🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Ảo Ảnh Vàng Son Ebooks Nhóm Zalo Table of Contents I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII. XIII. XIV. XV. XVI. XVII. XVIII. XIX. [1] [2] I. “Một gia đình công hầu muốn mời đến ăn và ở trong lãnh địa của mình, một gia đình từ hai đến ba người là cùng, có danh giá, có giáo dục ưu tú, có khả năng dạy học cho ba đứa trẻ. Nơi ở tốt, tại một trong những vùng rừng đẹp nhất của nước Áo. “Viết cho hòm thư lưu: I.L… Defelden. “Cần thiết phải có những chứng chỉ nghiêm túc” Giáo sư Lienkwicz bỏ tờ báo đang đưa sát đôi mắt cận thị. Trên bộ mặt thanh tú héo hắt vì tuổi tác, vì lo âu và vì những nỗi đau thể xác, cặp mắt ông suy nghĩ - cặp mắt trong sáng, dịu hiền và hơi ưu tú - hiện rõ tâm hồn Adrian Lienkwicz, một người đáng mến, thân thiết và điềm đạm nhưng hơi mềm yếu, dễ thất vọng với những thử thách đường đời. Tâm hồn dễ thương, tinh tế, ưa thích quá khứ xa xăm và những câu chuyện cổ, có khả năng hy sinh thân mình cho nhiệm vụ mà không hề phàn nàn, nhưng lại kém sẵn sàng hành động và đấu tranh. Thời niên thiếu ông học tại trường Đại học Vienne. Ông được các bạn bè yêu mến đồng thời họ cũng quấy rầy ông. Họ chế giễu tính nhịn chịu, chăm học và ôn hoà của ông. Tuy nhiên họ cũng bị chinh phục bởi con người tươi vui và hoà nhã ấy, có tính độ lượng đến khinh suất, biết hoà giải những tay kiếm hung hăng nhất và không biết cách từ chối bất kỳ ai cần đến sự giúp đỡ của mình về vật chất hay tinh thần. Thời thanh niên, ông chinh phục được trái tim cô Elizabeth Zulman, con gái một thầy giáo. Quy luật tương phản đã hấp dẫn đôi trai gái tính tình khác hẳn nhau ấy. Cô gái bản chất thích đấu tranh, cương quyết và có nghị lực, nàng đã cứu vãn được những di vật của gia tài họ Lienkwicz. Tính độ lượng của giáo sư Adrian đôi khi không hợp thời được ngăn chặn bởi trí thông minh bình tĩnh và đôn hậu của bà giáo. Đó là một gia đình hạnh phúc cho đến khi một căn bệnh hiểm nghèo ập đến cướp mất người bạn đời rất thân thiết ấy và để lại Adrian một mình với hai đứa con dại, đứa lớn mới mười tuổi. Là một người cha dịu hiền và tận tâm, Adrian không muốn xa rời hai con, ông mướn một nguời đàn bà vừa để trông nom và giáo dục các con vừa làm quản gia. Nhưng ông giáo hiền lành là một ông chủ mù quáng, và gia tài của ông chẳng bao lâu bị rút dần rút mòn, trước hết bởi mụ quản gia chẳng mấy tí chu đáo. Lại còn bị đám bạn bè xấu, ăn hại vô liêm sỉ đến nỗi ngày mà Adrian mệt mỏi, thấy mình buộc lòng phải rời bỏ chức vụ giáo sư, ông kinh ngạc nhìn thấy nguồn lợi tức của mình chỉ còn vỏn vẹn để sống với hai đứa con. Đó là một đòn gánh nặng giáng vào con người đã hoàn toàn suy sụp về thể xác. Ông lâm bệnh và được con gái ông là Marysia “kho báu và trí tuệ của ông” như ông thường gọi, chăm sóc một cách tuyệt vời. Thời kỳ dưỡng bệnh, buộc lòng ông phải rời bỏ căn nhà tiện nghi để đến một căn nhà hẹp hơn. Sức khỏe chỉ cho phép ông dạy học trò vừa đủ nuôi một gia đình nhỏ do cô gái Marysia điều khiển một cách khéo léo, nhờ thừa hưởng của bà mẹ những đức tính cao đẹp. Cả ba bố con sống thanh bạch như vậy trong cảnh khó khăn và thường được một số bạn cũ đến thăm. Thử thách lớn nhất cho gia đình là tình trạng tàn tật của Alexy, em trai Marysia. Bệnh bại liệt đã làm hai chân cậu bé không cử động được. Thầy thuốc mới đây đã tuyên bố là khí hậu ở Vienne không thích hợp cho bệnh nhân và không khí trong lành ở miền quê, nhất là miền rừng núi, nếu không chữa khỏi bệnh cũng làm giảm được bệnh một cách đáng kể. Từ đó ông giáo sư và cô con gái tìm kiếm một sự phối hợp nào đó để có thể chữa bệnh mà không tốn nhiều tiền. Phải chăng cái thông cáo ở cuối trang báo này là giải pháp cho vấn đề của ông Adrian! Ông quay về phía một cánh cửa mở và cất tiếng gọi: - Marysia! Có tiếng động ghế ở phòng bên rồi một cô gái cao và mảnh xuất hiện ở khung cửa. Trong bộ quần áo lao động giản dị, Marysia Lienkwicz có một dáng đi đặc biệt thanh nhã. Không có những nét đều đặn tuyệt đối, nhưng Marysia đẹp hơn cả đẹp, với diện mạo duyên dáng vừa dịu hiền vừa thanh tao, với sự tương phản của bộ tóc rất đen có những búp xoăn bóng loáng, với cặp mắt màu xanh thẫm phản chiếu một tâm hồn nồng nhiệt và trong sáng. Cô gái sốt sắng hỏi: - Gì thế, ba yêu quý? - Con hãy đọc đây này. Cô thiếu nữ cầm tờ báo lên, liếc qua bài báo rồi nhìn cha vẻ dò hỏi. - Con ạ, ba thấy hợp với chúng ta đấy. - Vâng, một miền rừng núi, tuyệt quá. Nhưng còn cần phải có thêm những chi tiết khác? - Tối nay ba sẽ viết. Alexy có vẻ mệt mỏi hơn, ba muốn nhanh chóng đưa em con ra khỏi nơi trật hẹp thiếu không khí này. Một nếp nhăn lo lắng hiện ra trên vầng trán rất trắng của Marysia: - Vâng, ở đây em con xanh xao lắm. Cả ba nữa! Chắc chắn là không khí đồng quê sẽ mang lại lợi ích to lớn. - Ba cũng tin vậy. Cả con nữa, con cũng sẽ khá hơn. Trông con có vẻ mệt mỏi lắm rồi. Con đã phải làm việc quá sức mình để chăm sóc em con và ba. Ba chẳng còn làm được việc gì nữa. Marysia cúi xuống đưa bàn tay vuốt ve cổ cha, hôn lên vầng trán đã nhăn nheo của cha và thỏ thẻ: - Thưa ba yêu quý, nếu ba biết được những nhiệm vụ đó đối với con thân thiết biết bao, con gái ba sẽ rất sung sướng được chăm sóc ba và em con với tất cả tình thương yêu của mình. Và con còn muốn được làm nhiều hơn thế nữa kia. Cặp mắt xúc động của ông Adrian nhìn vào khuôn mặt đẹp đang cúi xuống: - Ừ, ba vẫn biết là con là đứa con ngoan. Ba biết là con rất thương yêu người cha tội nghiệp của con lúc nào cũng ốm yếu. Nhưng lòng ba mong muốn biết bao được thấy con thanh bình và sung sướng, giải thoát khỏi những công việc lặt vặt và được tự do phát triển trí thông minh mà Chúa đã ban cho con. Một nụ cười rất tươi nở trên môi cô gái: - Thưa ba thân mến, thực tâm con chỉ yêu cầu một điều, đó là được tiếp tục hầu hạ ba và em con, được ba và em con yêu mến, giữ được hoạt động và can đảm mà Chúa đã ban cho con. Được như vậy, chừng nào con còn được giữ lòng tin Chúa, Marysia của ba sẽ không bao giờ bị đau khổ… Kìa, món xúp đã được rồi. Thiếu nữ lao vào trong bếp. Giáo sư cũng đứng lên và cảm động thì thầm: - Lúc nào nó cũng vui vẻ… Và dũng cảm nhường kia. Lạy Chúa, người nhân từ biết bao đã cho con một đứa con gái như thế. Ông đi vào phòng bếp, phòng ăn cũng đồng thời là phòng tiếp khách. Trên một chiếc ghế dài đặt trước cửa sổ, một cậu thiếu niên trạc mười lăm tuổi đang nằm. Thấy cha vào, cậu ngoảnh lại nhìn ông, cặp mắt thẫm, quá to đối với khuôn mặt gầy và nổi lên rất đậm trên nước da tái. Diện mạo trẻ trung ấy có một sức hấp dẫn kỳ lạ bởi vẻ đẹp đặc biệt và hơn nữa bởi vẻ đau đớn, chịu đựng. - Con yêu của cha có thấy khá hơn không? Ông dịu dàng hỏi và đưa tay vuốt mái tóc đen rất dày và xoăn của con trai. - Có khá hơn , ba ạ. - Con này, đây là giải pháp giúp chúng ta giải quyết được vấn đề - sau khi thấy con trai đọc xong bài báo, ông hỏi tiếp – Alexy,… con thấy thế nào? - Có lẽ thế, ba ạ. Ba sẽ viết thư chứ? - Ngay bây giờ đây, con ạ! Sau khi đã viết thư trả lời cho địa chỉ I.L… ông trở lại chỗ con trai nằm. Alexy đang giở những trang giấy trong một tập giấy cũ, cậu nói vẻ suy nghĩ: - Cha ơi, thật lạ quá, sao chẳng bao giờ thấy ba tìm nguồn gốc của gia đình chúng ta? Tuy nhiên con thấy hình như ba có thể tìm được một số hướng dẫn ở bên Ba Lan. - Ba cũng đã có bắt đầu đấy chứ. Nhưng khi mẹ con mất, ba nản lòng, nên đã bỏ dở. Ba chỉ biết là ở bên Ba Lan – ba không còn họ Lienkwicz và danh từ đó đã bị lãng quên hoàn toàn. Có lẽ tổ tiên chúng ta từ nhiều thế kỷ nay đã ngụ cư bên Áo. Tuy nhiên cũng thật lạ lùng, chúng ta chẳng có một tờ gia phả nào. Ông con có nói rằng chúng ta xuất thân từ dòng dõi quý tộc, nhưng dù sao cũng chẳng được lợi lộc gì. - Tất nhiên là thế. Tuy nhiên con rất muốn biết tổ tiên chúng ta là những ai và chút ít lịch sử ra sao. Con rất sung sướng được lục tìm trong quá khứ và tất nhiên dĩ vãng của gia đình chúng ta làm con say mê hơn cả. - À. con đúng là con trai của ba. - Giáo sư nói và vui vẻ nắm lấy tay Alexy. - Ở tuổi con, ba cũng có niềm say mê ấy, ba thích nghiên cứu như con nhất là nghiên cứu lịch sử quá khứ. Các bạn ba gọi ba là “ông già tước vị”. Thực tế đối với ba không có gì vui thú bằng được lần mò trong tay những tờ giấy thiêng liêng, chứng minh cho thời quá khứ bất hủ… thú thật là lúc nào cũng hấp dẫn ba. Với nó ta quên được một chút hiện tại chẳng vui vẻ gì lắm… - Không, không phải bao giờ cũng thế. Alexy ngước mắt lên trời lẩm bẩm. Mấy ngày sau giáo sư Adrian Lienkwicz nhận được thư trả lời của I.L… bằng nét chữ phụ nữ, bức thư ghi rõ những điều kiện yêu cầu: Có năng lực dạy học mấy đứa trẻ từ mười một đến mười ba tuổi, xuất trình những giấy chứng chỉ tốt nhất, có phong cách nhã nhặn và thanh tú. Được cung cấp một căn hộ có bốn phòng rộng rãi, bày biện đẹp, thực phẩm giản dị và tinh khiết, đun nấu, sưởi tùy ý và có công viên để dạo chơi. Ngược lại, phải lên lớp bốn giờ mỗi ngày và chấm, sửa bài. Bức thư nói tiếp: Nếu những điều kiện thích hợp, xin cho chúng tôi biết về gia đình ông và tôn giáo, những người mà chúng tôi có thể hỏi thăm tình hình. Sau đó chúng tôi sẽ cho biết địa chỉ của chúng tôi. - Ba có thấy thật là bí ẩn không? Marysia hỏi sau khi đã đọc bức thư viết bằng một lối văn lịch sự nhưng khá vắn tắt… Lại vẫn những chữ đầu ấy… - Có lẽ con người đó không muốn phô tên mình ra trước sự tò mò của bất kỳ ai. Cũng là lẽ tự nhiên. Con thấy đấy, người ta rất khó khăn về vấn đề danh giá, như vậy càng tốt. - Vâng, về vấn đề này chúng ta chẳng có gì đáng lo ngại. Còn về những điều kiện khác, chúng ta có đầy đủ chẳng khó khăn. Hai ba con đều có thể lên lớp theo yêu cầu và còn chán thì giờ để cha hoàn thành cuốn “Lịch sử Ba Lan”, còn con để làm việc nhà. Tình hình có vẻ dễ chịu đấy. Nhưng cũng cần phải tìm hiểu trước. Giáo sư viết cho địa chỉ không quen, trả lời chi tiết những yêu cầu và cho biết những người danh giá để hỏi thăm tình hình về ông. Mười lăm ngày trôi qua không có trả lời. Nhưng rồi một buổi sáng người đưa thư trao cho Marysia một phong bì có dấu gia huy, dán tem, đóng dấu bá tước quan. Nét chữ vẫn cùng một người đã viết bức thư trước. Marysia vội chạy vào phòng ăn đưa bức thư cho cha: - Ba ơi, đây là thư trả lời. Giáo sư vội bẻ dấu niêm phong và đọc to: “Kính thưa giáo sư, Những chứng chỉ của ông làm tôi thoả mãn hoàn toàn, cả về gia đình ông nữa. Nếu ông đã quyết định, xin ông cho biết. Về phần tôi, chúng tôi đã sẵn sàng tiếp đón gia đình tôi đến Runsdorf, lâu đài của chúng tôi đấy, ngoài giờ học, ông được hoàn toàn tự do. Vậy tôi chờ đợi câu trả lời chính thức của ông. Thưa giáo sư, kính chúc… IOLANTHE Nữ bá tước Lendau, Lâu đài Runsdorf-Dufelden”. - Ôi, ôi, một dòng họ đại quý tộc. Giáo sư nói. Lendau là một gia đình cổ kính, dòng họ gần gũi của hoàng thân. Các con thấy thế nào? - Thưa ba, Marysia nói, con thấy là về phần chúng ta cũng nên tìm hiểu xem thế nào đã, mặc dù họ nhà Lendau là quý tộc. - Con nói đúng, con gái khôn ngoan của ba. Nhưng hỏi ai bây giờ? - Ba có một gia đình ông bạn thân là Conrad Duntz làm giám thủ[1] lãnh địa Nunsthel ở ngay gần Dufelden có phải không? Giáo sư vỗ vào trán đáp: - À , đúng rồi. Vấn đề là ở đây. Ba sẽ viết thư cho ông ấy và yêu cầu trả lời ngay, để cho bà đại quý tộc ấy đỡ phải chờ lâu. Mấy ngày sau nhận được thư trả lời của ông giám thủ do con trai ông viết: “Bố cháu gặp tai nạn xe cộ bị gẫy tay. Nếu không bố cháu chẳng chịu nhường cho cháu thú vui được viết thư trả lời bác… Runsdorf là một cơ ngơi rất cổ kính, rất rộng lớn, ở trong một thung lũng cách Dufelden mười kilomet. Mùa đông, trong khi mọi người run lập cập ở Nunsthel, thì ở Runsdorf người ta hưởng một khí hậu ôn hoà hơn do vị trí đặc biệt của nó. Vả lại xung quanh nó toàn là rừng, cung cấp một không khí rất tốt, sẽ là tuyệt diệu cho người bệnh thân yêu của chúng ta. Công viên ở đây rất rộng. Từ một thế kỷ nay, lãnh thổ của các vị bá tước Lendau chiếm một phần lớn đất đai trong rừng, nhưng rồi cũng tan biến dần do chi tiêu hoang phí của các quý tộc Runsdorf sống một cách xa hoa. Ngày nay chỉ còn lại cho con cháu họ một nơi ở công hầu và một số đất đai không quan trọng. Tuy nhiên gia đình nhà Lendau vẫn còn có vẻ phong lưu. Cuộc sống của họ, vẫn là đại chúa công và không mất đi một chút nào vẻ kiêu kỳ mênh mông của thế hệ thừa hưởng dòng họ đại quý tộc ấy. Nhưng tiếng tăm của họ không thể chê được và cháu cho là bác cứ mạnh dạn nhận lời mời ấy. Cá nhân cháu, cháu không biết bà quận chúa, bởi vì, xin bác hiểu cho, một người bình dân như cháu, mặc dù là con trai một viên chức được tín nhiệm của hoàng thân công tước Josef, cũng không có vinh dự được vào Runsdorf. Điểm khó khăn duy nhất cho gia đình bác, theo cháu, là thái độ kiêu căng ngạo mạn của những người trong gia đình ấy. Nhưng ta vẫn cứ hãnh diện giữ gìn khoảng cách, cháu nghĩ là sẽ chẳng sợ va chạm mạnh, những người Lendau rất lịch sự và có văn hoá cao. Vả lại người ta nói bà bá tước là người nhân hậu mặc dù vẻ ngoài cao ngạo. Còn có một cô thiếu nữ mười tám tuổi, một cậu con trai và hai em gái nhỏ chừng muời tuổi. Nhưng xin bác chớ quên điều quan trọng nhất. Lãnh chúa, bá tước Walther Lendau, con trai cả bà bá tước, vị chủ nhân hiện tại của Runsdorf và những nơi khác, để mà sử dụng thành ngữ cổ. Cháu xin nhắc lại: Đó là một gia đình đứng đắn, sống khá biệt lập ngoài những cuộc tiếp khách quý tộc và một số cuộc hội họp tổ chức rất hào nhoáng ở Runsdorf. Thưa bác, cháu tin là ở trong gia đình cổ kính ấy là một điều rất tốt cho bác. Quyết định thế nào xin bác cho gia đình cháu biết ngay, nhất là tới Runsdorf, xin bác chớ quên là gia đình cháu nóng ruột chờ bác đến thăm. Xin bác cho cháu gửi lời thân ái hỏi thăm cô Marysia mà cháu đã gặp ở Vienne hồi cô còn bé và hồi đó cháu chỉ là một thằng con trai tinh nghịch, tóc bù xù, hẳn cô còn nhớ?” - Ô, còn nhớ lắm chứ. Marysia cười nói. Một cậu bé tóc hung, mập và ầm ĩ, nhưng tính nết rất tốt. - Cha cậu có một trái tim vàng, rất thông minh và am hiểu sự đời… Thế nào, các con , chúng ta quyết định ra sao? - Con thấy là bức thư này chẳng có gì làm chúng ta phải ngần ngại. Marysia nói. Như con trai ông Duntz viết, chúng ta chỉ cần tránh va chạm với lòng kiêu kỳ của nhà Lendau bằng cách giữ vững vị trí và tư cách của chúng ta… Alexy, em thấy thế nào? - Em đồng ý với chị. Nunsthel đối với chúng ta sẽ là một láng giềng thú vị và ba sẽ vui lòng được gặp lại người bạn cũ, phải không ba? - Vậy thì số phận đã định đoạt rồi. Giáo sư tuyên bố với một vẻ hể hả. Ba sẽ viết thư cho Bà bá tước, và chừng mười lăm ngày nữa, chúng ta sẽ lên đường đi Runsdorf. II. Vậy là ba cha con đã đang đi trên đường đi Runsdorf vào một buổi chiều xuân ấm áp đượm mùi hoa rừng. Cỗ xe lăn bánh trên con đường rộng, được giữ gìn sạch sẽ, đi xuyên qua rừng. Nhưng đêm đã xuống, ba bố con không trông thấy gì trừ một khoảng rất hẹp và dần dần mệt mỏi vì đường trường, hai bố con cậu Alexy ngủ thiếp đi. Còn Marysia, cô gái vẫn còn rất tỉnh và hơi u buồn. Cô đã rời bỏ Vienne trong lòng hơi luyến tiếc vì đã để lại đó một số bạn gái thân thiết. Nhưng giáo sư và cả Alexy nữa, đều không biết gì về nỗi buồn được che đậy rất khéo đó. Tới ga Duntz, cô cảm thấy mình tỉnh ngộ và hơi cay đắng vì chỉ thấy có một cỗ xe do bà bá tước thuê để đón gia đình mình. Lẽ ra các vị chủ nhân ở Runsdorf phải có những cỗ xe riêng cùng với đoàn tùy tùng. Nhưng có lẽ họ xét thấy gia đình giáo sư là những khách không quan trọng mấy, chẳng cần phải nghi thức rườm rà. Nhưng rồi cơn phật ý đầu tiên qua đi, cô gái biết điều Marysia suy nghĩ: “Dù sao cũng chẳng cần. Chiếc xe cổ lỗ này đối với gia đình ta cũng còn tốt chán. Và trong quy ước với bà bá tước Lendau không có khoản tha hồ sử dụng xe của bà ta”. Cỗ xe đi xuống dốc đã được một lúc lâu. Bỗng nhiên nó dừng lại. Dưới ánh sáng những ngọn đèn treo, Marysia nhận thấy một hàng rào rộng lớn, phía trên kia một cái sân có vẻ mênh mông, bề mặt một ngôi nhà đồ sộ với nhiều cửa kính ở tầng trệt được thắp sáng. ngay cả ở trong sân, những chấm sáng cho biết có rất nhiều cỗ xe đậu. Người đánh xe cho cỗ xe tồi tàn của mình đi vào trong và dừng lại trước một bậc thềm hình vòng cung lớn. Lúc đó có tiếng vó ngựa. Một kỵ mã xuất hiện, nhảy xuống đất rồi đưa ra một tờ giấy cho một gia nhân mặc chế phục màu sẫm vừa mới xuất hiện, và nói: - Một điện tín cho Nam tước Holberg. Gia nhân bước đi. Trong thời gian đó, ông giáo sư và Marysia bước xuống xe. Để ông bố đi dạo vài bước cho tỉnh ngủ, Marysia bước lên thềm tìm người để hỏi. Tiền sảnh, trần hình vòm, rộng lớn trang trí những đồ trần thiết trên tường, được thắp sáng nhưng chẳng có ai. Âm thanh của một dàn nhạc đang chơi một điệu van, vọng đến tận tai cô gái. Marysia ngần ngừ tự hỏi không biết nên đi theo phía nào. Một gia nhân xuất hiện, đó là một ông già cao lớn và khôn khan, râu tóc bạc trắng, bao quanh một khuôn mặt khắc khổ, trên đó cặp mắt là hai điểm chói rất sáng. Marysia hỏi: - Chúng tôi là những người đang được nữ bá tước Lendau chờ đợi. Ông ta trùm lên cô một cái nhìn hoài nghi và cặp lông mày nhíu lại rất nhanh rồi cất tiếng nói: - Giáo sư Lienkwicz và các con phải không ạ? Thưa cô vậy thì rất tốt. Tôi xin hướng dẫn các vị đến chỗ ở. XIn mời vào trong lúc tôi đi báo nguời hầu phòng. Ông ta chỉ vào một căn phòng rộng lớn, có lẽ là phòng quần áo, bởi vì trông thấy ở đấy có rất nhiều áo phụ nữ và áo khoác. Marysia ngồi xuống một chiếc ghế dài nhỏ và cha cô đi tới, ông nói: - Người gia nhân ấy trông thật oai nghiêm. Nếu các ông chủ cũng cùng tỷ lệ như vậy… - Con không thích vẻ mặt ấy. Cặp mắt chẳng đáng ưa chút nào… Cô ngừng lại vì nghe có tiếng nói đằng sau một cánh cửa hé mở. Những tiếng nói đó đến tai cô, giọng đàn ông, rõ ràng và lạnh lẽo: “Chúng tôi rất lấy làm tiếc vì cái tin không hay này, làm chúng tôi không được đón tiếp ông ngay từ đầu dạ hội”. Đồng thời cánh cửa mở rộng. Một cô còn trẻ xuất hiện trong bộ tuyn hồng, theo sau là một ông quãng năm mươi tuổi, to lớn và khỏe mạnh, bộ mặt đóng khung trong bộ râu hoa râm gọt sửa rất khéo. Đằng sau họ là một thanh niên cao mảnh, mặc bộ đồ dạ hội với một vẻ thượng lưu quý tộc. Hai người đi trước liếc nhìn ngạc nhiên và khá khinh miệt vài giây bố con giáo sư đáng đứng lên. Một vẻ kinh ngạc xuất hiện vài giây trong cặp mắt của người thanh niên đi sau. Rồ bỗng nhiên anh có cử chỉ của một người đang tự nhớ ra: “Phải rồi” - Thưa ông, ông là giáo sư Lienkwicz phải không ạ? Anh thanh niên nói và đáp lại một cách lịch sự nhưng hơi ngạo mạn, lời chào của hai bố con. - Vâng tôi đây. Ông có phải là bá tước Lendau mà tôi đang có vinh dự được nói chuyện không? - Vâng, tôi là bá tước Walther Lendau … gia nhân chúng tôi đã biết để phục vụ ông chưa đấy ạ, thưa giáo sư? - Thưa bá tước, rồi ạ. - Vậy thì tốt. Tôi mong rằng ở đây ông sẽ được hài lòng. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ người chủ nhà, ông ta giơ tay mời hai bố con ngồi ghế rồi quay lại với đám khách của mình, bên cạnh họ đang lăng xăng một người đầy tớ vừa xuất hiện. - Tôi mong rằng tai nạn vừa xảy ra cho bác cô không đem lại hậu quả đáng tiếc, Bá tước nói với một thiếu nữ đang buộc chiếc áo choàng bằng sa tanh trắng. Người hầu của ông có thể đã báo động quá sớm… - Theo thói quen của ông ấy. Wihem là một con chó rất trung thành, chỉ mỗi nỗi đau của chủ cũng làm cho nó cuống lên! Cô gái trả lời với một nụ cười chế giễu để lộ bộ răng xinh xắn. Quả thực thiếu nữ ấy là một cô gái rất xinh, nhỏ nhắn, mảnh dẻ như một con búp bê đắt tiền. Trong bộ mặt tươi tắn, sáng chói đôi mắt đen. Cô có nhũng cử chỉ duyên dáng , đôi khi sốt ruột như một đứa bé nghịch ngợm. Với câu nhận xét của người có bộ râu hoa râm, cô gái trả lời bằng một cái nhíu lông mày. Bá tước Lendau nói với một nụ cười mà Marysia nhận xét là hơi chua cay: - Tiểu thư Holberg tiếc cuộc dạ hội. Lẽ ra ông cố vấn tội nghiệp ấy nên chọn lúc khác để mà ngã cầu thang. Bộ mặt xinh đẹp hơi nhíu lại rồi dịu ngay: - Anh cho em là con người phù phiếm sao? Tiếc cuộc dạ hội trong khi bác em bị đau đớn. Không đâu. Nhưng em đang bực mình vì không cài được chiếc áo này. Kiên nhẫn nào cha ơi… xong rồi đây này. Mong sớm gặp mặt, bá tước Lendau nhé. - Vâng, sớm gặp nhau phải không bá tước? Ông Holberg nói và bắt tay bá tước. Chúng tôi trông mong ông, trong buổi dạ hội ngày 15… Tuy nhiên phải là không có gì nghiêm trọng cho ông bác chúng ta. - Tôi nghĩ là tôi có thể đến được theo lời mời của bác, bá tước trả lời không vội vã. Trong những kiểu cách lịch sự ấy có một sự chiếu cố ngạo mạn làm Marysia phải kinh ngạc. Quả thật trông ông ta giống một đấng anh quân cùng các thần dân hơn là một vị chủ nhà tiễn đưa khách ngang hàng cùng với mình. Cả ba ra khỏi phòng quần áo, lúc đi qua, tiểu thư Holberg liếc mắt nhìn Marysia trong bộ quần áo giản dị. Tấm voan mỏng để cho cặp mắt ảm đạm của tiểu thư nhìn thấy được làn da tuyệt diệu và cặp mắt xanh sáng và đường hoàng có một vẻ đẹp hiếm có. Cô tiểu thư xinh đẹp kiêu kỳ quay mặt đi và cầm lấy cánh tay của bá tước Lendau. Mấy phút sau người gia nhân lúc nãy xuất hiện, theo sau là một người hầu nữ đã có tuổi tay cầm một chiếc đèn. - Thưa ông giáo, mời ông đi theo người nữ hầu phòng này. - Nhưng chúng tôi còn phải mang đứa con trai tôi, nó không đi được. Họ đi ra khỏi phòng quần áo để đến cỗ xe. Trên ngưỡng cửa bá tước Lendau còn đứng ở thềm dưới, ông Holberg và con gái đã ngồi vào trong một cỗ xe hào nhoáng, vì nó mà cỗ xe thuê đã phải lùi xa. Bá tước tránh sang một bên và hững hờ nhìn hai bố con giáo sư. Cỗ xe hào nhoáng lao đi, cỗ xe thuê lại tiến sát vào thềm. Giáo sư và Marysia ôm lấy Alexy như vẫn thường làm và nhẹ nhàng khênh cậu bé lên thềm. Bá tước còn đứng trong phòng quần áo đang bận dựng lại một vũ khí cổ trong phòng những đồ trang trí trên tường. Ông quay lại nhìn nhóm người gồm ba bố con giáo sư rồi lên tiếng oai vệ gọi: - Heintz! Đồng thời tay ông chỉ vào Marysia đang nâng phía trên thân thể em trai cô, bộ mặt thản nhiên của ông hơi nheo lại. Người đầy tớ lập tức tiến lên toan thay thế cho Marysia. - Ôi, xin cám ơn ông. Chúng tôi quen như thế này rồi. Vả lại em tôi cũng rất nhẹ. Quả thật là Alexy rất gầy, dưới ánh đèn dầu, cậu có một màu trắng trông như cẩm thạch càng làm nổi bật cặp mắt đen to và ưu tư. Marysia chợt nhìn thất một cái nhìn đầy thiện cảm của bá tước Lendau đối với em trai mình. Ra khỏi phòng đọc sách được thắp sáng, gia đình giáo sư đi theo bà già Octavia, qua những hành lang mờ tối, rất rộng, vòm trần rất cao, trong đó tiếng bước chân của họ vang lên một cách kỳ lạ. Cuối cùng bà già mở một cánh cửa và nói: - Thưa giáo sư, đây là căn hộ của ông. Họ bước vào một căn phòng tối om và bà già vội vã đi châm đèn. Sau đó bà đi ra để soi sáng cho Heintz và nguời đánh xe đang khiêng các hành lý. - Chắc là ông và cô cậu đói lắm rồi phải không? - Không đâu. Giáo sư đáp và ngồi xuống một cái ghế bành. Chúng tôi thấy là cần được ngủ hơn, phải không Marysia? - Tuy nhiên, con thấy là chúng ta nên ăn một chút thì hơn… Nhưng với thực phẩm còn lại trong chuyến đi cũng đủ cho gia đình chúng tôi rồi, Marysia nói thêm và quay về phía bà già. - Ít ra tôi cũng phải mang đến cho ông và cô cậu một món xúp nóng để ăn cho lại sức, nhất là cho cậu đây, Octavia nói với một nụ cười đôn hậu. Octavia là một bà già nhỏ bé, nhăn nheo, bộ mặt niềm nở đóng khung trong một chiếc mũ chụp đen hình ống. Marysia thích bà hơn ông Heintz trịnh trọng, ông ta coi ba bố con cô như đứng từ trên cao oai vệ nhìn xuống. Trong khi bà Octavia đi ra, Marysia bắt đầu xem xét nơi ở của mình. Căn hộ này gồm bốn buồng rất rộng, trải những bức thảm đã cũ và bày biện toàn đồ đạc nặng và chắc chắn nhưng không đẹp. Một cảm giác oai nghiêm lạnh lẽo toát ra từ những căn buồng ảm đạm này mà chỉ một phần lớn được chiếu sáng do ngọn đèn Marysia cầm. Trái tim Marysia hơi se lại, cuộc bước vào đời mới này tràn ngập lòng cô một nỗi buồn man mác. Nhưng đó chỉ là một cảm giác thoáng qua. Lập tức cô gái khôn ngoan Marysia định thần lại và suy xét tình hình một cách rõ ràng. Cô nghĩ bụng: “Những thứ cần thiết đã có đầy đủ, đó là chủ yếu cho chúng ta. Trong ngôi nhà cổ kính này, tất cả đều vĩ đại và cổ lỗ, ban đầu chẳng thể đem lại niềm vui, nhưng cần phải làm quen nhanh chóng rồi cuối cùng sẽ yêu mến nó. Ban ngày, dưới ánh sáng mặt trời, những căn phòng này trông sẽ không buồn thảm nữa, và đồ đạc của chúng ta cũng sắp tới, tha hồ mà bày biện cho thích mắt. Vả lại buồng rất rộng, hoàn toàn thoáng khí, rất tốt cho Alexy”. Marysia lại gần một cửa sổ và mở ra. Dưới ánh trăng mờ ảo, cô thấy một khoảng rộng lớn để trần, bên trên dựng một dãy cột tròng. Phía bên ngoài cô đoán là những cây cối đang bị gió rung chuyển. “Phải, Alexy tha hồ mà có không khí, cả ba cũng vậy” Cô nghĩ thế và thấy vui. Cô đóng cửa lại và tới chỗ ba. Bà già bước vào bưng một khay xúp và bát đĩa. Marysia giúp bà sắp xếp bàn ăn và nhận xét: - Chúng tôi đến không phải lúc, tối nay ở đây bận lắm có phải không? - Thưa cô, quả là bận lắm. Nhưng bà bá tước nhớ ra quá muộn là gia đình cô đến hôm nay, nếu không bà sẽ đề nghị chậm lại một ngày. Nhưng cũng chẳng sao cả. Làm việc thêm một tí. Heintz và tôi đã quen thế rồi. Tuy nhiên thấy bà có vẻ mệt mỏi lắm, Marysia thương tình không để bà phục vụ nữa, cô nói: - Thôi, bà để mặc chúng tôi và về nghỉ đi. - Về nghỉ à? bà già lẩm lẩm với một nụ cười buồn bã. Sau khi đã nhìn lại một lần cuối cùng nơi ở của các vị khách mới, bà đi ra. Sau khi ăn xong, ba bố con ai nấy về chỗ ở riêng của mình. Marysia đã chọn chỗ khuất nhất, nhưng ban ngày nó phải khá sáng sủa do có ba cửa sổ cao và to. Sau khi đã cầu kinh xong, cô gái trèo lên một cái giường rộng kê tựa vào phía tường dài nhất. Bỗng nhiên cô lẩm bẩm: “Làm sao ở đây lắm gió thế này. Kìa tấm giấy dán tường lay động, phải có một cửa ra vào phía sau?” Cô lấy tay vén tấm thảm dùng làm tường mà giường cô kê sát vào đấy. Quả là có một cửa ra vào đóng lại bằng một cái chốt đã gỉ. Đưa bàn tay ra, Marysia nhận thấy có gió lùa vào qua những khe hở khá lớn. Cô liền trở dậy, khoác chiếc áo ngủ rồi đi ra khỏi giường. Sau khi đã dùng khá nhiều sức, cô mở được chốt cửa. Cầm chiếc đèn, cô mở cánh cửa bằng gỗ sên, nó kêu lên một cách đau đớn, và cô tiến mấy bước vào trong một hành lang lát đá trắng và đen mà thành phía đối diện là những cửa sổ rộng chỉ cách nhau một khoảng tường hẹp treo một bức chân dung. Tấm hình lớn ở cánh cửa sổ bị vỡ và từ đó gió lùa vào. Cô gái lại gần và nhìn ra bên ngoài. Cô không nén nổi rùng mình và lẩm bẩm: “Sao kỳ quái thế này?” Dưới ánh sáng mờ ảo của một ánh trăng thoát ra khỏi đám mây, Marysia trông thấy một hồ nhỏ ảm đảm nằm giữa những căn nhà một tầng trong đó có một căn nhà hình thành dãy hành lang dài Marysia đang ở. Giữa hồ dựng lên một thứ thánh đường nhỏ, bên trên là một cây thánh giá quá to - một thứ kiến trúc lạ kỳ, bẹp dí, không thích hợp. Marysia nhận thấy hoàn toàn đen xì như hồ. “Trông thảm sầu quá” Marysia nghĩ và rất kích động. Cô trở về buồng cài chốt cửa lại và kéo giường ra xa hơn để tránh luồng gió. Sau đó cô nằm xuống và ngủ được ngay mặc dù cảm giác khó chịu do cái hồ đen xì và ngôi miếu sầu thảm gây ra. III. Mệt vì cuộc hành trình, hôm sau Alexy phải nằm suốt ngày. Bình tĩnh và chịu đựng như thường lệ, cậu nhìn chị cậu đi lại sắp xếp đồ đạc trong khi ông giáo lôi ra một tập hồ sơ, cô xếp cẩn thận trong hòm. Bà già Octavia bước vào, mang khay café sữa. Bà báo với bố con ông giáo là trong một giờ nữa bà bá tước sẽ tiếp họ. - Ông sẽ tìm đến ông, bởi vì ông không thể biết được lối đi trong hành lang này. Thưa cô Marysia cô có ngủ được ngon không? - Rất ngon. Nhưng thưa bà, có một miếng kính vỡ gió lùa qua đấy mạnh lắm, không biết có bịt lại được không dù chỉ bằng một tờ các tông? - Một miếng kính vỡ à?… trong buồng cô phải không? - Không, trong hành lang bên cạnh. Một vẻ hãi hùng hiện lên trên nét mặt bà Octavia. - Trong hành lang?… vậy là cô đã ra hành lang? Giọng bà run run. - Hay là tôi đã phạm phải một điều gì thất lễ mà không biết chăng? Tôi chỉ muốn tìm xem vì đâu mà có gió vào. - Ồ, không có gì thất lễ đâu. Chẳng ai dám đi ra đấy, nhất là buổi tối. Quả thật là như thế. - … Cần phải nói rằng ban đêm mà ra đến cạnh hồ đen là nguy hiểm lắm. Nó có … ma đấy. Giọng bà đột nhiên hạ thấp xuống và đưa mắt ra xung quanh như chờ đợi một con ma xuất hiện. Marysia cười nói: - Tôi không tin là có ma và tôi xin bảo đảm với bà là tôi không có ý định ban đêm đi vào hành lang khủng khiếp ấy làm gì. Nhưng phải công nhận là quang cảnh cái hồ ấy dễ có những câu chuyện sầu thảm. - Những câu chuyện thôi à? Bà Octavia nói giọng nghẹn ngào. Chính mắt tôi một buổi sáng đã trông thấy xác một cô hầu gái trẻ trạc tuổi tôi bị bóp trên trên bờ hồ, hồi đó tôi mười sáu tuổi. Chính tôi đã chạy đến trước tiên khi nghe thấy tiếng kêu của nữ bá tước Luba. Tới nơi tôi thấy bà đang quỳ gối bên cạnh hồ, hai bàn tay giơ về phía mặt nước đen, ở đấy bà vừa trông thấy bà chị dâu biến mất mà không thể cứu được. - Bà bá tước Luba là ai? - Là bà chị bá tước Amulf, ông nội những bá tước trẻ hiện nay. Ông đã lấy một người vợ kế gốc Ý. Trời ơi bà ta đẹp làm sao. Nữ bá tước Paola...rất dịu dàng, rất nhân hậu. Bà dùng tôi làm hầu phòng. Tôi giúp người vú nuôi cô bé Franziska, ngày nay là nữ tu sĩ Lendau. Thế rồi một hôm, người hầu phòng của bà chạy đến bảo tôi: “Chị Octavia ơi, bà bá tước điên rồi”. Thưa cô, đúng thế. Vào buồng bà, tôi thấy bà đang ngồi vẻ ngơ ngác, thỉnh thoảng lại nhắc: “Cái hồ, cái hồ” “Ông bá tước cùng bà chị chạy đến. Trông thấy chồng và bà chị chồng, nữ bá tước lên một cơn ghê gớm buộc hai người phải rút lui. Bà bá tước Luba nét mặt tái mét. Cảnh tượng đó như gây cho bà một hậu quả ghê gớm. Còn bá tước Amulf, khôntg ai nhận ra bá tước nữa. Người ta thuờng nói tâm tính ông không được tốt lắm. Nhưng dù sao tôi cũng cho ông là người rất yêu vợ, và bà vợ lúc nào cũng tỏ ra rất sung suớng được ở bên ông. “Thầy thuốc được cấp tốc gọi đến, làm dịu được cơn điên nhưng bệnh nhân ít có hy vọng có lý trí trở lại. Những thầy thuốc khác đến thăm cũng không cho được hy vọng gì hơn. Bà ta đã trở lại bình tĩnh nhưng với điều kiện là không trông thấy chồng và chị chồng, cũng không nghe thấy tiếng bước chân của hai người ấy. Bà không nói nữa, nếu có cũng chỉ hãi hùng thốt ra được hai câu: “Cái hồ, cái hồ”. “Thế rồi một buổi tối, trong khi tôi và một người hầu phòng nữa đang ngồi làm việc trong những căn phòng này, dùng làm nơi tạm trú cho khách trong những cuộc săn lớn. Chúng tôi nghe một tiếng kêu hãi hùng. Ôi chỉ nghĩ đến đấy máu tôi đã đông lại trong huyết mạch. Làm sao mà tôi có can đảm chạy đến hành lang mặc dù chân tôi đã run lẩy bẩy? Có lẽ hồi đó tôi can đảm hơn bây giờ. Và tôi trông thấy cô nữ bá tước Luba quỳ bên hồ vặn hai tay vào nhau vừa kêu cứu vừa chỉ xuống mặt nước đang có những xoáy tròn lớn. “Than ôi, chậm quá rồi. Người ta sục tìm đáy hồ rất sâu bằng những cái móc, nhưng cũng không vớt được xác bà bá tước Paola. Có lẽ nó đã bị cuốn vào một đáy giếng rất sâu theo như người ta nói, ở ngay trong lối với miếu thờ. - Thế còn ông chồng bà Paola, ông bảo sao? - Bá tước Amulf lúc ấy đang ở Dufelden. Một liên lạc viên được cấp tốc cử đi báo tin cho bá tước. Và chúng tôi thấy bá tước phóng ngựa về. Trông thấy ông chúng tôi lùi lại sợ hãi, vì ông như một con ma. Sau khi đã nghe những lời giải thích của một người trong chúng tôi, ông chẳng nói chẳng rằng tiến về hồ và cấm không ai được đi theo. Ông đến đấy làm gì? Không bao giờ chúng tôi được biết. Một giờ sau, một chị hầu phòng trông thấy ông từ trong căn nhà bà chị ông đi ra, căn nhà trông xuống hồ đối diện ở hành lang. Chị hầu phòng ấy sợ hãi chạy trốn và kể lại là chị đã nhìn thấy một cặp mắt không phải là của nguời nữa. “Ông giam mình trong thư viện, từ chối mọi thức ăn. Một buổi sáng, Heintz đi qua thấy cửa trước đó đã đóng rất kín được mở ra. Trên bàn giấy của bá tuớc Amulf có một bức thư đề gửi cho con trai ông là Otto, Heintz cầm nó mang đi cho tiểu chủ. Tiểu chủ đọc và biết cha mình đã nhảy xuống hồ. Trong khi đó, rất ngắn gọn, ông cấm không đuợc tìm kiếm xác ông, bởi vì ông muốn được sống yên ổn bên cạnh nữ bá tước Paola, vợ ông. Và bá tước Otto tôn trọng ý muốn cuối cùng của cha. - Quả là những ký ức sầu thảm. Marysia nói, người thiếu phụ tội nghiệp ấy chắc đã bị lôi xuống nước vì ý nghĩ đã ám ảnh bà trong cơ điên loạn. Bà Octavia lắc đầu, lại làm dấu thánh, đáp: - Bà ấy đã trông thấy kẻ đáng nguyền rủa, vì thế đã phát điên. Trước kia bà ấy hoàn toàn trong sáng về tinh thần và vui tươi. Nhưng bà đã trông thấy nó… và từ lúc đó, bà bị nó ám ảnh cho đến ngày lôi bà vào trong hố đen của nó, xuống vực thẳm mở ra dưới ấy. Có những đêm người ta trông thấy họ từ dưới nước đi lên, cả ba người , bá tước Amulf, vợ bá tước và Wolf Ludfell. Giọng của bà già bỗng đượm một vẻ sợ hãi lúc nói đến tên cuối cùng ấy. - Người ấy là ai thế? Alexy hỏi. - Là tên đáng nguyền rủa, tên phản bội. Nó đã ám sát anh cả nó là Rudolf - việc xảy ra hàng trăm năm này – và ném xác ông ấy xuống hồ. Nhưng bà vợ của nó biết tội ác ấy ngoài ý muốn của nó và bà bắt đầu suy sụp dần vì đau khổ. Tên lãnh chúa tàn nhẫn ấy chỉ yêu có vợ, lao vào tuyệt vọng. Mấy giờ trước khi chết, bà vợ ấy cho chồng biết nguyên nhân cái chết của mình và yêu cầu chồng phải sám hối và yêu cầu để tưởng nhớ đến Rudolf xây dựng cái thánh đường để chuộc lỗi ở giữa hồ là nơi chôn xác ông. Wolf đau đớn đến điên cuồng hứa sẽ thực hiện lời hứa của vợ. Quả thực hắn có xây dựng thánh đường, nhưng còn lâu mới sám hối, hắn lao mình vào chè chén say sưa, vào trong ma thuật và tội ác, đến nỗi một hôm lên cơn thác loạn và thất vọng, hắn tự gieo mình xuống hồ…. Và cả xác hắn cũng không tìm thấy. - Vậy thì cái hồ ấy đúng là nấm mồ gia đình. Ông giáo kêu lên. Đã bao giờ người ta nghĩ đến thay nước hồ chưa? - Thưa giáo sư, chẳng ai nghĩ đến. Vả lại cũng nên để những xác chết ấy đuợc yên nghỉ. - Và ông Lendau hiện nay là những người kế thừa gia đình Wolf? - Một cách gián tiếp. Wolf chết không có con và gia tài chuyển sang ngành thứ, đã giàu có và thế lực, từ đó các vị chúa công trẻ của chúng tôi mới là trực tiếp. - Đã có bao giờ bà trông thấy con ma ghê gớm ấy chưa? Marysia mỉm cười hỏi. Bà già giơ tay lên trời đáp: - Nếu như vậy, tôi đã chẳng còn ở đây, thưa cô. Kẻ nào mà trông thấy nó đừng có hòng mà còn sống trên đời này. Đó là trường hợp cô hầu gái trẻ, bạn đồng nghiệp của tôi trước kia mà tôi đã nói chuyện với cô lúc nãy. Sự tò mò đã làm cô toi mạng. Cô ta chẳng biết sợ là gì, cũng như cô, và cô thấy đấy, cô ta đã bị trừng phạt như thế nào? … bà Octavia lại vội vàng hỏi thêm vì muốn lái sang câu chuyện khác – Thưa cô, nhà ta ở đây thấy có được không ạ? - Tốt lắm. Không khí tuyệt diệu, nó làm khỏe người. Marysia lại gần một cửa sổ và nhìn một lúc nền xanh gồm những cây cối trong công viên. Gần hơn là khoảng trống trông thấy tối hôm qua. Một lớp cỏ dày phủ lên, cả trên dãy cột bằng đá đen và trên cái bể nước cổ đã vỡ xây ở trung tâm, rêu điểm thành những vệt xanh lớn. Nơi này rõ ràng đã bỏ không trước khi gia đình giáo sư đến. - Lúc đầu bà bá tước định bố trí gia đình cô ở trên gác một kia đấy. Octavia nói và lại gần cô gái. Trên đó mà nhìn ra thật là tuyệt đẹp. Nhưng sau đó bà nghĩ là ở tầng trệt sẽ tiện hơn cho cậu nhà ta. Vả lại các phòng trên gác đều bỏ không cả, do đó ông và cô cậu lúc nào thích đều có thể lên đấy mà ngắm cảnh rừng. Nói xong bà già đi ra và Marysia lại bắt tay vào sắp xếp. Cô gái đã tìm thấy niềm vui thường ngày, ánh nắng mặt trời tràn ngập trong phòng hướng nam và cùng với nó không khí trong lành đượm mùi hương của rừng cây. Những tia nắng vàng nhảy nhót trong những căn buồng rộng lớn và trang nghiêm, chiếu sáng những đồ đạc cổ và móc những tia lửa trên dây đèn cổ treo trong phòng giáo sư. Alexy đã tỉnh táo, cặp mắt ảm đạm của cậu như mở to hơn để hấp thụ ánh sáng tốt lành ấy. Cậu kêu lên vui vẻ. - Lâu đài thần thoại này tuyệt thật. Những bức tường thế kỷ này hẳn được nghe và trông thấy biết bao chuyện thần thoại. Cần phải dò hỏi bà Octavia, có phải không chị Marysia? - Ồ, chị chẳng yêu cầu gì hơn. Chị rất thích nghe những câu chuyện cổ. Thực tế là Marysia phối hợp được những đức tính thực dụng thừa hưởng của mẹ và lòng ham muốn lý trí của ông bố. Đặc biệt là quá khứ, cũng như em trai, hấp dẫn cô và cô gái khôn ngoan Marysia không hề giấu giếm thích nghe những câu chuyện từ thời trung cổ, ly kỳ và khủng khiếp đã đuợc kể trong bối cảnh lịch sử hay truyền thuyết dân gian. Vì vậy cô rất thích thú đã phát hiện ngay từ buổi đầu, Runsdorf có ma và cái hồ đen bí mật đã chứa chấp những nạn nhân của nó. Đến giờ hẹn, bà Octavia trở lại. Qua những hành lang vô tận, ba bố con ông giáo đi theo bà già tiến đến dãy nhà chính, trên gác là gia đình ở, còn tầng trệt là nơi tiếp tân. Bà Octavia đưa hai bố con ông giáo vào phòng khách trang trí những cây sên cổ chạm trổ và những tấm thảm cổ. Một người đàn bà thân hình bé nhỏ nhưng khỏe, mặc rất đơn giản một bộ đồ bằng len đen, đang đứng cạnh cửa sổ. Bà ta quay lại và nghiêng đầu đáp lễ khách. Bà lên tiếng giọng lịch sự và lạnh: - Xin chào ông và cô. Hai vị đi đường có được bình an không? Sau khi ông đã trả lời mấy câu tỏ ý hài lòng về tình hình Runsdorf, bà ta giơ tay chỉ ghế mời ngồi và nói: - Vâng, gia đình ông ở đây sẽ rất tốt. Cuộc sống thanh bình và gia đình ông sẽ hoàn toàn tự do trong ngôi nhà này. Octavia sẽ phục vụ mấy bố con ông. - Cháu không cần người phục vụ, - Marysia ngắt lời bà. - Ở Vienne cháu làm lấy hết. Cô trông thấy như có ánh vui vẻ trong cặp mắt của bà chủ nhà. - Nếu cô muốn thế, cô được hoàn toàn tự do, sẽ có Rosine mang thức ăn đến và nếu cần gì cô cứ nói. Vậy về phần ấy giải quyết xong rồi nhé? Bây giờ ta bàn đến phần dạy học. Bà bá tước có một giọng nói rõ ràng, hơi ngắn, làm Marysia nhớ đến giọng nói của bá tước Lendau được nghe tối hôm qua. Vả lại đó là điểm duy nhất giống nhau giữa hai mẹ con. Sau mấy phút nói chuyện, cô nhận thấy còn có điểm giống nhau nữa. Trên bộ mặt héo hắt mệt mỏi ấy có lẽ không bao giờ có sắc đẹp nhưng tươi tốt, có duyên trong cử chỉ và trong sự đón tiếp, cô nhận thấy có một phong cách quý phái, vẻ cao ngạo hạ cố của bề trên mà cô đã nhận thấy ở bá tước Lendau. - Ông sẽ có ba người học trò. Con trai tôi tên là Gultram mười ba tuổi. Helena và Valeria mười một và mười hai. Hai bố con ông phân chia nhau các bài giảng như thế nào tùy ý. Tôi không có một chút ý định nào cho các con tôi trở thành thông thái. Đó không phải là phong tục trong gia đình chúng tôi. Chỉ cần chúng có học thức, đó là yêu cầu của họ nhà Lendau. Nói như vậy, bà có một âm vang kiêu hãnh trong giọng nói và cặp mắt xám hơi mờ ảo của bà phấn khởi lên trong mấy giây. Bà nói tiếp: - Để tôi gọi chúng lên ra mắt thầy và cô giáo. Ông sẽ bắt đầu lên lớp khi nào ông thấy thuận tiện. Người ta không thể nào không thừa nhận có một vẻ lễ độ nào đó và những ý định tốt đẹp của bà bá tước. Có lẽ lòng kiêu ngạo về chủng tộc đã ngăn cách gia đình ông giáo với bà, và hàng rào giá lạnh ấy Marysia đã nhận thấy ngay từ đầu. Cô còn cảm thấy nó ở ngay giữa cô và các học trò mới. Gultram, một cậu thiếu niên tóc hung lỏng khỏng; Helena, một cô bé tóc nâu có những nét nhỏ nhắn như anh cả; Valeria, một cô bé tóc hung mập mạp vẻ mặt bình thản và có vẻ hơi buồn ngủ, tất cả đều lễ phép và cũng bộc lộ một vẻ cao ngạo như muốn nói với thầy cô giáo "Chúng tôi ở trên thầy cô nhiều, do đó thầy cô nên thấy rất có vinh dự được dạy những học trò như chúng tôi". Lúc đi về, Marysia bàn với bố: - Đối với chúng ta chỉ có những quan hệ cần thiết mà thôi. Thái độ của họ đối với tất cả mọi người cho chúng ta thấy rõ ràng là không thể làm khác được. Hai cha con đi theo hành lang mà họ cho là đúng như bà Octavia đã dẫn đi lúc nãy. Đến đầu hành lang trước một cánh cửa mở để lộ một căn phòng lớn tường trát thạch cao. Giữa phòng là một cái bàn trên để đầy những thức ăn còn thừa: thịt vằm nhồi gà rút xương, những khúc cá bọc thịt đông, bánh ngọt, bánh ngọt đã bị vỡ, những chai champagne rỗng. Đứng trước bàn và quay lưng ra cửa là một bà nhỏ người, mặc bộ đồ đen nâu. Trên gáy rủ xuống những mớ tóc hung dày. Đột nhiên bà ta quay phắt lại, mặt còn rất trẻ với những nét khá đều đặn, nước da thanh nhã và cặp mắt xám thẫm, sâu và có ý tứ. Bà nhìn hai người lạ với vẻ ngạc nhiên và bực tức. Ông giáo tiến lên mấy bước và cúi đầu. - Xin lỗi bà... chúng tôi bị lạc trên hành lang lạ này và không biết làm sao trở về chỗ ở được. Cặp mắt thiếu phụ dịu lại: - Điều đó tôi không lấy làm lạ. Tôi sẽ chỉ đường. Rosine đâu! Từ buồng bên cạnh đi ra một hầu gái, có lẽ cô ta đang bận một công việc lau chùi nặng nhọc, vì trên trán cô ta lấm tấm những giọt mồ hôi. "... Rosine, hãy chỉ đường cho giáo sư về nơi ở của ông". Ban lệnh đó xong, thiếu phụ tóc hung duyên dáng nghiêng mình đáp lại câu cám ơn của hai bố con giáo sư. Rồi hai bố con đi theo người hầu gái. - Người thiếu phụ ấy có lẽ là con gái cả bà bá tước, vì nom hai người giống nhau lắm, - ông giáo nói khi chỉ có một mình hai bố con với nhau. Rosine đã đi về sau khi đã dẫn đúng đường cho họ. - Chắc thế. Diện mạo bà ta nom cũng dễ coi mặc dù vẻ cao ngạo ấy như có cả trong gia đình họ. Nhưng thật ra thì cũng chẳng can hệ gì đến bố con ta. Buổi trưa hôm đó, Heintz đến gõ cửa buồng ông giáo. Lão mang đến một tờ giấy để dán thay vào chỗ miếng kính vỡ. Lão giải thích: - Sau này người ta sẽ thay miếng kính khác, bởi vì ở đây không có sẵn thợ. Trong khi lão làm nhiệm vụ, ông giáo ngắm rất lâu mặt nước kỳ lạ mà ánh nắng mặt trời phản chiếu lên những tia có màu xanh lá cây. Ông lên tiếng hỏi lão: - Do đâu mà mặt nước có màu ấy? - Do bản chất đáy hồ, có lẽ thế! Heintz đáp và quay mặt lại - phải chăng là ánh phản chiếu của nước hồ ảm đạm? Ông giáo trầm tư một lát như ngẫm nghĩ đến câu trả lời vắn tắt ấy rồi ông lại nói: - Nếu như tôi là các ngài lãnh chúa ở đây, tôi sẽ thay nước hồ. Lão già rùng mình và đột nhiên nói, tay không ngừng công việc: - Để làm gì? Nhằm mục đích gì? - Để biết được cấu tạo của nó. Thế rồi, nếu có thể tìm những xác chết chìm dưới đó, mang chôn vào đất thánh. - Chúng yên ổn dưới đó rồi, - Heintz làu bàu và chấm mạnh chổi lông vào bát hồ. Tiếp sau cha, Marysia bước vào hành lang và gọi cha chỉ cho ông xem rất nhiều bức chân dung treo trong hành lang ấy. Một số do những hoạ sĩ bậc thầy có ký tên bên dưới. Ông lãnh chúa hiện nay ở Runsdorf, bá tước Lendau, là người thừa kế theo kiểu các tổ tiên quý tộc của ông. Ở hầu khắp người ta thấy cùng một khuôn mặt hơi dài, nước da mờ mờ, tóc nâu, thái độ cao ngạo hơi khinh khỉnh thể hiện ở người cháu trẻ. Chỉ có cặp mắt là khác nhau: to hoặc nhỏ, trong sáng hoặc ảm đạm, tươi cười hoặc nghiêm khắc, thường là khắc nghiệt, oai vệ, rất ít biểu lộ nhân hậu, hiền lành. Một trong những vị bá tước Lendau ấy có diện mạo rất có cảm tình. Ông ấy vào trạc bốn mươi tuổi và mặc quần áo kiểu đầu thế kỷ XIX, cặp mắt nâu rất đẹp, rất hiền lành và rất sâu sắc tỏ vẻ có thiện cảm với những người bình dân mà các bạn ông coi khinh từ trên đỉnh cao của tầng lớp quý tộc. Marysia thốt lên lúc đến trước chân dung một thiếu phụ: - Ôi, một con người đẹp làm sao! Thiếu phụ đó đội trên đầu bộ tóc nâu một vành hoa quận chúa. Bộ áo gấm đỏ rực của bà lắc rắc những đồ nữ trang. Bà ngẩng cái đầu nhỏ nhắn lên một cách kiêu kỳ và nhìn trừng trừng vào Marysia với cặp mắt ảm đạm và khắc nghiệt. Lão Heintz nói cộc lốc: - Đó là quận chúa đương vị Darnstadt tức bá tước Nathilde Lendau! Đã làm xong việc, lão lại gần hai bố con ông giáo, nói tiếp: - Có rất nhiều mối thông gia hoàng tộc với gia đình Lendau. Chị bà quận chúa xinh đẹp Nathilde cũng được quận công Lorraine cầu hôn. Nhưng bà từ chối bởi vì bà yêu Rudolph Urbrecht, một quý tộc nông thôn đã cứu tính mạng bà trong một cuộc đi săn. Thấy bà kiên trì từ chối, bá tước cố giam bà vào trong kia... - Heintz chỉ tay vào căn nhà đối diện với hành lang phía bên kia bờ hồ, rồi nói tiếp. - Ông thề là bà chỉ có thể ra khỏi nơi đó khi đã là vợ chưa cưới của quận công hay là chết. - Bà ấy chọn thế nào? - Ông giáo hỏi. - Nhà giam vĩnh viễn. Bà suy sụp dần dần và một hôm người ta thấy bà không còn sống nữa. Nhưng những người Lendau vẫn cứ coi tên của họ là vinh quang trên mọi quan niệm. Một thỏa mãn kiêu kỳ rung lên trong giọng nói của lão già, đầu lão ngẩng cao lên, một tia lửa xuyên qua cái nhìn sắc sảo của lão. Lão thấy như niềm vinh quang ấy rơi xuống và thấm sâu vào tâm hồn lão. - Tội nghiệp người thiếu nữ! - Marysia lẩm bẩm. - Vậy là cha cô không có tình cảm gì với cô? - Ông ấy tuân theo yêu cầu của đẳng cấp mình, - lão Heintz nói với một giọng khắc nghiệt. - Một bá tước Lendau không thể hành động như một người thường đâu. Ông phải nêu gương cho những người ở thế hệ sau, cho các nữ bá tước Lendau đang có xu hướng bắt chước con gái Walburge của ông muốn nhìn xuống dưới. Trong gia đình, nếu có vấn đề thành hôn, trái tim không bao giờ được đếm xỉa đến, chỉ cần môn đăng hộ đối, nhất là về nguồn gốc. - Tội nghiệp những người đàn bà, - Marysia nói và nắm lấy tay cha để đi về nhà. Lúc đi qua ông lãnh chúa có bộ mặt dễ mến, cô dừng lại và hỏi: - Ông này là ai thế? Chiếc chổi lông rơi khỏi tay Heintz. Lão cúi xuống nhặt và trả lời: - Bá tước Eberhard đấy. Vào đến buồng, thấy lão sắp ra về, ông giáo hỏi lão: - Từ đây đến Nunsthel có xa không? - Đi bộ nhanh nhất chừng nửa giờ. - Đường đi không xấu chứ? - Một quãng đường rừng thật tốt, nhưng hơi lên dốc. Nunsthel ở trên lưng chừng núi. Xem chừng lão Heintz muốn vội vã ra về. Ông giáo thôi không hỏi những câu hỏi khác, ông để dành hỏi bà Octavia, bà có vẻ mau chuyện hơn lão già cứng nhắc này. Quả nhiên, bà già chỉ dẫn mọi điều cần thiết và nói khá dài về tình hình sức khỏe và tinh thần của ông giám thủ Conrad Duntz. - Mặc dù đã năm mươi tuổi, ông còn là người đàn ông đẹp nhất vùng. Và thông minh làm sao! Đại công tước Joseph tín nhiệm ông ấy lắm. Cùng với lòng từ thiện và nhân hậu, các cấp dưới và những người nghèo khổ mến ông ấy lắm. - Thế còn các con cái? - Con trai ông là Heinrich không giống ông ấy lắm về thể chất, nhưng người ta nói là cũng tốt như ông. Cô con gái đầu lòng vừa mới ra trường năm ngoái, cô gái bé mới mười hai tuổi. Một gia đình tốt đẹp, hoà thuận, sống rất giản dị. IV. Tuần lễ sau, gia đình ông giáo lên đường đi Nunsthel. Bà Octavia đã chỉ cho họ một cái cửa nhỏ trong công viên trông thẳng xuống con đường xuyên qua rừng, dẫn đến nhà ông giám thủ. Một lúc sau, chiếc xe đẩy của Alexy đi vào con đường đó do cha cậu và Marysia đẩy; bởi vì con đường hơi lên dốc như lão Heintz đã nói. Cặp mắt của ba bố con sung sướng nhìn vào trong chiều sâu của những kẽ tối và sáng, trong đó những cây cổ thụ in rõ bóng của chúng và hỗn hợp các cành đầy lá xuân tươi tốt. Phổi họ hít thở không khí trong lành của rừng núi chứa đầy mùi nhựa cây và biết bao hương vị của rừng. Từ bụi cây hiện ra một con chó đen to lớn rồi có tiếng gọi giọng run run: - Lại đây, Saladin! Con chó đứng dừng lại. Mấy bố con ông giáo cũng dừng lại. Họ trông thấy từ lùm cây đi ra một ông già nhỏ bé gày còm, mặc bộ quần áo cầu kỳ lối cổ. Bộ mặt cạo nhẵn biểu lộ sự tốt bụng và vui vẻ. Ông già vội bỏ mũ chào mấy bố con. - Xin các người tha lỗi cho con chó hung hăng này. Nó cứ tưởng trong rừng là nhà của nó... Nó có làm con sợ hãi không con? Ông già hỏi Alexy, cậu mỉm cười trả lời: - Thưa bác, chỉ ít thôi ạ! - Tốt lắm! Suýt nữa thì tôi phải ân hận!... Xin cho tôi được nhân danh láng giềng tự giới thiệu... Vì tôi tin chắc ông là giáo sư Lienkwicz. Thấy ông giáo nghiêng mình tỏ dấu hiệu đồng ý, ông già liền nói: - Tôi là bác sĩ Berdeck. - Bác sĩ Berdeck? Một thầy thuốc thông thái đã đào tạo được rất nhiều học trò giỏi? - Vâng, - ông già mỉm cười nói. - Đã mười năm nay tôi về hưu trí ở đây, trong khu rừng quê hương mà tôi có một ngôi nhà rất gần với công viên Runsdorf. Hai người thân ái bắt tay nhau. Ông giáo lấy làm sung sướng được làm quen với một ông thầy thuốc danh tiếng mà ở Vienne ông đã được nghe. - Tôi cũng sung sướng được có một ông láng giềng đến vừa đúng dịp! - Bác sĩ kêu lên vui vẻ. - Thưa giáo sư, tôi đã nghe nói về ông, tôi đã đọc và rất thích những tác phẩm của ông. Tôi có thể hy vọng chúng ta sẽ lại gặp nhau luôn không? - Xin rất vui lòng! - Khi nào tôi đến thăm bá tước Lendau, tôi sẽ tận dụng cơ hội để bắt tay giáo sư. - Bá tước có bệnh à? - Không đâu! Ông ấy muốn cho tôi vinh dự được có một người bạn và một người học trò là chính ông ấy. - Ông ấy nghiên cứu ngành y à? - Vâng, nhưng chỉ nghiệp dư thôi, tất nhiên. Thật là một người thông minh và say sưa nghề nghiệp. Ông ấy là thầy thuốc trong tâm hồn, và nếu ông ấy không phải là bá tước Lendau, ông ấy sẽ trở nên một nhà thông thái, một trong những thầy thuốc danh tiếng nhất trong thời đại chúng ta. Marysia hỏi: - Thưa bác, vì sao tầng lớp ông ấy lại ngăn cản không để ông ấy theo đuổi cái nghề cao đẹp và hữu ích ấy? Ông già bé nhỏ tỏ vẻ ngạc nhiên gần như bất bình về câu hỏi đó: - Vì sao à? Thưa cô, không một bá tước Lendau nào lại quên mất truyền thống của gia đình! Thầy thuốc, kẻ đem hiểu biết của mình ra buôn bán như tôi, Berdeck kẻ thường dân! Những tổ tiên quý tộc của ông ta sẽ chui ra khỏi nấm mồ để nguyền rủa ông ta. - Cháu không thấy có gì là thất thế đối với kẻ cương quyết cắt đứt truyền thống hủ bại và ích kỷ một cách tệ hại ấy. Một công việc có danh dự và hữu ích đối với kẻ khác chỉ có thể làm tăng giá trị của một người... và trong trường hợp ấy, công việc sẽ đem lại cho bá tước Lendau một ưu việt thật sự, hơn hẳn nguồn gốc gia đình. Ông bác sĩ nhíu cặp lông mày bạc trắng: - Ôi, cô có những ý kiến thật dân chủ! Tôi xin khuyên cô... chớ có tuyên bố như vậy trước các vị lãnh chúa ở Runsdorf... nhưng xin lỗi tôi đã làm chậm cuộc đi chơi của ông và cô! - Chúng tôi còn chán thì giờ vì hình như từ đây đến Nunsthel không còn xa nữa? - Đi bộ chỉ mười phút thôi. Ông giáo sư đến thăm ông giám thủ phải không? Một người tuyệt diệu! Tôi chữa bệnh cho con bé gái Gisele rất xinh của ông ấy. Xin chào và hy vọng sớm gặp lại. Ông bác sĩ chào một cách duyên dáng, gọi chó và đi bước đi nhanh nhẹn. Một lúc sau mấy bố con tới lối vào một khoảng rừng thưa rất rộng. Trên một bãi bằng có ngôi nhà của ông giám thủ và các căn nhà phụ cận, nơi đó thuộc lãnh địa của đại công tước Joseph. Ngôi nhà cổ rất rộng, nom vừa ấm cúng vừa uy nghi, có những cửa sổ khung chạm trổ, mái nhà lợp ngói cổ màu đỏ, các bức tường màu xám, từng chỗ bị những dãy lá dài che lấp. Một khu vườn được chăm sóc khá chu đáo và đầy hoa bao quanh ngôi nhà. Phía bên kia là bức tường xanh của rừng cây. Ông giáo đẩy cánh cửa cổng bằng gỗ đánh vecni. Một tiếng chuông kêu lanh lảnh. Một thanh niên to lớn khỏe mạnh xuất hiện trên ngưỡng cửa. Trông thấy khách, anh tiến ra rất nhanh. - Bác đây rồi! Cháu đã biết tin bác và gia đình đến Runsdorf, và hàng ngày cả nhà cháu mong đợi bác. Xin mời vào, ba cháu có nhà... Thưa cô, xin phép cô được thay thế... Anh ta liền chiếm ngay lấy xe đẩy và Marysia theo bố vào trong nhà. Một người đàn ông cao lớn xuất hiện và đột nhiên reo lên một tiếng và lao đến ôm chặt lấy ông giáo. - Bạn Adrian thân mến, bạn cho chúng tôi một bất ngờ sung sướng quá! Ai dám nghĩ rằng bạn sẽ đến thăm tôi trong xó rừng này?... Nhưng tôi có nhiều điều muốn trách bạn. Tại sao lại đi tìm chỗ ở và làm việc tại nhà những người lạ mà không hỏi tôi? - Bạn ạ, tôi không dám thóc mách... - Thôi đi! Bạn thì bao giờ mà chả kín đáo, chả tế nhị! Và cháu Marysia đây rồi, cháu đã viết thư tán dương bác quá nhiều! Conrad Duntz chào cô thiếu nữ rất lịch sự. Ông cùng tuổi với giáo sư nhưng vẫn còn giữ được vẻ mềm mại, thanh nhã, tráng kiện và vẻ đẹp của tuổi trẻ. Mắt ông xanh, sâu, phản ánh lòng tốt, tính cao cả của tâm hồn và cương nghị đáng mến mà giáo sư đánh giá cao trong người bạn thân nhất của ông. Khách được mời vào phòng tiếp tân là nơi mà gia đình thường sum họp, một căn phòng rộng sáng sủa bày biện một cách thanh bạch và có nhiều hoa. Conrad Duntz bảo Marysia lúc ấy đang ngắm một lẵng hoa bày biện rất khéo: - Bác chơi hoa chỉ ở trình độ tài tử thôi. Con gái lớn của bác đã để bác tùy ý bày biện trong căn phòng này... nhưng Laura và Gisele đâu, Heinrich? Chàng thanh niên nhấc Alexy ra khỏi xe đẩy và để cậu ngồi cẩn thận trong một chiếc ghế bành. Anh quay mặt về phía ông giám thủ với một nụ cười trên bộ mặt rạng rỡ rất dễ mến. - Laura có lẽ đã thấy các vị khách của chúng ta và đang làm dáng cho bé Gisele. Cả Conrad Duntz cũng nở một nụ cười xúc động. - Chúng ta cũng làm hư con bé ấy vì tình trạng sức khỏe của nó. Nhưng may mắn thay bản chất của nó rất tốt... à, đây rồi. Laura Duntz là một cô gái tóc hung, tươi tắn và duyên dáng, rất giống anh. Gisele được thừa hưởng sắc đẹp của cha trừ sức khỏe mà Conrad Duntz lúc nào cũng có. Khi đã chào khách lạ xong, cô bé đến ngồi cạnh cha. Ông đặt một bàn tay lên vuốt ve bộ tóc hung con gái út. Ông nói nửa đùa nửa nghiêm túc. - Xin giới thiệu với mọi người em bé ngu dốt của tôi. Cho đến bây giờ nó hoàn toàn ương ngạnh trong học tập mặc dù chúng tôi đã cố gắng. Alexy ngạc nhiên nhìn cô bé: - Ồ, cháu thấy học là rất thú vị! Cháu có thể học cả ngày được. Gisele lúc lắc mớ tóc đẹp: - Em thích đi chơi trong rừng, và đùa nghịch với những con dê hơn! - Phải, bởi vì cô chạy được, - Alexy lẩm bẩm vẻ cay đắng. Một chút ráng đỏ hiện lên má Gisele, và cặp mắt đẹp của cô bé lộ vẻ ân hận. Cô nghiêng người về phía Alexy và nắm lấy bàn tay cậu: - Nhưng rồi một ngày nào đó anh cũng sẽ chạy được chẳng khác gì em. Không khí của rừng sẽ làm anh khỏi. Có phải thế không ba? - Ba cũng rất mong như thế! Cháu ạ, cháu sẽ không ân hận đã làm quen với quê hương của bác... Thế nào, đối với gia đình Lendau có ổn không? Conrad hỏi ông giáo, ông đáp: - Tốt thôi. Chúng tôi ở lì trong nhà và tiếp tục như thế sau giờ lên lớp. Hôm qua đã bắt đầu rồi và Marysia bắn phát súng đầu tiên. - Bác có hài lòng về các học trò không? - Heinrich hỏi. - Bây giờ thì chưa thể nói gì được. Cô gái lớn tên là Hélene có vẻ rất thông minh. Valeria kém hơn, còn Gultram rất có khả năng về khoa học. Nhưng bọn chúng học chậm quá, thêm nữa chúng rất lễ độ... - Và tất nhiên là đầy kiêu ngạo như tất cả những người Lendau có phải không? Chúng ta đang ở nửa sau của thế kỷ XIX, thế mà gia đình ấy vẫn còn duy trì mãi những tập quán phong kiến, đến nỗi bá tước Lendau tưởng mình vi phạm luật pháp lúc ông ngồi trên ghế trường đại học, hoặc đích thân ông tham gia vào việc làm tăng giá trị đất đai của mình! - À, chúng tôi vừa gặp bác sĩ Berdeck, - ông giáo nói. - Chúng tôi đã làm quen và hứa gặp lại nhau. Ông già ấy có vẻ rất ân cần và dễ giao thiệp. - Đúng thế! Ông ta buồn trong ngôi nhà cổ và hay đi lang thang khắp miền, dừng lại nhà người này hoặc nhà người kia, đâu đâu cũng được đón tiếp niềm nở vì ông là một người tốt nhất trần đời. Ông có một trí tuệ sắc sảo, một lương tri tuyệt vời, tuy nhiên, phải trừ vấn đề lợi ích quý tộc của nhà Lendau. Tổ tiên ông ta là những chư hầu của các lãnh chúa ở Runsdorf, và đối với gia đình ấy ông có một sự sùng bái không thể tưởng được. Đặc biệt bá tước Waither là đối tượng sùng bái của ông ta. Vậy bác nên thận trọng không nên chê trách bá tước về bất cứ việc gì trước mặt bác sĩ Berdeck. - Vâng, như vậy là cháu bị xét xử và kết tội, - Marysia cười nói. - Bởi vì cháu đã mắc một lỗi lớn là phê phán bá tước chỉ vì kiêu ngạo giai cấp đã không dám theo khuynh hướng của ông ta về nghề thầy thuốc. Conrad Duntz mỉm cười đáp lại: - Đúng ra cháu phải chiếm được một chỗ rất nhỏ bé trong sự tín nhiệm của ông bác sĩ đấy, cháu ạ! Bác đây cũng đã bị ông ta giận mấy tháng vì đã đề cập đến vấn đề này. Phải, nếu quả thật người thanh niên bá tước ấy có được những tài năng mà bác sĩ Berdeck đã truyền đạt cho, thật đáng thương hại cho anh ta cứ phải sống một cuộc sống vô dụng chỉ vì mình có vinh dự - hay bất hạnh - được mang tên là bá tước Lendau. - Ba lại nói là bất hạnh à? - Laura khẽ rùng mình kêu lên. - Gia đình ấy đã gặp biết bao biến cố và bất hạnh rồi. Con thích chỉ có tên là Laura Duntz ngắn gọn thế thôi. Một tia sáng lóe lên trong cặp mắt Conrad, ông đáp: - Con nói có lý, con gái ba ạ! Như vậy hơn nhiều. Thực sự là con sung sướng hơn các nữ bá tước Lendau thời trước, bây giờ, và sau này. - Nữ bá tước Paola chẳng hạn, cô Marysia có biết chuyện ấy không? - Có ạ, bà hầu phòng già có kể cho em nghe và dặn em phải coi chừng con ma ghê gớm. Một nét sợ hãi bất ngờ xuất hiện trong cặp mắt trong sáng của Laura. - Ôi, chị tưởng đùa đấy à? Hình như là thật đấy! Và người ta còn trông thấy cả bá tước Eberhard nữa. - Đấy là một con ma tốt, xin cô cứ yên tâm! - Heinrich đáp. - Thực tế hình như ông ta còn sống. - Sao, còn sống à? - Phải, bởi vì ông ta đã biến mất một cách bí mật và người ta không còn nghe đến ông ta nữa. Tôi xin kể cho cô nghe câu chuyện đó trong khi Laura đi pha cà phê. "Hồi đầu thế kỷ, ở Runsdorf có ba anh em: Carl, Eberhard và Arnulf. Người anh cả, theo phong tục, được thừa hưởng tất cả đất đai và các đặc quyền khác nữa. Eberhard bản tính độc lập và cương nghị, ông mau chóng chán cuộc sống kiêu kỳ và vô dụng do phong tục buộc ông phải theo. Đem cầm phần gia tài được thừa kế của mẹ, ông tiến hành những cuộc du ngoạn xa xôi. Rồi một hôm anh em ông được tin ông điều khiển ở đảo Java một cơ sở nông nghiệp quan trọng. Từ đó họ cắt đứt mọi liên hệ với kẻ đã phủ nhận những nguyên tắc của dòng họ. "Và Carl bị chết không kẻ nối dõi. Eberhard trở thành người thừa kế những tài sản của cha. Ông đã xây dựng được một gia sản rất lớn ở nước ngoài và trở về Áo. Goá vợ và không con. Vợ ông là người Ba Lan mà ông đã lấy trong các chuyến hành trình. Ông đem về một đứa cháu vợ mười tuổi làm con nuôi và nó sẽ là người thừa kế những tài sản của ông ở nước ngoài. "Em trai ông là Arnulf và em gái là Luba, mặc dù nổi tiếng kiêu ngạo, cũng đón tiếp ông không thù địch. Nhượng bộ trước hoà khí của ông Eberhard muốn quên quá khứ, các em ông thường đến Runsdorf để xem những cải cách lớn của ông trên lãnh địa. "Thế rồi một buổi sáng, người hầu phòng của Eberhard không tìm thấy ông trong nhà, tìm khắp lâu đài và công viên cũng uổng công, anh ta liền đi báo với nữ bá tước Luba cũng đang có mặt ở Runsdorf đã mấy ngày. Nữ bá tước ra lệnh bắt đầu tìm lại, rồi cử một liên lạc đi báo với ông anh lúc đó đang ở Vienne. Ông Arnulf trở về, ông cho sục tìm trong hồ và những nơi bí ẩn không để ý đến... Nhưng bá tước Eberhard vẫn biệt vô âm tín và món tiền của ông cũng vậy. Bởi vì cái hòm mà ông đựng tài sản, khi mở ra, thấy hoàn toàn trống rỗng. - Thế còn đứa con nuôi? - Marysia hỏi. - Em Boleslas từ đó trở nên nghèo khổ, tất nhiên vì em không có quyền lợi gì ở tài sản của ông bố nuôi, tài sản đó trở về với bá tước Arnulf. Bá tước giữ em lại ở với mình và có ý định dạy dỗ em đến nơi đến chốn. Nhưng mấy tháng sau khi bố nuôi chết, em Boleslas cũng mất tích nốt. - Vậy là tất cả đều trở nên hoàn toàn bí mật! - Ông giáo nói. - Thế rồi có tìm thấy em ấy không? - Không ạ. Ông bá tước đã mở rất nhiều cuộc lùng kiếm, không những ở trong nước Áo này mà còn ra cả nước ngoài nữa. Tất cả đều vô ích và điều bí mật tiếp tục bao quanh hai vụ mất tích ấy. Người ta đưa ra ý kiến là bá tước Eberhard đã lên cơn thần kinh và chạy trốn mang theo cả gia tài để rồi nhảy xuống một cái hang sâu vực thẳm nào đó. Nhưng đó chỉ là những giả thiết không thể nào chấp nhận được, bởi vì ai cũng biết bá tước Eberhard Lendau có một tinh thần rất trong sáng và ngoan đạo. - Có lẽ ông ấy ở trong hồ chăng? - Marysia nói. - Biết đâu đấy? - Conrad Duntz lẩm bẩm. Trong khi con trai kể chuyện, ông hoàn toàn im lặng với một nếp giễu cợt trên môi, còn tay ông vẫn cứ vuốt ve bộ tóc của Gisèle ngồi bên cạnh. Laura mời cà phê và câu chuyện chuyển sang hướng khác. Người ta nói về Vienne, về cuộc sống thanh nhàn và giản dị của ông giáo. Ông giám thủ cũng nói về chuyện mình, cũng rất thanh nhàn. Bằng giọng xúc động, ông kể lại cái chết của vợ ông, chết lúc sanh Gisele, và bức chân dung của bà đang chiếm vị trí danh dự trong phòng khách. - Bà Marie quý mến của tôi ra đi để lại sự trống rỗng cho bố con tôi. Bà là nàng tiên nhân từ trong nhà này và tất cả, cho đến người tiều phu cuối cùng đều yêu mến và tôn thờ bà. Quả thực bộ mặt của bức chân dung hiền hậu và hấp dẫn, hơi buồn trong khung bằng gỗ sên viền chỉ vàng. Heinrich và Laura trông giống mẹ. Bà Marie Duntz không gọi là đẹp, nhưng bà có một nét duyên dáng trên cả sự nhân hậu, yêu kiều và tận tâm. Ông Conrad dẫn khách ra thăm vườn và sân chăn nuôi gia cầm. Tại đó, Laura đã phác hoạ rất nhiều cải cách cũng như ở trại, dưới thấp hơn, trên bờ thung lũng. Ông giám thủ nói: - Tôi khuyến khích cháu nhiều lắm. Đối với phụ nữ, không gì bằng loại công việc ấy. Chính như thế trí tuệ mới nảy nở, có được thói quen suy nghĩ và ý thức trách nhiệm. - Ôi, cháu hiểu Laura và rất thích cuộc sống như vậy, - Marysia nói. - Cháu sắp sửa trở thành một nữ nông trang viên thành thạo. - Nếu vậy cháu sẽ hợp tác với Laura. Thôi để một ngày khác ta bàn đến. Trong khi chờ đợi, chúng ta hãy đến đây, tôi sẽ cho xem cái này. Ông Conrad đưa khách đến một khoảng đất cao có đá xám viền những cây trường xuân. Ở một khoảng rừng hiện ra một thung lũng với những ruộng cỏ xanh rờn, những cánh đồng, con sông ngoằn ngoèo, hai bên bờ mọc những cây bạch dương, những căn trại ẩn mình trong màu xanh lá cây. Phía bên trái, đằng trước công viên, lâu đài Runsdorf xuất hiện, đồ sộ, nặng nề và oai vệ, bên trên phấp phới lá cờ lãnh chúa trắng và đỏ. Bên phải, mái nhà thanh nhã của một biệt thự lớn xây dựng giữa rừng thông. Phía bên kia thung lũng, khu rừng ảm đạm và nhấp nhô bắt đầu phủ lên sườn núi. - Cảnh tượng tuyệt diệu làm sao! - Marysia nói và tựa người lên bao lơn phủ đầy rêu. Thung lũng tuy đẹp tràn ngập ánh nắng và cả Runsdorf cổ kính nom cũng bớt vẻ dữ tợn. - Mọi người có biết rằng trong lâu đài ấy rất dễ lạc không? Sáng hôm nay tôi khó khăn lắm mới tìm được lớp học. Tôi thích ở đây hơn... Cô chỉ biệt thự mà mọi người trông thấy một phía phủ đầy hoa. - Em cũng thấy thế. Ngôi nhà ấy tuyệt đẹp! - Laura nói. - Và bên trong bày biện rất sang trọng. Bà quận chúa Olgoff biết đấy. - Là bà cô của các bá tước Lendau trẻ, là em gái bá tước Arnulf. Sau khi bá tước Arnulf tự tử, bà rời bỏ Runsdorf và ít lâu sau lấy một ông chồng người Nga giàu có vô cùng và hơn tuổi bà rất nhiều. Ít lâu sau bà goá chồng và được thừa hưởng toàn bộ gia tài. Trong thời gian dài bà vẫn ở lại Moscow, sau đó bà về đây ở trong một biệt thự hồng mua lại của cháu là bá tước Otto. Từ đó bà không đi đâu nữa ngoài việc dạo chơi trong rừng. Bây giờ bà là một bà rất già nhưng vẫn còn giữ được tất cả mọi năng lực cũng như đặc tính kỳ dị còn phát triển do tuổi tác. Do đó bà vẫn cứ mặc bộ đồ màu sáng, nhất là màu trắng. Tất nhiên bà ta vẫn giữ tính kiêu kỳ truyền thống, có khi còn sâu sắc hơn. - Cũng như cháu gái bà, - Heinrich nói thêm, - tức nữ tu sĩ Franziska Lendau. Người ta nói bà kiêu kỳ lắm! Cô còn chưa biết nữ tu sĩ Franziska xinh đẹp, có phải không cô Marysia? - Chưa. Bà ta có ở Runsdorf không? - Bất thường thôi. Bà xuất hiện đột ngột rồi biến đi cũng vậy. Thông thường bà ở trong hội tu sĩ mà bà là hội viên, chả cần phải nói hội là của những người đại quý tộc, bởi vì từ năm sáu thế kỷ nay người ta vào đấy chỉ để chứng tỏ mình là quý tộc. - Bà phải đứng tuổi rồi chứ? - Chừng bốn mươi... có phải không ba? Conrad Duntz đã quay đi như chăm chú quan sát những ngọn cây thông bao quanh biệt thự. Bàn tay ông hất ra đằng sau bộ tóc hung làm Marysia nhận thấy bên cạnh thái dương một cái sẹo to. Ông uể oải trả lời: - Hình như thế thì phải. - Bà ta là con người vợ kế của bá tước Arnulf Lendau, do đó có một sự chênh lệch rất lớn về tuổi giữa bà và anh ruột là cố bá tước Otto. Tôi chỉ trông thấy bà có một lần trong cỗ xe đưa bà từ Runsdorf ra ga. Bà vẫn còn đẹp. Nhưng người ta đánh giá là ở bà lòng tự hào đạt tới độ cực đoan. - Và cái bà ấy không lấy chồng? - Ông giáo hỏi. - Không, bà đã từ chối mọi cuộc cầu hôn, có lẽ vì thấy không ai xứng đáng với bà. Bỗng nhiên Conrad Duntz hỏi con trai: - Heinrich này, có phải người đang đi kia là Wolster không? - Đúng đấy, ba ạ! - Đến bảo hắn sáng mai lại đây gặp ba nói chuyện. Anh thanh niên đi ra và ông Conrad Duntz mời các khách ngồi và hỏi chuyện về nơi ở mới của họ. Sau khi đã tả cảnh nơi ở, Marysia nhận xét: - Thật kỳ lạ, các ông chủ Runsdorf bỏ không một phần lâu đài và công viên. Cánh đối diện với nơi ở của gia đình cháu có thể nói là bị đổ nát, và một số nơi trong công viên đã trở nên hoàn toàn hoang dã. - Công việc bảo dưỡng một khu vực như thế, mặc dù có tiết kiệm so với ngày xưa, cũng khá tốn kém, - Conrad Duntz giải thích. - Nhưng gia đình Lendau rất giàu kia mà? Ông giám thủ nở một nụ cười chua chát: - Có thật thế không? Marysia nhìn ông ngạc nhiên: - Sao! Bác cho là họ đã bị phá sản à? Cháu thấy họ vẫn phong lưu lắm, họ tổ chức tiệc tùng, nhà cửa sang trọng... Ông Conrad nở một nụ cười châm biếm: - Xin cô biết cho rằng một người nhà Lendau thà bị chết đói trong hào nhoáng hơn là phải thú nhận mình không có một xu. Không, tôi cho là họ chưa đến nỗi như thế, nhưng sau những vụ hoang phí điên rồ, đầu tiên do Arnulf Lendau và tiếp tục bởi người con là Otto, tôi thấy hình như di sản của tổ tiên bị giảm đi rất nhiều... Nhưng vấn đề đó có liên can gì đến ta, - ông giám thủ nói thêm, - tôi chỉ phàn nàn cho những con người tội nghiệp ấy. Họ là nạn nhân của một quan niệm sai lầm về cuộc sống do tổ tiên truyền lại và được khắc sâu vào mỗi một nhánh của thân cây già cỗi và tiêu diệt ở họ tất cả những gì gọi là tốt đẹp trong con người: trái tim và lý trí. Một giờ sau, ông giáo và hai con rút lui sau khi đã bắt Heinrich và Laura phải hứa là đến thăm họ luôn. Nhưng họ không thuyết phục được ông Conrad phải bắt chước các con. Ông tuyên bố, giọng cương nghị làm tắt ngấm mọi năn nỉ: - Tôi không thích đến Runsdorf. Bạn Adrian thân mến, xin đừng vì thế mà buồn lòng! Hãy đến thăm tôi luôn luôn nhé! Tôi xin báo để bạn biết trước là khi nào chúng tôi nhớ đến bạn, cháu Heinrich sẽ đánh xe đến mời bạn và các cháu... Hãy coi chừng, ngày nào cũng vậy đó, - ông mỉm cười nói thêm. Ông tiễn đưa khách về đến tận nửa đường rồi mới trở về cùng với con gái, còn Heinrich đẩy chiếc xe của Alexy. Về đến công viên, họ gặp bá tước Lendau cùng với tiểu thư mà ba bố con đã thấy hôm mới đến lâu đài tại phòng quần áo. Mọi người trao đổi với nhau những câu chào lịch sự nhưng lạnh lẽo. Alexy lại gặp cặp mắt đầy thiện ý mà bá tước Walther đã nhìn cậu hôm mới đến. Marysia bèn hỏi Heinrich: - Đấy là em gái bá tước Lendau phải không? - Vâng, nữ bá tước Bianca. Cô ấy có vẻ mặt dễ thương mặc dù hơi kiêu kỳ một chút, nhưng lại u buồn và mệt mỏi. Sau khi đã đặt Alexy lên một chiếc ghế dài, Heinrich mới từ giã Runsdorf. Ba bố con ông giáo phấn khởi vì sự đón tiếp nồng hậu ở Nunsthel, bây giờ lại phát hiện thấy một nguồn vui mới cho thời gian ở lại xứ sở này. Mối quan hệ đó sẽ thú vị, bởi vì Heinrich là một thanh niên tuyệt diệu. Laura chắc chắn là một cô gái dễ thương và hấp dẫn. Ông Conrad Duntz vẫn còn giữ trái tim và lý trí xưa kia đã làm người bạn Adrian phải say mê. - Bác Conrad có tư cách một đại chúa công! - cậu Alexy nồng nhiệt nói. - Nhưng tại sao lại có cái sẹo to tướng mà người ta trông thấy mỗi khi bác vén tóc lên? - Sẹo nào? Ông giáo hỏi vì cận thị nên không nhìn thấy. - Trên trán, phía trái. - A phải, ba nhớ rồi! Bác ấy đã có cái sẹo khi đến thăm ba cùng với người vợ trẻ. Bác đã bảo là vì cứu một người trong đám cháy. Nhưng bác ấy không kể chi tiết và ba cũng không nài vì thấy bác trở nên nghiêm nghị và không muốn nói thêm. Một tiếng gõ cửa nhẹ, ông giáo ngừng nói. Marysia ra mở và dẫn ông mục sư của Runsdorf đến để làm lễ. Cha Malhen là một ông già hơi gù, hơi tàn tật nhưng vẫn giữ được tinh thần minh mẫn và vẻ vui tươi. Tuổi ông đã hơn chín mươi, theo Octavia cho biết. Là con trai một tá điền của các bá tước Lendau, ông được đi học trường dòng do trợ cấp của bà vợ đầu của bá tước Arnulf. Ngay sau khi nhận chức mục sư, ông trở về Runsdorf. Sau khi đã ngồi vững chãi trong một chiếc ghế bên cạnh Alexy mà ông quan tâm đặc biệt, ông già hỏi cảm tưởng của bố con ông giáo đối với miền rừng núi và tỏ vẻ hân hoan trước lòng nhiệt tình của họ. - Phải, đây là tuyệt tác của Đấng Sáng Tạo, một kỳ quan cho loài người bội bạc! Tôi là một kẻ sùng bái quê hương tôi, khu rừng mà khốn thay, bây giờ tôi không thể nào đi bộ dạo qua được nữa. Nhưng hai cha con ông Duntz đã đem xe đến tìm tôi ở hàng rào Runsdorf và cho tôi thú vui được đi chơi trong rừng cây thân yêu của tôi. - Thế mà ông Duntz từ chối không chịu đến đây thăm chúng tôi, - Marysia hỏi. - Sợ một điều sỉ nhục gì chăng? Nét mặt mục sư bỗng trở nên tối sầm: - Sỉ nhục? Không đâu! Nhưng vì ông quá tự hào để đến trình diện mà không được mời đến ngôi nhà những người đã coi bản chất ông ta là kém họ. Marysia phác một nụ cười châm biếm: - Ông ấy mà kém à? Một người có bề ngoài tuyệt diệu như thế và được Trời phú cho một trí thông minh tuyệt vời! - Vâng, nhưng vì ông ấy xuất thân từ một gia đình bình dân không quý tộc như những người Lendau. - Cha có tán thành như thế không, như trường hợp bác sĩ Berdeck? Ông mục sư lắc đầu, mỉm cười độ lượng: - Ông Berdeck nhân hậu ấy không thể nhìn thấy một thiếu sót nào ở một người Lendau. Còn tôi, tôi quấn quýt với gia đình ấy như dây trường xuân với thân cây. Tôi sẽ hiến cả đời tôi cho tất cả nếu như vì thế mà đem lại hạnh phúc cho họ. Nhưng trong sự gần gũi mật thiết hàng ngày với Chúa kính cẩn và hiền từ xuất hiện trên trái đất, tất cả những khoe khoang trên thế gian này đều phơi bày ra ánh sáng, những tấm màn đều mở ra để người ta trông thấy mặt trái trong tính chất cao thượng của loài người. Ôi, khổ cực của chúng ta! Ông khoanh hai tay run rẩy để trên đầu gối và cúi xuống như bị đè xuống dưới một trọng lượng quá nặng. "... Đó là những người nhân hậu và dễ thương... chẳng hạn như bá tước Walther. Một con người ưu việt, suốt đời không dám hoạt động, nuốt hận làm gánh nặng cho bản thân, vô ích cho những kẻ khác, bởi vì một bá tước Lendau không thể làm một nghề nghiệp tự do. Còn những người khác... người ta tiến hành bất kỳ một cuộc hôn nhân nào miễn là những thế hệ quý tộc được tiếp tục, hoặc họ sẽ không bao giờ kết hôn và già đời trong cô đơn, ẩn dật trong tính kiêu ngạo của họ. Nhưng tất cả đều đau khổ bởi vì họ có trái tim... Và trái tim đó, trong gia đình, người ta bóp vỡ nó, người ta nghiền nát nó dưới sự kiêu căng... Ôi, lạy Chúa! Xin đừng trừng phạt nó vì lối sống của kẻ khác! Ông già kết thúc trong tiếng nức nở. V. - Như vậy là chúng ta đã ở đây hai tháng rồi, chị Marysia nhỉ? - Hai tháng rồi à, - Marysia nói và ngừng mũi kim nhìn Alexy. Phải công nhận là thời gian đã trôi đi rất nhanh. Ở đây cũng như ở Vienne. Marysia lúc nào cũng bận, không biết gì là buồn chán. Ngoài những giờ lên lớp và làm những công việc trong gia đình, cô còn tự học thêm, còn dạo chơi trong rừng với cha và em trai, và còn những mối quan hệ trở nên rất thân thiết thêm với những người ở Nunsthel. Gia đình ông giáo thường xuyên đến nhà ông giám thủ, và về phía bên này Laura và Heinrich cùng với em gái Gisele cũng thường xuyên đến Runsdorf. Nơi ở của ông giáo hoàn toàn độc lập để tự do cho những người Lendau. Còn gia đình Lendau đối với khách trong nhà vẫn giữ nguyên thái độ đúng đắn lạnh lẽo. Vả lại, cha con Marysia ngoài những đứa trẻ, hiếm khi gặp các thành viên khác trong gia đình. Đôi khi nữ bá tước Iolanthe có vào lớp học, lễ phép hỏi thăm ông giáo hoặc Marysia về tình hình sức khỏe của Alexy, hoặc hỏi họ có thiếu thốn gì không. Bà cũng có hỏi những chi tiết về bà học của các con và cho biết là không cần phải đẩy những bài học đi xa quá và bà sẽ rất hài lòng khi thấy là bọn trẻ biết đọc biết viết đúng đắn, một chút ít về lịch sử và văn chương. Người đàn bà bé nhỏ ấy, ăn mặc giản dị gần như nhà tu hành, như lúc nào cũng mệt mỏi và rõ ràng là già trước tuổi, nhưng trong cặp mắt bà có một nghị lực kỳ lạ. Khi nhìn bà, Marysia bao giờ cũng cảm thấy bà có một quyết tâm không gì lay chuyển nổi, nhằm chống đỡ và làm sống dậy cái thân hình yếu ớt ấy. Những đứa trẻ có vẻ quyến luyến thầy và cô giáo của chúng, có thể với một mức độ giai cấp chúng cho phép. Đặc biệt, Gultram và Hélena có những biểu lộ tin cậy làm Marysia hy vọng có thể đi sâu vào trái tim non trẻ hơi kín đáo ấy mà cô đoán là quý phái và tốt. Nói tóm lại trí thông minh của hai đứa lớn là không thể phủ nhận được và chúng rất ham học. Một hôm, Conrad Duntz bảo với hai bố con ông giáo: - Tìm được thầy giáo cho các con mà không tốn tiền, bà bá tước rơi vào đúng bố con bác, thật may mắn không ngờ. Hẳn bà ấy phải hân hoan lắm vì trước đó không tìm được cho con út một gia sư riêng như bá tước Walther Lendau và cũng không đưa được hai đứa con gái bé nhất vào tu viện quý tộc như với con gái lớn Bianca. Ông giáo Adrian Lienkwicz liền hỏi: - Vậy theo bác đúng là họ buộc phải tiết kiệm đến mức ấy? - Không những tôi nghĩ mà tôi còn tin chắc. Marysia bắt đầu tin là ông giám thủ nói đúng. Trong nhà này có rất nhiều vấn đề kỳ lạ, bắt đầu bằng việc chỉ thấy có Heintz, Octavia và cô bé Rosine là đầy tớ, mặc dù bảo dưỡng một ngôi nhà to lớn như thế này đòi hỏi biết bao công việc nặng nhọc. Đôi khi cũng thấy có một anh con trai dưới trại đến tỉa bớt nhánh cây và chăm nom qua loa vườn cây. Những đứa con nông dân hoặc của tiều phu đến làm cỏ sân hoặc trong vườn do lão Heintz chỉ dẫn. Lão già ấy thay đổi trong chớp nhoáng, lúc giữ ngựa, lúc làm vườn, lúc hầu phòng để rồi lại trở thành quản gia. Dần dần từng tí một, Marysia phát hiện điều bí mật ấy: cả thầy lẫn tớ đều cố tình giấu giếm tình hình thực tế. Lúc đầu cô tưởng họ có rất nhiều người hầu hạ nhưng mãi chẳng trông thấy đâu, cuối cùng cô phải công nhận là không có. Và bây giờ cô hoàn toàn nghi cuộc sống hiện tại của gia đình Lendau: một tình trạng giả tạo liên tục. Bề ngoài, họ có vẻ giàu có và sống một cuộc sống như xưa kia. Bà bá tước và Bianca trang phục lịch sự, đi đến những cuộc liên hoan của giới quý tộc trong một cỗ xe của họ tuy hơi cũ nhưng được giữ gìn tốt và những con ngựa đẹp. Họ tiếp khách trong mấy căn phòng dưới tầng trệt vẫn còn giữ nguyên vẻ hào nhoáng như trước - Octavia đã đưa Marysia đến đấy thăm với niềm tự hào - và tổ chức những buổi dạ hội một năm đôi ba lần. Nhưng đằng sau cái vẻ oai nghiêm ấy, ai có thể nói lên được sự giấu giếm những thiếu thốn, cay đắng và hãi hùng, và biết đâu cũng có cả lao động nặng nhọc. Tất cả chỉ để nói rằng gia đình Lendau không nghèo. Và bá tước Walther, theo bác sĩ Berdeck, có đầy đủ điều kiện để đạt tới một tương lai sáng lạn trong ngành y, cũng đã tham gia vào cuộc nói dối vĩnh viễn ấy! Marysia ngẫm nghĩ với chút khinh bỉ. Ông ta cho là giả vờ như thế danh giá hơn là lao động để chiếm lĩnh một vị trí có ích. Một sai lầm kỳ lạ biết bao đã che mờ không cho gia đình ấy nhìn thấy quan điểm đúng đắn về danh dự. Cô nghĩ đến đây và ngồi xuống nói chuyện với Alexy. Cậu thiếu niên đang say mê đọc sách. Bộ mặt xanh xao của cậu đã bắt đầu có màu sắc và Marysia vui sướng nhận thấy cậu em có nhiều thích thú, nhất là trong quan hệ với gia đình ông Duntz. Tiếng vó ngựa nện trên nền đất không của lối đi đánh tan cảnh lặng lẽ của hai chị em. Bá tước Lendau đi chơi về. Marysia vội quay đi. Cô trở nên có ác cảm với vị lãnh chúa trẻ nhiễm đầy những thành kiến kiêu ngạo, mặc dù cô còn ít điều kiện để hiểu ông ta hơn bởi vì mối quan hệ của ông với gia đình ông giáo chỉ hạn chế ở một câu chào ngắn ngủi trong những cuộc gặp gỡ hiếm hoi trong rừng hoặc trong công viên. Sắp đến gần hai chị em Marysia, con ngựa có lẽ sợ hãi vì một lý do nào đó, bỗng chồm hai chân trước lên. Alexy kêu lên một tiếng và nằm ép vào xe. Ngay lập tức, bá tước kìm được con ngựa và nhảy xuống đất rồi tiến lại gần cậu thanh niên và cô chị đang cúi nhìn lo lắng. Ông liền nắm cổ tay Alexy và hỏi cộc lốc: - Cô có thuốc muối không? Marysia đưa lọ thuốc muối gần mũi em. Bá tước lại nói tiếp giọng hồ hởi hơn: - Tim hơi yếu nhưng đập đều. Chẳng sao. Alexy mở mắt ra. Trước hết cậu nhìn vị bá tước trẻ tuổi rồi nhìn Marysia. Cậu mỉm cười nói: - Em sợ quá! Thật là ngốc! - Không đâu, - bá tước nói và vẫn không rời cổ tay Alexy. - Nó thường có những cơn sợ hãi không đâu. Con ngựa bất kham này làm tôi luôn sợ có thể xảy ra tai nạn nào đó. Tôi rất ân hận đã gây kinh sợ cho hai chị em. Marysia liền đáp: - Thưa bá tước, ông không có lỗi gì cả, lỗi là ở chị em chúng tôi đã ngồi gần đường quá... Nhưng Alexy này, chị thấy em nên về nghỉ đi thì hơn. Cô cúi xuống thấy mặt cậu em thất sắc: - Vâng, như thế hơn! - Bá tước nói. - Xin phép để tôi giúp... Và nhẹ nhàng gạt bàn tay cô toan nắm vào xe, bá tước nhẹ nhàng đẩy xe ra đến giữa lối đi, rồi ông vui vẻ nói thêm: - Tôi chịu trách nhiệm đưa cậu em quá xúc động này về đến nhà. - Nhưng thưa bá tước, thế còn con ngựa của ông thì sao ạ? - Alexy vừa hỏi vừa nhìn con ngựa đẹp đang đứng sững trong lối đi. - Xin cậu chớ lo, Selim sẽ một mình về chuồng. Marysia vội vàng thu xếp các đồ đạc và sách vở của Alexy rồi đi theo chiếc xe đang được bá tước đẩy nhẹ nhàng. Thấy cô đến gần, ông hơi quay đầu lại và ra dấu muốn nói "Cô yên tâm, không có gì đáng lo đâu". Vừa đi, bá tước vừa nói chuyện với Alexy, mục đích là làm cậu vui và xoá bỏ nỗi sợ vừa rồi. Giọng nói của ông vẫn thường ngắn gọn lại thêm vẻ biến hoá dịu dàng. Marysia ngạc nhiên quan sát ông. Nhìn gần, cô thấy ông rũ bỏ được vẻ cao ngạo và trẻ hơn cô tưởng. Thế rồi, thực sự ông tỏ ra đáng mến và biết sữa chữa sai lầm, mặc dù không cố tình. Bởi vì, sau khi đã đẩy chiếc xe về đến nơi, và lại tỏ vẻ ân hận với ông giáo, ông tự mình bế Alexy đặt vào trong chiếc ghế bành của cậu, và chỉ ra về sau khi thấy mạch cậu đập đã đều. Sau khi ông lãnh chúa Runsdorf đã đi rồi, Alexy reo lên: - Bá tước Walther này đáng mến quá! - Phải, - Marysia khẽ công nhận. - Đáng mến! Thấy bá tước cúi xuống nhìn Alexy đầy thiện cảm và trong cặp mắt của ông có một mối quan tâm đặc biệt đến cậu thiếu niên tàn tật, cô bỗng nhớ tới câu nói cách đây không lâu của bác sĩ Berdeck: "Bá tước Walther tận dụng mọi trường hợp để nghiên cứu về con người, những bệnh tật khác nhau mà ông ta biết về lý thuyết. Ông thường theo tôi đi thăm bệnh nhân và tôi để ông chẩn đoán bệnh, ông làm tốt một cách kỳ lạ!" Đối với người thầy thuốc tài tử ấy, Alexy hẳn là một đề tài nghiên cứu hữu ích, bởi vì bệnh của cậu cùng với những triệu chứng kèm theo đã làm lạc đường những thầy thuốc ở Vienne đến khám bệnh cho Alexy và sau họ là bác sĩ Berdeck. Trong một lúc cô đã có thiện cảm với bá tước Walther vì đã ân cần và hoà nhã với cậu thiếu niên tàn tật. Nhưng rồi cô lại thấy ở một lãnh chúa kiêu căng, ích kỷ, có lẽ đã cho rằng bọn thường dân thấp kém này hẳn là rất lấy làm vinh dự thấy ông quan tâm đến Alexy và cũng có thể đến bản thân ông dùng làm thí nghiệm. Em trai cô, Alexy thân yêu của cô, trở thành một đề tài nghiên cứu bình thường, một trò giải trí cho tên vô lại quý tộc ấy! Không, không thể thế! Ai cũng có tư cách của người đó. Chỉ là những thường dân, ông giáo và các con vẫn biết bảo vệ tư cách của mình. Buổi tối hôm đó, lão Heintz được ông chủ phái đến lấy tin tức về Alexy. Trưa hôm sau, lúc bá tước và em gái là Bianca đi qua cạnh hàng rào, nơi đó ba bố con ông giáo đang ngồi chơi, cả hai người đều đến gần. Bá tước Walther chào Marysia, bắt tay ông giáo và Alexy rồi nói: - Tôi rất sung sướng được đích thân thấy rằng sự rồ dại của con ngựa không để lại hậu quả đáng tiếc. Hôm nay trông diện mạo cậu có vẻ tốt lắm rồi! - Thưa bá tước, - ông giáo đáp, - từ ngày đến đây cháu nó ngủ tốt lắm. Cặp mắt xinh đẹp hơi buồn của nữ bá tước Bianca nhìn cậu bé tàn tật đầy thiện cảm. - Rõ ràng là khí hậu rừng núi có tác dụng rất tốt. Thế rồi lại còn được sự chăm sóc của bác sĩ Berdeck, thật là tuyệt vời. - Một ông thầy thuốc rất có kinh nghiệm, - bá tước nói thêm. - Thưa bá tước, hình như bá tước là học trò của ông ấy có phải không? - Marysia hỏi. - Thưa cô, một học trò tài tử mà thôi, vâng! Trong âm điệu câu nói của ông có một vẻ cao ngạo khô khan. - Anh tôi rất say mê ngành y, - Bianca nói. Trong cái nhìn sâu xa của vị bá tước trẻ, Marysia như trông thấy một nỗi u buồn thoáng qua. Thế rồi lập tức ông nhún vai đáp lời với một thứ vô tư cao ngạo: - Đó là một cách giết thì giờ thú vị và còn có bác sĩ Berdeck hướng dẫn nữa, - nói đến đây, ông cúi xuống Alexy và hỏi. - Cậu làm gì đấy? Thơ Goethe! Cậu thích đọc lắm à? - Đó là cách giải buồn quý báu nhất của tôi. - Thế rồi buổi tối cháu nó còn đọc to cho chúng tôi nghe nữa. Cháu nó có năng khiếu về ngâm thơ, - ông giáo nói. - Chúng tôi nghe cháu ngâm hàng giờ. - Vậy cậu phải cho anh em tôi thưởng thức và đánh giá với chứ! Nào, anh em chúng tôi ngồi đây một lát. Tùy ý cậu muốn đọc gì cũng được. Miệng nói tay làm, Walther cầm một chiếc ghế lại gần một chiếc bàn cổ trên đó có đồ khâu của Marysia và sách của ông giáo. - Nhưng như thế này thì ngượng lắm, - Alexy nói, nửa xúc động, nửa mỉm cười. - Và các vị chắc chắn sẽ thấy là ba tôi thổi phồng sự thật. - Xin hứa với cậu là chúng tôi sẽ bình luận sau, - bá tước mỉm cười nói. Ông ngồi xuống và Bianca ngồi lên chiếc ghế bành mà ông giáo vừa đẩy tới. Marysia lại ngồi vào ghế của mình gần bàn. Lúc này cô có một nỗi tức giận man mác. Phải chăng là do sự hạ cố mà cô đoán thấy trong thái độ của hai anh em bá tước, ở người anh là chủ yếu, mặc dù cũng có vẻ thân tình. Bởi vì dừng lại bên cạnh mấy bố con, tất nhiên họ nghĩ rằng đó là điều vinh dự lớn cho những người ấy. Cô đưa cặp mắt ngần ngại nhìn bá tước. Ông ngồi, cánh tay tỳ lên bàn, đỡ nhẹ lấy đầu hơi nghiêng và nhìn trừng trừng Alexy trong khi cậu đang ngâm thơ, giọng ngân vang đầy màu sắc, với một tình cảm làm tiểu thư Bianca phải để lộ vẻ xúc động. Marysia tự hỏi: "Tại sao ông ta lại quan sát Alexy như vậy?" Đột nhiên bá tước quay lại và cái nhìn của ông bắt gặp cặp mắt cô gái. Cô nghĩ: có thể ông ta đọc thấy câu hỏi bực tức thầm lặng trong đầu óc cô, bởi vì cô thấy ông ngạc nhiên, rồi ngay lập tức quay đầu đi và lại bí mật quan sát Alexy. Khi cậu bé ngâm thơ xong, Bianca kêu lên: - Thưa ông giáo, ông không thổi phồng chút nào. Rất thú vị, phải không anh Walther? - Đồng ý với em đấy! Cậu bé thân mến, cậu đã cho chúng tôi một cuộc vui rất thú vị nhưng hơi ngắn quá... Trong lúc nói, bá tước cúi xuống cậu thiếu niên và đưa tay sờ đôi vai gầy gò của cậu. "... Và tôi mong rằng thỉnh thoảng cậu lại cho chúng tôi được thưởng thức nữa". Alexy vui vẻ nhìn bộ mặt đẹp lúc đó sáng lên một vẻ đầy nhân hậu, cậu vội vã trả lời: - Thưa bá tước, xin vui lòng! Nếu bá tước thích khả năng nhỏ mọn được trời phú cho này, cháu xin sẵn sàng cống hiến. Ông giáo thân ái nhấn mạnh câu trả lời của con trai. Marysia giữ im lặng. Sự xâm nhập của các vị lãnh chúa Runsdorf vào cuộc sống thanh bình của gia đình cô làm cô không vui chút nào, bởi vì cô lo sợ quan hệ với họ chỉ đem lại chán nản. Họ rất khác về tư tưởng và về cuộc sống. Thế rồi, cùng với ý nghĩ ấy, phải chăng đó là một cách ve vãn Alexy để trói buộc nó vào một cuộc nghiên cứu. Lúc hai anh em bá tước đứng lên, Heinrich Duntz xuất hiện. Những tiếng chào, những câu nói lịch sự. Bá tước đã được gặp Heinrich trong nhiều cuộc đi săn do đại công tước tổ chức. Rồi sau khi đã mời ông giáo và Alexy đến thư viện Runsdorf, hai anh em bá tước từ biệt. Heinrich nói: - Vậy là đã quan hệ với nhau rồi? Ông giáo kể cho anh thanh niên nghe về biến cố xảy ra hôm qua và bá tước đã tỏ ra thân thiện như thế nào. - Có phải vậy không Marysia? - Vâng, quả là ông ta có vẻ đáng mến. Nhưng có thể là mối quan hệ chỉ giới hạn ở đây... - Tại sao vậy? - Alexy nói. - Em rất mong được gặp lại ông ấy, vì em thấy mến ông ấy lắm. Rõ ràng là ảnh hưởng của bá tước đã tác động đến Alexy. Marysia cảm thấy một sự trái nghịch dữ dội làm cô không thể nào nén được một câu phản kháng chua cay: - Bởi vì em đã được ông ta tâng bốc? Alexy nhìn chị ngạc nhiên: - Ý nghĩ gì mà kỳ thế! Chị cũng biết là em rất ít chú ý đến những lời phỉnh nịnh. Nhưng ông bá tước đối với em rất tốt, ông có một bộ mặt rất đáng mến và cặp mắt ông sao mà đẹp thế! - Một bộ mặt đáng mến?... Hừm!... cũng tùy, - Heinrich mỉm cười nói. - Vậy là chúa công đã trút bỏ vẻ kiêu căng với cậu bé rồi, em Alexy thân mến! Thế còn cô Marysia, hình như cô không nhiệt tình như cậu em? - Còn phải xem đã. Xét đoán mọi người theo cảm tưởng đầu tiên có thể sẽ sai lầm. Đợi sau này ý nghĩ chín muồi, em sẽ xin nói. VI. Mưa rào đổ suốt đêm, và sáng nay trời vẫn âm u, nặng trịch. Thay đổi thời tiết đã làm Alexy đau đớn. Ông giáo bị nhiễm lạnh từ hôm qua vì nói chuyện quá lâu với Heirich dưới bóng cây trong công viên, ông hắt hơi luôn và có một bộ mặt cảm cúm thiểu não. Marysia phải cố gắng an ủi cả hai và đền bù bằng sự vui vẻ của mình cho cảnh ủ dột của ngày xấu trời ấy. Rosine bận hầu hạ bà bá tước nên Octavia mang thức ăn trưa đến cho mấy bố con. Bà già ấy cũng phải lê lết đôi chân vì bệnh thấp khớp. - Bà cũng phải nghỉ ngơi đôi chút chứ, Marysia nói và thương hại nhìn bộ mặt mệt mỏi của bà. Cứ như thế này thì bà đến ốm mất. - Ôi, tôi còn khỏe chán. Chính bệnh thấp khớp đã làm tôi khốn khổ thế này đấy. Mặc nó, vẫn cứ phải bước. - Nhưng tôi thấy vào tuổi bà, bà đáng được về hưu lắm rồi. Ông giáo nhận xét. - Chừng nào mà các chủ tôi còn cần đến tôi, thì không thể có chuyện nghỉ hưu được. Tôi phải đi đến cùng, có thế thôi. Tôi sinh trưởng trong lâu đài này, từ hồi bé tôi đã phục vụ các chúa công ở đây. Hồi đó, bá tước Eberhard là chủ nhân lâu đài Runsdorf này. - Bà biết ông ấy chứ? Marysia nói xen vào. Có thực là chẳng bao giờ người ta biết ông ấy ra sao không? - Vâng, chẳng bao giờ. Buổi tối tôi còn thấy ông ấy rất vui vẻ, rất đáng mến như thường lệ, nói chuyện với em gái vừa mới đến vài ngày trước đó, và hai anh em về ở nhà ông. Lúc ấy khoảng mười một giờ. Đến một giờ, nữ bá tước Luba rung chuông gọi mẹ tôi, lúc ấy là hầu phòng thân cậy của bà trong những ngày bà ở Runsdorf. Bà yêu cầu một thứ thuốc an thần, vì không ngủ được, bà nói thế, bởi vì anh bà đã kể cho bà nghe đủ thứ chuyện kỳ lạ về những người da đỏ. Chuyện đó cứ luẩn quẩn mãi trong đầu óc bà. Bà thấy anh mình rất kỳ lạ, rất kích động, sau này bà nhắc lại với nhà chức trách khi họ đến mở cuộc điều tra. Và hôm sau ông ta biến mất. Một chúa công tốt quá. Ông ấy không giống như những ông khác…. Đó không phải là tôi oán trách gì bá tước Arnulf và con trai ông. – Octavia vội vã nói thêm với vẻ lúng túng như thể mắc tội phạm thượng – Hai bố con đều tốt theo kiểu của họ. Nhưng bá tước Eberhard bị quyến rũ bởi điều gì đặc biệt mà tôi thấy có ở chúa công trẻ, bá tước Walther. Ông này giống ông ấy lắm – Nói xong bà lôi trong túi ra một phong bì và đưa cho Alexy rồi nói tiếp – Tôi quên mất việc này, lúc tôi đi lấy trứng ở trại về, tôi gặp ông Heirich Duntz, ông nhờ tôi đưa cho cậu bức thư này. Ông Heirich ấy là một thanh niên đáng mến nhưng không đẹp trai bằng ông bố. Tôi nhớ ông Duntz trong những cuộc đi săn mà bá tước Otto mời khắp lãnh địa… Marysia ngạc nhiên vội ngắt lời: - Ông Duntz cũng được mời đến Runsdorf à? - Vâng, và còn thuộc số những người thân tình nữa. Cô nghĩ mà xem, ông ấy đã cứu nữ bá tước Franziska trong một trận cháy lều săn - hiện nay là bà tu sĩ - Hồi đó là một tiểu thư. Ông đã hy sinh thân mình để cứu tiểu thư giữa đống lửa, và đã bị bỏng. Lẽ tất nhiên ông bà bá tước Otto và nữ bá tước Franziska bày tỏ nhiệt liệt lòng biết ơn của mình. Ông Duntz thường đến đây dùng trà. Ông cũng đi săn với bá tước và chơi nhạc với nữ bá tước trẻ tuổi của chúng tôi. Thế rồi bỗng nhiên không thấy ông đến nữa, không bao giờ… ôi, mải nói chuyện quên cả, thức ăn nguội mất rồi… Lúc bà già đi ra, Alexy đưa bức thư cho bố và nói với giọng không vui: - Anh Heinrich cho biết anh không thể tìm được tập Dickens mà con đã đề nghị. Tiếc thật… chị Marysia, nếu chị là một bà chị đáng yêu, chị có biết chị cần phải làm gì không? - Không em ạ, làm sao mà chị biết được? - Là thế này, chị đến thư viện của lâu đài này xem có tìm thấy nó không? Marysia tỏ vẻ không hài lòng, cãi lại: - Chị chỉ sợ làm phiền ai đó… - Vào giờ này thì không phiền ai đâu. Bà Octavia đã chả nói là các ông chủ của bà thường ăn bữa trưa chậm. Vả lại chính ông bá tước cũng đã có lần mời chúng ta, vậy còn sợ gì thóc mách. - Tất nhiên không, lát nữa chị sẽ đi. Thư viện không xa nơi ở của gia đình ông giáo lắm. Đã có lần đi qua bà Octavia chỉ cho Marysia. Cô đến, gõ cửa không một tiếng trả lời. Thấy cánh cửa khép hờ, cô liền đẩy ra và bước vào căn phòng rộng lớn và bối rối. Tất cả bức tường đối diện với các cửa sổ hẹp và sâu đều bày biện những hàng sách cổ. Ba bộ đèn đồ sộ treo từ trên trần nhà vòm rủ xuống. Trên mặt đất lát đá vuông, trải ba tấm da gấu đen và trắng, hai bộ áo giáp khảm ngân tuyến tuyệt đẹp như đứng gác thánh đường. Căn phòng cỏ vẻ như hoang vắng. Nhưng khi tiến vào mấy bước, Marysia trông thấy bá tước ngồi trước một bàn giấy trên để đầy sách vở và giấy tờ trong một khuôn cửa sổ. Im lặng, tay cầm bút, ông nhìn cô. Thực ra Marysia có một vẻ đẹp duyên dáng. Cô thiếu nữ xinh đẹp và mảnh dẻ ấy, mặc một bộ áo dài màu tranh sáng của những tấm kính màu, giữa hai bộ áo giáp bóng bẩy như phản chiếu một tia vàng kim vào cặp mắt to trong sáng. Thấy mình đã bị phát hiện, bá tước bỏ bút xuống và đứng lên. Marysia nói hơi bối rối: - Xin lỗi bá tước, tôi tưởng là đến giờ này chẳng làm phiền ai. - Nhưng thưa cô, cô đâu có làm phiền tôi. Tôi vừa mới hoàn thành công việc này… Vả lại khi tôi chìm đắm vào trong một nghiên cứu quan trọng, tôi chẳng còn nghe thấy gì xảy ra xung quanh nữa. Vì vậy xin mời cô và ông giáo sư cứ đến vào bất cứ giờ nào. Ông nói với một vẻ lạnh nhạt lịch sự đượm vẻ cao ngạo. Không còn là vẻ đáng mến mà ông đã bày tỏ với Alexy. - Xin cám ơn ông. Nhưng bố con tôi không dám tận dụng sự cho phép ấy… Hôm nay em Alexy tội nghiệp của tôi đau lắm và tôi đang tìm cách mua vui cho nó. Nó đang muốn đọc quyển “Bé Dorrit” của Dicken. Tôi có thể tìm thấy quyển ấy ở đây không ạ? - Bản dịch tiếng Pháp, có đấy. - Nhưng em tôi lại muốn đọc nguyên tác. - Vậy là cậu ấy thạo Tiếng Anh? - Vâng, rất thạo ạ. Ba tôi giỏi thứ tiếng đó lắm và hai chị em tôi đã đọc từ thuở bé. - Chỗ kia có một số sách tiếng Anh. Có thể tôi sẽ tìm được quyển cô muốn… Ông bác tôi, bá tước Eberhard biết thứ tiếng đó và có sưu tầm về những tác phẩm ông thích. Nhưng nói chung, học tiếng Anh không nằm trong chương trình học tập của gia đình chúng tôi. Về phần tôi, tôi rất lấy làm tiếc, và nếu có thể tỏ ra không phải thóc mách, tôi đã đề nghị ông giáo Lienkwicz cho mấy bài học. - Ba tôi sẽ rất vui lòng – Marysia nói với một lễ độ lạnh lùng. Ông cụ rất ham mê dạy học. Bá tước vừa nói vừa đi đến một tủ sách. Lúc mở tủ ông quay về phía Marysia, bộ mặt bỗng nhiên nghiêm nghị: - Tôi sẽ rất vui lòng nhận lời, nhưng xin phép cô cho tôi có được một nhận xét: tôi thấy hôm qua hình như cô không được vui lòng khi thấy tôi quan tâm đến em cô. Thái độ của cô hơi có vẻ của một người vì lịch sự mà phải chịu đựng một cuộc đến thăm đáng ghét. Cô nên hiểu rằng tôi không thể chấp nhận mối quan hệ của tôi với ông giáo được “khoan dung” đôi chút, cũng như không chịu được cảm giác thấy mình bị hoài nghi biểu lộ rất rõ trên vẻ mặt cô. Vì lý do gì? Tôi rất muốn biết nếu không có gì thóc mách. Ông nói với vẻ lạnh nhạt hơi chua cay và nhìn đối tượng nói chuyện với mình một cách mỉa mai. Marysia thấy má mình nóng bừng. Vậy là ông ta đã đoán thấy mình hoài nghi và lo sợ, ông ta đã quan sát sâu sắc thật… nếu vậy cô sẽ thành khẩn trình bày lý do. - Thưa bá tước, ông không nhầm chút nào. Marysia nói, cố nén xúc động và cũng để nói được lạnh nhạt như ông ta. Sự có mặt của ông bên cạnh em trai tôi làm tôi khó chịu và… đau lòng nữa. - Hay quá. Thế mới thật là thành khẩn. Xin cô hãy tiếp tục – Walther reo lên đồng tình, giọng nói có vẻ châm biếm. Đề nghị cô giải thích thêm. - Đấy là ý nghĩ đã đến với tôi: ông quan tâm đến y học một cách tài tử và tôi lo rằng ông coi em tôi là một vật để ông thí nghiệm. Tôi đau lòng nghĩ rằng ông hiếu kỳ về khoa học ấy, mặc dù rất vẻ vang, là nguyên nhân duy nhất lôi cuốn ông đến em tôi… Trong một lúc, Marysia chỉ thấy vẻ ngạc nhiên trong cặp mắt bá tước. Nhưng rồi ngay sau đó sắc mặt ông sáng lên, một nụ cười nở trên môi. - Thưa cô, quả là có sự quan tâm đến khoa học, nhưng cô lầm về thực chất. Sự quan tâm ấy tôi nhận thấy trước tất cả mọi bệnh nhân. Tôi có một ham muốn đến say mê được uý lạo và chữa khỏi cho họ. Là một nguời ngoan đạo, tôi không bao giờ tách rời linh hồn với thể xác bệnh nhân vì biết rằng nỗi nguy nan của cái này ảnh hưởng trực tiếp đến cái kia. Vì thế, nhìn thấy em trai cô mắc bệnh và cố gắng chịu đựng, tôi cảm thấy có nhiệm vụ phải trả lại cuộc sống bình thường cho cậu thiếu niên tàn tật này mà tôi thấy có một tâm hồn tuyệt đẹp, hấp dẫn đặc biệt. Cô thấy đấy còn xa với tấm lòng hiếu kỳ vật chất mà cô đã gán cho tôi, thưa cô. Giọng nói của ông trước còn điềm đạm và ngắn gọn, sau trở nên âm vang hơn. Marysia bỗng cảm thấy nhẹ nhõm trong lòng, cô vội nói: - Thưa bá tước, tôi đã thấy là tôi lầm Xin lỗi về lòng hoài nghi ấy. Nhưng tôi không ân hận đã nói lên sự thật với ông, bởi vì do đó tôi có thể biết được quan điểm cao thượng của ông về nghề thuốc mà tôi đã hiểu một cách khác. Diện mạo của bá tước tối sầm lại, trong lúc ông trả lời châm biếm lẫn chút chua cay. - Tôi là con người lý tưởng. Cuối cùng rồi cũng đi đến tài tử… Nhưng thưa cô danh từ tài tử ấy phải chăng là lý do chủ yếu của mối hoài nghi của cô. Có lẽ cô tự nhủ: “Có lẽ bá tước Lendau ấy tìm những bệnh nhân tình nguyện làm đề tài để tiến hành nghiên cứu dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ Berdeck, và chắc hẳn hắn nghĩ là chúng ta sẽ sung sướng làm được hắn quan tâm đến em trai ta để tiến hành khoa học của hắn. Cặp má Marysia lại đỏ ửng lên. Rõ ràng là ông ta đọc đuợc trong đầu óc cô. - Tôi phải trả lời đúng như vậy. Marysia đáp không cúi mặt xuống dưới cái nhìn của cặp mắt nâu và sâu. - Cô rất tự hào, tôi không dám chê trách cô. Nhưng xin cô yên trí, mặc dù là bá tước, tôi không bao giờ tự cho phép mình nghĩ rằng cuộc sống của một con người dù là nghèo khổ nhất trong những tá điền của tôi, có thể dùng làm vật thí nghiệm cho tôi, ít ra cũng dưới sự giám sát của một thầy thuốc giỏi. - Tôi đã lầm, xin thành thật thú nhận với ông… Nhưng xin ông biết cho là tôi không biết ông. Bây giờ tôi đã hiểu động cơ cao thượng của mối quan tâm của ông đối với Alexy, em Alexy tội nghiệp của tôi rất tốt và kiên trì… và tôi xin cảm ơn ông. Bá tước mỉm cười hỏi: - Cô không hoài nghi gì nữa chứ? - Không ạ. Tôi còn rất lấy làm sung sướng thấy em tôi được ông quan tâm. Và ông cũng đã chiếm được trái tim nó. - Tội nghiệp cậu bé. Tôi rất muốn có đủ hiểu biết cần thiết để chữa khỏi cho cậu. Vâng, do quyết tâm nghiên cứu, hình như tôi cũng đã thấy được một số vấn đề… Trong giọng nói của ông có những âm điệu say sưa, một ngọn lửa bừng lên trong cặp mắt ông. Trước khi suy nghĩ, Marysia đã kêu lên: - Nhưng ai có thể ngăn cản ông hoàn thành khoa học ấy? Ôi, ông có biết bao là khả năng. Một tấm màn đột nhiên bao phủ lên bộ mặt bá tước, một nếp nhăn vạch ngang bộ trán cao, trong khi giọng nói trở nên ngắn gọn và cao ngạo: - Những người khác sẽ làm việc ở chỗ tôi, họ không có tên là bá tước Lendau. Có những tên buộc những kẻ mang tên chúng phải hành động theo chúng. Tôi là một trong những kẻ ấy. Nói xong câu ấy, ông bắt tay vào tìm cuốn sách, rồi đưa nó cho Marysia và, sau mấy câu lịch sự, ông trở lại ngồi trước bàn giấy, còn cô thiếu nữ ra về. Cô cảm thấy thật sự hài lòng khi được biết nỗi lo của mình là không đúng. Bá tước vừa bày tỏ với cô một tinh thần thẳng thắn, những tình cảm cao đẹp, biết đánh giá sự thành thật của kẻ khác. Tại sao lại có những thành kiến đáng buồn ám ảnh tâm hồn ấy, làm đen tối ngọn lửa của trí thông minh ấy? Rất thành thực Marysia tiếc cho người quý tộc bị kìm giữ trong tâm trạng không hoạt động mà ông ta cho là vâng lệnh những phong tục cổ hủ. …. Kể từ ngày đó, mối quan hệ trở nên thường xuyên hơn giữa hai gia đình Lendau và ông giáo. Trước tiên bá tước đề nghị ông giáo lên lớp cho những bài học tiếng Anh. Rồi Bianca một hôm cũng tỏ ra hối tiếc không biết thứ tiếng ấy. Marysia tình nguyện dạy. Những mối quan hệ ấy trở nên thân mật. Hai thầy giáo thấy ở học trò mình một tình thân ái thật sự và một khả năng tiếp thu rất tốt. Nhất là ông bá tước, ông đã làm ông giáo Adrian phải kinh ngạc về sự hiểu biết nhanh chóng và sâu sắc. - Ông ấy có một trí tuệ rất tốt, không thể ngờ. Ông nói với các con. Bọn Lendau trẻ, trừ Valeria kém hoạt động, đều có vẻ ham học, khuynh hướng ấy là không phù hợp với tục lệ, do đó ít được cảm tình của nữ bá tước Loianthe. Tuy nhiên bà cũng không phản đối những buổi lên lớp phụ hai người con lớn của bà cũng như mối quan hệ mật thiết giữa hai gia đình. Tư cách và giá trị tinh thần của gia đình ông giáo, thái độ kín đáo của họ làm cho bà tin tưởng. Còn các con bà, chúng tin tưởng vào vị thế hơn hẳn mà chúng không bao giờ quên trong mối quan hệ với những kẻ thường dân được ưu ái ấy. Rất nhiều lần bá tước, Bianca và mấy đứa trẻ đến ngồi cạnh Alexy trong vườn. Mọi người nói chuyện, uống café. Theo đề nghị của Walther, Alexy đọc một chương “Lịch sử nước Ba Lan” mà ông giáo vừa hoàn thành. Những nhận xét đặc biệt của bá tước, những suy nghĩ của ông, chứng tỏ một trí tuệ cao cả, làm ông giáo rất thích, và cho Marysia thêm những lý do mới để áy náy cho một bản chất cao thượng, khát khao lý tưởng và lỗi lạc như thế lại bị ràng buộc vào một cuộc sống tinh thần khô héo. Bianca cũng như bá tước, tỏ ra rất hài lòng về mối quan hệ với gia đình ông giáo. Lòng kiêu hãnh đáng buồn của họ bị giảm hẳn trong mối quan hệ đó, để lộ một bản chất vui vẻ, có lẽ bị đè nén bởi những nỗi lo ngại về tình thế của họ. Marysia, trong khi gần gũi nữ bá tước Bianca, nhận thấy ở người thiếu nữ đó một tâm hồn tốt đẹp, rất đáng mến, hoàn toàn hy sinh cho gia đình, nhất là cho người anh cả của mình. Về phần ông giáo, ông ca ngợi tính lịch thiệp, sự ân cần niềm nở của bá tước Walther và sự lo lắng tế nhị đến Alexy, cậu bé mà ông hết lòng khâm phục. Nhiều lần vị chủ nhân của Runsdorf và em gái quây quần cùng với anh em nhà Duntz quanh chiếc xe của Alexy. Những cuộc gặp gỡ hoàn toàn thân mật. Walther và Bianca rất thích bản chất đáng mến của Heinrich và Laura, cùng với giáo dục đến nơi đến chốn của họ. Về phía các con ông giám thủ họ cũng ngạc nhiên trước những câu nói đúng đắn và nhiệt tình của bác sĩ Berdeck về tài năng và đức tính của người học trò quý tộc của ông. Ông bác sĩ danh tiếng ấy thường hay đến Runsdorf và một sự hiểu biết tốt đẹp được thiết lập giữa ông và ông giáo. Một buổi trưa tháng chín ông cũng có mặt ở đấy, trong một khoảng không bé nhỏ của khu vườn, nơi Alexy thích đến. Nghiêng người về phía ông giáo, bác sĩ nói nhỏ, vẫn là những lời ca ngợi bá tước Lendau. Cách đấy không xa, bá tước Walther mỉm cười lắng nghe cuộc nói chuyện của Alexy và Gisele. Cậu thiếu niên Lienkwicz đã nhồi nhét được phần nào tính ham học vào bộ óc ngoan cố ấy, và các anh chị cô ngạc nhiên hết sức thấy cô bé hiếu động ấy chịu ngồi im cạnh Alexy khi cậu lên lớp. Sau khi bài học kết thúc, bá tước Lendau đứng lên và nói: - Alexy thân mến , cậu là một thầy giáo tuyệt diệu. Cậu sẽ làm cho cô Gisele trở thành một nhà thông thái[2]. Nhưng Helena và Gultram đang đợi cô ở đằng kia. Cô có thấy em gái tôi vẫy tay ra hiệu với cô không? Cô bé ngước cặp mắt đầy luyến tiếc nhìn Alexy, rồi đứng lên, không vội vã đi đến với mấy cô cậu nhà Lendau, bạn chơi đùa với cô mỗi khi cô đến Runsdorf. Marysia đang pha café, cô nói với Heinrich: - Rõ ràng là Alexy đang biến đổi em gái anh thành một cô gái biết điều. Chơi đùa không còn hấp dẫn cô ta như trước nữa. - Tôi cũng tin là thế, bây giờ lúc nào cũng thấy nó cầm quyển sách trên tay. Ba tôi trước cũng vậy đấy. Mãi đến năm mười ba tuổi, ông mới chúi đầu vào học, ấy thế mà vẫn đuổi kịp thời gian đã bỏ phí. - Ba anh có một trí thông minh đặc biệt, theo như những người biết ông nói. Bá tước Walther nói – Ông không được may mắn trực tiếp nhận xét bởi vì chúng tôi ít được gặp nhau. Tại sao không bao giờ thấy ông đi cùng với anh? Tôi rất sung sướng được gặp lại ông. Hồi tôi còn là một đứa bé lên bốn, tôi vẫn thường gặp ông ở đây. - Vậy là cha tôi cũng có đến Runsdorf à? Heinrich ngạc nhiên hỏi. - Rất thường xuyên là đằng khác. Anh không biết à? Tôi rất khâm phục con nguời đẹp trai ấy, ông tỏ ra rất thân tình đối với tôi và tôi cũng rất mến ông. Chính bà già Octavia đã nhắc lại với tôi như thế, vì về phần tôi, tôi xin thú thật là những kỷ niệm của tôi không được thật chính xác. Nhưng diện mạo tuyệt vời của ông Duntz vẫn còn mãi trong trí óc tôi. Về sau này, khi tôi gặp lại ông, ông đã là bố của một gia đình còn tôi mới là vị thành niên, tôi thấy ông chẳng khác gì trước kia… À, tôi còn nhớ, một kỷ niệm. Lúc đó tôi đang ở trong sân Runsdorf cùng với Octavia. Sau buổi đi săn về, ông Duntz cùng đi ngựa với cha tôi và dì tôi là Franziska. Ông bế tôi lên và cho cùng đi ngựa quanh mấy vòng sân. Tôi cười, tôi kêu lên: “Nữa, nữa”. Bỗng nhiên con ngựa ngoặt sang một bên rồi nhấc bổng hai chân trước lên. Việc đó xảy ra nhanh như một tia chớp. Lập tức ông Duntz chế ngự được con ngựa, ông nhảy xuống đất và trao tôi cho dì tôi. Dì tôi mặt mũi tái nhợt và run run nói: “Ông chẳng nên giữ con ngựa bất kham này làm gì, nguy hiểm lắm.” Dì Franziska yêu tôi lắm và tôi luôn luôn là cháu quý của bà. - Ông Conrad chưa bao giờ nói cho tôi biết ông đã có những mối quan hệ mật thiết với gia đình ông, ông giáo nói. - Chúng cháu là con mà cũng chẳng biết. Heinrich nói với vẻ ngạc nhiên. Ba cháu nói có quen biết bá tước Otto, nhưng cháu tưởng chỉ là những cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên. - Ông không biết là ông ấy đã cứu mạng bà dì tôi à? - Điều ấy tôi có biết, nhưng do một người lạ. - Món ơn ấy còn mãi trong chúng tôi và tôi muốn được nói lại với ông. Tôi thường tự hỏi không biết vì lý do gì mà mối quan hệ giữa gia đình tôi và ông ấy bị cắt đứt. Ở đây chẳng ai làm sáng tỏ được điều ấy. Nhưng Marysia không phải không nhận thấy vẻ kỳ lạ, lẫn với đau đớn và bực bội phát lộ trên nét mặt của ông Conrad Duntz mỗi khi có chuyện về lãnh chúa ở Runsdorf. Và ông nghĩ rằng có lẽ niềm kiêu hãnh của những người Lendau đã làm thương tổn đến ông Duntz cao thượng và tự hào, ông đã rút lui một cách xứng đáng và không ầm ỹ. Điều đó có thể giải thích việc ông từ chối không chịu xuất hiện ở Runsdorf. Marysia bưng café đến cho cha cô và bác sĩ Berdeck. Bác sĩ đang ngẩng mặt nhìn trời vẻ suy nghĩ. Marysia láu lỉnh hỏi ông: - Thưa bác sĩ, ông đang mơ mộng ạ? - Không đâu cô ạ. Tôi đang nghĩ rằng, phải có tổ tiên thuộc giới thượng lưu thì mới truyền được cho cô bàn tay vàng kia. Marysia khẽ mỉm cười. Bây giờ cô đã quen với tính hay vui đùa của ông già, và cả hai đều có khả năng đối đáp. Nhưng cho đến lúc này cô chưa từng làm việc đó trước mặt bá tước Lendau. Mặc dù vẫn chê bai những thành kiến của các ông chủ quý tộc, Marysia tự nhận thấy không được phép va chạm với họ khi không cần thiết, nhất là với bá tước và em gái ông, những người vẫn tỏ ra tự nhiên, giản dị, thân mật với gia đình cô. Vì thế cô không đáp lại lời nhận xét của bác sĩ và đến gần bá tước trẻ của Runsdorf mời ông uống café. Nhưng không hiểu đã có con ruồi nào châm ông già làm ông thích tranh luận. Ông nói thêm: - Cô Marysia ơi, chắc cô muốn đáp lời tôi rằng ưu tú và tinh vi không phải là đặc quyền của giới quý tộc, mà còn của cả thường dân nữa chứ gì? - Vâng, có thể. Marysia đối đáp với nụ cười hơi châm biếm. Ông đã chả thấy có những cô gái thường dân có thứ mà người ta quen gọi là hình dáng đế vương đấy thôi. Trong khi giới quý tộc có vô khối… Cô dừng lời vì sự có mặt của bá tước. Mặc dù ông ta không thể nghĩ những lời nói đó ám chỉ mình hay những người trong gia đình mình, nhưng cũng có thể gây thương tổn. Dù sao ông cũng chẳng nói gì ngoài một chút châm biếm thoáng hiện trên nét mặt. Ông giơ tay đỡ tách café Marysia nói và bình tĩnh nói: - Rất nhiều người thuộc tầng lớp bình thường đấy là nói về thể chất… Thưa cô, tôi xin được tiếp lời cô và cũng không trái ý cô. Vâng, sự tầm thường về thể chất có tồn tại trong tầng lớp chúng tôi… Mà tôi công nhận là trong giới bình dân nhiều khi cũng sản sinh ra những bông hoa quý. Ông bác sĩ khẽ chớp mắt, ông có thói quen làm thế trong những lúc quá ngạc nhiên. Bá tước vốn rất hà tiện lời khen. Tuy vậy những câu này phải chăng là nhằm vào Marysia Lienkwicz? Nhưng thiếu nữ không phải là người ưa nịnh, cô không thấy điều đó. Cô trả lời một cách giản dị: - Đó là điều không thể chối cãi được. Phải là bác sĩ Berdeck mới phủ nhận nó. - Xin lỗi, xin lỗi, tôi không phủ nhận. Tôi chỉ nói khái quát là một số tư chất có thể lưu giữ mãi trong dòng giống quý tộc, nếu giữ được không để bị lai tạo. - Khái quát… vâng có thể. - Ôi, thật sung sướng khi nghe ông chấp nhận điều đó. Ông già nhỏ bé reo lên một cách láu cá – cùng với tư tưởng tân tiến của ông. - Thưa bác sĩ – Heinrich mỉm cười nói – Ông vẫn còn ở trong thế kỷ mười bốn. - Cũng như tôi thôi. Bá tước Walther nói với một nụ cười đượm vẻ cay đắng. Vâng, tôi biết là tôi là kẻ lạc hậu. Ai trong chúng tôi có lý, bảo vệ những gì còn lại cuối cùng của đặc ân hay ôm lấy những tư tưởng tiên tiến? Liệu những quan niệm đó có cứu được giới quý tộc khỏi cảnh tàn lụi đang đe doạ thiết chế cũ hay không? Phải chăng vẻ vang hơn là được ẩn náu trong những vinh quang quá khứ để tắt dần một cái tên, những tư tưởng và phong tục mà ngày nay không thể thiếu được, hơn là lao vào trong đám hỗn tạp với hy vọng hão huyền gìn giữ đội ngũ chúng ta trong thế giới? Một thứ hoài nghi đau khổ lộ rõ trong giọng nói bình tĩnh. Marysia không thể không có một thái độ phản đối: - Giữa một người lính nằm úp mặt trên bãi chiến trường để chờ chết, bởi vì anh ta thấy không còn cơ chiến thắng và một người khác chiến đấu đến hơi thở cuối cùng một cách tuyệt vọng, ông đánh giá ai hơn ai, thưa ông bá tước? Bộ mặt bá tước hơi nheo lại dưới cái nhìn của cặp mắt đẹp sâu thẳm, rồi trở lại với vẻ kiêu ngạo ban đầu, vị bá tuớc trẻ trả lời: - Thưa cô, chúng tôi không thể hiểu nổi chúng tôi, ít ra là về chủ đề ấy… Ông ngừng lại khẽ nhíu mày. Marysia theo dõi hướng nhìn của ông và thấy nữ bá tước Bianca tiến vào lối đi bên cạnh cùng với một người bé nhỏ mặc quần áo bằng thứ vải mịn màu hoa cà, đầu đội một chiếc mũ trắng rất rộng càng làm nổi bật bộ mặt nhỏ nhắn xinh xắn. Marysia nhớ lại bộ mặt ấy, đặc biệt là cặp mắt rất to và đen láy. Nhưng đôi khi mắt đang nhìn cô với vẻ ngạc nhiên khó chịu gần như có ác ý. Bá tước thì thào: - Bianca, nên tránh đi thì hơn… - Ông đứng lên và thong thả đi đến trước mặt hai tiểu thư. - Vậy là em đã tìm được anh rồi. Tiểu thư Holberg reo lên và chìa tay ra. – Té ra bây giờ anh chơi trò đồng nội hả? Bá tước cãi lại, giọng hơi châm biếm: - Nói chuyện chốc lát với những người khách đáng yêu, vừa để hít thở không khí trong lành mà lại là đồng quê hả? Quả là tôi không biết… Các cô đến với chúng tôi đấy à? - Không ạ, mẹ bảo em đến tìm anh về vì ở nhà sửa soạn dùng trà. Wilhelmine muốn cùng đi với em. Bianca nói. - Vâng, em rất thích khu vườn cổ của nhà anh - Tiểu thư Holberg nói với một vẻ nhanh nhẹn duyên dáng. Quãng rừng trống này thích thật, và em lấy làm tiếc đã quấy nhiễu mọi người… Nói thế nhưng vẻ mặt của cô ta chẳng có vẻ gì là hối tiếc. - Tôi cần phải giới thiệu mọi người. Đây là thiếu nữ Laura và anh ruột là Heinrich Duntz, chắc là cô cũng đã gặp? - Vâng, mùa đông này… Wilhelmine nói và giơ tay cho Laura và gật đầu đáp lại câu chào của Heinrich một cách nhạt nhẽo. - Nhưng chắc là cô chưa biết cô Marysia Lienkwicz đây cùng ông giáo và con trai ông, cậu Alexy...Còn đây là tiểu thư Holberg, một người bạn cùng tu viện với em gái tôi… Giọng nói cụt ngủn và chẳng có gì là thân mật. Marysia nhận thấy đối với cô gái xinh đẹp này Bá tước cũng có thái độ lịch sự cao ngạo mà cô đã thấy ở ông trong buổi gặp ông đầu tiên lúc mới đến, khi ông đi tiễn ông Holberg và con gái. Lúc chào Wilhelmine, ông giáo có nhắc lại cuộc gặp gỡ ngắn ngủi trong phòng quần áo, cô ta trả lời với vẻ thờ ơ khinh khỉnh: - Vậy à, thế mà tôi chẳng nhớ gì cả. - Tôi không ngờ là trí nhớ của cô lại đoảng đến thế. Bá tước Lendau nói. Hướng về nhóm người đang đứng xung quanh, ông nói thêm với vẻ thân mật bất ngờ: - Bây giờ tôi xin lỗi các bạn. Heinrich đừng quên thưa với ba anh là tôi rất mong đuợc thấy hai bố con cùng đi với nhau đến tôi chơi. Xin tạm biệt. Ông nghiêng đầu trước Laura và Marysia. Một người quan sát viên có thể nhận thấy trong cái chào ấy có vẻ khính nhường, không hề có lúc nãy đối với Wilhelmine. Và cô gái xinh đẹp ấy có thể là quan sát viên, bởi vì mặt cô trở nên cau có, cặp mắt đen đanh lại nhìn Marysia trong mấy giây rồi quay đi đầu tiên sau khi đã chào một câu khá hỗn xược. Walther hỏi giọng chua cay: - Cô có vẻ vội lắm nhỉ? Cô quay lại trả lời với một tia chớp trong mắt: - Còn ông, ông bá tước, tôi thấy ông có vẻ luyến tiếc cái nhóm này lắm. Tôi thấy ân hận là cuộc đến thăm của tôi là nguyên nhân làm ông bực mình. Giọng nói của cô ta châm chọc vừa khiêu khích. Nhưng lại nhìn bộ mặt lạnh lùng của vị bá tước trẻ với cặp mắt trìu mến. - Cô cứ yên tâm, tôi sắp về lâu đài đây. Cô chỉ làm tôi bỏ lỡ một tách café thôi. Wilhelmine cười: - Phải chăng đấy là một mất mát. Lát nữa, Bianca sẽ đền anh một tách trà. - Không thể ngon được bằng café của Marysia đâu, tuyệt lắm… Phải không Bianca? - Ngon tuyệt. Và cô Marysia được trời phú cho cái tài là sờ vào đâu cũng thành công. - Vậy là hoàn hảo. Wilhelmine nói một cách khô khan. Hừ, tôi nghi lắm… bà chị họ Ertein của tôi cũng có một cô giáo mà chị đánh giá là kỳ quan thứ tám và chúng tôi bị cấm không được phê phán dù chỉ là một thiếu sót rất nhỏ. Mọi người thử nghĩ mà xem, chị ta ngạc nhiên biết bao khi thấy một người cháu trai của chồng chị, rất giàu có và đang chuẩn bị một tương lai sáng lạn, đến nói với chị ta ý định muốn kết hôn với cô giáo nguồn gốc mờ ám ấy. Con ruồi ranh mãnh đã hoạt động khéo léo để bẫy cái con mồi béo bở ấy… Wilhelmine bắt gặp cái nhìn của Walther dường như ông muốn nói: “Vì lý do gì mà cô nói với chúng tôi chuyện đó?” Cô đỏ mặt lên và thôi ngay. Bianca khẽ nhún vai: - Con người ấy hẳn là một kẻ mưu mô đàng điếm. Còn cô Marysia đây xuất thân từ một gia đình gia giáo có những đức tính quý báu về lý trí và tâm tình, lỗi lạc cả về tinh thần lẫn thể xác. - Và rất trung thực, nhân hậu, tận tâm với mọi người, Walther nói thêm. Wilhelmine liếc mắt nhìn bá tước. Nét mặt của Walther khó hiểu và cũng không thay đổi khi Bianca nói tiếp, không phải không có chút láu cá, vì cô biết Wilhelmine thường hay ghen với những phụ nữ xinh đẹp khác. - Cùng với những thứ trời cho ấy, Marysia lại còn có vẻ quyến rũ và sắc đẹp như ta thấy đấy. - Phải, cô ấy cũng không đến nỗi tồi. Nhưng còn thiếu những nét cân đối. - Chẳng ai nhận thấy vì nhan sắc cô ấy hấp dẫn quá… Và cặp mắt mới tuyệt vời làm sao, nước da mịn màng làm sao. Wilhelmine cắn môi. Nhưng có lẽ cô cũng thoả mãn vì thấy bá tước không tham gia vào sự hào hứng của cô em gái. Cô bình tĩnh lại ngay và bắt đầu kể sang một câu chuyện rủi ro của nhân vật có tiếng ở Dufelden, một thành phố gần đây. Lúc này hai cha con cô đang ở đấy, trong dinh cơ của đại công tước Josef. Đằng kia, trong quãng rừng trống, bác sĩ Berdeck hỏi Marysia: - Cô thấy tiểu thư Wilhelmine thế nào? - Rất xinh, không phải bàn cãi. - Một cô gái ngạo mạn, vừa mới giàu lên. - Vừa mới? - Vâng, quý tộc của họ cũng chỉ mới đây thôi. Bác sĩ giải thích. Bố cô ta là Job Holberg đã phục vụ trong ngành ngoại giao, từ đó được phong Nam tước. Khéo léo, mềm dẻo, mưu mô, hắn biết tạo cho mình trở thành cần thiết đối với đại công tước Josef, ngài đã giao cho hắn quản lý gia tài. - Ông Nam tước ấy có giầu không? Ông giáo hỏi. - Giầu lắm, và cô con gái lại vừa được thừa kế gia sản ông bác. Laura đáp. Thế là chị ấy trở thành một người thừa kế quan trọng. Bởi vậy, bà mẹ tên là Marchen muốn con gái mình kết hôn với bá tước Lendau. Bác sĩ Berdeck chồm lên, tức giận nhìn Laura: - Lấy bá tước Lendau. Làm sao cô có thể tiếp nhận cái điều phi lý do mụ Marchen sáng tạo ra. Tôi xin hỏi cô gái ấy lấy đâu ra dòng dõi quý tộc? Heinrich nở một nụ cười hoài nghi, cãi lại: - Hừ. Gia sản của cô ta sẽ xoá bỏ sự cách biệt. Ông bác sĩ lườm anh thanh niên: - Anh Heinrich, nếu anh cũng biết ông bá tước như tôi, anh sẽ không nói thế... ngu ngốc... xin phép anh cho tôi nói câu ấy. Tất cả vàng trên thế giới cũng không thể làm ông ấy quên được rằng ông ấy chỉ có thể kết hôn với người cùng quý tộc như mình. - Nhưng nếu ông ta thích cô gái ấy? - Cũng vậy thôi.. Tôi biết bá tước, một tâm hồn mới cương nghị làm sao? Marysia nghĩ: “Ông ta sẽ phải dùng sức mạnh tâm hồn để chống lại những thiên kiến của gia đình. Lúc nãy ta không thể làm ông ta hiểu cách suy nghĩ của ta và rõ ràng là ông ấy đã phật ý. Ta không nói thì hơn. Chúng ta không cùng một tầng lớp xã hội, và như ông ta đã nói, chúng ta không thể nào hiểu được nhau… Tuy nhiên, giá mà sự so sánh ta đã không kìm được ấy, làm ông ta thấy rõ sai lầm mà chính ông ta là nạn nhân?” Nhưng rồi Marysia nhún vai ngay và tự cho mình là điên rồ. Bá tước biết cách lo liệu lấy thân. Kết luận duy nhất của tấm lòng chân thật của cô có lẽ là tách ông ta với gia đình Lienkwicz. Marysia nghĩ tiếp: “Như vậy ta chỉ buồn cho Alexy. Và cha ta sẽ tiếc một người học trò thân thiết, ân cần đến thế. Phải, ta không nói thì hơn… Tuy nhiên…. Không, ta chẳng ân hận gì cả. Ta đã làm tròn nhiệm vụ. Thế rồi, đúng, ta tin là bá tước Walther có tâm hồn cao cả không thèm hằn thù một sự đánh giá, hơi nóng nảy, nhưng không độc ác”. VII. Nửa giờ sau, ông giáo và các con ngồi trong cỗ xe của Heinrich trên con đường rừng. Chàng trai đã thuyết phục được mấy bố con đến ăn trưa ở Nunsthel, thời tiết rất dễ chịu. - Ba cháu rất sung sướng được gia đình bác cùng đến ăn bữa trưa. Và lúc ra về chúng ta sẽ được ngắm cảnh rừng dưới ánh trăng. Thật là huyền diệu. Bữa ăn rất vui vẻ. Cả nỗi u buồn của Alexy mấy hôm nay cũng giảm đi rõ rệt vì tiếp xúc với những người trong gia đình Lendau và Duntz. Ông giám thủ và ông giáo thích thú nghe bọn trẻ trò chuyện với nhau. Đang nói về Holberg, người ta lại quay sang nói về bá tước Lendau, Heinrich kêu lên: - Ba ơi, con quên chuyển lời mời của ông ấy tới ba. Ông ấy bảo con rằng ông ấy sẽ rất sung sướng được gặp ba ở Runsdorf và khen ba ghê lắm. Nét mặt ông giám thủ tối sầm lại. Ông vân vê trong ngón tay những vụn bánh mì và không trả lời. Ông giáo nói: - Bạn thân mến, bạn chưa bao giờ nói chuyện với chúng tôi về việc bạn đã cứu thoát khỏi đám cháy, bà cô ông… - Adrian, xin bác đừng nói đến chuyện ấy… Ông giám thủ đáp lại hơi xẵng. Đó là một nấm mồ không nên khai quật lên... Bộ mặt đẹp của ông ửng đỏ, cặp môi ông run run. Một tia sáng lóe trong mắt. Ông ngừng lại, đột nhiên đưa bàn tay lên trán và nói tiếp với một âm điệu khác hẳn rồi gượng cười. - Bác sẽ cho tôi là lên cơn thần kinh. Quả thật đôi khi tôi như vậy đấy, không hiểu sao… Nói những câu cuối cùng, ông hơi nhún vai. Nhưng cặp mắt ông vẫn giữ một vẻ đau đớn mà Marysia đã nhận thấy. Chín giờ tối, Heinrich đưa khách về Runsdorf. Anh cho xe đi theo con đường dài nhất, đi qua biệt thự hồng, trông cũng rất tráng lệ, nhất là dưới ánh trăng. Một thứ ánh sáng xanh mờ ảo soi sáng dưới rừng cây làm cho những thân cây có vẻ như những con ma. Ánh trăng rải suốt triền dốc rải rác những tảng đá lớn cho đến tận thung lũng. Và thung lũng hiện ra như trong những giấc mơ, như một mảnh đất bên kia, mãi mãi trong giấc ngủ. Chỗ đường quành nom thấy biệt thự. Ánh sáng từ trong tất cả các cửa sổ chiếu ra làm người ta trông thấy những căn phòng trang hoàng tuyệt diệu, như thách thức với ánh sáng mờ ảo trải xuống thiên nhiên đang thiu thiu ngủ. Xung quanh ngôi nhà tuyệt đẹp ấy có những ngọn đèn đường bọc kính màu hồng treo trên cột, toả ánh sáng xuống đường đi và khu vườn lộng lẫy. Heinrich cho xe dừng lại để mọi người được ngắm cảnh. Anh nói: - Ngày nào cũng như thế này. Quận chúa Olgoff không chịu nổi được bóng tối, bao giờ cũng cần ánh sáng thật nhiều… Chàng trai ngừng nói. Đằng sau những tấm kính lớn của một cửa sổ vừa xuất hiện một hình bóng lưng còng mặc toàn trắng. Lúc đi qua, Marysia nhận thấy một khuôn mặt héo hắt, rất xấu xí với cặp mắt sắc sảo gây cho cô một cảm giác khó chịu. - Quận chúa đấy. Heinrich thì thầm. Vào lúc cửa xe sắp đi qua biệt thự, cánh cửa mở ra và một dáng người cao cao xuất hiện trên ngưỡng cửa. Thoạt nhìn, Marysia nhận thấy ngay là lão Heintz. Lão già tiến vào con đường đi tắt qua các bụi cây và rút ngắn khoảng cách đến Runsdorf rất nhiều. - Lão già Heintz đấy có phải không? Heinrich hỏi. Đấy là tấm gương đẹp đẽ về lòng trung thành của các đầy tớ già. Lão này già lắm rồi và là đầy tớ hiện thời của bá tước Olgoff. Thời còn trẻ lão vào làm việc với bá tước Olgoff Lendau và trở thành người hầu tín nhiệm của bá tước. Bà em ông cũng vậy, tín nhiệm lão lắm. Có thể ngày nay bà thích nói chuyện với lão về những ngày đã qua, bởi vì tôi thường gặp lão đến đây luôn, vào những buổi tối tôi đi thăm rừng về… Cô Marysia đã bao giờ nom thấy bà quận chúa chưa? - Cũng mới qua loa, đủ biết là bà ta rất xấu xí. - Vâng, tinh thần bà thì ít ai sánh kịp, nhanh nhẹn, đặc sắc, sáng lạn… Ôi , đặc sắc, tôi cho là bao giờ bà cũng đặc sắc. Bà sống một cuộc đời có thể gọi là hoàn toàn cô đơn, và chưa bao giờ, kể từ ngày bà từ nước Nga trở về, đặt chân đến Runsdorf. Người ta nói là các cháu bà rất hiếm khi đến thăm bà. Khi cháu gái bà là nữ tu sĩ đến Runsdorf, đôi khi bà đến ở biệt thự Hồng vài ba ngày. Và cho tôi là như vậy, bà phải chìm đắm vào những cuộc bàn luận vô tận về sự cao cả của dòng giống họ… Chàng trai mỉm cười nói thêm – May thay nhũng lệnh bà kiêu kỳ không nghe thấy những gì chúng ta nói, bởi vì các bà ấy không thể chấp nhận được việc gia đình các bà không được coi là cao cả như xưa… Thế mà! Đến chỗ quành, Runsdorf xuất hiện, tối tăm hơn bao giờ, hầu như huyền hoặc dưới ánh trăng, trong đó kích thước của nó, trở nên thái quá. Vì vậy, ngôi nhà cổ có cái vẻ ghê sợ của một nhà tù hắc ám và rộng lớn. Heinrich chỉ tay về phía đó: - Tuy nhiên ngày nay người ta không thể chối cãi được là ảnh hưởng của họ không còn gì nữa. Họ hăm hở đấu tranh thầm lặng chống lại những tư duy mới ưu việt và chính đáng. Nhất định họ sẽ thất bại. Tuy vậy cánh trẻ trong họ rất có khả năng. - Phải. Ông giáo nói, họ có bản chất đáng mến. Bác xin thú thật là ông bá tước trẻ Walther làm bác rất có cảm tình. Và nữ bá tước Bianca cũng vậy, rất đáng mến. - Hoàn toàn đáng mến. Heinrich nói. Và số phận của cô ta, hoặc chết già giữa những bức tường cổ, họăc lấy một người nào đó già hơn hay trẻ hơn, ít nhiều ghê tởm và đáng ghét, điều đó không quan trọng, miễn là gia thế quý tộc, phải cân xứng… Trừ phi cô vào một Hội tu sĩ như bà dì. - Có lẽ không đến nỗi như thế. Heinrich. Với những đức tính của cô ta, rất có thể sẽ có một chàng trai cùng giới đến chọn, và chàng trai đó rất có khả năng. Heinrich lắc đầu: - Vâng, điều đó có thể đến… nhưng phải thật là may mắn. Quý tộc phá sản đang lùng tìm tiền tài. Vậy mà chúng ta có thể nhận thấy gia đình Lendau lại có vẻ đang túng thiếu...Rồi cuối cùng chúng ta sẽ biết. Nói xong Heinrich giơ roi quất vào lưng ngựa và con ngựa nhẹ nhàng kéo cỗ xe chạy về phía Runsdorf. … Tối hôm đó, vào lúc thay quần áo để đi ngủ, Marysia bỗng cảm thấy muốn được đi xem cảnh hồ dưới ánh trăng. Theo như bà già Octavia nói, không ai đến phía ấy của lâu đài, cô không sợ mắc tội thóc mách, tự cho đây là một cuộc giải trí vô tội. Sau khi đã kéo chốt cửa, cô mở cánh cửa gỗ sên và đi vào hành lang chỉ có ánh trăng , chiếu qua những mảnh kính lớn và toà thành những vệt dài nhợt nhạt trên sàn đá. Buổi tối hôm đó, chiếc hồ ảm đảm như biến thành một tấm thảm bằng bạc lỏng. Trái lại thánh đường kỳ dị hiện ra tối đen hơn, rùng rợn hơn duới ánh trăng bạc. Trăng chiếu sáng những căn nhà vây quanh hồ, làm Marysia phân biệt được, phía bên kia sân, những tấm kính của các cửa sổ cao đóng im ỉm. Cô tiến lên và quan sát mặt hồ bàng bạc, thứ quan tài lỏng cho nhiều thành viên trong gia đình xưa kia giàu có và thế lực, nơi ở cuối cùng của nàng Paola xinh đẹp mà cái chết dẫn đến vụ tự tử của ông chồng. Chắp hai tay lại, cô đọc một bài cầu nguyện cho linh hồn của những người chết không quen ấy. Lúc cô ngẩng đầu lên, cô trông thấy một trong những cửa sổ trước mặt từ từ mở ra. Một bóng hình cao và một tiếng thốt hãi hùng. Vì cô nhớ đến câu chuyện bà già Octavia đã kể. Bóng ma đó nhẹ nhàng lướt tới tận bờ hồ rồi chắp tay quỳ xuống, hơi nghiêng đầu về phía làn nước bạc. Marysia nhận thấy một nét mặt nhìn nghiêng tuyệt diệu, một bộ tóc thẫm, mộ thân hình mà cô cho là vẻ thanh tịnh không ai bì được. Một hiện hình tuyệt diệu và cảm kích biết bao trong cảnh tượng huyền thoại này. Phải chăng là nữ bá tước Paola tươi trẻ cầu nguyện cho người chồng tội lỗi, hay là Walburge cô gái đã chọn cái chết thay cho người chồng bỉ ổi? Hoặc một ai khác trong số những nữ bá tước Lendau đã tiến hành một cuộc sống khổ nhục bí mật ở đây? Bà Octavia đã nói với Marysia là chỗ ở này trước kia dành cho họ, và Paola là người đầu tiên làm trái với tục lệ, bởi vì nàng không thể nào quên được cái điều sầu thảm. Bỗng nhiên cái bóng ấy lại cúi đầu xuống hơn nữa, giấu mặt vào trong hai lòng bàn tay. Marysia tủơng như trông thấy hai vai rung lên như đang khóc nức nở. Rồi hai tay buông xuống, thiếu phụ lạ mặt đứng lên một cách mạnh mẽ và đi nhanh về phía cửa và biến vào trong đó. Một lát sau, ánh lửa xuất hiện trên các cửa sổ, xuyên qua những tấm rèm cửa vải mỏng màu đỏ đàng sau kính. Liền sau đó, tiếng đàn dương cầm vẳng đến tai Marysia. Những ngón tay nghệ sĩ làm tiếng đàn như khóc than, cho nó một tâm hồn, hay đúng hơn, truyền cho nó tâm hồn của nữ nhạc công lạ mặt. Và tâm hồn đó phải là buồn rầu, bị thương tổn, đau đớn , nếu tin vào những dòng buồn thảm, xót xa, bị cắn rứt mà mà Marysia nghe một cách xúc động. Bỗng nhiên hoà âm thay đổi và trở nên hung bạo, tàn nhẫn, đắc thắng và dừng lại đột ngột trên một tiếng khóc nức nở. Marysia quay trở về buồng mình và rơi mình xuống chiếc ghế bành. Cô vừa mới có ảo ảnh chăng? Hay cô đã trông thấy một trong những bóng ma mà bà Octavia đã kể? Cô lắc đầu và bắt đầu cười. Thần kinh cô căng thẳng một lúc bởi cảnh tượng lạ lùng ấy, lập tức cô lấy lại được thăng bằng. Gia đình Lendau có thể có khách, và khách có thể là người trong họ đến để cầu nguyện cho những con người trong gia đình đã chết. Bản thân thiếu phụ ấy hẳn có những nỗi buồn riêng, xét theo thái độ và tiếng nhạc của bà tuyệt diệu nhưng buồn. Hôm sau, Rosine bưng café sữa đến rất muộn. Chị xin lỗi, nói rằng bà tu sĩ tối hôm qua đã đến không báo trước nên chị rất bận. Chị nói thêm: - Phải đỡ các hòm xiểng, thu xếp buồng, thu xếp nhiều thứ lắm. Nữ bá tước Fra thích thấy xung quanh mình được gọn ghẽ. - Bà bá tước ở đâu? Marysia hỏi và tiếp tục cắt những khoanh bánh. - Ở trong căn phòng trông ra hồ. Bà quận chúa Olgaff hồi còn con gái cũng ở đó. Bà nữ tu sĩ kế tiếp. Đó là căn buồng đẹp nhất, sang trọng nhất lâu đài. Nhưng người ta có các vàng tôi cũng không đổi buồng riêng của tôi. Lúc Rosine đã về, ông giáo quay về phía con gái: - Đấy, con ma của con đấy. - Vâng, tất cả đều rõ ràng. Bà nữ tu sĩ đến để cầu nguyện cho mẹ trên bờ hồ. Đó là nấm mồ của bà. Tuy nhiên thứ tuyệt vọng ấy cũng khá là khó hiểu, nếu người ta nghĩ rằng bà là một cô bé con, chưa hiểu biết gì khi bà mẹ Paola chết… Tuy nhhiên sự xuất hiện trên bờ hồ của nhân vật kỳ diệu ấy trong ánh trăng ấy, thật là huyền ảo. Con rất muốn ba được chứng kiến. - Thưa ba, vì hôm nay ba lên lớp, con sẽ đi thăm bà già Muller. Bà già tội nghiệp, đã mười lăm ngày rồi con chưa lại thăm bà. Loisa Mulle, một bà già chín mươi tuổi, vợ goá của một người tiều phu, sống khổ sở tối tăm trong một căn lều nhỏ trong rừng. Thời còn trẻ bà làm phụ bếp ở Runsdorf . Một người đàn ông tốt bụng họ hàng với bà đã lấy bà, mặc dù thần kinh không được tốt lắm, đã đem lại hạnh phúc cho bà trong hoàn cảnh mà họ có được. Ông ta chết lúc gần một trăm tuổi, để lại bà bị tê liệt và bị đứa con độc nhất bỏ rơi, không nơi nương tựa. May thay, ông giáo cho cô con gái lớn chăm nom để bà già không thiếu thốn gì. Một hôm, Marysia cùng đi với Laura và bà già Louisa tỏ ra rất hài lòng. Cô gái đã nhiều lần trở lại đây mang theo tình thương và nhận lòng biết ơn nồng nhiệt. Bà già Louisa thần kinh hơi kỳ quặc, thường im lặng. Nhưng gần đây, đôi khi bà đâm ra nói nhiều. Thế là những câu chả đâu vào đâu tuôn ra từ miệng bà, kèm theo những cử chỉ của đôi cánh tay chỉ toàn xương. Rồi đột nhiên bà lại câm lặng hoàn toàn. Vừa bước vào căn lều, Marysia thấy ngay là bà già lại rơi vào tình trạng ấy. Trông thấy cô, nhấp nháy con mắt độc nhất còn lại do một tai nạn xảy ra cách đây hơn chục năm. - Cô từ Runsdorf đến hả?… Một lâu đài tuyệt diệu, tôi biết hết mọi xó xỉnh... Tôi tò mò lắm nên đã bị người ta mắng như té nước… Tôi đã chứng kiến … Khá nhiều chuyện. Cô biết Heintz chứ? Phải tôi đã thấy hắn... và bá tước Arnulf trong hành lang... mặt ông ta tái xanh... Vâng đúng thế... và cái két rất nặng... - Két nào? Marysia vô tình hỏi. - Cái két... và nước rút xuống... Tôi trông thấy cái hố... Ôi, đúng là tôi đã trông thấy… Bà lão đột nhiên ngừng lại, con mắt ngơ ngác, và Marysia không thể nào moi thêm được một câu nào nữa. Sau khi đã sắp xếp gọn ghẽ mọi thứ trong lều, cô gái ra về. Cô đi theo con đường qua biệt thự, có một số cảnh đẹp dưới thung lũng mà cô thích nhìn. Sáng hôm ấy, mặt trời tháng chín chiếu sáng bìa rừng và những vạt cỏ bên dưới, có dòng sông sáng loáng và ngoằn ngòeo chảy qua. Lá rừng bắt đầu tắm chuyển sang màu gỉ sắt và vàng tái. Loài cây hoang dại phủ những tấm thảm hồng lên các nơi rừng thưa và chúng tha hồ tắm nắng. Marysia bước nhanh trong cảnh im lặng bí mật của khu rừng. Đến quãng đường rẽ, cô nom thấy biệt thự tràn đầy nắng và phủ một tấm áo khoác đỏ những dàn nho đầu mùa. Đích thực là một nơi tuyệt diệu. Cô gái đứng lại một lúc để chiêm ngưỡng tác phẩm điêu khắc chạm trổ trên ban công gỗ và một bộ sưu tầm tuyệt diệu những câu thu hải đường, đủ các màu hồng, trang điểm mặt ngoài biệt thự. Lúc quay đầu lại, cô trông thấy hai người xuất hiện trên đầu lối đi dẫn đến Runsdorf. Một người là bá tước Walther, người kia… Marysia có thể nhận ra được dẫu người đó có lẫn vào giữa hàng nghìn người khác, một thân hình vô song, vừa mềm mại, vừa trang trọng. Không thể lầm được, đặc biệt người đó lại vẫn mặc bộ đồ đen, rất nghiêm nghị hơi kéo lê hơn so với người đàn bà xuất hiện một cách kỳ lại tối hôm qua. Tuy sáng nay, chiếc mũ đội đầu che lấp một phần trán. Nhưng lúc đến gần, Marysia chỉ liếc nhìn cũng thấy được chi tiết diện mạo người lạ ấy. Nàng đẹp biết bao. thật khó mà tưởng tượng được những nét hài hoà hơn, nước da trắng dịu hơn… Cặp mắt đẹp tuyệt trần và mượt như nhung tỏ vẻ ngạc nhiên hơi cao ngạo khi gặp mắt Marysia. Bá tước ngả mũ chào và tiến về phía cô gái, sau khi đã chào cô toan bước đi. - Thưa cô Lienkwicz, nhân dịp này tôi xin phép được giới thiệu bà dì tôi, nữ bá tước Franziska Lendau. Một thứ gì xuất hiện trong cặp mắt huyền diệu ấy. Có lẽ bà nữ tu sĩ thấy cô thiếu nữ thường dân ấy khá lịch sự nên để ý đến một chút. Bàn tay đẹp của bà chìa về phía cô gái với một cử chỉ cao thượng của các công hầu, cặp môi bà thốt ra những câu vừa đơn giản vừa có ý hạ cố. Marysia đáp lời với vẻ duyên dáng vốn có lẫn sự ý tứ kín đáo. Nhưng cô liệu có nằm mơ không? Người đàn bà đẹp tuyệt trần thế này lại là bà dì của bá tước Walther?... Một bà bốn mươi tuổi? Và dưới ánh sáng mặt trời đang rực chiếu lên bà , rõ ràng đến kỹ thuật trang điểm cũng thua sự trẻ trung và sắc đẹp ấy. Bộ đồ nữ tu sĩ khắc khổ đẩy xa giả thiết làm dáng của bà ấy. - Thưa cô, hôm nay cô đi chơi sớm thế? Tôi thấy khí hậu trong rừng đối với cô thật là tuyệt vời. Thực tế là sắc mặt tươi tắn rực rỡ của Marysia, cặp mắt sâu xa và mãnh liệt của cô chứng minh cho cảm tưởng đó của bá tước, được phát biểu với một sự ngưỡng mộ kín đáo. - Khu rừng này, tôi thích lắm, nhất là vào giờ này. - Cô nói đúng. Franziska nói giọng hơi trầm rất êm ái. Tôi thích trông thấy những giọt sương lóng lánh trong bụi cây và xung quanh những chiếc lá, tôi thích dẫm lên thảm cỏ ấm và nghe tiếng chim hót chào mừng ban mai. Vâng, tôi yêu những thứ đó lắm… Những câu cuối cùng được thốt ra qua cặp môi run run. - Thưa dì, bây giờ thì sao ạ? Bà ngẩng đầu lên và phác nụ cười trong đó Marysia nhận thấy vẻ cay đắng. - Bây giờ, cháu ạ, dì của cháu là một mụ già đã sống, đã suy nghĩ và không còn giữ chút hứng thú thơ mộng nào của tuổi trẻ nữa. - Ôi, một bà già à? Marysia thốt lên. Và lòng ngưỡng mộ chứa đựng trong cặp mắt cô gái bộc lộ cho bà bá tước xinh đẹp thấy lời thốt ra ấy thành thực biết bao. Nhưng thứ mà một người phụ nữ khác thích, bà bá tước này lại không thích, vì một nếp nhăn phật ý xuất hiện trên trán bà. - Bề ngoài không quan trọng – Bà khẽ nhún vai. Nhiều người tuổi đã cao mà vẫn giữ tâm hồn trẻ trung, lại có những người hai mươi tuổi đã già. Trong gia đình chúng tôi, thường là những người này: trách nhiệm đối với một tên tuổi lớn làm người ta mau già. Bộ mặt đẹp của bà như tối sầm lại và Marysia tưởng như nom thấy cái bóng ấy trên vẻ mặt trầm ngâm của bá tước. Nhưng ngay sau đó ông mỉm cười và giơ tay thân ái chỉ về phía lối đi và nói: - Ông Duntz và cô bé Gisèle kia rồi… Bà nữ tu sĩ rùng mình và Marysia có cảm tưởng bà phải cứng người để không lùi lại, cặp môi bà bỗng nhợt nhạt, bàn tay bà nắm chặt lấy cán dù. Nhưng bà kiêu hãnh ngẩng đầu và ngoảnh về phía những người mới đến: Heinrich Duntz và em gái anh. Thế là Marysia, đang lén quan sát bà nữ tu sĩ, thấy vẻ mặt bà trở lại bình tĩnh. Nhưng rồi người ta nhận thấy một chút bực mình và sốt ruột khi nghe thấy tiếng gọi của Walther, đi đến và nghiêng đầu trước mặt bà. - Thưa dì, đây là Heinrich Duntz, con trai ông giám thủ Conrad Duntz dũng cảm khi xưa đã cứu dì… Marysia tưởng như nom thấy bà rùng mình, có lẽ nhớ đến tai nạn khủng khiếp mà Conrad đã cứu bà. Nhưng rồi bằng một giọng nói bình tĩnh, rất lạnh lùng, bà trả lời: - Tôi không quên, bố anh là một con người dũng cảm, anh có thể tự hào… Ôi, lần này thì thật là cả một niềm xúc động làm run rẩy bộ mặt tuyệt đẹp kia. Walther vừa đẩy đến trước bà dì bé Gisele, bé hơi e lệ trước một bà uy nghi như thế, nhưng rồi cô cũng ngước cặp mắt to xanh giống bố như hệt, nhìn bà. Bá tước vui vẻ nói: - Đấy là cô bé đáng yêu, con ông Duntz. Bé đã trở thành bạn rất thân của Helena, Valeria và Gultram. Bà nữ tu sĩ đưa tay vuốt nhẹ lên mớ tóc hung của Gisele. Rồi bà quay mặt đi, cũng với cái giọng lạnh nhạt ấy: - Đúng, em bé xinh thật… Thôi nào Walther, chúng ta làm phiền cô Lienkwicz quá rồi. Bà khẽ nghiêng đầu rồi tiến về biệt thự. Bá tước Walther thân mật bắt tay Heinrich và chào Marysia cũng với vẻ thân kính thường ngày, rồi bước theo bà dì. Bà nói với giọng rất bằng lòng: - Cô gái ấy nom khá lắm. Chắc một ngày kia cô ta sẽ trở thành vợ anh chàng Heinrich . Bàn tay bá tước đã cầm lấy dâu kéo chuông. Ông giật mạnh đến nỗi nữ bá tước Franziska phải kêu lên: - Cháu điên hay sao thế Walther? Bà quận chúa sẽ nói thế nào về bà dì anh khi nghe tiếng chuông lộn xộn này. - Cháu cho là tai bà ấy hơi nghễnh ngãng. Nếu không phải cháu sẽ xin lỗi về những tiếng động chát chúa ấy… còn về chuyện dì hỏi cháu, cháu chẳng biết trả lời sao vì không được biết ý định của hai bố con ông Duntz. Tất nhiên cuộc hôn nhân ấy có thể thành. Gia đình Duntz giàu có, và cũng chẳng vướng víu gì. Còn cô Lienkwicz cũng có thể, họ cùng đẳng cấp chẳng có gì có thể ngăn cản họ… Một người đầy tớ mặc chế phục màu xanh viền bạc ra mở cửa. Lúc đi theo bà dì bước qua ngưỡng cửa, Walther quay đầu lại. Marysia đang tiến vào lối đi cùng với Heinrich và Gisele. Một rung động xuất hiện trên mặt bá tước, trán ông hằn sâu một nếp nhăn. Nhưng vào đến phòng quần áo, ông đã lấy lại bình tĩnh. Trong lối đi giữa rừng, Marysia và Heinrich vẫn bàn tán khâm phục bà nữ tu sĩ xinh đẹp. Nhưng bỗng nhiên Gisele lắc đầu nói: - Bà ấy rất xinh nhưng có vẻ không đáng mến. Hình như bà ta không thích em thì phải, có phải không chị Marysia? - Có thể bà tay không yêu trẻ con, em ạ. Anh Heinrich này, có phải ba anh kia không? - Vâng, đúng ba tôi rồi. Nào Gisele chạy nhanh đến chào ba đi. Một lúc sau ông Conrad Duntz từ giã đám người gác rừng mà ông vừa ban cho họ một số mệnh lệnh, đi vào con đường và đưa tay ra cho Marysia với một nụ cười thân mật làm rạng rỡ bộ mặt nghiêm nghị của ông. - Thế nào, cháu đi chơi sớm thế. Có đến Nunsthel không? - Không ạ, cháu chỉ đến thăm bà lão Muller và gặp phải ngày bà ta đang luyên thuyên. Bà nói với cháu về Runsdorf, về Heintz, về bá tước Arnulf , tất cả đều lộn xộn, chẳng hiểu thế nào sất. - Phải, bao giờ cũng là những ký ức về Runsdorf. Hình như trí óc bà đặc biệt nhớ những ngày ở đấy. - Ba ơi, chúng con vừa gặp bà cô của bá tước Lendau. Gisele nói và nắm lấy tay bố. - Bà quận chúa già ở biệt thự năm ngoái đã làm con được một mẻ sợ hãi phải không? - Không ạ, bà mà người ta gọi là nữ tu sĩ. Nữ tu sĩ là thế nào hả ba? Bộ mặt của ông giám thị vừa tươi tỉnh do cuộc dạo chơi bằng ngựa trong rừng, bỗng trở nên run run, cặp mí mắt hấp háy rồi cụp xuống. - Vâng, chúng con vừa gặp gần biệt thự bá tước và cô ông, một tuyệt sắc giai nhân. Nhưng khá lạnh nhạt và kiêu căng. Bà ta nói với con là bà không bao giờ quên những gì mà ba đã làm vì bà, và con có thể tự hào có người cha như ba. Một tiếng cười chua cay thoát ra từ cặp môi ông Conrad Duntz. Ông quay về phía rừng và lẩm bẩm: - Cả ba nữa, ba cũng không quên. Trong cuộc sống có những việc có khả năng tồn tại gấp đôi so với các việc khác… - và ông lên tiếng gọi – Wolter, mang ngựa lại đây cho tôi. Một người gác rừng dắt đến một con ngựa màu be đẹp. Conrad cúi hôn trán con gái: - Gisele, tối nay nhé… Heinrich báo Laura là ba ăn trưa ở lều săn với đại công tước. Gửi lời chào tới ông bạn Adrian. Cô Marysia, chủ nhật này nhé. Ông đã đặt chân lên bàn đạp, nhưng một bàn tay nhỏ kéo cánh tay ông: - Ba ơi, ba chưa trả lời câu hỏi của con. Nữ tu sĩ nghĩa là gì? - Bây giờ ba không có thời giờ giải thích cho con đâu. Hỏi anh Heinrich ấy. Ông nhảy lên yên và phóng đi. Một kỵ mã tuyệt diệu, nhìn bề ngoài còn rất trẻ, nom chỉ đáng anh cả của Heinrich . Marysia từ giã Heinrich và Gisele rồi đi nhanh về Runsdorf. Những cuộc gặp gỡ làm cô về chậm, chỉ còn đủ thì giờ lên lớp giảng bài tiếng anh cho Bianca. - A, vậy là cô đã trông thấy bà cô tôi? Nữ bá tước trẻ nói. Tôi không hỏi cô thấy bà ra sao vì câu trả lời bao giờ cũng thế. Sắc đẹp của bà thuộc vào loại hiếm hoi không thể đem ra bàn luận được. Nhưng còn hơn thế nữa, bà rất tốt và rất yêu tất cả chúng tôi. Còn về tinh thần, bà vừa sắc sảo, vừa tinh tế, hiếm khi bà để lộ, nhất là đối với người ngoài. Cũng lắm khi bà trở nên lầm lì đặc biệt… và vừa gật đầu Bianca vừa nói thêm - Người ta cho là bà có một nỗi đau đớn về tinh thần. Marysia nhớ đến cảnh tượng ban đêm vừa rồi, suy nghĩ mà không dám nói, có thể Bianca nói đúng. VIII. Cảnh yên tĩnh thường ngày của khu rừng sáng nay bị phá quấy bởi cuộc đi săn của đại công tước, mà những tiếng vang bay tới tận Nunsthel: tiếng tù và, tiếng chó sủa, tiếng vó ngựa phi trên đường, tất cả, do gió tây mang đến, làm điếc tai Marysia, Laura và Gisele. Ba cô đang yên vị trong phòng ăn sáng sủa của ông giám thủ. Conrad Duntz và Heinrich tham gia vào cuộc săn, Laura liền mời gia đình ông giáo đến ăn bữa trưa với hai chị em cô, và sau đó sẽ từ sân thượng xem cuộc thu quân của đoàn người đi săn cưỡi ngựa trở về. Nhưng hôm đó Alexy bị đau không đi được, ông giáo phải ở lại với con và buộc Marysia phải một mình đến Nunsthel. Đến hai giờ chiều, Marysia từ giã bạn, từ chối không xem cuộc thu quân của đoàn đi săn, cô sốt ruột muốn trở về bên cha và em trai. Trên con đường rộng được bảo dưỡng rất tốt đi ngang qua nhà ông giám thủ, rất nhiều đoàn ngựa từ Dunfenden trở về đã để lại dấu vết trên đất ẩm do mưa từ mấy ngày trước, những vết bánh xe, những móng ngựa cắm sâu vào bùn. Marysia đi dưới bờ thấp, trên thảm cỏ dày làm giảm tiếng bước chân. Tình cờ lúc quay đầu lại cô trông thấy, trong con đường song song, qua những bụi cây trụi lá, một người đàn bà có dáng cao cao khoác một chiếc áo choàng đen. Bà đi chậm chạp và đột nhiên dừng lại, tựa người vào một thân cây. Đứng như vậy, trước mặt bà phải là Nunsthel và ít ra cũng không thấy mái nhà. Marysia tiếp tục đi, hơi băn khoăn, vì người đàn bà ấy có vẻ là bà nữ tu sĩ. Thế mà rừng đối với bà trước đây rất là thân yêu, còn bây giờ bà công khai tuyên bố bà rất có ác cảm và chỉ bước chân vào rừng khi nào đến nhà bà quận chúa Olgoff. Marysia thấy bà hơi bí ẩn, bà nữ tu sĩ đẹp đẽ ấy. Quá kiêu hãnh về tên tuổi của mình, ân cần và đầy duyên dáng, tế nhị và có học thức, rất thắm thiết với các cháu như Bianca đã nói... Đúng, bà như thế và nhân hậu nữa, biểu lộ những tư tưởng cao đẹp và nhiệt tình. Nhưng tại sao bà lại thường hay u buồn và vẻ đau khổ thỉnh thoảng lại thấy hiện ra trong cặp mắt nhung xinh đẹp của bà? Ông giáo và các con ông, trong mối quan hệ khá thường xuyên, thấy bà đáng mến, mặc dù hơi kín đáo, bà cũng có vẻ mến phục tinh thần tế nhị và đúng đắn, những đức tính tinh thần cao cả, tính tình cao nhã của gia đình ông giáo. Đã nhiều lần bà mời Marysia đến dùng trà với bà. Cô thiếu nữ đã trải qua những lúc rất thú vị trong phòng khách đỏ trông xuống hồ, nói chuyện vui vẻ với bà nữ tu sĩ và Bianca. Trí thông minh sắc sảo và học thức cao của Marysia, tính tình vui vẻ duyên dáng của cô gái gây được nhiều cảm tình với các nữ bá tước Lendau. Nhưng chỉ có Bianca đối xử bình đẳng với Marysia. Hai nữ bá tước Lolanthe và Franzisca còn giữ khoảng cách một cách khá tinh vi, không làm cô gái bị xúc phạm. Còn bá tước... Nghĩ tới đây, Marysia tối sầm lại. Vị bá tước trẻ của Runsdorf ấy hẳn chưa quên lời phê phán gián tiếp mà cô đã tự cho phép nhằm chính ông ta. Không, ông ấy chưa thể quên được, chưa tha thứ được. Trước đây khi tới học tiếng Anh với ông giáo, ông thường đến ngồi hàng giờ bên cạnh Alexy, Marysia nhận thấy ông chọn những lúc Marysia bận giảng bài cho Gisele hai lần mỗi tuần. Một buổi trưa đến nhà bà nữ tu sĩ vào bữa dùng trà, ông ngạc nhiên và khó chịu thấy cô ngồi đó. Dưới vẻ nhã nhặn của con người lịch thiệp, bây giờ ông giữ một thái độ dè dặt thượng lưu đối với cô gái bình dân táo bạo đã dám phê phán bá tước Lendau. Tuy nhiên, Marysia tự hỏi tại sao ông có thái độ ấy chỉ sau cuộc gặp gỡ gần biệt thự, thế mà buổi sáng hôm đó ông tỏ ra rất ân cần. "Vậy thì ông ta muốn thế nào tùy ý, chẳng can gì đến ta!", cô suy nghĩ thế và lắc đầu với vẻ lo lắng. Tuy vậy, trán cô vẫn giữ nguyên nếp nhăn, mắt cô mờ đi vì đượm buồn. Cô chọn một lối tắt về nhanh hơn. Phía bên trái cô có một hầm đá có lẽ đã bỏ hoang từ lâu, vì những cây thông đã mọc rễ trong các kẻ nứt và một thảm cỏ dày đã phủ lên hai bên sườn. Xung quanh hầm, những cây hoang dại mọc lung tung, tốt hơn những nơi khác trong rừng. Và Marysia không thể không dừng lại để hái một bó hoa mà cô ưa thích. Một tiếng động nhẹ làm cô quay đầu lại. Ở đầu lối đi xuất hiện một người đàn bà khoác áo măng tô đen, và cô nhận ra đúng là bà nữ tu sĩ. Thoạt đầu bà có vẻ ngạc nhiên, gần như lùi lại, sau đó mới tiến về phía cô gái. - Cô đi chơi một mình trong rừng vắng à? - Bà hỏi và giơ tay ra bắt. - Thưa bà không ạ! Vả lại cháu cũng được biết là trong rừng rất an toàn ạ. - Vào thời gian bình thường thì đúng. Nhưng hôm qua người ta mới báo với cháu trai tôi có một kẻ xấu quanh quẩn trong rừng cần phải thận trọng, không nên rời con đường. Vả lại các lối đi đều ướt sũng, - và bà chỉ gấu váy mình dính toàn bùn. - Nếu cô trở về lâu đài, chúng ta cùng đi. - Vâng, cháu hái đủ hoa rồi. Trong khi hai người tiến về phía đường đi, một người đàn ông vụt ra từ sau một tảng đá lớn. Hắn cao lớn, gầy gò, đầu tóc bù xù, áo quần rách mướp. Cặp mắt hắn long lên, một cơn sốt man dại, đôi môi hắn mím lại thành một cái nhếch mép dữ tợn. Hắn rượt theo hai người phụ nữ. Nhưng rồi bỗng nhiên hắn thốt ra một tiếng thì thầm giận dữ: - Nguy rồi, có kẻ đến! Vừa lúc đó có tiếng vó ngựa. Bà nữ tu sĩ và Marysia vừa đi đến lề đường thì xuất hiện một người cưỡi ngựa. Họ nhận ra bá tước Lendau. Ông dừng ngựa và ngả mũ chào: - Sao mà cô lại đi chơi trong rừng thế này? Bà nữ tu sĩ trả lời vắn tắt: - Một thói ngông... Cô vừa gặp tiểu thư Leinkwicz và cùng ra về với nhau... Một tiếng kêu của Marysia ngắt lời bà. Sau lưng hai phụ nữ vừa xuất hiện tên lưu manh, hắn lao lên, tay lăm lăm con dao và hét: - Bá tước Lendau, mày phải chết dưới sự báo thù của tao! Bằng một cử chỉ nhanh hơn ý nghĩ, Marysia sấn đến trước mặt tên lưu manh và lưỡi dao phóng tới cắm phập vào bàn tay Marysia vừa giơ lên để bảo vệ bá tước. Con ngựa chồm sang một bên. Bá tước nhảy xuống và lao vào tên lưu manh, hắn văng tục và lại giơ lưỡi dao lên. Nhưng bà nữ tu sĩ đã nắm lấy cánh tay hắn, và bá tước giật lấy con dao quẳng ra xa, rồi bằng đôi tay nhỏ nhắn nhưng gân guốc mà người ta không ngờ lại có sức khỏe đến thế, ông nắm lấy hai vai tên sát nhân, làm nó phải quay đi rồi đẩy nó ngã xuống đất. Đầu va vào một hòn đá nhọn, hắn ngất đi. - Ôi, ông đã giết chết hắn rồi, - Marysia kêu lên. Cô lảo đảo, mặt xám ngắt, gần như kiệt sức. Bá tước, mặt cũng tái xanh như Marysia, nhẹ nhàng cầm lấy bàn tay vấy máu và xem xét thật nhanh rồi nói: - Tôi mong là không sao... thưa cô, cô có khăn mùi xoa cho cháu không? Cháu băng vết thương lại rồi đi tìm một cỗ xe để đưa tiểu thư về. - Thế còn người này... không nên để người ta như vậy, - Marysia nói. - Xin phép tiểu thư cho tôi được chăm sóc nạn nhân đã, sau đó mới đến hung thủ, - bá tước nói giọng run run vì xúc động. - May mắn cho hắn không bị nặng lắm. Bà nữ tu sĩ nắm chặt bàn tay bị thương của Marysia nói: - Tiểu thư thân mến, nhờ có tiểu thư mà cháu tôi thoát chết. Walther, để cô chăm sóc tiểu thư, cháu xem hung thủ có làm sao không, không thể để nó chết như một con chó được. Walther lại gần người đó và cúi xuống xem. Máu từ trên đầu hắn chảy dọc theo bộ mặt. Bá tước cởi chiếc khuy áo rách bươm và áp tai vào ngực hắn: - Hắn còn sống. Cháu băng bó tạm thời để người ta có thể khiêng hắn đi được. Marysia đưa khăn mùi xoa của mình ra nối vào chiếc khăn của Walther. Trong khi băng bó, bá tước nói: - Tôi đi gọi viện trợ ở Nunsthel để mang tên này đi, đồng thời cũng kiếm một chiếc xe cho tiểu thư Lienkwicz. Đột nhiên nữ tu sĩ hỏi: - Tại sao lại gọi Nunsthel? - Thưa cô là vì gần nhất. Marysia vội phân trần: - Không cần phải làm phiền ai vì tôi! Tôi có thể đi một mình được và như thế thích hơn. Nhưng tôi cần phải trở lại Nunsthel để mượn chiếc váy của Laura vì tôi sẽ gây xúc động cho ba tôi và cho Alexy nếu tôi trở về với chiếc váy này... Cô chỉ vào chỗ váy vải màu sáng bị dây máu. - Vâng, cô nói đúng! Bác sĩ Berdeck sẽ chăm sóc cô, sau đó tôi sẽ mời ông tới đây xem xét người này. Thưa cô, cô đưa tiểu thư đi được chứ? Marysia nhận thấy bà nữ tu sĩ lưỡng lự trước khi nhận lời. Trong khi bá tước phóng ngựa về Nunsthel, hai người phụ nữ cùng đi với nhau theo hướng đó. Họ im lặng đi bên nhau, còn quá xúc động chưa thể nói được gì với nhau về sự kiện vừa xảy ra. Mấy phút sau, họ lại thấy xuất hiện bá tước, theo sau còn có nhiều người đi săn cưỡi ngựa. Bá tước vừa mới gặp họ, liền nhờ một người đến bác sĩ Berdeck, còn tất cả đi đến chỗ xảy ra tai nạn. Chẳng bao lâu sau, Nunsthel hiện ra với bà nữ tu sĩ và Marysia. Bà dừng lại và nói: - Tôi để tiểu thư ở đây, cô không cần đến tôi nữa. - Sao, thưa bà, bà không muốn đi vào à? Laura sẽ sung sướng biết bao. - Không, cám ơn! - bà trả lời cộc lốc. - Sự kiện vừa rồi làm tôi rất xúc động. Tôi cần được một mình. Chào tiểu thư, hẹn sớm gặp mặt. Tối nay tôi sẽ tới nhà để lấy tin tức về bàn tay can đảm này. Bà ôm hôn Marysia rồi bỏ đi khá vội vã, Marysia nghĩ thế và tiến về phía ngôi nhà ông giám thủ. Laura đang đi trong sân kêu thét lên vì thấy máu và bàn tay Marysia bị băng bó. Marysia làm cô yên lòng và theo cô vào buồng, kể lại việc bá tước Lendau bị tấn công. - Thế thì lạ thật! Chưa bao giờ xảy ra như vậy trong khu rừng này. Có lẽ là một cuộc trả thù cá nhân. - Câu nói của người đó cho biết như thế... - Để em tìm trong tủ xem có chiếc nào hợp với chị không vì em làm gì có dáng người đẹp như chị... À, được rồi, để em cho chị mượn một chiếc áo khoác ngoài. Một lát sau, Marysia khoác áo ngoài đi theo Laura. Lúc hai cô xuống đến chân cầu thang, cánh cửa mở ra để bá tước Lendau vào, theo sau là mấy người đi săn khiêng hung thủ bị thương trên chiếc cáng làm tạm. Walther dừng lại một lát như bị bất ngờ vì sự xuất hiện của cái bóng trắng của cô thiếu nữ xinh đẹp trong cảnh mờ tối của hành lang. - Người đó có sao không? - Marysia hỏi. - Vẫn thế cô ạ. Thưa cô Laura, tôi xin lỗi cô vì đường đột vào nhà cô như thế này... - Có gì đâu ạ, thưa bá tước. Chúng ta sẽ đặt con người này vào căn buồng vẫn dành riêng cho những người đến ngủ nhờ, ốm yếu hoặc sắp chết đói mà những người gác rừng thường mang đến đây. Một lúc sau, người đó được nằm trên giường trong một buồng riêng. Tủ thuốc nhỏ của gia đình ông giám thủ đủ cung cấp cho bá tước những thứ cần thiết cho cuộc cứu chữa sơ bộ. Sau khi băng bó xong, bá tước tuyên bố: - Bây giờ chỉ còn đợi bác sĩ Berdeck tới. Con người này hẳn đã phải chịu cực khổ lắm rồi. Hãy nhìn xem, hắn gầy gò quá... Có lẽ không được ăn đủ... Marysia vừa xuất hiện ở ngưỡng cửa hỏi: - Hình như người này có mối tư thù gì đặc biệt. Ông bá tước có biết hắn không? - Không biết một chút nào, thưa cô. Bây giờ tôi đã hoàn thành nhiệm vụ đối với hung thủ, xin phép cô tôi được bày tỏ lòng biết ơn đối với ân nhân dũng cảm của tôi, và cho phép tôi được coi lại vết thương kia. Marysia mỉm cười để che giấu sự xúc động trước mối nhiệt tình của cặp mắt nâu đang ngắm nhìn mình. - Cả hai việc đó đều vô ích. Laura vừa mới băng cho tôi xong. - Có ích đấy, chị Marysia, - Laura nói. - Chị cứ đưa cho ông bá tước xem, ông sẽ xem xem có dây thần kinh nào bị chạm không. - Có lẽ tiểu thư Lienkwicz sợ tôi không đủ kinh nghiệm chăng? - Walther nói, giọng hơi chua chát. Cô liền đưa bàn tay bị thương ra cho bá tước. - Xin ông đừng nghĩ thế! Tôi rất tin tưởng vào tài năng khoa học của ông. Những chăm sóc mà ông vừa làm với người này đã chứng minh cho tôi. Quả thật cô rất ngạc nhiên trước vẻ dịu dàng, ân cần của bá tước đối với con người đê tiện này. Lẽ ra đối với tên hung thủ định ám sát mình, ông chẳng thể có được những chăm sóc tốt như thế. Khám bàn tay Marysia xong, ông tuyên bố là may mắn thay, lưỡi dao không động chạm đến một dây thần kinh nào, và vết thương sẽ chóng lành. Rồi ông đề nghị với cô thiếu nữ để mình được khâu lại vết thương, trừ phi cô muốn đợi bác sĩ Berdeck. - Không, không, xin ông cứ việc. Tôi hoàn toàn tin tưởng ở ông. Trong cuộc tiểu phẫu thuật ấy, Marysia không thể không có đôi lúc rùng mình vì đau. Trong lúc đó, Walther khẽ nói với giọng run run: - Tôi rất ân hận nghĩ rằng vì tôi mà cô phải chịu đau đớn! Marysia chỉ mỉm cười vui vẻ. Làm công việc thầy thuốc xong, Walther từ chối không chịu ngồi lại theo lời mời của Laura. Ông nói: - Bây giờ sự có mặt của tôi ở đây là thừa rồi, vì ông thầy thuốc sắp tới. Tôi xin phép được đi săn tiếp. - Xin bá tước hãy cứ chờ đây, - Laura nói. - Chắc chắn là cuộc săn đã kết thúc rồi... Một người hầu gái xuất hiện trên ngưỡng cửa và vội vã nói: - Thưa cô Laura, ông nhà đã trở về cùng với ngài đại công tước và một số ông nữa... - Tôi biết ngay mà... Ngài đại công tước rất thích đến đây nghỉ một lát với ba tôi sau mỗi cuộc đi săn về... Bá tước cầm mũ lên và quay lại hỏi Marysia: - Cô có cần tôi báo trước với ông giáo và Alexy không? Như vậy lúc cô về sẽ đỡ xúc động hơn. - Tôi không yêu cầu gì hơn. Xin cám ơn ông... Cô ngừng lời. Kẻ bị thương bỗng thốt lên một tiếng rên. Cô liền hỏi: - Có nặng lắm không ạ? - Tôi nghĩ không có gì. Tuy nhiên, cũng cần phải có một cuộc phẫu thuật nhỏ mà chỉ bác sĩ Berdeck mới có thể quyết định được. - Trong trường hợp cần thiết, ông cũng có thể làm được chứ? - Vâng, có thể. Nhưng tôi không có quyền. Qua cặp mắt của Marysia, chắc chắn bá tước đọc được luồng ý nghĩ của cô vừa nảy sinh trong đầu "Nếu ông không có quyền, nếu ông không bao giờ có quyền, nghĩa là ông rất muốn có?", bởi vì bộ mặt ông đột nhiên tối sầm, cặp môi ông hơi mím lại. - Vâng, tôi rất muốn, - ông nói bằng giọng hơi trầm. - Tôi đã tự nhủ "Đằng sau quay!" cho những giấc mơ hoạt động, cho những say mê nóng bỏng vì khoa học, cho những cuộc nghiên cứu hăng say. Và tôi đoán được cô đã suy xét vấn đề đó như thế nào... - Tôi rất áy náy cho ông... và tôi không hiểu ông. Bá tước khẽ cười đầy vẻ cay đắng: - Trong một số trường hợp, áy náy che đậy sự khinh bỉ. - Không, không, - Marysia nồng nhiệt nói. - Thưa bá tước, do quá tôn trọng đối với tính cách của ông mà tôi đã bộc lộ hết tâm hồn tôi trước sự mù quáng đã che mất nghĩa vụ chân chính của ông. Vâng, tôi thật không hiểu nổi làm sao ông lại có thể chấp nhận trạng thái không hoạt động trong khi một sự cần thiết gần như vinh quang, một tương lai huy hoàng mở ra trước mặt ông. Trong khi ở đó... Cô đưa tay chỉ về phía Runsdorf. Nhưng cô ngừng lại không dám hỏi hết ý nghĩ của mình. - Vâng, - ông trả lời một cách chua chát. - Ở đó bao giờ tôi cũng vẫn là bá tước Lendau, một vị đại chúa đang phá sản, đã tài tình che giấu sự phá sản ấy cho đến một ngày kia phải chọn giữa cảnh cùng khó và một cuộc hôn nhân rất giàu nào đó, cũng có thể là một cuộc hôn nhân không cân xứng. Nhưng để giữ được sự cao nhã thanh lịch của tinh thần, hắn sẽ không bao giờ chấp nhận biện pháp thứ hai, thành ra cô đang thấy trước mặt cô một con người có số phận phải chết đói. Bá tước đi mấy bước trong buồng rồi dừng lại trước mặt Marysia, với một giọng xúc động sâu xa nói tiếp: - Bởi vì tôi biết rằng cô vốn sắc sảo đã đoán biết từ lâu tình cảnh thực sự của chúng tôi cho nên chẳng cần phải giả vờ, giả tảng mà làm gì trước mặt cô. Đối với những người khác, thật là khó khăn vô cùng!... - Nhưng bổn phận nào đã trói buộc ông? - Quá khứ, phong tục, tập quán! Chúng tôi phải vác trên vai tất cả sức nặng ấy... Và chúng tôi thấy quá nặng! Mẹ tôi đã nhồi nhét cho chúng tôi từ thuở còn nhỏ tư tưởng ấy và bảo chúng tôi thuộc một giòng giống riêng biệt. Bà mẹ tội nghiệp, bao giờ chúng tôi cũng thấy bà chi tiêu không chừng mực để che giấu sự suy sụp vật chất trong gia đình, và đã từ lâu chúng tôi tưởng rằng danh dự đã bắt chúng tôi phải giả vờ như thế, phải sống một cuộc sống vô dụng... Thế rồi có một hôm tôi hoài nghi, tôi tự hỏi mẹ tôi có sai lầm không, có bất đắc dĩ phải lừa dối chúng tôi không? Tôi đã đấu tranh xoá bỏ ý nghĩ đó, cuối cùng tôi đã tưởng là tôi theo được con đường duy nhất cho một người Lendau... cho đến ngày cô nói những câu nói đó ở chỗ quãng rừng trống. Cô còn nhớ không, thưa cô? Marysia khẽ gật đầu và hơi đỏ mặt. -... Đó là mối hoài nghi của tôi trước đây mà bây giờ cô đã nói rõ ra, và từ đó, nó đã được thức tỉnh. Là một kẻ vô dụng, một kẻ khốn khổ chẳng có tương lai, bị dằn vặt bởi nỗi hối tiếc một cuộc sống lỡ làng hoặc trở nên một ai đó trong tầng lớp những nhà tư tưởng và những người có giá trị, tiến thân vào một nghề nghiệp mà mình say mê... đó là cả một sự nan giải. Marysia khẽ ngoảnh nhìn ra sau vườn mà mùa thu đã bắt đầu vặt trụi lá. Tay cô nắm lấy thắt lưng, cặp môi mím lại để nén những câu nói cứ muốn bung ra. Sau một lúc im lặng rõ ràng là để chờ đợi câu trả lời, ông nói tiếp: - Cô nghĩ thế nào, thưa cô? - Tôi chẳng có gì để nói về vấn đề đó, thưa bá tước, - Marysia trả lời xem ra vẻ bình tĩnh. - Đó là những suy xét vượt quá khả năng của tôi như đã có lần ông cho tôi biết. Đến lượt Walther đỏ mặt: - Sao? Cô vẫn còn oán tôi về một câu nói trong lúc bực bội à? - Walther kêu lên, giọng ông nghe khác đi. IX. Cô đi rất nhanh, muốn mau chóng được gặp bố và em trai chắc là đang lo lắng về sự vắng mặt quá lâu của cô. Nhưng vừa đi cô vừa suy nghĩ đến cuộc nói chuyện đã cho cô thấy một nỗi đau đớn sâu sắc và một cuộc đấu tranh khắc nghiệt trong lòng bá tước Lendau. Phía nào sẽ thắng? Lòng kiêu ngạo, tư tưởng sai trái hay nghĩa vụ chân chính dựa trên một thiên hướng hiển nhiên? Cầu Chúa ban cho bá tước đủ nghị lực để đập tan xiềng xích! "Và lão Holberg ấy, một kẻ phỉnh nịnh, xảo trá và bỉ ổi, - cô nghĩ bụng. - Một tâm hồn đáng khinh! Có thể Laura nói đúng, giả thiết là ông ta muốn cho con gái mình trở thành nữ bá tước Lendau để dùng cây cổ thụ ấy chống đỡ cho cái tổ quý tộc non trẻ của mình. Tất nhiên lão không thể không biết nhà Lendau đang càng ngày càng nghèo đi và tưởng tượng rằng do đó lão có nhiều hy vọng thấy mưu mô của mình thành công. Trường hợp đó lão sẽ nhầm... Phải, ta biết là không bao giờ bá tước Lendau lại..." Nhưng trong ý tưởng, cô nhớ lại bộ mặt xinh đẹp của Wilhelmine và khẽ rùng mình tự nhủ "Dù sao, cũng khó mà biết được. Nếu bá tước thích Wilhelmine và thấy mình nợ nần chồng chất..." Marysia vừa đi tới con đường dẫn vào cánh cửa nhỏ của khu vườn nhà Runsdorf. Có tiếng vó ngựa đi nước kiệu. Lúc Marysia mở cửa, trên đường xuất hiện hai kỵ sĩ một nam và một nữ. Cô nhận ra nam tước Holberg và con gái ông. Một giọng nói chua chát cất lên: - Đằng kia người ta đang hỏi nhau là người nữ anh hùng đã bỏ đi đâu rồi. Tại sao lại chạy trốn như kẻ phạm tội mà không ở lại để nhận những lời khen ngợi? - Chẳng có lý do gì để tôi ở lại đấy, ông cũng tự thấy, - Marysia lạnh lùng trả lời. - À, phải rồi, bởi vì cô khiêm tốn... rất khiêm tốn. Một bông hoa violet khiêm nhượng chỉ thích nấp dưới bóng lâu đài Runsdorf cổ kính. Câu nói được nam tước thốt lên với một vẻ châm biếm có suy tính kèm theo một tiếng cười khinh khỉnh với một vẻ ác cảm. Marysia lạnh lùng đáp: - Hoàn cảnh thế thì tôi đành phải thế. Và tôi không thích được người ta khen chỉ vì một hành động hoàn toàn tự nhiên mà ai ở địa vị của tôi cũng đều làm. - Và cô cũng sẽ làm với bất kỳ ai? Hừm, xin phép cô tôi được hoài nghi. Hành động tất nhiên sẽ không theo bản năng tức thời như vậy, nếu là một người khác, chứ không phải bá tước Lendau. Máu nóng bốc lên mặt Marysia: - Thưa nam tước, như thế nghĩa là thế nào? - Cô hỏi, đầu ngẩng cao tự hào. - Thưa cô, câu nói của tôi không có gì xúc phạm cả. Cô không phải là người đầu tiên say mê bá tước Lendau. Tôi sẽ tự trách mình nếu không nói để cô biết mà đề phòng. Thể chất và tinh thần của bá tước cộng với uy thế đẳng cấp đã tác động đến cô. Có thể ông ta ve vãn cô đôi lúc để mua vui. Nhưng cô hãy nghĩ xem, cô sẽ suy sụp đến thế nào, hối hận biết bao khi mà trí thông minh của cô, đạo đức của cô cho thấy cô chỉ là trò chơi cho vị chúa công, con người không một giây phút nào có ý nghĩ về một cuộc hôn nhân không cân xứng. Cặp mắt của Marysia tối sầm lại, nhìn xoáy vào con mắt xảo quyệt của đối thủ: - Nam tước Holberg, trí tưởng tượng của ông ghê thật, tôi phục đấy! - Bây giờ đến lượt Marysia mỉa mai. - Ông đã lập tức dựng lên được một câu chuyện và lấy tôi làm người hùng tội nghiệp. Còn về bá tước Lendau, ông xếp ông ấy vào một vai trò xấu xa. Nhưng xin ông hãy yên tâm, câu chuyện đó sẽ không trở thành hiện thực đâu. Ít ra tôi cũng xin cảm ơn ông về sự chăm sóc ân cần đến thế, bởi vì như ông nói, không thể có vấn đề hôn nhân không tương xứng, mặc dù nó được tô điểm vàng son. Nói xong, cô khẽ nghiêng đầu và bước vào khu viên. - Đồ hỗn láo! - Wilhelmine thốt lên, mặt đỏ nhừ. Nam tước nhún vai: - Cô nàng bị chạm nọc rồi, đó là điều chủ yếu. Ba nghĩ nó là một con người đầy kiêu hãnh, từ nay nó sẽ dè chừng bản thân mình và cả bá tước nữa. Anh chàng này rất có thể trở nên say mê, vấn đề cũng dễ hiểu vì nó rất đẹp, có một sức quyến rũ hiếm có và một dáng người tuyệt diệu chẳng khác gì bà nữ tu sĩ. Thêm nữa là một trí thông minh khác thường. Ba xin thú thật, ba không thích có nó ở đây chút nào, bởi vì cho dù nhà Lendau cao ngạo đến đâu đi nữa, nó vẫn có thể trở thành một chướng ngại quan trọng cho mưu đồ của chúng ta. - Nói tóm lại, nó có một sức mạnh phi thường! Ba đã không đánh quỵ được nó, - Wilhelmine tức giận nói và thúc ngựa. Nếu lúc này Wilhelmine trông thấy cô gái mà cô nghĩ là tinh nghịch, chắc chắn cô sẽ hả dạ. Marysia bước chậm rãi trên lối đi trong khu vườn như thế bỗng nhiên cô cảm thấy mệt mỏi rã rời. Tim cô đập lộn xộn, má cô nóng bừng. Lão Holberg ích kỷ và độc ác ấy vừa mới chửi cô mà lại giả vờ là giúp cô. Tất nhiên lão sợ cô làm vỡ kế hoạch của con gái lão, kế hoạch chiếm lĩnh trái tim của bá tước Walther? Sai lầm quá chừng! Bá tước Lendau quý trọng con gái ông giáo Lienkwicz - và khá quý trọng đấy để mà tâm sự với cô những băn khoăn day dứt của mình và nỗi đau khổ âm thầm của mình - nhưng còn yêu cô... Tại sao lão nam tước này lại tưởng tượng là cô đã tuân theo một tình cảm khác với cái đà bản năng của lòng dũng cảm, lúc cô lao lên trước mặt hung thủ đang đe doạ vị chúa công trẻ tuổi của Runsdorf? Cô biết rõ rằng nếu bà nữ tu sĩ ở chỗ đó bà cũng sẽ hành động như cô. Đến một chiếc ghế dài kiểu cổ, cô dừng lại và ngồi xuống. Cô cần phải có thời gian để mối xúc động của mình trấn tĩnh lại, nếu không cha cô và Alexy sẽ nhận thấy trên mặt cô. Không nên để hai người bực mình về biến cố ấy. Khi cảm thấy đã làm chủ được mình, cô đi theo một lối đi tắt dẫn đến chỗ ở. Lúc đi quành góc lâu đài, cô trông thấy bá tước Lendau ở ngay trước mặt mình, đi ngược chiều mình. - Thưa cô, tôi có làm cô sợ không? - Bá tước hỏi vì thấy cô gái hơi giật mình vừa dừng lại, cặp má đỏ rựng. Tiếng bước chân trên đất ẩm không kêu lắm. - Vì tôi lơ đễnh. Vả lại thần kinh tôi cũng còn hơi căng thẳng. - Tối nay cô cần phải dùng thuốc an thần. Nom cô mệt mỏi lắm. Ngày mai bác sĩ Berdeck sẽ đến thăm bàn tay tội nghiệp này. Cô có đau lắm không? - Cũng dễ chịu thôi! - Tốt lắm. Có thế tôi mới được yên tâm đôi chút. Tôi đến đồng thời để báo cho cô biết ông Duntz nghĩ rằng người ấy có thể là con trai bà lão Muller. - Kẻ đã bỏ rơi bà? - Vâng, một tên khá lưu manh mà bà lão không nghe nói đến từ nhiều năm. Khi nào hắn tỉnh lại chúng ta sẽ biết rõ sự thật... A, giáo sư đây rồi! Ông giáo xuất hiện trước một ngưỡng cửa lồng kính. Ông thốt kêu lên lúc trông thấy bàn tay băng bó của con gái. Marysia làm ông yên lòng ngay. Thế rồi bá tước Lendau được mời vào trong nhà, chính ông đã kể lại câu chuyện. Marysia lại phải nghe những lời khen và cám ơn của ông. Sau đó cô lui về phòng riêng, cô lại đi qua dãy hành lang dài để tới miếu thờ ở đầu bên kia lâu đài. Ngọn đèn thờ đưa động, chợt một vệt sáng vào bóng tối của thánh đường nhỏ nghiêm trang và tối tăm như toàn bộ Runsdorf cổ kính. Trong cảnh mờ tối, Marysia đoán thấy bà nữ tu sĩ còn quàng chiếc áo khoác đen, đang quỳ tựa vào bao lơn. Marysia cũng quỳ xuống và tỳ trán lên hai bàn tay lồng vào nhau. Cứ như vậy một lúc lâu, cô tìm cách nhìn rõ tâm hồn mình đang xao xuyến bởi một xúc động kỳ lạ. Rồi cô rùng mình đưa cặp mắt sững sờ nhìn lên thánh đường và suy nghĩ: "Thật điên rồ, không thể thế được! Lạy Chúa, con biết! Xin hãy giúp con hoàn thành mọi nghĩa vụ và quên đi điều mà giờ đây con đang hiểu". X. Lễ Noel sắp đến. Mùa đông khắc nghiệt về sớm đã phủ tuyết trắng lên các khu rừng và thung lũng. Thế rồi băng giá đến đông cứng tấm thảm trắng dày, và bây giờ bọn trẻ nhà Duntz phải dùng xe trượt tuyết để liên lạc với Runsdorf. Trưa nay họ vừa mới đến và đang ngồi xung quanh ngọn lửa do Marysia đốt lên. Gisele má đỏ bừng vì chuyến đi ngoài trời, đã mở quyển sách đòi Alexy giảng bài. Đà học tập vẫn được giữ nguyên, và cô bé xưa kia lười biếng nay trở thành cô học trò kiểu mẫu. - Này Heinrich, ba anh không muốn theo mấy anh em đến đây à? Ông giáo cất tiếng hỏi. Từ một tháng nay, ông giám thủ đã đến chơi nhà ông giáo hai lần. - Không ạ, lúc này ba cháu bận lắm. Nhưng tối nay ba cháu phải đi Dunfelden, sẽ đến đây chào bác, và tiện thể cho bác quyển sách đã hứa. - Đúng rồi, hôm nay trong dinh đại công tước có dạ hội. Tiểu thư Laura có định tham dự không? - Cần thiết phải đi, ba cháu bảo thế. Laura nói với một cái bĩu môi chán ngán. Nếu chị Marysia đi thay em thì tốt quá. - Xin cảm ơn, tôi không thích đâu. Xem ra thì có vẻ hào nhoáng đấy, nhưng tôi thích ở trong cái xó của tôi hơn, vì tôi thấy hình như là những cuộc hội hè chính thức ấy nhảm nhí, vô vị lắm. - Cô nói không sai đâu. Heinrich nói. Đúng là một khổ sai, có thế thôi… Ở đây tất nhiên chúng ta gặp nhà Lendau. - Chỉ có bá tước và em gái thôi. Nữ bá tước Iolanthe ốm nặng lắm. - Lại thế nữa. Bà già tội nghiệp ấy làm sao? - Tôi cho là mệt mỏi, bị kiệt sức vì cuộc đấu tranh không ngừng để giữ vững hàng ngũ mình với mọi người và để nuôi sống gia đình với một con số gần như là số không. - Nhưng như vậy rồi bà ta sẽ đi đến đâu? Một ngày kia các nguồn cung cấp cạn hoàn toàn…