghi chép ra sông Deschutes. Barry đi ngược dòng, tôi đi xuôi dòng. Vài tiếng sau chúng tôi gặp lại nhau. “Có suy nghĩ nào đến với cậu không?” Barry hỏi. Tôi nói rằng, tôi thấy như chúng tôi đang ở giai đoạn đầu của một đợt khó khăn trầm trọng. Ngày tháng của tôi trôi tuột đi với công việc nhằm giữ cho công ty khỏi dính vào nợ nần. Thay vì có chiến lược cho quỹ thời gian và các ưu tiên của mình, tôi lại hành động theo kiểu phản ứng thụ động và chạy từ đống lửa này sang đống lửa khác. Trong lúc suy ngẫm, tôi thấy cần phải lùi ra xa khỏi công việc để xem xét và tìm cách để đổi mới. Việc này là cực kỳ trái với trực giác, nhưng tôi linh cảm đó là điều đúng đắn nên làm. Thêm nữa, tôi biết rằng nhân viên của tôi có thể xử lý công việc khi không có mặt tôi trong thời gian ngắn (đây hẳn là một mục tiêu lớn cho mọi nhà lãnh đạo). Trên đường đi ra, tôi dặn Barry rằng hãy chỉ gọi cho tôi nếu công ty hết sạch tiền, mà đó là điều hoàn toàn có thể xảy ra. Bờ vực đã ở ngay trước mắt. Tôi dành vài tuần cùng gia đình ở Mexico và sau đó dành hai tuần để kỷ niệm 20 năm ngày cưới với vợ. Dù yêu công việc, nhưng bản Kế hoạch Cuộc sống vẫn luôn nhắc nhở tôi điều gì mới thật sự là quan trọng. Đây rõ ràng là một khoảng thời gian phong phú, lành mạnh đối với tôi và gia đình. Đó cũng là một điều tuyệt vời cho việc kinh doanh của tôi. Chính trong khoảng thời gian nghỉ phép này, tôi đã lên ý tưởng cho một sản phẩm mới mà đã giúp công ty đi lên – Trải nghiệm Building Champions. Ngoài các chương trình huấn luyện một kèm một, nó còn đưa công ty đến với không gian hội thảo; thu hồi lại những tổn thất của công ty và cho phép chúng tôi phục vụ khách hàng theo một cách mới mẻ ngay giữa lúc nền kinh tế đang gặp khó khăn; và đưa chúng tôi lên vị trí hàng đầu trong ngành công nghiệp đào tạo lãnh đạo kinh tế. Trong bối cảnh kinh tế năm 2008, tôi không nghĩ mình có thể dành một sự quan tâm cần thiết để tạo ra và đưa vào hoạt động ý tưởng mới này mà không có khoảng thời gian nghỉ phép giữa chừng ấy. Chúng ta có xu hướng nghĩ rằng những người làm việc hiệu quả thường bận rộn. Không phải vậy, trừ phi họ bận với đúng việc. Khi mọi thứ trong công việc hay trong cuộc sống trở nên bận rộn và sốt sắng, chúng ta thường quên mất những ưu tiên của mình. Nhưng bằng cách luôn giữ cho những điều thật sự quan trọng ở ngay trong tầm mắt, chúng ta sẽ có được góc nhìn cần thiết để đưa ra các quyết định tốt hơn. Những người sống và lãnh đạo bằng một tâm thái vui vẻ và hài lòng nhất là những người có các ưu tiên rõ ràng. Họ biết mình làm tốt nhất việc gì và lấp đầy ngày tháng bằng nhiều hoạt động đó hơn. Nếu bạn có thể ủy thác, tạm hoãn hay từ bỏ nó thì rất có thể nó không phải là một ưu tiên đối với bạn. Hoặc nó không nên là một ưu tiên. Chúng tôi không nói rằng nếu có thể tìm ra các ưu tiên của mình thì cuộc đời của bạn sẽ trở nên tuyệt vời. Nhưng bạn cũng nên thêm lợi thế về phía mình chứ, phải không? Số ngày bạn có là hữu hạn. Người thông thái nhất trong chúng ta hiểu rằng chỉ có 52 ngày thứ Bảy trong một năm để ở cùng các con. Có việc nào khác để làm vào một ngày thứ Bảy không? Tất nhiên là có. Nhưng nếu không tìm ra cách để nói “Không” với điều hay thì bạn sẽ không có cơ hội để nói “Có” với điều tuyệt vời. Như chúng tôi đã đề cập, một bản Kế hoạch Cuộc sống là câu trả lời cho ba câu hỏi có sức mạnh. Giờ đây là lúc để trả lời cho câu hỏi số hai: Điều gì là quan trọng nhất? ĐIỀU GÌ LÀ TỐT NHẤT CHO BẠN? Đây có thể là câu hỏi mà bạn chưa từng nghĩ đến. Có lẽ bạn đã để cho những người khác quyết định thay mình rằng điều gì nên là quan trọng – có lẽ là cha mẹ, vợ/chồng hay thậm chí là sếp của bạn. Tất cả chúng ta đều phải đối mặt với một sức ép rất lớn về vấn đề này. Những kỳ vọng từ bên ngoài rằng, chúng ta nên thế nào và nên làm gì thường tự dung nạp vào hệ thống giá trị của chúng ta. Ví dụ, nhiều người được bảo là họ cần phải học đại học và thậm chí nên theo đuổi một cấp học cao hơn. Nhưng vì sao vậy? Bạn đã xem những thống kê về tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp không có việc làm chưa? Các kênh đưa tin thường đăng tải bài viết về vấn đề này. Trên thực tế, đó là một chủ đề hoàn toàn mới trong báo chí – những sinh viên tốt nghiệp đầy nợ nần có thể phân tích Ulysses trong khi giới thiệu về thực đơn cà phê latte. Tất nhiên không có gì sai với nghề pha chế cà phê – miễn là bạn muốn làm hoặc có thể chi trả cho đại học bằng số tiền tip bạn nhận được. Thực tế là dù áp lực xã hội rất mạnh mẽ thì đại học không phải là thứ dành cho tất cả mọi người. Trong cuốn Is college worth it? (tạm dịch: Có đáng bỏ thời gian cho đại học không?), cựu Bộ trưởng Bộ Giáo dục Hoa Kỳ William J. Bennett và sinh viên tốt nghiệp ngành nghệ thuật tự do David Wilezol đã công nhận rằng, các học sinh phổ thông giỏi và có năng lực sẽ thật sự đánh mất năng lực kiếm tiền nếu họ đi học một trường đại học nào đó, thay vì gia nhập thẳng vào lực lượng lao động sau khi tốt nghiệp. Bạn phải làm điều đúng với bản thân. Chẳng có lý gì phải đi chạy đua với gia đình Joneses2 nếu họ đang đi đến một nơi mà bạn không muốn đến. Nhưng bạn phải lựa chọn nơi muốn đến trước khi bạn tránh khỏi sự phó mặc văn hóa đó. Trong chương này, chúng tôi muốn bạn xác định xem điều gì là quan trọng nhất đối với bạn. Điều gì là thiết yếu? Những ưu tiên của bạn là gì? 2 Phim The Joneses (Gia đình Joneses): Một bộ phim của đạo diễn Derrick Borte. Kể về một gia đình hoàn hảo chuyển đến sống ở vùng ngoại ô và khiến tất cả mọi người ở đó phải ghen tị với sự giàu có và hạnh phúc của mình. Vấn đề duy nhất là họ không phải một gia đình, mà là nhân viên của một công ty quảng cáo bí mật. NHẬN DIỆN CÁC TÀI KHOẢN CUỘC SỐNG Hãy bắt đầu bằng việc nghĩ về tất cả những bộ phận đa dạng cấu thành nên cuộc sống của bạn. Đa số mọi người có thể phân loại cuộc sống của mình thành 7 đến 12 lĩnh vực riêng biệt. Chúng tôi gọi đây là những “Tài khoản Cuộc sống”. Sau nhiều năm huấn luyện, dưới đây là chín tài khoản thường gặp nhất: Lưu ý rằng sơ đồ Tài khoản Cuộc sống gồm ba hình tròn đồng tâm xuất phát từ điểm giữa – là bạn. Vòng tròn Bản chất. Vòng tròn nhỏ nhất gồm các hoạt động xoay quanh mối quan hệ giữa bạn và chính mình. Nó bao gồm các khoản về tinh thần, trí tuệ và thể chất. Vòng tròn Liên hệ. Vòng tròn thứ hai là tập hợp các hoạt động xoay quanh mối quan hệ giữa bạn và người khác: các tài khoản về hôn nhân, nuôi dạy con cái và xã hội (ví dụ: tình bạn, nhà thờ hay hội thánh, hội sách, v.v..). Vòng tròn Hành sự. Vòng tròn thứ ba là tập hợp tất cả các hoạt động xoay quanh mối quan hệ giữa bạn và sản phẩm của bạn: các tài khoản về nghề nghiệp (công việc), giải trí (các sở thích) và tài chính. Sơ đồ này không phải là một mẫu cố định. Nó chỉ là một cách để giúp bạn thấy được rằng cuộc sống không chỉ có một tài khoản. Nó không chỉ có công việc, nó không chỉ có hôn nhân. Nó không chỉ có tiền bạc. Nó là một tập hợp những điều bạn quan tâm, các trách nhiệm, ước mơ và những hoạt động có liên hệ với nhau. Nhiệm vụ của bạn trong phần này của bản Kế hoạch Cuộc sống là tạo một “Sơ đồ Tài khoản” của chính mình. Bạn sẽ cần liệt kê các Tài khoản Cuộc sống quan trọng đối với bạn. Chúng tôi gợi ý rằng bạn hãy bắt đầu bằng chín điều được ghi trong sơ dồ trên, nhưng cũng có thể thêm hoặc bớt tùy ý bạn. Đây là về các ưu tiên của bạn chứ không phải của chúng tôi. Sơ đồ Tài khoản của bạn có thể có bao nhiêu tài khoản tùy thích. Chúng tôi đã thấy có các bản Kế hoạch Cuộc sống chỉ có năm tài khoản và có bản nhiều đến 12 tài khoản. Ví dụ, Jerry có chín tài khoản: Bản thân Hôn nhân: Sandra Con cái: Micah, Jeery và Annie Cha mẹ và anh chị em Bạn bè Sự nghiệp Tài chính Sáng tạo Thú nuôi Hannah có tám tài khoản: Đức tin Chăm sóc bản thân Gia đình: Charles, Julie và Tommy Gia đình mở rộng Tài chính Công việc Dạy học Phiêu lưu. Dưới đây là bốn điều để bạn cân nhắc trong khi lập danh sách của mình: 1. Các Tài khoản Cuộc sống của bạn là mang tính cá nhân. Nếu đang độc thân thì bạn có thể không có tài khoản về hôn nhân. Nếu chỉ vừa kết hôn, bạn có thể không có tài khoản về nuôi dạy con cái. Cũng có thể bạn không ở trong giai đoạn muốn thêm một tài khoản về giải trí (sở thích hoặc thú vui mà bạn theo đuổi ngoài nghề nghiệp chính). 2. Các Tài khoản Cuộc sống có thể được đặt tên tùy ý theo cách của bạn. Hãy chọn bất kỳ tên gọi nào có ý nghĩa với bạn, mặc dù chúng tôi thấy rằng việc đặt một cái tên cụ thể vào lúc thích hợp cho tài khoản đó là tốt nhất. Bạn cũng có thể chọn một tài khoản có phạm vi rộng (ví dụ, một tài khoản chung cho cả gia đình) hoặc phạm vi nhỏ hơn (ví dụ, các tài khoản riêng cho từng thành viên trong gia đình – mà có thể rất có ích vì mỗi người đều có các nhu cầu khác nhau). Một lần nữa, tất cả đều phụ thuộc vào điều gì là quan trọng đối với bạn và mức độ quan tâm mà bạn dành cho mỗi tài khoản đó. Điều duy nhất chúng tôi muốn nhắc bạn là hãy tránh tạo một danh sách nhiều hơn 10- 12 tài khoản. Theo kinh nghiệm của chúng tôi thì các tài khoản nhỏ sẽ bị mất đi ý nghĩa nếu có quá nhiều tài khoản lớn. 3. Các Tài khoản Cuộc sống của bạn có liên hệ với nhau. Vì mục đích của thảo luận, chúng tôi yêu cầu bạn liệt kê chúng một cách tách bạch. Nhưng đây chỉ là một hình mẫu, không phải là thực tế. Trong thực tế, bạn là một khối thống nhất với một cuộc sống thống nhất. Ví dụ, nếu sức khỏe của bạn kém thì nó sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực lên hôn nhân, công việc và thậm chí có thể là đời sống tinh thần của bạn. Dù bằng cách nào thì chúng ta cũng không thể cách ly ảnh hưởng của một lĩnh vực khỏi các lĩnh vực khác. Tuy vậy, chúng ta vẫn cần liệt kê ra để có thể trao cho mỗi tài khoản một mức độ quan tâm hợp lý. 4. Các Tài khoản Cuộc sống sẽ thay đổi qua thời gian. Chúng tôi cập nhật Tài khoản Cuộc sống của mình thường xuyên. Các thứ tự ưu tiên mà chúng tôi đặt ra cũng thay đổi (chúng ta sẽ bàn nhiều hơn về điều này trong hai mục tới). Điều quan trọng là cần xây dựng một danh sách phản ánh được cuộc sống của bạn vào lúc này. Hãy nhớ rằng, như chúng tôi đã nói trong Chương 2, Kế hoạch Cuộc sống là “một văn bản sống mà bạn sẽ chỉnh sửa và điều chỉnh khi cần thiết trong suốt quãng đời còn lại”. Khi đã có được danh mục các Tài khoản Cuộc sống, giờ là lúc để đánh giá mức độ quan tâm của bạn dành cho mỗi tài khoản đó. XÁC ĐỊNH TÌNH TRẠNG CỦA TỪNG TÀI KHOẢN Chúng ta không thể cải thiện điều chúng ta không thể đánh giá, nên đây là lúc để soát lại từng tài khoản và xác định xem bạn đang ở đâu. Chúng tôi có một công cụ để làm việc này và sẽ chia sẻ với bạn ngay sau đây. Nhưng trước tiên, chúng tôi muốn giải thích vì sao chúng tôi lại chọn sử dụng thuật ngữ Các Tài khoản Cuộc sống. Mọi người đều hiểu tài khoản ngân hàng vận hành như thế nào. Đó là nơi để bạn gửi tiền vào, thanh toán các hóa đơn và tích lũy vốn. Hơn nữa, mỗi tài khoản đều có một số dư cụ thể: Một số tài khoản có số dư tăng. Bạn có nhiều hơn mức bạn cần. Bạn tiêu ít hơn số tiền kiếm được. Số tiền trong đó đang tăng lên. Nếu đa số các tài khoản đều đang trong tình trạng này thì tương lai của bạn được đảm bảo. Một số tài khoản có số dư duy trì ở mức ổn định. Bạn có điều bạn cần. Bạn chi tiêu tương ứng với số tiền kiếm được. Cán cân thu chi của bạn giữ ở mức ổn định. Nếu đa số các tài khoản ở trong tình trạng này thì hiện tại bạn có vẻ được đảm bảo, nhưng tương lai của bạn có thể gặp nguy cơ. Một số tài khoản có số dư giảm. Bạn có ít hơn mức bạn cần. Bạn đang tiêu nhiều hơn số tiền kiếm được. Số dư có thể bị bội chi. Nếu có quá nhiều tài khoản rơi vào tình trạng này thì cả hiện tại lẫn tương lai của bạn đều không được đảm bảo. Bạn có nguy cơ “phá sản”. Bây giờ, hãy áp dụng ẩn dụ này vào các Tài khoản Cuộc sống của bạn. Mỗi tài khoản đều có một số dư cụ thể. Một số đang tăng, một số duy trì ổn định, một số thì đang giảm hoặc bị bội chi. Ví dụ, bạn đang liên tục tiến bộ trong đội bóng của mình, nhưng gia đình lại không được gặp bạn trong ngày cuối tuần. Hay có thể bạn đang vượt mục tiêu trong công việc nhưng sức khỏe lại bị hao tổn quá nhiều – bạn ăn quá nhiều đồ ăn vặt và không tập thể dục thường xuyên. Hay có lẽ bạn đang có một thể hình cân đối, nhưng cuộc hôn nhân đã trở nên nhàm chán – bạn và vợ/chồng của mình giờ đã giống hai người xa lạ sống chung trong một căn nhà. Hay có thể bạn đã mất việc, nhưng lại có nhiều những người bạn tuyệt vời ở bên. Điểm mấu chốt: cuộc sống của bạn là một tập hợp các tài khoản và mỗi tài khoản đều cần có được một sự quan tâm đúng mức. Trong mục này, chúng tôi có cung cấp một công cụ để giúp bạn đánh giá tình hình của từng Tài khoản Cuộc sống, trao cho chúng sự quan tâm cần thiết để đạt được mục tiêu tổng thể của bạn. Hồ sơ Đánh giá Cuộc sống là một công cụ online, được thiết kế để giúp bạn xác định xem liệu mỗi Tài khoản Cuộc sống của bạn có nhận được điều nó cần không. Bạn có thể tìm thấy hồ sơ đó tại Livingforwardbook.com. Chỉ mất 20 phút để trả lời bản đánh giá online này. Khi bạn hoàn tất, chúng tôi sẽ gửi qua email cho bạn một bản báo cáo dài ba trang cho thấy chính xác bạn đang ở mức nào trong mỗi Tài khoản Cuộc sống của mình. Đây sẽ là nền tảng để viết bản Kế hoạch Cuộc sống của bạn ở Chương 6. Mô hình trên lý thuyết của Hồ sơ Đánh giá Cuộc sống trông như thế này: BẢNG 5.1 HỒ SƠ ĐÁNH GIÁ CUỘC SỐNG™ NÂNG LÊN có say mê nhưng không có sự tiến bộ. Cảm xúc: phấn chấn QUÀ TẶNG Có cả niềm say mê và sự tiến bộ. Cảm xúc: hài lòng và biết ơn PHÓ MẶC Không có cả niềm say mê lẫn sự tiến bộ. Cảm xúc: trầm cảm hoặc giận dữ THAY ĐỔI Có sự tiến bộ nhưng không còn niềm đam mê. Cảm xúc: chán nản, nghĩ đến thấy sợ, lao lực, vất vả Mục đích là để có một số dư khả quan trong mỗi Tài khoản Cuộc sống của bạn. Nhưng điều đó chính xác có nghĩa là gì? Theo kinh nghiệm của chúng tôi, người ta sẽ có một tài khoản khả quan khi họ vừa có niềm đam mê lẫn sự tiến bộ. Đây là hai thành phần riêng biệt nhưng vô cùng thiết yếu. Niềm đam mê liên quan đến sự nhiệt tình của bạn dành cho một Tài khoản Cuộc sống cụ thể. Bạn có đang yêu người vợ/chồng của mình không? Tình yêu đó đang lớn lên hay giảm đi? Thế còn sự nghiệp của bạn? Bạn có đam mê công việc không, hay thấy chán chường vì nó? Còn về mặt sức khỏe? Bạn có thích thể thao không hay ghét việc đó? Bất kể là gì thì đây là điều chúng tôi muốn nói khi nhắc đến niềm say mê. Sự tiến bộ liên quan đến các kết quả mà bạn có được trong một Tài khoản Cuộc sống cụ thể. Một lần nữa, đối với người vợ/chồng của bạn? Bạn yêu cô/anh ấy nhưng các bạn thường xuyên cãi nhau. Thế còn sự nghiệp của bạn? Bạn yêu công việc của mình nhưng không kiếm được nhiều tiền như kỳ vọng, hoặc không được đề bạt lên vị trí mà bạn muốn. Về sức khỏe? Bạn thích tập thể dục nhưng vẫn có cân nặng hơn mức mình muốn. Để minh họa niềm đam mê và sự tiến bộ trong thực tế, hãy xem xét tình huống mà tôi (Michael) đã gặp trong sự nghiệp xuất bản sách rất thành công. Tôi chọn theo ngành này vì lòng đam mê đối với sách. Tôi bị cuốn hút bởi khả năng thay đổi thế giới của chúng. Tôi thích được làm việc với các tác giả, giúp họ cho ra đời các ý tưởng. Nhưng khi tiến lên trên nấc thang doanh nghiệp, tôi nhận thấy mình ngày càng ít làm việc với các tác giả và làm việc ngày càng nhiều trong khâu quản lý doanh nghiệp, giám sát tài chính. Tôi làm tốt và được thăng chức 12-18 tháng một lần – cuối cùng là trở thành chủ tịch và CEO. Nhưng công ty xuất bản sách gần như vô hình vào thời điểm đó. Công việc của tôi đa phần là khiến cho hội đồng quản trị hài lòng bằng cách tăng doanh thu và cắt giảm chi phí. Và tôi ghét công việc đó. Rõ ràng là tôi có được sự tiến bộ, nhưng lại đánh mất đi niềm đam mê. Chúng ta thường gặp những ví dụ thực tế này ở khắp nơi. Người phục vụ bàn rất thích hát và chơi guitar (anh ấy có niềm đam mê) nhưng không thể kiếm được hợp đồng biểu diễn trả theo mức mà anh ấy cần (anh ấy không có sự tiến bộ). Người mẹ yêu các con và muốn là một người mẹ nuôi con thành công (cô ấy có niềm đam mê) nhưng con cô ấy lại hỗn láo và không thể kiểm soát nổi (cô ấy không có sự tiến bộ). Một bác sĩ nha khoa có tay nghề ngày một cao (anh ấy có sự tiến bộ) nhưng lại ghét sự đơn điệu của việc ngày nào cũng phải làm răng cho mọi người (anh ấy đánh mất niềm đam mê của mình). Cặp đôi có một mối quan hệ hiệu quả – mỗi người đều hiểu rõ về vai trò và trách nhiệm của mình (họ có sự tiến bộ), nhưng họ không còn thấy thích sự có mặt của người kia như trước (họ đã đánh mất niềm đam mê). Hồ sơ Đánh giá Cuộc sống sẽ đo niềm đam mê và sự tiến bộ của bạn trong từng Tài khoản Cuộc sống. Dù không phải là một công cụ khoa học – nhưng nó là một kết cấu hữu ích để bạn đánh giá mình trong mỗi lĩnh vực mà bạn xác định là quan trọng đối với bản thân. Dựa trên điểm số về niềm đam mê và tiến bộ của bạn, hồ sơ sẽ đánh dấu vị trí của bạn trên bảng 5.1 ở trên. Mỗi Tài khoản Cuộc sống của bạn sẽ ở một trong bốn tình trạng sau: Phó mặc (Drift). Đây là tình trạng không có niềm say mê và không có sự tiến bộ. Nó là tình trạng tệ nhất mà một Tài khoản Cuộc sống có thể gặp phải. Nếu rơi vào ô này thì có lẽ bạn đang thất vọng, chán nản, thờ ơ hoặc có thể là tuyệt vọng. Để thoát khỏi vòng xoáy tiêu cực này, bạn cần phải thay đổi điều gì đó. Bạn cần nhen nhóm lại niềm say mê của mình và tìm cách để có được những kết quả tích cực. Nhân tiện, niềm đam mê thường đi trước sự tiến bộ vì nó là động lực tự nhiên cho sự tiến bộ. Nâng lên (Lift). Đây là tình trạng có niềm say mê nhưng lại không có sự tiến bộ. Việc bạn có niềm đam mê là tốt, nhưng chưa đủ. Có lẽ bạn đang phấn chấn, nhưng nếu bạn không thấy được kết quả thì nó có thể nhanh chóng biến thành sự thất vọng, hoặc tệ hơn là cảm giác yếu kém. Bạn cần tập trung vào việc thực hiện một chiến lược mới, học một kỹ năng mới, hay làm một việc gì đó để có thể có được sự tiến bộ mà bạn muốn. Thay đổi (Shift). Đây là tình trạng có sự tiến bộ nhưng lại không còn niềm đam mê. Dù đang tiến lên phía trước nhưng bạn không thật sự quan tâm. Bạn không thấy hứng thú với lĩnh vực này trong cuộc sống của bạn. Có thể bạn cảm thấy lãnh đạm, chán ngán hay miễn cưỡng khi nghĩ đến nó. Trái tim bạn không nằm ở đó. Bạn cần tập trung vào việc nhen nhóm lại niềm đam mê, hãy khiến cho mình bị cuốn hút bởi một điều gì đó bạn chưa từng để ý đến trước đây, hay khiến cho mình gắn kết với tầm quan trọng của lĩnh vực này. Quà tặng (Gift). Đây là khi bạn có cả niềm đam mê lẫn sự tiến bộ. Đây là tình trạng tốt nhất mà một Tài khoản Cuộc sống có thế có. Nếu đang trong trạng thái này thì hẳn là bạn đang cảm thấy hài lòng và dễ chịu. Bạn hy vọng rằng nó sẽ không bao giờ kết thúc. Bạn cần tìm xem mình đã đến được điểm này như thế nào, để có thể tiếp tục thực hiện và thậm chí đưa nó lên một tầm cao mới. Mục đích của việc hoàn tất Hồ sơ Đánh giá Cuộc sống là nhằm tạo cho bạn những cột mốc cần thiết, giúp bạn đi từ nơi hiện tại đến nơi bạn muốn trong mọi khía cạnh của cuộc đời. Chúng ta sẽ cần đến dữ liệu này trong Chương 6 “Vạch ra lộ trình”. Nhưng chúng ta vẫn còn một bước nữa để trả lời cho câu hỏi Điều gì là quan trọng nhất đối với bạn? PHÂN HẠNG MỨC ĐỘ QUAN TRỌNG CHO CÁC TÀI KHOẢN CUỘC SỐNG David làm việc cho một công ty toàn cầu đang muốn chuyển anh đến làm việc ở Hồng Kông. Đó là một bước tiến quan trọng, một sự đề bạt lớn. Nhưng việc gì cũng có cái giá của nó. Anh sẽ phải xa gia đình trong hai năm. Chắc chắn là vài tuần anh ấy có thể về nhà một lần, và số dặm tích lũy3 được của anh cũng đồng nghĩa với việc gia đình có thể đến thăm anh, nhưng việc đó cũng không xóa đi sự thật rằng có đến 26 đêm trong một tháng, anh sẽ ở một lục địa khác. Nếu đi xa lâu thế thì chẳng cần phải là một thiên tài cũng có thể đoán được là bọn trẻ sẽ chẳng mấy quan tâm nếu anh có ở đó với chúng hay không khi chúng lớn hơn. 3 Chương trình tích lũy dặm bay của một số hãng hàng không, trong đó hành khách tham gia thẻ thành viên có thể đổi số dặm tích lũy của mình thành các chuyến bay hoàn toàn miễn phí ở các hãng hàng không đối tác cho mình và cho người thân. Cùng lúc với cơ hội này, một cơ hội khác cũng đến. Dù ít hấp dẫn hơn nhưng nó lại tốt. Anh không phải di chuyển. Nhưng vì không rõ ràng trong các ưu tiên của mình, Dave đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc quyết định nên nhận vị trí nào. Khi đối diện với một lựa chọn như vậy trong cuộc sống, câu trả lời tốt nhất là gì? Hãy bắt đầu bằng việc tua nhanh cuộc đời. Điều gì sẽ xảy ra khi bạn đặt cuộc sống thượng lưu lên trên những nhu cầu gia đình? Dave đã nhìn thấy cái kết của bộ phim đó và đã nhận công việc tại địa phương. Tôi (Daniel) cũng đã làm tương tự. Ở đỉnh cao trong sự nghiệp thế chấp, tôi nhận được một sự đề bạt rất lớn. Công việc đó buộc tôi phải di chuyển rất nhiều, và tôi đã ở trên máy bay hết 2-3 ngày một tuần, đào tạo và phát triển các lãnh đạo ở tất cả các chi nhánh trên khắp miền tây nước Mỹ. Tôi được chuẩn bị để gia nhập vào đội ngũ giám đốc (C-suit) khi mới 30 tuổi. Dưới góc nhìn sự nghiệp và thu nhập thì tương lai của tôi tốt đẹp vượt mức mường tượng. Sau đó, tôi nhận ra là mình đang theo đuổi không đúng mục tiêu. Tôi có một người vợ xinh đẹp và ba đứa con nhỏ, và họ cần tôi nhiều hơn nhiều so với công ty cần tôi. Tôi có các ưu tiên rất rõ ràng, nhưng thời gian tôi đầu tư vào mỗi ưu tiên lại không theo thứ tự rõ ràng. Tôi đang giàu lên ở một số ít tài khoản và sắp phá sản ở những tài khoản khác. Các ưu tiên của tôi thật lộn xộn. Việc nhận ra điều này đã dẫn đến kỳ nghỉ đầu tiên của tôi. Nó kéo dài một năm và dẫn đến một vài thay đổi đáng kể nhất trong cuộc đời tôi. Một trong số đó là mở một công ty đào tạo mà từ đó tôi có nội dung cho cuốn sách này. Việc có các ưu tiên là rất cần thiết. Sắp xếp chúng theo đúng thứ tự cũng cần thiết không kém. Đã đến lúc bạn cần nhìn lại danh sách các Tài khoản Cuộc sống của mình và sắp xếp chúng theo thứ tự ưu tiên từ quan trọng nhất đến ít quan trọng nhất. Chắc chắn là tất cả đều quan trọng, nếu không thì chúng đã không ở trong danh sách của bạn. Nhưng không phải tất cả đều có tầm quan trọng như nhau. Ví dụ, sự nghiệp của bạn là quan trọng – nhưng có lẽ không quan trọng hơn gia đình bạn. Tuy thế, rất nhiều người lại sống như thể sự nghiệp là ưu tiên cao nhất. Việc sắp xếp các Tài khoản Cuộc sống sẽ buộc bạn phải quyết định điều nào được ưu tiên trước nhất khi đến lúc phải đưa ra quyết định. Và chắc chắn là sẽ có áp lực. Hãy viết một con số bên cạnh mỗi Tài khoản Cuộc sống, chỉ rõ tầm quan trọng của nó so với các tài khoản khác. Ví dụ, danh sách phân hạng ưu tiên của Heidy trông như sau: 1. Jonah và Grace 2. Ian 3. Các cháu họ 4. Các anh chị em bên chồng 5. Cha và mẹ 6. Đồng nghiệp 7. Bạn bè 8. Cộng đồng 9. Gia đình mở rộng. Của Greg trông thế này: 1. Chúa 2. Bản thân 3. Terri 4. Alex và Michelle 5. Cha mẹ và anh chị em 6. Sự nghiệp/đoàn mục sư 7. Bạn bè 8. Tài chính. Thứ tự sắp xếp như thế nào là tùy ở bạn. Đây sẽ là bản kế hoạch của cuộc đời bạn. Hãy tự hỏi: “Tài khoản Cuộc sống nào là quan trọng nhất trong danh sách của mình? Tài khoản nào mình sẽ không muốn hy sinh dù có bất kỳ điều gì xảy ra?” Những Tài khoản Cuộc sống duy nhất mà chúng tôi khuyên bạn nên đặt lên hàng đầu là những tài khoản liên quan đến bản thân bạn. Với bạn, đây có thể là một tài khoản duy nhất hoặc ba tài khoản tách bạch như chúng tôi đã gợi ý (ví dụ: tinh thần, trí tuệ và thể chất). Đây là lý do: Bạn không thể chăm lo cho ai trừ phi tự chăm lo tốt cho bản thân mình trước. Nếu từng đi máy bay thì hẳn là bạn đã nghe tiếp viên nói những điều như: “Trong trường hợp thay đổi áp suất, cửa nhỏ phía trên chỗ ngồi của bạn sẽ mở và mặt nạ dưỡng khí sẽ được thả xuống.” Nếu đã đi máy bay nhiều lần có lẽ bạn còn có thể đọc nốt được cả câu đó: “Hãy giật mặt nạ về phía bạn để kích hoạt dòng khí oxy. Đeo mặt nạ lên mũi và miệng và tiếp tục thở như bình thường. Choàng dây qua đầu và thắt chặt dây giữ mặt nạ.” Và sau đó họ luôn nói: “Lưu ý nên đeo mặt nạ cho mình trước, sau đó mới trợ giúp những người khác.” Vì sao? Vì nếu bạn hết không khí để thở thì bạn sẽ chẳng thể giúp được ai cả. Đây là một chút nhận thức về cuộc sống. Chúng ta cần chăm lo đến bản thân mình trước (chỉ xếp sau Chúa, đối với chúng tôi) để có thể là chỗ dựa về tinh thần, trí tuệ và thể chất cho những người khác. Nếu bạn chưa hiểu lắm về ý nghĩa câu chữ của “đặt mình lên trước”, hãy hình dung nó là sự chuẩn bị sẵn sàng để giúp đỡ người khác. Ví dụ: Nếu không toàn vẹn về tinh thần, bạn sẽ không có năng lực để soi sáng cho những người khác. Đây là lý do vì sao chúng tôi luôn đọc Kinh Thánh và cầu nguyện mỗi ngày. Nếu không chăm lo cho sức khỏe của mình và đổ bệnh thì bạn sẽ không thể giúp đỡ được gia đình hay đồng nghiệp của bạn. Đây là lý do vì sao chúng tôi luôn tập thể dục đều đặn và ăn uống đầy đủ. Nếu không dành thời gian để đọc những cuốn sách hay, bạn sẽ không có đủ tri thức để chia sẻ với người khác. Đây là lý do vì sao chúng tôi luôn cố gắng đọc ít nhất một hoặc hai cuốn sách mỗi tháng và lắng nghe người khác khi tập luyện thể thao hoặc đi du lịch. Nếu không nỗ lực để vượt qua các tổn thương về mặt tình cảm, bạn sẽ chỉ đơn giản là phản ứng với người khác thay vì ở vị trí giúp đỡ họ. Đây là lý do vì sao chúng tôi luôn thường xuyên kiểm tra trạng thái tinh thần và loại bỏ đi mọi mầm mống của sự đau khổ mà chúng tôi tìm thấy. Nếu không nghỉ ngơi đầy đủ, bạn sẽ trở nên cáu kỉnh và không ai muốn đến gần. Đây là lý do vì sao chúng tôi cố gắng ngủ nhiều hơn 7 tiếng mỗi đêm. Thêm nữa, chúng tôi muốn làm gương về cách tự chăm sóc bản thân, để những người mà chúng tôi dẫn dắt sẽ biết cách tự chăm sóc bản thân. Sẽ có những giai đoạn bạn cần hy sinh bản thân. Đáng buồn là một số người luôn tự đặt mình xuống phía cuối của danh sách ưu tiên. Đây là ý tưởng tồi tệ, vì bạn chỉ có thể giúp đỡ những người khác được tốt nhất khi các nhu cầu cơ bản của bạn đã được đáp ứng đầy đủ. CÓ NHIỀU PHẦN ĐANG DỊCH CHUYỂN Chương này có thể khiến bạn nghĩ rằng cuộc sống của bạn có nhiều bộ phận đang chuyển động. Đó là vì nó đúng như vậy đấy! Chúng ta thường xuyên tự dối mình rằng nên dành tất cả sự quan tâm cho chỉ một Tài khoản Cuộc sống thay vì tất cả các tài khoản. Khi điều này xảy ra thì chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi các tài khoản khác bị bòn rút quá nhiều. Khi có quá nhiều tài khoản bị như vậy thì bạn sẽ “phá sản”, nói một cách văn hoa là như vậy. Một danh sách các hạng mục ưu tiên theo thứ tự đảm bảo rằng điều này sẽ không xảy ra. Nó không có nghĩa là số dư của một trong các tài khoản sẽ không bị hạ thấp hoặc bị rút quá mức vào một lúc nào đó, nhưng nếu các tài khoản khác có số dư khả quan thì bạn có thể giải quyết được vấn đề đó. Và bạn định nghĩa một tài khoản thành công là như thế nào? Trong chương tiếp theo, chúng ta sẽ học cách tạo một bản Kế hoạch Hành động mà sẽ đảm bảo rằng số dư trong các tài khoản của chúng ta là số dương và tăng lên đều đặn. 6 VẠCH RA LỘ TRÌNH “Bạn có thể nói cho tôi biết từ đây tôi nên đi theo con đường nào không?” “Điều đó phụ thuộc vào ý cô muốn đi đâu”, Mèo nói. “Đi đâu cũng được, tôi không quan tâm đến điều đó…” Alice nói. “Thế thì cô đi đường nào cũng vậy thôi, có quan trọng gì đâu”, Mèo nói. ― LEWIS CARROLL, ALICE Ở XỨ SỞ DIỆU KỲ4 4 Alice ở xứ sở diệu kỳ, Lewis Carroll, Nxb Văn học, 2013. T rong khoảng 16 năm qua, tôi (Daniel) đã tham gia cuộc thi chạy việt dã Hood to Coast, một cuộc thi chạy tiếp sức ở Bắc Mỹ. Hơn một ngàn đội chạy không ngừng nghỉ suốt gần 200 dặm (321,87km) từ Timberline Lodge, nằm ở độ cao 6.000 feet (1.828m) trên núi Hood hùng vĩ của Oregon, con đường chạy xuống băng qua vài thành phố nhỏ, cánh đồng ruộng, sườn đồi, Portland và sau đó là chạy qua dãy núi ven biển. Đích đến là Thái Bình Dương – cụ thể là bãi biển Seaside – nơi có khoảng 50.000 người tập trung lại để ăn mừng cuộc chạy thành công. Hàng trăm tình nguyện viên tham gia cuộc đua và bạn có thể tải về một ứng dụng theo dõi lộ trình. Nhưng lúc tôi tham gia vào cuối những năm 1990, khi đó có rất ít người đăng ký và các ứng dụng đó vẫn chưa xuất hiện. Những người tham gia chạy được phát một tấm bản đồ có các chặng đường tính theo dặm và các con phố chính được đánh dấu. Và đó là tất cả những gì chúng tôi có. Một lần, sau khi xem bản đồ vào lúc 3 giờ 30 phút sáng, tôi bắt đầu chặng thứ hai trong số ba lần chạy. Tôi khá rõ nơi mình phải đến. Trăng đã lặn, tôi chạy với tốc độ khá đều và cảm giác thật tuyệt. Đột nhiên, có ba người chạy vượt lên quá mất chỗ rẽ. Tôi gọi lớn: “Này mấy cậu, quá chỗ rẽ rồi!” Họ chạy chậm lại và tôi nhận ra một người thuộc đội của Đại học bang Oregon vài năm trước. Họ nói là họ đang chạy đúng đường và thuyết phục tôi bắt kịp và chạy cùng với họ. Tiếp theo thế nào thì các bạn đã rõ. Chạy được khoảng 15 phút, họ bắt đầu ngờ ngợ. Chúng tôi chạy chậm lại và cuối cùng thì dừng hẳn để tranh luận về phương hướng. Sự hoảng sợ và thất vọng của tôi tăng lên, đặc biệt là vì tôi biết tôi đã khiến cho đội của mình thất vọng. Tôi chỉ có thể hình dung họ đang đứng đợi ở chỗ đổi phiên, lo lắng khi tôi không đến kịp giờ – đến điểm đổi phiên chậm 30 phút thường đồng nghĩa với việc có điều gì đó không hay xảy ra. Biết được rõ ràng mình muốn đi đâu là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong Kế hoạch Cuộc sống của bạn. Biết dược lộ trình là điều rất quan trọng để có thể hoàn tất cuộc đua tốt và đúng thời gian. Nếu không xác định rõ nơi chúng ta đang đến thì chúng ta có thể bị tác động bởi những người giỏi thuyết phục hoặc các cơ hội thú vị và sau đó đưa ra các quyết định mà sau này sẽ phải hối tiếc. Một trong những bài tập cốt lõi mà chúng tôi thường huấn luyện khách hàng thực hiện là viết ra một chiến lược vừa rõ ràng vừa đầy thuyết phục cho doanh nghiệp của họ. Khi thấy được rõ ràng điểm đến và biết rõ chỗ đứng hiện tại của mình, tức là chúng ta đã được trang bị để đưa ra các quyết định đúng đắn nhất có thể. Chúng tôi tin là điều này cũng đúng với cuộc sống của chúng ta. Như đã nói ở Chương 2,“Hiểu rõ sứ mệnh”, một bản Kế hoạch Cuộc sống là câu trả lời cho ba câu hỏi có sức mạnh. Chúng ta đã trả lời cho hai câu hỏi đầu tiên, bây giờ là lúc để trả lời cho câu hỏi thứ ba: Làm sao để tôi đi từ đây đến được nơi tôi muốn đến? Nói theo cách khác, làm thế nào để tôi có thể vạch ra được lộ trình đúng nhất cho mình? Chúng tôi gợi ý bạn hãy chia nhỏ mỗi Tài khoản Cuộc sống của bạn thành 5 mục nhỏ. MỤC 1: TUYÊN BỐ MỤC TIÊU Trong mục này, bạn sẽ nêu ra mục tiêu của từng Tài khoản Cuộc sống. Làm thể nào để xác định được các mục tiêu đó? Hãy nghĩ theo cách này. Hình dung bạn đang được giao quyền quản lý tài khoản. Trách nhiệm trước nhất của bạn sẽ là gì? Vai trò của bạn là gì? Đó chính là mục tiêu của bạn. Ví dụ, Jon đã viết điều này trong Tài khoản Sức khỏe của mình: “Mục tiêu của tôi là duy trì và coi sóc điện thờ mà Chúa đã ban cho tôi.” June đã viết trong Tài khoản Chồng của mình: “Mục tiêu của tôi là trở thành tình yêu của cuộc đời Andy, là người khích lệ và người bạn tâm giao của anh ấy.” MỤC 2: HÌNH DUNG VỀ TƯƠNG LAI Đây là nơi bạn miêu tả tài khoản sẽ như thế nào khi bạn có một “giá trị ròng dương”. Trong một tài khoản tài chính nó rất dễ thấy. Nếu con số là dương thì điều đó là tốt; nếu nó là âm – hoặc màu đỏ – thì là xấu. Với các Tài khoản Cuộc sống, bạn phải mất công hơn một chút. Bạn sẽ muốn miêu tả tài khoản đó khi đang ở tình trạng tốt nhất – như thể đó thật sự là điều có thực rồi. Việc này rất quan trọng. Nó giúp bạn nắm bắt được tương lai mà bạn hình dung, chúng tôi gợi ý rằng bạn nên đi theo những bước này: Đặt mình vào tương lai. Con người thường rất giỏi trong việc hình dung mình đang ở một nơi nào đó, bất kỳ nơi nào, trừ nơi hiện tại. Chúng ta hâm nóng lại quá khứ và ám ảnh về tương lai, cứ như thể đang bị dính phải một lời nguyền vậy. Chúng ta vật lộn với cuộc sống hiện tại. Nhưng hãy biến xu hướng du hành thời gian này thành một lợi thế. Hãy đặt mình vào một thời điểm trong tương lai – có thể là ba năm, sáu năm hay bất kỳ mốc thời gian nào bạn muốn. Điều quan trọng là hình dung bản thân tại thời điểm cụ thể trong tương lai này một cách có ý thức. Bạn đã đến được đó chưa? Tốt. Bây giờ hãy ở lại đó trong khi bạn thực hiện quy trình này. Hãy khiến cho hình dung đó phù hợp với bạn. Đa số chúng ta sử dụng khả năng hình dung về tương lai không đúng cách. Chúng ta thường hình dung về một tương lai u tối với đầy lo âu. Thay vào đó, hãy hình dung các khả năng tích cực một cách có ý thức. Nếu có thể hình dung được một tương lai thì bạn nên hình dung một tương lai tốt đẹp hơn. Hãy dùng đến cả năm giác quan. Hãy hình dung về tương lai càng cụ thể càng tốt. Bạn cần thấy, nghe, ngửi, nếm và cảm nhận được nó. Bạn càng thấy rõ những điều này thì nó càng hấp dẫn. Hãy bắt đầu bằng việc miêu tả những gì bạn nhìn thấy. Một