🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Bách khoa thai giáo - Tập 2 - Phát triển toàn diện trong năm đầu đời Ebooks Nhóm Zalo MUCLUC . . 101 n6i dau CHU'ONG 1: CHAM SOC SAN PHlJ - PHAN MOT: PHU'ONG PHAP CHAM SOC SAU SINH PHAN HAI: THAY DOI ca THE SAU SINH PHAN BA: DIED DU'ONG SAU SINH ........ ,,.(' v, - N AK ' PHAN BON: CHAM SOC NHU'NG BIEU HIEN BAT THU'ONG SAU SINH PHAN NAM: PHONG TR.ANH v A DIED TRJ BtNH TAT SAU SINH CHU'ONG 2: DAC DIEM PRAT TRIEN CUA TRE - PHAN MOT: Tlr 0 DEN MOT THANGTUOI PHAN HAI: DAC DIEM PHAT TRIEN cuA TRE sa SINH Tfr MOT DEN HAI THANG TUOI PHAN BA: DAC DIEM PRAT TRIEN cuA TRE sa SINH Tfr HAI DEN BA THANG TUOI "'y.,, K v N ,,. ,,..,, ;. , ' ,,,../' K ,,. PHAN BON: DAC DIEM PHAT TRIEN CUA TRE sa SINH TU' BA DEN BON THANG TUOI PHAN NAM: DAC DIEM PRAT TRIEN cuA TRE sa SINH Tfr BON DEN NAM THANGTUOI PHAN sAu: DAC DIEM PRAT TRIEN cuA TRE sa SINH Tfr NAM DEN sAu THANGTUOI PHAN BAY: DAC DIEM PRAT TRIEN cuA TRE sa SINH Tfr B.AY DEN TAM THANG TUOI PHAN TAM: DAC DIEM PRAT TRIEN cuA TRE sa SINH Tfr BAY DEN TAM THANGTUOI PHAN CHIN: DAC DIEM PRAT TRIEN cuA TRE sa SINH Tfr TAM DEN CHIN THANGTUOI PHAN MU'Ol: DAC DIEM PHAT TRIEN CUA TRE SO' SINH Tlr CHIN DEN MU'Ol THANGTUOI PHAN MU'Ol MOT: DAC DIEM PHAT TRIEN CUA TRE SO' SINH Tlr MU'Ol DEN MU'Ol MOT THANG TUOI PHAN MU'Ol HAI: DAC DIEM PRAT TRIEN CUA TRE SO' SINH Tlr MU'Ol MOT DEN MU'Ol HAI THANG TUOI CHU'O'NG 3: CHE DO DINH DUONG KHOA HOC - PHAN MOT: CHE DO DINH DUONG CUA TRE Tlr 0 DEN MOT THANG TUOI PHAN HAI: CHE DO DINH DUONG CUA TRE Tlr MOT DEN HAI THANG TUOI PHAN BA: CHE DO DINH DUONG CUA TRE Tlr HAI DEN BA THANG TUOI "'y.. ,.( A' A - ') , ' ,,./' ,.( -' ,...') PHAN BON: CHE DO DINH DU'O'NG CUA TRE TU' BA DEN BON THANG TUOI PHAN NAM: CHE DO DINH DU'ONG CUA TRE Tlr BON DEN NAM THANG TUOI PHAN SAU: CHE DO DINH DU'ONG CUA TRE Tlr NAM DEN SAU THANG TUOI PHAN BAY: CHE DO DINH DUONG CUA TRE Tlr SAU DEN BAY THANG TUOI PHAN TAM: CHE DO DINH DUONG CUA TRE Tlr BAY DEN TAM THANG TUOI PHAN CHIN: CHE DO DINH DUONG CUA TRE Tlr TAM DEN CHIN THANG TUOI PHAN MU'Ol: CHE DO DINH DUONG CUA TRE Tlr CHIN DEN MU'Ol THANG TUOI PHAN MU'Ol MOT: CHE DO DINH DUONG CUA TRE Tlr MU'Ol DEN MU'Ol MOT THANGTUOI PHAN MU'Ol HAI: CHE DO DINH DUONG CUA TRE Tlr MU'Ol MOT DEN MU'O'I HAI THANG TUOI CHU'O'NG 4: CHAM soc THU'ONG NGAY CHO BE - PHAN MOT: CHAM soc TRE Tlr 0 DEN MOT THANG TUOI PHAN HAI: CHAM soc TRE Tlr MOT DEN HAI THANG TUOI PHAN BA: CHAM soc TRE Tfr HAI DEN BA THANG TUOI ......... ,.( ...... ,,,. ') ... � ,.(' "' ,,..,, PHAN BON: CHAM SOC TRE TU' BA DEN BON THANG TUOI PHAN NAM: CHAM soc TRE Tfr BON DEN NAM THANG TUOI PHAN sAu: cHAM soc TRE TU NAM DEN sAu THANG Tu6r PHAN BAY: CHAM soc TRE TU sAu DEN BAY THANG Tu6r PHAN TAM: CHAM soc TRE TU BAY DEN TAM THANG TUOI PHAN CHIN: CHAM soc TRE TU TAM DEN CHIN THANG Tu6r PHAN MU'Ol: CHAM soc TRE TU CHIN DEN MU'Ol THANG TUOI PHAN Mum MQT: cHAM soc TRE TU Mum DEN Mum MQT THANG Tu6r PHAN Mum HAI: CHAM soc TRE TU Mum MQT DEN Mum HAI THANG Tu6r GHI CHEP CUA CHA M� LO'i n6i diu . nhfmg ngwn Zan dau lam cha m?, Zan dau phdi doi m(it vm nhfmg cong vi?c / oan toan mm me, h<;> het sue lung rung tru&c cac van de nhu: em be co nhfrng ac diim phat triin sinh ly nao; cham soc va cho em be an ra sao; thi,rc hi?n giao dl,LC s&m Vm em be nhu the nao; mcSi thang em be CO nhfmg thay dtJi va phat triin sinh ly nao; d(ic diim dinh duiYng cua em be; hu&ng dJn em be an va khai m& tri new cua em be nhu thenao; lam thenao di tQ.o cho em be nhfmg thoi quen tot. .. Cuon sach Bach khoa thai giao trinh bay nhfmg hu&ng dJn khoa kh9c cho cac bQc cha m? luon mong muon con minh thanh tai, giup tre em l&n len kh6e mQ.nh di bu&c nhfmg bu&c dau tien vao CUQC d(ri tU'O'i d?p. Bach khoa thai giao du()'c bien soQ.n dva tren quan diim U'U sinh, giao dl,lc tot; vm ton chi an toan, khoe mQ.nh, thuc dtJy Sl,I' phat triin [anh mQ.nh va toan di?n ve tam sinh [y cua tre. Cuon sach la m()t b() tai li?u y h9c kha toan di?n, va dii. nhQn dU'()'C nhfmg danh gia cao tlr gim chuyen gia va Sl,I' quan tam cua bQ.n d9c. D(ic diim l&n dau tien cua Bach khoa thai giao la uy tin cua cac tac gid. Cuon sach do cac chuyen gia n6i tieng cua Trung Quoc trong cong tac bdo v? sue kh6e ba m?, tre em bien SOQ.n. D(ic diim l&n thu hai la cuon sach cung cap h? thong toan di?n, n()i dung phong phu va bao quat m<;>i phu�g di?n tir bdo v? sue kh6e thai phl,l, cham soc sdn phl,l, cham SOC va bdo v? SUC khoe tre SO' sinh, den bdo dam SUC khoe an toan Cua m? va em be trong qua trinh mang thai va sau sinh, che d() dinh duiYng du()'c trinh bay het sue chi tiet, Cl,l thl D(ic diim l&n thu ba la tinh khoa h9c va mm me: cuon sach la tai li?u ph6 CQp khoa h9c ve cham soc tre em va ba m? khi mang thai va sau sinh, tQp h <;>p thanh qud cung tinh hoa nghien CUu Cua nhieu chuyen gia trong nhfmg nam tr& [Qi day. Day la m()t b() sach cong Cl,l co tinh {mg dl,lng' tinh tri thuc, tinh tra CUu va tinh hu&ng dJn cao. N()i dung cuon sach dU'()'C sap xep theo trinh t1,I' thiri gian, rat thuQn ti?n cho nhfmg bQC cha m? tre va nhfmg nguiri lam cong tac cham soc tre em tra CUu. M()t d(ic diim khac cua cuon sach [a Sl,I' dJ hiiu trong each diJn dQ.t, bien nhfmg kien thuc chuyen man kho hiiu thanh tri thuc thong thuimg hfru ich cho m<;>i nguiri. Tin rang da phan quy vj d()c gid CO dU'()'C nhieu tr()' giup va g()'i y thl,l'C te tlr CUOn sach nay, no Se tr& thanh ngu(ri bQ.n, ngu(ri thay trung thl,l'C trong CUQC song Cua mcSi gia dinh. cHVONG 1: CHAM s6c sAN PHU • PHAN M6T: PHVONG PHAP CHAM s6c SAU SINH I. Tri�u chung sinh nb Khi den gan ngay sinh, b�n phai luon chu y cac phan (mg ve m�t sinh ly, chufin bi d6n em be chao dCri.! B�n luon chu y den cac tri�u chfrng bao tnr&c sinh. Khi gan den thCri. gian d\f dinh sinh, bac Sl Se quan sat mfrc do ma rong Cua dau tlr Cung, ding nhU' tj tri Cua thai nhi dg phan doan khoang bao Iau nfra b�n se sinh. Nhrmg ch�ng ai c6 thg biet mot each chinh xac thCri. digm sinh. V�y cac san ph\l phai lam the nao m&i c6 thg biet dU'Q'C minh da can phai di b�nh vi�n hay chU'a? i. Tri�u chung tnidc khi sinh Khi gan den ngay sinh, da so cac san ph\l se c6 cac tri�u chfrng dU'&i day: - Day nr cung hQ. thap. Thai nhi bat dau thap xuong. Vi the, thai ph\l se cam thay nh� nhang khi hit th&, d� day khong con bi chen ep nfra, cam giac rat thoai mai, nhu cau an uong ding tang Ien. - Phan bvng gifm n&. Con g9i la con dau trU'&c, d6 la vi trr cung m�n cam, chi can hoi chiu kich dong la d� dang t�o thanh co bop. C6 khi con c6 cam giac dau d&n va la nhfrng con dau khong theo quy tac nao ca, th�m chi cam thay dau vling eo lrmg. - Thwmg xuyen tilu ti�n. D6 la do phan dau cua thai nhi h� thap xuong chen vao bang quang gay nen. D�c bi�t la vao ban dem, thai ph\l phcii d�y nam ba Ian dg di tigu, dieu nay chfrng to ngay sinh da den rat gan. - Thai qra gidm dan. D6 la vi phan dau thai nhi h� thap xuong den khoang XU'OTig ch�u nen thai kh6 C\fa qu�y. - Dui sung phong. Dui ho�c ch6 gan bang quang c6 cam giac srmg phong, th�m chi con dau den mfrc di l�i rat kh6 khan. - Djch am dQ.o tiet ra tang nhieu. Chu yeu la chat tiet ra & phan c6 t-lr cung tang Jen, hon nfra l�i CO tr�ng thai S�t dinh, tac d\lng cua n6 la lam trOTI dmmg San, dg khi sinh, thai nhi d� dang di qua. - Khong tang can. TrU'&C kia von tang can lien t\lC nay khong con tang nfra, th�m chi c6 khi con giam di . •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• Gqi y: Bat Icy thai phl}. nao khi thay xuat hi�n cac tri�u chnng nhtr tren deu can phfil y thuc dtrQ"C rAng em be stlp chao dOi, phai lam tO't Cong tac chuftn hi 0- tat ca cac phtrng, trong khoang thOi gian tU: cung co b6p, thU: ap d�ng tll' thekhong CO ap l\fC (y tren lrmg, vi d� nhll' n�m (y tren ghe va dung dU'a nh�. Dung phan l\fc d@ tieu b&t l\fc. Y ta h6 trq sinh c6 th@ dung ng6n tay ho�c v�t hinh tron nhll' qua bong tennis d@ an nh� xuong phan lrmg cua b�n. Trong thOi gian tU: cung ngimg co b6p, dung binh nll'&C am de Jen phan lrmg. Khong nen n�m ngl:J:a, neu n�m ngl:J:a, phan dau thai nhi Se ep XUOng Xll'O'Ilg song Cua b�n. 3. Nhfing di�u can chu y trong qua trlnh sinh thu hai Thong thITemg, thOi gian duy tri qua trinh sinh thfr hai cua Ian sinh dau tien khong VU'Q't qua hai gia dong ho, binh quan la khoang m9t gia - & Ian sinh th(r hai c6 th@ se rut ngan ttr 15--30 phut. Sinh em be la m9t ho�t d(>ng phan x�, la khat v9ng manh li�t ban nang, d6 la do thai nhi ep Jen day Xll'O'Ilg ch�u va tr\fC trang gay nen. Cho du khong he biet cac kien thfrc l\fC h9c doi v&i vi�c sinh n&, b�n ding Se higu dU'Q'C phcii hit th& Sau, d@ mang ngan cua tU: cung di xuong, giup em be chao dOi, sau d6 nin th&, hai dau goi hoi g�p Jen tren d@ gong lay sfrc. Vi�c sinh n& khong qua dau d&n ding khong t5n thll'O'Ilg den thai nhi. Nhrmg rot CUQC n6 v�n rat kh6 khan, d�c bi�t la khi n�m ngU:a, vi b�n phcii d�y thai nhi Jen tren. Neu b�n ap d�ng tll' the dfrng nU:a th�ng va mll'Q'Il sfrc hut trai dat thi se giam dU'Q'C nhi'eu kh6 khan. L\fC d�y cua ap suat b�ng can 5n dinh va lien t�c. Tat ca cac l\fC tac d�ng cua CO' can hIT&ng xuong dU'&i va ra ngoai, ch�m va tlr ttr, giup am d�o va CO' CO thOi gian nh�n phan dau thai nhi, tranh d@ bi rach ho�c cat hen ngoai. Trong khi tU: cung co b6p, b�n c6 th@ tang sfrc de, sfrc de cua b�n se h6 trq cho tU: cung. Nhrmg tU: cung c6 th@ t\l' sinh em be dll'Q'C. Do d6, m6i Ian tU: cung co b6p m�nh, b�n khong can dung sfrc de. Khi de, day Xll'O'Ilg ch�u Va khu h�u mon phcii hoan toan tha long, vi the phcii y thfrc r�ng co gang tha long cac CO' thit cua phan CO' th@ b�n. B�n c6 th@ di ra m9t chut phan, nhrmg khong nen cam thay xau h&, ding khong phcii lo lang vi vi�c d6, vi day la hi�n tll'Q'Ilg binh thmmg. Sau khi b:m da dung het sfrc de, bc,tn se thay hit th& sau tu tu hai fan c6 tac dt;mg tot the nao, nhung m6i fan ket thuc co b6p trr cung kh6ng nen tha long qua nhanh, bc,tn phai tha long tu tu, thai nhi m&i. c6 thg gifr dm1c trc,tng thai sinh. Neu bc,tn sinh & b�nh vi�n, bc,tn se phai & trong phong ch& sinh kha Iau, chi den trmrc khi qua trinh sinh thfr hai kh6ng Iau bc,tn m&i. duvc dU'a den phong de. (1) M(>t vai kiln nghj vai nguai ch6ng vao phong ae Nhac nh& vq khi dung sfrc dg r�n phai tha long ca day xITO'Ilg ch�u. San phv phai hit th& sau 2-3 fan. Khi trr cung co b6p mc,tnh nhat, d�y rat kh6 khan, san phv can c6 sfrc va binh tinh d�y ra. Nhac nh& san ph\l tha long hoan toan khi ngtrng co b6p trr cung, tranh thu tht quan sat vien. y ta h6 trQ' sinh se h6 trq trong giai doc,tn VQ' bc,tn sinh em be. Trong khi sinh, khong nen n6i chuy�n v&i. VQ', vi san phv phai t�p trung toan b{> tinh than vao vi�c sinh n&, nen se kh6ng dg y den bc,tn. Khi nhan vien y te d�t em be vao trong long san phv, bc,tn nen om ca m� ca con vao long dg hQ dU'Q'C am ap, va chfrng to bc,tn V�n con ben hQ. (2) Gan Jue sinh Dau hi�u dau tien cho biet em be sinh ra la h{>i am va h�u m6n cang gian ra. Cung v&i. m6i fan co b6p trr cung, tc,ti crra am dc,to c6 thg nhin thay dau thai nhi cang ngay cang ro net. Tuy nhien, trong khoang tht chut. D6 Ia hi�n tITQ'Ilg rat binh thIT&ng. Sau khi dau thai nhi 19 ra, toan b{> phan dau se chui ra trong hai fan trr cung co b6p tiep theo. Trong khi sinh, khi thai nhi lam gian n& dIT&ng san, bc,tn se thay dau ho�c cam giac bong rat. Khi c6 cac cam giac tren, bc,tn nen hit th& ngan va dg h,rc co b6p cua ban than trr cung tl,1' d9ng dfty thai nhi ra ngoai. Khi diing ep bl,lng bc;i.n phai d� ngmn dl,1'a ve d�ng sau va tha long CO' th�, co gang tha long CO' (y day h9i am. Cam giac bong rat ho�c dau buot keo dai khong Iau, vi cling v&i vi�c dau thai nhi lam gian t6 chfrc am dc;i.o, thi vi�c truyen dftn than kinh bi ngung lc;i.i gay nen cam giac te tl,1' nhien, khi d6, cac cam giac tren bien mat, thay vao d6 la cam giac te. Neu nhan vien y te thay hen ngoai am dc;i.o bi rach, h9 c6 th� rc;i.ch hen ngoai. HQ ding phai ki�m tra xem day ron c6 quan c6 thai nhi khong. Khi phan dau thai nhi 19 ra, bc;i.n se c6 cam giac nhrr khi bc;i.n b6p kem danh rang ra khoi tuyP thuoc. Sau khi phan dau em be 19 ra, lung cua em be hrr&ng Ien tren con m�t thi hrr&ng xuong tr1,1'C trang. Luc nay, em be bat dau xoay hai vai, nhrr the em be hrr&ng m�t ve dui trai ho�c dui phai bc;i.n. Hrr&ng xoay d6 drrqc quyet dinh b&i tj tri sinh cua thai nhi trong tl:r cung. Y ta h9 sinh dung vai kho SQ.Ch d� lau mat, lau mfii Va mi�ng cho em be, lau SQ.Ch cac dich chay ra tl:r mui va dm:mg ho hap cua em be. Qua trinh gian nan nhat da qua di, Ilic nay khi tl:r cung ngiing co b6p thi bc;i.n c6 thm gian nghi. Khi 11,l'C co b6p tl:r cung lc;i.i tiep tl,IC, bc;i.n khong phai th1,1'C hi�n ep bl,lng nfra vi Ian tl:r cung co b6p dau tien da du d� lam 19 ra m9t dau vai em be, con l'an tiep theo se lam 19 ra vai kia. Cac h9 ph�n khac cua CO' th� em be (than va tfr chi) se trrr<)'t ra ngoai CO' th� m�. y ta h9 sinh thrr(mg giup d& cac san ph\l trong giai doc;i.n cuoi khi sinh, hQ d& lay em be, d�t em be trong long bc;tn cho bc;tn be. Neu bc;tn cam thay c6 th� om drrqc, bc;tn hay cui minh xuong d& lay em be va om be trong long. Sau khi drrqc sinh ra, em be se kh6c to vai tieng. Neu em be hit th& binh thrr0ng, bc;i.n can om ngay em be vao. Hoi nhan vien y te xem bc;i.n c6 th� om em be trong long va cling chong dung tay gifr am cho em be khong. Neu SQ' em be bi lc;i.nh, cac bc;tn c6 th� dung khan bong gifr am. Gi9ng n6i v6 ve, nh� nhang cua bc;i.n va nhip tim d�p deu deu cua bc;i.n se cho em be cam giac an tam. Da cua em be ban dau c6 mau lam nhc;i.t va c6 phu m9t l&p m& trang, tren dau va tren than c6 vai vet van mau mau. Sau khi em be dU'Q'C sinh ra qua drr(mg san, phan dau c6 th� hi keo dai. Y ta h{) sinh l�p tfrc ki�m tra toan b{) CO' th� em be. Neu phat hi�n thay trong mi�ng, mui ho�c dmmg ho hap co djch, d� bao dam cho mi�ng, mui thong suot, hit th& tot thi se l�i hut tiep dich ra. Neu em be vfin chITa hit th& dm;rc ngay, y ta h{) sinh se cho be hit th& oxy. Khi be hit th& binh thmmg, be se dm;rc dU'a ve ben san phv. 4. Nhung di�u can chu y trong qua trlnh sinh thu ba Sau khi em be dm;rc sinh ra, co bop tir cung t�m thm dilng l�i, sau khoang 15 phut l�i tiep tvc co bop d� dfry de cuong ron ra. Day la qua trinh sinh thfr ba. Khi dau em be chui ra, y ta h{) sinh se tiem Syntometerine ho�c Ergometrine cho san phv. Day la lo�i hooc mon t6ng h<;rp, co th� lam tang h;rc co bop cua tir cung, giup san phv nhanh chong dfry de cuong ron ra. (1) Tach di cu6ng r6n Qua trinh sinh thfr ba can tien hanh dfry de cuong ron ra kh6i tir cung. Da so cac san ph\l khong bj chay mau, nguyen nhan la do cclC sc;ri CO' Cua ttr Cung dm;rc sap xep theo d�ng giao nhau, khi ttr Cung CO bop hmmg xuong dU'&i, cac CO' CO chen vao m�ch mau ngan khong chay mau. Day chinh la ly do khien t�i sao khi de cuong ron chui ra, tir cung lien co l�i hIT&ng xuong dU'&i va co hinh cau. Sau khi hoan thanh qua trinh sinh thfr ba, xoa bop tir cung khoang m9t gier dong ho co th� khien cuong ron co ch�t. Khi de cuong ron da ra ngoai, nhan vien y te phai ki�m tra xem CUOn ron COn nguyen V<:n Va da ra ngoai hoan toan Chll'a hay chITa. Neu de cuong ron vfin con barn trong tir cung thi sau nay d� gay chay mau. (2) K�p chj.t day r6n Thong thll'Crng, m9i ngll'Oi cho rang, thong qua day ron, em be m&i lay dU'Q'C cac chat trong dong hoi cua mau de cuong ron, nen can dc;ri sau khi day ron dilng d�p m&i k<:p l�i. Dung k<:p ron d� k<:p ron cho em be t�i vi tri each ron em be 13-15cm (chi khi vi tri cua em be nam ngang ph�ng cY ttr Cung, djch mau Cua de cuong ron m&i CO th� chay vao trong CO' th� be). Neu day ron quan ch�t lay c6 em be thi phai k<:p ch�t va cat di, nhIT the em be m&i ra ngoai dITQ'C nhanh hO'Il. Nhrmg y ta h{) sinh thITerng xoay cho day ron quan vao dau em be va tiep tvc qua trinh de, khong can thiet phai k�p ron ngay. Sau qua trinh sinh vat va, cuoi cling bq.n da c6 th� tha long ngmYi, cam nh�n niem hq.nh phuc am ap cua mot ngtrm m�. Nhan vien y te se lau cho bq.n sq.ch se, khau (khi can), va yen cau bq.n di dq.i ti�n d� ki�m tra xem m9i thfr c6 6n dinh khong. 5. Nhung di�u san ph9 can tranh (1) Khong biit tit cung co b6p khi gan ae Trong 2-3 tuan cuoi cling khi mang thai, thai phv thmmg c6 cac CO'Il co tU: cung khong theo quy lu�t, d�c di�m la cmmg do kha yeu, m6i Ian khong qua 30 giay, luc mq.nh luc yeu. Day khong phcii la co b6p tU: cung khi gan de, lam sang gQi la "gan de gia", nen bq.n khong can phcii di b�nh vi�n cha sinh de. Khi bat dau co b6p tU: cung gan de, Ilic dau ding khong c6 quy lu�t nhtrng thmmg nU:a tieng mot Ian ho�c mtrm phut mot Ian, sau d6 dan dan c6 quy lu�t va c6 cac d�c di�m nhtr sau: Tinh nhjp di?u: Khi chu�n bi de, m6i Ian co b6p tU: cung khoang 30 giay, thm gian dll'Ilg la 5-6 phut. Cung v&i S\f tien tri�n cua qua trinh sinh, thm gian co b6p tU: cung ding keo dai ra, thm gian dll'Ilg ngan di, ctrerng do co b6p dan tang Ien. Cuoi cling, thm gian co b6p lien tvc khoang mot phut, thm gian ngll'Ilg khoang 1-2 phut. Tinh doi x(mg: Khi gan sinh, tU: cung bat dau co b6p tli' g6c hai hen tU: cung, sau khi t�p trung vao phan day tU: cung thi khuech tan xuong dtr&i. Ll)'C co b6p tq.i phan day tU: cung mq.nh nhat, Iau nhat, cang htr&ng xuong dtr&i cang yeu dan. Tac dl)-ng co ng6t: sau m6i dQ't tU: cung co b6p, cac s()i CO' cua tU: cung khong th� khoi phvc lq.i chieu dai trn&c kia. Tac dvng co ng6t ki�u nay khien dung tich cua khoang tU: cung nh6 lq.i, doq.n phia dtr&i tU: cung n&i rong mot each bi dong, ep thai nhi di xuong dan dan. T6m lq.i, khi gan sinh, tU: cung co b6p theo htr&ng c6 quy lu�t, hai boa, c6 th� khien tU: cung dan rong ra, ep thai nhi rm xa tU: cung. M6i Ian co b6p san phv se bi dau vling bvng. Dau bvng la do day tU: cung di chuy�n xuong phia dtr&i, vi�c dau ltrng ding theo d6 ma n�ng len. Nhfrng tinh huong nay khong giong v&i trtr&c kia, luc nay thai phv da sap sinh em be. (2) S<;i din sinh Sau khi mang thai 28 tuan can dung thuoc ho�c cham Clru d� tU: cung co b6p, ttr d6 hoan thanh phtrong phap sinh, gQi la thu�t d�n sinh. Nhfrng thai phv thu()c cac tnremg hc;rp sau bat bu()c phai lam dfo sinh: Mac b?nh bien ch{mg cao huyet 6p mang thai: B�nh xay ra trong giai do�n gifra va giai do�n CUOi Cua thai ky. Khi do cac m�ch mau nho khap CO' th� thai phv bi CO l�i, xuat hi�n tinh tr�ng huyet ap cao, dau dau, dau 6c quay cuong, nrr&c ti�u nhieu an-bu-min, chi drr&i bi phu. Sau khi qua tri li�u, neu b�nh tinh khong chuy�n bien tot, thai phv tiep We mang thai se d� bi co gi�t ho�c de cuong ron tach ra khoi vach ttr cung tnr&c khi em be sinh ra (g9i la de cuong ron tach s&m), tlr d6 gay ra chay mau nhieu trong tlr cung, khien thai nhi thieu drr&ng khi, ho hap kh6 khan, th�m chi c6 trrremg hc;rp con gay chet lrm trong ttr cung. v &i nhfrng trrremg hc;rp nay, can kip thm lam dftn sinh, gc;ri cho ttr cung co b6p, th lie d�y de s&m m()t chlit. Sau khi sinh, b�nh se dan het. Bi b?nh thQn man tinh: Mang thai se lam tang ganh n�ng cho th�n, nen thai phv bi phu & m�t; trong CO' th� thai ra nhi'eu an-bu-min, khien thai nhi sinh trrr&ng ch�m, nho hO'Il thai nhi khac cling thang tu6i. Giai do�n sau cua thai ky, neu b�nh th�n khong drrqc khong che, ma CO XU hrr&ng n�ng them thi can dftn sinh d� sinh non thi thai nhi m&i CO th� song dU'Q'C. Mang thai keo theo nhieu mr&c oi: Day ttr cung dang cao ep vao d� day cua thai phv, khien thai phv rat kh6 chiu. Neu xac nhQn thai nhi bi di dr;mg (nrr&c oi qua nhi'eu va thai nhi bi di d�ng), can l�p tfrc dilng mang thai, tien hanh dftn sinh nh�m giam ganh n�ng cho m�. Thai nhi chet liru trong nr cung: Neu thai phv phat hi�n thai khong C\fa qu�y, qua ch�n doan ki�m tra cua bac si xac dinh thai nhi da chet lrm trong ttr cung, can dftn sinh d� drra thai ra ngoai. Mang thai qua zau: Mang thai qua 42 tuan ho�c phat hi�n can n�ng, vong bvng va chieu Cao ttr Cung Cua thai phv khong tang ho�C tang rat it, thai C\fa it, ho�C phat hi�n tim thai khong deu, Ilic nhanh Ilic ch�m, chfrng to chfrc nang de cuong ron khong con duy tri nhu cau cua thai nhi tiep tvc sinh trrr&ng trong ttr cung nfra, can ap dvng phrrO'Ilg phap dftn sinh d� thai nhi s&m ra khoi CO' th� m�. Thai phv. bi b?nh tilu dzr&ng hoijc cac b?nh khac: Thai phv bi b�nh ma vftn tiep tvc mang thai se khong tot cho ca m� va con, c6 th� dung phrrO'Ilg phap dftn sinh d� cham dfrt vi�c mang thai. (3) Si mQC tir cung. Ngrrm bi mac thrremg thay bl).ng drr&i bi dau, khi hrr nhi'eu va thrremg CO mu, CO mui hoi, dong th(Yi nhi�t do CO' thg tang Cao Jen tren 38°C, hie d6 neu khong dm;rc tri li�u lqp thm, chfrng viem CO thg tiep tl).C ma rong, xam nh�p vao tang CO' cua tU: cung ho�c cac t6 chfrc xung quanh tU: cung. Neu khong drrqc di'eu tri Iqp thm, viem nhi�m se lay Ian den phan bl).ng, gay ra chfrng viem phuc m�c phan tan, bigu hi�n b�nh tinh ngay cang nghiem tr9ng nhrr sot cao, bl).ng ngay cang dau dfr doi hO'Il, thay kh6 chiu, buon non, th& don, than chi khong sang suot. Th�m chi mot so it ngrrm b�nh con c6 chfrng nhi�m trung huyet, nhi�m doc huyet, neu khong drrqc cfru chfra Iqp thm thi c6 thg d�n den tU: vong. Do d6, khi da phat hi�n viem nhi�m sinh n&, san ph\l can tri li�u kip thm, tri�t dg, tranh viem nhi�m lay Ian va dg l�i di chfrng. D�c bi�t la cac san ph\l thay tri�u chfrng nhrr nhi�t d9 CO' thg tang cao sau khi sinh, khong drrqc phep t\l' minh cho r�ng d6 la chfrng cam m�o thong thrremg ma phai den b�nh vi�n kigm tra. Dg khong bi viem nhi�m, phai chu y phong chong. Vi�c phong tranh phai bat dau tlr thm kl mang thai. San ph\l phai chu y gifr gin v� sinh, tich C\fC dieu tri cac chfrng vi�m nhi�m mac phai trrr&c d6. Trong thang cuoi cling cua thm kl mang thai va trong 42 ngay sau khi sinh, san phl). can tranh giao hqp, tam bon. Khi sinh n&, neu phat hi�n mang thai v& s&m, qua trinh sinh keo dai, t6n thrrO'Ilg drremg san, chay mau sau sinh thi san phv can chfra tri viem nhi�m. Khi sinh, San phl). phai CO gang an nhieu thl).'C phfim trrO'i ngon, uong nhi'eu nrr&c, nghi ngO'i nhi'eu dg tang sfrc de khang cua CO' thg. Sau khi sinh, san phl). phai chu y an uong du dinh drr&ng, co gang s&m xuong girremg v�n dong, di tigu dung Ilic, tranh dg nrr&c tigu bi tran cY bang quang, anh hrr&ng den S\f CO tu Cung va S\f bai thai San dich. Dong thm phai chu y v� sinh s�ch se hoi am sau sinh, tot nhat la dung giay v� sinh va bang v� sinh da qua khU: trung. IX. Lam th� nao d� tranh dau lung? Dau lUTig la van de thmmg g�p nhat trong thCri ki mang thai va trong nhfrng thang dau sau khi sinh. Trong thCri kl mang thai, ca thg san sinh ra chat kim ham ho6c-m6n. N6 c6 thg khien day ch�ng bi mem, c6 do dan hoi cao va rat d� bi keo dai. Di'eu nay chu yeu la dg cac kh&p Xll'O'Ilg ch�u c6 thg n&i r()ng va chia tach, c6 lQ'i cho vi�c sinh n& sau nay. Khoang tir ba den nam thang sau khi sinh, chat kim ham m&i dan tr& l�i tr�ng thai ban dau. Trong thCri gian nay, phai d�c bi�t chu y den phan lll'Ilg, tranh dg lll'Ilg bi t6n thll'O'Ilg. i. Ng6i Khi ngoi, can co gang dv:a sat vao ghe, tot nhat Ia dung goi 16t lll'Ilg nh�m duy tri tU' the tot phia dU'&i phan lll'Ilg. Khi em be con nh6, b�n hay d�t em be Jen goi ke tren dui, nhll' the c6 thg tranh dg vai b�n qua cang. 2. Dung Cho du la thCri gian dfrng dai hay ngan deu khien phia dU'&i lUTig cua b�n cam thay dau. Nh� nhang nhac mot chan len, c6 thg giam nh� ap l\fC cho phan dU'&i lll'Ilg. 3. B� em be Khi be em be, tot nhat dung diu em be trU'&c ngv:c, khong dung mot tay dg d& phan song lll'Ilg em be. Phai dung xe dfiy c6 chi'eu cao thich hc;rp. Vi tri dg tay dfiy dU'&i phan ht).ng tlr s - 7 cm. X. Dinh duong cho san ph9 thO'i ky b cu I. M UC d9 quan tr9ng cua dinh duong trong thO'i kl (J cfi San ph\l sau khi sinh thmmg doi m�t ngay v&i hai nhi�m V\l l&n: mot la hoi phvc ban than; hai la cho con bu. Hai phITong di�n nay deu can dinh dIT&ng. Vi the, vi�c an uong dinh dU'&ng la rat quan tr9ng v&i san ph\l trong thang (y cfr. Do san ph\l da hao t6n sfrc lt,rc va bi mat mau trong khi sinh, mat di rat nhieu protein, m&, dm:mg, cac loq.i vitamin, cac loq.i khoang chat va nU'&c, nen giai doq.n dau sau khi sinh se cam thay m�t m6i khong c6 sfrc h,rc, m�t xam, d� ra mo hoi. Hon nfra, chfrc nang cua ru()t Va dq. day ding bi dao l()n khien San phl,l an khong ngon mi�ng; lq.i CQng them vi�c cho con bu ding tieu hao nhi'eu nang lll'QTig va chat dinh dU'&ng. Khi d6, neu vi�c an uong khong dm;rc di'eu chinh tot, khong chi ban than ngmn m� kh6 kh6e mq.nh tr& lq.i, d� lay nhi�m b�nh, ma ngay Ca em be ding bi anh hll'CYng Va anh hll'CYng t&i phat tri�n. 2. Luqng nhu cau dinh duong trong thing b cfi Nghien cfru cho thay, trong nam dau sau sinh, m6i ngay m()t ba m� nuoi con b�ng sfra m� phai can 90--10og protein, canxi 2ooomg, sat 15--18g, vitamin A 3900 don vi, vitamin Bl 6mg, vitamin B2 6mg, vitamin C 15omg, v.v ... 3. D�c di�m an u6ng trong thing b cu Ngoai vi�c phai cung cap du nhu cau chat dinh dIT&ng cho ph\l nfr trong thang & cfr, phITong phap an uong ding rat quan tr9ng. San ph\l phai chu y cac di�m sau: 1. Tang bfra an trong ngay: so bfra an m6i ngay nhieu hon so v&i ngmn thITemg, khoang tl:r nam den sau bfra. D6 la vi bfra an cang nhieu cang c6 lQ'i cho vi�c tieu h6a hap th\l thfrc an, bao dam c6 du dinh dU'&ng. Chfrc nang cua ru9t va d� day sau khi sinh bi Sl)t giam, nhu d(>ng kem, neu m9t Ian an qua no se lam tang ganh n�ng cho ru9t va d� day, tl:r d6 lam giam chfrc nang cua chung; neu ap dl)ng che do an nhieu bfra thi c6 1Q'i cho vi�c phl)C hoi chfrc nang Cua ruot va d� day, giam b&t ganh n�ng cho chung. 2. Thfrc an can phoi hcrp kho va loang: Thfrc an kho c6 th� bao dam cung cap du dinh dU'&ng, thfrc an loang c6 th� cung cap du nU'&C. Trong sfra c6 chfra lll'Q'Ilg nU'&C rat l&n, ngmn m� nuoi con b�ng sfra m� phai dU'Q'C b6 sung day du nIT&c m&i c6 lQ'i cho vi�c tiet sfra; va d� h6 tr<)' phl)C hoi SlrC khoe cho ngmn m� mat mau Sau sinh; uong nhi'eu nU'&C c6 th� tranh dU'Q'C chfrng tao b6n sau sinh. Trong an uong, vi�c phoi hcrp m6n an kho va m6n an CO nU'&C Se tot hon rat nhi'eu vi�c chi uong nU'&C ho�C do uong d� b6 sung lll'Q'Ilg nU'&C can thiet, vi nll'&C tiet ra ttr th1;rc phfim khi nau vtra CO chat dinh dU'&ng l�i vl:ra c6 chfrc nang khai vi lam tang nhu cau an. Con vi�c chi uong nU'&C khong thi ngll'Q'C l�i se lam loang dich tj, giam nhu cau an. Ngoai vi�c uong nU'&C canh ra, con CO th� uong nU'&C hoa qua, sfra, V.V ... 3. Phoi hQ'P da d�ng cac lo�i th1;rc phfim: nhin tl:r g6c do dinh dIT&ng h9c, lITQ'Ilg dinh dU'&ng chfra trong cac tht;rc phfim khac nhau c6 th� chia thanh chung lo�i va so lll'Q'Ilg khac nhau, con dinh dU'Ong ma CO' th� con ngmn can la t6ng hQ'P Cua nhi'eu lo�i. An chuyen m9t lo�i se khien chat dinh dU'&ng nao d6 bi thieu hl)t. St;r phl)C hoi CO' th� sau khi sinh va vi�c cho con bu rat can nhfrng tht;rc phfim CO ham lll'Q'Ilg calo Cao, nhrmg S\f chuy�n h6a protein, m& va dU'Cmg phai CO S\f tham gia Cua CaC chat dinh dU'&ng khac, an thien ve tht;rc phfim d�ng thit se khien cac chat dinh dIT&ng khac bi thieu hl)t. Vi d\l nhll' protein, vi�c phoi hQ'P cac tht;rc phfim se c6 lQ'i cho vi�c b6 sung protein Ifin nhau. Xet tl:r g6c do tieu h6a hap thl), an qua nhieu se anh hIT&ng xau den nhu dong mot, khong c6 lQ'i cho vi�c tieu h6a, lam giam nhu cau an uong. C6 m9t so lo�i tht;rc phfim ngoai vi�c c6 chfra nhfrng lo�i thit khong c6 ho�c c6 it chat dinh dIT&ng ra, thITemg con chfra nhieu chat XO', c6 th� kich thich nhu dong mot, lam tang tieu h6a, chong tao b6n. Vi v�y, vi�c phoi hQ'P thfrc an, an nhieu lo�i tht;rc phfim vl:ra c6 lQ'i cho vi�c hap thl) dinh dU'6ng, c6 th� lam tang nhu cau an uong, lc,ti vira phong tranh phat sinh b�nh t�t. 4. Thanh dc,tm vira du: Nhieu ngmn cho r�ng an uong trong thCri ki & cfr phai thanh (co gang khong cho gia vi) va dc,tm (khong cho ho�c cho it muoi) la tot nhat, quan di�m nay ding khong hoan toan chinh xac. Xet tir g6c d() khoa h9c, vi�c an uong trong thCri gian & cfr can an thanh dc,tm la tot nhat, cac gia vi khac nhll' hanh, girng, toi, hc,tt tieu, 6t, rm;ru, v.v ... ding nen SIT d1;mg it hon ngll'Cri thmmg. Cho cac loc,ti gia vi ngoai vi�c se lam tang khfiu vi, kich thich nhu cau an uong ra, con rat c6 lQ'i cho vi�c phvc hoi sfrc khoe cho san phv. Nhin tir g6c d9 y h9c cf> truyen, sau khi sinh can an th\fC phfim c6 tinh am, khong an th\fC phfim CO tinh han, n6ng CO th� kich thich tuan hoan mau, th\fC phfim lc,tnh lc,ti lam mau dong lc,ti. Trong qua trinh phvc hoi sfrc khoe & giai doc,tn & cfr, CO rat nhieu San dich phai dU'Q'C bai thai ra ngoai CO' th�, vet thll'ong sinh n& ding CO mau dong, neu trong th\fC phfim CO cho them m{)t chut gia vi CO tinh am nhll' hanh, girng, toi, hc,tt tieu, 6t va rll'Q'U se c6 lQ'i cho vi�c tuan hoan mau, c6 lQ'i cho vi�c bai thai mau dong ra ngoai CO' th�. Lll'Q'llg muoi an lc,ti can phai can cfr vao tinh hinh th\fC te. Neu mvn cua san ph\l nhieu va r6 thi may ngay dau tien sau khi sinh nen cho it muoi an; neu thCri ki cuoi cua giai doc,tn mang thai khong c6 mvn r6 rang thi khong nen an nhc,tt. 5. Phai chu y bao v� ti vi, kich thich tieu h6a: trong thang & cfr can dung m{)t vai th\fC phfim c6 lQ'i cho ti, vi, kich thich tieu h6a, tang nhu cau an uong nhll' khoai, tao dung lam thuoc Dong y, ca chua, v.v ... 4. Nhung di�u kieng va khong kieng trong an u6ng khi b cu i. Khong dll'Q'C boi bf> qua nhieu: Nhieu ngll'Cri cho r�ng san phv sau khi sinh phai tfim bf> nhi'eu d� s6m phvc hoi va tang tiet sfra. Th\fC ra nhll' the khong chi Jang phi ti'en cua ma con gay ra nhieu phi'en toai, vi tfim b6 qua nhi'eu c6 th� gay ra Mo phi, beo se khien qua trinh trao d6i dmmg va chat Mo trong CO' th� bi mat ki�m soat, tir d6 gay ra nhi'eu b�nh. Neu san phv c6 qua nhieu dinh dIT6ng, dITang nhien lITQ'llg chat Mo trong sfra m� se tang cao, neu em be hap thu dU'Q'C thi rat d� bi Mo va d� mac chfrng chan b�t; neu kha nang tieu h6a cua em be kem, khong th� hap thv het se xuat hi�n chfrng phan m&, va bi ta keo dai man tinh se anh hll'&ng den vi�c an uong cua tre. 2. Khong dU'Q'C ngirng an d{)t ng{)t: thong thmmg phv nfr sau sinh se tang can. C6 nhieu ngll'Cri sau khi sinh lien l�p tfrc an kieng d� mau ch6ng hoi phvc lc,ti v6c dang nh6 nhan trll'cYC kia, lam nhll' V�Y Se anh hll'Crng rat xau den CO' th�, m� dang cho con bu lc,ti cang khong nen lam nhll' v�y. Phv nfr sau khi sinh thmmg tang can chu yeu la do lITQ'llg nll'&C va m&. San phv khong nhfrng khong dU'Q'C an kieng ma con phai an nhieu th\fC phfim c6 nhieu chat dinh dIT6ng. 3. Khong dm:;rc uong nhieu nll'&C canh d�c: Sau khi sinh, San phl,l uong nhieu nll'&C canh d�c c6 chua nhi'eu chat Mo khong nhfrng anh hmmg den nhu cau an uong ma con khien CO' th� tr& nen Mo, ngoq.i hinh thay d6i. Han nfra, uong nhieu nll'&C canh d�c se lam chat Mo trong sfra qua cao, tre m&i sinh khong th� hap th\l va gay ra b�nh ta. San ph\l chi nen dung canh binh thITemg v&i lmmg wa du nhll' canh trfrng, canh ca, v.v ... 4. Khong dm)'C an thuc an cay sot n6ng: thuc an cay sot n6ng khien CO' th� San phl,l phat n6ng, xuat hi�n nhi�t & mi�ng va lIT&i, tao b6n, v.v ... NgmYi m� dang cho con bu ma phat n6ng trong CO' th� Se anh hll'ang den em be qua sfra, khien CO' th� em be cfing phat n6ng. Vi v�y, san phl,l nen dung nhfrng thuc an thanh dq.m, d�c bi�t la trong tuan dau tien sau khi sinh, nen dung chu yeu la chao hoa, earn nat, canh trfrng, v.v ... 5. Khong dm:;rc an nhieu mi chinh: thanh phan chu yeu cua mi chinh la muoi natri cua axit glutamic. Neu an nhieu mi chinh thi mot lITQTig l&n muoi natri cua axit glutamic se di vao CO' th� em be qua sfra, ket hcrp v&i kem hen trong mau Cua em be thanh muoi kem axit glutamic ma CaC CO' khong hap thl,l dU'Q'C, tlr do khien tre bi thieu kem cap tinh. Kem la nguyen to vi lll'QTig rat can thiet cho CO' th� con ngll'm, c6 th� cai thi�n nhu cau an uong va kich thich chuc nang tieu h6a, neu thieu kem tre se an uong kem. Thieu kem con khien em be khong phat trign tri nfo, ch�m phat tri�n CO' th� va ch�m trll'cYng thanh. Trong ba thang sau khi sinh, thuc an cho ngITm m� can chu y khong nen cho nhi'eu mi chinh. 6. Khong dU'Q'C SIT dl,lng nhan sam s&m: rat nhi'eu san phl,l dung nhan sam d� nhanh ch6ng phl,lc hoi sue kh6e ngay sau sinh, nhrmg lam nhll' the'lq.i c6 hq.i cho sue kh6e cua san ph\l. Trong nhan sam chua saponin nhan sam, c6 tac dl,lng lam hrmg phan mq.ch mau va h� thong trung khu than kinh, noi tq.ng, sau khi SIT dl,lng se khien san phl,l mat ngu, lo lang, tam trq.ng bat an, anh hll'ang den vi�c nghi ngai Cua San phl,l va S\f phl,lC hoi CO' thg. Nhan sam con lam tang tuan hoan mau, trong khi cac mq.ch mau trong va ngoai sinh thl,fC khi Cua San phl,l vtra sinh de xong dang bi t6n thll'ang, dung nhan Sam se gay can tr& mq.ch mau w lien khit dong thm gay mat mau nhieu. XI. Hip thu dinh duong sau sinh Van de dinh dIT5ng sau khi sinh va trong giai doq.n cho con bu la rat quan tr9ng. Mot m�t, CO' th� ngll'Oi m� can b6 sung vitamin bi t6n hao trong qua trinh mang thai va sinh n&, thuc d§'.y phl,1.C hoi chfrc nang cho cac CO' quan, cac h� thong; m�t khac con phai tiet sfra, cho con bu. Dinh dIT&ng khong du se anh hmmg den sfrc kh6e cua ngmYi. m�, giam lITQ'Ilg sfra tiet ra, giam chat lll'Q'Ilg sfra, anh hmmg den sfrc khoe va S\f phat tri�n Cua tre. I. An u6ng hqp ly sau sinh (1) Nhung ai�u can chu f khi an u6ng Tir sau khi sinh em be cho den luc toan bo cac ca quan (trir ngl,fc ra) hoi phl,lc l�i nhll' tr�ng thai trll'CrC kia, San phl,l thmmg phcii mat Sau den tam tuan, giai do�n nay gQi la th(ri ki & cfr. Trong giai do�n nay, S\f thay d6i sinh ly & ngll'Cri m� rat l&n, trong qua trinh sinh, nang lll'Q'Ilg tieu hao rat nhieu, da toat mo hoi va sfra tiet ra nhieu, cho nen phai b6 sung nll'CrC va chat dinh dU'&ng. Tuy thCri gian & cfr ngan hO'Il thCri gian mang thai, nhrmg van de dinh dU'fuig va nghi ngO'i C\fC ki quan tr9ng, neu khong chu y, dieu dU'fuig khong hqp ly thi rat d� nhi�m b�nh. Sau sinh, san ph\l nen lam it vi�c va t�p trung nghi ngO'i. Trong bfra dau tien, san ph\l nen dung nhfrng thfrc an d�ng long, con n6ng, SO lll'Q'Ilg hqp ly nhll' nll'CrC dmmg nau, bot ng6 sen, trfrng chrmg, canh trfrng, v.v ... Sau may gi& dong ho, dung bfra thfr hai c6 th� an uong binh thIT&ng. C6 mot so san ph\l trong vong mot den hai ngay sau sinh cam thay m�t moi khong CO sfrc ll,fC ho�c chfrc nang ruot kem, CO th� dung thfrc an thanh d�m, loang mem, d� tieu h6a nhll' banh ng9t, banh nhung, chao ho�c trfrng chan, trfrng chien va cac lo�i thfrc an nau luoc, sau d6 c6 th� dung bfra nhll' binh thll'&ng. Trong thCri gian & cfr, van de dinh dIT&ng va an uong cho san ph\l rat quan tr9ng. Nhrmg chu y so lll'Q'Ilg thl,fC ph§'.m phcii thich hqp, vi�c phoi hqp cac lo�i thl,fC ph§'.m phcii hqp ly. Nhieu san ph\l sau sinh binh quan m6i ngay an tir 8 den 9 qua trfrng, c6 trn&ng hqp mot bfra da an bay qua, vm;rt: qua nhieu SO v&i nhu cau Cua CO' th�, hO'Il nfra lam tang ganh n�ng cho th�n. Nhieu san ph\l chi an nhfrng thfrc an c6 nguon goc dong v�t nhll' ga, thit, ca, trfrng ma khong an rau Va hoa qua, dieu rat d� gay nen vi�C thieu hl,lt vitamin C Va chat XO'. Nhieu san phl,l l�i chi chu tr9ng dinh dIT&ng & thang dau, con thang sau an uong binh thIT&ng. Dieu nay khong tot cho sfrc kh6e cua m� va be. Van de dinh dIT&ng trong thCri ki & cfr rat quan tr9ng, nhrmg khong nhat thiet la an cang nhi'eu cang tot. An nhi'eu qua se gay Uing phi khong can thiet, tang ganh n�ng cho b9 may tieu h6a, anh hmmg den kha nang tieu h6a va hap thu qua nhieu thfrc an la nguyen nhan gay ra beo phi. (2) Thlfc ddn m6i ngay Ngu coc: g�o, b9t mi, ke, ngo va cac thfr khac: 45og. Thfrc an c6 nguon goc d9ng v�t: gia cam (ga, tjt), thit, n9i t�ng d9ng v�t, ca, tom: 2oog. Trfrng ga: 15og. LrrQ'Ilg dau Slr dt,mg: dau th\fC v�t, dau l�c, dau vLrng: 2og. Sfra bo ho�c sfra d�u nanh: 25oml. Dm:mg: 2og. Vll.ng: 2og. Rau xanh: 45og. Hoa qua: 10og. (3) Vi dµ v� thlfc ddn a. Trong vong 1-3 ngay sau khi sinh Bfra sang: Canh thit: thit lQ'Il 25g, b9t mi 5og; rau can xao gan: gan lQ'Il 25g, rau can 10og. Bfra an them: Mon trfrng: trfrng ga 1 qua; sfra bo 10oml; cam 5og. Bfra trrra: Chao g�o d�u xanh: g�o 10og, d�u xanh 25g, dmmg nau 10g; trfrng ga xao rau cai: trfrng ga 1 qua, cai b6 xoi 10og. Bfra an them: D�u phv 2oog, cam 10og. Bfra toi: Chao ke: ke 10og, dmmg nau 10g; trfrng ga lu9c 2 qua; bap cai rr&p d�u phv: bap cai 10og, d�u phv 5og, canh rau cao: rau cao 10g, tom kho 10g. Bfra an them: Chao ngo: ngo 75g; muoi vLrng: vLrng 10g; sfra bo 25oml. b. Sau khi sinh 4-30 ngay Bfra sang: banh mi: b9t mi 10og; trfrng ga lu9c 2 qua; trrong vLrng 15g; sfra bo 25oml; dmmg trang 10g. Bfra an them: cam 5og. Bfra trrra: mi bo ca chua: mi can 15og; thit bo 10og; ca chua 10og; ng9n d�u Ha Lan 1og. Bfra an them: sfra bo 25oml, cam 10og. Bfra toi: com: g�o 2oog; tom kho xao rau cai: tom kho 10g, rau cai 2oog; thit bo ham d�u phw thit 10og, d�u ph\l 2oog. Bfra an them: tnmg rrrQ'U g�o: rrrQ'U g�o 10og, trfrng ga 1 qua. (4) Cac thlfc phim au'Q'c llfa ch9n Nang lm;mg cua cua san ph\l sau sinh tieu hao rat l&n, trong khi d6 l�i phai cho con bu, vi v�y can phai hap th\l nhieu thanh phan dinh drr&ng d� b6 sung lm;mg tieu hao, thuc d�y S\f ph\lC hoi cua CO' quan sinh d\lC, tiet sfra d� baa dam sfrc khoe cho ban than va em be. Cac thl,l'C ph�m san ph\l nen dung gom: a. Drr0ng nau Drr0ng nau la drr0ng tho chrra qua tinh luy�n, ngoai vi�c cung cap nang lm;mg ra, n6 con chfra nhieu muoi VO CO' nhrr canxi, sat, kem, day deu la nhfrng th(r rat can thiet cho san ph\l. Khi sinh, ph\l nfr mat rat nhi'eu nang lm;mg va nrr&c, sau khi sinh khong th� l�p tfrc hap th\l lll'Q'Ilg l&n thl,l'C ph�m, neu khi d6 uong m{)t chut nrr&c drrOng nau, CO th� nhanh ch6ng Cung cap nang lrrqng va b6 sung nrr&c cho CO' th�, rat CO lQ'i cho vi�c ph\lC hoi CO' th� San ph\l. b. Trfrng ga Trfrng ga c6 gia tri dinh drr&ng cao, chfra nhi'eu protein, chat beo, canxi va nhi'eu vitamin khac. Chat beo trong trfrng ga rat d@ hap th\l va c6 vai tro quan tr9ng trong vi�c duy tri sfrc m�nh cho h� thong than kinh. San ph\l an nhi'eu trfrng ga c6 tac d\lng tot trong vi�c ph\lC hoi th� 11,l'C va S\f phat tri�n Cua em be, nhrmg ding khong nen an qua nhieu, neu khong Se khong c6 1Q'i cho CO' th�. M6i ngay an 2-3 qua la dmyc. c. Ke So v&i g�o, ham hrQ'Ilg cac chat nhIT sat, vitamin B1, vitamin B2 trong ke cao gap nhi'eu Ian, chat XO' ding cao han tren hai Ian. San ph\l dung mot lITQ'Ilg chao ke thich hQ'P se rat tot cho S\f phl;lC hoi th� ll,fC. d. Vtrng Vtrng c6 chfra nhi'eu chat dinh dIT&ng nhIT protein, chat beo, canxi, sat, vitamin E. Han nfra, vtrng den r6 rang tot han vtrng trang. San ph\l dung mot lITQ'Ilg vtrng thich hQ'P c6 th� Cai thi�n Va nang Cao chat lITQ'Ilg dinh dU'&ng Cua bfra an. e. Canh ga, canh ca va canh thit Canh ga, canh ca va canh thit khong chi c6 mui vi tITO'i ngon hap d�n ma con c6 th� kich thich S\f tiet djch vi, Cai thi�n nhu cau an uong, h6 trQ' h� tieu hoa, kich thich tiet sfra. Nhfrng lo�i canh nay chfra nhi'eu dinh dIT&ng, vira c6 th� b6 sung nIT&c cho san ph\l, nen san ph\l uong nhieu canh la rat c6 ich. 2. Ch� d9 dinh duong anh h ubng d�n vi�c ti�t sfia (1) Anh h uifng dinh duang Ci m� ain vi�c tiit sua C6 nhi'eu nhan to anh hIT&ng den vi�c tiet sfra, trong d6 vi�c an uong, tinh tr�ng dinh dIT&ng cua ngITCri m� la mot trong nhfrng nhan to quan tr9ng. Dinh dIT&ng cho ngITCri m� khong tot Se anh hU'Ong den lITQ'Ilg sfra tiet ra Va thm gian tiet sfra. V 6i dieu ki�n binh thIT0ng, lITQ'Ilg sfra tiet ra dan tang Ien sau sinh. Chi phi th\fc ph�m, nhu cau an Uong, lITQ'Ilg thfrc an can thiet m6i ngay Cr ngU'Cri m� dang cho COn bu deu CO quan h� den lITQ'Ilg sfra tiet ra. C6 san ph\l c6 dieu ki�n dinh dU'&ng tot nhrmg d� tranh bi beo l�i an giam dan trong thm ki cho con bu, nen lITQ'Ilg sfra tiet ra nhanh ch6ng giam di; con b6 sung dinh dIT&ng cho ngum m� c6 dieu ki�n dinh dIT&ng kem, d�c bi�t la nhi�t nang va protein, c6 th� tang lITQ'Ilg sfra tiet ra. Dinh dU'&ng & ngU'Cri m� dang cho con bu anh hU'Ong den Ca SO lITQ'Ilg lftn chat lITQ'Ilg sfra. (2) Anh huCing cua dinh duang ain thanh phan sua Dinh drr&ng & ngmYi m� dang cho con bu c6 anh hrr&ng nhat djnh den thanh phan sfra tiet ra. a. Protein Thong thrr0ng, ham lm:mg protein trong sfra m� kha 6n djnh. Nhrmg trong bfra an, lm:mg protein kem, lrrQ'Ilg hap thv cang it se anh hrr&ng den ham lrrQ'Ilg va thanh phan protein trong sfra. b. Chat Mo Rat nhieu nghien Clru cho thay, ham lrrQ'Ilg va thanh phan chat Mo trong bfra an cua ngmYi m� dang cho con bu anh hrr&ng den ham lrrQ'Ilg va thanh phan chat beo trong sfra tiet ra. Khi lrrQ'Ilg hap thv chat beo cao, ham lrrQ'Ilg chat beo trong sfra c6 th� dq.t khoang 45g m6i lit; khi lrrQ'Ilg hap thv chat Mo thap, ham lrrQ'Ilg chat Mo trong sfra c6 th� giam xuong chi con 2og m6i lit. c. Vitamin Trong vitamin c6 tinh tan trong m& thi ham lrrQ'Ilg vitamin A trong sfra tiet ra c6 quan h� m�t thiet v&i bfra an cua ngmn m�. Khi ham lrrQ'Ilg vitamin A trong bfra an cua ngmYi m� dang cho con bu nhieu, thi trong sfra ding c6 lrrQ'Ilg vitamin A day du. Rau xanh vao mua xuan va mua he drrqc cung cap kha nhieu, ham lrrQ'Ilg vitamin A trong sfra ding tang theo. Vitamin tan trong nrr&c nhrr vitamin Bl, vitamin B2, vitamin B6, vitamin Bu, vitamin c, ham lrrQ'Ilg cua chung trong sfra tiet ra chju anh hrr&ng tn,rc tiep tl:r bfra an cua ngmYi m�. Tuyen sfra c6 th� t\f dieu tiet lrrQ'Ilg vitamin, khi ham lrrQ'Ilg vitamin trong sfra dq.t den mfrc d9 nhat djnh thi n6 se dl:rng lq.i. a. Muoi vo cO' Ham lrrQ'Ilg canxi trong ngmYi m� dang cho con bu thrr0ng kha 6n djnh. Khi bfra an khong cung cap du lrrQ'Ilg canxi, trrr&c het phai srr dvng lrrQ'Ilg canxi trong CO' th� ngrrOi m� d� duy tri S\f 6n djnh ham lrrQ'Ilg canxi trong sfra. Nhrmg trong bfra an cua ngrrOi m� thieu canxi qua Iau thi lrrQ'Ilg canxi trong sfra cua nhfrng ba me se bi giam di. Trong thl,fc dO'Il bfra an cua ngrrOi m� dang cho con bu thieu canxi, lrrQ'Ilg hap thv canxi trong bfra an rat thap, chi chiem 20% - 45% lrrQ'Ilg de nghi cung cap, cho nen ham lrrQ'Ilg canxi trong sfra cua nhfrng ba m� nay ro rang la thap hO'Il ham lrrQ'Ilg canxi trong sfra & nhfrng phv nfr c6 di'eu ki�n dinh drr&ng tot hO'Il . •....................................................... , • • • • Gqi y: • • • • • • Dinh du&ng cho nguOi mt: dang cho con bu la co- sO- v�t chat ell.a • • • • • • vi�c tiet sfra, lien quan tr\l'C tiep den chat va hrQ-ng ell.a sfra m-:. Neu ham hrcrng dinh duO-ng trong bfra an ell.a ngll'O-i m-: khong du ho(lc thieu thi luQ-ng sfra tiet ra trong khoang thM gian ngin se khong giam di ro r�t, thanh ph'an sfra CO' ban 6n djnh. Nhung thanh ph'an trong sfra m-: ducrc duy tri qua vi�c sir d\lng chat dinh duO-ng tich liiy sin trong CO' th� ngll'M m-:, chic chh se anh huO-ng den sll-c khoe ell.a ngll'O-i m-:, neu keo dai c6 th� dftn den thieu chat dinh duO-ng. Khi dinh duO-ng ell.a ngll'M m-: dang cho con bu khong du dap U-ng nhu c'au phat tri�n ell.a em be, se gay ra tri�u chll-ng thieu chat dinh duO-ng 0- tre. Do d6, sip xep bfra an hcrp ly cho ngll'O-i m-:, bao dam cung cap du chat dinh du&ng la vi�c lam c6 y nghia quan trQng cho sll-c khoe ell.a m-: va be. �-······················································ Ham luvng kem, dong trong sfra m� ding tang theo luvng tang thfrc an c6 nguon goc dong v�t trong bfra an cua ngmYi m�. Luvng hap thu se-len va iot cua ngmYi m� cang nhieu thi ham luQ'Ilg cua chung trong sfra m� cang nhi'eu. 3. Nhu cau dinh duang cua nguO'i m� dang cho con bu (1) Nhi�t nang LuQ'Ilg nhu cau nhi�t nang cua ngmYi m� la rat l&n, vi ngoai nhu cau nhi�t nang dap frng cho ban than ra, ngmn m� con phai cung cap du nhi�t nang can thiet cho sfra va tiet sfra. a dieu ki�n mang thai thong thu(mg, S\f tich tv. chat Mo (y ngmn phv. nfr c6 thg cung cap 1/3 nhu cau nhi�t nang cho vi�c tiet sfra, con lq.i 2/3 la phai b6 sung tl:r cac bfra an. Ve CO' ban, luQ'Ilg nhi�t nang cung cap cho ngmYi m� m6i ngay tang 3350KJ (8ooKCl), trong d6 418KJ (100KC1) tot nhat la cung cap tl:r protein (can tang them 25g protein). LuQ'Ilg hap thv. Cua ngmn m� CO du hay khong CO thg can Clr vao luQ'Ilg sfra tiet ra va can n�ng Cua ngmn m� dg phan doan. LuQ'Ilg sfra tiet ra phai du cho em be bu no va nguOi m� dan hoi phv.c lq.i can n�ng nhu tru&c khi mang thai, neu nguOi m� tru&c khi mang thai kha gay ho�c trong thOi ki mang thai lU'Q'Ilg chat beo tich lily dU'Q'C khong giam, thi chfrng to hap thl) nhi�t nang khong du ho�c qua nhi'eu. (2) Protein LuQ'Ilg hap th\l protein & nguOi m� c6 anh hu&ng rat l&n den kha nang tiet sfra. Chat va luQ'Ilg protein trong bfra an cua nguOi m� khong du c6 thg khien luQ'Ilg sfra tiet ra giam di va anh hu&ng den thanh phan protein trong sfra m�, nen vi�c cung cap protein day du, chat luQ'Ilg tot cho nguOi m� dang cho con bu la C\fC ki quan tr9ng. Mot so thfrc an c6 luQ'Ilg protein cao nhu thit bo, trfrng ga, gan va c�t deu rat hfru hi�u doi v&i vi�c kich thich tiet sfra m�. (3) Cha't beo Khi nhi�t nang & ngmYi m� dang cho con bu can bfing, thanh phan chat beo & sfra m� giong v&i thanh phan chat beo & bfra an, ham lm;mg chat beo & sfra m� ciing c6 lien quan den lu-qng hap thv chat beo tl:r thfrc an cua ngmYi m�. Chat beo la nguon nhi�t nang quan tr9ng cua em be. S\f phat tri�n tri nao cua em be c6 quan h� m�t thiet v&i loq.i chat beo, 50%-60% tr9ng hrQ'Ilg nao b9 (ngoai nu&c ra) la chat beo, trong d6 50% la phai do thfrc an cung cap. V1 v�y, trong bfra an cua ngmYi m� phai c6 luQ'Ilg chat beo thich hqp, hon nfra can phoi hQ'P hQ'P ly lU'Q'Ilg chat beo nguon goc d{)ng V�t va nguon goc thl,fC V�t, nhrmg vi�c Cung cap nang lU'Q'Ilg tl:r chat beo khong VU'Q1: qua 1/ 3 t6ng lU'Q'Ilg nhi�t nang la dU'Q'C. (4) Mu6i v6 cd a. Canxi LuQ'Ilg canxi & ngmYi m� dang cho con bu la dung hoa luQ'Ilg duy tri can bfing canxi trong CO' th� ngmYi m� va luQ'Ilg canxi can thiet d� tiet sfra. Neu luQ'Ilg canxi trong bfra an khong du, luQ'Ilg canxi trong xuong cua ngmYi m� se bi srr dvng, ngmYi m� dang cho con bu CO th� vi thieu canxi ma mac chfrng loang XU'ong, thmmg xuat hi�n CaC tri�u chfrng nhU' dau lrmg, dau nhfrc chan. D� bao dam S\f 6n dinh ham luQ'Ilg canxi trong sfra m� va S\f can bfing canxi trong CO' th� m�, can tang luQ'Ilg cung cap canxi cho ngmYi m� dang cho con bu. Theo de xuat, luQ'Ilg cung cap canxi cho ngmYi m� la 15oomg/ngay. NguCri m� can chu y ll,fa ch9n cac thfrc an c6 luQ'Ilg canxi phong phu. Ngoai ra, con phai chu y b6 sung vitamin D (cham phO'i nang ho�c uong dau gan ca) d� bao dam S\f hap th\l canxi. b. Sat Ham luQ'Ilg sat trong sfra m� rat thap, tang luQ'Ilg hap thv sat trong sfra m� c6 th� nang cao kha nang 19c sat cua nguCri m� dang cho con bu, nhrmg anh hu&ng den luQ'Ilg sat trong sfra m� lq.i khong ro r�t. Do nguCri m� bi mat mau trong khi sinh nen ciing mat kha nhieu sat. D� tranh thieu mau & nguCri m�, can chu y b6 sung sat, trong bfra an can cung cap nhi'eu hon cac thfrc an c6 luQ'Ilg sat doi dao. Theo de xuat, luQ'Ilg cung frng sat cho nguCri m� dang cho con bu la 28mg/ngay. c. Kem Kem c6 quan h� m�t thiet den S\f phat trign cua em be va kha nang mi�n dich, kem con nang cao mfrc do hap thv protein cho ngmn m�. LuQTig cung cap kem cho ngmn m� dang cho con bu dm;rc de xuat la 2omg/ngay. d. I ot LuQTig tieu hao nhi�t nang cua ngmn m� dang cho con bu rat l&n, luQTig hap thv iot ciing theo d6 tang Ien. Ham luQTig iot trong sfra m� cao hOTI nong do trong huyet tuOTig & ca thg m�, iot trong ca thg m� se tiet ra trong sfra m�. (5) Vitamin a. Vitamin tan trong m& San ph\l dang cho con bu can chu y 11,fa ch9n cac thfrc an c6 ham luQTig vitamin A cao. Vitamin D ca ban khong di qua tuyen sfra, nen ham luQTig vitamin D trong sfra m� rat thap, em be can dU'Q'C thm'mg xuyen tam nang ho�C bcS sung dau gan ca ho�C cac nguon Cung cap vitamin D khac m&i c6 thg dap frng du nhu cau. Ngum m� cho con bu can chu y cung cap du vitamin D, nh�m h6 trq vi�c hap thv canxi trong thfrc an. Vitamin E c6 tac dvng kich thich tiet sfra, nen ngum m� cho con bu can tang luQTig cung cap cho thich hqp. b. Vitamin tan trong nu&c Vitamin tan trong nu&c c6 thg tiet ra theo sfra, hOTI nfra n6 c6 thg t\f dieu chinh nong do trong sfra m�. Vitamin B1 la vitamin rat quan tr9ng trong thfrc an cua ngum m�, c6 thg kich thich nhu cau an uong va tiet sfra, neu ngum m� bi thieu trong bfra an thi se gay ra vi�c thieu vitamin Bl trong sfra m� khien em be bi mac chfrng b�nh phu chan. LuQTig cung cap vitamin C trong bfra an hang ngay cho ngum m� can tang them 4omg. LuQTig cung cap vitamin C mf>i ngay cho ngu(Yi m� dang cho con bu dU'Q'C de xuat la lOOmg. {6) Nuac LuQTig nu&c ngum m� dang cho con bu hap thv m6i ngay c6 quan M m�t thiet v&i luQTig sfra m� tiet ra. Khi luQTig nu&c khong du, luQTig sfra tiet ra se giam di, nen ngum m� can uong nhfeu nU'&c va can phcli an nhfeu thfrc an loang nhU' canh thit, canh trfrng, canh xITong, cac lo�i chao, v.v ... , nh�m b6 sung lITQ'Ilg nU'&c trong sfra m�. 4. Bua an h<;ip ly trong thO'i kl cho con bu Cung v&i S\f phat tri�n cua tre, lU'Q'Ilg sfra m� tiet ra ciing lien tvc tang Ien. Do nang lU'Q'Ilg va cac chat dinh dU'&ng khac tieu hao kha nhieu vi tiet sfra, nen phai can b6 sung nh�m bao dam du dinh dIT&ng cho m� va be. LITQ'Ilg nhu cau chat dinh dIT&ng & ngmn m� dang cho con bu tang Jen, ve l\l'a ch9n lo�i th\l'C phfim chfra chat dinh dU'&ng phc\i CO gang lam sao d� cac lo�i chat dinh dU'&ng deu phong phu, day du va chu y phoi hqp cac thfrc phfim hqp ly. (1) Nguyen tic cho brta an a. Bao dam cung cap day du protein chat lITQ'Ilg tot Cac th\l'C phfim c6 nguon goc d{)ng v�t nhU' trfrng ga, thit gia cam cac lo�i, ca, v.v ... c6 th� cung cap protein chat lITQ'Ilg tot, nen dung nhfeu. Ngmn m� dang cho con bu can dam bao tren 1/3 lU'Q'Ilg protein chat lU'Q'Ilg tot dU'Q'C hap th\l den ti:r nhfrng th\l'C phfim CO nguon goc d{)ng v�t. Thfrc an tir cac lo�i h�t h9 d�u c6 th� cung cap protein va canxi chat lITQ'Ilg kha tot. b. An nhfeu cac thfrc an chfra nhfeu canxi M� dang cho con bu c6 nhu cau canxi rat l&n. Sfra va cac san phfim tir sfra c6 ham lU'Q'Ilg canxi cao va d� hap thv, nen m6i ngay can Slr dvng m{)t lU'Q'Ilg thich hqp. Ca, tom nho c6 lU'Q'Ilg canxi doi dao, can Slr dvng nhieu. Rau c6 mau xanh d�m, cac lo�i d�u ciing c6 th� cung cap lU'Q'Ilg canxi nhat dinh. c. Coi tr9ng vi�c hap thv rau xanh va hoa qua Rau tmri, hoa qua tmri chfra rat nhfeu vitamin, muoi VO CO', chat XO', axit hfru CO', v.v ... , tang nhu cau an uong, b6 sung nU'&c, kich thich tiet sfra, chong tao b6n. Day la th\l'C phfim khong thg thieu cua ngmYi m� dang cho con bu, m6i ngay phai bao dam cung cap soog tr& Ien. d. Bfra an da d<;lng, phoi hc;rp thfrc an tho va min Bfra an cho ngmYi m� dang cho con bu can da d<;lng, phong phu, phoi hc;rp nhieu lo(;li tht,rc ph�m. Bfra an m6i ngay can bao gom cac lo(;li ngu coc, rau xanh, hoa qua, cac lo(;li thit ca, trfrng, cac lo(;li sfra, d�u, v.v . .. Th(rc an chu dC;lO trong bfra an cua ngmYi m� dang cho con bu can phoi hc;rp ca thfrc an tho va min. (2) Thanh phan bua an mbi ngay Thanh phan bfra an m6i ngay cua ngmn m� dang cho con bu thITemg bao gom: LITOTig tht,rc: g(;lo, bot mi, ke, ngo 400 - 5oog. Thl,l'C ph�m c6 nguon goc dong v�t: cac lo(;li ca, cac lo(;li thit gia cam, gia sue va noi t(;lng khoang 2oog. Trfrng: trfrng ga, trfrng vit 15og. Sfra: 25oml. D�u va cac san ph�m tir d�u: 50 -10og. Rau: soog. Hoa qua: 2oog. Dau thl,l'C v�t: dau thl,l'C v�t, dau l(;lc, dau virng, v.v ... 20 - 3og. Vi dµ vJ thµ'c adn Vi dl). 1: Bfra sang: mi: chao d�u do: g(;lo sog, d�u do 10g; trung ga luoc 1 qua; rau xanh 10og. Bfra an them: banh ng9t: 5og; sfra bo 25oml. Bfra trll'a: com: g(;lo 15og; d�u ph\l moc nhi xao rau: d�u ph\l lOOg, rau 2oog, moc nhl lOg; l(;lC ham XU'OTig SU'i thong thmmg va tam trong bon. Thong thll'Ong, 24 tieng sau khi sinh, neu CO' th� phl,lC hoi tot san phl,l c6 th� tam b�ng b9t bi�n. MQt tuan sau khi sinh, san ph\l c6 th� bat dau tam trong bon tam. Do th� ll,l'c sau sinh tll'O'Ilg doi kem, cho nen thOi. gian m6i Ian tam khong nen qua Iau, thll'Ong chi nen tam tl:r s ,.., 10 phut. Phai chu y khong duvc d� ngam lc;tnh, ho�c trung gi6, nhi�t d9 phong phai d� & khoang 25°C, nhi�t d9 nll'&c tl:r 38°C ,.., 40°C. Doi v&i san phl,l de m5 ho�c rc;tch h9i am, trU'&C khi vet thll'O'Ilg chU'a lien, khong dU'Q'C tam b�ng voi hoa sen, khi tam va gQi dau ding phai tranh nll'&C bfin tham vao vet thll'O'Ilg. , ...................................................... . GQ'i y: TAm sau khi sinh c'an phai "tranh l�nh mua dong, tranh nong mua he, tranh gio mua thu". TAm va g()i d'au trong mua dong phfil chu y dong ch�t phong tranh gio, phong tAm phfil am, ntrO-c tAm phfil nong. Khi tAm trong hon tranh khong nen d� chay qua nhfeu mo hoi, b