🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Bác Hồ – Người Cho Em Tất Cả Ebooks Nhóm Zalo BÁC HỒ Người cho em tất cả HOÄI ÑOÀNG CHÆ ÑAÏO XUAÁT BAÛN Chuû tòch Hoäi ñoàng TS. NGUYEÃN THEÁ KYÛ Phoù Chuû tòch Hoäi ñoàng TS. NGUYEÃN DUY HUØNG Thaønh vieân TS. NGUYEÃN AN TIEÂM TS. KHUAÁT DUY KIM HAÛI NGUYEÃN VUÕ THANH HAÛO BÁC HỒ Người cho em tất cả NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HÀ NỘI - 2012 NHÀ XUẤT BẢN KIM ĐỒNG 5 LÔØI NHAØ XUAÁT BAÛN "Ai yeâu Baùc Hoà Chí Minh hôn chuùng em nhi ñoàng. Ai yeâu Baùc Hoà Chí Minh hôn thieáu nhi Vieät Nam...'' Coù vò laõnh tuï naøo gaàn guõi vôùi thieáu nhi hôn Baùc cuûa chuùng em? Bao naêm qua, nhöõng lôøi haùt luoân ngaân vang trong haøng trieäu traùi tim nhieàu theá heä tuoåi thô caû nöôùc. Thöïc hieän Ñeà aùn trang bò saùch cho cô sôû xaõ, phöôøng, thò traán naêm 2012, Nhaø xuaát baûn Chính trò quoác gia - Söï thaät phoái hôïp vôùi Nhaø xuaát baûn Kim Ñoàng xuaát baûn cuoán saùch Baùc Hoà - Ngöôøi cho em taát caû. Noäi dung cuoán saùch goàm moät soá ca khuùc noåi tieáng vieát veà tình caûm cuûa Baùc daønh cho thieáu nhi Vieät Nam, tình caûm kính yeâu cuûa thieáu nhi Vieät Nam vôùi Chuû tòch Hoà Chí Minh ñaõ ñöôïc caùc nhaïc só Phaïm Tuyeân, Phong Nhaõ, Haø Haûi, Hoaøng Long, Hoaøng Laân, Phan Huyønh Ñieåu... khaéc saâu vaøo trong töøng giai ñieäu vaø lôøi ca chaân thaønh, giaûn dò, tha thieát vôùi hình aûnh Chuû tòch Hoà Chí Minh bình dò vaø gaàn guõi. Moãi giai ñieäu, töøng lôøi ca ñaõ ñöôïc caùc nhaïc só theå hieän theo maøu saéc rieâng cuûa mình, nhöng taát 7 caû ñeàu daït daøo taám loøng kính yeâu Baùc, nhôù ôn coâng lao trôøi bieån cuûa Baùc ñaõ daønh cho daân toäc Vieät Nam, cho thieáu nhi Vieät Nam. Xin giôùi thieäu cuoán saùch cuøng baïn ñoïc. Thaùng 10 naêm 2012 NHAØ XUAÁT BAÛN CHÍNH TRÒ QUOÁC GIA - SÖÏ THAÄT 8 9 10 Baøi Ai yeâu Baùc Hoà Chí Minh hôn chuùng em nhi ñoàng laø baøi haùt ñaõ ñaùnh daáu böôùc ngoaët trong cuoäc ñôøi toâi. Nhôù laïi moät thôøi soâi noåi laø Bí thö ñaàu tieân Hoäi nhi ñoàng cöùu quoác Thuû ñoâ trong Caùch maïng Thaùng Taùm, caùc em ñoøi haùt. Luùc ñoù phaàn nhieàu chæ coù baøi haùt cuûa ngöôøi lôùn. Anh phuï traùch bieát chuùt ít aâm nhaïc. Theá laø cöù maïnh daïn laøm baøi haùt cho caùc em haùt. Baøi haùt ñöôïc caùc em ñoùn haùt noàng nhieät. Phaán khôûi quaù, laïi saùng taùc tieáp. Laïi ñöôïc caùc em haùt. Roài ñöôïc goïi laø "nhaïc só" luùc naøo khoâng bieát. Caùc ñeà taøi, chuû ñeà aâm nhaïc luùc naøy, do tình hình thôøi söï vaø caûm höùng töï naûy ra, chöa coù ai quy ñònh cho mình phaûi saùng taùc baøi naøy baøi noï. Ai yeâu Baùc Hoà Chí Minh hôn chuùng em nhi ñoàng laø moät ñeà taøi loùe saùng khi laàn ñaàu tieân ñöôïc nhìn thaáy laõnh tuï vó ñaïi Hoà Chí Minh. Ñeán luùc ñoù chöa nghe noùi ai laø Hoà Chí Minh? Caáp treân coøn giöõ bí maät chöa phoå bieán. Thì ñaây, ngaøy 2-9-1945, taùc giaû ñaõ ñöôïc nhìn thaáy Hoà Chí Minh laàn ñaàu tieân trong cuoäc ñôøi, ñoïc Tuyeân ngoân Ñoäc laäp ôû Quaûng tröôøng Ba Ñình, Haø Noäi. Ngaøy aáy, caùc em thieáu nhi ñoäi Traàn Höng Ñaïo (coù luùc goïi laø ñoäi Nguyeãn Thaùi Hoïc, laáy teân phoá laøm teân ñoäi), ñöôïc xeáp öu tieân haøng ñaàu, treân væa 11 heø Boä Ngoaïi giao baáy giôø, troâng leân leã ñaøi. Caùc em cuøng caùc anh chò phuï traùch ñaõ ñöôïc thaáy taän maét xe Baùc Hoà ñi ñeán vaø ñi veà qua choã caùc em trong khoaûnh khaéc. Tuyeät vôøi quaù, toâi ñaõ thaáy Baùc Hoà nhoaøi ngöôøi ra vaãy caùc chaùu nhieät tình voâ cuøng baèng caû hai tay. Vaø toâi ñaõ thaáy hình aûnh Baùc Hoà roõ neùt vôùi vaàng traùn cao, goø maù cao, tai to, maét saùng... Lieân töôûng tôùi moät böùc aûnh chaân dung Nguyeãn AÙi Quoác baûn thaân ñaõ ñöôïc xem, thaáy ñuùng Baùc ñaây roài: Baùc Hoà laø Nguyeãn AÙi Quoác! Töï nhieân nöôùc maét chaûy quanh vôùi nieàm tin voâ bôø: Coù laõnh tuï Nguyeãn AÙi Quoác, Caùch maïng Vieät Nam nhaát ñònh thaéng lôïi. Ñoù laø moät phaùt hieän cuûa baûn thaân maø töï mình chöa noùi ra vôùi caùc em vì vaãn coøn phaûi toân troïng nguyeân taéc giöõ bí maät. Giaû duï thaáy Baùc ngoài laëng im khoâng ñöôïc xeâ dòch nhieàu nhö quy ñònh cuûa Ñoäi baûo veä thì chöa bieát theá naøo. Ñaèng naøy laïi thaáy Baùc nhoaøi caû ngöôøi ra ngoaøi cöûa xe, vaãy caùc chaùu baèng caû hai tay. Thaân yeâu quaù, khoâng buùt naøo taû xieát. Caùc chaùu thieáu nhi luùc naøy cuõng nhaûy leân reo hoø, vaãy tay chaøo ñoùn Baùc... Giaây phuùt naøy maõi maõi khaéc ghi trong traùi tim toâi. Töø caûm höùng aáy toâi naûy ra yù töù maõnh lieät saùng taùc baøi haùt Baùc Hoà vôùi thieáu nhi vaø thieáu nhi vôùi Baùc Hoà, tha thieát vaø chaân chaát hoàn nhieân, dí doûm, khaùc baøi haùt ngöôøi lôùn. Theá laø trong moät buoåi sinh hoaït Ñoäi, anh phuï traùch ñoá caùc em: "Ai yeâu Baùc Hoà nhaát?" Nhi ñoàng reo to: "Nhi ñoàng yeâu 12 Baùc Hoà nhaát!". Anh phuï traùch trong thaâm taâm ñoàng yù vôùi caùc em, xong cöù treâu caùc em khoâng phaûi nhö vaäy: "Phuï laõo, phuï nöõ, thanh nieân môùi yeâu Baùc Hoà nhaát!". Caùc em khoâng chòu cöù reo leân: "Nhi ñoàng yeâu Baùc Hoà nhaát!" aùt caû tieáng anh phuï traùch. Cuoái cuøng anh phuï traùch ñoàng yù vôùi caùc em raèng: Khoâng ai yeâu Baùc Hoà hôn caùc em nhi ñoàng! Theá laø caû chuû ñeà vaø giai ñieäu ñaõ tìm thaáy cuøng moät luùc dieãn ñaït theo caùch noùi daân gian: Ai yeâu Baùc Hoà Chí Minh hôn chuùng em nhi ñoàng. Caâu môû ñaàu aáy ñan xen, moâ phoûng ñeán boán laàn nhö caùc em muoán nhaéc laïi, nhaán maïnh yù kieán caùc em yeâu thích. Tieáp ñeán môùi moâ taû Baùc theo con maét cuûa nhieàu em ñaõ taû veà Baùc: Baùc chuùng em daùng cao cao ngöôøi thanh thanh, Baùc chuùng em maét nhö sao, raâu hôi daøi... Nhö caùc baïn ñaõ bieát. Hai caâu cuoái nhaán maïnh yù ban ñaàu, keát ôû aâm khu cao: Hoà Chí Minh kính yeâu chuùng em kính yeâu Baùc Hoà Chí Minh troïn moät ñôøi - Hoà Chí Minh kính yeâu chuùng em öôùc sao Baùc Hoà Chí Minh soáng muoân naêm. Nhôù kyõ laïi, baøi haùt ra ñôøi vaøo cuoái naêm 1945 lieàn ñöôïc caùc em yeâu thích. Ñeán naêm 1946, khi trình baøy taäp theå trong leã kyû nieäm ngaøy sinh cuûa Baùc Hoà, laàn ñaàu tieân ñöôïc toå chöùc ôû Haø Noäi, vaø cuõng töø ñoù baøi haùt ñaõ trôû neân thaân quen vôùi caùc theá heä thieáu nhi Vieät Nam. Trích Hoài kyù cuûa nhaïc só Phong Nhaõ 13 Baøi haùt veà thieáu nhi vôùi Baùc Hoà laøm ít laâu sau ñoù, cuï theå laø muøa thu naêm 1946, khi Baùc Hoà ñang ñi döï hoäi nghò Phoângtennôbloâ beân Phaùp, laø baøi "Baùc chuùng em saép veà a! a! a!". Baùc Hoà laàn aáy xuaát ngoaïi sang Phaùp, laø nöôùc Baùc ñaõ töøng hoaït ñoäng khaù laâu, khoâng maáy ai laø khoâng lo. Nöôùc Vieät Nam vöøa môùi tuyeân boá ñoäc laäp, chöa ñöôïc söï coâng nhaän quoác teá. Duø laàn naøy Baùc sang Phaùp vôùi cöông vò laø Chuû tòch ñaàu tieân cuûa nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa, nhöng bieát ñaâu boïn thöïc daân xaûo quyeät chaúng gaây khoù deã cho Baùc, thaäm chí coøn lo coù nhöõng boïn "dieàu haâu" muoán baét bôù hoaëc aùm haïi Baùc nöõa. Taâm traïng cuûa boá meï caùc em lo sôï cho Baùc theá naøo thì caùc em cuõng lo sôï cho Baùc khoâng keùm. Caøng yeâu Baùc, caøng lo laéng cho Baùc. Ñaõ coù moät baøi haùt cuûa moät taùc giaû khuyeát danh noùi leân taâm traïng naøy: "Vaéng Baùc Hoà yeâu daáu loøng baâng khuaâng chaùu saàu nhôù nhung. Baùc coù nhôù chaùu khoâng töø luùc con chim baèng caát caùnh...". Theá roài treân moät chuyeán xe ñieän ñöôøng "Mô - Böôûi", ñöa caùc em ñi traïi leân Hoà Khaåu vaø Voõng Thò treân Böôûi, toâi ñaõ naûy ra yù laøm moät baøi haùt 14 baøy toû noãi vui möøng cuûa caùc em khi ñi ñoùn Baùc veà, ñeå laøm dòu bôùt phaàn naøo noãi lo toan chung. Caâu ñaàu tieân baät ra cuøng vôùi nhaïc vaø lôøi: "Baùc chuùng em saép veà a! a! a!" Baùc chuùng em saép tôùi a! a! a! Vui vui thích thay a! a! a! Baùc em saép veà a! a! a! Chuùng em vui möøng, möøng, möøng, möøng möøng quaù ñi thoâi! Saép veà laø chöa veà. Khi Baùc ñaõ veà roài thì haùt ñoåi laø ñaõ veà do caùc em töï ñoåi khi haùt ñuùng vaøo thôøi ñieåm thích hôïp. Töø boán caâu ñaàu gôïi ra caùc caâu sau nhö noùi maø laø haùt: "Chæ vì Toå quoác Baùc em ra ñi Vaø vì ñaøn chaùu Baùc em ra ñi Baùc ñi xa vôøi loøng em mong nhôù Hoâm nay Baùc veà chuùng em raát möøng." Khi taøu ñieän ñeán ga choùt "Böôûi" thì baøi haùt cuõng vöøa laøm xong. Haàu nhö chaúng phaûi söûa chöõa gì. Treân taøu, moät soá baø con xuùm xít nghe caùc em haùt. Coù ngöôøi coøn haùt theo vaø thuoäc luoân. Baøi haùt ñaõ noùi leân ñöôïc phaàn naøo taâm traïng vaø nieàm hy voïng cuûa caùc em vaø caû caùc vò phuï huynh luùc ñoù neân chæ maáy ngaøy sau caû Haø Noäi ñaõ reo, ñaõ haùt. Sau teát Trung thu Bính Tuaát 1946 ít laâu, khi Baùc Hoà ñaùp taøu bieån veà ñeán Haûi Phoøng thì thieáu 15 nhi Haûi Phoøng ñaõ thuoäc baøi naøy. Theo nhaïc só Traàn Vieát Bính keå laïi: hoâm aáy anh cuõng laø moät thieáu nhi ñi ñoùn Baùc vaø may maén ñöôïc ñöùng gaàn beân Baùc. Anh ñaõ thaáy Baùc Hoà khoùc, nöôùc maét giaøn giuïa vì xuùc ñoäng. Trích Hoài kyù cuûa nhaïc só Phong Nhaõ 16 17 Baøi Baùc soáng ñôøi ñôøi ñöôïc saùng taùc naêm 1969, sau khi Baùc Hoà maát. Luùc naøy toâi ñang ñöôïc nghæ an döôõng taïi baõi bieån Haûi Thònh, Nam Ñònh. Boãng Ñaøi Tieáng noùi Vieät Nam, sau nhaïc hieäu, coù gioïng phaùt thanh vieân buoàn raàu, chaäm raõi baùo tin söûng soát, ñau ñôùn: Baùc Hoà ñaõ maát! Theá laø toâi vaø caùc chaùu ñi nghæ cuøng ñôït, baøn nhau töï tìm phöông tieän, boû dôû cuoäc nghæ, veà Haø Noäi ñeå coøn kòp chöùng kieán tang leã Baùc. Khi oâtoâ ñi ñeán huyeän Haûi Haäu ñaõ thaáy baø con löông giaùo vaø caùc em thieáu nhi ñeo baêng tang ñuùng quy ñònh cuûa ban tang leã quoác gia: Nöûa ñen, nöûa ñoû theo chieàu ngang. Ngoaøi trôøi möa gioù, caây nghieâng ngaû. Veà ñeán Haø Noäi thaáy caûnh tröôùc cöûa nhaø mình, beân bôø hoà Hoaøn Kieám ngaøy thöôøng ñoâng vui treû em ñeán theá, nay boãng vaéng laëng. Hoâm sau, chuùng toâi ñöôïc theo cô quan ñoaøn theå ñi vieáng Baùc ôû Hoäi tröôøng Ba Ñình. Sau ñoù, toâi ñaõ trôû laïi, ñi theo ñaùm ñoâng nhaân daân beân ngoaøi ñang laëng leõ ñi beân kia ñöôøng nhìn vaøo hoäi tröôøng, maëc nieäm töø xa, thöông nhôù Baùc Hoà khoân xieát. Khi ñoù, ban toå chöùc ñaõ döïng leân moät böùc chaân dung Baùc raát lôùn ñeå nhaân daân 18 chieâm ngöôõng. Toâi cöù ñi nhö theá vôùi baø con, ñi qua roài voøng laïi nhieàu laàn. Khi Haø Noäi leân ñeøn, chaân dung Baùc cuõng coù ñeøn pha chieáu vaøo, toûa saùng. Saùng 9-9-1969 laø ngaøy thieâng lieâng, dieãn ra tang leã Baùc. Toâi ñaõ ra ñöôøng Thanh nieân, ñöùng trong haøng nguõ nhaân daân laéng nghe buoåi truyeàn thanh tröïc tieáp treân loa coâng coäng. Ñöôïc nghe baøi Ñieáu tang ngheïn ngaøo, thoån thöùc cuûa baùc Leâ Duaån, xen laãn caû tieáng khoùc cuûa thieáu nhi vaø nhaân daân voïng vaøo. Khi leã tang keát thuùc, caùc em ñöùng ñaàu haøng ôû Quaûng tröôøng Ba Ñình, cöù ñöùng khoùc Baùc maõi, khoâng veà. Thuû töôùng Phaïm Vaên Ñoàng doã caùc em, keøm theo tieáng goïi ''Baùc Hoà ôi!'' ñaõ ñoïng vaøo taâm khaûm toâi. Toâi töï ñaët mình phaûi laøm xong baøi Thöông nhôù Baùc Hoà töùc laø baøi Baùc soáng ñôøi ñôøi ngay trong ñeâm 9-9-1969, khi taâm hoàn ñang ñaày xuùc ñoäng. Trong moät ñeâm toâi ñaõ saùng taùc xong baøi haùt: Baùc coøn soáng maõi vôùi queâ höông ñaát nöôùc. Baùc coøn soáng maõi vôùi ñaøn chaùu yeâu thöông. Baùc Hoà ôi! (ñaây laø tieáng khoùc nöùc nôû cuûa caùc chaùu) Khi haùt tôùi caâu naøy toâi cöù ngheïn ngaøo maõi khoâng sao caàm ñöôïc nöôùc maét... Boùng Baùc in treân Ba Ñình röïc saùng. Boùng Baùc in trong traùi tim nhi ñoàng. Maøu khaên quaøng chaùu luoân ñoû thaém. Hình huy hieäu Baùc treân ngöïc chaùu. 19 Baùc kính yeâu ôi! Queâ Vieät Nam Baùc soáng ñôøi ñôøi. Choã ''Baùc soáng ñôøi ñôøi'' toâi ñaõ ngaét, keùo daøi 2, 3, roài môùi buoâng xuoáng hai chöõ ñôøi ñôøi. Theo toâi nghó ñoù laø moät chöõ nhaán, caøng laøm cho caâu haùt theâm tieác thöông, da dieát. Neáu haùt lieàn moät maïch, hieäu quaû seõ khaùc. Quaû nhieân khi trình baøy treân ñaøi, caùc em caûm ñoäng, suït sòt, khoâng haùt ñöôïc neân lôøi phaûi thu laïi laàn khaùc. Nhaïc só Phong Nhaõ 20 21 Haøn Ngoïc Bích laø moät nhaø giaùo. OÂng sinh naêm 1940 trong moät gia ñình coù cha laø coâng chöùc. Ngay töø nhoû, caäu beù Bích ñaõ toû ra coù naêng khieáu aâm nhaïc. Nhöng vì caùc cuï thaân sinh raát thích ngheà giaùo vieân, neân sau naøy ñaõ höôùng caäu con trai ñi thi sö phaïm, bôûi theo caùc cuï: "Ngheà giaùo laø moät ngheà hieàn laønh vaø ñeïp...". "Theá laø toâi thi ñoã vaø theo hoïc sö phaïm. Toâi ra tröôøng naêm 1962. Sau ñoù, daïy Trung caáp Sö phaïm ôû Sôn Taây, roài chuyeån veà laøm giaùo vieân daïy lòch söû ôû Tröôøng caáp 3 Chöông Myõ, roài laïi chuyeån ñeán daïy ôû caáp 3 Phuùc Thoï (nay thuoäc Haø Noäi), cuoái cuøng thì döøng laïi ôû Vuï Tieåu hoïc cho tôùi luùc veà höu, naêm 2000." - Haøn Ngoïc Bích keå veà haønh trình laøm nhaø giaùo cuûa mình moät caùch ngaén goïn, giaûn dò nhö chính cuoäc ñôøi oâng. Caùi duyeân vôùi aâm nhaïc thieáu nhi döôøng nhö ngaøy moät gaén boù vôùi Haøn Ngoïc Bích. Haøng loaït ca khuùc noái nhau ra ñôøi. Ñaëc bieät, Haøn Ngoïc Bích coøn thaønh coâng hôn khi keát hôïp hình töôïng Baùc Hoà vôùi caùc chaùu thieáu nieân nhi ñoàng. Nhaïc só keå: "Toâi raát muoán vieát moät ca khuùc cho caùc em gaén vôùi Baùc Hoà. Khi aáy, toâi ñaõ ñeán thaêm Laêng Baùc nhieàu laàn nhöng vaãn chöa vieát ñöôïc. 22 YÙ töôûng trong ñaàu ñaõ coù, ñaáy laø ñöôïc nöông töïa döôùi boùng maùt cuûa vöôøn caây Baùc Hoà. Nhöng phaûi ñeán moät buoåi chieàu naéng thaùng tö, ôû vöôøn hoa Chí Linh, toâi môùi vieát ñöôïc ca khuùc Tieáng chim trong vöôøn Baùc. Chieàu aáy, thaáy caây cao quaù, tieáng chim cuõng cao vuùt, trôøi thì trong xanh quaù. Vaäy laø caûm höùng chôït ñeán, toâi ngoài ñoù vaø hoaøn thaønh baøi haùt. Ñeán naêm 1992, toâi laïi hoaøn thaønh baøi Tre ngaø beân Laêng Baùc. Baøi haùt naøo khi ñaët buùt vieát cuõng coù caûm giaùc laø nhanh, nhöng thöïc ra laø noù mieân man, nghó ngôïi trong ñaàu toâi ñaõ laâu laém". 23 24 Coù leõ ít ai nghó raèng moät baøi vieát veà mieàn nuùi laïi ñöôïc naûy sinh yù töù khi taùc giaû ñang ôû mieàn bieån. Ñaây laø tröôøng hôïp saùng taùc baøi Töø röøng xanh chaùu veà thaêm Laêng Baùc. Nguyeân do laø hoài thaùng 3 naêm 1978, chuùng toâi cuøng vôùi moät soá anh em nhaïc só ñi thöïc teá ôû Haûi Haäu - Nam Ñònh. Trong caâu chuyeän trao ñoåi vôùi nöõ ñoàng chí Bí thö huyeän Ñoaøn Haûi Haäu, chuùng toâi ñöôïc bieát: ôû ñaây haèng naêm Ñoaøn thöôøng toå chöùc caùc chuyeán ñi tham quan di tích lòch söû, danh lam thaéng caûnh cuûa ñaát nöôùc, nhöõng ai ñöôïc ñi thì phaûi laø ñoaøn vieân öu tuù, ñoäi vieân chaêm ngoan, hoïc gioûi. Thöôøng caùc chuyeán ñi ñoù bao giôø cuõng leân Haø Noäi vaø vaøo vieáng Laêng Baùc. Nhieàu ñoaøn vieân, ñoäi vieân laàn ñaàu tieân ñöôïc nhìn thaáy Baùc Hoà trong Laêng ñaõ heát söùc xuùc ñoäng vaø trôû thaønh aán töôïng khoù phai môø. Theá laø chuùng toâi naûy ra yù xaây döïng moät taùc phaåm kieåu toå khuùc veà ñeà taøi naøy. Ñaïi yù chuùng toâi ñònh taïo ra boán khuùc ca daønh cho boán ñoái töôïng thieáu nhi: mieàn nuùi, mieàn bieån, mieàn Nam vaø Haø Noäi cuøng haùt khi quaây quaàn beân Laêng Baùc (thöïc tình laø töø khi khaùnh thaønh Laêng Baùc, chuùng toâi vaãn coù yù ñònh vieát moät baøi cho thieáu nhi ñeå noùi leân tình caûm 25 cuûa caùc chaùu ngoan Baùc Hoà beân Laêng Ngöôøi, nhöng tìm maõi vaãn chöa coù yù töù gì). Veà Haø Noäi, chuùng toâi baét tay ngay vaøo vieäc thöïc hieän yù ñoà saùng taùc noùi treân. Dó nhieân laø vieäc laøm khaù thuaän lôïi vì söï aáp uû ñaõ chín muoài. Moät "tia chôùp" ñaõ tôùi vaø khoâng khoù khaên gì trong vieäc vieát baøi haùt ñaàu tieân cuûa toå khuùc, daønh cho em beù mieàn nuùi haùt, ñaõ hoaøn thaønh. ÔÛ baøi haùt naøy, chuùng toâi söû duïng moät neùt nhaïc thieáu nhi cuûa daân ca Möôøng, laáy töø baøi Chuùng mình goùp coâng nhoû ñeå khaéc hoïa tính caùch vaø hình töôïng em thieáu nhi ngöôøi daân toäc. Lôøi haùt: "Ñi töø baûn laøng xa xoâi Chaân em böôùc qua bao nuùi Nuùi nhìn theo, laù röøng reo Chaân em böôùc qua bao ñeøo..." YÙ nhaïc treân ñöôïc phaùt trieån ñeå hoaøn thaønh ñoaïn nhaïc ñaàu tieân giôùi thieäu "chaân dung" moät em beù mieàn nuùi ôû raát xa Thuû ñoâ ñöôïc veà Haø Noäi thaêm Laêng Baùc. Tính caùch cuûa em, nieàm vui söôùng cuûa em vaø caûm nghó cuûa em phaàn naøo ñöôïc boäc loä roõ hôn qua lôøi ca: "Nuùi muoán hoûi, suoái nhaén hoûi, sao baïn mình vui theá?". ÔÛ ñoaïn nhaïc giöõa (phaàn B) vaãn laø neùt nhaïc chuû ñeà ñaàu tieân, nhöng giai ñieäu vuùt leân cao baét ñaàu baèng moät aâm ngaân daøi môû ra khoâng gian roäng lôùn nhö khung caûnh 26 nôi quaûng tröôøng Ba Ñình vôùi khoaûng trôøi baùt ngaùt vaø moät caûnh saéc ñeïp ñeõ, theânh thang. Nhaát ñònh laø em beù seõ khoâng neùn ñöôïc caûm xuùc traøo daâng khi ñöùng treân Quaûng tröôøng Ba Ñình vaø nhaát laø khi ñöôïc vaøo beân trong Laêng, em nhìn roõ thi haøi Baùc, Baùc nhö ñang nguû giaác yeân laønh. Thaät Baùc ñaõ ñi xa roài ö? Ñoaïn nhaïc vaø lôøi ca cuûa phaàn thöù hai naøy vöøa muoán moâ taû taâm traïng, vöøa muoán gôïi leân khung caûnh. Ñoaïn nhaïc cuoái cuøng laø söï taùi hieän ñoaïn nhaïc ñaàu tieân vaø ñöôïc coâ ñuùc laïi thaät goïn nhaèm khaúng ñònh ñieàu maø em beù mieàn nuùi muoán thöa vôùi Baùc: "Em coøn ñi khaép nôi nôi theo böôùc chaân Baùc Hoà". Ñoù cuõng laø taâm nieäm cuûa caû lôùp maêng non Vieät Nam nguyeän laøm theo Di chuùc cuûa Ngöôøi. Sau khi vieát xong Töø röøng xanh chaùu veà thaêm Laêng Baùc, chuùng toâi caûm thaáy neáu tieáp tuïc vieát caû toå khuùc Ñeán thaêm Laêng Baùc, goàm boán ca khuùc nhö yù ñònh ban ñaàu e toaøn boä taùc phaåm seõ loaõng maát, vì theá ñaõ quyeát ñònh khoâng vieát tieáp nöõa. Coù leõ khi saùng taùc aâm nhaïc khoâng moät nhaïc só naøo laïi khoâng mong taùc phaåm cuûa mình ñeán ñöôïc vôùi roäng raõi quaàn chuùng. Thöïc ra khi vieát ca khuùc naøy, chuùng toâi chæ hy voïng goùp moät tieáng haùt nhaèm theå hieän tình caûm cuûa thieáu nhi Vieät Nam vôùi Baùc Hoà vaø nhaéc nhôû caùc em nhôù lôøi Baùc, laøm theo lôøi Baùc daïy. Tuy vaäy, thaät may maén laø 27 töø khi ra ñôøi ñeán nay baøi haùt ñaõ ñöôïc caùc em thieáu nhi khaép nôi ñoùn nhaän. Chuùng toâi coi ñoù laø phaàn thöôûng ñoäng vieân chuùng toâi tieáp tuïc saùng taùc phuïc vuï caùc em. Nhaïc só HOAØNG LONG Nhaïc só HOAØNG LAÂN 28 29 30 31 Söï gaëp gôõ tay ba Hieám coù caëp nhaïc só naøo cuøng saùng taùc nhieàu ca khuùc thieáu nhi nhö hai anh em Hoaøng Long vaø Hoaøng Laân. Hai oâng laø hieän töôïng anh em sinh ñoâi duy nhaát cuøng saùng taùc vaø hoaït ñoäng aâm nhaïc trong ngaønh giaùo duïc. Nhaïc só Hoaøng Laân laø Hieäu phoù, roài Hieäu tröôûng tröôøng Cao ñaúng ngheä thuaät Haø Noäi; coøn nhaïc só Hoaøng Long laø caùn boä nghieân cöùu veà sö phaïm aâm nhaïc phuïc vuï nhaø tröôøng phoå thoâng taïi Vieän Khoa hoïc giaùo duïc Vieät Nam - Boä Giaùo duïc vaø ñaøo taïo. Hai oâng ñöùng cuøng teân töø saùng taùc ñaàu naêm 1958 vôùi ca khuùc 'Em ñi thaêm mieàn Nam, Neáu baïn muoán tìm toâi, Coâ giaùo vuøng cao... Khi aáy caû hai môùi 16 tuoåi. Tính ñeán nay, hai ngöôøi ñaõ coù tôùi haøng traêm ca khuùc ñöôïc xuaát baûn, ñaêng baùo, giôùi thieäu treân soùng phaùt thanh, truyeàn hình, CD, bieåu dieãn treân saân khaáu vaø ñöa vaøo saùch giaùo khoa daïy nhaïc ôû tröôøng phoå thoâng. Hai oâng coù nhieàu cô duyeân vôùi nhaïc phoå thô cuûa moät soá nhaø thô. Trong ñoù, coù baøi thô Cho em cuûa nhaø vaên Phong Thu laø moät ñieån hình, Baùc Hoà, Ngöôøi cho em taát caû ñaõ thaønh coâng. Nhöng cô duyeân naøy coøn saâu naëng hôn nöõa, bôûi leõ nhaø vaên Phong Thu cuõng ñaõ töøng laø giaùo vieân daïy hoïc nhieàu naêm ôû Hoøa Bình vaø cuõng laø moät trong 32 nhöõng taùc giaû chuyeân saùng taùc cho thieáu nhi. Vaäy laø caû ba nhaø giaùo ñaõ gaëp gôõ nhau vaø saùng taùc ñöôïc moät ca khuùc hay. Nhaø vaên Phong Thu ñaõ coù treân 50 ñaàu saùch vieát cho thieáu nhi. OÂng saùng taùc thô khoâng nhieàu nhöng ñaõ ñeå laïi moät soá baøi thô coù giaù trò veà ñeà taøi thieáu nhi. Ca khuùc Baùc Hoà - Ngöôøi cho em taát caû thaønh coâng bôûi ñaõ ñöa vaøo moät yù töù raát saâu saéc qua baøi thô Cho em cuûa nhaø vaên Phong Thu. Lôøi thô gaàn nhö ñöôïc giöõ nguyeân baûn vaø phaùt trieån cho phuø hôïp vôùi giai ñieäu vaø hình töôïng aâm nhaïc. Giai ñieäu cuûa hai nhaïc só ñaõ vöôït khoûi tính töï söï maø giaøu hình aûnh mang veû ñeïp hoàn nhieân cuûa tuoåi hoïc troø. Söï ñoàng caûm cuûa caùc taùc giaû ñaõ taïo ñöôïc nieàm xuùc ñoäng maïnh meõ ôû nhöõng caâu haùt cuoái baøi. ... Cho em taát caû Ngöôøi mang cho em cuoäc ñôøi môùi, töôi saùng ñaày öôùc mô Ngöôøi cho em taát caû laø Baùc Hoà Chí Minh. Trong saùng, giaûn dò vaø deã haùt, ñoù laø yeáu toá raát quan troïng cuûa baøi haùt Baùc Hoà - Ngöôøi cho em taát caû. Söï hoäi tuï saâu saéc aáy cuûa ba ngöôøi ñaõ taïo neân moät taùc phaåm aâm nhaïc coù söùc lay ñoäng loøng ngöôøi vaø soáng maõi vôùi thôøi gian. MAÏNH CHUNG 33 34 Ngaøy 19 thaùng 5 Ñoù laø ngaøy 19 thaùng 5 naêm 1970. BAÙC HOÀ muoân vaøn kính yeâu cuûa chuùng ta maát ñaàu thaùng 9 naêm 1969. Ñôùn ñau vaãn ñang aâm æ trong noãi nhôù thöông cuûa toaøn daân toäc. Ñeå kòp coù moät saùng taùc môùi cho caùc chaùu thieáu nhi Vieät Nam ghi nhôù hình aûnh BAÙC HOÀ nhaân kyû nieäm "NGAØY SINH NHAÄT 19 THAÙNG 5", chuùng ta coù nhieàu hình thöùc vaên hoïc ngheä thuaät ñaùnh daáu ngaøy thieâng lieâng ñoù. Chuùng toâi baøn vôùi nhau saùng taùc moät baøi haùt theo sôû tröôøng cuûa mình. Toâi nhaän nhieäm vuï laøm lôøi thô. Nhö BAÙC ñang gaàn guõi chuùng ta, "...vaãn choøm raâu baïc, vaãn vaàng traùn cao..." "...vaãn caàm nhòp haùt vang baøi KEÁT ÑOAØN..." Khi nhaïc syõ ÑOÃ MAÏNH THÖÔØNG keát thuùc noát nhaïc cuoái cuøng, vöøa kòp göûi saùng taùc tôùi chöông trình AÂM NHAÏC cuûa ÑAØI TIEÁNG NOÙI VIEÄT NAM, chuùng toâi xuùc ñoäng khoâng ngaên ñöôïc nöôùc maét!... THY NGOÏC 35 Naêm 1990, nhaân kyû nieäm 100 naêm ngaøy sinh nhaät Baùc, con gaùi toâi luùc aáy 7 tuoåi hoïc tröôøng phoå thoâng cô sôû Voõ Thò Saùu, muoán coù moät baøi haùt ñeå haùt vaøo dòp kyû nieäm naøy. Vaäy laø phaûi chieàu chaùu thoâi. Toâi xem laïi caùc baøi haùt thieáu nhi cuûa caùc nhaïc só ñaøn anh nhö Phong Nhaõ, Phaïm Tuyeân, Hoaøng Long - Hoaøng Laân, Moäng Laân... thaáy caùc baøi haùt ñoù ñeàu raát hay, haøo huøng. Toâi nghó coù leõ neân vieát 36 moät giai ñieäu thaät giaûn dò vaø thaät ñôøi thöôøng, thaät deã haùt. Nhìn aûnh Baùc treo treân töôøng - böùc kyù hoïa Baùc cuûa hoïa só Phan Keá An - toâi boãng naûy ra töø "OÂng tieân Baùc Hoà". Coù leõ, vôùi treû nhoû, Baùc ñuùng laø moät oâng tieân thöôøng böôùc vaøo trong giaác mô nhö baøi haùt "Ñeâm qua em mô gaëp Baùc Hoà" cuûa nhaïc só Xuaân Giao, nhöng cuõng coù theå böôùc ngay vaøo nhöõng ngaøy thöôøng cuûa caùc beù yeâu, chaêm soùc suy nghó vaø hoïc taäp cuûa ñaøn chaùu nhoû. Vaø theá laø OÂng tieân Baùc Hoà ñaõ hoaøn thaønh. Toâi thaät vui vì thaáy con gaùi raát thích giai ñieäu naøy. Gaàn ñaây, OÂng tieân Baùc Hoà ñaõ ñöôïc thu thanh vaø phaùt treân laøn soùng Ñaøi Tieáng noùi Vieät Nam. Cuõng laø nieàm thaønh kính cuûa moät vaên ngheä só tröôùc vò laõnh tuï vó ñaïi cuûa daân toäc. 37 38 39 40 Nhaïc só Xuaân Giao queâ ôû Höng Yeân, sinh ra vaø lôùn leân ôû Haûi Phoøng. Khaùng chieán toaøn quoác buøng noå (1946) khi oâng môùi 14, 15 tuoåi, hoïc vaên hoùa ngoaøi vuøng khaùng chieán. Naêm 1949 ñi boä ñoäi, hoïc tröôøng só quan luïc quaân, roài ñöôïc xeáp vaøo vaên coâng. OÂng coøn nhôù: Ñang buoåi hoïp thì nghe tin chieán thaéng Ñieän Bieân Phuû, oâng laø moät trong soá nhöõng ngöôøi khoâng trôû veà nhaø maø ôû laïi ñoaøn phuïc vuï ñôït tieáp quaûn thuû ñoâ. OÂng ñeán vôùi aâm nhaïc laø duyeân nôï tình côø. Hoài hoïc tieåu hoïc tröôøng Bonan (Haûi Phoøng), oâng ñaõ töøng mô öôùc trôû thaønh nhaø thô bôûi oâng coù naêng khieáu vaên hoïc. Theá roài "bò" aâm nhaïc quyeán ruõ, oâng vöøa hoïc vöøa laøm, maøy moø töï hoïc vaø keát hôïp vôùi naêng khieáu baåm sinh. Tuy khoâng qua tröôøng lôùp maø baøi haùt cuûa oâng vaãn hay, nhieàu baøi "ñöùng" ñöôïc ñeán taän ngaøy nay, trong soá ñoù coù baøi Ñeâm qua em mô gaëp Baùc Hoà, moät baøi haùt xinh xaén ñöôïc nhieàu theá heä thieáu nhi ca haùt. 41 42 43 Phan Long laø nhaïc só tröôûng thaønh töø quaân ñoäi, naêm 1968 khi ñang hoïc tröôøng aâm nhaïc Vieät Nam (nay laø nhaïc vieän Haø Noäi), oâng ñaõ caét maùu ñaàu ngoùn tay vieát huyeát taâm thö, tình nguyeän ñi boä ñoäi, neâu taám göông saùng cho tuoåi treû Thuû ñoâ baáy giôø. Ngay töø nhöõng saùng taùc ñaàu tieân, nhaïc só Phan Long ñaõ tìm cho mình ñöôïc daáu aán rieâng giöõa theá giôùi aâm nhaïc roäng lôùn. Daáu aán rieâng aáy baét ñaàu töø baøi haùt oâng vieát cho thieáu nhi Töø Radôlíp ñeán Paùc Boù vöøa töôi taén, trong saùng vöøa daït daøo caûm xuùc vaø traøn ñaày nieàm kính yeâu vôùi Baùc Hoà. Giai ñieäu ñeïp vaø trong vaét ñöôïc nhieàu theá heä thieáu nhi ca haùt. 44 Nhieàu ngöôøi Vieät Nam nhôù tôùi hai caâu trong baøi thô chuùc Teát naêm 1969 cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh nhö moät lôøi tieân ñoaùn ñaày töï tin: "Ñaùnh cho Myõ cuùt, ñaùnh cho nguïy nhaøo Baéc Nam sum hoïp xuaân naøo vui hôn". Sau naêm 1973 "Myõ ñaõ cuùt" thì ñeán muøa xuaân naêm 1975 "Nguïy ñaõ nhaøo". Caùi caûm giaùc ñoù ñaõ ñeán vôùi nhaïc só Phaïm Tuyeân khi trong ñeâm 28 thaùng 4 naêm 1975, qua baûn tin toái cuûa Ñaøi Tieáng noùi Vieät Nam, oâng ñöôïc bieát moät "phi coâng nguïy" neùm bom saân bay Taân Sôn Nhaát (sau naøy ta bieát ñoù laø Anh huøng Quaân ñoäi Nguyeãn Thaønh Trung). Ñeán Taân Sôn Nhaát töùc laø seõ ñeán Saøi Goøn, ngaøy 45 giaûi phoùng vaø thoáng nhaát ñaát nöôùc seõ chæ ñeán trong nay mai. Lôøi tieân ñoaùn cuûa Baùc Hoà nhaát ñònh seõ thaønh hieän thöïc. Trong ngaøy Ñaïi thaéng aáy nhaø nhaø, ngöôøi ngöôøi seõ ñoå ra ñöôøng ñeå caát tieáng reo vui. Trong tieáng haùt ca ngôïi chieán thaéng aáy teân ñaát nöôùc Vieät Nam seõ gaén lieàn vôùi teân laõnh tuï Hoà Chí Minh. Vaø theá laø ñieäp khuùc Vieät Nam - Hoà Chí Minh ngaân vang leân trong ñaàu taùc giaû nhö moät neùt nhaïc chuû ñaïo cho moät ca khuùc coäng ñoàng ngaén goïn. Sau ñieäp khuùc ngaén goïn nhö tieáng reo vui aáy taùc giaû môùi vieát ñeán ngaøy ghi daáu chieán thaéng ñoù: "Ba möôi naêm ñaáu tranh giaønh toaøn veïn non soâng Ba möôi naêm Daân chuû Coäng hoøa: khaùng chieán ñaõ thaønh coâng!". Söùc lan toûa cuûa baøi haùt ñaõ vöôït ngoaøi öôùc voïng cuûa taùc giaû. Tình caûm cuûa taùc giaû ñaõ ñöôïc söï coäng höôûng cuûa haøng chuïc trieäu traùi tim ngöôøi daân trong caû nöôùc töø em beù ñeán ngöôøi giaø, töø ñoàng baèng ñeán mieàn nuùi. Baøi haùt ñaõ vöôït khoûi ranh giôùi cuûa ñaát nöôùc ñeå ñeán vôùi baïn beø khaép nôi, nhö laø moät lôøi ca ngôïi veà moät chieán thaéng cuûa nöôùc Vieät Nam döôùi thôøi ñaïi Hoà Chí Minh. Ca khuùc ñaõ trôû thaønh caâu haùt thaân quen cuûa nhieàu ngöôøi Vieät Nam vaø baïn beø quoác teá trong nhöõng laàn lieân hoan gaëp maët suoát maáy chuïc naêm qua. 46 47 Baøi haùt naøy ñöôïc vieát vaøo cuoái naêm 1959 ñeå phoå bieán cho caùc em thieáu nieân nhi ñoàng haùt vaøo dòp kyû nieäm laàn thöù 70 Ngaøy sinh cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh (19-5-1960). Mieàn Baéc luùc ñoù môùi giaûi phoùng ñöôïc 5 naêm. Nhöõng baøi haùt veà Baùc chöa coù nhieàu maø yeâu caàu veà ca haùt cuûa tuoåi nhoû trong hoøa bình laïi raát caàn theâm nhöõng baøi haùt veà Baùc Hoà. Nhaïc só Phaïm Tuyeân luùc ñoù môùi veà coâng taùc taïi Ñaøi Tieáng noùi Vieät Nam muoán daønh moät moùn quaø cho caùc em nhoû nhaân ngaøy sinh saép tôùi cuûa Baùc. Baøi Em ñöôïc nghe chuyeän Baùc Hoà ñöôïc vieát nhö moät daïng keå chuyeän nheï nhaøng veà vò laõnh tuï maø caùc em yeâu kính. Trong raát nhieàu ñieàu caàn noùi cho caùc em nhoû veà Baùc, taùc giaû chæ nhaán moät vaøi neùt maø caùc em thaáy caàn bieát vaø yeâu thích. Nhöõng chuyeän nhoû naøy ñöôïc theå hieän trong ñoaïn ñaàu cuûa baøi haùt keå töø luùc Baùc ra ñi tìm ñöôøng cöùu nöôùc ñeán nhöõng naêm khaùng chieán choáng Phaùp gian khoå. Ñaëc bieät trong ñoaïn 3 lôøi ca nhaéc tôùi tình caûm cuûa Baùc ñoái vôùi mieàn Nam vaø cuoäc soáng giaûn dò cuûa Baùc trong nhöõng ngaøy ñaàu hoøa bình môùi laäp laïi: "Duø baän vieäc nöôùc sôùm toái ngaøy ñeâm Baùc vaãn lo vieäc boùn caây chaêm vöôøn vaø haèng hoûi thaêm caùc chaùu thaân yeâu". Baøi haùt ñaõ nhanh choùng ñöôïc thieáu nhi mieàn Baéc luùc ñoù phoå bieán roäng raõi trong ngaøy sinh nhaät laàn thöù 70 cuûa Ngöôøi vaø sau naøy ñaõ ñöôïc phoå bieán trong caùc em thieáu nhi treân toaøn quoác khi ñaát nöôùc thoáng nhaát. 48 49 Sinh thôøi, cöù vaøo dòp ñaàu Naêm môùi Baùc Hoà thöôøng laøm thô chuùc Teát göûi toaøn daân ñoäng vieân moïi ngöôøi tham gia khaùng chieán cöùu quoác. Ñaëc bieät Teát Trung thu naêm 1952, khi cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp cuûa nhaân daân ta ñaõ böôùc vaøo naêm thöù saùu, Baùc laïi coù maáy caâu thô taëng rieâng cho tuoåi nhoû caû nöôùc. Baøi thô ñöôïc phaùt treân Ñaøi Tieáng noùi Vieät Nam vaø ñaêng treân baùo Nhaân daân vaøo ngaøy 22-9-1952. Coù theå coi ñaây nhö moät lôøi thaân tình cuûa Baùc ñaùp laïi baøi haùt Ai yeâu Baùc Hoà Chí Minh hôn thieáu nieân nhi ñoàng, moät baøi haùt raát phoå bieán cuûa nhaïc só Phong Nhaõ vieát hoài ñaàu Caùch maïng Thaùng Taùm. Sau khi Baùc maát ñöôïc moät naêm, baøi thô naøy cuûa Baùc ñaõ ñöôïc nhaïc só Phaïm Tuyeân phoå nhaïc nguyeân vaên vôùi giai ñieäu giaûn dò vaø moät tieát taáu linh hoaït: "Ai yeâu caùc nhi ñoàng baèng Baùc Hoà Chí Minh. Tính caùc chaùu ngoan ngoaõn, maët caùc chaùu xinh xinh. Mong caùc chaùu coá gaéng, thi ñua hoïc vaø haønh, tuoåi nhoû laøm vieäc nhoû, tuøy theo söùc cuûa mình. Ñi tham gia khaùng chieán, ñeå gìn giöõ hoøa bình. Caùc chaùu haõy xöùng ñaùng, chaùu Baùc Hoà Chí Minh". Ñoäi Thieáu nhi Sôn ca cuûa Ñaøi Tieáng noùi Vieät Nam ñaõ trình baøy baøi haùt naøy vaøo dòp 19 thaùng 5 naêm 1970. Baøi haùt ñaõ ñöôïc ñaêng treân baùo Thieáu nieân Tieàn phong, trong caùc taäp nhaïc veà chuû ñeà Baùc Hoà vaø ñöôïc phoå bieán roäng raõi trong toaøn quoác. 50 MUÏC LUÏC Trang Lôøi Nhaø xuaát baûn 7 "Ai yeâu Baùc Hoà Chí Minh hôn chuùng em nhi ñoàng" 9 Baùc chuùng em ñaõ veà 17 Baùc soáng ñôøi ñôøi 21 Tieáng chim trong vöôøn Baùc 24 Töø röøng xanh chaùu veà thaêm Laêng Baùc 29 Baùc Hoà - Ngöôøi cho em taát caû 31 Ngaøy 19-5 34 OÂng tieân Baùc Hoà 36 Nhôù ôn Baùc 38 Hoa thôm daâng Baùc 39 Em mô gaëp Baùc Hoà 40 Nhôù gioïng haùt Baùc Hoà 42 Töø Radôlíp ñeán Paùc Boù 43 Nhö coù Baùc trong ngaøy ñaïi thaéng 45 Em ñöôïc nghe chuyeän Baùc Hoà 47 Ai yeâu caùc nhi ñoàng baèng Baùc Hoà Chí Minh 49 51 Chòu traùch nhieäm xuaát baûn TS. NGUYEÃN DUY HUØNG Chòu traùch nhieäm noäi dung PHAÏM QUANG VINH Bieân taäp noäi dung: NGUYEÃN TUYEÁT NGA LEÂ THÒ DAÉT NGUYEÃN HAÛI ANH Trình baøy bìa: ÑÖÔØNG HOÀNG MAI Cheá baûn vi tính: HOAØNG MINH TAÙM Söûa baûn in: PHOØNG BIEÂN TAÄP KYÕ THUAÄT Ñoïc saùch maãu: NGUYEÃN HAÛI ANH 52 TIM DOC GS. Tr.in Yan Giau - HO Hf MI H - vi DAI MOT O GUO! GS. TS. Phung Huu Phu - Bf Q YET THA H 6 G HO Hi MI H TS. Tr�n Viet Hoan -0�0 0Dc BAc Ho -TAM G a G sO1 Ho Mu6N 001 8935211122253