🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook 99 Câu Hỏi – Đáp Về Biển, Đảo Ebooks Nhóm Zalo 99 C¢U HáI - §¸P VÒ BIÓN, §¶O Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n Chñ tÞch Héi ®ång TS. NguyÔn ThÕ Kû Phã Chñ tÞch Héi ®ång TS. NguyÔn Duy Hïng Thµnh viªn TS. NguyÔn An Tiªm TS. KhuÊt Duy Kim H¶i NguyÔn Vò Thanh H¶o , - n Ó i i b á h u © c Ò v 99 3 ChØ ®¹o biªn so¹n PGS.TS. Ph¹m V¨n Linh Ban biªn so¹n CN. NguyÔn Duy ChiÕn PGS.TS. NGuyÔn Chu Håi CN. Vò Ngäc Minh CN. NGuyÔn V¡n Xu©n ThS. NguyÔn §×nh M¹nh TS. §ç Ph−¬ng Th¶o KS. NguyÔn Phó Quèc Víi sù tham gia ®ãng gãp cña c¸c chuyªn gia vµ tæ chøc: TS. TrÇn C«ng Trôc, TS. Lª Quý Quúnh, Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh, B¸o Tuæi trÎ Thñ ®«, §oµn Tr−êng Khoa häc tù nhiªn - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi... LêI NHµ XUÊT B¶N BiÓn ViÖt Nam lµ mét bé phËn kh«ng t¸ch rêi vµ chiÕm vÞ trÝ träng yÕu trong b×nh ®å BiÓn §«ng - mét khu vùc ®Þa lý giµu tµi nguyªn thiªn nhiªn, nh−ng còng chøa ®ùng nhiÒu m©u thuÉn lîi Ých liªn quan ®Õn c¸c tranh chÊp chñ quyÒn biÓn, ®¶o phøc t¹p vµ kÐo dµi trong lÞch sö. BiÓn g¾n bã víi bao thÕ hÖ ng−êi ViÖt, lµ kh«ng gian sinh tån vµ ph¸t triÓn cña d©n téc ta, lµ chç dùa sinh kÕ cho hµng triÖu ng−êi d©n ViÖt Nam tõ x−a ®Õn nay. Trong vïng "biÓn b¹c", mçi hßn ®¶o kh«ng chØ nh− nh÷ng thái "vµng xanh" mµ cßn lµ mét cét mèc chñ quyÒn tù nhiªn cña quèc gia. BiÓn thiªng liªng lµ vËy, nªn viÖc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn v× sù tr−êng tån cña biÓn, ®¶o quª h−¬ng lµ sù nghiÖp cña toµn §¶ng, toµn qu©n vµ toµn d©n ta. §Ó b¶o vÖ chñ quyÒn biÓn, ®¶o cña Tæ quèc, tr−íc tiªn, tuæi trÎ n−íc ta ph¶i hiÓu thÊu ®¸o c¸c vÊn ®Ò vÒ tµi nguyªn vµ m«i tr−êng biÓn; vÒ kh«ng gian biÓn, ®¶o cña ®Êt n−íc; vÒ chñ quyÒn, quyÒn chñ quyÒn vµ quyÒn tµi ph¸n quèc gia ®èi víi c¸c vïng biÓn, ®¶o; vÒ chñ tr−¬ng cña §¶ng, chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña Nhµ n−íc 5 ta ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò biÓn, ®¶o nãi chung vµ BiÓn §«ng nãi riªng. Thùc hiÖn §Ò ¸n trang bÞ s¸ch cho c¬ së x·, ph−êng, thÞ trÊn cña Ban Tuyªn gi¸o Trung −¬ng, nh»m tõng b−íc n©ng cao nhËn thøc ®óng ®¾n, ®Çy ®ñ vµ s©u s¾c vÒ vÞ trÝ, vai trß cña biÓn, ®¶o ®èi víi sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc trong thêi kú héi nhËp vµ ph¸t triÓn ®Êt n−íc, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt phèi hîp víi Ban Tuyªn gi¸o Trung −¬ng xuÊt b¶n cuèn s¸ch 99 c©u hái - ®¸p vÒ biÓn, ®¶o. Cuèn s¸ch ®−îc hoµn thµnh dùa trªn c¬ së kÕ thõa cuèn s¸ch "100 c©u hái - ®¸p vÒ biÓn, ®¶o dµnh cho tuæi trÎ ViÖt Nam". Cuèn s¸ch ®−îc chia lµm ba phÇn, nªu tæng quan vÒ vÞ trÝ, vai trß vµ tiÒm n¨ng cña biÓn, ®¶o ViÖt Nam, vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¸c quyÒn vµ b¶o vÖ quyÒn cña ViÖt Nam ë BiÓn §«ng, vÒ x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c lÜnh vùc liªn quan ®Õn biÓn, ®¶o ViÖt Nam. Xin giíi thiÖu cuèn s¸ch cïng b¹n ®äc. Th¸ng 3 n¨m 2014 NHµ XUÊT B¶N CHÝNH TRÞ QUèC GIA - Sù THËT 6 MôC LôC Trang Lêi Nhµ xuÊt b¶n 5 PhÇn mét Hái - ®¸p vÒ vÞ trÝ, vai trß vµ tiÒm n¨ng cña biÓn, ®¶o ViÖt Nam 17 C©u 1. VÞ trÝ, ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña BiÓn §«ng? 17 C©u 2. Vai trß cña BiÓn §«ng ®èi víi thÕ giíi vµ ViÖt Nam? 18 C©u 3. §Æc ®iÓm ®Þa lý c¬ b¶n cña c¸c vïng biÓn ViÖt Nam? 22 C©u 4. ViÖt Nam cã bao nhiªu tØnh, thµnh phè cã biÓn? H·y kÓ tªn c¸c tØnh, thµnh phè ®ã. 24 C©u 5. Vµi nÐt c¬ b¶n vÒ c¸c khu vùc biÓn, h¶i ®¶o cña ViÖt Nam trªn BiÓn §«ng? 25 C©u 6. Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ vÞ trÝ ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña quÇn ®¶o Hoµng Sa? 28 C©u 7. QuÇn ®¶o Hoµng Sa bao gåm nh÷ng nhãm ®¶o chÝnh nµo? 30 C©u 8. Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ vÞ trÝ ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña quÇn ®¶o Tr−êng Sa? 35 C©u 9. Nh÷ng nhãm ®¶o chÝnh cña quÇn ®¶o Tr−êng Sa? 37 7 C©u 10.ThÕ nµo ®−îc gäi lµ vÞnh? Tªn c¸c vÞnh lín cña ViÖt Nam? 46 C©u 11.Kh¸i qu¸t vÒ c¸c nguån tµi nguyªn quan träng ë c¸c vïng biÓn cña ViÖt Nam trong BiÓn §«ng? 48 C©u 12. TiÒm n¨ng dÇu khÝ ë vïng biÓn ViÖt Nam? 51 C©u 13.TiÒm n¨ng, tr÷ l−îng h¶i s¶n cña vïng biÓn ViÖt Nam? 54 C©u 14. TiÒm n¨ng vÒ n¨ng l−îng biÓn cña ViÖt Nam? 57 C©u 15.TiÒm n¨ng b¨ng ch¸y cña vïng biÓn ViÖt Nam? 59 C©u 16. Nh÷ng b·i biÓn du lÞch næi tiÕng ViÖt Nam? 60 C©u 17. Nh÷ng lÔ héi ®Æc s¾c cña c¸c ®Þa ph−¬ng ven biÓn ViÖt Nam? 62 C©u 18. Vai trß quan träng cña m«i tr−êng biÓn ®èi víi ®êi sèng con ng−êi? 64 C©u 19. Nh÷ng yÕu tè chñ yÕu g©y « nhiÔm m«i tr−êng biÓn? 65 C©u 20. C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng biÓn? 67 PhÇn hai Hái - §¸p vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¸c quyÒn vµ b¶o vÖ c¸c quyÒn cña ViÖt Nam trong BiÓn §«ng 72 C©u 21. Trong BiÓn §«ng hiÖn nay ®ang tån t¹i nh÷ng lo¹i tranh chÊp g×? 72 C©u 22. Nguyªn t¾c ph¸p lý vÒ quyÒn thô ®¾c l·nh thæ trong luËt ph¸p vµ thùc tiÔn quèc tÕ? 738 C©u 23. Thùc tr¹ng tranh chÊp chñ quyÒn l·nh thæ vµ vÞ trÝ chiÕm ®ãng cña c¸c bªn tranh chÊp ®èi víi quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ quÇn ®¶o Tr−êng Sa thuéc chñ quyÒn cña ViÖt Nam? 77 C©u 24.Ph−¬ng thøc thô ®¾c l·nh thæ cña ViÖt Nam ®èi víi quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ quÇn ®¶o Tr−êng Sa lµ g×? 81 C©u 25. Nhµ n−íc phong kiÕn ViÖt Nam ®· chiÕm h÷u vµ thùc thi chñ quyÒn ®èi víi quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ quÇn ®¶o Tr−êng Sa nh− thÕ nµo? 82 C©u 26.Víi t− c¸ch lµ ®¹i diÖn cña Nhµ n−íc ViÖt Nam vÒ ®èi ngo¹i, Céng hßa Ph¸p ®· tiÕp tôc thùc thi chñ quyÒn cña ViÖt Nam ®èi víi hai quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Tr−êng Sa nh− thÕ nµo? 85 C©u 27.ViÖc thùc thi chñ quyÒn cña ViÖt Nam ®èi víi hai quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Tr−êng Sa giai ®o¹n 1945 - 1975? 89 C©u 28.ViÖt Nam thùc thi chñ quyÒn cña ViÖt Nam ®èi víi hai quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Tr−êng Sa tõ n¨m 1975 ®Õn nay? 95 C©u 29.Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ To¶n tËp Thiªn Nam tø chÝ lé ®å th− - mét trong nh÷ng t¸c phÈm ®Çu tiªn ®Ò cËp chñ quyÒn cña ViÖt Nam ë Hoµng Sa, Tr−êng Sa? 98 C©u 30. Tr−êng Sa vµ Hoµng Sa ®−îc ghi chÐp kh¸ kü trong mét sè th− tÞch cæ vµ ®−îc thÓ hiÖn râ rµng trong c¸c ch©u b¶n (v¨n b¶n qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n−íc cña triÒu ®×nh nhµ NguyÔn). KÓ tªn mét sè 100 9 bé s¸ch vµ c¸c ch©u b¶n tiªu biÓu? C©u 31. Vµi nÐt vÒ ®éi Hoµng Sa vµ ®éi B¾c H¶i? 103 C©u 32.Vµi nÐt vÒ LÔ Khao lÒ thÕ lÝnh. Nghi lÔ nµy ®−îc tæ chøc ë ®©u? Trong thêi gian nµo? ý nghÜa cña nghi lÔ nµy? 106 C©u 33. Vµi nÐt vÒ mét sè b¶n ®å cæ tiªu biÓu thÓ hiÖn quÇn ®¶o Hoµng Sa, quÇn ®¶o Tr−êng Sa thuéc l·nh thæ cña ViÖt Nam? 108 C©u 34.C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982 ra ®êi nh− thÕ nµo? 114 C©u 35. Nh÷ng néi dung chÝnh cña C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982? 116 C©u 36.Vai trß vµ ý nghÜa cña C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982? 117 C©u 37.Kh¸i niÖm chñ quyÒn, quyÒn chñ quyÒn vµ quyÒn tµi ph¸n ®−îc hiÓu nh− thÕ nµo trong C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982? 118 C©u 38. C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982 quy ®Þnh c¸c vïng biÓn nµo thuéc chñ quyÒn cña c¸c quèc gia ven biÓn? 119 C©u 39.C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982 quy ®Þnh c¸c vïng biÓn nµo thuéc quyÒn chñ quyÒn vµ quyÒn tµi ph¸n cña c¸c quèc gia ven biÓn? 122 C©u 40.Kh¸i niÖm ®−êng c¬ së ®Ó tÝnh chiÒu réng l·nh h¶i? §Æc ®iÓm ®−êng c¬ së cña ViÖt Nam? 127 C©u 41.Theo C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982, ViÖt Nam cã nh÷ng 130 10 vïng biÓn nµo? C©u 42.Quy ®Þnh vÒ néi thñy cña ViÖt Nam? 130 C©u 43. Tµu thuyÒn n−íc ngoµi ho¹t ®éng trong néi thñy ViÖt Nam ph¶i chÊp hµnh nh÷ng quy ®Þnh g×? 130 C©u 44.H·y cho biÕt râ h¬n ph¹m vi vµ chÕ ®é ph¸p lý cña l·nh h¶i theo C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982? 131 C©u 45.ChiÒu réng vµ chÕ ®é ph¸p lý cña l·nh h¶i ViÖt Nam? 132 C©u 46. QuyÒn ®i qua kh«ng g©y h¹i trong l·nh h¶i ®−îc hiÓu nh− thÕ nµo? QuyÒn ®i qua kh«ng g©y h¹i trong l·nh h¶i ViÖt Nam? 133 C©u 47.Ph¹m vi vµ chÕ ®é ph¸p lý cña vïng tiÕp gi¸p l·nh h¶i theo C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982 vµ LuËt biÓn ViÖt Nam 2012? 136 C©u 48.Ph¹m vi vµ chÕ ®é ph¸p lý cña vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ theo C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982 vµ LuËt biÓn ViÖt Nam 2012? 138 C©u 49.Ph¹m vi vµ chÕ ®é ph¸p lý cña thÒm lôc ®Þa theo C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982 vµ LuËt biÓn ViÖt Nam 2012? 141 C©u 50.V× sao ViÖt Nam nép hai b¸o c¸o quèc gia x¸c ®Þnh ranh giíi ngoµi thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam v−ît qu¸ 200 h¶i lý lªn ñy ban Ranh giíi thÒm lôc ®Þa cña 144 11 Liªn hîp quèc n¨m 2009? C©u 51.Kh¸i niÖm ®¶o vµ c¸c b·i c¹n nöa næi nöa ch×m ®−îc hiÓu nh− thÕ nµo? ChÕ ®é ph¸p lý cña chóng? 149 C©u 52.Kh¸i niÖm quèc gia quÇn ®¶o, quÇn ®¶o theo quy ®Þnh cña C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982? 150 C©u 53.C¸c nhµ giµn DK1 cña ViÖt Nam ®· ®−îc x©y dùng trªn c¸c b·i ngÇm n»m trong vïng ®Æc quyÒn vÒ kinh tÕ vµ trªn thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam cã theo ®óng quy ®Þnh cña C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982 kh«ng? Ph¹m vi vµ quy chÕ b¶o vÖ, qu¶n lý c¸c c«ng tr×nh nµy nh− thÕ nµo? 152 C©u 54.Kh¸i niÖm vµ chÕ ®é ph¸p lý cña vïng biÓn quèc tÕ (biÓn c¶)? 154 C©u 55. Quy chÕ ph¸p lý cña Vïng theo C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982? 155 C©u 56.C¸c quèc gia kh«ng cã biÓn ®−îc h−ëng nh÷ng quyÒn g× trªn biÓn? 157 C©u 57.Chñ quyÒn quèc gia trªn biÓn gi¶m dÇn tõ ®Êt liÒn h−íng ra biÓn nh− thÕ nµo? 159 C©u 58. Theo C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982, c¸c tranh chÊp trªn biÓn ®−îc gi¶i quyÕt theo c¸c c¬ chÕ nµo? 161 C©u 59.C¸c quyÒn tù do trªn biÓn c¶ (vïng biÓn quèc tÕ)? 163 C©u 60.Ph©n ®Þnh biÓn ®−îc hiÓu nh− thÕ nµo? C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n trong ph©n ®Þnh biÓn? LËp tr−êng cña ViÖt Nam vÒ vÊn 16412 ®Ò ph©n ®Þnh biÓn? C©u 61. Vµi nÐt vÒ yªu s¸ch “®−êng l−ìi bß” (hay “®−êng 9 khóc ®øt ®o¹n”) cña Trung Quèc? 165 C©u 62.Mét sè nhËn xÐt vÒ “®−êng l−ìi bß” (hay “®−êng 9 khóc ®øt ®o¹n”) nh×n tõ c«ng ph¸p quèc tÕ? 168 C©u 63. Quan ®iÓm cña c¸c n−íc trong, ngoµi khu vùc vµ c¸c häc gi¶ quèc tÕ vÒ “®−êng l−ìi bß” (hay “®−êng 9 khóc ®øt ®o¹n”) cña Trung Quèc? 171 C©u 64. LËp tr−êng cña ViÖt Nam trong gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò tranh chÊp trªn BiÓn §«ng? 172 C©u 65.H·y cho biÕt râ h¬n vÒ kh¸i niÖm “gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng c¸c biÖn ph¸p hßa b×nh”? 174 C©u 66.Nh÷ng Tháa thuËn vµ HiÖp ®Þnh chñ yÕu vÒ ph©n ®Þnh vµ hîp t¸c trªn biÓn mµ ViÖt Nam ®· ®µm ph¸n, ký kÕt víi c¸c n−íc l¸ng giÒng? Cßn nh÷ng vÊn ®Ò g× trªn biÓn ViÖt Nam cÇn tiÕp tôc gi¶i quyÕt víi c¸c n−íc liªn quan? 176 C©u 67.Nh÷ng néi dung chÝnh cña Tháa thuËn vÒ nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n chØ ®¹o gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn biÓn gi÷a ChÝnh phñ n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ n−íc Céng hßa nh©n d©n Trung Hoa ®· ®−îc ký ngµy 11 th¸ng 10 n¨m 2011? 182 C©u 68. Trong hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam hiÖn nay cã nh÷ng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p 187 13 luËt c¬ b¶n nµo liªn quan ®Õn biÓn, ®¶o? C©u 69. Qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ý nghÜa cña viÖc ban hµnh LuËt biÓn ViÖt Nam? Ph¹m vi ®iÒu chØnh vµ tãm t¾t LuËt biÓn ViÖt Nam? 188 C©u 70.Néi dung c¬ b¶n cña LuËt biªn giíi quèc gia cña ViÖt Nam? 191 C©u 71. LuËt biªn giíi quèc gia cã nh÷ng ®iÒu, kho¶n nµo liªn quan ®Õn lÜnh vùc biÓn, ®¶o? 193 C©u 72.LuËt thñy s¶n quy ®Þnh vÒ viÖc b¶o vÖ thñy, h¶i s¶n nh− thÕ nµo? 194 C©u 73.LuËt dÇu khÝ ViÖt Nam quy ®Þnh vÒ viÖc b¶o vÖ, khai th¸c nguån tµi nguyªn dÇu khÝ ViÖt Nam nh− thÕ nµo? 196 C©u 74.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh Tuyªn bè vÒ c¸ch øng xö cña c¸c bªn ë BiÓn §«ng (DOC)? 198 C©u 75.Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña Tuyªn bè vÒ c¸ch øng xö cña c¸c bªn ë BiÓn §«ng (DOC)? 199 C©u 76. Tuyªn bè vÒ c¸ch øng xö cña c¸c bªn ë BiÓn §«ng 2002 (DOC) vµ Quy t¾c h−íng dÉn triÓn khai DOC ®· ®−îc th«ng qua t¹i Héi nghÞ SOM ASEAN - Trung Quèc ngµy 20 th¸ng 7 n¨m 2011 t¹i Bali, In®«nªxia cã vai trß, ý nghÜa nh− thÕ nµo? 201 PhÇn ba Hái - ®¸p vÒ x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c lÜnh vùc liªn quan ®Õn biÓn, ®¶o ViÖt Nam 205 C©u 77. Quan ®iÓm chØ ®¹o cña §¶ng ta trong 20514 ChiÕn l−îc biÓn ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020? C©u 78.Môc tiªu c¬ b¶n cña ChiÕn l−îc biÓn ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020 vµ tÇm nh×n ®Õn n¨m 2025 theo NghÞ quyÕt Trung −¬ng 4 (Khãa X)? 206 C©u 79.Nh÷ng nhiÖm vô vµ gi¶i ph¸p mµ §¶ng vµ Nhµ n−íc ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh nh»m thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ biÓn? 207 C©u 80.Mét sè thµnh tùu cña c¸c lÜnh vùc kinh tÕ biÓn chñ yÕu cña ViÖt Nam? 212 C©u 81.Ngµnh dÇu khÝ cã vai trß quan träng nh− thÕ nµo ®èi víi nÒn kinh tÕ n−íc ta hiÖn nay? 217 C©u 82. Thùc tr¹ng ngµnh khai th¸c kho¸ng s¶n trªn thÒm lôc ®Þa (ngoµi dÇu khÝ) ë ViÖt Nam hiÖn nay? 219 C©u 83. TiÒm n¨ng vµ vai trß cña ngµnh du lÞch biÓn ®èi víi kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay? 220 C©u 84.C¸c lo¹i h×nh du lÞch biÓn ë ViÖt Nam? 222 C©u 85.N¨ng lùc vµ nh÷ng khã kh¨n trong c«ng t¸c t×m kiÕm cøu n¹n, cøu hé trªn biÓn ë ViÖt Nam hiÖn nay nh− thÕ nµo? 223 C©u 86. N¨ng lùc vµ nh÷ng khã kh¨n trong c«ng t¸c dù b¸o thêi tiÕt trªn biÓn ë n−íc ta hiÖn nay? 226 C©u 87.ThÕ nµo lµ vi ph¹m vÒ an ninh, trËt tù, an toµn trªn biÓn? 230 C©u 88.Nh÷ng quy ®Þnh ng− d©n ph¶i tu©n thñ khi tham gia ®¸nh b¾t thñy s¶n ë 231 15 nh÷ng vïng biÓn chång lÊn? C©u 89.Nh÷ng th¸ch thøc vµ h¹n chÕ trong ph¸t triÓn kinh tÕ biÓn cña ViÖt Nam? 233 C©u 90.Ho¹t ®éng ®iÒu tra, nghiªn cøu khoa häc biÓn ë ViÖt Nam hiÖn nay? 237 C©u 91.TiÒm n¨ng vµ thùc tr¹ng hÖ thèng c¶ng biÓn cña n−íc ta nh− thÕ nµo? 241 C©u 92.Vµi nÐt vÒ hÖ thèng c¶nh b¸o sãng thÇn cña ViÖt Nam? 246 C©u 93. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô chñ yÕu cña H¶i qu©n nh©n d©n ViÖt Nam? 250 C©u 94. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô chÝnh cña Bé ®éi Biªn phßng ViÖt Nam trªn biÓn? 251 C©u 95.Chøc n¨ng, quyÒn h¹n vµ nhiÖm vô chÝnh cña C¶nh s¸t BiÓn ViÖt Nam? 253 C©u 96.NhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña lùc l−îng KiÓm ng− ViÖt Nam? 258 C©u 97.ViÖt Nam cã nh÷ng ho¹t ®éng phèi hîp chung nµo víi c¸c quèc gia trong khu vùc nh»m b¶o vÖ trËt tù, an ninh trªn BiÓn §«ng? 260 C©u 98.B¹n hiÓu nh− thÕ nµo vÒ Ngµy §¹i d−¬ng ThÕ giíi (ngµy 8 th¸ng 6)? 261 C©u 99.Vµi nÐt vÒ TuÇn lÔ BiÓn vµ H¶i ®¶o ViÖt Nam (tõ ngµy 1 ®Õn ngµy 7 th¸ng 6 h»ng n¨m)? 264 Tµi liÖu tham kh¶o chÝnh 268 16 17 PhÇn mét Hái - ®¸p vÒ vÞ trÝ, vai trß vµ tiÒm n¨ng cña biÓn, ®¶o ViÖt Nam C©u 1. VÞ trÝ, ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña BiÓn §«ng? BiÓn §«ng lµ mét biÓn nöa kÝn, cã diÖn tÝch kho¶ng 3,5 triÖu km2, tr¶i réng tõ 3o vÜ B¾c ®Õn 26o vÜ B¾c vµ tõ 100o kinh §«ng ®Õn 121o kinh §«ng; lµ mét trong nh÷ng biÓn lín nhÊt trªn thÕ giíi víi 90% chu vi ®−îc bao bäc bëi ®Êt liÒn. Cã chÝn n−íc tiÕp gi¸p víi BiÓn §«ng lµ ViÖt Nam, Trung Quèc, PhilÝppin, In®«nªxia, Brun©y, Malaixia, Xingapo, Th¸i Lan, Campuchia vµ mét vïng l·nh thæ lµ §µi Loan. Theo −íc tÝnh s¬ bé, BiÓn §«ng cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi cuéc sèng cña kho¶ng 300 triÖu d©n c¸c n−íc vµ vïng l·nh thæ nµy. BiÓn §«ng kh«ng chØ lµ ®Þa bµn chiÕn l−îc quan träng ®èi víi c¸c n−íc trong khu vùc mµ cßn cña c¶ ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng vµ ch©u Mü. BiÓn §«ng cßn lµ n¬i chøa ®ùng nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn biÓn quan träng cho ®êi sèng vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n−íc xung quanh, ®Æc biÖt lµ nguån tµi nguyªn sinh vËt, kho¸ng s¶n, 18 du lÞch, ®ång thêi ®©y còng lµ khu vùc ®ang chÞu nhiÒu søc Ðp vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i biÓn. BiÓn §«ng ®−îc coi lµ mét trong n¨m bån tròng chøa dÇu khÝ lín nhÊt thÕ giíi. Theo ®¸nh gi¸ cña Bé N¨ng l−îng Mü, l−îng dù tr÷ dÇu ®· ®−îc kiÓm chøng ë BiÓn §«ng lµ 7 tû thïng víi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt 2,5 triÖu thïng/ngµy. Theo ®¸nh gi¸ cña Trung Quèc, tr÷ l−îng dÇu khÝ ë BiÓn §«ng kho¶ng 213 tû thïng, trong ®ã tr÷ l−îng dÇu t¹i quÇn ®¶o Tr−êng Sa cã thÓ lªn tíi 105 tû thïng. Víi tr÷ l−îng nµy, s¶n l−îng khai th¸c cã thÓ ®¹t kho¶ng 18,5 triÖu tÊn/n¨m duy tr× liªn tôc trong vßng 15 - 20 n¨m tíi1. Ngoµi ra, theo c¸c chuyªn gia, khu vùc BiÓn §«ng cßn chøa ®ùng l−îng lín tµi nguyªn khÝ ®èt ®ãng b¨ng (b¨ng ch¸y). Tr÷ l−îng lo¹i tµi nguyªn nµy trªn thÕ giíi ngang b»ng víi tr÷ l−îng dÇu khÝ vµ ®ang ®−îc coi lµ nguån n¨ng l−îng thay thÕ dÇu khÝ trong t−¬ng lai. C©u 2. Vai trß cña BiÓn §«ng ®èi víi thÕ giíi vµ ViÖt Nam? BiÓn §«ng n»m trªn tuyÕn ®−êng giao th«ng biÓn huyÕt m¹ch nèi liÒn Th¸i B×nh D−¬ng - Ên §é D−¬ng, ch©u ¢u - ch©u ¸, Trung §«ng - ch©u ¸. §©y ®−îc coi lµ tuyÕn ®−êng vËn t¶i quèc tÕ nhén _______________ 1. Theo http://nghiencuubiendong.vn 19 nhÞp thø hai cña thÕ giíi. Mçi ngµy cã kho¶ng 150 - 200 tµu c¸c lo¹i qua l¹i BiÓn §«ng. NhiÒu n−íc vµ vïng l·nh thæ ë khu vùc §«ng ¸ cã nÒn kinh tÕ phô thuéc sèng cßn vµo tuyÕn ®−êng biÓn nµy nh− NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan, Xingapo vµ c¶ Trung Quèc. H¬n 90% l−îng vËn t¶i th−¬ng m¹i cña thÕ giíi thùc hiÖn b»ng ®−êng biÓn vµ 45% trong sè ®ã ph¶i ®i qua BiÓn §«ng. BiÓn §«ng cã nh÷ng eo biÓn quan träng nh− eo biÓn Mal¾cca, eo biÓn §µi Loan lµ nh÷ng eo biÓn kh¸ nhén nhÞp trªn thÕ giíi. Do ®ã, BiÓn §«ng cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi tÊt c¶ c¸c n−íc trong khu vùc vÒ ®Þa - chiÕn l−îc, an ninh quèc phßng, giao th«ng hµng h¶i vµ kinh tÕ. XÐt vÒ an ninh, quèc phßng, BiÓn §«ng ®ãng vai trß quan träng lµ tuyÕn phßng thñ h−íng ®«ng cña ®Êt n−íc. C¸c ®¶o vµ quÇn ®¶o trªn BiÓn §«ng, ®Æc biÖt lµ quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Tr−êng Sa, kh«ng chØ cã ý nghÜa trong viÖc kiÓm so¸t c¸c tuyÕn ®−êng biÓn qua l¹i BiÓn §«ng mµ cßn cã ý nghÜa phßng thñ chiÕn l−îc quan träng ®èi víi ViÖt Nam. N−íc ta gi¸p víi BiÓn §«ng ë ba phÝa ®«ng, nam vµ t©y nam. C¸c vïng biÓn vµ thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam lµ mét phÇn BiÓn §«ng tr¶i däc theo bê biÓn dµi kho¶ng 3.260 km, tõ Qu¶ng Ninh ®Õn Kiªn Giang, víi nhiÒu b·i biÓn ®Ñp nh− Trµ Cæ, §å S¬n, SÇm S¬n, Cöa Lß, Cam Ranh, Vòng Tµu... Nh− vËy, cø 100 km2 l·nh thæ ®Êt liÒn cã 1 km bê biÓn, tû lÖ nµy cao gÊp 6 lÇn tû lÖ trung b×nh cña 20 thÕ giíi (600 km2 ®Êt liÒn cã 1 km bê biÓn). Kh«ng mét n¬i nµo trªn lôc ®Þa cña ViÖt Nam l¹i c¸ch xa bê biÓn h¬n 500 km. ViÖt Nam cã vïng néi thñy, l·nh h¶i, vïng tiÕp gi¸p l·nh h¶i, vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ vµ thÒm lôc ®Þa réng lín theo C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982; cã hai quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Tr−êng Sa n»m gi÷a BiÓn §«ng vµ hµng ngh×n ®¶o lín, nhá, gÇn vµ xa bê, hîp thµnh phßng tuyÕn b¶o vÖ, kiÓm so¸t vµ lµm chñ c¸c vïng biÓn vµ thÒm lôc ®Þa. BiÓn §«ng ®ãng vai trß quan träng trong sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc, c¶ trong lÞch sö, hiÖn t¹i vµ t−¬ng lai. Kh«ng chØ cung cÊp nguån thøc ¨n cho c− d©n ven bê tõ hµng ngh×n n¨m nay, BiÓn §«ng cßn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ vµ lµ cöa ngâ quan hÖ trùc tiÕp gi÷a c¸c vïng miÒn cña ®Êt n−íc, giao th−¬ng víi thÞ tr−êng khu vùc vµ quèc tÕ, lµ n¬i trao ®æi vµ héi nhËp cña nhiÒu nÒn v¨n ho¸. VÒ kinh tÕ, BiÓn §«ng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ViÖt Nam ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän nh− thñy s¶n, dÇu khÝ, giao th«ng hµng h¶i, ®ãng tµu, du lÞch... Ngoµi ra, ven biÓn ViÖt Nam cßn chøa ®ùng tiÒm n¨ng to lín vÒ quÆng sa kho¸ng nh− titan, zircon, thiÕc, vµng, ®Êt hiÕm, trong ®ã c¸t nÆng, c¸t ®en lµ nguån tµi nguyªn quý gi¸ cña ®Êt n−íc. 21 Hai quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Tr−êng Sa n»m ë trung t©m BiÓn §«ng, rÊt thuËn lîi cho viÖc ®Æt c¸c tr¹m th«ng tin, x©y dùng c¸c tr¹m dõng ch©n vµ tiÕp nhiªn liÖu cho tµu thuyÒn... phôc vô cho tuyÕn ®−êng hµng h¶i trªn BiÓn §«ng. B¶n ®å ViÖt Nam vµ BiÓn §«ng 22 C©u 3. §Æc ®iÓm ®Þa lý c¬ b¶n cña c¸c vïng biÓn ViÖt Nam? ViÖt Nam lµ mét quèc gia biÓn lín n»m ven bê t©y BiÓn §«ng. Trong BiÓn §«ng, liªn quan tíi ViÖt Nam cã hai vÞnh (gulf) lín lµ vÞnh B¾c Bé ë phÝa t©y b¾c, réng kho¶ng 126.250 km2 vµ vÞnh Th¸i Lan ë phÝa t©y nam, diÖn tÝch kho¶ng 293.000 km2. §©y lµ biÓn duy nhÊt nèi liÒn hai ®¹i d−¬ng - Ên §é D−¬ng vµ Th¸i B×nh D−¬ng. BiÓn ViÖt Nam chÞu ¶nh h−ëng m¹nh mÏ cña chÕ ®é giã mïa thÞnh hµnh h−íng §«ng B¾c vµ §«ng Nam. V× thÕ, biÓn ViÖt Nam g¸nh chÞu nhiÒu rñi ro thiªn tai vµ sù cè m«i tr−êng biÓn trªn BiÓn §«ng, ®Æc biÖt tõ c¸c lo¹i dÇu trµn vµ dÇu th¶i kh«ng râ nguån gèc ®−a vµo vïng bê biÓn n−íc ta. ChÕ ®é khÝ hËu vïng biÓn ViÖt Nam kh¸c nhau ë ba miÒn khÝ hËu chñ yÕu: (i) MiÒn khÝ hËu phÝa b¾c tõ ®Ìo H¶i V©n trë ra, cã chÕ ®é khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, cã mïa ®«ng l¹nh, (ii) MiÒn khÝ hËu phÝa nam tõ §µ N½ng vµo tíi c¸c tØnh ven biÓn ®ång b»ng s«ng Cöu Long, cã chÕ ®é khÝ hËu giã mïa nhiÖt ®íi cËn xÝch ®¹o víi hai mïa m−a vµ kh« râ rÖt, nhiÖt ®é lu«n cao, (iii) MiÒn khÝ hËu BiÓn §«ng cã chÕ ®é khÝ hËu mang tÝnh chÊt giã mïa nhiÖt ®íi biÓn. Vïng BiÓn §«ng nãi chung vµ biÓn ViÖt Nam nãi riªng lµ khu vùc chÞu nhiÒu thiªn tai, b·o tè, biÕn ®æi khÝ hËu vµ cã nguy c¬ 23 sãng thÇn. Trung b×nh hµng n¨m cã kho¶ng t¸m c¬n b·o ®æ bé vµo vïng biÓn vµ néi ®Þa ViÖt Nam vµ dù b¸o sãng thÇn cã thÓ sÏ xuÊt ph¸t tõ c¸c hÎm vùc s©u ven bê t©y PhilÝppin (Palawan) vµ chØ sau 2 giê sÏ tiÕp cËn ®Õn bê biÓn Nha Trang. ChÕ ®é h¶i v¨n ven bê còng biÕn tÝnh râ. ChÕ ®é dßng ch¶y bÒ mÆt vµ sãng biÕn ®æi theo mïa giã trong n¨m, c¶ vÒ h−íng ch¶y vµ c−êng ®é. C¸c ®Æc tr−ng khÝ hËu - h¶i v¨n nãi trªn gãp phÇn h×nh thµnh c¸c vïng ®Þa lý - sinh th¸i kh¸c nhau, kÐo theo thÕ m¹nh tµi nguyªn sinh vËt vµ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kh¸c nhau. Khu vùc biÓn n«ng thuéc thÒm lôc ®Þa ®Þa lý (®Õn ®é s©u 200 m) chiÕm toµn bé diÖn tÝch vÞnh B¾c Bé, vÞnh Th¸i Lan, vïng biÓn tr−íc ch©u thæ s«ng Cöu Long vµ th¾t hÑp l¹i ë miÒn Trung n−íc ta. BiÓn ViÖt Nam lµ mét bé phËn quan träng cña BiÓn §«ng, bao gåm vïng néi thñy, l·nh h¶i, tiÕp gi¸p l·nh h¶i, vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ vµ thÒm lôc ®Þa (theo quy ®Þnh cña C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982). H×nh thÕ phÇn ®Êt liÒn cña ViÖt Nam hÑp chiÒu ngang (kh«ng cã n¬i nµo c¸ch biÓn trªn 500 km) víi ®−êng bê biÓn dµi trªn 3.260 km (kh«ng kÓ bê c¸c ®¶o) ch¹y theo h−íng kinh tuyÕn, kÐo tõ Mãng C¸i (Qu¶ng Ninh) ë phÝa ®«ng b¾c xuèng tíi Hµ Tiªn (Kiªn Giang) ë phÝa t©y nam. Bê biÓn ViÖt Nam khóc khuûu, nhiÒu eo, vông, vòng/vÞnh ven bê vµ 24 cø 20 km chiÒu dµi ®−êng bê biÓn l¹i b¾t gÆp mét cöa s«ng lín víi tæng sè kho¶ng 114 cöa s«ng ®æ ra biÓn, chñ yÕu tõ phÝa lôc ®Þa ViÖt Nam. §Æc biÖt, ViÖt Nam cã hai ®ång b»ng ch©u thæ réng lín vµ ph× nhiªu ven biÓn lµ ®ång b»ng ch©u thæ s«ng Hång ë phÝa b¾c vµ ®ång b»ng ch©u thæ s«ng Cöu Long ë phÝa nam. L−îng n−íc vµ phï sa lín nhÊt ®æ vµo BiÓn §«ng hµng n¨m chÝnh lµ tõ c¸c hÖ thèng s«ng cña hai ®ång b»ng nµy. Bªn c¹nh viÖc bæ sung nguån dinh d−ìng cho biÓn ViÖt Nam vµ BiÓn §«ng, c¸c hÖ thèng s«ng nµy còng ®æ ra biÓn kh«ng Ýt chÊt g©y « nhiÔm m«i tr−êng biÓn vµ vïng cöa s«ng ven biÓn n−íc ta. C©u 4. ViÖt Nam cã bao nhiªu tØnh, thµnh phè cã biÓn? H·y kÓ tªn c¸c tØnh, thµnh phè ®ã. VÒ mÆt hµnh chÝnh, hiÖn nay1 ë n−íc ta cã 63 tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng, trong ®ã cã 28 tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng cã biÓn, víi 125 huyÖn ven biÓn vµ 12 huyÖn ®¶o. §©y lµ nh÷ng ®¬n vÞ hµnh chÝnh ®ãng vai trß quan träng ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ vµ b¶o vÖ an ninh, chñ quyÒn biÓn, ®¶o cña Tæ quèc. Tõ B¾c vµo Nam, 28 tØnh vµ thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng cã biÓn lµ c¸c tØnh vµ thµnh phè: Qu¶ng Ninh, thµnh phè H¶i Phßng, Th¸i B×nh, _______________ 1. TÝnh ®Õn n¨m 2013 (BT). 25 Nam §Þnh, Ninh B×nh, Thanh Hãa, NghÖ An, Hµ TÜnh, Qu¶ng B×nh, Qu¶ng TrÞ, Thõa Thiªn - HuÕ, thµnh phè §µ N½ng, Qu¶ng Nam, Qu¶ng Ng·i, B×nh §Þnh, Phó Yªn, Kh¸nh Hßa, Ninh ThuËn, B×nh ThuËn, Bµ RÞa - Vòng Tµu, Thµnh phè Hå ChÝ Minh, TiÒn Giang, BÕn Tre, Trµ Vinh, Sãc Tr¨ng, B¹c Liªu, Cµ Mau vµ Kiªn Giang. C©u 5. Vµi nÐt c¬ b¶n vÒ c¸c khu vùc biÓn, h¶i ®¶o cña ViÖt Nam trªn BiÓn §«ng? BiÓn, h¶i ®¶o n−íc ta n»m trong BiÓn §«ng bao gåm nhiÒu khu vùc kh¸c nhau, nh−ng næi bËt vµ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm cÇn chó ý h¬n lµ vÞnh B¾c Bé, vÞnh Th¸i Lan, hai quÇn ®¶o Hoµng Sa, Tr−êng Sa vµ mét sè ®¶o, quÇn ®¶o kh¸c. 1. VÞnh B¾c Bé VÞnh B¾c Bé n»m vÒ phÝa t©y b¾c BiÓn §«ng, ®−îc bao bäc bëi bê biÓn vµ h¶i ®¶o cña miÒn B¾c ViÖt Nam ë phÝa t©y; bëi lôc ®Þa Trung Quèc ë phÝa b¾c; bëi b¸n ®¶o L«i Ch©u vµ ®¶o H¶i Nam ë phÝa ®«ng. VÞnh B¾c Bé tr¶i réng tõ kho¶ng kinh tuyÕn 105036’ §«ng ®Õn kho¶ng kinh tuyÕn 109055’ §«ng, tr¶i dµi tõ vÜ tuyÕn 21055’ B¾c ®Õn vÜ tuyÕn 17010’ B¾c. DiÖn tÝch kho¶ng 126.250 km2, chiÒu ngang n¬i réng nhÊt kho¶ng 310 km vµ n¬i hÑp nhÊt kho¶ng 220 km. VÞnh B¾c Bé lµ vÞnh t−¬ng ®èi n«ng, ®é s©u trung b×nh kho¶ng tõ 40 - 50 m, n¬i s©u nhÊt 26 kho¶ng 100 m; ®¸y biÓn t−¬ng ®èi b»ng ph¼ng, ®é dèc nhá. ThÒm lôc ®Þa thuéc phÇn kÐo dµi tù nhiªn cña lôc ®Þa ViÖt Nam ra biÓn kh¸ réng, ®é dèc tho¶i vµ cã mét lßng m¸ng s©u trªn 70 m gÇn ®¶o H¶i Nam cña Trung Quèc. Bê vÞnh khóc khuûu vµ ven bê cã nhiÒu ®¶o. PhÇn vÞnh phÝa ViÖt Nam cã hµng ngµn ®¶o lín, nhá, trong ®ã ®¶o B¹ch Long VÜ cã diÖn tÝch 2,5 km2, c¸ch ®Êt liÒn ViÖt Nam 110 km, c¸ch ®¶o H¶i Nam cña Trung Quèc 130 km. VÞnh B¾c Bé cã nhiÒu nguån lîi h¶i s¶n (tr÷ l−îng c¸ cña ViÖt Nam kho¶ng 44 v¹n tÊn) vµ tiÒm n¨ng dÇu khÝ. VÞnh B¾c Bé cã hai cöa th«ng víi bªn ngoµi: Cöa phÝa nam ra trung t©m BiÓn §«ng, n¬i hÑp nhÊt réng kho¶ng 240 km, cöa phÝa ®«ng qua eo biÓn Quúnh Ch©u (n»m gi÷a b¸n ®¶o L«i Ch©u vµ ®¶o H¶i Nam) ra phÝa b¾c BiÓn §«ng, n¬i hÑp nhÊt kho¶ng 18 km. 2. VÞnh Th¸i Lan VÞnh Th¸i Lan n»m ë phÝa t©y nam cña BiÓn §«ng, ®−îc bao bäc bëi bê biÓn ViÖt Nam, Campuchia, Th¸i Lan, Malaixia. VÞnh Th¸i Lan cã diÖn tÝch kho¶ng 293.000 km2, chu vi kho¶ng 2.300 km, chiÒu dµi vÞnh kho¶ng 628 km. §©y lµ mét vÞnh n«ng, n¬i s©u nhÊt chØ kho¶ng 80 m. §¶o Phó Quèc lµ ®¶o lín nhÊt cña ViÖt Nam, diÖn tÝch 567 km2. VÞnh Th¸i Lan cã nhiÒu nguån lîi h¶i s¶n (tr÷ l−îng c¸ cña ViÖt Nam kho¶ng 51 v¹n tÊn) vµ cã 27 tiÒm n¨ng dÇu khÝ lín mµ hiÖn nay c¸c n−íc liªn quan ®ang tiÕn hµnh th¨m dß, khai th¸c. 3. C¸c ®¶o vµ quÇn ®¶o Vïng biÓn ven bê ViÖt Nam cã kho¶ng 2.773 hßn ®¶o lín, nhá, chñ yÕu n»m ë vÞnh B¾c Bé, sè cßn l¹i ph©n bè ë khu vùc biÓn B¾c Trung Bé, Trung Trung Bé, Nam Trung Bé vµ T©y Nam. Ngoµi ra, cã hai quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Tr−êng Sa ë gi÷a BiÓn §«ng. C¨n cø vÞ trÝ chiÕn l−îc vµ c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa lý, kinh tÕ, d©n c− ng−êi ta cã thÓ chia c¸c ®¶o, quÇn ®¶o thµnh c¸c nhãm: - HÖ thèng ®¶o tiÒn tiªu, cã vÞ trÝ quan träng trong sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc. Trªn c¸c ®¶o cã thÓ lËp nh÷ng c¨n cø kiÓm so¸t vïng biÓn, vïng trêi n−íc ta, kiÓm tra ho¹t ®éng cña tµu, thuyÒn, b¶o ®¶m an ninh quèc phßng, x©y dùng kinh tÕ, b¶o vÖ chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ cña ®Êt n−íc. §ã lµ c¸c ®¶o, quÇn ®¶o: Hoµng Sa, Tr−êng Sa, Chµng T©y, Thæ Chu, Phó Quèc, C«n §¶o, Phó Quý, Lý S¬n, Cån Cá, B¹ch Long VÜ... - C¸c ®¶o lín cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn thuËn lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. §ã lµ c¸c ®¶o nh−: C¸t Bµ, Cï Lao Chµm, Lý S¬n, Phó Quý, C«n §¶o, Phó Quèc... - C¸c ®¶o ven bê gÇn ®Êt liÒn, cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nghÒ c¸, du lÞch vµ còng lµ c¨n cø ®Ó b¶o vÖ trËt tù, an ninh trªn vïng biÓn vµ bê biÓn n−íc ta. 28 §ã lµ c¸c ®¶o thuéc huyÖn ®¶o C¸t Bµ (H¶i Phßng), huyÖn ®¶o B¹ch Long VÜ (H¶i Phßng), huyÖn ®¶o Phó Quý (B×nh ThuËn), huyÖn ®¶o C«n §¶o (Bµ RÞa - Vòng Tµu), huyÖn ®¶o Lý S¬n (Qu¶ng Ng·i), huyÖn ®¶o Phó Quèc (Kiªn Giang),v.v.. C©u 6. Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ vÞ trÝ ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña quÇn ®¶o Hoµng Sa? QuÇn ®¶o Hoµng Sa lµ mét quÇn ®¶o san h«, ph©n bè r¶i r¸c trong ph¹m vi tõ kho¶ng kinh tuyÕn 1110 §«ng ®Õn 1130 §«ng; tõ vÜ tuyÕn 15045’ B¾c ®Õn 17015’ B¾c, ngang víi HuÕ vµ §µ N½ng, phÝa ngoµi cöa VÞnh B¾c Bé, ë khu vùc phÝa b¾c BiÓn §«ng. QuÇn ®¶o Hoµng Sa gåm h¬n 37 ®¶o, ®¸, b·i c¹n, chia lµm hai nhãm: nhãm phÝa ®«ng cã tªn lµ nhãm An VÜnh, gåm kho¶ng 12 ®¶o, ®¸, b·i c¹n, trong ®ã cã hai ®¶o lín lµ Phó L©m vµ Linh C«n, mçi ®¶o réng kho¶ng 1,5 km2; nhãm phÝa t©y gåm nhiÒu ®¶o xÕp thµnh h×nh vßng cung nªn cßn gäi lµ nhãm L−ìi LiÒm, trong ®ã cã c¸c ®¶o Hoµng Sa (diÖn tÝch gÇn 1 km2), Quang ¶nh, H÷u NhËt, Quang Hßa, Duy Méng, Chim YÕn, Tri T«n... QuÇn ®¶o Hoµng Sa lµ mét thÕ giíi san h« víi h¬n 100 loµi ®· t¹o thµnh mét phÇn cña vßng cung san h« ngÇm däc bê biÓn §«ng Nam cña lôc ®Þa ch©u ¸. H×nh th¸i ®Þa h×nh c¸c ®¶o trong quÇn ®¶o Hoµng Sa t−¬ng ®èi ®¬n gi¶n nh−ng mang ®Ëm 29 b¶n s¾c cña ®Þa h×nh ¸m tiªu san h«1 vïng nhiÖt ®íi. §a sè c¸c ®¶o cã ®é cao d−íi 10 m, vµ cã diÖn tÝch nhá hÑp d−íi 1 km2. Tæng diÖn tÝch phÇn næi cña tÊt c¶ c¸c ®¶o thuéc quÇn ®¶o Hoµng Sa kho¶ng 10 km2. Ngoµi c¸c ®¶o, cßn cã c¸c cån san h«, vµnh ®ai san h« bao bäc mét vïng n−íc t¹o thµnh mét ®Çm n−íc gi÷a biÓn kh¬i, cã cån dµi tíi 30 km, réng 10 km nh− cån C¸t Vµng. Trªn ®¶o Hoµng Sa cßn cã mét tr¹m khÝ t−îng ®−îc chÝnh quyÒn b¶o hé Ph¸p x©y dùng vµ ho¹t ®éng tõ n¨m 1938, ®Õn n¨m 1947 ®−îc Tæ chøc KhÝ t−îng thÕ giíi (WVO) c«ng nhËn vµ ®Æt sè hiÖu 48860 trong m¹ng l−íi khÝ t−îng quèc tÕ. NhiÖt ®é kh«ng khÝ ë vïng biÓn quÇn ®¶o Hoµng Sa thÊp nhÊt tõ 220 - 240C trong th¸ng 1, t¨ng dÇn ®¹t cùc ®¹i tõ 28,50 - 290C trong th¸ng 6, 7 vµ gi¶m tõ tõ tíi 250C vµo th¸ng 12. ChÕ ®é giã mïa vïng quÇn ®¶o Hoµng Sa phøc t¹p vµ thÓ hiÖn ¶nh h−ëng cña ®Þa h×nh lôc ®Þa ViÖt Nam vµ Trung Quèc. L−îng m−a trung b×nh h»ng n¨m lµ 1.200 - 1.600 mm, thÊp h¬n nhiÒu so víi l−îng m−a ë quÇn ®¶o Tr−êng Sa vµ c¸c vïng kh¸c trªn ®Êt liÒn. M−a chñ yÕu tËp trung vµo mïa hÌ (tõ _______________ 1. ¸m tiªu lµ mét thuËt ng÷ phøc t¹p dïng trong lÜnh vùc hµng h¶i, ®Þa chÊt häc vµ sinh th¸i häc víi ý nghÜa kh«ng thèng nhÊt. ¸m tiªu san h« hay r¹n san h« th−êng thÊy ë c¸c vïng biÓn nhiÖt ®íi (BT). 30 th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10), l−îng m−a trung b×nh h»ng th¸ng 100 - 200 mm, ®¹t 200 - 400 mm trong th¸ng 10. L−îng m−a trung b×nh trong mïa ®«ng (tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4) 200 - 300 mm víi l−îng m−a h»ng th¸ng 20 - 25 mm (th¸ng 1, 2, 3) vµ ®¹t ®Õn 50 mm trong th¸ng 12 vµ th¸ng 4. §é Èm t−¬ng ®èi trung b×nh ë Hoµng Sa lµ 80 - 85% vµ hÇu nh− kh«ng bÞ biÕn ®éng nhiÒu theo mïa. Th¶m thùc vËt cña quÇn ®¶o Hoµng Sa rÊt ®a d¹ng. Cã ®¶o c©y cèi um tïm, nh−ng cã ®¶o chØ cã c¸c c©y nhá vµ cá d¹i. Thùc vËt phÇn lín thuéc c¸c loµi cã nguån gèc ë miÒn duyªn h¶i ViÖt Nam. H¶i s¶n ë quÇn ®¶o Hoµng Sa cã nhiÒu loµi quý nh−: t«m hïm, h¶i s©m, ®åi måi, vÝch, èc tai voi,... vµ lo¹i rau c©u quý hiÕm, rÊt cã gi¸ trÞ trªn thÞ tr−êng quèc tÕ. C©u 7. QuÇn ®¶o Hoµng Sa bao gåm nh÷ng nhãm ®¶o chÝnh nµo? QuÇn ®¶o Hoµng Sa gåm hai côm ®¶o chÝnh lµ nhãm L−ìi LiÒm ë phÝa t©y vµ nhãm An VÜnh ë phÝa ®«ng. 1. Nhãm ®¶o L−ìi LiÒm: Nhãm ®¶o nµy cã h×nh c¸nh cung hay l−ìi liÒm, n»m vÒ phÝa t©y quÇn ®¶o, gÇn ®Êt liÒn ViÖt Nam, gåm 8 ®¶o chÝnh lµ §¸ B¾c, Hoµng Sa, H÷u NhËt, Duy Méng, Quang ¶nh, Quang Hßa, B¹ch Quy, Tri T«n vµ c¸c b·i ngÇm, mám ®¸. 31 - §¶o §¸ B¾c cã täa ®é ®Þa lý 17006 vÜ ®é B¾c vµ 111030,8 kinh ®é §«ng. - §¶o Hoµng Sa n»m ë täa ®é 16032 vÜ ®é B¾c vµ 111036,7 kinh ®é §«ng, cã h×nh bÇu dôc, ®é cao kho¶ng 9 m, diÖn tÝch kho¶ng 0,5 km2, dµi kho¶ng 950 m, réng kho¶ng 650 m, cã vßng san h« bao quanh. Tuy kh«ng ph¶i lµ ®¶o lín nhÊt nh−ng Hoµng Sa lµ ®¶o chÝnh cña quÇn ®¶o, cã vÞ trÝ qu©n sù quan träng nhÊt cho viÖc phßng thñ bê biÓn ViÖt Nam. Trªn ®¶o Hoµng Sa tõng cã bia chñ quyÒn cña ViÖt Nam víi dßng ch÷ kh¾c trªn bia: RÐpublique Française - Royaune d’An Nam - Arehipel des Paracels - 1816 - Ile de pattle 1938 (Céng hßa Ph¸p - V−¬ng triÒu An Nam - QuÇn ®¶o Hoµng Sa 1816 - ®¶o Hoµng Sa 1938). Ngoµi ra, trªn ®¶o cßn cã MiÕu Bµ, mét sè ng«i mé cña binh lÝnh ra canh ®¶o bÞ chÕt t¹i ®©y. - §¶o H÷u NhËt n»m vÒ phÝa nam vµ c¸ch ®¶o Hoµng Sa 3 h¶i lý, ë täa ®é 16030,3 vÜ ®é B¾c vµ 111035,3 kinh ®é §«ng, d¸ng ®¶o h×nh trßn, ®−êng kÝnh 800 m, ®é cao 8 m, diÖn tÝch 0,6 km2, cã vßng ®ai san h« bao ngoµi, gi÷a lµ vïng biÓn lÆng. - §¶o Duy Méng n»m vÒ phÝa ®«ng nam ®¶o H÷u NhËt vµ phÝa ®«ng b¾c ®¶o Quang Hßa ë täa ®é 16027,6 vÜ ®é B¾c vµ 111044,4 kinh ®é §«ng, do san h« cÊu t¹o thµnh, b·i san h« n»m xa ®¶o, nh« lªn khái mÆt n−íc kho¶ng 4 m, cã h×nh bÇu dôc, diÖn tÝch 0,5 km2. 32 - §¶o Quang Hßa n»m ë täa ®é 16026,9 vÜ ®é B¾c vµ 111042,7 kinh ®é §«ng, do san h« cÊu t¹o thµnh, lµ ®¶o lín nhÊt trong nhãm ®¶o L−ìi LiÒm, diÖn tÝch gÇn 0,5 km2, trªn ®¶o cã nhiÒu c©y cèi, xung quanh ®¶o lµ mét b·i san h« mµu vµng nh¹t, nh« ra rÊt xa ®¶o, nèi víi mét sè ®¶o nhá kh¸c thµnh ®¶o Quang Hßa §«ng vµ Quang Hßa T©y. - §¶o Quang ¶nh n»m ë täa ®é 16027 vÜ ®é B¾c vµ 111030,8 kinh ®é §«ng do san h« cÊu t¹o thµnh, ®é cao 6 m. Chung quanh ®¶o lµ bê biÓn cã nhiÒu ®¸ ngÇm s¾c nhän rÊt nguy hiÓm, tµu lín kh«ng thÓ th¶ neo gÇn ®¶o mµ ph¶i neo ë ngoµi kh¬i, muèn vµo ph¶i sö dông thuyÒn nhá. §¶o cã h×nh bÇu dôc, diÖn tÝch kho¶ng 0,7 km2. - §¶o B¹ch Quy n»m ë täa ®é 16003,5 vÜ ®é B¾c vµ 111046,9 kinh ®é §«ng, víi ®é cao 15 m th× ®©y lµ ®¶o cã ®é cao lín nhÊt trªn quÇn ®¶o Hoµng Sa. - §¶o Tri T«n n»m ë täa ®é 15047,2 vÜ ®é B¾c vµ 111011,8 kinh ®é §«ng, n»m ë gÇn bê biÓn ViÖt Nam nhÊt, cã nhiÒu h¶i s©m, ba ba. San h« ë ®©y ph¸t triÓn m¹nh vµ ®a d¹ng. Ngoµi ra, nhãm L−ìi LiÒm cßn cã mét sè ®¶o nhá, mám ®¸ vµ b·i nh−: §¶o èc Hoa, ®¶o Ba Ba, ®¶o L−ìi LiÒm, ®¸ H¶i S©m, ®¸ Låi, ®¸ Chim Ðn, b·i Xµ Cõ, b·i Ngù B×nh, b·i ngÇm èc Tai Voi... 2. Nhãm ®¶o An VÜnh N»m ë phÝa ®«ng, bao gåm c¸c ®¶o t−¬ng ®èi lín cña quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ còng lµ c¸c ®¶o san 33 h« lín nhÊt cña BiÓn §«ng nh− ®¶o Phó L©m, ®¶o C©y, ®¶o Linh C«n, ®¶o Trung, ®¶o B¾c, ®¶o Nam, ®¶o §¸... - §¶o Phó L©m n»m ë täa ®é 16050,2 vÜ ®é B¾c vµ 112020 kinh ®é §«ng, lµ ®¶o quan träng nhÊt cña côm ®¶o An VÜnh vµ quÇn ®¶o Hoµng Sa. §¶o cã chiÒu dµi 1,7 km, chiÒu ngang 1,2 km. - §¶o C©y n»m ë täa ®é 16059 vÜ ®é B¾c vµ 112015,9 kinh ®é §«ng. - §¶o Linh C«n cã täa ®é 16040,3 vÜ ®é B¾c vµ 112043,6 kinh ®é §«ng, cao kho¶ng 8,5 m, trªn ®¶o cã n−íc ngät. Vïng san h« bao quanh ®¶o kÐo dµi vÒ phÝa nam ®Õn 15 h¶i lý. - §¶o Trung (cßn gäi lµ ®¶o Gi÷a) n»m ë täa ®é 16057,6 vÜ ®é B¾c vµ 112019,1 kinh ®é §«ng. - §¶o B¾c n»m ë täa ®é 16058 vÜ ®é B¾c vµ 112018,3 kinh ®é §«ng. - §¶o Nam n»m ë täa ®é 16057,0 vÜ ®é B¾c vµ 112019,7 kinh ®é §«ng. - §¶o §¸ n»m ë täa ®é 16050,9 vÜ ®é B¾c vµ 112020,5 kinh ®é §«ng, diÖn tÝch 0,4 km2. Ngoµi ra, nhãm An VÜnh cßn cã nhiÒu mám ®¸, cån c¸t vµ b·i nh−: ®¸ Tr−¬ng NghÜa, ®¸ S¬n Kú, ®¸ Trµ T©y, ®¸ B«ng Bay, b·i B×nh S¬n, b·i §Ìn Pha, b·i Ch©u Nhai, cån C¸t T©y, cån C¸t Nam, Hßn Th¸p, b·i c¹n Gß Næi, b·i Thñy TÒ, b·i Quang NghÜa. 34 DANH S¸CH Vµ VÞ TRÝ §ÞA Lý C¸C §¶O, §¸, B·I ë QUÇN §¶O HOµNG SA STT Tªn gäi Täa ®é ®Þa lý VÜ ®é B¾c Kinh ®é §«ng 1 §¶o §¸ B¾c 17006,0 111030,8 2 §¶o Hoµng Sa 16032,0 111036,7 3 §¶o H÷u NhËt 16030,3 111035,3 4 §¶o Duy Méng 16027,6 111044,4 5 §¶o Quang Hßa 16026,9 111042,7 6 §¶o Quang ¶nh 16027,0 111030,8 7 §¶o B¹ch Quy 16003,5 111046,9 8 §¶o Tri T«n 15047,2 111011,8 9 B·i ngÇm èc Tai voi 15044,0 112014,1 10 §¶o èc Hoa 16034,0 111040,0 11 §¶o Ba Ba 16033,8 111041,5 12 §¶o L−ìi LiÒm 16030,5 111046,2 13 §¸ H¶i S©m 16028,0 111035,5 14 §¸ Låi 16015,0 111041,0 15 §¸ Chim Ðn 16020,8 112002,6 16 B·i Xµ Cõ 16034,9 111042,9 17 B·i Ngù B×nh 16027,5 111039,0 18 §µo Phó L©m 160 50,2 112020,0 19 §¶o Linh C«n 16040,3 112043 ,6 20 §¶o C©y 16059,0 112015,9 21 §¶o Trung 16057,6 112019,1 22 §¶o B¾c 160 58,0 11201 8,3 23 §¶o Nam 160 57,0 1120 19,7 24 §¶o §¸ 16050,9 112020,5 25 §¸ Tr−¬ng NghÜa 16058,6 112015,4 26 §¸ S¬n Kú 16034,6 111041,0 27 §¸ Trµ T©y 16032,8 111042,8 35 STT Tªn gäi Täa ®é ®Þa lý VÜ ®é B¾c Kinh ®é §«ng 28 §¸ B«ng Bay 16002,0 112030,0 29 B·i B×nh S¬n 16046,6 112013,2 30 B·i §Ìn Pha 16032,0 111036,9 31 B·i Ch©u Nhai 16019,3 112025,4 32 Cån C¸t T©y 16058,9 112012,3 33 Cån C¸t Nam 16055,6 112020,5 34 Hßn Th¸p 16034,8 112038,6 35 B·i c¹n Gß Næi 16049,7 112053,4 36 B·i Thñy TÒ 16032,0 112039,9 37 B·i Quang NghÜa 16019,4 112041,1 C©u 8. Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ vÞ trÝ ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña quÇn ®¶o Tr−êng Sa? QuÇn ®¶o Tr−êng Sa n»m c¸ch quÇn ®¶o Hoµng Sa kho¶ng 200 h¶i lý vÒ phÝa nam, bao gåm h¬n 100 ®¶o, ®¸, b·i ngÇm, b·i san h«, n»m r¶i r¸c trong ph¹m vi biÓn, kho¶ng tõ vÜ tuyÕn 6030’ B¾c ®Õn 12000’ B¾c vµ kho¶ng tõ kinh tuyÕn 111030’ §«ng ®Õn 117020’ §«ng. §¶o gÇn ®Êt liÒn nhÊt lµ ®¶o Tr−êng Sa c¸ch vÞnh Cam Ranh (Kh¸nh Hßa) kho¶ng 250 h¶i lý, c¸ch ®iÓm gÇn nhÊt cña ®¶o H¶i Nam (Trung Quèc) kho¶ng gÇn 600 h¶i lý vµ c¸ch ®¶o §µi Loan kho¶ng 960 h¶i lý. C¸c ®¶o cña quÇn ®¶o Tr−êng Sa thÊp h¬n c¸c ®¶o cña quÇn ®¶o Hoµng Sa. §é cao trung b×nh 36 trªn mÆt n−íc kho¶ng 3 - 5 m. QuÇn ®¶o Tr−êng Sa ®−îc chia lµm t¸m nhãm: Song Tö, ThÞ Tø, Lo¹i Ta, Nam YÕt, Sinh Tån, Tr−êng Sa, Th¸m HiÓm, B×nh Nguyªn. Song Tö T©y lµ ®¶o cao nhÊt (cao kho¶ng 4 - 6 m lóc thñy triÒu xuèng); Ba B×nh lµ ®¶o réng nhÊt (0,6 km2). Ngoµi ra cßn cã nhiÒu ®¶o nhá vµ b·i ®¸ ngÇm nh− Sinh Tån §«ng, Ch÷ ThËp, Ch©u Viªn, Ga Ven, Ken Nan, §¸ Lín, ThuyÒn Chµi. Tæng diÖn tÝch phÇn næi cña tÊt c¶ c¸c ®¶o, ®¸, cån, b·i ë quÇn ®¶o Tr−êng Sa chØ kho¶ng 3 km2, nhá h¬n tæng diÖn tÝch cña quÇn ®¶o Hoµng Sa (10 km2) nh−ng l¹i tr¶i ra trªn mét vïng biÓn réng gÊp h¬n nhiÒu lÇn quÇn ®¶o Hoµng Sa. Trªn ®¶o Tr−êng Sa vµ Song Tö T©y cã ®µi khÝ t−îng ngµy ®ªm theo dâi vµ th«ng b¸o c¸c sè liÖu vÒ thêi tiÕt ë vïng biÓn nµy cho m¹ng l−íi quan tr¾c khÝ t−îng thÕ giíi vµ trªn mét sè ®¶o cã ®Ìn biÓn cña Tæng C«ng ty B¶o ®¶m Hµng h¶i ViÖt Nam nh− ®¶o Song Tö T©y, ®¶o An Bang, ®¶o §¸ T©y. Trªn c¸c ®¶o cã nhiÒu lo¹i c©y nh− phong ba, phi lao, bµng vu«ng vµ mét sè lo¹i d©y leo cá d¹i. ChÊt ®Êt trªn c¸c ®¶o cña quÇn ®¶o Tr−êng Sa lµ c¸t san h«, cã lÉn nh÷ng líp ph©n chim vµ mïn c©y cã bÒ dµy kho¶ng 5 - 10 cm. Mét sè ®¶o trong quÇn ®¶o cã n−íc ngÇm nh− ®¶o Song Tö T©y, ®¶o Song Tö §«ng, ®¶o Tr−êng Sa. Nguån lîi h¶i s¶n ë quÇn ®¶o 37 Tr−êng Sa rÊt phong phó, ®Æc biÖt cã lo¹i vÝch lµ ®éng vËt quý hiÕm, c¸ ngõ ®¹i d−¬ng cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Kh«ng chØ cã tr÷ l−îng tµi nguyªn kh¸ lín, ®a d¹ng mµ quÇn ®¶o Tr−êng Sa cßn cã vÞ trÝ qu©n sù chiÕn l−îc quan träng ¸n ng÷ phÝa ®«ng nam n−íc ta. §iÒu kiÖn tù nhiªn vµ khÝ hËu vïng nµy rÊt kh¾c nghiÖt: n¾ng giã, gi«ng b·o th−êng xuyªn, thiÕu n−íc ngät, nhiÒu ®¶o kh«ng cã c©y. Mét sè hiÖn t−îng thêi tiÕt còng diÔn biÕn kh¸c víi trong ®Êt liÒn. KhÝ hËu ë quÇn ®¶o Tr−êng Sa cã thÓ chia lµm hai mïa lµ mïa kh« vµ mïa m−a. Mïa kh« tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 5, mïa m−a tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 1 n¨m sau, l−îng m−a trung b×nh h»ng n¨m rÊt lín vµo kho¶ng h¬n 2.500 mm. HiÖn t−îng d«ng trªn vïng biÓn quÇn ®¶o nµy rÊt phæ biÕn, cã thÓ th¸ng nµo trong n¨m còng cã d«ng vµ lµ n¬i th−êng cã b·o lín ®i qua, tËp trung vµo c¸c th¸ng mïa m−a. C©u 9. Nh÷ng nhãm ®¶o chÝnh cña quÇn ®¶o Tr−êng Sa? QuÇn ®¶o Tr−êng Sa ®−îc chia thµnh t¸m nhãm: Song Tö, ThÞ Tø, Lo¹i Ta, Nam YÕt, Sinh Tån, Tr−êng Sa, Th¸m HiÓm1, B×nh Nguyªn. _______________ 1. Nhãm ®¶o Th¸m HiÓm hay nhãm ®¶o An Bang: nhãm nµy kh«ng cã ®¶o san h« nµo ngoµi cån c¸t næi bËt lµ An Bang (quen gäi lµ ®¶o An Bang) (BT). 38 Song Tö T©y lµ ®¶o cao nhÊt (kho¶ng 4 - 6 m lóc thñy triÒu xuèng); Ba B×nh lµ ®¶o réng nhÊt (0,6 km2). 1. Nhãm ®¶o Song Tö Gåm ®¶o Song Tö §«ng, Song Tö T©y, b·i §¸ B¾c, b·i §¸ Nam, b·i c¹n §inh Ba, b·i c¹n Nói CÇu. Hai hßn ®¶o Song Tö §«ng vµ Song Tö T©y n»m ë cùc B¾c cña quÇn ®¶o Tr−êng Sa, ngang vÜ ®é víi Phan Rang (Ninh ThuËn). Trªn ®¶o cã nh÷ng c©y cao trung b×nh, cã nhiÒu ph©n chim cã thÓ chÕ biÕn thµnh ph©n bãn, vßng quanh hai ®¶o nµy vÒ phÝa ®«ng vµ nam chõng 5 h¶i lý cã nhiÒu mám ®¸ ngÇm. Rong biÓn mäc nhiÒu ë ®©y. §¶o Song Tö §«ng cã h×nh d¸ng h¬i trßn, diÖn tÝch 12,7 ha, dµi 900 m, réng 250 m, ®é cao 3 m, cã nhiÒu b·i c¸t vµ san h« xung quanh cïng nhiÒu c©y cèi. §¶o Song Tö T©y cã h×nh l−ìi liÒm, nhá h¬n Song Tö §«ng, dµi 700 m, réng 300 m, cã n−íc ngät, cã mét v−ên dõa vµ nhiÒu c©y nhá. Cã th¸p ra®a thêi ViÖt Nam Céng hßa. 2. Nhãm ®¶o ThÞ Tø N»m ë phÝa Nam nhãm ®¶o Song Tö, gåm ®¶o ThÞ Tø vµ c¸c b·i ®¸ (Hoµi ¢n, Tri LÔ, C¸i Vung, Xu Bi, VÜnh H¶o). §¶o ThÞ Tø h×nh bÇu dôc, réng 550 m, dµi 700 m, cã giÕng n−íc ngät. Trªn ®¶o cã c¸c lo¹i c©y: mï u, bµng, nhiÒu c©y leo ch»ng chÞt. Quanh ®¶o cã nhiÒu b·i ®¸ ngÇm vµ rong biÓn. 39 3. Nhãm ®¶o Lo¹i Ta N»m ë phÝa ®«ng nhãm ®¶o ThÞ Tø, gåm ®¶o Lo¹i Ta vµ cån san h« Lan Can (hay An Nh¬n) ®¸ An L·o, b·i §−êng, b·i An Nh¬n B¾c, b·i Lo¹i Ta B¾c, b·i Lo¹i Ta Nam, ®¶o Dõa vµ ®¸ C¸ Nh¸m. §¶o h×nh trßn, ®−êng kÝnh 300 m, cao kho¶ng 2 m, trªn ®¶o cã nhiÒu c©y lín. Vßng quanh ®¶o cã nhiÒu b·i c¸t tr¾ng t¹o nªn phong c¶nh ®Ñp, cã giÕng n−íc ngät nh−ng rÊt Ýt n−íc. 4. Nhãm ®¶o Nam YÕt N»m ë phÝa nam nhãm ®¶o Lo¹i Ta, gåm ®¶o Nam YÕt, ®¶o S¬n Ca, ®¶o Ba B×nh, b·i Bµn Than, ®¸ Nói ThÞ, ®¸ Ðn §Êt, ®¸ L¹c, ®¸ Gaven, ®¸ Lín, ®¸ Nhá, ®¸ §Òn C©y Cá. - §¶o Nam YÕt lµ hßn ®¶o cao nhÊt cña quÇn ®¶o, lín thø hai sau ®¶o Ba B×nh, ë phÝa nam cña nhãm ®¶o, h×nh ch÷ C, dµi kho¶ng 700 m, réng 250 m, cao kho¶ng gÇn 5 m. Trªn ®¶o cã nhiÒu lo¹i c©y vµ nhiÒu gièng c©y cá cã gai vïng nhiÖt ®íi. Quanh ®¶o cã vßng san h« vµ b·i ®¸ ngÇm. - §¶o S¬n Ca cã h×nh gièng ch÷ C, dµi 391 m, réng 156 m, cao 3 m. - §¶o Ba B×nh ®−îc xem lµ ®¶o lín nhÊt trong quÇn ®¶o Tr−êng Sa, thÊp h¬n ®¶o Nam YÕt mét chót. Nh×n chung nhãm ®¶o nµy cã ®iÒu kiÖn sinh ho¹t tèt. PhÝa t©y nam nhãm Nam YÕt cã ®¸ Ch÷ ThËp, 40 ®©y lµ chç cao nhÊt cña mét b·i c¹n dµi 25 km, réng tèi ®a 6 km. 5. Nhãm ®¶o Sinh Tån N»m ë phÝa nam nhãm ®¶o Nam YÕt, gåm ®¶o Sinh Tån vµ ®¸ Sinh Tån §«ng, ®¸ Nh¹n Gia, ®¸ B×nh Khª, ®¸ Ken Nan, ®¸ T− NghÜa, ®¸ B·i Khung, ®¸ §øc Hßa, ®¸ Ba §Çu, ®¸ An B×nh, ®¸ Bia, ®¸ V¨n Nguyªn, ®¸ Phóc Sü, ®¸ Len §ao, ®¸ G¹c Ma, ®¸ C« Lin, ®¸ NghÜa Hµnh, ®¸ Tam Trung, ®¸ S¬n Hµ. 6. Nhãm ®¶o Tr−êng Sa N»m ë phÝa nam vµ t©y nam cña côm Sinh Tån, tr¶i dµi theo chiÒu ngang, gåm ®¶o §¸ L¸t, ®¶o Tr−êng Sa, ®¶o §¸ §«ng, ®¶o Tr−êng Sa §«ng, ®¶o Phan Vinh (Hßn SËp) vµ ®¸ Ch©u Viªn, ®¸ Tèc Tan, ®¸ Nói Le, ®¸ Tiªn N÷. §¶o lín nhÊt lµ ®¶o Tr−êng Sa, cã d¹ng h×nh tam gi¸c c©n, ®¸y h¬i chÖch vÒ phÝa b¾c. Nhãm ®¶o nµy kh«ng cã c©y lín, chñ yÕu lµ nam s©m, cã d−îc tÝnh, c¸c lo¹i rau sam, muèng biÓn. Cã lo¹i chim h¶i ©u tr¾ng, s¬n ca, chim Ðn. Cã giÕng n−íc ngät, song l¹i cã mïi tanh cña san h«. 7. Nhãm ®¶o An Bang N»m phÝa nam nhãm ®¶o Tr−êng Sa, gåm cã ®¶o An Bang, b·i §Êt, b·i §inh, b·i Vòng M©y, b·i ThuyÒn Chµi, b·i Tr¨ng KhuyÕt, b·i KiÖu Ngùa, vµ ®¸ Ba KÌ, ®¸ Hµ TÇn, ®¸ T©n Ch©u, ®¸ 41 Lôc Giang, ®¸ Long H¶i, ®¸ C«ng §o, ®¸ Kú V©n, ®¸ Hoa Lau. An Bang lµ ®¶o duy nhÊt gièng nh− mét c¸i tói, ®¸y n»m ë phÝa ®«ng vµ miÖng th¾t l¹i ë phÝa t©y. §¶o t−¬ng ®èi nhá vµ dµi, chØ réng 20 m lóc n−íc rßng. 8. Nhãm ®¶o B×nh Nguyªn N»m ë phÝa ®«ng gåm ®¶o B×nh Nguyªn, ®¶o VÜnh ViÔn, ®¸ Hoa, ®¸ §Ýchkinx¬n, ®¸ §in, ®¸ Hµn S¬n, ®¸ PÐt, ®¸ Vµnh Kh¨n, cån san h« Gi¾cx¬n, b·i Cá M©y, b·i c¹n Suèi Ngµ, ®¸ Bèc Xan, b·i c¹n Sa Bin, ®¸ Hîp Kim, ®¸ Ba Cê, ®¸ Khóc Gi¸c, ®¸ B¸, ®¸ Giß Gµ, ®¸ Chµ Vµ, b·i Má VÞt, b·i c¹n Nam, b·i N©u, b·i R¹ch Vang, b·i R¹ch LÊp, b·i Na Khoai. §¶o VÜnh ViÔn dµi chõng 580 m, cao kho¶ng 2 m. §¶o B×nh Nguyªn thÊp h¬n, hÑp bÒ ngang. DANH S¸CH Vµ VÞ TRÝ §ÞA Lý C¸C §¶O, §¸, B·I CñA QUÇN §¶O TR¦êNG SA STT Tªn gäi Täa ®é ®Þa lý VÜ ®é B¾c Kinh ®é §«ng 1 §¸ B¾c 11028,0 114023,6 2 §¶o Song Tö §«ng 11027,4 114021,3 3 §¶o Song Tö T©y 11025,9 114019,8 4 §¸ Nam 11023,3 1140 17,9 5 B·i §inh Ba 11030,1 114038,8 6 B·i Nói CÇu 11021,0 1140 33,7 7 §¸ VÜnh H¶o 11005,6 114022,5 42 STT Tªn gäi Täa ®é ®Þa lý VÜ ®é B¾c Kinh ®é §«ng 8 §¸ Tri LÔ 11004,5 114015,4 9 §¸ Hoµi ¢n 11003,7 114013,3 10 §¸ Tr©m §øc 11003,5 114019,4 11 §¶o ThÞ Tø 11003,2 114017,1 12 §¸ C¸i Vung 11002,0 114010,5 13 §¸ An L·o 11009,1 114047,9 14 B·i §−êng 11001,3 114041,8 15 §¶o BÕn L¹c 11004,7 115001,2 16 §Ìn biÓn Song Tö T©y 11025,7 114019,8 17 §¸ §Òn C©y Cá 10015,4 113036,6 18 §¸ Lín 10003,7 113051,1 19 §¸ Xu Bi 10055,1 114004,8 20 B·i Lo¹i Ta Nam 10042,1 114019,7 21 §¶o Lo¹i Ta T©y 10043,5 114021,0 22 §¶o Lo¹i Ta 10040,1 114025,4 23 §¸ Sa Huúnh 10040,7 114 27,6 24 §¸ An Nh¬n Nam 10041,4 114029,7 25 §¸ An Nh¬n 10042,8 114031,9 26 §¸ An Nh¬n B¾c 10046,4 114035,4 27 §¸ C¸ Nh¸m 10052,8 114055,3 28 §¸ T©n Ch©u 10051,5 114052,5 29 §¸ Ga Ven 10012,7 114013,4 30 §¸ L¹c 10009,9 114015,1 31 §¶o Nam YÕt 10010,9 114021,6 32 §¶o Ba B×nh 10022,8 114021,8 33 §¸ Bµn Than 10023,3 114024,7 43 STT Tªn gäi Täa ®é ®Þa lý VÜ ®é B¾c Kinh ®é §«ng 34 §¶o S¬n Ca 10 22,6 114028,7 35 §¸ Nói ThÞ 10024,7 114035,2 36 §¸ Ðn §Êt 10021,3 114041,8 37 §¸ Nhá 10001,5 114001,4 38 §¸ Long H¶i 10011,5 115018,0 39 §¸ Lôc Giang 10015,2 115022,1 40 §¶o B×nh Nguyªn 10049,2 115049,8 41 §¶o VÜnh ViÔn 10044,2 115048,5 42 Côm H¶i S©m 10029,8 115045,7 43 §¸ Hoa 10032,0 115044,1 44 §¸ Triªm §øc 10032,1 115047,7 45 §¸ Ninh C¬ 10029,9 115042,6 46 §¸ Héi §øc 10027,7 114043,9 47 §¸ §Þnh T−êng 10027,5 115047,2 49 §¸ Hîp Kim 10048,5 116005,5 50 §¸ Ba Cê 10043,0 116010,0 51 §¸ Khóc Gi¸c 10037,1 116010,3 52 §¸ Trung LÔ 10057,9 116025,3 53 §¸ Má VÞt 10053,7 116026,3 54 §¸ Cá My 10047,3 116041,3 55 §¸ Gß Giµ 10048,6 116051,5 57 §¸ Chµ Vµ 10032,8 116056,2 58 §¸ T©y Nam 10018,8 116029,7 59 §¸ PhËt Tù 10007,1 116008,8 60 B·i H¶i YÕn 10035,2 116059,9 61 §¸ Ch÷ ThËp 09039,8 112059,0 44 STT Tªn gäi Täa ®é ®Þa lý VÜ ®é B¾c Kinh ®é §«ng 62 §¸ Nói Mon 09012,7 113039,9 63 §¸ C« Lin 09046,4 114015,2 64 §¸ G¹c Ma 09043,2 114016,6 65 §¸ Tam Trung 09050,2 114016,1 66 §¸ NghÜa Hµnh 09051,3 114016,6 67 §¸ S¬n Hµ 09052,9 114018,2 68 §¶o Sinh Tån 09053,2 114019,7 69 §¸ Nh¹n Gia 09053,9 114020,6 70 §¸ B×nh Khª 09054,0 114023,1 71 §¸ Ken Nan 09053,7 114025,6 72 §¸ V¨n Nguyªn 09050,1 114027,3 73 §¸ Phóc Sü 09048,0 114023,8 74 §¸ Len §ao 09046,8 114022,2 75 §¸ Trµ Khóc 09041,5 114021,3 76 §¸ Ninh Hßa 09051,1 114029,2 77 §¸ VÞ Khª 09051,7 114033,0 78 §¸ Bia 09052,2 114030,5 79 §¸ T− NghÜa 09055,1 114030,9 80 §¶o Sinh Tån §«ng 09054,3 114033,7 81 §¸ An B×nh 09054,5 114035,7 82 §¸ B×nh S¬n 09056,2 114031,2 83 §¸ B·i Khung 09058,0 114033,7 84 §¸ §øc Hßa 09058,8 114035,3 85 §¸ Ba §Çu 09059,3 114039,0 86 §¸ Suèi Ngäc 09022,9 115026,5 87 §¸ Vµnh Kh¨n 09054,3 115032,3 88 B·i Cß M©y 09044,5 115052,0 89 B·i Suèi Ngµ 09019,1 11056,2 45 STT Tªn gäi Täa ®é ®Þa lý VÜ ®é B¾c Kinh ®é §«ng 90 §¸ Long §iÒn 09036,3 116010,3 91 B·i Sa Bin 09044,7 116030,0 92 B·i Phï Mü 09010,1 116028,1 93 B·i §åi Måi 09002,3 116040,2 94 B·i C¸i MÐp 09027,2 116055,6 95 §¸ Bå §Ò 09031,4 116023,2 96 §¸ L¸t 08040,7 111040,2 97 §¶o Tr−êng Sa 080 38,8 111055,1 98 B·i §¸ T©y 08051,5 112013,1 99 §¶o Tr−êng Sa §«ng 08056,1 112020,9 100 B·i ngÇm Chim BiÓn 08009,0 111058,0 101 B·i ngÇm Mü H¶i 08033,6 111028,0 102 C¶ng biÓn Tr−êng Sa Lín 08038,6 111055,0 103 §Ìn biÓn §¸ L¸t 08040,0 111039,8 104 §Ìn biÓn §¸ T©y 08050,7 112011,7 105 §¸ §«ng 08049,7 112035,8 106 §¸ Ch©u Viªn 08051,9 112050,1 107 B·i ®¸ ThuyÒn Chµi 08011,0 113018,6 108 §¶o Phan Vinh 08058,1 113041,9 109 B·i ®¸ Tèc Tan 08048,7 113059,0 110 §¸ Kú V©n 08000,5 113055,0 111 §¸ Nói Le 08042,6 114011,1 112 §¸ Tiªn N÷ 08051,3 114039,3 113 §¸ Ðn Ca 08005,6 114008,3 114 §¸ S©u 08007,0 114034,4 115 §¸ Gia Héi 08010,5 114042,7 116 §¸ Gia Phó 08007,4 114048,3 117 §¸ C«ng §o 08021,5 115013,4 46 STT Tªn gäi Täa ®é ®Þa lý VÜ ®é B¾c Kinh ®é §«ng 118 B·i ngÇm Ngò Phông 08027,0 115009,6 119 §Ìn biÓn Tiªn N÷ 08052,0 114039,0 120 B·i Tr¨ng KhuyÕt 08053,7 116017,1 121 B·i ngÇm Tam Thanh 08030,5 115032,0 122 B·i ngÇm Kh¸nh Héi 08029,0 115056,0 123 §¶o An Bang 07053,8 112055,1 124 §¸ Suèi C¸t 07038,6 113048,5 125 §¸ KiÖu Ngùa 07039,0 113056,8 126 §¸ Hoa Lau 07024,1 113050,2 127 §Ìn biÓn An Bang 07052,2 112054,2 128 B·i c¹n KiÖu Ngùa 07044,3 114015,9 129 §¸ VÜnh T−êng 07011,0 114049,0 130 B·i ngÇm NguyÖt X−¬ng 09032,0 112025,0 131 B·i c¹n §å Bµn 10044,0 117018,3 132 B·i c¹n R¹ch Vang 11004,0 117016,5 133 §¸ VÜnh Hîp 11004,5 117001,7 134 B·i Cá Rong 11028,5 116022,1 135 §¸ §ång Thanh 11055,5 116047,0 136 B·i Tæ Muçi 11028,9 116012,5 137 B·i c¹n Na Khoai 10020,0 117017,7 138 §¸ S¸c Lèt 06056,5 113034,5 C©u 10. ThÕ nµo ®−îc gäi lµ vÞnh? Tªn c¸c vÞnh lín cña ViÖt Nam? C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982 chØ nªu ®Þnh nghÜa chÝnh thøc ®èi víi vÞnh 47 do bê biÓn cña mét quèc gia hoÆc nhiÒu quèc gia bao bäc. §iÒu 10, kho¶n 2 cña C«ng −íc quy ®Þnh: “VÞnh cÇn ®−îc hiÓu lµ mét vïng lâm s©u râ rÖt vµo ®Êt liÒn mµ chiÒu s©u cña vïng lâm ®ã so s¸nh víi chiÒu réng ë ngoµi cöa cña nã ®Õn møc lµ n−íc cña vïng lâm ®ã ®−îc bê biÓn bao quanh vµ vïng lâm ®ã s©u h¬n lµ mét sù uèn cong cña bê biÓn”. Tuy nhiªn, C«ng −íc quy ®Þnh vïng lâm ®ã chØ ®−îc coi lµ vÞnh khi ®¸p øng ®ñ hai ®iÒu kiÖn: 1) DiÖn tÝch cña vÞnh Ýt nhÊt còng b»ng diÖn tÝch mét nöa h×nh trßn cã ®−êng kÝnh lµ ®−êng th¼ng kÎ ngang qua cöa vµo cña vïng lâm. DiÖn tÝch cña vïng lâm ®−îc tÝnh gi÷a ngÊn n−íc triÒu thÊp nhÊt däc theo bê biÓn cña vïng lâm vµ ®−êng th¼ng nèi liÒn c¸c ngÊn n−íc triÒu thÊp nhÊt ë c¸c ®iÓm cña cöa vµo tù nhiªn. NÕu do c¸c ®¶o mµ mét vïng lâm cã nhiÒu cöa vµo, th× nöa h×nh trßn nãi trªn cã ®−êng kÝnh b»ng tæng sè chiÒu dµi c¸c ®o¹n th¼ng c¾t ngang c¸c cöa vµo ®ã. DiÖn tÝch cña c¸c ®¶o n»m trong mét vïng lâm ®−îc tÝnh vµo diÖn tÝch chung cña vïng lâm (§iÒu 10, kho¶n 3). 2) §−êng khÐp cöa vµo tù nhiªn cña cöa vÞnh kh«ng v−ît qu¸ 24 h¶i lý. “NÕu v−ît qu¸ 24 h¶i lý, th× ®−îc kÎ mét ®o¹n ®−êng c¬ së th¼ng dµi 24 h¶i lý ë phÝa trong VÞnh, sao cho phÝa trong cña VÞnh cã mét diÖn tÝch n−íc tèi ®a” (§iÒu 10, kho¶n 5). 48 Liªn quan ®Õn ViÖt Nam cã hai vÞnh lín lµ: VÞnh B¾c Bé vµ VÞnh Th¸i Lan ë BiÓn §«ng. C©u 11. Kh¸i qu¸t vÒ c¸c nguån tµi nguyªn quan träng ë c¸c vïng biÓn cña ViÖt Nam trong BiÓn §«ng? 1. Tµi nguyªn sinh vËt BiÓn §«ng cã nguån tµi nguyªn sinh vËt phong phó vµ ®a d¹ng, cã ®Õn h¬n 160.000 loµi, gÇn 10.000 loµi thùc vËt vµ 260 loµi chim sèng ë biÓn. Tr÷ l−îng c¸c loµi ®éng vËt ë biÓn −íc tÝnh kho¶ng 32,5 tû tÊn, trong ®ã, c¸c loµi c¸ chiÕm 86% tæng tr÷ l−îng. Vïng biÓn ViÖt Nam cã h¬n 2.458 loµi c¸, gåm nhiÒu bé, hä kh¸c nhau, trong ®ã cã kho¶ng 110 loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Tr÷ l−îng c¸ ë vïng biÓn n−íc ta kho¶ng 5 triÖu tÊn/n¨m, tr÷ l−îng c¸ cã thÓ ®¸nh b¾t h»ng n¨m kho¶ng 2,3 triÖu tÊn. C¸c loµi ®éng vËt th©n mÒm ë BiÓn §«ng cã h¬n 1.800 loµi, trong ®ã cã nhiÒu loµi lµ thùc phÈm ®−îc −a thÝch, nh−: mùc, h¶i s©m,... Chim biÓn: C¸c loµi chim biÓn ë n−íc ta v« cïng phong phó, gåm: h¶i ©u, bå n«ng, chim rÏ, h¶i yÕn,... Ngoµi ®éng vËt, biÓn cßn cung cÊp cho con ng−êi nhiÒu lo¹i rong biÓn cã gi¸ trÞ. §©y lµ nguån thùc phÈm giµu dinh d−ìng vµ lµ nguån d−îc liÖu phong phó. BiÓn n−íc ta cã kho¶ng 638 49 loµi rong biÓn. C¸c lo¹i rong biÓn dÔ g©y trång, Ýt bÞ mÊt mïa vµ cho n¨ng suÊt thu ho¹ch cao nªn sÏ lµ nguån thùc phÈm quan träng cña loµi ng−êi trong t−¬ng lai. 2. Tµi nguyªn phi sinh vËt DÇu khÝ lµ tµi nguyªn lín nhÊt ë thÒm lôc ®Þa n−íc ta, cã tÇm chiÕn l−îc quan träng. §Õn nay, chóng ta ®· x¸c ®Þnh ®−îc tæng tiÒm n¨ng dÇu khÝ t¹i c¸c bån trÇm tÝch: S«ng Hång, Phó Kh¸nh, Nam C«n S¬n, Cöu Long, M· Lai - Thæ Chu, T− ChÝnh - Vòng M©y. Tr÷ l−îng dÇu khÝ dù b¸o cña toµn thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam kho¶ng 10 tû tÊn quy dÇu. Ngoµi dÇu, ViÖt Nam cßn cã khÝ ®èt víi tr÷ l−îng khai th¸c kho¶ng 3.000 tû m3/n¨m. Tr÷ l−îng ®· ®−îc x¸c minh lµ gÇn 550 triÖu tÊn dÇu vµ trªn 610 tû m3 khÝ. Tr÷ l−îng khÝ ®· ®−îc thÈm l−îng, ®ang ®−îc khai th¸c vµ s½n sµng ®Ó ph¸t triÓn trong thêi gian tíi vµo kho¶ng 400 tû m3. Ngoµi ra, vïng biÓn n−íc ta n»m gän trong phÇn phÝa t©y cña vµnh ®ai quÆng thiÕc Th¸i B×nh D−¬ng, cã tr÷ l−îng thiÕc lín, vµ tiÒm n¨ng to lín vÒ quÆng sa kho¸ng cña c¸c nguyªn tè hiÕm, cã triÓn väng b¨ng ch¸y lín. 3. Tµi nguyªn giao th«ng vËn t¶i L·nh thæ n−íc ta cã ®−êng bê biÓn ch¹y theo h−íng B¾c - Nam däc theo chiÒu dµi ®Êt n−íc, l¹i n»m kÒ trªn c¸c tuyÕn ®−êng biÓn quèc tÕ quan träng cña thÕ giíi, cã nh÷ng vông s©u kÝn giã lµ 50 ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i biÓn vµ më réng giao l−u víi bªn ngoµi. BiÓn §«ng ®−îc coi lµ con ®−êng chiÕn l−îc vÒ giao l−u vµ th−¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a Ên §é D−¬ng vµ Th¸i B×nh D−¬ng, ë c¶ bèn phÝa ®Òu cã ®−êng th«ng ra Th¸i B×nh D−¬ng vµ Ên §é D−¬ng qua c¸c eo biÓn. Tõ c¸c h¶i c¶ng ven biÓn cña ViÖt Nam th«ng qua eo biÓn Mal¾cca ®Ó ®i ®Õn Ên §é D−¬ng, Trung §«ng, ch©u ¢u, ch©u Phi; qua eo biÓn Basi cã thÓ ®i vµo Th¸i B×nh D−¬ng ®Õn c¸c c¶ng cña NhËt B¶n, Nga, Nam Mü vµ B¾c Mü; qua c¸c eo biÓn gi÷a PhilÝppin, In®«nªxia, Xingapo ®Õn ¤xtr©ylia vµ Niu Dil©n... HÇu hÕt c¸c n−íc trong khu vùc ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng ®Òu cã c¸c ho¹t ®éng th−¬ng m¹i hµng h¶i rÊt m¹nh trªn BiÓn §«ng. Trong tæng sè 10 tuyÕn ®−êng biÓn lín nhÊt trªn thÕ giíi hiÖn nay, cã 5 tuyÕn ®i qua BiÓn §«ng hoÆc cã liªn quan ®Õn BiÓn §«ng. 4. Tµi nguyªn du lÞch Bê biÓn dµi cã nhiÒu b·i c¸t, vÞnh, hang ®éng tù nhiªn ®Ñp lµ tiÒm n¨ng vÒ du lÞch lín cña n−íc ta. Do ®Æc ®iÓm kiÕn t¹o khu vùc, c¸c d·y nói ®¸ v«i v−¬n ra s¸t bê biÓn t¹o nhiÒu c¶nh quan thiªn nhiªn s¬n thñy rÊt ®a d¹ng, nhiÒu vông, vÞnh, b·i c¸t tr¾ng, hang ®éng, c¸c b¸n ®¶o vµ c¸c ®¶o lín nhá liªn kÕt víi nhau thµnh mét quÇn thÓ du lÞch hiÕm cã trªn thÕ giíi nh− di s¶n thiªn nhiªn H¹ Long ®−îc UNESCO xÕp h¹ng. 51 HÖ thèng gÇn 82 hßn ®¶o ven bê cã diÖn tÝch trªn 1 km2, trong ®ã 24 ®¶o cã diÖn tÝch trªn 10 km2 (10 - 320 km2), c¸ch bê kh«ng xa lµ nh÷ng hÖ sinh th¸i ®¶o hÊp dÉn. ë ®©y kh«ng khÝ trong lµnh, n−íc biÓn trong vµ s¹ch, b·i c¸t tr¾ng mÞn. C¸c th¾ng c¶nh trªn ®Êt liÒn næi tiÕng nh− Phong Nha, BÝch §éng, Non N−íc... C¸c di tÝch lÞch sö vµ v¨n ho¸ nh− cè ®« HuÕ, phè cæ Héi An, Th¸p Chµm, nhµ thê ®¸ Ph¸t DiÖm,... ph©n bè ngay ë vïng ven biÓn. C¸c trung t©m kinh tÕ th−¬ng m¹i, c¸c thµnh phè du lÞch n»m ven biÓn hoÆc c¸ch bê biÓn kh«ng xa nh− H¹ Long, H¶i Phßng, Vinh, §µ N½ng, Quy Nh¬n, Nha Trang, Vòng Tµu, Hµ Tiªn, Hµ Néi, Sµi Gßn,... HÖ thèng ®−êng bé, ®−êng xe löa xuyªn ViÖt vµ liªn vËn quèc tÕ chÊt l−îng cao ®−îc x©y dùng däc bê biÓn. C©u 12. TiÒm n¨ng dÇu khÝ ë vïng biÓn ViÖt Nam? N−íc ta cã c¸c vïng biÓn vµ thÒm lôc ®Þa réng lín vµ còng lµ n¬i cã triÓn väng dÇu khÝ lín. Ho¹t ®éng t×m kiÕm, th¨m dß dÇu khÝ ë ViÖt Nam ®· ®−îc b¾t ®Çu triÓn khai ë miÒn vâng Hµ Néi vµ tròng An Ch©u tõ nh÷ng n¨m 1960 víi sù gióp ®ì cña Liªn X«. ë thÒm lôc ®Þa phÝa nam, c«ng viÖc nµy ®−îc c¸c c«ng ty n−íc ngoµi nh− Mobil, Pecten,... tiÕn hµnh tõ nh÷ng n¨m 1970. N¨m 1975, 52 má khÝ TiÒn H¶i “C” (Th¸i B×nh) ®−îc ph¸t hiÖn vµ ®−a vµo khai th¸c tõ n¨m 1981. Dùa trªn kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Þa chÊt - ®Þa vËt lý ®· x¸c ®Þnh ®−îc 7 bån trÇm tÝch cã triÓn väng chøa dÇu khÝ ë thÒm lôc ®Þa n−íc ta. §ã lµ bån tròng s«ng Hång, bån tròng Phó Kh¸nh, bån Cöu Long, bån Nam C«n S¬n, bån M· Lai - Thæ Chu, bån T− ChÝnh - Vòng M©y vµ nhãm bån Tr−êng Sa - Hoµng Sa. C¸c má dÇu khÝ ë n−íc ta ®−îc ph¸t hiÖn vµ khai th¸c tõ lßng ®Êt d−íi ®¸y biÓn khu vùc thÒm lôc ®Þa phÝa nam, n¬i cã ®é s©u 50 - 200 m n−íc vµ trong tÇng cÊu tróc ®Þa chÊt s©u tõ trªn 1.000 m ®Õn trªn 5.000 m. Mét sè má ë bån tròng Cöu Long (®−îc xem lµ bån cã chÊt l−îng tèt nhÊt) nh− B¹ch Hæ vµ má §¹i Hïng ë bån tròng Nam C«n S¬n lµ nh÷ng má cã chøa dÇu c¶ ë ®¸ mãng. Má B¹ch Hæ còng ®−îc xem lµ tr−êng hîp ngo¹i lÖ chøa dÇu trong ®¸ mãng (chøa kho¶ng 80% dÇu di chuyÓn tõ n¬i kh¸c ®Õn trong hÖ thèng khe nøt ®¸ mãng). Nguån dÇu khÝ ®· th¨m dß, kh¶o s¸t cña ViÖt Nam cã tr÷ l−îng tiÒm n¨ng kho¶ng trªn 4 tû m3 dÇu quy ®æi vµ gÇn ®©y më réng t×m kiÕm ®· ph¸t hiÖn mét sè má míi cho phÐp gia t¨ng tr÷ l−îng dÇu khÝ cña ViÖt Nam. Trong 5 n¨m (2006 - 2010) cã 12 ph¸t hiÖn dÇu khÝ míi, gia t¨ng tr÷ l−îng dÇu khÝ ®¹t 333 triÖu tÊn quy dÇu, riªng n¨m 2010 cã b¶y ph¸t hiÖn dÇu khÝ míi, gia t¨ng tr÷ l−îng ®¹t 43 triÖu tÊn quy dÇu. 53 Ho¹t ®éng khai th¸c dÇu khÝ ®−îc duy tr× t¹i s¸u má ë thÒm lôc ®Þa phÝa nam: B¹ch Hæ, §¹i Hïng, Rång, R¹ng §«ng, Hång Ngäc vµ PM3 (Bunga Kekwa). S¶n l−îng dÇu th« khai th¸c ë n−íc ta t¨ng h»ng n¨m 30% vµ ngµnh dÇu khÝ n−íc ta ®· ®¹t mèc khai th¸c dÇu th« 1 triÖu tÊn vµo n¨m 1988, thø 100 triÖu tÊn vµo ngµy 13 th¸ng 2 n¨m 2001. Ngµy 22 th¸ng 10 n¨m 2010 ®· khai th¸c tÊn dÇu th« thø 260 triÖu. N¨m 1997 khai th¸c/thu gom ®¹t 1 tû m3 khÝ ®Çu tiªn, n¨m 2003 khai th¸c/thu gom ®¹t 10 tû m3 khÝ vµ ®Õn n¨m 2010 s¶n l−îng khÝ khai th¸c/thu gom céng dån ®¹t 64 tû m3. N¨m 1994, s¶n l−îng khai th¸c ®¹t 7 triÖu tÊn dÇu th« vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu kho¶ng 1 tû USD; n¨m 2001, s¶n l−îng khai th¸c ®¹t 17 triÖu tÊn dÇu th«, ®¹t gi¸ trÞ xuÊt khÈu trªn 3 tû USD; thu gom vµ ®−a vµo bê 1,72 tû m3 khÝ ®ång hµnh, cung øng cho c¸c nhµ m¸y ®iÖn Phó Mü, Bµ RÞa vµ nhµ m¸y chÕ biÕn khÝ Dinh Cè. Tæng s¶n l−îng khai th¸c n¨m 2003 ®¹t 17,6 triÖu tÊn dÇu vµ h¬n 3 tû m3 khÝ, n¨m 2009 ®¹t 16,3 triÖu tÊn dÇu, 6 tû m3 khÝ, ®ãng gãp GDP xuÊt khÈu trªn 7 tû USD. N¨m 2010, ®−a ba má dÇu khÝ míi vµo khai th¸c. Tæng s¶n l−îng khai th¸c quy dÇu n¨m 2010 lµ 24,34 triÖu tÊn, khai th¸c dÇu th« ®¹t 15 triÖu tÊn, khai th¸c khÝ ®¹t 9,40 tû m3. Møc t¨ng tr−ëng nh− vËy ®· ®−a ngµnh dÇu khÝ trë thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña ®Êt n−íc vµ lu«n ®øng ®Çu vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu. 54 Cïng víi viÖc khai th¸c dÇu, h»ng n¨m ph¶i ®èt bá gÇn 1 tû m3 khÝ ®ång hµnh, b»ng sè nhiªn liÖu cung cÊp cho mét nhµ m¸y ®iÖn tuabin khÝ cã c«ng suÊt 300 mW. §Ó tËn dông nguån khÝ nµy, ChÝnh phñ ®· cho x©y dùng Nhµ m¸y ®iÖn khÝ Bµ RÞa vµ ®−a vµo ho¹t ®éng n¨m 1996. Nhµ m¸y läc dÇu ®Çu tiªn còng ®· ®−îc khÈn tr−¬ng x©y dùng vµ ®−a vµo ho¹t ®éng ë Dung QuÊt (Qu¶ng Ng·i). Ph−¬ng h−íng c¬ b¶n s¾p tíi lµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c t×m kiÕm th¨m dß dÇu khÝ trªn thÒm lôc ®Þa vµ v−¬n ra xa, ®i xuèng s©u h¬n; x¸c ®Þnh c¸c cÊu tróc cã triÓn väng vµ x¸c minh tr÷ l−îng c«ng nghiÖp cã kh¶ n¨ng khai th¸c; tiÕp tôc ®−a c¸c má míi vµo khai th¸c. Trong giai ®o¹n 2011 - 2015 phÊn ®Êu gia t¨ng tr÷ l−îng dÇu khÝ tõ 130 - 140 triÖu tÊn dÇu quy ®æi. C©u 13. TiÒm n¨ng, tr÷ l−îng h¶i s¶n cña vïng biÓn ViÖt Nam1? Vïng biÓn ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng khu vùc cã nguån lîi h¶i s¶n phong phó trªn thÕ giíi vµ cã tÝnh ®a d¹ng sinh häc cao. Theo mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu ®· c«ng bè, ë vïng biÓn ViÖt Nam cã kho¶ng 2.458 loµi c¸ thuéc 206 hä vµ nhiÒu loµi _______________ 1. §µo M¹nh S¬n, Vò ViÖt Hµ, §Æng V¨n Thi, NguyÔn ViÕt NghÜa, B¸ch V¨n H¹nh, Mai C«ng NhuËn: Nguån lîi h¶i s¶n biÓn ViÖt Nam giai ®o¹n 2000 - 2005, ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n. 55 h¶i s¶n kh¸c ngoµi c¸, tr÷ l−îng nguån lîi h¶i s¶n n−íc ta −íc tÝnh kho¶ng 4,18 triÖu tÊn (kh«ng tÝnh tr÷ l−îng mùc, t«m biÓn, c¸c loµi ®éng vËt ®¸y vµ rong biÓn sèng ë vïng triÒu ven bê). Trong nh÷ng n¨m qua, ngµnh thñy s¶n ®· ph¸t triÓn nhanh chãng vµ trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän. Tæng s¶n phÈm thñy s¶n kh«ng ngõng gia t¨ng, ®Æc biÖt lµ s¶n l−îng khai th¸c: n¨m 1986 s¶n l−îng khai th¸c thñy s¶n ®¹t kho¶ng 0,8 triÖu tÊn, n¨m 1995 lµ 1,19 triÖu tÊn, n¨m 2005 lµ 1,99 triÖu tÊn vµ n¨m 2007 lµ 2,06 triÖu tÊn. Tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu tõ khai th¸c thñy s¶n còng kh«ng ngõng gia t¨ng: n¨m 2000 gi¸ trÞ xuÊt khÈu tõ khai th¸c thñy s¶n ®¹t 14.737 tû ®ång, n¨m 2005 ®¹t 22.771 tû ®ång vµ n¨m 2007 ®¹t 28.687 tû ®ång. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc gia t¨ng c−êng lùc khai th¸c cïng víi sù c¶i tiÕn kü thuËt, ph−¬ng tiÖn khai th¸c ngµy cµng hiÖn ®¹i, hiÖu qu¶ ®¸nh b¾t cao h¬n ®· lµm cho nguån lîi h¶i s¶n gi¶m sót nghiªm träng, ®Æc biÖt lµ ë vïng biÓn ven bê. Trong giai ®o¹n tõ n¨m 2000 ®Õn 2005, cã kho¶ng 36 chuyÕn ®iÒu tra, nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ nguån lîi h¶i s¶n b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau ®· ®−îc thùc hiÖn ë c¸c vïng biÓn ViÖt Nam. KÕt qu¶ nghiªn cøu còng cho thÊy nguån lîi h¶i s¶n gi÷a c¸c mïa vµ gi÷a c¸c n¨m biÕn ®éng kh¸ lín. Nh×n chung, n¨ng suÊt ®¸nh 56 b¾t h¶i s¶n ë mïa giã T©y Nam cao h¬n so víi mïa giã §«ng B¾c vµ n¨ng suÊt khai th¸c ë vïng biÓn xa bê cao h¬n so víi vïng biÓn ven bê. Ng− tr−êng khai th¸c h¶i s¶n trong mïa giã §«ng B¾c cã xu thÕ dÞch chuyÓn vÒ phÝa nam so víi c¸c ng− tr−êng träng ®iÓm ë mïa giã T©y Nam. Tr÷ l−îng nguån lîi h¶i s¶n trªn toµn vïng biÓn ViÖt Nam −íc tÝnh gÇn ®©y kho¶ng 5 triÖu tÊn vµ kh¶ n¨ng khai th¸c bÒn v÷ng kho¶ng trªn 2,3 triÖu tÊn/n¨m. Nguån lîi c¸ næi nhá chiÕm kho¶ng 51%, c¸ næi lín chiÕm kho¶ng 21%, c¸ ®¸y vµ h¶i s¶n sèng ®¸y chiÕm kho¶ng 27% tæng tr÷ l−îng nguån lîi. Ngoµi ra, ®Õn nay ®· x¸c ®Þnh ®−îc 15 b·i c¸ lín quan träng, trong ®ã 12 b·i c¸ ph©n bè ë vïng ven bê vµ 3 b·i c¸ ë c¸c gß næi ngoµi kh¬i, còng nh− c¸c b·i t«m quan träng ë vïng biÓn gÇn bê thuéc vÞnh B¾c Bé vµ vïng biÓn T©y Nam Bé. §Æc tr−ng næi bËt nhÊt vÒ mÆt nguån lîi h¶i s¶n ë vïng biÓn n−íc ta lµ quanh n¨m ®Òu cã c¸ ®Î, nh−ng th−êng tËp trung vµo thêi kú tõ th¸ng 3 ®Õn th¸ng 7. C¸ biÓn n−íc ta th−êng ph©n ®µn nh−ng kh«ng lín: ®µn c¸ nhá d−íi 5 x 20 m chiÕm 84%, ®µn c¸ lín cì 20 x 500 m - chØ chiÕm 0,1% tæng sè ®µn c¸. ChÝnh v× thÕ, nghÒ c¸ n−íc ta lµ “nghÒ c¸ ®a loµi” vµ lµ nghÒ c¸ nhá g¾n bã chÆt chÏ víi sinh kÕ cña ng−êi d©n ven biÓn vµ trªn c¸c ®¶o ven bê. TiÒm n¨ng nguån lîi h¶i s¶n 57 nh− vËy ®· cung cÊp tiÒn ®Ò quan träng, gãp phÇn ®−a n−íc ta trë thµnh mét quèc gia cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn thñy s¶n v÷ng m¹nh. Thêi gian qua, kho¶ng 80% l−îng thñy s¶n khai th¸c ®· ®−îc cung cÊp tõ vïng biÓn ven bê vµ vïng n−íc lî ven biÓn, ®· ®¸p øng mét l−îng protein quan träng cho ng−êi d©n. N¨m 2011, khai th¸c thñy s¶n biÓn ®¹t trªn 2 triÖu tÊn, cïng víi nu«i trång n−íc lî vµ c¸ tra, c¸ basa ®· gãp phÇn ®−a ngµnh thñy s¶n n−íc ta ®¹t mèc kim ng¹ch xuÊt khÈu kho¶ng trªn 6 tû USD. C©u 14. TiÒm n¨ng vÒ n¨ng l−îng biÓn cña ViÖt Nam? BiÓn cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi chÕ ®é vµ diÔn biÕn thêi tiÕt khÝ hËu ë n−íc ta. BiÓn ViÖt Nam lµ biÓn “hë”, l¹i n»m trän trong vµnh ®ai nhiÖt ®íi B¾c b¸n cÇu n¬i nhËn ®−îc l−îng bøc x¹ mÆt trêi trùc tiÕp nhiÒu nhÊt so víi c¸c vµnh ®ai kh¸c trªn Tr¸i ®Êt. Vïng biÓn ViÖt Nam n»m trong khu vùc khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa ®iÓn h×nh, søc giã m¹nh vµ kh¸ æn ®Þnh trong n¨m. Sù biÕn ®æi hoµn l−u khÝ quyÓn theo mïa dÉn ®Õn c¸c hÖ thèng thêi tiÕt c¬ b¶n lÇn l−ît h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng: mïa h¹ vµ mïa thu lµ mïa b·o, mïa ®«ng vµ mïa xu©n lµ thêi kú giã mïa §«ng B¾c. Vïng biÓn ViÖt Nam vµ BiÓn §«ng n»m ë khu vùc chÞu ¶nh h−ëng cña 58 nhiÒu trung t©m t¸c ®éng quy m« hµnh tinh quan träng nhÊt: cao ¸p l¹nh lôc ®Þa ch©u ¸, cao ¸p nhiÖt ®íi Th¸i B×nh D−¬ng, c¸c ¸p thÊp nãng vµ r·nh giã mïa phÝa t©y. ChÝnh v× thÕ, ë BiÓn §«ng vµ ven bê ViÖt Nam, giã ®−îc xem lµ mét nguån tµi nguyªn (mÆt lîi Ých) cña n−íc ta, ®Æc biÖt trong viÖc ph¸t triÓn n¨ng l−îng giã (phong ®iÖn) ë vïng ven biÓn vµ trªn c¸c h¶i ®¶o. N»m trong vïng nhiÖt ®íi, n¾ng nãng, nªn ngoµi nguån n¨ng l−îng giã, n−íc ta cßn cã tiÒm n¨ng lín vÒ n¨ng l−îng mÆt trêi. HiÖn nay n¨ng l−îng mÆt trêi ë n−íc ta ®· b¾t ®Çu ®−îc khai th¸c, sö dông cho cuéc sèng d©n sinh trªn mét sè h¶i ®¶o vµ vïng ven biÓn. Ngoµi ra, n−íc ta cßn cã tiÒm n¨ng vÒ n¨ng l−îng biÓn (sãng, dßng ch¶y vµ thñy triÒu) - mét nguån n¨ng l−îng s¹ch, t¸i t¹o trong t−¬ng lai. Lµ mét vïng biÓn hë, chÞu t¸c ®éng m¹nh mÏ cña giã mïa, kÐo theo lµ hai mïa sãng vµ dßng ch¶y m¹nh theo h−íng ®«ng b¾c vµ ®«ng nam, nªn kh¶ n¨ng tËn dông n¨ng l−îng sãng biÓn vµ dßng ch¶y biÓn lµ rÊt quan träng vÒ l©u dµi, ®Æc biÖt ë khu vùc ven biÓn miÒn Trung. C¸c d¹ng n¨ng l−îng thñy triÒu tiÒm n¨ng ë n−íc ta cÇn chó ý khai th¸c lµ: n¨ng l−îng thñy triÒu ë khu vùc ven bê Qu¶ng Ninh - H¶i Phßng, nh−ng ë quy m« nhá v× biªn ®é thñy triÒu n¬i ®©y chØ kho¶ng 4-5 m. 59 C©u 15. TiÒm n¨ng b¨ng ch¸y cña vïng biÓn ViÖt Nam? B¨ng ch¸y lµ mét lo¹i khÝ hydrate (gas hydrate, methane hydrate) tån t¹i d−íi d¹ng hçn hîp r¾n, tr«ng bÒ ngoµi gièng b¨ng hoÆc cån kh«, cã thÓ trong suèt hay mê ®ôc, d¹ng tinh thÓ mµu tr¾ng, x¸m hoÆc vµng. B¨ng ch¸y bao gåm khÝ hydrocarbon (chñ yÕu lµ methan) vµ n−íc, ®−îc h×nh thµnh trong ®iÒu kiÖn ¸p suÊt cao vµ nhiÖt ®é thÊp, nªn cã kh¶ n¨ng bay h¬i trong ®iÒu kiÖn b×nh th−êng nh− b¨ng phiÕn. Khi nguån n¨ng l−îng truyÒn thèng nh− than ®¸, than bïn, dÇu khÝ,... ngµy cµng c¹n kiÖt th× b¨ng ch¸y víi tr÷ l−îng lín gÊp h¬n hai lÇn tr÷ l−îng n¨ng l−îng hãa th¹ch ®· biÕt ®−îc xem lµ nguån n¨ng l−îng cã hiÖu suÊt cao, s¹ch vµ lµ n¨ng l−îng thay thÕ tiÒm tµng trong t−¬ng lai. ChÝnh v× thÕ, b¨ng ch¸y ®· thu hót sù chó ý cña nhiÒu quèc gia biÓn, quèc ®¶o trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, b¨ng ch¸y cã thÓ lµ mét yÕu tè gãp phÇn g©y biÕn ®æi khÝ hËu toµn cÇu do kh¶ n¨ng “tù bèc h¬i” trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt b×nh th−êng vµ cã thÓ lµ mét d¹ng tai biÕn ®Þa chÊt (geohazard). C¸c tæ chøc quèc tÕ ®· c¶nh b¸o ®iÒu nãi trªn sÏ x¶y ra trong t−¬ng lai nÕu c¸c quèc gia hµnh ®éng thiÕu tr¸ch nhiÖm khi sö dông c«ng nghÖ l¹c hËu trong t×m kiÕm, th¨m dß, khai th¸c, b¶o qu¶n vµ sö dông b¨ng ch¸y. 60 BiÓn §«ng lµ mét trong bèn khu vùc ë §«ng ¸ cã tiÒm n¨ng vÒ b¨ng ch¸y, nh−ng còng chØ ®¹t cì trung b×nh cña thÕ giíi sau c¸c vÞnh Mªxic« vµ Nankai. ë ViÖt Nam, gÇn ®©y míi cã mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu tæng quan vÒ b¨ng ch¸y trªn c¬ së håi cè c¸c tµi liÖu ®· cã. Th«ng qua c¸c tµi liÖu ®Þa chÊt - ®Þa vËt lý, ®Þa hãa khÝ c¸c trÇm tÝch vµ c¸c tiÒn ®Ò kh¸c ë thÒm lôc ®Þa vµ vïng biÓn s©u cña ViÖt Nam trong khu«n khæ hîp t¸c nhiÒu n¨m víi n−íc ngoµi (chñ yÕu víi Nga, Mü), c¸c nhµ ®Þa chÊt ®· nhËn ®Þnh biÓn n−íc ta còng cã triÓn väng lín vÒ b¨ng ch¸y. V× thÕ, ChÝnh phñ rÊt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy, vµ n¨m 2010, Thñ t−íng ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 796/Q§-TTg phª duyÖt “Ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu, ®iÒu tra c¬ b¶n vÒ tiÒm n¨ng khÝ hydrate ë c¸c vïng biÓn vµ thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam”. Tæng côc BiÓn vµ H¶i ®¶o ViÖt Nam phèi hîp víi TËp ®oµn DÇu khÝ Quèc gia ViÖt Nam thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh nµy th«ng qua hîp t¸c víi c¸c n−íc cã kinh nghiÖm vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn. C©u 16. Nh÷ng b·i biÓn du lÞch næi tiÕng ViÖt Nam? Do bê biÓn khóc khuûu, nhiÒu cung bê xen kÏ c¸c mòi nh« ®¸ gèc, nªn tõ B¾c vµo Nam, n−íc ta cã rÊt nhiÒu nh÷ng b·i c¸t biÓn (b·i biÓn) tuyÖt 61 ®Ñp, næi tiÕng vµ ®· trë nªn quen thuéc víi du kh¸ch trong vµ ngoµi n−íc. Trong sè kho¶ng h¬n 100 b·i biÓn ë n−íc ta cã kho¶ng 26 b·i biÓn ®Ñp (dµi, réng, tho¶i, c¸t tr¾ng mÞn, n−íc biÓn trong s¹ch, n»m ë n¬i c¶nh quan xung quanh ®Ñp, kh«ng cã c¸ d÷ vµ sinh vËt g©y h¹i, v.v.). Mét sè b·i biÓn ®Ñp ë c¸c tØnh, thµnh phè ven biÓn nh−: Trµ Cæ, Quan L¹n, Thanh L©n (Qu¶ng Ninh); C¸t Cß, §å S¬n (H¶i Phßng); SÇm S¬n (Thanh Hãa); Cöa Lß, Cöa Héi (NghÖ An); Thiªn CÇm (Hµ TÜnh); §¸ Nh¶y (Qu¶ng B×nh); Cöa Tïng (Qu¶ng TrÞ); L¨ng C« (Thõa Thiªn - HuÕ); Mü Khª (§µ N½ng); Quy Nh¬n (B×nh §Þnh); Nha Trang (Kh¸nh Hßa); Ninh Ch÷, Cµ N¸ (Ninh ThuËn); Mòi NÐ (B×nh ThuËn); B·i Tr−íc, B·i Sau (Vòng Tµu); Phó Quèc (Kiªn Giang),... Bªn c¹nh ®ã cßn cã c¸c b·i biÓn ®Ñp, næi tiÕng thu hót du kh¸ch thuéc c¸c ®¶o C¸t Bµ (H¶i Phßng), C«n §¶o (Bµ RÞa - Vòng Tµu), Phó Quèc (Kiªn Giang)... B·i biÓn lµ yÕu tè rÊt quan träng ®èi víi ph¸t triÓn du lÞch biÓn ë mét xø së nhiÖt ®íi, ®Æc biÖt lµ c¸c b·i biÓn nhá nh−ng g¾n víi c¸c h¶i ®¶o hoang s¬, c¸c vông biÓn tÜnh lÆng nh− ë quÇn ®¶o C¸t Bµ (H¶i Phßng). Mçi b·i biÓn ®Òu cã nh÷ng nÐt ®Ñp vµ lîi thÕ riªng, thu hót du kh¸ch trong vµ ngoµi n−íc. N»m trong vïng nhiÖt ®íi, Êm nãng quanh n¨m, nªn vïng ven biÓn vµ h¶i ®¶o n−íc ta quanh 62 n¨m chan hßa ¸nh n¾ng mÆt trêi, cïng víi c¸c b·i c¸t tr¾ng, mÞn tr¶i dµi ven sãng, biÓn xanh mªnh m«ng nªn n−íc ta rÊt cã lîi thÕ ph¸t triÓn du lÞch “3S” (sun, sea, sand). V× thÕ, viÖc quy ho¹ch sö dông hîp lý vµ qu¶n lý hiÖu qu¶ c¸c b·i biÓn sÏ gãp phÇn duy tr× ®−îc lîi thÕ trong ph¸t triÓn du lÞch biÓn, ®¶o bÒn v÷ng. C©u 17. Nh÷ng lÔ héi ®Æc s¾c cña c¸c ®Þa ph−¬ng ven biÓn ViÖt Nam? Theo thèng kª s¬ bé, c¶ n−íc cã 8.902 lÔ héi, trong ®ã cã 7.005 lÔ héi d©n gian truyÒn thèng, 1.399 lÔ héi t«n gi¸o, 409 lÔ héi lÞch sö c¸ch m¹ng vµ 25 lÔ héi du nhËp tõ n−íc ngoµi vµo ViÖt Nam. LÔ héi lµ mét ho¹t ®éng v¨n hãa thu hót ®«ng ®¶o quÇn chóng tham gia víi t− c¸ch võa lµ chñ thÓ s¸ng t¹o võa lµ ng−êi h−ëng thô nh÷ng thµnh qu¶ do ho¹t ®éng v¨n hãa ®ã mang l¹i. LÔ héi xuÊt hiÖn kh¾p mäi n¬i trªn c¶ n−íc, nh−ng lÔ héi ë c¸c ®Þa ph−¬ng vïng biÓn ViÖt Nam võa ®éc ®¸o, ®Æc s¾c võa mang ®Ëm h¬i thë cuéc sèng cña ng−êi d©n vïng biÓn. Mét sè lÔ héi tiªu biÓu lµ: LÔ héi §øc Th¸nh TrÇn, LÔ héi B¹ch §»ng, LÔ héi §Òn Cöa ¤ng (Qu¶ng Ninh); LÔ héi Chäi tr©u, LÔ héi §Òn Bµ (§å S¬n, H¶i Phßng); LÔ héi ®ua thuyÒn (C¸t H¶i, H¶i Phßng); LÔ héi §Òn §éc C−íc, LÔ héi §Òn Bµ TriÖu 63 (SÇm S¬n, Thanh Hãa); LÔ héi ®Òn Cu«ng, ®Òn Cên, LÔ héi Th¸i s− C−¬ng quèc c«ng NguyÔn XÝ, LÔ héi Khai Canh (huyÖn Yªn Thµnh, NghÖ An); LÔ héi CÇu ng− cña ng− d©n (NghÖ An); LÔ héi Nh−îng B¹n (huyÖn CÈm Xuyªn, Hµ TÜnh); LÔ héi CÇu ng− (§ång Híi, Qu¶ng B×nh); LÔ Khao lÒ thÕ lÝnh Hoµng Sa (Lý S¬n, Qu¶ng Ng·i); LÔ héi Hß khoan, LÔ héi ®ua thuyÒn truyÒn thèng (Qu¶ng B×nh); LÔ héi ®ua thuyÒn, LÔ héi r−íc hÕn lµng Mai X¸ (Qu¶ng TrÞ); LÔ héi Qu¸n ThÕ ©m (§µ N½ng); LÔ héi Bµ Thu Bån (Qu¶ng Nam), LÔ héi Long Chu (Héi An, Qu¶ng Nam); LÔ héi §æ giµn (B×nh §Þnh); LÔ héi P« Nagar, LÔ héi YÕn Sµo (Nha Trang, Kh¸nh Hßa); LÔ héi Dinh ThÇy (Ninh ThuËn); LÔ héi Dinh Cè, LÔ héi ®×nh ThÇn Th¾ng Tam (Bµ RÞa - Vòng Tµu); LÔ héi Nghinh ¤ng (Qu¶ng Ng·i, Bµ RÞa - Vòng Tµu, Thµnh phè Hå ChÝ Minh, B¹c Liªu); LÔ Cóng biÓn Mü Long (huyÖn CÇu Ngang, Sãc Tr¨ng); LÔ héi VÝa Bµ (Cµ Mau); LÔ héi Oãc om bãc vµ LÔ héi Nghinh ¤ng - Kiªn H¶i (Kiªn Giang),... Bªn c¹nh c¸c lÔ héi ®Æc thï cña tõng ®Þa ph−¬ng th× hÇu hÕt c¸c tØnh, thµnh phè ven biÓn th−êng cã tôc lÖ tæ chøc lÔ héi cÇu ng− hoÆc lÔ héi Nghinh ¤ng lµ lo¹i h×nh lÔ héi cÇu cho m−a thuËn giã hßa, cÇu cho ng− d©n lµm ¨n trªn biÓn thuËn lîi, an toµn. 64 C©u 18. Vai trß quan träng cña m«i tr−êng biÓn ®èi víi ®êi sèng con ng−êi? Nhê cã 71% diÖn tÝch biÓn vµ ®¹i d−¬ng bao phñ bÒ mÆt mµ m«i tr−êng Tr¸i ®Êt cã nh÷ng ®iÓm kh¸c c¬ b¶n so víi c¸c hµnh tinh kh¸c trong hÖ MÆt trêi. BiÓn vµ ®¹i d−¬ng ®−îc c¸c nhµ khoa häc c«ng nhËn lµ céi nguån cña sù sèng trªn Tr¸i ®Êt. Kh«ng cã biÓn vµ ®¹i d−¬ng, cuéc sèng nh− ®−îc biÕt h«m nay cã thÓ kh«ng tån t¹i (Seibol vµ Berger, 1989). Bëi lÏ, biÓn vµ ®¹i d−¬ng cã nhiÒu chøc n¨ng quan träng liªn quan tíi sù sèng cña Tr¸i ®Êt. Nã ho¹t ®éng víi t− c¸ch lµ mét "cç m¸y ®iÒu hoµ nhiÖt ®é" vµ "cç lß s−ëi" khæng lå cã t¸c dông ®iÒu chØnh c©n b»ng c¸c cùc trÞ nhiÖt ®é thÞnh hµnh trªn Tr¸i ®Êt vµ lµm dÞu c¸c ¶nh h−ëng khèc liÖt cña thêi tiÕt nh− m−a b·o, lò, lôt, kh« h¹n,... ThiÕu biÓn vµ ®¹i d−¬ng, c¸c ®¹i lôc sÏ trë thµnh c¸c sa m¹c kh« c»n, m«i tr−êng sèng cña loµi ng−êi trªn Tr¸i ®Êt sÏ kh¾c nghiÖt h¬n. Trong bèi c¶nh loµi ng−êi ®ang ph¶i ®èi mÆt vµ nç lùc øng phã víi nh÷ng t¸c ®éng kh«n l−êng cña biÕn ®æi khÝ hËu, th× biÓn vµ ®¹i d−¬ng mét lÇn n÷a l¹i chøng tá vai trß quan träng toµn cÇu cña nã. HiÖn nay, ®¹i d−¬ng vµ biÓn cã kh¶ n¨ng thu vµ l−u gi÷ ®−îc 30% l−îng CO2 thõa trong nhãm khÝ nhµ kÝnh tõ bÇu khÝ quyÓn cña Tr¸i ®Êt vµ 65 nÕu lµm cho ®¹i d−¬ng lµnh m¹nh h¬n th× kh¶ n¨ng nµy tiÕp tôc t¨ng lªn. C©u 19. Nh÷ng yÕu tè chñ yÕu g©y « nhiÔm m«i tr−êng biÓn? Theo c¸c nhµ nghiªn cøu, quan hÖ qua l¹i phøc t¹p gi÷a c¸c t¸c ®éng cña con ng−êi th−êng lµm “nhiÔu” khiÕn cho ta khã ph©n biÖt c¸c t¸c nh©n g©y « nhiÔm vµ suy tho¸i m«i tr−êng biÓn. T¸c ®éng cña con ng−êi ®èi víi m«i tr−êng biÓn cã thÓ ®−îc ph©n chia thµnh c¸c nhãm chÝnh nh− sau: - Tõ lôc ®Þa mang ra: C¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn trªn ®Êt liÒn, ®Æc biÖt trªn c¸c l−u vùc s«ng nh− ®« thÞ hãa, ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, nu«i trång vµ khai th¸c thñy s¶n n−íc lî, c¸c khu d©n c−, khai kho¸ng,... C¸c chÊt th¶i kh«ng qua xö lý ®æ ra s«ng, suèi vµ cuèi cïng “tr¨m s«ng ®Òu ®æ vÒ biÓn c¶”. L−îng th¶i tõ ®Êt liÒn ra biÓn ë n−íc ta chiÕm kho¶ng 50-60%. - Tõ trªn biÓn: C¸c ho¹t ®éng trªn biÓn nh− hµng h¶i, nu«i trång vµ ®¸nh b¾t h¶i s¶n, ph¸t triÓn c¶ng vµ n¹o vÐt ®¸y biÓn, du lÞch biÓn, th¨m dß vµ khai th¸c kho¸ng s¶n biÓn (chñ yÕu dÇu, khÝ), ch×m tµu vµ c¸c sù cè m«i tr−êng biÓn kh¸c (trµn dÇu, th¶i dÇu, ®æ dÇu cÆn bÊt hîp ph¸p, ®æ th¶i phãng x¹, hãa chÊt ®éc h¹i,...). 66 - Tõ kh«ng khÝ ®−a xuèng: C¸c ho¹t ®éng t−¬ng t¸c biÓn - khÝ còng kÐo theo hiÖn t−îng l¾ng c¸c chÊt g©y « nhiÔm xuèng biÓn. Lo¹i nµy khã theo dâi vµ qu¶n lý v× th−êng ph¸t t¸n trªn diÖn réng. - Tõ ®¸y biÓn ®−a lªn: Chñ yÕu ë nh÷ng khu vùc cã hoÆc chÞu ¶nh h−ëng cña c¸c ho¹t ®éng ®Þa ®éng lùc m¹nh nh− ®éng ®Êt, nói löa, sãng thÇn,... §Ó thuËn tiÖn trong ®¸nh gi¸, ng−êi ta chia c¸c t¸c ®éng m«i tr−êng ra thµnh c¸c t¸c ®éng tr−êng diÔn (møc ®é thÊp, thêi gian dµi) vµ cÊp diÔn (thêi gian ng¾n, t¸c ®éng nhanh, m¹nh). T¸c ®éng tr−êng diÔn bao gåm sù x©m nhËp cña mét chÊt ®éc hoÆc mét yÕu tè do con ng−êi g©y ra, th−êng lµ liªn tôc vµ ë møc ®é t−¬ng ®èi thÊp, g©y ra « nhiÔm hoÆc suy tho¸i m«i tr−êng tiÒm n¨ng, tõ tõ vµ l©u dµi. VÝ dô: viÖc x¶ c¸c chÊt dinh d−ìng vµo biÓn b¾t nguån tõ n−íc th¶i. T¸c ®éng cÊp diÔn biÓu hiÖn khi ho¹t ®éng x¶ th¶i x¶y ra trong thêi gian ng¾n, cã thÓ g©y ra hiÖu øng râ rµng, song nã sÏ gi¶m dÇn theo thêi gian. Trµn dÇu lµ mét vÝ dô theo d¹ng nµy: ban ®Çu, dÇu trµn cã thÓ g©y ra nh÷ng t¸c ®éng khñng khiÕp ®èi víi c¸c hÖ sinh th¸i vµ m«i tr−êng sèng ë biÓn, nh−ng t×nh h×nh cã thÓ sÏ ®−îc c¶i thiÖn sau khi dÇu ®· trµn hÕt. Trong thùc tÕ, « nhiÔm cã thÓ ph¸t sinh tõ mét nguån, ë mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh (®¬n nguån hoÆc râ nguån gèc, point source) hoÆc tõ nhiÒu nguån, ë nh÷ng ®Þa ®iÓm kh¸c nhau (®a nguån hoÆc kh«ng 67 râ nguån gèc, non-point). Trong mét sè tr−êng hîp, « nhiÔm ph¸t sinh tõ mét nguån, nh− tõ mét èng cèng hoÆc tõ miÖng cèng n−íc th¶i cña mét nhµ m¸y. Khi ®ã, nång ®é cña chÊt g©y « nhiÔm (contaminant) hoÆc c−êng ®é t¸c ®éng (vÝ dô: nhiÖt ®é ë gÇn miÖng cèng nhµ m¸y ®iÖn) sÏ ph¶i gi¶m dÇn trªn kho¶ng c¸ch xa dÇn so víi ®iÓm nguån. B¶n chÊt cña sù gi¶m nh− vËy phô thuéc vµo tÝnh chÊt lý - ho¸ cña chÊt g©y « nhiÔm hoÆc yÕu tè dßng ch¶y vµ m«i tr−êng trÇm tÝch, còng nh− tèc ®é x©m nhËp cña chÊt hoÆc yÕu tè g©y « nhiÔm. Trong tr−êng hîp nh− vËy, viÖc x¸c ®Þnh vµ qu¶n lý t−¬ng ®èi ®¬n gi¶n, bëi v× c¬ quan qu¶n lý cã thÓ t×m ra nguån ph¸t sinh vµ theo dâi ®−îc quy m« kh«ng gian cña t¸c ®éng ®ã. Ng−îc l¹i, c¸c t¸c ®éng kiÓu ®a nguån th× hoµn toµn kh«ng thÓ g¸n cho mét ®Þa ®iÓm ph¸t sinh nµo c¶. VÝ dô kh¸ râ vÒ kiÓu ®a nguån lµ: n−íc ch¶y sau khi m−a lµm c¸c ®éc chÊt vµ chÊt dinh d−ìng b¾t nguån tõ ph©n bãn sau ®ã cã thÓ bÞ cuèn vµo biÓn trªn mét d¶i bê kh¸ réng, kh«ng râ nguån xuÊt ph¸t tõ ®©u. Trong tr−êng hîp nµy, ho¹t ®éng qu¶n lý sÏ khã h¬n nhiÒu v× khã x¸c ®Þnh râ rµng nguån ph¸t th¶i vÒ mÆt ®Þa lý. C©u 20. C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng biÓn? Sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm tµi nguyªn: Trong sè nh÷ng lîi Ých mµ biÓn mang l¹i, c¸c yÕu tè m«i 68 tr−êng biÓn, c¸c hÖ sinh th¸i vµ ®a d¹ng sinh häc ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng, lu«n ®an xen gi÷a lîi Ých tr−íc m¾t vµ l©u dµi theo ®óng nghÜa cña nã. §©y lµ nguån tµi nguyªn t¸i t¹o, lµ nÒn t¶ng ®èi víi ph¸t triÓn bÒn v÷ng c¸c ngµnh kinh tÕ sinh th¸i (ecosystem-based economy) cña ®Êt n−íc. Cho nªn, cã thÓ nãi sù “tr−êng tån cña biÓn c¶” sÏ phô thuéc vµo viÖc sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm tµi nguyªn biÓn. Gi¶m thiÓu suy tho¸i vµ « nhiÔm m«i tr−êng biÓn vµ vïng ven biÓn: Chó träng phßng ngõa vµ ng¨n chÆn « nhiÔm biÓn kÕt hîp víi xö lý « nhiÔm, c¶i thiÖn m«i tr−êng vµ b¶o tån thiªn nhiªn; t¨ng c−êng b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, chó träng sö dông hîp lý c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ kÕt hîp ph¸t huy néi lùc víi t¨ng c−êng hîp t¸c quèc tÕ trong b¶o vÖ m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. T¨ng c−êng thùc thi LuËt b¶o vÖ m«i tr−êng (2004) liªn quan tíi quy ®Þnh c¸c hµnh vi huû ho¹i m«i tr−êng bÞ nghiªm cÊm trong c¸c ®iÒu 14-16, 20-29,... ¸p dông cho vïng biÓn. Qu¶n lý tæng hîp vµ thèng nhÊt ®èi víi biÓn vµ h¶i ®¶o: Th«ng qua ¸p dông vµ thùc thi c¸c gi¶i ph¸p vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh liªn ngµnh, liªn c¬ quan, liªn vïng, liªn kÕt víi céng ®ång vµ c¸c bªn liªn quan (stakeholder) vµ qu¶n lý kh«ng gian biÓn (marine spatial management) dùa trªn c¸ch tiÕp cËn hÖ sinh th¸i (ecosystem 69 based approach). Môc ®Ých chung cña qu¶n lý tæng hîp vµ thèng nhÊt vÒ biÓn vµ h¶i ®¶o lµ: b¶o ®¶m ph¸t triÓn ®a ngµnh, sö dông ®a môc tiªu (tèi −u ho¸) vµ b¶o ®¶m ®a lîi Ých (c¸c bªn cïng cã lîi) gi÷a Nhµ n−íc, lÜnh vùc t− nh©n, c¸c bªn liªn quan vµ céng ®ång ®Þa ph−¬ng, còng nh− gi¶m thiÓu m©u thuÉn lîi Ých gi÷a c¸c ngµnh trong qu¸ tr×nh khai th¸c, sö dông c¸c hÖ thèng tµi nguyªn - m«i tr−êng biÓn, ven biÓn vµ h¶i ®¶o. T¨ng c−êng kiÓm so¸t m«i tr−êng biÓn vµ vïng ven biÓn: Ph−¬ng thøc nµy bao gåm c¸c c«ng cô ph¸p lý liªn quan ®Õn hÖ thèng kiÓm tra, kiÓm so¸t, c−ìng chÕ thùc thi (kiÓm so¸t liªn ngµnh), chñ yÕu nh−: tiªu chuÈn m«i tr−êng, ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng (§TM) vµ ®¸nh gi¸ m«i tr−êng chiÕn l−îc (§MC), quan tr¾c - c¶nh b¸o m«i tr−êng, x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm nãng m«i tr−êng hoÆc « nhiÔm, c¸c lo¹i giÊy phÐp vµ biÖn ph¸p kiÓm so¸t sö dông ®Êt ven biÓn vµ mÆt n−íc biÓn vµ h¶i ®¶o. Quan tr¾c - c¶nh b¸o m«i tr−êng: TiÕn hµnh quan tr¾c ®Þnh kú vµ lÆp l¹i ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng vµ xu thÕ diÔn biÕn chÊt l−îng m«i tr−êng biÓn, kÞp thêi c¶nh b¸o ®Ó xö lý vµ cã biÖn ph¸p c¶i thiÖn chÊt l−îng m«i tr−êng. Ngoµi hÖ thèng quan tr¾c m«i tr−êng biÓn quèc gia, gÇn ®©y ChÝnh phñ ®ang ®Çu t− x©y dùng hÖ thèng gi¸m s¸t m«i tr−êng biÓn b»ng Rada tÝch hîp (18 tr¹m däc biÓn, ®¶o). 70 C¸c c«ng cô kinh tÕ vµ chÝnh s¸ch: X©y dùng vµ ¸p dông c¸c c«ng cô kinh tÕ trong qu¶n lý m«i tr−êng biÓn, nh−: lÖ phÝ « nhiÔm, lÖ phÝ x¶ th¶i, phÝ sö dông biÓn, phÝ s¶n phÈm, lÖ phÝ hµnh chÝnh, thuÕ, cÊp phÐp vµ thu håi giÊy phÐp khai th¸c, sö dông biÓn, ®¶o, c¸c quü m«i tr−êng biÓn vµ c¸c kho¶n trî cÊp kh¸c. Thùc tÕ cho thÊy c¸c quy ®Þnh xö ph¹t cña ViÖt Nam cßn nhiÒu kh¸c biÖt vµ chång chÐo. NhiÒu hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng biÓn cßn ch−a ®−îc ®Ò cËp. C¸c møc ®é vi ph¹m ®· cè g¾ng chi tiÕt ho¸ nh−ng ch−a ®Çy ®ñ, møc ®é xö ph¹t cßn thÊp vµ cßn thiÕu quy ®Þnh vÒ sö dông c¸c c«ng cô ph¸p lý - kinh tÕ nh− nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó kiÓm so¸t vµ ng¨n ngõa « nhiÔm biÓn. Cho nªn, cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn b¶o vÖ m«i tr−êng biÓn. Tham vÊn cña c¸c bªn liªn quan vµ tuyªn truyÒn: VÒ b¶n chÊt, tµi nguyªn biÓn - ven biÓn thuéc lo¹i tµi nguyªn chia sÎ (shared resources) cho nªn viÖc sö dông nã lµm gia t¨ng m©u thuÉn lîi Ých gi÷a c¸c céng ®ång h−ëng dông c¸c hÖ thèng tµi nguyªn nµy. V× thÕ, cÇn mét gi¶i ph¸p quan träng lµ ph¶i tranh thñ cµng nhiÒu cµng tèt sù tham vÊn cña c¸c bªn liªn quan vµ l«i cuèn ®−îc kh¶ n¨ng tham gia cña céng ®ång ®Þa ph−¬ng vµo c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý m«i tr−êng biÓn 71 vµ ven biÓn. VÊn ®Ò nµy thùc hiÖn cßn ®¬n lÎ ë tõng khu vùc, ch−a ®¹i trµ. Thóc ®Èy tiÕn tr×nh x©y dùng “Th−¬ng hiÖu biÓn ViÖt Nam”: x©y dùng “H−íng dÉn x¸c ®Þnh vµ cÊp chøng chØ xanh cho c¸c vïng biÓn, ven biÓn, h¶i ®¶o”, còng nh− “Nh·n sinh th¸i biÓn cho c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô kinh tÕ biÓn”,... TriÓn khai th−êng xuyªn ho¹t ®éng tuyªn truyÒn, n©ng cao nhËn thøc cho c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c tæ chøc x· héi vµ ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng vÒ qu¶n lý, sö dông bÒn v÷ng tµi nguyªn, b¶o vÖ m«i tr−êng biÓn, ven biÓn vµ h¶i ®¶o. Tæ chøc hµng n¨m TuÇn lÔ BiÓn vµ H¶i ®¶o ViÖt Nam (1-7/6) vµ h−ëng øng Ngµy §¹i d−¬ng ThÕ giíi (8/6). X©y dùng vµ truyÒn th«ng ®iÖp vÒ ý thøc biÓn c¶ cña d©n téc ViÖt Nam qua c©u nãi bÊt hñ cña B¸c Hå (1959): “BiÓn c¶ cña ta do nh©n d©n ta lµm chñ!”. 72 PhÇn hai HáI - §¸P VÒ C¸C VÊN §Ò LI£N QUAN §ÕN C¸C QUYÒN Vµ B¶O VÖ C¸C QUYÒN CñA VIÖT NAM TRONG BIÓN §¤NG C©u 21. Trong BiÓn §«ng hiÖn nay ®ang tån t¹i nh÷ng lo¹i tranh chÊp g×? Tr−íc hÕt, theo quan ®iÓm cña ViÖt Nam vµ c¨n cø vµo nguyªn t¾c cña luËt ph¸p vµ thùc tiÔn quèc tÕ cã liªn quan ®Õn quyÒn thô ®¾c l·nh thæ, ViÖt Nam cã chñ quyÒn ®èi víi quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ quÇn ®¶o Tr−êng Sa. C¨n cø vµo C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982, ViÖt Nam cã chñ quyÒn, quyÒn chñ quyÒn vµ quyÒn tµi ph¸n ®èi víi c¸c vïng biÓn vµ thÒm lôc ®Þa ®−îc x¸c lËp phï hîp víi C«ng −íc nµy. Tuy nhiªn, do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, mét sè n−íc ®· tranh chÊp chñ quyÒn l·nh thæ ®èi víi quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ quÇn ®¶o Tr−êng Sa 73 cña ViÖt Nam, vµ, do viÖc gi¶i thÝch vµ ¸p dông C«ng −íc Liªn hîp quèc vÒ LuËt biÓn n¨m 1982 cña c¸c n−íc ven biÓn n»m bªn bê BiÓn §«ng kh¸c nhau, nªn ®· h×nh thµnh c¸c khu vùc biÓn vµ thÒm lôc ®Þa chång lÊn cÇn ®−îc tiÕn hµnh ph©n ®Þnh gi÷a c¸c bªn liªn quan. Tõ thùc tÕ ®ã, hiÖn t¹i trong BiÓn §«ng ®ang tån t¹i hai lo¹i tranh chÊp chñ yÕu: - Tranh chÊp chñ quyÒn l·nh thæ ®èi víi quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ quÇn ®¶o Tr−êng Sa thuéc chñ quyÒn ViÖt Nam. - Tranh chÊp trong viÖc x¸c ®Þnh ranh giíi c¸c vïng biÓn vµ thÒm lôc ®Þa chång lÊn gi÷a c¸c n−íc cã bê biÓn liÒn kÒ hay ®èi diÖn nhau ë xung quanh BiÓn §«ng. C©u 22. Nguyªn t¾c ph¸p lý vÒ quyÒn thô ®¾c l·nh thæ trong luËt ph¸p vµ thùc tiÔn quèc tÕ? Trong lÞch sö ph¸t triÓn l©u dµi cña luËt ph¸p quèc tÕ, nh÷ng nguyªn t¾c vµ quy ph¹m ph¸p luËt x¸c ®Þnh chñ quyÒn l·nh thæ ®· ®−îc h×nh thµnh trªn c¬ së cña thùc tiÔn quèc tÕ, trong ®ã cã c¸c ph−¬ng thøc thô ®¾c l·nh thæ mµ c¸c bªn tranh chÊp th−êng dùa vµo ®Ó b¶o vÖ cho quan ®iÓm ph¸p lý cña m×nh, ®ã lµ: - QuyÒn thô ®¾c l·nh thæ theo nguyªn t¾c “quyÒn ph¸t hiÖn”; 74 - QuyÒn thô ®¾c l·nh thæ theo nguyªn t¾c “chiÕm h÷u thËt sù”; - QuyÒn thô ®¾c l·nh thæ theo nguyªn t¾c “kÕ cËn ®Þa lý”. 1. Ph−¬ng thøc thô ®¾c l·nh thæ theo nguyªn t¾c “quyÒn ph¸t hiÖn” hay cßn ®−îc gäi lµ “quyÒn −u tiªn chiÕm h÷u” Theo ®ã, dµnh quyÒn −u tiªn chiÕm h÷u mét vïng l·nh thæ cho quèc gia nµo ®· ph¸t hiÖn ra nã ®Çu tiªn. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ nguyªn t¾c nµy kh«ng gióp x¸c ®Þnh ®−îc chñ quyÒn cho mét quèc gia ®· tuyªn bè ph¸t hiÖn ra vïng l·nh thæ ®ã ®Çu tiªn. Bëi v×, ng−êi ta kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®−îc mét c¸ch cô thÓ thÕ nµo lµ ph¸t hiÖn ®Çu tiªn, ai lµ ng−êi ®· ph¸t hiÖn tr−íc, lÊy g× ®Ó ghi nhËn hµnh vi ph¸t hiÖn ®ã... V× vËy, viÖc ph¸t hiÖn nµy vÒ sau ®−îc bæ sung thªm néi dung lµ ph¶i ®Ó l¹i dÊu tÝch cô thÓ trªn vïng l·nh thæ míi ®−îc ph¸t hiÖn. Víi sù bæ sung nµy, nguyªn t¾c “quyÒn −u tiªn chiÕm h÷u” ®−îc ®æi thµnh nguyªn t¾c “chiÕm h÷u danh nghÜa”. Tuy vËy, nguyªn t¾c “chiÕm h÷u danh nghÜa” vÉn kh«ng gi¶i quyÕt ®−îc mét c¸ch c¬ b¶n nh÷ng tranh chÊp phøc t¹p gi÷a c¸c c−êng quèc ®èi víi c¸c “vïng ®Êt høa”, ®Æc biÖt lµ nh÷ng vïng l·nh thæ ë ch©u Phi vµ c¸c h¶i ®¶o n»m c¸ch xa ®Êt liÒn hµng tr¨m, hµng ngµn h¶i lý... Bëi v× ng−êi ta kh«ng thÓ lý gi¶i ®−îc “danh nghÜa” hay “danh nghÜa lÞch sö” cô thÓ lµ g×, ®−îc h×nh thµnh 75 tõ bao giê vµ ®· tån t¹i nh− thÕ nµo? V× vËy, trong thùc tÕ nguyªn t¾c nµy ®· kh«ng cßn ®−îc sö dông ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp chñ quyÒn l·nh thæ, cho dï hiÖn t¹i vÉn cßn mét sè quèc gia vÉn cè t×nh b¸m lÊy nã ®Ó b¶o vÖ cho nh÷ng yªu s¸ch l·nh thæ v« lý cña m×nh, nµo lµ “chñ quyÒn lÞch sö”, “danh nghÜa lÞch sö”, nµo lµ “®· ph¸t hiÖn, khai th¸c, ®Æt tªn, vÏ b¶n ®å” tõ l©u ®êi... 2. QuyÒn thô ®¾c l·nh thæ theo nguyªn t¾c “chiÕm h÷u thËt sù” V× nh÷ng lý do nãi trªn, n¨m 1885 Héi nghÞ vÒ ch©u Phi gi÷a 13 n−íc ch©u ¢u vµ Hoa Kú vµ sau khãa häp cña ViÖn ph¸p luËt quèc tÕ Lausanne (Thôy SÜ) n¨m 1888, nguyªn t¾c “chiÕm h÷u thËt sù” ®· ®−îc thèng nhÊt sö dông réng r·i ®Ó xem xÐt gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp vÒ quyÒn thô ®¾c l·nh thæ. Néi dung chñ yÕu cña nguyªn t¾c nµy lµ: - ViÖc x¸c lËp chñ quyÒn l·nh thæ ph¶i do Nhµ n−íc tiÕn hµnh. - ViÖc chiÕm h÷u ph¶i ®−îc tiÕn hµnh trªn mét vïng l·nh thæ v« chñ (Res-Nullius) hay trªn mét vïng l·nh thæ ®· bÞ bá hoang (derelicto). - Quèc gia chiÕm h÷u ph¶i thùc thi chñ quyÒn cña m×nh mét c¸ch hiÖu qu¶, thÝch hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn, d©n c− ë trªn vïng l·nh thæ ®ã. ViÖc chiÕm h÷u vµ thùc thi chñ quyÒn ph¶i hßa b×nh, liªn tôc, râ rµng; dïng vò lùc ®Ó x©m chiÕm lµ phi ph¸p, kh«ng ®−îc thõa nhËn. 76 Do tÝnh hîp lý vµ chÆt chÏ cña nguyªn t¾c nµy nªn mÆc dï C«ng −íc Saint Germain ngµy 10 th¸ng 9 n¨m 1919 ®· tuyªn bè hñy bá §Þnh −íc Berlin 1885 v× thÕ giíi kh«ng cßn “®Êt v« chñ” n÷a, c¸c luËt gia, c¸c c¬ quan tµi ph¸n quèc tÕ vÉn vËn dông nguyªn t¾c nµy ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp chñ quyÒn ®èi víi c¸c h¶i ®¶o: ch¼ng h¹n Tßa Träng tµi th−êng trùc La Hay th¸ng 4 n¨m 1928 ®· vËn dông nguyªn t¾c nµy ®Ó xö vô tranh chÊp ®¶o Palmas gi÷a Mü vµ Hµ Lan; ph¸n quyÕt cña Tßa ¸n C«ng lý quèc tÕ (ICJ) cña Liªn hîp quèc th¸ng 11 n¨m 1953 ®èi víi vô tranh chÊp chñ quyÒn gi÷a Anh vµ Ph¸p vÒ c¸c ®¶o Minquiers vµ Ecrehous; Tßa ¸n Th−êng trùc C«ng lý quèc tÕ1 ®· ra ph¸n quyÕt vÒ vô tranh chÊp chñ quyÒn l·nh thæ ®èi víi ®¶o Pulau Ligitan vµ Pulau Sipadan gi÷a Malaixia vµ In®«nªxia n¨m 2002... 3. QuyÒn thô ®¾c l·nh thæ theo nguyªn t¾c “kÕ cËn ®Þa lý” Mét sè quèc gia ®· dùa vµo sù kÕ cËn vÒ vÞ trÝ ®Þa lý ®Ó b¶o vÖ cho yªu s¸ch chñ quyÒn l·nh thæ cña m×nh, hä th−êng nãi vïng l·nh thæ nµy ë gÇn l·nh thæ cña hä hoÆc n»m trong vïng biÓn, thÒm lôc ®Þa cña hä, nªn “®−¬ng nhiªn” thuéc chñ quyÒn cña hä. Trong thùc tiÔn gi¶i quyÕt tranh _______________ 1. Tßa ¸n Th−êng trùc C«ng lý quèc tÕ lµ tiÒn th©n cña Tßa ¸n C«ng lý quèc tÕ (BT). 77 chÊp chñ quyÒn l·nh thæ, lËp luËn nµy kh«ng ®−îc thõa nhËn nh− lµ mét nguyªn t¾c ph¸p lý. Bëi v×, cã rÊt nhiÒu vïng l·nh thæ n»m s¸t ngay bê biÓn cña n−íc nµy nh−ng vÉn thuéc chñ quyÒn cña n−íc kh¸c vµ kh«ng hÒ cã sù tranh chÊp nµo x¶y ra... C©u 23. Thùc tr¹ng tranh chÊp chñ quyÒn l·nh thæ vµ vÞ trÝ chiÕm ®ãng cña c¸c bªn tranh chÊp ®èi víi quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ quÇn ®¶o Tr−êng Sa thuéc chñ quyÒn cña ViÖt Nam? 1. §èi víi quÇn ®¶o Hoµng Sa: Trung Quèc ®· tranh chÊp chñ quyÒn l·nh thæ víi ViÖt Nam vµo ®Çu thÕ kû XX (n¨m 1909), më ®Çu lµ sù kiÖn §« ®èc Lý ChuÈn chØ huy ba ph¸o thuyÒn ra khu vùc quÇn ®¶o Hoµng Sa, ®æ bé chíp nho¸ng lªn ®¶o Phó L©m, sau ®ã ph¶i rót lui v× sù hiÖn diÖn cña qu©n ®éi viÔn chinh Ph¸p víi t− c¸ch lµ lùc l−îng ®−îc chÝnh quyÒn Ph¸p, ®¹i diÖn cho Nhµ n−íc ViÖt Nam, giao nhiÖm vô b¶o vÖ, qu¶n lý quÇn ®¶o nµy. N¨m 1946, lîi dông viÖc gi¶i gi¸p qu©n ®éi NhËt B¶n thua trËn, chÝnh quyÒn Trung Hoa D©n quèc ®−a lùc l−îng ra chiÕm ®ãng nhãm phÝa §«ng quÇn ®¶o Hoµng Sa. Khi Trung Hoa D©n quèc bÞ ®uæi khái Hoa lôc, hä ph¶i rót lu«n sè qu©n ®ang chiÕm ®ãng ë quÇn ®¶o Hoµng Sa. 78