🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Thương Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn Table of Contents LỜI DỊCH GIẢ PHẦN MỘT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 PHẦN HAI 19 20 21 22 23 24 25 PHẦN BA https://thuviensach.vn 26 27 28 https://thuviensach.vn LỜI DỊCH GIẢ Biên dịch cuốn Thương (Beloved) của Toni Morrison là một vinh dự cho bất kỳ dịch giả nào. Tác phẩm này, tác phẩm của người phụ nữ Mỹ da đen đầu tiên đoạt giải Nobel Văn chương (1993), đoạt giải Pulitzer Văn chương của Mỹ năm 1988. Đối với tôi, cơ hội này, ngoài vinh dự, đòi hỏi một sự thận trọng sâu xa hơn một dự án dịch thuật thông thường, vì Toni Morrison trong Thương chính là tiếng nói của người phụ nữ da đen nói riêng và của người da đen ở Mỹ nói chung trong thời kỳ khó khăn nhất của người da đen trên đất Mỹ: thời kỳ nô lệ. Về mặt kỹ thuật, cuốn sách dùng những từ ngữ, cách diễn đạt của miền Nam nước Mỹ, của người da đen, và thuộc về khoảng thời gian là bối cảnh cho câu chuyện − hai ba thập niên từ giữa đến gần cuối thế kỷ XIX, trước và sau cuộc Nội chiến giữa miền Bắc và miền Nam nước Mỹ (1861-1865). Nhưng dịch những từ ngữ ấy cho chính xác và dễ hiểu cho người đọc, dù không đơn giản, vẫn không khó bằng nắm bắt và truyền đạt được những suy nghĩ, tình cảm, những uẩn ức, đau đớn về thể chất cũng như về tinh thần của những người da đen Mỹ sống vào thời đó, đàn ông cũng như đàn bà, trẻ con cũng như người lớn. Thành công của bản dịch, tôi xin nhờ vào sự phán quyết của người đọc. Riêng bản thân tôi, tôi tin rằng mình đã cố gắng hết sức, trân trọng, cẩn thận hết mức. Nhưng tôi không thể nào hoàn thành công trình này mà không có sự giúp đỡ to lớn của những người tham dự chung trong dự án. https://thuviensach.vn Trước hết là Alpha Books đã quyết tâm mang bản dịch của tác phẩm quan trọng này đến tay người đọc. Sau đó, là phần biên tập hết sức cẩn thận và tỉ mỉ, đầu tiên là của người bạn dịch thuật của tôi, anh Phạm Văn, rồi đến của chị Đỗ Kiện Ảnh. Tôi đã học hỏi được rất nhiều qua quá trình biên tập này, về tiếng Việt cũng như tiếng Anh. Ước vọng của tôi, với việc biên dịch tác phẩm này, là mang lại cho người đọc một câu chuyện hay, một cảm thông với suy nghĩ và tâm tình của các nhân vật trong truyện. Mong rằng bản dịch sẽ mang lại cho người đọc những giờ phút hạnh phúc như tôi đã có khi đọc và dịch Thương. Cuối cùng, tôi cảm ơn Toni Morrison đã trút công sức vào tác phẩm văn chương này và cho chúng ta một khung cửa sổ nho nhỏ, soi vào tim óc của những người da đen sống qua một khúc quanh quan trọng của lịch sử Mỹ: cuộc Nội chiến Nam Bắc và cuộc Giải phóng nô lệ sau đó. HỒ NHƯ Người không phải của Ta, Ta sẽ gọi là Người của Ta; Người chẳng được thương, Ta sẽ gọi là Người Thương. ROMANS 9:25 https://thuviensach.vn PHẦN MỘT 1 I24 hằn học. Đầy nọc độc trẻ thơ. Những người đàn bà trong nhà biết thế và lũ trẻ cũng biết thế. Đã nhiều năm, mỗi người chịu đựng sự hằn học ấy theo cách riêng của mình, nhưng đến năm 1873, chỉ còn Sethe và con gái Denver là nạn nhân của nó. Bà nội Baby Suggs đã mất, và hai đứa con trai Howard và Buglar đã trốn đi khi chúng mười ba tuổi − khi chỉ nhìn vào gương thôi đã đủ làm nó vỡ tan (dấu hiệu cho Buglar); ngay sau khi hai vết bàn tay nhỏ hiện ra trên mặt chiếc bánh ngọt (thế là xong với Howard). Chúng không đợi để chứng kiến thêm nữa; thêm một nồi đậu đổ chất đống bốc khói trên sàn nhà; bánh quy giòn bóp vụn và rải dọc theo bệ cửa. Chúng cũng không đợi đến lúc mọi chuyện nguôi ngoai, khi nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng trôi qua mà không điều gì bị xáo trộn. Không. Từng đứa tức thì bỏ đi − ngay khi căn nhà phạm một điều đối với chúng là sự lăng mạ không chịu đựng nổi hay không thể chứng kiến đến lần thứ hai. Trong vòng hai tháng, ngay giữa mùa đông, chúng để mặc bà nội Baby Suggs, mẹ Sethe và em gái Denver tự mình xoay sở trong căn nhà trắng xám ở đường Bluestone. Lúc ấy nhà không có số, vì Cincinnati chưa kéo dài đến chỗ ấy. Thật ra, lúc thằng anh rồi đến đứa em nhồi chăn vào mũ, chụp đôi giày, và lẻn trốn khỏi sự hằn học dữ dội căn nhà dành cho chúng thì Ohio chỉ mới tự nhận là tiểu bang được bảy mươi năm. Baby Suggs không buồn nhấc đầu dậy. Từ giường bệnh bà nghe chúng đi, nhưng không phải vì vậy mà bà nằm yên. Với bà, chuyện lạ là mãi đến https://thuviensach.vn lúc ấy hai thằng cháu mới nhận ra không ngôi nhà nào giống như ngôi nhà trên đường Bluestone. Ở lưng chừng giữa cuộc sống khốn nạn và cái chết ác mó, rời bỏ cuộc đời hay tiếp tục sống bà đều không thiết tha, nói gì đến nỗi sợ của hai thằng cháu đang lẻn đi. Quá khứ của bà cũng giống như hiện tại − chịu không thấu − và vì bà biết rằng cái chết không là gì khác ngoài sự quên lãng, bà dùng chút hơi tàn để suy ngẫm về màu sắc. “Mang chút màu tím nhạt vào nếu con có. Nếu không, thì mang màu hồng.” Và Sethe sẽ chiều bà bằng bất cứ cái gì, từ tấm vải cho đến cái lưỡi của chị. Mùa đông ở Ohio đặc biệt gay go nếu người ta khát thèm màu sắc, bầu trời là duy nhất, mà trông mong vào chân trời Cincinnati để tìm niềm vui chính của cuộc đời thì thật là liều lĩnh. Vì vậy, Sethe và Denver, con gái chị, làm hết sức cho bà, với những gì căn nhà cho phép. Họ cùng nhau chống trả lấy lệ những hành vi thái quá của nó; thùng tiểu đêm lật úp, cái vỗ vào sau mông, luồng gió có mùi chua. Vì họ hiểu nguồn căn của nỗi căm giận đó, cũng như họ hiểu nguồn căn của ánh sáng vậy. Không lâu sau khi hai cậu bé bỏ đi, Baby Suggs chết, không mảy may quan tâm xem cuộc tiễn đưa là dành cho chúng hay cho bà, và ngay sau đó Sethe và Denver quyết định chấm dứt sự quấy nhiễu bằng cách gọi hồn ma đã làm họ khổ cực đến thế. Họ nghĩ có lẽ một cuộc đối thoại, một lần trao đổi quan điểm hay cái gì đó sẽ có ích. Vì vậy họ nắm tay nhau và nói: “Về đây. Về đây. Hồn ơi, về đây!” Chỉ có tủ chén đĩa tiến lên một bước, còn mọi thứ vẫn im lìm. “Chắc bà nội Baby cản chị ấy rồi,” Denver nói. Lúc ấy nó mười tuổi và vẫn còn giận Baby Suggs vì bà chết. Sethe mở mắt. “Mẹ không chắc,” chị nói. “Vậy tại sao chị ấy không đến?” https://thuviensach.vn “Con đừng quên chị còn nhỏ lắm”, mẹ nó nói. “Chị con chết khi chưa đầy hai tuổi. Nó còn nhỏ quá không hiểu gì. Thậm chí nói còn chưa sõi.” “Có thể chị ấy không muốn hiểu,” Denver nói. “Có thể. Nhưng nếu nó chịu đến, mẹ sẽ làm cho nó hiểu.” Sethe buông tay con gái và hai mẹ con đẩy tủ bát đĩa trở lại sát tường. Bên ngoài, một người đánh xe quất cho ngựa chạy nhanh hơn; dân trong vùng ai cũng cảm thấy cần phải làm thế khi đi ngang qua nhà số I24. “Chị ấy bé xíu mà quyền phép mạnh ghê,” Denver nói. “Không mạnh hơn tình thương mẹ dành cho nó,” Sethe trả lời, và cảnh tượng ấy lại hiện ra. Hơi lạnh mát dễ chịu của những tấm bia mộ chưa khắc; tấm bia chị nhón chân tựa vào, hai gối chị giang rộng như một nấm mồ. Tấm bia màu hồng như móng tay, lấm tấm những vết lấp lánh. Mười phút, hắn nói, Chị có mười phút tôi làm không công. Mười phút cho sáu mẫu tự. Thêm mười phút nữa có lẽ chị có luôn chữ “Mến”? Chị không nghĩ ra để hỏi hắn, và chị vẫn băn khoăn không chừng chuyện ấy có thể − rằng mất hai mươi phút, hay cùng lắm nửa tiếng, chị có thể được tất cả, tất cả mấy chữ chị nghe ông mục sư nói trong đám tang (và chắc chắn đấy là tất cả mọi lời đáng nói) sẽ được khắc trên bia mộ của đứa con thơ: Mến Thương(1). Nhưng chị đã có một chữ quan trọng, và chị chấp nhận như thế. Chị nghĩ thế là đủ, động đực với tên thợ khắc giữa những tấm bia mộ, trong lúc đứa con trai nhỏ của hắn ngó xem, trên mặt nó nỗi giận dữ quá cũ mà sự thèm thuồng lại rất mới. Chắc chắn như vậy là đủ. Đủ để trả lời một ông mục sư nữa, một người chủ trương bãi nô nữa và một thị trấn ngập ngụa trong ghê tởm. Mong cho linh hồn mình được yên ổn, chị đã quên mất linh hồn kia: linh hồn của đứa bé gái con chị. Ai nghĩ được đứa bé dường ấy lại có thể chất chứa nhiều căm tức như thế? Động đực giữa những tấm bia dưới cái nhìn của đứa con trai tên thợ khắc chữ chưa đủ. Không những chị phải sống đến già trong căn nhà bị đứa bé phẫn nộ vì bị cắt cổ làm cho tê liệt, mà mười https://thuviensach.vn phút chị áp mình vào tấm đá màu ban mai có điểm những mảnh sao, hai gối chị mở rộng như nấm mồ, mới dài hơn cuộc đời, sinh động hơn, phập phồng hơn máu đứa bé trơn như dầu đẫm ướt tay chị. “Mình có thể chuyển nhà,” có lần chị đề nghị với mẹ chồng. “Có ích gì?” Baby Suggs hỏi. “Có căn nhà nào trong xứ sở này không chất đầy đến nóc nỗi buồn phiền của một kẻ da đen đã chết nào đấy. Mình may mắn vì hồn ma này là con nít. Hồn của chồng mẹ trở lại đây thì sao? Hay của chồng con? Đừng nói với mẹ làm gì. Con may mắn. Con còn ba đứa. Ba đứa kéo váy con mà chỉ có một đứa làm trời làm đất từ cõi bên kia. Con phải biết ơn, nghe con. Mẹ có tám đứa con. Đứa nào cũng rời mẹ mà đi. Bốn đứa bị bắt đi, bốn đứa bị đuổi đi, và mẹ đoán tất cả tụi nó ám nhà người ta.” Baby Suggs bóp lông mày. “Con đầu lòng của mẹ. Mẹ chỉ còn nhớ được là nó thích cạnh bánh mì cháy. Con thấy có ai hơn được mẹ không? Tám đứa con mà mẹ chỉ nhớ bấy nhiêu.” “Mẹ chỉ tự cho phép mình nhớ bao nhiêu đó,” Sethe đã bảo bà, nhưng rồi chính chị chỉ còn có một đứa − một đứa còn sống − hai thằng con trai đã bị đứa con đã chết đuổi đi, và ký ức của chị về Buglar đang phai đi nhanh chóng. Ít nhất Howard có hình dạng cái đầu khó quên. Những chuyện còn lại chị gắng nhớ càng ít càng tốt cho yên thân. Không may là đầu óc chị quỷ quái. Chị có thể đang vội vã, gần như chạy đến vòi bơm nước để rửa chân cho sạch nhựa hoa cúc. Chị không nghĩ đến điều gì khác. Hình ảnh những người đàn ông đến bú chị cũng vô cảm như những dây thần kinh ở chỗ làn da sần sùi như tấm ván giặt trên lưng chị. Cũng không có mùi mực thoang thoảng hay mùi nhựa cây anh đào và vỏ cây sồi làm ván giặt. Không có gì cả. Chỉ có làn gió nhẹ thổi mát khuôn mặt chị khi chị lao đến vòi nước. Và rồi, trong lúc chị chà nhựa hoa cúc bằng nước vòi bơm và mấy tấm giẻ, chị chú tâm vào việc rửa sạch hết nhựa − vào việc chị đã bất cẩn đi tắt qua cánh đồng chỉ để bớt được nửa dặm đường mà không để ý rằng cỏ dại mọc rất cao, cho đến khi cái ngứa lan tận đến hai đầu gối của chị. Rồi có một điều gì đấy. Tia nước tung tóe, cảnh giày tất của chị quăng ngổn https://thuviensach.vn ngang trên lối đi, hay con Here Boy đang liếm vũng nước cạnh chân chị, và bất chợt Tổ Ấm trải ra, trải ra, trải ra trước mắt chị, và mặc dù chiếc lá nào của nông trại ấy cũng khiến chị muốn thét lên, nó trải mình ra trong vẻ đẹp không thẹn thùa trước mặt chị. Không bao giờ nó trông ghê gớm như nó thật sự ghê gớm và chị tự hỏi phải chăng địa ngục cũng là một chốn xinh đẹp. Lửa và lưu huỳnh thật đấy, nhưng ẩn giấu trong những lùm cây giăng mắc. Hai cậu bé đu đưa trên những cây sung dâu đẹp nhất thế gian. Chị xấu hổ − vì nhớ lùm cây tuyệt vời rì rào trong gió hơn là nhớ hai thằng bé. Dù chị cố thay đổi, lần nào cây sung dâu cũng thắng bọn trẻ và chị giận ký ức của mình là vì thế. Khi nhựa hoa cúc đã sạch hết, chị đi vòng ra trước căn nhà, tiện đường nhặt giày tất. Như thể chị đang bị trừng phạt thêm nữa vì trí nhớ tệ hại của mình, Paul D, người đàn ông cuối cùng của Tổ Ấm, đang ngồi trên hàng hiên cách chị chưa đầy mười lăm thước. Dù không thể lẫn khuôn mặt anh với ai khác, chị vẫn nói: “Anh đó ư?” “Phần sót lại của anh.” Anh đứng lên và mỉm cười. “Ngoài chuyện em đang chân trần, em thế nào, cô bé?” Tiếng cười của chị trẻ trung và thoải mái. “Chân em bị dính bẩn đằng kia. Hoa cúc.” Anh nhăn mặt như đang nếm phải một thìa chất đắng. “Thậm chí anh không muốn nghe đến nó. Anh vẫn ghét đặc cái thứ ấy.” Sethe vo tròn tất và nhét chúng vào túi áo. “Anh vào nhà đi.” “Ngồi ngoài hàng hiên được rồi, Sethe. Ngoài này mát.” Anh lại ngồi xuống và nhìn cánh đồng cỏ bên kia đường, biết rằng nỗi háo hức trong anh sẽ lộ ra khẽ khàng. “Mười tám năm,” chị nói nhỏ. “Mười tám,” anh lặp lại. “Anh thề anh đã lang thang suốt từng đó năm. Anh bắt chước em nhé?” Anh hất đầu về phía hai bàn chân chị và bắt đầu https://thuviensach.vn tháo dây giày. “Anh có muốn ngâm chân không? Để em lấy chậu nước cho anh.” Chị đến gần anh hơn để vào nhà. “Thôi. Không thể chăm chút hai bàn chân được. Chúng còn phải lang thang nhiều nữa.” “Anh không được đi ngay, Paul D. Anh ở lại một lát đã.” “Ôi, dù sao anh cũng ở lại đến khi gặp được Baby Suggs chứ. Bà đâu rồi?” “Mất rồi.” “Chao ơi. Khi nào?” “Tính ra tám năm, gần chín năm rồi.” “Có khổ sở không? Anh hy vọng bà chết mà không đau đớn.” Sethe lắc đầu. “Êm như nhung. Sống mới là phần khó. Tiếc là anh không gặp được bà. Anh ghé thăm là vì thế à?” “Cũng có một phần. Còn lại là vì em. Nhưng thật tình bây giờ anh sẽ đi bất cứ nơi đâu. Bất cứ nơi nào người ta cho anh ngồi xuống.” “Trông anh khá đấy.” “Lừa mị của quỷ đó thôi. Anh còn cảm thấy tệ thì nó còn để anh trông khá khẩm.” Anh nhìn chị và chữ “tệ” biến thành nghĩa khác. Sethe mỉm cười. Họ như vậy đấy − từng như thế đấy. Những người đàn ông Tổ Ấm, trước Halle hay sau Halle, tất cả đối với chị đều có chút tán tỉnh thân tình, tế nhị đến nỗi phải cào lên mới thấy. Anh vẫn như hồi ở Kentucky, chỉ khác là có thêm tóc và một vẻ mong đợi trong mắt. Da màu hột đào, lưng thẳng. Điều lạ là khuôn mặt lặng lẽ của anh rất dễ cười, hoặc bừng sáng lên, hoặc cảm thông với người khác. Như thể người ta chỉ cần gợi sự chú ý nơi anh là anh cảm được ngay điều https://thuviensach.vn họ cảm thấy. Trong chớp mắt, khuôn mặt anh dường như thay đổi − sau vẻ bề ngoài tĩnh lặng ấy là sự linh lợi. “Em không cần phải hỏi về anh ấy, phải không? Nếu anh biết chuyện gì anh sẽ kể cho em nghe, phải không?” Sethe nhìn xuống chân mình và lại nhìn thấy những cây sung dâu. “Anh sẽ kể cho em nghe. Dĩ nhiên, anh sẽ kể cho em nghe. Hiện giờ anh không biết gì hơn lúc trước.” Ngoại trừ chuyện thùng đánh bơ, anh nghĩ, và em không cần biết điều ấy. “Chắc em nghĩ anh ấy vẫn còn sống.” “Không. Em nghĩ anh ấy đã chết. Điều làm cho anh ấy còn sống là vì chưa ai biết chắc đó thôi.” “Baby Suggs thì sao?” “Bà cũng nghĩ thế, nhưng nếu nghe theo bà thì con bà đều đã chết cả. Bà nói bà cảm thấy cái chết của mỗi người đúng từng giờ từng phút.” “Bà nói Halle đi lúc nào?” “Năm một ngàn tám trăm năm mươi lăm. Ngày con em ra đời.” “Em sinh nó ra hả? Anh tưởng em không xoay sở được kia.” Anh cười khẽ. “Ai đời bỏ trốn lúc mang thai.” “Phải vậy thôi. Làm sao chờ được.” Chị cúi đầu và, cũng như anh, nghĩ rằng chuyện chị xoay sở được là điều rất khác thường. Và nếu không có cô gái đi tìm vải nhung, chị sẽ không bao giờ làm nổi. “Và làm được một mình nữa.” Anh vừa hãnh diện vừa bực mình. Hãnh diện vì chị xoay sở được, bực mình vì chị đã không cần đến Halle hay chính bản thân anh. “Gần như một mình. Không hẳn một mình. Một cô gái da trắng đã giúp em.” “Thế thì cô ấy cũng tích phước cho mình nữa. Chúa ban phước cho cô ấy.” https://thuviensach.vn “Anh có thể ở qua đêm, Paul D.” “Em mời có vẻ không nhiệt tình lắm.” Sethe liếc nhìn cánh cửa đóng sau vai anh. “Ồ, em thật lòng chứ. Em chỉ mong anh không chê nhà em thôi. Vào nhà đi anh. Nói chuyện với Denver trong khi em nấu món gì đấy cho anh.” Paul D buộc hai chiếc giày vào nhau, vắt chúng lên vai và bước theo chị qua cánh cửa, thẳng vào một vùng ánh sáng đỏ nhấp nhô gợn sóng làm anh đứng sững lại. “Em có khách à?” Anh thì thầm, mày nhíu lại. “Khi có khi không,” Sethe nói. “Trời ơi,” Anh lùi qua cửa trở lại hàng hiên. “Em có ác quỷ gì ở đây vậy?” “Không phải ác, chỉ buồn thôi. Coi nào. Anh vào đi.” Lúc ấy anh mới nhìn kỹ chị. Kỹ hơn lúc chị đi vòng quanh góc nhà trên đôi chân bóng ướt, một tay cầm giày tất, tay kia nhấc váy. Vợ của Halle − người có đôi mắt sắt đá cùng với nghị lực sắt đá. Ở Kentucky anh chưa bao giờ thấy tóc chị. Khuôn mặt chị, dù già hơn mười tám năm trước, khi anh nhìn thấy chị lần cuối, bây giờ ôn hòa hơn. Nhờ mái tóc. Một khuôn mặt tĩnh lặng đến bối rối; đồng tử cùng màu với làn da trên khuôn mặt lặng lẽ thường làm anh nghĩ đến một chiếc mặt nạ được lòng nhân từ khoan cho hai lỗ mắt. Vợ của Halle. Năm nào cũng mang thai, kể cả năm chị ngồi bên đống lửa bảo anh rằng chị sẽ trốn đi. Chị đã gửi ba đứa con cùng với đám trẻ trong đoàn xe da đen sắp vượt sông. Chúng sẽ được để lại chỗ mẹ Halle ở gần Cincinnati. Ngay cả trong căn chòi nhỏ xíu ấy, lúc chị nghiêng người gần lửa đến nỗi người ta có thể ngửi thấy hơi nóng trong áo chị, mắt chị không phản chiếu một tia sáng nào. Chúng thăm thẳm như hai miệng giếng làm anh bối rối khi nhìn vào. Dù đã được khoan lỗ, chúng vẫn cần được che đậy, phủ hàng mi, mang dấu hiệu nào đấy để báo cho người ta biết https://thuviensach.vn những gì chứa đựng trong khoảng trống rỗng ấy. Thế nên anh nhìn lửa mà không nhìn chị lúc chị nói cho anh nghe, vì chồng chị không có mặt để kể chuyện. Ông Garner đã chết, vợ ông có cục bướu to như củ khoai lang ở cổ và không nói chuyện được nữa. Chị nghiêng cái bụng bầu sát vào lửa, và nói với anh, Paul D, người đàn ông cuối cùng của Tổ Ấm. Họ đã từng có sáu người ở nông trại đó. Sethe là phụ nữ duy nhất. Bà Garner, nức nở như một đứa trẻ, đã bán anh trai anh để trả món nợ bà biết ra khi bà vừa trở thành góa phụ. Rồi thầy giáo đến thu xếp mọi chuyện. Nhưng điều hắn làm đã hủy hoại ba người đàn ông Tổ Ấm nữa và lấy đi ánh lấp lánh trong đôi mắt Sethe, để lại hai miệng giếng mở không phản chiếu ánh lửa. Bây giờ vẻ sắt đá đã trở lại nhưng khuôn mặt, mềm mại hơn nhờ mái tóc, khiến anh tin chị đủ để bước qua cửa nhà chị thẳng vào một vũng sáng đỏ phập phồng. Chị nói đúng. Ngôi nhà thật buồn rầu. Khi anh bước qua cửa, một làn sóng đau buồn thấm đẫm người anh đến nỗi anh muốn khóc. Khoảng cách đến làn ánh sáng bình thường xung quanh chiếc bàn dường như xa lắm, nhưng anh vượt qua được − mắt ráo hoảnh và may mắn. “Em nói bà chết nhẹ nhàng. Êm như nhung,” anh nhắc chị. “Đấy không phải là Baby Suggs,” chị nói. “Vậy là ai?” “Con gái em. Đứa con gái em gửi đi với hai thằng con trai.” “Nó không còn sống?” “Không. Đứa con duy nhất còn lại là đứa em mang trong bụng lúc em bỏ trốn. Hai đứa con trai cũng đi rồi. Tụi nó đi ngay trước lúc Baby Suggs mất.” Paul D nhìn nơi nỗi đau buồn đã thấm đẫm người anh. Màu đỏ đã phai đi, nhưng tiếng khóc than còn vương vất trong không gian. https://thuviensach.vn Có lẽ thế là tốt hơn cả, anh nghĩ. Nếu một gã da đen có chân thì hắn phải sử dụng chúng. Nếu hắn ngồi xuống quá lâu, sẽ có người kiếm ra cách buộc chúng lại. Dù thế... nếu con trai chị đã đi hết... “Không có người đàn ông nào sao? Em ở đây một mình ư?” “Em và Denver,” chị nói. “Em xoay sở được chứ?” “Em xoay sở được.” Chị thấy nỗi ngờ vực của anh và tiếp. “Em nấu bếp ở một quán ăn trong thị trấn. Và em lén may vá chút chút.” Lúc ấy Paul D mỉm cười, nhớ lại chiếc áo đêm động phòng. Khi Sethe đến Tổ Ấm, chị mười ba tuổi, đôi mắt đã cứng cỏi. Chị là món quà đúng lúc cho bà Garner, đã mất Baby Suggs vì những nguyên tắc cao thượng của chồng. Năm người đàn ông Tổ Ấm nhìn cô gái mới và quyết định để cô yên. Họ còn trẻ và không chịu nổi sự thiếu thốn đàn bà đến nỗi họ đã xoay qua mấy con bê. Thế mà họ để cô bé mắt cứng cỏi yên, để cô có thể chọn, mặc dù mỗi người sẵn sàng đập mấy người kia nát như cháo để lấy được cô. Cô mất một năm để chọn − một năm dài khổ cực khi họ trăn trở trên nệm rơm, mòn mỏi mơ về cô. Một năm khao khát, khi cưỡng dâm dường như là món quà duy nhất của cuộc sống. Họ kìm chế được chỉ vì họ là những người đàn ông của Tổ Ấm − những người ông Garner nhắc đến để khoe trong lúc những điền chủ khác lắc đầu cảnh cáo. “Tụi bay chỉ có lũ con trai,” ông bảo họ. “Trai trẻ, trai già, trai khó chịu, trai sắc sảo. Còn ở Tổ Ấm, mấy đứa da đen của tao đều là đàn ông. Mua tụi nó là thế, nuôi lớn tụi nó là thế. Đứa nào cũng là đàn ông.” “Xin lỗi à, Garner. Không có thằng da đen nào là đàn ông.” “Nếu tụi bay sợ thì không có.” Garner cười toe. “Nhưng nếu tụi bay là đàn ông, tụi bay sẽ muốn bọn da đen của tụi bay cũng là đàn ông.” “Tao không muốn có thằng đàn ông da đen nào quanh quẩn gần vợ tao.” https://thuviensach.vn Đấy là phản ứng Garner thích và chờ đợi. “Tao cũng không thích,” ông nói. “Tao cũng không thích,” và lần nào cũng có một khoảnh khắc im lặng tiếp theo trước khi ông hàng xóm, hay kẻ lạ, hay người bán rong, hay thằng em vợ hay bất kỳ ai đó hiểu ra. Rồi cãi vã dữ dội xảy ra, đôi khi ẩu đả, và Garner về nhà, người bầm dập và hài lòng vì đã chứng tỏ một lần nữa một người Kentucky thực thụ là như thế nào: đủ dữ dằn và khôn khéo để uốn nắn và gọi bọn da đen của mình là đàn ông. Và họ đã là như thế: Paul D Garner, Paul F Garner, Paul A Garner, Halle Suggs và Sixo, kẻ điên dại. Tất cả đang độ tuổi đôi mươi, không đàn bà, giao hợp với bò, mơ chuyện cưỡng hiếp, trăn trở trên nệm rơm, xoa đùi và đợi con bé mới − con bé thế chỗ Baby Suggs sau khi Halle chuộc bà bằng năm năm làm việc ngày Chủ nhật. Có thể vì thế mà chị chọn anh. Một người đàn ông hai mươi tuổi thương mẹ đến nỗi bỏ mất ngày Sabbath trong năm năm chỉ để thấy bà cuối cùng được nghỉ ngơi chắc phải là một người tốt. Chị đợi một năm. Và bọn đàn ông cưỡng bức mấy con bò trong lúc đợi cùng chị. Chị chọn Halle và lén tự may một chiếc áo cho đêm động phòng. “Anh không ở lại một lúc sao? Đâu có ai có thể nói hết mười tám năm trong một ngày.” Trong ánh sáng mờ nơi căn phòng họ đang ngồi, một cầu thang trắng vươn về phía lớp giấy dán tường màu trắng và xanh trên lầu hai. Paul D chỉ thấy được phần phía trên của lớp giấy dán; những chấm vàng lác đác rải giữa những đóa hoa tuyết rơi đầy trên nền giấy màu xanh dương. Màu trắng rạng rỡ của những bậc thang và tay vịn làm anh liếc mãi về phía ấy. Tất cả giác quan trong người anh bảo anh rằng không gian trên cầu thang rất mỏng manh và có bùa phép.Nhưng cô gái bước xuống từ không gian ấy có thân hình tròn trĩnh, làn da màu nâu và khuôn mặt lanh lợi giống như một con búp bê. Paul D nhìn cô gái rồi nhìn Sethe đang mỉm cười nói, “Denver của em đây rồi. Con à, đây là bác Paul D, từ Tổ Ấm đến.” https://thuviensach.vn “Thưa ông D.” “Garner, cháu à, Paul D Garner.” “Vâng.” “Thật mừng được trông thấy cháu. Lần cuối bác gặp mẹ cháu, cháu còn đang đạp phình bụng áo mẹ.” “Nó vẫn còn làm thế,” Sethe mỉm cười, “nếu nó vào được.” Đứng trên bậc thang cuối cùng, Denver đột nhiên cảm thấy háo hức và e thẹn. Lâu lắm rồi không có ai (bà da trắng tốt bụng, mục sư, diễn giả hay nhà báo) ngồi ở bàn của hai mẹ con, giọng nói thông cảm của họ bị nỗi ghê tởm trong mắt họ lật tẩy. Mười hai năm rồi, từ lâu trước khi Baby Suggs mất, không có bất cứ người khách nào và chắc chắn không có bạn bè tới đây. Không có người da đen. Chắc chắn không có người đàn ông da màu hạt phỉ, tóc quá dài và không có cuốn sổ tay, không chì than để vẽ, không trái cam, không câu hỏi. Một người mà mẹ nó muốn nói chuyện cùng và chịu nói chuyện cả khi đang chân trần. Chị có dáng vẻ, và thật sự có cách cư xử giống như một cô gái trẻ thay vì người đàn bà lặng lẽ, oai nghi Denver đã biết suốt cuộc đời mình. Một người không bao giờ nhìn lảng đi khi một người đàn ông bị một con ngựa cái dẫm chết ngay trước quán ăn của Sawyer, và khi một con heo cái bắt đầu ăn lứa con của nó. Mẹ nó cũng không nhìn lảng đi khi hồn ma đứa bé nhấc bổng con Here Boy và quật nó vào tường mạnh đến nỗi hai chân nó gãy lìa và mắt nó lòi ra, đến nỗi nó bị động kinh và tự cắn nát lưỡi của mình. Chị lấy một cái búa, đập con chó bất tỉnh, chùi máu và nước dãi, đẩy con ngươi trở lại vào hốc mắt và bó bột chân nó. Nó hồi phục, câm và loạng choạng, vì con mắt kém hơn là vì đôi chân bị cong, và dù đông hay hạ, mưa hay nắng, không điều gì thuyết phục được nó vào nhà lần nữa. Bây giờ, người đàn bà đủ tỉnh táo để chữa lành cho một con chó man dại vì đau đớn đang đu đưa hai cổ chân bắt chéo và tránh nhìn thân thể của chính con gái mình. Như thể ánh mắt chị không chứa đựng hết dáng vóc https://thuviensach.vn của nó. Cả chị lẫn anh đều không mang giày. Háo hức, e thẹn, bây giờ Denver thấy lẻ loi. Từng ấy sự chia ly: đầu tiên là hai anh, rồi bà nội − đấy là những mất mát kể từ khi không còn lũ trẻ nào chịu chơi trò xoay vòng quanh nó, hay kẹp đầu gối qua lan can hàng hiên nhà nó lộn người xuống. Những điều ấy cũng không quan trọng gì nếu mẹ nó không nhìn lảng đi như bây giờ, khiến Denver mong mỏi, quả thật mong mỏi, một dấu hiệu hằn học của hồn ma đứa bé. “Con bé xinh thật,” Paul D nói. “Rất xinh. Khuôn mặt dễ thương giống ba nó.” “Bác biết ba cháu à?” “Biết chứ. Biết rõ.” “Phải thế không hở mẹ?” Denver cố giữ cho tình cảm của mình không thay đổi. “Dĩ nhiên bác biết ba con. Mẹ đã bảo con rồi, bác là người của Tổ Ấm.” Denver ngồi xuống bậc thang chót. Nó không còn chỗ nào để đi. Họ là một cặp, nói “ba cháu” và “Tổ Ấm” theo cách rõ ràng rằng cả hai là của họ và không phải của nó. Rằng sự thiếu vắng cha nó không phải là sự thiếu vắng của nó. Đã có lúc sự thiếu vắng là của bà nội Baby − đứa con trai được thương tiếc vô cùng vì cha là người chuộc bà nội ra khỏi nơi ấy. Rồi đấy là người chồng vắng mặt của mẹ nó. Bây giờ đấy là người bạn vắng mặt của người lạ da màu hạt phỉ. Chỉ có những người biết ông (“biết rõ”) mới có thể giành lấy sự thiếu vắng ông cho riêng họ. Cũng như chỉ có những người sống ở Tổ Ấm mới có thể nhớ đến chuyện ấy, thì thào tên của nó và đồng thời liếc xéo lẫn nhau. Một lần nữa nó mong mỏi hồn ma đứa trẻ − bây giờ niềm căm giận của đứa bé khiến nó náo nức thay vì làm nó mệt nhoài như mọi khi. Làm nó mệt nhoài. “Mẹ và cháu có một hồn ma ở đây,” nó nói, và câu nói hiệu nghiệm. Họ không còn là một cặp nữa. Mẹ nó thôi đong đưa chân, thôi cư xử như một cô gái mới lớn, và ký ức về Tổ Ấm biến khỏi đôi mắt người đàn ông đã https://thuviensach.vn khiến mẹ nó cư xử như một cô gái mới lớn. Anh liếc nhanh lên những bậc thang trắng lấp lánh sau lưng nó. “Bác có nghe,” anh nói. “Nhưng mẹ cháu nói là nó buồn rầu. Không phải là ác độc.” “Thưa không,” Denver nói, “không phải là ác độc. Nhưng cũng không phải là buồn rầu.” “Vậy thì là gì?” “Là bị mắng. Là lẻ loi và bị mắng mỏ.” “Thật sao?” Paul D quay sang Sethe. “Chuyện lẻ loi thì em không biết. Có thể nó giận dỗi, nhưng em không tin nó cảm thấy lẻ loi khi nó ở bên chúng em từng giờ từng phút.” “Chắc nó muốn đòi em một thứ gì đấy.” Sethe nhún vai. “Nó chỉ là một đứa bé.” “Chị của cháu,” Denver nói. “Chị chết trong nhà này.” Paul D gãi gãi râu dưới cằm. “Làm anh nhớ lại cô dâu cụt đầu phía sau Tổ Ấm. Nhớ không Sethe? Cô ta vẫn thường lang thang trong rừng.” “Làm sao em quên được? Làm em sợ...” “Tại sao ai trốn khỏi Tổ Ấm cũng nói đến nó mãi? Nếu chỗ ấy dễ thương đến thế thì lẽ ra mọi người phải muốn ở lại chứ.” “Con bé, con đang nói với ai đấy?” Paul D cười. “Đúng, đúng. Nó nói đúng, Sethe. Chỗ ấy không dễ thương và chắc chắn nó không phải là tổ ấm.” Anh lắc đầu. “Nhưng tất cả chúng mình đã cùng ở đấy,” Sethe nói. “Cùng với nhau. Dù muốn hay không, mình vẫn nhớ đến.” Chị thoáng rùng mình. Một chút gợn trên da, được chị vuốt cho yên ngủ lại. “Denver,” chị nói, “đốt lò đi con. Phải đãi bạn ghé ngang mới được.” https://thuviensach.vn “Đừng phiền phức vì anh,” Paul D nói. “Làm bánh mì có phiền gì đâu. Thức ăn còn lại là của em mang từ chỗ làm về. Em nấu nướng từ sáng sớm đến trưa, ít ra em phải mang được bữa tối về nhà.Con có điều gì phản đối không?” “Nếu bác không phản đối con, con cũng không phản đối bác.” Lại nữa rồi, Denver nghĩ. Quay lưng lại phía họ, nó xáo củi nhóm lên và suýt nữa làm lửa tắt. “Bác ở lại đêm nay nghe, bác Garner? Bác và mẹ có thể nói chuyện Tổ Ấm hết đêm.” Sethe bước hai bước về phía bếp lò, nhưng trước khi chị giật cổ áo Denver, cô gái đã cúi xuống và khóc. “Con làm sao vậy? Mẹ chưa bao giờ thấy con như thế này.” “Kệ nó đi,” Paul D nói. “Anh là người lạ đối với nó.” “Chính là thế. Nó không có cớ gì để giở chứng với một người lạ. Con yêu, có chuyện gì vậy? Có phải có chuyện gì đã xảy ra?” Nhưng Denver run rẩy và nức nở không nói được nên lời. Những giọt lệ nó không nhỏ xuống suốt chín năm làm ướt bộ ngực rất đỗi thiếu nữ. “Con không chịu được nữa. Con không chịu được nữa.” “Không chịu được cái gì? Con không chịu được cái gì?” “Con không thể sống ở đây. Con không biết đi đâu hay làm gì, nhưng con không thể ở đây. Không ai nói chuyện với mình. Không ai ghé ngang. Bọn con trai không thích con. Bọn con gái cũng thế.” “Ôi con yêu, con yêu.” “Nó nói cái gì mà không ai nói chuyện với hai mẹ con?” Paul D hỏi. “Đấy là vì căn nhà. Người ta không… ” “Không phải. Không phải là căn nhà. Là mình. Là mẹ đó!” https://thuviensach.vn “Denver.” “Bỏ qua đi, Sethe. Sống trong một căn nhà quỷ ám thực là khó cho một cô gái trẻ. Chuyện ấy thật không dễ.” “Còn dễ hơn vài chuyện khác.” “Em nghĩ xem, Sethe. Anh là một người đàn ông trưởng thành, đã thấy hết, làm hết mọi điều, và anh nói với em là chuyện ấy không dễ. Có thể hai người nên dọn đi. Ai là chủ căn nhà này?” Qua vai Denver, Sethe ném cho Paul D một cái nhìn lạnh giá. “Anh cần biết để làm gì?” “Họ không để cho em đi sao?” “Không.” “Sethe.” “Không đi. Không rời. Như thế này được rồi.” “Em muốn nói với anh đứa trẻ này gần phát điên lên là được rồi?” Có điều gì trong căn nhà trân mình, và trong sự yên lặng nghe ngóng sau đó Sethe nói. “Em có một cái cây trên lưng và ma ám trong nhà em, và không còn gì khác nữa ngoài đứa con gái em đang ôm trong tay. Em sẽ không chạy nữa − không trốn gì nữa hết. Em sẽ không bao giờ trốn chạy một điều gì khác trên cõi đời này nữa. Em đã trải qua một cuộc hành trình và em đã trả tiền vé, nhưng để em nói anh nghe, Pau D Garner, giá vé quá đắt! Anh có nghe không? Quá đắt. Bây giờ, hoặc là anh ngồi xuống ăn với mẹ con em, hoặc là anh để cho mẹ con em yên.” Paul D lục túi áo gi-lê đang mặc tìm chiếc túi nhỏ đựng thuốc lá sợi − anh chăm chú vào nút dây buộc túi và thuốc lá bên trong khi Sethe dẫn Denver vào phòng khách thông với căn phòng lớn anh đang ngồi. Anh không có giấy vấn thuốc, vì thế anh vân vê gói thuốc và lắng nghe qua cánh https://thuviensach.vn cửa mở tiếng Sethe dỗ yên con gái. Khi trở lại chị tránh cái nhìn của anh và đi thẳng đến chiếc bàn nhỏ bên cạnh bếp lò. Chị quay lưng về phía anh và anh có thể ngắm mái tóc thỏa thích mà không bị khuôn mặt chị làm xao lãng. “Có cây gì trên lưng em vậy?” “Hả.” Sethe đặt một cái tô lên bàn và với tay xuống dưới bàn tìm bột mì. “Cây gì trên lưng em vậy? Có cái gì đang mọc trên lưng em không? Anh không thấy cái gì đang mọc trên lưng em.” “Anh không thấy thì nó vẫn có ở đấy.” “Ai nói với em như vậy?” “Cô gái da trắng. Cô ta gọi nó là cái cây. Em chưa hề và sẽ không bao giờ thấy được nó. Nhưng cô ta nói nó giống như vậy. Một cây anh đào. Có thân, cành và cả lá. Những chiếc lá anh đào bé xíu. Nhưng đấy là mười tám năm về trước. Bây giờ không chừng có thêm trái anh đào nữa.” Sethe dùng ngón tay trỏ thấm chút nước bọt ở đầu lưỡi. Rất nhanh, chị khẽ chạm tay vào bếp lò. Rồi chị rà những ngón tay qua bột, tẽ ra, nhúm thành những đụn nhỏ để tìm mọt. Không thấy con mọt nào, chị đổ bột nở và muối vào lòng bàn tay khum và ném vào bột. Rồi chị thò tay vào một cái lon và múc nửa nắm tay mỡ. Chị khéo léo bóp bột qua mỡ, rồi nhồi bột trong khi dùng tay trái vẩy nước vào. “Em đã có sữa,” chị nói. “Em đang có thai Denver nhưng em có sữa cho con bé. Khi gửi nó đi với Howard và Buglar em chưa cai sữa cho nó.” Bây giờ chị lấy một cây gỗ cán bột. “Ai cũng ngửi thấy em trước khi nhìn thấy em. Và khi nhìn thấy em họ thấy những giọt sữa trên ngực áo em. Em không làm sao được. Em chỉ biết em phải đem sữa đến cho con gái em. Không ai cho nó bú như em. Không ai cho nó bú kịp, hay ngưng cho nó bú lúc nó đã no mà không biết. Không ai biết nó không ợ được nếu người ta bế dựng nó lên vai, nó chỉ ợ khi nằm trên gối em. Không ai biết điều ấy trừ em https://thuviensach.vn và không ai có sữa cho nó trừ em. Em nói với những người đàn bà trong xe ngựa như thế. Em bảo họ thấm nước đường vào miếng vải và cho nó mút, để vài ngày sau khi em đến nó sẽ không quên em. Sữa sẽ đến và em sẽ đến cùng với sữa.” “Đàn ông không biết gì nhiều,” Paul D nói, nhét gói thuốc trở lại vào túi áo gi-lê, “nhưng họ biết đứa bé còn bú không thể xa mẹ quá lâu.” “Vậy thì họ cũng biết gửi con đi trong khi ngực căng sữa là như thế nào.” “Mình đang nói chuyện cái cây, Sethe.” “Sau khi em rời anh, mấy thằng con trai đến và lấy sữa của em. Tụi nó đến là vì thế. Tụi nó đè em xuống và lấy sữa của em. Em mách bà Garner. Bà có cái bướu và không nói được nhưng mắt bà chảy lệ. Tụi nó biết là em mách. Thầy giáo bắt một đứa xẻ lưng em ra, và khi lưng em khép lại nó thành một cái cây. Cái cây vẫn còn mọc ở đấy.” “Tụi nó dùng da bò đánh em?” “Và tụi nó lấy sữa của em.” “Tụi nó đánh em trong lúc em có thai?” “Và tụi nó lấy sữa của em!” Những miếng bột hình tròn đầy đặn màu trắng xếp thành hàng trong chảo. Một lần nữa Sethe chạm ngón tay trỏ ướt vào bếp lò. Chị mở cửa bếp lò và đẩy chảo bánh vào. Khi đứng thẳng dậy xa hơi nóng, chị cảm thấy Paul D đằng sau lưng chị và hai bàn tay anh bên dưới ngực chị. Chị đứng thẳng người và biết, nhưng không thể cảm thấy, rằng má anh đang áp vào những cành cây anh đào của chị. Thậm chí không cần cố gắng, anh đã trở thành mẫu đàn ông có thể bước vào một căn nhà và khiến những người đàn bà khóc. Bởi vì với anh, khi có mặt anh, họ khóc được. Có điều gì thần thánh trong dáng vẻ của anh. Phụ nữ gặp anh và muốn khóc − để kể với anh rằng ngực họ đau và đầu gối https://thuviensach.vn cũng đau. Những người đàn bà mạnh mẽ và khôn ngoan gặp anh và kể cho anh nghe những điều họ chỉ kể cho nhau nghe: rằng rất lâu sau Thay Đổi Cuộc Đời2, dục vọng của họ đột nhiên trở nên khổng lồ, tham lam, hoang dại hơn lúc họ mười lăm, và nó khiến họ hổ thẹn và buồn bã; rằng họ thầm mong được chết − để dứt bỏ nó − rằng giấc ngủ với họ quý giá hơn bất cứ ngày tỉnh thức nào. Những cô gái trẻ rụt rè đến bên anh và thú nhận hay diễn tả những hồn ma ăn mặc vô cùng đẹp đẽ đã theo họ từ trong giấc mơ. Vì thế, mặc dù anh không hiểu tại sao, anh không ngạc nhiên khi Denver nhỏ lệ vào lửa bếp lò. Hay, mười lăm phút sau, kể cho anh nghe xong về sữa bị lấy cắp, mẹ nó cũng khóc. Anh cúi xuống sau lưng chị, thân hình anh là vòng cung của nhân ái, anh ôm ngực chị trong lòng bàn tay mình. Anh xoa má mình trên lưng chị và nhờ thế biết được nỗi sầu khổ của chị, cội rễ, thân to và những cành chằng chịt của nó. Đưa những ngón tay đến những chiếc móc trên áo chị, dù không thấy hay nghe dấu hiệu nào, anh cũng biết những giọt lệ đang vội đến. Khi thân trên của chiếc áo chị mặc rơi xuống quanh hông chị, và anh thấy lưng chị đã biến thành một hình điêu khắc, như một tác phẩm trang trí quá nồng nàn không thể trưng bày được của một người thợ rèn, anh có thể nghĩ nhưng không thể nói, “Ôi, Chúa ơi, em gái ơi.” Và anh sẽ không ngưng cho đến khi anh đã chạm môi vào tất cả những lằn gợn và lá của nó. Sethe không thể cảm thấy gì vì da lưng của chị đã chết từ lâu. Điều chị biết là, cuối cùng, trách nhiệm về bộ ngực của chị đã về tay một người khác. Có không một chút không gian, chị tự hỏi, một chút thời gian, một cách nào đấy để ngăn chuyện quan trọng xảy ra, để đẩy bận rộn vào góc phòng, để chị chỉ đứng đấy trong một hai phút, thân trần từ bả vai đến eo, trút đi sức nặng của bộ ngực, ngửi thấy một lần nữa mùi sữa bị lấy cắp và khoái cảm nướng bánh mì? Có lẽ chỉ lần này chị có thể đứng thật yên trong lúc nấu bữa ăn − thậm chí không rời bếp lò − và cảm thấy nỗi đau đớn lưng chị đáng lẽ phải cảm thấy. Để tin vào mọi chuyện và nhớ lại mọi chuyện vì có người đàn ông cuối cùng của Tổ Ấm ở đây để đỡ lấy chị nếu chị sụp xuống? https://thuviensach.vn Bếp lò không rung mình khi quen dần với hơi nóng. Denver không động đậy trong phòng bên. Mạch ánh sáng đỏ chưa trở lại và Paul D chưa run rẩy từ năm 1856, năm anh run rẩy tám mươi ba ngày liền. Bị giam và xiềng lại, tay anh run đến nỗi anh không thể hút thuốc hay gãi cho ra trò. Bây giờ anh lại run rẩy nhưng lần này là ở đôi chân. Phải mất một lúc anh mới nhận ra chân anh không run vì lo lắng, mà vì ván sàn nhà đang rung. Không những sàn nhà đang xô đẩy và nghiến ken két, mà chính căn nhà đang chao đảo. Sethe tuột xuống sàn và cố mặc áo lại. Trong lúc đó Denver từ phòng khách nhào đến, bò lăn trên sàn như thể nó đang giữ cho căn nhà đứng vững trên mặt đất, nỗi hoảng hốt trong mắt, một nụ cười mơ hồ trên môi. “Trời đánh! Thôi đi!” Paul D hét lên, ngã xuống và với tay tìm chỗ tựa. “Để chỗ này yên! Cút đi!” Một cái bàn xô về phía anh và anh chụp chân bàn. Anh tìm cách đứng lên nghiêng nghiêng về một góc và nắm hai chân bàn, nhấc lên và vung nó vòng quanh, đập vỡ tất cả mọi thứ, hét lại với căn nhà đang gầm thét. “Mày muốn đánh nhau, thì cứ việc! Trời đánh! Không có mày thì mẹ mày cũng đủ chuyện rồi. Đủ chuyện rồi!” Cơn chấn động dịu lại, căn nhà chỉ thỉnh thoảng lắc lư, nhưng Paul D tiếp tục vung cái bàn vòng quanh cho đến khi tất cả im lặng như tờ. Mồ hôi toát ra và hơi thở hổn hển, anh dựa vào tường, chỗ tủ bát đĩa đứng trước kia. Sethe vẫn co ro cạnh bếp lò, ghì chặt đôi giày chị giữ được vào ngực. Ba người, Sethe, Denver, và Paul D, thở cùng một nhịp, như một người mệt nhọc. Một hơi thở khác cũng mệt mỏi như thế. Hồn ma đi mất rồi. Trong sự yên lặng, Denver thẩn thơ đi đến bếp lò. Nó phủ tro lên lửa và kéo chảo bánh ra khỏi lò. Tủ mứt đổ ngửa ra, những lọ mứt nằm một đống trong góc ngăn dưới cùng. Nó lấy ra một hũ mứt, và khi nhìn quanh tìm cái đĩa nó thấy một nửa cái đĩa vỡ ở cạnh cửa. Nó mang những thứ này ra bậc thềm hàng hiên và ngồi xuống. Hai người kia đã lên gác. Họ nhón chân bước nhẹ lên những bậc thang trắng, để nó lại bên dưới. Nó nậy dây thép trên nắp hũ rồi mở nắp hũ ra. Ở dưới cái nắp là miếng vải và dưới miếng vải là một lớp sáp mỏng. Nó lấy https://thuviensach.vn tất cả ra và tìm cách đổ mứt ra một bên của cái đĩa vỡ. Nó lấy một cái bánh và bỏ phần trên đã cháy đen đi. Khói cuộn tròn lên từ phần trắng mềm phía trong chiếc bánh. Nó nhớ hai anh. Howard và Buglar bây giờ hai mươi hai và hai mươi ba tuổi. Mặc dù cả hai tử tế với nó trong thời gian hồn ma không quấy rối và cho nó hết phần đầu giường, nó vẫn nhớ chuyện trước kia: nỗi vui thích chúng cảm thấy khi ngồi túm tụm trên những bậc thang trắng − nó ngồi giữa hai gối của Howard hay Buglar − trong lúc chúng bịa chuyện “phù thủy − chết đi!” với những cách giết phù thủy hiệu nghiệm. Và Baby Suggs kể cho nó hết chuyện này đến chuyện kia trong phòng khách. Nó thơm mùi vỏ cây vào ban ngày và có mùi lá vào ban đêm, vì không chịu ngủ trong căn phòng cũ của nó sau khi hai anh bỏ trốn. Bây giờ, mẹ nó đang ở trên lầu với người đàn ông đã đuổi đi bầu bạn duy nhất còn lại của nó. Denver chấm bánh mì vào mứt. Nó ăn chậm rãi, đúng mực, khốn khổ. https://thuviensach.vn 2 Không hẳn vội vã, nhưng không để mất thời gian, Sethe và Paul D leo lên những bậc thang trắng. Choáng ngợp vì đã hết sức may mắn tìm được nhà chị và chị ở nhà, cũng như vì chắc chắn sẽ được ân ái với chị, Paul D buông đi ký ức của hai mươi lăm năm qua. Trước anh một bậc thang là người thay thế Baby Suggs, cô gái mới họ từng mơ đến ban đêm và vì cô mà giao hợp với bò lúc rạng đông trong khi chờ cô chọn. Hôn sắt uốn trên lưng chị không thôi đã đủ làm cho căn nhà rung chuyển, đã khiến anh phải đập căn nhà ra từng mảnh. Bây giờ anh sẽ làm hơn nữa. Chị dẫn anh đến đầu cầu thang, nơi ánh sáng từ bầu trời rọi thẳng xuống vì cửa sổ tầng hai không nằm trên tường mà ở trên trần dốc của ngôi nhà. Chị dẫn anh vào một trong hai phòng, thầm mong anh không phiền lòng vì chị không sẵn sàng; vì cho dù chị nhớ nỗi thèm muốn là cái gì, chị đã quên mất nó ra sao; cái ghì siết và nỗi bất lực trong hai bàn tay; thị giác lòa đi cho đến khi đôi mắt chỉ còn nhìn thấy những chỗ để nằm xuống, và tất cả mọi thứ khác − nắm cửa, dây buộc, móc áo, nỗi u buồn co ro trong xó, và thời gian đang trôi qua − chỉ là vật chướng ngại. Họ chưa cởi xong quần áo, mọi chuyện đã xong xuôi. Nửa người trần truồng và thở gấp, họ nằm bên nhau, giận nhau và giận khung cửa sổ sáng trên trần nhà. Giấc mơ của anh về chị đã xưa quá, cũ quá rồi. Nỗi thiếu thốn của chị là không có giấc mơ nào của riêng chị. Giờ đây họ hối tiếc và quá ngượng ngùng không thể nào trò chuyện. Sethe nằm ngửa, đầu quay đi hướng khác. Từ khóe mắt, Paul D nhìn thấy và không thích hình dáng khuôn ngực của chị, vẻ tròn xẹp và chảy xệ anh chắc chắn không cần đến trong đời, mặc dù ở dưới lầu anh đã ôm lấy ngực chị như thể đấy là phần đắt giá nhất của chính mình. Mê trận sắt uốn mà anh đã xem xét tỉ mỉ như kẻ đào vàng vọc tay vào đất quặng, thật ra chỉ là một cụm sẹo ghê tởm. Không phải cái cây như chị nói. Có thể nó có hình https://thuviensach.vn dáng cái cây, nhưng nó hoàn toàn không giống những cái cây anh biết vì cây cối trông niềm nở; chúng là thứ người ta có thể tin cậy và gần gũi, nói chuyện cùng nếu người ta muốn, như anh thường làm hồi xưa lúc anh ăn trưa trên cánh đồng của Tổ Ấm. Anh luôn luôn ăn bữa trưa ở cùng một chỗ nếu anh có thể, và chọn chỗ không phải là dễ vì Tổ Ấm có nhiều cây đẹp hơn mọi nông trại xung quanh. Anh gọi cây anh chọn là Anh Em, và ngồi dưới gốc của nó, đôi khi một mình, đôi khi với Halle hoặc với những Paul khác, nhưng thường là với Sixo, lúc ấy còn nói tiếng Anh và chưa trở nên điên dại. Da màu chàm và lưỡi đỏ chói, Sixo thí nghiệm nướng khoai tây qua đêm, gắng biết chính xác khi nào phải đặt đá nóng bốc khói vào lỗ, xếp khoai tây bên trên và phủ bằng cành cây để đến lúc họ nghỉ ăn trưa, buộc mấy con thú, rời cánh đồng đến Anh Em, khoai tây sẽ chín đến mức tuyệt hảo. Nó có thể dậy lúc nửa đêm, ra tận ngoài ấy, bắt đầu phủ đất lên trong ánh sao; hay liền sau bữa ăn nó sẽ làm đá nguội bớt và xếp khoai để ăn ngày hôm sau lên trên. Nó chưa bao giờ làm được đúng cách, nhưng họ vẫn ăn những củ khoai chưa chín, quá chín, khô queo hay còn sống, cười, nhổ ra và cho nó lời khuyên. Thời gian không trôi qua theo cách Sixo nghĩ, cho nên dĩ nhiên nó không bao giờ làm được đúng cách. Có lần nó tính toán đến từng phút cho một chuyến đi ba mươi dặm để gặp một người đàn bà. Nó khởi hành vào ngày thứ Bảy khi mặt trăng ở chỗ nó muốn, đến căn nhà gỗ của cô ta trước giờ lễ nhà thờ ngày Chủ nhật và chỉ có đủ thời gian chào hỏi trước khi phải trở về để kịp giờ gọi ra đồng sáng thứ Hai. Nó lội bộ mười bảy giờ, ngồi xuống một giờ, quay lại và lội bộ mười bảy giờ nữa. Cả ngày Halle và mấy anh em Paul che giấu vẻ mệt mỏi của Sixo để ông Garner không biết. Hôm đó họ không ăn củ khoai tây nào, khoai ngọt hay khoai trắng. Nằm sóng soài cạnh Anh Em, giấu đi chiếc lưỡi đỏ chói, khuôn mặt màu chàm khép kín, Sixo ngủ như chết đến sau bữa ăn tối. Đấy mới là đàn ông, và đấy mới là cái cây. Chính anh đang nằm trong giường và cái “cây” nằm cạnh anh không sao sánh bằng. https://thuviensach.vn Paul D nhìn qua cửa sổ phía trên hai chân và kê hai tay gối đầu. Một khuỷu tay chạm phớt qua vai Sethe. Lớp vải chạm vào làn da làm chị giật mình. Chị đã quên anh chưa cởi áo sơ mi. Đồ chó, chị nghĩ, và rồi nhớ ra chị đã không cho anh đủ thời gian để cởi áo. Hay cho chính chị thời gian để cởi váy lót, mặc dù chị đã bắt đầu cởi trang phục từ trước khi chị thấy anh trên hàng hiên, giày tất của chị đã ở trong tay chị và chị không hề mang chúng trở lại; anh đã nhìn hai bàn chân trần ướt của chị và muốn bắt chước; khi chị đứng dậy nấu ăn anh đã cởi áo chị thêm nữa; xét cho cùng, họ đã bắt đầu cởi áo nhanh đến thế, thì lẽ ra bây giờ họ phải hoàn toàn lõa thể. Nhưng có lẽ như Baby Suggs thường nói, đàn ông chỉ là thế thôi, không hơn không kém. Họ khuyến khích bạn đặt chút sức nặng của bạn vào tay họ và lúc bạn vừa cảm thấy nhẹ nhàng dễ chịu, thì họ vạch vòi những vết sẹo và khổ cực của bạn, rồi sau đó họ làm điều anh đã làm: đuổi con chị đi và phá banh căn nhà. Chị cần đứng dậy, xuống lầu và hàn gắn lại tất cả. Căn nhà anh bảo chị bỏ đi như thể đấy là một thứ nhỏ nhặt − một chiếc áo sơ mi hay giỏ khâu có thể bỏ mặc hay cho đi lúc nào cũng được. Chị, người chưa từng có căn nhà nào ngoài căn nhà này; chị, người đã rời sàn đất để đến căn nhà này; chị, người phải mang một nắm củ cây hào vào bếp nhà bà Garner mỗi ngày để có thể làm việc trong ấy, để cảm thấy nó thuộc về chị một phần nào, vì chị muốn yêu công việc chị làm, để gạt bỏ xấu xa đi, và cách duy nhất chị có thể cảm thấy dễ chịu ở Tổ Ấm là hái một loại cây cỏ xinh đẹp nào đó và mang theo mình. Ngày nào chị quên, ngày ấy bơ không nổi lên hay nước muối trong thùng làm phồng da cánh tay chị. Ít nhất thì chuyện dường như là thế. Một vài đóa hoa vàng trên bàn, vài cây mía buộc quanh tay cầm của cái bàn ủi dùng để giữ cánh cửa mở đón gió nhẹ làm chị yên ả lại, và khi bà Garner và chị ngồi xuống để nhặt rễ cứng, hoặc làm mực viết, chị cảm thấy dễ chịu. Dễ chịu. Không sợ những người đàn ông đằng xa. Năm người ngủ trong khu nhà ở gần chị, nhưng không bao giờ về vào ban đêm. Chỉ giơ tay chạm vào chiếc mũ tơi tả khi họ gặp chị và nhìn chị chằm chằm. Và nếu chị mang thức ăn cho họ ngoài https://thuviensach.vn đồng, thịt heo muối và bánh mì gói trong một mảnh khăn sạch, họ không bao giờ nhận thức ăn từ tay chị. Họ đứng xa xa và đợi chị đặt nó trên mặt đất (dưới gốc cây) và bỏ đi. Hoặc là họ không muốn lấy bất cứ cái gì từ tay chị, hoặc là họ không muốn chị nhìn thấy họ ăn. Hai ba lần chị nấn ná. Núp trong bụi kim ngân, chị theo dõi họ. Không có chị, họ khác làm sao, cách họ cười và chơi đùa và đi tiểu và ca hát. Tất cả trừ Sixo, người chỉ cười một lần − lúc cuối cùng. Halle dễ thương nhất, dĩ nhiên. Con thứ tám và là út của Baby Suggs, làm thuê khắp hạt để chuộc mẹ ra khỏi nơi ấy. Nhưng hóa ra anh cũng chỉ là một người đàn ông, không hơn không kém. “Đàn ông chỉ là thế thôi, không hơn không kém,” Baby Suggs nói. “Nhưng một đứa con trai? Ôi chao, đấy mới là người quan trọng.” Điều ấy hợp lý vì nhiều nguyên do, bởi suốt cuộc đời của Baby Suggs, cũng như đời của Sethe, đàn ông đàn bà bị chuyển dịch như những con cờ. Không người nào Baby Suggs biết, chứ đừng nói yêu, là không chạy trốn hoặc không bị treo cổ, bị cho mướn, cho mượn, mua lại, trả lại, dự trữ, cầm cố, thắng cuộc, lấy cắp hay bắt giữ. Vì thế tám người con của Baby Suggs có sáu cha. Theo bà, ác nghiệt của cuộc đời là nỗi sửng sốt của bà khi bà biết ra không ai ngừng chơi cờ chỉ vì trong đám quân cờ có con của bà. Bà giữ được Halle lâu nhất. Hai mươi năm. Một đời người. Trao tặng cho bà, chắc hẳn để bù đắp cho chuyện bà đã chỉ nghe tin chứ không thể vẫy tay từ giã hai đứa con gái bị bán và đưa đi lúc chưa hết răng sữa. Bù đắp cho bà vì bà đã ăn nằm với một tên đốc công trong bốn tháng để được giữ lại đứa con thứ ba, một đứa con trai − chỉ để thấy nó bị đổi lấy củi vào mùa xuân năm sau và biết ra bà đã mang thai với gã đàn ông đã hứa sẽ không đổi con bà và đã thất hứa. Đứa con ấy bà không thể thương và những đứa sau bà không muốn thương. “Chúa lấy đi theo ý Chúa,” bà nói. Và Chúa lấy đi, và Chúa lấy đi, và Chúa lấy đi và rồi tặng bà Halle, đứa con đã cho bà tự do khi tự do không còn ý nghĩa gì nữa. May mắn lạ thường của Sethe là sáu năm tròn hôn nhân với người con trai “quan trọng” ấy, cha của tất cả con chị. Một ân sủng chị đã bất cẩn xem https://thuviensach.vn là chuyện đương nhiên, nương tựa vào đấy, như thể Tổ Ấm quả thật là một căn nhà đầm ấm. Như thể một nắm mía nhét vào tay cầm của cái bàn ủi chặn cửa trong căn bếp của một bà da trắng có thể biến căn bếp ấy thành bếp của chị. Như thể nhánh bạc hà trong miệng biến đổi được hơi thở cũng như mùi hôi của miệng. Chưa có ai khờ dại như thế. Sethe dợm trở mình nhưng lại thôi. Chị không muốn gợi chú ý của Paul D, vì thế chị chỉ bắt chéo cổ chân. Nhưng Paul D nhận biết cử động cũng như hơi thở khác đi của chị. Anh cảm thấy mình phải thử lại, lần này chậm hơn, nhưng cơn thèm đã qua. Thật ra, không thèm muốn chị là một cảm giác dễ chịu. Hai mươi lăm năm và rồi chỉ là thoáng chốc! Một điều Sixo có thể làm − như lần nó thu xếp hẹn hò với Patsy Người-Đàn-Bà-Ba-Mươi-Dặm. Phải mất ba tháng và ba chuyến đi về dài ba mươi bốn dặm nó mới làm được. Thuyết phục được cô đi bộ một phần ba đường về phía nó, đến một chỗ nó biết. Một tòa nhà đá bỏ hoang người da đỏ dùng hồi xưa khi họ tưởng đất đai là của họ. Sixo khám phá ra tòa nhà trong một chuyến lẻn đi ban đêm, và xin phép tòa nhà cho nó vào. Ở bên trong, sau khi đã cảm nhận được nơi chốn ấy như thế nào, nó xin Thần Linh Da Đỏ cho phép nó mang người đàn bà của nó đến. Thần Linh bằng lòng và nó chỉ đường đi cặn kẽ cho cô, giờ khởi hành chính xác, tiếng huýt gió chào mừng hay cảnh cáo của nó sẽ như thế nào. Họ thật sự có thể gặp nguy, vì cả hai không được phép đi đâu lo chuyện riêng của mình, và vì Người-Đàn-Bà-Ba-Mươi-Dặm đã mười bốn tuổi và đã được định cho vòng tay của một kẻ khác. Khi nó đến, cô chưa đến. Nó huýt sáo và không thấy đáp lại. Nó vào chỗ ở bỏ hoang của dân da đỏ. Cô không có đấy. Nó trở lại chỗ hẹn. Cô không có đấy. Nó đợi lâu hơn. Cô vẫn không đến. Nó lo lắng cho cô và bước xuống đường về hướng cô ta sẽ đến. Được ba bốn dặm, nó ngừng. Đi tiếp hướng ấy là vô vọng, vì thế nó đứng trong gió và cầu xin giúp đỡ. Lắng tai để tìm một dấu hiệu nào đấy, nó nghe thấy một tiếng rên. Nó quay về hướng đó, đợi và lại nghe thấy tiếng rên. Lúc ấy, đã thành liều lĩnh, nó gọi to tên cô. Cô trả lời bằng giọng nó nghe như còn sống − chưa chết. “Đừng cử động!” nó hét. “Thở mạnh cho anh https://thuviensach.vn tìm thấy em.” Nó tìm ra thật. Cô ngỡ đã đến chỗ hẹn và đang khóc vì tưởng nó không giữ lời. Lúc ấy đến nhà Da Đỏ đã quá trễ, vì thế tụi nó nằm lăn ra tại chỗ. Sau đó, nó đâm thủng bắp chân cô giả dạng dấu rắn cắn để cô có lý do giải thích tại sao cô không đến đúng giờ để làm việc giũ sâu khỏi lá thuốc lá. Nó chỉ dẫn tường tận cho cô cách theo dòng suối đi tắt về, và tiễn cô đi. Khi nó đến đường lộ trời đã sáng tỏ và nó cầm quần áo trong tay. Bất thần, từ sau khúc quanh một chiếc xe ngựa lăn bánh đến. Người đánh xe trợn mắt, giơ cao cây roi trong khi người đàn bà ngồi cạnh hắn che mặt. Nhưng Sixo đã lẩn vào rừng trước khi ngọn roi kịp quất xuống trên tấm lưng màu chàm của nó. Nó kể chuyện cho Paul F, Halle, Paul A và Paul D bằng một lối kể lạ thường, khiến họ dở khóc dở cười. Sixo vào rừng cây ban đêm. Để nhảy múa, nó nói. Để mạch máu mở, nó nói. Nó làm như thế, riêng tư, một mình. Không một ai trong những người còn lại nhìn thấy nó nhảy múa, nhưng họ có thể tưởng tượng, và hình ảnh họ vẽ vời làm họ hăng hái cười ngạo nó − lúc ban ngày, khi an toàn. Nhưng đấy là trước khi nó ngưng nói tiếng Anh vì nói tiếng Anh không có lợi gì. Nhờ Người-Đàn-Bà-Ba-Mươi-Dặm, Sixo là người duy nhất không bị tê liệt vì khao khát Sethe. Không có gì sung sướng hơn ân ái với chị, ân ái Paul D đã thỉnh thoảng tưởng tượng đến trong hai mươi lăm năm. Anh mỉm cười vì sự khờ khạo của mình và trìu mến nghĩ về mình ngày xưa trong lúc anh xoay nằm nghiêng, đối diện chị. Mắt Sethe nhắm, tóc rối bời. Nhìn như thế này, không có đôi mắt sáng loáng, khuôn mặt chị không quyến rũ lắm. Vậy đôi mắt chị hẳn là điều làm anh vừa dè chừng vừa khích động. Không có đôi mắt, khuôn mặt chị dịu hơn − anh tự chủ được với khuôn mặt ấy. Có thể nếu chị cứ nhắm mắt như thế... Nhưng không, còn miệng chị. Xinh. Halle không hề biết anh đã có cái gì. Mặc dù mắt chị nhắm, Sethe biết tia nhìn của anh ở trên mặt chị, và đôi mắt trong tâm tưởng của chị nhìn thấy một hình ảnh của chính mình, hình ảnh chắc phải xấu xí lắm. Dù vậy, tia nhìn của anh không giễu cợt. Mềm https://thuviensach.vn mại. Nó mềm mại một cách mong đợi. Anh không xét đoán chị − hay đúng hơn anh xét đoán nhưng không so sánh chị. Từ Halle đến bây giờ chưa người đàn ông nào nhìn chị như vậy: không yêu thương hay nồng nàn, nhưng chú tâm, như thể anh đang xem xét bắp ngô tốt hay xấu. Halle như một người anh hơn là người chồng. Sự chăm sóc của anh gợi nhớ đến quan hệ gia đình hơn là sự xác định sở hữu của một người đàn ông. Bao nhiêu năm họ chỉ nhìn thấy nhau ban ngày vào Chủ nhật. Thời gian còn lại họ nói chuyện hay đụng chạm hay ăn uống trong bóng tối. Bóng tối trước rạng đông và sau hoàng hôn. Vì thế nhìn nhau chăm chăm là niềm vui sáng Chủ nhật, và Halle nhìn ngắm chị như thể anh đang dồn trữ lại những gì anh thấy trong ánh sáng ban ngày để bù đắp cho chiếc bóng mờ anh nhìn thấy suốt thời gian còn lại trong tuần. Anh có quá ít thời gian. Ngoài việc ở Tổ Ấm, việc anh làm chiều Chủ nhật là để trả nợ cho mẹ. Khi anh hỏi xin Sethe làm vợ, Sethe hân hoan nhận lời và rồi họ không biết phải làm sao, không biết phải làm gì kế tiếp. Phải có một buổi lễ chứ? Mục sư, nhảy múa, tiệc tùng, điều gì đó. Chị và bà Garner là hai phụ nữ duy nhất ở đấy, nên chị quyết định hỏi bà. “Halle và con muốn lấy nhau, thưa bà Garner.” “Ta có nghe.” Bà mỉm cười. “Nó đã nói với ông Garner rồi. Con có bầu chưa?” “Thưa bà chưa.” “Ôi, con sẽ có bầu. Con biết vậy, phải không?” “Vâng, thưa bà.” “Halle dễ thương, Sethe ạ. Nó sẽ tử tế với con.” “Nhưng con muốn nói chúng con muốn lấy nhau.” “Con mới nói rồi. Và ta bảo được.” “Có đám cưới không ạ?” https://thuviensach.vn Bà Garner đặt thìa nấu ăn xuống. Cười cười, bà chạm tay lên đầu Sethe, nói: “Con là đứa trẻ dễ mến.” Rồi thôi. Sethe lén may chiếc áo và Halle treo dây thừng buộc thú lên một cái đinh trên tường trong căn nhà gỗ của chị. Họ ăn nằm với nhau lần thứ ba trên tấm nệm dưới sàn đất của căn nhà gỗ, hai lần đầu là ở mảnh ruộng ngô nhỏ xíu ông Garner trồng vì ngô là loại cây cả súc vật lẫn người đều ăn được. Sethe và Halle cùng tưởng là họ đã núp kỹ. Nằm bẹp dưới những thân ngô, họ không nhìn thấy được gì, kể cả những ngọn ngô nghiêng ngả trên đầu họ mà người khác ai cũng nhìn rõ. Sethe mỉm cười vì sự khờ khạo của mình và Halle. Ngay cả mấy con quạ cũng biết và đến nhìn. Thôi bắt chéo chân, chị dằn được không cười ra tiếng. Nhảy từ con bê sang con gái không có gì ghê gớm, Paul D nghĩ. Không phải sự thay đổi ghê gớm như Halle vẫn đinh ninh. Làm tình với chị trong ruộng ngô thay vì chỗ chị ở, cách căn nhà gỗ của những kẻ thua trận một mét, là một cử chỉ ân cần. Halle muốn giữ riêng tư cho chị nhưng lại thành biểu diễn công cộng. Ai mà không thấy một gợn sóng nơi ruộng ngô trong một ngày không mây lặng gió? Anh, Sixo và hai Paul kia ngồi dưới gốc Anh Em, dội nước trong trái bầu khô lên đầu, và qua đôi mắt ròng ròng nước giếng, họ nhìn râu ngô hỗn loạn trong cánh đồng bên dưới. Thật là khó, khó, khó, khó để ngồi đó, cương cứng như chó, nhìn thân ngô nhảy múa giữa trưa. Nước chảy trên đầu họ còn làm tệ thêm. Paul D thở dài và trở mình. Sethe nhân chuyển động của anh cũng trở mình. Nhìn lưng Paul D, chị nhớ vài thân ngô đã gẫy, gập lại trên lưng Halle, và một trong những thứ ngón tay chị đã nắm chặt lấy là vỏ và râu bắp. Râu ngô mượt mà làm sao. Chất ngọt giam kỹ làm sao. Nỗi ngưỡng mộ ghen tị của bọn đàn ông đã ngắm nhìn Halle và Sethe tan chảy với bữa tiệc ngô non họ tự thết mình tối hôm ấy. Những bắp ngô https://thuviensach.vn non bẻ từ những thân ngô mà ông Garner hẳn đinh ninh đã bị mấy con chồn làm gẫy. Paul F muốn nướng phần ngô của mình; Paul A muốn luộc phần của mình và bây giờ Paul D không thể nhớ nổi rốt cục họ đã nấu mấy bắp ngô non quá chưa ăn được như thế nào. Điều anh nhớ là lúc anh rẽ râu ngô để tìm đầu trái bắp, cạnh móng tay của anh chỉ ấn nhẹ xuống để khỏi xước một hạt nào. Tiếng lớp vỏ chật bị kéo toạc xuống luôn luôn làm chị tin nó bị đau. Ngay sau khi một dải vỏ đã bị kéo xuống, lớp vỏ ngô còn lại vâng theo và phơi bày ra những hàng hạt ngô e thẹn dâng đến cho anh. Râu ngô mượt mà làm sao. Chất ngọt giam kỹ tuôn ra nhanh chóng làm sao. Dù răng và những ngón tay ướt của bạn chờ đợi điều gì, bạn vẫn không thể giải thích được nỗi rung động mà niềm vui bình dị ấy mang lại. Râu ngô mượt mà làm sao. Mượt mà và mỏng mảnh và tự do làm sao. https://thuviensach.vn 3 Những bí mật của Denver ngọt ngào. Nó luôn có hoa thủy cự bên mình cho đến khi khám phá ra nước hoa. Chai nước hoa đầu tiên là một món quà tặng, chai kế tiếp nó trộm của mẹ và giấu trong mấy bụi hoàng dương cho đến khi nước hoa đông đá và chai rạn nứt. Năm ấy mùa đông đến vội vào giờ ăn tối và ở lại tám tháng. Đấy là một năm trong Cuộc Chiến khi người phụ nữ da trắng, cô Bodwin, tặng quà Giáng sinh là nước hoa cho mẹ và nó, mấy trái cam cho bọn con trai và thêm một chiếc khăn len tốt nữa cho Baby Suggs. Trò chuyện về một cuộc chiến đầy xác chết, trông bà vui vẻ − mặt bà đỏ hồng, và mặc dù giọng bà nặng như giọng đàn ông, bà tỏa hương như một căn phòng đầy hoa − niềm vui thích mà Denver có được cho riêng mình trong mấy bụi hoàng dương. Sau lưng I24 là một cánh đồng hẹp sát bìa rừng. Bên kia khu rừng là một dòng suối. Trong rừng, giữa cánh đồng và con suối, khuất giữa những cây sồi là năm bụi hoàng dương, trồng thành vòng tròn, khi mọc cao hơn một mét ngọn cây vươn mình giao nhau tạo thành một căn phòng trống hình tròn cao hơn hai mét với bức tường lá rì rào dày hơn một mét. Denver có thể cúi người bò được vào căn phòng này, và khi vào rồi nó đứng thẳng lên trong làn ánh sáng màu lục ngọc. Thoạt tiên đấy là trò chơi nhà cửa của một cô bé, nhưng khi mơ ước của Denver thay đổi, trò chơi cũng thay đổi theo. Nó trở nên lặng lẽ, riêng tư và hoàn toàn bí mật, ngoại trừ tín hiệu nước hoa nồng gắt khiến bọn thỏ háo hức rồi lại bối rối. Đầu tiên căn phòng là một chỗ chơi đùa (nơi sự yên lặng nhẹ nhàng hơn), rồi là chỗ ẩn náu (tránh nỗi sợ của hai anh), không lâu sau nó thành địa điểm chính. Trong vòm lá ấy, tách xa nỗi đau của thế gian đau khổ, trí tưởng tượng của Denver tạo ra cơn đói và thức ăn của riêng mình, điều Denver rất cần vì cô đơn làm nó mệt nhoài. Làm nó mệt nhoài. Được bức tường xanh sống động che kín và bảo vệ, nó cảm thấy chín mùi và trong sáng, và sự cứu rỗi dễ dàng như một điều ước nguyện. https://thuviensach.vn Một lần, vào một mùa thu lâu lắm trước khi Paul D dọn vào ở chung với mẹ nó, nó đột nhiên thấy lạnh ở trong mấy bụi hoàng dương vì gió và nước hoa trên da. Nó mặc áo, cúi người chui ra và đứng dậy trong làn tuyết rơi: những bông tuyết mỏng manh và xốp rất giống cảnh mẹ nó đã vẽ ra để diễn tả tình cảnh lúc nó ra đời trong một chiếc xuồng, trên ấy một cô da trắng đang đứng dạng chân, cô da trắng chị lấy tên đặt cho Denver. Run rẩy, Denver đến gần căn nhà, nhìn căn nhà như nó vẫn nhìn, như nhìn một con người chứ không phải một kiến trúc. Một người khóc lóc, thở dài, run rẩy và trở chứng bất chợt. Bước chân và cái nhìn của nó thận trọng như khi một đứa trẻ lại gần một người họ hàng bồn chồn, rỗi việc (một người lệ thuộc nhưng kiêu hãnh). Mảnh giáp của bóng tối đã che tất cả cửa sổ trừ một cái. Ánh sáng lờ mờ tỏa ra từ căn phòng của Baby Suggs. Khi Denver nhìn vào, nó thấy mẹ nó đang quỳ cầu nguyện, một chuyện không có gì lạ. Điều khác thường (ngay cả đối với một cô bé đã sống cả đời trong một căn nhà bị người chết khuấy động) là một chiếc áo trắng quỳ bên mẹ nó và quàng tay áo vòng quanh eo mẹ nó. Vòng ôm dịu dàng của cánh tay áo làm Denver nhớ lại những chi tiết về sự ra đời của nó − vòng tay ôm và làn tuyết mỏng xốp xung quanh nó, như quả trái của những loài hoa thông thường. Chiếc áo và mẹ nó trông như hai người đàn bà trưởng thành − người này (chiếc áo) đang giúp đỡ người kia. Và sự chào đời kỳ diệu của nó, đúng ra là một phép lạ, cũng như chính cái tên của nó, là bằng chứng cho sự thân thiết ấy. Nó dễ dàng bước vào câu chuyện kể đang trải ra trước mắt nó trên lối nó đi xa dần cửa sổ. Căn nhà chỉ có một cửa vào, và từ phía sau người ta phải đi vòng ra trước mặt tiền của I24, ngang qua nhà kho, phòng lạnh, nhà cầu, rồi vòng quanh đến hàng hiên. Muốn đến phần câu chuyện nó thích nhất, nó phải bắt đầu từ trước đấy rất lâu: nghe thấy tiếng chim trong rừng rậm, tiếng lá gẫy giòn dưới chân; nhìn thấy mẹ nó đang leo lên đồi, nơi chắc sẽ vắng nhà cửa. Sethe bước đi trên đôi chân đáng lẽ phải đứng yên. Chúng sưng to đến nỗi chị không thể nhìn thấy mu bàn chân hay cảm thấy cổ chân mình. Cẳng chân chị liền với một khối thịt u có năm móng chân viền cong https://thuviensach.vn xung quanh. Nhưng chị không thể và sẽ không dừng lại, vì khi chị dừng lại, con linh dương nhỏ húc sừng vào chị và nóng nảy cào bộ móng vào bụng chị. Khi chị bước đi, nó dường như yên ả gặm cỏ − vì thế chị bước đi, dù rằng với cái thai vào tháng thứ sáu, hai bàn chân chị đáng lẽ phải đứng yên. Đứng yên cạnh ấm nước; đứng yên ở thùng đánh bơ; đứng yên ở bồn nước và tấm ván ủi quần áo. Sữa chua nhớp nháp trên áo chị, thu hút mọi loài sinh vật nhỏ có cánh, từ muỗi mắt đến cào cào. Lúc chị đến chân đồi, chị đã thôi không buồn xua đuổi chúng nữa. Tiếng lanh canh trong đầu chị, thoạt tiên như tiếng chuông nhà thờ xa xa, lúc ấy là những chiếc chuông rung sát bên tai. Chị sụp xuống và phải nhìn xem mình đang ở trong một cái hố hay đang quỳ gối. Thân thể chị không còn cảm giác ngoại trừ hai núm vú và con linh dương nhỏ. Cuối cùng, chị nằm xuống − hay chắc phải nằm xuống vì những lá hành dại đang cứa vào màng tang và má chị. Sethe bảo Denver rằng, dù rất lo cho sự sống của người mẹ của mấy đứa con chị, chị nhớ mình đã nghĩ: “Ôi chao, ít nhất mình không phải đi thêm một bước nào nữa.” Một ý nghĩ lúc sắp chết khá hay ho, và chị đợi con linh dương nhỏ phản đối, và Sethe không tưởng tượng nổi tại sao chị nghĩ đến linh dương vì chị chưa hề thấy con linh dương nào. Chị đoán đấy là chuyện tưởng tượng chị còn nhớ từ khoảng thời gian trước Tổ Ấm, khi chị còn rất nhỏ. Về nơi chốn chị sinh ra (có thể là Carolina? hay Louisiana?) chị chỉ còn nhớ những lời ca điệu múa. Thậm chí chị không nhớ cả mẹ mình. Một đứa bé tám tuổi trông coi mấy đứa bé hơn đã chỉ cho chị thấy bà − một tấm lưng trong nhiều tấm lưng quay về phía chị, khom xuống trên cánh đồng ngập nước. Sethe kiên nhẫn chờ tấm lưng ấy đến cuối hàng và đứng thẳng lên. Chị nhìn thấy một chiếc mũ vải thay vì mũ rơm, khá hiếm hoi trong số những người phụ nữ thủ thỉ, người nào cũng được gọi là mẹ. “Sethe.” “Dạ.” “Giữ chặt đứa nhỏ.” “Vâng.” https://thuviensach.vn “Sethe.” “Dạ.” “Mang củi nhóm vô đây.” “Vâng.” Ô, nhưng khi họ hát. Và, ô, nhưng khi họ múa, và đôi khi họ múa điệu linh dương. Những người đàn ông cũng như những bà mẹ, một người trong số đó chắc chắn là mẹ của chị. Họ thay đổi hình dáng và biến thành một thứ khác, quyền uy và không bị xiềng xích, có đôi chân biết rõ nhịp đập của trái tim chị hơn chính chị. Y như đứa bé trong bụng chị. “Mẹ nghĩ: mẹ của đứa nhỏ này sẽ chết trong bụi hành dại bên phía bờ nô lệ của sông Ohio.”* Chị nghĩ như thế và kể cho Denver nghe như thế. Đúng những chữ chị đã dùng. Nghĩ cho cùng, ý tưởng rằng chị sẽ không phải bước thêm một bước nào nữa dường như không tệ lắm, nhưng ý nghĩ rằng chị sẽ nằm chết sóng soài trong khi con linh dương tiếp tục sống − một giờ? một ngày? một ngày một đêm? − trong thân xác không còn sự sống của chị khiến chị buồn rầu đến nỗi chị rên lên, và khiến người đang đi trên một lối mòn cách đó chưa đến mười mét dừng lại và đứng thật yên. Sethe không nghe tiếng bước chân, nhưng đột nhiên chị nghe như có người đang đứng yên và rồi chị ngửi thấy mùi tóc. Chị nghe giọng nói: “Ai trong đó?” Chỉ cần từng ấy thôi là chị biết rằng một thằng nhóc da trắng sắp tìm ra chị. Rằng răng của nó cũng bựa vàng, và nó thèm ăn. Rằng trên một đồi thông gần sông Ohio, trong khi chị gắng đến với ba đứa con, một đứa đang đói chờ thức ăn chị mang theo; rằng sau khi chồng chị biến mất; rằng sau khi sữa chị bị lấy cắp, lưng chị nát bấy, con chị thành mồ côi, chị sẽ không có được một cái chết thanh thản. Không. Chị bảo Denver một thứ gì đấy trồi lên khỏi mặt đất nhập vào trong người chị − một thứ lạnh lẽo, nhưng cũng cử động, như có quai hàm bên trong. “Hình như chỉ là hàm răng của mẹ lập cập vì lạnh,” chị nói. Chị bỗng háo hức chờ đôi mắt của thằng nhỏ, để cắn vào chúng; để gặm đôi má nó. https://thuviensach.vn “Mẹ đói,” chị bảo Denver, “đói đôi mắt nó như chưa bao giờ đói hơn thế. Mẹ gần như không đợi nổi.” Vì thế chị nhổm người dựa trên khuỷu tay và lê mình, một, hai, ba, bốn lần kéo lê, về phía giọng nói da trắng trẻ con đang gọi quanh: “Ai ở trong đó vậy?” “‘Tới xem đi,’ mẹ nghĩ. ‘Đó sẽ là điều cuối cùng mày nhìn thấy,’ và quả thật cặp chân hiện đến, vì thế mẹ nghĩ ôi chao, thể theo ý Chúa, mẹ sẽ phải bắt đầu từ đấy, mẹ sẽ ăn đứt hai bàn chân nó. Giờ đây mẹ đang cười, nhưng đấy là chuyện thật. Không những mẹ sẵn sàng làm thế. Mẹ thèm làm thế. Mẹ như một con rắn. Chỉ có hàm răng và đói thèm.” “Nhưng không phải là một thằng nhóc da trắng. Là một cô gái. Thứ rác rưởi tơi tả nhất đang nói: ‘Coi kìa. Một đứa da đen. Lạ lùng chưa.’” Và bây giờ là phần Denver thích nhất: Tên cô gái là Amy và cô cần thịt bò và rượu hơn ai hết. Cánh tay cô như thân mía và tóc đủ cho bốn năm cái đầu. Mắt cô lờ đờ chậm chạp. Cô không có cái nhìn tinh nhanh với bất cứ thứ gì. Nói nhiều đến nỗi không rõ làm sao cô có thể thở được cùng lúc. Và hai cánh tay thân mía hóa ra mạnh như sắt. “Tôi chưa thấy cái gì ghê hơn chị. Chị làm gì ở trong đấy thế?” Trong đám cỏ bên dưới, tưởng mình là con rắn, Sethe mở miệng, và thay vì răng nanh và cái lưỡi chẻ đôi, sự thật vọt ra. “Chạy trốn,” Sethe bảo cô. Đó là chữ đầu tiên chị nói ngày hôm ấy, nghe không rõ vì lưỡi chị đau. “Chạy bằng cặp chân đó hả? Chúa tôi!” Cô ngồi xổm xuống và nhìn chân Sethe chằm chằm. “Chị có cái gì ăn được không?” “Không.” Sethe cố chuyển thành thế ngồi nhưng không thể. https://thuviensach.vn “Tôi đói muốn chết.” Cô gái chậm chạp rời mắt, xem xét cây cỏ xung quanh. “Tôi tưởng có dâu dại. Trông giống nó. Bởi vậy tôi lên đây. Không ngờ gặp bà da đen. Nếu có dâu dại, chim cũng ăn hết rồi. Chị có thích dâu dại không?” “Cô ơi, tôi đang có thai.” Amy nhìn chị. “Có nghĩa là chị không thèm ăn? Ôi cha, tôi phải ăn cái gì đó.” Vừa lấy ngón tay chải tóc, cô vừa cẩn thận quan sát khung cảnh một lần nữa. Sau khi chắc chắn xung quanh không có thứ gì ăn được, cô đứng dậy đi và tim Sethe cũng bật dậy vì ý nghĩ chị sẽ bị bỏ lại một mình trong đám cỏ, không có cái nanh nào trong đầu. “Cô, cô đi đâu đó?” Cô quay nhìn Sethe, mắt sáng lên. “Đi Boston. Tôi đi tìm ít vải nhung. Ở đó có một tiệm tên là Wilson. Tôi đã xem ảnh và họ có loại nhung đẹp nhất. Mấy người kia không tin tôi sẽ tìm được, nhưng mà tôi sẽ tìm được.” Sethe gật đầu và trở người sang khuỷu tay kia. “Mẹ cô có biết cô đi tìm vải nhung không?” Cô gái lắc đầu, hất những sợi tóc ra khỏi khuôn mặt. “Mẹ tôi làm cho mấy người kia, họ đã trả tiền cho bà tới đây. Nhưng rồi bà chết ngay sau khi bà sinh tôi, cho nên họ nói tôi phải làm công cho họ để trả nợ. Tôi cũng làm, nhưng bây giờ tôi muốn có ít vải nhung.” Họ không nhìn thẳng vào nhau, ít nhất không nhìn thẳng vào mắt nhau. Thế nhưng họ dễ dàng tán gẫu những chuyện đâu đâu − ngoại trừ chuyện người đang nằm trên mặt đất. “Boston,” Sethe nói. “Chỗ đó xa không?” “Xa lắm. Cách một trăm dặm. Có thể hơn.” “Chắc phải có vải nhung gần đây hơn.” https://thuviensach.vn “Không giống như vải nhung ở Boston. Vải nhung ở Boston là tốt nhất. Tôi mặc vải nhung đó vào sẽ đẹp lắm. Chị có sờ mặt vải nhung bao giờ chưa?” “Chưa, cô. Tôi chưa sờ vải nhung lần nào.” Sethe không biết là vì giọng nói, hay Boston hay vải nhung, nhưng trong lúc cô da trắng nói, đứa bé ngủ. Nó không húc hay đá, vì thế chị đoán là thời vận của chị đã thay đổi. “Chị có thấy vải nhung bao giờ chưa?” cô hỏi Sethe. “Tôi dám cá chị chưa nhìn thấy.” “Nếu có thấy tôi cũng không biết. Vải nhung đó ra sao hả cô?” Amy lê mắt qua Sethe như thể cô sẽ không bao giờ tiết lộ một tin tức cẩn mật đến thế với một kẻ lạ. “Chị tên gì?” Dù chị xa Tổ Ấm cách mấy, cho người đầu tiên chị gặp biết tên thật nào có ích gì. “Lu,” Sethe nói. “Họ gọi tôi là Lu.” “Chị Lu này, vải nhung như là thế giới vừa được tạo thành. Sạch và mới và mượt ơi là mượt. Vải nhung tôi thấy màu nâu, nhưng ở Boston họ có đủ màu. Có màu son. Màu son có nghĩa là màu đỏ nhưng khi chị nói tới vải nhung chị phải nói ‘màu son’.” Cô ngước mắt nhìn lên trời và rồi, như thể cô không muốn phí thêm thời gian, cô vừa bỏ đi vừa nói, “Tôi phải đi.” Vừa tìm lối qua bụi rậm, cô vừa hét vọng lại với Sethe, “Chị làm gì đây, chỉ nằm đó rồi đẻ hay sao?” “Tôi đứng lên không nổi,” Sethe nói. “Cái gì?” Cô ngừng lại và xoay mình để nghe. “Tôi nói tôi đứng lên không nổi.” Amy đưa cánh tay lên quẹt mũi và từ từ bước trở lại chỗ Sethe nằm. “Đằng kia có một căn nhà,” cô nói. “Một căn nhà?” https://thuviensach.vn “Ừm. Tôi đi ngang qua. Mà nó không phải là một căn nhà bình thường có người ở. Nó như một cái chái thôi.” “Nó cách đây bao xa?” “Cái chái cũng còn đỡ, phải không? Chị mà qua đêm ở đây rắn sẽ cắn chị.” “Ôi cha, rắn tới cho rồi. Tôi đứng lên còn không nổi chứ đừng nói gì đến bước đi, và lạy Chúa, cô ơi, tôi không bò nổi.” “Chị làm được mà, Lu. Cố lên,” Amy nói, và hất mái tóc đủ cho năm cái đầu, cô đi về phía con đường mòn. Thế là chị bò và Amy đi bên cạnh chị, và khi Sethe cần nghỉ Amy cũng ngừng và nói tiếp về Boston và vải nhung và những thức ăn ngon. Giọng nói ấy, như giọng một thằng nhóc mười sáu tuổi, nói hoài hủy, khiến con linh dương nhỏ yên lặng và gặm cỏ. Trong suốt thời gian Sethe cực khổ bò đến cái chái, nó không đá lần nào. Khi họ đến cái chái, không có thứ gì của Sethe còn nguyên vẹn ngoại trừ tấm khăn buộc tóc. Chị không còn cảm giác phía dưới hai đầu gối bết máu; ngực chị là hai tấm gối găm đầy kim. Giọng nói đầy vải nhung và Boston và thức ăn ngon thúc đẩy chị tiến tới và khiến chị nghĩ rằng, rốt cuộc có thể chị không phải chỉ là một nghĩa trang đang bò đi trong những giờ cuối cùng của một đứa bé sáu tháng tuổi. Cái chái ngập lá, lá Amy dùng để đẩy thành đống cho Sethe nằm. Rồi cô gom mấy hòn đá, lấy thêm lá trải lên và bắt Sethe đặt chân lên đấy, cô nói: “Tôi biết một bà bị cắt bỏ chân vì nó sưng to quá.” Và cô đưa bàn tay làm lưỡi dao cưa qua lại hai cổ chân Sethe. “Zzz Zzz Zzz Zzz.” “Lúc trước tôi cũng có da có thịt. Cánh tay đẹp, đủ thứ. Chị không tưởng tượng được, phải không? Đó là trước khi họ bỏ tôi vào hầm chứa củ. Có lần tôi câu cá ở Beaver. Cá bông lau ở sông Beaver ngọt như thịt gà. Ui cha, tôi đang câu cá thì có một tên da đen lều bều trôi qua. Tôi không thích xác chết https://thuviensach.vn đuối, còn chị? Chân chị làm tôi nhớ đến hắn. Hắn cũng sưng vù như vậy đó.” Rồi cô làm phép thuật: cô nhấc bàn chân và cẳng chân Sethe lên và xoa bóp cho đến khi chị khóc những giọt lệ đau đớn. “Chị sẽ đau,” Amy nói. “Cái gì đã chết rồi, khi sống trở lại cũng sẽ đau.” Điều ấy lúc nào cũng đúng, Denver nghĩ. Có thể chiếc áo trắng quàng tay quanh eo của mẹ nó đang đau đớn. Nếu thế, không chừng hồn ma đứa bé có dự định. Khi Denver mở cửa nhà, Sethe đang từ phòng khách đi ra. “Con thấy một cái áo trắng níu lấy mẹ.” Denver nói. “Màu trắng? Có thể là cái áo động phòng của mẹ. Tả nó cho mẹ xem.” “Áo cổ cao. Có nhiều nút sau lưng.” “Nút. Vậy là không phải là cái áo động phòng của mẹ. Mẹ chưa có cái gì có nút.” “Bà nội Baby có không?” Sethe lắc đầu. “Bà không cài nổi chúng. Thậm chí nút dây giày. Còn gì nữa?” “Có vải xếp thành đống sau lưng. Ngay mông.” “Khung váy? Nó có khung váy?” “Con không biết nó gọi là gì.” “Như vải gói túm lại? Ở phía dưới eo sau lưng?” “Đúng vậy.” “Một cái áo bà nhà giàu. Nó bằng lụa?” “Có vẻ như vải.” “Chắc là vải bông mịn. Vải bông mịn trắng. Con nói cái áo níu lấy mẹ. Nó níu như thế nào?” https://thuviensach.vn “Giống như mẹ. Nó trông y như mẹ. Nó quỳ bên cạnh mẹ trong lúc mẹ cầu nguyện. Quàng tay qua eo mẹ.” “Ôi cha, lạ chưa.” “Mẹ cầu nguyện cho cái gì thế?” “Không cho cái gì hết. Mẹ đã thôi không cầu nguyện nữa. Mẹ chỉ trò chuyện.” “Mẹ nói chuyện gì?” “Con yêu, con không hiểu đâu.” “Con sẽ hiểu mà.” “Mẹ nói về thời gian. Mẹ thấy khó tin nó quá. Có những thứ mất đi. Qua đi. Có những thứ ở lại. Mẹ thường nghĩ rằng đấy là vì ký ức của mẹ. Con biết mà. Có những thứ mình quên. Những thứ khác mình không bao giờ quên. Nhưng không phải thế. Những nơi chốn, những nơi chốn vẫn còn đấy. Nếu một căn nhà cháy rụi, nó mất đi, nhưng nơi chốn − hình ảnh của nó − vẫn còn lại, và không chỉ trong ký ức mẹ, mà cả trong thế gian nữa. Điều mẹ nhớ là một hình ảnh lênh đênh ở ngoài tâm trí mẹ. Ý mẹ muốn nói là, cho dù mẹ không nghĩ đến nó, cho dù mẹ chết đi, hình ảnh của điều mẹ đã làm, hay đã biết, hay đã thấy vẫn còn ở ngoài kia. Ngay ở chỗ nó đã xảy ra.” “Những người khác có thấy được nó không?” Denver hỏi. “Ồ, có chứ. Ồ, có, có, có. Ngày nào đấy con sẽ bước đi trên đường và con sẽ nghe hay thấy một điều gì đó. Rất rõ ràng. Và con sẽ nghĩ đấy là do con tưởng tượng ra. Một hình ảnh trong tâm tưởng. Nhưng không đâu. Đấy là khi con va vào ký ức của một người khác. Nơi mẹ ở trước khi mẹ đến đây, chỗ ấy có thực. Nó sẽ không bao giờ mất đi. Dù cho tất cả nông trại ấy − mỗi cây và lá cỏ của nó chết đi, hình ảnh vẫn còn đấy. Và thêm nữa, nếu con đến đấy − con, người chưa từng đến đấy − nếu con đến đấy và đứng vào chỗ của nó, nó sẽ lại xảy ra lần nữa; nó sẽ ở đấy vì con, chờ đợi con. Vì https://thuviensach.vn thế, Denver, con không bao giờ được đến đấy. Không bao giờ. Bởi vì cho dù chuyện đã qua − đã qua và đã xong − nó sẽ vẫn luôn ở đấy đợi con. Vì thế mẹ phải mang con mẹ trốn đi. Bất kể chuyện gì xảy ra.” Denver cậy móng tay. “Nếu nó vẫn còn đấy chờ đợi, có nghĩa là không có cái gì chết đi bao giờ.” Sethe nhìn thẳng mặt Denver. “Không có cái gì chết đi bao giờ,” chị nói. “Mẹ chưa bao giờ nói cho con nghe tất cả mọi chuyện. Mẹ chỉ nói là họ đánh mẹ, và mẹ trốn đi lúc đang có thai. Có thai con.” “Trừ chuyện thầy giáo, không còn gì đáng kể. Hắn nhỏ người. Lùn. Lúc nào cũng đeo cổ áo, ngay cả những khi ở ngoài đồng. Bà nói hắn là thầy giáo. Bà mừng là chồng của cô em chồng có học và chịu đến làm việc nhà nông ở Tổ Ấm sau khi ông Garner mất. Mấy người đàn ông có thể làm được, dù Paul F đã bị bán đi. Nhưng như Halle nói, bà không muốn là người da trắng duy nhất ở nông trại và lại là đàn bà nữa. Thế nên bà hài lòng khi thầy giáo chịu đến. Hắn mang theo hai đứa con trai. Con hoặc là cháu hắn. Mẹ không biết. Hai thằng nhỏ gọi hắn là Onka và tất cả bọn họ có dáng điệu đẹp đẽ. Ăn nói nhỏ nhẹ và nhổ vào khăn tay. Nhã nhặn đủ kiểu. Con biết mà, loại người biết tên riêng của Jesus nhưng vì lịch sự nên tránh gọi nó ngay cả trước mặt Ngài. Hắn là một nhà nông khá, Halle nói. Không mạnh bằng ông Garner nhưng khá lanh lợi. Hắn thích mực viết mẹ làm. Công thức của bà chủ, nhưng hắn thích cách mẹ pha hơn và điều ấy quan trọng đối với hắn vì ban đêm hắn ngồi xuống viết vào cuốn sách của hắn. Cuốn sách ấy viết về bọn mẹ nhưng ngay lúc đó mẹ không biết. Bọn mẹ chỉ nghĩ hắn hỏi han vì lịch sự. Hắn bắt đầu mang theo cuốn sổ và ghi chép những gì bọn mẹ nói. Mẹ vẫn nghĩ những câu hỏi ấy giằng xé Sixo. Giằng xé anh ấy mãi.” Chị ngưng lại. Denver biết mẹ nó kể xong rồi − ít nhất trong lúc này. Một cái chớp mắt chậm rãi; môi dưới từ từ kéo lên phủ môi trên; và rồi một tiếng thở dài https://thuviensach.vn bằng mũi, như tiếng ngọn nến bị thổi tắt đi − dấu hiệu Sethe đã đến mức chị không muốn vượt qua. “Con nghĩ đứa bé có những dự định đấy,” Denver nói. “Dự định gì?” “Con không biết. Nhưng cái áo níu lấy mẹ phải có ý nghĩa gì đấy.” “Có thể,” Sethe nói. “Có thể nó đang có dự định thật.” Dù họ đã là những người thế nào hay từng sống ra sao, Paul D đã vĩnh viễn làm rối tung mọi chuyện. Với một cái bàn và giọng nam ầm ĩ, anh đã đuổi đi lý do làm I24 nổi tiếng trong vùng. Denver đã tự bảo mình nên hãnh diện về những lời chê trách mà dân da đen đã chất chồng lên họ: sự giả định rằng chuyện ma ám là của ác quỷ đang muốn phá quấy. Không ai trong số những người ấy biết được nỗi vui thú đích thực của phép thuật, của nhận biết chứ không phải hoài nghi về những chuyện phía sau mọi chuyện. Hai anh nó biết, nhưng sợ; bà Baby biết, nhưng buồn. Không ai thấu hiểu được rằng có ma làm bè bạn là an toàn. Ngay cả Sethe cũng không thích. Chị chỉ xem nó là tự nhiên − như thời tiết thay đổi bất ngờ. Nhưng hồn ma đi mất rồi. Bị thổi vù đi mất trong luồng gió từ tiếng hét của người đàn ông da màu quả phỉ, để lại thế giới của Denver gần như phẳng lặng, ngoại trừ một cái tủ màu lục ngọc cao hơn hai mét trong rừng. Mẹ nó có bí mật − những điều chị không muốn kể, những điều chị kể một nửa. Ôi chao, Denver cũng có bí mật. Và bí mật của nó ngọt ngào − ngọt như nước hoa mùi hoa kèn trắng. Sethe không nghĩ nhiều đến chiếc áo trắng cho đến khi Paul D đến, và rồi chị nhớ đến lời suy diễn của Denver: những dự định. Buổi sáng sau đêm đầu tiên với Paul D, chỉ nghĩ đến ý nghĩa của chữ ấy thôi đã làm Sethe mỉm cười. Đấy là sự xa xỉ chị chỉ có được một lần mười tám năm về trước. Trước và sau lần ấy, chị dồn sức, không phải để tránh né đau đớn, nhưng để vượt qua nó càng nhanh càng tốt. Dự định duy nhất của chị − trốn khỏi Tổ https://thuviensach.vn Ấm − không xuôi thuận đến nỗi chị không bao giờ thách thức cuộc đời bằng cách dự tính thêm nữa. Dù thế, buổi sáng chị thức dậy bên cạnh Paul D, chữ con chị đã dùng mấy năm trước thoáng qua đầu chị, và chị nghĩ đến chiếc áo quỳ bên cạnh chị mà Denver đã thấy, và cũng nghĩ đến sự cám dỗ của lòng tin và hồi tưởng, sự cám dỗ đã ghì chặt lấy chị khi chị đứng trước bếp lò trong vòng tay anh. Chị có được phép không? Chị có được phép cảm xúc không? Nương dựa vào điều gì đấy có được không? Nằm bên anh và lắng nghe tiếng anh thở, chị không thể nghĩ được rành rọt, vì thế chị thận trọng, thận trọng rời khỏi giường. Quỳ trong phòng khách nơi chị thường đến để nói-nghĩ, chị hiểu lý do tại sao Baby Suggs đói màu sắc. Không có màu sắc nào trong căn phòng trừ hai miếng vải vuông màu cam trong tấm chăn ghép, chúng khiến sự thiếu vắng màu sắc càng nổi bật lên. Tường phòng màu xám đen, sàn phòng màu đất nâu, tủ áo gỗ màu gỗ tự nhiên, màn cửa màu trắng, và nét nổi bật là tấm chăn ghép trên một cái giường sắt nhỏ, được may bằng những miếng vải vụn màu xanh, vải len màu đen, nâu và xám − những màu tối và chìm của tính tằn tiện và khiêm tốn. Trong khoảng không gian ảm đạm ấy, hai mảnh màu cam trông hoang dã − như đời sống nguyên sơ. Sethe nhìn hai bàn tay mình, cánh tay áo màu xanh vỏ chai, và nghĩ căn nhà ít màu sắc làm sao, và lạ lùng là chị không thấy thiếu nó như Baby đã thấy thiếu. Chị cố ý, chị nghĩ, phải là chị cố ý, vì màu sắc cuối cùng chị nhớ được là những đốm hồng trên tấm bia mộ của con bé con chị. Sau đó chị nhìn màu sắc không rõ hơn một con gà mái. Mỗi sáng sớm chị làm bánh trái cây, các món ăn bằng khoai tây và rau trong khi đầu bếp nấu xúp, thịt và các món còn lại. Thế mà chị không nhớ nổi một trái táo xanh hay một quả bí vàng. Mỗi sáng sớm chị nhìn thấy bình minh, nhưng không bao giờ nhận biết hay bình phẩm về màu sắc của nó. Có điều gì không ổn trong chuyện ấy. Như thể một ngày chị nhìn thấy máu đỏ trẻ thơ, một ngày khác những đốm hồng trên bia mộ, và thế là hết. https://thuviensach.vn I24 tràn ngập những cảm xúc mạnh mẽ nên có lẽ chị không còn chú ý đến bất kỳ mất mát nào khác. Đã có lúc chị dõi mắt nhìn những cánh đồng mỗi sáng và mỗi tối tìm hai đứa con trai. Khi chị đứng bên cửa sổ, không màng đến lũ ruồi, đầu chị nghiêng về phía vai trái, mắt chị tìm kiếm chúng phía bên phải. Bóng mây trên đường, một bà già, một con dê không dây buộc lang thang gặm bụi mâm xôi − thoạt tiên mỗi người hay vật đều giống Howard − không, giống Buglar. Dần dà chị thôi nhìn và khuôn mặt mười ba tuổi của chúng phai đi thành khuôn mặt của chúng lúc bé thơ, hai khuôn mặt chỉ đến với chị trong giấc ngủ. Khi cơn mơ của chị lang thang ra ngoài I24, đến chỗ nào nó muốn, đôi khi chị thấy chúng trên những cái cây xinh đẹp, mấy cẳng chân nhỏ thấp thoáng giữa những chiếc lá. Đôi khi chúng cười vang khi chạy dọc theo đường ray, rõ ràng chúng cười quá lớn nên không nghe thấy tiếng chị gọi, vì chúng không hề quay lại. Khi chị thức giấc, căn nhà vây quanh chị: bánh quy giòn xếp thành hàng ở cửa; những bậc thang trắng con bé của chị thích leo; góc nhà nơi Baby Suggs ngồi vá giày, trong căn phòng lạnh lẽo vẫn còn một đống giày; chỗ trên bếp lò nơi Denver bị bỏng mấy ngón tay. Và dĩ nhiên nỗi hằn học của chính căn nhà. Không còn chỗ cho thứ gì khác hay ai khác cho đến khi Paul D đến và đảo lộn căn nhà, dọn trống chỗ, dời hồn ma, đưa nó đến chỗ khác, rồi đứng vào chỗ anh tạo ra. Vì thế, buổi sáng sau khi Paul D đến, quỳ gối trong phòng khách, chị bị xao nhãng vì hai mảnh vuông màu cam cho thấy I24 trống trải như thế nào. Là tại anh. Những cảm xúc trào lên khi có anh bên cạnh. Mọi thứ trở về nguyên trạng: tẻ ngắt thì trông tẻ, nóng thì thấy nóng. Cửa sổ đột nhiên có khung cảnh. Và ai biết đâu được anh ưa ca hát. Chút gạo, chút đậu Giữa không có thịt Việc nặng dễ đâu Bánh khô không mỡ https://thuviensach.vn Anh đã dậy và vừa hát vừa vá sửa lại những thứ anh đập bể ngày hôm trước. Vài đoạn bài hát anh học được trong nông trại ở nhà tù, hay sau đó trong Cuộc Chiến. Chúng không giống chút nào những bài họ hát ở Tổ Ấm, nơi nỗi khao khát tô điểm từng nốt nhạc. Những bài hát anh học được ở Georgia là những cái đinh đầu phẳng, để nện và nện và nện. Đặt đầu tao trên đường ray Xe đến, làm yên trí tao Nếu tao có bao vôi nặng Tao quất mù đặc thằng cai Năm xu là đồng năm xu Mười xu là đồng một hào Đập đá là đập thời gian Nhưng những bài hát này không thích hợp. Chúng ồn ào quá, mạnh mẽ quá đối với những việc vặt trong nhà − gắn lại chân bàn, đánh bóng gỗ. Anh không thể nhớ bài Bão trên sóng nước họ đã hát dưới những gốc cây ở Tổ Ấm, vì thế anh đành âm ư điệu nhạc, sực nhớ câu nào thì hát câu đó, và anh sực nhớ hoài câu “Chân trần và sáp hoa cúc. Cởi giày tôi; cởi mũ tôi.” Anh muốn đổi lời (Trả giày tôi; trả mũ tôi), vì anh không tin anh có thể sống với một người đàn bà − bất cứ người đàn bà nào − quá hai hay ba tháng. Anh chỉ ở một chỗ lâu đến thế thôi. Sau Delaware và trước Alfred, Georgia, nơi anh ngủ dưới hầm và bò ra ánh sáng mặt trời chỉ để đập đá, cách duy nhất anh có thể thuyết phục mình anh sẽ không còn phải ngủ, đái, ăn hay vung búa tạ trong vòng xiềng xích, là bỏ đi khi anh không còn muốn ở. https://thuviensach.vn Nhưng đây không phải là một người đàn bà bình thường trong một căn nhà bình thường. Ngay lúc anh vừa bước qua làn ánh sáng đỏ, anh biết rằng, so với I24, thế giới còn lại tẻ nhạt. Sau Alfred anh đã khép kín lại một phần lớn đầu óc mình, chỉ hoạt động bằng phần giúp anh bước, ăn, ngủ, hát. Nếu anh làm được những điều ấy − cộng thêm chút công việc và tình dục − thì anh không mong gì hơn nữa, vì nếu anh muốn hơn nữa anh sẽ phải nghĩ lâu đến khuôn mặt Halle, và Sixo đang cười. Phải nhớ lại cơn run rẩy trong cái cũi xây dưới lòng đất. Phải biết ơn ánh sáng ban ngày trôi qua trong công việc nặng nhọc nơi mỏ đá vì anh không run khi có cái búa trong tay. Cái cũi làm được điều mà Tổ Ấm không làm được, điều mà làm việc như một con la và sống như một con chó không làm được: làm anh nổi điên lên để anh không mất trí. Khi anh đến Ohio, rồi đến Cincinnati, rồi đến nhà của mẹ Halle Suggs, anh nghĩ mình đã nhìn thấy và cảm thấy mọi thứ. Ngay bây giờ, khi sửa lại khung cửa sổ anh đã đập nát, anh vẫn không thể hiểu được nỗi ngạc nhiên hân hoan của mình khi thấy vợ Halle còn sống, chân trần và tóc không buộc khăn − bước vòng quanh góc căn nhà, giày tất trong tay. Phần khép kín của đầu anh mở ra như một cái khóa đã được bôi trơn. “Anh đang định kiếm việc làm quanh đây. Em nghĩ sao?” “Không có việc gì nhiều đâu. Phần lớn là việc trên sông. Và việc lò mổ heo.” “Ờ, anh chưa bao giờ làm việc trên sông nước, nhưng anh có thể nhấc bất cứ cái gì nặng bằng anh, kể cả heo.” “Người da trắng ở đây tốt hơn ở Kentucky, nhưng không chừng anh phải xoay sở.” “Vấn đề không phải là anh có xoay sở hay không, mà là xoay sở ở đâu. Ý em là anh xoay sở ở đây cũng được phải không? “Rất được ấy chứ.” https://thuviensach.vn “Con gái em, Denver. Có vẻ nó nghĩ khác.” “Tại sao anh nói vậy?” “Nó như đang chờ đợi. Nó chờ cái gì đấy không phải là anh.” “Em không biết nó chờ cái gì.” “Thế đó, không rõ là gì, nhưng nó tin là anh sẽ ngăn trở điều nó đang chờ.” “Đừng ngại nó. Nó là con bé có phước. Từ thuở đầu.” “Vậy sao?” “Vâng. Chuyện xấu không xảy đến với nó được. Nghĩ mà xem. Mọi người em biết đều đã chết hay bỏ đi hay không tăm tích. Nó thì không. Denver của em thì không. Ngay khi em còn mang thai nó, lúc đã rõ ràng em sắp chết − có nghĩa nó cũng sắp chết − nó lôi từ ngọn đồi ra một cô da trắng. Có ai dám ngờ cô ta sẽ giúp được gì. Và khi thầy giáo tìm ra bọn em và xông đến đây cùng với cảnh sát và súng ngắn…” “Thầy giáo tìm ra em?” “Mất một thời gian, nhưng cuối cùng hắn tìm ra.” “Và hắn không mang em về?” “Ồ, không. Em không muốn về. Em không cần biết ai tìm ra ai. Cuộc sống nào cũng được ngoại trừ cuộc sống ấy. Thay vì thế, em đi tù. Denver còn bé vì thế nó đi tù luôn với em. Mấy con chuột cắn mọi thứ trong đó nhưng chừa nó ra.” Paul D quay đi. Anh muốn biết nhiều hơn, nhưng chuyện tù ngục mang anh về lại Alfred, Georgia. “Anh cần vài cái đinh. Anh có mượn được ai quanh đây không hay là anh phải vào phố?” “Anh vào phố cho rồi. Anh sẽ cần những thứ khác.” https://thuviensach.vn Một đêm thôi là họ đã nói chuyện như vợ chồng. Họ bỏ qua phần yêu đương và hứa hẹn và đi thẳng đến “Em nói xem anh có xoay sở được ở đây không?” Với Sethe, tương lai là đẩy lùi quá khứ. “Cuộc sống tốt hơn” mà chị tin mình và Denver đang sống chỉ đơn giản là không phải cuộc sống kia. Chuyện Paul D từ “cuộc sống kia” vào giường của chị cũng tốt hơn; và khái niệm về một tương lai với anh, hay không có anh cũng thế, bắt đầu khiến chị ngẫm nghĩ. Về phần Denver, việc quan trọng là Sethe phải giữ nó xa khỏi quá khứ vẫn đang chờ đợi nó. https://thuviensach.vn 4 Bối rối nhưng vui thích, Sethe tránh phòng khách và những cái liếc xéo của Denver. Như chị đoán, vì cuộc đời là thế − tránh né không ích lợi gì. Denver ra sức quấy rối và đến ngày thứ ba hỏi thẳng Paul D anh sẽ ở chơi bao nhiêu lâu. Mấy chữ ấy làm anh phật lòng đến nỗi tay anh với hụt cái bàn. Tách cà phê rơi xuống sàn nhà và lăn trên ván sàn nghiêng về phía cửa trước. “Ở chơi?” Thậm chí Paul D không nhìn đống bừa bộn anh đã bày ra. “Denver! Con làm sao vậy?” Sethe nhìn con gái, cảm thấy hổ thẹn nhiều hơn giận dữ. Paul D gãi râu cằm. “Có lẽ anh nên đi.” “Không!” Sethe ngạc nhiên thấy mình nói lớn như thế. “Bác ấy biết bác cần cái gì,” Denver nói. “Còn con thì không,” Sethe bảo nó, “và con chắc cũng không biết con cần cái gì. Mẹ không muốn nghe con nói thêm một lời nào nữa.” “Con chỉ hỏi… ” “Im nào! Con đi đi. Đi đâu đó và ngồi yên ở đấy.” Denver cầm đĩa của nó lên và rời khỏi bàn nhưng chỉ sau khi đã bỏ thêm một cái lườn gà và bánh mì vào đống thức ăn nó mang theo. Paul D cúi xuống chùi cà phê đổ ra bằng chiếc khăn tay màu xanh của anh. “Để em dọn cho.” Sethe bật dậy và đến bên bếp lò. Phía sau bếp phơi quần áo đủ loại đang khô dần. Chị lặng lẽ lau sàn và nhặt cái tách lên. Rồi chị rót cho anh một tách đầy khác, và cẩn thận đặt nó trước mặt anh. Paul D chạm tay vào miệng tách nhưng không nói gì − như thể “cám ơn” là một https://thuviensach.vn bổn phận anh không thể chu toàn và chính cà phê là một món quà anh không thể nhận. Sethe trở lại ghế của mình và họ tiếp tục im lặng. Cuối cùng chị nhận ra mình sẽ phải là người phá vỡ sự im lặng ấy. “Em không dạy nó như vậy.” Paul D xoa miệng tách. “Cách cư xử của nó khiến em ngạc nhiên cũng nhiều như anh bị tổn thương.” Paul D nhìn Sethe. “Có lý do nào làm nó hỏi như thế không?” “Lý do? Anh muốn nói gì?” “Ý anh là, có người nào trước đây đã khiến nó phải hỏi câu hỏi ấy, hay muốn hỏi câu hỏi ấy không?” Sethe giơ hai tay chống nạnh. “Anh cũng tệ như nó.” “Coi nào, Sethe.” “Em coi đây. Em coi đây!” “Em biết anh muốn nói gì mà.” “Em biết và em không ưa.” “Jesus,” anh lầm bầm. “Ai?” Sethe lại nói to. “Jesus! Anh nói Jesus! Anh chỉ ngồi xuống ăn tối thôi! và anh bị chửi hai lần. Một lần vì anh ở đây, và một lần vì hỏi tại sao anh bị chửi lần thứ nhất!” “Nó đâu có chửi anh.” “Không à? Anh cảm thấy như vậy.” “Anh này, em xin lỗi cho nó. Em thật…” https://thuviensach.vn “Em không thể làm thế. Em không thể xin lỗi hộ ai hết. Nó phải xin lỗi.” “Vậy thì em sẽ bắt nó xin lỗi.” Sethe thở dài. “Điều anh muốn biết là, có phải em cũng nghĩ đến câu nó hỏi?” “Ồ, không. Không, Paul D. Ồ không.” “Vậy thì nó một ý và em một ý? Nếu có thể gọi cái có trong đầu nó là một ý nghĩ.” “Xin lỗi anh, nhưng em không thể nghe những lời không hay về nó. Em sẽ la nó. Anh cứ để mặc nó.” Liều lĩnh, Paul D nghĩ, rất liều lĩnh. Một phụ nữ từng-là- nô-lệ yêu một cái gì đến mức ấy là nguy hiểm, nhất là khi chị quyết định yêu con của mình. Tốt nhất, anh biết, là chỉ yêu một chút; chỉ yêu mỗi thứ một chút, để khi họ đánh gãy lưng nó, hay nhét nó vào bao tải, thì có thể sẽ còn lại chút tình yêu cho thứ kế tiếp. “Vì sao?” anh hỏi chị. “Vì sao em nghĩ là em phải chống đỡ cho nó? Xin lỗi cho nó? Nó lớn rồi.” “Em không cần biết là nó lớn chưa. Với một người mẹ, lớn rồi không có nghĩa gì hết. Một đứa con là một đứa con. Lũ con sẽ lớn lên, già đi, nhưng lớn rồi? Cái đó có nghĩa là gì? Trong lòng em điều ấy vô nghĩa.” “Điều ấy có nghĩa là nó phải lãnh hậu quả nếu nó giở trò. Em không thể nào bảo vệ nó từng phút một. Em chết rồi thì sao?” “Không sao hết! Em sẽ bảo vệ nó khi em còn sống và em sẽ bảo vệ nó khi em không còn sống.” “Ồ, vậy thì, anh chịu thua,” anh nói. “Anh bỏ cuộc.” “Chuyện là như thế, Paul D. Em không thể nào giải thích cho anh rõ hơn nữa, nhưng chuyện là như thế. Nếu em phải chọn − ôi, thậm chí đấy không phải là lựa chọn đâu.” “Đấy là điểm chính. Là tất cả vấn đề. Anh không yêu cầu em phải chọn. Không ai muốn thế. Anh nghĩ − phải, anh nghĩ em có thể − có chỗ cho https://thuviensach.vn anh.” “Nó đang hỏi em.” “Em không thể để như thế. Em phải nói với nó. Bảo nó rằng không phải là chọn ai hơn nó − mà là chừa chỗ cho người khác cùng với nó. Em phải nói. Và nếu em nói và em thật tình, thì em phải biết em không thể bịt miệng anh. Anh nhất định không làm nó buồn và anh sẽ lo lắng cho nó nếu anh có thể, nhưng anh không thể bị bắt ngậm miệng khi nó trở chứng. Nếu em muốn anh ở đây thì đừng nhét giẻ vào miệng anh.” “Có lẽ em nên để mọi chuyện như cũ,” chị nói. “Mọi chuyện như thế nào?” “Bọn em hòa thuận.” “Ở bên trong thì sao?” “Em không vào bên trong.” “Sethe, nếu anh ở đây với em, với Denver, em có thể đi nơi nào em muốn. Nhảy xuống, nếu em muốn, vì anh sẽ đỡ em. Anh sẽ đón được em trước khi em ngã. Em cần đi vào bên trong xa đến đâu thì em cứ đi, anh sẽ giữ chặt cổ chân em. Để chắc chắn em sẽ ra được. Không phải anh nói thế vì anh cần chỗ ở. Đấy là thứ anh ít cần nhất. Anh đã nói, anh là kẻ lang thang, nhưng anh đã đi về hướng này bảy năm. Đi khắp quanh chốn này. Xuôi, ngược, đông, tây; anh đã ở chỗ không có tên, không bao giờ ở nơi nào lâu. Nhưng khi anh đến đây và ngồi ngoài hàng hiên đợi em, anh biết không phải là anh đã đi về hướng căn nhà, mà anh đã đi về hướng em. Mình có thể xây dựng một cuộc sống. Một cuộc sống.” “Em không biết. Em không biết.” “Để mọi chuyện cho anh. Xem chuyện tới đâu. Nếu em không muốn, thì không cần hứa hẹn. Chỉ xem chuyện đến đâu. Được không?” “Được.” https://thuviensach.vn “Em chịu để cho anh lo?” “Ừ thì − một phần nào.” “Một phần nào?” anh mỉm cười. “Được rồi. Đây là một phần nào. Có một hội chợ trong thị trấn. Ngày mai thứ Năm là ngày dành cho người da đen và anh có hai đô la. Anh và em và Denver sẽ tiêu sạch không còn một xu. Em nghĩ sao?” “Không” là điều chị nói. Ít nhất đấy là điều chị định nói (ông chủ của chị sẽ nói gì đây nếu chị nghỉ một ngày?), nhưng ngay cả lúc chị nói điều ấy ra thì chị đang nghĩ mắt chị thích ngắm nhìn khuôn mặt anh làm sao. Thứ năm, dế kêu inh ỏi và bầu trời, không còn màu xanh, nóng hừng hực lúc mười một giờ sáng. Sethe ăn mặc không phù hợp với cái nóng, nhưng vì đây là chuyến đi chơi ra ngoài đầu tiên của chị trong mười tám năm, chị cảm thấy chị phải diện chiếc áo đẹp duy nhất, cho dù nó nặng nề, và đội mũ. Chắc chắn phải đội mũ. Chị không muốn gặp Lady Jones hay Ella trong lúc đầu chị quấn khăn như đang đi làm việc. Chiếc áo thải làm bằng loại len tốt là món quà Giáng sinh của cô Bodwin, người phụ nữ da trắng mến yêu Baby Suggs đã tặng cho bà. Denver và Paul D chịu nóng khá hơn vì cả hai không cảm thấy đây là dịp họ phải ăn mặc đặc biệt. Mũ của Denver chạm vào bả vai nó. Paul D để áo gi lê mở, không mặc áo khoác và vén tay áo sơ mi của anh lên quá khuỷu tay. Họ không nắm tay, nhưng những chiếc bóng của họ nắm tay. Sethe nhìn sang phía trái và cả ba chiếc bóng đang lướt qua bụi bặm, tay trong tay. Có thể anh nói đúng. Một cuộc sống. Nhìn những chiếc bóng của họ tay nắm tay, chị thấy hổ thẹn vì đã ăn mặc như đi lễ nhà thờ. Những người khác, đi phía trước và phía sau họ, sẽ nghĩ là chị làm bộ làm tịch, là chị đang tỏ vẻ cho họ thấy chị khác biệt vì chị sống trong một căn nhà hai tầng; mạnh mẽ hơn, vì chị có thể làm và vượt qua những chuyện họ tin chị không nên làm hay không thể vượt qua. Chị mừng rằng Denver đã cưỡng lại khi chị giục nó mặc diện − ít nhất là thắt lại bím tóc. Nhưng Denver không muốn làm bất cứ điều gì để cho chuyến đi được vui vẻ. Nó bằng lòng đi − với vẻ sưng sỉa − nhưng thái độ https://thuviensach.vn của nó là “Cứ việc. Thử làm tôi vui xem nào.” Người vui vẻ là Paul D. Anh chào hỏi mọi người trong vòng sáu mét xung quanh. Giễu cợt thời tiết và những ảnh hưởng của nó đối với anh, hét đáp lời lũ quạ, và là người đầu tiên ngửi thấy những đóa hồng tàn. Cho dù họ làm gì − Denver chùi mồ hôi trên trán hay cúi xuống cột lại dây giày; Paul D đá viên sỏi hay với tay nựng khuôn mặt của một đứa bé đang tựa vào vai mẹ − lúc nào ba chiếc bóng phát ra từ chân họ về bên trái cũng nắm tay. Không ai để ý trừ Sethe và chị thôi không nhìn nữa sau khi chị quyết định đấy là một dấu hiệu tốt. Một cuộc sống. Có thể lắm. Dọc theo hàng rào trại gỗ, hoa hồng cũ đang tàn lụi dần. Mười hai năm trước, người thợ cưa trồng chúng để chỗ làm việc của ông có một vẻ thân thiện − một điều gì đấy để xóa đi tội lỗi đã cắt xẻ cây để kiếm sống − cũng kinh ngạc vì chúng mọc quá um tùm; chúng nhanh chóng bò khắp những cọc hàng rào ngăn trại gỗ và cánh đồng trống bên cạnh, nơi những kẻ không nhà đến ngủ, con nít chạy chơi và, mỗi năm một lần, đoàn hội chợ dựng lều. Những đóa hồng càng gần tàn bao nhiêu càng tỏa hương nồng nàn bấy nhiêu, và mùi hương ấy làm mọi người dự hội chợ liên tưởng đến mùi hoa hồng rữa. Nó làm họ hơi choáng váng và rất khát, nhưng nó không làm sao dập tắt được sự nao nức của những người da đen đi thành hàng dưới đường. Vài người đi trên vệ cỏ, những người khác tránh những chiếc xe ngựa đang kẽo kẹt đi giữa con đường. Tất cả, như Paul D, tinh thần phấn chấn, nỗi phấn chấn không suy giảm vì mùi hoa hồng đang tàn (mà Paul D làm mọi người chú ý đến). Trong lúc họ chen lấn để đến lối vào giăng dây thừng, họ rạng rỡ lên như những ngọn đèn được thắp sáng. Nghẹn thở vì nỗi khích động được nhìn thấy người da trắng thiếu vẻ trang trọng: làm ảo thuật, làm hề, không có đầu hay có hai đầu, cao sáu mét hay cao chưa đến một mét, nặng cả tấn, xăm khắp người, ăn kính, nuốt lửa, nhổ dải lụa, vặn người thành nút buộc, chất thành kim tự tháp, chơi với rắn và đánh nhau nhừ tử. Tất cả mọi thứ này là quảng cáo, người biết đọc thì đọc và người không biết đọc thì nghe, và dù không có điều nào là thật, ham muốn của họ không https://thuviensach.vn giảm đi chút nào. Người rao hàng nói năng không lịch sự với họ và con họ (“Ranh con da đen!”) nhưng thức ăn trên chiếc áo gi lê và lỗ thủng trên quần của anh ta làm chuyện ấy trở nên khá vô hại. Dù sao đi nữa, đấy là giá rẻ cho niềm vui họ có thể sẽ không bao giờ có lại lần nữa. Hai xu và một lời lăng mạ là đáng giá nếu đó là cái giá để nhìn cảnh dân da trắng làm trò. Vì thế, mặc dù hội chợ khá tầm thường (đó là lý do tại sao họ đồng ý có ngày Thứ Năm Da Màu), bốn trăm khách da đen trong số khán giả đã có được hết niềm thích thú này đến niềm thích thú khác. Phu Nhân Một-Tấn nhổ vào họ, nhưng khối lượng của mụ làm tầm bắn ngắn lại và họ thích thú nhìn vẻ ác mó bất lực trong đôi mắt ti hí của mụ. Vũ Công Ngàn Lẻ Một Đêm cắt phần trình diễn của mình chỉ còn ba phút thay vì mười lăm phút như thường lệ − và nhận được sự biết ơn của lũ trẻ con đang háo hức chờ Abu Người Dạy Rắn, người tiếp theo sau cô. Denver mua bạc hà đắng, cam thảo, bạc hà cay và nước chanh ở bàn của một cô bé da trắng đi ủng cao cổ. Ở giữa một đám đông không nhìn nó như mục trình diễn chính, mà đôi khi còn gọi, “Ê, Denver,” được vị đường ngọt ngào xoa dịu, nó thấy vui đến nỗi nó bắt đầu cân nhắc khả năng rằng Paul D cũng không đến nỗi tệ. Thật ra anh có một điều gì đấy − khi ba người họ đứng bên nhau nhìn Tí Hon nhảy múa − khiến tia nhìn của những người da đen khác thành tử tế, dịu dàng, điều Denver không nhớ đã từng nhìn thấy trên mặt họ hay chưa. Nhiều người thậm chí gật đầu và mỉm cười với mẹ nó, rõ ràng không ai đừng được mà không chia sẻ nỗi vui thú của Paul D. Anh vỗ gối khi Khổng Lồ nhảy với Tí Hon; khi Ông Hai Đầu nói chuyện với chính mình. Anh mua mọi thứ Denver xin và nhiều thứ nó không xin. Anh khích Sethe để chị vào trong những lều chị ngại ngùng không muốn vào. Nhét miếng kẹo chị không muốn vào giữa hai môi chị. Khi Mọi Hoang Châu Phi lắc những cành cây của hắn và nói wa wa, Paul D bảo mọi người anh đã biết hắn từ hồi ở Roanoke. Paul D làm quen với vài người; nói với họ về chuyện tìm việc làm. Sethe mỉm cười đáp lại khi người ta cười với chị. Denver đu đưa vui thích. Và https://thuviensach.vn trên đường về, như thể đang dẫn đường họ, những chiếc bóng của ba người vẫn tay nắm tay. https://thuviensach.vn 5 Một phụ nữ mặc nguyên quần áo bước ra khỏi dòng nước. Vừa đến bờ, cô đã ngồi xuống và tựa vào một cây dâu tằm. Cô ngồi đấy suốt một ngày đêm, đầu ngoẹo vào thân cây đến nỗi vành chiếc mũ rơm cô đang đội bị gẫy. Cả người cô đau nhức nhưng đau nhất là phổi cô. Người ướt nhẹp và hơi thở phều phào, cô cố gắng nhấc đôi mi mắt nặng trĩu. Làn gió nhẹ ban ngày thổi khô chiếc áo cô; ngọn gió đêm làm nó nhăn nhúm. Không có ai tình cờ đi ngang hay nhìn thấy cô trồi lên. Nếu có, chắc họ sẽ ngần ngại không muốn đến gần cô. Không phải vì người cô ướt, hay vì cô gà gật, hay vì tiếng cô thở nghe như người bị bệnh suyễn, mà vì cô vẫn đang mỉm cười trong tình cảnh ấy. Đến hết buổi sáng hôm sau cô mới có thể nhấc mình dậy và lần đường qua khu rừng, ngang ngôi đền thờ khổng lồ bằng gỗ hoàng dương đến cánh đồng và rồi đến sân của căn nhà màu xám chì. Lại mệt nhoài, cô ngồi xuống chỗ đầu tiên cô ngồi được − một gốc cây đốn không xa những bậc thềm của I24 bao nhiêu. Lúc ấy cô mở mắt đã dễ dàng hơn. Cô có thể gắng được ít nhất một hai phút. Cổ của cô, chu vi chỉ bằng chiếc đĩa lót tách đãi khách, gục lên gục xuống và mỗi lần như thế cằm cô lại chạm phớt qua đường ren viền áo. Những người phụ nữ uống rượu sâm-banh dù không có chuyện gì để ăn mừng có thể trông giống như thế: họ thường đội lệch chiếc mũ rơm rách vành, họ gà gật nơi công cộng, họ không buộc dây giày. Nhưng họ không có làn da như người phụ nữ đang thở gần những bậc thềm của I24. Cô có làn da non, mượt mà không một nếp nhăn, kể cả xung quanh những khớp ngón tay. Khi hội chợ tan vào lúc chạng vạng tối, và những người da đen đi nhờ xe về nếu họ may mắn − đi bộ nếu họ không may − người phụ nữ lại ngủ thiếp đi. Tia nắng rọi thẳng vào mặt cô, vì thế khi Sethe, Denver và Paul D quẹo vòng khúc quanh trên đường, họ chỉ nhìn thấy một chiếc áo đen, bên dưới là hai chiếc giày không buộc dây, và không thấy con Here Boy đâu cả. https://thuviensach.vn “Coi kìa,” Denver nói. “Cái gì vậy?” Vì lý do chị không hiểu ngay, lúc chị nhìn thấy rõ khuôn mặt cô gái, bọng đái của Sethe đầy ắp. Chị nói, “Ôi, xin lỗi,” và chạy vòng ra phía sau I24. Từ lúc chị còn bé thơ, được cô bé trông trẻ tám tuổi chỉ cho chị thấy mẹ, chưa có lần nào chị bị thúc bách đến nỗi không lo liệu được như thế. Chị không đến kịp nhà xí. Chị phải kéo váy ngay trước cửa của nó, và dòng nước từ người chị tồng tộc tuôn ra. Như ngựa vậy, chị nghĩ, nhưng khi nó tiếp tục chảy mãi chị lại thấy nó giống như làn nước ngập trong chiếc xuồng khi chị sinh Denver hơn. Nước nhiều đến nỗi Amy nói, “Kìm lại, Lu. Chị không thôi thì xuồng tụi mình sẽ chìm mất.” Nhưng chị đã không ngăn được dòng nước trào ra từ bọc ối vỡ và bây giờ chị cũng không ngưng lại được. Chị hy vọng Paul D sẽ không cất công đi tìm chị để phải thấy cảnh chị ngồi xổm trước nhà cầu, đang tạo thành một hố bùn sâu đến nỗi chị sẽ hổ thẹn nếu có ai thấy. Đúng vào lúc chị đang tự hỏi không biết hội chợ có chịu nhận thêm một kẻ quái gở nữa không, dòng nước ngừng lại. Chị thu vén lại váy áo và chạy vòng ra hàng hiên. Không có ai. Cả ba đang ở trong nhà − Paul D và Denver đứng trước mặt người lạ, nhìn cô uống hết cốc nước này đến cốc nước khác. “Cô ấy nói cô ấy khát nước,” Paul D nói. Anh giở chiếc mũ đang đội ra. “Cô ấy có vẻ khát dữ.” Người phụ nữ cầm chiếc cốc thiếc lốm đốm uống ừng ực rồi giơ nó ra để xin thêm nước. Bốn lần Denver đổ đầy chiếc cốc, và bốn lần người phụ nữ uống như cô vừa vượt qua sa mạc. Khi cô uống xong, trên cằm cô có chút nước, nhưng cô không lau đi. Thay vì thế, cô nhìn Sethe chăm chăm bằng cặp mắt ngái ngủ. Đói ăn, Sethe nghĩ, và trẻ hơn lối ăn mặc của cô − ren đẹp ở cổ, và mũ của một phụ nữ giàu có. Da cô toàn mỹ, ngoại trừ ba vết xước trên trán nhỏ và mảnh đến nỗi thoạt tiên chúng trông như những sợi tóc con sắp sửa mọc dài ra và cuộn tròn trong mớ tóc đen dày dưới chiếc mũ cô đang đội. “Cô có ở gần đây không?” Sethe hỏi. https://thuviensach.vn Cô lắc đầu rằng không và cúi xuống cởi giày. Cô kéo váy cao đến đầu gối và cuốn đôi tất xuống. Khi tất đã được nhét vào giày, Sethe thấy chân cô cũng giống như tay cô, mịn và mềm. Chắc hẳn cô ta phải đi nhờ xe ngựa, Sethe nghĩ. Có lẽ cô là một cô gái từ tiểu bang Tây Virginia đang tìm một cái gì tốt hơn là một cuộc đời chỉ có thuốc lá và lúa miến. Sethe cúi người cầm đôi giày lên. “Tên cô là gì?” Paul D hỏi. “Thương,” cô nói, giọng nhỏ và khàn đến nỗi ba người còn lại nhìn nhau. Họ nghe giọng nói trước − rồi mới đến cái tên. “Thương. Cô có họ không, Thương?” Paul D hỏi cô. “Họ?” Dường như cô không hiểu. Rồi “Không,” và cô đánh vần cho họ nghe, chậm chạp như thể các mẫu tự được hình thành khi cô nói chúng ra. Sethe buông rơi đôi giày; Denver ngồi xuống và Paul D mỉm cười. Anh nhận ra lối phát âm thận trọng của những người, giống như anh, không biết đọc nhưng đã thuộc lòng các chữ cái trong tên của mình. Anh định hỏi cha mẹ cô là ai nhưng lại đổi ý. Khi một cô gái da đen trôi dạt, thì gia đình của cô hẳn đã tan nát. Bốn năm về trước, ở Rochester anh đã thấy năm người phụ nữ đến cùng với mười bốn bé gái. Tất cả thân nhân phái nam của họ − anh, chú, cha, chồng, con − đã bị triệt đi từng người một. Họ chỉ có một mảnh giấy duy nhất chỉ dẫn họ đến chỗ một ông mục sư ở trên đường DeVore. Lúc đó Cuộc Chiến đã chấm dứt được bốn hay năm năm, nhưng dường như không có một người nào, da trắng hay da đen, biết như thế. Những nhóm da đen tụ họp đi chung hay đi lẻ lang thang trên những con đường nhỏ và lối mòn lùa bò từ Schenetady đến Jackson. Mê mụ nhưng quả quyết, họ tìm nhau để hỏi tin về một người anh em họ, một người dì, một người bạn đã có lần nói: “Đến thăm tao nhé. Lúc nào mày đến gần Chicago, nhớ ghé thăm tao.” Vài người trong số họ chạy trốn gia đình không lo nổi cho họ, vài người đi tìm gia đình; vài người chạy trốn mùa màng thất bát, thân nhân đã chết, nguy cơ bị chết, và đất đai bị chiếm. Những đứa con trai nhỏ tuổi hơn Howard và Buglar; những gia đình tụ họp https://thuviensach.vn với nhau chỉ có toàn đàn bà và con trẻ, trong khi ở mọi nơi khác, đơn độc, đang bị săn lùng và đang săn tìm, là đàn ông, đàn ông, đàn ông. Không được dùng những phương tiện giao thông công cộng, nợ nần và bị bọn “trùm khăn”(1) dơ bẩn đuổi theo sau lưng, họ lần theo những con đường nhỏ, dõi nhìn chân trời để tìm những dấu hiệu và rất mực nương dựa lẫn nhau. Khi họ gặp nhau, trừ vài lời chào hỏi, họ chỉ im lặng, không kể lể hoặc hỏi han về nỗi sầu khổ đã thúc đẩy họ đi từ chỗ này qua chỗ khác. Dân da trắng thì không đáng nhắc đến. Ai cũng biết thế. Vì vậy anh không hỏi nài thêm cô gái đang đội chiếc mũ rách là cô từ đâu và tại sao đến đây. Nếu cô muốn cho họ biết và đủ sức kể, thì cô sẽ kể. Nỗi bận tâm lúc ấy của họ là biết được cô cần gì. Bên dưới câu hỏi chính, mỗi người có một câu hỏi khác. Paul D tự hỏi sao đôi giày của cô còn mới quá. Sethe rất xúc động vì cái tên dễ thương của cô; chị nhớ đến tấm bia mộ lấp lánh và vì thế cảm thấy đặc biệt ân cần với cô. Nhưng Denver thì đang run. Nó nhìn cô gái xinh đẹp đang ngủ và muốn biết thêm nữa. Sethe treo mũ của chị lên một cái móc và nhã nhặn quay về phía cô gái. “Tên Thương đẹp lắm. Cháu cởi mũ ra đi, dì sẽ nấu món gì đó để mình cùng ăn. Tụi dì mới đi hội chợ ở gần Cincinnati về. Ở đấy cái gì cũng đáng xem.” Giữa câu đón chào của Sethe, Thương đã ngủ lại, người thẳng cứng trên chiếc ghế. “Cô này. Cô.” Paul D nhè nhẹ lắc người cô. “Cô có muốn nằm nghỉ một lát không?” Cô hé mắt rồi đứng dậy trên đôi chân non mềm của mình, đôi chân hầu như không đủ sức, chậm chạp mang cô vào phòng khách. Đến đấy, cô gục xuống giường của Baby Suggs. Denver tháo mũ của cô ra và đắp lên chân cô tấm chăn ghép có hai mảnh vuông màu sắc. Tiếng cô thở như tiếng động cơ hơi nước. https://thuviensach.vn “Nghe giống như bệnh bạch hầu thanh quản,” Paul D vừa nói vừa đóng cửa lại. “Nó có sốt không? Denver, con có biết không?” “Không. Chị ấy bị lạnh thôi.” “Vậy là nó sốt. Sốt đi từ nóng qua lạnh.” “Có thể là bệnh dịch tả,” Paul D nói. “Anh nghĩ vậy sao?” “Nó uống từng đó nước mà. Chắc là vậy rồi.” “Tội nghiệp. Mình cũng không có gì trong nhà để chữa cho nó. Nó phải chịu đựng cho đến khi bệnh qua khỏi. Không có bệnh nào đáng ghét bằng bệnh ấy.” “Chị ấy không ốm đâu!” Denver nói, và sự nồng nhiệt trong giọng nó khiến họ mỉm cười. Cô ngủ suốt bốn ngày, thức giấc và ngồi dậy chỉ để uống nước. Denver chăm sóc cô, canh chừng cô ngủ say, lắng nghe tiếng thở mệt nhọc của cô và, vì tình yêu thương và một cảm giác chiếm hữu liều lĩnh đã chiếm lấy nó, giấu chuyện Thương đái dầm như một tật xấu của chính mình. Nó lén đem khăn trải giường đi xả nước, sau khi Sethe đến quán ăn và Paul D đi lùng tìm những chiếc xà lan để làm việc dỡ hàng. Nó nấu và tẩy đồ lót, cầu nguyện cho cơn sốt qua đi mà không có biến chứng. Nó chăm sóc cô mải mê đến nỗi nó quên cả ăn hoặc đi thăm cái tủ màu xanh lục ngọc. “Thương?” Denver sẽ thì thào. “Thương?” và khi đôi mắt đen hé mở nó chỉ nói được “Em đây. Em vẫn ở đây.” Đôi khi, Thương nằm rất lâu không nói gì, mắt mơ màng, liếm môi và thở thật dài, và Denver hoảng hốt. “Cái gì vậy?” nó khẽ hỏi. “Nặng,” Thương lẩm bẩm. “Chốn này nặng nề quá.” “Chị có muốn ngồi dậy không?” https://thuviensach.vn “Không,” giọng khò khè nói. Ba ngày sau Thương mới để ý đến hai mảnh màu cam trong tấm chăn ghép màu xám đen. Denver vui vì hai mảnh vải khiến bệnh nhân của nó thức lâu hơn. Dường như cô mê thích hai mảnh vụn màu cam đã phai màu ấy, thậm chí cố gắng nhổm người tựa trên khuỷu tay và vuốt ve chúng. Sự cố gắng làm cô cạn sức rất nhanh, vì thế Denver sắp xếp lại tấm chăn ghép để phần vui tươi nhất của nó nằm trong tầm mắt người ốm. Tính kiên nhẫn, điều Denver chưa hề biết, xâm chiếm lấy nó. Nếu mẹ nó không xen vào, nó là mẫu mực của lòng trắc ẩn, dù sẽ thành bẳn gắt khi Sethe muốn giúp. “Hôm nay nó có ăn chút gì không?” Sethe thăm hỏi. “Chị ấy bị tả, không nên ăn.” “Con có chắc không? Paul D chỉ đoán vậy thôi.” “Con không biết, nhưng chị ấy chưa ăn gì.” “Mẹ tưởng người bị tả phải nôn mửa suốt chứ.” “Càng thêm lý do chị ấy không nên ăn, phải không?” “Denver này, dù sao cũng không nên để nó chết đói.” “Mẹ cứ mặc tụi con. Con đang lo cho chị ấy mà.” “Nó có nói gì không?” “Nếu chị ấy nói gì con sẽ nói lại cho mẹ hay.” Nhìn con gái, Sethe nghĩ, phải rồi, nó cô đơn đã lâu. Rất cô đơn. “Không biết con Here Boy đi đâu?” Sethe nghĩ cần phải đổi đề tài. “Nó sẽ không về đâu,” Denver nói. “Làm sao con biết được?” https://thuviensach.vn “Con biết, thế thôi.” Denver lấy một miếng bánh ngọt hình vuông trong đĩa. Trở lại phòng khách, Denver sắp ngồi xuống thì mắt Thương bừng mở. Tim Denver đập nhanh. Không phải vì đây là lần đầu tiên nó nhìn thấy khuôn mặt ấy tỉnh ngủ, hay đôi mắt đen to. Cũng không phải vì lòng trắng của đôi mắt ấy trắng quá − trắng đến xanh, mà vì dưới đáy đôi mắt to đen ấy không có chút cảm xúc nào. “Chị có cần gì không?” Thương nhìn miếng bánh ngọt trong tay Denver và Denver chìa nó cho cô. Lúc ấy cô mỉm cười và tim Denver ngừng nhảy tưng tưng và lắng xuống − nhẹ nhõm và thanh thản như một kẻ đi xa đã về đến nhà. Từ đó trở về sau, đường ngọt lúc nào cũng làm cho cô vui được. Như thể cô được sinh ra chỉ để ăn những món ngọt ngào. Mật ong cũng như sáp ong, bánh mì ngọt, đường đen quánh đã cứng quẹo trong lon, nước chanh, kẹo kéo và bất cứ loại tráng miệng nào Sethe mang từ quán ăn về. Cô gặm thân mía đến chỉ còn bã và ngậm sợi mía trong miệng rất lâu sau khi đã hút hết chất ngọt. Denver cười thành tiếng, Sethe cười mỉm và Paul D nói cảnh tượng đó làm anh thấy quặn bụng. Sethe tin rằng cơ thể đang bình phục cần đường − sau cơn bệnh − để nhanh khỏe lại. Nhưng sự cần ấy kéo dài cho đến khi Thương mạnh khỏe hồng hào vì cô không đi đâu cả. Dường như cô không có chỗ nào để đi. Cô không nhắc đến một nơi chốn nào, hay có khái niệm cô đang làm gì ở vùng đất ấy, hay cô đã từng ở đâu. Họ tin rằng cơn sốt đã làm cô mất trí nhớ cũng như nó làm cô trở nên chậm chạp. Là một cô gái trẻ, tuổi mười chín đôi mươi lại mảnh dẻ mà cô cử động như một người già hơn hay nặng nề hơn, vịn vào đồ đạc trong nhà, tựa đầu vào lòng bàn tay như thể cần cổ cô không đỡ nổi sức nặng của nó. “Từ giờ trở đi em sẽ nuôi luôn nó sao?” Paul D nghe thấy sự khó chịu trong giọng nói của mình, và ngạc nhiên nhận ra mình đang thiếu rộng https://thuviensach.vn lượng. “Denver thích nó. Nó cũng không gây phiền phức gì. Em nghĩ mình nên đợi đến lúc nó thở được dễ hơn. Em nghe giọng nó vẫn còn như nghèn nghẹn.” “Con bé ấy có cái gì là lạ,” Paul D nói, hầu như chỉ cho mình nghe. “Lạ làm sao?” “Động tác hay tiếng thở thì có vẻ ốm, nhưng trông nó không giống bị ốm. Da đẹp, mắt sáng, và khỏe như một con bò mộng ấy.” “Nó đâu có khỏe. Không vịn vào cái gì đó là nó đi không nổi.” “Ý anh chính là vậy. Nó đi không nổi, mà anh thấy nó chỉ một tay nhấc bổng chiếc ghế xích đu.” “Thôi đi, em không tin.” “Thế thì đừng hỏi anh. Hỏi Denver xem. Denver cũng có ở đấy.” “Denver! Lại đây chút coi.” Denver ngưng cọ rửa hàng hiên và thò đầu qua cửa sổ. “Paul D nói bác và con thấy Thương một tay nhấc bổng chiếc ghế xích đu. Có phải vậy không?” Hàng mi dài và rậm khiến đôi mắt của Denver dường như suy tính hơn; đôi mắt dối trá, ngay cả khi nó nhìn không chớp, như nó nhìn Paul D bây giờ. “Không,” nó nói. “Con không thấy.” Paul D cau mày nhưng không nói gì. Nếu đã từng có một chiếc then cửa mở giữa hai người, thì giờ đây chiếc then ấy đã sập lại. https://thuviensach.vn 6 Nước mưa bám chặt lấy lá thông và Thương không thể rời mắt khỏi Sethe. Trong lúc chị cúi xuống giũ lá chắn gió, hay bẻ cành làm củi nhóm, đôi mắt Thương liếm, nếm, ăn lấy Sethe. Như một ám ảnh, cô lảng vảng xung quanh, không bao giờ rời nơi nào có Sethe, trừ khi bị bắt buộc hay bị yêu cầu phải ra. Cô dậy sớm lúc trời còn tối và ở trong bếp, đợi Sethe vào để làm bánh trước khi đi làm. Dưới ánh đèn và trên ngọn lửa của bếp lò, hai chiếc bóng của họ va vào nhau và bắt chéo lên nhau như hai lưỡi gươm đen trên trần nhà. Cô ở nơi cửa sổ hay cửa chính, lúc hai giờ trưa khi Sethe về; rồi hàng hiên, bậc thềm, lối đi, con đường, và rồi, theo thói quen, mỗi ngày Thương mỗi đi xa hơn xuống đường Bluestone để đón Sethe và đi chung với chị về I24. Như thể mỗi buổi chiều cô sợ người đàn bà lớn tuổi hơn sẽ không về. Lòng tự tôn của Sethe được thỏa mãn vì sự tận tụy lặng lẽ, không giấu giếm của Thương. Nếu con gái chị cũng ngưỡng mộ chị như thế, chị sẽ khó chịu, sẽ ớn lạnh khi nghĩ mình đã nuôi dạy một đứa bé có tính lệ thuộc đến ngớ ngẩn. Nhưng sự hiện diện của người khách dễ thương dù lạ lùng này làm vui lòng chị như một học sinh hăng say làm vui lòng cô giáo. Đã đến lúc họ phải thắp đèn sớm vì trời ngày càng tối nhanh hơn. Sethe đi làm trong bóng tối, Paul D về nhà trong bóng tối. Một buổi chiều gần tối mát mẻ, Sethe cắt một củ cải làm bốn và cho vào nồi hầm. Chị đưa cho Denver nửa đấu đậu để nhặt và ngâm qua đêm. Rồi chị ngồi xuống nghỉ. Hơi nóng của bếp lò làm chị gà gật và đúng lúc đang rơi vào giấc ngủ chị cảm thấy Thương chạm vào chị. Cái chạm tay nhẹ như chiếc lông vũ nhưng tràn đầy tha thiết. Sethe cựa mình và nhìn quanh. Đầu tiên chị nhìn thấy bàn tay non mềm của Thương trên vai, rồi đôi mắt cô. Trong đôi mắt ấy là nỗi khao khát không đáy. Sự van nài gần như không kiềm chế nổi. Sethe vỗ vỗ những ngón tay của Thương và liếc nhìn Denver đang chăm chú nhặt đậu. https://thuviensach.vn “Kim cương của dì đâu?” Thương săm soi khuôn mặt Sethe. “Kim cương? Dì biết làm gì với kim cương đây?” “Đeo lên tai dì.” “Dì ước sao dì có. Có lần dì có hoa tai pha lê. Quà của bà chủ.” “Dì kể con nghe đi,” Thương nói, cười toe vui sướng. “Kể cho con nghe về kim cương đi.” Đấy cũng là một cách nuôi dưỡng cô. Cũng như Denver khám phá và sử dụng nỗi vui thú những món ngọt đem đến cho Thương, Sethe biết được niềm thỏa mãn sâu sắc của Thương khi nghe kể chuyện. Sethe kinh ngạc (nhiều như Thương hài lòng) thấy mình đau đớn khi nhắc đến cuộc sống trong quá khứ. Mọi thứ trong ấy đều là đau khổ hoặc mất mát. Chị và Baby Suggs đã ngầm đồng ý không nhắc đến nó; Sethe trả lời câu hỏi của Denver bằng những câu ngắn hay chút mơ mộng rông dài không có đoạn kết. Thậm chí với Paul D, người chia sẻ quá khứ ấy một phần nào, và chị có thể bình tĩnh khi nhắc đến nó với anh, chị vẫn cảm thấy đau đớn − như góc miệng đã mang cái hàm thiếc vẫn còn bị đau. Nhưng, lúc chị bắt đầu kể chuyện đôi hoa tai, chị nhận ra mình muốn kể, thích kể. Có lẽ vì Thương không liên quan tới những chuyện ấy, hay vì cô khao khát lắng nghe − dù sao đi nữa, đấy cũng là một niềm vui bất ngờ. Nói át tiếng lựa đậu lách tách và mùi củ cải đang nấu nồng gắt, Sethe kể chuyện hai mảnh pha lê đã có thời chị đeo trên tai. “Bà chủ của dì ở Kentucky cho dì đôi hoa ấy khi dì lấy chồng. Cái họ gọi là lấy chồng vào hồi đó, ở nơi đó. Dì đoán bà thấy dì buồn quá sau khi dì biết là sẽ không có lễ lạt gì cả và cũng có không mục sư. Không có gì hết. Dì đã nghĩ là phải có cái gì đó − một cái gì đó để nói chuyện ấy là đúng đắn và thành thực. Dì không muốn nó chỉ là chuyện dì nhường chút chỗ trên tấm nệm nhồi vỏ ngô. Hay chỉ là dì mang thùng tiểu đêm vào căn nhà gỗ của dượng. Dì đã nghĩ là phải có một nghi lễ gì đó. Nhảy múa chẳng hạn. https://thuviensach.vn Một đóa hoa cẩm chướng nhỏ dễ thương trong tóc dì.” Sethe mỉm cười. “Dì chưa bao giờ thấy đám cưới nhưng dì đã thấy áo cưới của bà Garner trong phòng là quần áo, và đã nghe bà ấy kể đám cưới như thế nào. Bà ấy nói, tốn hết bốn con cừu, và chiếc bánh cưới dùng đến một cân quả lý chua. Ngày hôm sau người ta vẫn còn ăn. Dì đã muốn như vậy đó. Có thể là một bữa ăn, dì và Halle và tất cả bọn đàn ông Tổ Ấm ngồi xuống ăn một vài món đặc biệt. Mời vài người da đen ở Covington hay High Trees − mấy chỗ Sixo thường lẻn đến. Chứ không phải là không có gì hết. Họ chỉ nói dì với dượng được làm vợ chồng, và như vậy là xong. Xong hết.” “Vậy là, dì bèn quyết định ít nhất dì sẽ may một chiếc váy khác thứ bao bố dì mặc trong lúc làm việc. Vì thế, dì ăn cắp vải, và đã có một chiếc váy con khó mà tin nổi. Thân trên là hai cái gối trong túi may vá của bà. Thân trước là tấm khăn phủ trên mặt cái tủ đã bị đèn cầy rơi vào cháy thủng mất một lỗ, và một dải thắt lưng cũ của bà vẫn được dùng để thử bàn là. Thân sau váy khiến dì bận tâm rất lâu. Dường như dì sẽ không tìm được một thứ nào mà nếu mất đi sẽ không ai để ý ngay lập tức. Vì sau đó dì sẽ phải tháo chiếc váy ra và để mọi thứ lại chỗ cũ. Halle kiên nhẫn đợi cho dì làm xong. Dượng biết không có nó thì dì sẽ không chịu. Cuối cùng dì lấy màn che muỗi trên cái đinh trong kho thóc. Tụi dì dùng nó để lọc mứt. Dì cố hết sức ngâm giặt và gắn nó vào làm thân sau váy. Và dì mặc cái váy ấy, cái váy xấu nhất con có thể tưởng tượng. Nếu không có chiếc khăn quàng len thì dì giống như một con ma. Lúc ấy dì mới mười bốn tuổi, cho nên dì vẫn tự cao lắm.” “Dù sao đi nữa, chắc bà Garner thấy dì mặc cái áo ấy. Dì tưởng mình lén lút trộm cắp khôn khéo lắm, nhưng bà biết hết chuyện dì làm. Ngay cả tuần trăng mật của tụi dì: đi xuống ruộng ngô với Halle. Đó là chỗ tụi dì đến đầu tiên. Một chiều thứ Bảy. Dượng kêu bệnh để khỏi phải vào thị trấn làm việc. Thường thì thứ Bảy và Chủ nhật dượng phải làm việc để trả nợ chuộc tự do cho Baby Suggs. Nhưng dượng cáo ốm và dì mặc váy và tụi dì nắm tay nhau bước vào ruộng ngô. Dì vẫn còn như ngửi thấy mùi ngô nướng đằng xa chỗ mấy anh em Paul và Sixo. Ngày hôm sau bà Garner vẫy tay https://thuviensach.vn gọi dì và dẫn dì lên gác vào phòng ngủ của bà. Bà mở một cái hộp gỗ và lấy ra một đôi hoa tai bằng pha lê. Bà nói, ‘Sethe, ta muốn cho con cái này.’ Dì nói, ‘Vâng thưa bà.’ ‘Con có xỏ lỗ tai không?’ bà hỏi. Dì nói ‘Dạ không.’ ‘Con xỏ đi,’ bà hỏi, ‘để con đeo hoa tai được. Ta muốn cho con đôi hoa tai này và ta muốn con và Halle hạnh phúc.’ Dì cám ơn bà nhưng cho đến ngày dì trốn khỏi nơi ấy dì không hề đeo đôi hoa tai đó. Ngay hôm sau ngày dì bước chân vào căn nhà này Baby Suggs tháo nút buộc trong váy lót của dì và lấy đôi hoa tai ra. Dì ngồi ở ngay đây bên bếp lò, tay bồng Denver, và để bà xỏ lỗ tai cho dì đeo hoa.” “Con chưa thấy mẹ đeo hoa tai bao giờ,” Denver nói. “Nó đâu rồi?” “Mất rồi,” Sethe nói. “Mất lâu rồi,” và chị không chịu nói thêm từ nào. Cho đến một lần sau khi cả ba chạy trong gió về nhà, khăn và váy lót sũng nước mưa. Hổn hển, cười, họ trải quần áo đã giặt và phơi trên bàn ghế. Thương uống no nước trong thùng và nhìn Sethe lau tóc Denver bằng một tấm khăn. “Có lẽ con nên gỡ bím tóc ra?” Sethe hỏi. “Thôi. Để mai.” Denver co người lại khi nghĩ đến một cây lược răng nhỏ đang kéo tóc nó. “Ngày hôm nay luôn luôn ở đây, “ Sethe nói. “Ngày mai, là không bao giờ.” “Đau lắm,” Denver nói. “Nếu chải hàng ngày sẽ không đau.” “Ui cha, đau quá.” “Bà của dì không bao giờ chải tóc cho dì?” Thương hỏi. Sethe và Denver ngước nhìn cô. Đã bốn tuần rồi mà họ vẫn chưa quen với giọng nói lạo xạo dường như cũng có một âm điệu riêng. Âm điệu ấy gần giống như âm nhạc, với ngữ điệu không giống như của họ. https://thuviensach.vn “Bà của dì không bao giờ chải tóc cho dì?” rõ ràng là câu hỏi dành cho Sethe, vì chị là người cô đang nhìn. “Bà của dì? Con muốn nói mẹ của dì? Nếu bà có làm, dì cũng không nhớ. Dì chỉ nhìn thấy bà một vài lần ở ngoài đồng và một lần lúc bà đang làm thuốc nhuộm chàm. Buổi sáng lúc dì thức giấc bà đã đi làm. Nếu trăng sáng họ làm dưới ánh trăng. Ngày Chủ nhật thì bà ngủ như chết. Chắc bà phải cho dì bú khoảng hai hay ba tuần − mấy người kia cũng làm như thế. Rồi bà trở về ruộng lúa và dì bú sữa của một bà vú. Vì vậy, để trả lời con, không có. Dì nghĩ là không có. Bà không chải tóc hay làm gì cho dì cả. Theo như dì còn nhớ, thậm chí bà với dì hầu như không ngủ cùng một căn nhà gỗ. Dì đoán là vì căn nhà gỗ ở xa đội nhân công quá. Bà có làm một điều. Bà bế dì đến phía sau nhà xông khói. Ở đó bà cởi áo phía trước và nhấc vú của bà lên và chỉ vào bên dưới. Ngay chỗ xương sườn của bà là một hình vòng tròn và thập tự nung cháy vào da. Bà nói, ‘Đây là mẹ của con. Cái này,’ và bà chỉ. ‘Bây giờ ta là người duy nhất có cái dấu này. Những người còn lại chết cả rồi. Nếu có chuyện gì xảy ra với ta và con không thể nhận được mặt ta, con có thể nhận ra ta bằng cái dấu này.’ Làm dì sợ quá. Dì không còn nghĩ được chuyện gì khác ngoài chuyện điều này quan trọng ra sao và dì cần phải đáp lời bằng một điều quan trọng, nhưng dì không nghĩ ra điều gì hết, nên dì chỉ nói điều dì đang nghĩ. ‘Vâng,’ dì nói. ‘Nhưng mẹ sẽ làm sao để nhận ra con. Làm sao mẹ nhận ra con? Đánh dấu cho con nữa,’ dì nói. ‘Đánh dấu lên con luôn.’“ Sethe cười khẽ. “Bà có làm không?” Denver hỏi. “Bà tát vào mặt mẹ.” “Vì sao?” “Lúc đó mẹ không hiểu. Cho đến khi mẹ có dấu của mình.” “Chuyện gì xảy đến với bà?” “Bà bị treo cổ. Đến lúc người ta cắt bà xuống không ai còn nhìn thấy được bà có dấu hình vòng tròn và thập tự hay không, nhất là mẹ, mà mẹ có https://thuviensach.vn nhìn.” Sethe gom tóc vương trong chiếc lược và ngả người ra sau để quăng tóc vào lửa. Nó bùng lên thành những vì sao và mùi của nó làm họ cáu kỉnh. “Ôi, Chúa tôi,” chị nói và đứng dậy bất chợt đến nỗi chiếc lược chị để trong tóc Denver rơi xuống sàn nhà. “Mẹ, mẹ sao vậy?” Sethe bước đến một cái ghế, nhấc một tấm khăn và dang nó ra theo chiều rộng của hai cánh tay chị. Rồi chị gấp nó lại, gấp nó lại, và gấp nó một lần nữa. Chị lấy tấm khăn khác. Cả hai tấm khăn chưa khô hẳn nhưng chị không muốn ngừng vì gập chúng dễ chịu quá. Chị phải dùng hai tay làm một điều gì đấy, vì chị đang nhớ một điều chị đã quên rằng mình biết. Một điều nhục nhã riêng tư đã ngấm vào kẽ hở trong đầu chị, ngay phía sau cái tát trên mặt chị và cây thập tự trong vòng tròn. “Tại sao người ta treo cổ mẹ của mẹ?” Denver hỏi. Đây là lần đầu tiên nó nghe điều gì về bà ngoại nó. Từ trước đến nay nó chỉ biết bà nội Baby Suggs. “Mẹ không biết. Nhiều người lắm,” chị nói, nhưng điều đang dần hiện ra trong lúc chị gấp đi gấp lại đồ giặt còn ướt là một người đàn bà tên Nan nắm tay chị và kéo giật chị ra khỏi đống xác trước khi chị nhận ra dấu hiệu. Nan là người chị biết nhiều nhất, cả ngày quanh quẩn gần bên, cho con nít bú, nấu ăn, chỉ có một cánh tay lành lặn và mất một nửa cánh tay kia. Và Nan là người dùng những từ ngữ khác. Những từ ngữ lúc đó Sethe hiểu nhưng bây giờ không thể nhớ hoặc lặp lại. Chị tin đấy phải là lý do tại sao chị nhớ rất ít về thời gian trước khi chị đến Tổ Ấm, trừ những bài hát và điệu múa và những đám đông. Chị đã quên điều Nan bảo chị, cùng với ngôn ngữ Nan dùng khi nói. Cũng là ngôn ngữ mẹ chị dùng, sẽ không bao giờ trở lại. Nhưng thông điệp của những chữ Nan nói − bao lâu nay chị vẫn còn nhớ. Áp tấm vải trắng còn ẩm vào ngực, chị đang lựa lọc tìm ý nghĩa của mật mã chị không còn hiểu nữa. Lúc ấy là ban đêm. Nan ôm chị bằng cánh tay lành, quơ cánh tay cụt trong không khí. “Nói con nghe. Dì nói con nghe, bé Sethe,” và bà nói. Bà bảo Sethe, mẹ Sethe, và Nan cùng đến bằng https://thuviensach.vn đường biển. Cả hai bị đám thủy thủ hiếp nhiều lần. “Mẹ con quăng đi hết chỉ trừ con. Đứa con của bọn thủy thủ nó quăng đi trên đảo. Mấy đứa khác của mấy thằng da trắng nữa nó cũng quăng đi. Nó quăng đi, không đặt tên. Con, nó đặt cho con tên của người da đen. Nó quàng tay ôm anh ta. Mấy đứa kia nó không quàng tay ôm. Không hề. không hề. Nói con nghe. Dì nói con nghe, bé Sethe.” Khi còn là bé Sethe, chị thấy dửng dưng. Khi đã lớn thành đàn bà thì Sethe cảm thấy giận dữ, nhưng không hiểu tại sao. Ao ước được gặp Baby Suggs như làn sóng tràn ngập chị. Trong sự yên tĩnh sau lớp sóng vỗ, Sethe nhìn hai cô gái ngồi bên bếp lò: cô gái trọ đau ốm, đầu óc nông cạn, đứa con gái cô đơn, cáu kỉnh của chị. Chị thấy chúng nhỏ bé và xa xôi. “Paul D sắp về,” chị nói. Denver thở ra nhẹ nhõm. Trong một phút, lúc mẹ nó đứng gập mấy tấm vải, đắm chìm trong suy tưởng, nó nghiến chặt răng cầu mong cho mẹ nó ngừng lại. Denver ghét những câu chuyện mẹ nó kể mà không liên quan đến nó, đấy là lý do tại sao nó chỉ hỏi đến Amy. Những chuyện còn lại là một thế giới sáng rỡ, mạnh mẽ, càng sáng rỡ, mạnh mẽ hơn vì không có Denver trong ấy. Không có trong ấy, nó ghét thế giới ấy và muốn Thương cũng ghét như nó, mặc dù xem ra Thương sẽ không ghét. Thương tìm mọi cơ hội để hỏi những câu lạ lùng và làm Sethe kể chuyện. Denver để ý rằng cô rất thèm nghe Sethe nói. Bây giờ nó để ý thêm một điều nữa. Những câu Thương hỏi: “Kim cương của dì đâu?” “Mẹ của dì không chải đầu cho dì sao?” Và khó hiểu hơn nữa: “Kể con nghe về kim cương.” Làm sao chị ấy biết? https://thuviensach.vn 7 Thương rạng rỡ và Paul D không thích thế. Phụ nữ như cây dâu trước khi nó mọc những dây leo mỏng: màu xanh của chúng khác đi. Rồi những mầm dây leo mọc, rồi những nụ hoa. Lúc những cánh hoa trắng tàn và trái dâu màu xanh bạc hà nhú ra, màu chiếc lá sáng bóng. Thương cũng như thế − sáng rỡ. Dần dà Paul D có thói quen đi bộ với Sethe, để sau đó, anh tỉnh táo khi bước xuống những bậc thang trắng đến chỗ chị làm bánh mì trong cái nhìn đăm đắm của Thương. Buổi tối khi anh về và cả ba người phụ nữ đang sửa soạn bàn ăn tối ở đấy, vẻ rạng rỡ của cô rõ rệt đến nỗi anh tự hỏi tại sao Denver và Sethe không nhìn thấy. Hay có thể họ đã nhìn thấy. Chắc hẳn phụ nữ có thể biết, như đàn ông biết, khi một người trong số họ đang hứng tình. Paul nhìn kỹ Thương để xem cô có nhận ra điều ấy không, nhưng cô không hề chú ý đến anh − thậm chí thường không trả lời cả câu anh hỏi thẳng cô. Cô sẽ nhìn anh mà không buồn hé miệng. Cô đã ở với họ năm tuần lễ, và họ vẫn chưa biết về cô hơn lúc họ tìm thấy cô đang ngủ trên gốc cây đốn. Họ ngồi ở cái bàn Paul D đã đập vỡ ngày anh đến I24. Những cái chân chắp vá lại của nó vững chắc hơn trước. Bắp cải đã hết và xương giò lợn xông khói bóng nhẫy chất thành đống trên đĩa của họ. Sethe vừa xúc bánh ngọt ra đĩa vừa lẩm nhẩm rằng chị hy vọng nó sẽ ngon, xin lỗi trước như những đầu bếp lâu năm hay làm, khi vẻ tôn thờ vẫn có trên khuôn mặt Thương lúc cô nhìn Sethe khiến Paul D nói. “Cô không có anh chị em sao?” Thương khua thìa của cô trong đĩa nhưng không nhìn anh. “Tôi không có ai hết.” “Cô tìm cái gì mà đến đây?” anh hỏi cô. “Chỗ này. Tôi tìm chỗ tôi ở được.” https://thuviensach.vn “Có người nói cho cô biết về căn nhà này?” “Bà nói với tôi. Khi tôi ở chỗ cây cầu, bà nói với tôi.” “Chắc là ai đó từ thời trước,” Sethe nói. Những ngày khi I24 còn là trạm dừng chân dọc đường, nơi tin nhắn đến trước rồi người nhắn tin đến sau. Nơi những mẩu tin được ngâm như những hạt đậu khô ngâm trong nước suối − cho đến khi chúng đủ mềm để tiêu hóa. “Làm sao cô đến đây được? Ai đưa cô đến?” Lúc này cô điềm tĩnh nhìn anh, nhưng không trả lời. Anh có thể cảm thấy Sethe và Denver thót bụng, nhả ra những sợi mạng nhện dinh dính để liên lạc với nhau. Dù vậy anh vẫn quyết định hỏi dồn. “Tôi hỏi cô ai đưa cô đến đây?” “Tôi đi bộ đến đây,” cô nói. “Đi xa, xa, xa ghê lắm. Không ai đưa tôi đến. Không ai giúp đỡ tôi.” “Cô có đôi giày mới. Nếu cô đi bộ lâu như thế tại sao giày cô không cũ đi?” “Paul D, đừng bắt bẻ nó.” “Anh muốn biết,” anh nói, cầm cán dao trong nắm tay như đang cầm một cây gậy. “Tôi trộm đôi giày. Tôi trộm cái áo! Dây giày buộc không được!” cô hét lên và nhìn anh với vẻ ác độc đến nỗi Denver chạm vào cánh tay cô. “Em sẽ chỉ cho chị cách buộc giày,” Denver nói, và được Thương thưởng bằng một nụ cười. Paul D có cảm tưởng rằng một con cá bạc lớn đã tuột ra khỏi tay anh vào đúng lúc anh chụp được đuôi nó. Rằng giờ đây nó đang bơi trở lại dòng nước tối đen và mất dạng, chỉ để lại vệt nước lấp lánh phía sau. Nhưng nếu cô không rạng rỡ vì anh, thì vì ai? Anh chưa hề biết một người đàn bà nào rạng rỡ lên mà không vì ai rõ rệt, chỉ rạng rỡ lên như một thông báo chung https://thuviensach.vn chung. Theo kinh nghiệm của anh, vẻ rạng rỡ chỉ xuất hiện khi có một trọng tâm. Như Người-Đàn-Bà-Ba-Mươi-Dặm, nhạt như khói lúc chờ cùng với anh ở trong rãnh, và biến thành ánh sao khi Sixo đến. Anh chưa lầm lẫn bao giờ. Anh nhìn thấy vẻ rạng rỡ ấy khi nhìn đôi chân ướt của Sethe, nếu không hôm ấy anh đã không táo bạo đến nỗi quàng tay ôm chị và thì thầm vào lưng chị. So với những người da đen anh đã gặp trong hai mươi năm vừa qua, cô gái tên Thương này, không nhà cửa, không người thân, là kỳ lạ hơn cả, dù anh không thể nói chính xác tại sao. Giữa, trước và sau Cuộc Chiến anh đã thấy những người da đen sững sờ, hoặc đói, hoặc mệt, hoặc đã chịu nhiều mất mát đến nỗi nếu họ nhớ lại hoặc nói bất cứ điều gì, đấy sẽ là phép lạ. Những người như anh, đã trốn trong hang và tranh ăn với cú; như anh, lấy trộm của heo; như anh, ngủ trên cây ban ngày và đi ban đêm; như anh, đã vùi mình trong bùn hay nhảy vào giếng để tránh bọn điều soát, bọn bố ráp, bọn bắt nô lệ, bọn cựu binh, bọn ở rừng, bọn vũ trang và bọn khuấy động. Một lần, anh gặp một thằng nhỏ da đen khoảng mười bốn tuổi sống một mình trong rừng và nói nó không còn nhớ nó đã sống ở đâu khác. Anh thấy một người đàn bà da đen điên dại bị bỏ tù và treo cổ vì ăn cắp mấy con vịt bà ta cứ ngỡ là con ruột của mình. Di chuyển. Đi. Chạy. Trốn. Trộm và đi tiếp. Chỉ có một lần anh có thể ở một chỗ − với một người đàn bà, hay một gia đình − lâu hơn vài tháng. Lần đó kéo dài gần hai năm với một bà thợ dệt ở Delaware, chỗ tàn nhẫn nhất đối với dân da đen anh đã từng thấy ngoại trừ Hạt Pulaski, Kentucky, và dĩ nhiên trại tù ở Georgia. Thương khác tất cả những người da đen ấy. Vẻ rạng rỡ của cô, giày mới của cô. Anh thấy bận tâm. Có thể chỉ là bởi cô không bận tâm vì anh. Hay có thể là vấn đề thời điểm. Cô xuất hiện và được mang về nuôi đúng vào ngày Sethe và anh làm hòa, đi ra ngoài chơi, và vui vẻ − như một gia đình. Denver đã có vẻ hòa hoãn, gần như vậy; Sethe cười; anh được hứa hẹn có việc làm đều đặn, I24 không còn hồn ma. Tất cả đã bắt đầu giống như một https://thuviensach.vn cuộc sống. Và rồi, thật là trời đánh! một con nhỏ uống nước đã ngã bệnh, được mang vào nhà, và từ lúc ấy không nhích lấy một li. Anh muốn tống nó ra, nhưng Sethe đã cho nó vào ở thì anh không thể tống nó ra khỏi căn nhà không phải là của anh. Đánh bại hồn ma là một chuyện, ném một cô da đen bơ vơ ra ngoài vùng đất có bọn Klan lại là chuyện khác. Khát máu da đen dữ dội, thiếu là không sống nổi, con rồng mặc ý bơi trong Ohio. Ngồi ở cái bàn, nhai cọng rơm chổi sau-bữa-ăn, Paul D quyết định sẽ tìm chỗ ở cho cô ta. Sẽ hỏi thăm mấy người da đen trong phố và tìm chỗ cho cô ta ở riêng. Anh mới nghĩ đến đấy thì Thương mắc nghẹn vì hột nho khô cô nhặt ra từ trong bánh ngọt. Cô ngã ngửa ra khỏi ghế và ôm cổ giãy giụa. Sethe vỗ vào lưng cô trong khi Denver gỡ hai tay cô ra khỏi cổ. Bò lăn trên sàn nhà, Thương nôn hết thức ăn ra và cố gắng thở. Khi cô yên lại và Denver đã lau chỗ bẩn, cô nói, “Con đi ngủ đây.” “Vào phòng em ngủ đi,” Denver nói. “Trên đó em có thể trông chừng chị.” Không còn thời điểm nào thuận lợi hơn được nữa. Denver đã suy nghĩ đến phát bệnh để tìm cách thuyết phục Thương ở chung phòng với nó. Nó thấy khó ngủ trong căn phòng phía trên phòng cô, trong lúc tự hỏi liệu cô có bị ốm lại không, hoặc ngủ và không thức dậy nữa, hoặc (lạy Chúa xin chuyện này đừng xảy ra) thức dậy và đi lang thang ra khỏi sân nhà như cô đã từng đi lang thang từ đâu đó tới đây. Ở trên phòng nó tụi nó nói chuyện dễ hơn: ban đêm khi Sethe và Paul D ngủ, hoặc ban ngày trước khi một trong hai người về nhà. Những trò chuyện dịu ngọt, khùng điên toàn những câu nói nửa chừng, mơ mộng và hiểu lầm mang tính ly kỳ hơn là thông cảm rất nhiều. Khi hai đứa rời khỏi phòng, Sethe bắt đầu dọn bàn. Chị xếp chồng đĩa bên cạnh bồn nước. https://thuviensach.vn