🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Thoát Khỏi Bẫy Cảm Xúc Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn “CUỐN SÁCH NÀY LÀ VỀ BẠN!” Cuốn sách này tất tần tật là về bạn. Nó viết về các cảm nhận của bạn, thái độ của bạn và về việc bạn giữ một cái nhìn tích cực trong cuộc sống. Bạn có muốn cuộc sống của mình cân bằng hơn với một tinh thần tự tin hơn, hạnh phúc hơn và thú vị hơn? Bạn có muốn có nhiều nghị lực và sự nhiệt tình hơn mà vẫn giữ được sự bình an bên trong? Nếu bạn muốn mạnh mẽ hơn và chủ động hơn để có thể làm được tốt hơn ở bất kỳ khía cạnh nào mà bạn chọn trong cuộc sống của mình, không vướng phải các cảm xúc tiêu cực... cuốn sách này là dành cho bạn. Nếu bạn thật sự muốn thay đổi, bạn hoàn toàn có thể! Bằng cách phát triển khả năng kiểm soát cảm xúc tốt hơn và thoát khỏi những cảm xúc không lành mạnh trói buộc bạn, bạn có thể học cách tạo ra sự thay đổi mạnh mẽ đến nỗi nó có thể thay đổi cuộc đời bạn trở nên tốt đẹp hơn theo nghĩa đen. Bằng cách trở nên lành mạnh hơn về cảm xúc bạn sẽ hạnh phúc hơn, hài lòng hơn, và có thể vun đắp những mối quan hệ lành mạnh lâu dài được tốt hơn. Cảm xúc khống chế tất cả! Bất kể bạn đang làm gì, nếu bạn rơi vào một cơn hoảng loạn, tức giận không kiếm chế được hay chìm vào hố sâu trầm cảm - thì các cảm xúc của bạn sẽ thắng - các cảm xúc của bạn sẽ thống trị. Nếu bạn tự hỏi điều gì là quan trọng hơn, điều bạn biết hay điều bạn cảm thấy bạn hiểu rằng điều bạn biết sẽ không còn quan trọng nữa rà bạn cảm thấy tệ. Cũng như với sức khỏe thể chất, nếu bạn không có một cảm xúc tích cực mạnh mẽ và ổn định, thì chất lượng cuộc sống của bạn sẽ giảm đáng kể. Kiểm soát cảm xúc và lời khuyên thiết THực Ắt hẳn bạn đã từng nghe rất nhiều lời khuyên từ các nhà trị liệu, nhà tư vấn và những người bạn tốt về phát triển đức tin của bạn, tâm quan trọng của việc dựa vào trực giác, nâng cao các kỹ năng nuôi dạy con cái https://thuviensach.vn hay cải thiện các mối quan hệ. Dù những lời khuyên này có giá trị và mang dụng ý tốt đến thế nào, thì hiếm khi bạn làm theo nếu khi đó tinh thần bạn đang tụt dốc. Một người bình thường thấy rằng thật khó kiểm soát cảm xúc khi họ đang lo lắng về các hóa đơn chưa thanh toán. Con người có một khả năng gân như vô hạn là tự thuyết phục mình tin vào bất cứ điều gì, vì thế một sự quả tin vào trực giác có thể gây mơ hồ nếu bạn thiếu tự tin. Những lời khuyên tốt nhất vẽ định hướng trẻ nhỏ và mối quan hệ sẽ bay vèo qua cửa sổ nếu người kiểm soát cảm xúc kém dễ cáu giận, lo âu hay ghen tức. Khi đang đau buồn, lời khuyên thực tế nghe có lý trong các cuốn sách self-help, trên tivi và từ các nguồn đáng tin cây sẽ bị phớt lờ. Bạn đã bao giờ cho một người bạn một lời khuyên tuyệt vời chỉ để anh ta hay cô ta lờ nó đi chưa? Vấn đề với nhiều người là họ không nhận ra rằng cảm xúc của họ có tác động mạnh mẽ lên cuộc sống của họ đến thế nào. Các quyết định mà người ta đưa ra là dựa vào các trạng thái cảm xúc của mình hơn là vào bất kỳ một yếu tố đơn lẻ nào khác. Người ta thường nghĩ, “Đó là một quyết định logic” và đó là lý do vì sao họ đưa ra nó. Nhưng nếu một lựa chọn cảm giác không đúng lắm, thì đa số mọi người sẽ không chọn nó dù có hợp lý đến đâu. Lựa chọn mà hầu hết mọi người đưa ra là lựa chọn mà họ cảm thấy đúng - dù logic hay không. Đó là lý do chúng ta thường thấy nhiều người đưa ra các quyết định mà rõ ràng là không có chút logic nào và dường như hoàn toàn ngớ ngẩn. Sự khác nhau này là do chúng ta nhưng các lựa chọn và quyết định của họ dưới một ánh sáng không bị chi phối bởi cảm xúc. Cảm xúc dẫn dắt và tô màu cho quá trình đưa ra quyết định của chúng ta. Điều này xảy ra một https://thuviensach.vn cách vô thức. Theo tiềm thức. Nằm ở lớp bên dưới mức nhận thức của chúng ta. Bản chất của cạm bẫy cảm xúc Khi thử nghiệm trên con người, người ta phát hiện rằng các lựa chọn về bạn đời, sự nghiệp, kỳ nghỉ, âm nhạc, lối sống và nhiều thứ khác nữa đều được chi phối đáng kể bởi các trạng thái cảm xúc của họ. Chúng ta thường không ý thức được các lựa chọn của mình phụ thuộc vào cảm xúc nhiều đến thế nào. Đó là vì các lựa chọn của chúng ta - dù chúng là gì - có vẻ đúng, hợp lý và phù hợp với các cảm xúc t ại thời điểm đó. Không có gì có vẻ bất thường... tại thời điểm đó... cho đến sáng ngày hôm sau khi các cảm nhận của bạn đã thay đổi và bạn nghĩ, “Sao lúc ấy mình lại làm thế nhỉ?” Nếu một người phụ nữ cảm thấy không quyết đoán và thiếu tự tin, điều này sẽ đưa cuộc đời cô ấy theo một hướng rất khác - cả về mặt đời sống lẫn sự nghiệp - so với nếu như cô ấy cảm thấy mạnh mẽ hơn và táo bạo hơn. Vấn để là sau một thời gian, dù chúng ta đang ở tình trạng nào, chúng ta cũng sẽ bắt đầu cảm thấy quen với nó. Một cách tự nhiên. Thấy dường như ổn... kể cả đôi khi nó không được dễ chịu, như trong một mối quan hệ có vấn để vậy. Chúng ta có xu hướng hình thành một thái độ “nó là như thế mà”. Chúng ta đi vào một con đường mòn, mắc kẹt, cảm thấy quen với sự không thoải mái và không biết làm cách nào để thoát khỏi đó. Đây là bản chất của cạm bẫy cảm xúc. Nhưng không hẳn như vậy. Các cạm bẫy cảm xúc như trầm cảm, lo âu và tức giận cũng giống như các thói quen xấu được phát triển trong tiềm thức, được nuôi dưỡng và lớn lên mà không tuân theo bất kỳ một mong muốn hay ý định có ý thức nào. https://thuviensach.vn Nói một cách đơn giản thế này, chúng ta không được dạy việc kiểm soát cảm xúc khi còn nhỏ. Bạn đã bao giờ từng ngồi xuống cùng cả gia đình và bố bạn nói, “Nào cả nhà, bố muốn chúng ta hãy bàn xem làm thế nào để kiểm soát được các cảm xúc của mình” chưa? Nó chưa từng xảy ra. Chưa nơi nào từng dạy bạn điều đó, và chắc chắn chúng ta cũng không học nó từ bạn bè hay anh chị em. Không ai biết phải kiểm soát cảm xúc như thế nào. Vào khoảng giữa những năm 1990, ngành tâm lý học biết rất ít về kiểm soát cảm xúc. Có khá nhiều bài nghiên cứu làm sao để thay đổi hành vi chứ không phải cảm xúc. Ngày nay, có rất nhiều nguồn kiến thức đa dạng sẵn có về kiểm soát cảm xúc. Chúng ta giờ đây có thể phá vỡ và thoát khỏi được những cạm bẫy cảm xúc. Tự giải thoát chính mình. Học cách bay xoài cánh như một con đại bàng thay vì chịu số phận ôm mặt đất như một con rùa. Sau khi có một bài giảng về các động lực của việc thoát khỏi các cạm bẫy cảm xúc, một người đàn ông lớn tuổi đến gặp tôi, tự giới thiệu và nói, “Anh biết không, tôi đã sống hơn 80 năm và chưa bao giờ tôi nghĩ đến việc sẽ quyết định thay đổi các cảm xúc của mình.” Đó là nội dung của cuốn sách này: Học cách kiểm soát các cảm xúc của bạn để có thể chọn một chuỗi đầy đủ những cảm xúc lành mạnh. Bạn có thể chọn sôi nổi hay trầm ngâm, ngây ngất và hào hứng hay bình tĩnh và thanh thản. Đúng vậy, bạn thật sự có thể lựa chọn các cảm nhận của mình. Bây giờ bạn sẽ được học những gì mà rất nhiều thế hệ trước bạn đã không biết đến. Đây là một cuốn sách về các lựa chọn. Chọn cách để nghĩ. Chọn cách cảm nhận. Cuối cùng là, chọn cách cuộc đời bạn sẽ tiếp tục phát triển như thế nào. Cách bạn nghĩ và cảm nhận sẽ quyết định đến các lựa chọn và các hành động của bạn. https://thuviensach.vn 'Thoát khỏi bẫy cảm xúc là để giải thoát bạn khỏi những cảm xúc có thể kiểm soát bạn. Những cảm xúc này trói buộc bạn, đôi khi rất khó thấy nhưng luôn luôn có tác động đáng kể và tiêu cực lên phương hướng cuộc đời bạn. Chiếu sâu và bề rộng của trải nghiệm Cuốn sách này được viết cho bạn. Nó được viết với dụng ý làm sao để bạn có thế hiểu được chính minh một cách rõ ràng, dễ dàng và để bạn có thể kiểm soát được các cảm xúc của mình tốt hơn. Thoát khỏi bẫy cảm xúc kết hợp nhiều phương thức rèn luyện trí óc đa dạng giúp bạn nhìn nhận chính mình và cuộc đời mình một cách sâu sắc và bao quát hơn. Thoát khỏi bẫy cảm xúc bao gồm cả mặt tinh thần (xem xét phần “tinh thần” trong con người thật của bạn) lẫn mặt khoa học (các hằng số được xác nhận, đáng tin cậy trong thế giới vật chất của bạn). Sự kết hợp của nhiều phương pháp rèn luyện trí óc của bản thân cho phép tôi có một quan điểm đặc biệt mà tôi sẽ chia sẻ với các bạn trong cuốn sách này và cùng lúc cũng hỗ trợ cho việc học hỏi tiến bộ của các bạn, các độc giả. Tâm lý học cá nhân (individual psychology) giúp bạn hiểu hơn vẽ cách mà chúng ta có thể tự đánh lừa bản thân như thế nào và làm thế nào để vượt lên chính mình. Tâm ý học xã hội phân tích mối quan hộ giữa các nhóm với nhau, trong khi nhân loại học và lịch sử lại trình bày một nền tảng những hiểu biết về văn hóa rộng lớn xuyên suốt thời gian để đưa ra quan điểm. Kết hợp những điều này với tình yêu mà tôi dành cho thế giới vật chất (như vật lý, thiên văn học) cộng thêm triết học xét như một sự chỉ đạo kiên định, và tất cả đây là nền tảng cho sự định hình của tác phẩm Thoát khỏi bẫy cảm xúc. Vì đây không chỉ là nghề nghiệp, nó còn là một lối sống với tôi nó khiến tôi không có đủ tư cách bình thường để đóng vai trò như một người chỉ https://thuviensach.vn đường dẫn lối bạn qua mê cung các trạng thái phức tạp trong thế giới cảm xúc của của bạn. Qua hơn 20 năm làm tư vấn và giảng dạy, trong tôi vẫn nguyên sự hào hứng, hiếu kỳ, và bị cuốn hút bởi con người... luôn muốn được truyền thụ lại những điều tôi học được cho người khác. Bạn đã từng khi nào đến gặp một chuyên gia - bác sĩ, luật sư, nhà môi giới đầu tư - và họ dùng toàn những thuật ngữ chuyên ngành để nói chuyện với bạn? Tôi thì đã từng và việc đó thật bức bối, khiến mình cảm thấy thấp kém. Cuốn sách này là dành cho bạn. Không có biệt ngữ khó hiểu. Diễn đạt bằng ngôn ngữ phổ thông và dễ hiểu. Chúng ta nhìn nhận về bản thân và thế giới dựa trên bối cảnh và khuôn khổ. Tùy từng lúc, đặc biệt là khi chúng ta đang đau buồn, thì việc “điều chỉnh lại” cách nhìn nhận về cuộc sống để trở thành những con người hạnh phúc và có năng suất hơn là điều quan trọng. Bên trong những trang sách này bạn sẽ tìm thấy một sự điều chỉnh để các cạm bẫy cảm xúc thường gặp nhất trở thành những cảm xúc lành mạnh hơn và cuối cùng là đề có được niềm vui, và sự toàn mãn. Việc điều chỉnh cho bạn một lợi thế của việc nhìn về cuộc sống theo một cách khác, thêm vào một cách nghĩ về những trải nghiệm của bản thân. Điều này giúp bạn có được sự mềm dẻo hơn về tâm lý, tự chủ hơn trong hành vi ứng xử và một sự tự do rộng lớn về cảm xúc. Suy nghĩ và cảm nhận đan xen Chúng ta có ba màu cơ bản. Nói theo tâm lý học, chúng ta có ba khái niệm về https://thuviensach.vn phi lý. Chúng là: Nài ép1 Phóng đại tiêu cực Định giá giá trị bản thân N 1 guyên văn: Insistence là sự khăng khăng, cứ nhất định rằng mọi chuyện phải theo ý minh, như ý mình mới là đúng. Trong cuốn sách, tác giả có ý chỉ một sự gây áp lực lên bản thân mình và cho người khác, ở đáy tôi chọn dùng từ nài ép. (ND) Khi chúng ta sử dụng những khái niệm này, chúng ta tự khiến mình khó chịu và đau khổ. Tùy vào cách kết hợp và mức độ áp dụng của mỗi khái niệm này mà chúng ta sẽ biết được phạm vi và mức độ đầy đủ của các cạm bẫy cảm xúc. Ba nhóm cảm xúc không lành mạnh cơ bản mà từ đó phân ra các nhánh cảm xúc không lành mạnh khác là: trầm cảm, lo lăng/lo âu và tức giận. Ba mảng này là trọng tâm của Thoát khỏi bẫy cảm xúc. Những người trải qua các cảm xúc không lành mạnh cực độ khác cũng sẽ thu được nhiều lợi ích từ việc áp dụng các khái niệm trong cuốn sách này. Sự ghen tức, là một cảm xúc không lành mạnh khác, chứa phần nhiều là sự tức giận che đậy đi rất nhiều lo âu cùng các đặc điểm khác của trầm cảm (tự thán). Qua việc đọc và áp dụng những nguyên tắc trong cuốn sách này, lòng ghen tức sẽ giảm đáng kể dù nó không được bàn đến một cách trực tiếp. https://thuviensach.vn Mỗi người là một cá thể duy nhất và có một mối quan hệ duy nhất với phạm vi vấn để của anh ta/cô ta. Có hàng chục cánh cửa dẫn đến cách giải quyết cho bất kỳ một cạm bẫy cảm xúc nào. Bạn sẽ tìm thấy nhiều ví dụ và minh họa phong phú xuyên suốt cuốn sách này; mỗi ví dụ hoặc minh họa đều được thiết kế để mở ra một cánh cửa khác nhau. Để giúp bạn thu được nhiều lợi ích nhất từ việc đọc và hỗ trợ bạn theo sát được nội dung, sẽ có một “Lời đề mục” ở đầu mỗi mục, cùng một bài tập ngắn một phút để giúp bạn áp dụng những điều bạn đang đọc vào cuộc sống cá nhân của minh. Hoặc nó có thể cung cấp cho bạn những ý tưởng và hướng nghĩ mà bạn có thể nghĩ đến trong khi đọc mục đó. Điều quan trọng là bạn không chỉ đọc mà đọc một cách chủ động nói cách khác, là bạn áp dụng tài liệu này trực tiếp vào bản thân và cuộc sống của bạn. Theo cách này, bạn có thế biến cuốn Thoát khỏi bẫy cảm xúc thành của riêng và có ý nghĩa hơn đối với bạn. Sự THÔNG THÁI KHÔNG BAO GIỜ LÀ LỖI THỜI Cuốn sách này dẫn bạn qua một loạt các giai đoạn. Mỗi giai đoạn sẽ giúp bạn phát triển những kỹ năng cần thiết để tạo sự thay đổi cấn có giúp cho cuộc sống của bạn trở nên thú vị, năng suất, và vui vẻ hơn rất nhiều. Chẳng phải đó là những mục riêu hàng dầu mà chúng ta luôn hướng đến trong cuộc sống hay sao? Xuyên suốt mỗi chương sẽ có các ứng dụng thực tiễn hay những kiến thức mà bạn có thể lập tức áp dụng và thực hành để những thay đổi mà bạn mong muốn được lầu dài hay vĩnh cửu. Qua việc chỉ cho bạn cách để thoát khỏi những cạm bẫy cảm xúc - một cách có hệ thống - bạn cũng có thế học cách giải quyết hay tránh gặp phải chúng trong tương lai. Như vậy, bạn có thể có một cuộc sống ít buồn khổ https://thuviensach.vn về cảm xúc hơn, và ở một mức độ nào đó là sống dễ hơn. Đa số các vấn để thực tế (các xung đột trong mối quan hệ, sự ra đi của người bạn yêu thương, mất việc, trả hóa đơn, V.V..) đều đi kèm với một vấn để cảm xúc, như trầm cảm, lo âu hay tức giận cùng những thứ khác nữa. Những vấn để cảm xúc này thật sự khiến việc giải quyết các vấn để thực tiễn trở nên khó khăn hơn. Không may là, đa số mọi người thường cố giải quyết các vấn để thực tế trước, để cảm thấy tốt hơn. Điều này thường không có hiệu quả bởi lẽ nhiều vấn để về lối sống bị mất kiểm soát hoặc gần như không thế giải quyết được khi chúng ta đang có vướng mắc về cảm xúc. Ví dụ, thật khó để cải thiện việc giao tiếp, lòng tin và tình dục với người bạn tình khi bạn đang tổn thương hay tức giàn. Bằng cách làm nhẹ bớt vướng mắc về cảm xúc, bạn có thể thư giãn và nhìn vấn đề theo một cách nhìn khác. Việc giải quyết vấn đề thực tế về lối sống sẽ trở nên dễ dàng hơn. Mọi thứ sẽ dễ giải quyết hơn nêu được nhìn qua sự mạnh mẽ. Theo lý tưởng, khi bạn hoàn tất cuốn sách này bạn sẽ trên đường thẳng tiến đến một cuộc sống hạnh phúc hơn. Mục đích của tôi khi viết cuốn sách này là để giảm đi hết mức có thổ các hành vi tự chuốc lấy thất bại và các cảm xúc tiều cực - cụ thể là trầm cảm, lo âu và tức giận và khuyến khích nhiều hơn các hành vi hữu ích và các cảm xúc tích cực, như như sự vui thích, niềm hứng khởi và cảm giác hài lòng về bản thân. Một việc cũng rất quan trọng là người đọc phát triển một thái độ có ý thức để đảm bảo sự tự do cảm xúc tích cực được liên tục. Hiển nhiên rằng sẽ có các mục tiêu khác được đan xen trong cuốn sách này, như sự chấp nhận bản thân, quan tâm đến bản thân, tự định hướng, sự linh hoạt, lòng khoan dung, sự tận tụy, sự vui vẻ và hài lòng. https://thuviensach.vn Quá khứ lặng yên Cuốn sách này khá khác so với những cuốn sách self- help khác. Bất kỳ ai từng đọc thể loại này đều thấy rõ rằng cuốn Thoát khỏi bẫy cảm xúc gần như tập trung hoàn toàn vào thì hiện tại và các triển vọng tuyệt vời ở tương lai. (Ngoại lệ duy nhất là một bài tập về sự tha thứ/chấp nhận bản thân, nó đưa quá khứ của bạn về nơi yên nghỉ và đề bắt đầu mục đầu tiên.) Điều còn thiếu là những thảo luận về tuổi thơ của bạn, về cha mẹ bạn hay về cách mà quá khứ đã đối xử với bạn. Quá khứ chỉ là quá khứ mà thôi. Bạn tạo dựng gì từ hiện tại mới là điều quan trọng. “ Quá khứ không quan trọng sao?" Hẳn nhiên là nó quan trọng. Nhưng quá khứ không phải là điều quyết định tương lai của bạn. Bạn mới là người làm được điều đó! Bạn thấy đấy, khi một sự việc quan trọng có ý nghĩa xảy ra trong quá khứ, chúng ta học một bài học và phát triển một thái độ từ nó. Nếu bài học hay thái độ đó là tốt (chẳng hạn, dù mọi chuyện xảy đến với tôi thật tệ và tôi có mắc sai lầm, tôi vẫn yêu thích bản thân mình) thì theo sau đó sẽ là cảm xúc lành mạnh và sự trưởng thành. Nếu thái độ là cực đoan hay không có ý niệm (ví dụ, vì mọi thứ xảy đến với tôi thật tệ và tôi mắc những sai lầm, điều đó cho thấy tôi là một người vô giá trị và vô dụng) thì theo sau đó sẽ là cảm xúc buồn khổ. Tất cả các phép trị liệu đều cố gắng tạo được một thay đổi về mặt thái độ. Nếu các thái độ của bạn không thay đổi gì sau khi trị liệu (hay như https://thuviensach.vn sau khi đọc cuốn sách này), thì quá trình đó không có hiệu quả. Thay vì tạo sự thay đổi bằng cách quay lại quá khư của bạn, tôi cố gắng tạo ra một sự thay đổi về mặt thái độ bằng cách nhắm thẳng vào các thái độ hiện tại của bạn, thứ đang gầy ra sự buồn khổ và gây trở ngại cho sự hạnh phúc của bạn trong hiện tại. Nếu bạn đang buồn khó, thỉ nguồn gốc đầu tiên của nó sẽ là các thái độ của bạn. Khi tôi nhắc đến cảm xúc buồn khổ tức là tôi đang nói đến các cảm xúc tiêu cực không lành mạnh kéo dài, như trầm cảm, lo âu, lo lắng, cảm giác có lỗi và tức giận. Những điều này tương phản sắc nét với các cảm xúc tiêu cực nhưng lành mạnh như buồn bã, ăn năn, lo lắng, quan tâm, cảm thấy phiền toái, khó chịu và bực mình. Các cảm xúc không lành mạnh khiến bạn luôn bị mắc kẹt, bế tắc và bạn sẽ thấy như bị rơi vào bẫy của chúng. Ngược lại, các cảm xúc tiêu cực lành mạnh ghi dấu ấn vào trí nhớ của bạn để giúp bạn học cách tránh gặp phải tình huống như vậy trong tương lai; sự khó chịu của chúng tạo ra động lực để tạo sự thay đổi. Các cảm xúc tiêu cực lành mạnh là có cường độ và thời gian kéo dài phù hợp với vấn đề, và khi mọi thứ xong xuôi, thì bạn cũng đã thu được lợi ích và trưởng thành từ trải nghiệm đó. Thật hiển nhiên, niềm vui và cảm giác hài lòng là lành mạnh. Thoát khỏi bẫy cảm xúc xuất phát bằng điều căn bản của mọi trạng thái tinh thần lành mạnh: một sự yêu thương và chấp nhận bản thân vô điều kiện. Mục tiếp theo giải thích về sự hình thành của cảm xúc và làm cách nào bạn có thể có được sự kiểm soát tuyệt vời đối với chúng. Có ba mảng tư duy phi lý cơ bản có xu hướng tạo ra các cạm bẫy cảm xúc. Mỗi mảng và cách để bạn tự giải thoát khỏi những cạm bẫy tinh thần này sẽ được bàn đến chi tiết trong Phần III, IV và V. Từ https://thuviensach.vn Phần VI đến VIII sẽ phân tích ba cạm bẫy cảm xúc cơ bản - trầm cảm, lo âu/lo lắng và tức giận mà từ đó phát sinh vô số cạm bẫy cảm xúc thưởng gặp khác. Trong khi Mục IX tập trung vào việc làm cho cuộc sống ngập tràn niềm vui, thì phần cuối “Tóm lược” là một sự điểm lại và là một bản hướng dẫn tham khảo nhanh để thoát khỏi các cạm bẫy cảm xúc. Có một hướng dẫn “làm thế nào” ở cuối mỗi mục có tiêu để “Tôi làm gì?” theo sau đó là “Tiêu điểm của mục”. FUN DAMENTAL - Sự VUI THÍCH-CĂN BẢN CỦA Tự DO CẢM XÚC Tôi không biết bạn đã từng đến gặp một nhà trị liệu nào hay chưa. Khi tôi tham dự các buổi hội thảo hay hội nghị chuyên đề, tôi thấy nhiều nhà trị liệu khá là...ngột ngạt. Họ thường tỏ ra rất nghiêm túc. Tôi biết tâm lý học và các vấn để của thân chủ là quan trọng, nhưng tỏ ra hệ trọng, nghiêm nghị và u ám cũng chẳng giúp ai cảm thấy tốt hơn. Oscar Wilde từng nói, “Cuộc đời quá quan trọng để xem nó thật nghiêm túc.” Tôi tin là ông ấy đúng. Đây là vì sao sau hơn 20 năm làm chuyên gia trị liệu, tôi đã biến vai trò của mình thành một “Nhà huấn luyện cảm xúc cá nhân”: huấn luyện các cá nhân để họ có được sự kiểm soát tuyệt vời những cảm xúc của mình. Tôi tin rằng tâm lý học có thể làm được nhiều điều hơn là chỉ giúp một ai đó khỏi trầm cảm, lo âu hay tức giận. Tâm lý học có thể được dùng để nâng cao mục tiêu chính của mỗi cá nhân: là được hạnh phúc và có một cuộc sống lâu bền, vui vẻ và viên mãn. https://thuviensach.vn . Người khai sinh ra chủ nghĩa hiện sinh những năm 1970 - Abraham Maslow tin rằng, nếu bạn định tìm hiểu về con người, thì điều quan trọng là bạn tìm hiểu về cả những người thành đạt lẫn những người đang phải vật lộn trong cuộc sống. Nó tạo một cơ sở để so sánh và cung cấp một mục tiêu để hướng đến. Thoát khỏi bẫy cảm xúc được viết ra để giúp bạn loại bỏ sự vật lộn khỏi đời sống cảm xúc của bạn và cùng lúc trao cho bạn công cụ để cải thiện và làm phong phú thêm những trải nghiệm mỗi ngày. Nếu tôi đến gặp một nhà trị liệu và cô ấy không có nhiều niềm vui hơn tôi, thì tôi sẽ không tin rằng cô ấy có thể giúp đỡ mình. Với hơn hai thập kỷ làm nhà trị liệu, tôi ý thức một cách chính xác tâm quan trọng của việc chống- trầm cảm và chống-tức giận. Điều tôi phát hiện ra ở những người rơi vào trầm cảm là họ thường ít tham gia các hoạt động hay cười nói. Còn những người tức giận thì nhìn nhận bản thân và cuộc đời một cách quá đỗi nghiêm túc. Hãy nhớ rằng tâm quan trọng không đồng nghĩa với sự nghiêm túc. Tôi cho rằng, các kỳ nghỉ là quan trọng với bạn, nhưng Đức Chúa cấm bạn xem chúng là nghiêm túc. Nên tôi sẽ mời bạn đọc với một thái độ vô tư lự những từ ngữ quan trọng nhất trong những trang sách này. Hãy thực hiện các bài luyện tập bằng một sự bông đùa vui vẻ và bạn sẽ đi xa hơn rất nhiều. Người trưởng thành dường như lúc nào cũng miễn cưỡng trước sự bông đùa và gần như rõ ràng không xem“sự vui chơi” là một lối sống. Triết gia Voltaire đã nói: “Chúa là một diễn viên hài đang diễn trước những khán giả sợ phải cười." Đừng sợ việc mình như trẻ con và cười trước những điều ngớ ngẩn của cuộc sống. Cũng đừng sợ nhìn vào bên trong và tự hỏi những câu hỏi khó. https://thuviensach.vn Bạn sẽ thấy rằng những câu trả lời thật sự có tính giải thoát và trao cho bạn sức mạnh. Michelangelo từng nói rằng, trong một ụ đất sét đã sẵn có một bức tượng hoàn hảo, ông ấy chỉ đơn giản là bỏ những mảng đất sét che đi kiệt tác đó. Thoát khỏi bẫy cảm xúc loại bỏ đi những mảng đất sét cảm xúc đang che đi một kiệt tác: là bạn. Bạn thật sự là một kiệt tác, đặc biệt và phi thường ở mọi mặt. Hãy tin vào chính mình. Hãy tin tưởng vào bản thân. Và cũng giống như nguồn cảm hứng của Socrate: Hãy hiểu chính mình... không có điều gì và ai đủ quan trọng để hiểu được bạn. PHẦN I XIN ĐỪNG QUÊN TÔI Tôi lại yêu rồi! Lời đề mục Trước khi đọc tiếp, bạn hãy dành chút thời gian yên tĩnh để thực hiện bài tập đơn giản này: Hãy chọn một vị trí thật dễ chịu và thoải mái. Bây giò bạn hãy nghĩ đến lúc bạn còn là một đứa trẻ và bạn làm sai việc gì đó hay có ai đó đang rất tức giận với bạn. Khi đó bạn mấy tuổi? Trông bạn như thế nào? Bạn cảm thấy gì lúc đó? Hãy ghi nhớ trạng thái này. Bây giờ hãy nhắm mắt lại và đi đến một nơi, một nơi trong tưởng tượng hoặc có thật, một nơi an toàn, ấm áp và thanh bình. Hãy cảm thấy thoải mái ở đó. Hãy nhìn ra xung quanh. Xa xa, có một đứa trẻ. Bạn hãy gọi nó lại gần. Đứa trẻ này là bạn khi còn nhỏ. https://thuviensach.vn Hãy ngồi cùng nó và giải thích rằng bạn đến từ tương lai của nó và bạn dã quay lại để nói rằng mọi chuyện sẽ ồn; rằng bạn tha thứ cho đứa trẻ về những gì đã xảy ra và rằng bây giờ nó an toàn và sẽ như vậy. Khen ngợi, tán dương và bằng một sự quả quyết, hãy cam đoan với đứa trẻ này rằng mọi chuyện đều sẽ ổn. Hãy làm như vậy ngay bây giờ trong khoảng một phút; sau đó hãy đọc tiếp. Ban ĐẦU... Có một nguyên nhân về mặt lịch sử và sinh học cho khao khát được yêu và được công nhận đã cắm rễ sâu trong chúng ta. Từ thuở ban sơ, khao khát được yêu thương hay được công nhận là một đặc tính giúp đảm bảo được sự sinh tổn của con người. Nếu bạn có khao khát muốn giành được tình yêu hay sự công nhân, bạn sẽ nhạy cảm trước những người khác và phát triển một ý thức xã hội lớn hơn. Điều này sẽ giúp bạn phát triển các mối quan hệ có thể có lợi cho sự sinh tồn của bạn, và từ đó giúp bạn truyền lại các gen của mình. Trong xã hội hiện đại, việc sinh tổn để có thể truyền lại các gen của chúng ta dường như là một vấn để có thể được đem ra bàn luận, nhưng khao khát yêu và được yêu mạnh hơn bao giờ hết. Cảm xúc tình yêu này đã khiến những người đàn ông và đàn bà say mê điên dại những khát khao, những tác phẩm hội họa, âm nhạc và thi ca đầy cảm hứng, các cuộc chiến tranh bị xúi giục vẫn là nguồn động lực cho rất nhiều thành tựu lớn nhất trên thế giới. Có nhiều lợi ích của việc được yêu và được công nhận. Nếu những người hàng xóm thích chúng ta, điều đó sẽ khiến cho việc sống cạnh họ trở nên thú vị hơn. Nếu sếp công nhận bạn, thi bạn có nhiều khả năng được tăng lương. Những người khác sẽ giúp bạn, hỗ trợ cho bạn và đem đến cho bạn tình bằng hữu và nguồn an ủi. https://thuviensach.vn Hãy cùng thành thật: yêu và được yêu có thể đem lại cảm giác tuyệt vời và làm say đắm trái tim và trí óc của chúng ta theo những cách mà rất ít các cảm xúc khác có thể, như được miêu tả trong tập thơ tình Sonnet của người Bổ Đào Nha {Sonnets from the Portuguese) của Elizabeth Browning: Em yêu anh đến thể nào? Hãy để cân đo đếm. Em yêu anh sâu thẳm và bao la và cao vời vợi Nơi chỉ linh hồn em chạm được đến, khi không cảm giác nhân gian nào có thể Đến tận nơi tận cùng của sự tồn tại và của vẻ đẹp toàn mỹ. Đại đa số người ta kiếm tìm tinh yêu ở nhiều mức độ. Hầu như mọi người đều hạnh phúc hơn khi có nó hơn là không. Mặc dù việc được yêu đem lại các lợi ích về cảm xúc và thực tế, vì sao một số người lại có vẻ hoàn toàn cần được yêu, trong khi những người khác lại chỉ tận hưởng nó khi nó đến chứ không đặc biệt khao khát nó? Câu trả lời cho câu hỏi đó nằm ở khả năng tự yêu thương và tự chấp nhận bản thân một cách vô điều kiện của mỗi người. Và đó là nội dung của phần này. Chương 1 YÊU THƯƠNG LÀ MỘT QUÁ TRÌNH TÍCH CỰC Định kỳ xuyên suốt cuốn sách này, tôi sẽ nhắc đến sự tôn trọng tích cực vô điều kiện và sự chấp nhận. Tiến sĩ Albert Ellis, người sáng lập ra Liệu pháp Hành vi Cảm xúc Thuận lý (Rational Emotive Behavior Therapy), là một trong những người đầu tiên công khai để xướng khái niệm về tôn trọng tích cực vô điều kiện vào những năm 1950. Dù khái niệm này đã xuất hiện từ khi đó, nó vẫn không phải là yếu tố ghi sâu trong thái độ của chúng ta. Để rõ ràng hơn và để truyền đạt được tốt hơn, tôi sẽ nói rõ ý định của mình khi để cập đến những thuật ngữ này: https://thuviensach.vn Tôn trọng Tích cực Vô điều kiện (Unconditional Positive Regard): Một thái độ về bản thân hay về người khác rằng một người đáng được đối xử một cách nhân đạo và không có ác ý hay tàn nhản. Tuy có thể có các hậu quả cho hành vi của người đó, các hậu quả đó được thực hiện không mang theo ác ý hay ý muốn làm hại. Người đó đáng có được sự tôn trọng được ban cấp cho mọi con người. Một người bị bắt vì bán ma túy. Tuy bạn có thể không đồng tình với hành vi của anh ta, bạn vẫn giữ một thái độ tôn trọng tích cực vô điều kiện đối với anh ta, chẳng hạn, anh ta đáng được đối xử một cách nhân đạo. Chấp nhận (Acceptance): Sự binh thản lý trí của việc chấp nhận “người mắc lỗi chứ không phải tại lỗi” - thừa nhận toàn bộ con người của người ấy trong khi có thể không đông tình với hành vi của người ấy. Cũng tương tự như sự tôn trọng tích cực, trọng tâm được đặt vào cá nhân chứ không phải vào hành vi - chọn chấp nhận rằng ai cũng có thể mắc sai lầm. Tuy bạn có thể chấp nhận một cá nhân và duy tri một sự tôn trọng tích cực vô điều kiện đối với anh ta, điều này khác với tình yêu thương của bạn dành cho anh ta. Ví dụ, tôi có thể chấp nhận rằng Hitler là một con người - một con người với rất nhiều xáo trộn. Người ta kỳ vọng rằng xã hội, xét như một xã hội văn minh, sẽ không tự hạ thấp xuống bằng với các tiêu chuẩn của ông ta và từ đó có một sự tôn trọng tích cực, nhân văn và không mang theo thứ ác ý có rất nhiều bên trong con người ông ta. Với điều này, tôi sẽ không chọn yêu thương ông ta. Yêu thương là một quá trình tích cực. Nó bao gồm các suy nghĩ, cảm nhân và hành vi của bạn. Nó cần nhiều thời gian. Tình yêu sâu sắc lành mạnh giúp bạn tiến lên. Đó là lý do vì sao tình yêu của bạn dành cho bất kỳ một cá nhân nào có thể thay đổi một cách đột https://thuviensach.vn ngột dù hành động vượt giới hạn của cô ấy có ảnh hưởng lên bạn hay người khác hay không. Ví dụ một người bạn của bạn đang ngoại tinh. Bạn có thể chọn duy trì hay chấm dứt tình cảm bạn dành cho cô ấy đến mức nào là tùy vào việc cô ấy có ngoại tình với chồng của bạn hay không. Bạn chọn yêu thương một người đến mức độ nào và thậm chí là có tiếp tục yêu thương người đó nữa hay không còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố liên quan điểm những giới hạn hay ranh giới của tinh yêu sâu sắc lành mạnh. Vậy tình yêu thương vô điều kiện thì sao? Sự KHÔNG PHÙ HỢP CỦA TÌNH YÊU THƯƠNG VÔ Điều KIÊN Thuật ngữ “tinh yêu thương vô điều kiện” có hai ý nghĩa rất khác nhau tùy vào sự chinh xác của định nghĩa. Ý nghĩa thật sự là nghĩa đen của cụm từ: tinh yêu thương của một người là trọn vẹn và không có bất cứ điều kiện nào. Nghĩa còn lại, thích hợp hơn, chỉ sự tôn trọng tích cực vô điều kiện, sự chấp nhận, và một tình yêu thương không đổi với một số ít ngoại lệ. Nghĩa thứ hai gốm các giới hạn hay ranh giới lành mạnh kết hợp với sự sẵn lòng hỗ trợ về mặt cảm xúc, sự giúp đỡ hay cảm nhận tích cực về người kia cùng một sự chấp nhận không phán xét về người đó. Khi nhắc đến tình yêu thương vô điều kiện, tôi sẽ dùng nó theo nghĩa thuần túy nhất - thật không may, nhiều người lại cố gắng sống theo định nghĩa này với niềm tin rằng đạt được tình yêu vô điều kiện tức là họ gần với Thần thánh nhất. Khi nói về tình yêu thương vô điều kiện, tôn trọng tích cực vô điều kiện và sự chấp nhận, tôi sẽ sử dụng định nghĩa nói trên. Có một niềm tin phổ biến về khái niệm tình yêu thương vô điều kiện. Chúng ta đã được dạy xem nó như một lý tưởng để hướng đến. Về lý https://thuviensach.vn thuyết, tình yêu thương vô điều kiện bề ngoài nghe như một khái niệm tuyệt vời, rằng bạn sẽ yêu thương một người khác mà không cẩn đến điều kiện nào cả, hoàn toàn và trọn vẹn, bất kể có xảy ra chuyện gì. Nghe có vẻ tuyệt vời nếu bạn đang yêu anh chàng mắt nâu đó hay cô gái mắt xanh đó. Thật lãng mạn làm sao. Thật rộng lượng làm sao. Thật dại dột làm sao. “Dại dột ư? Vỉ sao?’ Tình yêu thương dành cho một người khác tốt hơn nên có các giới hạn. Điều này không đúng với sự tôn trọng tích cực vô điều kiện hay sự chấp nhận. Người xưa thường nói, “Hàng rào tốt tạo nên hàng xóm tốt.” 2 Bản chất của nó là chúng ta đều cần có những ranh giới rõ ràng về những gì chúng ta có thể và không thể khoan dung trong các mối quan hệ và ở mọi khía cạnh khác trong cuộc sống của mình. Hãy đối xử với tôi một cách dễ chịu, tuyệt vời, yêu thương, chu dáo, tôn trọng, và tôi sẽ yêu thương bạn. Đối xử tệ, không dịu dàng, không tôn trọng hay không chu dáo với tôi thì tôi sẽ rời di... ít ra là về mặt cảm xúc. Hãy lấy một ví dụ cực đoan hơn nhưng lại rất thực tế về một người vợ bị bạo hành. Cô ấy vào bệnh viện vì bị gãy xương hay mặt mày thầm tím. Nhân viên xã hội ở đó cố gắng khuyên giải cô ấy, và sau khi lắng nghe nhiều câu chuyện của người phụ nữ này, đã hỏi, “Sao chị không bỏ quách anh ta đi?” “Nhưng tôi yêu anh ấy” là câu trả lời của người phụ nữ này. Tình yêu có thể là một động lực cực kỳ mạnh mẽ. Việc bạn đặt ra các giới hạn về cách bạn muốn được đối xử và biết rõ ràng những giới hạn đó nằm ở đâu là rất quan trọng. Nếu bạn không biết, thì làm sao người khác có thể biết? Điều quan trọng là bạn có những ranh giới rõ ràng về những gì bạn muốn và bạn sẽ hoặc không chấp nhận điều gì. https://thuviensach.vn Yêu thương không phải là một hành động thụ động về phía bạn. Khi bạn mới phải lòng, việc yêu thương dường như khá dễ dàng, nhưng thật ra không phải vậy. Đó là một quá trình chủ động mà có thể thật sự đem lại sức sống, nhưng tình yêu không phải là thụ động và không tự nhiên xảy ra. Trong một xã hội văn minh và với một triết lý sống lành mạnh, ai cũng đều xứng đáng được tôn trọng hay được tôn trọng tích cực như một con người, nhưng khi bạn yêu một người khác, thì điều quan trọng nó là một tình yêu có điều kiện. Nếu người kia có thể đối xử với bạn như thể bạn là một tấm thảm chùi chân và bạn đáp lại bằng những yêu thương và quan tâm chu đáo, thì người kia chẳng mất gì khi đối xử tệ với bạn cả. Tôi không gợi ý rằng bạn rút lại tình yêu hay sự tử tế của mình ngay khi thấy một sự không tôn trọng nhỏ xuất hiện, nhưng tôi tin rằng có những giới hạn và chúng cần được truyền đạt đến người khác nếu bạn muốn họ tôn trọng những giới hạn đó. Bạn có thể truyền đạt thông điệp rằng: Nếu bạn đối xử tốt với tôi thi tôi sẽ yêu thương và đối xử tốt với bạn. Đối xử tệ với tôi thì tôi sẽ không dành cho bạn tình yêu thương, và nếu cẩn, tôi sẽ ra khỏi mối quan hệ. Tại sao bạn phải tiếp tục tốn công sức yêu thương một người ngược đãi bạn - về mặt thể chất, cảm xúc, lời nói, hay tinh thẩn? Tại sao bạn lại chọn yêu một người mà không đặt ra các giới hạn với người đó? Bạn sẽ không khuyên con cái bạn, anh chị em hay bạn thân của bạn làm thế, thì bạn cũng đừng làm vậy. Khi bạn chịu đựng hành vi xấu tệ của người khác, tức là bạn trực tiếp, dù trong vô thức, gửi đi một thông điệp rằng đối xử với bạn như vậy https://thuviensach.vn không sao cả. Người đó - thường chẳng suy nghĩ gì - gia ơn và tiếp tục đối xử tệ với bạn. Điều này không tốt cho họ khi họ phát triển và gia cố cho một thói quen sẽ gây tác động tiêu cực lên cuộc đời họ qua thời gian. Đây là thông điệp mà một người yêu thương một cách vô điều kiện truyền đi: “Anh đối xử với tôi như thể nào không quan trọng, tôi sẽ vẫn bày tỏ tình yêu và sự tử tế với anh.” Dáy là một vị trí không lành mạnh bởi nếu người đó đối xử tệ với bạn và bạn khuyên khích hành vi xấu đó bằng việc đáp lại một cách yêu thương, thì điều đó sẽ làm tổn thương người đó và tổn thương chính bạn. Quy tắc ngón tay cái là: hành vi nào được tưởng thưởng sẽ có xu hướng lặp lại. Vì thế, điều quan trọng là không được cổ vũ cho những hành vi xấu. Việc bạn được đối xử theo những cách bạn thích và không tưởng thưởng những người khác vì hành vi xấu của họ là thuộc trách nhiệm của bạn. Nếu người khác không tôn trọng các giới hạn của bạn, thì việc hành động để đảm bảo rằng bạn .được đối xử theo cách bạn muốn vẫn thuộc trách nhiệm của bạn. Nhìn từ bên ngoài, bạn sẽ xem việc một người vẫn hết sức yêu tôn thờ người đã lạm dụng anh/cô ấy là một thứ tình yêu “giả tạo” không lành mạnh và không có tự trọng. Nói thẳng ra, tình yêu vô điều kiện là một khái niệm thiếu chín chắn, ấu trĩ và ẩn chứa đầy nguy hiểm. Tôi thật ngạc nhiên khi có biết bao nhà tâm lý học, thi sĩ, nhạc sĩ sáng tác đã viết và truyền bá cái ý tưởng này. Nó phổ biến trong xã hội đến nỗi, trừ phi người ta nghĩ về nó, nếu không họ sẽ mang thái độ này về tình yêu suốt đời. “Nhưng tôi sẽ luôn yêu thương con mình vô điều kiện." Đối với đa số các mối quan hệ cha mẹ-con cái, điều này gần sát với sự thật nhất. Các giới hạn và sự khoan dung với hành vi của con bạn rất https://thuviensach.vn lớn. Một phần vì bạn hy vọng được tiếp tục giữ một vị thế có ảnh hưởng và có uy trước con bạn, bất kể nó bao nhiều tuổi. Nhưng thực tế là, tinh yêu thương vô điều kiện dành cho con bạn cũng không nên thật sự tồn tại. Đặt ra các giới hạn cá nhân rằng bạn sẽ khoan dung đến mức độ nào, sẽ lành mạnh với cả hai. Điều quan trọng là bạn làm một tấm gương tốt và để cho con bạn hiểu rằng bạn có các giới hạn. Hãy lấy một ví dụ khá cực đoan để làm rõ điểm này. Nếu con bạn lớn lên, đem bạn xuống tầng hầm, trói bạn xuống nền nhà và hành hung bạn suốt 10 năm - tôi đoán là một lúc nào đó trong quãng thời gian 10 năm đó tình yêu của bạn dành cho con mình sẽ tan biến. Tính cực đoan của ví dụ cho thấy rằng tất cả chúng ta thật sự có các giới hạn. Câu hỏi đặt ra là, “Các giới hạn của bạn có phải là các giới hạn lành mạnh không?" Có các ranh giới là một sự sáng suốt và đặc biệt tốt để làm gương cho con cái chúng ta. Hãy đặt nhiều tâm huyết nhất vào những lĩnh vực và những mối quan hệ đem lại lợi ích cho bạn bởi bạn không thể yêu thương tất cả mọi người. Hãy nhớ rằng tôi không ám chỉ một ý thức về “tình yêu đổng bào” mà là về một dạng tình yêu thương gần gũi, thần mật, chủ dộng. Nên hãy chọn yêu thương nồng nhiệt những người mà bạn dã chọn lựa cẩn thận, những người gần gũi với bạn nhất và đối xử với bạn một cách tuyệt vời... hãy luôn làm rõ các giới hạn của bạn. Sự PHÙ HỢP của tình yêu thương vô điều kiên Có một người đặc biệt mà tôi đề xuất bạn yêu thương vô điều kiện, luôn đối xử một cách tuyệt vời với một ý thức chấp nhận, tôn trọng, lòng trắc ẩn và không giới hạn, bất kể hành vi của anh/cô ta có thể nào. Người đó chính là BẠN. https://thuviensach.vn Tuy việc đặt ra các điều kiện cho việc yêu thương người khác là quan trọng, nhưng quan trọng hơn cả người xứng đáng được yêu thương vô điều kiện vẫn là chính bạn. Theo thói quen, chúng ta có xu hướng làm điều ngược lại. Chúng ta khoan dung với người khác, nhưng đối với bản thân lại phê phán khắc nghiệt nhất. Dưới đây là một ví dụ vui về việc chúng ta có thể tự phê phán mạnh mẽ như thế nào. Đó là một tấm “thẻ huyễn hoặc” (vanity card) theo một chuỗi hài kịch tình huống nổi tiếng: Chuck Lorre Productions tập 80 45'. MỘT BỨC THƯ NGỎ TẠ LỖI Gửi Tôi, Trong suốt những năm qua, tôi đã luồn không bằng lòng với bạn vì bạn không có đủ sức khỏe, lòng can đảm, sự vui tính, thông minh, tài hoa, đẹp trai, giàu có, không được nhiều người ngưỡng mộ, học vấn còn ít, còn quê mùa, khó gần, không đủ hòa nhã, không đủ trưởng thành, không đủ trẻ trung, không yêu thương và được yêu đủ nhiều. Tôi đã luôn khăng khăng đòi hỏi một sự hoàn hảo từ bạn và thấy rằng bạn luôn thiếu điều đó. Kết quả của nỗi ám ảnh về sự hoàn hảo này là đã khiến bạn thấy khiếp sợ sự thất bại và bị chế nhạo, tức giận trước bất kỳ một chưởng ngại nào, và cuối cùng là, không thể tận hưởng những món quà tặng dổi dào không chỉ có ở khắp quanh bạn, mà còn ở ngay trong bạn. Những điều đó sắp thay đối. Từ giờ trở đi, tôi sẽ cố hết sức dể yêu thương và chấp nhận bạn như chính con người bạn. Nhưng vì thói quen xấu thì khó bỏ, tôi sẽ bắt đầu với một điều gì đó dễ dể thôi. Từ giờ trở đi, bạn đã đủ tuổi rồi đấy. Chào thân mến, Tôi Một nguyên nhân cho việc chúng ta có xu hướng phán xét bản thân là vì chúng ta chỉ được quan sát hành vi của những người khác, nhưng chúng ta https://thuviensach.vn lại có nhiều thông tin về bản thân hơn. Chúng ta biết một cách tường tận lịch sử con người mình, những suy nghĩ, cảm xúc, động lực, hy vọng, nỗi sợ và những khao khát. Việc có được tất cả những thông tin này khiến cho việc tự phê bình trở nên không mấy khó khăn. Cùng với việc thiếu thông tin về những người khác, chúng ta dễ nhìn họ theo một cách đơn giản hơn. Chúng ta có xu hướng dành nhiều thời gian cho người khác hơn là cho bản thân mình. Kinh Thánh có câu, “Hãy yêu người lân cận như yêu mình” 3. Nếu điều này thật sự đúng, thì đa số mọi người sẽ chạy ra choảng cho hàng xóm của mình một trận tơi bời. Điều quan trọng là trở nên khoan dung, tha thứ và chấp nhận bản thân hơn. Vì sao ư? Bởi không có một lý do logic hay thực tế nào để không làm như vậy. N 3 guyên văn: Thou shaỉt love thy neighbor as thyself. Bạn thấy đấy, nếu bạn không thích hành vi của người khác, bạn có thế đẩy người đó ra khỏi cuộc đời mình. Không cần thiết phải duy trì những mối quan hệ đang kéo bạn xuống, những mối quan hệ khó chịu và không thúc đẩy bạn tiến lên trong cuộc sống. Đây là lý do vì sao bạn áp đặt các điều kiện cho các mối quan hệ trong cuộc sống của mình. Bạn không thích khí hậu ư? Hãy chuyển đi nơi khác. https://thuviensach.vn Không thích chính phủ ư? Hãy bầu cho một chính phủ khác? Không hạnh phúc trong hôn nhân ư? Thế thì hãy ly hôn ngay lập tức. Không thích công việc của mình ư? Hãy bỏ việc. Bạn có thể thay đổi hay rời bỏ bất kỳ một ai hay một thứ gì bằng một sự sáng tạo, suy nghĩ, thời gian và nỗ lực thích đáng. Nếu bạn không thích điều gì đó, hãy thay đổi. Điều duy nhất bạn không thể rời bỏ là chính bản thân mình (không tính đến chuyện tự sát, mà nói chung đó không phải là một lựa chọn hay bởi luôn có những cách để ngày mai trở nên tốt đẹp hơn). Bạn bị mắc kẹt với chính mình. Dù thích hay không. Cho nên, thích thì vẫn hơn. Hãy hình dung bạn đang ở trong một chiếc lều cắm trại nhỏ hai người. Bạn phải nghỉ qua đêm trong đó và suốt cả đêm người kia cứ nói mãi không thôi, “Cậu làm cái này sai rồi. Cậu làm rối tung hết cả lên rồi. Cậu thật kém cỏi. Cậu không thể làm đúng được một việc gì. Cậu còn nhớ có lẩn cậu đã...” Bạn hiểu ý tôi không? Đến sáng thì bạn sẽ muốn giết quách anh ta đi. Đa số con người sống cuộc đời của mình như thể họ đang sống chung với một người hay phán xét trong một túp lều hai người vậy, ngày này qua ngày khác, không ngừng nghỉ! Chẳng trách vì sao các cạm bẫy cảm xúc như trầm cảm, căng thẳng, lo âu và tức giận lại phổ biến đến thế. Với những người khác, tình yêu vô điều kiện là một khái niệm khiếm khuyết. Với bản thân, thi nó đơn giản là hợp lý. Nếu bạn không thể chạy trốn khỏi một tình huống, thì học cách thích nghi với nó là rất hợp lý. Hãy học cách chấp nhận nó và làm cho nó phù hợp với bạn. Và, hy vọng là, bạn sẽ học cách tận hưởng nó bởi bạn sẽ ở đó một thời gian dài. Điều này đúng với những người bị tù chung thân. Nếu bạn ở trong một phòng giam 1,8m X 2,7m với một người nữa, và bạn sẽ ở dó trong 30 năm tới, cuối cùng rồi bạn cùng sẽ tìm ra cách để thích nghi. Chắc chắn là thể. Bạn có tìm một cách để vừa thích nghi vừa thấy vui https://thuviensach.vn vẻ? Đó lại là một câu chuyện khác. Nếu bạn ở đó trong 30 năm, tốt nhất là bạn thử tìm một cách để tự mình thấy thoải mái. Điều đó sẽ cẩn bạn động não rất nhiều, nhưng bạn có thể làm được! Vì bạn được sinh ra là một con người không hoàn hảo, tốt nhất là bạn chấp nhận điều đó và cố gắng chấp nhận điều kiện cuộc sống này, chấp nhận cuộc sống của bạn, “bản thân” của bạn và tận hưởng sự tồn tại của mình trọn vẹn nhất. Không làm vậy thì thật vô lý. Bài học từ câu chuyện này là học cách chấp nhận và yêu thương bản thân, một cách hoàn toàn và vô điều kiện. Nếu bạn mắc sai lầm, bạn có thể nhận trách nhiệm cho những sai lầm đó, hãy học hỏi từ chúng, sửa chữa chúng và trở nên tốt hơn. Nhưng đừng vì bất cứ hoàn cảnh nào mà tự hành hạ mình. Cảm giác tội lỗi, xấu hổ, hổ thẹn là những cảm giác gần với sự bôi xấu bản thân nhất. Như Richard Bach đã viết trong cuốn Illusions (Ảo ảnh — những cuộc phiêu lưu của một Gã Cứu Thể bất đắc dĩ), “Hãy sống sao để không hổ thẹn với bất kỳ điều gì bạn làm hay nói được đưa ra công bố khắp thế giới...” Tư quan điểm tôn giáo, dường như không thể tưởng tượng nổi việc Đức Chúa tạo ra một sinh mệnh không hoàn hảo và rồi sau đó kỳ vọng là chúng ta tự ghét mình vì mình không hoàn hảo. Khi chúng ta phê phán bản thần (chứ không chỉ hành vi của mình) thì tức là chúng ta đang phê phán tác phẩm của Đức Chúa. Ai trong chúng ta cũng đều có quyển mắc sai lầm, có những sai sót trong đánh giá, hành động một cách cảm tính, phi lý, thiêu lý trí và ngốc nghếch. Chúng ta có quyển được muốn điều chúng ta muốn, thích điều chúng ta thích, nghĩ điều chúng ta nghĩ, và mơ mộng về những điều chúng ta mơ mộng. Chúng ta có quyển để chấp nhận và yêu thương https://thuviensach.vn chính mình bất kể hành vi của chúng ta có như thế nào hay bất kể người khác có tán thành hay không. Chúng ta có quyển được yêu thương chính mình mà không cần điều kiện. Đó là điều đúng đắn. Đó là điều hợp luân lý. Tự khinh thường bản thân sẽ không bao giờ mang lại cho chúng ta những điều tích cực mà tình yêu thương bản thần có thể đem lại. !"#$%$&$'%()*%+',-./%$'0.'%12.'%34%56.7 89%:,;$%()*%+',-./%1<=%1<=>? Chương 2 BẬN CÂN TÌNH YÊU ĐỂ LÀM GÌ? Chúng ta đều thích cảm giác được một người mà chúng ta quan tâm yêu thương. Gần như từ hơi thở đầu tiên, chúng ta đã luôn kiếm tim tình yêu thương. Điều quan trọng là cha mẹ bạn yêu thương bạn khi bạn còn nhó - nếu không thì bạn có thể gặp vấn đề lớn. Việc giành lấy tình yêu và tinh bạn từ những đứa trẻ khác cho phép bạn phát triển các kỹ năng xã hội và giữa các cá thể với nhau. Khi trưởng thành, việc giành lấy tình yêu và sự chấp nhận đem lại cho bạn sự thoải mái, sự ủng hộ, sự giúp đỡ và một loạt những lợi thể khác, từ chuyện tình dục với người bạn tình cho đến sự thăng tiến trong công việc. Từ những ngày tháng đầu đời chúng ta đã bị tấn công tới tấp bởi những quan niệm về tình yêu và về việc chúng ta cấn nó đến nhường nào, đòi hỏi hay khao khát nó ra sao. Thật không may, việc nuôi dưỡng, ấp ủ một “nhu cầu yêu thương” trong con trẻ là điều mà xã hội làm được khá tốt. Truyền hình, thứ chiếm hầu hết việc giáo dục cho con cái chúng ta, phát đi những quảng cáo gợi ý mãnh liệt rằng, “Hãy mua các sản phẩm của https://thuviensach.vn chúng tôi nếu bạn muốn được yêu thương và được chấp nhận. Con người bạn vẫn chưa đủ tốt đẹp.” Ở một bữa tiệc, bạn phải uống loại bia của hãng đó, mặc áo của hãng đó và chiếc quần jeans hàng hiệu đó. Bạn đơn giản là chưa đủ tốt đẹp trừ phi bạn có kiểu tóc mốt nhất, dùng loại lăn nách 7 ngày đó, nhuộm da nâu và dùng loại kem đánh rằng “làm trắng cực mạnh, cạo-bay-lớp- men rằng”. Thông điệp thật ra không quá khó nhận thấy. Vấn để là bởi nó quá thường thấy và ở khắp mọi nơi, đến mức chúng ta đã bỏ qua tính nguy hại, tính hủy hoại, tính âm ỉ của nó: “Bạn cẩn tinh yêu thương và sự chấp nhận của người khác. Để có được nó, bạn cẩn các sản phẩm của chúng tôi.” Khi còn nhỏ, chúng ta phát triển thế giới quan qua việc quan sát người khác. Trong thầm tâm nhiều bậc cha mẹ luôn khao khát một nhu cẩu yêu thương, và chính điều đó lại được truyền lại cho con cái họ một cách tự nhiên. “Bố và mẹ có một nhu cầu yêu thương. Nó chắc phải khá quan trọng. Mình nghĩ là mình cũng phải cẩn nó. Con cái chứng kiến cha mẹ bực bội khi họ không có được điều họ muốn. Các cạm bẫy cảm xúc như tức giận, lo âu, trầm cảm, và ghen tức là thường thấy và liên quan đến những người không nhận được tình yêu mà họ nghĩ là họ cán. Những thông điệp này gần như hiện hữu ở khắp nơi từ các bộ phim, các tiểu thuyết rẻ tiến cho đến những “bản tình ca”. Ước tính có 87% các bài hát là về tình yêu và các mối quan hệ. Trong những bài hát này, 92% có lời diễn tả các dạng tình yêu hay các mối quan hệ không lành mạnh. Hãy nghe bất kỳ một bản tình ca nổi tiếng nào và https://thuviensach.vn bạn chắc chắn sẽ thấy những ca từ diễn tả những ý sau đây. (Trong ngoặc đơn là nghĩa tương đương lành mạnh.) Em không thể sống thiếu anh. (Em có thể sống thiếu anh nhưng rất thích được bầu bạn với anh) Em là tất cả với anh. (Anh là tất cả với anh, nhưng em nâng cao chất lượng cuộc sống của anh.) Không có em, anh chẳng là gì cả. (Anh trân trọng bản thân anh dù có em hay không.) Em cần tình yêu của anh. (Em muốn tình yêu của anh nhưng không đòi hỏi phải có nỏ.) Anh không thể hạnh phúc nếu thiếu tình yêu của em. (Anh có thể hạnh phúc mà không có tình yêu của em, nhưng anh thích có nó.) Anh cần em bên anh. (Anh muốn em bên anh.) Khi anh buồn, em cũng thấy đau lòng. (Em muốn làm chỗ dựa cho anh khi anh buồn nhưng em vẫn sẽ hạnh phúc.) Bằng cách nào đó chúng ta đã phát triển một thái độ rằng “Em cần tình yêu của anh và không thể sống thiếu anh,” là lãng mạn, thay vì xem đó là một sự níu kéo, thiếu thốn và đơn giản là không lành mạnh. Dường như với tôi, nếu có ai đó cẩn tình yêu của tôi, tức là tôi đã bị rơi vào bẫy rồi. Nếu tôi không cho họ điều họ cẩn, tôi sẽ mang tiếng đóng vai kẻ xấu. Dưới đây là một ví dụ về một biểu hiện lãng mạn lành mạnh và độc đáo về tình yêu: https://thuviensach.vn “Em muốn có anh trong cuộc đời. Em không cần anh nhưng thấy rằng anh đem lại chất lượng và giá trị cho cuộc sống của em. Anh là người mà em tự nguyện được ở bên. Anh hấp dẫn em và đã giành được trái tim em. Em yêu anh và muốn mời anh cùng đi với em đến suốt cuộc đời. Em sê luôn hạnh phúc, nhưng em sẽ hạnh phúc hơn nếu anh ở bên em.” Liệu tôi sẽ cảm thấy khổ sở vi cô ấy không cẩn tôi hay tình yêu của tôi? Không một chút nào. Đây là một ví dụ về một biểu hiện lành mạnh của tình yêu và, ngày càng nhiều người cho rằng, đó là một biểu hiện lành mạnh của sự lãng mạn. Vì sao? Bởi không có lời ca tụng nào cho việc có một ai đó cần đến tình yêu của bạn cả. Tình yêu dó có thế là của bất kỳ ai. Bạn chỉ là con ruổi bị mắc vào mạng nhện. Họ chỉ nghĩ rằng họ cần được yêu và bạn thì tinh cờ xuất hiện và không đúng lúc đúng chỏ. “Nhưng chẳng phải chúng ta ai cũng đều cần tình yêu hay sao?" Khi tôi nói về sự cần tình yêu, tôi đang nói đến người lớn chư không phải trẻ nhỏ. Trước đây có một nghiên cứu được thực hiện rất sơ sài kết luận rằng, nếu trẻ em không có được tình yêu thương, chúng sẽ chết. Đây là một câu chuyện hoang đường tệ hại. Điều có xu hướng xảy ra là đứa trẻ lớn lên với đủ mọi loại vấn đề vẽ cảm xúc, về mối quan hệ và xã hội, nhưng chúng không chết. Để một đứa trẻ lớn lên mạnh khỏe về cảm xúc, thì sự biểu hiện yêu thương và chăm sóc cùng với các dạng yêu thương thể chất là gần như bắt buộc. Cho nên khi tôi đề cập đến “nhu cầu yêu thương” là tôi đang nói đến đối tượng người lớn chứ KHÔNG PHẢI trẻ nhỏ. https://thuviensach.vn Trẻ em không có khả nâng tổ chức tư tưởng hợp lý như người lớn để có được sự kiểm soát cảm xúc nhiều hơn. Nhu cầu bức bách cẩn có tình yêu thương và sự chấp nhận đã thấm sâu trong mỗi chúng ta từ khi mới chào đời, đến nỗi nếu có ai đó chưa từng đ au khổ vì bị chối từ thì quả thực hiếm có. Một người hoàn toàn tích cực, một lúc nào đó, cũng sẽ cảm thấy không vui, tiếc nuối, buồn rầu và đau buồn trước sự mất mát của một tình yêu mà họ rất muốn có. Trên thực tê, ngay cả những người tích cực nhất ngày nay cũng bị rơi vào một sự đau khổ lớn ở một điểm nào đó nếu người vợ hoặc chồng rời bỏ họ, con cái căm ghét họ, cha mẹ chối bỏ họ, bạn bè không muốn nói chuyện với họ, họ bị đuổi việc, hay bị con chó tè vào chân. Có một lằn ranh với hầu hết mọi người, và khi vượt qua nó, họ sẽ rơi vào đau khổ. Mức độ lành mạnh về cảm xúc của bạn ở khía cạnh này tỉ lệ với mức độ bị chối từ hay thất vọng mà bạn có thể chịu đựng được mà không bị rơi vào đau khổ. Bạn sẽ có thể cảm thấy nỗi buồn phiền - đây là một phản ứng lành mạnh trước sự mất mát, nhưng các cạm bẫy cảm xúc như lo âu, tức giận, ghen tức hay trầm cảm thì không. Nếu hôm nay tất cả những người bạn biết đều chối bỏ bạn, và bạn bị tẩy chay khỏi xã hội, thì bạn có tránh được cảm giác đau khổ và vẫn giữ được cảm xúc lành mạnh không? Nếu không, bạn nằm trong số 99,9% tất cả mọi người. Nên vấn để đặt ra là, “Vì sao bạn cẩn được yêu thương?” 1) Chúng ta biết rằng bạn không cần được yêu thương (vì bạn là người lớn mà) để thấy hạnh phúc. Nhiều người hạnh phúc trước khi họ gặp người yêu của họ và khi người đó rời đi, họ rơi vào trầm cảm mạnh mẽ với ý nghĩ rằng https://thuviensach.vn họ sẽ không bao giờ còn hạnh phúc lại được nữa. Họ đã hạnh phúc trước khi gặp người đó, họ có thể hạnh phúc trở lại được mà. 2) Để cảm thấy bản thân tốt đẹp ư? Không. Cảm giác bản thân tốt đẹp nên đến từ chính bạn chứ không phải đến từ một ai đó khác. Nếu tình yêu dành cho bản thân bạn phụ thuộc vào một người khác, đó không phải là yêu thương-bản thân mà là yêu thương-người khác. Hy vọng là, bạn đã yêu “bản thân” và sự hiện hữu của mình trước khi bạn gặp người kia, sao không phải là bây giờ chứ nhỉ? 3) Để thành cồng trong cuộc sống? Có thể một lúc nào đó bạn cần đến sự giúp đỡ của người khác để đạt được hoặc hoàn thành những phần việc nào dó, nhưng thực ra bạn cần đến sự giúp đỡ của họ chứ không nhất thiết là tình yêu thương của họ. Nên vì sao bạn lại cần đến tinh yêu từ người khác? Câu trả lời là bạn không cần. Bạn có thể muốn có nó. Bạn có thể khao khát có nó. Bạn có thể cảm thấy rất tuyệt khi biết rằng người mà bạn yêu cũng yêu bạn, nhưng bạn không cần nó. Bạn không chết nếu thiếu nó. Tuy nó có thể mang lại chất lượng và sự mãn nguyện hơn cho cuộc sống, nhưng nó không phải diêu thiết yếu. Nói một cách đơn giản, bạn cần điều bạn cần nhưng bạn không cẩn điều bạn muốn. Được yêu thương là một điều bạn mong muốn, một sự ưa thích, một niềm vui, chứ nó không phải là một nhu cầu. Trên thực tế, không có “món quà” cảm xúc nào cho việc được yêu thương cả. Bạn sẽ thấy điều này đúng khi có ai đó thích bạn mà bạn không thích. Các món quà chỉ tồn tại nếu bạn chủ động trao đi tinh yêu thương trước. https://thuviensach.vn Lợi ích thực sự nằm trong việc chủ động yêu thương, chứ không phải ở việc dược yêu thương. Những người duy nhất bị rơi vào khổ đau do không được yêu thương là những người không biết yêu thương bản thân mình. Tình yêu của những người khác trấn an họ rằng họ vẫn ổn. Tình yêu của người khác giúp giữ cho bí mật sâu thẳm đen tối nhất của họ không bị lộ diện: rằng họ thật ra là vô giá trị - nhưng nếu có ai đó yêu họ thi có thể điều này sẽ không đúng. Giả sử nếu tôi nói với bạn rằng tuần trước tôi đã nhờ 10.000 người yêu bạn ngày hôm nay? Cuộc sống của bạn có gì thay đổi không? Không. Có người yêu bạn cũng chẳng đem lại cho bạn điều gì giá trị. Chỉ khi bạn yêu họ thì mới đáng nói. Nguyên tắc vàng của tinh yêu là: “Hãy yêu người khác theo cách bạn muốn họ yêu minh.” Những người tin rằng họ cần tình yêu lại có một phiên bản ngược lại của nguyên tắc vàng này: “Nếu tôi yêu bạn, thì tốt nhất là bạn phải yêu tôi.” Trọng tâm đã thay đổi và giờ đây họ tập trung vào việc nhận được tinh yêu thương chứ không phải cho đi tinh yêu thương nữa. Cách tốt nhất để tránh việc nhận tình yêu là cho người khác thấy rằng bạn, không nghi ngờ gi, hoàn toàn cẩn, phải có và khao khát được yêu thương. Không ai cần, muốn, hay khao khát một người thiếu thến tinh cảm trong cuộc đời minh cả. Bạn có trách nhiệm trao cho mình thứ tình yêu mà bạn muốn có, chứ không phải một ai đó khác. Nếu bạn không trao tình yêu cho bạn, việc gì người khác phải làm thế chứ? Bởi vậy giải pháp rất đơn giản, hãy đối xử với mình bằng toàn bộ tình yêu thương, sự ân cẩn chu đáo, sự dịu dàng mà bạn muốn được nhận từ người khác. https://thuviensach.vn Hãy làm gương cho họ về cách mà bạn muốn được đối xử bằng cách đối xử với mình theo cách đó trước. Những người khác có thể không phải lúc nào cũng ở bên bạn đế cho bạn tình yêu thương và vì bạn vẫn ở đó, bạn sẽ có thể luôn tự yêu thương mình. “Lợi ích lớn nhát của bạn đến từ việc yêu thương chứ không phải từ việc được yêu " Chương 3 Sự TÔN TRỌNG BẢN THÂN VÀ Sự ÍCH KỶ Có nhiều ý niệm về sự đánh giá thấp bản thân mà chúng ta đã được dạy từ nhỏ, như “hãy khiêm tốn,” được định nghĩ trong cuốn Từ điển Tiếng Anh The American Heritage là: Thể hiện qua sự nhu mì hay nhún nhường trong cử chỉ, thái độ, hoặc tinh thần; đặt xuất thân, năng lực, hay địa vị của minh ở vị trí thấp; không phô trương hoặc tỏ ra tâm thường. Vi sao mà sự nhún nhường thấp kém lại được xem là một phẩm chất tốt? Vì sao chúng ta không được phép tự tin nói về những thành tựu của mình? Bởi chúng ta được dạy rằng như vậy là kiêu ngạo, là khoe khoang. Dù đúng là sự thật, nhưng cũng không được làm như thế. Chúng ta có xu hướng trở nên cực đoan thái quá. Nếu bạn không khiêm tốn, bạn là người kiêu ngạo hoặc là người khoe khoang. Nhưng có một vị trí dáng trân trọng, lành mạnh mà người ta có thể thể hiện ra. Một quan niệm khác về những cực đoan mà chúng ta được dạy từ nhỏ rằng bạn hoặc là người luôn nghĩ đến người khác hoặc là người ích kỷ. Bạn hoặc cho đi hoặc thu càng nhiều lợi ích về mình cảng tốt. Một lẩn https://thuviensach.vn nữa, có một vị trí lành mạnh nằm ở giữa: đó là sự tôn trọng bản thân (self-interest). Tôn trọng bản thân khác với sự ích kỷ ở chỗ, sự tôn trọng bản thần thể hiện những gì bạn nghĩ, cảm nhận, và cư xử theo những cách giúp bạn thực hiện được mục tiêu của mình mà không nhất thiết gây trở ngại cho người khác. Khi bạn hành động theo cách tôn trọng bản thân, đối nghịch với sự ích kỷ, tức là bạn có cân nhắc đến những cảm nhận, những mong muốn và những khao khát của đối phương. Nếu bạn không làm vậy, cũng dễ hiểu nếu đối phương không thỏa hiệp với bạn và cuộc sống của bạn đột nhiên trở nên khó khăn hơn. Hãy lấy ví dụ từ các mối quan hệ thân thiết: Vì sao mà người vợ/chồng của bạn lại phải ở bên một người không quan tâm đến cảm nhận của họ? Nếu một trong các mục tiêu của bạn là chia sẻ cuộc sống với người bạn đời mà bạn chọn, thì việc bạn quan tâm đến cảm giác của họ là lợi ích lớn nhất của bạn, dù việc đó không có nghĩa là bạn phải đánh đổi các cảm giác của mình. Mặt khác, sự ích kỷ là sự Trông đợi mọi việc được theo như ý mình mà khổng có sự thỏa hiệp, sự góp sức hay sự quan tâm đến cảm giác và mong muốn của người khác. Những người ích kỷ phải chịu một số phận là thực hiện các mục tiêu của mình một cách khó khăn, cuối cùng là thu được ít hơn từ cuộc sống so với những người biết tôn trọng bản thần. Nếu bạn trả lời cho câu hỏi “Vì sao chúng ta đi làm?” bằng câu “Để trả các hóa đơn”, thì tôi nghĩ rằng bạn có thể thiếu sự tôn trọng bản thân. Câu trả lời này ám chỉ rằng bạn làm việc Để phục vụ các chủ nợ của mình. Người biết tôn trọng bản thân có thể sẽ trả lời là, “Để duy trì tiêu chuẩn cuộc sống của tồi.” Tuy cả hai đều thu được kết quả như nhau - trả được các hóa đơn, nhưng mỗi người tiếp cận câu hỏi từ một lập trường triết lý khác nhau. Còn về mặt các mối quan hệ, người chồng có thể gửi cho người vợ một bó hoa. https://thuviensach.vn Đó có phải là sự tôn trọng bản thân? Hẳn nhiên rồi! Mục đích của anh ta là có một mối quan hệ gắn kết bển chặt, anh ta có lợi khi “tặng quà” để đạt được mục tiêu của mình. Điều này giúp phát triển tình huống đôi bên cùng có lợi, trong đó người vợ cũng thu được lợi ích như anh ta. Ngược lại, người vợ cũng sẽ có lợi khi khuyến khích những cử chỉ yêu thương như vậy bằng một phản hồi khiến anh ta hài lòng. Cư xử bằng tình yêu thương và sự tử tế với một phân động lực của bạn từ sự tôn trọng bản thân không phải là ích kỷ mà là một thái độ trưởng thành trước cuộc sống. Nhìn chung, tôi đang nói tới những sự cho đi kiên định, chứ không nói đến những việc làm từ thiện hay giúp đỡ người khác trong lúc đau buồn tạm thời. Bạn sẽ không tiếp tục làm việc nếu không nhận dược tiến lương, và tuy bạn có thể ở lại muộn không lương để giúp một người đổng nghiệp, bạn sẽ không làm thế mỗi ngày nhiều năm trời. Bạn sẽ không bảo con gái bạn nhận lời yêu và từ bỏ các mục tiêu của mình để anh chàng đó có thể thành cồng hơn trong cuộc sống. Ngoài ra, nếu bạn không quan tâm đến các mục tiêu của mình trong cuộc sống, thì việc gì người khác lại phải quan tâm đến cuộc sống của bạn thay bạn chứ? Để cỏ được nhiều niềm hạnh phúc hơn và thu được nhiều điều bạn muốn từ cuộc sống hơn, hãy học cách hành động và phản hổi với người khác và với các tình huống theo cách làm tăng khả năng bạn đạt được một cuộc sống hạnh phúc, hòa hợp, và mãn nguyện. Bí quyết là học cách tôn trọng bản thân mà không ích kỷ. Để có được sự tôn trọng lành mạnh dành cho bản thân, trước hết bạn hãy tin tưởng vào chính mình. Sẽ là một điều sáng suốt khi nghĩ mình là một người tốt. Hãy chấp nhận con người mình với tất cả những thế mạnh và điểm yếu. Nhưng hãy cố gắng thay đổi những gì bạn không thích và nâng cao những phẩm chất mà bạn thích ở bản thân. Hãy nhớ rằng bạn có quyển được là chính mình và được thích chính mình. https://thuviensach.vn Thật sự tôn trọng bản thân có nghĩa là có thể tự chăm lo cho bản thân mà không gây tổn hại đến người khác. Để làm được điều đó, tất cả những gì mà một người tin tưởng đều phải tương đẳng với nhau, mà điều này gân như là không thê nếu không có sự tự chiêm nghiệm và suy xét. Trong những năm 1970, “Thế hệ Tôi4” phát triển mạnh. Tôi nghĩ rằng thông điệp căn bản đã bị mất đi và bị nhầm lẫn với khái niệm ích kỷ. Nhiều người cố gắng tôn trọng bản thân nhiều hơn bằng cách chịu trách nhiệm và tự đưa ra các quyết định cho mình. Điều này tốt, nhưng nhiều người không nhìn được xa hơn các quyết định của mình và cuộc sống của mình. Nhiều người không đếm xỉa đến cảm giác của người khác và những phép lịch sự tối thiểu giúp cho việc tiếp xúc giữa con người với nhau dễ chịu. Bằng cách đứng sau bức tường kính mờ đục của sự ích kỷ, tuyên bố rằng đó là sự tôn trọng bản thân, nhiều người đã không đếm xỉa đến những tác động mà các quyết định của họ gây ra cho người khác. Cố gắng phấn đấu để thu được nhiều hơn từ cuộc sống là trách nhiệm của mỗi người trong chúng ta. Nhưng tồi không đồng ý với những người có được thành công bằng cách giẫm đạp lên người khác. Việc đạt được thì tốt. Nhưng đạt được bằng cách đánh đổi người khác một cách không cẩn thiết là vấn đế về đạo đức. Chứng tự si, cũng giống như sự ích kỷ, là một sự bù trừ quá mức cho sự thiêu vắng lòng tự ái ( self-love) cơ bản. lời của Erich Fromm trong cuốn Escape from freedom (Trốn thoát tự do). N 4 guyên văn: Me Generation. Ở Mỹ đây là một thuật ngữ dùng để chì thế hệ thời bùng nổ dân số và đặc điểm tập trung vào bản thân của nhiều người. (ND) https://thuviensach.vn Một điều hiển nhiên là sự tôn trọng xã hội hát nguồn từ lòng tự ái. Lòng tự ái (và do đó cũng chính là sự tôn trọng bản thân) được hợp nhất với sự tôn trọng xã hội. Bạn chọn không lái xe khi đang say rượu vì hai lý do: 1) Bạn biết yêu thương bản thân mình, khổng muốn gây trở ngại cho sức khỏe hay tương lai của mình và 2) bạn không muốn gầy hại cho người khác. Thật ra, mọi sự tôn trọng bản thần đều chứa đựng sự tôn trọng xã hội ở một chừng mực nào đó, giúp thúc dẩy những mối quan tâm và những điều bạn tin tưởng. Bạn có thể chọn không vứt rác bừa bãi, không phải vỉ hành động đó không đẹp mà bởi nó không thúc đẩy nền văn hoá mà bạn muốn sống trong đó hoặc bởi nó sẽ gây ra các mức thuế cao hơn. Bạn cũng có thể bị phạt tiền hoặc nó sẽ mở tiền lệ cho một loại hành vi mà bạn không muốn người khác làm theo. Theo định nghĩa, sự tôn trọng bản thần bao gồm sự tôn trọng xã hội. Nhưng sự ích kỷ thì không. Sự tôn trọng bản thân thì nhìn vào các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn. Sự ích kỷ có phạm vi nhỏ hẹp và vì thế thường gây trở ngại cho mục tiêu dài hạn chính của một người: đó là có được niềm hạnh phúc. Dù bạn theo triết lý tôn trọng bản thân vì lý do nhân từ hay chỉ đơn giản là tự tiến bộ, khái niệm này đem lại lợi ích cho cả bạn và xã hội. Bảng sau đây so sánh sự khác biệt giữa sự tôn trọng bản thần và sự ích kỷ. TÔN TRỌNG BẢN THÂN ÍCH KỶ https://thuviensach.vn bắt dầu từ những điều tôi muốn điểm đến cuối cùng cho mọi mục tiêu của tôi là đạt được những điều tôi "cần" thận trọng chín chắn phàn ứng bốc đổng hành động cân bằng giữa thực bóp méo sự thật và khăng khăng tế và các mục tiêu cá nhân nài ép một cách trẻ con hưởng đến sự trưởng thành cá tự cho mình là trung tâm nhân và tinh thần hòa hợp với sự tôn trọng xã hội không có kết nổi vối sự tôn trọng xã hội Chúng ta biết rằng cái triết lý cho đi-nhận lại không có tác dụng. Điều quan trọng là, nếu chúng ta muốn có những mối quan hệ hợp luân thường đạo lý với những người khác và với bản thân thi chúng ta phải biết quan tâm đến xã hội, ân cần chu đáo, tốt bụng, niềm nở và có lòng trắc ẩn đối với những mong muốn, khao khát và mối quan tâm của người khác. Điều quan trọng là cần suy xét xem các quyết định của chúng ta sẽ có ảnh hưởng như thế nào lên người bạn đời, bạn bè, người quen, và xã hội. Giống như một viên sỏi khi rơi xuống nước, các gợn sóng nước sẽ lan từ sự tôn trọng bản thân ra sự tôn trọng xã hội. Một số người gần như hoàn toàn hướng đến người khác và cho đi tất cả những gì họ có. Một số người thi gần như hoàn toàn tự lực, không tin tưởng hay không cho người khác bước vào cuộc đời họ để giúp đỡ. Nhà https://thuviensach.vn sáng lập phong trào Humanistic những năm 1970, Abraham Maslow, tin rằng trạng thái lý tưởng là trạng thái phụ thuộc lẫn nhau: sự cho và nhận qua lại, sự sẻ chia và tin cậy. Điều này cẩn đến một ý thức về bản thân mạnh mẽ, sự ổn định về cảm xúc và niềm mong muốn mãnh liệt được mạo hiểm gắn bó thân mật. Chương 4 LÀM VIỆC TỐT ĐEM LẠI CẢM GIÁC HẠNH PHÚC Đ iều quan trọng là hiểu được rằng khi chúng ta suy nghĩ và ứng xử theo những cách đầy yêu thương, nó giúp cho chính những cảm giác yêu thương tốt đẹp của chúng ta được tăng lên. Hãy nhớ lại lời Leo Tolstoy viết trong cuốn Chiến tranh và hòa bình, “Chúng ta không yêu người vì những điều tốt đẹp họ làm cho chúng ta, mà bởi những điều tốt đẹp chúng ta làm cho họ.” Khi chúng ta làm những điều tốt đẹp cho người khác điều đó khích lệ chúng ta đặt suy nghĩ vào đúng chỗ. Điều này giúp chúng ta cảm thấy tốt đẹp và hạnh phúc. Thái độ này cùng hành động yêu thương và cho đi trở thành một điều nhận được đối với chúng ta và đối với đối phương. Năm 1957, Leon Festinger, nhà tâm lý học và là nhà nghiên cứu, giải thích một học thuyết có liên quan đến sự biện minh nỗ lực. Ông tin rằng khi một người càng bó nhiều công sức để đạt được một mục tiêu cụ thể, người đó càng trân trọng mục tiêu đó. Sẽ là vô nghĩa khi tin rằng: “Rồi đi làm việc vất vả để có được X và X chăng có chút giá trị gì". Trên thực tế, nghiên cứu là sự mở rộng của điều này: khi chúng ta thực hiện các nhiệm vụ khó khăn cho những người khó tính, chúng ta thường dễ biện minh cho các hành động của mình nhiều nhất. Biện minh nỗ lực sẽ giúp giải thích phấn nào trường hợp người vợ bị ngược đãi vừa nhắc đến và giúp chúng ta hiểu thêm vê sự yêu thương và làm thế nào để https://thuviensach.vn yêu thương bản thân nhiều hơn. Một tình huống thường gặp hơn là khi một người vợ bị người chổng nghiện rượu đối xử tệ. Khi được hỏi, “Sao chị không bỏ quách anh ta đi?” Cô ấy nói, “Nhưng tôi yêu anh ấy.” Mặc dù chuyện này có nhiều phức tạp, sự “biện minh nỗ lực” đóng một vai trò quan trọng. Nếu người vợ, qua những nỗ lực tỏ ra cao thượng của mình, là phục tùng và tích cực cho đi những món quà, tỏ ra lãng mạn và nói chung, phục vụ cho anh ta, thì điều này cũng sẽ không nhất thiết khiến anh ta yêu cô ấy nhiều hơn. Dù việc đó sẽ giúp cô ấy yêu anh ta hơn. Cô ấy càng nỗ lực trong mối 1. Biện minh nỗ lực (Effort justification): Là một ý tưởng và mô hình trong tâm lý học xã hội bắt nguồn từ lý thuyết về xung đột nhận thức (cognitive dissonance) của Festinger. Biện minh nổ lực là xu hướng của một người nhảm trao một giá trị lớn hơn (lớn hơn giá trị khách quan) cho một thành quả má họ phải nỗ lực để đạt được hoặc vươn tới được. (ND) quan hệ thì sẽ càng biện minh cho nỗ lực đó và càng khao khát mục tiêu của mình hơn: là anh ta. Cách anh ta đối xử với cô ấy sẽ không sánh được với niềm tin của cô ấy rằng anh ấy là một người tuyệt vời. Sau đó, cô ấy có khả năng sẽ bảo vệ và biện minh cho những ứng xử của anh ta: “Anh ấy mệt.” “Công việc của anh ấy căng thẳng.” “Anh ấy không CỐ ý. Khi đối xử tệ với cô ấy, anh ta cần biện minh cho hành vi của mình bên trong. ít có khả năng anh ta sẽ tự chê trách bởi lòng tự trọng luôn chống lại sự thay đổi. Thay vào đó, anh ta chê trách vợ mình, “Cô ta đáng bị như thế bởi cô ta là người đến sau” hay “Cô ta chẳng để ý đâu” hay “Cô ta không hiểu con người tôi” hay một lời giải thích hợp lý hóa nào đó. Anh ta càng chê bai cô ấy và cách ứng xử https://thuviensach.vn của cô ấy, thì tình yêu của anh ta dành cho cô ấy càng ít đi. Khi sự tán dương giảm và sự chê bai tăng lên, thì cô ấy lại càng bỏ ra nhiều nỗ lực để làm hài lòng anh ta. Tinh yêu và sự khao khát của cô ấy dành cho anh ta do đó sẽ tăng lên vì sẽ thật khó hiểu khi thể hiện nhiều nỗ lực đến thế cho một kẻ “không ra gì”, nên hẳn là sâu bên trong anh ta phải là một người tốt. Nói một cách ngắn gọn, điêu này trở thành một vòng xoáy tiêu cực, tự tạo động lực cho mình. Chẳng hạn, khi một người nói rằng, “tôi không phải là người lãng mạn bởi tôi đang không yêu ai cả”, điều đó có thể là sai. Có thể điều ngược lại mới đúng; nguyên nhân để người ta cho đi, chu đáo và lãng mạn là tình yêu. Sự biện minh nỗ lực là quan trọng để hiểu được lĩnh vực này và việc áp dụng nó trong thực tế là điều rõ ràng. Dồn tâm huyết vào một mối quan hệ, vẫn duy trì sự linh hoạt với các ý tưởng mới (mà một lần nữa đòi hỏi sự nỗ lực) và giảm đi những phê phán sẽ là một phần của công thức duy trì tình yêu. Theo sau đó, cũng quan trọng không kém, là người bạn dời phản hồi bạn theo những cách có nỗ lực, để anh/ cô ta cũng sẽ duy trì được tình yêu với bạn. Hãy nhớ rằng, chúng ta có xu hướng trân trọng những gì chúng ta bỏ ra nhiều công sức nhất. Giờ đây khi bạn đã hiểu về khái niệm biện minh nỗ lực, bạn có thể áp dụng nó với bản thân. Một trong những thất bại lớn nhất trong cuộc sống là chúng ta có xu hướng đặt người khác lên trước. Con cái. Công việc. Việc nhà. Các hóa đơn. Chồng hoặc vợ. Bạn bè. Và nếu còn thời gian - mà chúng ta gần như chắc chắn biết là sẽ không còn - thì bạn có thể dành cho mình. Nhìn chung, nếu bạn là một người như vậy, bạn gần như đặt tất cả mọi người và mọi thư lên trước bản thân mình. Nếu bạn nỗ lực nhiều như vậy vì người khác và nỗ lực rất ít vì bản thân, thì thông điệp rõ ràng ở đây là gì? Bạn không xứng đáng. Sự biện minh nỗ lực nhảy vào và cuối https://thuviensach.vn cùng là bạn coi trọng những lĩnh vực khác của cuộc sống bạn hơn là trân trọng bản thân bạn. Thông điệp là rõ ràng. Để yêu thương bản thân và trân trọng chính sự tồn tại của mình hơn, hãy dành nhiều công sức cho chính mình, cho những điều bạn muốn và những điều bạn hằng khát khao. Hãy làm những điều tuyệt vời cho bản thân. Hãy đối xử với bản thân như cách mà bạn sẽ đối xử với một người mà bạn yêu mến. Hãy đối xử với mình như cách bạn sẽ đối xử với người mà bạn yêu cực kỳ say đắm. Hãy thưởng thức thời gian bạn dành cho mình và thật sự tận hưởng mọi phút giầy mà bạn dành cho con người tuyệt vời này: chính bạn! Bạn là quan trọng Người xưa nói rằng, “Hãy lưu tâm đến những gì mắt thấy hơn những gì tai nghe.” Lời nói là rẻ tiền. Hãy để ý đến những gì người ta làm, chứ không phải những điều họ nói. Nếu bạn có thể quan sát cách người khác đối xử với bản thân trong một năm, bạn sẽ gần như có thể kết luận được rằng họ không trân trọng hoặc rất ít trân trọng sự hạnh phúc, các mục tiêu hay mong muốn của chính mình. Họ tự đặt mình xuống cuối danh sách. Nếu chúng ta dành nhiều công sức nhất vào những lĩnh vực quan trọng nhất đối với mình, thì vì sao chúng ta lại nằm ở tận cuối danh sách đó? Có lần tôi hỏi một thân chủ đang đánh giá rất thấp bản thân, “Vì sao chị lại mua những món quà?” Cô ấy trả lời rằng cô ấy mua quà cho những người cô ấy trân trọng nhất và những người có ý nghĩa nhất đối với cô ấy. Cô muốn thấy họ vui và muốn bày tỏ sự cảm kích việc có họ trong cuộc đời cô ấy. Cô ấy cũng nói rằng, cô ấy có xu hướng đặt nhiều tâm tư và tiền của vào những món quà dành cho họ. https://thuviensach.vn Tôi hỏi cô ấy đã mua gì cho chống vào dịp Giáng sinh. Cô ấy nói rằng đã mua một chiếc gối lông ngỏng hiệu Hutteritc Down đắt tiến. Khi tồi hỏi thế cô ấy dã mua tặng minh cái gì, cô ấy nói đó là một chiếc gối loại rẻ tiên bán ở một buổi bán đổ cũ dọn kho. Thông điệp ở dây thật rõ như pha lê. Một số người có xu hướng nghĩ rằng điều này là ít quan trọng. Không phải vậy đâu! Chúng ta tự tuyên bố với mình, trong tiềm thức hoặc một cách gián tiếp, mỏi khi chúng ta bỏ qua cơ hội được đối xử một cách tuyệt vời với bản thân, là: “Mình không xứng đáng được như thế.” Hãy hình dung bạn có một cặp song sinh. Hôm đó là sinh nhật của chúng và bạn mua cho một đứa một chiếc xe đạp mới cùng nhiều món quà khác. Đứa kia thi bạn mua cho một đôi tất. Tuy rằng bạn nói bạn yêu cả hai đứa như nhau, liệu đứa nhận được quà là đôi tất có cảm thấy bạn yêu chúng như nhau không? Không. Tất nhiên là không. Thái độ ứng xử của chúng ta nói lên rất nhiều điều. Từ vị trí người đứng ngoài quan sát thái độ hành vi của bạn, chúng tôi có thể, bằng một sự chính xác hợp lý, xác định được ai là người quan trọng nhất trong cuộc đời bạn. Hành vi của bạn có nói một cách dõng dạc: LÀ TÔI? Nếu không phải, đã đến lúc bạn cân nhắc lại thái độ hành vi của mình đối với bản thần. Tôi khuyến khích bạn có một cuộc tình thẩm lặng với chính mình. Bạn không cấn phải chặn đường những người ngoài kia để nói cho họ biết rằng bạn yêu chính mình. Tôi không gợi ý bạn khoe khoang hay tự kiêu. Tôi gợi ý rằng bạn đối xử với bản thân bằng một sự quan tâm và niềm đam mê như đối với một người tình. Bạn là trên hết https://thuviensach.vn Có một quy tắc chung để bạn làm theo. Nó cần đến một sự hiểu biết thông thường, nhưng với một chút suy ngẫm nó sẽ có ích cho bạn: “Hãy đặt bản thân và niềm hạnh phúc của chính mình lên hàng đầu và của những người quan trọng nhất với bạn ở vị trí thứ hai.” Nếu bạn đi máy bay, bạn sẽ thấy các tiếp viên hàng không thực hiện thủ tục hướng dẫn bạn cách sử dụng mặt nạ khí trước khi bay. Nếu có trẻ em đi cùng thì các tiếp viên thường sẽ giải thích rằng trong trường hợp áp suất giảm, bạn hãy đeo mặt nạ cho mình trước và sau đó đeo cho con bạn. Vì sao? Bởi nếu bạn tỉnh táo và an toàn, bạn mới có thể bảo vệ được con mình. Rõ ràng, nếu bạn cố gắng đeo mặt nạ cho con bạn và rồi ngất đi, thì con bạn ít có khả năng giúp được bạn. Cho nên, bằng cách chắc chắn rằng bạn được an toàn, hạnh phúc, và khỏe mạnh - bạn có thể giúp được con bạn tốt hơn. Bằng cách đặt mình lên trước, bạn làm gương cho con bạn một số bài học rất quan trọng trong cuộc sống. Nếu tôi hỏi bạn muốn điều gì cho con mình, bạn sẽ nói những điều như: Tôi muốn con tôi được hạnh phúc và tự lập. Tôi muốn con tôi tốt bụng và có lòng trắc ẩn trong khi cố gắng đạt được những mục tiêu của mình. Tôi không muốn con tôi hy sinh niềm hạnh phúc của mình chỉ để những người khác được hạnh phúc. Đây là mong mỏi của hầu hết các bậc cha mẹ. Con bạn sẽ phát triển một thái độ lành mạnh thế nào đây nếu bạn không làm gương cho chúng bằng cách tự đặt mình lên trước? Nếu bạn đặt mình đứng thứ hai sau con bạn, tức là bạn đang dạy cho chúng một bài học rất không lành mạnh về sự tự hạ thấp bản thân và sự quỵ lụy. Tôi không nói rằng đôi khi bạn không nên nỗ lực hết mình vì con bạn hay bày tỏ rất nhiều tình yêu thương và săn sóc. Nếu bạn thấy con mình sắp chạy lên đường cao tốc để chơi và chương trinh truyền hình yêu thích của bạn sắp chiếu, thì bạn sẽ chuyển sự tập trung sang con bạn. Hãy kiểm soát mọi việc. Hãy nhớ điều gì là quan trọng. Con bạn và những người khác trong cuộc đời bạn https://thuviensach.vn cần biết rằng bạn trần trọng thời gian của bạn, những khao khát của bạn và các mục tiêu của bạn. Bạn muốn cho họ biết rằng bạn sẽ cân nhắc đến những mối quan tâm của họ cũng như của bạn, và bạn cũng muốn họ làm như thế. Hãy cho họ biết rằng bạn không phải lúc nào củng hoãn lại cuộc sống của mình vì bất kỳ ai. Nếu bạn hạnh phúc và khỏe mạnh, thì bạn mới có thể là một tấm gương tuyệt vời vẽ sức khỏe cảm xúc và tinh thần cho những người khác. Chương 5 LÀM SAO ĐỂ CÓ ĐƯỢC THƯ TÌNH YÊU BẠN MUỐN Nếu bạn không quen yêu thương bản thân một cách tích cực? Nếu việc đó không đến một cách tự nhiên? Nếu bạn không có cảm giác yêu thương bản thân? Thì sao? Ở khía cạnh nào đó, câu nói “bắt chước cho tới khi bạn làm được” có thể áp dụng được cho lòng tự ái. Hãy cư xử như thể bạn đang yêu, nói những lời yêu thương và các cảm giác sẽ xuất hiện theo sau đó. Nếu chỉ biết chờ đợi mà không hành động, bạn sẽ chờ đợi lâu đấy. Giống như khi một người nói rằng khi nào vượt qua được cảm giác sợ thang máy thi cô ấy mới đi thang máy vậy. Nó không xảy ra theo cách đó. Trước tiên bạn bước vào thang máy rồi nỗi sợ sẽ biến mất (xem Phần IV và VII về các khái niệm và các chiến lược giúp bạn giảm đi các nỗi sợ). tư tưởng của chúng ta có một sức ảnh hưởng mạnh mẽ khó tin lên cảm xúc. Do đó, bước đầu tiên là hãy nghĩ đến những ý nghĩ mà bạn có khi đang yêu say đắm, và áp dụng chúng với mình. Bước thứ hai là hành động rương ưng với những ý nghĩ đó. Hãy dối xử với minh theo cách mà bạn sẽ đối xử với một người bạn thân, tuyệt vời và yêu thương. Khi bạn dối đãi đầy yêu thương tương ứng với những ý nghĩ yêu thương, thì các cảm xúc có xu hướng xuất hiện sau đó và bạn sẽ thấy yêu thương bản thân hơn. Mấu chốt ở đây là kết hợp cả việc suy nghĩ và hành động. Đừng chỉ làm một trong hai, mà hãy thực hành cà hai để các cảm giác có thể thay đổi. https://thuviensach.vn Nếu việc đối xử tuyệt vời với bản thản có cảm giác kỳ cục hoặc không tự nhiên, thì đó là vì nó mới lạ chứ không phải vì nó sai. Sau khi bạn đã thực hành việc yêu thương bản thân tích cực, bạn sẽ thấy thoải mái hơn với việc đó. Đó là một quá trình đơn giản nhưng là một quá trình mà bạn sẽ muốn thực hành hằng ngày trong suốtphần đời còn lại của mình. Còn điều gì có tác động mạnh mẽ lên bản thân hơn việc đối xử với chính minh bằng thật nhiều tình yêu thương và sự ân cẩn chu đáo mỗi ngày? Dưới đây là một vài ý nghĩ mà bạn có thế NGHĨ để xác nhận một lẩn nữa tình yêu dành cho bản thân mình: Tôi yêu bản thân tôi. Tôi là một người tuyệt vời và xứng đáng được hạnh phúc. Tôi thích chính mình, dù tôi cũng mắc sai lầm. Tôi có thể tiếp tục yêu thương mình, kể cả khi những người khác không thế. Tôi có thể xử lý bất kỳ tình huống nào vì tôi mạnh mẽ. Tôi biết rằng dù có ra sao, tôi vẫn luôn có thể yêu bản thân. Tôi có quyền được yêu bản thân bất kể tôi đã mắc lỗi lầm gì trong quá khứ. Còn đây là những điều bạn có thể LÀM để xác nhận một lần nữa tình yêu dành cho bản thân mình: Tự mua cho mình một món quà, hoa hay bất cứ thứ gì khác để bày tỏ sự cảm kích vỉ bạn là chính bạn. Tiêu tiền thoải mái cho bản thân như khi bạn có thể làm cho một người bạn đến từ phương xa. Dành thêm thời gian cho bản thần chỉ để tận hưởng những việc khiến bạn hài lòng nhất. https://thuviensach.vn Đi massage. Ăn một bữa thật ngon. Đọc cuốn sách mà bạn vẫn muốn đọc. Lùi các việc khác lại một ngày và biến ngày này thành một “ngày đặc biệt” chỉ dành cho bạn. Thư giãn. Sống chậm lại. Thực hiện một chuyến đi nghỉ ngắn vào cuối tuân sắp tới. SỰ BẢO ĐẢM nhận ĐƯỢC TẤT CẢ TÌNH YÊU MÀ BẠN MONG MUốN Nhận được tinh yêu củng giống như đi mua sắm. Nếu bạn đến cửa hàng để tìm một món đổ gì đó cụ thể và họ không có thứ bạn muốn, bạn sẽ nghĩ “khỉ thật” và đi sang cửa hàng khác. Nếu cửa hàng khác vẫn không có thứ bạn muốn mua, thì bạn cũng không thấy quá khó chịu và ngừng tìm kiếm, bạn sẽ đi tìm tiếp ở nơi khác. Đây là thái độ mà bạn muốn áp dụng vào việc có được tình yêu và sự công nhận. Thật không may, nhiều người chỉ là sẽ không cho bạn thứ tình yêu, sự ngợi khen hay sự công nhận theo cách mà bạn muốn, vào lúc bạn muốn. Họ có thế trao cho bạn tình yêu khi bạn đang bận, đang quá phân tâm để thật sự cảm kích nó và không thế hiện nó những lúc khác khi bạn muốn có nhiều hơn. Bạn sẽ giải quyết vấn để này như thế nào? Đơn giản thôi - hãy tự trao điều đó cho minh. Bạn biết rõ bản thân hơn bất kỳ ai khác. Bạn biết chính xác bạn muốn được đối xử như thế nào, bao nhiều tình yêu thương, loại yêu thương và cách yêu thương mà bạn muốn. Thay vì để người khác phải luận ra những điều này, hãy làm chủ và nhận lấy trách nhiệm trao điều đó cho chính mình. https://thuviensach.vn Ban đầu, đa phần mọi người cảm thấy kỳ quặc khi đối xử một cách thật sự yêu thương với bản thân. Họ chưa từng làm việc này và đó là một khái niệm mới. “Hành động một cách yêu thương đối với bản thân ư? Tôi phải làm việc đó như thế nào đây?” Bạn sẽ làm việc đó gần giống với cách mà bạn sẽ làm cho người khác. Giả sử bạn đang lên kế hoạch dành thời gian cho mình vào cuối tuần này. Hãy bắt đầu từ trước đó vài ngày và lên kế hoạch cho một cuối tuần tuyệt vời theo nghĩa đen. Hãy nghĩ đến việc dành thời gian cho bản thân theo những cách đẩy yêu thương và thú vị. Ban đầu bạn có thể cảm thấy thật kỳ cục bởi bạn chưa từng làm thế nhưng bạn chỉ cảm thấy kỳ cục lúc đó thôi. Sẽ không khó đến thế nếu bạn nghĩ đến việc dành thời gian này với người bạn thật sự thích “say đắm”. Bạn chỉ cần đặt “bạn” vào vị trí đó, và nghĩ cùng một loại ý nghĩ đó. Hãy lên kế hoạch. Hãy hào hứng. Và trải nghiệm những biến chuyển — về mặt tinh thần và hành vi - cho đến khi việc nghĩ và làm những điều này trở nên tự nhiên. Bạn chỉ cảm thấy nó kỳ cục vì nó mới lạ mà thôi. Hãy luyện tập và bạn sẽ mau chóng quen với việc đó. CỘI RỄ CỦA CÁC CẠM BẪY CẲM xúc Cạm bẫy cảm xúc - là sự không thể thoát khỏi một trạng thái cảm xúc không lành mạnh một cách rõ rệt - có thể là do sự thiếu tình yêu thương hay sự thiếu hiểu rõ giá trị của bản thân theo nghĩa rộng và hẹp. Xuyên suốt phần còn lại của cuốn sách này, chúng ta sẽ bàn về các cạm bẫy cảm xúc trầm cảm, lo âu, lo lắng và tức giận và cách thức để thoát khỏi chúng. Còn lúc này, hãy cùng nhìn vào sự khác nhau giữa một người biết yêu thương bản thân và một người thiếu tình yêu dành cho bản thần. https://thuviensach.vn Trong minh họa này, tôi sẽ sử dụng một ví dụ về “thế giới thay thế”: Hãy giả sử rằng bạn đang sống trong một căn nhà mà bạn KHÔNG THỂ ra khỏi đó. Đó là một ngôi nhà lớn với đủ mọi tiện nghi và những vật dụng tân tiến nhất. Nó có nước sạch luôn chảy, tủ lạnh và tủ đá đầy thức ăn. Các kho dự trữ và đầy ắp, và có một nhà kính gắn với ngôi nhà cung cấp đủ mọi thứ hoa quả tươi và rau xanh mà bạn có thể muốn. Một người bạn của bạn ghé chơi và cô ấy mang đến hai túi đồ tạp hóa làm quà cho bạn. Bạn có thể thấy cảm kích và nói điều gì đó như, “Cám ơn cậu rất nhiều. Cậu không cẩn phải mang gì đến đâu vì các kho chạn của mình đã đẩy ắp rồi. Mình sẽ đặt đổ tạp phẩm lên bàn này. Cám ơn cậu rất nhiều vì đã mang đến món quà tuyệt vời thế này. Cậu có muốn ăn hay uống gì khổng?” Tuy bạn không cẩn đến bất kỳ một món tạp phẩm nào, bạn vẫn cảm kích trước sự chu đáo của cô ấy qua món quà, và bạn mời cô ấy cùng ăn đố ân của bạn. Nên cô hãy đến và không mang theo bất cứ món đổ ăn nào, điều đó với bạn cũng không sao. Bạn vẫn sẽ vui vẻ chia sẻ đồ ăn với cô ấy vi bạn có nhiều. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu nguồn nước sạch của bạn trở màu, tủ lạnh và tủ đá trống không, nhà kính không có gì ngoài bùn nhão và trong chạn của bạn chỉ còn lại một hộp cá mòi? Theo yêu cẩu mang đồ ăn đến, người bạn của bạn đến. Nhưng khi cô ấy đến gần nhà thì bạn phát hiện là cô ấy không mang theo gì cả. Đối với bạn, điều này quan trọng ghê gớm. Chạn đổ của bạn trống không và bạn đang bắt đầu cảm thay một chút tuyệt vọng. Khi bạn mở cửa cho người bạn, bạn có thể có hai phản ứng: 1) Bạn sẽ hòa nhã mời cô ấy vào nhà và có thể cùng ăn chung hộp cá mòi cuối cùng. Bạn muốn đối xử lịch sự với cô ấy với hy vọng rằng nếu bạn tốt thì ngày mai cồ ấy sẽ mang đồ ăn đến cho bạn. 2) Bạn có thể nổi nóng với cô ấy vì bạn cảm thấy rằng việc cô ấy không mang đổ ăn đến như https://thuviensach.vn bạn bảo là một cách gián tiếp đe dọa sự sinh tổn của bạn. Hãy cùng đối diện với điều này, không có sự giúp đỡ của cô ấy, bạn sẽ không có thức ăn. Bạn căng thẳng và lo lắng. Cho nên bạn khỏ chịu, bực mình và đòi hỏi, hoặc bạn ngầm bằng lòng, nhượng bộ và “làm thân”. Dù cách nào, bạn cũng cảm thấy băn khoăn và lo lắng làm sao để có được thêm đồ ăn. Chắc bạn đã biết tôi đang dẫn vào vấn để gì. Nếu như đồ ăn tượng trưng cho tình yêu thương? Nếu các chạn của bạn đầy tinh yêu thương, bạn có tất cả tình yêu thương (yêu thương bàn thân thật sự) mà bạn cẩn. Khi có ai đó đến và cho bạn thêm tinh yêu thương, điều đó thật tuyệt vời, nhưng không cần thiết. Bạn rất cảm kích trước món quà tình yêu thương của cô ấy và cảm ơn cô ấy. Nhưng bạn không đòi hỏi nó vì bạn đã chăm sóc cho khu vườn của mình, và có dư dả tình yêu thương tươi mới chờ đợi bạn mỗi ngày. Bạn chăm sóc khu vườn của minh hằng ngày để đảm bảo rằng nó được tươi tốt và từ đó tạo ra nhiều sản phẩm rau quả dồi dào. Nếu chỉ có một ít tình yêu thương (hay lòng tự ái) trong những tủ chạn ấy, không có tình yêu tươi mới mọc lên trong căn nhà kính của bạn và mọi thứ hoặc đã chết khô hoặc đang thoi thóp? Bạn sẽ cảm thấy thế nào nếu người bạn của mình đến mà không mang theo thứ tình yêu hạn nghĩ bạn đang cẩn? Bạn sẽ có xu hướng, một lần nữa, mặc nhận, tỏ ra vui vẻ dễ thương quá mức và làm thân. Bạn muốn cô ấy thích bạn. Yêu thương bạn. Cho bạn sự công nhận mà bạn nghĩ bạn cần đến mức tuyệt vọng. Bạn không giữ vững lập trường trong các ý kiến của mình. Bạn sẽ không bày tổ những quan điểm đối lập. Bạn sẽ có xu hướng tặng rất nhiều những lời nói dối lấy lòng trong một nỗ lực nhằm chiếm được cảm tình. Bạn sẽ không là chính mình. Bạn sẽ cảm thấy mình thật yếu đuối và bị hoàn cảnh chi phối. https://thuviensach.vn Một khả năng khác là bạn có thể trở nên khó chịu với cô ấy vì đã không mang đến cho bạn tình yêu mà bạn cần. Bạn sẽ thấy bực mình và cố gắng kiểm soát cô ấy, xem thường cô ấy hay khó tính với cô ấy hơn. Bạn có thể trở nên đòi hỏi, kiểm soát hay ngược đãi hơn khi bạn cảm thấy rằng qua việc từ chối không cho bạn tình yêu thương, cô ấy đã theo một cách nào đó đe dọa đến bạn, hạnh phúc hay sự tồn tại của bạn. Tuy còn có các phản ứng cảm xúc khác, trên đây là hai cạm bẫy thường gặp nhất ở những người thiếu vắng nguồn cung tình yêu thương bản thân. Giải pháp để thoát khỏi những cạm bây cảm xúc này là hãy tự cung cấp cho mình một tình yêu thương bản thân vừa đủ để không phụ thuộc vào sự cung cấp tình yêu thương của người khác. Nếu bạn tập trung vào việc nhận tình yêu từ người khác, bạn sẽ có xu hương luôn luôn lo lắng, biết rằng lúc nào họ cũng có thể giới hạn sự yêu thương của họ dành cho bạn. Dưới đây là những hướng dẫn tỉ mỉ về cách làm thế nào để tự cung cấp cho mình nhiều tình yêu thương bản thân hơn - hãy thực hiện những việc này càng nhiều càng tốt mỗi ngày: 1. Hãy bắt đầu với việc tự nhận rằng bạn là một người đáng được yêu thương, được hưởng hạnh phúc và sự mãn nguyện. 2. Hãy nói chuyện với chính minh theo những cách yêu thương - Đừng bao giờ tự hạ thấp mình bằng bất cứ cách nào! 3. Hãy đối xử tích cực với bản thân như cách bạn sẽ đối xử với một người bạn rất thần hoặc với người bạn yêu. 4. Nhìn chung, trừ rất ít ngoại lệ, hãy đặt các mối quan tâm ngắn hạn và lầu dài của bạn lên trước nhất. 5. Hãy có một sự rõ ràng trong tư tưởng rằng bạn sẽ chấp nhận hoặc không chấp nhận những ứng xử nào từ người khác, và sau đó chỉ chấp https://thuviensach.vn nhận những ứng xử phù hợp với các tiêu chuẩn của bạn. 6. Không bao giờ để bản thân mình bị đối xử tồi tệ. Hãy đối xử một cách tuyệt vời với mình, làm tấm gương cho người khác về cách mà bạn muốn họ đối xử với bạn. 7. Đừng tiếc chi tiên cho bản thân chỉ để truyền ra một thông điệp rằng bạn yêu thương và trân trọng chính mình. 8. Đừng bao giờ làm điều gì mạo hiểm đến bản thân hay hạnh phúc của mình một cách không cấn thiết. 9. Hãy đặt hạnh phúc của những người quan trọng nhất với bạn ở vị trí thứ hai sau hạnh phúc của bạn. 10. Tích cực theo đuổi các mối quan tâm, các sở thích và dam mê mà đối với bạn là đặc biệt và khiến bạn hài lòng. 11. Hãy làm các hoạt động đem lại những thành quả có thể thấy được; xây dựng, sáng tạo hay trồng một thứ gì đó. 12. Hãy làm những việc giúp góp phần vào sự hạnh phúc và mạnh khỏe của người khác; ví dụ, tình nguyện giúp đỡ ở bệnh viện, tham gia làm một Anh lớn hay Chị lớn , 5 giúp đỡ một người hàng xóm hay một người bạn, thực hiện các cử chỉ tử tế ngẫu nhiên, gây bất ngờ cho một thành viên trong gia đình bằng một thứ gì đó đặc biệt hay thứ gì đó có ý nghĩa với họ. 13. Biểu lộ nhiều hơn những lời nói và cử chỉ thể hiện tình yêu và sự yêu mến với những người bạn quan tâm; biểu lộ cho người khác thấy tâm quan trọng và ý nghĩa của họ đối với cuộc đời bạn. 5 https://thuviensach.vn Nguyên vàn: Big Brother of Big Sister- một chương trình ở Mỹ, tinh nguyện làm anh nuôi, chị nuôi để chăm sóc một em nhỏ gặp khó khăn vế tâm lý hoặc gia đình, tiếp xúc hoặc chia sẻ để giúp các em trưởng thành. (ND) 14. Học qua việc lắng nghe và thực hành; phát triển các kỹ năng mới và các hoạt động mới xuyên suốt trong năm. 15. Ăn uống lành mạnh và tập thể dục đểu đặn - nó truyền tải một thông điệp về sự trân trọng thân thể bạn. 16. Yêu thương bản thân bằng cả trí óc, thể chất, tinh thần và lý trí như nhau. 17. Đừng cho phép ai hay bất cứ điều gì “lấy cắp” ngày hôm nay của bạn. Hãy khiến cho ngày hôm nay là ngày tuyệt vời nhất cuộc đời bạn... và lên kế hoạch cho nó như thế! 18. Dành thời gian mỗi ngày hay mỗi tuần “cho riêng mình”. Đầy là thời gian bạn dành ra chỉ để ở một mình và tận hưởng sự đồng hành của chính mình mà không bị xao nhãng bởi người khác, tivi, việc đọc hay hoàn thành các việc (Xem “Bài tập yêu thương bản thân”). “Tôi PHẢI LÀM GÌ?” 1. Hình dung hoặc tưởng tượng bạn muốn người khác đối xử, nói chuyện hay chạm vào bạn như thế nao. Hay làm thế với minh mỗi ngày 2. Đặt ra các giới hạn. Hãy nói 'Không" hay dối diện trực tiếp VỚI bất kỳ ai dối xử với bạn theo những cách bạn không thích Hầy làm cho người đó ý thức dược các ranh giới của bạn và thực hiện nó. Hãy nói và hành động một cách thẳng thắn và tự tin. Bạn có quyền được nhận sự đối xử theo cách bạn muốn mà không cần phải giải thích. https://thuviensach.vn 3. Khi thấy cần tinh yêu hay sự chú ý của người khác, hãy xem dó như một dấu hiệu rằng bạn chưa yêu thương bản thân đủ nhiều. Hãy hướng lại sự tập trung và chú ý của bạn vào những việc yêu thương giúp xoa dịu bạn. 4. Để làm tăng tình yêu thương dành cho bàn thân, hãy lập một danh sách những việc bạn muốn làm cho mình, những niềm VUI thích, những điều có lợi cho bạn, và thực hiện danh sách đó hằng ngày. 5. Lập một danh sách những câu nói yêu thương bàn thân có ý nghĩa với bạn. Hãy đọc đi đọc lại những câu nói này cho đến khi chúng trở thành tự nhiên và là một phần của bạn. 6. Tạo một danh sách các hoạt động đặc biệt, và thực hiện một hoạt động mỗi tuần hoặc mỗi ngày: đọc một cuốn sách, nghe nhạc, đi dạo, thực hiện một chuyến đi nghỉ ngắn cuối tuần, tham gia một câu lạc bộ, đi massage, dành thời gian yên tĩnh cho bàn thân, V.V.. 7. Cho đi bằng những cách mà bạn thấy hài lòng hoặc thỏa mãn. 8. Thê hiện tình yêu và sự yêu mến nhiều hơn; sẵn lòng cho đi và đón nhận những lời khen. TIÊU ĐIỂM CỦA MỤC • Phát triển sự tôn trọng tích cực vô điều kiện dối với tất cả mọi người gồm cả bản thân bạn. • Chấp nhận là bước đầu tiên để có thay dổi - trước khi xuất hiện sự thay đổi. tốt hơn hết là bạn chấp nhận vối những gì dang có. • https://thuviensach.vn Phát triển sự chấp nhận bằng cách chấp nhận những sự thật và sau đó cố gắng thay đổi những điều bạn không đổng tình theo một cách tích cực. . Tình yêu thương trưởng thành là tình yêu thương có điều kiện và khiến người khác đối xử với bạn theo các giới hạn của bạn và tôn trọng các ranh giới của bạn. • Những người lành mạnh về cảm xúc sẽ yêu thương chính mình bất kể khả năng, lỗi lầm và những giới hạn của mình có thế nào. • Mặc dù bạn có thể rất khao khát tình yêu thương và sự công nhận của người khác vì những lý do cảm xúc và thực tế, thì sự thật là BẠN KHÔNG CẨN nó. • ích kỷ tức là hành động theo cách cố gắng chì thu lợi cho mình không quan tâm đến người khác. • Sự tôn trọng bản thân hòa hợp với sự tôn trọng xã hội và nó cân nhắc đến người khác cũng như đến bản thân mình. • Nếu hành xử theo những cách tốt dẹp thì các cảm nhận theo sau đó sẽ có xu hướng tích cực và lành mạnh. • https://thuviensach.vn Hãy đối xử vối bàn thân như thể bạn dang dối đãi với một người bạn tốt hoặc đối đãi hơn thế. • Hãy dặt bản thân lên trước nhất và đặt những người quan trọng với bạn ở vị trí thứ hai. Phẩn phụ lục Bài tập yêu thương bàn thân Trong một tuần tối, bạn hãy ngồi trước gương ít nhất 5 phút mỗi ngày, không làm gì khác trong khoảng thời gian này. Bạn có nhiệm vụ tự giả định rằng người mà bạn thấy trong gương là một người hoàn toàn tách biệt với bạn nhưng có một cuộc sống giống hệt. Cùng cha mẹ, cùng các trải nghiệm, cảm giác, những gian nan và đau khổ. Mọi thứ đều y hệt. Bây giờ trách nhiệm của bạn là nói chuyện với người này thành tiếng và khiến cô ấy (hoặc anh ấy) hoàn toàn cảm thấy tuyệt VỜI về bàn thân. “Làm cho cô ấy thấy ấm áp" như thể bạn đang nói chuyện với người bạn thân nhất của mình. Hãy cố gắng dể bày tỏ sự tha thứ và thấu hiểu với cô ấy. Hãy nói với cô ấy rằng cô ấy quan trọng với bạn thế nào. Hãy thể hiện sự chu đáo và truyền các giá trị của cô ấy sang bạn. Hãy làm điều này bằng tình yêu thương, sự dịu dàng, ân cần và kiên nhẫn. PHẦN II CẠM bây KHÔNG cố Ý Lời đề mục □ Bạn thường có xu hướng cảm thấy khó chịu về sự việc nào nhất? https://thuviensach.vn □ Con bạn đi chơi quá giò giới nghiêm? □ Có người đối xử thiếu tôn trọng với bạn? □ Không được trân trọng hay công nhận? □ Người vợ hoặc chồng bạn về muộn mà không gọi điện báo trước? □ Các cuộc tranh cãi? Những bất đồng ý kiến? Sự ngoan cố? □ Bị bắt quà tang làm điều gì đó sai trái? □ Chơi không hay trên sân golf hay ở môn thể thao nào đó khác? □ Một người họ hàng hay một người bạn thân thiết qua đời? □ BỊ lừa dối? □ Bạo hành trẻ em? Hãy nghĩ về những điều mà bạn có xu hướng nhạy cảm khi nhắc đến. Một số người có thế vượt qua được dễ dàng chuyện bị trộm mất xe trong khi lại rất bực bội khi thấy một vết xước trên chiếc đĩa CD yêu thích. Mỗi người một khác. Các Lĩnh vực "dễ gợi nhiều cảm xúc" của bạn là gì? Khi còn nhỏ, chúng ta chưa bao giờ chính thức được học A về kiểm soát cảm xúc. Chúng ta học đọc và học viết. Chúng ta học địa lý và biết rằng Trái đất quay quanh Mặt trời hết 365 và 1/4 ngày mỗi năm. Ở nhà chúng ta học tắt đèn mỗi khi ra khỏi phòng hay ngậm miệng khi nhai và nói “xin lỗi” mỗi khi ợ. Trong tất cả những điều rất quan trọng mà chúng ta được chính thức học, chưa ai từng dạy chúng ta về cách kiểm soát các cảm xúc của mình. Cha mẹ chúng ta không bao giờ thật sự dạy chúng ta về việc kiểm soát cảm xúc. Chúng ta không được học nó ở nhà hay ở bất kỳ nơi nào khác. Kiểm https://thuviensach.vn soát cảm xúc không được dạy bởi không ai biết các cảm xúc có thể được kiểm soát như thế nào. Thậm chí người ta còn không hê' nghĩ đến vấn để kiểm soát cảm xúc. Khi còn nhỏ, bạn được kỳ vọng học được những căn bản của việc đọc, viết và làm toán, nhưng không ai chỉ cho bạn cách để kiểm soát các cảm xúc của mình. Người ta chỉ chờ đợi hy vọng là bạn biết, mà không cần được dạy. Đây chính là nội dung của mục này. Đối với đa số chúng ta, cha mẹ chúng ta thường ngạc nhiên bởi những lỗi sai trong phép xã giao hơn là những gì thuộc về logic. Chúng ta lớn lên theo một cách mà động cơ thúc đẩy cho cách ứng xử của chúng ta đốn từ khao khát có được sự chấp thuận của xã hội chứ không phải đến từ các nguyên tắc đạo đức. Thay vì dạy chúng ta nghĩ cho mình, đa số chúng ta được dạy nhắc lại cầu trả lời đúng mà không suy nghĩ. Chúng ta dành nhiều thời gian để nghĩ xem nên đi đâu vào kỳ nghỉ hơn là để nghĩ về những suy nghĩ của mình. Thật sự thì, có bao nhiều ngươi dành ra 10 phút mỗi ngày hay thậm chí mỗi năm để nghĩ về những suy nghĩ của mình? Khả năng suy ngẫm là tối quan trọng trong việc kiểm soát các cảm xúc và sẽ là trọng tâm của mục này. Đã đến lúc chúng ta đi vào bên trong và ý thức sắc bén hơn về quá trinh tư duy của minh. Suy nghĩ và cảm xúc của chúng ta hoàn toàn gắn chặt với nhau. Khi bạn khám phá được quá trình hình thành nên các cảm xúc, hãy dạy lại cho những người khác. Điều này sẽ có tác dụng giúp bạn tiếp thu được các bài học trong cuốn sách này... vi chúng ta thường dạy giỏi nhất về những điều chúng ta “cẩn” được học nhất. Việc dạy lại này cũng đem lại hai lợi ích khác nữa: 1) bạn sẽ ý thức hơn những chỗ bạn chưa hiểu rõ và sẽ lật lại những trang này để hiểu được rõ hơn và 2) bạn đem lại cho người khác một sự giáo dục mà họ rất thiếu trong quá trình trưởng thành và điều đó sẽ mang lại lợi ích rất lớn cho họ. https://thuviensach.vn Chương 6 HỌC TRÒ GIÓI - BÀI HỌC TỒI Đ iều gì khiến bạn phiền lòng nhất? Ai làm cho bạn tức giận nhất? Điều gì khiến bạn lo lắng nhiều nhất? Người chồng hoặc vợ của bạn có khiến bạn ghen tuông không? Thời tiết, công việc, mối quan hệ, lạm phát hay các loại thuế khiến bạn kiệt sức và bực bội? Bạn trả lời những câu hỏi trên như thế nào? Bạn có chỉ ra bất cứ điều gì khách quan ví như bạn bị mất việc, bị trộm mất xe, con cái cãi lại bạn, nói dối bạn, bị điểm kém, người bạn đời đong đưa với người khác hay thường về muộn? Danh sách này cũng cá nhân như chính bạn vây. Nhưng nếu bạn trả lời bất kỳ một câu hỏi nào ở trên bằng việc dẫn ra một điều gì đó khách quan, nghĩa là bạn đã mắc phải một sai lầm nghiêm trọng trong lối suy nghĩ mà tôi sẽ giải thích ngay sau đây. Nếu bạn hỏi một người bình thường là vi sao cô ấy cảm thấy tệ, giận dữ hay lo lắng — cô ấy sẽ trả lời bạn rằng một điều gì đó khách quan đã gầy ra tình trạng ấy ở cồ ấy. Tuy điều này là không đúng, đó lại là điều mà xã hội của chúng ta tin như vậy. Chúng ta chính là nguyên nhân cho các cảm xúc của chính mình, chứ không phải điều gì đó bên ngoài, với một ngoại lệ. Tôi sẽ giải thích ngoại lệ đó trong giây lát. Khi còn nhỏ bạn là một học trò rất giỏi trong hành vi con người. Bạn học được một vài ngôn ngữ, cách giao tiếp xã hội, cách lịch sự, đọc, viết và làm toán. Bạn biết được chuyện gì sẽ xảy ra khi bạn chạm vào cái gì nóng và dao sắc có thể gây ra điều gì. Bạn được dạy về sự tinh tế trong giao tiếp giữa con người với con người và thậm chí đổi khi còn có thể kể chuyện cười. Đây không phải là những chiến công nhỏ đối với một đứa trẻ. Bạn là một học trò giỏi. https://thuviensach.vn Thật không may, là một đứa trẻ, bạn tin phần lớn, dù không phải hoàn toàn, vào những gì bạn được bảo. Đa số những gì mà trẻ con đối diện là những phép tắc hiển nhiên nhất. Phần lớn những bài học không dễ thấy, hoặc được ẩn ý, hoặc không được nói ra dường như không dễ được trẻ để ý đến. Nếu bạn bảo một đứa trẻ rằng nó là một “cô bé hư” khi nó làm điều gì đó sai, và nó sẽ học được rằng việc mắc sai lầm sẽ xác định giá trị của nó. Tuy nó sẽ không bao giờ giải thích điều đó theo cách này, và đó không phải là thông điệp mà chúng ta muốn truyền đạt, thì đó vẫn sẽ là một bài học không nói ra đối với nó. Chẳng phải đa số chúng ta đểu nghe điều ấy khi còn nhỏ sao? Có phải đa số chúng ta luôn khó cảm thấy tốt về bản thân? Tuy có những ngoại lệ, đa số trẻ em đã gặp khó khăn trong việc tự thích và chấp nhận chính mình. Bạn là một học trò giỏi bởi một trong những điều mà bạn gần như chắc chắn đã học được từ cha mẹ bạn - chứ chưa nói đến xã hội, tôn giáo, trường học và bạn bè - là điều có thể khiến bạn buồn phiền. Bạn nghe và chứng kiến điều đó mỗi ngày. Mẹ bạn hét lên khi thấy một con nhện. Có người lấy trộm máy cắt cỏ và bố bạn giận điên lên. Anh trai bạn sắp thi viết và rất lo lắng cho bài thi viết đó. Bạn học được rằng các tình huống và những điều bên ngoài bản thân có năng lực khiển bạn cảm thấy có lỗi, tức giận, lo lắng hay lo âu bồn chồn. Khi kết thúc chương này, tôi hy vọng có thế thuyết phục được bạn rằng những điều này là không đúng. Thậm chí không có chút mảy may nào đúng. Bài học này - rằng người khác hay việc gì đó khác có thể gầy đau khổ cho bạn - được cho là đúng và được hầu như tất cả mọi người tin theo. Nó chỉ là được truyền cho bạn một cách vô thức. Khi tin rằng người khác có thể khiến bạn đau khổ tức là bạn đã đặt quyển khống chê các cảm xúc của bạn vào tay người khác. Đây là điều mà bạn không bao giờ muốn làm. Nó https://thuviensach.vn sẽ đặt bạn vào một vị trí bất lực và bị thao túng, là nền tảng cho cạm bây cảm xúc. CHÚNG TA BIẾT ĐƯỢC NHỮNG ĐIỀU CHÚNG TA ĐANG BIẾT NHƯ THẾ NÀO Vào đầu thập kỷ 1900, một nhóm nhà nghiên cứu đã đến một khu vực dân cư ở Thành phố New York gọi là “Hell’s Kitchen6” . Trong vòng 10 năm, có 11 tội H 6 ells Kitchen - tạm dịch: Nhà bếp của Địa ngục. Nơi sản sinh ra các tội phạm. (ND) phạm bị truy nã của FBI sinh ra ở Hell’s Kitchen. Vấn đề đặt ra là “Điều gì đã khiến cho một khu vực nhỏ như vầy lại sản sinh ra nhiều tội phạm quá khích đến thế?” Cho nên người ta đã bắt đầu một cuộc nghiên cứu. Các kết luận về cơ bản là: Sự khắc nghiệt của điều kiện sống, như nghèo đói, bạo lực và tội phạm (các tác nhân kích thích -stimuli), là nguyên nhân các cá nhân này trở thành tội phạm (phản ứng -response). Lý thuyết mà sẽ là mô hình cho nhiều chục năm sau đó này được biết đến với tên gọi Thuyết Kích thích phản ứng [Stimulus-Response Theory] (hay còn gọi là Thuyết S-R). Thuyết S-R cho rằng có một Tác nhân kích kích (môi trường ở Hell’s Kitchen) tạo ra một Phản ứng cụ thể (hành vi của tội phạm). Điều này trên bể mặt dường như chính xác là cách mọi việc xảy ra. Có một tác nhân kích thích: một con rắn, và có một phản ứng: sợ hãi và la hết. Trước khi nhìn https://thuviensach.vn thấy con rắn thì người đó bình thường và bây giờ thì anh ta sợ hãi. Có vẻ như việc con rắn là nguyên nhân gây ra nỗi sợ là điều hợp lý. Vấn đề là nó có vẻ như hợp lý, nhưng trong thực tế lại không phải như vậy. Đó là một sự đánh lừa dựa trên cách tư duy không chính xác và các nhận thức sai lâm. Người ta đã tìm ra chỗ sai sót như sau. Sau khi bản báo cáo Thuyết S-R được đưa ra, nó được xem xét cẩn thận như các nghiên cứu khoa học dáng tin cậy khác. Có một vài vấn đề phát sinh dẫn đến nhiều câu hỏi hơn và cuối cùng là một nghiên cứu khác dược thực hiện. Các nhà nghiên cứu quay trở lại Hell’s Kitchen và phát hiện rằng hầu hết các cá nhân khác sống trong cùng môi trường với các “tội phạm bị truy nã của FBI” lại là những công dân gương mẫu. Nếu môi trường (tác nhân kích thích) không đổi, thì vì sao nó lại có thể tạo ra một kết quả khác hẳn như vậy (phản ứng)? Nghiên cứu thứ hai phát sinh từ-cấu trúc cơ bản được phần lớn người sử dụng ngày nay. Đó là Thuyết S-O-R. Có một Tác nhân kích thích (Stimulus) có sẵn và tùy vào cách mà Sinh vật (Organism) nghĩ về tác nhân kích thích này như thế nào mà sản sinh ra một Phản ứng (Response) cụ thể. Hai đứa trẻ đang chơi trong công viên. Cả hai đều liếc thấy một con rắn. Một đứa hét lên và chạy đi, trong khi đứa trẻ kia có thể bị giật mình nhưng sau đó tò mò đến gần con rắn. Vì sao lại khác nhau như thế? Mỗi đứa trẻ nghĩ về trải nghiệm đó khác nhau. Đã có nhiều hình mẫu mô phỏng lại khái niệm cơ bản cua thuyết S-O-R. Một trong những hình mẫu khả dụng nhất là Thuyết A-B-C của Tiên sĩ Albert Ellis7 https://thuviensach.vn trong đó A là Sự kiện kích hoạt (Activating Event), B là Hệ thống niềm tin (Belief System) và c là Hậu quả (Consequence). Sự HÌNH THÀNH CỦA CẢM xúc Có vô số điều có thể đưa đến các cảm xúc của bạn và sau đó khiến chúng thay đổi. Các ý nghĩ, niềm tin, quan niệm, triết lý, và thái độ của bạn tất cả đều thuộc một phạm trù, tất cả đều thuộc về nội tại, và phần lớn thuộc sự kiểm soát của bạn. Hãy lưu ý điều tôi nói: “phần lớn thuộc sự kiểm soát của bạn”. Tức là mỗi con người chúng ta không có được sự kiểm soát hoàn toàn và tuyệt đối đối với các ý nghĩ của minh. 7 Thuyết nhân cách tư duy. (ND) Chúng ta có thể phát triển được sự kiểm soát tuyệt vời, nhưng nó không phải là không có khiếm khuyết. Nói một cách đơn giản, có quá nhiều nhân tố ảnh hưởng đến suy nghĩ của chúng ta để có thể phát triển được các kỹ năng tư duy đến một điểm không có sai lầm. Một hạng mục chung có tác động mạnh lên cảm xúc của chúng ta là các suy nghĩ. Hạng mục còn lại bao gồm những gì tác động lên chúng ta về mặt thể chất. Bất cứ ai tin rằng cảm xúc của chúng ta chỉ được tạo nên bởi các ý nghĩ chắc chưa rừng bị ném xuống một dòng sông lạnh như băng. Nếu tôi dùng một chiếc gậy và đánh bạn, đảm teo rằng - bạn sẽ có một sự thay đổi về cảm xúc và Nếu Bạn bị bệnh, bị đánh thuốc mê, hoặc bị thương - bạn sẽ có một thay đổi về cảm xúc. Chúng ta đã biết rằng một số người, sự lo âu có yếu tố di truyền cũng giống như niềm hạnh phúc nói chung. May mắn thay, di truyền không có nghĩa lá chúng ta không có quyển kiểm soát, tốt hơn hết chúng ta có thế bỏ ra nhiều công sức hơn trong việc tạo ra sự thay đổi mong muốn. https://thuviensach.vn “Lý luận mang tính cảm xúc có phải là một sự nghịch hợp?” Chương7 TƯ DUY LOGIC VÀ LÝ LUẬN MANG TÍNH CẲM xúc Ở một mức độ logic, gần như rất dễ để thấy được rằng cách bạn nghĩ về vấn để nào đó sẽ quyết định cách bạn cảm nhận về nó. Nhưng ở mức độ cảm xúc, lại là một trải nghiệm hoàn toàn khác. Chúng ra có thể suy nghĩ một cách logic về các cảm xúc của mình và ai là người chịu trách nhiệm cho các cảm xúc đó. Nếu tôi hỏi bạn, “Ai là người sở hữu, tạo ra và chịu trách nhiệm cho các cảm xúc của bạn?” thì hầu như ai cũng sẽ nhận lấy trách nhiệm. Nhưng nếu tôi đặt cầu hỏi theo một cách tự nhiên thoải mái hơn, “Ai khiến bạn bực minh?” thì đa số sẽ không để ý đến suy nghĩ của mình. “Tôi bực mình vì tôi đòi hỏi Joe phải đối tốt với tôi, nhưng anh ta không làm thế. Tuy tôi không thích cách cư xử của anh ấy, việc cứ khăng khăng rằng Joe phải thay đổi sẽ chỉ khiến tôi thêm buồn phiền. Tốt hơn là tôi thừa nhận tính cách này của Joe và đối xử với anh ta theo một cách có lợi cho tôi, để chủ động thay đổi những chỗ tôi có thể và để ngừng khăng khăng rằng Joe hay thế giới sẽ thay đổi bản chất vốn có của nó hay của anh ta.” Đây là một cách trả lời câu hỏi vì sao bạn thấy đau khổ chính xác và hợp lý hơn nhiều. Nhưng ai sẽ nói ra như vậy chứ? Hầu như không ai cả. Vì sao vậy? Bởi không phải ai cũng được dạy chịu trách nhiệm cho những cảm xúc của mình. Chúng ta có xu hướng lý luận một cách cảm xúc. Đó gần như là để cảm xúc áp chế https://thuviensach.vn phần logic và bởi chúng ta thấy xúc động về nó, tức là nó phải đúng là như thế. Chúng ta đều được dạy phải nói những điều như... “Anh ta làm tôi bực mình. " Thay vì nói một cách chính xác là... “Tôi tự khiến mình bực với những gì anh ta làm khi cứ khăng khăng một cách trẻ con rằng anh ta phải hành xử theo cách mà tôi đồi hỏi, mặc định rằng anh ta không có quyền được là chính anh ta.” Chúng ta đêu được dạy phải nói những diêu như... 'Điều đó khiến tôi thấy lo. " Thay vì nói một cách chính xác là... Toi đa tự lam mình lo lắng một cách không cần thiết khi tập trung vào một sự tiêu cực tiềm năng, xem nó như một thảm họa và nghĩ rằng mình sẽ không thể kham nổi điều đó nếu nó có xảy ra.” Hoặc: “Cô ấy khiến tôi thấy ghen tị. " Thay vì nói một cách chính xác là... “Tối tự làm mình thấy ghen tị một cách ngốc nghếch khi suy nghĩ một cách nài ép và áp đặt chứ không phải là tin tưởng vào bản thân minh.” Hoặc: https://thuviensach.vn “Việc bị đuối việc thật sự khiến tôi trầm cảm." Thay vì nói một cách chính xác là... “Khi bị đuổi việc, tôi đá tự làm mình trầm cảm với việc than vãn và oán trách rằng mọi việc không theo ý mình. Tôi thấy tiếc cho mình và đổ lỗi cho người khác hoặc bản thân vì hoàn cảnh này thay vì tin rằng tôi sẽ có một tương lai tươi sáng và rồi chủ động làm việc gì đó để điều đó có thể xảy ra.” Đừng lầm tưởng rằng đầy chỉ là về ngữ nghĩa. Cách bạn nghĩ có tác động đáng kể lên các cảm xúc của bạn. Các ý nghĩ có xu hướng như một “hiệu ứng domino” — một ý nghĩ kích hoạt các ý nghĩ khác. Khi bạn nói, “John khiến tôi bực mình” tức là bạn đang khẳng định và ám chỉ một cách hướng ngoại rằng: 1) John là nguyên nhân gây ra sự bực mình nơi bạn; 2) bạn là nạn nhân thụ động không có lựa chọn nào khác ngoài việc bực mình bởi John là người kiểm soát các cảm xúc của bạn chứ không phải bạn; và 3) John phải thay đổi thì bạn mới hết bực mình. Nếu không phải chuyện buồn, thì sẽ thật khôi hài khi nghe một người đàn ông cao lm9 đủng trước tòa, hoàn toàn tin vào những gì mình đang nói với vị thẩm phán: “Nhưng thưa quý tòa, tôi đánh vợ không phải là lỗi tại tôi. Cô ấy khiến tôi tức giận khi đã nói dối.” Rất đơn giản để nói, “Vợ tôi khiến tôi tức giận” Nhưng lời tuyên bố này không chính xác - một lời nói dối đổ lỗi cho người khác vi những trạng thái cảm xúc của mình. Làm sao chúng ta biết được người đó thật sự tin rằng người vợ đã khiến anh ta tức giận? Anh ta cố thay đổi ai để cảm thấy tốt hơn, 1) người vợ, https://thuviensach.vn là người không kiểm soát các cảm xúc của anh ta hay 2) bản thân anh ta? Chắc chắn anh ta sẽ luôn chọn thay đổi vợ mình để cảm thấy tốt hơn. Khi nói, “Con rắn làm tôi sợ điều đó giống như thể đó là lỗi của con rắn và rằng con rắn chủ động hù dọa chúng ta vậy. Không hề! Chúng ta có xu hướng tin vào các cảm xúc của mình một cách thái quá, thay vì suy nghĩ điềm tĩnh, lý trí. Tôi đang ngồi đó. Tôi đang an lành và điểm tĩnh - và một con rắn trườn qua. Tôi Trông thấy nó và nhảy dựng lên. Vì thế, nó dọa tôi sợ, có đúng không? Sai rồi! Giả sử bạn đang ngồi nhắm mắt ở đó. Con rắn có thể tiếp tục trườn qua và bạn sẽ không bao giờ biết dược điều đó. ơ đây nhấn mạnh vào sự “biết được”, là một quá trình trong tư tưởng, một quá trình suy nghĩ. Tùy vào việc quá trình này diễn ra thế nào sẽ cho ra kết quả là bạn sợ hay không sợ những con rắn. Điều này đúng bất kể cảm xúc của bạn ra sao. Suy nghĩ của bạn xác định phản ứng cảm xức của bạn chứ không phải là sự kiện, tác nhân kích thích hay tinh huống. Một số người lập luận rằng nếu từ đầu không có con rắn ở đó, thi bạn sẽ không có những ý nghĩ ấy và do đó bạn sẽ không bị sợ. Do đó, con rắn làm bạn sợ. Nhưng bạn được chọn sẽ nghĩ gì mà. Trách nhiệm không thuộc về con rắn, mà là bạn. Bạn tự làm điều đó với mình. Tuy đúng là nếu con rắn không ở đó, bạn sẽ không bị sợ hãi, nhưng nếu với tình huống tương tự, và bạn là người yêu rắn, suy nghĩ của bạn sẽ rất khác, phản ứng của bạn cũng sẽ khác. Suy nghĩ của bạn dựa vào bản thân bạn chứ không phải dựa theo hoàn cảnh. Do đó, các cảm xúc của bạn cũng dựa vào bạn và thuộc trách nhiệm của bạn chứ không phải của một ai khác. Bạn nắm quyến kiểm soát Việc chúng ta là người tạo nên các cảm xúc của chính mình là một điều rất tốt. https://thuviensach.vn Theo cách đó chúng ta nắm sự kiểm soát. Vài năm trước, một thân chủ nói với tôi rằng những sự kiện trong cuộc đời cô ấy đã khiến cô ấy suy sụp và trầm cảm. Tôi cúi về phía cô ấy và nhẹ nhàng chỉ ra, “Chị có nhận ra rằng chị mới chính là nguyên nhân của sự trầm cảm và của hoàn cảnh đó không?" Cô ấy nói, “Điều đó nghe thật đáng thất vọng.” Không. Điều đó thật tuyệt vời! Nếu chúng ta là người tạo ra những cái bẫy cảm xúc cho chính mình, như trầm cảm, tức giận, lo âu, lo lang, thì chung ta cung có quyền năng giải phóng chính mình. Chúng ta không cần phải đợi đến lúc thế giới thay đổi để có thể cảm thấy khá hơn. Đừng hiểu nhẩm tôi. Tôi không nói rằng bạn không nền cảm thấy chán nản hay tức giận. Y tôi là bạn là nguyên nhân gây ra những cảm xúc này. Trước khi chúng ta có thể tạo sự thay đổi thì điều quan trọng trước hết là ý thức được sự thật. Một số người tin rằng việc đôi khi bị căng thẳng, tức giận hay lo lắng là chuyện bình thường, là điều tự nhiên. Hãy cẩn thận với hai cụm từ này. “Bình thường” nằm ở khoảng giữa mức tiêu chuẩn hoặc mức trung bình. Ta bị cảm lạnh một hai lẩn mỗi năm là chuyện bình thường. Một số người hơi vượt quá mức tiêu chuẩn và bị cảm lạnh hai ba lần mỗi năm, trong khi số khác chẳng bị cảm lấn nào suốt 5 hay 10 năm. Chỉ vi điều gì đó là bình thường, không có nghĩa là nó lành mạnh. Có thể việc bạn thấy căng thẳng khi bị mất việc là bình thường, nhưng điều đó là không lành mạnh và không bình thường. “Tự nhiên” dùng để chỉ điều gì đó đến một cách dê dàng hay đã thành thục qua sự rèn luyện. Một người có năng khiếu tự nhiên về thể thao — có nghĩa là cô ấy chơi thể thao dễ dàng hơn đa số những người khác. Nếu bạn luyện tập cách ra bóng tennis đủ nhiều, thì việc ra một cú xoáy bóng sẽ trở thành tự nhiên. Tự nhiên trong trường bợp này có nghĩa như một phản xạ. Khi bạn nói rằng việc bạn tức giận với đứa con vì nó ăn trộm là điều tự nhiên, điều đó chỉ đơn giản có nghĩa rằng phản ứng cảm xúc cụ thể đó của bạn là phản xạ hoặc đã qua rèn luyện thành thục https://thuviensach.vn và không biểu thị sự phù hợp hay lành mạnh về cảm xúc. Nhiều người tin rằng tránh né sự thay đổi, trách nhiệm về cảm xúc và sự trau dồi bản thân thì “dễ hơn”. Tuy điều này rõ ràng không đúng, họ vẫn cố tự thuyết phục rằng thay đổi là điều không thể đối với họ. Đừng giống như họ. Cái giá phải trả là quá cao và phần thưởng thì quá lớn đề đánh mất. Hãy cẩn thận khi dùng những cách giải thích duy lý xưa cũ để vẫn là con người bạn hiện giờ và để tự thuyết phục rằng việc kiểm soát cảm xúc nằm ngoài tẩm với của bạn: Không thể dạy một con chó già những trò mới8. (Kể cả những con chó già cũng vẫn học được.) Con báo không thể thay đổi được những cái đốm của nó. 9(Bạn không phải là một con báo.) Tính của tôi thế rồi. (Cứ như thể bạn không thế thay đồi vậy.) Tôi sinh ra đã thế đấy. (Không phải vậy đâu.) Tôi không kiểm chế được. (Chắc chắn bạn có thể.) 8 Nguyên văn: You can't teach an old dog new tricks - Tương đương câu thành ngữ “tre già khó uốn” trong tiếng Việt, với ý nghĩa không thể làm cho người già thay đổi ý nghĩ, phương pháp làm việc. (ND) 9 Nguyên văn: A leopard cant change its spots - tương đương câu thành ngữ “giang sơn dỗ đổi, bản tính khó dời” trong tiếng Việt. (ND) Tôi là như thế. (Bạn tạo ra con người bạn mỏi ngày.) Tôi quá già để có thể thay đổi. (Thôi nào, bạn đang nói đùa về ai đó?) Tôi vàn luôn như thế này. (Bạn đang liên tục thay đổi.) Tật cũ khó bỏ. (Thói quen cũ có thể mất đi nếu ít dùng đến.) Chúa đã tạo ra tôi như thế. (Bây giờ thay đổi hay không là ở bạn.) Đó là lỏi của bố mẹ tôi. (KHÔNG phải thế!) https://thuviensach.vn Nhưng tôi sinh ra và lớn lên trong một gia đình không hạnh phúc. (Thì sao chứ? Hãy thay đổi ngay từ bây giờ.) Tôi bị bạo hành khi còn nhỏ. (Vậy thì hãy tập trung vào hiện tại và tương lai.) Sô' phận đã định trước nó phải xảy ra như vậy. (Nó chỉ được định trước bởi bạn, dựa trên những suy nghĩ của bạn.} Tất cả những câu trên đều cho rằng sự thay đổi là không thể xảy ra hoặc là một kỳ vọng không thực tế. Đó là một cách để trốn tránh trách nhiệm trước các cảm xúc của bản thân, trong khi thường xuyên đổ lỗi cho người khác. Cho đến nay, chúng ta mới chỉ quy trách nhiệm cho người đã tạo ra các cảm xúc của bạn. Không tốt. Cũng không xấu. Chỉ là người mang trách nhiệm là ai. Người đó chính là BẠN. Hãy nhớ rằng tôi đang nói đến một người trưởng thành chứ không phải một đứa trẻ. Trẻ em không có khả năng suy nghĩ có kiểm soát hay có cách nghĩ giống người lớn, vi thể các cảm xúc của chúng có thể dễ dàng bị thao túng theo một cách nằm ngoài tâm kiểm soát của chúng. Là một người trưởng thành, các suy nghĩ của bạn là nguyên nhân chính dẫn đến các cảm xúc của bạn. Ngoài ra, đó là điều mà bạn có được quyền kiểm soát lớn nhất, nên tại sao lại không tập trung vào những gì bạn có thể kiểm soát được nhiều nhất kia chứ? “Hãy tin ràng cuộc đời này rất đáng sống, và niềm tin sẽ giúp bạn tạo ra hiện thực đó." Wil iam James, Nhà tâm lý học Chương 8 CHÚNG TA TẠO RA CẢM xúc CỦA MÌNH NHƯ THẾ NÀO https://thuviensach.vn Bây giờ thì bạn đã hiểu bạn chịu trách nhiệm cho việc tạo ra tất cả những cảm xúc của mình, hãy cùng xem xét một giải thích đơn giản vẽ quá trinh tạo ra những cảm xúc này Tôi sẽ gọi đây là Thuyết Cảm xúc 3- giai đoạn, sẽ được giải thích ở các chương sau, và như bạn sẽ thấy, nó dễ hiểu và dễ áp dụng. GIAI ĐOẠN 1 Giả sử có một sự kiện đáng nhớ xuất hiện trong cuộc đời bạn. Chúng ta sẽ gọi đây là “Sự kiện châm ngòi” bởi sự kiện này châm ngòi, khởi phát cho một loạt hành động theo sau đó. Nó KHÔNG PHẢI LÀ NGUYÊN NHÂN cho các cảm xúc của bạn, nhưng nó có thể châm ngòi cho một hệ thống niềm tin mang tính thường lệ, lặp đi lặp lại hay ghi sâu vào bạn. Sự kiện châm ngòi ấy rất đáng nhớ, ít ra là đối với bạn. Nó là sự kiện mà bạn có nhiều cảm xúc về nó. Nếu sự kiện là đứa con trai 15 tuổi của bạn hay vứt giày ở giữa phòng khách thay vì cất gọn đúng chỗ, đây sẽ là một sự kiện châm ngòi. GIAI ĐOẠN 2 Giai đoạn tiếp theo là “Hệ thống niềm tin” của bạn. Hệ thống niềm tin bao gồm các niềm tin, giá trị, đạo đức, nguyên tắc ứng xử, các tiêu chuẩn của bạn - hệ tư tưởng của bạn. Những điều này được sắp xếp, thường không dựa trên sự suy nghĩ có ý thức hay qua sự cần nhắc, theo một thứ tự quan trọng và ưu tiên. Bạn có thể tin rằng “cho đi thì tốt hơn là nhận lại” và rằng “từ thiện bắt đầu từ gia đinh”. Hai niềm tin có vẻ như mâu thuẫn nhau này sẽ có mức độ ưu tiên khác nhau tùy vào hoàn cảnh, cũng như các niềm tin phù hợp liên quan đến động cơ thúc đẩy của bạn. Hệ thống niềm tin không chỉ là những ý nghĩ đơn giản; nó là những gì bạn tin https://thuviensach.vn là đúng. Tôi có thể nghĩ rằng thế giới sẽ nổ tung vào ngày mai; nhưng bạn sẽ không thấy hành vi hay các cảm xúc của tôi có sự thay đổi bởi tôi không tin rằng nó sẽ thật sự xảy ra. Nếu tôi thật sự tin rằng nó sẽ xảy ra, thì bạn sẽ để ý thấy một số phản ứng ở tôi. Có một sự khác nhau rất lớn giữa việc nghĩ một cách hời hợt rằng một điều gì đó có thể đúng và việc bạn thật sự tin từ tận sâu thẳm trong bạn rằng nó đúng. Các niềm tin giới hạn-bản thân và các niềm tin mang tác động tiêu cực, cũng như các niềm tin tích cực, lành mạnh, nâng cao bản thân, là một phần trong hệ thống niềm tin của bạn. Sự kết hợp độc đáo và sức mạnh tương đối giữa hai loại niềm tin tích cực và tiêu cực sẽ xác định mức độ sức khỏe cảm xúc của bạn. THUYẾT CẢM XÚC 3-GIAI ĐOẠN Giai đoạn 3 “Hiệu ứng cảm xúc” là bước thứ ba trong chuỗi tiến triển này. Ví dụ: Khi đứa con mới lớn cửa bạn vứt giày lung tung (sự kiện châm ngòi) bạn https://thuviensach.vn tra lại hệ thống niềm tin của mình, và từ đó bạn bắt đầu có các ý nghĩ nhất định. Nếu các ý nghĩ của bạn hợp lý, logic, và có lý trí, bạn sẽ trải nghiệm một hiệu ứng cảm xúc phù hợp và lành mạnh. Nếu các ý nghĩ của bạn cực đoan, đòi hỏi, hay phi lý, thì các cảm xúc của bạn sẽ rất cực đoan. Đa phần mọi người vẫn tạo một sự liên kết trực tiếp giữa sự kiện châm ngòi và hiệu ứng cảm xúc. Việc tin rằng các sự kiện xảy ra trong đời là nguyên nhân gây ra các cảm xúc sẽ tạo ra một mối quan hệ không đúng, không hề tồn tại trên thực tế và là một dạng “ý nghĩ thần kỳ”. Niềm tin này được hình thành đó, bề ngoài, nó có vẻ là như thế. Khi bạn còn nhỏ, bạn sử dụng một mô hình vật lý về thế giới. Nếu bạn bị ngã và bị xước chân, nó đau và bạn sẽ nói rằng việc xước chân làm bạn đau. Điều này đúng. Nếu tôi dùng một chiếc dao và đâm vào cánh tay bạn, bạn sẽ nói rằng tôi làm đau bạn. Điều này cũng đúng. Đây là mối liên kết từ “sự kiện châm ngòi” đến “hiệu ứng cảm xúc”. Nó chỉ có tác dụng trong thế giới vật lý. Thật không may là, chúng ta lại cô' áp dụng mô hình thế giới vật lý này vào thế giới cảm xúc, nhưng điều này sẽ là không hợp lý. Nếu tôi gọi bạn bằng những cái tên tục tĩu, bạn có thể cảm thấy khó chịu hoặc chỉ nhìn tôi như thể tôi bị điên. Phản ứng của bạn, bất kể là gì, sẽ được xác định bởi các thái độ, tư duy hay hệ thống niềm tin của bạn. Người ta thường tin rằng nỗi đau khổ của họ là nguyên nhân trực tiếp của việc bị gọi bằng một cái tên, hoặc bất cứ sự kết tội nào có thể. https://thuviensach.vn Không phải như vậy! Cách bạn nghĩ về sự phạm tội là điều đã tạo ra các cảm nhận của bạn. Tình huống là gì không quan trọng; nếu không phải là thứ vật lý, thì chính là những suy nghĩ của bạn tạo ra các cảm xúc của bạn. Nếu bạn về nhà và phát hiện vợ bạn đang trên giường với một người phụ nữ khác. Bạn có thể nghĩ, “Thật kinh khủng" và bạn sẻ đau khổ. Hoặc bạn có thể nghĩ, “Thật tuyệt vời! Sự thật cuối cùng đã dược phô bày.” Tùy vào ý nghĩ của bạn, sẽ có những phản ứng cảm XÚC rất khác nhau. Nếu bạn trải nghiệm một trạng thái kích động cảm xúc, như một cơn thịnh nộ hay một sự hốt hoảng, khả năng kiểm soát các ý nghĩ của bạn sẽ giảm đi đáng kể tại thời điểm đó. Lúc này các cảm xúc được đưa đẩy bởi một phản ứng vật lý, như adrenaline. Khi điều này xảy ra thì việc uống thuốc hay tự tách mình khỏi tình huống đó và dành thời gian để bình tĩnh lại có lẽ là lựa chọn tốt nhất. Sau đó bạn có thể suy nghĩ thông suốt hơn và kiểm soát cảm xúc tốt hơn. CẢM XÚC THÍCH HỢP - KHÔNG PHẢI LÀ VÔ CẢM Kiểm soát cảm xúc không có nghĩa là vô cảm. Cảm xúc là gia vị cho sự hiện hữu của bạn. Chủng đem lại sự phong phú và hương vị cho cuộc sống. Điều cuối cùng bạn muốn là trở thành Ngài Spock trong phim Star Trek. Bạn không muốn biến điện tâm đồ cảm xúc của bạn thành một vạch ngang , 10 hãy giữ nó ở một mức dao động khỏe mạnh. Giống như màu sắc có ba màu cơ bản, cảm xúc tiêu cực có ba phân nhóm cơ bản: https://thuviensach.vn 1. Buồn rầu 2. Lo lắng quan tâm 3. Thất vọng Ở trên là các cảm xúc tiêu cực lành mạnh, chúng cũng có thể trở thành không lành mạnh và được biểu lộ thành: 1. Trầm cảm 2. Lo lắng/lo âu 3. Tức giận/giận dữ NHIỀU người biện hộ cho những cảm xúc không lành mạnh này, như sự tức giận, bằng cách nói, “Nhưng tức giận là tốt. Nó khiến người khác thay đổi.” Điều này đúng. Sự tức giận có thể tạo động lực. Nó khiến trái tim bạn đập. Nhưng vấn đề thật sự nằm ở chỗ: Tức giận chỉ đơn giản là nỗi thất vọng bị thổi phồng quá mức. Tất cả những điều tích cực mà sự tức giận đem lại cho bạn thật ra đều đến từ sự thất vọng. Sự thất vọng dữ dội khiến bạn nhảy khỏi ghế để phản đối, để nói lên quan điểm của minh https://thuviensach.vn hay đấu tranh chống lại sự bất công. Sự tức giận cũng đe dọa đến người khác hoặc khiến họ chống lại bạn. Tức giận sẽ khiến bạn hành động một cách hung hăng không cần thiết, chuốc thêm kẻ thù, làm tăng huyết áp, làm nặng thêm các viêm loét và hen suyễn, và khiến bạn sớm bị bệnh về tim mạch - tất cả đều cùng xảy ra. N 10 guyên văn: flat-line chỉ đường thẳng hiển thị trên điện tâm đó báo tim ngưng đập. Ở đây chỉ trạng thái vô cảm không có rung động gì vê cảm xúc, nghĩa đcn có thể hiểu là chốt vế mặt câm xúc. (ND) Cứ thổi phổng nỗi buồn lên đi và bạn sẽ thu dược sự trầm cảm. Phóng đại sự quan tâm và bạn sẽ nhận sự lo âu. Khuếch đại sự thất vọng và bạn sẽ nhận sự tức giận. Những cảm xúc không lành mạnh có xu hướng khiến bạn cảm thấy bế tắc và từ đó rơi vào cạm bẫy cảm xúc. Kiểm soát cảm xúc phát triển khả năng đưa ra quyết định, với một sự chắc chắn cao, cách bạn chọn cảm nhận như thế nào. Các cảm xúc lành mạnh khuyến khích sự linh hoạt về tâm lý, tạo ra các mối quan hệ tốt đẹp hơn, làm tăng trách nhiệm, giúp đưa ra các quyết định sáng suốt hơn và sáng tạo hơn (những điều giúp bạn giải quyết các vấn để). Ảo TƯỞNG VỀ sự KIỂM SOÁT CẢM XÚC Chắc hẳn bạn từng biết đến những người có vẻ kiểm soát được cảm xúc rất tốt. Họ điểm tĩnh, tự tin và dường như luôn vui vẻ bất kể hoàn cảnh có thế nào, hoặc đó là cách họ biểu hiện ra. Chúng ta thường không thể hiện đúng cảm xúc thật của mình vì một lý do nào đó. Bạn đang ở cùng một đứa trẻ và cố tỏ ra binh tĩnh khi nhìn thấy một con nhện, mặc dù bạn rất sợ. Hoặc, bạn có thể nổi giận vì một điều gì đó mà vợ hay chồng bạn nói tại bữa tiệc, nhưng bạn vẫn tươi https://thuviensach.vn cười để không làm ảnh hưởng đến sự kiện. Đây không phải là sự kiểm soát cảm xúc. Đây là sự che giấu cảm xúc, một sự che đậy. Có thể đôi khi việc che giấu cảm xúc là hợp lý, ví như ở nơi làm việc. Tuy nhiên quy tắc ngón tay cái là bạn nên trung thực về mặt cảm xúc - nói cách khác, hay biểu lộ đúng cảm nhận của mình! Kiểm soát cảm xúc là khả năng kiểm soát, điêu khiển hay quyết định một cách có ý thức của một người về việc mình sẽ mang cảm xúc cụ thề nào. Tuy tôi chưa từng gặp ai có được sự kiểm soát cảm xúc hoàn hảo, tất cả chúng ta đểu có phần nào sự kiểm soát ở các mức độ khác nhau. Tất cả chúng ta đểu đã chọn, một cách rất có ý thức, không nghĩ về một số điều để có thề duy trì hay thay đổi các cảm xúc của mình. Chúng ta đểu cố gắng tập trung vào điều tích cực để thay đổi các cảm nhận của mình. Đây là những ví dụ về sự cố gắng kiểm soát cảm xúc của chúng ta. Bây giờ tôi sẽ chỉ cho bạn cách thực sự làm được việc đó. “Sự hiểu biết sẽ là què quặt nếu thiếuđicảm xúc. Cảm xúc sẽ là mù quáng nếu thiếu sự hiểu biết.” Chương 9 LÀM SAO ĐỂ KIỂM SOÁT ĐƯỢC CẢM XÚC? Có một số bước giúp chúng ta phát triển kỳ năng kiểm soát cảm xúc mà chúng ta chưa từng được học khi còn nhỏ. Hãy thường xuyên đọc lại chương này để ôn lại các bước đơn giản này. Xin đừng nhầm lẫn sự đơn giản và sự dễ dàng. Những bước này tuy đơn giản (không phức tạp), nhưng chúng không hề dễ dàng. https://thuviensach.vn Không dễ gì thay đổi được những điều đã học, những quan niệm và lý tưởng cả một đời chỉ trong một lần đọc một cuốn sách. Việc này sẽ cẩn đến thực hành cả một đời. 1. Ý THỨC HƠN VỀ SUY NGHĨ CỦA MÌNH Nếu các ý nghĩ là nguyên nhân chủ yếu gây ra các cảm xúc của bạn, và bạn không ý thức được chúng, thì làm sao bạn có thề hy vọng mình có thề kiểm soát được cảm xúc của chính mình? Nếu muốn kiểm soát được cảm xúc, điều bắt buộc bạn nên làm là lưu ý đến suy nghĩ của mình hơn. Bạn sẽ để ý thấy mình suy nghĩ thành từng câu. Nếu bạn bực mình vì người vợ/chồng của bạn không gọi điện báo trước sẽ về nhà muộn, thì điều gầy ra sự bực mình ở bạn chính là cách bạn nghĩ về sự việc đó. Thật ra bạn đang tự nói trong đầu và những điều này là ở dạng câu đẩy đủ. Hãy chắc chắn rằng bạn nhận thức được câu hoàn chỉnh đó chứ không chỉ nêu ra một ý nghĩ ở dạng vắn tắt như: “Anh ấy lại không gọi điện.” Suy nghĩ hoàn chỉnh thật ra là thế này: “Mình rất ghét mỗi khi John không gọi điện. Điều ấy thật bất lịch sự. Anh ta phải quan tâm đến người khác hơn chứ. Minh không thề nào chịu nổi cách anh ta đối xử với minh như thề mình không quan trọng. Đây là lẩn thứ năm trong tháng này rồi. Đôi khi anh ta như gã ngốc vậy, và minh là một con ngốc khi cứ chịu đựng https://thuviensach.vn