🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Võ Sĩ Lên Đài Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn VÕ SĨ LÊN ĐÀI ---❃ ❖ ❊--- Tác giả: Ma Văn Kháng Nhà xuất bản Trẻ - 2011 Pdf: @svcntnk42a1 Sửa lỗi convert, soát tổng: @V/C Convert, Đóng gói: @nguyenthanh-cuibap ebook©vctvegroup https://thuviensach.vn Lời Dẫn Cuốn sách đã được hoàn thành với sự giúp đỡ nhiệt thành, đặc biệt về mặt cung cấp và hiệu đính các tư liệu chuyên môn, kỹ thuật của bác sĩ y học thể dục thể thao Phạm Xuân Nhàn, cựu võ sĩ quyền Anh, vô địch Quốc Gia, tham dự Á Vận Hội năm 1954 tại Manila-Philippin. Được xuất bản lần này, cuốn sách một lần nữa là lời tri ân của tác giả với bác sĩ - võ sĩ Phạm Xuân Nhàn. M.V.K https://thuviensach.vn CHƯƠNG 1 Những cây bàng đỏ như đốt đuốc cũng không thể sưởi ấm được không gian. Càng chiều gió càng hun hút. Ngọn gió từ Ô Đồng Lầm thốc lên, qua ga Hàng Cỏ lúc này đã vãn khách, vắng teo, ngoặt vào cái phố nhỏ, quét lá me lá sấu trên đường, trên mái nhà, gieo điệu nhạc buồn tanh khô xác. Bây giờ cũng là lúc tan tầm. Đường phố bắt đầu đen bóng người. Nhưng trừ số ít công chức cao cấp đi xe đạp, xe xích lô, thảng hoặc cũng có ông có xe hơi riêng đưa đón, còn thì hầu hết viên chức, thợ thuyền đều là dân cuốc bộ, đếm gạch vỉa hè. Cái đám thợ thuyền, viên chức hết giờ làm từ các hãng Avia, Rơnôn, nhà in Tôpanh, nhà hàng Gôđa, nhà dầu Shell... Tản ra các phố nhỏ, về tới cuối phố Sinh Từ thì cũng chỉ còn dăm bẩy người, dăm bẩy cái bóng áo tơi, áo bạt, nón mê, xo xúi, đi như chạy trốn ngọn gió. Mới chớm đông mà đã rét. Trốn cái rét, người ta hấp tấp, vội vàng chui lủi vào các ngõ ngách ở cuối con phố, những xóm nhà lá nghèo nàn mới dựng, cạnh những bãi rác sặc mùi xú uế. Vả, vào lúc này còn việc gì mà ở ngoài phố! Chiến tranh đang vào hồi quyết liệt. Năm một ngàn chín trăm bốn tám sắp qua. Càng về những ngày áp tết, Tây culít [1] càng hoạt động dữ. Và cũng đang là mùa khô. Hà Nội, cái căn cứ lớn trong vùng tạm chiếm của Tây, lúc nào cũng ầm ào những đoàn xe chở đầy binh lính, vũ khí, đi đi về về. Chiến sự ở ngoài kia, trên Phú Thọ, dưới Ninh Bình, chiến sự có thể ở ngay trên đường phố này. https://thuviensach.vn Tuy vậy, thành phố vẫn là đô thị của sự làm ăn, buôn bán đang kỳ hồi phục. Chiến tranh hối thúc các ngành nghề, mở mang, giục giã riết róng những đòi hỏi gắt gao của lính tráng. So với ngày toàn quốc kháng chiến, cuối năm một ngàn chín trăm bốn sáu, giờ Hà Nội đã thêm nhiều điều mới mẻ. Điện đường nhiều hơn và đèn ống nêông đã được dùng phổ biến, đem lại vẻ hoa lệ hào nhoáng cho phố phường lúc đêm buông. Quả thật, ở những phố Tây và khu vực quanh Bờ , trung tâm buôn bán, những phố nhỏ loanh quanh như bàn cờ, nơi tập trung nhiều rạp hát, rạp chiếu bóng, lúc này người chen người, dưới ánh sáng rực rỡ của những những dòng chữ điện tử tung lên không trung để quảng cáo cho thuốc lá, nước hoa, phấn sáp, tơ lụa, mặt người hồ hởi mà bỗng nhợt thếch đi như mặt nạ hề tuồng. Chưa ở đâu mật độ các quán bar, các hàng giải khát, các tiệm ăn mọc lên dày đặc như ở đây. Ở đây, tiếng người the thé giật lên, rống lên, chen lấn với nhạc suynh, tănggô, bôxtông sướt mướt, thướt tha và tiếng đàn hạ uy di lả lướt, phá rã nền nếp thanh lịch êm đềm vốn có, nhưng lại thích hợp vô cùng với các chú lính Tây, lính Lê Dương rạch mặt, lính dù, commăngđô lúc này đã đổ ra khỏi doanh trại, gấp gáp tận hưởng cuộc sống khoái lạc sôi cuồng. Vầng sáng ăn chơi ở những khu phố ấy hắt về tận cuối phố Sinh Từ. Ở đây, tắt điện. Nhờ vậy, ông Thân dắt cái xe đạp Sămpionna đứt xích đi trên hè phố vẫn nhìn thấy những miệng cống, đường rãnh để tránh né. Đã định qua đường, ông Thân bỗng dừng lại. Bất ngờ, từ đường hàng bột một đoàn xe háptrắc nổ máy rầm rầm, rẽ lối ngoặt vào. Cái phố đang yên tĩnh bỗng như có động đất. Quả thật đất có rùng rung như sóng chuyển. Và những khối sắt thép xanh đen lầm lũi giống những con quái vật đã gây kinh động cả phố phường. Người rạt hết lên vỉa hè. Xe bò, xe tay nép cả vào dệ đường. Chuyến tầu điện đi hà đông dừng khựng, trố con mắt đèn độc nhất nhìn chúng vừa hậm hực, vừa sợ hãi. Tuy vậy, đoàn háptrác tuần tra chỉ có dăm chiếc nên chúng cũng chỉ khua động, làm mất cái mạch lạc của nhịp sống có ít phút. Khi chiếc xe cuối https://thuviensach.vn cùng đã đã qua khỏi nhà in Minh Sang ở giữa phố, ông Thân liền dắt xe, qua đường. Chiếc xe không chắn bùn, chắn xích lăn lọc xọc vào ngõ, cái ngõ sâu hút tá túc đa phần là dân lao động, thợ thuyền, những kẻ bán sức độ nhật và người buôn thúng bán bưng, nghề ngỗng linh tinh. Vào ngõ rồi, chiếc xe còn ngoặt ngoẹo vài lần nữa. Thoạt tiên nó đi qua căn buồng xép của ông Tứ buôn đồ cổ, kế đó là ông Năm chữa xe đạp, bà Hùy bún ốc, ông Quảng cai xe, rồi đến mấy gia đình chồng đạp xích lô, vợ chạy chợ, nhà nào cũng lúc nhúc con cái, chật chội và bẩn thỉu. Ông Thân ngoại bốn mươi, cao gầy, da bánh mật, mặc áo vét, quần kaki, chân đi giầy ba ta trắng, dáng con nhà thể thao. Ông làm thợ sửa chữa máy ở hãng Avia. Ngày nào cũng như ngày nào, vào quãng này, tức lúc thành phố lên đèn, ông Thân mới về nhà. Vợ mất vì đạn giặc đúng cái đêm 19 tháng 12 năm 1946 khởi đầu cuộc toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp, người đàn ông góa vợ này thành không còn bận bịu việc gia đình. Phần khác, sau giờ làm, ông còn ở lại dậy anh em trong hãng tập đá bóng, tập đua xe đạp, nhất là tập quyền anh. Ông Thân vốn là võ sĩ quyền anh đã nổi tiếng một thời. Ngoặt đi ngoặt lại mãi, cuối cùng chiếc xe đạp mới vào tới cái sân nhỏ đất đen như than, lõng thõng những giây phơi quần áo. Giữa sân, lù lù một chiếc xích lô, ngự trong lòng xe là một người đàn ông đầu ngửa, cằm hếch như ở tư thế cạo râu, đang ngáy rền rền. Nghe tiếng bánh xe lăn lọc xọc, người đàn ông nọ liền tỉnh giấc và nhổm dậy, reo khàn khàn: — Bác Thân! Bác Thân đấy ạ? Ông Thân dừng bước: — Bác Nhự, đêm nay bác chưa đi làm à? — Bác Thân! Bác có tin mừng đấy, bác ơi! Vừa lúc phía cuối cái sân chung của các hộ, có tiếng vòi xối nước xòe xòe và một người đàn bà vừa ngắt đoạn tiếng mắng con, đã quay ra, lảnh lót: https://thuviensach.vn — Mừng bằng bắt được vàng rồi, bác Thân ơi! Ông Thân thấy ngực mình như bị bóp mạnh. Ông có tin mừng! Nhưng mà tin mừng gì thế nhỉ? Chẳng lẽ là... Đứng lại ở trước căn buồng cuối cùng của dẫy nhà, ông đứng lặng. Cửa căn buồng gia đình ông vẫn đóng kín. Mọi khi thì Cường, con trai út của ông ra tận ngõ đón ông kia. Hôm nay, chắc là Cường đi học chưa về? Vậy trong nhà lúc này còn có ai? Và sao lại mừng, lại mừng như bắt được vàng? Hay là Nhân đã về? Chẳng lẽ là Nhân đã về thật rồi ư? — Ba! Hai cánh cửa gỗ vừa bung mở cùng với tiếng reo gọi của một thiếu niên. Và dẫu là đã dự đoán, ông Thân vẫn bị bất ngờ khi nhận ra cậu con trai thứ hai của mình, một vóc hình thiếu niên rắn rỏi và quen thuộc từ gương mặt tròn trịa với hai con mắt thâm trầm, nổi lên trong ánh điện ấm áp của căn buồng. — Nhân! Nhân, con! — Ba, ba... Con đây. Con là Nhân đây. Xô ngay qua khuôn cửa, đáng lẽ ôm chầm lấy Nhân thì ông Thân sững lại. Hai bàn tay ông run rẩy như lên cơn sốt. Định đưa lên xoa đầu con, nhưng nghĩ thế nào ông lại rụt tay lại, lật bật mở mấy cái khuy áo khoác. Rồi sau khi treo cái mũ nan lên mắc áo, ông mới lui lại một bước và đứng đờ nhìn con. Nhân đứng đó, nét quen chen nét lạ. Thoát một hơi thở thật dài, hai vai thõng hẳn xuống, ông có cảm giác như đang ở trong chiêm bao. Thế là Nhân, con trai thứ hai của ông đã trở về, trở về sau hai năm trời như biến vào vô tăm tích! *** Ông Thân làm thợ ở hãng Avia từ năm mười sáu tuổi. Nay ông đã có ba con trai. Bốn bố con trong cái gia đình thợ này rất nghèo, nhưng may thay, họ được ông trời phú cho sự giầu có vô cùng quý báu, ấy là cái sức khỏe; hơn nữa, những thiên bẩm về thể thao. Nhìn về xa hơn, đấy là một dòng họ khỏe. Tổ tiên họ có nhiều người đỗ tiến sĩ võ, được thăng hàm quan võ trong các triều đình phong kiến, đã từng https://thuviensach.vn lập nhiều công trạng trong việc giúp dân, giúp nước tiễu trừ giặc giã, yêu quái. Ông nội ông Thân nổi danh là đô vật hàng tổng, bảy mươi tuổi ngày hội làng giật giải quán quân ăn hết hai cân mỡ lá sống và chục cái bánh đa, chín mươi tuổi chưa rụng một cái răng, gánh hai bó lúa mỗi bó buộc cái lạt bằng cả cây tre non. Phiêu dạt từ đất Nam Định lên Hà Nội từ khi tóc còn để trái đào, nhưng kể từ lúc vào tuổi thiếu niên cho tới khi đi làm thợ, ông Thân chẳng bao giờ thôi mê thể thao. Nghèo, nhưng mỗi tháng cũng bớt hai hào đóng cho câu lạc bộ quyền anh, để ngày ngày được vào đó tập luyện. Xà đơn, xà kép, nhẩy cao, nhẩy xa, đá bóng, chạy đường trường, chạy tốc độ, đánh bốc, đua xe. Nhất là môn đánh bốc và môn xe đua, hai môn mới bắt đầu thịnh hành, sau khi từ châu Âu du nhập vào nước ta. Cả hai môn, chẳng bao lâu ông đều nổi tiếng. Đua xe thì đua vòng chảo, đua đường trường, chiếc xe đơn sơ, vành nông, lốp không gờ, không tanh, săm xe như cái ruột mèo, thế mà vẫn cứ hơn đứt những chiếc xe sang trọng, xe thửa của mấy anh nhà giầu. Năm 1931, ông dẫn một đoàn cuarơ [2]làm một chuyến du lịch bằng xe đạp lên ải Nam Quan, rồi từ đó ngày đi, đêm nghỉ, vào tận Sài Gòn, gặp gỡ, thắt chặt mối dây thân ái với các cuarơ Nam Kỳ. Ông Thân còn là cầu thủ của đội bóng đá chuyên nghiệp của thành phố, là võ sĩ quyền anh nổi tiếng từ năm ba mươi của thế kỷ. Mấy người con trai, xem ra cũng muốn nối nghiệp cha. Dư, con cả của ông, năm 1945 vào Nam Kỳ dự cuộc đua Sài Gòn - Nam Vang. Cách mạng tháng Tám, rồi tiếp đến cuộc kháng chiến của đồng bào Nam Bộ bùng nổ, hiện Dư vẫn ở lại trong đó. Nhân là con thứ hai của ông Thân, học trò đệ thất trường Chu Văn An, cũng yêu thể thao, mặc dầu vóc hình thoạt vào tuổi thiếu niên, không có cái vẻ cao lớn, to phộp như chú Cường, con út. Trong ba đứa con, ông Thân thương Nhân nhất. Có lẽ vì thấy Nhân từ bé bản tính hiền lành nhu thuận. Càng thương hơn từ khi Nhân thất lạc. Ông Thân tham gia Ủy ban công nhân cứu quốc sau ngày cách mạng tháng Tám năm 1945. Đêm kháng chiến bùng nổ, ông bị mất liên lạc với tổ chức. Mấy hôm sau, đi tìm vợ mới biết bà đã bị đạn lạc chết trên đường tản cư, còn https://thuviensach.vn Nhân thì biệt tăm, không thấy trở về. Ông Thân lặn lội đi tìm Nhân. Bà Nhự hàng xóm bán cá ở chợ Đồng Xuân cũng dò dậm hỏi han mọi chỗ hộ ông. Người bảo có thấy Nhân ở Liên khu I, thấy Nhân làm liên lạc cho bộ đội. Rồi Nhân rút theo Trung đoàn Thủ đô ra ngoài vùng tự do. Lại có tin Nhân đã chết. Hai năm qua, nỗi xót thương con như cào xé lòng cha. Ông Thân buồn. Đã mất người vợ thân yêu, nay đứa con lại không biết bơ vơ chân trời góc bể nào. Nay thì Nhân đã về. Nhân yếu ớt mảnh khảnh, hay bị bọn bạn lớn hung hãn bắt nạt. Nhân học hành thông minh nhưng ốm đau, quặt quẹo từ nhỏ, lúc mười ba tuổi còn gầy yếu, hai chân cò hương ống sậy, đã về. Về, sau gần hai năm trời bặt vô âm tín. Giờ thì Nhân bằng xương bằng thịt đã về đây rồi! Nhân đã về với vóc hình, gương mặt, khí chất nét quen chen nét lạ. Nét quen là hai con mắt gan lì, hơi ngước lên như thói quen của võ sĩ đánh bốc. Và nét lạ thì phảng phất ở mỗi chi tiết trong vóc hình và trong cảm quan tổng hòa tỏa ra từ cốt cách Nhân. Vượt qua tuổi mười lăm, Nhân đã là một thiếu niên hoàn thiện thể chất; Nhân cao vượt lên, vai rộng ra, da mặt như thoa một lớp nước mật, rắn rỏi đầy vẻ tự tin, chững chạc, đàng hoàng. Nhân là sự tạo tác của cuộc sống trong những ngày chiến tranh, trong lao động vất vả và lưu lạc vừa qua. Như muốn lưu giữ lại cho riêng mình cảm xúc bồi hồi phút gặp con, ông Thân đứng dậy, nhẹ nhàng khép hai cánh cửa. — Úi! Bật kêu một tiếng, ông Thân vội né một bên. Cường, con út ông, to phục phịch, tay xách một cặp lồng phở vừa đâm sầm vào nhà. — Con mua phở cho anh Nhân. Còn cơm nguội, ba ạ. Ngồi xuống cạnh phản, ông Thân âu yếm nhìn Cường đang vừa xuýt xoa vừa đặt cặp lồng phở xuống cạnh Nhân, miệng liến thoắng kể rằng, đêm https://thuviensach.vn qua nằm mê thấy anh Nhân về, rồi anh Tùng đến chơi, mấy anh em đèo xe đạp nhau lên Hồ Tây. — Ăn đi, con. Ông Thân khe khẽ bảo Nhân. Cường bê nồi cơm nguội đến cạnh tấm phản: — Anh Nhân này, anh còn nhớ phở gánh ông còm ở hàng đồng không? Ông ấy đi bộ đội, nghe nói thế, nhưng mới trở về hồi tháng trước. Có khi ông ấy... Nhân xúc cơm nguội, đổ vào cặp lồng phở, trộn đều. Mùi hành, mùi thịt, mùi nước dùng bốc lên ngào ngạt, nức mũi. Con trai Hà Nội anh nào mà chả thích món phở trộn cơm nguội! — Trời, trông giống thằng Dư như đúc, bác Thân nhỉ. Ngoài cửa, hắt vào giọng một người đàn bà. Ông Thân ngoảnh ra, tươi tỉnh: — Bác vào chơi, bác Nhự. Người đàn bà trạc ba mươi lăm, mặt tròn, người đậm, bước vào, vuốt quét trầu hai bên mép, ngồi xuống rìa tấm phản. Đó là bà vợ ông Nhự xích lô. Bà bán cá ở chợ Đồng Xuân, vốn người mau mắn, tính tình xốc nổi, nhưng giầu tình nghĩa xóm giềng. — Ông Nhự, ông vào xem thằng Nhân đây này. Xem có lẻo khoẻo cò hương nữa không nào! Người đàn bà cười, nhô hai cái lưỡng quyền cao, óng mượt. Ông Nhự, người ngồi trên cái xích lô lúc nãy, bước vào, giọng ồ ồ: — Tôi đang đạp xe ở Ô Cầu Rền thì thấy cậu ấy đi lùi lũi. Vội đuổi theo; đến chợ đuổi thì mới dám gọi: “Nhân! Có phải Nhân đấy không?” cu cậu mừng quýnh, nhẩy ngay lên xe. — À, ra là thế! - Ông Thân ngửng lên. Ông Nhự cười hà hà: — Hổ phụ sinh hổ tử rồi đấy, bác Thân ạ. Cường ngước lên, mắt lóng lánh kiêu hãnh. Bà Nhự nghiêng xuống: https://thuviensach.vn — Thế hồi ấy... Cháu đi những đâu, Nhân? Nhân đặt cái cặp lồng không xuống. Chưa mùi mẽo gì so với sức ăn. Nhưng tắc lẻm một tiếng, Nhân ngượng nghịu gãi gãi gáy: — Dạ! Cháu làm liên lạc cho các anh Vệ quốc đoàn ở Liên khu I rồi theo các anh ấy rút ra khỏi Hà Nội thì bị lạc. Đêm tối, chẳng biết đường đi thế nào, cháu cứ theo mấy bà đi chợ, hôm sau hỏi ra thì đã sang đất Nam Định. Ở đây, cháu được gia đình một bác nông dân nuôi. Cháu chăn trâu, cắt cỏ, xay lúa, giã gạo... Được hơn một năm, đúng lúc cháu đang định tìm đường về quê nội cháu thì gặp một trận Tây đi càn. Thế là cháu bị chúng nó bắt. Chúng nó đưa cháu về... Tới đuôi cá thì cháu trốn. — Khe khẽ chứ, cậu. Ông Nhự thì thào. Bà Nhự bô bô: — Việc gì mà phải khe khẽ! à, cậu Nhân, có phải cậu bị Tây nó đưa về cùng cái đám người giờ còn nằm ở Nhà cầm đồ Vạn Bảo đó không? — Cháu không biết ạ. — Thế thì đúng rồi - Người đàn bà đứng dậy, lau chau - Tôi đi qua Nhà cầm đồ Vạn Bảo, thấy có đến mấy chục các ông các bà từ đâu về đang nằm ngồi ngả ngốn ở đó. Thấy cả cái nhà ông gì hay đến đây chơi bác Thân. Cao cao, gầy gầy, rắn rỏi. Cũng là hay đấu võ... Ông Thân nhăn nhăn trán: — Bác Vĩnh Nguyên à? — Đúng rồi! — Có phải cái ông đánh ngã cái thằng võ sĩ Lê Dương béo hú tên là Saphe không? - Ông Nhự hỏi. — Thì chả ông ấy còn ai! Bà Nhự đáp. — Võ sĩ có hạng đấy! — Trông ông ấy bây giờ xác xơ xo xúi lắm! — Võ sĩ ăn nhau là ở cái sức bền, cái nhanh trí, cái gan lì. Chứ đâu phải ở cái mẽ bề ngoài! Ông Nhự lý sự. Bà Nhự toe toe: https://thuviensach.vn — Tôi thì tôi chỉ thích cái đận ông Thân lên vũ đài đấm nhau với cái thằng culít Tây râu xồm. Tên nó là Đờ Gátxơ nhỉ? Cha con đẻ ra mẹ nó chứ! Cứ tưởng nó chết đâm chết chém, chết đường chết chợ ở đâu rồi. Ai ngờ mấy hôm nay lại thấy cái thằng Tây ăn mắm tôm, Tây giả cầy ấy, cầm dùi cui đứng lù lù ở cổng chợ. Mà cái thằng con cũng lấc láo y như bố nó. Hôm qua, vừa xuống tầu điện, gặp nó, chẳng vì cơn cớ gì mà nó cũng vung chân đá đổ một bên quang gánh của mình... Ngoài sân chợt lao xao tiếng người. Ông Thân, vợ chồng ông Nhự quay ra. Mấy người hàng xóm quen lệ đến cái sân nhỏ chung của mấy căn hộ, thắp đèn vừa chơi cờ, vừa luận bàn thời thế, cất tiếng gọi ông Nhự. Cường rửa cái cặp lồng xong, quay vào. Nhân nằm ngả trên cánh phản, ngước nhìn cái giá sách và đôi găng da của cha to phộp treo trên tường. — Cường à, các bạn anh giờ thế nào rồi? — Có anh Tùng vẫn hay đến chơi và hỏi thăm anh luôn. — Vẫn đi học chứ? — Em ấy à? Em học ở trường Thăng Long. Còn anh Tùng vẫn học ở Chu Văn An. Anh ạ, bọn trẻ con Tây ở trường Anbe Sarô hồi này nhắng nhít lắm. Chúng em chọi nhau với chúng nó luôn đấy. Nhân hơi nhổm đậy. Vừa định nói thì Cường đã đón trước ý anh trai, cúi xuống: — Anh ngủ đi, em đi báo tin anh về cho anh Tùng biết nhé. Nhân duỗi thẳng tay chân, lim dim mắt. Nghe thấy tiếng Cường hì hụi bơm xe, tiếng bánh xe lăn qua cái sân có đám các ông hàng xóm đang chơi cờ tướng; thi thoảng lại lọt vào căn buồng một lời bàn về thế sự: — Xe háptrác đêm hôm nay nó quần ở đâu mà dữ thế? — Ôi dà, hai tuần mà đã phải tuyên bố bỏ ngỏ thành Pari cho Hítle thì còn cóc gì là nước đại Pháp nữa mà còn hung với chả hăng! https://thuviensach.vn CHƯƠNG 2 "Mình nhớ Hà Nội quá! Chưa đến giờ học đâu. Ta làm một cuốc xe ngắm cảnh phố phường đi. Nhân nói, Tùng gật đầu, đủn đuôi xe và khi Nhân bắt đầu guồng bàn đạp, Tùng liền phóc lên poócbaga. Chiếc xe tòng tọc thế mà bon. Chắc là do Nhân khỏe. Hôm gặp Nhân, Tùng không nhận ra được bạn. Hai năm qua, Tùng vẫn nhỏ nhắn như cũ. Còn Nhân thì như to cao lên gấp rưỡi. Có điều không khác trước là tính tình vẫn điềm đạm, hiền từ, ít nói. Chiếc xe đưa họ xuống Ô Đồng Lầm, sang Ô Cầu Rền. Và ngay lập tức, Nhân rơi vào trạng thái tâm lý ngẩn ngơ vì thất vọng. Có gì khác đâu. Vẫn là những bến ô tô khách ồn ào, bụi bậm. Vẫn là những cửa ô lầm lụi, san sát những căn nhà ổ chuột, nghèo nàn xơ xác. Vẫn là những bóng người dật dờ, rách rưới. Và khi ngược lên, đến khu phố Tây ở phía Nam Tràng Tiền, đập vào mắt Nhân vẫn lại là sự cách biệt đẳng cấp lồ lộ: vẻ tự thị, kiêu căng của những đại lộ rộng thênh xanh um cổ thụ và những biệt thự kiến trúc kiểu cách nhiều tầng, nhiều góc cạnh, kín cổng cao tường. Cứ tưởng đêm toàn quốc kháng chiến, đại pháo ta từ Pháo Đài Láng rót về đã san phẳng, đã quét sạch cả bè lũ quan chức thực dân rồi! Không có gì khác cả! Phố khách vẫn những tên cửa hiệu sơn bóng, thếp vàng, trên cái quầy hàng chễm chệ tượng ông Phật béo to bụng, cạnh là cái bình rượu thủy tinh rắn hay một lồng chim bạch yến; và sâu vào bên trong https://thuviensach.vn nữa là cái bàn thờ thần tài lúc nào cũng đỏ lựng một ngọn đèn y hệt một giọt máu đọng. Không có gì khác cả! Những xóm nghèo chen chúc nhau sau những dẫy phố sang trọng. Những bãi rác ngập ngụa, sặc sụa mùi xú uế. Những dòng nước thải ngầu bọt đen sì rác rển. Bên cạnh những nhà hàng, cao lâu, tửu điếm mới khai trương, nầm nập người vào ra, thơm sực mùi nước hoa đắt tiền. Phải đến khi xe đi vào những phố nhỏ ở gần chợ Đồng Xuân, Nhân mới thấy như được an ủi. Ngày chưa kháng chiến, có lần thầy giáo Thiệu, thầy dậy tiếng Pháp, dẫn bọn Nhân đi chơi, chỉ cho họ những căn nhà cổ còn sót lại từ đầu thế kỷ. Đó là những căn nhà so le, như diêm chồng lên nhau, tầng dưới có cửa lùa bít kín, tầng trên có gác xép trổ một ô cửa sổ con con. Những căn nhà ấy còn mang dấu vết thời Kinh kỳ, Kẻ chợ, nhìn nó mà lòng thấy nao nao, như gặp lại một kỷ niệm, một ký ức thật thân thương. Kẻ một nét thẳng góc ra Bờ Hồ, chiếc xe ngược lên khu phố buôn bán. Nhân cố đạp thật nhanh. Mặc dù vậy, Nhân vẫn nhận ra những con phố vừa chật hẹp vừa ngắn ngủn với các cửa hàng kề sát nhau này đã khác trước rất nhiều rồi. Hàng đầy ứ trong các tủ kính, tràn cả ra các vỉa hè. Ban ngày mà đèn quảng cáo vẫn nhấp nha nhấp nháy, và người thì chen lấn, xô đẩy đi lại mua bán, như tranh cướp, như trong một cơn kinh động tâm thần. — Ra đường Hàng Gà, cậu. Nhẩy qua đường tầu điện, chiếc Sămpionna đưa đôi bạn ra đường phố khác. Chuyến tầu Phòng đang vào ga, ngược chiều với họ. Cả hai có cảm giác xe đạp của họ đứng yên một chỗ. Thì vừa lúc ấy, rúc lên một tiếng còi cảnh sát. — Ê! Định chạy à? Hai người xuống xe. Nghe thấy một giọng Tây nói tiếng Việt, họ quay lại. — Căn cước đâu? Sáp tới họ là một tên culít Tây to béo, râu xồm, nách cặp cái dùi cui sơn trắng, mặc bộ đồ trắng, áo cộc tay, quần cộc ống. Hắn lực lưỡng như một https://thuviensach.vn võ sĩ nhà nghề. Cả con mắt hất lên nhìn Nhân cũng là con mắt hằn thù nhìn địch thủ trên võ đài. — Chúng tôi là học sinh... Tùng nói tiếng Pháp. Tên culít xem giấy, rồi ngoắt đi, đuôi con mắt kéo một vệt dài. Tùng nhảy lên sau xe: — Thằng Đờ Gátxơ đấy, có nhớ không, Nhân? — Tớ ngủ mê cũng thấy nó. Không ngày nào bà Nhự hàng xóm không réo tên nó mà chửi. Tây ăn bánh đúc, Tây ăn thịt chó, Tây ăn mắm tôm, Tây giả cầy. — Thằng con nó giờ ngông nghênh lắm. — Thằng Đờ Lanay ấy à? — Ừ. — Nó vẫn học ở trường Anbe Sarô? — Vẫn học ở đấy. Nhưng phất phơ ra vào Sở Cẩm như chuột. Tệ nhất là nó rất hay tụ tập một bọn trẻ con Tây đón đường bắt nạt học sinh Việt Nam chúng mình. — Hừ... Để nó đấy. Chiếc xe lăn theo chiều xoải của một con dốc nhẹ, qua phố Yên Ninh, phố hàng bún, ra đường Quan Thánh, dưới những tán bàng cao vút. Sao lại có những cây bàng già như thế! Chúng như đổi dạng, đổi hình, cao vổng, tít trên cao lợp một vòm lá hung hung đỏ. Gió hồ Trúc Bạch tạt vào mặt họ, lạnh rượi cùng với mùi than nồng của nhà máy điện Yên Phụ. Cái nhà máy làm ra dòng ánh sáng mà đen sì, lầm lầm một khối nặng nề. Tùng biết rất rõ cái nhà máy này. Bố Tùng làm thợ đốt lò ở đó. Từ nhỏ Tùng như đã ngửi thấy mùi than lửa nồng khét qua những câu chuyện buồn tủi, qua cuộc đời lầm than của bố. Tùng trầm ngâm, không hay nói, nhưng bên trong là một tâm hồn giầu xúc động. Học giỏi đều các môn tự nhiên và xã hội, nhưng Tùng yêu nhất môn sử ký và quốc văn. https://thuviensach.vn Nhỏ nhắn, gầy yếu, đi đôi dép da mòn đứt quai hậu, ngồi sau xe Nhân, Tùng vừa trò chuyện với Nhân, vừa nhìn cảnh hai bên đường. Tùng thân với Nhân từ hồi học tiểu học. Nay Nhân về, Tùng mừng lắm. Hai đứa tìm đến thầy Thiệu dậy Pháp văn, nhờ thầy xin cho Nhân trở lại học tiếp đệ lục. Trường cũng mới mở lại. Thầy Thiệu có uy tín với giáo giới, thân quen với ông đốc. Thành ra, Nhân được nhận vào học ngay. Trước cửa trường túm tụm học trò quanh các hàng kẹo kéo, thịt bò khô, ô mai, táo dầm. Ông hàng thịt bò khô quen thuộc, mắt viền vải tây điều, tay dẻo kẹo dúi dúi chai dấm trắng xuống đĩa nộm, mặt ngẩng lên, tươi cười nhìn Tùng: — A! Có ami [3] mới, hả? Hai đĩa cho hai cậu nhé! — Cám ơn bác! Nhưng để hôm khác ạ. Tùng đáp, trống trường vừa nện thùng thùng. Mảnh sân đầy gốc me, gốc bàng, nhộn nhạo. Tùng và Nhân vội ôm cặp chạy lên lớp. Họ suýt vập phải một người béo lùn, đầu cắt bốc, hai mắt thô lố. Đó là tổng giám thị Cẩn, học trò thường gọi là Cẩn Cáo vì tính hay xoi mói, thù ghét học trò của ông. Lớp đệ lục a ở tầng hai. Ba cái cửa sổ mở đón gió, một ngọn me la đà run rẩy. Nhân ngồi ở bàn cuối, cạnh Tùng. Vừa nghe điểm danh, Tùng vừa nghển ra cửa sổ. Hồ Tây, một mảnh gương lớn, bát ngát, lóng lánh những vệt nắng xa xa. Bỗng, rụp. Nhân vội kéo Tùng đứng dậy. Đứng trên bục giảng là một ông giáo gầy đen, hai con mắt trắng dã săm soi, chòm cằm đen pha bạc, kết thành đót như râu dê. Đó là ông giáo Tiết. Chòm râu tượng hình khiến lũ học trò nghịch ngợm tinh quái tặng cho ông cái tên kép: Tiết Dê. Ông đậu cử nhân văn chương Pháp, nhưng mộng thành triệu phú và lại dậy môn lịch sử. Ông Tiết nổi tiếng vì độc ác, đánh học trò không bằng thước kẻ, không béo tai, mà lại bẹo đùi non chúng. Lia mắt nhìn, thấy học trò đứng nghiêm không nhúc nhích, ông mới gật đầu cho chúng ngồi, rồi ông bẻ khục một viên phấn và ném mạnh một đầu https://thuviensach.vn mẩu xuống cuối lớp. Đó là thói quen, là cố tật của ông. — E hèm! Vậy là giờ lớp ta thêm một trò nữa, một con chiên lạc đàn đã trở về. Trò Nhân! — Prờ-rê-dăng! [4] Một học sinh gầy nhom, hai con mắt to ngơ ngơ, ngồi trước Nhân bỗng vụt đứng dậy, cùng với một tiếng đáp thật dõng dạc. Mặt ông giáo Tiết ngớ ra một giây rồi đổi ngay sang hầm hầm: — Ai gọi anh! Anh Nguyễn Quốc Nhân? — Thưa thầy, con tưởng thầy gọi con. — Tôi đang nói về trò Phạm Xuân Nhân, hiểu chưa? — Dạ, hiểu. Có tiếng cười khúc khích. Ông giáo Tiết đập cái bàn đánh thình: — Đơ dê-rô! Hai điểm không! Ngồi xuống! Hãy coi chừng! Tôi cần nói để các kẻ phản nghịch hãy dờ hồn. Và những kẻ giờ còn u u mê mê hãy tỉnh ngộ. Ngừng lại, có lẽ vì cảm thấy như đã quá lời và lộ liễu, nên ông liền hạ giọng: — Các anh cần ý thức rằng: lúc này đây, tương lai nước nhà hiện nằm trong tay các anh. Tự tay các anh, các anh hãy tự mở lấy cánh cửa đời để hưởng hạnh phúc và nhận lấy bổn phận, trước hết là gia tăng nỗ lực chấm dứt cuộc chiến tranh huynh đệ tương tàn, tiễu trừ cộng sản, thống nhất sơn hà, nêu cao lá quốc kỳ nền vàng ba sọc đỏ. Vậy cho nên, cần phải có một thái độ nghiêm chỉnh. Dừng lại, ném nốt mẩu phấn còn lại về cuối lớp, ông giáo chuyển sang giọng ôn tồn: — Thôi, hôm nay tôi nói đến thế thôi. Còn để các anh tự ngẫm nghĩ... Giờ, ta vào bài học. Lớp học im phắc. Tùng ngọ nguậy, quay sang Nhân, gặp cái nháy mắt của bạn. Cậu khẽ nhún vai, rồi vội quay lên. Cử chỉ coi thường nọ của Tùng không qua được mắt ông giáo Tiết. Xoa xoa hai bàn tay theo thói https://thuviensach.vn quen, khom lưng, kéo ghế, mắc mục kỉnh, ông giáo chõ xuống cuốn sổ điểm đã mở rộng trên mặt bàn. — E hèm! Nào, một câu hỏi để kiểm tra bài cũ: “Lịch sử hình thành kinh đô Thăng Long”? Dọn giọng, rồi ngẩng lên, lia hai con mắt khim khíp qua từng khuôn mặt học trò, tủm tỉm cười trong cái thú mèo vờn chuột, cuối cùng cái nhìn của ông dừng lại. Và Tùng bỗng thấy khuỷu tay Nhân huých nhẹ vào sườn mình. Yên tâm đi, Nhân! Liếc sang Nhân, cái nhìn của Tùng như muốn nói vậy. Rồi cậu đứng phắt dậy, như đã đoán trước sự tình, rằng cậu sẽ bị ông giáo nổi tiếng hay trù úm học trò này” bỏ bom”, trả thù vặt đây. — “Lịch sử hình thành kinh đô Thăng Long?” Thế nào, anh đã nghe rõ rồi chứ, anh Vũ Tùng! — Dạ, thưa thầy, rõ ạ. — Anh trả lời được chứ? — Dạ. Thưa thầy... Được ạ. Ngập ngừng tí chút, hai con mắt lướt cái nhìn xuống mặt bàn, rồi ngước lên thật nhanh, như đã lấy được đà, giọng Tùng cất lên thật gẫy gọn và trong trẻo: — Thưa thầy, thủ đô Hà Nội của chúng ta nằm giữa đồng bằng rộng bát ngát, tâm điểm của các vòng bán nguyệt những sơn mạch Tản Viên, Pháo Sơn, Tam Đảo. Tựa lưng vào Phong Châu, Thăng long, Đông Đô, Hà Nội nhìn đến tận cùng của cõi Việt Thường. — Tờ-ré biêng.[5] — Thiên nhiên và con người ở đây đã tạo nên bao cảnh trí đặc biệt: sông hồ, đầm, cây, hoa, phố phường. Lịch sử đã ghi nhận, đất Thăng Long Hà Nội đã có người ở ít nhất là từ thời kỳ đồ đá mới. Đến năm 1010, sau hơn nghìn năm chiến đấu không ngừng, với chiếu dời đô của vua Lý Công Uẩn, người Việt ta đã hiên ngang từ miền núi đá Ninh Bình trở ra đóng đô ở giữa đồng bằng để tỏ rõ ý chí kiên cường oai dũng của dân tộc mình. — Anh Tùng... https://thuviensach.vn — Dạ, thưa thầy, con chưa nói hết. Ông giáo Tiết nhíu mày, cắn môi, lừ lừ hai con mắt. Giọng cậu chàng này nghe hào hùng đấy, nhưng vẻ như ẩn chứa một ý tưởng bất kham, muốn vượt ra khỏi khuôn khổ của sách giáo khoa? Kìa, cậu chàng đang say sưa miêu thuật những chiến công hiển hách chống quân Nguyên, Minh của người Hà Nội. — Học sinh Vũ Tùng! Ông giáo vội quát to một tiếng. Không kịp nữa rồi. Tùng đã chuyển sang chuyện nghĩa quân yêu nước tiêu diệt tên quan ba thực dân Frăngxi Gácniê ở Giảng Võ và mười năm sau, ngay mười chín tháng năm, năm 1873, đánh úp viên quan tư thực dân Hăngri Rivie ở Cầu Giấy. Thậm chí lúc này giọng Tùng càng như có vẻ sôi sục, hào hứng hơn: — Hà Nội khi văn vẻ, lúc hùng dũng, nhưng đời đời kiên trinh bất khuất. Tự vệ thành hoàng Diệu và Vệ quốc quân trẻ tuổi với bom ba càng, lựu đạn tự tạo và súng khai hậu đã vây hãm kẻ thù suốt hai tháng ròng, nêu cao khí tiết: Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh. Ấy là cuối năm 1946... — Pình! Lần này thì mặt cái bàn bị cú đập bật tung lên những mẩu phấn vụn. Và hai con mắt kính trễ xuống tận mũi, không còn giữ được bình tĩnh nữa, ông giáo Tiết gầm: — Phản nghịch! Phản nghịch! Học sinh Tùng! Ai dậy anh những điều như thế, hả? Ai dậy anh? — Thưa thầy... — Câm mồm! Muốn chết, hả! — Thưa thầy... Thưa thầy, đó là sự thực lịch sử. — Thưa thầy, đúng như thế! — Đúng thế đấy ạ. Đảo mắt nhìn quanh, thấy lũ học trò của mình lúc này là những cái mặt ngẩng lên đầy vẻ kiêu hãnh, khoái trá, thậm chí như thách đố, như trêu https://thuviensach.vn ngươi thầy, ông giáo liền nghiến chặt hai hàm răng. Rồi ngồi phịch xuống ghế, ông thở hắt ra. Vừa lúc có những tiếng ồn ào ở lớp bên cạnh. Rồi cầu thang rầm rầm tiếng guốc dép. — Cháy Nhà dầu Shell ở hàng bột rồi, các cậu ơi! Có tiếng một học sinh nào đó vừa gào ở dưới sân trường. Mồ hôi rịn nhơm nhớp cái trán hằn mấy nếp nhăn, ông giáo Tiết nhìn ra cửa. Học sinh từ các lớp đã tuông ra đầy sân trường, đang nhôn nhao, chen đẩy, hò reo rầm rĩ. Và chẳng còn cách nào cản ngăn được nữa, học trò lớp ông cũng đang đứng cả dậy, ào ào chen ra hai cái cửa lớn: — Hoan hô! — Cháy Nhà dầu Shell rồi! Hoan hô! — Bra-vô [6] cháy! Cháy nhà dầu cung cấp săng nhớt cho ô tô, tầu bò của Tây rồi, anh em ơi Ngồi lại trong lớp học, ông giáo Tiết chỉ còn biết giận dữ với cái bàn. *** — Mình đã bị bêu riếu, Tùng ạ. Ông giáo Tiết bảo mình là con chiên lạc đàn mới trở về. Nghĩ mà ức! Tùng ngồi trên khung xe, cặp sách đặt trên tay lái, ngoái lại: — Hừ, ông thầy ấy, ai còn lạ! — Nhưng cậu đã trả món nợ đó cho mình. — Ý nghĩ thú vị đấy! — Thú vị cái gì? — Tớ tưởng nòi bốcxơ [7] nhà cậu chỉ quen đấm, ít chịu để cái óc nó tập thể dục - Tùng cười - Nhưng mà Nhân này, lúc ấy, tớ còn một mưu đồ khác nữa kia: Tớ muốn để thầy, để mọi người hiểu chúng mình. Chúng mình không ra được Việt Bắc tham gia kháng chiến, chúng mình ở lại Hà Nội bị bọn lõ và lũ Việt gian tạm chiếm đâu có phải là những kẻ đớn hèn. Chiếc xe lăn ra một mặt đường rộng. Bỗng Nhân lạng xe vào sát dệ đường. Một chiếc xe đạp nhãn Mécxiê màu mận chín vượt lên, chạy song https://thuviensach.vn song với xe Nhân. Tùng quay sang, nhận ra đó là xe của thằng Tấc. Tấc con nhà Nghĩa Lộc hiệu kim hoàn phố hàng bạc. Tấc béo lùn, trắng trẻo mặt sữa, bộp như quả bưởi. Diện ra diện. Quần gabađin. Áo trắng pôpơlin săngpho. Be rê lệch. — Đi trước đi, mày - Nhân hất hàm. — Tao muốn nói chuyện với chúng mày. - Tấc hãm xe. — Nói gì? - Tùng hỏi. — Tao đề nghị nên hòa giải. Tao cũng không ưa lão Tiết dê. Nhưng, nên thức thời. Chúng mình, những trang thiếu niên của đất ngàn năm văn vật đâu có chịu lép. Nhưng, bây giờ là lúc ta cần sự bình yên, bình yên để trau dồi lấy cái vốn văn hóa, để sau này phụng sự quốc gia. — Quốc gia? - Tùng hỏi. — Đúng thế! — Nhưng mà là quốc gia nào, tao hỏi? Tấc bóp chặt phanh xe, há mồm, ngớ người. Một chiếc xe cũ kỹ ghi đông tay ngai đã dướn lên, bên phải xe Nhân. — Anh Tuấn! Nhân reo. Người đi chiếc xe đó là một thiếu niên trạc mười bẩy mười tám tuổi, da ngăm, cao dong dỏng, mặt hơi dài, hàm răng trắng đều. Anh là học sinh đệ tứ. Có thời gian ông Thân là thầy dạy anh tập bốc, tập đua xe, đá bóng. Nghe nói, trước cách mạng tháng Tám năm 1945, anh có chân trong tổ chức học sinh cứu quốc ở trường Bưởi. — Nhân mới về à? — Vâng. Anh Tuấn à, dạo này anh đang tập môn gì đấy? — Dạo này anh bận nhiều việc gia đình quá! Tùng quay sang: — Vừa rồi ai đốt Nhà dầu Shell ở hàng bột đấy, anh Tuấn? — Chắc là quân ta thôi. — Thì ai chẳng biết là quân ta. Em muốn hỏi anh... — Anh thì biết cóc khô gì! https://thuviensach.vn Tuấn đáp, tủm tỉm cười. Bỗng, cả ba chiếc xe cùng dừng lại. Mấy anh em cùng xuống xe. Họ nhìn thấy, cách xe họ chừng ba chục bước, đứng sẵn hơn chục thiếu niên Tây. Một đứa cao lớn bằng Tuấn, tóc hung, cổ gà chọi, tay khuỳnh khuỳnh, hai con mắt ngổ ngáo, bước từ bờ hè xuống, đứng ở cạnh đường, vẻ chờ đợi. — Bọn học sinh trường Tây Anbe Sarô đấy! Tùng ôm cái cặp, lui lại sau xe Nhân. Tuấn nhẩy lên xe, đạp thẳng tới chỗ tên tóc hung, phanh xe, chân chống đất, nhìn nó: — Nào, muốn nói chuyện đàng hoàng với nhau thì hẹn trước, đừng làm nhau bất ngờ. Nhân đưa cho Tùng cái cặp của mình, đạp lên, mặt đỏ dừ: — Anh Tuấn, để em cho chúng một bài học. Thằng tóc hung thấy cái vẻ đàng hoàng của Tuấn, huýt một tiếng sáo, lập tức cả bọn Tây trẻ con định đón đường bắt nạt học trò Việt Nam, biến ngay vào một cái cổng biệt thự gần đó. https://thuviensach.vn CHƯƠNG 3 "Giang Sơn, Liên Hiệp, Tia Sáng, Sinh Lực, báo mới đây. Thông cáo của bộ chỉ huy Pháp: ở xứ Thái Trắng, các lực lượng Liên Hiệp Pháp vừa rồi đã có cuộc giao tranh quyết liệt với các phần tử Việt Minh! — Báo mới đây. Cựu vô địch Đông Dương, võ sĩ Vĩnh Nguyên đã hồi cư về với chính nghĩa quốc gia: Đờsenhăng và Căngto, cựu vô địch Pháp quốc và Bắc Phi nay mai sẽ so găng biểu diễn tại võ đài Thủ đô! — Thời mới đây... Quốc trưởng Bảo Đại sắp ra thăm bắc hà. Vụ cháy Nhà dầu Shell đang được điều tra cấp tốc. Các cơ quan an ninh và dư luận chính giới cho rằng, rất có thể đây là một vụ đột kích táo tợn của Việt Minh! — Thuốc ho bà Lang Trọc đây! Dầu cù là, thuốc ghẻ, thuốc sâu quảng, sâu răng, hôi nách, hắc lào hiệu nghiệm nhất Bắc Kỳ, nhì Đông Dương đây... Giữa những tiếng rao quảng cáo thuốc khàn rè của một gã đàn ông và tiếng rao lanh lảnh của các chú bé bán những số báo buổi chiều, một ông sẩm vẫn dẻo tay kéo nhị, cất giọng khê nồng và hào hứng: Hà Nội như động tiên sa/Sáu giờ tắt hết đèn xa đèn gần/Vui nhất là chợ Đông Xuân... Ngồi cạnh ông sẩm, trong cái toa xe điện lỉnh kỉnh những quang gánh, thúng mủng, ông Thân lơ đãng nhìn cảnh phố phường. Tiếng chuông tầu leng keng, tiếng bánh xe tầu rít trên đường ray và những âm thanh hỗn tạp trên toa tầu khiến cho không khí sinh hoạt ở những nơi con tầu đi qua thật https://thuviensach.vn sự là thêm phần vui vẻ náo động. Ông Thân thích đi tầu điện. Đi tầu điện có cái thú là được tiếp xúc một cách trực tiếp với đời sống thật. Như lúc này đây, tầu về tới hàng bông thì có hai người đàn ông ăn mặc theo lối tây lên tầu. Lên tầu là hai người cứ toang toang như chốn không người. Thôi thì đủ chuyện. Cháy Nhà dầu Shell phố hàng bột và tài xuất quỷ nhập thần của Việt Minh. Việt Minh có mặt ở khắp nơi trong thành phố rồi. Thì đấy, vì sao mà có truyền đơn, có cờ đỏ sao vàng ở chợ bưởi, ở đuôi cá... Mải mê dõi theo câu chuyện của hai người đàn ông cho tới lúc tầu đến Cửa Nam, nghe rộ lên tiếng trẻ con rao báo, ông Thân mới như chợt giật mình, tỉnh thức. Chà! Thì ra cái tin hôm rồi bà Nhự nói hóa ra là thật! Võ sĩ Vĩnh Nguyên, người bạn thân thiết của ông từ thủa thiếu thời đã hồi cư, đã trở về thành phố thật rồi! Nhưng mà trở về rồi để lại tiếp tục mở lò võ, lên võ đài trong cái thành phố địch tạm chiếm này ư? Ông vì mất liên lạc với tổ chức, không kịp ra được với kháng chiến, đành phải ở lại với kẻ thù; chứ còn người đã ở bên ngoài vùng tự do chẳng lẽ lại tự nguyện nhẩy vào cái lồng chật hẹp tù túng này? Ý nghĩ của ông Thân đứt đoạn. Khuỷu tay một gã đàn ông mới lên tầu, ngồi cạnh ông vừa thúc vào mạng sườn ông, khiến ông thấy tưng tức. — Ê! Lão già! Lui ra cho tao ngồi, mày! Nghe một tiếng quát gằn, quay lại, ông Thân nhận ra đó là một gã trai trẻ, vóc hình kềnh càng, da đen cháy, môi thâm sì, mặc bộ quần áo vàng lính Bảo Chính, trên vai đính chiếc lon cai. Đã dùng khuỷu tay thục vào mạng sườn ông, gã còn lên giọng thô lỗ nạt nộ ông. Chưa hết. Yên vị rồi, gã liền quay sang hai người đàn ông đang trò chuyện vui vẻ với nhau ở bên hàng ghế đối diện, hất hàm, thật trơ trẽn: — Hai ông này bộ ăn cơm quốc gia thờ ma cộng sản hay sao mà ca ngợi Việt Minh dữ vậy! Hai người đàn ông nọ thấy vậy liền im bặt. Và tầu vừa chớm vào ga Hàng Cỏ, họ liền bảo nhau rời bỏ con tầu bằng cách nhảy xuống tầu ngay khi tầu chưa dừng hẳn. Bảo Chính đoàn, tổ chức lính tráng gồm toàn bọn du thủ du thực tay sai của Tây. Hơi đâu mà dây với chúng. Đó cũng là ý https://thuviensach.vn nghĩ và cách ứng xử của ông Thân với gã cai Bảo Chính này. Nhưng mà, hình như cây muốn lặng mà gió chẳng đừng; thấy ông càng nhún nhường thì hắn càng lấn tới thì phải. — Tao bảo ngồi lui vào nữa kia mà. — Thì tôi đã ngồi sát vào tận cửa đây rồi. — Lui nữa ra! Cho bố mày ngồi chứ! — Ông không nhìn thấy à? Còn chỗ nào nữa đâu mà lui? Quả thật là đã bị ép chặt vào vách tầu, hết chỗ lui rồi, nên ông Thân chỉ còn cách nhịn nhường là đứng dậy. Vậy mà lạ chưa, đúng lúc ấy gã Bảo Chính cũng khuỳnh hai tay, ngông nghênh phắt dậy. Về chiều cao, gã nhỉnh hơn ông, nhưng bề ngang hắn to gấp rưỡi ông. Tô điểm cho thói bạo ngược của gã là hình hai con rồng giương vây, xòe vuốt, nhe răng xăm từ mu bàn tay lên tận khuỷu tay. Chống tay lên sườn, hếch cái cằm lấm chấm những chân râu đen sì, gã nhìn chòng chọc vào mặt ông Thân: — Thế nào! Không biết bố mày là ai hả? — Nhưng mà... — Dám cãi lại bố mày, hả? — Thì ông hãy... Mở mắt ra nhìn xem. — Nhìn cái mả bố mày, hả! Bộp! Răng nghiến chèo chẹo, gã cai Bảo Chính vung nắm đấm. Bả vai ê ê. Ông Thân bật lui về phía sau. Và trong một phản ứng tức thời, ông giơ tay lên như võ sĩ trong động tác thế thủ. Bịch, bịch... Liên tiếp mấy cú đấm nhằm vào mặt ông của gã nọ đều bị cánh tay ông cản lại. Mấy người đàn bà vội kéo thúng mủng ở sàn tầu, kêu the thé: — Thôi, thôi, ông cai. Ông tha cho bác ấy. — Chạy đi, bác gì ơi! — Khổ quá! Tầu đã chật! Có đau không, bác ơi! Đấm với thêm một quả nữa, gã Bảo Chính lại chống tay lên sườn, xịt một tia nước bọt: https://thuviensach.vn — Tiên sư thằng già! Mày không lạy ông ba lạy ngay tại đây, ông đánh cho mày về chầu ông bà ông vải nhà mày!. Hai con mắt trắng dã hất lên, gã nọ dấn thêm một bước. Và tưởng rằng gã chỉ dậm dọa vậy thôi, có ngờ đâu, gã áp sát vào ông rồi chỉ tay vào mặt ông, giật giọng ra lệnh: — Thằng già! Nghe đây! Quỳ xuống! Quỳ! Tình thế căng thẳng. Mấy người đàn bà vội xô lại, che chắn cho ông Thân, rối rít lạy van gã cai. Thôi thì một sự nhịn chín sự lành. Ông Thân nghĩ vậy nên lùi thêm một bước. Nhưng ông Thân lùi một bước thì gã cai hung hãn lại gạt mấy người đàn bà nọ, lấn thêm một bước và xem ra càng lúc càng hùng hổ, ngạo ngược hơn. Cuối cùng, thì đã hết chỗ để lùi rồi, sau lưng ông Thân đã là cái cửa và bậc lên xuống toa tầu và tầu thì đang vun vút chạy qua vùng hồ bảy Mẫu. Đưa mắt nhìn mấy người đàn bà ở phía trước, ông Thân nhận ra, họ đang muốn chia sẻ với ông niềm xót thương, ái ngại và vì vô cùng lo sợ, nên họ đang muốn ông thừa cơ lúc tầu đang qua vùng hồ vắng vẻ này, hãy nhẩy tầu trốn tránh đi! Thoáng chút đắn đo hiện lên ở cái nhíu mày, ông Thân kéo lại cái gấu áo săng đay, đưa tay xoa mặt; và giữa lúc mọi người tưởng ông sẽ nghe theo họ, sẽ lủi ra cửa, nhẩy xuống tầu, thực hiện kế sách trốn chạy, thì lạ chưa kìa, ông né mình, nhích lên nửa bước, ngả bàn tay, cất giọng phân trần thật từ tốn: — Các ông các bà ở trên tầu chứng kiến câu chuyện xẩy ra từ đầu đến cuối nhé. Tôi đã nhường nhịn hết mức mà anh này không biết điều, cứ lấn lướt. Bây giờ xin phép bà con... Để tôi cho anh ta biết... Thế nào là phép lịch sự. Thoắt cái, ông Thân dấn lên. Gương mặt ông lúc này lặng lẽ, thản nhiên, nhưng rõ ràng là hết sức kìm nén. Cặp mắt đang chúc xuống của ông hất lên một cái nhìn thật oán giận và quyết liệt. Nửa người trên đang trong tư thế đứng thẳng bỗng như hơi chùng xuống, rồi thật bất ngờ, dựng đứng đôi vai lên, ông nhao tới phía trước cùng với hai bàn tay nắm lại và một quả đấm múc hất ngược lên, nhằm trúng quai hàm gã cai Bảo Chính. https://thuviensach.vn — Hự! Không sao có thể kịp chống đỡ. Quả đấm múc hất lên quá bất ngờ, lại vừa mạnh vưà hiểm quá thể. Cây thịt người gã cai Bảo Chính nẩy lên tưởng như đụng tới nóc toa tầu, rồi rơi đánh ạch xuống sàn tầu. — Úi giời ơi! Không khéo cậu chàng về với ông bà ông vải mất rồi! — Hà hà... Đánh được người mặt đỏ như vang. Còn bây giờ xem mặt đã vàng như nghệ chưa nào! — Thằng này là con nhà kim hoàn Nghĩa Lộc, đăng lính Bảo Chính để bợ đít Tây đây, bà con ạ. Toa tầu inh ỏi khoái trá. Gã Bảo Chính vẫn nằm im bất động. Ông Thân bình thản kéo lại gấu áo. Anh sẩm từ nẫy im bặt, chợt nổi cơn phấn hứng, người rún rẩy, tay cò cưa, miệng lại dẻo ngọt véo von: Hà Nội như động tiên sa Sáu giờ tắt hết đèn xa đèn gần Vui nhất có chợ Đồng Xuân Mùa nào thức nấy xa gần đến mua Cổng giữa có chị hàng dừa Hàng cau hàng quýt hàng dưa hàng hồng.... Tầu vào Ga Vọng. Chụp vội cái mũ cát lên đầu, ông Thân xuống tầu. Mấy người đàn bà nhìn theo ông, vẫn chưa hết kinh ngạc: Trông ông ấy hiền lành mà bạo tợn quá nhỉ! Một người đàn ông mặc áo vét len, ngồi ở đầu toa phía sau, suốt từ lúc xảy ra chuyện vẫn im lặng, giờ gấp tờ báo, đút túi, gật gù: — Các bà không biết võ sĩ Thân nổi tiếng đã từng thượng đài so găng với thằng Đờ Gátxơ võ sĩ à? Trêu vào mẹ mướp thì sơ có ngày, người xưa nói cấm có sai câu nào, có phải không, các bà! *** Đúng là người đã đấm ngã tên cai Bảo Chính hung hăng càn rỡ trên toa tầu điện nọ là võ sĩ Thân. Võ sĩ Thân, ông Phạm Xuân Thân, cha đẻ của Nhân ngay từ khi còn trẻ, vào làm thợ ở hãng Avia, vốn là người say mê https://thuviensach.vn chơi nhiều môn thể thao. Thiên bẩm bắt nguồn từ huyết thống gia đình sẵn có nên ở bộ môn nào ông cũng đạt thành tích cao. Giải nhì cuộc thi chạy 100m vượt rào, vào chung kết nhảy cao ở mức xà 1, 65m, bằng chân đất, với lối chính diện quay người cùng với một sĩ quan Pháp trên là Găngđông đồng chiếm giải quán quân Hà Nội năm 1939. Chưa hết, năm 1940, ông cũng đã từng đọ vành xe đạp với các cuarơ danh tiếng như bồng, cống, Lộc... Trên đường đua lòng chảo Hà Nội. Khoác áo tuyển thủ Bắc Kỳ, ông đã từng chạm trán với võ sĩ Khánh đại diện Trung Kỳ trong cúp vô địch Đông Dương; từng được bạn bè thân mật gọi là Thân bốcxơ vì đoạt giải vô địch Bắc Kỳ hạng gà [8] năm 1941. Tuy nhiên kỷ niệm đáng nhớ nhất với ông và cũng vì vậy mà dân chúng hà thành càng cảm mến ngưỡng mộ ông, là do ông đã có lần đọ găng với tây culít Đờ Gátxơ và không chút để hổ thẹn danh hiệu võ sĩ người Việt mình trên sàn đấu. Chà! Tây culít Đờ Gátxơ, vô địch xứ Brơtanhơ nước đại Pháp, có cú đấm mạnh có thể giết chết một con bò mộng, huênh hoang tưởng là ăn sống nuốt tươi ngay được, vậy mà cuối cùng cũng có lúc sơ hở, bị dính đòn đau, đành chấp nhận thủ hòa với ông, một võ sĩ Việt trẻ tuổi chưa mấy tên tuổi thì hiển nhiên là một sự lạ rồi! — Bác Thân đã về rồi đấy à? Ông Nhự đang tra dầu vào ổ trục chiếc xích lô thấy ông Thân từ ngõ đi vào liền ngẩng lên. Cạnh ông, bà Nhự đang lóc xóc trút hầu bao đếm tiền trên cái mẹt để cạnh chiếc xe, miệng làu bàu tức tối đang rủa xả thằng tây culít nào đó. Ông Thân cất tiếng vui vẻ: — Chào hai bác. Bác giai sửa soạn đi làm ca chiều à? Còn bác gái hôm nay hàng họ thế nào? — Bác Thân đã về đấy à! Có gì vui mà trông bác hớn hở thế! Ôi dào, vừa lên đến chợ đã gặp thằng Tây mắm tôm thì còn buôn với bán gì nữa, hở bác! Đổi mặt nhẹ nhõm, không trả lời vào câu hỏi của ông Thân, bà Nhự ngẩng đầu dậy. Ông Thân vội đưa tay lên sờ mặt mình, không đáp, rồi bước nhanh về cửa nhà mình. https://thuviensach.vn Trong nhà có tiếng hai anh em Nhân và Cường. Ông Thân đẩy cánh cửa, bước vào: — Có chuyện gì thế, hai anh em? — Dạ! Không có gì ạ. Nhân gọn ghẽ trong cái bu dông dạ tím, cổ áo sơmi carô bẻ phủ ngoài, mắt lấm lét, hai tay thu thu dưới gầm bàn học. — Sao thế? Ông Thân kêu, chợt nhận ra hai má Nhân có vết bầm và mé bên trái trán nổi một cục u nhỏ. Nhân rụt rè: — Con bị đau... — Đưa ba xem nào? Cường đang soạn sách vở ở bàn bên, quay lại: — Anh ấy đánh nhau với bọn học trò Tây ở trường Anbe Sarô. Mặt nó không nhằm lại nhằm vào bờ tường. — Đưa tay ba xem nào! Ông Thân ngồi xuống, nhấc cánh tay Nhân. Bàn tay phải của Nhân co co. Hốt hoảng ông Nhân nhận ra, khớp ngón tay cái của Nhân đang gập lại tụ máu sưng húp. — Ái ái. — Duỗi ra thử xem nào! — Không duỗi ra được ạ. — Im... Im... Cường, lấy cho ba lọ cồn. — Ái, ối, đau lắm! Ngoài cửa bỗng có tiếng bà Nhự: — Chuyện gì thế, mấy ông con? Ông Thân quay ra: — Thằng Nhân đánh nhau với trẻ con Tây, khéo gẫy ngón tay cái mất, bà ạ. Ông Thân vừa dứt lời thì người đàn bà đã loạt xoạt bước vào. Ghé xuống cạnh Nhân, nhanh nhẹn đỡ bàn tay có ngón cái sưng húp của Nhân, bà https://thuviensach.vn gượng nhẹ đặt nó lên mặt bàn. — Để yên! Để yên! Chị mát tay lắm, đừng sợ. Ối! Nhân chỉ kịp bật lên một tiếng kêu và rụt phắt bàn tay lại, trong khi khắp người mồ hôi đổ ra như tắm. Ông Thân kinh hoảng, đứng bật dậy. Chỉ có Cường là nhẩy cẫng lên, vừa reo vừa vỗ tay ầm ĩ: — Khỏi rồi! Hay quá! Khỏi rồi! Ngơ ngác, Nhân đưa bàn tay lên nhìn. Không thể hiểu nổi. Một phép lạ đã xuất hiện. Ngón cái tưởng sẽ suốt đời mang thương tật thế là đã duỗi ra được, tuy vẫn còn ê ê đau và ngường ngượng. Bà Nhự cười: — Tôi đoán nó là cái sự sai khớp và chữa liều theo mẹo của các cụ tôi ở nhà quê, nghĩa là đặt nó lên, ấn thật lực một nhát cho nó vào khớp, mấy ông con nhà võ sĩ ạ. Ông Thân cảm động: — Cám ơn bác nhé - Rồi quay lại với Nhân - đấm bừa thì gẫy tay như chơi đấy. Phải học, phải tập thì mới đánh được chứ! Cả một nghệ thuật đấy, con ạ. *** “Cả một nghệ thuật đấy, con ạ” câu nói ấy ngân nga mãi trong óc ông Thân. Kể cả khi bà Nhự đã ra về và ông Nhự vào chơi. Hai ông bạn láng giềng vẫn có thói quen ngồi uống trà và đàm đạo tối tối với nhau. Mùa đông thì ở trong nhà, mùa hạ thì ở trên gác thượng. Họ vốn là tri kỷ, ít ra đã chục năm nay. Rót chén trà cho ông Nhự, ông Thân ngồi lặng lẽ. Ông nhớ tới chuyện xảy ra trên tầu điện vừa rồi, lòng vẫn thấy áy náy thế nào. Thật tình, đó là chuyện vạn bất đắc dĩ. Ông là võ sĩ. Võ sĩ đấm nhau trên võ đài, có tiếng còi, tiếng cồng trọng tài đàng hoàng kia. Đó là một bộ môn thể thao nghệ thuật, khỏe, đẹp và cao thượng. Đâu có phải là thứ võ biền có thể đem dùng bất cứ chỗ nào. https://thuviensach.vn — Hừ, thời buổi nhố nhăng này sao nẩy nòi lắm đứa du côn thế không biết. Ông Thân buột miệng than. Ông Nhự đặt chén nước, vòng hai tay ôm cái chân co: — Thì thời buổi thằng lên làm ông, ông thành thằng mà bác! — Hôm nay, bác có đi làm không? Nghe mọi người bàn về vụ cháy Nhà dầu Shell ghê quá! — Đúng là xôn xao lắm. Và phấn khởi nữa chứ, bác! Mà không phải là quân biệt động ta xuất quỷ nhập thần thì còn ai vào đây nữa. — Bên hãng tôi, lão chủ có vẻ hoảng. Hôm nay nó lệnh cho cai cất những cái bồ đựng roi đi rồi. Nghĩ mà ức. Cứ năm thước lại có một cái bồ đựng roi để cai ký rút ra đánh thợ cho... Thuận tiện. — Thế thì nó coi mình quá con trâu, con ngựa còn gì! — Một bận, tôi ức quá, theo anh em đón đường đánh cho lão cai bân một trận. Chuyện ở cái hãng Avia của ông Thân, ông Nhự đã nghe nhiều lần rồi. Ông cười hờ hờ: — Ấy, ngoài kia cứ nện khỏe vào là trong này chúng nó co vòi lại cho mà xem. Hờ hờ... Mà bác Thân à. Không hiểu sao, cứ thi thoảng tôi lại ngủ mê thấy cáí trận bác thượng đài so găng với cái thằng Đờ Gátxơ. Chà! Cái lúc nó bị bác ghi điểm, bác có biết bọn tây đầm chúng rú rít kinh sợ thế nào không? Ông Thân cắn môi: — Thật ra, hồi ấy lúc đầu nghe nó thách võ sĩ người Việt mình lên võ đài, tôi cũng ngại. Trước nay, tây nó có thèm đấu, nói cho đúng nó có cho mình đấu với nó đâu. Lần này nó cũng chỉ coi như đấu biểu diễn thôi. Ngại là ngại thế. Sau mình mới nhớ tới một câu nói của một võ sĩ da đen. Anh ta tên là Giô Lui, vô địch thế giới hạng nặng. Bác có biết, anh ta nói thế nào không? Chỉ trên võ đài chúng tôi mới có quyền công khai đánh lại người da trắng! https://thuviensach.vn — Chà! — Buổi ấy thật tình tôi ở vào tâm trạng vô cùng căng thẳng! — Là người xem mà có lúc tôi còn nghẹn thở nữa là. Bác có biết không, hôm ấy, Nhà hát Lớn như nứt ra vì chật ních Tây đầm. Chúng chiếm hết tầng dưới, đẩy dân mình ít tiền lên tận nóc Nhà hát. Ôi chà! Chúng xì xồ tíu tít bắt tay, ôm hôn thằng Đờ Gátxơ suốt hành lang, đầy tiền sảnh. Vào hiệp một, xem ra bác và nó hai bên còn dò đòn nhau. Bắt đầu vào hiệp hai, thấy nó đấm như mở máy, mà bác thì cứ lùi, nên tôi càng lo. Nhất là khi thấy bọn đầm áo trần vai hở ngực, chúng đút cả hai tay vào mồm huýt sao inh ỏi cả nhà hát, cổ vũ cho thằng Đờ Gátxơ, cứ như hối thúc thằng này ăn gỏi bác vậy! — Phải công nhận Đờ Gátxơ là dân bốcxơ lão luyện. Cách đánh của nó vừa già dặn vừa thận trọng lại rất táo bạo. Còn về kỹ thuật thì phải nói là chuẩn mực, cổ điển, mà lại rất bay bướm, đẹp mắt nữa chứ. — Thề... Làm sao mà bác vẫn cứ ngang ngửa được với nó. Ở hiệp mấy nhỉ? Ở hiệp mấy mà bác có một cú đánh mà khán giả hoan hô rầm trời lên nhỉ? Ông Thân lim dim mắt: — Để tôi nhớ lại xem nào. Ờ ờ... Hiệp bốn. Tôi nhớ là mình sau khi ăn mấy quả đấm nhẹ của nó, cũng nổi cơn, lăn xả vào nó, trả đòn tới tấp, đáo để chả kém cạnh. Còn nó, cậy to con, tay dài như cai đòn gánh, đánh xa áp đảo mình, rồi mỗi lúc một thêm nóng ruột chỉ muốn hạ thủ mình ngay lập tức, nên bắt đầu ra đòn loạn xạ. Nó bị “mái xùy” từ mấy con đầm non mà! — Lúc ấy, đang đánh ở cự ly gần, mình bỗng thấy nó đưa mặt ra sau lưng mình để né tránh, nghĩa là cậu chàng lộ ra chỗ sơ hở rồi; thế là mình lập tức chuyển từ đòn thẳng ra đòn quặt, tay phải vòng ra phía sau tạo nên một cú đánh hất lên. Và kỳ lạ chưa, bỗng nhiên thấy khán giả người mình hô rầm lên theo nhịp ba: Phạm - Xuân - Thân! Phạm - Xuân - Thân! Rồi sau đó tan cuộc, anh em xô lại công kênh mình đi suốt phố Tràng Tiền! — Thật là tuyệt hết chỗ nói! https://thuviensach.vn — Nhưng cú đòn này chỉ có tính chất trình diễn kỹ thuật và khiến Tây nó phải thán phục, phải gờm bản lĩnh mình thôi, cứ không có sức mạnh hạ gục nó được, bác ạ. Trong góc buồng, Nhân và Cường ngồi cạnh nhau vừa cắm cúi làm bài vừa nghe cha và ông Nhự trò chuyện. Có tiếng xe háptrắc gầm xiết ngoài đường phố Sinh Từ. Bỗng Cường ngẩng lên: — Anh Nhân này. Anh Tấc học cùng anh ấy mà... — Sao? — Anh ấy thờ Thần mặt trời, sáng nào dậy cũng nhìn mặt trời, đọc thần chú. — Thằng ấy là cái đồ bị thịt! Hôm qua, cả bọn tao xông vào đả bọn lõ con, trong khi đó thì nó đánh bài chuồn. Mày có biết không? Anh Tùng nhà ta loẻo khoẻo thế mà hăng gớm, cứ vung cái cặp như Quan Vân Trường vung thanh long đao nhé. — Thế anh có định học bốc không? — Học mạnh đi chứ! *** Nửa đêm, ông Nhự tỉnh giấc, đánh cái xích lô đi. Giờ này, khách tầu Phòng về. Gia phả ông Nhự nếu có thì đời đời kế tiếp đều là hạng cùng đinh nghèo khổ. Cụ kỵ, một thước đất cắm dùi không có. Bố ông Nhự từ thời trước cách mạng Tháng Tám năm 1945, chịu không nổi cảnh tổng lý ức hiếp và lệ làng nhiêu khê, đã đâm ra thành phố, gia nhập đội ngũ những người lao động cùng khổ nhất -kéo xe tay. Ông bố chết, ông Nhự kế nghiệp cha. Lại ngửa ngực, ráo phổi mà kéo. Lại nát gan bàn chân trên đường đá răm. Lại bỏng rộp da chân trên mặt đường nhựa nóng cháy. Chung quy trước sau, đời cha cho đến đời con, bố ông Nhự và ông Nhự chỉ là đem cái sức lao động của mình ra mà bán cho người đời để kiếm ăn lần hồi thôi. Xe phải thuê. Thuê được chiếc xe không dễ. Phải có thẻ căn cước, phải lo lót đầy đủ cho cai ký, phải được chủ xe tin cậy. Hồi đầu, chưa được thuê xe, ngày ngày, ra quán cơm đầu phố ngồi, chờ anh xe nào nghỉ, https://thuviensach.vn xin chạy vài cuốc kiếm cơm, rồi trả lại với mấy xu gọi là vi thiềng. Vài năm quen thuộc dần, mới xin được làm culi xe chính ngạch. Từ nghề culi xe tay chạy bộ chuyển sang nghề xe xích lô đạp chân có đỡ vất vả hơn. Nhưng vẫn là cái kiếp culi xe, chịu mọi sự khinh miệt và bị culít bắt phạt như cơm bữa. Ông Nhự có năm con. Cả năm đứa đều rách rưới nhếch nhác, đứa bán báo, đứa đánh giầy, đứa theo mẹ chạy chợ. Đưa đón xong mấy lượt khách từ tầu Phòng về, thấy trời vẫn mù mịt khói sương, ông Nhự cho xe chạy ra đường Gămbetta trước ga Hàng Cỏ. Rồi từ đó, xe ông rẽ ngoặt liên tục. Qua những con phố ngời ngời những dòng ánh sáng điện nối nhau lung linh như những vòng cung lửa. Qua những dãy phố sương đêm ngưng quanh những bóng điện đường âm u tịch mịch. Cuối cùng xe ông Nhự đi vào một con phố nhỏ, thưa thớt nhà cửa, thấp thoáng đôi ba bóng đèn đường. Quen thuộc các ngõ ngách phố xá, như người chủ quen thuộc căn nhà của mình, nhưng ông Nhự rất thích đến những phố nhỏ, nhất là vào những giờ này. Những con phố nho nhỏ thoáng chút hắt hiu, tách ra khỏi bối cảnh nhộn nhàng hỗn tạp, với bầu không khí riêng biệt, thật êm ả, thanh bình Con người lao động thô tháp này hóa ra lại là một người có tâm hồn, yêu thích sự dung dị, thân mật, êm đềm? Hay là đi vào trong những con phố nhỏ này, ông tránh được cảnh phải động chạm, giáp mặt với bọn Tây say đi chơi đêm; bọn này không chỉ dở trò ăn quỵt, lại còn lợi dụng bóng đêm hoạnh họe, hành hạ người ta nữa kia? Cũng có thể! Chà! Những con phố nhỏ! Như con phố này đây. Chỉ có độc một số nhà. Với một bức tường dài kiên cố, cao vót, đỉnh cắm mảnh chai, chằng chịt dây điện. Nó chính là cái nhà pha Hỏa Lò, nơi giam giữ những người bị Tây bắt. Tây bắt những ai? Côn đồ du thủ du thực, thì đã đành. Nhưng còn những ai nữa? Năm ngoái, cũng chập này, ông Nhự đánh xe qua đây thì thấy có hai bóng người nhẩy từ trên đỉnh ngọn tường cái nhà pha giam giữ người kia xuống. Thì ra đó là hai anh cán bộ Việt Minh hoạt đông trong nội thành bị Tây bắt đêm ấy vượt ngục. Hai anh đã gặp chiếc xích lô của ông Nhự đang dong duổi trên đường mà như có chủ tâm đón đợi họ. https://thuviensach.vn Phố nhỏ thanh vắng và các cuộc gặp gỡ bất ngờ! Nhưng đêm nay thì hình như không còn là bất ngờ nữa. Ông Nhự vừa ghé xe vào một gốc cây bằng lăng, thì từ bóng đêm đã bước ra một bóng thiếu niên tay xách một bọc vải nặng. Im lặng, ông Nhự quay xe. Chiếc xe lăn bánh, lặng lẽ như con thuyền trôi đi trên một dòng chảy êm xuôi. Qua những con phố vàng ngời ánh điện quanh . Qua phố Tràng Thi rợp bóng cổ thụ. Cửa Nam vắng ngơ. Một cái đầu tầu hỏa phụt lên trời một làn khói đen hú còi qua đầu phố Khâm Thiên. Nhận ra hơi gió lạnh rượi vừa chờm vào da mặt, cả ông Nhự và cậu thiếu niên ngồi trên xe mới biết rằng, họ sắp ra tới ngoại vi thành phố; đây là vùng hồ bảy Mẫu. — Sao các chuyến tầu dạo này đông khách thế, bác Nhự? — Nó bắt lính ở nhà quê tợn quá! — Bác có tin gì thêm về đám người hồi cư về tập trung ở Nhà cầm đồ Vạn Bảo không? — Có cả một số trí thức, nhà báo, nhà thể thao! Thiếu niên quay lại. Đó là một khuôn mặt trẻ trung nhưng rắn rỏi. Ông Nhự cúi thấp xuống sát tay lái: — Chú Tuấn này, các anh trên dặn chú phải đẩy mạnh phong trào học sinh, thanh niên. Trong họ có nhiều khuynh hướng, nhưng phải tập hợp họ lại. Truyền đơn, tôi để ở dưới đệm xe, lúc xuống xe, chú lấy đi luôn. — Vâng. — Vụ Nhà dầu Shell ta an toàn cả chứ? — An toàn cả, bác ạ. Một chuyến tầu Nam từ Cống Vọng lên, huýt còi tu tu, sầm sập lao nhanh bên phải chiếc xích lô. https://thuviensach.vn CHƯƠNG 4 Cái ngõ Tầu đối diện nườm nượp người vào ra ăn sáng ở cửa hàng mì vằn thắn. Bên này, bà hùy bún ốc đang thổi lửa nồi riêu. Mùi xôi dừa thơm bùi ở đầu phố bay lại. Hè phố lẹt xẹt tiếng lê dép. Sớm bừng ông Nhự đánh xe về. Người trong ngõ đã đi làm, đi chợ. Ông Thân cũng đã đi, buồng he hé cửa mở. Dừng xe ở sân, ông Nhự nhận ra đứa con gái đầu lòng của ông đang từ cái vòi nước ở trước cửa nhà ông Thân, chạy về. Nó vừa chạy vừa cười nắc nẻ. — Gì thế? Nguyệt, mày không đi chợ với bu mày à? — Bố! Bố ơi, bố lại mà xem, anh Nhân... Con bé lúc lắc cái đuôi tóc xòe như đuôi chim câu, mắt nở tròn xoe, vui thích. — Xem cái gì? — Các anh ấy làm cái gì mà cứ huỳnh huỵch, huỳnh huỵch... Ông Nhự ngây người. Huỵch! Bịch! Huỵch! Bịch! Những tiếng động từ nhà ông Thân vọng ra nghe thật rõ. Rón rén, ông bước lại cửa nhà ông hàng xóm. Trong căn buồng hẹp, đồ đạc đã được thu gọn, hở một khoảng trống bằng hai chiếc chiếu ở giữa nhà. Cường đang hí húi lục cái ngăn kéo tủ, lôi ra lúc một quả bóng tennít, lúc một chiếc vợt bóng bàn. Trên cái bàn nhỏ la https://thuviensach.vn liệt sách báo. Ở đó, Tùng đang ngồi chăm chú đọc một cuốn sách, chẳng để ý tới ai. Nhân đứng ở giữa nhà, đang tới tấp thoi vào một cái bao cát buộc dây thả từ xà nhà xuống, cách đất chừng một thước. Xùy! Bịch! Xùy! Bịch! Xùy! Xùy! Đôi chân Nhân nhún nhẩy chuyển quanh cái bao cát. Mắt Nhân gườm gườm. Hai nắm đấm dứ dứ rồi phóng ra bất ngờ, liên tiếp như mưa một hồi, rồi lại co về thế thủ. Cái bao cát quay tròn, bung bênh. Sau cùng, bị một cú đấm quá mạnh nó văng ra gần tới mặt Tùng, lúc hết đà quay lại, rơi phịch xuống đất. — Úi chà chà! Thật là một quả trái phá! Tùng ngẩng lên, reo. Rồi chợt phất tờ báo. — Nhân ơi, có một bài báo rất hay. Nhân ghé lại gần bạn, thở hổn hển, ngực mặt đầm đìa mồ hôi. Tùng cúi xuống trang sách: — Một khía cạnh của quyền anh: Trò bịp. Ví như võ sĩ người Italia Primô Cácnêra.. Cao 2m05, nặng 130 kg. Thực ra chỉ là võ sĩ hạng xoàng. Nhưng các ông bầu và ban tổ chức đã bố trí cho Primô gặp những võ sĩ dễ bảo - những vó sĩ này ăn tiền, vờ ngã lăn ra, vờ bị nốc ao, để Primô chiến thắng và nổi tiếng. Nhưng chỉ một năm sau, Primô gặp Mắc Beơ, Mắc không dễ bảo, nên đấm Primô liên tiếp, và hạ đo ván Primô... Nhân đứng dậy, nhấc cái bao cát, buộc lại: — Tớ sẽ thành võ sĩ để phụng sự sự thật. — Nhất định phải thế! Chân Nhân lại bắt đầu nhún nhẩy. Hai nắm đấm lại như hai cái chầy máy. Cái bao cát lại quay quay. Ông Nhự ngó vào, cười: — Nhân! Làm gì mà như choi choi thế. Định nối nghiệp ba cháu chắc? Nhân ngừng tập, quay ra: — Bác Nhự, bác vào uống nước ạ. — Nước nôi gì. Hôm nay các cháu nghỉ học à? — Chúng cháu sửa soạn đi cắm trại. https://thuviensach.vn Ông Nhự ngồi ghé xuống phản, đỡ chén nước Tùng đem lại: — Trông cháu tập, bác lại nhớ hồi ba cháu còn trẻ. Đúng là con dòng cháu giống thật. Anh cả Dư của cháu cũng là một tay cừ khôi trong làng bốc, nhưng nổi danh nhất là môn đua xe. Chà! Ba cháu dành dụm tiền mua cho anh được chiếc xe nhãn Supe Gơlốp cà rịch cà tàng, thế mà cũng dám đua với các danh thủ như Mạc Đình Trường, Giang Long Phúc và cả những cuarơ nhà nghề trong quân đội Pháp như Bêđiô, Perô toàn xe thượng thặng. Nhiều hôm cậu cả ngã, xây sát hết cả người, tôi phải sang lấy thuốc đỏ bôi cho đấy! — Cháu nhất định noi gương anh cả cháu! Cường nói. Ông Nhự chẹp miệng: — Còn các cháu có biết không? Sau trận ba cháu đấu với tây Đờ Gátxơ, Thống sứ Bắc Kỳ là thằng Tôlăngxơ và lão chánh mật thám ácnu căm lắm, Trong khi đó báo chí bắc Trung Nam nhất loạt tung hô ba cháu thật hả hê, coi ba cháu như thần tượng của làng bốc nhé! — Thằng culít Tây Đờ Gátxơ chắc bây giờ vẫn còn uất ba cháu lắm!! — Chắc chắn là thế rồi! — Chỉ tiếc là từ sau trận đấu với Đờ Gátxơ, nghe đâu là bọn chủ hãng Avia nó thông đồng với bọn culít, trù dập ba cháu ghê lắm. Thậm chí nó còn dọa đuổi việc nếu còn đấu với Tây. Do vậy, có lẽ là phẫn chí, nên ông gần như không lên đài nữa, chỉ huấn luyện anh em tập tài tử thôi. Đang lúi húi lục lọi cái ngăn tủ, Cường bỗng quay lại, vứt pạch xuống đất một chồng ba bốn cuốn sách: — Đây rồi! Nhân, Tùng ngoảnh lại. Chà! “Thuật đấu quyền anh”, “cách tập tạ”, “Thuật sống lâu”, “Quyền anh, môn thể thao khỏe, đẹp”. Và một cuốn an bom toàn ảnh chụp thời võ sĩ huy hoàng của ông Thân và bạn bè. Vồ lấy từng cuốn sách, Tâm trí Nhân lập tức như mê man. Tuổi thiếu niên đã đến thời kỳ bột phát từ thể chất tới ý chí và nghị lực? Hay niềm tự hào về người cha và tinh thần tự cường đã bừng dậy trở thành một nguồn https://thuviensach.vn lực mạnh mẽ trong Nhân, sau những ngày sống với cuộc kháng chiến của dân tộc trở về? Nhân không còn là cò hương, không e lệ, sợ sệt nữa. Nhân không thích vẻ mềm mại, ẻo lả. Nhân ưa vẻ đẹp khỏe mạnh. Hấp dẫn Nhân lúc này là những thân hình lực sĩ nở nang cường tráng. Những làn da nâu bóng đồng hun. Những bắp tay, bắp chân cuồn cuộn. Những sinh lực tràn trề ở một thể trạng khỏe khoắn, dẻo dai, với một tâm hồn nghĩa hiệp, cao quý. Tràn vào trong Nhân cả cái không khí hào hùng thượng võ, cùng không khí sôi động pha sắc màu huyền thoại của đấu trường cùng các bóng hình võ sĩ oai hùng uy vũ như các siêu nhân. Ông Nhự nhấc cuốn an-bum, giở xem từng tấm ảnh võ sĩ, chốc chốc lại chậc chậc, xuýt xoa! Tùng nhìn ông xích-lô: — Bác Nhự ơi, có bao giờ bác bị bọn culít, bọn Tây say nó ăn quịt, nó đánh không? Ông Nhự gập cuốn sách ảnh: — Cơm bữa! Cái hồi còn kéo xe tay mới cực. Vô tình, đặt cái càng xe lên bờ hè là ăn phạt, ăn đá liền. Còn Tây ấy à? Nó lên xe, bắt mình kéo ngang cái càng xe ra cho nó ngồi thật bảnh chọe. Chạy nhanh mấy nó cũng dộng giầy đinh xuống sàn xe: “A lê! Vít vít!” Nhanh lên! Nhanh nữa lên! Không nhanh là nó chồm lên túm cổ mình, đấm tát liên chi hồ điệp. — Thế mình chịu ạ? — Thì... Nói chung mình ở thế yếu thì cũng đành chịu vậy chứ biết làm thế nào. Tuy vậy, cũng có lần, kéo chú mày ra một bãi vắng.”Xuống xe đi, ông”. Bảo nó thế. Nó còn ngơ ngác. Thì hự... Một cái độn gối. — Ha ha... - Cường bật tiếng cười. — Bác có võ à? - Tùng hỏi. — Có chứ. Võ Việt Nam. Vật, gồng đứng, gồng ngồi... — Cháu có thấy bác tập bao giờ đâu? https://thuviensach.vn — Ấy thế - Ông Nhự cười - có những miếng võ nhỏ, có những miếng võ lớn. Có cuộc đấu trên võ đài, lại có cuộc đấu chẳng lên võ đài. Có cuộc đấu đầy người xem. Lại có cuộc đấu không có khán giả, cứ âm thầm nện nhau thôi... *** Nhân cắp cái cặp da, sải những bước dài trên hè phố Quan Thánh. Trời ngả chiều. Gió ẩm mang hơi nước hồ Trúc Bạch thổi nhè nhẹ. Vòm trời lăn tăn những đám bụi than từ lò nhà máy điện Yên Phụ bay lên. Bỗng, Nhân đứng sững. Ba cái bóng trắng vừa nhẩy ra chặn lối, cách Nhân chỉ độ ba bước chân. — A! Thằng Nhân mang xác đến đây rồi! Nhân đưa mắt. Một thằng Tây con: thằng Đờ Lanay, cao lêu đêu, tay chân lợp một lớp lông lá hung hung đỏ. Hai thằng khác thấp hơn, một thằng béo lùn, một thằng to con, da vàng mũi tẹt, điệu bộ ngổ ngáo. Chúng đều là học sinh trường Tây Anbe Sarô. Tuần trước, chúng xô ra chặn đường một tốp nữ sinh. Nhân đang đạp xe từ trường về, gặp cảnh nọ, liền nhẩy xuống cùng với các bạn quần nhau với chúng một trận. Ngón tay cái trật khớp sau được bà Nhự chữa kiểu dân gian khỏi là từ trận ấy. Giờ, chúng đón đường, trả thù Nhân đây! Nhân rút tay ra khỏi túi quần, đặt cái cặp xuống đất, khuôn mặt tròn vẫn tỉnh không: — Các cậu định làm gì thế? Đón đường à? Không quân tử! Thằng to con nhếch mũi: — A! Định giảng đạo đức, hả? Một thằng khác phẩy tay: — Không phải nhiều lời. Nhân rút đôi găng mỏng trong túi, xỏ vào tay: — Vậy phải có điều kiện. — Điều kiện gì? — Một chọi một. https://thuviensach.vn — Được! — Thua, không được gọi culít. Thằng Tây con nhổ nước bọt, tay đang chống nạnh, xô lại sừng sộ: — Bố mày mà lại chịu thua mày à? Tên béo lùn kéo thằng Tây con: — Khoan đã. Bốc hay Duyđô ? — Món gì cũng cân! - Nhân đáp. Thằng Tây con xấn lên: — Bốc ! Tấng, lấy tao đôi găng! Thằng béo lùn tên Tấng rút từ trong cái túi dết ra một đôi găng nhỏ. Nhân không biết nó. Nhưng nó biết Nhân. Nó là em thằng Tấc học cùng lớp với Nhân. Anh cả nó là gã cai Bảo Chính bữa nọ bị ông Thân dậy cho biết phép lịch sự ở trên toa tầu điện. Nó biết chuyện nọ. Nó định trả thù cho anh nó chăng? Vậy là cuộc đấu trả thù bắt đầu rồi. Không phải là đấu trên võ đài. Không có trọng tài. Không khán giả. Đây là cuộc đấu nhỏ ngoài vòng dây võ đài. Phải đấu. Phải thắng! Để cho chúng nó một bài học, để chúng cạch hẳn thói bắt nạt, móc túi học trò Việt Nam lấy năm xu quà sáng! Để chúng bỏ hẳn cái thái độ khinh mạn người Việt Nam. Khốn nạn! Tao đã từ ngoài vùng kháng chiến trở về, ở lại trong thành phố này không phải là đã thua bọn lõ và bọn mũi tẹt bán nước chúng mày đâu! Đờ Lanay xông ngay tới, vung hai nắm đấm. Nhân lui vào bờ tường, lại lạng ra vỉa hè. Thằng Tây con cậy sức, đấm mạnh, nhưng không có bài bản. Còn Nhân, Nhân chưa hề ra một trái đấm nào. Nhân chỉ lui, chỉ né tránh. Hai thằng mũi tẹt hí hửng kêu: “cho nó đo ván đi, Đờ Lanay”. Trông như Nhân ở thế thua. Nhân chỉ đỡ, chỉ giật lùi. Nhưng Nhân thấy rất rõ là thằng Tây con phí sức. Một cú đấm trượt là một lần nó mất đi một ít gân cốt, sức lực. Quả là thế! Sau mười cú đấm không trúng mặt Nhân, nó đã thở. Nó thở hồng hộc như trâu cầy ruộng tháng năm. https://thuviensach.vn Đã vậy nó lại quen thói lấn tới, thấy Nhân chỉ lui, nên càng không chú ý phòng thủ. Cái nắm đấm che mặt như đã lơi lơi. Và, kìa, nó đã sơ hở. Cái bản mặt dài như mặt ngựa với cái chóp mũi nhọn lồ lộ như chọc vào mặt Nhân. Không lỡ một giây, Nhân hơi nhoai lên, quả đấm dồn tất cả sức lực, lao thẳng. Bốp! Chưa có quả đấm nào lại bất ngờ như thế trong đời thằng Tây con. Mũi nó đau ê. Mặt nó tối sầm. Nó lật ngửa, lưng đập vào bức tường, choại chân, ệch đít xuống đất. Rồi từ hai lỗ mũi nó, ộc ra hai dòng máu đỏ thẫm. Thằng Tấng vội nhẩy ra giang hai tay trước mặt Nhân: — Khoan! Khoan! Nó đã ngã rồi. Đúng luật... Nhân thu nắm tay lại: — Biết tay nhau rồi chứ? Thằng Tây con tháo găng, quệt máu mũi, lảu bảu: — Đ. M. Mày! Còn gặp nhau mà! Nhân nhấc cái cặp sách. Thằng Tấng cúi xuống nâng thằng Tây con: — Nó là con võ sĩ Thân đấy, mày ạ! Thằng mũi tẹt đứng ở xa, giờ mới mon men lại, xách đôi găng lên, nhợt nhạt: — Xem nó đánh đúng điệu con nhà nòi, chúng mày ạ. Có lẽ nó học ở lò võ sĩ Vĩnh Nguyên cũng nên. Hứ! Cú đấm ác thật. Phải công nhận là đẹp. — Đẹp cái tiên sư mày! Thằng Tây con đứng dậy, chửi, tay gài lại vạt áo, hai mắt đỏ sặc. https://thuviensach.vn CHƯƠNG 5 Ngược với dòng người đi ra hầu hết là thanh thiếu niên, kể từ ngày Trung đoàn Thủ đô rút khỏi Liên khu I, có một dòng người lặng lẽ ngày đêm chảy vào lòng thành phố Hà Nội. Trong cái dòng chảy vào ấy, có đủ các loại người. Không kể các chiến sĩ biệt động, quân báo, các cán bộ vào gây cơ sở ở trong lòng địch, số còn lại cũng chia làm năm bẩy hạng. Có người thù kháng chiến, bỏ kháng chiến về, rắp tâm làm tay sai cho giặc. Có người về chỉ vì sinh kế nghề nghiệp. Lại có người không chịu được cuộc sống gian khổ, thiếu thốn ở ngoài vùng tự do. Có anh về chỉ vì nhớ nếp sống đã quen; nhớ Hà Nội đắm đuối với bao kỷ niệm vàng son, thậm chí nhớ cái thú được ăn một bát phở tái gầu có hành hoa. Cũng có người nhắm mắt chịu cái nhục trở về chỉ nhằm một mục tiêu là theo đòi việc học hành, thâu nhận tri thức đang còn dang dở, những mong mai mốt thành tài góp phần hữu ích cho quốc gia dân tộc. Chiếm số đông hơn cả là những người bị địch bắt được trong các cuộc càn quét vây bủa, bị dồn ép phải trở về. Võ sĩ Vĩnh Nguyên là một trong số đó. Vĩnh Nguyên học quyền anh từ hồi môn võ thuật phong lưu mã thượng này bắt đầu du nhập vào nước ta. Đời võ sĩ, ai đã trải qua mới biết cũng lắm cực nhục. Thoạt đầu, nhập môn thì phải quạt lò, thổi cơm, hầu hạ các bậc đàn anh. Thành đạt một chút thì áo cơm thằng thúc, đành phải sa vào việc https://thuviensach.vn mãi võ kiếm ăn. Tuy vậy, vượt qua tất cả những ngặt nghèo của hoàn cảnh, đến những năm 1936, 1937 thì võ sĩ Vĩnh Nguyên đã nổi lên như một ngôi sao sáng trong làng quyền anh. Năm 1939, ông đoạt chức vô địch Đông Dương hạng ruồi. Dân chúng hà thành hẳn còn nhớ mãi trận ông thắng Panútti, người gốc Italia trong đội quân Lê Dương, trận ông đánh ngã võ sĩ Cămpuchia, đấm bật cả gồng ông Phật võ sĩ này ngậm ở trong mồm, và nhất là trận Saphe, cũng lính Lê Dương hiện đang có mặt ở thành phố này, bị ông lừa miếng, đấm trượt ông, lộn cổ ra ngoài võ đài. Võ sĩ Vĩnh Nguyên hân hoan đón chào cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945 của toàn dân tộc. Chính quyền mới thành lập, ông phấn khởi nhận nhiệm vụ huấn luyện viên trong đoàn thể thao cứu quốc, hăng hái tham gia phong trào khỏe vì nước của thanh niên Hà Nội. Tiếc cái, đêm 19 tháng 12 năm 1946, khi cuộc kháng chiến toàn quốc bùng nổ, ông bị lạc ngũ. Ông bơ vơ, không kế sinh nhai. Kháng chiến, ai học quyền anh mà mở lò? Có đủ lý do khiến ông không yên tâm dứt khỏi Hà Nội. Ông lại mắc bệnh sốt rét. Ông lang thang, vất vưởng ở chợ đại, cống Thần, vùng giáp ranh giữa ta và địch, cuối cùng thì bị địch bắt trong một trận càn và đưa về Hà Nội. Căn nhà đón những người bị địch bắt về hồi cư dài như một căn nhà kho. Lúc này, trời vừa rạng sáng, hơn trăm người đã thức, nhưng vẫn còn nằm ngồi ngả ngốn, co ro tránh cái rét toát lên từ mặt sàn đá. Cả đêm qua võ sĩ Vĩnh Nguyên không ngủ. Nằm yên, cho tới lúc, nghe thấy tiếng bánh xe tầu điện rít ngoài đường phố, ông mới nhổm dậy. Ngồi dựa lưng vào bức tường đá, ông thở như người phải leo dốc. Ông yếu quá. Hai con mắt ông sâu lút. Viền quanh mặt ông là hàm râu quai nón rậm rì. Lúc sau, phải chống tay để đỡ cái bụng quá to, di chứng của sốt rét, ông mới đứng lên được. Hôm nay thế nào thì ông cũng phải rời khỏi căn nhà này rồi. Bọn Tây đi càn bắt được ông và mọi người, lùa tất cả về đây hiển nhiên là sau đó sẽ bỏ mặc họ thôi. Nhưng mà ông sẽ đi đâu bây giờ nhỉ? Tất nhiên, thế nào thì cũng sẽ phải tìm đến nhà ông Thân. Anh em con nhà võ lúc hoạn nạn có bao giờ bỏ nhau! Nhưng mà sau đó bước tiếp sau của sự nghiệp sẽ là thế https://thuviensach.vn nào? Và chẳng lẽ sự trở về mang tính thất bại cay đắng này lại đồng thời là sự cáo chung của một sự nghiệp của ông đã có một thời vàng son lẫy lừng? Vừa đi vừa nghĩ, ông Vĩnh Nguyên lát sau đã tới cái máy nước công cộng ở hè phố. Nghiêng đầu, ông ghé miệng vào cái vòi nước. Lạnh quá, hai hàm răng ông buốt ê. — Ơ kìa, anh Vĩnh Nguyên! — Anh Vĩnh Nguyên đó phỏng? Hai lần nghe thấy tiếng gọi tên mình, ông Vĩnh Nguyên mới nhổ toẹt ngụm nước lạnh, ngẩng lên. Cách ông hai bước chân, một cây thịt đứng sững. To ngang, bụng xệ, áo vét, túi gi-lê thõng sợi xích vàng. Người đàn ông dáng no nê, tay xách cái cặp da bóng lộn, nhìn ông với một cặp mắt to tròn, đầy vẻ sửng sốt và mừng rỡ.”Người này là ai nhỉ mà ta trông quen quen...” Lẩm thẩm nghĩ vậy, ông Vĩnh Nguyên lại cúi xuống cái vòi nước. Lần này ông để dòng nước máy tưới lên chỏm đầu rồi tràn xuống hai bên má mình. Nước lạnh làm tươi trí nhớ. Ông gật đầu như xác nhận. Ký ức ông đã hoàn nguyên. — Anh Vĩnh Nguyên! - Người đàn ông xán ngay đến khi thấy gương mặt võ sĩ thấp thoáng nét tươi tỉnh - Tôi nghe báo chí họ thông báo, liền đi tìm anh. Anh về lâu chưa? Ông Vĩnh Nguyên vắt cái khăn mặt lên vai, ngượng nghịu: — Tôi về được mươi ngày rồi. Tôi bị sốt rét ngã nước. — Rõ khổ. Trông anh, tôi không còn nhận ra nữa. — Nhưng bây giờ thì cũng đỡ đỡ rồi! — Thôi, thế thì cũng là mừng lắm rồi. Bây giờ thế này. à, anh vào nhà lấy đồ đoàn đi. Rồi ta cùng đi. Tôi có cái môbilet đây. Ông Vĩnh Nguyên vào nhà, phơi khăn mặt, chải đầu. Ông lục túi quần áo. Không còn bộ com lê nào. Quần áo lành lặn cũng đã bán hết trong những ngày lưu lạc. Lát sau, ông ra cửa với cái áo dạ màu cứt ngựa Tây cấp cho lúc mới hồi cư. https://thuviensach.vn — Anh cho phép tôi là người mời anh hôm nay nhé. Tôi có một chương trình để đón anh đây, hà hà... Anh Vĩnh Nguyên. Người đàn ông cười dễ dãi, lại tiếp: — Trước hết, tôi muốn anh thấm vào tận dạ dày, lục phủ ngũ tạng cái thanh khí của đất văn vật ngàn năm đã. Phở! Phở nhé! Anh xa Hà Nội có nhớ phở không? Nào, phở Chợ Đuổi, phở Phú Xuân hay phở Tầu Bay, phở Hàng Than... Ôi chao! Nước bọt tứa ra đầy miệng ông Vĩnh Nguyên. Cái giọng của người đàn ông nghe bả lả mà thân thiết. Đất văn vật ngàn năm, người thanh lịch, sành sỏi. Người đàn ông ấy nào có phải ai xa lạ! Tên ông là Ruân, còn gọi là tham [9] Ruân, nguyên sáng lập viên hội quyền anh Hà Nội, ông bầu của các dạ hội thời vui vẻ, trẻ trung Đuycôroay những năm 1936-39. Ông tham Ruân! Thì mới đó chứ đâu đã xa! Sau những cuộc thượng đài, ông Ruân và ông tay khoác tay dong phố và tiết mục không thể bỏ qua là nhẩy xích lô tới các hiệu phở đang nổi danh một thời. Phở! Phở Hà Nội! Dù có đi đâu thì cũng không thể quên. Vì đây không phải là sự đói khát đứng trước cái thèm muốn trần tục của con tỳ con vị cụ thể đâu. Không! Phở là một nỗi niềm rung động đến tận tâm cảm người ta. Phở là một kỷ niệm, một nỗi nhớ quay quắt. Một cố nhân ngày nào cũng cần gặp mặt. Phở, một ám ảnh dai dẳng của võ sĩ, của nghiệp thể thao. Phở! Hãy nhìn các thực khách lẫn lộn không phân biệt sang hèn, từ các ông tham tá, công chức cấp cao com lê cà vạt sang trọng tới anh thợ đốt than đầu tầu nhọ nhem nhọ thỉu, đang chen chúc trong một cái ngõ con con ở phố hàng Khay hay quanh một hàng phở gánh ở ngay lề đường chợ đuổi, để thấy hết cái kỳ lạ đến mức kỳ quái của cái món ăn độc đáo, độc đáo độc nhất vô nhị ở đất kinh kỳ này! Trời ạ! Hút hồn các thực khách này là cái gì thế? Là cái thìa sắt hớt lên một chút nước dùng và chao ôi, mới chỉ xuỵt một hơi thôi mà đã lìm lịm cả tim gan rồi! Phở! Một nhúm bánh, mấy miếng thịt mềm, vài lát hành, tí hạt tiêu, dăm ba lát ớt, cùng với mắm muối, gừng sả... Thường ngày; nghĩa là những thực thể rất đỗi tầm thường thôi, https://thuviensach.vn mà sao tổng hòa lại, lại hóa ra một chế phẩm của sáng tạo thiên tài. Một tổng hợp của các kỳ quan thiên tạo! Ông tham Ruân là người sành phở. Đưa ông võ sĩ xa Hà Nội đã lâu ngày vào quán phở Hàng Than, ông hoa tay: — Phải nói rằng, ta không thể xa Hà Nội được, trước hết là vì cái món... Phở, anh Vĩnh Nguyên à! Môn phở đứng cao hơn hết mọi sự. Ăn bát phở ngon như đọc áng văn hay, gấp sách lại còn dư âm phảng phất khiến ta trầm mặc, nghĩ suy. Phở không còn là một món ăn, một thích thú khứu giác vị giác. Mà là một sự... Phở, một đạo phở như đạo trà, hay nói đúng hơn là một vấn đề. Vấn đề phở! Đại văn sĩ Vũ bằng đã nói vậy đó, anh! Hai tay hai bát mới chỉ có bánh, chen qua gần chục người, ông Ruân mới tới được cạnh ông hàng phở đang phầm phặp thái thịt. “Ông cho hai mỡ gầu, nước trong!” Quanh ông hàng phở gần chục cái bát đã sắp sẵn chờ ông xếp thịt, rắc hành, rưới nước. Ôi chao! Tíu tít, nhộn nhịp vui vẻ quá, lắm công phu quá. Thành ra đưa được hai bát phở ra, ông Ruân toát cả mồ hôi, nhưng mặt mày sung sướng hớn hở như lập được công to. Bưng bát phở, võ sĩ Vĩnh Nguyên bụng réo, mắt hoa hoa. Còn ông tham Ruân thì nhìn võ sĩ, gật gù: — Vẫn còn quyến rũ huyền diệu lắm. Thật là hợp thần khẩu cánh thể thao ta lắm, có phải không, võ sĩ? Hết bát phở thứ hai, hai người khệ nệ ôm bụng ra khỏi quán. Họ tìm đến quán cà phê giảng gọi hai cốc cà phê đen. Căn buồng thấp, tôi tối, nhưng đủ để nhìn thấy những tấm ảnh cắt dán trên tường: các pha đấu quyền anh, lực sĩ ném lao, người nhẩy sào, cô gái lướt ván. Đây là quán cà phê của các nhà thể thao. Trước cách mạng, võ sĩ Vĩnh Nguyên vẫn hay tới đây. Và bây giờ, cũng hệt như khi ăn phở, tâm trí ông lại lâng lâng trong hoài niệm. Mùi cà phê thơm bùi, ngậy, dư vị của nó lưu luyến trên mặt lưỡi, nơi cổ họng, như phả vào tâm hồn ông. Ông tham Ruân rút bao thuốc lá côtáp mời võ sĩ. Mùi thuốc thơm vương vít càng khiến cho võ sĩ thấy đê mê, ấm áp. Ông lặng đi trong trầm ngâm. Soạt một hơi cà phê, ông tham Ruân liếm mép: https://thuviensach.vn — Chà, mùa lạnh về rồi, lại nhớ mùa đấm quá! Khói thuốc phủ mờ gương mặt võ sĩ. Mùa lạnh! Cái không khí heo heo, tê giá. Những dạ hội quyền anh. Ánh đèn lung linh. Tiếng cồng rung không khí. Dáng người võ sĩ hăm hở chui qua giây rinh lên võ đài. — Anh đã dự định lập nghiệp thế nào chưa, anh Vĩnh Nguyên? Chợt như sực nhớ, ông tham Ruân hất hàm hỏi. Lim dim mắt, ông Vĩnh Nguyên búng tàn thuốc, ngẩng lên, dè dặt: — Tôi mới về, lại đang yếu đau... — Thôi, quẳng cái buồn lo, cái đau yếu đi, anh Vĩnh Nguyên! Câu nói như cái lực đẩy ông Ruân xịch chiếc ghế lại cạnh võ sĩ: — Anh Vĩnh Nguyên ơi! Thời kỳ lộn xộn qua rồi. Lại yên ổn, thái bình rồi. Lại tưng bừng hoa lá, vui vẻ trẻ trung rồi! Việt Minh, theo truyền thống, lại kéo nhau lên rừng! Họ còn trường kỳ kháng chiến. Hà! Họ có việc của họ. Còn ta, ta có việc của ta. Có phải không, anh? Không để ông Vĩnh Nguyên nói, ông tham Ruân áp sát vào võ sĩ, hạ giọng: — Anh về tôi mừng lắm, anh Vĩnh Nguyên à! Tôi xin nói sơ qua để anh rõ. Giờ, tôi làm ở Nha Thanh niên thể thao Bắc Việt. Tôi đang tập họp anh em, gây dựng lại phong trào. Anh có thấy quang cảnh phố phường không? Mới mấy năm mà các sự thương mại, kỹ nghệ lại bắt đầu hưng vượng rồi. Các chuyến bay lại thông đường. Nghe đâu lại sắp có cái Á Vận Hội ở Manila bên Philíppin. Cái sự thể thao của ta không thể lẹt đẹt so với các cường quốc được, võ sĩ ạ. — Nhưng mà... Phải cái tôi yếu quá. — Sốt rét ngã nước đó thôi - Ông tham Ruân ngửa người, mặt ông to bự, no nê, phớn phở. Ông cười - Kinôphoóc Đờ Lacơroa tiêm hai đến ba ống là tuyệt nọc ngay! Tôi sẽ bảo ông đốc tờ bạn tôi lo cho anh. Còn bây giờ, tôi muốn nói với anh thế này. Ta phải nhập cuộc, anh Vĩnh Nguyên ạ. Mấy hôm nay, tôi đang định vận động ông Thân, anh nhớ võ sĩ Thân đã từng hiên ngang thủ hòa với thằng Đờ Gátxơ chứ, ông ấy sẽ đứng ra lập Liên https://thuviensach.vn đoàn quyền anh bắc Việt. Để, trước hết, thượng đài chơi với các anh hai Sài Ghềnh, Nam Vang chứ, sợ gì? — Nhưng mà... Một đứa trẻ bán báo vừa lọt vào, huơ tờ báo, liến thoắng: “Tin mới đây! Ngày... Đức Quốc trưởng Bảo Đại ký đạo dụ số 33 ban hành tự do lập nghiệp đoàn. Ngày... Đức Quốc trưởng thăm viếng tỉnh Biên Hòa bị lũ lụt... Tin mới đây!”. Ông tham Ruân mua một tờ báo, cốt để đuổi thằng bé phá đám cuộc trò chuyện. Gấp tờ báo đút túi, ông lại ngả người tới sát ông Vĩnh Nguyên, giọng hạ thêm một cung bậc nữa: — Anh cứ yên chí nghỉ ngơi ít ngày đi. Rồi tôi sẽ xếp việc cho anh, anh Vĩnh Nguyên ạ. Anh ưng thì vào Nha làm việc với tôi. Tôi đảm bảo lý lịch cho anh. Còn bây giờ, trước mắt, tôi đề nghị anh trông coi cái sân vận động hàng đẫy, tức cái sân Xếp tô [10] cho tôi. Rồi anh sẽ lại mở lò. Tôi sẽ đứng ra cổ động. Mọi sự làm ăn sau một hồi ngưng trệ vì cuộc chiến, lại phấn chấn lên thôi. Có phải không anh? à, có khi lại còn có cơ hơn xưa nữa kia. Ta mở mặt với thế giới rồi. Các võ sĩ âu Mỹ không ùn ùn xin vào tỉ thí, tôi chớ kể. Hề hề... Tiếng ông tham Ruân cười át cả tiếng cái đĩa hát buông một giọng hát nỉ non ở góc buồng. *** Quả nhiên là cái thời điểm đảo lộn dữ dội năm 1946 - 1947 đã như trôi vào dĩ vãng, đã chỉ còn lại trong ký ức. Và công cuộc làm ăn ở cái thành phố lớn bị tạm chiếm này lại có cơ rộ lên hào hứng khác thường. Thành phố, chốn phồn hoa, như một cố tật, lại khêu gợi những tham vọng, những thèm muốn vật chất đơn thuần và kích thích mạnh mẽ thói đua đòi hưởng thụ của các tầng lớp thị dân. Không khí phố xá đã trở lại vẻ thanh bình cố hữu. Nữ sinh Trưng Vương mặc đồng phục xanh lam tha thướt trên các đường phố. Các chuyến máy bay đều đặn từ Pari, kinh đô ánh sáng sang, liên tục tung ra những hàng hóa cao cấp đắt tiền, các mốt ăn diện thời thượng. Chợ phiên quanh Bờ Hồ san https://thuviensach.vn sát các sạp mỹ phẩm, nước hoa, phấn sáp, và mũ panama. Bờ tường, gốc cây la liệt quảng cáo các vở diễn mới của các đoàn tuồng, đoàn cải lương với các đào kép mới; cùng lúc các thầy tử vi tướng số, bói toán và các môn phái võ nghệ cũng nô nức xuất hiện xưng danh chiêu mộ môn đệ. Đông nhất là võ nghệ. Dù sao cũng vẫn là thời chiến mà! Thôi thì đủ. Nhu thuật, Duy-đô, võ Ấn Độ, võ Tầu gia truyền. Võ Việt Nam gọi tắt là Vô Vi na. Và bốc ăng-lê. Đặc biệt là bốc. Các võ sư lại đăng nhật trình quảng cáo mở lò. Các võ sinh lại tới tấp ghi tên làm gà các lò võ, hăng hái sắm giầy, mua găng. Sách báo chiếm cả trang lớn là ảnh hình các lực sĩ tên tuổi. Thể thao làm sôi nổi các trang báo Giang sơn, Liên hiệp, Tia Sáng, Tin Mới... Tin tức về môn thể thao quyền anh chạy những tít dài, chữ đậm trên các trang nhất. Võ sĩ Vĩnh Nguyên mở lò tuyển gà. Liên đoàn quyền anh Bắc Kỳ sắp thành lập. Dạ hội quyền anh đã khai mạc tại sân Tòa Thị chính, tại Nhà hát Tây. Những tiên đoán về các ngôi sao mới trong làng đấm. Và những hy vọng ở Á Vận Hội 1952, v.v... Hà Nội đang sống lại, gắng gỏi cho bằng xưa. Thành phố vội vã, cuống cuồng lấp đầy cái khoảng trống của niềm tin. Bởi trải qua những biến động, những gì là tuyệt đối vĩnh cửu xưa kia, nay đã bị nghi ngờ, lòng người đã chẳng còn nguyên vẹn. Hà Nội lại như xưa? Hà Nội đang gắng gỏi để như xưa? Không! Có chăng, Hà Nội chỉ giống xưa vài điểm. Mà giống nhất, y sì như cũ, là thằng culít Tây tên gọi Đờ Gátxơ. Ôi cha! Cái ngày mồng 9 tháng 3 năm 1945 quân Nhật nổ súng đảo chính Pháp rõ ràng người ta thấy nó trần như nhộng, hai tay lông lá giơ lên trời, mặt cắt không còn một hột máu, theo tay chỉ của thằng lính Nhật, hổn hển, chạy về phía nhà thương Đồn Thủy. Tưởng nó chết vùi chết dập ở đâu, hay cút về nước mẹ rồi, nào ngờ bây giờ lại thấy nó đứng dọi mắt cú, khi ở cầu Long Biên, lúc ở chợ Đồng Xuân. To béo, phề phệ. Râu quai nón như râu ngô. Đầu tròn lốc, hai mắt xanh quăng quắc! Tây culít Đờ Gátxơ! Tây ăn khoai cả vỏ, ăn chó cả lông, ăn hồng cả hột. Tây culít Đờ Gátxơ, Tây mắm tôm, Tây ăn quịt. Ấy https://thuviensach.vn thế! Tây Đờ Gátxơ còn là dân làng bốc nữa cơ đấy! Cái súc thịt ấy, bước lên đài, xỏ găng vào hóa ra cũng gớm. Nó đấm ngã cả loạt bọn đồng cân, đồng hạng, những là võ sĩ Lê Dương, võ sĩ Marốccanh, Sênêgale rồi đấy chứ! Có thủ hòa chăng, mà cũng là do võ sĩ Việt Nam, tức ông Thân hôm ấy ăn may thôi. Nghĩ đến vậy mà Tây culít Đờ Gátxơ vẫn còn chưa thấy thỏa lòng, chưa dẹp dược cơn tự ái đâu đấy! Kìa, Tây culít Đờ Gátxơ, hung thần ở cái chợ Đồng Xuân này đang đứng trên đôi chân nhún nhảy. Hay là y nghĩ mình đang ở trên võ đài? Không phải! Thói quen thôi. Chứ y đâu có sao lãng nhiệm vụ của mình. Cái còi lõng thõng trước ngực, khẩu súng ngắn gài bên sườn, chiếc dùi cui cầm tay, y thét: — Ê! Con mẹ kia! Chỗ mày đứng đấy, hả? Đồ con tiều! Tây culít Đờ Gátxơ thông thạo tiếng Việt như người Việt. Hơn nữa, thị hiếu ẩm thực cũng y hệt người bản xứ ở đây. Thành ra trong coi việc an ninh trật tự ở cái chợ này, y đã có thể tận lực phát huy được sở trường, sở đoản của mình. Chà! chợ Đồng Xuân! Cái dạ dầy của thành phố ngốn ngấu đủ mọi sản vật trên đời chính là cái chợ này đấy thôi. Thôi thì đủ. Thịt bò, thịt lợn, thịt gà, thịt vịt, miếng sống miếng chín, muốn gì chẳng có, nhưng kể làm gì! Đáng chú ý là các đặc sản, như cá rô Đầm Sét, tôm ốc Hồ Tây, bánh cuốn Hàng Than, bánh đậu Hàng Bạc, bánh dầy Quán Gánh, bún sợi Đống Mác, bánh cuốn Thanh Trì... Cơ!. Thế đấy, thành ra, hễ cứ thấy ông đội sếp lừ lừ đi đến, nhìn chòng chọc vào món nào, là các bà nhà hàng vội vàng ngọt ngào: “Mesừ măng giê tí ti nhé!” Xin mời ngài cẩm xơi tí chút nhé! Cho nó qua đi. Cho nó xéo đi để còn đốt vía đốt vang. Chứ nó còn ám thì còn xúi cả buổi cả ngày! Lúc này, nghe trong bụng kiến bò, Tây culít liền đi thẳng xuống dẫy quán cuối chợ. Ở đó, bún chả, nem tôm hùm, bún riêu la liệt trên những cái chõng thấp tè. Nhưng Tây culít không thực hiện được ý định. Tựu trung bổn phận vẫn là điều y tâm niệm. Y vội quay ra cửa chợ. Ngoài ấy đang ồn ào. ồn ào, rất https://thuviensach.vn dễ khả nghi. Tháng trước, ông chánh cẩm cho biết một tin tuyệt mật: Thành ủy cộng sản Hà Nội đã vào lại thành, đã lập xong bộ máy chỉ huy. Cửa chợ lúc này ồn ào vì hai chuyến tầu điện bưởi xuống, Bạch Mai lên, gặp nhau. Đám hàng rau dưa cá mú cua ốc lỉnh kỉnh quang gánh đang chen chúc vào chợ. Lại thêm lũ học trò tan học nhẩy tầu điện về. Ba bề bốn bên đen ngòm những người là người. Đường tắc nghẽn, chiếc ô tô nhãn hiệu Tắcxông Avăng đen như con bọ hung của Sở Cẩm, đứng ở phía hàng đường cứ pe pe bấm còi mà không sao nhích lên được. — Ô! Lũ mọi! Tản ra! Tản ra! Tây culít thét. Mặc, cái đám đông vẫn cứ ùn ùn ào ào, rồi tràn lên bờ hè, xô cả vào Tây culít. Tức tối, Tây culít vung dùi cui. Và tất nhiên y không quên quả đấm lợi hại của môn quyền anh nhà nghề của mình. Quả đấm của võ sĩ đờ gatxơ đây, hãy nếm thử cho biết mùi, hỡi lũ mọi An Nam! Quả là quả đấm của Tây culít võ sĩ có hiệu lực. Đường quang ngay. Chiếc Tắcxông avăng rù rì bò lên, chạy qua, phun một luồng khói nhạt Mặt đầm mồ hôi, Đờ Gátxơ cặp cái dùi cui vào nách, quay vào chợ, dạ dày lại nhớ đến cái dự định lúc nãy. Võ sĩ, sau chiến công, đáng được biệt đãi, hậu thưởng quá rồi còn gì! Nhưng võ sĩ chợt dừng lại. Trước y, sau y, bên phải y, bên trái y, đàn ông đàn bà, người già, trẻ con không hiểu sao cứ vừa nhìn y vừa nhe răng ra mà cười, cười hô hố, cười hi hí, cười ngả cười nghiêng, ôm bụng mà cười. — Cười cái gì, đồ mọi! Tây culít chửi. Nhưng mà lạ chưa kìa, chửi rủa thật độc mồm thì cũng thế thôi. Đó, một người đàn bà vừa đặt gánh cá xuống cạnh y, cầm cái nón múc gió quạt, cười phô cả hàm răng đen nhánh. “A! Con mẹ Nhự!” Thuộc mặt, biết tên chẳng sót một người nào buôn bán ở cái Chợ Lớn nhất thành phố này, Tây culít gầm lên khe khẽ. Rồi quắc mắt nhìn người đàn bà bán cá, y tiến lại, hất hàm: — Con mẹ Nhự! Mày cười cái đầu lâu hoa cái ông cụ bà cụ mày, hả! — Ơ, cái ông này hay nhỉ! https://thuviensach.vn — Hay cái mả mẹ mày! Mày tưởng ông không biết à? — Biết cái gì nào? Tôi hỏi ông, luật pháp Nhà nước có cấm người dân... Cười không? Tây culít đỏ hăm mặt. Bà Nhự vuốt quét trầu: — Này, biết điều thì đây làm ơn làm phúc chỉ cho. — Chỉ cái gì? — Cau cảu như chó cắn ma thế thì thôi. Rõ, chân mình thì lấm bê bê. Lại cầm bó đuốc đi rê chân người. Hí hí... Hố hố... Những chặp cười xung quanh Tây culít lại rộ lên. Tuy nhiên dáng chừng cũng muốn kết thúc cái trò vui này nên bà Nhự liền khom người xuống gánh hai cái thúng cá lên và quay lại, nheo nheo mắt nhìn Tây culít, dóng tiếng thật to: — Ông culít ơi! Ở sau lưng ông có cái gì kia kìa! Tây culít quài tay ra sau lưng! Cái gì ở sau lưng y thế này? Roạt! Cha mẹ ơi, một trang giấy lớn. Kẻ nào quái ác và cả gan dán nó lên lưng Tây culít đây? Trời! Kinh khủng quá! Đó lại là tờ thông cáo của Việt Minh với hàng chữ to đậm: “Việt Bắc mồ chôn giặc Pháp”. — Mẹc! [11] Đồ con lợn! Không thể bình tĩnh được nữa. Đã đến lúc võ sĩ phải dùng cả tay đấm, chân đá và mồm liên tục tuôn ra hàng tràng câu, chữ tục tĩu để thỏa nỗi căm giận rồi. — Ối bà con ơi, ông cẩm ông ấy giận cá, ông ấy chém thớt — Cá ông cũng chém! Thớt ông cũng chém! — Ối! Đổ hết thúng cá của tôi rồi. — Chạy đi, Tây culít nổi khùng rồi, anh em ơi! Cửa chợ vãn người. Còn lại những mớ rau, con cá tung tóe trên nền gạch. Bà Nhự ngồi xuống, bắt từng con cá quả cho vào hai cái thúng sơn đen, vừa cười, vừa hờ: — Ối ông culít Tây ơi, làm phúc phải tội thế này đây là ông culít ơi... *** https://thuviensach.vn Chiều, Tây culít Đờ Gátxơ về tới nhà. Nhà y ở phố Gămbetta. Qua hai cánh cổng sắt, nhìn thấy trọn vẹn tòa biệt thự hai tầng, chóp nhọn như nhà thờ. Nhà này vợ y mua lại của một sĩ quan hết hạn quân dịch, về nước. Ả này người Việt, lấy y là đời chồng thứ ba. Ả muốn dựa vào y để trót lọt các chuyến buôn vàng, buôn thuốc phiện từ Nam ra bắc, từ Viên Chăn, Nam Vang về. Ả chết vì tai nạn máy bay năm 1946, để lại cho y một thằng con trai đặt tên là Đờ Lanay. Đờ Lanay từ nhỏ thật sự chỉ sống với bố Tây culít máu gấu. Tập nhiễm tính hung hăng của bố, ngay từ lúc nứt mắt, đang đi học hắn đã nổi danh hay gây gổ và bắt nạt bạn bè. Mệt mỏi, Đờ Gátxơ đứng lại ở cửa buồng thằng con trai lai Việt, nghiêng tai. Cái gì đang xẩy ra ở trong căn buồng? Bịch bịch... Những quả đấm. Tiếng chân lạt xạt và tiếng thở hổn hển cùng tiếng người lào thào: — Thế thế! Đấm thẳng! — Thế! Ấy không! Phải đấm móc! — Không được! Phải nhanh hơn! Luật cấm chơi cùi chỏ, cấm tạt, bổ bằng lòng bàn tay, bằng cạnh tay. Còn nếu muốn vậy, phải nhanh tay để ác bít [12] nó không trông thấy. Thế! Thế! Đờ Gátxơ vặn nắm đấm cửa. Trong căn buồng rộng lát gỗ, ở giữa trải một tấm thảm, có ba người. Hai tên võ sinh choai choai đang tập bốc. Ngồi cạnh bàn nước trên đặt hai chai Uýtxki và Quanhtrô là một người lực lưỡng, nặng gần tạ, quai hàm bạnh, mắt nâu, ria mép chum chủm. Thấy Đờ Gátxơ, người Tây nọ quay lại: — Ô! Chào ông bạn! — Chào võ sĩ Saphe! Lấy lại gương mặt vui vẻ, Đờ Gátxơ bước lại cạnh bàn nước, ngồi xuống. Hai gã choai choai vẫn như hai con gà chọi say máu. Một con gà chọi cổ đỏ hơi ngửng lên, nhác thấy Đờ Gátxơ liền hãnh diện cất tiếng gọi: “ba!” Tức thì con gà chọi thấp mập, mũi tẹt, buông thõng găng, nhìn Đờ Gátxơ, cười nịnh: cháu chào bác ạ! https://thuviensach.vn Đờ Gátxơ vắt chân lên nhau, gật đầu. Saphe quay lại: — Anh uống Uýtxki xếch nhé. Hay Quanhtrô? — Cho tôi xin phép! Nhức đầu quá! — Cậu Đờ Lanay tập tiến bộ lắm - Saphe nói, nhấc ly rượu Quanhtrô thơm phảng phất mùi va ni - cậu Tấc này cũng là một hy vọng của thiếu niên nước Nam. Hai con gà choai đã hết hiệp đấu, ra ngồi nghỉ trên chiếc đi văng da. Đờ Lanay duỗi đôi chân lông lá, tay khuỳnh khuỳnh, vẻ quan trọng. Chân đi giầy da đen cao cổ, mắt cá đính hình ngôi sao, ra dáng võ sĩ quyền anh thực thụ, Tấc mặc quần đùi nâu, sọc vàng, phùng má thở, ra vẻ vừa qua cuộc đấu quyết liệt. — Cậu Tấc... Nhà ở đâu nhỉ?... - Đờ Gátxơ nhìn gã thiếu niên Việt Nam, hỏi theo thói quen nhà nghề. — Dạ! Nhà cháu ở hàng bạc ạ. — A! Dân hàng bạc giầu có, ăn uống gảnh gót, cảnh giả, cái cọng giá đậu xanh còn cắn làm đôi đấy. Tấc cười, má bành rộng: — Bác hiểu người Hà Nội chúng cháu quá. Nhưng chắc bác chưa biết gia đình cháu. Bố cháu là chủ hiệu kim hoàn Nghĩa Lộc đấy ạ. — Ô! Tôi biết! Tôi biết! Có phải cậu là em trai ông hùng đen, hạ sĩ Bảo Chính đoàn không? Chính hôm nọ bạn tôi đã phải đỡ ông dậy vì bị một tay đấm người Việt hạ ngã trên toa tầu điện đấy. Ông là người rất trung thành. Nhưng ông không biết võ nên bị hạ đo ván là phải thôi. Thế cậu học ở trường nào? Tấc đỏ rần rần mặt: — Dạ, cháu học ở trường Bưởi. Nhưng, anh cháu đang xin cho cháu sang trường Anbe Sarô. Em cháu, thằng Tấng cũng có ý định vậy. Chà! Bọn học sinh Việt Nam, chúng nó quấy phá ghê lắm, không thể yên ổn để học thành tài với chúng được, bác ạ. https://thuviensach.vn Đờ Lanay đứng dậy, giấu biến chuyện bị Nhân đánh ngã, chẩy máu mũi, lên mặt hùng hổ: — Bọn chúng hỗn như gấu, ba ạ. Con phải nhờ võ sĩ Saphe để trả thù, để dạy cho chúng một bài học. Tháng trước, con vừa nện nhau với chúng một trận đấy, ba ạ. Saphe đứng dậy, bóng lù lù ở giữa phòng: — Nào, tiếp tục. Ba cháu cũng đã từng là một võ sĩ lừng danh. Để ba cháu xem, uốn nắn nhé. Hai con gà choai lại vào cuộc đấu. Đờ Gátxơ ngả người, hai con mắt lơ ngơ, nửa nhìn, nửa lơ đãng. Hôm nay thật là một ngày quá nhiều ấn tượng nặng nề. Truyền đơn, thông cáo Việt Minh rải rác khắp chợ và dán cả lên lưng y. Chuyện động trời ấy là do từ bàn tay nào vậy? Đắm chìm trong miên man, cho tới lúc bỗng mở choàng hai mắt, Đờ Gátxơ có cảm tưởng như lần đầu tiên nhìn thấy con trai y và thằng Tấc, hai gã choai choai đang vào cuộc đấu; và y như giật thót mình, ngồi phắt ngay dậy. Phải rồi! Hình ảnh hai gã thiếu niên đang tập quyền anh có ý nghĩa gợi mở, giúp y nhận ra một điều quan trọng. Y nhớ ra rồi! Nhớ ra rồi! Chính cái đoạn lộn xộn ấy là lúc chuyến tầu ở bưởi vừa tới cổng chợ và lốc nhốc nhả ra từ hai toa tầu điện là cả một lũ học trò. Phải rồi, học trò. Học trò! Bàn tay Việt Minh đã với tới lũ con nít. Thành ủy của chúng đã ra tay. Ngòi nổ của sự phản loạn hiển nhiên là khởi nguồn từ lũ thiếu niên học sinh thành phố rồi chứ còn gì nữa! Bọn học sinh! Lũ thiếu niên, thanh niên, học sinh, sinh viên! Quả nhiên chúng đã là và sẽ là những thành phần bất trị, không thể coi thường được! Không thể coi thường được! Những ý nghĩ ấy cắn rứt Đờ Gátxơ cho tới bữa ăn tối. Tấc xách găng về. Quanh bàn ăn lúc này chỉ còn Saphe và hai bố con Đờ Gátxơ Gã võ sĩ nặng gần một tạ ngồi xuống một cái là như vặn máy ăn. Gã xúc nhanh như là đấm địch thủ. Gã nhai bít tết như miếng bít tết là kẻ thù của hắn. Trong khi đó, Tây culít chỉ chú ý đến tên Tây lai con. Tắm rửa xong ngồi vào bàn, gã Tây lai con làm bố hắn giật mình. Thằng con lai quả là https://thuviensach.vn trang thiếu niên ngời ngời vẻ tuấn tú và dũng mãnh. Nhất là dũng mãnh. Khuôn mặt nó hơi dài nhưng rất ưa nhìn vì làn da trắng hồng. Tóc nó đen pha hung. Máu Tây hòa với máu Việt, trong nó hiển nhiên là có cả sự nhanh nhẹn, khéo léo, nhậy cảm của dân da vàng và sức bật mãnh liệt của huyết thống gôloa. Nhận ra vẻ kiêu hãnh của bố, Đờ Lanay khoái ngầm trong bụng. Nó hiểu, bố nó muốn vun đắp cho nó. Ở Pháp, đất nước của bố nó, trong các một gia đình có truyền thống, bố đã là đô đốc thì con cũng sẽ là đô đốc. Nhưng bố nó là culít đứng đường, thì chẳng lẽ nó cũng chấp nhận vị trí như vậy? Không! Nối nghiệp cha cũng có nhiều cách. Sở Cẩm có đủ ngón nghề để nó thỏa sức thi thố tài năng. Tiếng Tây nó biết, tiếng Việt nó thạo. Mật thám, phòng nhì, hiến binh, cùng lắm là đứa hỏi cung, tra khảo tù thì cũng vẫn là nối nghiệp của bố. Sức nó dư dả. Mới mười lăm tuổi rưỡi mà nó nặng hơn sáu mươi ký. Cú đấm của bố nó có thể giết chết một con bò mộng. Còn cú đấm của nó hiện thời chẳng lẽ không làm khiếp vía một con bẹc giê! Thấy con trai đang gặm chiếc đùi gà, Tây bố chợt quay sang: — Này, Đờ Lanay, vừa nãy mày nói tập bốc để trả thù... Gã con nhoai cái cổ ngẳng: — Con trả thù thằng Nhân. — Mày đã bị nó cho ăn đòn, hả? Nghe giọng hỏi của Tây bố có nỗi sợ hãi, Tây con liền cúi mặt, nhả miếng thịt gà đang nhai dở, nhú nhí: — Bố nó là võ sĩ Thân, nó được bố nó dạy bốc. Tây bố đặt cạch cái nĩa xuống đĩa. Như là bỗng nhớ trận đấu hồi nào hở mặt bị võ sĩ Thân cho ăn đòn, mặt hầm hầm, y quay sang võ sĩ Saphe: — Ông Saphe, tôi không hiểu tại sao hồi ấy người ta lại cho phép bọn võ sĩ An Nam đấu quyền anh với võ sĩ người Pháp chúng ta nhỉ? Rồi không đợi Saphe trả lời, Tây bố đứng phắt dậy, hất hàm với gã Tây lai con, bất ngờ: https://thuviensach.vn — Nào, Đờ Lanay, xong bữa chưa? Tao với mày đấu. Tao sẽ dậy mày thụi. Đ.mẹ, phải thụi cho chúng nó chừa cái thói chơi chèo đi! Saphe ngả người, chùi mồm, định can: “đừng thế, mất vệ sinh!”thì Tây bố đã quen thói culít, chỉ tay, hất hàm ra lệnh: — Ê! Ông bạn Saphe làm trọng tài! Mười hiệp! Mỗi hiệp hai phút! https://thuviensach.vn CHƯƠNG 6 Buổi sáng Chủ nhật. Ông Thân vừa thức giấc đã nghe thấy tiếng nước dội ào ào ở chỗ vòi nước công cộng. Trời lạnh mà ai đã tắm nước lã sớm thế? Vừa chợt nghĩ ông Thân liền giật mình vì nhận ra tiếng nói của hai anh em Cường và Nhân: — Cường này, tập xe đạp thì phải kiên trì đấy, nhất là với cái xe cà rịch cà tàng của mình. — Anh trông đây này. — Ối, hai cái mông cậu rộp hết lên rồi. Tắm đi, chốc nữa vào nhà, tao rắc thuốc suyn-pha-mít cho. Đau không? — Không. Em tập ở pít xong lại tập cả đường dài. Có đủ cả Tây, cả người mình tập. Cả anh Ngô Văn Lai, Mạc Đình Trường nữa. Anh Lai cho em theo. Cũng kéo, bám, núp lách, bứt, phá như ai. Bọn nhà giầu toàn xe Uragô, Pêlítxiê thượng thặng, giầy mũ, quần áo mua đủ bộ. Thấy em quần đùi cộc, đầu trần, đi chiếc Sămpionna, họ xì mũi, cười nhạo: “Mày đi dò mìn đấy à!” — Kệ họ! — Tập đua mệt thật, anh Nhân ạ. Đi được vài chục cây, mắt hoa, mồm đắng, nước bọt đặc quánh, hai bắp đùi cứng đơ nặng như hai cái chĩnh không chịu guồng nữa. Thế mà hồi trước ba đã đạp vào tận Sài Gòn đấy! https://thuviensach.vn — Cứ phải cố, phải đổ mồ hôi, xương máu ra mới thành tài được, Cường ạ. — Anh nhai cái gì đấy? — Miếng cao su. — Em cứ tưởng anh ăn kẹo. — Tao cắt miếng săm ôtô. Võ sĩ, quai hàm phải cứng. Sách võ sư Quỳnh hướng dẫn thế. Ba cũng có lần nói vậy. Hôm qua, tao bắt đầu tập nhẩy dây, chơi xà đơn, xà kép, cử tạ, leo dây. Vai phải nở, gân bụng phải cứng, chân phải dẻo, hơi thở phải đều, dai. Yêu cầu thể lực của võ sĩ phải toàn diện lắm. — Hôm nào em phải mượn bác Nhự cái xích lô tập đạp mới được. — Hay đấy! Nhưng cẩn thận không gặp culít. Này, hôm qua sao mày không đi xem đấu bốc ở nhà hát Tây. — Anh đi xem đấy à? — Tao với anh Tùng xin được vé. Mutu, võ sĩ da màu đấu với Saphe hay tuyệt! — Saphe huấn luyện thằng Đờ Lanay, thằng Tấc đấy, anh Nhân ạ. Thằng Tấc khoe với em thế! — Tao biết rồi. Mutu đấm gọn và mạnh, tránh đòn khá, chân dẻo, sức lực dồi dào. Nhưng Saphe ranh mãnh, hay dùng trái đấm móc. Trông nó to phệ thế mà nhanh ra phết. — Võ sĩ Vĩnh Nguyên đã đấu với Saphe rồi phải không, anh Nhân? Em nghe ba kể. Ba biết cả võ sư Quỳnh, võ sư Thọ. Võ sư Quỳnh một mình đánh năm tên cướp. Võ sư Thọ to lớn được mệnh danh là Thọ - cácpăngchiê đấy. Anh bảo ba dậy bốc đi. Roà roà... Tiếng nước dội. Ngồi trong nhà, nghe hai con nói chuyện, ông Thân hiểu rằng: thế là cả hai cậu con trai của ông đã bắt đầu dấn thân vào công cuộc rèn tập gian khó ở các môn thể thao rất nặng nhọc rồi. Nghĩ về Nhân, ông vui mừng vì thấy Nhân đã biểu lộ ý chí nhất quyết trở thành võ sĩ quyền anh. Và ông tự hỏi, https://thuviensach.vn ngoài sự thừa kế có tính chất tự nhiên từ truyền thống, huyết thống gia đình, hai con ông, nhất là Nhân, còn có một động lực nào khác nữa? Ông đã là võ sĩ, đã là nhà thể thao. Tất nhiên Nhân, Cường cũng đã được hưởng lợi từ cha. Tuy nhiên điều đó không thể là căn cứ duy nhất để phủ nhận sự thôi thúc của ngoại cảnh, của phong trào, của nguồn mạch tinh thần và ý chí vẫn âm thầm được nuôi dưỡng trong lòng dân tộc, ở mỗi tâm hồn trai trẻ. Bởi vì rõ ràng là, đã nẩy sinh, đã tồn tại như một sức sống, một ý chí quật cường. Bởi vì rằng đã phát sinh một khát vọng, một chí nguyện, một tinh thần bất khuất trong lớp trai trẻ đang bị giam hãm trong thành phố tạm chiếm tù ngục này. Bởi vì rõ ràng là người Việt trong thế giới hiện đại hôm nay, sau cuộc cách mạng Tháng Tám đổi đời, đang một lần nữa, quyết chí tự khẳng định, rằng, ta, những người Việt Nam mới đã rũ bỏ xích xiềng nô lệ hoàn toàn đủ tài sức để có thể ngẩng cao đầu kiêu hãnh sánh vai với cường quốc năm châu về mọi phương diện? Chao ôi! Là người dân thuộc địa thì nhục nhã từ cái trò chơi nhục nhã đi. Thế đấy! Chỉ có Tây mới được chơi bốc thôi. Vì Tây khỏe, Tây nhanh, Tây thông minh, Tây dũng cảm. Chứ còn người Việt thì... Có ra gì mấy cái thân xác lẻo khẻo, ốm o, lù đù, ngu xuẩn, đớn hèn. Thảng hoặc có hai, ba anh công chức giàu có học mót được vài ba miếng mẹo ở môn nghệ thuật cao quý này thì cũng chỉ là gà què ăn quẩn cối xay, tổ chức đấu biểu diễn nội bộ với nhau thôi. Làm gì có chuyện mở mày mở mặt với thiên hạ được. Trong khi đó thật sự là từ trong truyền thống lịch sử, người Việt ta đâu có chịu kém ai. Đã sẵn chí khí anh hùng, trí năng khôn khéo, sức lực bền bỉ, dẻo dai, ta lại có môn vật, có các môn võ truyền thống, có đủ tài lực để dựng nước và giữ nước. Trong khi đó thật sự là ông cùng một loạt võ sĩ Việt đã lên võ đài, giòng giống Lạc hồng đã lên võ đài. Và thật kỳ lạ! Ăn uống, bồi dưỡng kém, thể lực không bằng, điều kiện tập luyện thua xa, vậy mà ông đâu có chịu thua Tây culít võ sĩ Đờ Gátxơ! Còn Võ sĩ Vĩnh Nguyên thì chẳng đã có lần cho Saphe rớt từ võ đài xuống đất đó thôi! Kiêu hãnh, ông Thân mở cửa nhìn Nhân và Cường, lòng càng nao nao yêu mến. Nhân đã tắm xong, quần còn ướt, đang tập quay hai bả vai. Thấy https://thuviensach.vn cánh cửa mở, Nhân quay lại. Và lần này ông Thân mới thật giật mình sửng sốt. Mười sáu tuổi mà Nhân đã là một cơ thể phát triển Cường tráng. Không cao bằng Cường, nhưng hai vai nở, ngực phồng và những bắp tay đã nổi hình, nổi khối. Cường thay quần tắm, hai tay đang ốp cái mông bị rộp vì trà sát trên yên xe cứng, thấy bố, thôi xuýt xoa, tươi cười: — Ba à, ba phải dạy con đua xe, dạy anh Nhân bốc nhé. Ông Thân cười: — Vào lấy thuốc đỏ mà bôi vào mông đi. Cả vết xước ở tay nữa kia kìa. Rồi ông quay lại với Nhân: — Tập vừa vừa thôi, con ạ. Mình không đủ cái ăn, phải biết cách tập. — Con tập theo cách của võ sư Quỳnh. Ông Thân gãi gãi gáy, rồi bước thẳng đến trước Nhân: — Nhân này, chiều nay ba đưa con đến bác Vĩnh Nguyên. Bác ấy hiện trông coi bãi Xếptô và bắt đầu mở lò rồi! Dịch tử nhi giáo. Cha khó dạy con. Các cụ xưa đã nói vậy. Võ sư Vĩnh Nguyên sẽ là thầy của con. Trường phái của bác ấy hiện thời là tiến tiến nhất, con ạ. Còn ba, bây giờ ba chơi tài tử thôi. Ông Thân cười. Ông không hiểu nổi nỗi vui vừa bừng dậy trong Nhân. Nhẩy ba bước vào nhà, Nhân hét toang toang: — Cường, chổng mông ra đây để tao đét cho vài roi cho chừa thói lêu lổng đi. A! Xót hả! Chịu khó đi. Mông thành chai thì mới thành cuarơ vòng quanh Đông Dương được. Hí hí... *** Người Việt không có chịu thua kém bất cứ một dân tộc nào trên trái đất này. Quyền anh - môn thể thao cao quý, mã thượng, môn thể thao nghệ thuật và biểu thị sức mạnh tuyệt diệu - đã truyền tới đất này. Người Việt tiếp nhận nó và đang sáng tạo thêm cho nó phong phú. Các trường phái đã ra đời, phản ánh bước tiến của phong trào. Và có ai ngờ rằng, ông Vĩnh Nguyên, con người hiện thời ốm o, gầy gò, bụng vẫn mang cái báng số 1, https://thuviensach.vn lại là thủy tổ của một trường phái đang được hâm mộ. Đó là trường phái mang đặc trưng của người Việt: đánh gần, kết hợp tránh né, tính toán từng quả đấm một, với tốc độ ngày càng nhanh hơn. Nhân đã thành gà của ông Vĩnh Nguyên hơn tháng nay rồi. Chiều nay, Tùng đạp xe đèo Nhân đến phòng tập. Bài Xếptô mở của. Ông Vĩnh Nguyên đang hướng dẫn một tốp thiếu niên nhảy dây. Ông đã khỏe hơn dạo mới hồi cư. Nhân bước vào phòng tập bốc. Sàn tập nhộn nhịp. Hai anh đang tập đấm bóng. Một anh đang tập đấm không khí. Tiếng thở ra xùy xùy. Mấy anh khác đang tập nhảy dây, sợi dây quay vun vút, quật xuống sàn tạch tạch. Nhân đi đến cái bao cát. Cái bao cát tám mươi ki lô vá víu treo lơ lửng vừa tầm đấm. Cái bao cát quay quay. Nó trở thành địch thủ của Nhân. Nhân lui lại, khom lưng, đứng thế và xô tới nó. Năm kiểu đấm cơ bản thầy đã dạy, đã luyện cho rồi. Đấm cho trúng đòn, nhưng vừa phải bảo vệ được mình, vừa phải di chuyển nhanh. Đấm thẳng! Hãy nhằm vào ngực, cằm, cổ, quai hàm, giữa mặt địch thủ. Hãy nhằm vào ngực, cuối xương mỏ ác của đối phương. Bịch! Hãy cong tay từ ngoài đưa vào thực hiện cú đấm móc. Quả đấm xúc là từ dưới hất lên. Bịch! Đó là quả đấm tạt, cánh tay thẳng, đánh từ ngoài vào. Thẳng, móc, xúc, tạt, bổ. Thay nhau, liên hồi. Nhớ luật, tuyệt đối không được chặt, chém, bổ, vả bằng lòng bàn tay, bằng cạnh tay. Hai chân Nhân nhún nhẩy. Đối phương bung bênh lơ lửng. Nhân xông tới, Nhân chuyển vòng quanh nó. Tay trái Nhân mở đường, bổ bằm bặp vào mặt nó. Đối phương tối tăm mặt mũi. Nhân tiếp tục lấn tới, lúc tránh đòn, lúc dử đòn. Đối phương hoàn toàn bị Nhân điều khiển. Nhưng, xem kìa, nó cũng bắt đầu phản công lại Nhân. Nó áp sát tới Nhân. Không kịp rồi, như một tia chớp nắm đấm tay phải Nhân vừa tung ra. Cái bao cát hự một tiếng, ật ngửa; nó bục một miếng da, từ trong nó ràn rạt chảy ra một dòng cát mịn. Nhân dừng tay, thở, mồ hôi tràn mặt. — Ha ha... Thật là một chiến công có một không hai! Nghe tiếng cười, Nhân quay lại. Thật không ngờ, võ sĩ Vĩnh Nguyên đã đến ngồi xem Nhân tập từ lúc nào. Người thầy dạy bốc này thường ngày rất https://thuviensach.vn ít nói, ít cười. Ông như giấu một niềm u uẩn. Nhưng mỗi khi dạy Nhân thì ông như một người khác hẳn. — Khá lắm! Tay trái mở đường... Bất ngờ dùng tay phải.... Võ sĩ đứng dậy. Nhân quay lại, bẽn lẽn. — Nghệ thuật là ở chỗ bắt đối phương phải theo ý mình. Nhớ đúng luật nhé. Kỵ nhất thói man trá, vì danh vọng tiền tài mà cố tình hại người. Võ sư ngừng lại, quay về phía sau, nhặt đôi găng: — Nào, bây giờ Nhân đánh với tôi. Trời! Nhân hào hứng hẳn lên. Đã đến lúc trò được đấu thử với thầy! Thế là thầy tin ở trò. Thầy dạy kỹ thuật, thầy dạy đạo lý làm người. Thày uốn nắn trực tiếp. Thầy là bậc tổ sư của nghệ thuật này. Thầy đã từng làm tê liệt cả hai cái “chày máy” của Saphe sừng sỏ. Thầy đã từng thắng Saphe. Vừa rồi, mới hồi cư về, bụng còn di chứng của căn bệnh sốt rét là cái báng số một mà thầy cũng đã nhận lời thách đấu với một võ sĩ lính dù tên là Lốp, người da màu mệnh danh “búa tạ” và thủ hòa với anh ta. Thầy là con nòi của môn thể thao này. Võ sư Vĩnh Nguyên đeo găng. Vóc ông chắc. Các bắp tay săn rắn. Ngót bốn mươi, ông không còn cái nở nang đang độ. Nhưng khi ông đứng vào cái khung đấu hình vuông chăng quanh ba sợi dây thừng cùng với trò của ông thì ông như trẻ hẳn lại, nhanh nhẹn hẳn lên. Đám võ sinh đang tập nhảy dây, tập đấm bóng, chạy cả lại. — Đánh thật đấy nhé, Nhân. Hậu sinh khả uý! Nào! Võ sư nhắc trò. Đứng vào thế đánh, người hơi cúi xuống, hai trái găng giơ lên che kín mặt, thầy thế thủ thật đẹp. Nhân xô tới. Tay trái ra đòn phủ đầu. Không ăn thua. Võ sĩ lão luyện đã hai mươi năm trong nghề hoàn toàn chủ động, khi lánh sang trái, khi né sang phải, lúc giật lùi. Hiểu ngay đã gặp một địch thủ lợi hại, Nhân giật lui sau mấy cú đấm thăm dò nữa. Rồi bất thình lình chớp thời cơ cho ra những cú đấm đấm so đũa liên hồi. Nhưng, kìa thầy đã tiến lên? Không, thầy làm động tác giả thôi. Chà! Thoắt gần thoắt xa, thầy cứ chập chập chờn chờn, https://thuviensach.vn mờ mờ nhân ảnh, mềm mại uyển chuyển như trong một điệu luân vũ, không sao dự đoán được và những cú đảo thân né đòn của thầy thì mới tuyệt diệu làm sao. "Sườn thầy đây, đấm đi, nhân!” Kìa, rõ ràng là lời thầy giục. Nhân sấn tới, tay phải ra một quả đấm móc. Quả đám chậm, trượt vào không trung. Tuy vậy, từ đây Nhân đã hiểu thâm ý răn dậy của thầy: hãy vượt ra khỏi sự gò bó cứng nhắc. Hãy năng động nữa lên! Bịch! Bịch! Găng chạm găng. Mắt gườm gườm. Đôi bên tiến tiến lui lui. “chú ý cái bụng!” Vừa nghe thấy cảnh báo của thầy, Nhân đã kêu hự một tiếng, bật ra cạnh dây ring. Thì ra vùng bụng sơ hở của Nhân đã ăn đòn của thầy. May thay, hiệp một vừa hết. Hiệp hai bắt đầu, Nhân nghĩ, phải mạnh bạo chủ động phản công ngay từ giây đầu tiên, nếu không thì sẽ chỉ là cái bị cát chịu đòn, nên tranh thủ xông tới. Sức trẻ thật là đáng nể. Quả nhiên Nhân đã dồn được thầy vào một góc vũ đài. Và Nhân hào hứng quá vì vừa ra được một loạt đòn túi bụi về phía thầy! Tốt! Tốt! Cứ thế! Chú ý đấm gọn rồi che chắn ngay! Bên tai Nhân rõ rành là lời khen ngợi và chỉ bảo của thầy. Khoái chí, Nhân định dấn tới. Nhưng, trời ạ, sao cằm Nhân bỗng nhiên lại như vẹo lệch đi thế này? ác hiểm chưa! Đòn trời giáng tiếp sau xem ra còn quyết liệt hơn. Ngực Nhân dội lên một cơn đau nghẹt. Tốt! Cắn răng lại mà chịu đựng, nhân!Nhận ra tiếng thầy, Nhân lập tức ghìm đầu mình xuống, che kín mặt, giật lui. Giật lui mà khắp người đau ê vì Nhân lúc này đúng như dự đoán, đã như một cái bao cát trước hai quả đấm của thầy. Lúng túng quá, trước thầy, đầu mặt sườn bụng Nhân, chỗ nào cũng hở hếch hở hoác, chẳng biết che đỡ thế nào. Nhưng thôi, hãy cắn răng lại mà chịu. Hãy cắn răng lại đồng thời che chắn thật kỹ và không ngừng thế tiến công. Thật may, cắn răng gan góc chịu đựng lát nữa thì Nhân đã lấy lại được thế cân bằng. Và bây giờ thì không gì ngăn cản được Nhân nữa, Nhân lăn xả vào thầy, bám đuổi thật gần thầy và hai tay Nhân như hai cánh quạt tới tấp giáng trả lại thầy. Rập rờn trên đôi chân, bật lui liên tục, thầy có vẻ rơi vào thế bị động. Đang đà, Nhân hăng thêm và vẻ như kiêu hãnh, Nhân hơi ngẩng lên. Lần này thì thật sự là bất ngờ, quá bất ngờ, hai con mắt Nhân bỗng như tóe loé cả ngàn đốm lửa, cảm giác mất ý thức ập đến Nhân cùng với trạng thái chòng chành, phải gắng gượng lắm mới khỏi bị đổ vào dây https://thuviensach.vn ring. Một cú đấm tạt của thầy vừa trúng vào má phải Nhân. Một cú đấm nữa. Cũng vậy, không chút gượng nhẹ. Nghiến răng lại để đứng vững, nhưng cũng chỉ được mấy giây là Nhân quị ngay xuống mặt sàn. Đám võ sinh vỗ tay bồm bộp. Gắng gượng, Nhân chống tay đứng dậy. Thầy Vĩnh Nguyên bước tới. Võ sư nhìn Nhân, vẻ mặt thật mãn nguyện. Tuổi mười sáu, thoắt cái đã ra khỏi cơn chấn động tâm thể, gương mặt Nhân đã trở lại hăm hở, sáng trong. — Cắn răng, gan lì chịu đòn và giáp thân bám sát đối phương! Lối đánh ấy có thể là một sáng tạo của Nhân. Nhưng chú ý phòng thủ hơn nữa. Bị đòn đau là có ích. Bài học này không có ở sách vở nào đâu, Nhân à. Nào hiệp ba bắt đầu! Võ sư vỗ vai trò mình, giọng vui vẻ và âu yếm. *** Nhân lử khử bước vào nhà, leo lên giường, mắc đôi găng vào tường. Cường đang lau xe đạp, quay lại: — Anh Nhân, anh làm sao thế? Bước xuống nền nhà, Nhân lắc đầu, không nói. — Anh ăn cơm đi! Không đáp, Nhân ngáp một tiếng thật dài, rồi gieo cả cái cơ thể nặng gần năm chục ký đánh ịch xuống cái giường sắt lát ván gỗ. Trời! Đau mỏi ê ẩm khắp cả vùng mặt, đôi bả vai, nhất là hai mảng lưng và ngực. Mười hiệp đấu với thầy, nhận mấy chục quả đấm của võ sĩ lão luyện, giờ còn tỉnh táo lê bước về được tới nhà, thì còn là may và hiển nhiên sức chịu đựng không thể là tầm thường rồi. Nhưng, nằm xuống, mới chỉ kịp duỗi thẳng hai cẳng chân hai sải tay cho dãn gân cốt được chừng năm phút, nghĩ thế nào, Nhân đã lại vùng dậy, thao láo hai con mắt. Không sao hết! Phải coi như không có gì xẩy ra mới được. Mà đau thế đã ăn thua gì. Đau như như thế là đau có ích. Đau thế để sáng mắt ra! Bài học này không có ở sách vở nào đâu! Cường nhấc cái xe đạp, để vào cạnh tường: https://thuviensach.vn — Hôm nay em bị một đứa nó chèn, ngã một cái tưởng vỡ mặt. à, anh Tùng lại tìm anh đấy. — Có việc gì thế? — Em không biết. — Ba đâu? — Ba ngồi chơi với thầy Thiệu ở sân thượng nhà bác Nhự. Sân thượng nhà ông Nhự. Gọi thế cho sang. Thực ra nó chỉ là cái mái bằng ở trên căn gác nhỏ nhà ông Nhự. Sân thượng lát gạch, bốn bề vây một hàng tường gạch mộc, nhỏ có lẽ còn hơn cái vũ đài đấu bốc. Chiều chủ nhật rảnh rỗi, ông Thân và hai con hay lên đây. Ở đây cao, nhìn được toàn cảnh thành phố. Ở đây không khí trong lành. Khỏe mạnh do tiềm lực, do thọ bẩm tiên thiên, do bồi dưỡng, do biết tiết chế, do cương nghị và hít thở được thanh khí. Trong mấy gian buồng u tối nặng nề, toàn mùi cống rãnh. Còn ở đây, tha hồ trong lành, bồi bổ sức khỏe mà không mất tiền. Đã vậy, ở đây còn thỏa con mắt. Ở đây, có thể nhìn tới tận chân trời. Trong tầm mắt, thấy cả thành phố bao la. Những đường phố thẳng tắp, những dải cây xanh cổ thụ, ngọn Tháp Rùa và Hồ Hoàn Gươm lịch sử, vệt Sông Hồng đỏ lựng phù sa, cầu Long Biên hình con rồng phủ phục và dẫy Ba Vì ngậm sương xa xa. Tâm giao với bạn bè, ngồi ở đây còn gì bằng. Hôm nay có giáo sư Thiệu dạy Pháp văn ở trường Bưởi tới chơi. Ông Thân quen ông giáo vì ông giáo hồi còn trẻ hay đến chơi tennít ở câu lạc bộ. Ông giáo thuộc loại công chức lương cao, nhà gia thế, nhưng tính tình cởi mở, gần gũi người lao động, lại đức độ, hiểu biết rộng. Thêm nữa, ông giáo lại rất quý Nhân. Nhân là học trò cưng, học trò giỏi tiếng Pháp của ông. Ngồi ở sân thượng, giáo sư Thiệu cũng bị lôi cuốn vào dòng tình cảm của ông Thân. Nhất là lúc này, trời vừa tối, đối diện với thành phố nhấp nhóa loạn xạ những bóng đèn nêông quảng cáo là một bầu trời xanh mênh mang thanh vắng. Khung cảnh khiến ông nhớ tới câu chuyện những vì sao của nhà văn Pháp Anphôngxơ Đôđê. Bài văn ấy ông mới giảng cho học trò. https://thuviensach.vn Thật hết sức xúc động. Tâm hồn yêu quê hương của nhà văn lớn nước Pháp đã gặp tâm hồn ông. Pháp thực dân làm sao hiểu được đôđê! — Đẹp quá! Ông giáo Thiệu ngẩng nhìn bầu trời, thầm kêu. Ông Thân tay rót trà, miệng xuýt xoa: — Đất nước mình rộng và đẹp thật đấy! Nghe ông Thân nói, ông giáo hiểu rằng ông Thân đang nhớ tới chuyến các đấu thủ xe đạp Bắc Kỳ do ông dẫn đầu đi thăm viếng Sài Gòn năm nào. — Cái chuyến ấy bác đi mất bao nhiêu ngày? — Mười lăm ngày đi, mười lăm ngày về. — Hồi ấy là năm... — Năm 1931. Lúc ấy ta mới nổi phong trào cách mạng Xô Viết Nghệ An. Mới chỉ bùng nổ đã bị đàn áp dã man. Thành ra đoàn cuarơ đi đến đâu cũng phải vào trình Sở Cảnh Sát. Hừ, đất nước nô lệ, thể thao cũng thành nô lệ. Nhưng mà phải nói là chuyến đi rất thắng lợi. Anh em Nam Kỳ với anh em Bắc Kỳ gặp mặt nhau, tay bắt mặt mừng thân thiết, vui vẻ lắm! — Tôi có xem báo hồi đó, họ tường thuật kỹ lắm từng chặng đường đoàn cuarơ đi. Lạng Sơn, Nam Định, Vinh, Hà Tĩnh, Đồng Hới, Huế, Quảng Ngãi, Quy Nhơn, Phan Rang, Phan Thiết, Sài Gòn. Tới đâu cũng có đón tiếp tặng hoa long trọng và thân tình lắm!. — Thật vậy đấy. Anh em chúng tôi cũng không ngờ là thế. Vì thoạt đầu chỉ là chuyện ba anh em cuarơ Nam Bộ là Dinh, Thời, Khôi ra thăm Hà Nội. Gặp gỡ rồi quyến luyến. Thành ra lúc ba anh ấy quay về, tôi với anh Tộ gia nhập đoàn với ý định là để hoan tống ba anh ấy về thôi. Không ngờ các anh em cuarơ ở khắp Bắc Kỳ mình hưởng ứng nhiệt liệt. Thế là thành phong trào. Thế là lập thành cả một đoàn cuarơ đi xuyên Việt vào Nam Kỳ. Đến nỗi lão chủ hãng Avia của tôi cũng phải tỏ ra thức thời, bằng lòng cho tôi nghỉ việc ăn lương để đi cùng anh em kia mà. Chà, chuyến đi đúng cữ đổ rét, nhưng thi gan với trời đất, lấy hai bánh xe nối tình Nam-Bắc, guồng thật lực, không biết mệt là gì. Không biết mệt là gì, bởi vì chuyến đi còn có được một thu hoạch đáng kể nữa là thấy được đất nước mình. Chà! Phải nói https://thuviensach.vn là đất nước mình đẹp lắm, bác Thiệu ạ. Đứng trên đèo Hải Vân nhìn xuống Lăng Cô. Rồi bãi biển Sa huỳnh, rừng dừa Tam Quan, bờ biển Nha Trang... Thật không bút nào tả xiết! Không hiểu thế giới còn có nơi nào đẹp như thế không? Ông giáo Thiệu ngồi lặng. Đất nước, ông đã thấy, đã yêu. Nhưng hôm nay, gặp tâm hồn người thợ, nhà thể thao này, ông lại thấy cảm xúc của mình lại như càng sâu nặng hơn. — Ấy thế, chỉ qua mấy môn thể thao thôi mà cũng đã thấy người Việt mình sống có tình nghĩa đồng bào, yêu quý nhau và gắn bó keo sơn với đất nước, ông bà tổ tiên, thầy Thiệu ạ. Ông giáo im lặng. Câu nói như cái tiểu kết của ông Thân mà thật tự nhiên. Như chính cảm nghĩ của ông lúc này. Ông nhìn ông Thân, hạ giọng khe khẽ: — Bác Thân ạ... Mai ngày bĩ cực thái hanh. Kéo cờ độc lập trên thành Thăng Long. Cố đô, sông núi, cả nước non này vẫn thuộc về ta cả, bác ạ. Nhìn ông giáo Thiệu, ông Thân gật đầu trân trọng. Nhưng vừa ngẩng lên, thoáng thấy một bóng người đi vào ngõ, ông vội bấm tay ông giáo. Ông giáo ngả người, lảng chuyện: — Anh Thân à, anh lưu tâm việc học của cháu Nhân nhé. Tôi sợ nó mê quyền anh mà sao nhãng. — Vâng, tôi xin lĩnh ý thầy. Hơi cúi xuống, ông giáo ghé tai ông Thân. Hình như đây mới là chuyện ông cần nói với ông Thân lúc này. Lim dim mắt, vẻ ngẫm nghĩ, đợi ông giáo nói xong, ông Thân mới ngẩng lên: — Không! Tôi còn lạ gì lão tham Ruân. Tay này đóng vai Mạnh Thường Quân là cái vỏ bên ngoài thôi. Hồi có phong trào đuycôroay, ông ta hốt cả đống bạc đấy, giáo sư ạ. — Thế anh có nhận lời đứng ra lập Liên đoàn quyền anh Bắc Việt không? https://thuviensach.vn — Tôi với anh Vĩnh Nguyên còn đang bàn. Có khi tương kế, tựu kế anh ạ. Ùng ùng ùng... Những tiếng nổ lớn ở mạn Ô Cầu Rền át cả tiếng hai người bạn. Họ ngừng nói, đứng cả dậy. Một góc trời phía nam thành phố giần giật ánh lửa đạn. *** Cường từ ngoài ngõ chạy vào. Cái bóng lúc nãy làm giật mình ông Thân và ông giáo Thiệu chính là Cường. Nhẩy đến bên giường, Cường lay gọi anh trai: — Dậy, anh Nhân! Ta đánh bót cảnh sát Ô Cầu Rền. Rồi ngay sau đó đánh sân bay Gia Lâm rồi. — Tao muốn dậy quá mà khắp người đau như rần, không sao ngồi lên được. Cường cúi xuống sát anh: — Anh Nhân này, em thấy họ mang một bó súng to lắm! Nhân tỉnh hẳn: — Ai? — Anh Tuấn này, thầy Thiệu này. Hai người ngồi trên xíchlô của ông Nhự. Có tiếng giầy êm nhẹ bước vào cửa. Hai anh em vội im thít. Ông Thân đẩy cửa, cởi áo khoác, hỏi hai con: — Vẫn chưa ngủ cơ à? — Con ngủ được một giấc rồi. Nhân đáp. Ông Thân ngồi xuống bàn nước: — Tập với bác Vĩnh Nguyên tốt chứ, Nhân? Cường láu táu: — Học trò cưng mới được đấu tay đôi với thầy đấy, ba ạ. — Cái thằng hay nói leo quá. Xe đạp tập đến đâu rồi? Phải tập chữa xe nữa đi. Đường trường, xe hỏng, cuarơ phải tự chữa lấy đấy. Cường cười: https://thuviensach.vn — Hồi này con phụ chữa cho ông Năm xe đạp ở ngoài ngõ. Con đảm bảo đi tới tận Sài Gòn được. — Thế cả hai còn nhớ gì đến sách vở không, hay bỏ xó hết rồi? Liệu mà học hành chứ! Hà! Sài Gòn! Không hiểu anh Du của hai đứa giờ sinh sống ra sao. Buồn thật! Chiến tranh, xa cách chẳng có tin tức gì cả! Ông Thân im lặng, nhớ người con đầu lòng. Rồi ông đứng dậy, khoác chiếc áo bu dông dạ, đi ra ngõ. Giờ này, ông Nhự vẫn chưa đi làm về. https://thuviensach.vn CHƯƠNG 7 Cửa trường đông nghịt. Các hàng ô mai, thịt bò khô, cò quay kẹo mạch nha chen chúc học trò. Ông hàng kẹo kéo lại mới có thêm bàn cua cá. Đánh một xu mà trúng, được cái kẹo dài đáng năm xu, thua vẫn được đoạn kẹo một xu. Chẳng mất gì. Mà xem ông kéo kẹo mới thích. Ông nắm tay vào cái mút đầu kẹo trắng ngà. Ông vuốt kẹo như thầy tướng bắt quyết. Bột và đường quánh dẻo, ông phải choãi rộng cả hai chân. Tay ông nổi gân. Cuối cùng, khi sợi kẹo bị kéo dài ra như chiếc đũa, mắt ông mới lấy cữ và ngón tay ông liền búng một phát đánh tách, để sợi kẹo gẫy đánh khực, rời ra. Kẹo ông dẻo, lẫn lạc, thơm ngọt bùi và dính răng phải biết. Nhưng, hôm nay hàng ông cũng không đông bằng mấy bức tường dán quảng cáo. Nhân đến muộn, nhẩy xuống xe thì đã thấy Tùng đang nghển cổ đọc, liền cất tiếng gọi. Tùng quay lại, giữ xe cho Nhân chen vào. Cả một mảng tường kín giấy quảng cáo. Các lớp dạy tư Toán, Pháp văn, Anh văn. Những trận quyền anh trong tuần tới. Cuối cùng là một trang giấy lớn cổ động cho dạ hội học sinh toàn thành dự định tổ chức vào 25 tháng 12 mừng Chúa Giáng Sinh. Nhân chen ra, nhận lại xe đạp từ tay Tùng. — Tối qua tớ tới nhà cậu. https://thuviensach.vn — Tối qua mình đi tập với thầy Vĩnh Nguyên. Nghe nói tối qua quân ta tập kích ở Ô Cầu Rền. Có việc gì đặc biệt không, Tùng? — Có một tập thơ ngoài kia mới đưa vào. Anh Tuấn cho tớ mượn. Hay tuyệt! — Cho tớ mượn nhé. — Ừ, cậu ngậm cái gì đấy, ăn kẹo kéo à? Nhân nhả miếng săm cao su, cười: — Kẹo kéo đặc biệt. Hôm nọ giờ ông Tiết, thấy tớ nhai, lão quát, tớ thưa: Thưa thầy, tại cái kẹo kéo này nó dính quá! Hai người đi qua sân trường. Tấc đang ngồi ghếch chân lên cái môbilét, quay lại. Tấc vẫn chưa xin sang trường Anbe Sarô được. Cả lớp biết chuyện ấy, càng ghét. Dạo này trông anh chàng đỡ bệu hơn trước. — Nhân ơi, tối chủ nhật đi với tớ nhé. — Đi đâu? — Tớ đãi cậu một vé Nhà hát lớn. — Chuồng gà chứ cóc gì! Mẹc-xi.[13] — Sư phụ đấu mà không đi xem à? Nhân bậm môi. Biết ngay mà, cái thằng đểu. Nó định khiêu khích. Nhân dắt xe để ở sau lớp, quay lại. — Này, Tùng này, hôm nọ thầy Thiệu đến nhà tớ chơi. — Tớ cũng vừa đến nhà thầy. Thầy cho tớ mượn tập thơ của Muýtxê. Này, con gái thầy, cái Thúy ấy, xinh như Côdét. Nó có vẻ thích cậu đấy. — Gọi ông là thi sĩ quả không sai. Nhưng mà Tùng này, thầy Thiệu không tầm thường đâu nhé. Hai người đi qua hành lang tầng dưới. Chợt một tiếng nói văng ra ở phòng giám thị Cẩn: — Ngài để học sinh tự do như thế tôi e có ngày gây tai họa đấy, thầy Thiệu ạ. — Thì họ là con người, họ phải có quyền tự do chứ. https://thuviensach.vn — Tự do! Ngài có hiểu những bài hát họ truyền nhau rồi hát vang lên là những bài hát gì không? “Khỏe vì nước”. “Người Hà Nội”. “Bao chiến sĩ anh hùng”... Tùng bấm tay Nhân: Lão cẩn cáo đang hạch giáo sư Thiệu. Quả là cái giọng cộc cằn của giám thị Cẩn lại ầm ầm: — Mà tôi đã nói rồi: sao ngài lại giảng bài “Buổi học cuối cùng” của Đôđê. Ngài có dụng ý gì chăng? — Thưa ông giám thị. Dụng ý của tôi thật rõ ràng. Tôi muốn mở một cánh cửa lớn. Học trò học tiếng nước ngoài, phải được học các tác phẩm văn chương có giá trị. Nếu không, chúng ta chỉ đào tạo nên những bồi Tây, vú đầm. Có tiếng chuông rung báo giờ vào lớp. Tùng vội kéo Nhân, cả hai chạy lên gác. Ngồi vào bàn, Tùng mở cặp, tuồn sang ngăn bàn Nhân tập thơ “Từ ấy”. Và cả hai vội vàng đứng dậy. Thầy Thiệu khoan thai trong bộ com lê xám bước vào lớp. — Chào các em. Cám ơn các em. Các em ngồi xuống. Giọng thầy êm nhẹ. Vẫn không một nét nao núng trên mặt thầy. Một khuôn mặt trắng hồng, hơi tròn, chóp mũi gọn ghẽ hình giọt mật, hai mắt kính sáng và cái nhìn nghiêm trang, nhưng hết sức thân ái. Rõ ràng là một bản lĩnh kiên cường giấu sau vẻ bình dị. Tùng ngước lên nhìn thầy, lòng xôn xang bao cảm mến, ngưỡng mộ. Thấy sáng trong. Thầy vững vàng một bản lĩnh cao thượng. Và như vậy nghĩa là giữa cuộc sống kìm kẹp tăm tối này, vẫn lặng lẽ chảy một dòng suối tươi mát và trong lành. Tươi mát và trong lành như thơ Anfret Muýtxê, thơ Víchto Huygô, văn Anphôngxơ Đôđê. Như nhạc kháng chiến. Như thơ “Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ. Mặt trời chân lý chiếu qua tim. Hồn tôi là một vườn hoa lá. Rất đượm hương và rộn tiếng chim”. Như tâm hồn Tùng đang phơi phới ngọn gió đời. Tùng đã được Tuấn đưa vào tổ chức học sinh kháng chiến. Trái tim Tùng, trái tim giàu tình cảm, từ nay sẽ có thêm một năng lượng mới, sẽ đập rộn rã, mạnh mẽ thêm. https://thuviensach.vn — Các em thân mến! Chúng ta trở lại bài thơ Mùa xuân của Víchto Huygô - giáo sư đi xuống phía cuối lớp - Mùa xuân dù thế nào cũng sẽ trở về, ngạt ngào hương thơm và sinh động, dồi dào nhựa sống. Mùa xuân là các em. Nào, chúng ta hãy cùng nhau thưởng thức lại bài thơ. Em nào đọc? Nhân nhé? Hay là thi sĩ Tùng? Tùng đứng ngay dậy, khẽ hắng giọng, chứa chan cảm xúc: — Lơ Pơranhtăng. Mùa xuân Đây, mùa xuân. Tháng ba, tháng tư với những nụ cười êm ái. Hoa nở tháng năm. Rực rỡ tháng sáu. Những ngày tháng huyền diệu bạn bè. Bờ sông êm chẩy, những thân liễu mềm. *** Mùa xuân chưa về. Sân trường đỏ lá bàng rụng. Nhưng mắt Tùng ngơ ngác nhìn lên những cành bàng cụt vẫn nhận ra mùa xuân đang từ trong cái vỏ già cằn cỗi, bật lên cả ngàn những chấm nụ vàng tơ. Hàng ngàn cái chấm vàng tơ đang ở trong mắt Tùng. Miệng Tùng he hé mở như đang ngóng chờ một niềm hy vộng đến từ một khung trời xa xôi. Nhân đứng cạnh bạn, muốn chia cảm xúc với bạn. Bài thơ hay tuyệt và giọng đọc, lời bình giảng phân tích của Tùng được thầy Thiệu hết sức ngợi khen. Tùng đã tự bầy tỏ mình, đã nhờ huygô để bộc lộ mình. Tấc vừa đi tới. Tấc mặc bộ cánh toàn hàng đoócmơi. Mặt Tấc xì xì. Lâu nay, Tấc cũng là trò giỏi tiếng Pháp, nhưng chưa bao giờ Tấc được thầy khen như Tùng hôm nay. — Này, tao bảo: Tùng, chúng mày khôn hồn thì đừng có giở trò phiêu lưu. - Tấc nói, mặt bực bội, hai tay vùng vằng. Tùng nhìn Tấc: — Thế nào là phiêu lưu? — Là việc chúng mày định chơi cái trò Dạ hội. https://thuviensach.vn “À ra thế! Hay là nó dò được tổ chức bọn mình?” Tùng nghĩ, cười nhạt: — Ý nghĩ của kẻ ở lầu vàng khác với ý nghĩ người ở lều gianh. — Thôi xin anh đi, còn định làm triết gia, hả? — Thì đã sao! — Câm đi! Tấc xấn xổ. Tùng lui lại. Cậu học sinh giầu có về nội tâm tiếc thay lại sở hữu một thân hình quá mảnh khảnh. Nhưng, Nhân đã kéo Tùng lui về sau, dấn lên. Cái thằng bị thịt từ ngày học được mấy miếng võ xem chừng muốn lên mặt. Nhân hất hàm: — Mày định bắt nạt Tùng, hả? — Không việc gì đến mày. Định làm Lục Vân Tiên chắc? — Đừng có tưởng bở! Đai áo budông thắt bụng, ngực Nhân nở phồng. Xung quanh ồn ào: — Chơi nhau đi, chúng mày. — Thằng nào uỵch trước, tao cho gọi là anh. — Gà Vĩnh Nguyên, gà Saphe làm một keo đi. Một đứa đi đến huých vai Tấc: — Này đừng có dại, nó là gà trưởng tràng lò Vĩnh Nguyên đấy. Tấc thõng tay: — Tao tập bốc đâu có phải để giở trò du côn. — Mày bảo ai du côn? Nhân xô lên. Nhưng một bàn tay to nặng đã đè lên vai cậu. Tuấn đã đến bên cậu từ lúc nào: — Nhân, sao lại thế? Gà cùng một mẹ! — Cùng một mẹ, nhưng nó đi theo bọn lõ, bôi mặt làm gà khác để đá bọn em. — Nó lạc thì gọi nó về. Xung quanh Nhân, các bạn cười à à... https://thuviensach.vn *** Tuấn đạp xe qua trường đầm Phêlích Phô cũ, đến vườn hoa Canh Nông thì dừng lại, đưa mắt nhìn quanh. Chỗ này hồi trước có cái tượng thằng lính Tây đen xì đeo bạc đà đứng lù lù như uy hiếp cái cột cờ trong thành cổ. Mỗi lần qua đây, cứ thấy cái tượng là uất tức trào lên tận cổ. Cách mạng tháng Tám năm 1945, cái tượng đã bị kéo đổ. Đã nhận ra các tín hiệu ở các ngả đường, Tuấn lại guồng xe. Con đường có hai hàng cây xà cừ cổ thụ rợp bóng. Môi Tuấn chum chúm, hơi sáo bay trong gió. Cuối tháng chạp trời lạnh. Nhưng đã gặp hơi nước âm ấm ở hồ Trúc Bạch. Nước hồ Trúc Bạch cạnh nhà máy điện nên ấm hay sao? Bên kia, Hồ Tây biêng biếc một vùng trời nước. Quảng Bá, Nghi Tàm xa xăm hơi sương phủ. Mềm mại dang cánh lượn bóng những con sâm cầm. Mặt gương Hồ Tây khe khẽ xôn xao những vầng sen tròn cuối mùa đang ngả màu tàn úa. Ngõ ngách nào Hà Nội Tuấn cũng biết. Gia đình anh ở dưới giáp bát. Bố mẹ đều làm thợ thủy tinh. Sáng đi học, chiều đi bán báo, đời Tuấn đến năm mười ba tuổi, học đệ nhất trường Bưởi vẫn là vậy. Trẻ con nghèo ở thành phố không phải chỉ có mình Tuấn. Nhưng ít có ai gặp một hoàn cảnh đặc biệt như cậu. Ông bố tham gia một cuộc biểu tình, hôm trước bị bắt thì hôm sau đến lượt Tuấn bị culít Tây xích tay. Chuyện thật ngẫu nhiên. Dạo đó là năm 1944. Việt Minh hoạt động sôi nổi. Khẩu hiệu đấu tranh, cờ Việt Minh, cờ búa liềm, viết, vẽ ở các mảng tường thành phố sáng nào cũng làm Tây culít hốt hoảng kinh hồn. Sáng mùa đông ấy, Tuấn đi học, thấy hình một lá cờ búa liềm vẽ ở tường nhà thương Phủ Doãn, dừng lại xem, gặp đúng lúc ba culít Tây đi tuần tới, thế là Tuấn bị chúng bắt. Đen cho Tuấn quá. Nhưng ức cho thằng Tây vô cùng. Ra tù, ông bố Tuấn thành cộng sản, còn Tuấn trở thành hạt nhân cách mạng trong tầng lớp học sinh. Tuấn về trường cũ, tham gia các phong trào học sinh yêu nước. Năm 1945, vào đội trừ gian, vào đội tuyên truyền võ trang Việt Minh. Rạp Êđen, rạp Magiéttích đang chiếu phim, bỗng đèn phụt tắt. Hiện lên trên sân khấu một https://thuviensach.vn thiếu niên tay phất cờ đỏ và một trang thanh niên cao ráo đẹp tuấn tú cất tiếng sang sảng hô hào đồng bào ủng hộ Việt Minh đánh Pháp đuổi Nhật. Thiếu niên phất cờ đỏ đó là Tuấn. Giờ, Tuấn hoạt động trong tổ chức học sinh kháng chiến. Đạp xe vào đường Cổ Ngư, Tuấn đã nhận ra từng nhóm xe đạp, xe máy của học sinh trường mình đang ngược lên phía Yên Phụ. Đạp dấn lên, anh đi ngang với chiếc xe Sămpiona Nhân đèo Tùng. — Anh Tuấn! — Đã chuẩn bị xong chưa? Nhân vỗ vỗ vào túi aó varơi đầy cát trộn với bột hồ tiêu sọ: — Đầy đủ vũ khí rồi, anh cứ yên trí! Tùng cười: — Anh Tuấn ơi, bao giờ ta tổ chức được một cuộc dạ hội với học sinh Sài Gòn nhỉ? — Tất nhiên là sẽ đến ngày đó chứ! Họ leo dốc Yên Phụ và lát sau đạp chầm chậm theo đường đê. Nơi mở dạ hội là một baĩ cỏ rộng cạnh một gốc gạo sát bờ Sông Hồng. Lều trại đã dựng san sát. Cờ đuôi nheo bay phất phới. Quanh gốc gạo, xe đạp, véspa, môbilét xếp thành hàng sáng bóng. Nhảy xuống xe, Tùng đứng ngẩn ngắm khúc Sông Hồng. Sông Hồng! Mùa cạn, bờ bên này chảy dài một trảng cát trắng. Một cánh buồm nâu có người kéo đang lặng lẽ ngược dòng và phía chân trời xa, mây đứng óng ánh như khảm trai. Sông Hồng, dòng thủy lộ Cường tráng, sinh lộ của những người Việt cổ xưa. Nơi đây, Vua Lý rời đô tới, rồng vàng bay lên. Nơi đây, hưng đạo Vương Trần Quốc Tuấn cưỡi ngựa chiến duyệt các đạo quân, trên đê quân chẩy, dưới sông thuyền đi. Sông Hồng! Hà Nội vùng đứng lên! Sông Hồng reo. Hà Nội vùng đứng lên, những ngày kháng chiến anh hùng! — Làm gì đấy Tùng? Tùng quay lại. Nhân vừa đi tới, xóc xóc hai túi vũ khí cát và bột hồ tiêu sọ. https://thuviensach.vn — Cậu vào đi. Để tớ đứng cảnh giới ở phía này. Tùng đi vào khu dạ hội. Tăng, lều đang mọc thêm. Các quán vui chơi đã mở. Ném vòng cổ vịt, bắn bia, ném bóng, tômbôla, hái hoa dân chủ. Quán ăn của nữ sinh Trưng Vương, Văn Lang mù mịt khói, thơm nức mùi chả nướng, nem rán. Nhạc từ mấy cái loa phóng thanh rộn rã bản “Lên đàng”. Quán sách chen chúc người vào ra. Tùng chen vào. — A! Triết học phổ thông của Pôlítde. Ở đâu ấn hành đấy? — Suỵt, khẽ chứ! Ngoài vùng tự do Việt Bắc in. — Cho tớ mua. — Không được. Ký mượn thôi! — Chà... Cái nhân lúc đầu nhỏ bé nhưng sẽ lớn lên phá tung cái vỏ già cằn cỗi bên ngoài. Một tư tưởng hết sức vĩ đại. Đây Hồ Gươm, Hồng Hà, Hồ Tây Đây lắng hồn núi sông ngàn năm... Ai chơi hạ uy di thế nhỉ? Tuấn và ban chỉ đạo đang kéo dây micrô đến gốc gạo. Nơi đây sân khấu đang dựng, có cả phông màn hẳn hoi. Nhân đứng ở cạnh con Sông Hồng. Thấy mặt này tĩnh, cậu quay trở lại phía con đường lên chèm. Vừa lúc một chiếc ô tô Rơnôn xanh trờ tới, đậu lại bên đường. Ngó ra mấy cái mặt mốc trắng: mặt Tây con. Cạnh đó một chiếc véspa dựng chân chống, ngoẹo tay lái. — Làm gì thế, cậu? Một cái mặt ngước qua cửa xe nhìn Nhân. Nhân thò hai tay vào túi áo. Cát, bột hồ tiêu sọ đây. Chúng mày phá đám thì sẽ được nếm ngay. — À! Mừng Chúa Giáng Sinh! — A! Thế thì ta xuống chơi đi! Một đứa đẩy cửa xe ô tô. Hai ba đứa nhẩy xuống, vươn vai. Nhưng, một thằng mũi tẹt đã lại vội vã chui trở lại vào trong xe. Nhân nhớ: thằng này đã tham dự trận đấu giữa Nhân và Đờ Lanay hôm nào. Tên nó là Tấng. — Thôi, hơi đâu dây vào tụi này, chúng mày. https://thuviensach.vn Thằng mũi tẹt nói hắt ra. Bọn đứng ngoài đã chui cả vào xe. Chiếc xe vụt đi. Nhân ngó quanh. Trời đã xâm xẩm tối. Cậu đi đi lại lại. Lát sau quay ra phía bờ sông. Trời đã tối hẳn. Bãi cát và dòng sông lấp lánh những chấm sao. Phía khu mở Dạ hội đèn măngsông đã thắp. Sân khấu đã mở màn. Lọt ra chỗ Nhân đứng gác tiếng người tuyên bố lý do. Rồi tiếp đó cất lên giọng ngâm thơ run rẩy xúc động của Tùng. Và cuối cùng là tiếng nói sang sảng của Tuấn. Chao ôi! Tuấn! Tuấn của những ngày tiền khởi nghĩa. Tuấn của những ngày quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh. — Các bạn thân mến! Thăng Long! Rồng lên! Thăng Long không phải là biểu tượng riêng của nền quân chủ hưng vượng. Thăng Long! Rồng lên là hình ảnh vươn tới của đất nước, của quốc gia. Thăng Long! Rồng lên! Đông đô! Hà Nội! Trải qua bao thời đại, dẫu biến cố, thăng trầm, vẫn là thủ đô yêu dấu, tự hào của người Việt chúng ta. Dẫu cả khi ta bỏ ngỏ Thăng Long lui về thế phòng thủ như hồi nhà Trần. Dẫu cả khi giặc ngoại bang giầy xéo Đông Quan. Một tấm lòng son ưu ái của Nguyễn Trãi vẫn là khí phách của chúng ta. Quân giặc Minh chiếm Hà Nội thu hết sách vở của ta, truyền bá văn hóa của chúng. Thượng thư giáo sư hoàng Phúc ra câu đối nhân một cơn bão: nhà nhà đổ hết vách tường xưa. Thì học sinh Hà Nội đối lại: chốn chốn mọc lên cây cỏ mới. Hai năm sau lớp cây cỏ mới ấy đã tống khứ tướng giặc Vương Thông ra khỏi thành và bắt trói Hoàng Phúc! Hà Nội nghìn năm oai hùng! Hà Nội của chúng ta, Hà Nội của những người Việt không bao giờ chịu khuất. Hồn Nhân lâng lâng. Người Nhân bồng nở, rạo rực. Tuấn đang diễn đạt hộ Nhân những cảm nghĩ, những xúc động. Nhân nghĩ như vậy, cảm thấy như vậy cả những khi đứng trong vũ đài tập đấu quyền anh, trong những giờ học. Nhưng, Nhân nghèo ngôn ngữ, vụng nói năng, không tự bầy tỏ được. Bỗng nhiên, Nhân giật mình. Trên sân khấu, vở ca kịch hận Nam quan đang diễn đến đoạn Nguyễn Trãi từ biệt cha là Nguyễn Phi Khanh bị giặc Minh bắt, trở về để trả thù nhà đền nợ nước. Một cánh chim từ phía bờ https://thuviensach.vn