🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Steve Jobs - Những bí quyết đổi mới và sáng tạo Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn MỤC LỤC Bộ sách “Đổi mới - Sáng tạo” Giới thiệu Chương 1. Steve Jobs sẽ làm gì trong trường hợp này? NGUYÊN TẮC SỐ 1 Chương 2. Nghe theo mách bảo của trái tim Chương 3. Suy nghĩ khác biệt về nghề nghiệp của bản thân NGUYÊN TẮC SỐ 2 Chương 4. Truyền cảm hứng cho những người truyền bá Chương 5. Suy nghĩ khác biệt về lý tưởng của bạn NGUYÊN TẮC SỐ 3 Chương 6. Tìm kiếm những trải nghiệm mới Chương 7. Suy nghĩ khác biệt trong lối tư duy của bạn NGUYÊN TẮC SỐ 4 Chương 8. Nhìn thấy những ý tưởng thiên tài trong sự điên rồ của họ Chương 9. Suy nghĩ khác biệt về khách hàng của bạn NGUYÊN TẮC SỐ 5 Chương 10. Càng đơn giản lại càng tinh tế https://thuviensach.vn Chương 11. Suy nghĩ khác biệt trong thiết kế NGUYÊN TẮC SỐ 6 Chương 12. Chúng tôi ở đây để giúp bạn phát triển Chương 13. Suy nghĩ khác biệt về thương hiệu của bạn NGUYÊN TẮC SỐ 7 Chương 14. Người kể chuyện doanh nghiệp vĩ đại nhất thế giới Chương 15. Suy nghĩ khác biệt về câu chuyện của bạn Một điều nữa… https://thuviensach.vn Bộ sách “Đổi mới - Sáng tạo” Chìa khóa cho các doanh nghiệp Việt duy trì tốc độ tăng trưởng Theo báo cáo mới đây của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) và tổ chức INSEAD (The Business School for the World), Thụy Sĩ dẫn đầu bảng xếp hạng chỉ số sáng tạo toàn cầu (Global Innovation Index -GII) năm nay còn Việt Nam xếp thứ 76, tụt 25 bậc so với năm ngoái. Sự chững lại của tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong những năm qua đòi hỏi phải có những thay đổi căn bản mà một trong những chủ đề chính đó là đẩy mạnh những nỗ lực đổi mới sáng tạo. Các hoạt động sáng tạo công nghệ được coi là trung tâm của sự tăng trưởng kinh tế và tạo ra việc làm mới tốt hơn, là chìa khóa để cải thiện năng lực cạnh tranh của các nền kinh tế, các ngành công nghiệp và các doanh nghiệp. Bộ sách này bao gồm 5 cuốn: Đổi mới từ cốt lõi, Quản trị quá trình đổi mới và sáng tạo, Mã gen của nhà cải cách, Giải pháp cho đổi mới và sáng tạo, Steve Jobs – Những bí quyết đổi mới và sáng tạo được tài trợ bởi Dự án “Chương trình Đổi mới-Sáng tạo”, viết tắt là IPP, với mục tiêu tăng cường Hệ thống Đổi mới-Sáng tạo Quốc gia (NIS) của Việt Nam do Phần Lan tài trợ. Chúng tôi tin rằng bộ sách này sẽ là công cụ đặc biệt hữu ích giúp cho các doanh nghiệp và doanh nhân Việt Nam có thêm những bài học thực tiễn và giải pháp cho sự đổi mới sáng tạo của mình, nâng cao năng suất lao động, đồng thời giúp Việt Nam tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng trong giai đoạn mới. https://thuviensach.vn Xã hội đang cần những doanh nhân góp phần quan trọng vào những cuộc cách mạng “thúc đẩy sáng tạo” để biến điều không thể thành có thể. Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc! Hà Nội, tháng 9 năm 2012 Công ty Sách Alpha https://thuviensach.vn Giới thiệu Điều cả thế giới cần giờ đây là có thêm nhiều Steve Jobs Trong một lá thư ngỏ gửi đến tổng thống Barack Obama, một ký mục gia của tờ New York Times tên là Thomas Friedman đã thách thức Obama tạo ra được nhiều Jobs hơn – các Steve Jobs. “Chúng ta cần phải làm cho hàng triệu trẻ em Mỹ, không chỉ những đứa trẻ thiên tài, một lần nữa trở nên hứng thú với cải cách và khởi nghiệp.” Nếu bạn muốn có nhiều công việc tốt hơn, Friedman cho rằng nước Mỹ cần làm tốt hơn nữa trong việc tạo ra môi trường khuyến khích và cho phép con người đổi mới và sáng tạo. Tóm lại, nước Mỹ cần nhiều cá nhân giống như người đồng sáng lập và CEO của Apple - Steve Jobs. Sau cùng, nhờ một phần lớn vào cuộc cách mạng iPhone - một trong những thiết bị tiên tiến nhất trong thập kỷ qua - mà Apple đã vượt mặt Microsoft vào năm 2010 và trở thành công ty công nghệ sáng giá nhất thế giới. Đó là thành tựu mang tính bước ngoặt đối với bất kỳ công ty nào, và đặc biệt càng xuất sắc đối với một công ty khởi nghiệp trong một phòng ngủ dự phòng của gia đình. Nước Mỹ phải đối mặt với vô số vấn đề khi bước vào thập niên thứ hai của thiên niên kỷ mới. Hàng triệu người mất việc hay mất nhà cửa, hoặc là mất cả hai. Cứ sáu người Mỹ thì có một người phải mua thực phẩm bằng tem phiếu, nền giáo dục công cần có một cuộc rà soát khẩn cấp và kỹ lưỡng từ tận gốc, và các doanh nghiệp từ mọi nơi trên cả nước cũng đang vất vả để tồn tại trên thị trường. “Đầu tiên là ảnh hưởng của vụ 11/9 và kết thúc bằng cuộc khủng hoảng tài chính, 10 năm đầu tiên của thế kỷ này có lẽ là thập kỷ trì trệ nhất, vỡ mộng nhất mà nước Mỹ trải qua kể từ sau Chiến tranh https://thuviensach.vn Thế giới thứ Hai”; gọi đó là “Thập kỷ địa ngục”, tạp chí Time cho rằng điều tốt đẹp nhất chúng ta có thể nói về thập kỷ vừa qua là nó đã kết thúc. Cuộc đại suy thoái diễn ra khắp toàn cầu, gây ảnh hưởng rất nhiều đến những quốc gia vốn đã phải vật lộn với nền kinh tế kém phát triển, cơ sở hạ tầng thiếu thốn, các vấn đề về môi trường và tình trạng đói nghèo khó có thể tưởng tượng được. Tiến bộ thực sự trong thập kỷ tới sẽ đòi hỏi những ý tưởng tươi mới, sáng tạo và cải tiến. Như nhà đồng sáng lập Microsoft Bill Gates đã nói rằng: vấn đề then chốt là phải liên tục đổi mới. “Trong hai thế kỷ qua, quá trình giúp con người tăng hơn gấp đôi tuổi thọ, đem lại cho chúng ta nguồn năng lượng giá rẻ và thực phẩm dồi dào. Nếu thế giới trong 10 năm nữa không tiếp tục cải tiến về các vấn đề sức khỏe, năng lượng hay thực phẩm thì bức tranh tương lai dự đoán sẽ rất ảm đạm,” ông nói. Trong thập kỷ tới, các doanh nghiệp và cá nhân cần phải sử dụng hai trụ cột song song là sáng tạo và cải cách. Thất bại trong việc đó sẽ kiềm chế những tiến bộ xã hội ở một thời điểm nhất định khi chúng là điều thiết yếu. Đáng mừng ở chỗ, suy thoái thường là chất xúc tác cho đổi mới. Theo giám đốc điều hành của IBM, ông Adalio Sanchez, “Khi hoàn cảnh đòi hỏi bạn phải khôn ngoan, làm ít được nhiều, thì bạn sẽ có nhu cầu cải cách và khả năng sáng tạo mà trong điều kiện bình thường chưa chắc bạn đã nghĩ ra. Cải cách liên tục đôi khi không phải là bạn kiếm nhiều tiền hơn, mà là bạn tiêu tiền như thế nào.” Lịch sử cho thấy những cải cách vĩ đại nhất thường diễn ra trong các giai đoạn kinh tế suy thoái trầm trọng. Báo cáo năm 2009 của Booz & Company có đoạn: “Ti vi, in chụp tĩnh điện, dao cạo điện, đài FM và vô số những tiến bộ khác đều được phát minh trong giai đoạn Đại Khủng Hoảng. Vào năm 1937, 40% thu nhập của công ty https://thuviensach.vn Dupont đến từ các sản phẩm sản xuất sau 1930. Các công ty như vậy không chỉ cải cách để sống sót qua cuộc khủng hoảng, mà còn để chuẩn bị cho các thập kỷ phát triển bền vững trong tương lai.” Nghiên cứu của Booz & Company cho thấy các nhà cải cách huyền thoại chủ yếu xuất hiện trong những giai đoạn căng thẳng. Khi ở trong nghịch cảnh, các nhà cải cách thành công biết tập trung vào điểm mạnh của bản thân và dám hành động dũng cảm một khi họ tìm ra những cơ hội mới giúp tạo nên giá trị. Thực ra, căng thẳng, xung đột và khó khăn dường như là cách mà tự nhiên muốn chúng ta “Tìm ra một phương pháp mới.” Trong một lần ghé thăm Paso Robles, California (nơi được cho là một trong những khu vực sản xuất rượu hàng đầu trên thế giới), tôi bước vào một quán rượu trưng bày những viên đá trên quầy bar. Tôi hỏi: “Những viên đá này dùng để làm gì vậy?” “Đó là những mẫu đá vôi cấu thành nên đất đai ở đây.” Người phụ nữ trả lời tự hào khi rót các mẫu rượu Zinfandel nổi tiếng. “Để sống sót trên đất pha sỏi như thế này, rễ cây nho phải làm việc cật lực để vươn tới nguồn nước. Và kết quả là, chùm nho có vị đậm đà hơn. Và bất cứ người nấu rượu nào cũng đều biết, rượu ngon phải bắt đầu từ quả ngon.” Cảm giác căng thẳng thật không thoải mái chút nào, nhưng tôi tin rằng lực tác động lên những dây nho cũng phát huy tác dụng thần kỳ của nó trên toàn bộ thế hệ các doanh nhân chuyên nghiệp. Trong hơn hai năm qua, tôi đã nhận hàng trăm lá thư của cả nam giới và phụ nữ, những người mất việc nhưng lại coi đó là một cơ hội để theo đuổi đam mê, để tạo ra một thứ gì đó mới và tiên tiến. Tạp chí Wall Street cho hay ngày càng có nhiều sinh viên ra trường quyết định từ bỏ hoàn toàn lộ trình làm thuê để mở công ty của riêng họ. Thì ra thế hệ Millennial – thường được miêu tả là xấc xược, hư hỏng và dữ dội – đang tạo ra những khởi đầu ý nghĩa và tốc độ chưa từng thấy. Tôi https://thuviensach.vn sẽ không lấy làm ngạc nhiên nếu trong 10 năm tới chúng ta phát hiện ra “Thập Kỷ Địa Ngục” chính là thập kỷ truyền cảm hứng cho vô số sản phẩm, dịch vụ, phương pháp và ý tưởng mới. Ở khắp nơi trên thế giới, trong các gara, các ngăn làm việc, phòng thí nghiệm hay lớp học, một làn sóng các nhà cải cách mới đang có những phát minh quan trọng trong lĩnh vực công nghệ, sức khỏe, khoa học và môi trường. Như Rick Hampson đã viết trên tờ USA Today, “Nỗi sợ hãi có thể cứu rỗi chúng ta.” “Người Mỹ thường băn khoăn rằng họ đang phải đối mặt với giai đoạn tồi tệ nhất, và do đó, họ nỗ lực nhiều hơn để tận dụng tối đa khả năng của bản thân. Dù đó là việc Liên Xô phóng vệ tinh Sputnik năm 1957, sự sụp đổ của chế độ Mỹ Diệm ở Sài Gòn năm 1975, hay thách thức kinh tế từ Nhật Bản vào những năm 1980, chúng ta luôn có niềm tin vững vàng rằng những ngày tốt đẹp nhất đang ở phía trước… và quan điểm của người Mỹ cho rằng họ đang bên bờ vực chính là thứ giúp chúng ta thành công. Thay vì thái độ xem thường khó khăn, người Mỹ phản ứng dữ dội thái quá. Trong một thế giới cạnh tranh, đó là chìa khóa cho thành công của chúng ta.” Cải cách là cần thiết để đưa đất nước thoát ra khỏi tình trạng trì trệ: những ý tưởng lớn, táo bạo và sáng tạo sẽ giúp hồi sinh và trẻ hóa các quốc gia suy thoái, các công ty đang gặp khó khăn và những ngành nghề mờ nhạt. Ai có thể vẽ ra tấm bản đồ tốt hơn vị “CEO của thập kỷ ” theo bình chọn của tạp chí Fortune – Steve Jobs? Tháng 10 năm 2009, McGraw-Hill xuất bản cuốn Bí quyết thuyết trình của Steve Jobs, và nó nhanh chóng trở thành cuốn sách bán chạy trên thế giới. Và có một điều rất thú vị diễn ra trong quá trình cuốn sách leo lên vị trí cao. Tựa sách bắt đầu có mặt trong danh sách những tác phẩm bán chạy, bên cạnh các cuốn sách huyền thoại về thành công và tự rèn luyện như Bí mật của Rhonda https://thuviensach.vn Byrnes, và 7 thói quen của người thành đạt của Stephen R.Covey. Và độc giả bắt đầu chia sẻ về cách họ áp dụng những điều học được trong cuốn sách để thay đổi định hướng kinh doanh và nghề nghiệp của bản thân. Trong một bài xã luận trên tờ Java World, một phóng viên cho biết cô mua cuốn sách để cải thiện kỹ năng thuyết trình, nhưng lại phát hiện ra một kho kiến thức giúp các nhà quản lý về công nghệ thông tin và các CIO (giám đốc công nghệ thông tin) trở thành những nhà lãnh đạo tài ba. Tôi rất hài lòng với những phản hồi ấy. Rõ ràng cuốn sách đã tạo được ảnh hưởng với độc giả, những người tìm kiếm công cụ để thành công, chứ không chỉ để phát triển kỹ năng thuyết trình. Bạn đang cầm trên tay một tác phẩm song hành với cuốn sách đó. Mặc dù cuốn sách này nói lên tầm quan trọng của truyền thông (cải cách chẳng có nghĩa lý gì nếu bạn không thể làm cho mọi người thích thú với nó), nhưng nội dung cuốn sách còn đề cập sâu hơn tới các nguyên tắc đã chỉ dẫn cho Steve Jobs trong gần hết cuộc đời ông - các bài học giúp bạn phát huy khả năng của bản thân trong công việc và cuộc sống. Trước khi khám phá những nguyên tắc biến Jobs thành một trong những nhà cải cách thành công nhất thế giới, chúng ta phải thống nhất một định nghĩa chung về cải cách để áp dụng với tất cả mọi người, dù người đó có vai trò hay địa vị như thế nào: CEO, quản lý, nhân viên, nhà khoa học, giáo viên, nhà khởi nghiệp, hay sinh viên. Tóm lại trong một câu: Cải cách là phương pháp làm việc mới đem lại sự thay đổi tích cực. Nó làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn. “Nhiều người đồng ý rằng cải cách là cách tốt nhất để bảo tồn sự thịnh vượng của nền kinh tế,” nhà kinh tế học Tapan Munroe trao đổi với tôi. “Cải cách giúp tăng năng suất, và năng suất giúp tăng các khả năng: thu nhập cao hơn, lợi nhuận cao hơn, công việc mới, sản phẩm mới, và một nền kinh tế thịnh vượng. Một khi đã vén tấm rèm để đến với nền kinh tế toàn cầu, bạn sẽ nhìn https://thuviensach.vn thấy ánh mặt trời. Không phải lúc nào mây cũng che phủ bầu trời. Chúng ta cần biến các ý tưởng thông minh với khả năng xác định và giải quyết vấn đề thành sản phẩm và dịch vụ phù hợp với nhu cầu của mọi người.” Munroe cùng với Gates và Friedman đều tin rằng cải cách phải là phương châm mới cho tất cả chúng ta. “Cải cách là một khái niệm rộng,” Munroe nói. “Có những cải cách (innovation) với 'chữ i nhỏ' và có những cải cách với 'chữ I lớn'. 'Chữ I lớn' bao gồm các vấn đề như xây dựng mạng Internet, động cơ đốt trong hay mã vạch. Nhưng cải cách còn bao gồm những tiến bộ nhỏ và liên tục, giúp bạn có một cuộc sống tốt đẹp hơn, giúp cho doanh nghiệp nhỏ của bạn phát triển, hoặc cải tiến sản phẩm hay năng suất của công ty.” Những cải cách nhỏ này diễn ra mỗi ngày và khiến cuộc sống con người thêm tươi sáng. “Kinh doanh kiểu lối mòn là công thức thảm họa trong kinh doanh,” Curtis Carlson đã viết như vậy trong cuốn sách mang tên Innovation (tạm dịch: Cải cách). “Nếu bạn muốn thích nghi và lớn mạnh trong thế giới kinh doanh hỗn độn này thì hình thức đào tạo nghề truyền thống là không đủ; bạn cần phải có những kỹ năng cải cách mới. Nếu bạn biết cách tạo ra giá trị cho khách hàng thì dù đang làm việc ở đâu, bạn cũng có nhiều cơ hội thành công và không bao giờ lo thất nghiệp. Còn ngược lại, bạn có thể bị tụt lại phía sau.” Theo Carlson, bạn có bằng thạc sỹ thiên văn, bạn là nhà phân tích tài chính, là nhân viên kế toán hay người bán bảo hiểm… điều đó không quan trọng. Chuyên môn của bạn phải thích ứng với thế giới mới. Và thích ứng nghĩa là áp dụng các phương pháp mới và sáng tạo để nhìn nhận những vấn đề đang tồn tại hoặc tiềm tàng. Sáng tạo đòi hỏi chúng ta phải làm việc. “Cải cách không phải là thứ gì đó bạn làm một lần và sau đó nghỉ ngơi,” Munroe nói. Cải cách là tận tụy và liên tục thay đổi mọi khía cạnh của bản thân một cách tích cực. Ông đưa ra ví dụ sau: “Hãy xem trường hợp một công ty https://thuviensach.vn tư vấn nhỏ chuyên dự đoán kinh tế. Điều đầu tiên tôi sẽ làm nếu thực sự muốn cải cách là cung cấp các dịch vụ phát huy điểm mạnh nhất của bản thân. Nếu dịch vụ của tôi tương tự với 5 công ty khác trong cùng khu vực, tôi sẽ cải tiến bằng cách làm cho mình nổi bật ở các điểm sau: cung cấp dịch vụ khách hàng tốt hơn, kết quả nghiên cứu chất lượng hơn, giới thiệu nhiều dịch vụ độc đáo hơn, truyền thông và rõ ràng hơn, và các tài liệu thân thiện với người dùng hơn để khách hàng dựa vào đó đưa ra quyết định.” Theo Munroe, có một câu hỏi sẽ khiến bạn trở nên khác biệt, đó là: Làm thế nào để giúp đỡ khách hàng nhiều hơn trong công việc của họ? Ông kết luận: “Tìm ra đáp án cho câu hỏi đó nghĩa là cải cách”. Đối với rất nhiều doanh nghiệp và cá nhân, lặp đi lặp lại một quy trình mà trước đó đã gây ra suy thoái tài chính toàn cầu chắc chắn sẽ dẫn tới kết quả tương tự. Xem cải cách là một phần trong DNA của bản thân (Thuật ngữ được nhắc đến trong kinh doanh nhằm ám chỉ những đặc điểm riêng và cơ cấu đặc biệt có tính kế thừa của các tổ chức, cá nhân, tạo ra nét riêng biệt cho mỗi tổ chức, cá nhân đó) nghĩa là áp dụng phương châm của Apple vào doanh nghiệp, sự nghiệp và cuộc sống của bạn – “Hãy suy nghĩ khác biệt.” Nếu sản phẩm của bạn không thể thu hút người mua, bạn cần phải suy nghĩ khác biệt để một lần nữa tiếp thêm sinh khí cho sản phẩm và dịch vụ. Nếu doanh số của bạn đang tụt dốc, bạn cần phải suy nghĩ khác biệt để cải thiện các trải nghiệm của khách hàng. Nếu những năm qua bạn liên tục nhảy hết từ việc này qua việc khác, bạn cần phải suy nghĩ khác biệt để làm chủ công việc của mình. Suy nghĩ giống như Steve Jobs rất có lợi đối với các doanh nghiệp và các nhà giáo dục. “Nền giáo dục Mỹ có thể cần cải tiến rất nhiều,” Robert Kiyosaki, tác giả cuốn Cha giàu cha nghèo đã viết. “Các trường học tại Mỹ cần học tập các doanh nghiệp được sáng lập bởi những nhà khởi nghiệp như Henry Ford và Steve Jobs. https://thuviensach.vn Họ đã cho chúng ta một tấm bản đồ chi tiết. Cần phải thổi những luồng cải cách vào hệ thống giáo dục Mỹ, giống như những gì các nhà khởi nghiệp đã làm. Chúng ta cần hai chương trình học cho hệ thống trường công: một dành cho nhân viên làm thuê và một dành cho các nhà khởi nghiệp… đào tạo nhà khởi nghiệp không giống với việc đào tạo con người để họ trở thành người làm thuê.” Cuốn sách này sẽ không sử dụng các thuật ngữ hay lý thuyết cải cách phức tạp dành riêng cho các chuyên gia. “Hầu hết các luận án tiến sỹ về chủ đề cải cách đều nặng nề và phức tạp, bởi chúng không được viết cho độc giả phổ thông,” một nhà kinh tế chia sẻ với tôi. “Các tiến sĩ viết ra chúng và các tiến sĩ đọc chúng. Trong rất nhiều trường hợp, lý thuyết càng khó hiểu, người viết càng được tôn trọng trong mắt các học giả xung quanh. Tôi đã chơi trò này suốt nhiều năm rồi.” Vừa thoát ra khỏi cuộc suy thoái toàn cầu, chúng ta không có thời gian để chơi những trò như vậy. Điều chúng ta cần là các công cụ và nguyên lý thực tế giúp giải phóng khả năng sáng tạo tiềm ẩn trong mỗi con người. Những nguyên lý các bạn chuẩn bị đọc sau đây đều đơn giản, ý nghĩa và dễ thực hiện đối với bất cứ ngành nghề và vị trí nào: CEO, quản lý, nhà khởi nghiệp, tư vấn viên, các ngành nghề sáng tạo, chủ các doanh nghiệp nhỏ, giáo viên, bác sĩ, luật sư, môi giới bất động sản, hay các bà nội trợ, và tất nhiên cả những tiến sỹ nào thực sự muốn sử dụng kết quả nghiên cứu của mình để cải thiện cuộc sống con người. Cải cách thường bị nhầm lẫn với phát minh. Hai khái niệm này bổ sung cho nhau nhưng không đồng nghĩa với nhau. Phát minh là hành động thiết kế, tạo ra, xây dựng các sản phẩm hoặc quy trình mới. Còn cải tiến bắt đầu với các ý tưởng sáng tạo và cuối cùng được biến thành các phát minh, dịch vụ, quy trình và phương pháp. Không phải ai cũng có thể trở thành nhà phát minh, nhưng ai cũng có https://thuviensach.vn thể là một nhà cải cách. Bạn là chủ một doanh nghiệp nhỏ, và nảy ra một ý tưởng mới nhằm biến khách viếng thăm thành người mua hàng? Khi đó bạn là nhà cải cách. Bạn là người quản lý tìm ra phương pháp mới để khuyến khích nhân viên của mình? Khi đó bạn là nhà cải cách. Bạn là nhà khởi nghiệp tự đổi mới sự nghiệp của bản thân sau khi mất việc nhiều lần? Khi đó bạn là nhà cải cách. Bạn là bà nội trợ tìm ra một phương pháp mới giúp tái sinh một trường học công tại địa phương? Khi đó bạn là nhà cải cách. Cải cách là việc những người bình thường có thể làm mỗi ngày để có cuộc sống tốt đẹp hơn. Bạn có thể gặp rất nhiều người trong số họ - những người đang đổi mới doanh nghiệp, cộng đồng và sống theo phương pháp cải cách của Steve Jobs. Nghiên cứu về cải cách còn giúp trí óc bạn sáng suốt hơn. Các nhà khoa học phát hiện ra rằng khi chúng ta già đi, những thứ chúng ta biết và ghi nhận trong óc sẽ không mất đi; chúng chỉ lạc đâu đó trong các nếp gấp của bộ não mà thôi. Khi bộ não càng già đi, nó càng có khả năng quan sát tổng thể cả bức tranh lớn. Các nhà khoa học nói thủ thuật ở đây là phải giữ cho mối liên hệ giữa chúng luôn luôn cháy và cách tốt nhất để rèn luyện các liên hợp thần kinh này là chủ động tiếp xúc với những con người hoặc ý tưởng khác biệt, khác hẳn với lối suy nghĩ của bạn. Có thể chàng thanh niên 19 tuổi Steve Jobs đã đúng khi rời khu ngoại ô California để khăn gói tới Ấn Độ cùng người bạn của mình là Daniel Kottke. Chuyến đi khiến Jobs thắc mắc rất nhiều về những ảo tưởng trước đây của ông đối với miền đất lạ này: “Đó là một trong những lần đầu tiên tôi bắt đầu nghĩ: có lẽ những đóng góp của Thomas Edison vào công cuộc cải cách thế giới còn lớn hơn nhiều so với cả Karl Marx và Neem Karolie Baba cộng lại.” Thất bại trong cuộc tìm kiếm niềm khích lệ tinh thần trong chuyến đi đó, Jobs quay trở lại nhà cha mẹ ở Los Altos, California và https://thuviensach.vn quyết định tự tìm hướng đi cho riêng mình. Con đường của Jobs trong ba thập kỷ sau đó có lúc thăng lúc trầm, cả trong sự nghiệp lẫn trong cuộc sống riêng. Ông đã nếm mùi thành công, thất bại, rồi trả nợ, và bắt đầu năm 2004, người đàn ông từng sang Ấn Độ để tìm câu trả lời cho những câu đố khó nhất của cuộc sống đã trở lại với tài trí khác thường khi sống sót sau không chỉ một mà hai căn bệnh chết người. “Luôn tâm niệm rằng mình sắp chết là công cụ quan trọng nhất mà tôi từng sử dụng mỗi khi phải đưa ra những quyết định lớn trong đời.” Jobs nói. Nếu nước Mỹ cần nhiều người lãnh đạo như Steve Jobs, giống như Thomas Friedman vẫn tin tưởng, thì chúng ta cần nhìn vào “Steve” để học tập. Jobs sống vô cùng khép kín. Nhưng ông vẫn để lại rất nhiều dấu vết trên con đường dẫn đến thành công vượt bậc của mình. Tất cả những gì bạn cần làm là hãy quan sát chúng. https://thuviensach.vn Chương 1. Steve Jobs sẽ làm gì trong trường hợp này? Cải cách là điểm phân biệt giữa một người lãnh đạo và một nhân viên. - STEVE JOBS - Cải cách là bí mật của Apple, nhưng Steve Jobs, người đồng sáng lập và CEO của công ty, không tin rằng “các hệ thống” lại tạo ra cải cách. Nhân viên của Apple không tham dự các buổi hội thảo để trau dồi khả năng sáng tạo cho bản thân. Bạn sẽ không tìm thấy các miếng Lego văng vãi trong trụ sở của Apple để khơi mào cải cách, bạn cũng sẽ không thấy các nhân viên sục sạo khắp tòa nhà để tìm các món đồ trong trò chơi “tìm đồ vật”, một hoạt động xây dựng nhóm được hướng dẫn bởi “tư vấn viên cải cách”. Thực tế, Steve Jobs rất coi thường những bài tập lặp đi lặp lại như vậy. “Chúng tôi không nghĩ theo cách: Hãy tìm lớp học đi! Đây là 5 quy luật cải cách; hãy dán chúng ở khắp nơi trong công ty!” Một lần Jobs đã trả lời Rob Walker, phóng viên của tờ New York Times như vậy. Walker gặng hỏi Jobs trong cuộc phỏng vấn và gợi ý rằng rất nhiều người luôn cố gắng để tạo ra các hệ thống hoặc phương pháp khơi nguồn đổi mới. “Tất nhiên họ làm như vậy.” Jobs nói. “Nó cũng giống như ai đó không sành điệu mà lại cố tỏ ra sành điệu. Nhìn rất đau mắt… Giống như là Michael Dell (người sáng lập hãng máy tính Dell) tập nhảy vậy! Chán ngắt!” Cuốn sách này không đề cập đến những biện pháp cải cách “chán ngắt” như vậy. Mục đích của nó không phải là tạo ra một phương pháp cải cách cứng nhắc từng bước một, bởi đó không phải https://thuviensach.vn là lời khuyên của Jobs. Mục tiêu của nó là tiết lộ những nguyên tắc chung đã giúp Steve Jobs đạt được thành công vượt trội, những nguyên tắc làm phong phú thêm trí tưởng tượng, nâng cao khả năng sáng tạo, và giúp bạn nảy ra những ý tưởng mới để phát triển doanh nghiệp và sự nghiệp của mình, là nguồn cảm hứng giúp bạn thay đổi thế giới. Tuy các nguyên tắc này dựa trên mô hình của huyền thoại công nghệ Steve Jobs, nhưng cải cách không chỉ nằm trong lĩnh vực công nghệ; cải cách nghĩa là tạo ra những ý tưởng mới để giải quyết vấn đề. Nhà thiết kế nổi tiếng người Pháp, Philippe Starck, một người hâm mộ Jobs (và Jobs cũng hâm mộ ông), có lần đã nói: một sản phẩm “tốt” là sản phẩm giúp bạn có cuộc sống tốt đẹp hơn. Ngoài việc thiết kế những sảnh khách sạn đẹp mê hồn ở những địa điểm đáng ao ước nhất trên thế giới, Starck còn có những thiết kế “dân chủ hóa”, những vật dụng thông thường với phong cách khác lạ, trang nhã và đơn giản, như cân trong phòng tắm, máy báo tiếng khóc trẻ em và hàng chục các vật dụng hằng ngày khác bày bán tại các cửa hàng bán lẻ như Target. Nếu chúng ta sử dụng định nghĩa “tốt” của Starck, thì Steve Jobs đã tạo ra những sản phẩm tốt, rất tốt trong suốt ba thập kỷ qua. Jobs cũng lấy cảm hứng từ những quan niệm đó của Starck để ông làm cho những vật dụng có sẵn (như máy tính, máy nghe nhạc MP3 hay điện thoại thông minh) trở nên tiện lợi, thú vị và dễ sử dụng hơn. Nếu các ý tưởng trong cuốn sách này đem lại cảm hứng để bạn tạo ra những vật dụng mới xuất sắc trong tương lai thì đó là điều tuyệt vời. Nhưng quan trọng hơn, những nguyên tắc này sẽ cho bạn một hệ thống cơ bản để phát triển doanh nghiệp và sự nghiệp, đem lại các ý tưởng thúc đẩy bạn đi xa hơn những gì bạn nghĩ. Kinh nghiệm của Steve Jobs https://thuviensach.vn Làm sao chúng ta có thể biết được Steve Jobs muốn nói gì? Đến nay, Jobs là một trong những CEO sống khép kín nhất trên thế giới. Ông hiếm khi xuất hiện trước công chúng, hầu hết các nhân viên của Apple chưa bao giờ được trực tiếp gặp ông, Jobs tránh xuất hiện thường xuyên trên truyền hình, và ông còn tạo ra một “lãnh địa” được bảo vệ nghiêm ngặt tại trụ sở của Apple mà bước vào đó, bạn tưởng như mình vừa bước qua ranh giới khu vực phi quân sự để tiến vào lãnh thổ Triều Tiên. Tuy nhiên, Jobs đã chia sẻ rất nhiều từ thời học phổ thông khi lần đầu tiên ông gặp Steve Wozniak và bắt đầu chế tạo máy tính trong phòng ngủ thừa ở ngôi nhà của cha mẹ ông. (Trái với suy nghĩ của nhiều người, Apple được gây dựng trong phòng ngủ, sau đó chuyển qua bếp và cuối cùng là gara, nơi huyền thoại được sinh ra.) Mặc dù phải có sự tham gia của hàng nghìn nhân viên để biến các ý tưởng của Steve Jobs thành hiện thực, nhưng tại trụ sở của Apple, những kinh nghiệm của công ty cũng chính là những kinh nghiệm của Jobs. Hiếm người nào tên tuổi lại gắn liền với cải cách nhiều như Jobs. Một kết quả tìm kiếm trên Google với từ khóa “Steve Jobs + Innovation” (Steve Jobs + cải cách) sẽ cho ra hơn 2,7 triệu kết quả. Cũng phương pháp tìm kiếm tương tự với tên “Walt Disney” cho ra 1,5 triệu đường link, và với tên “Henry Ford” kết quả là hơn 1 triệu. Tôi tin rằng những người tìm kiếm các thông tin trên không chỉ muốn tìm đôi dòng tiểu sử; họ còn tìm phương pháp cải cách. Bí quyết đổi mới và sáng tạo không phải là cuốn tiểu sử của Steve Jobs. Thay vào đó, cuốn sách tìm cách tiết lộ những nguyên tắc đã đem lại cho Jobs những ý tưởng vô hạn góp phần thay đổi thế giới - những nguyên tắc bạn có thể áp dụng ngay hôm nay để giải phóng tiềm năng của bản thân. Hãy coi đây là những chỉ dẫn cơ bản dẫn tới thành công đột phá trong công việc và cuộc sống. Các nguyên tắc này được đúc kết từ việc nghiên cứu tỉ mỉ những phát https://thuviensach.vn ngôn của Jobs trong suốt ba thập kỷ qua, từ kinh nghiệm của những nhân viên từng làm việc tại Apple, các chuyên gia đã từng làm việc trong công ty hàng thập kỷ, và rất nhiều các nhà lãnh đạo doanh nghiệp, nhà khởi nghiệp, nhà giáo, và chủ các doanh nghiệp nhỏ từng có được cảm hứng bằng các tự đặt cho mình một câu hỏi đơn giản: Steve Jobs sẽ làm gì trong trường hợp này? Người hùng vĩ đại Nhà kinh tế học từng đoạt giải Nobel, Paul Krugman của tạp chí New York Times đã gọi thập kỷ vừa qua là “Số Không Vĩ Đại”, vì theo ông “chẳng có gì tốt đẹp diễn ra cả.” Nhưng sự thực vẫn có những điều tốt đẹp diễn ra. Từ đống tro tàn của Số Không Vĩ Đại mọc lên một vị anh hùng vĩ đại, Steve Jobs. Tạp chí Fortune đã gán cho Jobs danh hiệu thách thức những suy thoái kinh tế, chống lại tử thần, và thay đổi thế giới. Trong vòng 10 năm, con người đã chứng kiến hai cuộc suy thoái, các vụ bê bối tài chính, một cuộc khủng hoảng ngân hàng, chứng khoán thua lỗ lớn, và một nền kinh tế chao đảo, nhưng Jobs vẫn liên tiếp giành chiến thắng. Ông đã vực dậy Apple (công ty đang trên bờ vực phá sản khi Jobs trở lại vào năm 1996) và nhanh chóng tái tạo các nền công nghiệp máy tính, âm nhạc, điện ảnh và viễn thông. Tái tạo một công ty trong một lĩnh vực đã là một thành tựu hiếm thấy, còn như tạp chí Fortune đã chỉ ra, tái tạo cả 4 lĩnh vực thì quả là chưa từng nghe tới bao giờ. Fortune cho rằng không thể đánh giá thấp ảnh hưởng của Jobs đối với nền văn hóa thế giới. “Mỗi ngày, vài lần một ngày, một số sinh viên, nhà khởi nghiệp, nhà thiết kế công nghiệp hay CEO lại nhìn vào các vấn đề của họ và tự hỏi: “Steve Jobs sẽ làm gì trong trường hợp này?” https://thuviensach.vn Những năm 2000 là quãng thời gian thành công của Steve Jobs. Sau mỗi quý, Apple lại lập kỷ lục về doanh thu và lợi nhuận khi doanh số bán các sản phẩm máy tính Mac, iPod và iPhone bùng nổ. Tháng Một năm 2010, Apple đã bán được 250 triệu chiếc iPod, chiếm hơn 70% thị phần máy nghe nhạc MP3 và thay đổi hẳn cách con người khám phá, mua và thưởng thức âm nhạc. Công ty tăng thị phần trong thị trường máy tính cá nhân lên 10%, bất chấp giá trung bình cao hơn hẳn máy tính của các công ty khác. Các cửa hàng bán lẻ của Apple mọc lên với số lượng trên 280 cửa hàng và thu hút khoảng hơn 50 triệu khách mỗi quý. Chỉ trong khoảng 18 tháng kể từ khi kho ứng dụng của Apple (App Store) ra đời vào 10 tháng Bảy năm 2008, 3 tỷ ứng dụng đã được khách hàng tải về để sử dụng trên iPhone và iPod Touch. Apple, ra đời vào ngày 1 tháng Tư năm 1976, đã tăng trưởng thành một công ty 50 tỷ đô-la. “Tôi muốn quên đi những con số, bởi đó không phải là cách chúng tôi nghĩ về Apple, nhưng phải công nhận kết quả ấy thật đáng kinh ngạc,” Steve Jobs phát biểu vào ngày 27 tháng Một năm 2010. Kể từ khi trở lại Apple năm 1996, Steve Jobs đã tạo ra thêm 150 tỷ đô-la lợi nhuận cổ đông và biến đổi hoàn toàn các lĩnh vực điện ảnh, viễn thông, âm nhạc, bán lẻ, xuất bản và thiết kế. Nếu bạn đang tìm một ai đó để học tập, tốt nhất hãy hỏi bản thân: “Steve Jobs sẽ làm gì trong trường hợp này?”. Phố Wall đánh giá cao Steve Jobs khi ông vực dậy tình hình tài chính của Apple. Tháng Một năm 2010, tờ Harvard Business Review gọi Steve là CEO giỏi nhất thế giới vì đã đem lại “mức tăng tổng lợi nhuận cổ đông khổng lồ so với các công ty trong ngành là 3,188%, (tương đương 34% mỗi năm) sau khi ông quay lại Apple.” Cũng theo bài viết đó, Apple có thị phần lớn hơn cả Dell và HP cộng lại. Còn biên tập viên tạp chí TechCrunch, Michael Arrington, thì đi xa hơn Phố Wall khi tập trung vào ý nghĩa của Apple đối với nhân loại. https://thuviensach.vn Ông nói, thế giới này sẽ khác đi rất nhiều nếu Jobs không quay lại với Apple. Một thế giới không có Steve Jobs Jobs đi đầu trong việc sản xuất một số sản phẩm quyến rũ nhất hành tinh: iMac, Macbook, iPhone, iPod, và gần đây nhất là iPad. “Nhưng thậm chí phần cứng cũng không phải là điểm bắt đầu của những gì Apple đã làm trong 12 năm qua.” Arrington viết. “Họ thay đổi ngành công nghiệp âm nhạc, điện ảnh, truyền hình với tốc độ chóng mặt, và họ đem lại cho điện thoại di động một định nghĩa mới.” Nếu Jobs không quay lại, Arrington tự hỏi liệu có CEO nào khác tiến vào thị trường MP3 đã bão hòa với chiếc iPod hay không? Ông cũng đưa ra câu hỏi ai sẽ là người tung ra thị trường iPhone và iPad. Ngay cả khi bạn không sở hữu những món đồ này, thế giới của bạn cũng vẫn khác đi rất nhiều nếu Jobs không tạo ra chúng. “Khi đó có lẽ chúng ta vẫn đang chìm trong địa ngục của điện thoại cầm tay. Chúng ta sẽ chẳng bao giờ có được trải nghiệm thú vị khi truy cập web trên điện thoại, và chắc chắn không được sử dụng các ứng dụng của bên thứ ba như Pandora hay Skype trên bất kỳ “cục gạch” nào nhà sản xuất đưa cho chúng ta. Steve Jobs cũng là người gần như một tay đảo lộn cả một nền công nghiệp âm nhạc. Và thật ngạc nhiên là vô số laptop và máy tính hiện nay bắt chước các tính năng và kiểu dáng của Macbook và iMac. Nếu không có Steve Jobs, thế giới này sẽ thiếu đi màu sắc. Ông là một huyền thoại sống, và xứng đáng có một chỗ đứng trong lịch sử.” Chúng ta có thể nhận thấy ảnh hưởng của Apple trên khắp các khu triển lãm của Hội nghị Di động Thế giới ở Barcelona tháng Hai năm 2010, mặc dù Apple không trưng bày sản phẩm ở đây. Các đối thủ như Samsung, Nokia, LG và Research in Motion đều giới thiệu https://thuviensach.vn các dụng cụ với màn hình cảm ứng và kho ứng dụng, hai điểm cải cách được phổ biến bởi iPhone. Các cải cách của Apple ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn mỗi ngày. Có thể bạn chưa bao giờ sở hữu một chiếc máy tính Mac, nhưng bạn đã nâng cấp máy tính của mình lên phiên bản Windows 7. Khi giới thiệu Windows 7, một quản lý của Microsoft đã bị một số lời chỉ trích khi tuyên bố rằng hệ điều hành mới (OS) được lấy cảm hứng từ hệ điều hành OS X của Apple. Microsoft đã loại bỏ bớt các dòng lệnh để hợp lý hóa hệ thống, giúp hệ điều hành chạy hiệu quả và ổn định hơn – một việc rất giống với Apple. Thêm vào đó, quản lý này còn nói việc Microsoft đang cố làm với hệ điều hành mới của mình là tạo ra giao diện đồ họa và cảm giác giống như khi sử dụng Mac. Dù bạn dùng Mac hay một máy tính cá nhân bình thường, những cải tiến của Apple luôn ở đâu đó xung quanh bạn. Có người nói để đạt được thành công như Steve Jobs là điều không tưởng đối với hầu hết mọi người. Tôi không có ý xúc phạm trí thông minh của các bạn bằng cách quảng cáo rằng cuốn sách này sẽ biến bạn thành một tỷ phú như Steve Jobs, và tôi cũng không hứa rằng nó sẽ giúp bạn sáng tạo ra chiếc iPod tiếp theo. Một lời hứa như vậy chẳng khác nào một giáo viên phổ thông rêu rao rằng anh ta có thể dạy cho một vận động viên trẻ chơi bóng giỏi như Michael Jordan. Cơ hội để cậu bé trẻ thành một Jordan thứ hai là rất ít. Tuy nhiên, chắc chắn rằng các kỹ năng của cậu sẽ được cải thiện, và có thể vận động viên đó sẽ trở thành một ngôi sao ở trường phổ thông và đại học, và nếu luyện tập đủ chăm chỉ, cậu ta còn có thể nhận được hợp đồng trị giá nhiều triệu đô-la để chơi tại Giải bóng rổ nhà nghề Mỹ NBA. Có thể cậu sẽ chẳng bao giờ gây được ảnh hưởng như cách mà Jordan đã làm đối với môn bóng rổ, nhưng cậu ta sẽ có một sự nghiệp thể thao rực rỡ hơn nhiều so với phần lớn những gì các vận động viên còn lại trong trường phổ thông mơ ước. https://thuviensach.vn Người hùng của bạn là ai? Tôi từng nghe nói chỉ có 3% trong số chúng ta quyết tâm xây dựng một cuộc sống như chúng ta mơ ước. Điều đó quá đúng. Hầu hết mọi người dành thời gian lên danh sách các món đồ cần mua nhiều hơn là tính toán cho tương lai. Tuy nhiên, cuộc Đại Suy Thoái có lẽ là hồi chuông cảnh tỉnh, nhắc nhở mọi người rằng họ cần kiểm soát cuộc sống của mình, thay vì trao quyền kiểm soát tương lai của họ vào tay người khác, những người có thể không hứng thú với điều đó chút nào. Những người trẻ đang kiếm tìm chỉ dẫn, và rất nhiều người đang nhìn vào tấm gương Steve Jobs. Trong một bản điều tra năm 2009 của công ty Junior Achievement, một nghìn thanh thiếu niên tuổi từ 12 đến 17 được yêu cầu liệt kê các nhà khởi nghiệp mà chúng ngưỡng mộ nhất. Steve Jobs đứng đầu danh sách với 35% bầu chọn. Oprah Winfrey, vận động viên trượt băng Tony Hawk, cặp chị em song sinh nhà Olsen, và người sáng lập Facebook Mark Zuckerberg đều nhận được ít phiếu bầu hơn. Khi được hỏi tại sao chúng lại chọn Jobs, gần 2/3 người được hỏi (61%) đưa ra những câu trả lời đại loại như: “Bởi vì ông tạo ra sự khác biệt,” ông ấy cải thiện cuộc sống con người,” hay “ông ấy làm cho thế giới tốt đẹp hơn.” Chỉ có 4% nói sự giàu có và nổi tiếng của Jobs là lý do chúng lựa chọn ông. Điều đó cho thấy trẻ em vị tha hơn người lớn vẫn tưởng rất nhiều. Tạo nên sự khác biệt cho thế giới có vẻ bao gồm cả việc tạo nên sự khác biệt trong suy nghĩ của thanh thiếu niên Mỹ. “Bạn có thể hiểu khá rõ về một con người bằng việc nhìn xem vị anh hùng trong lòng họ là ai.” Jobs giải thích đoạn quảng cáo truyền hình nổi tiếng “Hãy suy nghĩ khác biệt”. Đoạn quảng cáo có hình ảnh của các nhà cải cách nổi tiếng, và cũng là các vị anh hùng của Jobs: Albert Einstein, Bob Dylan, Mahatma Gandhi, và Amelia https://thuviensach.vn Earhart. Chiến dịch quảng cáo khởi động vào ngày 28 tháng Chín năm 1997, chưa đầy một năm sau khi Jobs quay trở lại Apple sau 11 năm vắng bóng. Nhãn hiệu Apple lúc đó đang mờ nhạt, và vai trò chính của Jobs là làm sống lại hình ảnh của công ty. Một khi Jobs đã duyệt một chiến dịch quảng cáo, ông không bao giờ ngồi ngoài lề và quan sát một cách thụ động. Ông tham gia vào mọi công đoạn trong chiến dịch, xem xét lại tác phẩm nghệ thuật đó mỗi ngày. Jobs cũng tham gia vào việc xin giấy phép, tự mình gọi điện thoại và nói chuyện với Yoko Ono hay những người kế thừa của Albert Einstein. Diễn viên Richard Dreyfuss đọc lời dẫn chuyện trong đoạn quảng cáo truyền hình khi hình ảnh đen trắng của các nhà tư tưởng, nhà khoa học và những người bài trừ cổ hủ xuất hiện trên màn hình. Dễ nhận thấy tại sao Jobs lại có vai trò quyết định đến vậy trong dự án này – không phải vì ông nghĩ chiến dịch có thể một tay cứu được cả cơ nghiệp của Apple, mà bởi vì đúng như Dreyfuss đã miêu tả ông: “Đây là những con người điên rồ… những người có cách nhìn khác biệt… Họ thay đổi mọi thứ. Họ sáng tạo. Họ tưởng tượng. Họ khám phá. Họ xây dựng. Họ truyền cảm hứng. Họ thúc đẩy loài người tiến lên.” Chiến dịch có ý nghĩa rất lớn đối với Jobs bởi ông đang xây dựng di sản cho bản thân, và cùng với các nhà cải cách vĩ đại đi trước, ông góp phần thúc đẩy nhân loại đi lên. Giáo sư Nancy F. Koehn của Đại học Harvard xếp Jobs vào hàng ngũ các nhà khởi nghiệp nổi tiếng trong hai thế kỷ qua, những người như Josiah Wedgwood, John D. Rockefeller, Andrew Carnegie, Henry Ford và Estée Lauder. Họ đều có chung các đặc điểm: nghị lực mạnh mẽ, lòng ham hiểu biết cháy bỏng, và một trí tưởng tượng phong phú. Jobs xuất hiện đúng vào thời điểm diễn ra những thay đổi trong kinh tế, xã hội và kỹ thuật, thời kỳ mà chúng ta gọi là “Cách mạng Thông tin,” Koehn viết. “Wedgwood, nhà sản xuất đồ gốm người Anh hồi thế kỷ XVIII, người tạo ra nhãn hiệu bán hàng https://thuviensach.vn thực sự đầu tiên, cũng lớn lên trong giai đoạn Cách mạng Công nghiệp, một giai đoạn có những biến chuyển lớn. Và Rockerfeller cũng đặt nền móng cho ngành công nghiệp dầu mỏ hiện đại trong những năm 1870 và 1880, khi hệ thống giao thông đường sắt và công nghệ sản xuất hàng loạt đang biến đổi nước Mỹ từ xã hội nông nghiệp thành công nghiệp.” Koehn cho rằng khoảng thời gian đổi mới đem lại rất nhiều cơ hội cho con người. Các nhà cải cách như Jobs, Rockefeller và những người khác đều biết nắm lấy những thời khắc quan trọng này. Cải cách ở mọi nơi Tình trạng hỗn loạn thực sự diễn ra khắp mọi nơi trên thuộc địa Mỹ năm 1776, khi 56 người đàn ông trong số những lãnh đạo tiến bộ nhất thời bấy giờ cùng nhau ký vào một tài liệu khởi xướng cuộc cách mạng ở Mỹ và tuyên truyền rộng rãi đến nhiều nơi trên thế giới. Bản Tuyên ngôn Độc lập đã đem lại chính quyền về tay số đông. Đến khi nước Mỹ kỷ niệm hai trăm năm độc lập, hai người đàn ông mang tên Steve Jobs và Steve Wozniak cũng góp chữ ký của mình vào một biên bản khởi xướng một cuộc cách mạng, đem sức mạnh của máy tính tới tay mọi người. Thomas Jefferson đòi quyền khởi xướng cách mạng, tức là con người có những quyền cơ bản, khi chính phủ vi phạm những quyền này và điều kiện sống không thể chấp nhận được nữa, con người phải thay đổi hoặc lật đổ chính quyền đó. Tương tự như vậy, Jobs và Wozniak cũng áp dụng quyền này để thay đổi một hệ thống đã trở nên không thể chấp nhận được. Máy tính là vật đắt đỏ, khó sử dụng và chỉ dành cho những người yêu thích hoặc các chuyên gia. Nhưng Jobs và Wozniak thì có chung một quan điểm: tạo ra một chiếc máy tính mà mọi người có thể mua và sử dụng. “Khi mới lập ra Apple, chúng tôi thực sự chế tạo chiếc máy tính đầu tiên bởi chúng tôi muốn có một chiếc.” Jobs nói. “Sau đó chúng tôi https://thuviensach.vn thiết kế chiếc máy điên rồ ấy cho nó thêm màu sắc, cộng với những vật dụng đi kèm khác gọi là Apple II. Chúng tôi đam mê công việc đơn giản đó để tạo ra nhiều chiếc máy tính khác cho bạn bè, để họ cũng biết được cảm giác thú vị khi sử dụng máy tính như chúng tôi.” Mặc dù Altair 8800 là chiếc máy tính cá nhân đầu tiên, nhưng tạp chí Times lại cho rằng Apple II mới là mở đầu cho cuộc cách mạng máy tính cá nhân. Cũng như trong cuộc cách mạng giành độc lập, không phải ai cũng tin rằng cuộc cách mạng máy tính sẽ đem lại một thế giới tốt đẹp hơn. Trong những năm 1970, một số người quan sát lo ngại rằng máy tính sẽ nới rộng thêm khoảng cách giữa người giàu và người nghèo căn cứ vào giá thành quá đắt đỏ của những chiếc máy tính đầu tiên. Những người khác thì quan ngại về việc con người sẽ mất khả năng suy xét vấn đề một cách kỹ càng hoặc sẽ trở nên vô cùng cô lập với xã hội. Tất nhiên, vẫn có rất nhiều cuốn sách viết về ảnh hưởng tích cực của máy tính đối với con người, chúng chạm tới cuộc sống của chúng ta và cải thiện cuộc sống mỗi ngày. Bạn có thể cho rằng động lực đằng sau cuộc cách mạng máy tính vẫn có thể dẫn tới việc dân chủ hóa công nghệ mà không cần Jobs và Wozniak, nhưng không thể phủ nhận rằng Jobs đã thúc đẩy quá trình đó diễn ra nhanh hơn gấp nhiều lần. Cần có niềm tin để bắt đầu một cuộc cách mạng, tin tưởng vào kỹ năng của bản thân, và tin rẳng những gì bạn làm chắc chắn sẽ giúp xã hội tiến bộ. Bảy nguyên tắc thúc đẩy Steve Jobs Tôi tin rằng chúng ta có thể áp dụng những kinh nghiệm của Steve Jobs vào doanh nghiệp, công việc và cuộc sống của chính bạn nếu bạn hiểu 7 nguyên tắc đã thúc đẩy ông. Đây cũng là nguyên https://thuviensach.vn tắc làm nên thành công của những tổ chức và cá nhân khác. Ở những trang tiếp theo, các bạn sẽ thấy người chế biến sushi nổi tiếng nhất thế giới, Nobuyuki Matsuhisa, áp dụng các nguyên tắc này vào công thức làm bánh nổi tiếng của mình, giống như Steve Jobs đã áp dụng vào các sản phẩm nổi tiếng của ông. Bạn sẽ khám phá ra một nguyên tắc cải cách đã khơi nguồn cho Jobs sáng tạo ra chiếc Mac và khiến Rachael Ray xây dựng bài học nấu ăn 30 phút. Bạn sẽ học cách John F. Kennedy áp dụng một bí mật cải cách để truyền cảm hứng cho con người đặt chân lên mặt trăng, và cũng với nguyên tắc đó, chiếc Mac đã ra đời như thế nào. Bạn sẽ được gặp gỡ một nhóm các bà nội trợ, những người cùng áp dụng một nguyên tắc mà Jobs dùng để truyền cảm hứng cho nhân viên, để làm sống lại một ngôi trường đã xuống cấp trầm trọng trong vùng. Và bạn sẽ nghe chia sẻ từ các nhân viên từng làm việc ở Apple, giờ đây đã mở công ty riêng của họ bằng cách sử dụng các nguyên tắc thành công mà họ học được từ vị sếp cũ của mình. Một lần, tôi được nghe câu chuyện về một người bà đang phân vân không biết tặng gì cho các cháu vào dịp Giáng Sinh. Bà muốn tặng các cháu một thứ gì đó thể hiện được tình yêu thương của bà đối với chúng, và có giá trị lâu dài với chúng kể cả khi bà đã đi xa. Bà đã mua 4 quả táo và gói trong những hộp quà – và tặng cho mỗi đứa cháu một hộp. Bọn trẻ mở những cái hộp ra và thấy quả táo, bên dưới quả táo là một tờ giấy ghi tặng một chiếc máy tính Apple mới toanh. Tờ giấy viết rằng: cũng giống như một quả táo thật, mỗi đứa cháu của bà đều có những hạt giống của sự ưu tú, và chiếc máy tính Apple mới sẽ giúp chúng đạt được sự giàu có thực sự. Người bà qua đời, nhưng lũ trẻ vẫn giữ mảnh giấy và nhớ về món quà như một “Bài học về Quả táo”. Dù bạn có sở hữu một sản phẩm của Apple hay không, bạn vẫn có thể nhận được những giá trị từ món quà mà Steve Jobs đem lại cho thế giới: Những bí quyết cải cách. Rất nhiều lãnh đạo các doanh nghiệp, nhà khởi nghiệp và các cựu nhân https://thuviensach.vn viên của Apple đã khám phá ra những bí quyết đó và áp dụng chúng để có được thành công đột phá. Tự hỏi bản thân: “Steve Jobs sẽ làm gì trong trường hợp này?” là rất tốt, nhưng bạn sẽ không thể tìm ra câu trả lời nếu không hiểu được 7 nguyên tắc chỉ lối cho ông trong công việc và cuộc sống. Bảy nguyên tắc được viết trong cuốn sách này sẽ buộc bạn phải suy nghĩ một cách khác biệt về công việc, công ty, khách hàng và sản phẩm. Chúng được sắp xếp theo trật tự sau: Nguyên tắc số 1: “Làm những việc bạn yêu thích.” Steve Jobs đã nghe theo sự mách bảo của trái tim trong suốt cuộc đời mình, và ông cho rằng, chính điều đó đã tạo nên tất cả những điểm khác biệt. Nguyên tắc số 2: “Để lại dấu ấn cho nhân loại.” Jobs thu hút những người có chung quan điểm, những người chia sẻ với ông định hướng và giúp biến ý tưởng của ông thành những cải cách thay đổi thế giới. Niềm đam mê là năng lượng cho quả tên lửa của Apple, và lý tưởng của Jobs tạo ra đích đến. Nguyên tắc số 3: “Kích hoạt cho bộ não của bạn.” Cải cách sẽ không tồn tại nếu không có sự sáng tạo, và đối với Steve Jobs, sáng tạo là hành động kết nối những thứ có sẵn. Jobs tin rằng kinh nghiệm dày dạn sẽ giúp bạn mở mang trí óc về những trải nghiệm của loài người. Nguyên tắc số 4: “Bán ước mơ chứ đừng bán sản phẩm.” Đối với Jobs, những người mua sản phẩm của Apple không phải là “người tiêu dùng”. Họ là những người có mơ ước, hi vọng và tham vọng. Jobs tạo ra những sản phẩm giúp họ hoàn thành giấc mơ của mình. https://thuviensach.vn Nguyên tắc số 5: “Nói không với 1.000 thứ.” Theo Jobs, những gì đơn giản lại thường vô cùng tinh tế. Từ hình dáng của chiếc iPod cho đến iPhone, từ bao bì của các sản phẩm của Apple cho đến chức năng của website Apple, cải cách nghĩa là hạn chế những gì không cần thiết để nhu cầu thực sự được lên tiếng. Nguyên tắc số 6: “Tạo ra những trải nghiệm tuyệt vời.” Jobs đã biến các cửa hàng bán lẻ Apple thành tiêu chuẩn vàng của chất lượng dịch vụ. Cửa hàng của Apple trở thành nhà bán lẻ tốt nhất trên thế giới chỉ bằng cách áp dụng những cải cách đơn giản mà bất cứ doanh nghiệp nào cũng có thể học tập để hình thành mối quan hệ tình cảm sâu sắc và lâu dài với khách hàng. Nguyên tắc số 7: “Làm chủ thông điệp.” Jobs là chuyên gia marketing và truyền thông xuất sắc nhất trên thế giới, người biến các đợt giới thiệu sản phẩm thành một dạng nghệ thuật. Bạn có thể sở hữu một ý tưởng tiên tiến bậc nhất, nhưng nếu không thể làm cho khách hàng thích thú với chúng thì cải cách của bạn sẽ chẳng có giá trị gì. Bạn sẽ thấy mỗi nguyên tắc được trình bày trong hai chương. Chương đầu tiên sẽ tiết lộ nguyên tắc đó đem lại những cải cách thành công cho Jobs như thế nào, và chương thứ hai sẽ diễn giải cách các chuyên gia, lãnh đạo và nhà khởi nghiệp khác áp dụng chính nguyên tắc đó để suy nghĩ khác biệt trong công việc và cuộc sống, giúp họ xây dựng và cải tiến chúng một cách ấn tượng ra sao. Trong những chương diễn giải này, các cá nhân và nhãn hiệu được giới thiệu sẽ thách thức bạn “suy nghĩ khác biệt” về những vấn đề sau đây của cuộc sống: https://thuviensach.vn Nghề nghiệp (Nguyên tắc số 1: “Làm những việc bạn yêu thích.”) Tầm nhìn (Nguyên tắc số 2: “Để lại dấu ấn cho nhân loại.”) Tư duy (Nguyên tắc số 3: “Kích hoạt bộ não của bạn.”) Khách hàng (Nguyên tắc số 4: “Bán ước mơ chứ đừng bán sản phẩm.”) Thiết kế (Nguyên tắc số 5: “Nói không với 1.000 thứ.”) Trải nghiệm (Nguyên tắc số 6: “Tạo ra những trải nghiệm tuyệt vời.”) Câu chuyện (Nguyên tắc số 7: “Làm chủ thông điệp.”) Những nguyên tắc khác biệt điên rồ để đem lại thành công vượt bậc chỉ phát huy tác dụng khi bạn tự nhìn nhận mình như một thương hiệu, bất kể bạn có chức vụ và tính chất công việc như thế nào. Dù bạn là nhà khởi nghiệp từ căn phòng ngủ, một nhân viên công tác 20 năm trong một ngành công nghiệp đang có những biến chuyển quan trọng, một sinh viên vừa tốt nghiệp đang chuẩn bị cho buổi phỏng vấn đầu tiên, hoặc một chủ doanh nghiệp nhỏ đang tìm ý tưởng để cải tiến cơ sở của mình, bạn đại diện cho một thương hiệu quan trọng nhất – thương hiệu của chính bạn. Cách bạn nói chuyện, đi đứng và hành động đều được thể hiện trong thương hiệu đó. Và quan trọng nhất là, cách bạn nghĩ về bản thân và công việc sẽ ảnh hưởng rất lớn đến việc sáng tạo những ý tưởng mới nhằm phát triển doanh nghiệp của bạn và cải thiện cuộc sống khách hàng. https://thuviensach.vn Steve Jobs là CEO của hai thương hiệu huyền thoại: Apple và Pixar. Nhưng đó là Steve Jobs của ngày nay. 35 năm trước, anh ta đang lắp ráp máy tính trong nhà cha mẹ mình. Chẳng ai nhìn nhận Jobs như một “thương hiệu” vào năm 1976, ngoại trừ Jobs. Ngay ở tuổi 21 khi Jobs và người bạn Steve Wozniak miệt mài lắp ráp các bảng mạch in trong phòng ngủ, bếp và gara của ngôi nhà mà Paul và Clara Jobs sở hữu, chàng trai trẻ Steve đã tự nhìn nhận mình như một thương hiệu. Jobs tạo ra một địa chỉ doanh nghiệp bằng cách thuê một hộp thư ở Palo Alto. Chàng trai thậm chí còn thuê một dịch vụ trả lời điện thoại để khách hàng và người bán lẻ nghĩ anh là chủ một doanh nghiệp hợp pháp chứ không phải một cậu thanh niên cạnh tranh chiếc bàn bếp với mẹ mình. Anh muốn “tỏ ra” quan trọng hơn bình thường, bởi trong đầu anh luôn tâm niệm như vậy. Michelangelo đã nói: “Điều nguy hiểm hơn đối với mỗi chúng ta không phải là đặt mục tiêu quá cao để rồi thất bại, mà là đặt mục tiêu quá thấp và dễ dàng đạt được mục tiêu.” Michelangelo cũng giống như Jobs, có thể nhìn thấy những điều mà người khác không thể. Michelangelo nhìn vào một phiến đá cẩm thạch và thấy đó là David; Steve Jobs nhìn vào chiếc máy tính và thấy đó là công cụ để giải phóng tiềm năng con người. Bạn nhìn thấy tiềm năng gì trong chính con người bạn? Hãy tưởng tượng những gì bạn có thể đạt được trong sự nghiệp với kiến thức và cảm hứng. Hãy tưởng tượng bạn có thể đưa sự nghiệp của bạn đến đâu nếu bạn có Steve Jobs chỉ dẫn cho các quyết định của mình. Steve Jobs sẽ làm gì trong trường hợp này? Hãy cùng nhau khám phá. https://thuviensach.vn NGUYÊN TẮC SỐ 1 Làm những việc bạn yêu thích Hãy can đảm đi theo mách bảo của trái tim và trực giác. Chúng phần nào đã biết bạn thực sự muốn trở thành như thế nào. - STEVE JOBS https://thuviensach.vn Chương 2. Nghe theo mách bảo của trái tim Hãy nghe theo tiếng gọi của hạnh phúc và vũ trụ sẽ mở cho bạn những cánh cửa nơi mà trước đó chỉ có những bức tường. - JOSEPH CAMPBELL, Sức mạnh của huyền thoại Năm 1972, Steve Jobs làm cha mẹ vô cùng thất vọng khi bỏ ngang trường Reed College chỉ sau một kỳ nhập học. Reed là một trường nghệ thuật tự do ở Portland, Oregon. Vào những năm 1970, Reed được biết đến với những lớp học nhỏ, các học sinh thông minh và một môi trường chấp nhận nhiều phong cách sống và cá tính khác nhau. Nếu bạn từng không thích nghi được với trường phổ thông thì Reed là nơi phù hợp với bạn. Cha mẹ nuôi của Jobs, Paul và Clara, đã sẵn sàng dành khoản tiền họ tiết kiệm cả đời để trả tiền học phí đắt đỏ tại trường tư mà Jobs theo học. Đó là những gì họ đã hứa với mẹ đẻ của Jobs, một sinh viên đại học chưa chồng, 17 năm về trước. Cả Paul lẫn Clara đều chưa tốt nghiệp đại học. Thậm chí Paul còn chưa tốt nghiệp phổ thông. Mẹ đẻ của Jobs chỉ ký vào giấy tờ trao nhận con nuôi khi Paul và Clara hứa sẽ cho cậu bé đi học đại học. “Sau sáu tháng, tôi không thấy một giá trị gì ở đó cả,” Jobs nói. “Tôi không biết mình muốn gì trong cuộc sống, và không biết trường đại học sẽ giúp gì được tôi trong việc đi tìm đáp án cho câu hỏi trên. Và ở đây tôi đang tiêu tốn số tiền mà cha mẹ tôi phải dành dụm cả đời mới có được. Vì vậy tôi quyết định bỏ học và tin tưởng rằng mọi việc rồi sẽ ổn.” https://thuviensach.vn Chưa tới một thập kỷ sau, Jobs, một sinh viên bỏ học, đã đáng giá tới 100 triệu đô-la. Năm 1984, anh và cộng sự của mình, Steve Wozniak, được nhận Huy chương quốc gia về Công nghệ đầu tiên do tổng thống Ronald Reagan trao tặng. Jobs tiếp tục trở thành một tỷ phú giàu có hơn gấp nhiều lần, nắm cổ phần nhiều nhất trong công ty Disney, là CEO của Thập kỷ theo bình chọn của tạp chí Fortune, và là một hình tượng toàn cầu mà ảnh hưởng của ông lên các ngành công nghiệp máy tính, viễn thông, âm nhạc và giải trí đã trở thành huyền thoại. Vâng, rõ ràng là mọi việc đều ổn. Niềm yêu thích Bút pháp Rời khỏi Reed College là động lực thúc đẩy mọi thứ đối với Jobs, nhưng không phải vì lý do mà bạn nghĩ. Không giống kình địch Bill Gates của mình – một sinh viên bỏ học khác (người cũng rời đại học Harvard để mở công ty Microsoft) – Jobs khi đó không có mục đích sống nào cả. Tất cả những gì chàng thanh niên Jobs biết là anh hành động theo trái tim. “Giây phút rời khỏi trường đại học, tôi không phải tham gia những lớp học tẻ nhạt nữa và bắt đầu theo đuổi những sở thích cá nhân.” Jobs nói. Trong vòng 18 tháng, Jobs sống cuộc sống đặc trưng của một thanh niên hippi những năm 1970, ngủ trên sàn phòng ký túc của bạn bè, trả các chai Coca đã sử dụng để kiếm tiền, và đi bộ hơn 11 cây số mỗi Chủ nhật để có những bữa ăn tại ngôi đền Hare Krishna. Cuộc sống ấy nghe có vẻ khá vất vả chăng? Không hề. Jobs nói anh yêu từng giây phút đó, bởi anh được đuổi theo trí tò mò của bản thân, để cho trực giác dẫn đường. Tiếng gọi bên trong Jobs dẫn chàng thanh niên đi trên con đường mà khi đó có vẻ bừa bãi và vô tích sự: Jobs theo học một khóa thư pháp. Jobs để ý những tờ poster xung quanh trường học với những kiểu chữ, phông chữ và phong cách https://thuviensach.vn đẹp mắt. Khoa thư pháp của Reed College là một trong những nơi đào tạo về thư pháp tốt nhất nước Mỹ, và Jobs quyết định theo đuổi hình thức nghệ thuật đẹp đẽ này – một quyết định làm thay đổi cuộc đời anh, không chỉ ở thời điểm ấy, mà nó căn bản tới mức có thể làm thay đổi cả thế giới này. “Tôi chẳng hy vọng có thể áp dụng chút kiến thức nào từ nó [thư pháp] vào cuộc sống của mình,” Jobs nói. “Nhưng mười năm sau, khi chúng tôi đang thiết kế chiếc máy tính Macintosh đầu tiên, những ý tưởng về thư pháp ùa về trong tôi. Và chúng tôi đưa chúng vào thiết kế của Mac. Đó là chiếc máy tính đầu tiên với nghệ thuật sắp chữ tuyệt đẹp. Nếu tôi không tham dự khóa học đó ở trường, máy tính Mac sẽ không có kiểu chữ đa dạng hay phông chữ được trình bày cân xứng như vậy. Và vì Windows chỉ sao chép lại từ Mac, cho nên có thể nói không một máy tính cá nhân nào có thể sở hữu chúng. Nếu tôi không bỏ học giữa chừng, tôi sẽ không theo học lớp thư pháp, và máy tính cá nhân có lẽ không thể có được nghệ thuật sắp chữ như hiện nay.” Jobs tham gia khóa học thư pháp chỉ vì một lý do: anh thấy nó rất thú vị. Anh không biết những mắt xích đó sẽ liên kết thế nào trong cuộc đời mình, nhưng cuối cùng chúng đã được kết nối. Nếu chỉ nhìn về tương lai, các mắt xích sẽ chẳng liên quan gì với nhau. Chúng chỉ liên kết khi chúng ta nhìn lại. Bạn phải tin vào điều đó, bằng cách đi theo trí tò mò, các mảnh ghép cuối cùng sẽ vừa vặn với nhau. Có thể cuộc sống của bạn giờ này đã đổi khác nếu Jobs không theo học khóa đó. Chiếc Macintosh làm cho máy tính cá nhân trở nên phổ biến với tất cả mọi người, nó thay thế những dòng lệnh bằng các hình ảnh màu và biểu tượng – giao diện người dùng dạng hình ảnh. Nó cho ra đời một công cụ gọi là chuột. Trong tay hàng triệu người dùng sáng tạo sử dụng “não phải”, Macintosh mở ra kỷ https://thuviensach.vn nguyên của công nghệ in ấn dùng máy tính, gợi ra những cách mới để dạy sinh viên, và làm cho thế giới phong phú đến vô hạn. Và hãy đừng quên rằng nếu không có thành công của Macintosh, Apple có lẽ sẽ biến mất, và Steve Jobs sẽ không có gì để trở lại vào năm 1996, và thế giới sẽ không có được những cải tiến như iPod, iPhone, iMac, các cửa hàng bán lẻ Apple và iPad. Ngay cả khi bạn chưa bao giờ dùng Mac, bạn vẫn có thể cám ơn Jobs vì đã theo học lớp thư pháp đó – nếu không, thế giới của bạn hẳn sẽ rất khác biệt so với những gì đang có hiện nay. Lần đầu tiên Jobs kể lại câu chuyện về khóa học thư pháp với công chúng là vào năm 2005. Đó không chỉ là bước ngoặt cho nhận thức của chúng ta về lý do tại sao Jobs có được những ý tưởng sáng tạo đến điên rồ, mà thông tin còn chứa đựng một bí mật cơ bản tạo nên thành công trong công việc và cuộc sống: Nghe theo mách bảo của trái tim. Đừng cho bài học này là sáo rỗng và không mấy trọng lượng. Tôi đảm bảo với bạn không phải như vậy. Có lần tôi đã hỏi một nhà phân tích, người đã nghiên cứu Apple trong 30 năm rằng: “Bí mật đằng sau sự sáng tạo của Jobs là gì?” Ông trả lời: “Câu chuyện về thư pháp đã cho bạn thấy tất cả những thứ bạn cần biết về động lực thúc đẩy Steve Jobs rồi.” Cách của Baron Ron Baron nắm giữ một công ty đầu tư tương hỗ nổi tiếng ở thành phố New York mang tên “Baron Capital Group.” Công ty gia đình này có 700.000 nhà đầu tư và quản lý 16 tỷ đô-la. Baron là một người đàn ông thú vị. Ông ta giàu có khỏi nói (Baron mua một ngôi nhà trị giá ước tính hơn 100 triệu đô-la), và hội nghị đầu tư hàng năm của ông thường có sự góp mặt của các nghệ sỹ như Elton John hay Rod Stewart. Baron lớn lên ở Asbury Park, New Jersey, và ông có https://thuviensach.vn gì đó gần giống với một câu chuyện thành công khác ở Asbury mang tên Bruce Springsteen: cả hai cùng nghiện công việc. Baron có thể biến 1.000 đô-la kiếm được từ việc xúc tuyết và múc kem thành 4.000 đô-la bằng cách đầu tư vào thị trường chứng khoán. Baron nói phương châm của ông là đầu tư vào con người, chứ không phải các tòa nhà. “Gần đây tôi có đọc bài diễn văn khai mạc mà Steve Jobs phát biểu trước khóa tốt nghiệp năm 2005 của đại học Stanford,” Baron nói với bốn ngàn nhà đầu tư tham dự hội thảo thường niên của công ty vào 23 tháng Mười năm 2009. “Tôi thấy đoạn nói về kiểu người mà chúng ta đầu tư rất đúng và trúng,” ông nói. Baron trình bày lại câu chuyện mà Steve Jobs đã kể về quãng thời gian ông thôi việc ở Apple vì xung đột với ban giám đốc, một sự việc khiến Jobs rất buồn phiền và choáng váng. “Thứ duy nhất giúp tôi tiếp tục tiến lên,” Jobs nói, “là tôi yêu những việc tôi làm. Cách duy nhất để làm được những việc vĩ đại là yêu công việc của bạn.” Baron tóm lại với cách suy nghĩ như sau: “Theo kinh nghiệm của chúng tôi, những giám đốc điều hành xuất chúng là những người đam mê công việc của họ hơn mọi người… giống như Steve vậy.” Trong suốt thập kỷ qua, quỹ đầu tư tương hỗ của Baron đã phát triển vượt trội hơn hẳn trong thị trường chứng khoán, một thành quả mà rất ít quỹ đầu tư khác đạt được. “Năng khiếu” của Baron là khả năng phi thường trong việc đánh giá các giám đốc điều hành, cụ thể là đánh giá về mặt tính cách. Nhận xét của ông dựa vào việc giám đốc đó và nhóm họ quản lý có đủ đam mê để biến ý tưởng thành sự thực hay không. Đó là “Cách của Baron.” Hai Steve với rất nhiều điểm tương đồng https://thuviensach.vn Steve Jobs đã nói Thung lũng Silicon ở California là một nơi tuyệt vời để sinh ra và lớn lên. Không phải vì khí hậu, cảnh vật, trường lớp, vị trí gần các bãi biển và núi non, hay một số thứ khác vẫn khiến người ta yêu mến California. Không, Jobs cho rằng Thung lũng Silicon là một nơi kỳ diệu vì ông được vây quanh bởi các kỹ sư. Larry Lang là một trong số đó. Ông và Jobs sống ở hai đầu của một con phố. Trong một cuộc phỏng vấn năm 1995 về Dự án Lịch sử Truyền miệng của học viện Smithsonian, Steve Jobs nhắc tới Lang và ý nghĩa của việc lớn lên tại Thung lũng Silicon từ những ngày đầu: Ông là một người vĩ đại. Ông từng tạo ra… những sản phẩm [điện tử] mà bạn phải mua theo bộ. Những bộ sản phẩm này sẽ kèm theo hướng dẫn đầy đủ về quy trình lắp ráp chúng lại với nhau, tất cả các bộ phận được sắp đặt theo một trình tự nhất định và được mã hóa bằng màu sắc. Bạn sẽ được tự mình tạo nên đồ vật này. Tôi có thể nói việc đó đem đến cho bạn nhiều lợi ích. Nó giúp người ta hiểu được có những gì chứa bên trong một sản phẩm hoàn thiện, và nó hoạt động như thế nào bởi sản phẩm kèm theo bản lý thuyết hoạt động, nhưng có lẽ quan trọng hơn, nó đem lại cho người ta cảm giác họ có thể tạo nên một thứ gì đó tồn tại quanh họ trong thế giới này. Những thứ đó không còn là điều gì huyền bí nữa. Ý tôi là, khi nhìn vào chiếc ti vi, bạn có thể nghĩ: “Tôi chưa từng chế tạo ra một chiếc ti vi, nhưng tôi có thể làm điều đó.” Tuổi thơ của tôi đã rất may mắn như vậy đấy!” Jobs đã có thời thơ ấu “may mắn” khi ông có thể theo đuổi niềm đam mê điện tử của mình, tính toán làm thế nào để mọi thứ vận hành trơn tru và làm thế nào để cải tiến chúng. Ông tập hợp những người bạn có chung đam mê, trong đó có một chàng trai trẻ mang tên Steve Wozniak. “Woz” hơn Jobs 5 tuổi và khi đó đang theo học đại học còn Jobs đang là học sinh của trường trung học phổ thông Homestead ở Cupertino, nơi Woz từng theo học. Họ sống cách nhau https://thuviensach.vn khoảng 1,5km và quen biết nhau qua một người bạn chung. “Steve và tôi trở nên thân thiết ngay lập tức,” Wozniak nói. “Tôi nhớ Steve và tôi ngồi với nhau rất lâu trên vỉa hè, chỉ để chia sẻ với nhau những câu chuyện – hầu hết là về những trò đùa tinh quái mà chúng tôi đã làm hoặc về những bản thiết kế điện tử mà chúng tôi đã thực hiện… Hai chàng Steve chúng tôi có rất nhiều điểm chung. Chúng tôi nói về điện tử, chúng tôi nói về thể loại nhạc yêu thích, và chúng tôi trao đổi những câu chuyện.” Jobs và Woz chia sẻ những điểm tương đồng, không chỉ về niềm đam mê điện tử và những trò chơi khăm tinh quái. Sâu xa hơn, tình bạn của họ dựa trên một khát vọng chung là được làm những gì họ thích. Theo Woz, “Tôi sẽ thiết kế bất cứ thứ gì mà không cần thù lao. Tôi làm tất cả những việc này một cách tự nguyện, bởi vì tôi yêu thích việc đó. Ở trường đại học, nếu mọi người muốn đánh máy tài liệu gì đó, tôi sẽ nói: Để tôi đánh máy giúp bạn. Và tôi sẽ giúp họ đánh máy đến tận 4 giờ sáng vì tôi thích công việc đó, và tôi sẽ không bao giờ đòi trả công dù là một đồng xu. Khi bạn làm những công việc yêu thích, bạn sẽ làm chúng mà không cần lo đến vấn đề tiền nong.” Đừng dừng lại Nếu bạn may mắn có được một cuộc nói chuyện hiếm hoi với Steve Jobs, và bạn hỏi ông điều gì đã giúp ông trở thành một nhà khởi nghiệp thành công, bạn nghĩ Steve sẽ nói gì? Bạn không cần phải đoán đâu. Ông đã trả lời câu hỏi này vào năm 1995, trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi thuộc dự án Lịch sử Truyền miệng của viện nghiên cứu Smithsonian: Tôi nghĩ bạn nên tìm một công việc như hầu bàn hoặc cái gì đó tương tự cho đến khi bạn tìm được một công việc bạn thực sự đam https://thuviensach.vn mê, bởi khi đó bạn có rất nhiều việc để làm. Tôi tin rằng một nửa các đặc điểm phân biệt giữa một nhà khởi nghiệp thành công và thất bại chính là tính kiên trì. Thành công không phải dễ dàng mà đạt được. Bạn dành cả tâm huyết của mình vào công việc. Nhưng có những giai đoạn thật gian nan mà tôi nghĩ hầu hết mọi người đều từ bỏ. Tôi không trách họ. Nó thực sự khắc nghiệt và làm cuộc sống của bạn hao mòn. Nếu bạn có gia đình và bạn đang trong giai đoạn đầu thành lập công ty, tôi không thể tưởng tượng được bạn sẽ xoay xở như thế nào. Tôi tin chắc rằng các bạn đã cố gắng, nhưng mọi thứ rất khó khăn. Trong một thời gian, bạn phải làm mười tám giờ một ngày và bảy ngày một tuần. Nếu không có niềm đam mê công việc, bạn sẽ không thể vượt qua. Bạn sẽ từ bỏ. Vì vậy bạn cần phải có một lý tưởng, một vấn đề hoặc một sai lầm nào đó cần sửa chữa, và bạn phải đam mê nó, nếu không, bạn sẽ không đủ kiên nhẫn để theo nó đến cùng. Tôi nghĩ nó chiếm một phần quan trọng trong nỗ lực của bạn.10 Jobs nói ông đã may mắn, bởi ông tìm được công việc mà ông yêu thích từ rất sớm. Tuy nhiên, vào năm 30 tuổi, ông bị đuổi việc. Sau một cuộc tranh giành quyền lực, vị CEO của Apple John Sculley – người được Jobs kéo từ công ty Pepsi sang với câu thách thức nổi tiếng: “Ông muốn bán nước ngọt đến hết đời hay muốn có một cơ hội để thay đổi thế giới?” – đã thuyết phục thành công để ban giám đốc sa thải Jobs vào năm 1985. “Những gì từng là tâm huyết của cả cuộc đời tôi đã không còn, và điều đó thật đau khổ,” Jobs nói.11 Jobs coi đó là một sự thất bại trước công chúng. Ông bị bẽ mặt. Nhưng sau đó ông bắt đầu hiểu ra: ông yêu thích những việc mình đã làm. Ông có thể bị “từ chối”, nhưng ông vẫn yêu nó. Vì vậy, ông bắt đầu lại từ đầu và mở ra một giai đoạn mà ông gọi là sáng tạo nhất trong cuộc đời ông, một thập kỷ trong đó ông đưa ra vài cải cách quan trọng, trong đó có một công ty làm thay đổi cả một nền công nghiệp giải trí – Pixar. https://thuviensach.vn Jobs tóm tắt tầm quan trọng của giai đoạn sáng tạo này trong cuộc đời mình cho một nhóm sinh viên chuẩn bị tốt nghiệp của đại học Stanford nghe vào năm 2005: Tôi tin rằng thứ duy nhất khiến tôi tiếp tục tiến lên là tôi yêu những việc tôi làm. Bạn cần phải tìm hiểu xem mình yêu thích cái gì. Và điều đó đúng với cả công việc lẫn người yêu của bạn. Công việc chiếm một phần lớn trong cuộc đời, và cách duy nhất để thực sự hài lòng là làm những việc mà bạn tin tưởng rằng đó là những việc vĩ đại. Và cách duy nhất để làm được những việc vĩ đại là yêu thích công việc bạn đang làm. Nếu bạn chưa tìm thấy nó, hãy cứ tiếp tục tìm kiếm. Đừng dừng lại. Bằng trái tim mình, bạn sẽ biết đâu là điểm dừng. Và, giống như bất cứ một mối quan hệ đẹp đẽ nào, công việc cũng ngày càng trở nên tốt đẹp khi thời gian qua đi. Vì vậy hãy tiếp tục tìm kiếm cho đến khi bạn tìm thấy nó. Đừng dừng lại.”12 Hầu hết các cuốn sách và các nghiên cứu về chủ đề cải cách đều tập trung bật mí những lý thuyết, phương pháp và kỹ thuật. Ngược lại, nếu bạn nghiên cứu cuộc sống và những lời nói của Steve Jobs, nhà cải cách thú vị nhất thế giới, bạn sẽ thấy cải cách thường bắt đầu với một thứ mà tất cả chúng ta đều có: đam mê. Nhận thức được niềm đam mê đó và sử dụng nó để biến ý tưởng thành sản phẩm và dịch vụ là điểm bắt đầu của hầu hết những cải cách có khả năng thay đổi cả thế giới. Đam mê không phải là chủ đề được dạy trong một lớp học MBA, bởi người ta không đo đếm được nó, không dễ dàng thể hiện được nó trong một bảng tính Excel. Tuy nhiên, Jobs vẫn nhắc đi nhắc lại với chúng ta: hãy làm những việc bạn yêu thích. Jobs có lần đã nói rằng, ở tuổi 23, chàng trai Steve Jobs có giá trị hơn 1 triệu đô-la; một năm sau, giá trị đó tăng lên hơn 10 triệu và vượt quá con số 100 triệu khi Jobs bước sang tuổi 25. Mặc dù con https://thuviensach.vn số ấy ấn tượng đấy, nhưng điều đó không quan trọng đối với Jobs, bởi “Tôi không bao giờ làm việc vì tiền. Là người giàu có nhất khi đem chôn trong nghĩa địa chẳng có nghĩa lý gì đối với tôi. Mỗi tối trước khi đi ngủ, tôi có thể nói mình vừa làm được một điều tuyệt vời – đó mới là điều tôi quan tâm.” Vậy điều gì là quan trọng đối với bạn? Nếu bạn theo đuổi những ý tưởng với mục tiêu làm giàu, bạn có thể có một chút cơ hội thành công. Nhưng thường thì bạn sẽ từ bỏ khi khó khăn hiện ra rõ ràng trước mặt. Jobs không từ bỏ khi bị hất ra khỏi Apple. Jobs cố gắng một lần nữa bởi ông không thể tưởng tượng ông sẽ sống như thế nào nếu không yêu công việc của mình. Cải cách không thể diễn ra nếu thiếu đi niềm đam mê; không có nó, bạn có rất ít hy vọng để có thể tạo ra thành công vượt bậc. Bí quyết thành công của Steve Jobs – đi theo những đam mê của bạn – nó quá đơn giản và cảm tính nên thường bị xem nhẹ hoặc bỏ qua trong các lý thuyết quản lý chung về cải cách. Tuy nhiên, chính Jobs đã tự mình củng cố cho lời khuyên này trong các bài phát biểu, diễn thuyết và các bài phỏng vấn của ông. Đừng bao giờ đánh giá thấp vai trò của đam mê đối với thành công của công ty, sản phẩm, nhãn hiệu hay công việc của bạn. Đam mê và theo đuổi một ước mơ có quan trọng đối với thành công của doanh nghiệp hay không? Không cần thiết. Bạn có thể rất thành công, ít nhất là về mặt tài chính nếu tuân theo từng bước của những người đi trước, những người đã từng kiếm được tiền trong một ngành nghề nhất định. Tuy nhiên, cải cách mang tính đột phá – những cải cách thúc đẩy xã hội tiến lên – thì khó đạt được hơn rất, rất nhiều. Cải cách chỉ diễn ra khi ai đó đam mê một cách ám ảnh về một chủ đề nhất định, dù đó là chế tạo những chiếc máy tính làm khách hàng vừa lòng, chế tạo những công nghệ giúp giảm sự phụ thuộc của xã hội vào năng lượng hóa thạch, phát triển các loại https://thuviensach.vn thuốc cứu sống con người, nghiên cứu một nơi làm việc vô cùng hứa hẹn, hay bất cứ việc nào khác có tác dụng cải thiện điều kiện sống của con người. Những người bị ám ảnh bởi các ý tưởng trên không thể tưởng tượng họ có thể làm một công việc gì khác. Suy nghĩ về lĩnh vực đó khiến họ trăn trở, giúp họ có thêm năng lượng, và liên tục gợi cảm hứng để họ có thể tạo ra những công ty, sản phẩm và dịch vụ xuất sắc vượt trội. Nếu bạn vẫn chưa tìm thấy niềm đam mê của mình, hãy nghe theo lời khuyên của Jobs và kiên trì tìm kiếm. Theo Jobs, công việc sẽ chiếm một phần lớn cuộc sống của bạn, và cách duy nhất để làm được những việc vĩ đại là đi theo niềm đam mê của bản thân. Nếu chưa tìm thấy nó bạn cũng đừng dừng lại. Steve Jobs cũng không dễ dàng tìm thấy niềm đam mê của mình. Rõ ràng là ông đã tìm kiếm. Jobs tham gia những khóa học không bắt buộc ở trường đại học, du lịch một chuyến đến Ấn Độ, và thậm chí dành thời gian ở trong một trang trại trồng táo kiểu cộng đồng ở Oregon. Cuối cùng, ông đã “cưới” được tình yêu của mình là điện tử, với niềm khao khát là để lại dấu ấn cho nhân loại. Kết quả là một loạt các sản phẩm cải cách đã gây ảnh hưởng lên hàng triệu khách hàng và các nhà đầu tư, những người hài lòng với sản phẩm của Apple, cũng như nhiều triệu người khác sử dụng những sản phẩm lấy cảm hứng từ nhãn hiệu này. Tìm kiếm đam mê cho bản thân. Một khi tìm thấy nó tức là bạn đang trên đường tạo ra những ý tưởng tuyệt vời đến mức điên rồ. Bài học cải cách nhỏ 1. Bạn biết những ai đã từng theo đuổi đam mê của họ? Hãy nghiên cứu họ. Cuối cùng họ có được những ý tưởng sáng tạo và đặc biệt hay không? Có phải dường như họ có thêm năng lượng, lòng nhiệt https://thuviensach.vn tình và niềm hứng khởi hơn những người khác hay không? Hãy nói chuyện với họ. Có thể bạn sẽ học được vài điều về cách họ chuyển từ việc làm những thứ nhàm chán sang làm những thứ họ thực sự yêu thích. 2. Bạn có sở thích nào ngoài công việc bạn đang làm để kiếm sống hay không? Nếu có, hãy khám phá nó. Có thể bạn sẽ ngạc nhiên trước khả năng của mình trong việc biến đam mê thành những thành công về tài chính. 3. Hãy thử một lĩnh vực mới trong năm nay. Tham gia một khóa học, đọc một cuốn sách, hoặc tham dự một buổi hội thảo chẳng liên quan gì đến công việc hiện tại của bạn. https://thuviensach.vn Chương 3. Suy nghĩ khác biệt về nghề nghiệp của bản thân Đam mê là điều không thể cưỡng lại. Nếu bạn quan tâm đến cuộc sống của mình, những thứ bạn đam mê sẽ không để bạn yên. Chúng là những ý tưởng, hy vọng, và những khả năng mà bộ não của bạn tự động hướng tới, những thứ bạn sẽ dành nhiều thời gian và tâm huyết cho chúng mà chẳng vì lý do gì, ngoài việc bạn thích làm như vậy. - BILL STRICKLAND, Tác giả cuốn Make The Impossible Possible - (Tạm dịch: Biến điều không thể thành có thể) Thư pháp là chất xúc tác để Jobs bắt đầu suy nghĩ khác biệt về thế giới và về vai trò của ông trong việc làm cho nó trở nên tốt đẹp hơn. Đối với Bill Strickland ở Pittsburgh, Pennsylvania, một tác gia và nhà lãnh đạo, chất xúc tác của ông là nghề làm gốm. Năm 1965, Strickland đang tham gia học tại trường trung học phổ thông Oliver ở một khu dân cư nghèo thuộc Manchester, gần Pittsburgh. Tham gia là cách nói giảm nói tránh. Strickland dần như bị đuổi khỏi trường vì bỏ học quá nhiều. Cuộc sống của ông có một bước ngoặt lớn vào buổi chiều một ngày thứ Tư khi ông đi ngang qua một lớp học đầy những lò nung, chai lọ và gốm sứ. Thầy dạy mỹ thuật Frank Ross quay sang phía cậu học trò 16 tuổi và hỏi: “Ta có thể làm gì giúp trò đây, con trai?”. Ross không hề biết rằng câu hỏi đó của ông là khởi nguồn cho sự nghiệp của một người mà tên tuổi ông gắn liền với cải cách xã hội. https://thuviensach.vn Tôi hỏi Strickland việc học làm gốm trở thành một bước ngoặt trong cuộc đời ông như thế nào. “Tôi lớn lên trong một cộng đồng da đen nghèo khổ trong trung tâm thành phố, và chưa có ai từng làm gốm cả. Tôi chưa bao giờ chứng kiến đồ gốm được tạo ra như thế nào. Nó thật kỳ diệu,” ông nói. “Nó cho tôi thấy cả một thế giới ngoài kia mà tôi chưa từng biết, bởi tôi chưa bao giờ nhìn thấy nó. Khi gặp người đàn ông [Frank Ross] đã giới thiệu cho tôi về đồ gốm, cuộc sống của tôi bắt đầu vào guồng quay và tôi có thêm năng lượng để theo đuổi những giấc mơ. Nếu không có lớp học làm gốm đó, có lẽ tôi đã vào tù hoặc đã bỏ xác đâu đó rồi.” Tin vào niềm đam mê của bạn Nghệ thuật làm gốm rõ ràng đã cứu cuộc sống của Strickland. Nó còn đem lại nền móng cho một chương trình học nghệ thuật sau khi ra trường mà Strickland khởi xướng năm 1968, trung tâm đào tạo nghề Manchester Craftmen’s Guild. Strickland điều hành trung tâm đó sau khi hoàn thành chương trình đại học ở Đại học Pittsburgh. Sau khi tốt nghiệp, Strickland, một trong các sinh viên xuất sắc của khoa, đã theo đuổi sở thích bay lượn của mình. Anh đăng ký một khóa học và bảy năm sau đó, anh trở thành phi công cho hãng Braniff Airlines. Anh bay vào cuối tuần và trở về với công việc ở trung tâm vào sáng thứ Hai. (Strickland hay đùa rằng ông đã không ngủ trong suốt 30 năm.) Branniff rơi vào giai đoạn khó khăn (và phá sản năm 1982) nên Strickland bị sa thải. Anh vẫn có thể làm phi công cho một hãng khác – một hãng hàng không cạnh tranh đã cho anh một vị trí – nhưng sau khi cân nhắc kỹ lưỡng về việc đó, Strickland nhận ra rằng tuy anh yêu thích bay lượn, nhưng đó không phải là tiếng gọi trong anh, đó không phải là định mệnh của anh. Anh muốn được thay đổi thế giới. Strickland dành toàn bộ tâm huyết cho công ty https://thuviensach.vn của mình, một chương trình học sau khi ra trường, và một chương trình đào tạo nghề cho người lớn. “Tôi dạy bọn trẻ cách làm bình gốm và giúp những hàng xóm của tôi có được việc làm,” anh nói. “Không phải vì tôi cần, mà vì tôi muốn. Chính điều đó tạo nên tất cả sự khác biệt.” Strickland hiểu rõ ẩn ý của Steve Jobs khi ông nói bị đuổi khỏi Apple là điều tốt đẹp nhất đối với ông. Theo Strickland, “đam mê không bảo vệ được bạn khỏi thất bại, nhưng nó đảm bảo cho bạn rằng không có thất bại nào là thất bại cuối cùng.” Theo kinh nghiệm của Strickland, thất bại trở thành các kinh nghiệm học tập, cho bạn cơ hội để hoàn thiện tầm nhìn của bản thân và suy xét lại những định hướng công việc. Quan trọng nhất là, Strickland nói, thất bại nhắc bạn nhớ rằng những giấc mơ có ý nghĩa đối với bạn như thế nào. Strickland là nhà “cải cách xã hội” với tên tuổi được liệt kê trong danh sách các nhà cải cách nổi bật nhất trong lịch sử Pittsburgh, bao gồm Andrew Carnegie - một ông trùm tư bản thép và một nhà từ tâm - người phát triển một phương pháp sản xuất thép rẻ và hiệu quả; Henry Heinz nổi tiếng nhất với nước xốt cà chua, người sáng tạo ra nồi áp suất, toa tủ lạnh trên tàu, và kỹ thuật can chân không; Bác sĩ Jonas Salk, người chế tạo ra vắc xin polio; và chàng trai trẻ tên Chad Hurley, người đã phát triển một phương thức chia sẻ video trên mạng intermet và gọi nó là YouTube. Strickland không phát minh ra một loại vắc xin, một công nghệ mới hoặc một kỹ thuật sản xuất vượt trội, nhưng những lý thuyết của ông về sự thay đổi trong xã hội là phi thường và có sức hấp dẫn cao. “Nếu bạn nhìn nhận con người như những tài sản chứ không phải tiêu sản, bạn có thể thay đổi thế giới một cách căn bản,” ông nói. “Vậy đam mê đóng vai trò như thế nào đối với thành công trong cải cách xã hội của ông?” Tôi hỏi Strickland. https://thuviensach.vn “Đam mê là chất đốt tinh thần dẫn đường cho trí tưởng tượng của bạn. Đó là chỗ dựa cho bạn khi những ý tưởng của bạn bị thách thức và mọi người làm bạn thất vọng, khi các “chuyên gia” và những người xung quanh chối từ bạn. Đó là nhiên liệu giúp bạn đi tiếp khi mọi người không công nhận giá trị những giấc mơ của bạn. Tôi mơ ước xây dựng một trung tâm để thay đổi những gì người ta nói về người nghèo. Tôi muốn thay đổi cách chúng ta nghĩ về sự nghèo túng.” Strickland trả lời. Tổ chức của Strickland mang tên Manchester Bidwell không chỉ là một trung tâm. Nó là một ốc đảo văn hóa. 20 năm sau khi ông lập ra trung tâm, Strickland đã kiếm đủ tiền để hoàn thành mơ ước thuê một kiến trúc sư từng học cùng Frank Lloyd Wright thiết kế cơ sở vật chất mới. Đó cũng là kiến trúc sư thiết kế nhà chờ cho sân bay quốc tế Pittsburgh. Ngày nay Manchester Bidwell mở cửa cho các thanh thiếu niên nghèo và những người thất nghiệp với nghệ thuật đẹp đẽ, nội thất đặt mua, bếp ăn sành điệu và một phòng hòa nhạc chất lượng quốc tế với sức chứa 350 người, nơi tổ chức những buổi biểu diễn nhạc Jazz của Dizzy Gillespie, Herbie Hancock, và Wynton Marsalis. Những thác nước cũng chào đón du khách. “Nếu muốn hòa nhập với cuộc sống của những người đã từng từ bỏ, thì bạn phải đem lại một phương án giải quyết chứ đừng gây thêm vấn đề.” Strickland nói. Tôi nghĩ rằng những bà mẹ nuôi con bằng tiền trợ cấp, những trẻ em nghèo và những công nhân sản xuất thép trước đây xứng đáng có một đài phun nước, và vì thế tôi đặt một đài phun nước rất đẹp trên sân. Nước chào đón bạn khi bạn bước vào. Nước là cuộc sống, nước là khả năng của con người. Tôi tạo ra một thế giới bù đắp tâm hồn và đem lại hy vọng cho con người.” Đóng góp của Strickland đã không còn âm thầm nữa. Ông đã được mời đến Nhà Trắng, được trao phần thưởng Genius Grant https://thuviensach.vn của tổ chức MacArthur, và nhận được sự tán thưởng nhiệt liệt mỗi khi phát biểu. Các chương trình của Manchester Bizwell được giới thiệu tới hàng nghìn sinh viên và người lớn ở Pittsburgh cũng như hàng chục thành phố trên khắp đất nước, nơi có trụ sở liên kết xây dựng dựa trên các triết lý của Manchester Bidwell, một triết lý cho rằng ai cũng có một cuộc sống xứng đáng với điều gì đó, và ai cũng có thể đóng góp cho các tổ chức làm nên cộng đồng mà họ đang sinh sống. Strickland đưa ra tuyên bố này không phải vì ông cố gắng để trở thành một nhà cải cách, mà bởi ông quyết định theo đuổi một mục đích đem lại ý nghĩa cho cuộc sống của ông. Kết quả là, học viện mà ông lập ra được tôn vinh vì đã tạo ra một lý thuyết hiệu quả về cải cách xã hội: 80% trong số hơn 3.000 học sinh tham dự chương trình tốt nghiệp trung học phổ thông và vào đại học, trong khi Manchester Bidwell còn giúp rất nhiều người lớn được nhận vào làm trong nhiều công ty lớn ở Pittsburgh, trong đó có đại học Pittsburgh, nơi Strickland từng làm ủy viên ban quản trị. Tổ chức phi lợi nhuận của Strickland giờ đây là một trường hợp nghiên cứu bắt buộc trong các lớp khởi nghiệp tại Trường Kinh doanh Harvard. Strickland nói những nam nữ sinh ưu tú tại Harvard đã cố gắng hết sức để tìm ra vô vàn lý do, rằng Strickland đáng lẽ phải thất bại. Nhưng họ không hiểu được một nhân tố kỳ diệu dẫn tới thành công. Thế hệ các nhà khởi nghiệp mới đang phải học một bài học đơn giản về cải cách, một bài học họ sẽ không bao giờ tìm thấy trong các bản trình chiếu PowerPoint hay bảng tính, một bài học mà cả Strickland và Steve Jobs đều ca tụng suốt mấy thập kỷ qua: nghe theo trái tim bạn và đừng dừng lại ở một nơi mâu thuẫn với những gì bạn cho là định mệnh của đời mình. “Sự sợ hãi trước thất bại có thể dập tắt giấc mơ về một cuộc sống khác biệt của bất kỳ https://thuviensach.vn ai,” Strickland nói. “Và cách để vượt qua nỗi sợ hãi đó là tin tưởng vào niềm đam mê của bạn.” Thất bại 5.126 lần Các nhà phát minh, theo định nghĩa, đều là những người thất bại. Số lần thất bại của họ nhiều hơn rất nhiều so với số lần thành công. Nhà phát minh người Anh James Dyson có niềm đam mê sâu sắc với máy móc, thiết kế và máy hút bụi. Vâng, máy hút bụi. (người ta có thể đam mê bất cứ thứ gì!). Năm 1978, ông chán nản với những chiếc máy hút bụi trên thị trường, bởi khi hút đầy rác thì lực hút của chúng giảm hẳn. Vấn đề nằm ở chỗ chiếc túi bên trong: khi hút đầy bụi rác, nó bị kẹt và không thể hoạt động được nữa. Sống nhờ lương của vợ và sự trợ giúp của một giáo viên nghệ thuật, Dyson mất 5 năm vất vả với ý tưởng của mình, và ở lần cố gắng thứ 5.127, phiên bản hoàn chỉnh của một chiếc máy hút bụi với lốc xoáy kép và không dùng túi bụi đã ra đời. “Hầu như ngày nào tôi cũng muốn bỏ cuộc,” Dyson nói. “Nhưng một trong những việc tôi thường làm hồi còn trẻ là chạy bền, từ 1,5km đến 15km. Tôi chạy khá tốt, không phải vì tôi có sức khỏe tốt, mà bởi tôi có quyết tâm lớn. Tôi hiểu rằng giây phút bạn muốn chậm lại là khi bạn cần tăng tốc. Trong chạy bền, bạn sẽ phải vượt qua một ngưỡng khó khăn. Trong việc nghiên cứu và phát triển các dự án, hoặc bắt đầu một doanh nghiệp cũng tương tự như vậy. Sẽ có một thời điểm kinh khủng khi thất bại giáng thẳng vào mặt bạn. Và thực sự là nếu bạn kiên trì thêm một chút nữa thôi, bạn sẽ bắt đầu thoát ra khỏi đó.” Hầu hết mọi người sẽ từ bỏ sau một vài cú vấp ngã đầu tiên và vài lần làm lại từ đầu, nhưng Dyson thì không. Ông say sưa với những thất bại, bởi đó là những gì các kỹ sư thường làm: họ sửa https://thuviensach.vn chữa, kiểm tra, thử nghiệm những ý tưởng mới. Họ vô cùng yêu thích công việc đó. Nếu không đam mê một việc nào đó, bạn hãy chọn một công việc khác, bởi những điều kiện để có được thành công vượt trội đang chống lại bạn. “Tôi không sợ thất bại. Tôi luôn nghĩ rằng bọn trẻ học ở trường cần được chấm điểm bằng số lần chúng thất bại. Một đứa trẻ thử nghiệm nhiều thứ mới và trải qua rất nhiều thất bại để đến được đích có thể có đầu óc sáng tạo hơn,” Dyson nói. Dyson tự hào về 5.126 lần thất bại đến nỗi ông ghi nhớ nỗi cực khổ của mình trong một cuốn sách giới thiệu nhỏ đi kèm với mỗi chiếc máy hút bụi mà công ty bán – Câu chuyện của Dyson. Mặc dù phải mất 5 năm để xây dựng sản phẩm, đó mới chỉ là bước đầu tiên. Dyson gặp phải vô số sự phản đối từ các công ty toàn cầu như Hoover, bởi những người quản lý thiển cận ở đó chỉ nhìn thấy lợi nhuận trước mắt mà họ đang tạo ra trong việc bán túi bụi đi kèm với những chiếc máy hút bụi kia. Các quản lý của Hoover đã không sử dụng phát minh của Dyson, mặc dù họ ngưỡng mộ vì nó làm việc rất hiệu quả. Dyson đã nói sự tức giận và thất vọng là những động lực chủ yếu – và đó là điều cần thiết. Bởi không công ty nào chịu mua phát minh của ông, Dyson tự bán nó tới tay khách hàng, và không phải ở Anh mà là ở Nhật. Người Nhật vô cùng thích thú trước chức năng và kiểu dáng của những chiếc máy hút bụi của Dyson. Và cuối cùng, Dyson đã trở thành thương hiệu thành công vượt trội trên chính quê hương của nhà phát minh, và được xếp vào hàng máy hút bụi bán chạy nhất trên thị trường Anh, vượt qua sản phẩm của các công ty trước đây đã từng từ chối ý tưởng của Dyson. Hoover cuối cùng đã thú nhận một cách thẳng thừng: một người quản lý nói công ty đáng lẽ nên mua ý tưởng của Dyson và xóa sổ nó, để ý tưởng đó không bao giờ đến được với người dùng. Như thế vị trí thống trị của Hoover sẽ được giữ vững. Đối với nhiều lãnh đạo doanh nghiệp, cải cách – những ý tưởng mới giúp cải thiện cuộc sống của con người https://thuviensach.vn – chưa bao giờ và sẽ không bao giờ là một phần trong DNA của công ty họ. Một lần, phóng viên của tờ Forbes đã hỏi Dyson rằng tại sao rất nhiều công ty nói rằng họ muốn tuyển các nhà cải cách, nhưng cuối cùng lại tuyển dụng những “bề tôi trung thành”, những người có thâm niên trong một công việc ở những công ty khác. Dyson cho rằng: Vấn đề ở chỗ bạn có phòng nhân sự, và có các công ty săn đầu người, bạn phải điền vào những biểu mẫu và sau đó cố tuyển dụng những người phù hợp với những gì được ghi trong đó. Tôi luôn phản đối ý tưởng ấy, rằng khi tuyển dụng một ai đó, bạn phải tuyển những người đã có kinh nghiệm trong lĩnh vực mà bạn cần tuyển. Có một lời giải thích kinh khủng là “tuyển người có thể làm việc được ngay”. Tôi ghét cách nghĩ đó. Trong một số trường hợp, họ có thể là nhân viên hoàn hảo, nhưng hầu hết kinh nghiệm của họ rất có thể không phù hợp, và bạn sẽ phải đào tạo lại cho họ. Tôi thích tuyển thẳng những người vừa tốt nghiệp đại học, hoặc những người từng làm việc trong một lĩnh vực khác nhưng có được những sản phẩm thú vị. Rất khó để thuyết phục các nhà tuyển dụng suy nghĩ theo cách đó. “Hãy làm tôi ngạc nhiên đi” Quan sát của Dyson cũng giống với cách Apple tuyển dụng nhân viên. Sharon Aby làm việc tại Apple từ năm 1983 đến 1996 và có ba năm làm tuyển dụng cho công ty. Trong một cuộc phỏng vấn riêng, cô nói với tôi: Chúng tôi không cần tuyển những người muốn nghỉ hưu với khoản trợ cấp lớn. Chúng tôi cần các nhà khởi nghiệp, những người https://thuviensach.vn thành công rõ rệt (dù đó là sinh viên mới tốt nghiệp nhưng có thành tích tốt trong trường đại học), những người cộng tác với nguồn năng lượng dồi dào và mô tả kinh nghiệm của họ bằng những gì họ đóng góp chứ không phải những chức danh. Chúng tôi cũng không tuyển dụng người thuộc một ngành nghề nhất định. Chúng tôi có một danh sách những người đại diện cho mọi lĩnh vực trong cuộc sống. Chúng tôi tin rằng tài năng đến từ khắp nơi. Phẩm chất quan trọng cần có là: kỳ vọng về sự xuất sắc. Chúng tôi tìm kiếm những người háo hức muốn tạo ra cái mới. Là các nhà tuyển dụng, chúng tôi không dừng lại. Tôi đấu tranh với một vài quản lý khác, những người muốn tuyển người để lấp chỗ trống thật nhanh và vận hành dự án, nhưng nếu phải mất sáu tháng để tìm được người phù hợp nhất thì họ cũng vẫn phải chờ đợi. Chúng tôi tìm kiếm những người có nguồn năng lượng dồi dào để tạo ra cái gì đó mới mẻ. Câu khẩu hiệu của chúng tôi là: “Hãy làm tôi ngạc nhiên đi!” Steve Jobs, Bill Strickland và James Dyson đi theo những con đường khác nhau để đến với những đổi mới thành công, nhưng câu chuyện của từng cá nhân đều dạy chúng ta một bài học chung: Đừng để niềm say mê của bạn lụi tàn. Hãy nắm lấy nó, say sưa với nó, và sử dụng nó để làm mình nổi bật. Hãy nghe theo con tim bạn chứ đừng nghe theo đám đông. Khi bạn chọn một ngành học trong trường đại học chỉ để làm vừa lòng cha mẹ nghĩa là bạn đã gia tăng nguy cơ trở nên buồn chán thay vì hứng khởi với những bài học trên lớp. Khi bạn chọn mở một công ty hay cơ sở kinh doanh chỉ vì thấy nhà hàng xóm làm ăn phát đạt nghĩa là bạn đã gia tăng khả năng thất bại của chính mình. Và khi bạn chọn một nghề nghiệp nào đó vì năm ngoái anh rể bạn kiếm được rất nhiều tiền từ công việc đó nghĩa là bạn đã làm tăng khả năng sống một cuộc sống không thỏa mãn. Trên hết, niềm đam mê sẽ thúc đẩy bạn bước tiếp khi những khó khăn, thách thức đe dọa giấc mơ của bạn. https://thuviensach.vn Yum-O! (Tổ chức phi lợi nhuận của Rachael Xay) Rachael Ray, ngôi sao trong chương trình Food Network, đã trở thành gương mặt phổ biến trên truyền hình với sự hài hước, tươi tắn và tính cách dễ gần. Ray lớn lên trong bếp bởi gia đình cô mở nhà hàng ăn uống. Gia đình Ray sở hữu một vài nhà hàng ở Cape Cod, Massachusetts. Ray bắt đầu sự nghiệp nấu nướng của mình năm 1995 tại quầy kẹo ở cửa hàng bán lẻ Macy's trong thành phố New York. Cô từng làm một vài công việc khác liên quan đến thực phẩm trước khi quyết định rời thành phố lớn và chuyển về sống ở nông thôn. Ray, một nhân viên có tiếng siêng năng và nhiệt huyết, trở thành nhân viên nhập liệu cho một nhà hàng dành cho người sành ăn uống ở Albany. Đôi khi cải cách phát sinh từ sự bức bách của nhu cầu – giống như trong trường hợp ý tưởng nổi tiếng nhất của Ray – nhưng khi đam mê gặp nhu cầu thì đó mới là điều kỳ diệu. Ray bán được ngày càng nhiều thức ăn nấu sẵn do chính tay cô chuẩn bị và chế biến. Khi các loại thực phẩm nấu sẵn trở nên phổ biến hơn, doanh số thực phẩm tươi sống của cửa hàng bắt đầu tụt giảm. “Tôi bèn lân la hỏi các khách hàng của mình: “Tại sao chị không nấu ăn? Sao chị không mua tạp phẩm?” Và mọi người đều đưa ra một câu trả lời giống nhau: “Tôi không có thời gian, và thức ăn được chuẩn bị sẵn thì nấu dễ hơn.” Ý tưởng cải cách của Ray là cung cấp một khóa học mang tên “Nấu ăn 30 phút”. Ray tính rằng nếu mọi người sẵn sàng đợi 30 phút để chờ người đưa pizza đem bánh đến thì cũng sẽ chấp nhận những công thức nấu ăn chỉ tiêu tốn của họ 30 phút để hoàn thành. Tuy nhiên, Ray gặp khó khăn lớn. Không có đầu bếp nào trong https://thuviensach.vn vùng chịu nhận lớp với số tiền ít như vậy, do đó cô nhận thêm việc này và tự mình đứng lớp. Một đài truyền hình địa phương đã dành cho cô một chuyên mục nấu ăn trên chương trình tin tức buổi tối, và Ray đã nắm lấy cơ hội này, mặc dù đài truyền hình không trả cho cô một đồng xu nào ngoài khoản tiền trợ cấp mua nguyên vật liệu. Thực ra, Ray còn tốn tiền vào chương trình đó. Nhưng không được trả tiền cũng chẳng sao. Bằng trực giác, Ray hiểu rằng theo đuổi đam mê sẽ đem lại cho cô những điều tốt đẹp hơn – cô không rõ con đường sẽ dẫn tới đâu, nhưng cô tin rằng theo đuổi đam mê sẽ làm cho mọi thứ thay đổi. Chẳng có gì bảo đảm để giúp Ray dự đoán điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Chương trình truyền hình địa phương ở Albany đã phát triển thành một phần trong chương trình Today của đài NBC. Tiếp theo là mời mời từ Food Network, và Ray đăng ký dẫn một chương trình mang tên “Nấu ăn 30 phút”. Ngày nay, Ray là ngôi sao trong một số chương trình trên kênh Food Network, bán được hàng triệu cuốn sách và tự biên tập cho tạp chí của mình, dẫn một chương trình talk show ban ngày và phân phối một chuỗi các dụng cụ nấu ăn. Khi bạn đọc những dòng này, đừng ngạc nhiên nếu thấy Ray đã thêm một ý tưởng nữa vào đế chế đang phát triển lớn mạnh của mình. Năm 2008, Ray xuất hiện tại Hội nghị Phụ nữ ở Long Beach, California. Hội nghị là một sự kiện thường niên được Maria Shriver khởi xướng, nhằm truyền cảm hứng cho phụ nữ, giúp họ có được cuộc sống tốt đẹp hơn. Hội nghị thu hút hàng trăm phụ nữ, rất nhiều trong số họ là các nhà khởi nghiệp. Trong một cuộc hội thảo nhóm, nữ diễn viên Valerie Bertinelli đã đề nghị Ray đưa ra một lời khuyên chân thành cho tất cả những phụ nữ đang tham gia chương trình. Ray nói: “Tôi nghĩ nếu bạn yêu công việc của mình, thì phép màu tự khắc sẽ đến. Bạn đến công sở và làm việc chăm chỉ hơn https://thuviensach.vn chàng trai hoặc cô gái ngồi cạnh vì bạn yêu những việc bạn đang làm. Và đừng bao giờ lãng phí thời gian vào những thứ không thể thay đổi được hoặc những đánh giá của mọi người về bạn.” Khó khăn luôn đầy rẫy khi bạn bắt đầu một công việc kinh doanh. Nhưng nếu đi theo tiếng gọi của trái tim – những ý nghĩ “không để bạn yên”, theo lời của Strickland – thì thất bại không bao giờ là điểm dừng cuối cùng, và như Ray đã diễn tả, những giải pháp sáng tạo luôn ở đâu đó quanh ta. Từ vô gia cư thành triệu phú Steve Jobs thú nhận rằng ông may mắn vì đã sớm phát hiện ra niềm đam mê của mình. Nhưng hầu hết mọi người không may mắn như vậy. Họ vật lộn với câu hỏi “Tôi đam mê cái gì?”. Tìm được niềm đam mê trong công việc không phải dễ. Làm sao để bạn nhận ra mình đã tìm thấy nó? Để có được lời khuyên, tôi tìm đến một người đàn ông với một câu chuyện tay trắng làm giàu rất thuyết phục mà Hollywood đã chuyển thể thành phim, với sự tham gia của một trong những diễn viên nổi tiếng nhất thế giới, Will Smith. Cuốn sách của Chris Gardner mang tên The Pursuit of Happyness - Đi tìm hạnh phúc trở thành cảm hứng cho một bộ phim cùng tên. (Từ hạnh phúc [happyness] được cố tình viết sai chính tả trong tựa đề bởi đó là từ được viết trước cửa một nhà trẻ xộc xệch, nơi ông gửi con trai mình để lăn lộn tìm việc.) Khi theo đuổi một chương trình thực tập không lương tại công ty môi giới Dean Witter Reynolds vào năm 1981, Gardner phải sống một năm trên đường phố với cậu con trai 2 tuổi của mình. (Trong một cuộc phỏng vấn cho bài xã luận tôi viết cho tuần báo Bloomberg BusinessWeek phiên bản trực tuyến, Gardner nói: trong phim, nhà sản xuất đã cho một cậu bé 5 tuổi đóng vai con trai của https://thuviensach.vn Gardner để hai người có thể chuyện trò với nhau, nhưng trên thực tế, cậu bé vẫn còn đang đóng bỉm.) Gardner và con trai tìm chốn ngủ mỗi đêm trong phòng tắm tại bến xe điện ngầm BART của thành phố Oakland, California, nhưng đồng nghiệp của Gardner không hề biết việc này. Gardner cuối cùng trở thành một nhà môi giới bất động sản. Hai năm sau, ông chuyển sang công ty Bear Stearns và trở thành người kiếm nhiều tiền nhất tại đây. Năm 1987, ông thành lập công ty môi giới riêng ở Chicago mang tên Gardner Rich. Ngày nay, Gardner đã là một triệu phú, một diễn giả, một nhà từ tâm, và là một thương gia quốc tế sáng lập và sở hữu một quỹ đầu tư tư nhân cho Nam Phi. Đối tác của ông trong quỹ này là Nelson Mandela. Không tệ cho một chàng trai mà trước khi thành lập công ty môi giới riêng của mình đã phải “chiến đấu, tằn tiện và bò lên khỏi nơi cặn bã với một đứa bé trên lưng.” “Điều duy nhất nào đã làm thay đổi cuộc sống của ông?”. Tôi hỏi Gardner trong một cuộc phỏng vấn cho bài miêu tả sơ lược trên tờ BusinessWeek. “Đó là đam mê,” ông nói. “Đam mê là tất cả. Nói đúng ra, bạn phải là người cuồng tín trong những việc bạn làm.” Lời khuyên của Gardner đối với các nhà khởi nghiệp hoặc những người muốn chuyển nghề là: “Phải đủ dũng cảm để tìm được một thứ khiến bạn say mê. Nó có thể không đúng với chuyên môn của bạn. Nhưng hãy dũng cảm để làm việc đó. Chẳng cần ai phải chú ý đến nó, ngoài bạn ra.” “Làm sao ông biết mình đã tìm được niềm đam mê hay chưa?” Tôi hỏi. “Tìm thấy một việc mà bạn vô cùng yêu thích, và bạn không thể chờ đến sáng mai để lại được tiếp tục làm công việc đó.” https://thuviensach.vn Hãy suy nghĩ kỹ về câu trích dẫn cuối cùng. Bạn có đang làm một công việc mà bạn yêu thích đến mức không thể chờ đến sáng mai để lại được tiếp tục làm công việc đó hay không? Nếu câu trả lời là không thì Steve Jobs nói gì? Ông sẽ nói: “Hãy tiếp tục tìm kiếm, đừng dừng lại.” Cải cách đòi hỏi phải có sự sáng tạo và nghị lực. Donald Trump có lần đã nói, nếu không có đam mê, bạn sẽ không có nghị lực, và không có nghị lực, bạn sẽ chẳng có gì. Tình yêu công việc là nguồn năng lượng mà bạn cần để tiếp tục làm việc, tiếp tục phấn đấu, tiếp tục hướng tới cuộc sống như trong tưởng tượng của bạn. Đam mê không phải là thứ gì đó bạn nói về nó; đó là một thứ bạn có thể cảm nhận, và mọi người có thể nhìn thấy nó bên trong con người bạn. Khi bạn say mê công việc, bạn đã thắp sáng một căn phòng – nó thể hiện qua ánh mắt, ngôn ngữ cơ thể và giọng điệu trong lời nói của bạn. Nó chứa đựng một năng lượng có khả năng thay đổi thế giới của bạn, và sau đó là thế giới của những người xung quanh. Tìm kiếm sở trường của bạn Trong cuốn sách The Element (tạm dịch: Nhân tố) của tiến sĩ Ken Robinson, ông kể lại một câu chuyện tuyệt vời về một bé gái 8 tuổi tên Gillian. Cô bé có vấn đề ở trường: không nộp bài đúng hạn, điểm kiểm tra kém, và dễ dàng bị mất tập trung. Câu chuyện có thật này diễn ra vào những năm 1930. Quản lý trường cho rằng Gillian có vấn đề và cần được chuyển sang trường học dành cho trẻ em rối loạn khả năng học tập. Cha mẹ Gillian đưa cô bé đến gặp nhà tâm lý học của trường. Ông đặt câu hỏi cho mẹ Gillian trong vòng 20 phút, quan sát Gillian và ghi chép thông tin trong suốt cuộc nói chuyện đó. Sau đó ông yêu cầu Gillian ở lại văn phòng vài phút trong khi ông nói chuyện riêng với mẹ cô bé. Trước khi rời văn phòng, ông bật https://thuviensach.vn chiếc radio lên. Có một cái cửa sổ trong văn phòng để ông và mẹ Gillian quan sát cô bé từ ngoài hành lang. “Gillian với chân trần chạy nhảy khắp căn phòng và tiến tới chỗ có tiếng nhạc. Hai người lớn đứng im lặng quan sát trong vài phút, và sững sờ bởi vẻ duyên dáng của cô bé. Ai cũng có thể nhận thấy có cái gì đó rất tự nhiên – thậm chí nguyên thủy – trong những chuyển động của Gillian. Cuối cùng, nhà tâm lý học quay sang nói với mẹ cô bé: “Bà biết không, bà Lynne, Gillian chẳng có bệnh gì cả. Cô bé là một vũ công. Hãy cho cô bé học ở trường múa đi.” Cô bé đã theo học trường múa ngay trong tuần tiếp theo. Cô bé đó, Gillian Lynne, chưa bao giờ ngừng đam mê khiêu vũ. Cô theo học tại Trường Ba lê Hoàng gia tại London, gặp Andrew Lloyd Webber, và bắt đầu viết một số vở nhạc kịch thuộc hàng thành công nhất trong lịch sử, bao gồm Cats (Những chú mèo) và The Phantom of the Opera (Bóng ma trong nhà hát). “Gillian không phải là một đứa trẻ có vấn đề. Cô bé không cần phải học ở một trường đặc biệt. Cô bé chỉ cần được là chính mình,” Robinson viết. Robinson và các nhà khoa học khác nghiên cứu về lĩnh vực tiềm năng con người đều đồng ý rằng những người thành công nhất trong chúng ta là những người theo đuổi đam mê của họ mà không quan tâm đến vấn đề tiền bạc. “Họ theo đuổi đam mê bởi họ không thể tưởng tượng được mình sẽ làm việc gì khác trong cuộc đời,” Robinson nói. “Rất nhiều người gạt đam mê sang một bên để theo đuổi những thứ mà họ không hề quan tâm, chỉ để đảm bảo về tài chính. Tuy nhiên, những công việc bạn làm chỉ để trả tiền hóa đơn hằng tháng rất có thể sẽ chẳng còn gì trong mười năm tới. Nếu bạn không bao giờ học cách suy nghĩ sáng tạo và khám phá năng lực thực sự của bản thân, thì khi đó bạn sẽ làm gì?”14 Robinson tin rằng để có thể cạnh tranh trong nền kinh tế tri thức toàn cầu nơi sự sáng tạo https://thuviensach.vn và cải cách được đề cao, thì bạn cần suy nghĩ khác biệt về việc học tập cũng như chọn lựa nghề nghiệp và lĩnh vực kinh doanh. Không ai có thể giỏi tất cả mọi thứ, nhưng ai cũng có một điểm mạnh nào đó. Theo Robinson và các chuyên gia khác, chìa khóa cho sự cải tiến thành công là kết hợp đam mê và năng khiếu – tức là năng lực chủ đạo của bạn. Đôi khi, để khám phá ra những điểm mạnh đòi hỏi phải có một cú hích đúng hướng, nhắc nhở bạn đi theo năng khiếu bẩm sinh. Hãy xem xét trường hợp của một trong số các khách hàng của tôi, Eli Harari, CEO của công ty SanDisk. SanDisk là một trong số rất nhiều công ty công nghệ mà tôi đã may mắn được làm việc cùng trong nhiều năm qua. Công ty là nhà sản xuất thẻ nhớ lớn nhất; với những sản phẩm có thể lưu trữ được hình ảnh, video, bài hát và tương thích trên mọi phương tiện, từ máy ảnh kỹ thuật số đến điện thoại thông minh. Nhà đồng sáng lập Eli Harari được phong danh hiệu là “cha đẻ của flash”. Ông nhắc tôi nhớ rằng cải tiến của ông mở đầu cho cuộc cách mạng máy ảnh kỹ thuật số. Harari là ví dụ hoàn hảo về việc kết hợp giữa đam mê và năng lực. Harari là một người nhập cư gốc Isarel, đến với nước Mỹ chỉ với vỏn vẹn 1.000 đô-la trong túi. Ông lấy bằng tiến sĩ trong lĩnh vực khoa học điện toán phần cứng của đại học Princeton, nơi ông học về vật lý và các vật bán dẫn, sau đó ông chuyển đến bờ Tây ở California nhằm thay đổi thế giới. Với niềm đam mê chế tạo cái mới, ông quyết định biến đam mê của mình thành việc chế tạo những chiếc… cần câu tuyệt vời. Quả thật như vậy, một cây gậy và một cuộn dây câu. Các bạn nên nhớ, không phải cây gậy nào cũng dùng được, mà là loại gậy có thể rút vào như ăng ten. Ông quyết định theo đuổi ý tưởng này vì qua nghiên cứu ông được biết nước Mỹ là quê hương của 26 triệu ngư dân. Tuy nhiên, Harari lại chưa từng câu cá. Sau vài lần thất bại trong việc thiết kế một chiếc cần câu cá mới, những việc Harari đang chú tâm làm không được vợ ông đồng https://thuviensach.vn thuận. Bà định hướng lại cho Harari. Câu chuyện của họ đại loại như thế này: “Có bao nhiêu người trên thế giới biết anh giỏi vật lý và các vật bán dẫn?”, bà hỏi. “Chắc là khoảng 100,” Harari đáp. “Tại sao anh không tập trung vào điểm mạnh của mình?”, bà gợi ý. Bà ấy nói đúng, Harari nghĩ. Ngày nay, SanDisk giữ hàng trăm bằng sáng chế và thu được hằng trăm triệu đô-la mỗi năm tiền bản quyền, công ty cung cấp ½ số lượng thẻ nhớ bán ra trên thị trường và thu nhập lên tới hàng tỷ đô-la mỗi năm. Niềm đam mê sáng chế của Harari đã biến thành cải cách, chỉ khi nó được biến đổi một cách hợp lý và phù hợp với điểm mạnh của ông. Đam mê không chưa đủ, mà khi đam mê kết hợp với năng lực thì nó mới có thể thay đổi thế giới. Steve Jobs say mê những chiếc máy tính và kèm theo đó là tài năng thiên bẩm của ông trong lĩnh vực điện tử, thiết kế và marketing – sự kết hợp hoàn hảo của các kỹ năng để biến thị trường máy tính cá nhân sơ khai thành công cụ cho mọi người sử dụng hàng ngày. Tôi có thể làm được điều đó. Tôi hiểu nó. Tôi yêu thích nó. Cuốn tiểu thuyết đầu tay của James Patterson xuất bản năm 1976 bán được khoảng 10.000 bản. Ngày nay, cứ 7 cuốn tiểu thuyết bìa cứng được bày bán ở Mỹ thì có một cuốn của Patterson. Cựu nhân viên quảng cáo Patterson đã làm thay đổi vai trò của tác giả trong thế giới xuất bản và sáng tạo ra nhiều danh hiệu mới, trong https://thuviensach.vn đó có sáng kiến sử dụng thuật ngữ đồng tác giả, chỉ những người chuyên trách một sê-ri hoặc thể loại khác nhau. Tạp chí New York Times cho rằng phương thức hợp tác này được coi là bình thường trong ngành quảng cáo hoặc các ngành công nghiệp sáng tạo khác như truyền hình chẳng hạn, nhưng việc đưa phương pháp này vào tiểu thuyết thì chưa từng có ở thời bấy giờ. Niềm đam mê viết những cuốn tiểu thuyết thương mại hấp dẫn về chủ đề tội phạm đã giúp Patterson vững vàng ý chí sau vô số lần bị các nhà xuất bản từ chối. Hết nhà xuất bản này đến nhà xuất bản khác bỏ qua tập bản thảo tiểu thuyết đầu tay của ông, cuốn The Thomas Berryman Number (tạm dịch: Con số Thomas Berryman). Sau hơn chục lần thất bại, cuốn tiểu thuyết cuối cùng cũng được xuất bản, và Patterson, tác giả viết cuốn sách trên một chiếc máy chữ trong căn hộ nhỏ tại thành phố New York, sau đó đã nhận được giải thưởng danh giá Edgar Award của Hội nhà văn trinh thám Mỹ. Hàng triệu người hâm mộ Patterson sẽ không bao giờ được thưởng thức các cuốn sách trinh thám của ông nếu Patterson không theo đuổi đam mê sau khi tốt nghiệp Cao đẳng Manhattan năm 1969. Patterson tiếp tục xin vào trường đại học Vanderbilt để theo đuổi công việc giảng viên môn văn học Anh, nhưng đã bỏ học chỉ sau một năm. “Tôi đã tìm ra hai công việc yêu thích: đọc và viết. Nếu tôi trở thành một giảng viên đại học, tôi biết mình sẽ giết chết cả hai tình yêu đó,” Patterson nói. Patterson nói ông thích đọc những cuốn sách thương mại nổi tiếng như The exorcist (tạm dịch: Quỷ ám) hay The day of the Jackal (tạm dịch: Ngày của Chó rừng). Và ông đi tới kết luận rằng: “Tôi có thể làm được điều đó. Tôi hiểu nó, và tôi thích nó.” Steve Jobs cũng trải qua một quá trình tương tự trong nhiệm vụ thương mại hóa máy vi tính. Lòng tự tin giúp ông củng cố suy nghĩ: mình có thể làm được. Ông hiểu về điện tử, dù không bằng Wozniak, người chế https://thuviensach.vn tạo ra chiếc máy tính Apple I và Apple II, nhưng cũng gần bằng như thế. (Jobs tham dự một hội chợ khoa học khi còn đang học phổ thông và chế tạo một chiếc máy chỉnh lưu điều khiển bằng silicon, một thiết bị điều khiển dòng điện xoay chiều.) Và trên hết, ông yêu thích công việc đó. Đam mê kết hợp với khả năng. Sự kết hợp đó chắc chắn có thể thay đổi thế giới. Các công ty lớn khuyến khích tư duy kiểu gara như thế nào? Jobs và Wozniak cuối cùng đã bỏ việc để thành lập Apple, (Jobs bỏ Atari, Wozniak rời Hewlett-Packard). Tuy nhiên, theo đuổi đam mê không có nghĩa là bạn phải bỏ việc và mở một cửa hàng trong gara nhà bạn. Một người bạn của tôi là tỷ phú và tất nhiên có thể sống thoải mái, ung dung bên bờ biển đến hết cuộc đời. Tuy nhiên, hàng ngày anh vẫn tiếp tục đi làm tại một công ty nằm trong top 500 doanh nghiệp hàng đầu của Mỹ tại Thung lũng Silicon, bởi anh là một kỹ sư yêu công việc và sẽ không bao giờ muốn làm một công việc gì khác. Anh không thích mở doanh nghiệp riêng vì nó sẽ không thể đem lại cho anh những nguồn lực như những gì anh nhận được ở một công ty vững mạnh dẫn đầu thị trường. Một người bạn tốt nữa của tôi là nhân viên bán hàng giỏi nhất trong công ty, và một lần nữa cô ấy cũng không muốn mở một công ty riêng cho mình. Cô say mê nghề bán hàng, miễn là cô tin tưởng sản phẩm hay dịch vụ đó thực sự đem lại giá trị cho khách hàng. Bạn thấy đấy, không phải mọi người rời bỏ công ty vì họ muốn mở doanh nghiệp riêng trong gara, họ bỏ việc vì không tìm được nguồn cảm hứng. Rất nhiều công ty có tư duy cấp tiến đang quảng bá tinh thần tạo nghiệp trong doanh nghiệp lớn, khuyến khích nhân viên https://thuviensach.vn hoạt động như những nhà khởi nghiệp, ngay cả trong môi trường của một doanh nghiệp lớn. Những công ty này cho nhân viên thời gian để theo đuổi đam mê và khuyến khích họ mạo hiểm để cải cách. Trên thực tế, Steve Jobs đã thảo luận đề tài này từ năm 1985. Trong một cuộc phỏng vấn cho tờ Newsweek, Jobs nói: “Nhóm chế tạo chiếc Macintosh là một nhóm mà người ta thường gọi là tạo nghiệp trong doanh nghiệp lớn – chỉ một vài năm sau khi thuật ngữ này ra đời – một nhóm người quay lại khởi nghiệp trong gara nhưng là thành viên của một công ty lớn.” Google cũng phát triển hình thức tạo nghiệp trong doanh nghiệp lớn. Trong một cải cách ở nơi làm việc, các kỹ sư của Google được khuyến khích sử dụng 20% thời gian – tức là một ngày trong tuần – để làm những việc họ thực sự yêu thích. Google vô cùng tin tưởng vào khái niệm này, đến nỗi nó trở thành một điểm nhấn hấp dẫn trong việc tuyển dụng của công ty. “Thời gian rảnh dành cho cải cách” vừa đáp ứng được nhu cầu tự khẳng định và rèn luyện bản thân, vừa khuyến khích nhân viên tạo ra những sản phẩm tiên tiến đem lại lợi nhuận cho công ty. Gmail, Google News, Google Suggest, Adsense for Content, và Orkut chỉ là một vài trong số những cải cách được khơi nguồn trong khoảng thời gian sáng tạo này. Các nhà quản lý của Google đã ghi nhận 20% thời gian ấy góp phần tạo ra 50% lượng sản phẩm mới của Google. Một số công ty không có một hệ thống để phát triển tinh thần tạo nghiệp trong doanh nghiệp lớn, nhưng vẫn áp dụng những cách tư duy mới về mối quan hệ truyền thống giữa nhà tuyển dụng và nhân viên. Khi tôi còn là phó giám đốc của Ketchum, một công ty toàn cầu về quan hệ xã hội, công ty đã nhận ra niềm đam mê kể chuyện và giao tiếp của tôi, và cho phép tôi theo đuổi đam mê như một người khởi nghiệp và cộng tác với tôi để tạo ra một nguyên tắc làm việc kép, trong đó tôi dành một phần thời gian cho các dự án https://thuviensach.vn của Ketchum, và phần còn lại để xây dựng thương hiệu của tôi như một tác giả và diễn giả. Cuối cùng, tôi rời Ketchum khi công ty riêng của tôi đòi hỏi tôi phải tập trung hơn. Ketchum không coi sự ra đi của tôi là một mất mát, mà công ty còn ký hợp đồng với tôi để cung cấp các dịch vụ cho khách hàng của công ty, bao gồm cả những khách hàng có sẵn muốn làm việc với tôi và các khách hàng mới. Mối quan hệ đó giúp thỏa mãn nhu cầu của cả hai bên, và thỏa mãn niềm đam mê của chính tôi. Đừng lãng phí thời gian để sống cuộc sống của một người khác Trong một chuyến tới New York năm 2009, tôi gặp một nhà khởi nghiệp trẻ, và anh ta muốn được giúp đỡ trong việc xây dựng thông điệp cho sản phẩm mới của mình, một cộng đồng thi đấu trên mạng. Tôi thầm nghĩ Craig Escobar quả là gan dạ khi định mở một công ty mới trong một môi trường kinh tế suy thoái như thế này, một giai đoạn tồi tệ nhất của nền kinh tế Mỹ kể từ cuộc Đại suy thoái. “Tôi là một nhà tư vấn tài chính thành đạt, đi xe Mercedes SL500 mới toanh và quản lý một nhóm lớn, và tôi mới 23 tuổi.” Escobar nói với tôi. “Rất nhiều người muốn có được một vị trí như cậu đấy. Sao cậu lại từ bỏ?”, tôi hỏi. Escobar mở cuốn sổ của anh ta và đưa cho tôi một tài liệu mà tôi ngay lập tức nhận ra – Bài diễn văn khai giảng của Steve Jobs tại đại học Standford năm 2005. “Tôi tiếp tục công việc của mình trong vài năm sau khi tôi đọc bài này bởi mọi người luôn tự hào về tôi, và vì tôi kiếm được nhiều https://thuviensach.vn tiền với công việc đó,” Escobar nói. “Nhưng tôi không yêu những việc tôi làm. Tôi không có cảm hứng. Khi Steve Jobs bị sa thải khỏi Apple, ông ấy nói điều duy nhất giúp ông ấy tiến lên là ông yêu những việc mình làm, và ông ấy khuyên tất cả chúng tôi hãy tìm một việc nào đó mà chúng tôi yêu thích. Đừng dừng lại. Tôi đang sống thoải mái và 'thành công' nhưng không thỏa mãn. Những lời đó của Jobs thúc đẩy tôi tìm một con đường mới nhiều cảm hứng hơn.” Escobar quyết định kết hợp ba niềm đam mê của mình: giải trí, thi đấu và khởi nghiệp. Escobar và người bạn thân thiết nhất của anh, nhạc sỹ Clint, đã nảy ra ý tưởng lập một trang web cho phép các nhạc sỹ thi tài trực tuyến. “Tôi thấy chùn lòng khi phát hiện ra nhiều công ty khác cũng kinh doanh ý tưởng tương tự online,” Escobar nói. Tuy nhiên, anh vẫn nhớ rằng Jobs đã không bỏ cuộc khi bị buộc phải rời Apple. Ngược lại, ông còn tiếp tục cải tiến và lập ra NeXT và Pixar. Escobar đổi ý tưởng ban đầu của anh từ một cuộc thi trong lĩnh vực âm nhạc đơn thuần thành một cuộc thi có phạm vi rộng hơn, trong đó người biểu diễn có thể chọn trong một danh mục gồm âm nhạc, hài kịch, và thậm chí diễn thuyết kinh tế. Câu chuyện của Escobar không phải là hiếm gặp. Tôi nghĩ có lẽ Steve Jobs không biết rằng những lời nói của ông tác động đến mọi người trên thế giới nhiều đến thế nào: đàn ông hay phụ nữ, các nhà lãnh đạo hay quản lý, các nhà khởi nghiệp và chuẩn bị khởi nghiệp, tất cả đều ghi nhớ lời nhắc của ông rằng những ý tưởng tuyệt vời nhất được tạo ra từ những người theo đuổi giấc mơ. “Thời gian của bạn là có hạn, vì vậy đừng lãng phí nó để sống cuộc sống của một người khác,” Jobs nói. “Hãy cứ khát khao, hãy cứ dại khờ.” Bài học cải cách nhỏ https://thuviensach.vn 1. Làm những công việc bạn yêu thích. Nếu chưa tìm thấy nó, hãy tiếp tục tìm kiếm. Đừng dừng lại. 2. Nếu bạn là một nhân viên bế tắc trong một công việc mà bạn ghét, hãy hành động ngay hôm nay, kể cả những hành động nhỏ, để tìm một công ty hay một vị trí phù hợp hơn với khả năng và tiếng gọi thực sự trong lòng bạn. Bạn sẽ không bao giờ đủ hứng thú để tạo ra những cải cách thú vị nếu không đam mê những gì bạn đang làm. 3. Nếu bạn quản lý một nhóm trong một doanh nghiệp lớn, hãy phát huy tinh thần khởi nghiệp trong công ty ở nhân viên, cho họ thời gian, nguồn lực, khuyến khích họ theo đuổi đam mê và phát triển những ý tưởng mới, và trên hết, là sự tự tin để dám làm và dám thất bại. https://thuviensach.vn NGUYÊN TẮC SỐ 2 Để lại dấu ấn cho nhân loại Chúng tôi đang đánh cược vào lý tưởng của mình, và chúng tôi thà làm như vậy còn hơn là sản xuất những sản phẩm “bắt chước”. Đối với chúng tôi, đó luôn là giấc mơ kế tiếp. - STEVE JOBS https://thuviensach.vn Chương 4. Truyền cảm hứng cho những người truyền bá Trí tưởng tượng là khởi nguồn của mọi sáng tạo. Bạn tưởng tượng những thứ bạn khao khát; bạn muốn có được những gì bạn tưởng tượng; và cuối cùng bạn sẽ tạo ra những gì bạn muốn. - GEORGE BERNARD SHAW Apple khởi động thành công cuộc cách mạng máy tính cá nhân bằng việc ra mắt chiếc Apple II năm 1977. Máy tính Apple II, một thiết kế của Steve Wozniak, có một màn hình, một bàn phím gắn liền, đồ họa màu, âm thanh và một ổ đĩa mềm. Nó cũng khiến “máy vi tính” trở nên dễ dùng hơn với giá cả phải chăng, và trở thành một trong những chiếc máy tính cá nhân thành công nhất thời bấy giờ. Nó giúp Apple trở thành một thương hiệu hợp pháp, dọn đường cho việc Apple lần đầu tiên phát hành cổ phiếu “bom tấn” ra công chúng năm 1980 và giới thiệu chiếc máy tính Macintosh năm 1984. Tuy nhiên khi Apple II ra đời, Apple vẫn còn là một văn phòng nhỏ chật chội đằng sau nhà hàng The Good Earth ở Cupertino. Đúng như tên gọi của nó, The Good Earth là một trong những nhà hàng đầu tiên cung cấp danh mục thực phẩm có lợi cho sức khỏe, nổi tiếng ở khu “Thung lũng” với món bánh kếp ngũ cốc granola, các món ăn chay và bánh mỳ nguyên hạt. Những sản phẩm này có mặt ở đây từ rất sớm trước khi chúng được bán trong chuỗi các nhà hàng bình dân trên cả nước. Nhà hàng The Good Earth là nơi tụ tập ưa https://thuviensach.vn thích của các nhân viên đầu tiên của Apple, trong đó có nhà đồng sáng lập Steve Jobs. Nhà hàng đã đóng cửa từ lâu, và Apple kể từ đó cũng chuyển đến trụ sở quốc tế của nó ở One Infinite Loop, cách trụ sở ban đầu khoảng 1,5 km, nhưng một bữa trưa nơi mọi người có thể gặp mặt nhau vẫn luôn nung nấu trong đầu Rob Campbell, CEO của Voalté, một công ty xây dựng các ứng dụng không dây cho ngành công nghiệp chăm sóc sức khỏe. Năm 1977, Campbell, người sau này sáng tạo ra PowerPoint, là một lập trình viên 22 tuổi với một công ty phần mềm nhỏ ở Denver. Campbell đã tạo ra chương trình phần mềm kế toán thế hệ đầu tiên dành cho chiếc Apple II. Anh rất hứng thú với thế hệ máy tính cá nhân đang nổi và bắt đầu tìm kiếm công việc tại một trong những công ty tiên phong trong cuộc cách mạng này. Steve Jobs đã chú ý tới cậu bé thần đồng này và mời Campbell đến gặp mình ở California. Ngày nay, ai được Steve Jobs gọi điện thoại trực tiếp chắc sẽ đang ở sân bay San Jose để đợi chuyến bay tiếp theo. Nhưng vào năm 1977, Jobs chưa phải là một huyền thoại như ngày nay và Campbell cũng không biết gì nhiều về ông. Do đó, anh tiến hành điều tra về công ty và trước khi gặp Jobs, anh đã gặp hai đối thủ cạnh tranh của Apple là Tandy và Commodore. Đầu tiên, anh đến Tandy ở Fort Worth, Texas. “Theo các ông, máy tính cá nhân trong tương lai sẽ như thế nào?” Campbell hỏi ban điều hành của Tandy. “Chúng tôi nghĩ nó sẽ trở thành một vật quan trọng trong danh sách những thứ đáng ao ước của con người trong mùa nghỉ lễ. Đó sẽ là chiếc đài CB tiếp theo!” (CB: Citizens Band, nghĩa là nói vào micro thì cả thành phố nghe được thông qua sóng radio) họ trả lời. https://thuviensach.vn Tandy mua thương hiệu Radio Shack vào năm 1963. Trong vòng 20 năm tiếp theo, số lượng cửa hàng bán lẻ Radio Shack tăng lên hơn 7.000 trên toàn thế giới. Những năm 1970 là giai đoạn phát triển mạnh mẽ của thương hiệu Radio Shack, chủ yếu bởi trào lưu chơi CB vào năm 1977. Tandy gọi CB là “phương tiện cứu cánh của cuộc khủng hoảng năng lượng”. Nhờ vào thành công của CB mà Tandy vừa mới trải qua mùa mua sắm lớn nhất đã lại chuẩn bị cho giai đoạn đỉnh điểm của năm sau. Xếp sau nó là máy vi tính TRS-80. Quảng cáo đầu tiên trên Radio Shack cho chiếc máy tính đã công bố sản phẩm có “giá cả phải chăng” ở mức 600 đô-la (tương đương với 2.000 đô-la bây giờ) và nhắm tới khách hàng là các trường học, gia đình, văn phòng và những người yêu thích. Năm đó, những chiếc đài CB đang ở vào giai đoạn thịnh hành nhất. Những người lái xe tải đường dài đã phổ biến những chiếc đài này, chúng xuất hiện thường xuyên trong những sự kiện văn hóa nổi bật như các bộ phim: Smokey and the bandit (tạm dịch: Tuần tra giao thông và tên cướp), The gumball rally (tạm dịch: Đua xe đường trường) và những bài hát như Convoy của C.W. McCall. Đài CB là một trong những mốt nhất thời thịnh hành nhất của thập niên 1970, và Tandy tưởng rằng họ có thể tung ra một trào lưu nữa với chiếc máy tính cá nhân. Mốt nhất thời đến và đi, và Campbell không hứng thú với việc tham gia chúng. Tiếp sau cuộc gặp gỡ tẻ nhạt ở Tandy, Campbell đến Commodore. Commodore sản xuất máy tính tiền và vừa mới tham gia thị trường máy tính cá nhân vào tháng Sáu năm 1977. Chiếc máy tính mang tên PET, viết tắt của Personal Electronic Transactor – Giao dịch Điện tử Cá nhân (cái tên không thực sự hay nhưng Commodore nghĩ từ viết tắt sẽ làm cho công nghệ trở nên thân thiện, gần gũi hơn.) PET là chiếc máy tính đầu tiên có đầy đủ https://thuviensach.vn chức năng mà Commodore sản xuất. Tại thời điểm đó, cổ phiếu của Commodore đang có giá dưới 1 đô-la. “Theo các ông, máy tính cá nhân trong tương lai sẽ như thế nào?”, Campbell hỏi ban điều hành của Commodore. “Chúng tôi nghĩ nó sẽ giúp giá cổ phiếu của công ty tăng lên hơn 2 đô-la!”. Họ trả lời với vẻ hoan hỉ. Chứng khoán lên rồi xuống, và Campbell không hứng thú với ý tưởng giúp công ty tăng giá cổ phiếu của họ. “Sau đó tôi gặp Steve và Mike Markkula,” Campbell nói với tôi. Markkula hơn Jobs 12 tuổi và đã tích lũy được một khối lượng tài sản nhất định nhờ mua cổ phiếu của công ty Intel mà trước đây ông làm việc. Markkula khởi đầu từ 250.000 đô-la vào Apple, trở thành đồng sở hữu và là người thứ ba gia nhập công ty, giữ vai trò cố vấn quản lý cho anh chàng Jobs trẻ tuổi. Markkula cũng đóng vai trò quan trọng trong những tiến bộ về công nghệ của chiếc Apple II. Theo Steve Wozniak, chính Markkula là người thuyết phục ông thiết kế một ổ đĩa mềm cho máy tính, một tính năng tạo nên sự khác biệt giữa Apple II với những đối thủ của mình. Campbell ngồi ăn trưa với Markkula và Jobs, một “cậu nhóc tóc dài trong chiếc quần bò xanh.” “Theo các vị, máy tính cá nhân trong tương lai sẽ như thế nào?”, Campbell hỏi những người điều hành Apple. Campbell nói những gì diễn ra sau đó thực sự vẫn khiến ông nổi da gà, mặc dù 30 năm đã trôi qua. “Steve Jobs là một người kể chuyện đầy lôi cuốn. Trong một tiếng sau đó, ông ấy nói về việc máy tính cá nhân sẽ làm thay đổi thế giới như thế nào. Ông vẽ lên viễn cảnh máy tính sẽ thay đổi mọi https://thuviensach.vn thứ: cách chúng ta làm việc, giáo dục con cái và giải trí cá nhân. Bạn sẽ không thể khoanh tay đứng ngoài lề.” Campbell đã không đứng ngoài lề và vào làm việc cho Apple. “Điều gì khiến Steve Jobs khác biệt với những người lãnh đạo khác?” Tôi hỏi Campbell. “Steve có lý tưởng,” Campbell nói. “Ông ấy có thể nhìn thấu đường chân trời.” Nhìn xa trông rộng Steve Jobs không phát minh ra máy tính cá nhân, cũng chẳng phát minh ra máy nghe nhạc MP3, ông chỉ cải tiến những sản phẩm ấy để cho ra đời máy tính Mac và iPod. Steve Jobs không phát minh ra điện thoại thông minh, cũng chẳng phát minh ra máy tính bảng, ông chỉ cải tiến những sản phẩm ấy để cho ra đời iPhone và iPad. Steve Jobs không sáng tạo ra hoạt họa máy tính, và cũng không phải là người đầu tiên bán máy tính trực tiếp đến khách hàng, ông chỉ cải tiến những ý tưởng đó với sự ra đời của Pixar và chuỗi cửa hàng bán lẻ Apple Stores. Mặc dù rất ít các công ty lớn có mối liên hệ mật thiết với những người sáng lập như Apple, nhưng Jobs không độc diễn. Ông biết những gì mình không biết. Jobs có thể “nhìn thấu đường chân trời” và thuê những người giỏi nhất trong giới kinh doanh, những người được truyền cảm hứng để biến giấc mơ thành sự thật. Mọi cải cách ở Apple được bắt đầu với một ý tưởng lớn và táo bạo, cùng với niềm cảm hứng dạt dào. Cải cách chẳng dễ gì hình thành chỉ với một sản phẩm đơn lẻ, được chế tạo, thiết kế và lắp ráp bởi một cá nhân. Hiếm có ý tưởng nào được thương mại hóa mà không có sự tham gia của một nhóm https://thuviensach.vn người truyền bá đầy sáng tạo, nhiệt huyết và đam mê, những người biến các ý tưởng thành hiện thực. Ai cũng biết đến Steve Jobs, nhưng trong những năm đầu của Apple, những cộng sự của Jobs như Steve Wozniak, Jeff Raskin, Mike Markkula và Daniel Kottke đã cùng chia sẻ với Jobs lý tưởng đưa máy tính đến tay tất cả mọi người. Không có họ, thế giới sẽ chẳng có Macintosh hay Apple. Jobs của ngày nay được vây quanh bởi những cá nhân tài năng và sáng tạo, như nhà thiết kế lỗi lạc Jonathan Ive, giám đốc Tim Cook, phó giám đốc marketing Phil Schiller và rất nhiều người khác. Hãy nhớ rằng, phát minh hoặc ý tưởng biến thành cải cách chỉ khi chúng được chuyển hóa thành các sản phẩm hoặc dịch vụ hữu ích, cải thiện cuộc sống con người. Sẽ chẳng có ý tưởng nào của Jobs có cơ hội trở thành một cải cách thành công nếu ông không thuyết phục được người khác cùng đi với ông trong cuộc hành trình. Và sẽ chẳng có ai đồng hành cùng Jobs nếu không bị thuyết phục bởi lý tưởng của ông. “Lý tưởng của Steve có sức mạnh thật đáng sợ,” đó là những lời của Trip Hawkins, cựu phó giám đốc chiến lược và marketing của Apple. “Khi Steve tin tưởng vào điều gì đó, sức mạnh của lý tưởng đó có thể thực sự gạt bỏ mọi chướng ngại vật hoặc khó khăn. Dường như chúng không còn tồn tại nữa.” Nếu đam mê là nhiên liệu để các nhà cải cách có thêm năng lượng theo đuổi ước mơ, thì lý tưởng vạch ra hướng đi và truyền cảm hứng để những người truyền bá cùng tham gia với nhà cải cách trong cuộc hành trình. Giáo dục khách hàng Bản Công bố Thông tin Tuyệt mật Sơ bộ của Apple là một tài liệu dài 38 trang mà Apple phát hành năm 1977 để tìm kiếm các đơn vị đóng góp vốn, tạo điều kiện cho sự phát triển của công ty. Tài liệu https://thuviensach.vn cung cấp những cái nhìn ban đầu về lịch sử hình thành của Apple và tiết lộ lý tưởng đằng sau chiếc Apple II và thị trường máy tính cá nhân. Bản công bố cho biết những “người bình thường” biết rất ít về “những chức năng mà anh ta có thể sử dụng hoặc những lợi ích có được từ việc sử dụng máy tính cá nhân tại nhà của chính anh ta.” Bản công bố cũng nhấn mạnh những lợi ích mà một người bình thường có được nếu Apple thành công trong việc sản xuất máy tính hàng loạt để bán ra thị trường. Thật ngạc nhiên, hầu hết những dự đoán của Apple đều trở thành hiện thực. Dưới đây là bản công bố của Apple miêu tả cách thức mà máy tính cá nhân thay đổi thế giới: Đem lại sự thích thú cho mọi người Các hình thức giải trí đa dạng hơn Tiết kiệm thời gian và tiền bạc Các quyết định tài chính thông minh hơn Tăng lượng thời gian rảnh rỗi Bảo mật thông tin cá nhân Hạn chế lãng phí giấy, năng lượng và không gian lưu trữ Cải thiện mức sống Tăng hiệu quả học tập Giảm ô nhiễm môi trường Tài liệu này được soạn thảo khi máy tính cá nhân chủ yếu chỉ dành riêng cho những người yêu thích, một nhóm nhỏ những thiên tài về công nghệ tinh vi, những người có khả năng thiết kế, xây https://thuviensach.vn dựng và lập trình những thiết bị riêng của họ. Theo bản công bố này, “Một đặc điểm nổi bật của thị trường máy tính tại nhà là người dùng không mấy hứng thú với những thứ liên quan đến công nghệ, toán học hay khoa học. Thêm vào đó, chính vì không hiểu được những lợi ích mà máy tính đem lại nên hầu hết các khách hàng tiềm năng hiện nay thậm chí chẳng mảy may có ý định mua sản phẩm. Vì thế, điều cần thiết là phải giáo dục cho khách hàng về lợi ích của việc sở hữu máy tính. Theo dự đoán thì chắc chắn năm 1985, gia đình nào sở hữu một chiếc máy tính sẽ có lợi thế lớn so với những hộ gia đình không có.” Bạn cũng có thể hình dung chàng trai trẻ Steve Jobs đã truyền cảm hứng cho Rob Campbell với tầm nhìn của mình như thế nào rồi đấy! Một lý tưởng khởi nguồn cho cuộc cách mạng máy tính “Đó là khi cuộc cách mạng máy tính mà tôi dự đoán chuẩn bị nổ ra, cuộc cách mạng mà ngày nay đã thay đổi cuộc sống của tất cả mọi người,” Steve Wozniak viết trong cuốn tiểu sử của ông mang tên iWoz. “Mọi việc bắt đầu ngay từ buổi gặp gỡ đầu tiên giữa một nhóm người không quen biết nhưng cùng yêu thích công nghệ và máy tính, gọi là Câu lạc bộ máy tính Homebrew, vào tháng Ba năm 1975. Họ là một nhóm người hứng thú với công nghệ và những thứ liên quan… Sau cuộc gặp đầu tiên của chúng tôi, tôi bắt đầu thiết kế chiếc máy tính mà sau này được biết đến với cái tên Apple I. Nó đã được truyền cảm hứng như vậy đấy. Gần như ngay từ đầu, Homebrew đã có một mục đích: đem công nghệ máy tính đến cho tất cả mọi người bình thường, chế tạo chúng sao cho ai cũng có thể sở hữu và biết cách sử dụng.” https://thuviensach.vn Wozniak không tham dự những buổi họp đó một mình. Ông đem theo bạn mình là Steve Jobs. Jobs cũng có chung lý tưởng với Homebrew và coi đó là phương châm của Apple trong suốt 3 thập kỷ tiếp theo: đem máy tính tới tay tất cả mọi người. Một lý tưởng đơn giản, táo bạo và khiến người khác say mê. Dù nó không được treo ngoài sảnh lớn nhưng mọi người đều hiểu. Năm 1984, lý tưởng đó đóng vai trò chủ đạo trong chiến dịch marketing của Apple cho chiếc Macintosh với dòng chú thích: “Một chiếc máy tính cho tất cả chúng ta.” Một lý tưởng táo bạo đem lại cảm hứng cho mọi thành viên trong nhóm và biến họ thành những người truyền bá cho dự án. Một người truyền bá có thể thay đổi cả thế giới. Lý tưởng khác với tuyên bố về nhiệm vụ. Một tuyên bố về nhiệm vụ miêu tả những thứ bạn tạo ra, còn một lý tưởng cho thấy bạn sẽ làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn như thế nào. Theo Jobs, ở Apple chẳng có một “hệ thống” cải cách nào. Thay vào đó, “Bạn tuyển dụng những người biết thử thách lẫn nhau mỗi ngày để tạo ra sản phẩm tốt nhất. Đó là lý do tại sao bạn không hề thấy một tấm poster khổ lớn nào trên tường ở quanh đây với những câu tuyên bố về nhiệm vụ. Văn hóa doanh nghiệp của chúng tôi rất đơn giản.” Chúng tôi là những nhà cách mạng Khi cùng nhau sáng lập Apple, Jobs 21 tuổi còn Wozniak 26. Theo những gì Leander Kahney miêu tả, “Wozniak là một thiên tài về phần cứng, một kỹ sư ngành khoa học máy tính, nhưng Jobs mới là người hiểu mọi thứ. Nhờ ý tưởng của Jobs về thiết kế và quảng cáo mà Apple II trở thành chiếc máy tính sản xuất hàng loạt đầu tiên dành cho những người dùng bình thường.” Theo Kahney, khi đến với dự án Macintosh, Jobs không phát minh ra giao diện người dùng đồ https://thuviensach.vn họa, một tính năng của hầu hết mọi chiếc máy tính ngày nay (bao gồm cả những chiếc chạy hệ điều hành Windows), mà ông chỉ sản xuất chúng hàng loạt. “Đây là mục tiêu của Jobs ngay từ ban đầu: chế tạo công nghệ dễ sử dụng cho càng nhiều người dùng càng tốt.” Khi bạn lắp ráp những mảnh nhỏ trong tổng thể thành công của Jobs lại với nhau, một bức tranh rõ ràng bắt đầu hiện lên. Vâng, Jobs đã “nhìn thấu đường chân trời”, nhưng có khi bạn nhìn thấy cả sao Diêm Vương mà vẫn không thể tạo ra được sản phẩm giá trị nào, nếu bạn không thể truyền cảm hứng để mọi người đi chung con đường với bạn. Tất cả mọi người (nhân viên, khách hàng, và nhà đầu tư) hiểu rõ ý nghĩa của Apple. Mọi người biết điều đó ngay từ đầu, vì lý tưởng của Jobs chưa bao giờ mai một. 30 năm sau khi tham dự những cuộc họp mặt của nhóm Homebrew với Wozniak, Jobs vẫn quả quyết lý tưởng ban đầu của ông tiếp tục là đường lối chiến lược cho mọi hoạt động của Apple. Trong một cuộc phỏng vấn năm 2004 với tờ The Guardian, Jobs nói: “Apple có DNA rất mạnh, đó là sử dụng công nghệ tối tân và chế tạo những thứ dễ sử dụng cho tất cả mọi người.” “Các công ty lớn như IBM hay Digital Equipment không nghe thông điệp xã hội của chúng tôi,” Wozniak viết. “Và họ không hề biết chiếc máy tính nhỏ này có sức mạnh đến như thế nào. Trong lĩnh vực này, chúng tôi là những nhà cách mạng.” Xerox nhận thất bại trước thềm chiến thắng như thế nào Năm 1979 khi Jobs 24 tuổi, lý tưởng của ông đã dẫn đến một loạt các sự kiện làm thay đổi cách sử dụng máy tính của con người. “Tôi https://thuviensach.vn ghé thăm Xerox PARC. Đó là một chuyến viếng thăm cực kỳ quan trọng,” Jobs nói. “Tôi nhớ được mọi người chỉ cho xem một giao diện người dùng dạng đồ họa đang dang dở. Nó chưa được hoàn thành, và một vài chỗ thậm chí còn chưa đúng, nhưng cốt lõi là ý tưởng của nó. Chỉ trong 10 phút, tôi thấy rõ ràng tất cả mọi máy tính sẽ hoạt động theo phương thức như vậy trong tương lai. Bạn sẽ cảm nhận được điều đó trong từng ngõ ngách cơ thể. Giờ bạn có thể tranh luận rằng trong tương lai là bao nhiêu năm, bạn có thể tranh luận công ty nào thắng, công ty nào thua trong ngành công nghiệp này, nhưng tôi nghĩ không phải người bình thường nào cũng hiểu rằng đến một ngày tất cả máy tính trên thế giới sẽ hoạt động theo cách này.” Jobs trở lại Apple với tư cách là một nhân viên bị sa thải, nhưng ông hào hứng với những mục tiêu mới. Ông muốn cho cả nhóm lập trình của ông đi thăm PARC một vòng (Trung tâm nghiên cứu Palo Alto). Có trụ sở đặt tại Palo Alto, California, PARC đã và đang tiếp tục trở thành cách tay đắc lực về mặt nghiên cứu và phát triển cho Xerox. Các nhà khoa học của PARC phát triển máy in lade, mạng Ethernet, và rất nhiều cải cách khác trong cuộc sống. Trong những năm cuối của thập niên 1970, PARC đã phát triển một giao diện người dùng đồ họa (GUI) cho phép con người tương tác với máy tính qua các biểu tượng trên màn hình, thay vì các lệnh hoàn toàn bằng chữ. Khi Jobs nhìn thấy nó, Jobs biết ý tưởng này sẽ giúp ông hoàn thành lý tưởng đưa máy tính đến tay những người tiêu dùng bình thường của mình. Ít nhất một trong những người sáng lập ra PARC, Adele Goldberg, đã cảnh báo ban điều hành của Xerox rằng liệu họ có đang tiết lộ thiên cơ hay không. Nhưng các nhà lãnh đạo Goldberg đã bỏ qua nỗi lo lắng của cô và bảo cô dẫn Jobs và nhóm của ông tham quan công ty một vòng. Hóa ra, đó lại là một trong những quyết định sai lầm nhất trong lịch sử doanh nghiệp (trừ khi doanh https://thuviensach.vn nghiệp của bạn là Apple). Jobs và nhóm của mình được hộ tống đi tham quan PARC. Trong số những cải cách họ được tận mắt chứng kiến có một công cụ trỏ được gọi là chuột; nó có thể di chuyển một mũi tên trên màn hình với các biểu tượng đồ họa trên đó. Larry Tesler, một nhà khoa học làm việc tại PARC, nói: “Chỉ sau một giờ đồng hồ quan sát phiên bản thử nghiệm, họ [các lập trình viên của Apple] còn hiểu công nghệ của chúng tôi và ý nghĩa của nó hơn bất cứ lãnh đạo nào của Xerox, mặc dù chúng tôi đã trưng bày sản phẩm trước mắt họ nhiều năm trời.” Phát hiện ra cơ hội để được ghi danh vào lịch sử, Tesler đã nhanh chóng gia nhập Apple. “Căn bản họ là những cái đầu chỉ biết sao chép và chẳng biết gì về một chiếc máy tính và công dụng của nó,” Jobs nói. “Và vì thế họ chỉ chuốc lấy thất bại trước chiến thắng vĩ đại nhất trong lịch sử ngành công nghiệp máy tính. Xerox đáng lẽ đã có thể sở hữu cả nền công nghiệp máy tính hiện nay.” Các nhà khoa học của Xerox đã để tuột mất cơ hội áp dụng công nghệ này ngay trước mũi, bởi nó không được đặt trong một lý tưởng lớn hơn. Đam mê sẽ chẳng là gì nếu không có mục tiêu. Cải cách yêu cầu phải có cả hai thứ đó. Jobs dùng lý tưởng của mình để truyền lửa cho nhóm chế tạo Macintosh; và ông đã tìm được những người phù hợp, những kỹ sư xuất sắc nhất để cùng ông tham gia cuộc hành trình. Khi nhóm đi chệch mục tiêu, Jobs lại giúp họ tập trung sự chú ý. Trong một bộ phim tài liệu PBS năm 1996 mang tên Chiến thắng của những kẻ khùng, Andy Hertzfeld, một thành viên của nhóm thiết kế Macintosh, đã nói: “Steve rất buồn phiền vì Mac mất quá nhiều thời gian để khởi động khi bạn mới bật máy, vì vậy ông ấy cố gắng thúc đẩy Larry Kenyon [một nhân viên thiết kế khác của Apple] bằng cách nói với anh ta: 'Anh có biết bao nhiêu triệu người trên thế giới sắp sửa mua cỗ máy này không? Sẽ có hàng triệu người, và hãy tưởng tượng xem nếu anh có thể làm nó khởi động nhanh hơn 5 https://thuviensach.vn