🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Thức Tỉnh Mục Đích Sống Ebooks Nhóm Zalo Share by http://sachvui.com Share by http://sachvui.com Công Ty Samsung Trân trọng gửi đến bạn cuốn sách này. Phiên bản ebook này được thực hiện theo bản quyền xuất bản và phát hành ấn bản tiếng Việt của công ty First News - Trí Việt với sự tài trợ độc quyền của công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam. Tác phẩm này không được chuyển dạng sang bất kỳ hình thức nào hay sử dụng cho bất kỳ mục đích thương mại nào. Share by http://sachvui.com Share by http://sachvui.com Original title: A New Earth by Eckhart Tolle Copyright © Eckhart Tolle, 2005 Vietnamese Copyright © 2011 by First News – Tri Viet Co., Ltd All rights reserved including the right of reproduction in whole or in part in any form. This edition published by agreement with Dutton, a member of Penguin Group (USA) Inc. A NEW EARTH – THỨC TỈNH MỤC ĐÍCH SỐNG – Công ty First News – Trí Việt giữ bản quyền xuất bản và phát hành ấn bản tiếng Việt trên toàn thế giới theo hợp ồng chuyển giao bản quyền với Nhà xuất bản Dutton, thuộc tập oàn Penguin Group, Hoa Kỳ. Bất cứ sự sao chép nào không ược sự ồng ý của First News ều là bất hợp pháp và vi phạm Luật Xuất bản Việt Nam, Luật Bản quyền Quốc tế và Công ước Bảo hộ Bản quyền Sở hữu Trí tuệ Berne. CÔNG TY VĂN HÓA SÁNG TẠO TRÍ VIỆT – FIRST NEWS 11H Nguyễn Thị Minh Khai, Quận 1, TP. HCM Tel: (84.8) 38227979 – 38227980 – 38233859 – 38233860 Fax: (84.8) 38224560; Email: [email protected] Website: www.firstnews.com.vn Share by http://sachvui.comEckhart Tolle Người dịch: Đỗ Tâm Tuy Diện Mục Nguyễn Văn Hạnh FIRST NEWS NHÀ XUẤT BẢN TRẺ Share by http://sachvui.com LỜI GIỚI THIỆU Tôi rất hân hoan khi hoàn tất phần chú thích và hiệu ính tác phẩm xuất sắc “Thức Tỉnh Mục Đích Sống” này của ông Eckhart Tolle. Công khó phiên dịch trọn tác phẩm là công sức của anh Đỗ Tâm Tuy và trên hết là những óng góp lớn lao của các anh, chị ở First News – Trí Việt ể giúp cho ra ời tác phẩm xuất sắc nhất của Eckhart Tolle này. Mười năm trước, với tất cả những thành công trong công việc, ời sống cá nhân và gia ình, tôi vẫn cảm thấy thiếu thốn một cái gì. Cảm giác bất ổn này ã làm cho tôi quay quắt, vật vã. Nhiều lần tôi ã gào lên: “Không lẽ cuộc ời khốn khó này chỉ có bấy nhiêu thôi?” Lúc ó, tôi không ý thức rằng sở dĩ những cảm giác rối rắm ấy hiện diện là vì bản thân tôi, trong chiều sâu, tôi không biết mình muốn cái gì. Tôi khổ sở vì không cảm thấy thỏa mãn với những gì mình ang có. Có lúc tôi tự hỏi: Share by http://sachvui.com 6 - A New Earth “Tôi thực sự là ai?” “Tại sao tôi có mặt trong cuộc ời này?” Trong thời gian ấy, tôi lại bắt ầu gặp phải những khó khăn trong công việc, trong gia ình và trong ời sống hôn nhân,... mà tôi phải chịu bó tay, chẳng giải quyết ược gì. Từ ó tôi dấn thân vào con ường tâm linh. Điều tôi mong lúc ấy chỉ là học ược một cái gì ó ể tự giúp cho mình bớt khổ, biết cách nhận diện cũng như khắc phục những tiêu cực và khiếm khuyết ầy dẫy ở trong mình. Tôi thiết nghĩ chẳng có gì sai khi con người nỗ lực i tìm hạnh phúc cho riêng mình. Nhưng tôi cho rằng chúng ta khó có thể thực sự cảm thấy hạnh phúc hoặc thỏa mãn sâu xa qua những chuyện thường nhật: làm việc, giải trí, ăn, ngủ và làm tình, vì có một mục ích sâu xa hơn trong ời sống, có một chiều không gian tâm linh sâu lắng hơn vượt lên trên những ưu tư, lo lắng hạn hẹp của cá nhân mà ta chưa tiếp xúc ược. Riêng tôi, cảm giác bất ổn này chỉ thực sự lắng dịu lại khi tôi bắt ầu ối diện với nỗi cô ơn lớn trong mình. Trong mỗi người chúng ta, có một lỗ hổng lớn của tâm cảm bơ vơ, không thể lấp ầy. Nhưng nếu ta dám ặt những câu hỏi lớn, ối diện và nhìn sâu vào những cảm xúc tiêu cực ó theo những gì mà Eckhart Tolle ã hướng dẫn ở ây, thì ta sẽ vượt qua tâm cảm bơ vơ, niềm cô ộc ấy. Share by http://sachvui.com Thức tỉnh mục ích sống - 7 Tôi rất vui vì thực hiện ược công trình có nhiều thử thách nhưng ầy hứng thú: ó là biên dịch và giới thiệu ến các bạn một tác phẩm tâm linh giá trị như cuốn “Thức Tỉnh Mục Đích Sống” này của Eckhart Tolle. Diện Mục Nguyễn Văn Hạnh(*) (*) Diện Mục Nguyễn Văn Hạnh: Giám Đốc và là người sáng lập Trung Tâm Khám Phá Chính Mình (Virginia, Hoa Kỳ). Website: www.center4selfdiscovery.org/ttkpcm.html Email: [email protected] Share by http://sachvui.com Share by http://sachvui.com Chương 1 SỰ NỞ HOA CỦA TÂM THỨC NHÂN LOẠI HỒI TƯỞNG Địa cầu, cách ây 114 triệu năm, một buổi sáng kia, sau khi mặt trời vừa hé dạng, bỗng nhiên có một bông hoa duy nhất xuất hiện lần ầu tiên trên hành tinh này; những cánh hoa hé nở, ón chào những tia nắng sớm. Đây quả là một sự kiện quan trọng trong quá trình tiến hóa của thực vật, mở ầu cho một thời kỳ chuyển hóa ời sống của những loài cỏ cây vốn ã xuất hiện trên trái ất từ hàng triệu năm trước. Đóa hoa ầu tiên ó hẳn ã không tồn tại ược lâu, vì có lẽ ây chỉ là hiện tượng ơn lẻ hiếm hoi và có lẽ vì giai oạn ấy chưa phải là thời kỳ thuận lợi cho các loài hoa nở rộ. Tuy nhiên, ến một ngày nào ó, 10 - A New Earth bước chuyển hướng quyết ịnh ấy hẳn cũng phải ến, và nếu có ai ó có mặt vào giờ phút ó ể chứng kiến, hẳn họ ã nhìn thấy một sự bùng vỡ của hương hoa và sắc màu lan tràn khắp hành tinh. Mãi về sau này, những sinh thể mong manh ầy hương sắc mà ta gọi là hoa ấy ã óng một vai trò trọng yếu trong quá trình tiến hóa về mặt nhận thức ở một loài khác: ở con người. Thực vậy, con người ngày càng cảm thấy bị hấp dẫn và thu hút trước hấp lực của những cánh hoa. Khi nhận thức của con người càng trở nên tinh tế hơn, rất có thể bông hoa là thứ ầu tiên mà họ em lòng quý trọng, mặc dù hoa không phục vụ cho một mục ích thực tiễn nào của họ, tức là không liên quan gì ến chuyện sinh kế, sống còn. Nhưng óa hoa ã là nguồn cảm hứng cho biết bao nhiêu nghệ sĩ, thi nhân và các nhà huyền học(1). Chúa Jesus ã khuyên chúng ta nên ể thì giờ chiêm nghiệm về hoa và học cách sống như một bông hoa(2). Tương truyền rằng Đức Phật cũng ã có một bài thuyết pháp trong im lặng, trong ó Ngài cầm một bông hoa trên tay và ngắm nhìn óa hoa ấy trong yên lặng. Một lát sau, một trong những tỳ-kheo có mặt hôm ó là Ngài Ma-Ha Ca-Diếp (Mahakasyapa) ã nở trên môi một nụ cười. Có thể ngài Ma-Ha Ca-Diếp là người ệ tử duy nhất hôm ấy hiểu ược ngụ ý của bài pháp vô ngôn(3) của Đức Phật. Tương truyền rằng, nụ cười ó (tức là sự trao truyền Tâm ấn giác ngộ) ã ược Đức Phật và chư Tổ truyền qua 28 ời liên tiếp và sau này ã trở thành nguồn gốc của Thiền Tông. Thức tỉnh mục ích sống - 11 Khi ta nhìn ngắm vẻ ẹp của một bông hoa, bông hoa ấy có thể ánh thức, dù chỉ trong thoáng chốc, cảm nhận về cái ẹp ở trong ta, phần hiện hữu sâu xa nhất, và cũng là bản chất thực của chính mình. Giây phút ầu tiên khi cảm nhận cái ẹp là một biến cố có ý nghĩa nhất trong quá trình tiến hóa về nhận thức của loài người. Khi ó ta cũng cảm nhận ược tình yêu và sự im lắng ở nội tâm mình. Dù ta không nhận thức ược hết tầm quan trọng của biến cố ó, hoa vẫn là một biểu tượng, qua hình tướng(4), những gì thiêng liêng, cao quý nhất(5), dù phần cao quý ấy thực chất là cái không có hình tướng(6). So với những loài cây cỏ ã có mặt trước ó thì hoa có vẻ mong manh, chóng tàn hơn. Nhưng hoa ã trở thành sứ giả từ một cõi khác, như là một chiếc cầu nối liền thế giới của hình hài vật chất với thế giới vô hình. Hoa không chỉ cho ta mùi hương thanh khiết và êm dịu, mà hoa còn mang lại mùi hương của cõi thiêng liêng. Nếu ta có thể dùng từ “tỉnh thức” với nghĩa rộng thì ta có thể ví rằng hoa là sự tỉnh thức của loài cỏ cây. Có thể nói là bất cứ dạng vật chất nào ở bất kỳ hình thức nào – như khoáng chất, thực vật, ộng vật, con người... – ều ang i qua quá trình “tỉnh thức”. Tuy nhiên, ể dạng vật chất ấy thực sự ạt ến trạng thái tỉnh thức là một iều rất hiếm khi xảy ra vì ó không hẳn là một tiến bộ thông thường trong quá trình tiến hóa mà còn là sự gián oạn trong quá trình phát triển bình thường, và là một bước nhảy vọt lên một cấp ộ hoàn toàn khác của Hiện Hữu, 12 - A New Earth mà quan trọng hơn hết là một sự giảm bớt về mức ộ nặng nề và dày ặc của vật chất. Còn gì nặng hơn và khó xuyên thủng hơn là một tảng á, vật thể dày ặc nhất trong các vật thể, thế mà một vài loại á, khi trải qua một quá trình thay ổi cấu trúc phân tử lại trở thành pha lê, một tinh thể trong suốt mà ánh sáng có thể xuyên qua dễ dàng. Vài loại khoáng chất, dưới áp suất và nhiệt ộ cực cao lại biến thành kim cương, trong khi vài loại khoáng chất khác lại trở thành á quý. Hầu hết các loài bò sát vẫn chưa biến ổi nhiều từ hàng triệu năm qua. Trong khi một số loài khác thì lại mọc cánh, có lông vũ và hóa thành chim, từ ó vượt lên khỏi lực hấp dẫn của trái ất ã từng níu chân chúng từ bấy lâu nay. Hóa thành chim chẳng phải ể i hay trườn mình trên mặt ất một cách thành thạo hơn, mà thực ra là ể hoàn toàn vượt thoát khỏi chuyện phải i hay trườn. Từ thời xa xưa, hoa, pha lê, á quý và những loài chim chóc ã mang một ý nghĩa ặc biệt nào ó trong tâm thức của loài người. Cũng như tất cả các thể sống khác, chúng cũng chỉ là sự thể hiện có tính chất tạm thời của Nhất Thể(7), của Tâm(8) luôn tiềm ẩn ở phía sau. Chính những phẩm chất mong manh của hoa giải thích tại sao chúng mang một ý nghĩa ặc biệt và là lý do tại sao con người lại tìm thấy sự tương ồng và sức thu hút ở hoa. Khi ta có một mức ộ Có Mặt, im lắng và sự chú tâm tỉnh táo ở bên trong thì ta mới có thể cảm nhận ược bản chất siêu nhiên của sự sống, cái thần thái và linh hồn Thức tỉnh mục ích sống - 13 trong mỗi tạo vật, mỗi thể sống, và ta bỗng nhận ra rằng bản chất siêu nhiên trong mỗi tạo vật cũng ã chứa sẵn trong mỗi con người, khiến ta cảm thấy yêu quý tạo vật như yêu quý chính mình. Cho ến khi nhận thức ược iều này, a số chúng ta chỉ nhìn ra ược những hình hài cạn cợt ở bên ngoài mà không thấy ược bản chất thần thánh ở bên trong, cũng như ta không nhận thức ược bản chất siêu nhiên của chính mình, nên ta thường tự ồng nhất mình với hình hài vật chất và những trạng thái tâm lý khổ au của mình(9). Đôi lúc, một người dù có rất ít hoặc không có khả năng Hiện Diện nào cả cũng có thể nhìn thấy ở một bông hoa, một hòn á quý, một tinh thể pha lê hay ở một con chim một iều gì ó nằm ằng sau những hình hài vật chất ấy, dù anh ta không biết rằng ó chính là cái ã tạo nên sức hút và làm cho mình cảm thấy có mối liên hệ nào ó với những vật thể ấy. So với các thể sống khác thì một bông hoa có bản chất mong manh hơn và do ó hoa ít che khuất cái tinh túy ở bên trong của chính nó hơn là những sinh thể sống khác. (Ngoại trừ các sinh vật còn sơ sinh, như một em bé, con chó con, hoặc một con cừu non... vì chúng mong manh, dễ bị tổn thương vì chưa phát triển hết tính ông ặc của vật chất). Ở ó, ta vẫn còn thấy vẻ ngây thơ, cái ẹp và vẻ dịu dàng như không thuộc về thế giới này. Chúng làm mềm lòng ngay cả những con người vô cảm. 14 - A New Earth Cho nên khi nào bạn ang tỉnh táo và nhìn ngắm một bông hoa, một tinh thể pha lê hay một con chim mà ầu óc bạn không bận rộn muốn gọi tên những vật ấy, thì những vật ó sẽ mở ra một cánh cửa ưa bạn vào cõi Vô Tướng. Có một sự khai mở ở bên trong, dù rất bé, ể ưa bạn i vào cõi tâm linh. Điều này giải thích tại sao ba vật thể ã “giác ngộ” này óng một vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển tâm thức của con người từ thuở xa xưa; ó cũng là lý do tại sao ài sen là biểu tượng của Phật giáo, còn chim bồ câu trắng tượng trưng cho Đức Chúa Thánh Thần (Holy Spirit) trong ạo Cơ ốc. Chính ba vật quý này ã và ang tạo cơ sở cho một sự chuyển hướng sâu sắc trong tâm thức của hành tinh, sự chuyển hướng này nhất ịnh sẽ xảy ra với tâm thức của loài người. Đây là quá trình tỉnh thức tâm linh mà chúng ta ang bắt ầu chứng kiến. MỤC ĐÍCH CỦA CUỐN SÁCH NÀY Nhân loại ã thật sự sẵn sàng cho một quá trình chuyển biến nhận thức, một quá trình nở hoa sâu sắc và triệt ể của tâm thức ến ộ, so với quá trình này thì việc cây cỏ nở hoa 114 triệu năm trước ây, dầu cho ẹp ến mấy thì ấy cũng chỉ là một sự phản ánh nhạt nhòa? Liệu con người có thể từ bỏ tầng tầng lớp lớp những cách nghĩ bị bó buộc cũ và trở nên giống như những tinh thể pha lê trong suốt ể ánh sáng nhận thức xuyên qua dễ dàng? Liệu con người có thể thoát ra khỏi trường hấp dẫn của Thức tỉnh mục ích sống - 15 chủ nghĩa vật chất, thoát ra khỏi tình trạng tự ồng nhất mình với hình tướng(10)? Khả năng chuyển hóa này cũng là thông iệp chính của những giáo lý sâu sắc ể khai thị cho con người. Những người phát i thông iệp này – như Đức Phật, Chúa Jesus và nhiều người khác – là những bông hoa ầu tiên của nhân loại. Họ là những vị thầy tiên phong, rất hiếm hoi và quý giá vô ngần. Tuy vậy, một sự chuyển hóa rộng khắp chưa thể xảy ra vào thời ó ược, nên thông iệp của họ thường bị hiểu sai và bị bóp méo i rất nhiều. Ngoại trừ ở một số ít người, tâm thức của con người thời ấy nói chung chưa ược chuyển hóa nhiều. Bây giờ thì nhân loại ã sẵn sàng ể chuyển hóa chưa? Tại sao lúc này mới thực là thời cơ? Bạn có thể làm gì ể thúc ẩy quá trình chuyển hóa nội tại này? Đặc iểm của nhận thức cũ ầy tính bản ngã là gì và âu là dấu hiệu của một tâm thức mới ang trỗi dậy? Những câu hỏi này và một số câu hỏi khác sẽ ược ề cập ến trong cuốn sách này. Quan trọng hơn, cuốn sách cũng chính là một công cụ có tính chuyển hóa xuất phát từ một nhận thức mới ang trỗi dậy. Những ý tưởng và khái niệm ở ây tuy quan trọng, nhưng ó cũng chỉ là thứ yếu. Chúng như những tấm bảng chỉ ường giúp bạn i ến trạng thái tỉnh thức. Trong lúc ọc cuốn sách này, một sự chuyển hóa sẽ xảy ra trong bạn. Mục ích chính của cuốn sách không phải là ể cung cấp thêm thông tin hay những niềm tin mù quáng cho trí năng 16 - A New Earth của bạn, hay cố thuyết phục bạn về một iều gì, mà nó mang ến cho bạn một sự chuyển hóa trong nhận thức, tức là thức tỉnh bạn ra khỏi những dòng suy nghĩ miên man ở trong ầu. Nếu ược như vậy thì bạn sẽ không chỉ thấy cuốn sách là “thú vị”. Vì thú vị có nghĩa là bạn còn ứng ở bên ngoài, tìm vui với những ý nghĩ, và khái niệm ở trong ầu bạn ể tư duy rằng mình ồng ý hay không nên ồng ý với cuốn sách. Vì cuốn sách này ược viết cho bạn, do ó cuốn sách hoặc rất vô nghĩa ối với bạn, hoặc nó làm cho nhận thức của bạn có sự thay ổi lớn. Tuy nhiên cuốn sách này chỉ có thể thức tỉnh những người ã sẵn sàng ể tỉnh thức. Mà không phải ai cũng sẵn sàng ể tỉnh thức. Tuy nhiên, khi có một người vừa tỉnh thức thì biến cố này sẽ tạo nên một quán tính trong tâm thức của tập thể, giúp cho sự tỉnh thức xảy ra dễ dàng hơn ở những người khác. Nếu trong lúc này bạn chưa rõ tỉnh thức có nghĩa là gì, thì bạn cũng không cần bận tâm nhiều về nghĩa của từ ấy, hãy cứ tiếp tục ọc và khi nào trong bạn có sự tỉnh thức, thì bạn sẽ hiểu “tỉnh thức” có nghĩa là gì. Quá trình tỉnh thức một khi ã bắt ầu ở trong bạn rồi thì không thể ảo ngược lại; và ể cho quá trình này ược bắt ầu, bạn chỉ cần trải qua trạng thái tỉnh thức - dù chỉ trong một thoáng chốc. Đối với một số người thì một thoáng chốc của trạng thái tỉnh thức ó sẽ xảy ến khi họ ọc cuốn sách này. Còn ối với những người khác thì cuốn sách sẽ giúp cho họ nhận ra rằng quá trình tỉnh thức ã xảy ra ở trong họ rồi, nhưng bây giờ họ mới nhận ra. Ở một số người thì quá trình tỉnh thức chỉ xảy ra khi họ gặp phải những mất mát hay khổ au lớn. Thức tỉnh mục ích sống - 17 Trong khi ở những người khác, là khi họ tiếp xúc với những bậc thầy hay những giáo lý về tâm linh, hay do ọc cuốn “Sức Mạnh của Hiện Tại” hay những cuốn sách có giá trị tâm linh sống ộng khác. Hoặc có thể là sự tổng hợp của tất cả những iều ấy. Tuy nhiên, một khi sự tỉnh thức ã bắt ầu ở trong bạn thì cuốn sách này sẽ giúp cho bạn ẩy nhanh và gia tăng cường ộ tỉnh thức. Điều căn bản nhất của quá trình tỉnh thức là: Nhận ra sự mê mờ ang tồn tại ở trong bạn, Nhận diện bản ngã(11) của bạn khi nó ang nói, ang nghĩ, ang làm một việc nào ó, Nhận ra thói quen suy tư ầy tính băng hoại trong tâm thức của tập thể ang thẩm thấu vào mọi khía cạnh của ời sống, kéo dài thêm tình trạng chưa thức tỉnh. Đó là lý do tôi viết cuốn sách này: ể nêu lên những khía cạnh chính của bản ngã và cách bản ngã hoạt ộng trong bạn cũng như trong tâm thức tập thể. Điều này có ý nghĩa quan trọng, vì hai lý do chính. Trước hết, nếu bạn không nhận ra ược những cơ cấu hoạt ộng của bản ngã, bạn sẽ không nhận diện ược nó, và sẽ nhầm lẫn mà liên tục tự ồng nhất mình với bản ngã, tức là vô tình bạn ể cho bản ngã chế ngự lấy bạn, mạo danh là bạn. Thứ hai, tự thân việc nhận diện bản ngã ở trong bạn chính là một trong những phương cách giúp cho sự tỉnh thức ở trong bạn ược diễn ra. Khi bạn nhận ra sự mê lầm của mình, thì cái 18 - A New Earth làm cho sự nhận biết ấy có thể diễn ra chính là thứ nhận thức mới ang trỗi dậy, ó cũng chính là tỉnh thức. Tuy nhiên, ta không nên có thái ộ ấu tranh, hay kình chống với bản ngã cũng như ta không thể ấu tranh chống lại bóng tối, hay chống lại sự mê mờ. Điều mà ta cần làm là mang ánh sáng của nhận thức vào những nơi tối tăm này. Và bạn chính là ánh sáng ó. SỰ BĂNG HOẠI BẨM SINH Ở TRONG TA Nếu nghiên cứu kỹ về các tôn giáo và các trường phái tâm linh cổ xưa, ta thấy rằng dù cho bên ngoài có nhiều iểm khác biệt, nhưng hầu hết ều thống nhất ở hai iểm mấu chốt. Mỗi tôn giáo có cách dùng những ngôn từ tuy khác nhau nhưng tất thảy ều hướng ến một chân lý căn bản rằng trạng thái tâm lý “bình thường” ở hầu hết mọi người ều chứa ựng một yếu tố mạnh mẽ của một cái gì ó mà ta có thể gọi là sự tha hóa hay thậm chí có thể gọi là sự iên loạn. Một số iều răn dạy căn bản trong ạo Hindu ở Ấn Độ thậm chí ã xem sự băng hoại này là một dạng của căn bệnh tâm thần tập thể. Họ gọi ó là “Maya”, ảo tưởng, hoặc tấm màn của mê lầm, vô minh. Ramana Maharshi(12), một trong những nhà hiền triết Ấn Độ vĩ ại nhất ã từng thẳng thắn tuyên bố: “Trầm luân là khi bạn cả tin vào một ý nghĩ”(13). Phật giáo thì ã sử dụng nhiều thuật ngữ khác nhau ể nêu ra vấn ề này. Đức Phật cho là tâm trí con người Thức tỉnh mục ích sống - 19 thường tự tạo ra nỗi khổ au bất hạnh triền miên mà Ngài gọi là dukkha (khổ ế). Ngài xem ó là tính chất ặc trưng trong thân phận của con người và cho rằng dù ở âu hay làm gì, cuối cùng rồi ta cũng phải ối diện với khổ au, vì sớm muộn gì rồi khổ au cũng thể hiện ra trong mọi tình huống. Còn ạo Cơ ốc thì cho rằng trạng thái tâm lý bình thường của a số con người là một trạng thái “tội lỗi nguyên thủy” – original sin. Tuy nhiên, trong kinh Tân Ước, viết bằng tiếng Hy Lạp cổ, chữ “sin” chỉ có nghĩa là “ i sai mục tiêu”, như một người bắn cung ã nhắm sai mục tiêu, nên “sin” có thể hiểu là “sai lầm” hay “không i úng con ường” của một kiếp người. Điều này có nghĩa là ta ã sống mù quáng, thiếu khôn ngoan, do ó phải gánh chịu khổ au và gây khổ au cho kẻ khác. Như vậy thì “sin” cũng hàm ý về sự tha hóa, vô minh cố hữu(14) trong thân phận con người. Những thành tựu của loài người quả là rất lớn lao và không ai có thể chối cãi ược. Chúng ta ã sáng tạo nên những tuyệt tác về âm nhạc, văn học, hội họa, kiến trúc và iêu khắc. Gần ây khoa học và kỹ thuật hiện ại ã mang lại những thay ổi tận gốc rễ cách chúng ta sinh hoạt, cho phép ta tạo ra những thứ mà cách ây chừng 200 năm hẳn người ta ã cho là những phép màu. Không sai, trí năng của con người rất thông minh. Tuy nhiên chính sự thông minh này ã bị ô nhiễm bởi sự iên loạn. Chính khoa học 20 - A New Earth và kỹ thuật ã phóng ại thêm ảnh hưởng của khả năng hủy diệt – biểu hiện qua sự băng hoại trong cách suy nghĩ của con người trên hành tinh này – cho các thể sống và ngay cả cho chính con người. Điều ó giải thích tại sao thế kỷ 20 là lúc mà ta có thể nhận thấy rõ nhất sự tha hóa ó, như một sự mất trí có tính tập thể. Quả thực sự băng hoại này ang gia tăng tốc ộ và cường ộ. Chỉ cần xem tin tức hằng ngày trên truyền hình là ta có thể thấy cơn iên thật sự chưa lắng xuống và nó còn ang tiếp diễn ở thế kỷ 21. Một khía cạnh khác của sự tha hóa tập thể do cách suy nghĩ sai lầm của con người là ở chỗ nhân loại ã và ang tiếp tục gây ra những tàn phá chưa từng có ối với các sinh vật khác và trên chính hành tinh mà chúng ta ang sống. Những cánh rừng, nơi cung cấp dưỡng khí ang bị hủy hoại cùng các loài ộng thực vật ở ó; các loài thú bị giam hãm và sống khốn khổ trong các nông trại; sự ô nhiễm của sông ngòi, ại dương và bầu khí quyển. Do lòng tham, do không nhận thức ược mối liên quan giữa mình với vũ trụ nên con người cứ eo uổi những hành vi, mà nếu không kiểm soát ược, sẽ dẫn ến sự diệt vong của chính chúng ta. Phần lớn lịch sử loài người là lịch sử của sự iên cuồng, biểu hiện ngay trong tâm iểm của nó là thân phận con người. Nếu lịch sử loài người ược biểu hiện qua bệnh sử của một cá nhân thì bệnh lý là: chứng mê lầm kinh niên, xu hướng bệnh hoạn dẫn ến chuyện giết người hay hành Thức tỉnh mục ích sống - 21 ộng một cách tàn bạo chống lại những gì họ cho là “kẻ thù” – do sự mê mờ của họ ã ược phóng chiếu ra bên ngoài. Đó là một sự mất trí, xen vào ó chỉ vài giây ngắn ngủi là có sự tỉnh táo, sáng suốt. Nỗi sợ hãi, lòng tham và khát vọng quyền lực là ộng lực tâm lý nằm phía sau của không chỉ các cuộc chiến tranh và bạo lực giữa các nước, các bộ tộc, các tôn giáo, các ý thức hệ mà còn là nguyên nhân của những xung ột không ngừng trong các quan hệ cá nhân. Chúng tạo nên sự méo mó trong cách bạn nghĩ về người khác và về chính mình. Những ộng lực tâm lý ó làm cho bạn có khuynh hướng suy diễn sai lầm về mọi tình huống, dẫn ến những hành ộng rất sai lạc, cốt chỉ ể giúp bạn thoát khỏi cảm giác sợ hãi thường trực và tiếp tay cho nhu yếu muốn tích lũy của cải ở trong bạn. Nhưng nhu yếu tích lũy của cải này là một cái hố không áy mà bạn không bao giờ có thể lấp ầy hay thỏa mãn ược. Điều quan trọng mà bạn cần nhận ra là nỗi sợ hãi thường trực, lòng tham lam và khát vọng tranh giành quyền lực ở trong bạn không phải là sự tha hóa mà chúng ta ang ề cập ở ây, vì những thứ này chỉ là hệ quả ược tạo ra từ sự tha hóa – ó là sự mê mờ sâu ậm trong tâm thức mê lầm của tập thể, ược tiềm ẩn trong cách nghĩ của mỗi con người(15). Nhiều tôn giáo ã khuyên chúng ta nên từ bỏ lòng ham muốn và sợ hãi. Nhưng những lời khuyên ấy thường không mấy thành công vì chúng chưa ụng 22 - A New Earth ược ến gốc rễ của sự băng hoại. Nỗi sợ hãi, lòng tham và khát vọng tranh giành quyền lực chưa phải là nguyên nhân cơ bản gây ra vấn ề. Vì nếu không có sự chuyển hóa tận gốc trong chính tâm thức bạn về cách bạn nhìn ời sống(16) thì những cố gắng như ể trở thành một người tốt hơn chung quy cũng chỉ là một mong muốn bất thành, dù ây có vẻ như là một iều cao thượng, hay áng làm. Dù bạn có trở thành một người tốt thì ây cũng chỉ là một phần của cùng một sự tha hóa, một trạng thái tự tôn rất tinh vi, vì lòng ham muốn có nhiều hơn chỉ ể củng cố thêm cho cá nhân mình. Bạn chỉ có thể trở thành tốt hơn bằng cách nhận ra sự tinh khiết, những gì cao thượng ã có sẵn ở trong mình và làm cho những phẩm chất thánh thiện ấy ược biểu lộ ra. Điều này chỉ xảy ra khi bạn có sự chuyển hóa cơ bản trong nhận thức của mình(17). SỰ TRỖI DẬY CỦA NHẬN THỨC MỚI Hầu hết các tôn giáo và các trường phái duy linh cổ xưa ều cho rằng trong trạng thái “bình thường” trí năng của ta thường mang sẵn một sự mê mờ bẩm sinh. Tuy nhiên sự mê mờ ấy là cái mà ta có thể vượt qua, ó là khả năng chuyển hóa sâu sắc những mê mờ này trong tâm thức của con người. Ấn Độ giáo gọi ó là tỉnh thức, Chúa Jesus gọi là sự cứu rỗi, còn Phật giáo thì gọi là giải thoát. Thành tựu vĩ ại nhất của nhân loại không phải là các tác phẩm nghệ thuật hay các công trình khoa học hay Thức tỉnh mục ích sống - 23 công nghệ mà là nhận ra tính tha hóa, sự iên rồ trong chính bản thân mình. Một vài người ã nhận ra ược iều này và Đức Thích Ca, sống ở Ấn Độ cách ây gần 2.600 năm, có lẽ là người ầu tiên hoàn toàn nhận thức ược iều này. Sau này người ta tôn ngài là Phật (Buddha). Buddha có nghĩa là Bậc tỉnh thức. Cùng thời gian ó, ở Trung Hoa có một bậc thầy giác ngộ khác là Lão Tử. Những lời giáo huấn thâm thúy và sâu sắc nhất của Ngài ã ược ghi chép lại trong cuốn Đạo Đức Kinh. Dĩ nhiên nếu ta nhận ra sự mất trí trong ta thì ó cũng là khởi ầu của quá trình tỉnh thức, chữa lành và vượt thoát. Do ó trên hành tinh này ã khởi ầu cho một chiều nhận thức mới, một quá trình nở hoa trong tâm thức của nhân loại. Những vị thầy ấy ã dạy chúng ta về những lầm lạc, khổ au và mê mờ. Họ chỉ ra hậu quả của cách sống vô minh, cách suy nghĩ và hành ộng lầm lạc của con người thời ó và những thống khổ họ ã tạo ra cho nhau. Những bậc thầy thời ấy cũng chỉ ra khả năng tỉnh thức từ cách sống lầm lạc cũ mà mọi người ều cho là rất “bình thường”. Họ ã vạch ra một con ường tâm linh ể chúng ta có thể i theo. Thế nhưng thế gian lúc ó chưa sẵn sàng ể nghe những lời dạy ó và vào thời iểm ó, quá trình tỉnh thức cũng chỉ mới ở giai oạn ban ầu. Kết quả là những người thời ó và ngay cả sau này thường hiểu họ một cách sai lạc. Sau 24 - A New Earth bao nhiêu thế kỷ, càng có nhiều thứ ược thêm vào ể phản ảnh những suy diễn lệch lạc ó, mà những thứ này chẳng ăn nhập gì với những lời dạy lúc ban ầu. Những lời dạy – ể chỉ cho ta một con ường thoát ra khỏi sự tha hóa của trí năng(18), khỏi tính chất iên rồ của tập thể – ã bị xuyên tạc và trở thành một bộ phận của cơn mất trí. Vì thế tôn giáo phần nhiều có tính chất chia rẽ hơn là hòa hợp. Thay vì mang lại nhận thức về tính Nhất Thể căn bản của mọi loài, ể chấm dứt bạo ộng và oán thù, thì họ lại gây thêm oán thù và bạo ộng, gây thêm chia rẽ giữa các dân tộc cũng như giữa các tôn giáo và ngay cả trong cùng một tôn giáo. Chúng trở thành các hệ tư tưởng, hệ ức tin ể người ta ồng nhất với họ, hoặc dùng nó ể củng cố cảm nhận sai lầm về bản ngã. Vì vậy người ta cho rằng mình luôn “úng” và những người khác là “sai”. Con người ã sáng tạo ra hình ảnh của “Thượng Đế” qua trí óc tưởng tượng hạn hẹp của chính mình. Một biểu tượng không-thể-diễn-bày ã bị quy thành một vị thần linh mà ta phải tin và tôn thờ. Cho dù ã có biết bao nhiêu hành vi iên rồ nhân danh tôn giáo thì ở gốc rễ của những lời giảng này vẫn là ánh sáng của chân lý, ã chiếu qua tầng tầng lớp lớp những hiểu lầm và sự bóp méo. Để cảm nhận ược nguồn ánh sáng này, ta phải chứng nghiệm ược ánh sáng chân lý ấy trong chính mình. Và lịch sử lúc nào cũng có một số người ã chứng nghiệm ược sự chuyển hóa trong nhận Thức tỉnh mục ích sống - 25 thức và nhận diện ược trong mình những gì mà tất cả tôn giáo ều nói ến. Để mô tả cái chân lý không-thể diễn-bày ó, họ ã dùng các khái niệm của chính tôn giáo mình. Qua các vị ó, các trường phái hay các trào lưu phát triển ngay trong chính nội bộ của các tôn giáo lớn và ây không những là một sự phục sinh, mà trong vài trường hợp, còn làm sáng tỏ hơn những chân lý trong các lời răn dạy cổ xưa. Hầu hết các trường phái này ều có tính chất phản kháng. Họ bác bỏ, ả phá tầng tầng lớp lớp những khái niệm chết cứng và các cơ chế ã củng cố những tư tưởng sai lạc, và vì vậy mà các hàng giáo phẩm ều nhìn họ với cặp mắt nghi ngờ và thù nghịch. Khác với các tôn giáo chính thống, những giáo lý của họ nhấn mạnh ến sự tỉnh thức và những chuyển hóa tự thân. Chính qua những trường phái hay trào lưu âm thầm này mà các tôn giáo lớn có thêm sức mạnh chuyển hóa, bắt nguồn từ những lời răn dạy cổ xưa, dù trong hầu hết các trường hợp, có rất ít người tiếp cận ược những giáo lý chân chính này. Do ó, số lượng người tiếp thu chưa bao giờ ủ lớn ể tạo nên một tác ộng có ý nghĩa lên sự mê mờ sâu ậm của tập thể. Trong khi ó, qua thời gian, một số trường phái ã không còn hữu ích nữa vì ã trở nên quá hình thức và i theo những giáo iều quá cứng nhắc. TÂM LINH VÀ TÔN GIÁO Vậy thì vai trò của các tôn giáo chính thống trong việc hình thành ý thức mới là gì? Nhiều người ã nhận thức 26 - A New Earth ược sự khác biệt giữa tâm linh và tôn giáo. Họ ã nhận thấy rằng có ược một hệ tín ngưỡng – tập hợp của những tư tưởng mà ta xem là tuyệt ối úng – sẽ không làm cho bạn có nhiều chất tâm linh hơn người khác, dù ó là tín ngưỡng gì. Thật ra thì khi bạn càng khép mình vào một hệ tư tưởng, vào một tôn giáo thì bạn càng tách rời với chiều không gian tâm linh ở trong bạn. Chúng ta thường dễ bị vướng mắc vào cạm bẫy này khi cho rằng chân lý chỉ là suy tư, nhất là khi bạn hoàn toàn tự ồng nhất mình với những suy tư ở trong ầu mình, hoặc thích tuyên bố rằng “tôi ã nắm ược chân lý” khi không ý thức ược rằng mình chỉ ang bảo vệ cho một hình ảnh của cá nhân mình. Họ không nhận ra những giới hạn của suy tư(19). Dưới con mắt họ thì nếu bạn không tin theo hoặc suy nghĩ giống hệt như họ thì phần sai ã nằm về phía bạn và trong quá khứ, cách ây không lâu, họ hẳn sẽ giết bạn mà chẳng thấy có gì sai trái cả. Ngay cả trong thời ại này, vẫn còn rất nhiều người suy nghĩ và hành xử như thế. Một chiều hướng tâm linh mới, tức là sự cải biến nhận thức, ang phát triển trên một quy mô rộng lớn, nằm ngoài cơ cấu của những tôn giáo ã ược thể chế hóa hiện nay. Ngay trong các tôn giáo bị lý luận và suy tư chi phối thì vẫn có những nhóm thiên về tâm linh mặc dù hệ thống thứ bậc ã ược thể chế hóa luôn cảm thấy bị e dọa bởi những nhóm này và luôn tìm cách trấn áp. Như vậy, sự khai mở ra một chiều tâm linh có quy mô rộng lớn, thoát ra khỏi những cơ chế tôn giáo là một phát triển Thức tỉnh mục ích sống - 27 hoàn toàn mới. Điều này trước ây có thể là iều không tưởng tượng ược, ặc biệt ở phương Tây, nơi trí năng chi phối nhiều nhất, nơi mà giáo hội Cơ ốc có uy quyền rất lớn ối với các trào lưu tâm linh. Ví dụ, bạn không thể tự dưng ứng lên nói chuyện về một ề tài tâm linh mà không có sự thỏa thuận trước với nhà thờ. Họ sẽ làm cho bạn im ngay. Còn giờ ây thì ã có những dấu hiệu thay ổi lớn ngay trong các nhà thờ và các tôn giáo. Đây là iều làm chúng ta rất ấm lòng và cảm thấy tri ân mặc dù ó mới chỉ là chút dấu hiệu cởi mở ban ầu. Phần thì do những giáo huấn phát sinh bên ngoài các tôn giáo hiện thời, phần thì do sự xâm nhập của những giáo huấn cổ từ phương Đông, ngày càng có nhiều tín ồ các tôn giáo truyền thống ở Tây phương cởi bỏ ược thái ộ tự ồng nhất mình với hình tướng, với những giáo iều và những hệ tín ngưỡng khắt khe và khám phá ra ược chiều sâu nguyên thủy trong chính truyền thống tâm linh của họ cũng như trong chính họ. Họ nhận ra rằng sự “giác ngộ về tâm linh” của họ chẳng liên quan gì ến những iều họ cần phải tin mà liên quan lớn ến cách sống của họ. Ngược lại, mức ộ chín chắn về tâm linh của bạn sẽ hướng dẫn cách bạn hành xử và giao tiếp với người khác. Những ai không thể vượt qua những hình thức bên ngoài của truyền thống tâm linh của mình thì họ ngày càng lún sâu vào các tín iều, tức là lún sâu vào thói quen suy tư. Giờ ây chúng ta ang chứng kiến không những một sự thâm nhập chưa từng thấy của một tâm thức mới 28 - A New Earth mà còn là sự cố thủ và chống trả của bản ngã, tức là thứ tâm thức cũ ở trong ta. Một số tôn giáo sẽ mở rộng cửa ể chào ón nhận thức mới này, một số khác thì sẽ khép kín ể củng cố thêm vị thế suy tư của mình(20) và trở thành một bộ phận của những cơ cấu chống ối còn sót lại, qua ó bản ngã có tính tập thể sẽ tự bảo vệ cho nó, chống lại những gì có vẻ e dọa cho bản ngã của tập thể ấy. Có những giáo phái tín ngưỡng về căn bản chỉ là những thực thể ầy tính chấp ngã, tự ồng nhất mình một cách cứng nhắc với những vị thế, quan iểm trong cách suy tư của họ, không cho phép những cách suy nghĩ mới i vào. Nhưng trước sau gì thì bản ngã cũ ở trong ta rồi cùng sẽ tự phân rã và tất cả những cơ chế ã ược thiết lập vững chắc, cho dù ó là các cơ chế tôn giáo, tổ chức… cũng sẽ tự phân rã từ bên trong, dù hiện tại những nền móng ấy có vững chắc ến âu. SỰ CẤP BÁCH CỦA VIỆC CHUYỂN HÓA TÂM THỨC Khi gặp sự khủng hoảng ến tận gốc, khi những lề thói xưa cũ trong cách giao tiếp với nhau và với thiên nhiên không còn tác dụng, khi mà sự tồn vong bị e dọa bởi những thử thách tưởng chừng không vượt qua ược, thì một cá thể hay một loài sinh vật hoặc là bị diệt vong hoặc vượt qua ược những giới hạn của iều kiện sống của mình bằng một bước nhảy vọt trong quá trình tiến hóa(21). Thức tỉnh mục ích sống - 29 Người ta cho rằng sự sống trên hành tinh này phát xuất từ biển. Khi trên mặt ất chưa có sự sống thì biển khơi ã tràn ngập các giống loài. Một lúc nào ó một số sinh vật ở ngoài biển ã mạo hiểm tràn lên bờ. Sau khi bò lên bờ ược vài mét, chúng quá kiệt sức và phải trở lại với mặt nước. Sau bao nhiêu cố gắng liên tục, cuối cùng rồi chúng cũng bắt ầu thích nghi với ời sống trên mặt ất, chân mọc ra thay cho vây ể di chuyển và phổi hình thành ể thở, thay thế cho mang của loài cá. Sở dĩ chúng dám mạo hiểm tiến vào một môi trường lạ lẫm như thế và phải trải qua những biến ổi sâu sắc như thế có lẽ vì phải ối diện với một tình huống rất cấp bách. Chẳng hạn như nước biển ở nhiều nơi có thể rút cạn i qua hàng ngàn năm, buộc tôm cá phải rời nơi cư trú và tiến hóa. Làm sao ể thích nghi với một cuộc khủng hoảng tận gốc rễ ang xảy ra và e dọa chính sự tồn vong của chúng ta? Đây cũng là thách thức của nhân loại ngày nay. Lần ầu tiên sự sinh tồn của chính hành tinh này ang bị e dọa bởi sự băng hoại của thứ lý luận và tư duy mang ầy tính chấp ngã(22). Sự tha hóa này, dù ã ược Đức Phật nêu lên cách ây gần 2600 năm, ngày nay ang ược nền khoa học kỹ thuật hiện ại làm cho trầm trọng thêm. Mãi cho ến gần ây thì những chuyển hóa về nhận thức chỉ xảy ra ở một thiểu số người thuộc nhiều tôn giáo hay văn hóa khác nhau. Tuy nhiên sự phát triển toàn diện và rộng khắp của tâm thức mới chưa xảy ra vì tình thế chưa bắt buộc. 30 - A New Earth Nhưng rồi sẽ ến lúc rất nhiều người sẽ nhận ra - nếu họ chưa nhận ra - rằng nhân loại ang ứng trước một chọn lựa nghiệt ngã: tiến hóa hay diệt vong. Sự cáo chung của những mô thức trí năng xưa cũ và sự trỗi dậy của một chiều nhận thức mới ã và ang xảy ra trong ại a số, càng ngày càng ông hơn. Giờ ây những gì ang trỗi dậy không phải là một cơ chế tín ngưỡng mới, một tôn giáo mới, hay một câu chuyện thần thoại mới... mà chính là sự chấm dứt các thứ ó. Sự chuyển hóa này sâu sắc hơn những gì ang nằm ở trong ầu bạn, sâu sắc hơn những suy nghĩ của bạn. Thực vậy, ngay tâm iểm của thứ nhận thức mới là sự vượt thoát lên những suy tư nhằm nhận ra một chiều không gian sâu lắng ở trong bạn mà chắc chắn là rộng lớn, bao la hơn là suy tưởng. Từ ó bạn không còn cố i tìm nhân cách hay cảm nhận về chính mình qua những dòng suy nghĩ miên man, mà khi còn ở trong vòng kiềm tỏa của thứ nhận thức cũ, bạn cứ luôn lầm tưởng rằng bạn chỉ là những suy nghĩ miên man ó. Quả là một sự giải thoát khi bạn nhận ra rằng “Ồ, tiếng nói luôn vang vọng, ồn ào ấy ở trong ầu không phải là Tôi”. Vậy thì Bạn là gì? Là phần nhận ra tiếng nói ấy. Bạn chính là nhận thức nằm ằng sau những ý nghĩ; bạn chính là không gian trong ó những ý nghĩ hay cảm xúc ược biểu hiện. Bản ngã chẳng qua chỉ là sự tự ồng nhất mình với hình tướng, chủ yếu là với những dòng suy tư ở trong bạn. Nếu Thức tỉnh mục ích sống - 31 quả iều Ác là một cái gì có thật thì ịnh nghĩa của nó là: hoàn toàn tự ồng nhất với hình tướng: với vật chất, với cách suy nghĩ sai lầm, và với những cảm xúc tiêu cực ở trong mình. Điều này dẫn ến sự hoàn toàn mất nhận thức về khả năng tiếp cận của chính mình với mọi thứ chung quanh, cũng như với Cội Nguồn. Chính sự lãng quên này là khổ au và mê mờ, là tội lỗi nguyên thủy mà Thánh kinh ã ám chỉ. Khi sự mê mờ này chi phối những gì bạn nói, nghĩ và làm thì thế giới mà bạn tạo ra sẽ là một thế giới gì? Để trả lời câu hỏi này, bạn hãy nhìn xem mọi người ã ối xử với nhau như thế nào, hoặc ọc thêm về lịch sử, hay xem tin tức trên truyền hình. Nếu cách suy nghĩ cũ của bạn không thay ổi, thì cho dù bạn có làm gì i nữa thì bạn cũng chỉ luôn tái tạo lại cùng một thế giới cũ, cùng những thói xấu và những tha hóa mới mà về căn bản là giống với thế giới trước ây. MỘT THẾ GIỚI MỚI VÀ MỘT CÕI TRỜI MỚI Tên cuốn sách này xuất phát từ một lời tiên tri trong Thánh kinh mà giờ ây có vẻ phù hợp hơn bao giờ hết. Lời tiên tri có ghi ở kinh Tân Ước và Cựu Ước nói về sự sụp ổ của trật tự thế giới cũ ồng thời với sự trỗi dậy của một thế giới mới và một cõi trời mới. Cõi trời mới ở ây không phải là một ịa iểm mà thực ra ó là một cách nhận thức mới trong tâm thức của con người. Đây là ẩn nghĩa của danh từ này, và ây cũng là iều mà Chúa Jesus 32 - A New Earth muốn nói. Còn thế giới chỉ là sự biểu hiện bên ngoài, dưới muôn vàn hình tướng, và luôn là những phản ánh bên trong của tâm thức bạn. Tâm thức của con người và sự sống trên hành tinh này có liên quan nội tại với nhau. “Cõi trời mới” chính là sự xuất hiện của một thứ tâm thức mới và “thế giới mới” chính là sự phản ánh của tâm thức mới này qua thế giới vật chất. Vì cuộc sống của con người và nhận thức của con người thật ra là một, là Nhất Thể với sự sống trên hành tinh này, nên khi thứ nhận thức cũ ã biến mất thì sẽ có những biến ổi ồng bộ về mặt ịa lý và khí hậu ở nhiều nơi trên thế giới như những gì chúng ta ang chứng kiến. Chương 2 BẢN NGÃ: TÌNH TRẠNG HIỆN THỜI CỦA NHÂN LOẠI Ngôn từ, dù phát thành tiếng trên môi hay ang còn dưới dạng những ý nghĩ, thì vẫn có sức cuốn hút như là một thứ bùa mê. Bạn dễ dàng ánh mất mình trong mớ ngôn từ ó, chúng dễ làm cho bạn mê mẩn ến ộ bạn cả tin một cách sai lầm rằng khi gọi tên một vật nào ó thì bạn ã biết ược bản chất của vật ấy. Sự thật là bạn không thể nào biết ược bản chất của một vật nào cả. Khi gọi tên một sự vật, chỉ là bạn vừa gắn một khái niệm lên một iều gì còn rất bí mật. Suy cho cùng, ta không thể thực sự biết một cái gì hết: dù ó là một con chim, một cành cây, một hòn sỏi và nhất là một con người. Lý do là vì mỗi thứ 34 - A New Earth ấy ều có một chiều sâu vô lượng. Những gì ta suy nghĩ, cảm nhận, hay kinh nghiệm về vật ấy chỉ là một lớp mỏng bên ngoài của thực tại, những iều ta biết ấy thực ra còn ít hơn một cái chóp nhỏ tí teo nhô lên mặt nước của một tảng băng trôi. Ẩn dưới vẻ bề ngoài ó, mọi thứ không những rất liên quan với những thứ khác mà còn liên quan rất mật thiết với Tâm – Cội Nguồn của sự sống – nơi sản sinh ra mọi vật. Thế nên một bông hoa, một con chim, thậm chí là một hòn sỏi cũng có thể dẫn lối cho ta trở về với Nguồn Cội, với Thượng Đế, và với chính ta. Khi ta nhìn ngắm một vật hoặc cầm nó lên và ể cho nó ược hiện hữu mà không gán ghép một tên gọi nào hay một nhãn hiệu nào lên vật ó thì ta sẽ có cảm giác sững sờ, và kinh ngạc dâng trào lên ở trong ta. Bản chất chân thực của vật ó sẽ lặng lẽ truyền ạt ến ta, ồng thời giúp ta phản ảnh bản chất chân thực của chính mình. Đây là iều mà các họa sĩ bậc thầy ã cảm nhận và chuyển tải rất thành công trong những nghệ phẩm của họ. Van Gogh(1) ã không nói: “Ồ, ây chỉ là một cái ghế cũ”. Ông nhìn i, rồi nhìn lại, không biết bao nhiêu lần. Cho ến khi ông cảm nhận ược tính Hiện hữu của chiếc ghế cũ. Rồi ông mới cầm cọ ra ngồi trước khuôn vải và bắt ầu vẽ. Bản thân chiếc ghế cũ ấy hẳn chỉ có giá vài ô la. Nhưng bức tranh về chiếc ghế cũ mà Van Gogh ã vẽ ó bây giờ có lẽ phải trên 25 triệu ô la. Khi bạn không còn che lấp thế giới bằng ngôn từ và nhãn mác thì một cảm giác huyền nhiệm trở lại trong ời Thức tỉnh mục ích sống - 35 sống của bạn, dù cảm giác này ã biến mất từ lâu khi nhân loại, thay vì sử dụng ý nghĩ, thì lại bị ý nghĩ chi phối và chiếm hữu(2). Đời sống của bạn vừa lấy lại ược chiều sâu. Mọi thứ phục hồi lại ược sự trẻ trung và tươi mới. Nhưng iều kỳ diệu nhất là bạn ang chứng nghiệm lại ược bản chất chân thật của mình, trước khi bị những ngôn từ, ý nghĩ, hay hình tướng nào ó làm cho lu mờ i. Điều này chỉ có thể xảy ra khi bạn tách bạch con người ích thực của bạn, ra khỏi mọi thứ hỗn tạp khác mà bạn ã sai lầm tự ồng nhất với mình. Cuốn sách này sẽ giúp bạn thực hiện quá trình tách bạch này. Khi bạn càng vội vàng gắn những nhãn mác (bằng suy nghĩ trong tâm trí hay bằng cách gọi tên) lên một ồ vật, một người, hay hoàn cảnh nào ó thì ời sống của bạn sẽ càng trở nên nông cạn và tẻ nhạt. Và bạn lại càng dễ trở nên chai lỳ trước hiện thực của ời sống, khiến bạn không thấy ược những diệu kỳ của ời sống vốn vẫn luôn trải ra bên trong bạn và chung quanh bạn. Như thế, bạn có thể ạt ược chút khôn ngoan lém lỉnh, nhưng sẽ ánh mất sự thông thái cùng với niềm vui, óc sáng tạo, tình yêu và sức sống – chúng như những gạch nối tĩnh tại và thầm lặng, bị chèn lấp giữa những khái niệm và suy luận của bạn. Dĩ nhiên chúng ta cần phải sử dụng ngôn từ và ý tưởng – những thứ có vẻ ẹp riêng của chúng – nhưng chúng ta có cần phải tự trói buộc mình vào những ngôn từ và ý tưởng ó không? 36 - A New Earth Ngôn từ không thể nói lên ược gì nhiều về thực tại vì chúng luôn giản lược thực tại thành một iều gì ó mà trí năng con người có thể nắm bắt ược. Ngôn từ trong Anh ngữ chỉ bao gồm năm nguyên âm căn bản: a, e, i, o, u. Còn lại chỉ là các phụ âm tạo nên bởi áp suất của không khí trong vòm miệng như s, f, g,... Vậy sao bạn có thể tin rằng sự kết hợp của những âm thanh như thế lại có thể giải thích ược bản chất chân thật của bạn, giải thích ược mục ích tối hậu của vũ trụ hay thậm chí giải thích ược chiều sâu, hay bản chất của mỗi gốc cây, mỗi hòn sỏi? CÁI “TÔI” ĐƯỢC TẠO RA DO MÊ MỜ Tùy theo cách dùng mà ại từ “Tôi” có thể tượng trưng cho một sai lầm lớn nhất hoặc có thể nói lên ược chân lý sâu sắc nhất. Trong cách dùng thông thường, không những ó là một từ ược dùng nhiều nhất trong ngôn ngữ (và dùng chung với những từ khác như: “của tôi” và “chính tôi”) mà còn là một trong những từ dễ gây ra lầm lỗi nhất. Theo cách dùng thường ngày, từ “Tôi” là biểu tượng của một sai lầm từ gốc rễ, là cảm nhận sai lầm về bản chất chân thật của bạn, là sự ồng hóa một cách mê mờ về chính mình. Đây chính là bản ngã. Cảm giác sai lầm về “cái Tôi” này là những gì mà Einstein – người ã hiểu sâu, không những bản chất thực của không gian và thời gian, mà cả về bản chất của con người – ã từng ề cập ến. Einstein nhìn nhận sai lầm trong nhận thức ó như là “một ảo tưởng về thị giác của nhận thức”. Và “cái Thức tỉnh mục ích sống - 37 Tôi” sai lầm ó lại làm cơ sở cho mọi suy diễn sai lạc sau này của chúng ta về thực tại, về những cách suy tư, về các mối quan hệ và giao tiếp của bạn. Thực tại, lúc ó, chỉ còn là sự phản ảnh của sai lầm căn bản này. Điều áng mừng là nếu bạn nhận thức rằng ó chỉ là sự mê mờ thì tự nó sẽ tan biến ngay. Khi bạn nhận thức ược sự mê mờ thì ó cũng là iểm kết thúc của sự vô minh ấy. Sở dĩ vô minh còn tồn tại ược chỉ vì bạn ã tưởng lầm vô minh là thực tại. Khi nhận chân ược mình không phải là iều ó thì tự thân bản chất chân thực của bạn ược phơi bày. Điều này sẽ xảy ra với bạn khi bạn ọc chậm rãi và kỹ càng chương này và những chương kế tiếp, khi tôi nói rõ về cơ chế hoạt ộng của “cái Tôi giả dối” mà ta thường gọi là bản ngã. Vậy thì bản chất của bản ngã là gì? Thông thường, khi bạn dùng từ “Tôi” thì “cái Tôi” mà bạn muốn nói ó không phải là bản chất chân thực của bạn. Vì chỉ qua một thao tác rút gọn sai lạc mà chiều sâu vô hạn của bản chất chân thật của bạn ã bị nhầm lẫn với một âm thanh do thanh quản của bạn phát ra, hay với một ý niệm “Tôi” trong óc bạn và tất thảy những gì mà “cái Tôi” ồng hóa với nó. Vậy thì chữ “Tôi”, “của Tôi”,... muốn nói là gì? Khi một ứa bé biết ược âm thanh do bố mẹ phát ra là tên của nó thì ứa bé ấy ã bắt ầu tự ồng nhất nó với một danh từ, dưới dạng một ý niệm ở trong ầu, với bản chất chân thật của nó. Ở giai oạn ó, ứa bé tự liên hệ với 38 - A New Earth mình khi nói: “Ôi, Johnny ói bụng quá”. Sau ó, chúng học ược ại từ “Tôi”, và ghép từ này với tên mình, cái tên chúng lầm lẫn với bản chất chân thật của chúng. Sau ó những ý-nghĩ-có-dính-líu-ến-Tôi (I-thoughts) ban ầu này ược bổ sung bởi những ý nghĩ khác. Bước tiếp theo là những ý nghĩ về “Tôi” và “của Tôi” ể nói về những thứ có vẻ như là một phần của “Tôi”. Đây chính là trạng thái tự ồng nhất mình với ồ vật. Tức là tìm thấy ở “ồ vật” (mà thực ra trong chiều sâu, ó là những ý niệm tượng trưng cho ồ vật ó) một cảm nhận về bản thân mình, và cũng từ cảm nhận ó mà chúng ta tạo ra một nhân cách về bản thân dựa trên những ồ vật ó. Do ó, khi một món ồ “của Tôi” bị hư hoặc mất i thì “Tôi” cảm thấy rất au khổ. Đây không phải là sự mất mát thuộc về giá trị nội tại của món ồ vì ứa trẻ sẽ rất chóng quên và thay vào ó bằng những món ồ khác, nhưng sự mất mát này có dính ến ý nghĩ, như thể một cái gì ó “của tôi” vừa bị mất i. Món ồ chơi ã trở thành một phần của cảm nhận về một cái Tôi ang ược phát triển ở trong ứa bé. Và khi lớn lên, cách suy nghĩ có-liên-hệ-về-Tôi ngày càng ược bổ sung thêm bằng những thứ khác “của Tôi” như: giới tính, nghề nghiệp, tài sản, thân thể, dòng giống, quốc tịch, tôn giáo... Thêm vào ó là các vai trò khác mà “cái Tôi” cũng thường dễ ồng hóa theo như vai trò làm mẹ, làm cha, làm vợ, làm chồng... những kiến thức hay ý tưởng ã ược tích lũy qua ngày tháng, những sở thích hay những iều không thích, và cả những gì ã xảy ra Thức tỉnh mục ích sống - 39 “cho Tôi” trong quá khứ mà ký ức về nó chính là những ý niệm giúp bạn ịnh nghĩa thêm cảm nhận về bản thân, như là “Tôi và những câu chuyện của Tôi”. Nhưng ây chỉ là những thứ mà người ta căn cứ vào ó ể có ược cảm nhận về giá trị của con người họ. Chung quy những thứ này cũng chỉ là tập hợp của những ý niệm góp nhặt lại một cách không vững bền, vì tất cả ều chỉ ể mang lại một cảm nhận về cái Tôi. Vì khi nói “Tôi” thì thường ta muốn ngụ ý về cấu trúc có tính chất ầy suy tư và lý luận này. Nói chính xác hơn là trong hầu hết các trường hợp, khi bạn nói “Tôi” thì không phải là bản thân bạn ang nói mà chính là một khía cạnh của cấu trúc trí năng này, là “cái Tôi” bản ngã của bạn ang nói. Khi bạn ã tỉnh thức, bạn vẫn dùng chữ “Tôi”, nhưng những iều bạn nói phát xuất từ một chỗ rộng thoáng, sâu xa ở trong bạn(3). Hầu hết mọi người vẫn còn hoàn toàn tự ồng nhất mình với thói quen suy nghĩ không ngừng, của lối suy tưởng bó buộc, không có chủ ích và thường lặp i lặp lại ở trong ầu. Trong tâm thức họ, không có chút không gian rộng thoáng nào giữa cái “Tôi” chật hẹp và thói quen hay suy nghĩ lung tung hoặc những cảm xúc lo sợ vẩn vơ thường phát sinh ở trong lòng. Nên khi bạn bảo rằng trong ầu họ luôn có một tiếng nói vang vang, không bao giờ ngừng nghĩ, họ sẽ hỏi lại bạn “tiếng nói gì?”, hoặc họ trở nên giận dữ, phủ nhận iều bạn nói. Dĩ nhiên phản ứng này của họ xuất phát từ tiếng nói của bản ngã luôn vang vọng, là dòng suy nghĩ miên man mà họ không thể dừng 40 - A New Earth lại ược, là phần trí năng của họ chưa ược họ nhận biết. Có thể nói rằng thực thể này ã khống chế họ. Một số người không thể nào quên ược kinh nghiệm lần ầu tiên khi họ tách ly tâm thức của mình ra khỏi những suy nghĩ miên man ở trong ầu và cảm nhận ược, dù chỉ trong chốc lát, một sự chuyển hóa lớn trong cách họ cảm nhận về chính mình, tức là từ chỗ thường tự ồng nhất mình một cách sai lầm với những gì mình ang suy nghĩ, sang một vị trí mới: Làm một chứng nhân ứng ằng sau những suy tư ó, và im lặng quan sát tất cả những gì ang xảy ra(4). Đối với những người khác thì iều này ã xảy ến với họ một cách rất mơ hồ, khó nhận ra ược có cái gì quan trọng vừa xảy ra, cùng lắm thì họ chỉ cảm nhận ược có một niềm vui tràn ngập và một sự an bình ở nội tâm(5) mà họ không biết tại vì sao. TIẾNG NÓI ỒN ÀO Ở TRONG ĐẦU BẠN Thoáng cảm nhận ầu tiên của tôi về tiếng nói ồn ào này xảy ra khi tôi còn là một cậu sinh viên năm thứ nhất tại Đại học Luân Đôn. Một tuần hai lần, tôi ón tàu iện ngầm ể ến thư viện của trường, thường là vào khoảng chín giờ sáng, sau khi mọi người ã vội vã ến sở làm. Lần nọ, có một người phụ nữ da trắng, trạc ngoài ba mươi, ngồi ối diện với tôi ở trên tàu. Tôi ã gặp cô ta một vài lần và không thể không chú ý. Mặc dù tàu iện ã chật ních hành khách nhưng vẫn không ai muốn ngồi bên Thức tỉnh mục ích sống - 41 cạnh cô vì cô ta có vẻ khá iên rồ. Nét mặt cô ta rất căng, và mồm cô luôn lảm nhảm nói với chính cô bằng một giọng rất to và chứa ầy giận dữ. Đầu óc cô như lạc vào những suy nghĩ lung tung ở bên trong ến nỗi, cô dường như chẳng còn biết gì ến những người chung quanh. Đầu thì hơi cúi xuống và nghiêng về bên trái, cô như ang nói chuyện với một người nào ó ở bên cạnh, nhưng ó chỉ là một ô ghế trống, không có ai ngồi ở ó cả. Dù tôi không nhớ rõ những gì cô ta nói, nhưng cơn ộc thoại ại loại như thế này: “Và bà ta nói với tôi... nên tôi bảo là bà ta ã nói dối... Tại sao bà ta dám quy lỗi cho tôi... trong khi bà luôn lợi dụng lòng tin của tôi và phản bội lòng tin ó...”. Giọng cô ầy tức giận như ang bị một người nào ó ngược ãi. Cô nói với giọng anh thép như người ang cần bảo vệ quan iểm của mình. Khi chuyến tàu ến ga Tottenham, cô ta ứng dậy và i ra phía cửa ể xuống ga nhưng vẫn không dứt những lời ộc thoại. Tôi cũng xuống ở trạm ó và bước ngay sau lưng cô. Khi ã bước lên hết những bậc cấp ở dưới lòng ất ể lên tới mặt ất, cô ta quày quả i về phía quãng trường Bedford, mồm vẫn tiếp tục cuộc ộc thoại, giọng ầy giận dữ, vừa tố cáo người kia vừa thanh minh cho quan iểm và cách tư duy của mình. Trí tò mò trong tôi bị kích thích cao ộ nên tôi quyết ịnh i theo sau cô, nếu cô tiếp tục i cùng một hướng với mình. Dù vẫn mải mê với cuộc nói chuyện tưởng tượng nào ó ở trong ầu, nhưng cô ta dường như vẫn biết mình muốn i về hướng nào. Chỉ một lát sau, tòa nhà Thượng 42 - A New Earth viện ồ sộ của nước Anh, tòa cao ốc ã ược xây dựng từ những thập niên ba mươi ã nằm trong tầm mắt của chúng tôi cùng với các cơ quan hành chính và thư viện của trường Đại học Luân Đôn. Tôi ngạc nhiên quá! Lẽ nào chúng tôi lại ến cùng một nơi? Đúng là cô ta ang tiến về hướng ó. Tôi thầm nhủ, như vậy thì cô ta là một giáo sư, là sinh viên, hay nhân viên văn phòng, hay là quản thủ thư viện của trường? Nhưng cũng có thể cô ta chỉ là một bệnh nhân nằm trong một chương trình thực nghiệm nào ó của các nhà tâm lý học của trường. Tôi thật không thể nào biết ược. Khi tôi chỉ còn cách cô ta có bốn, năm mét, vừa khi tôi bước vào trong một tòa cao ốc có thang máy thì cô ta ã mất dạng. Có lẽ cô ã ở trong một chiếc thang máy nào ó vừa óng cửa và ang i lên những tầng lầu ở phía trên. Một phần ở trong tôi cảm thấy rất sửng sốt trước những gì mình vừa chứng kiến. Là một sinh viên năm thứ nhất, ở ộ tuổi hai mươi lăm, tôi tự coi mình ang trong quá trình rèn luyện ể trở thành một nhà trí thức. Và tôi tin chắc rằng chỉ qua kiến thức và suy tư, chúng ta mới có thể tìm thấy mọi câu trả lời cho những vấn nạn sinh tồn của con người, và iều ó chỉ có thể xảy ra ở giới trí thức như tôi, tức là qua quá trình suy nghĩ và tư duy. Hồi ó tôi vẫn chưa nhận thức ược rằng chính thói quen suy nghĩ miên man, thiếu sự nhận thức ở trong ta, mới chính là tình trạng tiến thoái lưỡng nan chủ yếu của con người. Tôi ã xem các giáo sư là các bậc thánh, những người có thể trả lời mọi câu hỏi của tôi và tôi ã cho rằng các trường ại Thức tỉnh mục ích sống - 43 học là ền thờ của tri thức nhân loại. Vậy thì làm thế nào mà một người iên dại như cô ta lại có thể là một phần của thế giới tri thức cao quý này? Đầu óc tôi vẫn còn mải suy nghĩ ến cô ta khi tôi ã bước vào một phòng vệ sinh nam trước khi i vào thư viện. Và trong khi ang rửa tay, tôi chợt nghĩ: “Hy vọng cuộc ời mình không phải rơi vào một kết cuộc bi thảm như thế!”. Người àn ông ang ứng bên cạnh bỗng hơi ngước ầu lên và ảo mắt về phía tôi, khiến tôi bất chợt giật nảy mình nhận ra là không những tôi ã có một ý nghĩ như thế mà miệng tôi còn lảm nhảm thành tiếng ý nghĩ ó. Tôi hoảng hốt nghĩ thầm: “Thôi chết, mình ang trở thành một người mất trí như cô ta!”. Rõ ràng ầu óc tôi lúc ấy ã liên tục suy nghĩ và lo sợ miên man một cách không-có-chủ-ích giống như ầu óc của cô ta. Có khác chăng chỉ là vài khác biệt nhỏ. Cảm xúc và suy tư chủ yếu trong cô ấy là sự giận dữ và bất mãn với những gì ã xảy ra; còn trong tôi là một nỗi xao xuyến và bất an thường trực. Ở cô ta là thứ suy tư ã phát ra thành tiếng, còn trong tôi thì hầu hết chỉ xảy ra ở trong ầu. Nếu bảo rằng cô ta là một người iên thì hầu hết mọi người trong chúng ta, kể cả tôi trong ó, cũng ều iên rồ hết; khác chăng là về mức ộ. Trong một thoáng, tôi ã có thể tách mình ra khỏi ầu-óc-thường-suy-tưởng-miên-man của mình và nhìn lại mình ở một cấp ộ sâu hơn những gì ang ược thể 44 - A New Earth hiện. Có một sự chuyển dịch ngắn ngủi ở trong tôi từ trạng thái bận rộn với những suy tư của mình sang trạng thái có ý thức, nhưng không vướng chút suy tư nào. Tôi vẫn ang ứng trong phòng vệ sinh nam, không còn ai khác ngoài tôi; và tôi ang nhìn khuôn mặt của mình trong tấm gương lớn. Khi vừa thoát ra khỏi những suy tư bận rộn ở trong ầu mình, tôi bỗng bật cười lên thành tiếng. Tiếng cười của tôi có vẻ khật khùng, nhưng ó úng là tiếng cười của sự tỉnh thức, tiếng cười của Đức Phật Di Lặc. “Đời sống không ến nỗi nghiêm trọng như ầu óc của bạn vẫn thường nghĩ âu!”, tiếng cười như muốn cho tôi biết như thế. Nhưng phút chốc của trạng thái có mặt, sáng suốt và ầy nhận thức ó ở trong tôi i qua rất nhanh và mau chóng bị lãng quên. Tôi sống ba năm sau ó trong một tâm trạng lo âu và buồn chán, hoàn toàn bị chi phối bởi thói quen suy nghĩ vẩn vơ hoặc lo sợ triền miên. Đến ộ tôi ã nghĩ ến chuyện tự vẫn, nhưng rồi nhận thức sáng tỏ(6) ấy lại trở về trong tôi và lần này thì nhận thức sáng tỏ ấy kéo dài hơn lần ầu. Bây giờ thì tôi ã hoàn toàn thoát ra khỏi lối suy nghĩ thúc bách, bó buộc(7) và thoát ra khỏi cái Tôi giả tạo do suy tư tạo ra. Sự kiện trên không những ã giúp tôi hé thấy rất ngắn ngủi khả năng nhận thức ở trong mình, mà nó cũng gợi cho tôi mối nghi ngờ về giá trị tuyệt ối của tư duy hay kiến thức của con người. Và chỉ vài tháng sau, có một chuyện bi thảm xảy ra ã làm cho mối nghi ngờ ó ở trong tôi càng tăng thêm. Đó là một buổi sáng thứ Hai bình thường, Thức tỉnh mục ích sống - 45 chúng tôi ang trên ường ến giảng ường ể nghe một buổi nói chuyện do một vị giáo sư danh tiếng của trường Đại học Luân Đôn tổ chức. Nhưng không may chúng tôi ược loan báo rằng vị giáo sư ấy ã nổ súng tự sát vào cuối tuần trước ó. Tôi sửng sốt trước biến cố này. Vì ông ấy là một vị giáo sư rất tiếng tăm của trường và ược rất nhiều người khâm phục bởi kiến thức uyên bác, khả năng hiểu biết mọi iều của ông. Tuy nhiên lúc ó tôi vẫn chưa thấy ược iều gì có thể thay thế cho giá trị của thói quen tích lũy kiến thức trong ời sống(8) mà chúng ta thường làm. Tôi vẫn chưa nhận ra rằng suy nghĩ, tức trí óc, chỉ là một khía cạnh nhỏ trong phần nhận thức rộng lớn ở trong ta. Tôi cũng chưa biết một tí gì về bản ngã, huống gì là chuyện nhận diện và vượt qua ược bản ngã ó mỗi khi nó bắt ầu hoạt ộng trong con người mình. NHỮNG VẬT SỞ HỮU VÀ CƠ CẤU CỦA BẢN NGÃ Phần trí năng thuộc bản ngã ở trong ta hoàn toàn bị quy ịnh bởi quá khứ, và nó thể hiện ở hai cấp ộ: những vật sở hữu và cơ cấu của bản ngã. Khi một ứa trẻ khóc một cách ớn au vì món ồ của nó vừa bị ai lấy mất thì món ồ là tượng trưng cho những vật sở hữu, cho những gì bản ngã thích thu tóm và cất giữ. Và ối với bản ngã thì những gì bạn ang sở hữu có thể ược thay thế bằng bất kỳ vật nào khác mà bản ngã 46 - A New Earth của bạn muốn sở hữu. Những vật sở hữu mà bạn thường tự ồng nhất mình vào là những thứ ã bị quy ịnh do môi trường, do sự nuôi nấng, và hoàn cảnh văn hóa mà bạn ã lớn lên. Dù ứa trẻ kia giàu hay nghèo, cho dù món ồ ấy là một mảnh gỗ, hay một món ồ chơi iện tử tinh vi thì nỗi thống khổ cũng là như nhau khi vật ấy bị lấy mất i. Lý do của sự au khổ sâu sắc ó ẩn giấu trong ý niệm: “Đó là vật sở hữu của Tôi”, và iều này liên hệ ến cơ cấu của bản ngã. Trong vô thức bạn có một sự thôi thúc muốn củng cố một ấn tượng về cái Tôi của mình qua sự liên ới của bạn với ồ vật, và sự thôi thúc này là một bộ phận làm nên cấu trúc của bản ngã ở trong bạn. Vô thức tự ồng hóa mình với một cái gì ó là một trong những cơ cấu căn bản nhất ể tạo ra bản ngã ở trong bạn. Chữ “identification” – nghĩa là tự ồng nhất – ược lấy từ gốc chữ “idem” của tiếng La-tinh có nghĩa là “làm cho giống nhau” và chữ “facere” có nghĩa là “làm cho”. Do ó khi tôi tự ồng nhất mình với một cái gì ó tức là tôi làm cho tôi giống với cái ó. Nhưng làm cho giống với cái gì? Giống như Tôi. Tôi gán cho nó một cảm nhận về bản thân và vì thế nó trở thành một phần của “con người tôi”, của phẩm chất, hay giá trị nào ó dính ến “Tôi”. Mức ộ tự ồng nhất mình sâu ậm nhất là tự ồng nhất mình với những ồ vật mà mình sở hữu: Món ồ chơi mà tôi ã từng chơi và tôi thường tự ồng hóa mình với nó lúc “Tôi” còn bé, thì khi “Tôi” trưởng thành “Tôi” sẽ ồng hóa mình với chiếc xe hơi “của Tôi”, với căn nhà “của Tôi”, với áo quần Thức tỉnh mục ích sống - 47 “của Tôi”,... Tôi vô thức loay hoay cố i tìm chính mình qua những vật tôi sở hữu ó(9) nhưng hầu như tôi không thể tìm ra ược chính mình mà rốt cuộc tôi còn tự ánh mất mình(10) trong mớ ồ vật ó. Đó là số phận không lối thoát của bản ngã(11). TỰ ĐỒNG HÓA MÌNH VỚI ĐỒ VẬT Trong ngành quảng cáo, người ta biết rất rõ rằng ể bán ược những sản phẩm mà bạn – người tiêu thụ – không thực sự cần phải mua, họ phải thuyết phục bạn rằng món hàng ó sẽ làm tăng thêm một giá trị nào ó cho bạn, hay sẽ làm tăng thêm giá trị của bạn khi người khác nhìn vào bạn. Nói một cách khác là món hàng sẽ củng cố thêm cảm nhận về một “cái Tôi” ở trong bạn. Ví dụ họ sẽ nói với bạn rằng “bạn sẽ nổi bật trong một ám ông” khi dùng sản phẩm này, rằng bạn sẽ làm cho chính mình ược hoàn thiện hơn. Cũng có thể họ sẽ tạo một mối liên kết giữa sản phẩm của họ với một người nổi tiếng, hay một người trẻ trung, duyên dáng, vui tươi,... Ngay cả hình ảnh thuở thanh xuân của những người ã thành danh, dù bây giờ họ ã già hay ã chết, vẫn phục vụ tốt cho mục ích quảng cáo này. Ở ây có một sự hiểu ngầm rằng khi bạn mua món ồ ấy, qua một phép lạ nào ấy, bạn sẽ trở nên như những người ấy, hay nói cho chính xác hơn, ít ra bạn sẽ trở thành một biểu tượng nào ấy như những người ấy. Vì thế trong nhiều trường hợp, không phải là bạn ang mua giá trị sử dụng thực sự của một món ồ, mà 48 - A New Earth là mua “cái làm tăng thêm giá trị cho bạn” như khi bạn mua cái nhãn hiệu của các nhà thiết kế thời trang. Chúng thường rất ắt giá, vì thế có tính chất “dành riêng, hay ưu tiên hơn”. Vì nếu mọi người ai cũng ều mua ược món hàng ấy thì giá trị tâm lý của nó sẽ giảm i và còn lại chỉ là giá trị vật chất thực sự của món hàng; và giá trị này thường chỉ bằng một phần nhỏ của số tiền mà bạn phải trả. Những ồ vật mà bạn thường tự ồng nhất với mình thì tùy vào từng người, tùy lứa tuổi, giới tính, mức thu nhập, giai cấp trong xã hội, thời trang, iều kiện văn hóa, v.v... Cái gì bạn tự ồng nhất mình vào thì thuộc về những vật sở hữu của bản ngã, trong khi sự ham muốn trong vô thức của bạn ể tự ồng nhất mình với những vật ấy thì thuộc về cấu trúc của bản ngã. Đó là một trong những phương thức hoạt ộng cơ bản nhất của bản ngã ở trong bạn. Ngược ời thay, bạn không thể i tìm chính mình qua những thứ mà bạn sở hữu: Vì nếu có thỏa mãn chăng thì bản ngã của bạn cũng chỉ cảm thấy thỏa mãn vật ấy trong nhất thời rồi sau ó bạn không còn hứng thú gì nữa khi nhìn vật ó; và thế là bạn cứ tìm thêm, mua thêm, tiêu thụ thêm ể tìm lại cảm giác thỏa mãn mong manh, chóng tàn ó. Chính iều ó ã làm cho xã hội tiêu dùng tiếp tục phát triển. Dĩ nhiên trong thế giới vật chất mà cái “Tôi” bên ngoài của chúng ta ang sinh sống thì ồ vật là thứ cần thiết. Chúng ta cần nhà ở, áo quần, bàn ghế, vật dụng, xe cộ,... Ngoài ra Thức tỉnh mục ích sống - 49 còn có những vật khác trong ời sống mà chúng ta trân quý vì vẻ ẹp và chất lượng hiển nhiên của chúng. Thực ra, chúng ta cần phải trân trọng thế giới của ồ vật và ừng nên coi thường nó, vì mỗi ồ vật ều có tính Hiện Hữu và là một hình tướng tuy tạm thời nhưng có nguồn gốc từ Vô Tướng - nguồn gốc của mọi sự, mọi vật. Ở các nền văn hóa cổ, người ta tin rằng mọi vật, kể cả những vật mà chúng ta gọi là vô tri ều có một linh hồn. Về khía cạnh này, họ tiếp cận với chân lý hơn chúng ta ngày nay. Khi sống trong một thế giới có lối suy nghĩ, lập luận sâu nặng về lý trí như xã hội hiện ại, chúng ta không còn cảm nhận ược vẻ sống ộng của ời sống. Hầu hết mọi người bây giờ không còn khả năng tiếp xúc trực tiếp với nét sinh ộng của ời sống mà chỉ tiếp xúc với một khái niệm khô khan ở trong ầu của họ về ời sống. Nhưng chúng ta không thể thực sự trân quý ồ vật nếu ta ang sử dụng chúng như một phương tiện ể củng cố cho bản ngã hạn hẹp của mình, hay nói một cách khác là chỉ ể cố tìm mình qua những thứ ó. Đây quả úng là những iều bản ngã bạn luôn làm. Tự ồng nhất mình một cách ích kỷ với ồ vật tạo ra sự tham ắm với ồ vật, tạo ra nỗi ám ảnh với những ồ vật ấy, tất yếu sẽ tạo ra một xã hội tiêu dùng. Và thước o cho sự tiến bộ của thứ cấu trúc kinh tế này luôn luôn là “phải có nhiều hơn nữa(12)”. Cuộc ua không thể tự chủ ược ở trong bạn ể có nhiều hơn nữa vật chất, ồ ạc,... ể xây ắp nên một nền kinh tế luôn tăng trưởng vô cùng tận này là một sự tha hóa, một căn bệnh của thời ại này. 50 - A New Earth Sự tha hóa này cũng tương tự như sự ột biến gen sinh ra các tế bào ung thư phát triển không bình thường, có xu hướng tăng sinh nhanh chóng về mặt số lượng một cách không thể kiểm soát nổi trong cơ thể bạn. Vì chúng chỉ biết ộc nhất một khuynh hướng là sinh sôi nảy nở không ngừng, không biết rằng chúng ang i ến chỗ tự hủy diệt mình khi tàn phá chính cơ thể ang nuôi dưỡng chúng. Có những nhà kinh tế quá bị trói buộc với khái niệm phát triển ến nỗi họ không thể nào buông bỏ ược khái niệm ó, nên khi nền kinh tế ang i vào chu kỳ suy thoái, họ gọi ó là thời kỳ của “sự phát triển âm”. Phần lớn cuộc ời của nhiều người chỉ bận tâm ến chuyện sở hữu vật chất. Điều này giải thích tại sao một trong những căn bệnh của thời ại chính là sự phát triển ồ ạt của ồ vật. Khi chúng ta không còn cảm nhận ược mình chính là sự sống ích thực, thênh thang ang xảy ra khắp mọi nơi trong vũ trụ, rất có thể chúng ta sẽ cố gắng lấp ầy ời sống của mình bằng việc thâu tóm và sở hữu ồ vật. Tôi có một bài thực tập tâm linh mới cho bạn: “Hãy khám phá mối quan hệ của bạn với thế giới của ồ vật” bằng phương pháp tự quan sát mình, ặc biệt là qua những thứ bạn cho là “của bạn”. Bạn phải tỉnh táo và trung thực với chính mình ể ánh giá xem là cảm nhận về giá trị của con người mình có bị ràng buộc bởi những thứ mà mình sở hữu không? Những thứ ó có gợi lên một cảm giác mơ hồ nào làm cho bạn cảm thấy rằng bạn quan trọng hay cao siêu hơn người khác? Nếu thiếu những ồ vật ấy thì bạn có Thức tỉnh mục ích sống - 51 cảm thấy mình thua kém những người có nhiều thứ hơn mình? Bạn có thích khoe khoang với người khác những thứ mà mình sở hữu, hay phô trương cho người khác thấy rằng bạn có giá trị hơn hoặc ngược lại? Bạn có cảm thấy ganh ghét, giận dữ, hay cảm thấy như giá trị của mình bị giảm sút i khi bạn biết một người nào ó ang sở hữu ược nhiều của cải hơn mình, hoặc khi bạn vừa ánh mất i một thứ gì quý giá? CHIẾC NHẪN BỊ MẤT Với tư cách người cố vấn và là một vị thầy tâm linh, một tuần hai lần tôi ến thăm một người phụ nữ làm nghề giáo ang mắc bệnh ung thư. Cô khoảng chừng bốn mươi tuổi và bác sĩ cho biết rằng cô chỉ có thể sống tối a thêm vài tháng nữa. Thường chúng tôi rất ít nói chuyện với nhau và hầu như chỉ ngồi trong im lặng. Và khi ngồi như thế, cô ấy ã cảm nhận ược nhiều lần, dù chỉ trong thoáng chốc, trạng thái tĩnh lặng ở bên trong mà trước ây, khi còn là giáo viên bận rộn, cô chưa bao giờ cảm nhận ược. Nhưng một hôm tôi ến thì thấy cô ang rất giận dữ, và tôi buột miệng hỏi: “Hôm nay ã xảy ra chuyện gì?”. Cô bảo rằng chiếc nhẫn kim cương của cô, một vật rất có giá trị về tiền bạc cũng như tình cảm, ã biến mất và cô ấy oan chắc với tôi rằng chính người phụ nữ thường ến chăm sóc cho cô mỗi ngày ã lấy mất. Cô than rằng không 52 - A New Earth thể hiểu tại sao người giúp việc kia lại nhẫn tâm với cô như vậy. Cô hỏi tôi rằng cô có nên lập tức chất vấn người phụ nữ ấy hay nên báo với nhà chức trách. Tôi bảo rằng tôi không thể khuyên cô iều gì nên hay không nên trong lúc này, tuy nhiên tôi có hỏi rằng vào giai oạn này trong cuộc ời, cô còn quan tâm làm gì ến một chiếc nhẫn hay bất cứ một vật nào khác mà cô sở hữu. “Thầy không biết ó thôi”, cô nói, “Đây là chiếc nhẫn của bà ngoại tôi ể lại. Tôi luôn eo nó trên tay cho ến khi tôi bị ốm nặng và những ngón tay của tôi sưng phù lên như bây giờ. Đối với tôi, giá trị tình cảm của vật ó nhiều hơn chuyện ấy chỉ là một chiếc nhẫn, làm sao tôi không buồn cho ược?”. Vẻ giận dữ, thái ộ chống chế cùng cách trả lời cấp bách của cô cho thấy rằng cô chưa thực sự ịnh thần trở lại, quay về khoảnh khắc hiện tại ể nhìn lại lòng mình và tách ly những phản ứng của cô với sự việc ã xảy ra và quan sát cả hai. Sự giận dữ và thái ộ biện bạch của cô là dấu hiệu cho thấy bản ngã của cô ang nắm chủ quyền và lên tiếng thông qua con người cô. Vì vậy, tôi bảo cô: “Tôi sẽ hỏi cô một vài iều, nhưng thay vì suy nghĩ rồi trả lời ngay như bình thường, cô hãy từ tốn lắng lòng xem rằng cô có thể tìm ra ược câu trả lời từ bên trong cô mà không phải bằng suy tư. Tôi sẽ ngừng một lát sau mỗi câu hỏi. Một câu trả lời có thể ến với cô, nhưng có thể là ến qua hình thức của một cảm giác hơn là bằng ngôn từ”. Khi cô bảo rằng cô ã sẵn sàng, tôi liền hỏi: “Cô có thấy rằng sớm muộn gì cô cũng phải buông bỏ chiếc nhẫn ấy, iều Thức tỉnh mục ích sống - 53 này có lẽ là không còn bao lâu nữa, úng không? Cô nghĩ cô cần thêm bao lâu nữa trước khi cô sẵn sàng ể buông bỏ chiếc nhẫn ấy? Khi không còn chiếc nhẫn ấy thì cô có cảm thấy giá trị của cô bị giảm sút? Khi mất chiếc nhẫn thì bản chất chân thực của cô có bị giảm sút i không?”. Sau câu hỏi cuối cùng của tôi, vài phút ã trôi qua mà cô ấy vẫn ngồi trong im lặng. Khi cô bắt ầu trả lời thì nét mặt của cô như thoáng có nụ cười và dường như cô ang cảm nhận ược sự bình an ang có mặt ở trong cô. “Câu hỏi cuối của thầy làm tôi nhận ra ược một iều rất quan trọng. Nhưng trước ó, khi tôi hỏi lý trí của tôi về câu thầy hỏi thì nó bảo: “Có chứ, giá trị của tôi chắc chắn sẽ giảm i”. Rồi tôi tự hỏi lại mình câu hỏi: “Liệu bản chất chân thực của tôi có bị suy giảm khi tôi không còn sở hữu chiếc nhẫn ấy?” thì lần này, thay vì suy nghĩ ể tìm ra một câu trả lời, tôi chỉ ể ý ến dòng cảm xúc ang tuôn chảy bên trong mình. Và bất chợt tôi cảm nhận ược Sự Hiện Hữu của chính tôi(13) mà từ trước ến giờ tôi chưa bao giờ cảm nhận ược. Nếu tôi ang có thể cảm nhận ược Sự Hiện Hữu của chính mình mạnh mẽ ến thế, trong khi tôi ang không có chiếc nhẫn, vậy thì bản chất chân thật của tôi sẽ không hề bị suy giảm chút nào khi tôi buông bỏ chiếc nhẫn. Bây giờ tôi vẫn còn ang cảm nhận ược iều ó, một cảm nhận rất bình an và sống ộng. “Đó là an nhiên tự tại, là niềm vui của Hiện Hữu”, tôi nói. Cô chỉ có thể cảm nhận ược khi cô bước ra khỏi cái ầu hay suy tư của mình: Hiện Hữu chỉ có ược ở 54 - A New Earth trong ta qua cảm nhận. Bạn không thể suy nghĩ ể mong tìm ra nó ược. Bản ngã của bạn không thể biết gì về Hiện Hữu vì bản ngã chỉ gồm toàn những ý nghĩ. Cô ã lẫn lộn chiếc nhẫn, mà thực ra cũng chỉ là một ý nghĩ trong ầu cô, với cảm nhận về Sự Hiện Hữu của chính cô. Cô ã sai lầm khi cho rằng một phần Hiện Hữu của cô nằm trong chuyện cô sở hữu chiếc nhẫn ấy. Bất cứ cái gì mà bản ngã ta cố bám víu vào ều ược dùng ể thay thế cho trải nghiệm về Hiện Hữu, vì ó là cái mà nó không thể cảm nhận ược. Ta có thể quý trọng và nâng niu ồ vật nhưng nếu ta ể bị vướng mắc vào chúng thì lúc ó ta ã ồng hóa mình với bản ngã nhỏ hẹp ở trong ta. Thật ra bạn không thể vướng mắc với một ồ vật nào cả, mà thực ra bạn vướng mắc vào một ý nghĩ rằng vật ấy là của “Tôi”(14). Khi bạn ánh mất một vật nào ó và bạn hoàn toàn chấp nhận sự mất mát ấy, bạn sẽ vượt qua ược bản ngã và từ ó bản chất chân thực của bạn - cũng chính là nhận thức, là Tâm – sẽ lộ diện”. Cô ấy nói: “Giờ ây tôi mới thực sự hiểu iều mà Chúa Jesus ã từng nói trước ây: “Nếu ai ó muốn lấy chiếc áo mà anh em ang mặc, thì anh em hãy cởi và cho họ luôn chiếc áo khoác mà anh em ang mặc ở bên ngoài(15)”. “Phải rồi”, tôi nói, “Điều này không có nghĩa là khi bạn rời nhà ể i âu thì bạn sẽ không cần phải khóa cửa lại. Những gì Chúa Jesus thực sự muốn nói là: Hãy buông bỏ sự vướng mắc của bạn vào chuyện sở hữu những ồ vật, ôi khi ó lại là một hành ộng tốt hơn là cố bảo vệ hay nuối tiếc chúng”. Thức tỉnh mục ích sống - 55 Trong những tuần lễ cuối cùng, khi cơ thể của cô ngày càng suy yếu hơn thì tinh thần cô lại càng rạng rỡ hơn, như thể có một luồng ánh sáng tâm linh ang chiếu rọi qua con người cô. Cô quyết ịnh biếu cho người khác rất nhiều thứ mà cô ang sở hữu, biếu cả cho người phụ nữ giúp việc mà trước ây cô từng nghĩ là ã ánh cắp chiếc nhẫn của cô. Mỗi món ồ cô biếu i, niềm vui trong cô càng trở nên sâu sắc hơn. Khi mẹ của cô cho tôi biết là cô ã mất, và sau khi cô mất, họ ã tìm thấy chiếc nhẫn kim cương của cô ở tủ thuốc trong phòng tắm của cô. Người phụ nữ giúp việc kia ã trả lại chiếc nhẫn, hay nó vẫn luôn nằm ở ó từ trước ến giờ? Chẳng ai biết ược. Điều duy nhất mà ta biết ược là: Cuộc sống sẽ luôn cho ta những kinh nghiệm có ích nhất với quá trình phát triển của nhận thức ở trong ta. Vậy làm sao ể bạn biết âu là một trải nghiệm mà bạn cần phải i qua? Câu trả lời là bạn hãy thực tập ối diện, mà không phản kháng, với những gì ang xảy ra cho bạn trong phút giây này. Vậy thì có gì sai quấy không khi bạn cảm thấy tự hào về tài sản mà bạn ang sở hữu hay bực bội khi người khác giàu có hơn mình? Không, không có gì sai cả. Cảm giác tự hào, hay cần ược nổi bật, hoặc củng cố quan iểm của mình qua chuyện “Tôi có nhiều hơn” hay cảm thấy thua thiệt khi thấy “Tôi có ít hơn”, là không úng cũng không sai, vì ó chỉ là ặc tính của bản ngã. Bản ngã không phải là một iều gì sai mà chỉ là sự biểu hiện của mê mờ, của vô thức. Khi bạn bắt ầu quan sát cách 56 - A New Earth bản ngã của mình vận hành, chính là bạn ang bắt ầu vượt qua ược nó. Nhưng bạn ừng quá quan trọng hóa bản ngã. Chỉ cần mỉm cười khi nhận ra mình vừa có một hành vi ầy tính chấp ngã. Đôi khi bạn phải cần cười to lên khi nhận ra những biểu hiện ngốc nghếch của bản ngã ở trong mình(16). Tuy nhiên, làm sao mà loài người chúng ta lại có thể bị khống chế bởi bản ngã lâu ến như vậy? Trước hết bạn nên nhớ rằng bản ngã không phải là một vấn ề của riêng bạn. Bản ngã cũng không phải là bản chất chân thật của bạn. Nếu xem bản ngã là vấn ề của riêng mình, thì bạn chỉ tạo thêm cho chính bạn một vòng xiềng xích khác của bản ngã(17). ẢO TƯỞNG VỀ QUYỀN SỞ HỮU “Sở hữu” thật ra nghĩa là gì? Làm cho một cái gì ó thành ra “cái của Tôi” có nghĩa là gì? Nếu có một người ứng trên một ường phố lớn ở thành phố New York, chỉ tay vào một tòa nhà chọc trời và nói “Tòa cao ốc ó là của tôi, do tôi sở hữu ấy!”, thì hoặc là người ấy rất giàu có hoặc anh ta là một kẻ dối trá, hoặc là một người ang bị mắc chứng hoang tưởng nặng. Dù là gì i nữa, thì bạn ang kể một câu chuyện, trong ó ý niệm “Tôi” và ý niệm “tòa nhà” ang trộn lại với nhau làm một. Đó là cách vận hành của khái niệm về quyền sở hữu. Nếu mọi người ồng ý với câu chuyện sở hữu của bạn thì phải có những chữ ký trên giấy tờ ể xác nhận sự ồng ý ó. Và lúc ó bạn là một người giàu có. Còn nếu không ai ồng ý, thì bạn sẽ bị ưa vào Thức tỉnh mục ích sống - 57 bệnh viện tâm thần vì bạn là một người mắc chứng hoang tưởng, hoặc bạn là một kẻ láo khoét. Ở ây, iều quan trọng mà ta cần nhận ra là câu chuyện và các kiểu suy nghĩ làm nên những câu chuyện ó, bất luận là người khác có ồng ý với bạn hay không, là hoàn toàn không liên quan gì ến bản chất chân thật của bạn. Dù cho mọi người có ồng ý với bạn thì rốt cuộc, ây vẫn chỉ là một câu chuyện hư cấu, không có thật. Có rất nhiều người không nhận ra sự thật ó cho ến khi họ cận kề với cái chết, vì lúc ó mọi thứ chung quanh họ bỗng dưng sụp ổ, vì ó là những thứ không liên quan gì ến bản chất chân thật của họ. Khi bạn ang cận kề cái chết thì toàn bộ những khái niệm về sở hữu tài sản sẽ lộ rõ ra sự hoàn toàn vô nghĩa của nó. Trong giờ phút lâm chung của mình, người ta mới nhận ra rằng họ ã hoang phí cả ời ể chạy theo một cái gì không thực, những thứ chỉ ể làm tăng thêm cảm nhận của họ về nhân cách, về cái “Tôi” giả dối của mình. Trong khi bản chất chân thật của họ, cũng chính là Hiện Hữu của họ, ã luôn có sẵn ở trong họ. Bản chất bất hoại ấy luôn bị che mờ bởi thói quen tự ồng nhất họ với ồ vật, mà rốt cuộc chính là tự ồng nhất mình với những ý tưởng, suy tư ở trong ầu họ. “Những kẻ nhẹ nhàng ở trong tâm hồn mới thực là những người may mắn vì họ sẽ sở hữu tất cả cõi trời”, Chúa Jesus ã nói như vậy. Nhưng “nhẹ nhàng ở trong tâm hồn” nghĩa là gì? Nghĩa là không eo nặng, không 58 - A New Earth tự ồng nhất mình với ồ vật, với hình tướng, với những khái niệm chất chứa cảm nhận sai lầm về một cái “Tôi” biệt lập với mọi người và với ời sống. Còn “cõi trời” là gì? Đó chính là an nhiên tự tại, là niềm vui của Hiện Hữu, ơn sơ nhưng sâu sắc khi ta buông bỏ hết sự ồng nhất sai lầm của mình với hình tướng và trở nên “nhẹ nhàng ở trong tâm hồn”. Đây chính là lý do tại sao ngày xưa ở phương Đông lẫn phương Tây, người muốn thực hành tâm linh úng ắn phải chối bỏ mọi khái niệm về sở hữu. Nhưng khước từ của cải, vật chất không hẳn sẽ giúp bạn thoát ra khỏi sự khống chế của bản ngã. Vì bản ngã của bạn sẽ luôn bảo ảm sự sinh tồn của nó bằng cách tìm một thứ khác ể tự ồng nhất với thứ ó, chẳng hạn như bản ngã bạn sẽ tự tạo cho mình một hình ảnh rằng bạn là người ã từ bỏ ược mọi thú vui vật chất trên ời và vì thế mà bạn có vẻ cao siêu hơn, có nhiều chất tâm linh hơn những người khác... Cho nên có những kẻ ã chối bỏ tất cả của cải vật chất nhưng bản ngã của họ thì lại lớn hơn bản ngã của những nhà triệu phú. Nếu bạn buông bỏ một phương cách ể tự ồng nhất mình với một cái gì ó thì bản ngã của bạn sẽ nhanh chóng tìm ra một phương cách khác ể tự ồng nhất. Bản ngã có thể tự ồng nhất nó với bất kỳ cái gì mà nó có thể bám vào, không phân biệt hình thức. Chủ nghĩa bài bác sự tiêu thụ, bài bác sự sở hữu về tài sản rốt cùng cũng chỉ là một quan iểm khác của bản ngã ể thay vào quan iểm thích tiêu thụ hoặc sở hữu tài sản trước Thức tỉnh mục ích sống - 59 ây. Nói như thế vì qua ó mà bạn cho rằng mình úng và người khác là sai. Như ta sẽ thấy sau này, việc cho rằng mình úng, người khác sai là một trong những khuôn mẫu suy tư của bản ngã, một trong những mê mờ chủ chốt nhất. Nói cách khác, những vật sở hữu của bản ngã có thể thay ổi; nhưng cấu trúc của bản ngã thì không. Một trong những cách nghĩ sai lầm là khi bạn ồng nhất mình với một ồ vật, qua sự hư cấu của chuyện sở hữu tài sản mà sự rắn chắc và bền vững của ồ vật ó sẽ giúp cho cảm nhận về cái Tôi của bạn ược rắn chắc và bền vững hơn. Điều này ặc biệt úng khi ồ vật ó là nhà cửa và ất ai, vì hầu như ất ai là thứ duy nhất mà bạn có thể sở hữu mà không sợ bị hủy hoại. Và do ó, iều lố bịch về chuyện sở hữu một cái gì ó càng hiển nhiên hơn qua chuyện sở hữu ất ai. Vào thời kỳ lập quốc của người Mỹ da trắng trong thế kỷ 18, khái niệm quyền sở hữu ất ai ối với thổ dân da ỏ ở Bắc Mỹ quả là một iều họ không thể nào hiểu ược. Vì thế mà họ mất hết những vùng ất họ ã từng sinh sống khi người di dân ến từ châu Âu buộc họ ký vào những mảnh giấy mà họ thấy cũng khó hiểu không kém khái niệm sở hữu ất ai. Vì những người thổ dân ấy cho rằng họ thuộc về ất ai còn ất ai thì không thể thuộc về họ. Bản ngã có khuynh hướng ồng hóa chuyện sở hữu một cái gì ó với Hiện Hữu. Điều này biểu hiện qua ý tưởng: “Tôi sở hữu, vì thế tôi hiện hữu”. Tôi càng sở hữu 60 - A New Earth nhiều của cải thì sự hiện hữu của tôi càng chắc chắn. Bản ngã tồn tại qua sự so sánh với người khác. Bạn tự nhìn mình qua cách người khác nhìn bạn như thế nào. Nếu mọi người ều giàu sang, có nhà cao cửa ẹp thì lúc ó tài sản hay nhà cửa không còn tác dụng nâng cao cảm nhận về cái “Tôi” ở trong bạn. Lúc ó có lẽ bạn sẽ dọn vào một túp lều nhỏ, từ bỏ hết tài sản và cho rằng mình có trình ộ tâm linh cao hơn những người khác vì ã từ bỏ những thứ ó. Lúc ó cách mà người khác nghĩ về bạn sẽ trở thành một tấm gương méo mó mà bạn dùng ể so sánh bạn là người như thế nào. Đối với bản ngã, trong hầu hết mọi trường hợp, thì giá trị của bạn thường bị trói buộc bởi giá trị mà những người khác ịnh ặt cho bạn, bạn luôn cần người khác cho bạn một cảm nhận về bản thân mình. Trong trường hợp bạn sống trong một nền văn hóa mà phần lớn ánh ồng giá trị của một người với việc người ó sở hữu cái gì và sở hữu bao nhiêu, nếu bạn không nhìn rõ ược cái ảo tưởng có tính chất tập thể này, thì bạn sẽ hoang phí cuộc ời mình ể uổi theo thứ này thứ nọ với hy vọng rằng bạn sẽ tìm ra giá trị con người mình và hoàn thiện cảm nhận về bản thân mình qua những thứ ó. Làm cách nào ể bạn buông bỏ ược sự vướng mắc vào vật chất? Bạn ừng cố gắng vô ích, vì ó là một iều bất khả. Sự vướng mắc vào vật chất chỉ triệt tiêu khi bạn không còn cố tìm chính mình qua những thứ ó nữa. Trong lúc này, bạn chỉ cần ý thức rằng mình ang có sự vướng mắc với vật chất. Đôi khi thật khó ể bạn biết rằng mình Thức tỉnh mục ích sống - 61 ang vướng mắc với cái gì, tức là tự ồng nhất mình với cái ó, cho ến khi bạn vừa ánh mất thứ ấy, hay có nguy cơ là bạn sẽ mất nó. Nếu lúc ó mà bạn cảm thấy buồn khổ, lo âu,... thì ó là một dấu hiệu tốt ể bạn thấy rằng bạn có sự vướng mắc với thứ ó. Nếu bạn vừa nhận ra rằng “Ồ, tôi ang bị vướng mắc với cái này” thì nhận thức ó sẽ có công dụng làm cho sự vướng mắc ấy không còn hoàn toàn trói buộc ược bạn như nó ã từng trói buộc bạn trước ây. Bạn chính là ý thức; cái phần ang nhận biết rằng ở trong bạn ang có sự vướng mắc. Đây là bước khởi ầu của quá trình chuyển hóa trong nhận thức. HAM MUỐN: NHU CẦU MUỐN CÓ NHIỀU HƠN Bản ngã luôn tự ồng nhất nó với chuyện sở hữu một cái gì, nhưng cảm giác thỏa mãn của bản ngã khi có ược vật gì ó thì rất cạn cợt, và chóng phôi pha. Vì ẩn giấu rất sâu kín ở trong bản ngã của bạn là một cảm giác chưa thỏa mãn, chưa hoàn thiện, chưa ầy ủ. Khi bản ngã nói “Tôi chưa có ủ”, thì thực ra bản ngã muốn nói rằng: “Con người của Tôi chưa hoàn thiện”. Như ta ã thấy, “sở hữu một cái gì” chỉ là một câu chuyện do bản ngã thêu dệt nên với mục ích cốt làm cho tự thân của bản ngã có vẻ chắc chắn và vững bền hơn, làm cho nó nổi bật lên, hay ặc biệt hơn, vì thực ra bạn không thể tìm ra ược chính mình qua chuyện sở hữu vật chất. Tuy nhiên, trong bạn luôn có một sự thôi thúc rất mạnh mẽ 62 - A New Earth ẩn dưới việc muốn tìm kiếm ó; sự thôi thúc này có liên quan ến chính cấu trúc của bản ngã. Đó là nhu cầu muốn có nhiều hơn, mà ta có thể gọi là lòng ham muốn. Không bản ngã nào có thể tồn tại lâu dài nếu không có ham muốn ược có nhiều hơn. Vì thế lòng ham muốn có vai trò giúp cho bản ngã của bạn sống sót nhiều hơn là chuyện bạn sở hữu một cái gì. Do ó, bản ngã của bạn luôn ham muốn ể có ược nhiều hơn, hơn là ham muốn ể sở hữu một thứ gì. Vì vậy mà sự thỏa mãn trở nên rất nông cạn: khi bạn ã có ược một cái gì ó thì sự thỏa mãn ó sẽ rất nhanh chóng ược thay thế bởi ham muốn có thêm nhiều hơn nữa, một òi hỏi không bao giờ có thể thỏa mãn ược. Có thêm nhiều hơn nữa ể bản ngã của bạn có thể tự ồng nhất nó với những thứ ó. Đó là một nhu yếu có tính nghiện ngập(18) hơn là một nhu yếu ích thực. Trong nhiều trường hợp, nhu yếu muốn có nhiều hơn, hay cảm giác chưa ầy ủ rất ặc trưng của bản ngã ược chuyển thành một nhu yếu của cơ thể và trở thành những cơn ói khát không thể nào thỏa mãn. Những người bị chứng bulimia (chứng cuồng ăn vô ộ) cảm thấy ói khát ăn uống một cách không thể kiểm soát, do ó họ thường tìm cách ể nôn ra những gì ã ăn, cốt ể cho dạ dày có chỗ trống ể họ có thể tiếp tục ăn thêm nữa. Cái ầu của họ cảm thấy ói khát, chứ không phải là cơ thể của họ thực sự ói khát. Sự rối loạn trong cách ăn uống này sẽ ược chữa lành nếu người bệnh, thay vì ồng nhất mình với những thèm khát thức ăn ở trong ầu, thì họ có thể Thức tỉnh mục ích sống - 63 tiếp xúc với cơ thể của họ và cảm nhận ược nhu cầu thật sự của cơ thể chứ không phải là nhu cầu giả tạo có tính bản ngã ở trong ầu họ. Có thứ bản ngã biết mình ham muốn thứ gì và theo uổi mục ích ó cho ến cùng mà không chút xót thương hoặc nhân nhượng: Thành Cát Tư Hãn, Hitler... là những ví dụ iển hình trong ời sống. Tuy nhiên năng lượng ằng sau tham vọng quyền lực ã tạo nên một lực ối nghịch, có cùng cường ộ với tham vọng quyền lực của họ, rốt cuộc sẽ dẫn ến sự sụp ổ của chính họ. Cùng lúc ó, họ ã tạo ra bao nhiêu bất hạnh cho chính mình cũng như những người chung quanh, hoặc tạo ra ịa ngục như trong những trường hợp trên. Hầu hết bản ngã ều có những ham muốn rất mâu thuẫn nhau. Họ ham muốn những thứ khác nhau vào những lúc khác nhau, thậm chí nhiều khi họ không biết họ ang ham muốn thứ gì, ngoại trừ một thứ mà họ chắc chắn là không muốn: phút giây hiện tại. Kết quả của lòng ham muốn bất tận này là sự bất an, chán chường, cảm giác âu lo và nôn nóng. Lòng ham muốn của bản ngã thuộc về cấu trúc nên không có sự sở hữu nào có thể thỏa mãn dài lâu cho bản ngã, chừng nào mà cấu trúc của bản ngã vẫn còn nguyên vẹn. Chúng ta thường nhận thấy lòng ham muốn mãnh liệt nhưng không có mục tiêu cụ thể thường bộc lộ ở bản ngã còn ang phát triển của những thanh thiếu niên, trong ó một số các em thường xuyên ở trong một trạng thái bất mãn và tiêu cực. 64 - A New Earth Những nhu cầu vật chất như thức ăn, nước uống, chỗ ở, áo quần và những thứ căn bản khác có thể ược áp ứng dễ dàng cho mọi người trên quả ất, nếu không vì sự mất quân bình trong tài nguyên tạo ra bởi nhu cầu iên rồ và tham lam của bản ngã, luôn muốn mình có nhiều hơn người khác. Lòng tham lam ó ược biểu hiện ra trong cơ cấu kinh tế của thế giới này, chẳng hạn như các tập oàn kinh tế lớn mà thực ra chỉ là các thực thể có tính bản ngã ang ấu tranh lẫn nhau ể giành giật ược nhiều hơn. Mục tiêu mù quáng duy nhất của họ là lợi nhuận. Họ theo uổi mục tiêu ó mà không chút xót thương. Thiên nhiên, loài vật, con người và ngay cả công nhân của họ, tất cả chẳng qua cũng chỉ là các con số trong bảng kết toán, chỉ là những thứ vô tri ể sử dụng và loại bỏ. Những cách tư duy như “Tôi”, “của Tôi”, “Nhiều hơn”, “Tôi muốn”, “Tôi cần”, “Tôi phải có”, “Tôi chưa có ủ” không nằm ở những vật sở hữu của bạn mà ở cấu trúc của bản ngã. Hình thức của những vật sở hữu của bản ngã thì không quan trọng, vì nó có thể thay thế cho nhau. Chừng nào mà bạn còn chưa nhận ra những kiểu suy nghĩ như thế ở bản thân, chừng nào mà chúng chưa lộ rõ ra dưới ánh sáng nhận thức thì bạn sẽ còn tin vào chúng, bạn sẽ bị buộc phải hành xử theo những kiểu suy nghĩ như thế, bạn buộc phải i tìm thêm, vì khi những hình thái tư tưởng như thế tồn tại ở trong bạn thì không có nghề nào, nơi nào, người nào hay hoàn cảnh nào có thể làm cho bạn thỏa mãn ược. Không có vật sở hữu nào thỏa mãn ược bạn, chừng nào mà cấu Thức tỉnh mục ích sống - 65 trúc của bản ngã vẫn ang còn. Dù có sở hữu ược một bảo vật quý giá i nữa thì bạn vẫn luôn cảm thấy không hài lòng. Bạn luôn i tìm một cái gì khác hứa hẹn sự thành công lớn hơn, hứa hẹn sẽ làm cho cảm giác bất toàn ở trong bạn ược toàn vẹn hơn và lấp i cảm giác trống vắng, thiếu thốn ở trong bạn. TỰ ĐỒNG NHẤT MÌNH VỚI CƠ THỂ Ngoài ồ vật ra, một dạng tự ồng nhất căn bản khác là ồng nhất mình với cơ thể, qua ý niệm “Cơ thể này là của tôi”. Trước hết thì cơ thể của bạn sẽ là thuộc phái nam hay phái nữ, do ó cảm giác mình là một người àn ông hay àn bà thường chiếm một phần quan trọng trong cảm nhận của bạn về chính mình. Giới tính trở thành một thứ ể bạn nương vào và tự ồng nhất mình với nó. Thói quen tự ồng nhất với giới tính của mình thực ra ược khuyến khích từ ộ tuổi còn rất nhỏ và nó buộc bạn phải óng vai, nó buộc bạn vào những khuôn mẫu cư xử bó buộc, bị ịnh ặt, bị iều kiện hóa(19), có ảnh hưởng ến mọi khía cạnh sau này của cuộc ời bạn, chứ không phải ơn thuần là chỉ ảnh hưởng ến bản năng tình dục(20) của bạn. Nhiều người hoàn toàn bị trói buộc vào những vai trò thuộc về giới tính này, nhất là ở các xã hội truyền thống, còn ở xã hội Tây phương thì hầu như thói quen tự ồng nhất mình với giới tính càng ngày càng giảm i. Ở một số nền văn hóa truyền thống, số phận tệ hại nhất mà một người phụ nữ gánh chịu là không lập gia ình ược 66 - A New Earth hay không sinh nở ược. Còn àn ông thì ó là chuyện mất khả năng tình dục hay mất khả năng có con. Đối với những người ó, ời sống ược xem như chỉ là ể hoàn tất bản năng giới tính của mình(21). Ở phương Tây, hình dáng bên ngoài của cơ thể tác ộng lớn ến cảm nghĩ của bạn về chính mình: cơ thể bạn mạnh hay yếu, so với người khác thì nó ẹp hay xấu. Đối với nhiều người thì cảm nhận về giá trị tự thân của họ bị trói buộc với sức mạnh về thể chất, vẻ ẹp ngoại hình, ộ dẻo dai hay những biểu hiện bên ngoài của cơ thể. Nhiều người cảm thấy giá trị của bản thân bị suy giảm khi họ cảm thấy cơ thể của mình trở nên xấu xí hoặc thiếu toàn vẹn. Trong vài trường hợp, hình ảnh trong ầu hay khái niệm về “cơ thể của Tôi” quả là một sự bóp méo hoàn toàn. Một người phụ nữ trẻ có thể tự cho mình quá béo và nhịn ăn cho gầy bớt i trong khi sự thực là cô ấy rất gầy. Đó là vì cô không còn thấy ược cơ thể mình nữa. Những gì cô “thấy” chỉ còn là một khái niệm về cơ thể của cô ở trong ầu: “Tôi béo quá!” hay “Tôi ang bắt ầu phát phì!”. Gốc rễ của tình trạng này là thói quen tự ồng nhất mình với những suy nghĩ miên man ở trong ầu. Trong những thập niên gần ây, khi người ta càng tự ồng nhất mình nhiều hơn với những suy nghĩ tức là sự tha hóa của bản ngã ở trong họ càng mạnh hơn, thì các trường hợp anorexia – bệnh biếng ăn vì cho rằng cơ thể của họ quá béo mập(22) – càng gia tăng. Những người mắc chứng anorexia có thể tự chữa lành cho chính họ bằng cách nhìn Thức tỉnh mục ích sống - 67 lại cơ thể của mình mà không ể lý trí chen vào và phán xét, hoặc người ó có thể nhận ra sự sai lầm của những phán xét của mình, thay vì cả tin vào những phán xét ó. Sự bình phục sẽ xảy ra nếu họ có khả năng cảm nhận ược cơ thể của họ từ bên trong(23). Những người có thói quen tự ồng nhất mình với vẻ ẹp ngoại hình hay sức mạnh của cơ bắp sẽ khổ au khi những thuộc tính ó không còn nữa. Nhân dạng bản thân mà họ tự xác ịnh cho mình qua những thuộc tính ó sẽ có nguy cơ bị sụp ổ. Dù xấu hay ẹp, phần lớn con người thường i tìm nhân dạng của mình qua dung mạo cơ thể. Nói chính xác hơn, họ i tìm nhân dạng của họ từ những ý-nghĩ-dính-líu-ến-một-cái-Tôi mà họ ã sai lầm gán ghép cơ thể của họ với một hình ảnh hay khái niệm ở trong ầu, cơ thể của bạn chung quy chỉ là một biểu hiện của hình tướng, mà sự kết thúc tất yếu của mọi vật mang hình tướng là: không vững bền và sớm muộn gì cũng tan rã. Cách suy nghĩ rằng “Tôi chỉ là một hình hài vật chất sớm muộn gì cũng i ến chỗ già nua, héo tàn và sẽ chết” sẽ luôn dẫn bạn vào tâm trạng yếm thế, khổ au. Nhưng không còn tự ồng nhất mình với cơ thể nữa không có nghĩa là bạn sẽ xao lãng, coi khinh hay không quan tâm ến cơ thể nữa. Bạn vẫn có niềm vui và lòng biết ơn khi cơ thể bạn vẫn còn trẻ ẹp, khỏe mạnh, tràn trề sức sống. Bạn cũng có thể cải thiện tình trạng cơ thể mình qua việc thay ổi chế ộ dinh dưỡng và tập thể dục ều ặn. Khi bạn không còn xem mình chỉ là cơ thể này thì dù vẻ ẹp 68 - A New Earth bên ngoài của bạn có tàn phai, sinh lực có sút giảm thì những iều này chẳng mảy may tác ộng ến cảm nhận về giá trị hay nhân dạng ích thực của bạn. Thực ra khi cơ thể của bạn suy yếu i thì chiều không gian của Vô Tướng, ánh sáng của Tâm sẽ chiếu rọi dễ dàng hơn, qua hình hài ang tàn phai của bạn. Không chỉ những người có cơ thể ẹp mới có khuynh hướng tự ồng hóa cơ thể chóng tàn hoại của họ với bản chất của họ, mà những người ang có khiếm khuyết hay bệnh tật trong cơ thể cũng thường tự ồng hóa họ với những vấn ề hay bệnh tật ấy. Lúc ó bạn sẽ thích tuyên bố rằng mình là “nạn nhân” của chứng bệnh ngặt nghèo này hay là “nạn nhân” của tình trạng khiếm khuyết kia. Lúc ó bạn chỉ muốn ược bác sĩ và mọi người quan tâm ến bạn hơn; vì họ giúp bạn liên tục khẳng ịnh một hình ảnh có tính chất khái niệm rằng bạn là một bệnh nhân hay là một người bị khuyết tật. Trong vô thức, bạn ã bám víu vào căn bệnh ó vì nó ã trở thành một nhân dạng quan trọng trong cách bạn cảm nhận về chính mình. Bệnh tật ã trở thành một công cụ mà bản ngã của bạn sử dụng ể nó có thể tự ồng nhất mình với căn bệnh ó. Một khi bản ngã của bạn ã tìm ra một nhân dạng ể nó tự ồng nhất mình vào ó, thì bản ngã sẽ không bao giờ muốn buông ra nữa. CẢM NHẬN CƠ THỂ BÊN TRONG CỦA BẠN Mặc dù tự ồng nhất mình với cơ thể là một trong những dạng căn bản nhất của bản ngã, iều rất may là Thức tỉnh mục ích sống - 69 bạn có thể dễ dàng vượt lên trên thói quen tự ồng nhất với cơ thể của bạn. Điều này ược thực hiện không phải bằng cách tự thuyết phục rằng bạn không phải chỉ là cơ thể của bạn; mà bằng cách chuyển sự tập trung của bạn từ hình dáng bên ngoài, từ cách bạn nghĩ về cơ thể của mình – xấu, ẹp, mạnh, yếu, mập, gầy - sang trạng thái cảm nhận ược sức sống ở bên trong cơ thể của bạn. Dù cho ngoại hình của bạn có như thế nào i nữa, vượt lên trên cái vẻ bề ngoài ó là sự hiện hữu của một trường năng lượng có sức sống mãnh liệt. Nếu bạn chưa quen cảm nhận “cơ thể năng lượng ở bên trong” của mình thì bạn hãy thử nhắm mắt lại một lát và thử xem có sự sống ở trong hai bàn tay của bạn hay không? Đừng ặt câu hỏi này cho lý trí của bạn, vì nó sẽ bảo: “Tôi chẳng cảm thấy gì cả!”. Cũng có thể lý trí của bạn sẽ nói: “Thôi, hãy nghĩ về một iều gì khác thú vị hơn i”. Nên thay vì hỏi lý trí của mình, bạn hãy trực tiếp chú tâm vào hai bàn tay của bạn. Điều tôi muốn nói là bạn hãy cảm nhận cảm giác sống ộng rất vi tế ang có mặt trong ôi bàn tay của bạn. Bạn chỉ cần chú ý vào ó ể nhận ra cảm giác sống ộng ó. Thoạt ầu bạn chỉ thấy hơi tê tê một chút rồi bạn cảm thấy có một năng lượng hay có sức sống nào ó. Nếu bạn tiếp tục giữ sự chú tâm vào hai bàn tay của mình thì một lát sau, bạn sẽ cảm nhận ược sự gia tăng cường ộ cảm giác sống ộng ở ó. Nhiều người có thể không cần phải nhắm mắt, họ vừa ọc những dòng chữ này vừa cảm nhận ược “năng 70 - A New Earth lượng trong lòng bàn tay” của họ. Sau ó bạn sẽ chú ý ến hai bàn chân, hướng sự chú tâm của mình vào ó khoảng một phút, rồi bạn bắt ầu cảm nhận ược cả tay và chân của mình. Tiếp theo là bạn tập cảm nhận các phần khác trong cơ thể của bạn: cánh tay, ùi, ngực, bụng... cho ến khi bạn có thể cảm nhận ược “cơ thể năng lượng ở bên trong” mình như là một tổng thể rất sống ộng từ những bộ phận ó. Những gì tôi gọi là “cơ thể năng lượng ở bên trong” của bạn thực ra không phải là cơ thể vật chất nữa mà ó là năng lượng của sự sống, chiếc cầu nối giữa thế giới hữu hình và vô hình(24). Hãy tạo cho mình thói quen thỉnh thoảng tập ể ý và cảm nhận “cơ thể năng lượng ở bên trong” của mình thì sau một thời gian, bạn không cần phải nhắm mắt mà vẫn có thể cảm nhận ược “cơ thể năng lượng ở bên trong” của mình. Ví dụ, bạn hãy thử xem mình có thể vừa nghe một người nào ó nói chuyện vừa cảm nhận ược “cơ thể bên trong” của mình. Điều này mới nghe có vẻ như rất nghịch lý: Rằng khi bạn tiếp xúc ược với “cơ thể năng lượng ở bên trong” của mình một cách thường xuyên hơn thì bạn sẽ không còn khuynh hướng muốn tự ồng nhất mình với cơ thể vật chất bên ngoài của mình nữa. Và bạn cũng sẽ không còn tự ồng nhất mình với những suy tư và lo nghĩ miên man nữa(25). Tức là bạn không còn tự ồng nhất mình với hình tướng nữa mà chuyển sang trạng thái vô tướng, hay ta có thể gọi ó là trạng thái an nhiên tự tại; ó cũng là bản chất chân Thức tỉnh mục ích sống - 71 thật của bạn. Khi bạn có ý thức về “cơ thể năng lượng ở bên trong” của mình không những sẽ giúp bạn an trú trong phút giây hiện tại, mà nó còn là cánh cửa giúp bạn bước ra khỏi sự tù ày, giam hãm của bản ngã. Ý thức về cơ thể năng lượng cũng giúp làm mạnh thêm hệ thống miễn nhiễm và khả năng tự chữa lành bệnh tật của cơ thể. LÃNG QUÊN TRẠNG THÁI AN NHIÊN TỰ TẠI Bản ngã của bạn luôn muốn tự ồng nhất nó với hình tướng; bản ngã luôn nỗ lực tìm kiếm chính mình và vì thế mà thường tự ánh mất mình bởi hình tướng. Khi tôi nói ến hình tướng thì ó không những chỉ là ồ vật hoặc cơ thể bằng xương bằng thịt này của bạn. Vì ngoài những hình tướng bên ngoài căn bản này – tức là ồ vật và cơ thể – thì còn có các hình tướng khác vi tế hơn, ví dụ như cách bạn suy nghĩ, lập luận… ở trong ầu; chúng thường phát sinh một cách liên tục trong tâm thức của bạn. Đó là những cấu trúc năng lượng vi tế hơn và ít ậm ặc hơn là vật chất, nhưng không ít thì nhiều những thứ ó vẫn là hình tướng. Những gì bạn có thể nhận ra là ở trong ầu mình có một tiếng nói vang vang, không bao giờ ngừng nghỉ; ây chính là bản ngã, là chuỗi suy tư bất trị mà bạn khó thể ngưng lại ược. Khi mà mỗi ý nghĩ ở trong ầu ều cuốn hút hoàn toàn sự chú tâm của bạn, khi mà bạn tự ồng nhất mình với tiếng nói ồn ào ấy trong ầu bạn và những cảm xúc i kèm với tiếng nói ó, ến ộ bạn tự ánh mất chính mình trong mỗi ý nghĩ và mỗi cảm xúc, ó là lúc bạn ã hoàn toàn tự ồng nhất mình với hình 72 - A New Earth tướng, do ó bị khống chế bởi bản ngã. Bản ngã là một tập hợp của lối suy nghĩ lặp i lặp lại(26) và những khuôn mẫu suy tư và tình cảm bó buộc ở trong bạn(27) ược ầu tư với một cảm nhận về một cái Tôi. Bản ngã sẽ xuất hiện khi cảm nhận của bạn về an nhiên tự tại, về những gì ang có mặt ã bị lẫn lộn với hình tướng. Đây là ý nghĩa của vấn nạn tự ồng nhất mình với hình tướng. Đây là thói quen lãng quên an nhiên tự tại, lãng quên Hiện Hữu của bạn. Đó cũng là sai lầm chủ chốt, là ảo tưởng về sự chia cắt giữa bạn với thế giới chung quanh; thứ ảo tưởng ã biến thực tại thành một cơn ác mộng. TỪ SAI LẦM CỦA DESCARTES ĐẾN SỰ THẤU TRIỆT CỦA SARTRE Nhà triết học thế kỷ 17, Descartes(28), người ược xem là cha ẻ của triết học hiện ại, ã mắc phải một sai lầm chủ chốt khi ưa ra câu nói nổi tiếng ược ông xem như là chân lý: “Tôi suy tư, do ó tôi hiện hữu”. Đây là cách ông trả lời cho câu hỏi: “Có một cái gì luôn hiện diện ở trong ta mà ta biết ược một cách chắc chắn không?”. Ông nhận thấy rằng chẳng nghi ngờ gì nữa là chuyện ầu óc của ông luôn luôn suy nghĩ miên man, vì thế ông gán ghép trạng thái suy tư với Hiện Hữu, tức là ông ã sai lầm khi tự ồng nhất bản chất chân thật của mình với trạng thái suy tư không chủ ích thường xảy ra ở trong ông. Thay vì tìm ra chân lý tối thượng, ông ã phát hiện ra cội rễ của bản ngã(29) mà ông không hề hay biết. Thức tỉnh mục ích sống - 73 Gần 300 năm sau, Jean Paul Sartre(30), một nhà triết học khác ã phát hiện ở câu nói của Descartes một iều gì ó mà Descartes và những người khác trước ông ã không nhìn ra. Sartre suy ngẫm kỹ càng câu nói của Descartes (“Tôi suy tư, do ó tôi hiện hữu”) và bất ngờ nhận ra rằng: “Cái phần nhận thức rằng ‘tôi hiện hữu’ không phải là cái phần nhận thức luôn luôn ‘suy tư’”. Vậy ý nghĩa của iều mà Sartre muốn nói là gì? Đó là khi bạn nhận thức ược rằng mình ang suy nghĩ thì phần nhận thức ra iều ó không phải là một phần của suy nghĩ. Đó là một chiều tâm thức khác rộng lớn hơn là suy tư. Chính phần tâm thức này ã nói lên câu “tôi hiện hữu”, “tôi ang có mặt”. Nếu trong bạn chỉ thuần có sự suy nghĩ thôi thì bạn sẽ không thể biết là bạn ang suy nghĩ. Giống như một người ang ngủ mơ sẽ không biết là mình ang mơ. Vì bạn sẽ tự ồng nhất mình với mọi ý nghĩ xảy ra ở trong ầu, cũng giống như một người ang mơ tự ồng nhất mình với mọi hình ảnh ở trong mơ. Nhiều người vẫn ang sống như thế, họ giống như những kẻ mộng du, bị mắc kẹt trong phần tâm thức suy tư, tha hóa xưa cũ ở trong mình; liên tục tái tạo cho họ một thực tại ầy ác mộng. Khi nhận biết rằng “Ồ, mình ang mơ”, bạn tỉnh dậy từ giấc mơ ó, nghĩa là có một chiều tâm thức mới ang nảy sinh ở trong bạn. Câu nói của Sartre rất thâm thúy, tuy nhiên ông vẫn còn tự ồng nhất mình với những suy tưởng ở trong ầu, nên ông không nhận ra ược ý nghĩa sâu sắc của những gì ông ã phát hiện ra: Một chiều tâm thức mới ang trỗi dậy. 74 - A New Earth NIỀM AN BÌNH VƯỢT LÊN TRÊN MỌI HIỂU BIẾT THÔNG THƯỜNG Có nhiều câu chuyện về những người do gặp phải tai ương hay những bất hạnh lớn trong ời mà bỗng nhiên họ chứng nghiệm ược chiều tâm thức mới này. Có người thì do mất hết của cải, mất con cái, hoặc mất vợ hay chồng; có người thì mất i một ịa vị trong xã hội họ ã từng có trước ây, bị mất danh dự hay bị tàn tật. Nhiều trường hợp khác là do thiên tai hoặc chiến tranh mà bỗng dưng họ mất i tất cả, lúc ó họ thấy mình bỗng dưng trắng tay. Ta có thể nói rằng những người ấy bị rơi vào một tình huống khó khăn, bó buộc. Những gì họ tự ồng nhất mình, những gì thường tạo cho họ một cảm nhận, một giá trị về bản thân trước ây, bây giờ ều mất hết. Điều bất ngờ và khó giải thích ược là: thay vì phải ối diện với nỗi sợ hãi và thống khổ cùng cực vì những mất mát ó, thì họ chấp nhận tất cả và bỗng dưng có một cảm nhận rất thiêng liêng về Hiện Hữu, một niềm an bình sâu sắc, hoàn toàn thoát khỏi mọi sợ hãi. Thánh Paul hẳn ã quen với hiện tượng này khi ông viết “Có một niềm an bình của Thượng Đế, niềm an bình vượt lên trên mọi hiểu biết thông thường”. Đó quả là một niềm an bình kỳ lạ mà dường như những người ã trải qua cũng không thể hiểu ược, và họ thường tự hỏi: “Khi rơi vào hoàn cảnh như thế này, thì không hiểu làm sao mà tôi lại cảm thấy một niềm an bình sâu sắc ến như vậy?”. Thức tỉnh mục ích sống - 75 Câu trả lời rất ơn giản, niềm an bình sâu lắng ó dâng lên khi bản ngã ở trong bạn vừa bị sụp ổ. Thật vậy, khi bạn ã nhận diện ược bản ngã ở trong mình và cách chúng hoạt ộng, sai khiến ta như thế nào, khi những hình tướng – mà bạn ã tự ồng nhất mình và cho bạn cảm nhận về chính mình trước ây – bỗng dưng bị sụp ổ, khi ó bản ngã của bạn cũng sẽ bị sụp ổ theo. Vì bản chất của bản ngã là tự ồng hóa mình với hình tướng. Quả thực, khi bạn không còn tự ồng nhất mình với những thứ bề ngoài ó nữa thì bạn là gì? Khi những hình tướng xung quanh bạn bỗng dưng sụp ổ hoặc tan hoại i, như khi bạn ang cận kề với cái Chết, thì cảm nhận về Hiện Hữu, về bản chất chân thật của bạn, bỗng dưng ược thoát ly ra khỏi hình tướng: Tâm ược thoát ly khỏi sự tù túng, giam hãm của vật chất. Bạn chợt nhận ra bản chất chân thật của mình thực ra là một cái gì rất vô hình, rất bao la, không mang một hình tướng nào cả; Bạn chính là Hiện Hữu, là ời-sống-ở-khắp-mọi-nơi, là Hiện Hữu trước khi Hiện Hữu khoác lên mình những chiếc áo của hình tướng, là Hiện Hữu trước khi bị ồng hóa với hình tướng. Bạn sẽ nhận ra rằng bản chất chân thực của bạn chính là cái Biết vô hình tướng, là khả năng nhận thức tất cả những gì ang xảy ra ở ây và cùng một lúc, ở khắp mọi nơi, chứ không phải là những gì mà bạn thường tự ồng nhất mình vào ó. Đó là niềm an bình của Thượng Đế. Là chân lý tối thượng về bản chất của bạn, vì bạn không phải là cái này hay cái kia, mà bạn chính là Tất-Cả-Những-Gì-Đang Hiện-Hữu. 76 - A New Earth Nhưng không phải ai khi gặp phải những mất mát lớn ều có ược sự tỉnh thức này, ều chứng kiến ược sự tách ly của Tâm ra khỏi hình tướng, vì thông thường chúng ta có khuynh hướng cho rằng ta chỉ là một nạn nhân do hoàn cảnh, do người khác, do số phận,… hay do ông Trời ã tạo ra(31). Cách suy nghĩ sai lầm này sẽ tạo nên trong ta những cảm xúc như giận dữ, oán hận, xót xa... và ta thường mạnh mẽ tự ồng nhất mình với những cảm xúc ó, ể ngay lập tức thế chỗ cho tất cả những sự ồng nhất khác trước ây vừa bị sụp ổ do mất mát. Nói một cách khác, bản ngã sẽ nhanh chóng tìm ra cho nó một hình tướng khác ể thay thế(32). Hình tướng mới này có gây ra nhiều bất hạnh cho bạn hay không, không phải là iều bản ngã của bạn quan tâm; vì iều mà nó ang rất cần là nó vẫn là một thực thể tách biệt(33), xấu hay tốt gì cũng ược. Thực ra thứ bản ngã mới này thường có tính chất cứng nhắc hơn, nhiều tính bám víu hơn và rất khó cho bạn chuyển hóa thâm nhập vào hơn là thứ bản ngã trước ó của bạn. Khi có một mất mát lớn, bạn chỉ có hai cách: chống ối hoặc chấp nhận. Nhiều người trong chúng ta thường trở nên uất hận hay cay ắng(34), trong khi những người khác thì lại có nhiều lòng bao dung, thông thái và nhân ái hơn. Ở ây thái ộ chấp nhận sự mất mát là chấp nhận trong thâm tâm mình những gì ang xảy ra. Bạn mở lòng ra với ời sống. Còn thái ộ chống ối lại sự mất mát tức là thái ộ co rúm lại ở bên trong, cốt chỉ ể làm mạnh thêm cho cái vỏ bọc của bản ngã ở trong bạn. Lúc ó bạn dễ trở Thức tỉnh mục ích sống - 77 thành một người khép kín. Khi sự chống ối ã có mặt ở trong bạn thì những gì bạn làm ở bên ngoài cũng sẽ tạo nên sự chống ối, và Đời sống sẽ không thể nâng ỡ cho bạn. Đời sống sẽ không trợ lực cho bạn. Cũng như khi cánh cửa sổ nhà bạn ã óng lại thì ánh sáng mặt trời sẽ không thể i vào ược. Còn khi bạn có sự chấp nhận ở nội tâm thì một chiều tâm thức mới sẽ mở ra. Nếu bạn cần làm một việc gì thì hành ộng ó sẽ thuận với Đời sống, và sẽ ược sự hỗ trợ của Đời sống, của nguồn sáng tạo, tức là phần tâm thức trong sáng mà bạn có ược khi ở trong trạng thái cởi mở ở nội tâm. Lúc ó mọi người ều muốn hợp tác và giúp ỡ bạn. Sẽ có những sự trùng hợp ngẫu nhiên. Nếu gặp phải một hoàn cảnh mà bạn không thể làm gì ược, thì bạn sẽ an trú trong nỗi an bình và tĩnh lặng ở bên trong nhờ thái ộ chấp nhận mọi chuyện xảy ến cho bạn. Chương 3 CỐT LÕI CỦA BẢN NGÃ Hầu hết mọi người thường sai lầm khi tự ồng nhất họ một cách hoàn toàn với cái tiếng nói vang vang ở trong ầu họ(1) – ó là dòng suy nghĩ, không thể cưỡng lại ược ở trong họ, tạo nên những cảm xúc i kèm. Ta có thể nói rằng những người ó ã bị khống chế bởi dòng suy-nghĩ miên-man, không-có-chủ- ích ở trong họ. Chừng nào mà bạn hoàn toàn chưa nhận thức ược iều này, thì bạn còn sai lầm khi cho rằng mình chính là thói quen suy tư ó. Đây là thói quen suy nghĩ ầy tính chấp ngã ở trong chúng ta. Sở dĩ ta gọi ó là thói quen suy tư mang tính chấp ngã vì tất cả mọi suy nghĩ, ký ức, lập luận, ý kiến, quan iểm, xúc cảm hay phản ứng – xảy ra ở trong ầu ta – ều cho ta một cảm giác về chính mình, về một cái “Tôi” tách biệt