🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Scaramouche - Kiếm Sĩ Không Trái Tim Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn THƯ VIỆN EBOOK (TVE-4U) Tác phẩm Scaramouche: Kiếm Sĩ Không Trái Tim Tác giả Rafael Sabatini Dịch giả Lê Đình Chi Tủ sách Văn học nước ngoài Phát hành Nhã Nam NXB Nhà xuất bản Hà Nội 07/2015 —✥— EBOOK©VCTVEGROUP 09/04/2019 https://thuviensach.vn Quyển I. LUẬT SƯ https://thuviensach.vn Chương 1. Nhà cộng hòa Anh chào đời mang theo khiếu hài hước cùng cảm giác thế giới thật điên rồ. Và đó là toàn bộ gia tài anh thừa kế. Cha anh là ai thì hoàn toàn mơ hồ, cho dù cả làng Gavrillac đã từ lâu xua đi đám mây mù bí hiểm bao quanh anh. Những người dân Bretagne chất phác dù sao cũng không ngốc đến mức bị qua mặt bởi một chiêu trò chẳng lấy gì làm mới mẻ như thế. Khi một nhà quý tộc, chẳng vì lý do nào rõ rệt, lại tuyên bố mình là cha đỡ đầu của một đứa trẻ mang từ đâu về không ai rõ, rồi từ đó trở đi chăm lo đến việc nuôi nấng dạy dỗ cho cậu bé, thì đến những người dân quê chân chất nhất trên đời cũng hiểu quá rõ tình hình. Và vậy là những người dân thuần hậu của Gavrillac không cho phép mình nuôi bất cứ lầm tưởng nào về mối quan hệ thực sự giữa André-Louis Moreau - đó là cái tên đã được đặt cho đứa trẻ - và Quintin de Kercadiou, lãnh chúa Gavrillac, người sống trong tòa nhà lớn màu xám tọa lạc trên ngọn đồi cao phủ bóng xuống ngôi làng nằm co cụm bên dưới. André-Louis đã học đọc học viết tại trường làng, trong thời gian đó anh trọ ở nhà ông lão Rabouillet, một luật sư, người đồng thời cũng trông nom công việc làm ăn của ông de Kercadiou với danh nghĩa quản lý tài chính. Sau đó, năm mười lăm tuổi, anh được gửi lên Paris, tới trường Louis Đại đế để theo học ngành luật, và hiện giờ anh đã quay lại cùng hành nghề với Rabouillet. Tất cả đều do cha đỡ đầu của anh, ông de Kercadiou, trang trải chi phí. Với việc một lần nữa gửi gắm chàng thanh niên cho Rabouillet chỉ dạy, rõ ràng người cha đỡ đầu đang chăm lo tạo dựng tương lai cho anh. André-Louis, về phần mình, đã tận dụng tối đa những cơ hội có được. Ở tuổi hai mươi tư, anh sở hữu vốn học vấn đủ gây bội thực https://thuviensach.vn kiến thức cho một đầu óc bình thường. Qua quá trình say mê tìm hiểu về Con người, từ Thucydides tới các soạn giả Bách khoa thư, từ Seneca tới Rousseau, anh đã đi tới chỗ khẳng định một niềm tin không gì lay chuyển được đối với những ấn tượng ban đầu về sự điên rồ nói chung của đồng loại mình. Và tôi cũng không tìm ra bất cứ điều gì diễn ra sau đó trong cuộc đời đầy biến động của anh đem đến lý do để anh phải lung lay quan điểm của mình. Về ngoại hình, anh có vóc người khá khiêm tốn, chỉ hơi nhỉnh hơn chiều cao trung bình một chút, với khuôn mặt gầy gò, sắc sảo, mũi và xương gò má gồ lên, mái tóc đen thẳng mỏng rũ xuống gần chấm vai. Anh sở hữu khuôn miệng dài với đôi môi mỏng toát lên vẻ hóm hỉnh. Anh chỉ được cứu thoát khỏi sự xấu xí nhờ đôi mắt sáng, luôn luôn linh hoạt, sẫm màu tới mức gần như có màu đen. Về tư duy có phần kỳ lạ mà anh sở hữu cùng năng khiếu hiếm có trong việc diễn đạt ngôn ngữ một cách tao nhã, những bản thảo viết tay - thật không may chẳng còn lưu lại được bao nhiêu - và đặc biệt là cuốn Hồi ký của anh có thể minh chứng một cách đầy đủ cho chúng ta thấy. Về khiếu diễn thuyết của mình, anh hầu như vẫn chưa nhận ra nó, cho dù vị luật sư trẻ đã giành được ít nhiều tiếng tăm tại Câu lạc bộ Học thuật Rennes - một trong những câu lạc bộ đang mọc lên như nấm khắp trong nước, nơi giới trí thức trẻ nước Pháp tập hợp lại để nghiên cứu và bàn luận về các học thuyết mới đang thâm nhập vào đời sống xã hội. Nhưng tiếng tăm anh giành được khó có thể coi là đáng ao ước. Anh đã tỏ ra quá tinh quái, quá cay nghiệt, quá sẵn sàng - theo suy nghĩ của các thành viên khác trong câu lạc bộ - trong việc nhạo báng các lý thuyết cao cả của họ về việc cải tạo nhân loại, về phần mình, anh phản đối lại với lý luận rằng anh chỉ đơn thuần đưa ra trước mặt họ chiếc gương phản chiếu sự thật, và nếu khi được phản chiếu trong tấm gương này các lý thuyết của họ có trở nên lố bịch thì đó cũng không phải lỗi của anh. https://thuviensach.vn Tất cả những gì anh thu được từ cách biện hộ ấy chỉ là khiến mọi sự tồi tệ hơn; và chắc chắn nó đã dẫn tới việc trục xuất anh khỏi một cộng đồng đã nảy sinh mối nghi kỵ cao độ với anh nếu không có người bạn của anh, Philippe de Vilmorin, sinh viên thần học ở Rennes, một trong những thành viên được ngưỡng mộ nhất của Câu lạc bộ Học thuật. Tìm đến Gavrillac một buổi sáng tháng Mười một, đem theo tin tức về những cơn bão chính trị đang định hình trên bầu trời nước Pháp, Philippe tìm thấy tại ngôi làng ngái ngủ xứ Bretagne lý do để thổi bùng ngọn lửa bất bình vốn đã cháy rực của mình lên hơn nữa. Một nông dân sống tại Gavrillac có tên Mabey đã bị người gác rừng của hầu tước de La Tour d’Azyr bắn chết trong khu rừng ở Meupont, nằm ngay bên kia sông. Anh chàng xấu số bị bắt quả tang đang nhấc một con gà lôi ra khỏi bẫy, và gã gác rừng đã ra tay theo mệnh lệnh rõ ràng từ chủ nhân của y. Phẫn nộ trước một hành động bạo ngược tột cùng vô nhân tính như thế, de Vilmorin định đưa câu chuyện ra trước ông de Kercadiou. Mabey là một tá điền của Gavrillac, và Vilmorin hy vọng thuyết phục được lãnh chúa Gavrillac đòi hỏi ít nhất một khoản đền bù cho người vợ góa và ba đứa con côi mà hành động tàn nhẫn đó gây nên. Nhưng vì André-Louis là người bạn thân nhất của Philippe - trên thực tế, không khác gì một người anh em ruột - chàng sinh viên chủng viện trẻ tuổi trước tiên tìm đến anh. Vị khách tìm thấy bạn mình đang ăn sáng một mình trong gian phòng ăn dài trần thấp lát ván gỗ sơn trắng tại nhà Rabouillet - tổ ấm duy nhất André-Louis biết đến - và sau khi ôm hôn bạn đã, khiến anh ù tai hoa mắt vì tràng chỉ trích hầu tước de La Tour d’Azyr. “Tôi đã biết chuyện này rồi,” André-Louis nói. “Cậu nói cứ như thể việc này chẳng hề làm cậu ngạc nhiên vậy,” vị khách chê trách. https://thuviensach.vn “Hành động thú vật do một con dã thú gây ra không thể làm tôi ngạc nhiên. Và de La Tour d’Azyr là một con thú, như cả thiên hạ đều biết. Mabey thật điên rồ khi đi ăn cắp con gà lôi của ông ta. Đáng ra anh chàng này nên đi ăn cắp của ai khác.” “Đó là tất cả những gì cậu muốn nói về chuyện đó sao?” “Còn gì nữa để nói đây? Tôi có một bộ óc thực tế, tôi hy vọng là vậy.” “Còn gì nữa để nói thì tôi sẽ trình bày với cha đỡ đầu của cậu, ông de Kercadiou. Tôi sẽ tới gặp ông ấy đòi công lý.” “Chống lại ông de La Tour d’Azyr?” André-Louis nhướng mày lên. “Tại sao không?” “Ông bạn Philippe ngây thơ của tôi ơi, chó không ăn thịt chó.” “Cậu đang bất công với cha đỡ đầu của mình đấy. Ông ấy là một người nhân hậu.” “À phải, cậu nói vậy cũng chẳng sai. Nhưng vấn đề ở đây không phải là lòng nhân đạo. Đây là vấn đề về luật săn bắn.” De Vilmorin giơ hai cánh tay dài của mình hướng lên thiên đường để bày tỏ sự bất bình. Anh là một thanh niên trẻ dáng người dong dỏng, trẻ hơn André-Louis chừng một hay hai tuổi. Anh ăn mặc nhã nhặn toàn màu đen, theo phong cách phù hợp với một sinh viên chủng viện, với những dải trắng trên cổ tay và cổ áo, cùng những chiếc khóa giày bằng bạc. Mái tóc nâu chải mượt của anh không hề rắc bột. “Cậu nói năng đúng kiểu đám luật sư,” anh bùng nổ. “Đương nhiên rồi. Nhưng đừng hoài công bực bội với tôi về chuyện đó. Hãy cho tôi hay cậu muốn tôi làm gì.” “Tôi muốn cậu đi gặp ông de Kercadiou cùng tôi, và dùng ảnh hưởng của cậu để yêu cầu công lý. Chắc là tôi đang đòi hỏi quá nhiều rồi.” https://thuviensach.vn “Philippe thân mến của tôi, tôi tồn tại để phụng sự cậu. Tôi cảnh báo cậu đây sẽ là chuyện tốn công vô ích; nhưng hãy cho phép tôi ăn xong bữa sáng đã, rồi sau đó tôi sẵn lòng tuân lệnh cậu.” De Vilmorin ngồi phịch xuống chiếc ghế bành bên lò sưởi có ngọn lửa ấm áp cháy bập bùng trên đống củi gỗ thông. Và trong lúc chờ đợi, chàng sinh viên cung cấp cho bạn mình những tin tức mới nhất về các sự kiện xảy ra tại Rennes. Trẻ trung, đầy nhiệt huyết, hăng hái, được truyền cảm hứng từ các học thuyết không tưởng thiếu thực tế, anh kịch liệt phản đối thái độ chống đối của đám đặc quyền. André-Louis, vốn chẳng lạ gì cách nghĩ của tầng lớp mà anh đã có dịp tham gia vào nhiều thảo luận của họ trong vai trò đại diện cho một quý tộc, không hề ngạc nhiên trước những gì nghe được. De Vilmorin thấy vô cùng thất vọng khi người bạn có vẻ từ chối chia sẻ sự phẫn nộ anh cảm thấy. “Cậu không thấy điều đó có nghĩa là gì sao?” anh kêu lên. “Giới quý tộc, bằng việc không tuân lệnh nhà vua, đang tấn công vào chính nền móng của ngai vàng. Chẳng lẽ họ không nhận ra sự sống còn của chính họ phụ thuộc vào nó; rằng nếu ngai vàng sụp đổ, chính bọn họ, những kẻ cận kề nó nhất, sẽ bị đè bẹp sao? Chẳng lẽ họ không thấy?” “Hiển nhiên là không rồi. Họ chỉ là tầng lớp thống trị, và tôi chưa bao giờ nghe tới chuyện tầng lớp thống trị để mắt tới điều gì khác ngoài lợi ích của chính mình.” “Đó chính là nỗi bất bình của chúng ta. Và cũng là điều chúng ta sẽ thay đổi.” “Cậu định xóa bỏ tầng lớp thống trị chăng? Một thử nghiệm thú vị đấy. Tôi tin rằng đó là bản kế hoạch đầu tiên cho Sáng Thế, mà đáng ra nó đã thành công nếu không vì Cain.” “Điều chúng ta sẽ làm,” de Vilmorin nói, cố nén tâm trạng bất bình xuống, “là chuyển chính quyền sang những bàn tay khác.” “Và cậu nghĩ điều đó sẽ tạo ra sự khác biệt?” “Tôi biết sẽ là như thế.” https://thuviensach.vn “Ái chà! Tôi cho là với việc giờ đây đã trong hàng thừa tác, cậu cũng biết luôn cả những tâm sự kín đáo nhất của Chúa Toàn Năng. Chắc hẳn Người đã thổ lộ cho cậu hay ý định thay đổi bản chất con người của mình.” Khuôn mặt đẹp đẽ với vẻ khổ hạnh của de Vilmorin sầm xuống. “Cậu đang báng bổ đấy, André,” anh trách móc ông bạn. “Tôi cam đoan với cậu là tôi rất nghiêm chỉnh. Để thực hiện điều cậu muốn không thể không có sự can thiệp của Chúa. Cậu cần thay đổi con người, chứ không phải chế độ. Liệu cậu và những người bạn bốc đồng của chúng ta tại Câu lạc bộ Học thuật Rennes, hay tại bất cứ tổ chức trí thức nào khác ở Pháp, có thể đưa ra một chế độ chính quyền nào chưa từng được thử qua không? Tất nhiên là không rồi. Và liệu họ có thể chỉ ra một chế độ nào từng được thử qua nhưng không kết thúc trong thảm hại không? Philippe thân mến của tôi ơi, người ta chỉ có thể biết chắc về tương lai bằng cách nhìn lại quá khứ. Ab actu ad posse valet consecutio.* Con người chẳng bao giờ thay đổi cả. Họ vẫn sẽ luôn tham lam, hám lợi, xấu xa. Tôi đang nói về Con Người nói chung.” “Vậy cậu cho rằng không thể nào cải thiện được số phận của nhân dân sao?” de Vilmorin thách thức ông chủ nhà. “Khi nói đến nhân dân, tất nhiên cậu muốn nhắc tới dân chúng rồi. Cậu có định xóa bỏ luôn họ đi không? Đó là cách duy nhất để cải thiện số phận của họ, bởi vì chừng nào dân chúng còn tồn tại, số phận dành cho họ sẽ luôn là sự đày đọa.” “Tất nhiên, cậu thanh minh cho tầng lớp cho cậu công ăn việc làm. Tôi nghĩ thế cũng tự nhiên thôi.” de Vilmorin nói trong tâm trạng buồn rầu pha lẫn phẫn nộ. “Trái lại, tôi đang tìm cách lập luận hoàn toàn khách quan. Chúng ta hãy cùng xem xét những ý tưởng của cậu. Cậu đang hướng tới hình thức chính quyền nào đây? Một nước cộng hòa, từ những gì cậu nói có https://thuviensach.vn thể đoán ra được. Tốt thôi, cậu có nó rồi đấy. Trên thực tế ngày nay nước Pháp đã là một nước cộng hòa.” Philippe tròn mắt nhìn bạn mình. “Tôi nghĩ cậu đang cố tỏ ra ngược đời. Vậy còn nhà vua thì sao?” “Nhà vua? Cả thế giới đều biết từ sau Louis XIV ở nước Pháp không còn nhà vua nào nữa. Tất nhiên vẫn còn một quý ông béo ị đội vương miện ở Versailles, nhưng chính những tin cậu vừa mang tới cho thấy ông ta ít được đếm xỉa đến mức nào. Chính các quý tộc và giáo sĩ chiếm giữ các địa vị quyền thế, với toàn thể dân chúng Pháp nằm dưới ách kiểm soát của họ, mới là những kẻ thống trị thực sự. Đó là lý do tại sao tôi nói nước Pháp là một nước cộng hòa; một nước cộng hòa được xây dựng theo mô hình tốt nhất - mô hình La Mã. Khi đó, cũng như bây giờ, từng tồn tại những gia đình quý tộc lớn sống trong nhung lụa, giữ riêng cho họ quyền lực và của cải, cùng tất cả những gì khác đáng sở hữu; và ngoài ra là dân chúng bị chà đạp đang rên xiết, phải đổ mồ hôi, đổ máu, chịu đựng đói khổ và chết rục xương dưới những xó xỉnh cống rãnh của thành Rome. Đó là một nước cộng hòa; nước cộng hòa vĩ đại nhất chúng ta từng biết đến.” Philippe nôn nóng đáp trả. “Ít nhất cậu sẽ thừa nhận - mà thực ra cậu đã thừa nhận điều đó rồi - rằng chúng ta không thể bị cai trị tồi tệ hơn hiện tại, đúng không?” “Vấn đề không phải ở đó. Vấn đề là liệu chúng ta có được cai trị khá hơn không nếu thay thế tầng lớp thống trị lúc này bằng một tầng lớp khác? Nếu không có gì chắc chắn đảm bảo cho điều đó, tôi sẽ là người cuối cùng chịu nhúc nhắc một ngón tay để thúc đẩy một sự thay đổi. Và cậu có thể đưa ra cho tôi đảm bảo nào đây? Tầng lớp nào đang nhắm tới quyền lực? Tôi sẽ cho cậu hay. Đó là đám tư sản.” “Cái gì?” “Điều đó làm cậu ngạc nhiên, phải không nào? Sự thật đôi khi vẫn bất ngờ vậy đấy. Cậu chưa hề nghĩ tới nó chứ gì? Được thôi, giờ https://thuviensach.vn hãy nghĩ xem. Hãy đọc thật kỹ bản tuyên bố Nantes. Tác giả của nó là những ai?” “Tôi có thể nói ngay với cậu những ai đã buộc Hội đồng thành phố Nantes phải đệ trình nó lên nhà vua. Chừng mười nghìn công nhân - thợ đóng tàu, thợ dệt, người lao động chân tay, cùng thợ thủ công đủ mọi ngành nghề.” “Bị kích động, thúc ép làm điều đó bởi giới chủ của họ, đám thương nhân và chủ tàu giàu có của thành phố này,” André-Louis tiếp lời. “Tôi có thói quen quan sát mọi thứ thật cận cảnh, đó là lý do tại sao các bạn của chúng ta tại Câu lạc bộ Học thuật lại khó chịu với tôi một cách chân thành đến thế. Trong lúc tôi tìm hiểu sâu thì họ chỉ lướt qua. Đằng sau những người lao động và thợ thủ công ở Nantes, chỉ dẫn, thúc giục những kẻ nghèo khó ngờ nghệch thất học này đổ máu vì một cái bánh vẽ tự do hão huyền là chủ các xưởng may buồm, chủ xưởng dệt, các chủ tàu và những thương gia buôn nô lệ. Những kẻ buôn nô lệ! Những kẻ sống và làm giàu bằng cách buôn bán máu thịt của chính con người tại các thuộc địa lại đang thực hiện tại chính quốc một chiến dịch nhân danh tự do thiêng liêng! Cậu không thấy tất cả biến động đang xảy ra là một cuộc tranh quyền đoạt vị của những kẻ hám lợi, đám con buôn và đám lâu la bán rong bỗng chốc trở nên tự cao tự đại sau khi đã phát tài, giờ đây quay sang thèm muốn quyền lực vốn chỉ có được nhờ dòng dõi xuất thân sao? Đám đổi tiền ở Paris đang nắm trong tay quốc trái, chứng kiến tình hình tài chính bấp bênh mà Nhà nước đang lâm vào, đang run rẩy trước việc người quyền lực nhất đất nước này có thể xóa bỏ mọi món nợ bằng cách tuyên bố phá sản. Để đảm bảo an toàn cho túi tiền của mình, bọn họ đang ngấm ngầm phá hoại để lật đổ chính quyền rồi xây lên trên đống đổ nát của nó một chính quyền mới do bọn họ nắm giữ. Và để đạt tới mục đích đó, bọn họ kích động dân chúng. Ở Dauphiny chúng ta đã được chứng kiến máu đổ ra như suối - máu của dân chúng, luôn là máu của dân chúng. Và giờ ở Bretagne nhiều khả năng rồi chúng ta sẽ lại thấy https://thuviensach.vn chuyện tương tự. Và giả dụ như cuối cùng những ý tưởng mới thắng cuộc thì sao? Giả sử ách thống trị của các lãnh chúa bị lật đổ, thì tiếp theo sẽ là gì đây? Cậu sẽ đổi ách thống trị của đám quý tộc lấy ách thống trị của đám tài phiệt. Liệu có bõ công không? Chẳng lẽ cậu nghĩ dưới sự cai trị của đám đổi tiền và lái buôn nô lệ, cùng những kẻ khác đã trở nên giàu có nhờ đủ loại thủ đoạn buôn gian bán lận bỉ ổi, số phận của nhân dân sẽ khá hơn khi họ nằm dưới sự cai trị của đám thầy tu và quý tộc sao? Philippe, cậu đã bao giờ nghĩ điều gì khiến ách thống trị của giới quý tộc trở nên quá quắt như thế chưa? Tính hám lợi. Hám lợi là lời nguyền chung của nhân loại. Và không lẽ cậu trông đợi sự tham lam vơ vét sẽ bớt đi nơi những người đã ăn nên làm ra nhờ vơ vét hay sao? Ồ, tôi sẵn sàng thừa nhận chính quyền hiện tại rất bỉ ổi tồi tệ, bất công, độc đoán - như những gì cậu muốn; nhưng tôi van cậu hãy nhìn về phía trước, nhìn cho kỹ để thấy thứ chính quyền người ta đang hướng tới còn tệ hại hơn nhiều.” Philippe ngồi trầm tư suy nghĩ một lát. Sau đó, vị khách tiếp tục tấn công. “Cậu không hề đả động đến sự lạm quyền, sự lạm dụng quyền lực ghê rợn, không thể chấp nhận được mà hiện tại chúng ta đang phải chịu đựng.” “Ở đâu có quyền lực, ở đó luôn có lạm dụng quyền lực.” “Sẽ không như thế, nếu quá trình nắm giữ quyền lực dài hay ngắn phụ thuộc vào việc người ta sử dụng nó công bằng hay không.” “Nắm giữ quyền lực chính là quyền lực. Chúng ta không thể ra lệnh cho những kẻ nắm nó trong tay.” “Nhân dân có thể - nhân dân với sức mạnh vô song của mình.” “Một lần nữa, tôi lại hỏi cậu, khi nói về nhân dân, có phải cậu muốn nói đến dân chúng không? Chắc chắn là thế rồi. Vậy dân chúng có thể đem đến sức mạnh nào? Bọn họ có thể nổi loạn. Có thể đốt phá, giết chóc trong một thời gian. Nhưng không thể đem đến quyền lực bền vững, vì quyền lực đòi hỏi những phẩm chất mà dân chúng không https://thuviensach.vn có, nếu không họ đã chẳng còn là dân chúng. Hệ quả tất yếu đầy bi kịch của nền văn minh chính là dân chúng. Với phần còn lại, lạm quyền có thể được khắc phục qua công bằng; và sự công bằng, nếu không thể tìm thấy nó ở những người hiểu biết, thì không thể tìm thấy ở đâu được nữa. Ông Necker đang bắt tay vào việc khắc phục lạm quyền, đồng thời hạn chế các đặc quyền. Điều đó đã được quyết định. Và để hướng tới mục tiêu đó, Đại hội các Đẳng cấp sắp được triệu tập.” “Và chúng ta đã tạo ra một bước khởi đầu đầy hứa hẹn ở Bretagne, có Chúa làm chứng!” Philippe kêu lên. “Ôi dào! Chuyện đó chẳng là gì hết. Tất nhiên giới quý tộc sẽ không chịu nhượng bộ mà không chống trả. Sẽ là một cuộc kháng cự phù phiếm và lố bịch - nhưng vậy đấy... phù phiếm và lố bịch, tôi đoán đó là bản chất con người.” De Vilmorin trở nên đầy mỉa mai nhạo báng. “Hẳn cậu cũng sẽ coi việc Mabey bị bắn chết là phù phiếm và lố bịch. Có lẽ tôi nên chuẩn bị sẵn sàng để nghe cậu lý luận bào chữa cho hầu tước de La Tour d’Azyr rằng tên gác rừng của ông ta đã rất giàu lòng trắc ẩn khi bắn chết Mabey, vì thay vào đó rất có thể sẽ là một án chung thân trên thuyền galley*.” Anré-Louis uống nốt tách sô cô la; đặt tách xuống, đẩy ghế ra sau để đứng lên, vậy là anh đã xong bữa sáng. “Tôi thú thực là tôi không có được lòng nhân từ bao la của cậu, Philippe thân mến. Tôi thấy thương cho số phận của Mabey. Nhưng, sau khi đã qua cơn sốc ban đầu, tôi cũng không quên rằng, nói cho cùng, Mabey đang ăn cắp khi bị bắn chết.” De Vilmorin đứng phắt lên đầy phẫn nộ. “Đúng là cách nhìn nhận người ta trông đợi từ người quản lý tài chính của một nhà quý tộc, đồng thời cũng là người đại diện cho ông ta tại Hội đồng tỉnh Bretagne.” https://thuviensach.vn “Philippe, như thế có công bằng không? Cậu đang nổi giận với tôi!” André-Louis kêu lên, thực sự phiền lòng. “Tôi bị tổn thương,” Vilmorin thừa nhận. “Tôi bị tổn thương sâu sắc trước thái độ của cậu. Và tôi không phải là người duy nhất phẫn nộ trước những xu hướng phản động của cậu. Cậu có biết Câu lạc bộ Học thuật đang nghiêm túc cân nhắc tới chuyện khai trừ cậu không?” André-Louis nhún vai. “Điều đó chẳng hề làm tôi ngạc nhiên hay bận tâm.” De Vilmorin nói tiếp đầy nhiệt tình: “Đôi lúc tôi nghĩ cậu không có trái tim. Với cậu lúc nào cũng là luật pháp, không bao giờ là sự công bằng. Tôi cảm thấy, André, tôi đã sai lầm khi tới gặp cậu. Có lẽ cậu sẽ chẳng giúp được gì cho tôi trong cuộc gặp với ông de Kercadiou.” Chàng sinh viên cầm mũ lên, rõ ràng định ra về. André-Louis bật dậy giữ lấy tay vị khách. “Tôi xin thề,” anh nói, “đây là lần cuối cùng tôi cho phép mình nói về luật hay chính trị với cậu, Philippe. Tôi quá quý mến cậu nên không muốn cãi vã với cậu về những chuyện liên quan tới người khác.” “Nhưng tôi coi chúng là việc của mình,” Philippe nhất quyết khăng khăng. “Tất nhiên rồi, và chính vì thế tôi yêu quý cậu. Đúng là cậu nên như thế. Cậu sắp trở thành một tu sĩ; và vấn đề bất cứ ai gặp phải cũng là công việc của một tu sĩ. Trong khi tôi là một luật sư - quản lý tài chính cho một nhà quý tộc, như cậu vừa nói - và công việc của luật sư là những vấn đề thân chủ của anh ta gặp phải. Đó là sự khác biệt giữa chúng ta. Dù thế, cậu sẽ không thể cạch mặt tôi được.” “Nhưng tôi sẽ nói thẳng thắn với cậu, bây giờ tôi lại thấy tôi mong cậu đừng tới gặp ông de Kercadiou cùng tôi thì hơn. Bổn phận của cậu với thân chủ của mình khó lòng giúp được gì nhiều cho tôi.” Cơn phẫn nộ của vị khách đã trôi qua, nhưng quyết định của anh vẫn cương quyết như cũ, dựa trên lý do anh vừa đưa ra. https://thuviensach.vn “Tốt thôi,” André-Louis nói. “Sẽ như cậu muốn. Nhưng ít nhất không gì có thể ngăn cản tôi đi cùng cậu tới tận lâu đài và đợi cậu trong lúc cậu trình bày lời thỉnh cầu với ông de Kercadiou.” Vậy là họ cùng ra khỏi nhà như hai người bạn chí thân, vì bản tính nhân hậu của de Vilmorin không có chỗ cho oán thù, và hai người cùng nhau đi bộ ngược lên con đường dốc thoai thoải, huyết mạch của làng Gavrillac. https://thuviensach.vn Chương 2. Nhà quý tộc Ngôi làng Gavrillac yên ả, cách con đường chính đi Rennes nửa dặm, nhờ đó không bị hoạt động giao thông của thế giới bên ngoài quấy rầy, tọa lạc bên một khúc quanh của sông Meu, nằm rải từ dưới chân lên tận lưng sườn ngọn đồi thấp với tòa dinh thự bè bè nằm trên đỉnh. Sau khi dân làng Gavrillac đóng xong khoản tô cho lãnh chúa - một phần bằng tiền, một phần bằng công nhật - cùng thuế thập phân cho Nhà thờ và các khoản thuế cho nhà vua, với những gì còn lại quả tình họ cũng phải chật vật để giữ cho phần hồn được ở cùng phần xác. Khó khăn là thế, nhưng cuộc sống ở Gavrillac vẫn chưa khắc nghiệt bằng nhiều nơi khác trên đất Pháp, chẳng hạn còn chưa khắc nghiệt bằng một nửa so với cuộc sống của những người tá điền khốn khổ dưới quyền cai quản của lãnh chúa quyền thế La Tour d’Azyr, với lãnh địa rộng mênh mông nằm tách biệt khỏi ngôi làng nhỏ này bởi dòng nước sông Meu. Việc lâu đài Gavrillac có được dáng vẻ oai nghiêm của một dinh thự lãnh chúa hẳn phần nhiều nhờ vào vị trí nổi bật của nó so với ngôi làng hơn là những đường nét của chính tòa nhà. Được xây bằng đá granít, giống như phần còn lại của Gavrillac, cho dù trông đã bớt gồ ghề đi nhiều sau ba thế kỷ tồn tại, đây là một dinh thự hai tầng có dáng thấp bè và mặt tiền phẳng lì, mỗi tầng được chiếu sáng nhờ bốn khung cửa sổ với cửa chóp bằng gỗ mở ra ngoài, ở mỗi đầu tòa nhà có hai tòa tháp hay tạ đình hình vuông nằm dưới mái nhà hình chụp nến. Tọa lạc ở cuối một khu vườn, lúc này đang trơ trụi nhưng rất vui mắt vào mùa hè, ngay phía trước là một dải sân có hàng lan can rất đẹp, trông nơi này có dáng vẻ, mà cũng đúng là vậy, và đã luôn như vậy, là nơi ở của https://thuviensach.vn một vị chủ nhân khiêm tốn quan tâm tới thú điền viên nhiều hơn những cuộc phiêu lưu. Quintin de Kercadiou, lãnh chúa Gavrillac - một tước hiệu mơ hồ có xuất xứ từ đâu hay như thế nào chẳng ai còn rõ, được gắn cho nhà quý tộc, cũng như các bậc tiền bối của ông - chẳng khác mấy so với ngôi nhà ông đang sống. Thô kệch như một tảng đá granít, ông chưa bao giờ thử trải nghiệm cuộc sống tại triều đình, thậm chí còn chưa từng phục vụ trong quân đội của nhà vua. Nhà quý tộc dành lại cho Etienne, em trai ông, hân hạnh đại diện gia đình trong những nghĩa vụ cao cả ấy. Từ khi còn trẻ, mọi mối quan tâm của ông đã dồn cả vào các khu rừng và đồng cỏ mà mình sở hữu. Ông đi săn, chăm lo canh tác trên đất của mình, và vẻ bề ngoài của vị lãnh chúa trông cũng chẳng sang trọng hơn bao nhiêu so với bất cứ ai trong đám tá điền quê mùa. Ông không hề có chút phong thái quý tộc nào, hay ít nhất là phong thái phù hợp với địa vị lãnh chúa của mình hay với sở thích của cô cháu gái Aline de Kercadiou. Aline, đã từng sống chừng hai năm trong bầu không khí cung đình tại Versailles dưới sự bảo trợ của ông chú Etienne, có những ý tưởng rất khác biệt so với quan điểm của người bác Quintin về những gì thích hợp với phẩm giá của một lãnh chúa quý tộc. Song cho dù cô con gái duy nhất của người anh em trai thứ ba trong gia đình Kercadiou, kể từ khi trở thành trẻ mồ côi lúc mới lên bốn tuổi, bằng một cách thức độc đoán đã luôn áp đặt đủ thứ lên lãnh chúa Gavrillac, người đã thay thế vai trò của cả bố lẫn mẹ với cô bé, nàng vẫn chưa bao giờ thành công trong việc khuất phục sự bướng bỉnh của bác mình ở khía cạnh này. Cô thiếu nữ vẫn chưa hoàn toàn mất hết hy vọng - kiên cường bền bỉ vốn là âm hưởng chủ đạo trong tính cách của nàng - cho dù nàng đã nỗ lực không biết mệt mỏi, một cách hoàn toàn công cốc, kể từ khi rời thế giới Versailles rộng lớn quay về nhà ba tháng trước. Nàng đang đi dạo trên sân khi André-Louis và de Vilmorin tới. Thân hình mảnh mai của cô thiếu nữ được bảo vệ chống lại thời tiết https://thuviensach.vn lạnh lẽo nhờ chiếc áo choàng lông trắng muốt ép chặt vào người; nàng đội trên đầu chiếc mũ bó sát viền lông thú màu trắng. Chiếc mũ được giữ bằng một dải ruy băng xanh nhạt buộc lại ở bên phải cằm nàng; bên trái, một lọn tóc dài màu vàng ngô đã được chủ nhân của nó cho phép ló ra ngoài mũ. Bầu không khí giá buốt táp mãi không thôi lên hai gò má đang phơi trản ra mặc cho nó tấn công, đồng thời dường như cũng thèm vài tia sáng long lanh cho đôi mắt có sắc xanh sẫm gần ngả sang đen. Cô thiếu nữ biết rõ André-Louis và de Vilmorin từ khi còn nhỏ. Ba người từng là bạn chơi của nhau, và André-Louis - theo mối quan hệ tinh thần giữa anh với bác nàng - được nàng gọi là anh họ. Mối quan hệ anh em họ vẫn tiếp tục lưu lại giữa hai người rất lâu sau khi Philippe de Vilmorin đã trưởng thành, tách khỏi quan hệ thân thiết thời thơ ấu trước kia để trở thành ông de Vilmorin với cô thiếu nữ. Nàng vẫy tay chào hai người trong lúc họ bước lại gần, và đứng lại - tạo nên một bức tranh rất cuốn hút, và hoàn toàn ý thức được điều đó - để đợi hai chàng trai ở cuối dải sân, ngay sát lối đi ngắn họ đang theo đó tiến lại. “Nếu hai người đến tìm bác em, thì quả là không đúng lúc rồi, thưa các quý ông,” nàng nói với hai vị khách, thái độ có vẻ gì đó háo hức. “Ông ấy đang rất bận - ồ phải, rất rất bận.” “Chúng tôi sẽ đợi, thưa tiểu thư,” de Vilmorin lên tiếng, lịch thiệp cúi xuống hôn bàn tay cô thiếu nữ đưa ra. “Quả thực, có ai được may mắn làm bạn với cô cháu gái trong một khoảnh khắc lại quá vội vàng tìm tới ông bác chứ?” “Thưa ông chủng sinh,” nàng trêu anh, “khi ông đã chính thức nhận chức thánh, tôi sẽ chọn ông làm cha xưng tội cho mình. Ông luôn thật sẵn lòng và biết cảm thông nhờ sự thấu hiểu của mình.” “Nhưng chẳng có chút tò mò nào,” André-Louis nói. “Em vẫn chưa nghĩ tới điều đó.” “Em tự hỏi ý anh muốn nói gì vậy, anh họ André.” https://thuviensach.vn “À, tiểu thư cứ hỏi thẳng đi,” Philippe bật cười. “Vì chưa từng có ai hiểu được cả.” Thế rồi cái nhìn của anh lướt qua khoảng sân và chợt dừng lại ở một cỗ xe ngựa đang đậu trước cửa tòa dinh thự. Một cỗ xe người ta sẽ hay có dịp bắt gặp trên phố xá của một thành phố lớn, nhưng hiếm khi xuất hiện ở vùng thôn quê. Đó là một cỗ song mã bằng gỗ óc chó, mặt ngoài được đánh véc-ni bóng nhoáng như gương, trên cánh cửa có vẽ cảnh đồng quê rất tinh xảo. Cỗ xe được đóng để chở hai người, với một chỗ ngồi dành cho người đánh xe ở phía trước, và chỗ đứng phía sau cho người hầu. Chỗ đứng lúc này trống không, nhưng người hầu theo xe đang đi đi lại lại trước cửa xe, và khi anh ta nhô từ sau xe vào tầm mắt de Vilmorin, bộ chế phục lộng lẫy màu xanh và vàng dành cho gia nhân của hầu tước de La Tour d’Azyr đã cho thấy rõ anh ta đi cùng ai. “Cái gì!” chàng sinh viên kêu lên. “Chẳng lẽ ông de La Tour d’Azyr đang gặp bác tiểu thư?” “Đúng vậy, thưa ông,” cô thiếu nữ đáp, cả giọng nói lẫn đôi mắt đều đượm vẻ bí hiểm, nhưng de Vilmorin không hề nhận ra. “A, xin thứ lỗi cho tôi!” Anh cúi chào thật thấp, mũ cầm tay. “Luôn sẵn sàng phụng sự cô, thưa tiểu thư,” và chàng sinh viên quay người đi về phía tòa nhà. “Tôi đi với cậu nhé, Philippe?” André-Louis gọi với theo. “Sẽ thật thiếu tế nhị khi cho rằng cậu muốn thế,” de Vilmorin nói, đồng thời đưa mắt nhìn cô thiếu nữ. “Mà tôi cũng không nghĩ việc đó sẽ giúp được gì. Cậu vui lòng đợi...” De Vilmorin bước đi. Cô thiếu nữ cười khúc khích sau một khoảnh khắc im lặng. “Ông ấy định đi đâu bây giờ mà vội vã vậy?” “Tới gặp ông de La Tour d’Azyr cũng như bác em, anh chắc là thế.” “Nhưng không thể được. Họ không thể đón tiếp ông ấy được. Chẳng phải em vừa nói hai người họ đang rất rất bận sao? Đừng hỏi em vì sao nhé, André.” Có vẻ gì đó bí hiểm tinh nghịch trong thái độ https://thuviensach.vn của nàng, nỗi hoan hỉ hay niềm thích thú, mà cũng có khi là cả hai. André-Louis không tài nào đoán ra được. “Rõ ràng em đang rất sẵn sàng nói ra, tại sao anh lại phải hỏi?” anh đáp lại. “Nếu anh cứ cay độc như thế, em sẽ không nói cho dù anh có hỏi chăng nữa. Ồ, phải, em sẽ làm thế. Điều đó sẽ làm anh hiểu cần cư xử với em bằng đủ sự tôn trọng cần thiết.” “Anh hy vọng mình không bao giờ thiếu sót trong việc đó.” “Nhất là khi anh biết em có liên quan rất mật thiết tới chuyến thăm của ông de La Tour d’Azyr. Em chính là mục đích của chuyến thăm này.” Và nàng nhìn anh với đôi mắt sáng lấp lánh, đôi môi hé mở tươi cười. “Có vẻ như em muốn nói phần còn lại đã quá hiển nhiên. Nhưng anh là một người rất chậm hiểu, nếu em thông cảm; vì nó không hề hiển nhiên với anh.” “Trời ơi, sao anh ngốc thế, ông ấy tới cầu hôn em.” “Chúa ơi!” André-Louis thốt lên, rồi sững sờ nhìn cô thiếu nữ chằm chằm. Cô hơi lùi xa khỏi anh, trán cau lại, cằm nghếch lên. “Điều đó khiến anh ngạc nhiên sao?” “Nó làm anh thấy ghê tởm,” anh cộc cằn nói. “Nói thực, anh không tin vào chuyện đó. Em hẳn đang bỡn cợt anh.” Trong khoảnh khắc, cô thiếu nữ tạm dẹp thái độ bất bình sang bên để giúp vị khách xóa đi mọi nghi ngờ. “Tôi đang rất nghiêm túc, thưa ông. Sáng nay có một bức thư chính thức được ông de La Tour d’Azyr gửi tới bác tôi thông báo chuyến thăm của hầu tước cùng mục đích của nó. Tôi sẽ không nói nó không hề khiến chúng tôi ngạc nhiên chút nào...” “Ồ, anh thấy rồi,” André-Louis kêu lên nhẹ nhõm. “Anh hiểu rồi. Trong thoáng chốc anh gần như đã sợ...” Anh ngừng lại giữa chừng, https://thuviensach.vn nhìn nàng rồi nhún vai. “Sao ông lại dừng lại? Ông gần như đã sợ Versailles chỉ hoàn toàn uổng phí với tôi. Rằng tôi sẽ cho phép người ta theo đuổi mình như theo đuổi bất cứ cô ả nông dân nào trong làng. Ông thật ngốc làm sao. Tôi đang được cầu hôn một cách hợp thức, qua bác tôi.” “Vậy thì theo Versailles sự ưng thuận của bác em là tất cả những gì cần thiết chứ gì?” “Vậy còn gì nữa đây?” “Sự ưng thuận của chính em.” Cô thiếu nữ bật cười. “Tôi là một cô cháu gái biết vâng lời... khi điều đó hợp với tôi.” “Và phải chăng vâng lời sẽ hợp với em nếu bác em ưng thuận lời cầu hôn khủng khiếp này?” “Khủng khiếp!” Nàng vênh mặt lên. “Vậy xin ông làm ơn cho biết tại sao lại khủng khiếp?” “Vì cả hàng đống lý do,” anh bứt rứt trả lời. “Cho tôi biết một trong số đó đi nào,” cô thiếu nữ thách thức. “Ông ta gấp đôi tuổi em.” “Đâu đến mức đấy,” nàng nói. “Ít nhất ông ta đã bốn mươi lăm tuổi.” “Nhưng trông ông ấy chỉ như mới ba mươi là cùng. Ông ấy rất đẹp trai - điều đó thì ông phải thừa nhận; và ông cũng không thể phủ nhận hầu tước rất giàu có và quyền thế; nhà quý tộc có thế lực nhất vùng Bretagne. Ông ấy sẽ giúp tôi trở thành một phu nhân cao quý.” “Chúa đã trao cho em vai trò đó từ lâu rồi, Aline.” “Có thế chứ, tốt hơn rồi đấy. Đôi lúc anh gần như có thể trở nên lịch sự.” Và nàng đi dọc theo dải sân, André-Louis rảo bước đi bên cạnh nàng. “Anh có thể trở nên hơn thế để chỉ ra lý do tại sao em không nên cho phép con dã thú đó hủy hoại tạo vật xinh đẹp Chúa đã tạo ra.” https://thuviensach.vn Cô thiếu nữ cau mày, đôi môi nàng mím chặt. “Ông đang nói về chồng tương lai của tôi đấy,” nàng trách cứ anh. Đôi môi anh cũng mím chặt lại, khuôn mặt vốn nhợt nhạt càng tái nhợt hơn. “Vậy sao? Có nghĩa là mọi thứ đã được sắp đặt đâu vào đấy? Bác em sẽ ưng thuận? Có nghĩa là em sắp bị rao bán đi như thế, không tình yêu, bị trói buộc với một người đàn ông em không hề biết. Anh đã mơ ước những điều tốt đẹp hơn nhiều cho em cơ, Aline.” “Tốt đẹp hơn trở thành nữ hầu tước de La Tour d’Azyr?” Anh làm một cử chỉ bực bội. “Chẳng lẽ con người ta không là gì hơn một cái tên sao? Chẳng lẽ tâm hồn họ không là gì hết? Chẳng lẽ trong cuộc sống này không hề có niềm vui, hạnh phúc, chẳng lẽ giàu sang, lạc thú và những danh xưng thật kêu dù hoàn toàn trống rỗng là những mục đích duy nhất của cuộc đời? Anh đã đặt em thật cao - rất cao, Aline - một tạo vật gần như không có chút gì trần tục. Anh cảm nhận thấy niềm vui trong trái tim em, trí tuệ trong khối óc em; và, anh từng nghĩ, một đôi mắt đủ sức nhìn thấu qua lớp vỏ lộng lẫy giả tạo bề ngoài để thấy bản chất thực tế. Thế mà em sẽ đầu hàng để đổi lấy hư danh. Em sẽ bán rẻ cả thể xác lẫn tâm hồn mình để được trở thành nữ hầu tước de La Tour d’Azyr.” “Ông thật thiếu tế nhị,” cô thiếu nữ nói, nhưng cho dù vầng trán tối sầm đi, đôi mắt cô lại mỉm cười. “Và ông cắm đầu lao thẳng tới kết luận. Bác tôi sẽ không ưng thuận nhiều hơn mức chấp nhận cho hầu tước tìm kiếm sự ưng thuận của tôi. Chúng tôi, bác tôi và tôi, rất hiểu nhau. Sẽ không có chuyện tôi bị mang ra đổi chác như một cây củ cải.” Anh đứng sững đối diện với nàng, đôi mắt sáng rực, đôi má nhợt nhạt vụt đỏ bừng. “Em đã giày vò anh để mua vui cho mình!” anh kêu lên. “À, được thôi, vì cảm giác nhẹ nhõm lúc này anh sẽ tha thứ cho em.” https://thuviensach.vn “Anh lại đi quá nhanh rồi, anh họ André. Em đã cho phép bác em được ưng thuận cho ông hầu tước theo đuổi em. Em thích vẻ ngoài của ông ấy. Em thấy tự hào về tình cảm ông ấy dành cho em khi em nghĩ tới địa vị cao quý của hầu tước. Một địa vị cao quý rất có thể em sẽ thấy khao khát muốn cùng chia sẻ với ông ấy. Trông hầu tước cũng không có vẻ gì là một kẻ đần độn. Vậy nên được ông ấy theo đuổi hẳn cũng rất thú vị. Thậm chí kết hôn với ông ấy còn có thể thú vị hơn nữa, và em nghĩ, khi đã cân nhắc xong mọi chuyện, rất có thể - rất rất có thể - em sẽ quyết định làm như thế.” Anh nhìn nàng, nhìn khuôn mặt trẻ con đáng yêu lúc này vừa dịu dàng vừa đượm vẻ thách thức, được khuôn lại giữa một vành lông thú trắng muốt hình bầu dục, và dường như toàn bộ sự sống vụt biến mất khỏi khuôn mặt anh. “Chúa phù hộ cho em, Aline!” anh rên rỉ. Cô thiếu nữ giậm chân. Ông anh họ này thực sự đáng bực mình, và cũng có phần hơi quá phận nữa, nàng thầm nghĩ. “Ông quá xấc xược rồi đấy, thưa ông.” “Cầu nguyện không bao giờ là xấc xược, Aline. Anh đã không làm gì hơn ngoài việc cầu nguyện, và sẽ tiếp tục làm như thế. Anh nghĩ em sẽ cần tới những lời cầu nguyện của anh.” “Thật không thể chịu nổi ông!” Cô thiếu nữ đang nổi cơn giận dữ, anh có thể nhận ra qua những nếp hằn sâu trên trán và khuôn mặt đỏ bừng. “Đó là vì anh đau khổ. Ôi, Aline, em họ yêu quý, hãy cân nhắc thật cẩn thận về những gì em làm; hãy nghĩ thật kỹ về những điều có thật em sẽ phải đánh đổi lấy vì ảo giác hào nhoáng bên ngoài này - những điều em sẽ không bao giờ biết, vì tấm màn hào nhoáng đáng nguyền rủa ấy sẽ che khuất mất con đường dẫn em tới với chúng. Khi ông de La Tour d’Azyr tới tỏ tình với em, hãy tìm hiểu ông ta thật kỹ; hãy vận dụng các bản năng tinh tế của em; hãy cho phép bản chất tự https://thuviensach.vn nhiên cao quý của em được toàn quyền phán xét con dã thú đó bằng trực giác của nó. Hãy nghĩ tới...” “Thưa ông, tôi nghĩ rằng ông đang quá lạm dụng thiện cảm tôi luôn dành cho ông. Ông lạm dụng vị thế được vì nể mình đang có. Ông là ai? Ông là gì mà tự cho phép mình lên giọng xấc xược với tôi như thế?” Anh cúi người, một lần nữa trở lại với con người lạnh lùng, xa cách, trở về với thái độ mỉa mai giễu cợt vốn là thói quen tự nhiên của anh. “Thưa tiểu thư, xin nhận lấy từ tôi mọi lời chúc mừng, cô đã hoàn toàn sẵn sàng cho việc thích ứng với địa vị cao quý cô sắp đảm nhiệm.” “Mong rằng ông cũng biết sửa mình cho thích hợp, thưa ông,” nàng bực bội đáp lại và quay người đi. “Tôi sẽ trở thành cát bụi dưới gót chân kiêu kỳ của bà nữ hầu tước. Tôi hy vọng trong tương lai tôi sẽ biết chỗ của mình ở đâu.” Câu nói khiến cô thiếu nữ đứng sững lại. Nàng một lần nữa quay về phía anh, và anh nhận ra đôi mắt nàng đang ướt long lanh theo một cách rất đáng ngờ. Vẻ giễu cợt trên khuôn mặt anh vụt tắt ngấm trong cảm giác ân hận. “Chúa ơi, anh đúng là đồ súc sinh, Aline!” anh kêu lên trong lúc bước lại gần nàng. “Hãy tha thứ cho anh, nếu em có thể.” Cô thiếu nữ đã định quay lại xin anh tha thứ. Nhưng sự ân hận của chàng luật sư đã làm cho điều đó không còn cần thiết nữa. “Em sẽ cố,” nàng nói, “với điều kiện anh không được xúc phạm em nữa.” “Nhưng rồi anh sẽ lại làm thế mất thôi,” anh nói. “Anh là vậy đấy. Anh sẽ tranh đấu để cứu em, khỏi chính bản thân em nếu cần phải thế, cho dù em có tha thứ cho anh hay không.” https://thuviensach.vn Hai người vẫn đang đứng như thế, đối diện với nhau, vừa xúc động đến nín thở, vừa có chút gì thách thức, khi những người khác xuất hiện trên khung cửa tòa dinh thự. Người đầu tiên ra ngoài là hầu tước de La Tour d’Azyr, bá tước Solz, hiệp sĩ của Dòng Chúa Thánh Thần và Thánh Louis, và chuẩn tướng trong quân đội của nhà vua. Hầu tước là một người cao ráo, lịch lãm, có phong thái đĩnh đạc, mạnh mẽ của một người lính, cái đầu ngạo mạn khinh khỉnh đặt vững trên đôi vai. Đức ông phục sức lộng lẫy với chiếc áo vest vạt dài bằng nhung màu huyết dụ được dát vàng. Chiếc áo chẽn của hầu tước, cũng bằng nhung, có màu vàng mơ; quần chẽn và tất của ông bằng lụa đen, đôi giày gót đỏ sơn mài có khóa nạm kim cương. Bộ tóc rắc bột của hầu tước được buộc lại phía sau gáy bằng một dải ruy băng lụa vân rộng; ông kẹp chiếc mũ ba góc dưới nách và đeo bên hông một thanh gươm trang trí mảnh mai có đốc nạm vàng. Dõi theo hầu tước bằng một con mắt khách quan, quan sát dáng vẻ lộng lẫy của ông, những cử chỉ tao nhã, thái độ cao ngạo được phối hợp lại thành một phong thái vừa khinh bạc vừa hào hoa, André-Louis thầm run sợ cho Aline. Trước mặt anh là một kẻ tán gái lão luyện, khó lòng cưỡng lại được, đầy tai tiếng với những phi vụ của mình, một người đàn ông cho tới lúc đó vẫn là nỗi thất vọng của các phu nhân lớn tuổi có con gái đến độ gả chồng và nỗi phiền muộn của những ông chồng có vợ hấp dẫn. Đi ngay sau hầu tước là ông de Kercadiou, một hình ảnh không thể tương phản hơn. Đôi chân ngắn hủn hoẳn của lãnh chúa Gavrillac mang trên nó một thân hình bắt đầu có xu hướng mập ra ở tuổi bốn mươi lăm cùng một cái đầu quá khổ chứa đựng trí thông minh ở mức độ vô cùng khiêm tốn. Khuôn mặt ông hồng hào, lấm tấm vết rỗ, mang rõ dấu ấn của bệnh đậu mùa thiếu chút nữa đã mang ông đi từ khi còn trẻ. Về ăn mặc, ông chủ nhà qua loa đến mức gần như lôi thôi, và lý do này cũng như thực tế vị lãnh chúa của chúng ta chưa bao giờ https://thuviensach.vn kết hôn - bất chấp bổn phận hàng đầu của một nhà quý tộc là phải có được cho mình một người thừa kế - đã làm ông sở hữu tiếng tăm là một kẻ ghét phụ nữ mà dân cư quanh vùng gán cho. Sau ông de Kercadiou đến lượt de Vilmorin, khuôn mặt tái nhợt đầy vẻ tự chủ với đôi môi mím chặt và vầng trán tối sầm. Để chào đón họ, từ trong xe bước xuống một nhà quý tộc trẻ rất sang trọng, hiệp sĩ de Chabrillane, em họ ông de La Tour d’Azyr, người trong lúc chờ anh họ mình quay ra đã theo dõi với thái độ khá quan tâm - trong khi sự hiện diện của ông ta không hề được biết đến - cuộc đôi co giữa André-Louis và cô tiểu thư. Trông thấy Aline, ông de La Tour d’Azyr tách mình ra khỏi những người khác, sải bước qua sân tới gặp nàng. Với André-Louis, hầu tước hơi nghiêng đầu, thái độ pha trộn sự nhã nhặn cùng vẻ bề trên. Về mặt xã hội, chàng luật sư trẻ có một vị thế kể cũng lạ lùng. Theo giả thiết về xuất thân của anh, chàng trai không thể được coi là một nhà quý tộc, cũng lại không hẳn là bình dân, mà nằm đâu đó giữa hai tầng lớp này, và trong khi không được tầng lớp nào thừa nhận, cả hai đều cư xử với anh một cách thân mật. Lúc này chàng luật sư lạnh lùng chào đáp lễ de La Tour d’Azyr, rồi tế nhị rút lui để đi tới bên bạn mình. Ngài hầu tước cầm lấy bàn tay cô thiếu nữ đưa ra cho ông rồi cúi người xuống nâng nó đưa lên môi. “Thưa tiểu thư,” ông nói, nhìn vào đôi mắt xanh sâu thăm thẳm của nàng, lúc này đang tươi cười đón nhận cái nhìn của ông không chút bối rối, “bác tiểu thư đã rộng lượng cho phép tôi được bày tỏ sự ngưỡng mộ tôi dành cho tiểu thư. Không rõ tiểu thư có vui lòng cho tôi hân hạnh được cô đón tiếp khi tôi tới thăm tiểu thư vào ngày mai không? Tôi sẽ có một điều rất quan trọng cần thổ lộ với tiểu thư.” “Rất quan trọng sao, thưa ngài hầu tước? Ngài gần như làm tôi sợ đấy.” Nhưng chẳng hề có chút sợ hãi nào trên khuôn mặt nhỏ nhắn bình thản nằm trong đường viền của chiếc mũ trùm lông thú. Cô thiếu https://thuviensach.vn nữ đã không làm phí hoài những giờ học về phép xã giao giả tạo ở Versailles. “Điều đó,” hầu tước nói, “quả thực cách rất xa mong muốn của tôi.” “Nhưng quan trọng với ngài, thưa ngài, hay với tôi?” “Với cả hai chúng ta, tôi hy vọng là thế,” ông trả lời nàng, với vô vàn ngụ ý trong đôi mắt quý phái đang rực cháy. “Ngài làm tôi tò mò quá, thưa ngài. Và, tất nhiên rồi, tôi là một cô cháu gái biết vâng lời. Do đó tôi sẽ rất hân hạnh được đón tiếp ngài.” “Không phải vậy, thưa tiểu thư, tiểu thư sẽ là người ban phát hân hạnh. Vậy ngày mai, vào giờ này, tôi sẽ rất hạnh phúc được hầu chuyện tiểu thư.” Hầu tước cúi chào lần nữa; và thêm một lần nữa ông nâng những ngón tay cô thiếu nữ lên môi, trong lúc nàng nhún người chào. Thế rồi, chẳng cần gì hơn ngoài một màn làm quen xã giao như vậy, hai người chia tay. Lúc này cô thiếu nữ không khỏi gần như nín thở, không khỏi hoa mắt choáng váng trước vẻ đẹp của nhà quý tộc, phong thái của một ông hoàng, sự tự tin về quyền lực của bản thân tỏa ra từ con người hầu tước. Gần như vô thức, nàng so sánh hầu tước với người đã chỉ trích ông - anh chàng André-Louis gầy gò xấc xược, với chiếc áo khoác nâu trơn không trang sức và đôi giày khóa thép - và nàng cảm thấy mình đã gây ra một sự xúc phạm không thể tha thứ khi chấp nhận lắng nghe cho dù chỉ một lời từ kẻ chỉ trích xấc xược đó. Ngày mai, ngài hầu tước sẽ tới ngỏ lời trao cho nàng một địa vị cao sang, một danh vị quyền quý. Ấy vậy mà chỉ vừa mới đây thôi nàng đã thiếu chút nữa coi nhẹ việc phẩm giá của mình được nâng lên nhờ vào ý định của hầu tước muốn đưa nàng tới một địa vị quý phái đến thế. Sẽ không bao giờ nàng chịu đựng nó một lần nữa; sẽ không bao giờ nàng tỏ ra yếu đuối và trẻ con đến mức cho phép André-Louis thốt ra những lời bình phẩm https://thuviensach.vn vô lễ dành cho một người mà nếu so sánh với người đó, anh ta chỉ xứng đáng là một gã đầy tớ. Sự phù phiếm và tham vọng đã tranh luận như thế với phần tốt đẹp hơn trong con người nàng, và cô thiếu nữ không khỏi phiền muộn khi phần tốt đẹp hơn trong con người mình vẫn chưa chịu thừa nhận nó đã hoàn toàn bị thuyết phục. Trong lúc đó, ông de La Tour d’Azyr đang bước lên xe ngựa. Hầu tước nói vài lời tạm biệt với ông de Kercadiou, đồng thời cũng dành một lời chào cho de Vilmorin, đáp lại de Vilmorin chỉ im lặng cúi đầu. Cỗ xe ngựa lăn bánh rời đi, anh chàng người hầu với bộ tóc giả rắc bột trong bộ chế phục xanh và vàng đứng im như tượng đằng sau xe, hầu tước de La Tour d’Azyr cúi người chào cô tiểu thư, nàng cũng vẫy tay tạm biệt để đáp lại. Sau đó, de Vilmorin khoác tay André-Louis, rồi nói với anh, “Đi thôi, André.” “Nhưng các cậu phải ở lại ăn tối chứ, cả hai người!” vị lãnh chúa hiếu khách của Gavrillac kêu lên. “Chúng ta sẽ uống mừng một chầu,” ông nói thêm, nháy mắt về phía cô cháu gái đang bước lại gần. Ông chủ nhà chất phác không hề có chút khiếu tế nhị nào. De Vilmorin lấy cớ một cuộc hẹn không cho phép anh được hưởng hân hạnh đó. Chàng sinh viên tỏ ra rất nghiêm chỉnh giữ kẽ. “Còn con thì sao, André?” “Con ư? Ôi, con cũng dự phần vào cuộc hẹn đó, thưa cha đỡ đầu,” anh nói dối, “và vì mê tín nên con kiêng uống mừng.” Anh không hề muốn nán lại. Anh phẫn nộ cực độ với Aline vì thái độ tươi cười khi nàng chào đón de La Tour d’Azyr cũng như cuộc mặc cả ghê tởm anh thấy nàng đã cả quyết ngả theo. Anh cảm thấy đau khổ vô cùng trước một ảo tưởng vừa tan vỡ. https://thuviensach.vn Chương 3. Tài hùng biện của de Vilmorin Khi hai người bạn cùng nhau đi xuống đồi, lần này đến lượt de Vilmorin trầm tư im lặng, còn André-Louis lại là người nói không ngớt lời. Anh đã chọn Phụ nữ làm chủ đề cho màn diễn thuyết của mình lúc này. Chàng luật sư tuyên bố - dẫu không có lý do gì xác đáng - anh đã khám phá ra Phụ nữ vào sáng hôm đó; và những gì anh nói về phái đẹp quả tình chẳng mấy tích cực cho lắm, thậm chí đôi chỗ còn gần như thô bạo. De Vilmorin, sau khi đã biết chắc chủ đề, không tiếp tục bận tâm lắng nghe nữa. Cho dù chuyện này có thể coi là độc đáo hiếm có ở một chủng sinh trẻ tuổi tại nước Pháp vào thời đó, song quả thực de Vilmorin không mấy quan tâm tới Phụ nữ. Chàng Philippe khốn khổ quả tình là một trường hợp hiếm có trong nhiều phương diện. Khi tới đối diện Breton arme - nhà trọ kiêm bưu trạm nằm tại lối vào làng Gavrillac - de Vilmorin ngắt lời người bạn đồng hành đúng lúc chàng luật sư đang bay lên tít tận đỉnh cao chóng mặt của những lời châm chích chua cay độc địa, và André-Louis, nhờ thế được lôi trở lại với thực tại, trông thấy cỗ xe song mã của hầu tước de La Tour d’Azyr đậu ngay trước cửa nhà trọ. “Tôi không tin nãy giờ cậu vẫn lắng nghe tôi nói,” anh lên tiếng. “Nếu cậu bớt say sưa hơn với màn diễn thuyết của mình, có lẽ cậu đã nhận ra điều đó sớm hơn và tiết kiệm được khá nhiều hơi sức rồi. Sự thực là cậu khiến tôi rất thất vọng, André. Dường như cậu đã quên mất chúng ta tới đây vì lý do gì. Tôi có một cuộc hẹn tại đây với ông hầu tước. Ông ấy mong được lắng nghe tôi trình bày thêm về vấn đề tôi đang bận tâm. Ở trên đó, tại Gavrillac, tôi không thể đạt được gì. Thời điểm tình cờ lại rất không đúng lúc. Nhưng tôi vẫn còn hy vọng ở hầu tước.” https://thuviensach.vn “Hy vọng về điều gì?” “Rằng ông ấy sẽ làm những gì có thể trong quyền hạn để sửa chữa sai lầm. Chu cấp cho người quả phụ và đám trẻ mồ côi. Nếu không tại sao ông ấy lại muốn nghe tôi nói tiếp làm gì?” “Sự hạ mình bất thường,” André-Louis nói, rồi trích dẫn thêm, “Timeo Danaos et dona ferentes*”. “Tại sao?” Philippe hỏi. “Chúng ta hãy cùng đi khám phá xem - trừ phi cậu cho rằng tôi sẽ là kẻ gây vướng víu.” Trong một gian phòng bên tay phải, được dành riêng cho ngài hầu tước chừng nào quý ông còn vui lòng chiếu cố sử dụng nó, hai chàng trai trẻ được dẫn vào gặp ông. Một lò sưởi bằng củi gộc đang cháy rực ở cuối phòng, và lúc này hầu tước de La Tour d’Azyr đang ngồi bên lò sưởi cùng em họ ông, hiệp sĩ de Chabrillane. Cả hai cùng đứng lên khi de Vilmorin bước vào. André-Louis theo sau, dừng lại để đóng cửa. “Sự đúng hẹn đầy lịch thiệp của ông khiến tôi rất cảm kích, ông de Vilmorin,” hầu tước lên tiếng, song là bằng một giọng nói lạnh lùng hoàn toàn tương phản với những lời nói lịch sự của ông. “Xin mời ông ngồi. A, ông Moreau?” Câu nói bộc lộ một vẻ dò hỏi đầy lãnh đạm. “Ông đây đi cùng ông, phải vậy không thưa ông?” hầu tước hỏi. “Nếu ông không thấy phiền, thưa hầu tước.” “Tại sao lại phiền chứ? Xin mời ông ngồi, Moreau.” Hầu tước nói mà không buồn ngoảnh đầu lại, như thể là nói với một người hầu. “Ông thật rộng lượng, thưa hầu tước,” Philippe nói, “khi cho tôi cơ hội này để tiếp tục chủ đề đã khiến tôi hoài công, theo những gì đã diễn ra, tới Gavrillac.” Hầu tước bắt tréo chân và hơ một bàn tay quý phái trước ngọn lửa. Ông đáp lại, không buồn quay người về phía chàng sinh viên trẻ lúc đó đang đứng sau lưng mình. https://thuviensach.vn “Về sự rộng lượng trong đề nghị của tôi lúc này chúng ta sẽ tạm không bàn tới,” ông nói một cách cay độc, và de Chabrillane bật cười. André-Louis nghĩ tiếng cười của nhà quý tộc này thật dễ vang lên, và gần như thấy ghen tị với khả năng này của ông ta. “Nhưng tôi rất biết ơn,” Philippe vẫn khăng khăng, “khi ông chiếu cố lắng nghe tôi biện hộ cho quyền lợi của họ.” Hầu tước ngoái đầu nhìn chăm chăm vào anh. “Quyền lợi của ai vậy?” ông hỏi lại. “Còn ai nữa, quyền lợi của người vợ góa và những đứa con côi cút của Mabey bất hạnh.” Hầu tước đưa mắt từ de Vilmorin sang ông hiệp sĩ, và một lần nữa ông hiệp sĩ lại phá lên cười, lần này còn vỗ đùi đen đét. “Tôi nghĩ,” de La Tour d’Azyr chậm rãi nói, “rằng chúng ta đang hiểu lầm nhau. Tôi đề nghị ông tới đây vì lâu đài Gavrillac khó lòng có thể coi là một nơi thích hợp để tiếp tục đẩy cuộc tranh luận của chúng ta đi xa hơn nữa, và cũng vì tôi ngại sẽ quấy quả ông quá nhiều nếu đòi hỏi ông phải đánh đường tới tận Azyr. Nhưng mục đích đằng sau lời đề nghị của tôi có liên quan tới một vài cách diễn đạt mà ông đã nói ra tại đó. Chính vì những cách diễn đạt ấy, thưa ông, mà tôi muốn trao đổi thêm với ông - nếu ông vui lòng chấp thuận.” André-Louis bắt đầu nhận ra có điều gì đó nham hiểm ở ông ta. Anh là một người có trực giác nhanh nhạy, nhanh hơn nhiều so với de Vilmorin, người lúc này chỉ mới tỏ ra hơi chút ngạc nhiên. “Tôi không hiểu gì hết, thưa ông,” anh nói. “Ông đang muốn nói tới những cách diễn đạt nào vậy?” “Thưa ông, dường như tôi phải giúp ông lấy lại trí nhớ của mình.” Hầu tước bắt tréo chân, xoay người sang, như vậy cuối cùng ông cũng đối diện với de Vilmorin. “Thưa ông, ông đã nói - và cho dù rất có thể là ông lầm lẫn, điều này đã được ông nói ra đầy hùng hồn, thậm chí, theo như tôi cảm thấy, gần như hơi quá hùng hồn - về sự ô nhục của một hành động như việc thẳng tay thực hiện công lý với gã https://thuviensach.vn kẻ cắp kia, kẻ có tên là Mabey hay gì gì đó. Ô nhục là từ chính xác ông đã sử dụng. Ông đã không hề thu lại những lời đó khi tôi có vinh hạnh cho ông hay chính theo lệnh của tôi mà người gác rừng Benet hành động như hắn đã thực hiện.” “Nếu,” de Vilmorin nói, “hành động ấy là một sự ô nhục, mức độ ô nhục của nó không thể được thay đổi bởi địa vị của kẻ gây ra nó dù kẻ đó có quyền thế đến đâu đi chăng nữa. Ngược lại, điều đó còn làm mức độ ô nhục ấy tăng lên.” “A!” hầu tước thốt lên, và lấy một hộp thuốc lá bằng vàng từ trong túi ra. “Ông nói, ‘nếu hành động ấy là một sự ô nhục’, thưa ông. Liệu tôi có phải hiểu rằng lúc này ông không còn tin chắc như lúc trước về sự ô nhục của hành động đó nữa?” Khuôn mặt đẹp đẽ của de Vilmorin hiện vẻ lúng túng. Anh không hiểu được ý nghĩa của sự suy diễn này. “Thưa hầu tước, từ sự sẵn sàng nhận trách nhiệm về mình của ngài, tôi cho rằng hẳn ngài phải tin vào những lý lẽ biện hộ cho hành động đó, thứ vốn không hề hiển nhiên với tôi.” “Thế là tốt hơn rồi đấy. Tốt hơn rõ rệt.” Hầu tước lấy bột thuốc lá ra một cách kiểu cách, phủi những bụi thuốc còn bám lại trên đường diềm đăng ten cầu kỳ trên cổ mình. “Ông nhận ra rằng với một sự hiểu biết thiếu hoàn hảo về những gì đã xảy ra, khi bản thân ông không phải là một chủ đất, rất có thể ông đã quá hấp tấp đi tới những kết luận vô lý. Lần này đúng là một trường hợp như thế. Hãy lấy đó làm một lời cảnh cáo cho mình, thưa ông. Khi tôi cho ông hay từ nhiều tháng qua tôi đã bị quấy nhiễu bởi những vụ trộm cướp như thế, có lẽ ông sẽ hiểu ra sự cần thiết phải viện đến một hình phạt đủ nghiêm khắc để chấm dứt chúng. Đến lúc này, khi mối nguy hiểm đã được làm rõ, tôi không nghĩ còn có kẻ nào dám lảng vảng kiếm ăn ở địa hạt của tôi. Và mọi chuyện không chỉ dừng ở đó, ông de Vilmorin. Những vụ săn trộm này còn không làm tôi thấy bực bội bằng sự coi thường những quyền lợi tuyệt đối và bất khả xâm phạm của tôi. Thưa ông, như ông https://thuviensach.vn hẳn không thể không nhận ra, đang có con ác quỷ của sự bất tuân lơ lửng trong không khí, và chỉ có một cách duy nhất để đối phó với nó. Nhân nhượng với khuynh hướng nguy hiểm này, cho dù ở mức độ nhẹ tới thế nào đi nữa, thể hiện sự khoan dung, cho dù ở mức độ hạn chế đến thế nào đi nữa cũng sẽ dẫn tới việc buộc phải viện đến các biện pháp còn hà khắc hơn vào ngày mai. Tôi chắc ông hiểu những gì tôi nói, và tôi tin ông cũng sẽ đánh giá cao việc tôi hạ cố đưa ra nhiều lời giải thích đến thế cho một tình huống tôi không nghĩ rằng mình cần giải thích bất cứ điều gì. Nếu có gì đó trong những điều tôi vừa nói vẫn còn tối nghĩa với ông, tôi khuyên ông nên tìm hiểu luật săn bắn, mà ông luật sư bạn ông đây sẽ giải thích cho ông nếu cần.” Nói đến đó, nhà quý tộc lại quay người trở lại đối diện với đống lửa. Hành động đó dường như là một lời nhắc nhở kín đáo rằng cuộc hội kiến đến đây coi như chấm dứt. Thế nhưng trong con mắt của André-Louis, người đang theo dõi tất cả một cách chăm chú với tâm trạng bối rối pha lẫn chút bất an mơ hồ, vì không hề là một lời nhắc nhở tế nhị kín đáo. Đó, anh thầm nghĩ, là một màn diễn thuyết rất kỳ cục, rất đáng ngờ, nó được trình bày như một lời giải thích, với cách diễn đạt lịch sự và giọng điệu ngạo mạn một cách có tính toán; song trên thực tế nó chỉ có thể nhắm tới mục đích khiêu khích, thổi bùng lên sự phẫn nộ của một người vốn mang trong mình các tư tưởng như de Vilmorin. Và nó đã tạo ra đúng hiệu quả mong muốn. Chàng sinh viên đứng phắt dậy. “Không lẽ trên thế gian này không còn luật lệ nào ngoài luật săn bắn sao?” anh hỏi đầy phẫn nộ. “Liệu ngài đã bao giờ tình cờ nghe nói tới luật nhân đạo chưa?” Hầu tước thở dài với vẻ chán ngán. “Luật nhân đạo liên quan gì tới tôi đây?” ông hỏi. De Vilmorin nhìn hầu tước trong khoảnh khắc, ngỡ ngàng đến không nói nên lời. https://thuviensach.vn “Không gì hết, thưa hầu tước. Điều đó, than ôi, đã quá hiển nhiên. Tôi hy vọng ông sẽ nhớ tới nó vào giờ phút rất có thể ông sẽ ước gì được phép viện đến thứ luật lệ mà lúc này ông đang cười nhạo.” De La Tour d’Azyr quay phắt đầu lại, khuôn mặt kiêu hãnh của ông đầy vẻ quyền uy. “Giờ thì điều đó chính xác có nghĩa là gì đây? Đây không phải là lần đầu tiên trong ngày hôm nay ông viện đến những lời lẽ đen tối mà tôi gần như có thể tin rằng ẩn chứa một lời hăm dọa.” “Không phải là hăm dọa đâu, hầu tước - một lời cảnh báo. Một lời cảnh báo rằng những tội ác chống lại các tạo vật của Chúa như thế... Ồ, ông có thể cười mỉa, thưa ông, nhưng họ cũng là các tạo vật của Chúa, cũng như ông hay tôi - không hơn không kém dưới con mắt của Người, cho dù lời nhắc nhở này có thể làm lòng kiêu hãnh của ông tổn thương sâu sắc đến đâu đi nữa...” “Vì lòng nhân từ của ông, hãy miễn cho tôi bài thuyết pháp, thưa ông chủng sinh!” “Ông giễu cợt, thưa ông. Ông cười. Liệu ông còn có thể cười được không, tôi tự hỏi, khi Chúa an bài sự trừng phạt của Người dành cho ông vì biết bao nhiêu máu và sự hà hiếp cướp đoạt vấy đầy trên hai bàn tay ông?” “Thưa ông!” Lời nhắc nhở sắc như roi quất là của de Chabrillane, người vừa đứng bật dậy. Nhưng ngay lập tức hầu tước đã ngăn em họ mình lại. “Ngồi xuống đi, ngài hiệp sĩ. Ông đang ngắt lời ông chủng sinh đây, mà tôi lại nóng lòng muốn nghe ông ấy nói tiếp. Chàng trai trẻ này làm tôi thấy rất thú vị.” Phía sau de Vilmorin, André-Louis lúc này cũng đã đứng dậy, bị thôi thúc bởi sự lo ngại bắt nguồn từ vẻ độc ác anh nhận thấy đang hằn rõ trên khuôn mặt đẹp đẽ của de La Tour d’Azyr. Anh bước lại gần, chạm vào cánh tay người bạn. https://thuviensach.vn “Tốt hơn nên đi thôi, Philippe,” anh nói. Nhưng de Vilmorin, mắc kẹt trong gọng kìm không nao núng của sự phẫn nộ đã kìm nén quá lâu, đã bị chúng thôi thúc để rồi tiếp tục một cách bất cẩn. “Ồ, thưa ông,” anh nói, “hãy nhìn lại xem ông là ai và sẽ trở thành thế nào. Hãy nghĩ tới việc ông và đồng loại của ông đã sống ra sao bằng sự áp bức người khác, và hãy nghĩ tới hậu quả mà cuối cùng sự áp bức ấy sẽ đem tới.” “Một tay cách mạng!” hầu tước thốt lên đầy khinh miệt. “Ông lại còn dám trơ tráo đứng trước mặt tôi và chìa ra với tôi thứ rỗng tuếch nặng mùi của đám tự xưng là trí thức hiện đại các người kia đấy!” “Liệu nó có rỗng tuếch không, thưa ông? Liệu ông có nghĩ - có tin trong chính tâm hồn mình - rằng nó rỗng tuếch không? Liệu ách phong kiến đang đè nặng lên mọi sinh vật sống, nghiến nát họ như những quả nho trong máy ép vì lợi ích của mình có là rỗng tuếch không? Chẳng phải nó đang áp đặt các quyền của mình lên dòng nước của các con sông, lên ngọn lửa dùng để nướng những chiếc bánh mì làm bằng cỏ trộn lẫn với lúa mạch của người nghèo, lên ngọn gió làm quay các cối xay sao? Người nông dân không thể đi một bước trên đường, bước lên một cây cầu khốn khổ bắc qua sông, mua một mảnh vải ở chợ làng mà không gặp phải sự tham tàn phong kiến, không bị đánh các loại thuế theo luật phong kiến. Chẳng lẽ như thế còn chưa đủ sao, hầu tước? Không lẽ ông còn muốn cả mạng sống khốn khổ của họ để trả giá cho một hình dáng dù nhỏ nhất phạm vào những đặc quyền bất khả xâm phạm của ông, không buồn bận tâm tới những người vợ góa, những đứa con côi mà ông đẩy vào cảnh tang thương? Chẳng lẽ sẽ không có gì khiến ông hài lòng, ngoài việc đến cả chiếc bóng của ông cũng phải trùm lên mặt đất như một lời nguyền độc địa? Và liệu trong sự kiêu ngạo của mình, ông nghĩ rằng nước Pháp, quốc gia bất hạnh nhất trong các quốc gia, sẽ chịu đựng điều đó mãi mãi chăng?” https://thuviensach.vn Anh ngừng lại, như thể chờ đợi một câu trả lời. Nhưng không có gì hết. Hầu tước nhìn anh, im lặng một cách kỳ lạ, một nụ cười nửa miệng khinh miệt nhếch lên trên khóe môi ông, đôi mắt lạnh lùng tàn nhẫn không báo trước điều gì tốt lành. Một lần nữa, André-Louis giật tay áo bạn mình. “Philippe.” Philippe hẩy tay bạn ra, và tiếp tục một cách cuồng nhiệt. “Chẳng lẽ ông không thấy những đám mây đang tụ lại báo trước cơn bão sắp nổ ra sao? Có thể ông cho rằng Đại hội các Đẳng cấp mà ông Necker đề xuất và hứa triệu tập vào năm tới sẽ không làm gì ngoài đề xuất những phương thức bóc lột mới nhằm thanh toán các món nợ của Nhà nước chăng? Ông đang lừa dối chính mình đấy, như ông sẽ thấy. Đẳng cấp Thứ ba, thứ mà ông khinh rẻ, sẽ chứng minh nó là lực lượng chiếm ưu thế, và nó sẽ tìm ra một cách để chấm dứt căn bệnh đặc quyền thối nát đang làm mục ruỗng đất nước bất hạnh này.” Hầu tước quay người lại trên ghế, và rốt cuộc cũng lên tiếng. “Thưa ông, quả là ông sở hữu,” ông nói, “một tài hùng biện rất nguy hiểm. Và nó nói về bản thân ông nhiều hơn là về chủ đề ông nói tới. Vì nói cho cùng, ông có gì để nói với tôi đây? Một món ăn cũ hâm nóng lại vốn vẫn được mang ra đãi những kẻ quá khích khố rách áo ôm tại các câu lạc bộ học thuật tỉnh lẻ, được xào nấu từ những lời tràng giang đại hải của nào là Voltaire nào là Jean-Jacques của các vị, cũng như những gã văn sĩ nửa mùa bẩn thỉu khác. Trong cả đám triết gia của mình, các vị không có lấy một kẻ có đủ trí khôn để hiểu chúng tôi là một đẳng cấp đã trở nên thiêng liêng nhờ sự lâu đời, và về các đặc quyền đặc lợi của mình, chúng tôi có sau lưng hàng thế kỷ làm căn cứ.” “Nhân loại, thưa ông,” Philippe đáp, “còn lâu đời hơn giới quý tộc. Các quyền của con người cũng đồng thời xuất hiện với con người.” Hầu tước nhún vai phá lên cười. https://thuviensach.vn “Đó là câu trả lời đáng ra tôi đã phải lường trước. Nó đặc sệt giọng điệu sáo rỗng đặc trưng cho các triết gia.” Và sau đó de Chabrillane lên tiếng. “Ngài vòng vo dài dòng quá,” ông ta chỉ trích anh họ với vẻ sốt ruột. “Nhưng tôi sắp tới đích rồi,” hầu tước trả lời. “Đầu tiên tôi muốn biết cho thật chắc chắn đã.” “Có Chúa chứng giám, hẳn lúc này ngài không còn gì phải nghi ngờ nữa.” “Không còn gì nữa.” Hầu tước đứng dậy, lại quay về phía de Vilmorin, người không hiểu gì về cuộc hội thoại ngắn ngủi đó. “Ông chủng sinh,” ông ta lặp lại lần nữa, “ông có một tài hùng biện rất nguy hiểm. Tôi có thể hình dung không ít người bị nó làm nghiêng ngả. Giá như ông là người sinh ra với xuất thân quý tộc, hẳn ông sẽ không dễ dàng bị tiêm nhiễm đến thế những quan điểm sai lầm mà ông mới bộc lộ.” De Vilmorin ngây người ra nhìn hầu tước, không hiểu nổi những gì vừa nghe được. “Giá như tôi là người sinh ra với xuất thân quý tộc, ông nói vậy sao?” anh chậm rãi nhắc lại với giọng bối rối. “Nhưng tôi sinh ra với xuất thân quý tộc. Dòng dõi của tôi cũng lâu đời, dòng máu của tôi cũng cao quý như của ông, thưa ông.” Hầu tước hơi nhướng mày, kèm theo một nụ cười khoan dung. Đôi mắt tối sầm, ươn ướt của ông ta nhìn thẳng vào mặt de Vilmorin. “Tôi e rằng về chuyện này ông đã bị lừa dối.” “Lừa dối?” “Những cảm xúc của ông thể hiện rõ sự thiếu đứng đắn mà mẹ ông hẳn đã phạm phải.” Những lời xúc phạm tàn nhẫn đã bị nói ra không thể thu về, và đôi môi vừa thốt ra chúng một cách lạnh lùng như thể đó chỉ là chuyện https://thuviensach.vn vặt vãnh nhất trên đời, vẫn giữ nguyên vẻ bình thản, thậm chí hơi mỉa mai. Sau đó là một khoảng im lặng nặng nề. Toàn bộ tâm trí André Louis bỗng chốc tê liệt. Anh đứng sững sờ, mọi dòng suy nghĩ trong đầu đều chững lại, trong khoảng thời gian đó đôi mắt de Vilmorin tiếp tục nhìn chằm chặp vào de La Tour d’Azyr, như thể tìm kiếm ở đó một ý nghĩa còn lẩn trốn mình. Chàng sinh viên chợt hiểu ra lời xúc phạm độc địa này. Máu bỗng đổ dồn lên khuôn mặt anh, đôi mắt vốn hiền hòa chợt như bốc cháy. Cả người chàng thanh niên run lên. Sau đó, với một tiếng thét không rõ thành lời, anh cúi người ra trước, vung bàn tay đang xòe ra tát thật mạnh vào khuôn mặt khinh khỉnh của hầu tước. Trong chớp mắt de Chabrillane đã đứng phắt dậy chen vào giữa hai người. André-Louis chợt hiểu ra cái bẫy khi đã quá muộn. Những lời de La Tour d’Azyr nói ra chỉ giống như một nước đi trong một ván cờ, được tính toán để dồn đối thủ vào thế buộc phải đáp trả lại như vậy - một nước đi đáp trả khiến anh ta rơi hoàn toàn vào bẫy. Hầu tước ngước mắt lên nhìn, khuôn mặt trắng bệch, ngoại trừ nơi lưu dấu những vết ngón tay của de Vilmorin bắt đầu ửng đỏ lên; nhưng ông ta không nói gì thêm. Thay vào đó, de Chabrillane, lúc này là người đảm nhiệm phần nói, thực hiện đúng vai diễn như đã thỏa thuận trước trong trò dàn cảnh hiểm độc này. “Thưa ông, hẳn ông ý thức được việc mình vừa làm,” ông ta lạnh lùng nói với Philippe. “Và tất nhiên ông cũng ý thức được việc gì không thể tránh khỏi sẽ diễn ra sau chuyện này.” De Vilmorin vẫn chưa ý thức được gì. Chàng thanh niên tội nghiệp đã phản ứng bồng bột, theo bản năng mà sự tử tế và danh dự thôi thúc, không hề tính tới hậu quả. Nhưng lúc này anh đã nhận ra điều đó sau những lời rào đón đầy thâm ý của de Chabrillane, và nếu anh muốn tránh những hậu quả ấy thì điều này cũng xuất phát từ sự https://thuviensach.vn tôn trọng giới luật tu sĩ của mình, vốn nghiêm cấm việc giải quyết những xung khắc theo cách mà rõ ràng de Chabrillane đang dồn ép anh. Chàng sinh viên lùi lại. “Hãy để một sự xúc phạm xóa đi một sự xúc phạm khác,” anh đờ đẫn nói. “Như thế vẫn là một sự ưu ái cho hầu tước. Hãy để ông ấy thỏa mãn với chừng đó.” “Không thể được.” Tay hiệp sĩ mím chặt môi lại. Sau đó, ông ta trở thành hiện thân của sự mềm mỏng, nhưng cũng rất kiên quyết. “Một cái tát đã được tung ra, thưa ông. Tôi nghĩ tôi hoàn toàn đúng khi nói rằng chuyện như thế chưa bao giờ xảy ra với hầu tước trong cuộc đời ông ấy. Nếu ông cảm thấy mình bị xúc phạm, ông chỉ việc yêu cầu sự hoàn trả danh dự theo đúng cách mà một nhà quý tộc luôn đáp ứng một nhà quý tộc khác. Hành động vừa rồi của ông dường như là lời khẳng định cho giả thiết mà ông cho rằng đã xúc phạm ông. Nhưng không phải vì thế mà ông được miễn trừ chịu trách nhiệm về các hậu quả.” Như bạn đọc có thể thấy, phần việc của de Chabrillane là đổ thêm dầu vào lửa, để đảm bảo chắc chắn rằng nạn nhân không thể thoát khỏi tay bọn họ. “Tôi không muốn bất cứ sự miễn trừ nào,” chàng sinh viên chủng viện trẻ tuổi đáp trả, bị kích động trước lời châm chọc mới. Nói cho cùng, anh là người xuất thân quý tộc, và truyền thống của giai cấp vẫn mạnh mẽ trong con người anh - mạnh hơn nhiều những gì được dạy trong chủng viện về đức khiêm nhường. Anh có bổn phận với chính mình, với danh dự của bản thân, nên thà bị giết còn hơn lẩn tránh hậu quả của những gì mình đã gây ra. “Nhưng anh ấy còn không đeo kiếm, thưa các ngài!” André Louis kinh hoàng kêu lên. “Việc này có thể dễ dàng được khắc phục. Ông ta có thể mượn kiếm của tôi.” https://thuviensach.vn “Thưa các ngài, ý tôi,” André-Louis khăng khăng tiếp tục, vừa sợ cho bạn vừa xuất phát từ sự phẫn nộ, “rằng trang phục trên người không cho phép anh ấy mang kiếm, rằng anh ấy chưa bao giờ từng đeo kiếm, và không hề được học cách sử dụng kiếm. Anh ấy là một sinh viên chủng viện - một chủng sinh sẽ nhận chức thánh, lúc này đã gần là linh mục rồi, vì vậy bị nghiêm cấm tham gia vào một cuộc quyết đấu như các ngài đề xuất.” “Tất cả những điều này, đáng lẽ ông ta nên nhớ ra trước khi vung tay tát ai đó,” de Chabrillane lịch thiệp nói. “Cái tát đó là để đáp trả một sự khiêu khích có chủ ý,” André Louis phẫn nộ. Sau đó anh bình tâm lại, cho dù cái nhìn kênh kiệu của kẻ đối thoại không đóng bất cứ vai trò nào trong việc này. “Ôi Chúa ơi, tôi nói chỉ vô ích mà thôi! Làm sao người ta có thể tranh luận với một mưu đồ được dự liệu từ trước! Đi thôi, Philippe. Cậu không thấy cái bẫy...” De Vilmorin cắt ngang bạn mình, và vùng ra. “Im lặng, André. Đòi hỏi của phía hầu tước hoàn toàn chính đáng.” “Hoàn toàn chính đáng?” André-Louis bất lực buông thõng hai tay xuống. Chàng trai mà anh yêu quý hơn bất cứ ai trên đời đã sa bẫy sự điên rồ của thế giới này. Bạn anh đang phơi ngực trần ra trước mũi kiếm chỉ vì một ý thức mơ hồ, méo mó về danh dự mà chàng sinh viên bị bó buộc vào. Không phải chàng trai không nhìn ra cạm bẫy. Chỉ có điều danh dự ép buộc anh phải bỏ qua điều đó. Với André-Louis, vào khoảnh khắc này, chàng thanh niên ấy dường như là một nhân vật đầy chất bi kịch. Có thể cao quý đấy, nhưng thật đáng thương hại. https://thuviensach.vn Chương 4. Di sản Ý nguyện của de Vilmorin là cuộc xích mích nên được giải quyết ngay lập tức. Trong chuyện này, anh vừa là người bị xúc phạm vừa là người xúc phạm. Bị giày vò bởi những cảm xúc đối nghịch một cách đáng buồn với thiên hướng tu sĩ của mình, chàng sinh viên chủng viện, hơn bất cứ ai, rất nóng lòng muốn giải quyết cho xong chuyện này, để có thể lấy lại tâm thế phù hợp hơn với thiên chức của mình. Thêm nữa, anh cũng ít nhiều thấy sợ chính mình; ý tôi là danh dự của anh ít nhiều e sợ bản tính của anh. Điều kiện giáo dục anh được hưởng, cũng như đích đến mà từ vài năm nay anh hướng tới, đã tước đi của chàng sinh viên phần lớn tính khí hung hăng mạnh mẽ vốn là bản tính trời sinh của đàn ông. Anh trở nên e dè, dịu dàng như một cô gái. Ý thức được điều này, anh sợ rằng một khi nhiệt huyết của cơn phẫn nộ đã lắng xuống, rất có thể anh sẽ tỏ ra yếu đuối đến mất hết danh dự trước thử thách. Hầu tước, về phía mình, cũng hăng hái muốn giải quyết món nợ danh dự ngay lập tức; và vì hai người trong cuộc đã có de Chabrillane làm chứng cho anh họ mình và André-Louis làm chứng cho de Vilmorin, không còn gì có thể trì hoãn họ nữa. Vậy là, trong vòng vài phút, mọi thỏa thuận đã được thu xếp xong, và lúc này chúng ta chứng kiến nhóm nhỏ bốn người với ý định chẳng mấy tốt lành tập hợp lại dưới ánh nắng chiều trên bãi cỏ vốn được dùng để chơi môn bóng gỗ ở phía sau nhà trọ. Họ được hoàn toàn riêng tư, ít nhiều khuất khỏi tầm nhìn từ các khung cửa sổ nhà trọ nhờ một rặng cây cho dù lúc này đã trụi hết lá song chí ít vẫn đủ dày để tạo ra một tấm bình phong hiệu quả. https://thuviensach.vn Lần này không hề có thủ tục nào như kiểu so sánh chiều dài của kiếm hay lựa chọn nơi quyết đấu. Hầu tước tháo dây đeo kiếm và bao kiếm ra, nhưng từ chối - không coi những điều này là cần thiết trước một đối thủ kém cỏi như vậy - bỏ giày hay áo khoác. Cao lớn, dẻo dai và vạm vỡ, ông ta đứng đối diện với thân hình cũng cao không kém nhưng lại mảnh dẻ yếu ớt của de Vilmorin. Đấu thủ thứ hai cũng không buồn thực hiện bất cứ sự chuẩn bị thông thường nào. Vì anh biết có cởi bớt áo ngoài ra cũng chẳng đem tới thêm chút lợi ích nào, chàng sinh viên bước vào cuộc quyết đấu mà vẫn mặc nguyên đồ trên người, hai vầng đỏ trên hai gò má bừng bừng thiêu đốt khuôn mặt vốn xanh xao của anh. Hiệp sĩ de Chabrillane, chống tay trên một cây can - vì ông ta đã đưa kiếm của mình cho de Vilmorin - im lặng chăm chú quan sát. Đứng đối diện với ông ta, ở phía bên kia hai đấu thủ là André-Louis, người có khuôn mặt tái nhợt hơn cả trong bốn người, đôi mắt như đang lên cơn sốt nhìn chăm chăm ra phía trước, hai bàn tay lạnh ngắt hết nắm chặt lại mở ra. Mọi bản năng hối thúc anh lao vào giữa hai đối thủ, phản đối và ngăn cản cuộc quyết đấu này. Tuy nhiên, bản năng sáng suốt này bị kìm nén lại dưới ý thức về sự vô ích của nó. Để trấn an bản thân, anh bám lấy niềm tin rằng kết cục của cuộc quyết đấu có lẽ cũng sẽ không quá nghiêm trọng. Nếu danh dự của Philippe ép buộc chàng sinh viên phải đọ kiếm với người anh đã tát, địa vị của ông de La Tour d’Azyr cũng ràng buộc ông ta không kém trong việc không được gây tổn hại nghiêm trọng tới cậu thanh niên còn thiếu kinh nghiệm sống vốn đã bị ông ta khiêu khích nặng nề. Nói cho cùng, hầu tước là người trọng danh dự. Hẳn ông ta chỉ định dành cho đối phương một bài học; có thể là khá nặng tay, nhưng là một bài học để rồi đối thủ của ông ta sau đó có thể tiếp tục sống mà chiêm nghiệm. André-Louis khăng khăng ôm lấy lý luận đó để trấn an bản thân. https://thuviensach.vn Thép chạm thép, hai đối thủ bắt đầu quyết đấu. Hầu tước để lộ ra trước đối thủ một khoảng mạng sườn hẹp, hai đầu gối ông ta hơi nhún xuống, biến thành một cặp lò xo sống, trong khi de Vilmorin để lộ cả người trước mặt đối thủ, một chiếc bia trọn vẹn, hai đầu gối cứng đờ như bằng gỗ. Danh dự và sự công bằng hẳn đều lớn tiếng phản đối một cuộc quyết đấu như thế này. Cuộc quyết đấu diễn ra rất nhanh, tất nhiên rồi. Khi còn trẻ, Philippe từng được thụ giáo về đấu kiếm theo cách giáo dục mọi cậu bé xuất thân quý tộc như anh đều được hưởng. Và vì vậy, ít nhất chàng sinh viên cũng biết những điều sơ đẳng nhất được trông đợi ở mình. Nhưng liệu hiểu biết sơ đẳng nào có thể giúp ích cho chàng thanh niên lúc này? Ba lần đỡ kiếm là đủ để hoàn tất phần giao đấu, sau đó, không chút vội vã, hầu tước lướt chân phải trên mặt cỏ ướt, thân hình cao ráo, thanh lịch của ông ta vươn dài ra trong một cú tấn công vượt quá tầm chống đỡ lóng ngóng của de Vilmorin, và với vẻ khoan thai tột độ, ông ta đâm xuyên kiếm vào đúng tim chàng thanh niên. André-Louis nhào tới vừa đúng lúc để đỡ lấy nửa người phía trên của bạn mình khi chàng sinh viên khuỵu xuống. Rồi sau đó, chính chân anh cũng khuỵu xuống dưới sức nặng của thân hình ấy, anh hạ dần người bạn trẻ xuống cho tới khi quỳ hẳn gối trên mặt cỏ ẩm ướt. Đầu Philippe ngả vật lên vai trái André-Louis; hai cánh tay mềm oặt của Philippe buông thõng xuống hai bên người; máu trào ra kèm theo những bọt sủi lên từ vết thương tàn nhẫn nhuốm đẫm bộ trang phục của chàng trai xấu số. Mặt trắng bệch, đôi môi mím chặt, André-Louis ngước lên nhìn de La Tour d’Azyr, người đang đứng quan sát kết quả việc làm của mình với khuôn mặt nghiêm nghị đầy quan tâm song không chút hối hận. “Ông đã giết cậu ấy!” André-Louis hét lên. “Tất nhiên rồi.” https://thuviensach.vn Hầu tước đưa một chiếc khăn mùi soa viền đăng ten dọc lưỡi kiếm để lau sạch. Vừa ném chiếc khăn kiểu cách xuống, ông ta vừa lên tiếng giải thích. “Cậu ta, như tôi đã nói, có một khiếu hùng biện rất nguy hiểm.” Rồi ông ta quay đi, để lại cho André-Louis một nhận thức không thể đầy đủ hơn. Vẫn đỡ trên tay thân hình mềm oặt đang cạn dần máu, anh gọi với theo hầu tước. “Quay lại, đồ sát nhân hèn mạt, và hãy đảm bảo cho ông được an toàn bằng cách giết nốt cả tôi nữa!” Hầu tước quay người lại nửa chừng, khuôn mặt ông ta tối sầm vì giận dữ. De Chabrillane đưa một bàn tay lên nắm lấy cánh tay hầu tước ra chiều can ngăn. Cho dù là kẻ đồng mưu trong toàn bộ vụ giết người trá hình vừa rồi, lúc này ông hiệp sĩ cũng ít nhiều thấy ghê rợn khi tội ác đã hoàn thành. Ông ta không có được sự lạnh lùng của de La Tour d’Azyr, và cũng vẫn còn ít tuổi. “Đi thôi,” ông ta nói. “Cậu ta đang phát cuồng rồi. Bọn họ là bạn.” “Ông nghe hắn nói rồi chứ?” hầu tước hỏi lại. “Cả ông ta, hay ông, hay bất cứ ai khác đều không thể chối bỏ điều đó,” André-Louis đáp trả. “Chính ông, hầu tước, ông đã thú nhận tội ác của mình khi ông cho tôi biết lý do tại sao ông giết cậu ấy. Ông làm thế vì ông sợ cậu ấy.” “Nếu đúng thế - thì sao nào?” nhà quý tộc quyền thế hỏi. “Ông còn hỏi sao? Chẳng lẽ ông thấy cuộc sống và nhân loại chẳng là gì khác ngoài việc biết mặc áo khoác hay làm tóc thế nào sao - ồ, phải, và biết cách dùng vũ khí chống lại những đứa trẻ và tu sĩ? Chẳng lẽ ông không có chút trí óc nào để suy nghĩ, chút linh hồn nào để soi lại mình sao? Có cần nói cho ông biết giết hại người ta sợ là việc làm của một kẻ hèn nhát, và làm điều đó như ông đã làm còn hèn nhát gấp đôi không? Giá như ông đâm sau lưng bạn tôi bằng một con dao găm, như thế ông còn thể hiện được lòng can đảm trong sự đê tiện https://thuviensach.vn của mình. Đó sẽ là một sự đê tiện không giấu giếm. Nhưng ông sợ những hậu quả của việc làm đó, cho dù là một người quyền thế; vì vậy, ông che lấp sự hèn hạ của mình dưới cái cớ của một cuộc quyết đấu.” Hầu tước hẩy bàn tay người em họ ra, bước một bước về phía trước, lúc này thanh kiếm trong tay được ông ta vung lên như một ngọn roi. Nhưng một lần nữa, ông hiệp sĩ lại giữ tay hầu tước lại. “Không, không, Gervais! Mặc kệ cậu ta đi, vì Chúa!” “Cứ để ông ta tới đây đi, thưa ông,” André-Louis thét lên điên dại, giọng nói của anh lè nhè, gằn từng tiếng. “Hãy cứ để cho ông ta hoàn tất việc làm đớn hèn của mình trên người tôi, như thế sẽ giúp ông ta được an toàn trước hậu quả dành cho một kẻ hèn hạ.” De Chabrillane buông tay anh họ ông ta ra. Khuôn mặt hầu tước trắng bệch ra, đôi mắt ông ta nhìn trừng trừng vào cậu nhóc đã dám xúc phạm mình một cách liều lĩnh đến thế. Rồi ông ta dừng lại. Có thể đột nhiên hầu tước nhớ tới mối quan hệ giữa chàng trai trẻ này và lãnh chúa Gavrillac, cũng như tình cảm quý mến ông lãnh chúa dành cho chàng thanh niên mà ai cũng biết. Vì vậy, rất có thể hầu tước đã nhận ra nếu đẩy chuyện này đi xa hơn, không chừng ông ta sẽ đưa mình vào một tình thế khó xử. Ông ta sẽ phải đối diện với việc lựa chọn giữa tiếp tục gây thêm đổ máu, và đẩy mình vào thế xung đột với lãnh chúa Gavrillac đúng lúc quan hệ thân hữu với ông lão là vấn đề quan trọng hàng đầu với hầu tước, hoặc phải chấp nhận rút lui trong vị thế mất thể diện nghiêm trọng, một việc không khỏi gây tổn thất tới uy quyền của ông trong vùng từ giờ về sau. Có thể là như thế hoặc vì một lý do nào khác, nhưng sự thật vẫn là nhà quý tộc dừng bước; sau đó, với một câu cảm thán xen lẫn tức giận và coi thường, hầu tước buông thõng hai cánh tay xuống, quay gót và nhanh chóng bỏ đi cùng em họ ông ta. Khi ông chủ nhà trọ cùng người nhà tới nơi, họ bắt gặp André Louis, hai cánh tay vẫn ôm lấy người bạn đã chết, khẩn thiết thì thầm https://thuviensach.vn vào tai người quá cố, lúc đó đang gần như kề sát môi anh: “Philippe! Nói gì với tôi đi, Philippe! Philippe... Cậu không nghe thấy tôi nói sao? Ôi Chúa trên Thiên đường! Philippe!” Chỉ nhìn qua họ cũng thấy rõ trong trường hợp này cả linh mục lẫn thầy thuốc đều đã trở nên vô dụng. Gò má áp sát vào má André Louis đã trở nên xám ngắt, đôi mắt nhắm hờ đã cứng đờ, và một chút bọt máu trào ra giữa đôi môi bất động hé mở. Gần như không nhìn thấy gì trong làn nước mắt, André-Louis loạng choạng bước đi sau họ khi họ mang người quá cố vào trong nhà trọ. Leo lên lầu, vào căn phòng nhỏ nơi họ đặt thi thể chàng sinh viên, anh quỳ xuống bên giường, nắm lấy bàn tay người bạn đã chết bằng cả hai tay, thề với bạn trong cơn phẫn uất bất lực rằng de La Tour d’Azyr sẽ phải trả một cái giá xứng đáng cho tội ác này. “Tài hùng biện của cậu là thứ làm ông ta sợ, Philippe,” anh nói. “Vậy nếu tôi không thể đòi được công lý, ít nhất nó cũng sẽ trở nên vô ích với ông ta. Điều ông ta sợ ở cậu, ông ta sẽ phải sợ ở tôi. Ông ta sợ có những người sẽ bị tài hùng biện của cậu lay động dẫn tới làm phương hại những người như ông ta. Song nó vẫn sẽ lay động lòng người. Vì tài hùng biện và các lý lẽ của cậu sẽ là di sản để tôi kế thừa. Tôi sẽ biến chúng thành của chính mình. Việc tôi không hề tin vào chân lý về tự do của cậu không có nghĩa gì hết. Tôi biết chân lý đó - từng lời của nó; đó là điều duy nhất quan trọng với mục đích của chúng ta, của cậu và tôi. Nếu tất cả những thứ khác thất bại, những ý nghĩ của cậu sẽ tìm thấy tiếng nói của chúng trên lưỡi tôi. Như thế, ít nhất chúng ta sẽ đánh bại mưu toan nham hiểm muốn làm câm lặng giọng nói ông ta sợ. Hầu tước sẽ không được hưởng lợi gì từ việc nhuộm máu cậu lên lương tâm của ông ta. Giọng nói của cậu chưa từng bao giờ săn đuổi ông ta không thương xót như nó sẽ làm khi ở trong tôi - dù mọi thứ khác đều thất bại.” Đó là một ý nghĩ thật hân hoan. Nó giúp anh bình tâm lại; làm dịu đi nỗi đau khổ anh đang cảm thấy, và chàng luật sư trẻ bắt đầu https://thuviensach.vn thầm cầu nguyện rất khẽ. Rồi sau đó, trái tim anh run rẩy khi nghĩ tới việc Philippe, một con người của hòa bình, gần như đã là một tu sĩ, một đấng chăn chiên của Thiên Chúa, đã đi gặp Đấng Tạo hóa với sự giận dữ trong linh hồn. Thật khủng khiếp. Thế nhưng hẳn Chúa sẽ thấy sự chính đáng của cơn giận dữ đó. Và không thể có chuyện - bất chấp việc con người có suy diễn thế nào về Đấng Thánh Thần đi nữa - một tội lỗi duy nhất lại nặng hơn những việc làm tốt đẹp đầy tình yêu Philippe vẫn luôn làm, nặng hơn trái tim trong sạch cao quý của anh. Nói cho cùng, André-Louis thầm nghĩ, Chúa không phải là một đại lãnh chúa quý tộc. https://thuviensach.vn Chương 5. Lãnh chúa Gavrillac Lần thứ hai trong ngày hôm đó, André-Louis tìm tới lâu đài, bước đi hối hả, không hề bận tâm tới những đôi mắt tò mò dõi theo khi anh đi qua làng, cũng như những tiếng thì thào đây đó dọc đường từ các đám đông dân làng, tất cả đều đang xôn xao vì sự kiện vừa diễn ra mà trong đó anh cũng đóng một vai trực tiếp. Benoit, người hầu lớn tuổi được gọi một cách phóng đại lên thành quản gia, đưa anh vào căn phòng dưới tầng trệt theo truyền thống được biết đến với chức năng thư viện. Lúc này nó vẫn giữ lại vài giá sách xếp đầy những cuốn sách bị lãng quên vốn là nguồn gốc cho tên gọi của nó, nhưng những dụng cụ dùng cho săn bắn - lưới bẫy chim, sừng đựng thuốc súng, túi thợ săn, dao găm - xuất hiện với số lưọng áp đảo hơn nhiều so với đại diện của học thuật. Các món đồ gỗ trong phòng đều đồ sộ, làm bằng gỗ sồi được chạm trổ kỳ công, và có phong cách thuộc về một thời kỳ xa xưa. Những chiếc xà lớn bằng gỗ sồi nằm bắc ngang trần nhà quét vôi trắng với dáng vẻ khá cao ngạo. Tại đây, vị lãnh chúa vóc người thấp bè của Gavrillac đang bồn chồn đi đi lại lại khi André-Louis được dẫn vào. Ông đã được biết, vị chủ nhà lập tức lên tiếng thông báo về chuyện xảy ra tại Breton arme. Ông hiệp sĩ de Chabrillane vừa mới rời khỏi, và vị chủ nhà thừa nhận ông cảm thấy rất buồn và vô cùng bối rối. “Thật là đáng tiếc!” ông nói. “Thật là đáng tiếc!” Ông cúi cái đầu ngoại cỡ của mình xuống. “Một cậu thanh niên đáng quý đến thế, đầy hứa hẹn đến thế. A, ông de La Tour d’Azyr này là một người cứng rắn, và ông ta rất thẳng tay trong những chuyện như thế này. Có thể ông ta đúng. Ta không biết nữa. Ta chưa bao giờ giết ai vì người đó có quan điểm khác với ta. Thực ra, ta chưa bao giờ giết ai hết. Đó không phải https://thuviensach.vn là bản chất của ta. Ta hẳn sẽ không thể chợp mắt nổi ban đêm nếu làm điều đó. Nhưng mỗi người một khác.” “Câu hỏi đặt ra lúc này, thưa cha đỡ đầu,” André-Louis nói, “là cần phải làm gì.” Anh khá bình tĩnh và làm chủ được bản thân, song khuôn mặt vẫn trắng bệch. Ông de Kercadiou ngước đôi mắt nhợt nhạt lên nhìn anh ngạc nhiên. “Sao cơ, còn có thể làm gì được đây? Từ những gì ta được nghe kể, Vilmorin đi xa tới mức tát ông hầu tước.” “Sau khi phải chịu những lời khiêu khích đáng ghê tởm nhất.” “Mà chính cậu ta gây ra bằng thứ ngôn ngữ cách mạng của mình. Trong đầu cậu thanh niên khốn khổ đầy ắp những thứ cặn bã của đám các soạn giả Bách khoa thư. Chuyện ấy bắt nguồn từ việc đọc quá nhiều. Ta chưa bao giờ để tâm nhiều tới sách, André; và theo ta biết học thuật chưa bao giờ đem đến gì ngoài rắc rối. Nó làm con người ta mất đi sự yên ổn. Nó làm phức tạp cách anh ta nhìn nhận cuộc đời, hủy diệt sự đơn giản vốn đem đến bình yên cho tâm trí và hạnh phúc. Hãy để sự việc đáng phiền muộn này là một lời cảnh tỉnh cho con, André. Cả con nữa cũng hay nghiêng về những ý tưởng theo trào lưu mới, về một cơ cấu khác cho trật tự xã hội. Con thấy hậu quả của điều đó là gì rồi đấy. Một thanh niên tử tế, đáng trân trọng, cũng là niềm hy vọng duy nhất cho bà mẹ góa bụa của cậu ta, đã quên mất bản thân mình, địa vị của mình, cũng như bổn phận của cậu ta với bà mẹ ấy - mọi thứ; để rồi đi tìm rắc rối và bị giết như thế đấy. Thật buồn không để đâu cho hết. Có linh hồn của ta chứng giám, thật đáng buồn biết chừng nào.” Ông lão lấy chiếc khăn mùi soa ra, rồi hỉ mũi một tràng kịch liệt. André-Louis chợt cảm thấy tim anh thắt lại, và chút hy vọng nhỏ nhoi vốn chưa bao giờ quá lạc quan mà anh trông đợi ở cha đỡ đầu cũng tiêu tan đi khá nhiều. https://thuviensach.vn “Tất cả sự phê phán của cha,” anh nói, “đều dành để chê trách cách xử sự của người bị hại, chứ không hề động chạm gì tới kẻ sát nhân. Khó có thể có chuyện cha đồng cảm với một tội ác như thế.” “Tội ác?” ông de Kercadiou rít lên. “Chúa ơi, con trai, anh đang nói tới ông de La Tour d’Azyr đấy.” “Đúng thế, cũng như vụ sát nhân ghê tởm ông ta đã gây ra...” “Thôi ngay!” ông de Kercadiou gằn giọng. “Ta không cho phép anh gọi ông ấy như thế. Ta không cho phép. Ông hầu tước là bạn ta, và rất có thể sắp tới đây còn là chỗ thân tình gần gũi hơn nữa.” “Bất chấp chuyện này sao?” André-Louis hỏi. Ông de Kercadiou rõ ràng bắt đầu bực mình. “Sao, việc này thì có gì can hệ tới chuyện ấy? Ta có thể lấy làm tiếc. Nhưng ta không có quyền lên án. Đấy là cách thông thường để giải quyết khúc mắc giữa các nhà quý tộc.” “Cha thực sự tin vậy sao?” “Anh đang muốn ám chỉ chuyện quái quỷ gì vậy, André? Chẳng lẽ ta lại nói ra một điều ta không tin sao? Anh bắt đầu làm ta bực rồi đấy.” “ ‘Người không được giết người,’ đó là luật của nhà vua, cũng như luật của Chúa.” “Ta nghĩ anh đang cố tình muốn cãi cọ với ta. Đó là một cuộc quyết đấu...” André-Louis ngắt lời ông. “Nó cũng chẳng khác gì một cuộc đấu súng trong đó chỉ có súng của ông hầu tước được nạp đạn. Ông ta mời Philippe tới để trao đổi thêm về câu chuyện giữa hai người, với ý định rõ ràng nhằm khiêu khích để có cớ giết cậu ấy. Xin cha hãy kiên nhẫn với con, thưa cha đỡ đầu. Không phải con đang nói với cha những gì con tưởng tượng ra, mà là những gì chính hầu tước đã thừa nhận với con.” https://thuviensach.vn Ít nhiều bị áp đảo trước vẻ nghiêm nghị của chàng thanh niên, đôi mắt nhạt màu của ông de Kercadiou quay đi né tránh. Ông quay đi với một cái nhún vai, rồi bước tới bên cửa sổ. “Sẽ cần tới một tòa án danh dự để đưa ra phán quyết về một chuyện như thế này. Và chúng ta chẳng có tòa án danh dự nào cả.” “Nhưng chúng ta có các tòa án của công lý.” Tính khí dễ phát bẳn quay trở lại, vị lãnh chúa quay ngoắt đối diện với anh lần nữa. “Và theo anh tòa án nào của công lý sẽ lắng nghe một lời khiếu kiện như thứ mà có vẻ anh đang có trong đầu?” “Có tòa án của Chưởng lý của nhà vua tại Rennes.” “Và anh nghĩ rằng Chưởng lý của nhà vua sẽ lắng nghe anh?” “Với con thì có lẽ là không, thưa cha đỡ đầu. Nhưng nếu cha chấp nhận đứng tên trong đơn kiện...” “Ta đứng tên trong đơn kiện?” Đôi mắt nhạt màu của ông de Kercadiou mở to hết cỡ vì kinh hoàng trước một gợi ý như vậy. “Chuyện đó xảy ra tại đây, tại lãnh địa của cha.” “Ta đâm đơn kiện ông de La Tour d’Azyr! Ta nghĩ anh mất trí mất rồi. Ồ, phải, anh điên rồi; cũng điên chẳng kém gì cậu bạn khốn khổ của anh, kẻ đã gặp phải kết cục chẳng tốt lành gì vì nhúng mũi vào những chuyện chẳng dính dáng gì tới cậu ta. Thứ ngôn ngữ cậu ta sử dụng để nói với hầu tước về Mabey là sự xúc phạm tột độ. Có lẽ anh chưa biết chuyện đó. Ta chẳng ngạc nhiên chút nào khi hầu tước muốn tính sổ với cậu ta.” “Con hiểu rồi,” André-Louis nói, đầy vẻ tuyệt vọng. “Anh hiểu rồi ư? Anh hiểu ra chuyện quái quỷ gì hả?” “Rằng con sẽ phải tự trông cậy vào bản thân mình.” “Và anh định làm chuyện quỷ quái gì vậy, anh có thể làm ơn cho ta hay được không?” “Con sẽ tới Rennes, đệ trình vụ việc lên Chưởng lý của nhà vua.” https://thuviensach.vn “Ông ta lấy đâu ra thì giờ tiếp anh.” Và đầu óc ông de Kercadiou bắt đầu nghĩ vẩn vơ chẳng ra đầu ra đuôi, như những bộ óc yếu ớt vẫn hay làm. “Ở Rennes vốn đã có quá đủ rắc rối với cái Đại hội các Đẳng cấp điên rồ mà ông Necker thần thánh định dùng để củng cố lại tài chính cho vương quốc. Như thể một gã Thụy Sĩ lang thang hành nghề ngân hàng vặt vãnh, lại cũng là một tên Tin Lành đáng nguyền rủa, có thể thành công trong khi những người như Calonne và Brienne đã thất bại.” “Chúc cha buổi chiều tốt lành, thưa cha đỡ đầu,” André-Louis nói. “Anh đi đâu bây giờ?” câu hỏi cáu lảnh vang lên. “Bây giờ là về nhà. Sáng mai con sẽ tới Rennes.” “Đợi đã, con trai, đợi đã!” Ông lão bé nhỏ thấp bè lạch bạch chạy tới trước, khuôn mặt xấu xí của ông hiện rõ vẻ quan tâm đầy trìu mến, và ông đặt một bàn tay mập mạp ngắn ngủn lên vai người con đỡ đầu. “Giờ hãy nghe ta nói đây, André,” ông giảng giải. “Làm thế chỉ vô ích thôi - huyễn hoặc, điên rồ. Nếu cứ khăng khăng như thế anh sẽ không thu được gì tốt lành đâu. Anh đã đọc qua Don Quixote và những gì xảy ra với ông ta khi ông ta tấn công cối xay gió. Đó là điều sẽ xảy đến với anh, không hơn không kém. Hãy để mọi chuyện ở nguyên chỗ của nó lúc này, con trai. Ta không thể để chuyện gì không hay xảy ra với anh.” André-Louis nhìn ông, mỉm cười mệt mỏi. “Hôm nay con đã thề một lời thề mà nếu phá vỡ nó linh hồn con sẽ bị nguyền rủa.” “Ý anh là anh sẽ cứ đi bất chấp ta có nói gì chăng nữa chứ gì?” Với bản tính nóng nảy cũng nổi trội ngang với sự vô dụng của mình, ông de Kercadiou lại nổi giận đùng đùng. “Được lắm, vậy cứ đi đi... Đi mà gặp quỷ sứ!” “Con sẽ bắt đầu với ông Chưởng lý của nhà vua.” https://thuviensach.vn “Và nếu anh mắc cổ vào những rắc rối anh đang tìm kiếm, đừng có tới khóc lóc cầu xin ta giúp đỡ,” vị lãnh chúa nổi cơn thịnh nộ. Lúc này ông đã rất giận. “Vì anh chọn không nghe lời ta, anh cứ việc đập cái đầu rỗng tuếch của mình vào cối xay gió, và cầu cho quỷ bắt anh đi.” André-Louis cúi chào với chút mỉa mai, và quay ra cửa. “Nếu chiếc cối xay gió tỏ ra quá đáng gờm,” anh nói từ ngưỡng cửa, “rất có thể con sẽ xem xem mình nên làm gì với ngọn gió. Tạm biệt cha, thưa cha đỡ đầu.” Chàng luật sư trẻ bỏ về, và ông de Kercadiou chỉ còn lại một mình, bối rối suy nghĩ về ẩn ý đằng sau câu nói cuối cùng của anh, chẳng hề thấy vui vẻ chút nào, cho dù với cậu con đỡ đầu của ông hay với ông de La Tour d’Azyr. Ông chủ nhà nổi quạu với cả hai người. Ông thấy những kẻ cứng đầu, ngang ngạnh luôn không ngừng hành động một cách bốc đồng này thật rắc rối và đáng bực mình. Bản thân ông yêu thích sự thoải mái của mình, và luôn giữ quan hệ hòa bình với các láng giềng; điều đó với ông dường như hiển nhiên là điều tốt đẹp tối thượng trong cuộc sống, tới mức vị lãnh chúa của chúng ta sẵn sàng coi bất cứ ai nhọc công tìm kiếm điều gì khác ngoài nó đều là những kẻ điên rồ. https://thuviensach.vn Chương 6. Chiếc cối xay gió Giữa Nantes và Rennes có một tuyến xe trạm với ba chuyến xe hằng tuần, xuất phát từ cả hai địa điểm, với giá hai mươi bốn livre - nghĩa là gần tương đương với một đồng guinea Anh - sẽ cho phép bạn vượt qua quãng đường bảy mươi dặm có lẻ của cuộc hành trình dài chừng mười bốn tiếng đồng hồ. Mỗi tuần một lần, một trong những chuyến xe, ở cả chiều đi lẫn chiều về, sẽ rẽ khỏi đường chính tới Gavrillac để mang thư, báo, và đôi khi cả những hành khách nữa. André-Louis vẫn hay đi về bằng chuyến xe trạm này mỗi khi có dịp. Tuy nhiên, vào lúc này anh đang quá vội để có thể mất một ngày ngồi đợi chuyến xe đó. Vậy là với một con ngựa thuê tại Breton arme, anh lên đường ngay sáng hôm sau; và một giờ phi nước đại dưới bầu trời xám xịt lạnh lẽo theo con đường đã bị hủy hoại đến một nửa chạy qua mười dặm đường giữa vùng thôn quê bằng phẳng tẻ nhạt đã đưa anh tới thành phố Rennes. Anh phi ngựa qua cây cầu chính bắc ngang sông Vilaine, và đi vào khu thượng, cũng là khu vực chính của một thành phố quan trọng có ba mươi nghìn dân, phần lớn số dân cư, anh có thể đoán từ những đám đông đang sôi sục hò hét ầm ĩ chắn mất đường đi của anh ở khắp nơi, hẳn đã đổ ra đường ngày hôm ấy. Rõ ràng Philippe không hề nói quá khi nhắc tới sự phấn khích đang ngự trị tại thành phố này. Anh cố xoay xở tiếp tục tiến lên, và cuối cùng cũng tìm tới quảng trường Hoàng Gia, nơi anh bắt gặp đám đông xúm lại đông đảo nhất. Từ trên chiếc bệ hình vuông của bức tượng Louis XV cưỡi ngựa, một thanh niên có khuôn mặt trắng bệch đang hô hào đám đông một cách đầy kích động. Sự trẻ tuổi và cách ăn mặc cho biết người thanh niên https://thuviensach.vn nọ là sinh viên, và một nhóm bạn hữu của anh, đóng vai đội cận vệ danh dự cho diễn giả, đứng bao lấy khu vực sát quanh bức tượng. Qua đầu đám đông, André-Louis nghe loáng thoáng được vài câu vẳng lại từ phía vị diễn giả hăng hái. “Đó là lời hứa của nhà vua... Bọn họ đang lăng nhục chính quyền lực của nhà vua... Bọn họ vô lý vơ về mình toàn bộ quyền lực ở Bretagne. Nhà vua đã giải tán bọn họ... Những kẻ quý tộc ngạo mạn này đang thách thức cả quân vương và dân chúng...” Nếu không phải anh đã biết hết, từ những gì được Philippe kể, về những biến cố đã đưa Đẳng cấp Thứ ba tới ngưỡng cửa của một cuộc nổi dậy thực sự, chỉ vài câu nói vừa rồi hẳn cũng cung cấp cho anh đủ thông tin. Màn bày tỏ công khai sự bất bình của dân chúng này thật phù hợp với mục đích của anh, chàng luật sư trẻ thầm nghĩ. Và với hy vọng nó sẽ giúp ích cho anh bằng cách khiến viên Chưởng lý hiểu lý lẽ, anh tiếp tục ngược lên phố Hoàng Gia rộng rãi được lát đá tử tế, nơi dân chúng đã bớt tụ tập. Anh gửi con ngựa thuê tại quán Come de Cerf, rồi tiếp tục đi bộ tới Tòa án. Có một đám đông đang ầm ĩ cạnh đám cột và giàn giáo quanh ngôi nhà thờ lớn, công việc sửa sang ở đây đã bắt đầu từ một năm trước. Nhưng anh không dừng lại để tìm hiểu rõ nguyên nhân cụ thể của cuộc tụ tập ồn ào này. Anh tiếp tục dấn bước, và cuối cùng cũng tới trước tòa dinh thự đẹp đẽ theo phong cách Italia, một trong số ít ỏi các tòa công thự thoát được vụ hỏa hoạn khủng khiếp sáu mươi năm trước. Anh khó nhọc lách qua đám đông để tới khu đại sảnh được biết dưới cái tên Salle des Pas Perdus, tại đây anh phải đứng đợi cả nửa tiếng đồng hồ sau khi đã tìm được một người gác cửa kẻ cả chịu vui lòng đi báo cho vị chúa tể đang ngự trị tại thánh địa của Công lý này rằng có một luật sư từ Gavrillac tới khẩn thiết xin được thưa chuyện về một vụ việc vô cùng nghiêm trọng. https://thuviensach.vn Việc vị chúa tể cao ngạo hạ cố chịu gặp anh có lẽ xuất phát từ tình trạng lộn xộn tột độ của thời điểm đó. Sau một thôi dài, anh được dẫn lên cầu thang rộng bằng đá, và đưa vào một gian tiền phòng rộng rãi, bài trí sơ sài, để gia nhập vào một đám đông những người đang chờ đợi, phần lớn là đàn ông. Tại đây anh phải đợi thêm nửa giờ đồng hồ nữa và sử dụng quãng thời gian này để cân nhắc xem chính xác thì anh nên nói gì. Hồi suy nghĩ này khiến anh nhận ra sự việc anh định trình bày sẽ khó có được sức nặng trước một người có cái nhìn về pháp luật và đạo đức nhuốm đẫm định kiến do địa vị xã hội của ông ta mang lại. Cuối cùng, anh cũng được dẫn qua một cánh cửa hẹp, nặng nề và được trang trí cầu kỳ vào một gian phòng đẹp sáng sủa, với nhiều mảng thếp vàng và xa tanh trang trí, chẳng kém gì buồng ngủ của một quý bà thời thượng. Đó quả là cách bài trí thật tầm thường với một vị Chưởng lý của nhà vua, song về bản thân ngài Chưởng lý - ít nhất là với những con mắt thông thường - không hề có chút tầm thường nào. Ở phía cuối gian phòng, bên phải một trong những khung cửa sổ cao nhìn xuống sân trong, trước một chiếc bàn viết chân quỳ có những mảng trang trí của Watteau được khảm đầy đồng giả vàng, là nơi nhân vật quyền thế này đang ngồi. Phía trên chiếc áo khoác màu huyết dụ cài một chiếc huân chương lấp lánh nơi ngực, cùng với một búi đăng ten đính các hạt kim cương sáng lên lấp lánh như những giọt nước, tọa lạc cái đầu to với mái tóc giả rắc bột của ông de Lesdiguieres. Cái đầu lúc này đang ngả ra sau cau có nhìn vị khách với vẻ chờ đợi ngạo mạn khiến André-Louis gần như tự hỏi liệu có phải anh được trông đợi phải quỳ gối xuống hay không. Trông thấy một chàng thanh niên dáng người gầy gò với quai hàm hơi nhô ra, mái tóc đen để thẳng rũ xuống, mặc trên người chiếc áo choàng cưỡi ngựa màu nâu và quần ống bó bằng da hoẵng màu vàng, đôi ủng cao tới đầu gối lấm đầy bùn, vẻ cau có trên khuôn mặt https://thuviensach.vn oai vệ đó càng hằn lên rõ hơn tới độ nó kéo đôi lông mày đen rậm ngự trên chiếc mũi diều hâu to đính sát vào nhau. “Anh tự xưng mình là một luật sư ở Gavrillac có việc quan trọng cần trình bày,” đức ông gầm gừ. Một mệnh lệnh cương quyết để buộc vị khách trình bày việc cần thông báo mà không làm lãng phí thời gian quý báu của Chưởng lý Hoàng gia, sự quan trọng ghê gớm của đức ông được chứa đựng trong đó còn hơn ở lời bóng gió đơn thuần. Ông de Lesdiguieres tự coi mình là một nhân vật đầy uy quyền, và có mọi lý do để làm như vậy, vì trong sự nghiệp của mình đức ông đã từng thấy không ít kẻ khốn khổ sợ đến chết ngất trước âm hưởng sấm sét trong giọng nói của ông. Và lúc này ngài Chưởng lý trông đợi được chứng kiến điều tương tự xảy ra với anh chàng luật sư mặt búng ra sữa từ Gavrillac đến. Nhưng đức ông đã chờ đợi uổng công vô ích. André-Louis thấy ông ta thật lố bịch. Anh biết tính tự phụ chẳng qua chỉ là chiếc mặt nạ che đậy sự tầm thường và yếu đuối. Và tại đây anh đang được chiêm ngưỡng hiện thân của sự tự phụ. Điều đó có thể thấy rõ trên tư thế kênh kiệu của cái đầu, trên cặp lông mày cau có, trong điệu bộ của giọng nói sấm sét kia. Trở thành người hùng với gã hầu của mình ta - với người đã tận mắt chứng kiến từng phần riêng rẽ tạo nên cái tổng thể oai vệ này - thậm chí còn dễ hơn việc trở thành người hùng trong mắt một người đã nghiên cứu kỹ càng về con người, một người cũng đã tận mắt chứng kiến từng phần riêng rẽ của con người nhưng là theo một cách thức khác. André-Louis ngang nhiên bước lên phía trước - một cách xấc xược, ông de Lesdiguieres thầm nghĩ. “Ngài là Chưởng lý của hoàng thượng tại vùng Bretagne này,” anh nói - và dường như với vị chúa tể oai nghiêm nắm trong tay sự sống và cái chết, gã quê mùa kia đã mặt dày mày dạn một cách không thể tin nổi khi dám nói với ông như thể một thường dân nói chuyện https://thuviensach.vn với một thường dân. “Ngài là người thực thi công lý cao cả của nhà vua trong tỉnh này.” Vẻ ngạc nhiên lan ra khắp khuôn mặt điển trai vàng bủng nằm dưới mái tóc giả rắc đầy bột. “Liệu việc của anh có can hệ gì với cuộc bạo loạn đáng nguyền rủa của bọn khố rách hay không?” ông ta hỏi. “Không hề, thưa ngài.” Đôi lông mày đen nhánh nhướng lên. “Vậy thì quỷ tha ma bắt, ý anh muốn gì khi quấy rầy ta vào thời điểm tất cả sự chú ý của ta đang phải tập trung vào chuyện giải quyết ngay vụ việc ô nhục kia?” “Vụ việc đưa tôi tới đây cũng ô nhục và cần được giải quyết ngay.” “Nó sẽ phải đợi!” ngài Chưởng lý quyền uy bực bội gầm lên, và vừa vén búi đăng ten to tướng ở cổ tay lên, ông ta vừa đưa tay về phía chiếc chuông bạc nhỏ trên bàn. “Xin hãy đợi đã, thưa ngài!” giọng André-Louis đầy vẻ kiên quyết. Ông de Lesdiguieres sững sờ vì ngạc nhiên trước sự hỗn hào này. “Tôi có thể trình bày nó hết sức ngắn gọn...” “Chẳng phải ta đã nói rồi...” “Và khi ngài đã nghe xong vụ việc,” André-Louis tiếp tục, thản nhiên cắt ngang ý định cắt ngang của ông ta, “ngài sẽ đồng ý với tôi về tính chất cấp thiết của nó”. Ông de Lesdiguieres nhìn anh nghiêm khắc. “Tên anh là gì?” ông ta hỏi. “André-Louis Moreau.” “Được lắm, André-Louis Moreau, nếu anh có thể trình bày lời thỉnh cầu của mình thật ngắn gọn, ta sẽ lắng nghe anh. Nhưng ta cảnh cáo anh rằng ta sẽ rất giận dữ nếu anh không biện minh được cho sự láo xược khi khăng khăng quấy rối ta vào một thời điểm không phải lúc như thế này.” https://thuviensach.vn “Ngài sẽ là người đưa ra phán quyết về việc đó, thưa ngài,” André-Louis nói, và anh lập tức bắt đầu trình bày vụ kiện của mình, bắt đầu từ việc Mabey bị bắn chết, rồi sau đó chuyển sang việc de Vilmorin bị giết hại. Nhưng anh đã giữ lại tới phút chót cái tên của nhà quý tộc quyền thế anh đang khởi kiện trước công lý, biết chắc rằng nếu để lộ nó ra sớm hơn hẳn anh sẽ không được phép nói tiếp. Anh có khiếu diễn thuyết, dẫu toàn bộ sức mạnh của nó anh vẫn chưa ý thức được đầy đủ, cho dù không bao lâu nữa định mệnh sẽ khiến anh nhận ra. Anh thuật lại câu chuyện của mình rất rõ ràng, không phóng đại, mặc dù vậy vẫn ẩn chứa một sức lôi cuốn mạnh mẽ, không thể cưỡng lại. Dần dà, khuôn mặt của vị đại quan mất đi vẻ khắc nghiệt cấm đoán. Trên đó bắt đầu hiện lên vẻ quan tâm, dần dà chuyển thành sự đồng cảm. “Và ai, thưa anh, là người anh buộc tội đã gây ra hành động này?” “Hầu tước de La Tour d’Azyr.” Cái tên đáng gờm này lập tức gây ra hiệu ứng. Vẻ tức giận xuất phát từ sợ hãi, cùng thái độ cao ngạo còn rõ ràng hơn lúc trước, hoàn toàn thay thế vẻ đồng cảm ông Chưởng lý vừa để lộ ra. “Ai kia?” ông ta gầm lên, và không buồn đợi một câu trả lời. “Chao ôi, thật hỗn xược,” ông ta tiếp tục gay gắt, “dám đến trước mặt ta với một lời buộc tội như thế hòng chống lại một nhà quý tộc quyền thế như ông de La Tour d’Azyr! Sao anh dám cả gan nói ông ấy là một kẻ hèn nhát.” “Tôi nói ông ta là một tên sát nhân,” chàng trai trẻ sửa lại. “Và tôi yêu cầu công lý trừng phạt ông ta.” “Anh yêu cầu điều đó ư? Chúa ơi, tiếp theo là gì nữa?” “Điều đó là để dành cho ngài, thưa ngài.” Câu nói làm nhà quý tộc quyền cao chức trọng bị bất ngờ, phải luống cuống cố gắng ít nhiều trấn tĩnh lại. https://thuviensach.vn “Để ta cảnh tỉnh cho anh hay rằng,” ông ta gằn giọng, “đưa ra những lời buộc tội điên rồ chống lại một nhà quý tộc không phải là việc làm khôn ngoan đâu. Bản thân việc đó đã là một sự vu khống đáng bị trừng trị, như anh rồi sẽ thấy. Giờ hãy nghe ta nói đây. Trong vụ Mabey - nếu giả thiết rằng những gì anh trình bày về vụ việc này là chính xác - người gác rừng có thể đã vượt quá phận sự của hắn; nhưng ít đến nỗi không đáng phải nhắc đến. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng dù thế nào đi nữa, vụ này cũng không thuộc thẩm quyền Chưởng lý của nhà vua, hay của bất kỳ tòa án nào khác, ngoài tòa án lãnh chúa của chính ông de La Tour d’Azyr. Một vụ việc như thế cần được đưa ra xét xử trước các quan tòa do chính hầu tước chỉ định, vì nó hoàn toàn liên quan tới quyền lực lãnh chúa của ông ấy. Là một luật sư, đáng ra anh không cần phải được giảng giải nhiều đến thế.” “Là một luật sư, tôi được trang bị sẵn sàng để tranh biện về điểm này. Nhưng, với tư cách luật sư, tôi cũng nhận ra rằng nếu vụ việc được đưa ra xét xử, nó cũng chỉ có thể kết thúc bằng hình phạt bất công giáng xuống đầu một gã coi rừng khốn khổ, kẻ chẳng làm gì ngoài việc thi hành những mệnh lệnh nhận được, nhưng bất chấp điều đó sẽ vẫn bị lôi ra làm vật thế thân, nếu cần tới vật thế thân. Tôi không bận tâm việc treo cổ Benet lên giá treo cổ đáng ra phải dành cho ông de La Tour d’Azyr.” Ông de Lesdiguieres giận dữ đập mạnh xuống bàn. “Lạy Chúa!” ông ta kêu lên, rồi hạ giọng nói thêm, với ngụ ý đe dọa, “Anh là một kẻ xấc xược hiếm có đấy, luật sư.” “Tôi không hề có ý đó, thưa ngài, tôi xin cam đoan là vậy. Tôi là một luật sư đang thỉnh cầu về một vụ án - vụ sát hại ông de Vilmorin. Vì việc ông ấy bị sát hại mà tôi tới đây khẩn cầu công lý của nhà vua.” “Nhưng chính anh đã nói đó là một cuộc quyết đấu đấy thôi!” ông Chưởng lý thốt lên, vừa bực bội vừa bối rối. “Tôi đã nói nó được dàn xếp để có vẻ là một cuộc quyết đấu. Có một sự khác biệt rõ rệt, như tôi sẽ chỉ ra cho ngài thấy, nếu ngài vui https://thuviensach.vn lòng nghe tôi nói hết.” “Vậy thì mời anh cứ tự nhiên, luật sư!” ông de Lesdiguieres, người trong suốt quãng thời gian giữ chức chưa từng trải qua chuyện gì tương tự, mỉa mai nói. André-Louis tảng lờ ngụ ý đằng sau lời nói của ông ta. “Tôi xin cảm ơn ngài, thưa ngài,” anh nghiêm trang trả lời, và đưa ra lý lẽ của mình. “Có thể dễ dàng chứng minh ông de Vilmorin chưa bao giờ tập đấu kiếm trong đời mình, và ông de La Tour d’Azyr lại có tiếng là một tay kiếm ngoại hạng. Thưa ngài, liệu có thể gọi là một cuộc quyết đấu hay không khi chỉ một trong hai đấu thủ được vũ trang? Vì nếu so sánh kỹ năng tương ứng giữa hai người họ thì hoàn toàn có thể coi là như thế.” “Khó có cuộc quyết đấu nào diễn ra mà người ta không thể viện ra thứ lý sự vô giá trị này.” “Nhưng không phải lúc nào nó cũng được viện đến với cùng sự chính xác. Và ít nhất cũng có một trường hợp nó từng được viện dẫn thành công.” “Thành công ư? Lúc nào vậy?” “Mười năm trước, ở Dauphiny. Tôi đang nhắc tới vụ ông de Gesvres, một quý tộc tỉnh này, khiêu khích để gây ra một cuộc quyết đấu với ông de La Roche Jeannine, và giết chết ông này. Ông de Jeannine là thành viên của một gia đình quyền thế, và gia đình này đã khởi kiện đòi công lý. Họ đã đưa ra đúng những lập luận vừa được viện ra chống lại ông de La Tour d’Azyr. Và như ngài hẳn còn nhớ, các quan tòa phán xử rằng sự gây hấn đã bắt nguồn từ dụng ý của ông de Gesvres; họ tuyên án ông ta phạm tội giết người có chủ ý, và ông ta đã bị treo cổ.” Ông de Lesdiguieres lại đùng đùng nổi giận. “Quỷ tha ma bắt!” ông ta gầm lên. “Anh lại dám táo gan đề xuất rằng ông de La Tour d’Azyr nên bị treo cổ ư? Anh dám ư?” https://thuviensach.vn “Nhưng tại sao lại không, thưa ngài, nếu đó là luật, và đã có tiền lệ tương tự, như tôi vừa trình bày với ngài, và nếu có thể xác định được những gì tôi nói ra là sự thật - và việc này có thể xác định được chẳng khó khăn gì?” “Anh dám hỏi ta tại sao không ư? Anh lại đủ to gan hỏi ta như thế sao?” “Tôi dám, thưa ngài. Ngài có thể trả lời tôi không? Nếu ngài không thể, thưa ngài, tôi sẽ hiểu rằng trong khi một gia đình quyền thế như gia đình La Roche Jeannine có thể khiến pháp luật ra tay, công lý cần phải thờ ơ dửng dưng với những kẻ vô danh không có ảnh hưởng, cho dù họ có bị một nhà quý tộc quyền thế hãm hại tàn bạo đến thế nào đi nữa.” Ông de Lesdiguieres nhận ra bằng lý lẽ ông ta sẽ chẳng đạt được gì trước chàng trai trẻ bướng bỉnh, kiên quyết này. Thái độ đe dọa của ông ta trở nên dữ dội hơn. “Ta khuyên anh hãy cuốn xéo khỏi đây ngay lập tức, và hãy lấy làm mừng vì còn cơ hội quay về nguyên vẹn.” “Vậy ra, thưa ngài, tôi buộc phải hiểu rằng sẽ không có cuộc điều tra nào trong trường hợp này sao? Và không gì tôi nói ra có thể lay chuyển được ngài?” “Anh phải hiểu rằng nếu anh còn nấn ná lại đây hai phút nữa, sự tình sẽ còn tồi tệ hơn nhiều với anh đấy.” Nói rồi ông de Lesdiguieres rung chiếc chuông tay bằng bạc trên bàn. “Tôi đã thông báo với ngài, thưa ngài, rằng một sự việc được gọi dưới cái tên quyết đấu đã xảy ra, và một người bị giết. Dường như tôi cần nhắc nhở ngài, người chăm lo công lý của nhà vua, rằng các cuộc quyết đấu đều trái luật, và bổn phận của ngài là phải mở một cuộc điều tra. Tôi đến với tư cách người đại diện hợp pháp cho người mẹ đau khổ của ông de Vilmorin để yêu cầu ngài phải mở cuộc điều tra đó.” Cánh cửa sau lưng André-Louis nhẹ nhàng mở ra. Ông de Lesdiguieres, mặt tái nhợt vì tức giận, cố gắng kìm mình một cách khó https://thuviensach.vn khăn. “Anh định tìm cách ép buộc chúng ta chăng, đồ nhãi ranh vô liêm sỉ kia?” ông ta gầm lên. “Anh cho rằng công lý của nhà vua phải cung cúc nghe theo lời của bất cứ gã dân đen hạ tiện nào chắc? Ta lấy làm ngạc nhiên vì sự kiên nhẫn của ta dành cho anh. Nhưng ta cảnh cáo anh lần cuối cùng, quý luật sư, hãy cẩn thận hơn với cái lưỡi xấc xược của anh, nếu không anh sẽ phải cay đắng hối tiếc vì sự ba hoa của nó đấy.” Ngài Chưởng lý phẩy một bàn tay khinh khỉnh đeo đầy trang sức và nói với người gác cổng đứng sau lưng André. “Dẫn ra cửa!” ông ta ra lệnh ngắn gọn. André-Louis do dự một giây. Rồi anh nhún vai quay lưng đi. Đây quả đúng là chiếc cối xay gió, và anh là chàng hiệp sĩ lang thang khốn khổ với bộ dạng đáng thương hại. Tấn công nó sát sườn hơn sẽ đồng nghĩa với việc bị xé tan thành từng mảnh. Tuy thế, đến ngưỡng cửa anh vẫn quay lại. “Ngài de Lesdiguieres,” anh nói, “tôi có thể kể cho ngài một sự thật rất thú vị trong lịch sử tự nhiên không? Con hổ là một vị chúa tể hùng mạnh trong rừng rậm, và trong suốt nhiều thế kỷ nó là nỗi kinh hoàng của những con vật nhỏ hơn, kể cả chó sói. Con sói, vốn dĩ cũng là một kẻ săn mồi, dần dà phát chán cảnh bị săn đuổi. Nó liên kết lại với những con sói khác, và sau đó lũ sói, bị đẩy tới chỗ họp lại thành bầy để tự vệ, đã khám phá ra sức mạnh của bầy đàn, và quay sang săn lùng con hổ, tạo ra kết quả thật thê thảm cho chúa sơn lâm. Ngài đáng ra nên nghiên cứu Buffon*, ngài de Lesdiguieres.” “Ta nghĩ ta đã nghiên cứu quá kỹ về một gã hề sáng hôm nay rồi,” ông de Lesdiguieres nhếch mép cười khinh bỉ đáp lại. Nhưng nếu coi mình là thông minh, có lẽ Chưởng lý đã không hạ cố trả lời làm gì. “Ta không hiểu anh,” ông ta nói thêm. “Nhưng rồi ngài sẽ hiểu thôi, ngài de Lesdiguieres. Ngài sẽ hiểu,” André-Louis nói, rồi bước đi. https://thuviensach.vn Chương 7. Cơn gió Anh đã làm gãy cây thương một cách vô ích khi tấn công vào chiếc cối xay gió - hình ảnh ông de Kercadiou nhắc tới hiện lên rõ mồn một trong tâm trí anh - và anh nhận ra chỉ nhờ vận may anh mới tháo lui được mà không bị xây xát gì. Nhưng vẫn còn bản thân cơn gió - cơn gió lốc. Và những biến cố tại Rennes, âm vang của những sự kiện còn nghiêm trọng hơn diễn ra ở Nantes, đã khiến cho cơn lốc đó thổi theo hướng có lợi cho anh. Chàng luật sư trẻ hối hả quay trở lại quảng trường Hoàng Gia, nơi có đông người tụ tập nhất, cũng chính là nơi, theo như anh đoán, ẩn chứa trái tim và khối óc của cơn phấn khích đang làm sôi sục cả thành phố. Nhưng cơn phấn khích anh đã để lại sau lưng lúc đi qua quả thực không là gì so với không khí sôi sục anh thấy khi quay lại. Lúc trước đám đông còn tương đối im lặng để lắng nghe giọng nói của một diễn giả tố cáo các Đẳng cấp Thứ nhất và Thứ hai từ bệ bức tượng Louis XV. Còn giờ đây bầu không khí đang rung lên vì tiếng nói của chính đám đông, vang lên trong cơn phẫn nộ. Ở chỗ này chỗ kia, người ta đang ẩu đả bằng gậy và nắm đấm; khắp nơi tràn ngập tâm trạng kích động sôi sục, và đám hiến binh được ông Chưởng lý của nhà vua phái tới để tái lập và duy trì trật tự chẳng khác gì một đám rong dập dềnh bất lực giữa biển người bão tố đó. Trong đám đông vang lên những tiếng hô “Tới Tòa án! Tới Tòa án! Lật đổ bọn sát nhân! Lật đổ bọn quý tộc! Tới Tòa án!” Một người thợ thủ công đang vai kề vai với anh trong đám đông xô đẩy nhau khai sáng cho André-Louis về nguyên nhân làm sự kích động bùng lên dữ dội như thế. https://thuviensach.vn “Bọn chúng đã bắn chết cậu ấy. Thi thể cậu ấy vẫn còn nằm nguyên ở chỗ nó rơi từ bệ tượng xuống. Và có một sinh viên nữa bị giết chưa đến một giờ trước ở đằng kia, ngay cạnh công trường tu sửa nhà thờ lớn. Tất nhiên rồi! Nếu bọn chúng không thắng được bằng cách này, chúng sẽ dùng cách khác.” Người đàn ông kích động khẳng định. “Chúng sẽ không từ việc gì. Nếu chúng không áp đảo được chúng ta, có Chúa chứng giám, chúng sẽ ám sát chúng ta. Chúng quyết tâm ép buộc Hội đồng các Đẳng cấp vùng Bretagne đi theo cách của chúng. Chúng sẽ chẳng tính đến quyền lợi của ai khác ngoài chính chúng.” André-Louis bỏ mặc người đàn ông tiếp tục nói, lách qua biển người đông nghịt. Dưới bệ tượng, anh bắt gặp một nhóm nhỏ sinh viên đứng bên thi thể chàng thanh niên bị sát hại, tất cả đang trong tâm trạng sợ hãi bất lực. “Cậu ở đây, Moreau!” một giọng nói thốt lên. Anh đưa mắt nhìn quanh, và nhận ra mình đang đứng đối diện với một người đàn ông gầy gò, da ngăm đen chừng ngoài ba mươi tuổi, có khuôn miệng cương nghị và chiếc mũi ngạo nghễ, đang nhìn anh với vẻ không tán thành. Đó là Le Chapelier, một luật sư ở Rennes, một thành viên nổi bật của Câu lạc bộ Học thuật thành phố này, một người đầy sức thuyết phục, dồi dào những ý tưởng cách mạng và có khiếu diễn thuyết hiếm có. “A, hóa ra là anh, Chapelier! Tại sao anh không nói với họ? Tại sao anh không bảo cho họ biết cần làm gì? Lên trên kia đi chứ, anh bạn!” Và anh chỉ lên đỉnh bệ tượng. Đôi mắt đen bồn chồn của Le Chapelier tìm kiếm trên khuôn mặt bình thản của người đối diện mình dấu vết sự mỉa mai mà anh ta ngờ là có. Về quan điểm chính trị, hai người khác nhau cũng xa như hai cực của địa cầu; và nếu như André-Louis bị tất cả bạn bè của anh tại Câu lạc bộ Học thuật Rennes ngờ vực, thì không ai ngờ vực anh nhiều https://thuviensach.vn hơn nhà cộng hòa kiên định này. Trên thực tế, nếu Le Chapelier có thể áp đảo được ảnh hưởng của chàng sinh viên chủng viện de Vilmorin, André-Louis hẳn từ lâu đã bị loại trừ khỏi cộng đồng của các trí thức trẻ ở Rennes này, những người rất bực bội khó chịu với anh vì những màn giễu cợt tuôn ra như suối nhằm vào các lý tưởng của họ. Vậy nên lúc này Le Chapelier nghi ngờ đang có sự giễu cợt ẩn sau lời kêu gọi đó, và vẫn tiếp tục nghi ngờ ngay cả khi anh ta không thể tìm thấy bất cứ dấu vết nào trên khuôn mặt André-Louis, vì anh ta đã học được từ lâu rằng đó không phải là một khuôn mặt có thể tin tưởng để làm manh mối dò xét những ý nghĩ thật đang ẩn chứa đằng sau nó. “Các quan điểm của cậu và tôi về chuyện đó khó có thể coi là trùng khớp với nhau,” anh ta nói. “Liệu có thể có hai quan điểm ở đây sao?“ André-Louis hỏi. “Luôn có hai quan điểm bất cứ khi nào tôi và cậu ở cùng một chỗ, Moreau - nhất là lúc này, khi cậu đã được chỉ định làm đại diện cho một nhà quý tộc. Cậu thấy các bạn cậu đã làm gì rồi đấy. Hẳn cậu tán thành các phương pháp của bọn họ, không nghi ngờ gì nữa.” Anh ta nói với vẻ thù địch lạnh lùng. André-Louis nhìn anh ta không chút ngạc nhiên. Vốn luôn đối nghịch với nhau trong các cuộc tranh luận học thuật, làm sao Le Chapelier có thể ngờ tới những dự định của anh lúc này? “Nếu anh không nói cho họ biết cần làm gì, tôi sẽ nói,” anh nói. “Chúa ơi! Nếu cậu muốn mời gọi một viên đạn từ phía bên kia, tôi sẽ không ngăn cản cậu đâu. Có thể như thế sẽ giúp cân bằng hai bên.” Vừa dứt lời anh ta liền cảm thấy ân hận vì đã nói như thế; bởi như thể để đáp lại lời thách thức, André-Louis trèo lên trên bệ tượng. Lúc này anh ta đã trở nên hoảng hốt, vì anh ta chỉ có thể đoán André Louis định diễn thuyết cho Đặc quyền, đẳng cấp đã công khai chọn https://thuviensach.vn anh làm đại diện, Le Chapelier tóm lấy chân anh để kéo anh trở xuống. “A, không!” anh ta hét lên. “Xuống ngay, đồ ngốc. Cậu nghĩ chúng tôi sẽ để cậu làm hỏng tất cả vì trò hề của cậu chắc? Xuống ngay!” André-Louis, giữ vững vị trí của mình bằng cách bám chặt lấy một chân con ngựa bằng đồng, cất cao giọng như một lời hiệu triệu trên đầu đám đông đang sôi sục. “Hỡi các công dân Rennes, tổ quốc đang lâm nguy!” Hiệu quả thật mạnh mẽ. Âm thanh lan đi, như một làn sóng trên mặt nước, lướt qua những khuôn mặt đang ngước lên, rồi theo sau là sự im lặng hoàn toàn. Trong sự im lặng đó, họ chăm chú nhìn vào chàng trai trẻ mảnh dẻ, đầu trần, những món tóc đen dài bay phất phơ trong làn gió nhẹ, khăn quàng cổ xộc xệch, khuôn mặt trắng bệch, đôi mắt như có lửa. André-Louis đột nhiên cảm thấy hưng phấn trào dâng khi anh nhận ra bằng linh tính rằng chỉ với một câu nói anh đã thâu tóm được đám đông đó, và anh đã nắm chặt được họ bằng sức thu hút trong tiếng hô và sự táo bạo của mình. Thậm chí cả Le Chapelier, cho dù vẫn nắm lấy cổ chân anh, cũng thôi không kéo anh nữa. Nhà cải cách, cho dù không thay đổi trong suy đoán về dự định của André-Louis, trong một khoảnh khắc vẫn bị sững sờ trước lời kêu gọi đầu tiên của anh. Thế rồi, một cách chậm rãi, đầy ấn tượng, với một giọng nói vọng rõ tới tận các góc quảng trường, chàng luật sư trẻ của Gavrillac bắt đầu lên tiếng. “Rùng mình ghê tởm trước những tội ác bẩn thỉu đã xảy ra ở đây, giọng nói của tôi yêu cầu được các bạn lắng nghe. Các bạn đã chứng kiến hành động sát nhân xảy ra ngay trước mắt các bạn - hành động sát hại một con người cao quý, không có bất cứ ý nghĩ nào vị kỷ, đã lên tiếng tố cáo những bất công đã áp bức tất cả chúng ta. Sợ hãi giọng https://thuviensach.vn nói ấy, khiếp sợ sự thật như những thứ xấu xa bẩn thỉu sợ ánh sáng, những kẻ áp bức chúng ta đã cử tay chân chúng đến để dùng cái chết buộc anh im lặng.” Cuối cùng Le Chapelier cũng buông tay khỏi cổ chân André Louis, ngước mắt lên nhìn anh chăm chăm một cách ngỡ ngàng. Dường như anh chàng trẻ tuổi kia đang rất chân thành; và lần đầu tiên tỏ ra nghiêm chỉnh; lần đầu tiên đứng về phía lẽ phải. Có chuyện gì đã xảy ra với anh ta vậy? “Các bạn còn có thể trông mong gì ngoài những hành động sát nhân từ những kẻ sát nhân? Tôi có một câu chuyện để kể, câu chuyện đó sẽ cho thấy điều các bạn đã chứng kiến tại đây hôm nay chẳng phải là điều gì mới mẻ; nó sẽ cho các bạn thấy các bạn đang phải đối diện với những thế lực nào. Ngày hôm qua...” Đến đây anh bị cắt lời. Một giọng nói trong đám đông, cách đó chắc chừng hai mươi bước chân, lớn tiếng: “Và thêm một kẻ nữa đây!” Ngay sau giọng nói là một phát súng ngắn, và một viên đạn đập thẳng vào khuôn mặt bằng đồng phía sau André-Louis. Ngay lập tức một cuộc hỗn loạn xảy ra trong đám đông, nhốn nháo nhất ở chỗ phát súng vừa được bắn ra. Kẻ tấn công là một thành viên trong nhóm chống đối khá đông đảo, nhóm này ngay lập tức nhận ra họ bị bao vây theo mọi hướng, bèn đổ dồn lại để bảo vệ kẻ nổ súng. Từ dưới chân tượng vang lên giọng nói của các sinh viên, lặp lại lời Le Chapelier, người đang giục André-Louis tìm chỗ trú ẩn. “Xuống đi! Xuống ngay đi! Chúng sẽ ám hại anh như chúng đã ám hại La Rivière.” “Cứ để chúng làm!” Anh dang rộng hai cánh tay trong một cử chỉ đậm chất sân khấu, và phá lên cười. “Tôi đứng đây trong tầm ngắm của chúng. Hãy cứ để chúng, nếu chúng muốn, thêm máu của tôi vào dòng máu rồi ngay sau đây sẽ dâng lên bóp nghẹt chúng. Hãy cứ để chúng ám sát tôi. Đó là một thứ công việc chúng đã quá quen thuộc. https://thuviensach.vn Nhưng cho tới khi chúng làm điều đó, chúng sẽ không thể ngăn cản tôi nói với các bạn, không thể ngăn cản tôi cho các bạn hay có thể tìm thấy gì ở chúng.” Và một lần nữa anh lại bật cười, không chỉ vì sự phấn khích như những người đang đứng dưới quan sát anh nghĩ, mà còn cả vì cảm giác thú vị. Và cảm giác đó của anh xuất phát từ hai nguồn gốc. Thứ nhất là việc khám phá ra anh có thể thoải mái đến thế nào trong việc nói ra những lời chính xác để thổi bùng lên cảm xúc của một đám đông; thứ hai là việc anh nhớ lại chuyện ông Hồng y de Retz cáo già, nhằm tạo ra sự thông cảm của dân chúng dành cho ông ta, từng có thói quen thuê người bắn vào xe mình. Anh vừa mới ở vào đúng trường hợp như tay chính khách già đời đó. Mặc dù anh không thuê gã đã bắn ra phát súng đó; nhưng anh vẫn mang ơn hắn ta, và sẵn sàng tận dụng tối đa lợi thế có được từ hành động này. Nhóm người tìm cách bảo vệ kẻ đó vẫn đang vật lộn tìm cách mở đường thoát ra khỏi sức ép của đám đông đầy phẫn nộ. “Cứ để bọn họ đi!” André-Louis gọi xuống... “Thêm hay bớt một kẻ sát nhân đâu có quan trọng gì? Cứ để bọn họ đi, và hãy nghe tôi nói, hỡi các công dân!” Ngay sau đó, khi trật tự ít nhiều được vãn hồi, anh bắt đầu thuật lại câu chuyện của mình. Bằng thứ ngôn ngữ đơn giản, song với sự mãnh liệt và thẳng thắn đi trực tiếp vào từng chi tiết, anh đã khiến trái tim họ phải rung động trước những gì đã xảy ra ở Gavrillac ngày hôm trước. Anh khiến họ rơi nước mắt trước bức tranh anh mô tả về bà góa Mabey và ba đứa con nhỏ dại túng bấn, đói khát “bị đẩy vào cảnh mồ côi để trả thù cho cái chết của một con gà lôi” và bà mẹ mất con của de Vilmorin, một sinh viên ở Rennes mà nhiều người ở đây có biết, người đã chết trong một nỗ lực cao cả để bảo vệ quyền lợi cho một thành viên cùng khổ thuộc đẳng cấp bị áp bức của họ. “Hầu tước de La Tour d’Azyr nói về anh rằng anh có một khiếu hùng biện quá nguy hiểm. Để làm câm lặng giọng nói can đảm của anh mà ông ta đã giết anh. Nhưng ông ta đã thất bại trong mục đích https://thuviensach.vn của mình. Vì tôi, một người bạn của Philippe de Vilmorin xấu số, đã kế thừa vai trò người khai sáng của anh, và hôm nay, tôi nói với các bạn bằng giọng của anh.” Đó là một lời giải thích cuối cùng cũng cho phép Le Chapelier hiểu, ít nhất là một phần, sự thay đổi bất ngờ của André-Louis, khiến anh đoạn tuyệt với đẳng cấp anh đang phụng sự. “Tôi không có mặt tại đây,” André-Louis tiếp tục, “chỉ đơn thuần để kêu gọi các bạn trút sự báo thù lên những kẻ đã sát hại Philippe de Vilmorin. Tôi có mặt tại đây để nói cho các bạn những gì đáng ra anh sẽ nói với các bạn hôm nay nếu anh còn Sống.” Ít nhất là cho tới lúc này, anh đã thành thật. Nhưng anh dẫu sao cũng không nói thêm rằng đó là những điều bản thân anh không hề tin, những điều mà anh coi là lời lẽ đạo đức giả của một giới tư sản đầy tham vọng - được phát ngôn qua miệng của các luật sư, thế lực đại diện cho họ - đang tìm cách tận dụng tình thế rối ren hiện tại để phục vụ cho lợi ích của họ. Anh đặt các thính giả trong niềm tin tự nhiên rằng quan điểm anh phát ngôn ra cũng chính là quan điểm của bản thân anh. Và lúc này, với một giọng nói khủng khiếp, với tài hùng biện khiến chính bản thân anh kinh ngạc, anh tố cáo sự trì trệ của công lý Hoàng gia trước những tội ác nghiêm trọng. Bằng những lời lẽ mỉa mai cay độc, anh nói về ông Chưởng lý của nhà vua, ông de Lesdiguieres. “Liệu các bạn còn có thể băn khoăn,” anh hỏi họ, “trước việc ông de Lesdiguieres chủ trì công lý theo cách khiến nó luôn nghiêng hẳn về phía có lợi cho các nhà quý tộc quyền thế của chúng ta? Liệu có công bằng, có hợp lý không nếu ông ta chủ trì nó theo cách khác đi?” Anh ngừng lời để những lời mỉa mai của mình có thời gian phát huy tác dụng. Nó đã một lần nữa đánh thức sự ngờ vực của Le Chapelier, và làm anh này hoài nghi sự tin tưởng của mình vào sự chân thành của André-Louis. Anh ta đang định đi tới đâu vậy? https://thuviensach.vn Anh này không phải ngờ vực lâu. Tiếp tục, André-Louis nói như anh nghĩ Philippe de Vilmorin hẳn sẽ nói. Anh đã tranh luận quá thường xuyên với bạn mình, tham dự quá thường xuyên các buổi thảo luận ở Câu lạc bộ Học thuật, đến mức anh nắm gọn trong lòng bàn tay mọi lý lẽ của những người theo trường phái cải cách - những điều về mặt bản chất dẫu sao cũng hoàn toàn đúng. “Và cuối cùng, hãy nghĩ tới thành phần dân cư của nước Pháp chúng ta. Một triệu dân cư của nó là thành viên của các đẳng cấp có đặc quyền. Họ tạo thành nước Pháp. Họ chính là nước Pháp. Vì tất nhiên các bạn không thể coi phần còn lại là thứ gì đó có ý nghĩa. Không thể vờ tưởng rằng hai mươi bốn triệu linh hồn còn lại có bất cứ ý nghĩa nào, hay rằng họ có thể là đại diện cho đất nước vĩ đại này, hay họ tồn tại vì một mục đích nào khác ngoài để phục dịch một triệu người được lựa chọn.” Đám đông rung lên bật cười chua chát, đúng như anh mong muốn. “Nhìn thấy những đặc quyền của họ đang có nguy cơ bị giành giật bởi hai mươi bốn triệu còn lại kia - phần lớn là những kẻ tiện dân; có thể do Chúa tạo ra, đúng vậy thật, nhưng rõ ràng là được tạo ra để làm nô lệ cho giới Đặc quyền - các bạn liệu còn ngạc nhiên khi thấy việc thực thi công lý Hoàng gia lại được trao vào những bàn tay cứng rắn như của ông Lesdiguieres, người chẳng hề có óc để suy nghĩ hay trái tim để cảm động? Hãy thử suy nghĩ về những gì cần phải được bảo vệ trước sự tấn công của những kẻ như chúng ta - những kẻ tiện dân. Hãy thử nghĩ tới số ít những đặc quyền phong kiến đang có nguy cơ bị mất đi nếu giới Đặc quyền nhượng bộ, thậm chí là nhượng bộ trước mệnh lệnh từ nhà vua của họ; và phải thừa nhận Đẳng cấp Thứ ba có quyền bầu cử bình đẳng với họ. “Khi đó quyền thu thuế ruộng lúa, vườn cây ăn quả, hay mùa nho sẽ ra sao? Sẽ thế nào với quyền lao dịch cho phép họ ép buộc người khác phải làm công phục dịch, quyền cấm hái nho cho phép họ thu hoạch vụ nho đầu tiên, quyền ưu tiên bán rượu cho phép họ kiểm soát https://thuviensach.vn việc bán rượu vang theo hướng có lợi cho mình? Sẽ thế nào với quyền của họ trong việc bòn rút những đồng xu tiền thuế cuối cùng từ dân chúng để duy trì lãnh địa giàu có cho mình; rồi tô đất, thuế nhượng ruộng, vốn nuốt chửng đến một phần năm giá trị đồng ruộng mang lại, thuế đồng cỏ cần phải trả thì mới được chăn thả gia súc, thuế bụi để bồi thường cho họ vì bụi đất bay lên trên đường của họ khi những bầy gia súc được đưa tới chợ, thuế hàng đánh vào bất cứ thứ gì mang ra chợ bán, rồi quyền cân đo, và tất cả các quyền khác? Sẽ thế nào với những đặc quyền của bọn họ trên người và gia súc dùng làm sức kéo, trên những chiếc phà qua sông, cầu qua suối, trên các giếng nước, hang động, với việc dùng lửa, thứ luật cuối cùng này cho phép họ thu được một khoản thuế từ mỗi lò sưởi của nông dân? Sẽ thế nào với đặc quyền tuyệt đối của họ về đánh cá, săn bắn, những thứ đặc quyền mà việc vi phạm gần như là tử tội? “Và sẽ thế nào với những thứ quyền khác, ghê tởm tới mức không thể nói thành lời, trên cả sự sống và thể xác của đồng bào họ, những thứ quyền, cho dù hiếm khi được viện đến, vẫn chưa bao giờ bị xóa bỏ. Tới tận ngày hôm nay, nếu một nhà quý tộc quay về sau khi đi săn có giết hai nông nô của ông ta để sưởi ấm chân trong máu của họ, ông ta vẫn có thể viện ra đủ lý lẽ để biện minh cho mình rằng hành động đó hoàn toàn được phép theo đặc quyền phong kiến tuyệt đối của ông ta. “Đeo đinh thúc bằng sắt, một triệu kẻ có đặc quyền này cưỡi lên linh hồn và thể xác của hai mươi bốn triệu kẻ tiện dân tồn tại chỉ để thỏa mãn bọn họ. Khốn khổ khốn nạn cho kẻ nào dám dù chỉ là cất giọng phản đối nhân danh lòng nhân đạo chống lại một hành động vượt quá mức những sự ngược đãi vốn đã quá quắt này. Tôi đã kể cho các bạn về một người đã bị sát hại một cách máu lạnh không chút hối hận chỉ vì làm điều đó. Chính mắt các bạn đã chứng kiến vụ ám sát một nạn nhân khác ngay trên chiếc bệ này, một người khác nữa ngay https://thuviensach.vn đằng kia, chỗ công trường nhà thờ, và hành động nhắm vào mạng sống của tôi. “Giữa các thủ phạm và công lý đáng ra phải dành cho chúng trong những trường hợp như thế đang đứng sừng sững những ông Lesdiguiere, những ông Chưởng lý của nhà vua; không phải là công cụ của công lý, mà là những bức tường được dựng lên để che chở cho Đặc quyền và Bạo ngược ở bất cứ nơi đâu chúng vượt quá giới hạn của những quyền lợi quá đáng đến quái gở của chúng. “Liệu các bạn còn băn khoăn rằng bọn họ sẽ không chịu lùi dù một phân; rằng bọn họ sẽ chống lại việc bầu ra một đoàn đại biểu của Đẳng cấp Thứ ba với quyền bỏ phiếu đủ sức để cuốn phăng hết những đặc quyền này đi, để buộc Đặc quyền phải chấp nhận một sự bình đẳng công bằng trước pháp luật như những kẻ tiện dân thấp hèn nhất họ từng quen giày xéo dưới gót chân, để tạo ra những khoản tiền cần thiết cho phép cứu đất nước này khỏi cảnh phá sản mà chính bọn họ đã đẩy nó tới mấp mé bờ vực thông qua việc đánh một thứ thuế mà chính bọn họ cũng phải chịu một mức tương tự như những người khác hay không? “Thay vì phải nhượng bộ nhiều đến thế, bọn họ thà chống lại thậm chí cả chỉ dụ của nhà vua.” Một câu nói vụt đến với anh, từng được Vilmorin sử dụng hôm trước, một câu nói anh đã từ chối thừa nhận tầm quan trọng khi nó được đưa ra lúc ấy. Giờ đây, chính anh đang dùng tới nó, “Khi làm như thế, bọn họ đang tấn công vào chính nền móng của ngai vàng. Những gã ngốc đó không nhận ra nếu cái ngai vàng đó đổ xuống, chính bọn họ, những kẻ đứng gần nó nhất, sẽ bị đè bẹp.” Một tràng reo hò long trời vang lên tán thưởng bài diễn thuyết. Căng cứng, run rẩy vì cảm giác phấn khích đang chạy khắp người anh, và từ anh truyền tới đám đông thính giả, anh đứng mỉm cười đầy mỉa mai trong khoảnh khắc. Sau đó anh vẫy tay ra hiệu cho họ im lặng, và qua sự tuân thủ lập tức của đám đông, anh hiểu ra mình đã nắm được https://thuviensach.vn họ tới mức nào. Vì trong giọng nói anh đang nói ra lúc này, mỗi người đều nhận ra giọng của chính mình, cuối cùng cũng đang nói ra những ý nghĩ từ nhiều tháng, nhiều năm qua đã sôi sục trong đầu óc đơn giản của từng người. Ngay sau đó anh lên tiếng trở lại, nói khẽ hơn, với nụ cười mỉa mai hiện lên mỗi lúc một rõ hơn nơi khóe miệng: “Khi cáo từ ông Lesdiguieres, tôi đã cảnh báo ông ta về một trang của lịch sử tự nhiên. Tôi nói với ông ta rằng khi những con sói lang thang đơn độc trong rừng phát chán việc bị hổ săn lùng, chúng đã tập hợp lại thành bầy, và quay lại săn lùng hổ. Ông Lesdiguieres đã khinh khỉnh trả lời tôi rằng ông ta không hiểu ý tôi. Nhưng trí thông minh của các bạn tốt hơn ông ta nhiều. Các bạn hiểu tôi, tôi nghĩ là vậy? Phải không nào?” Lại thêm một tràng hò reo rung trời nữa, lần này pha lẫn những tiếng cười tán thưởng, vang lên trả lời anh. Anh đã đưa họ tới một mức độ kích động nguy hiểm, và họ đã sẵn sàng cho bất cứ hành động bạo lực nào anh hối thúc họ làm. Nếu anh từng thất bại với cối xay gió, chí ít giờ đây anh đang làm chủ cơn gió. “Tới Tòa án!” Đám đông reo hò, vẫy tay, vung những cây can lên, và đây đó có cả những thanh kiếm. “Tới Tòa án! Đánh đổ de Lesdiguieres! Chưởng lý của nhà vua phải chết!” Anh đang làm chủ cơn gió, quả vậy. Năng khiếu diễn thuyết nguy hiểm của anh - một năng khiếu không ở đâu có thể có sức mạnh lớn hơn tại nước Pháp, vì không ở đâu khác cảm xúc của con người lại nhanh chóng đáp lại sự kêu gọi của những bài diễn thuyết đến thế - đã mang tới cho anh quyền làm chủ này. Theo lời kêu gọi của anh, cơn gió lốc sẽ cuốn phăng đi chiếc cối xay gió anh đã hoài công khi tự mình công phá. Nhưng điều đó, như anh sắp hé lộ ra một cách rõ ràng, không phải là ý định của anh. “A, đợi đã!” Anh vẫy gọi họ. “Thứ công cụ khốn khố của chế độ mục nát này liệu có xứng đáng để nhận cơn phẫn nộ cao cả của các https://thuviensach.vn bạn không?” Anh hy vọng những lời nói của mình sẽ được báo lại cho ông Lesdiguieres. Anh nghĩ sẽ rất tốt cho linh hồn của ông Lesdiguieres khi ít nhất một lần được nghe sự thật chưa bị bóp méo về bản thân ông ta. “Chính bản thân chế độ quân chủ mới là thứ các bạn cần tấn công và lật đổ; không phải chỉ là một công cụ - một con bù nhìn màu mè thảm hại như ông ta. Và hấp tấp sẽ làm hỏng mọi thứ. Trên hết, hỡi những người con, không bạo lực!” Hỡi những người con! Giá cha đỡ đầu của anh nghe thấy những gì anh nói! “Các bạn đã nhiều lần thấy kết quả của bạo lực hấp tấp ở những nơi khác trên đất Bretagne, và các bạn cũng từng nghe về chúng từ những nơi khác trên đất Pháp. Bạo lực từ phía các bạn sẽ mời gọi bạo lực từ phía bọn họ. Bọn họ sẽ thích thú đón nhận cơ hội để xác lập quyền lực của họ bằng một ách áp bức còn nghiệt ngã hơn từ trước tới nay. Quân đội sẽ được điều tới. Các bạn sẽ phải đối diện với lưỡi lê của những tên lính đánh thuê. Đừng khiêu khích bọn họ, tôi kêu gọi các bạn. Đừng đặt cơ hội ấy vào tay bọn họ, đừng cho họ cái cớ mà họ sẽ đón lấy để nhận chìm các bạn trong máu của chính các bạn.” Từ sự im lặng đã trùm lên đám đông lại vang lên những câu hỏi: “Vậy phải làm gì khác đây? Làm gì?” “Tôi sẽ nói cho các bạn biết,” anh trả lời họ. “Sự giàu có và sức mạnh của Bretagne nằm ở Nantes - một thành phố tư sản, một trong những thành phố giàu có nhất vương quốc này, nó được như vậy nhờ năng lực của tầng lớp tư sản và mồ hôi công sức của dân chúng. Chính tại Nantes phong trào này đã khởi nguồn, và nhờ kết quả của nó nhà vua đã ra đạo dụ giải tán Đại hội các Đẳng cấp như nó được cấu thành hiện nay - một đạo dụ mà những kẻ có được sức mạnh dựa trên Đặc quyền và Bạo ngược đã không ngần ngại phản đối. Hãy để Nantes được biết tình hình chính xác, và hãy không làm gì hết tại đây cho tới https://thuviensach.vn khi Nantes dẫn dắt chúng ta. Thành phố này có sức mạnh - thứ tại Rennes chúng ta không có - để ý muốn của nó giành phần thắng, như chúng ta từng thấy. Hãy để nó thể hiện sức mạnh đó thêm một lần nữa, và chờ tới khi Nantes làm như thế, các bạn hãy giữ vững hòa bình tại Rennes. Làm như vậy, các bạn sẽ chiến thắng. Làm như vậy, những bất công diễn ra dưới mắt các bạn sẽ được báo thù trọn vẹn và dứt khoát.” Cũng đột ngột như khi anh leo lên bệ tượng, lúc này anh nhảy xuống. Anh đã nói xong. Anh đã nói tất cả - có lẽ còn nhiều hơn tất cả - những gì hẳn người bạn đã khuất sẽ nói bằng giọng nói anh đang kế thừa. Nhưng đám đông không hề muốn anh biến mất như thế. Những tiếng hoan hô của họ vang lên như sấm trong không gian đến độ điếc tai. Anh đã chơi với cảm xúc của họ - lần lượt theo từng cung bậc - như một nghệ sĩ đàn hạc tài năng chơi trên các dây đàn của mình. Và lúc này họ đang rung lên trong âm hưởng của cảm xúc anh đã thổi bùng lên, cũng như nốt hy vọng cao vút anh đã dùng để kết thúc bản giao hưởng của mình. Một tá sinh viên ôm lấy anh khi anh tụt xuống, nâng anh lên vai họ, và ở trên đó anh lại xuất hiện trong tầm mắt của cả đám đông đang hoan hô. Anh chàng Le Chapelier mảnh dẻ đến sát bên cạnh anh với khuôn mặt đỏ bừng, đôi mắt rực sáng. “Chàng trai,” anh ta nói với chàng luật sư trẻ, “hôm nay cậu đã thổi bùng lên một ngọn lửa rồi đây sẽ lan ra khắp nước Pháp trong một cơn bão lửa của tự do.” Rồi sau đó, quay sang các sinh viên, anh ta nghiêm giọng ra lệnh. “Tới Câu lạc bộ Học thuật - ngay lập tức. Chúng ta cần đưa ra các biện pháp cần thiết ngay bây giờ, sau đó cần cử một phái viên tới Nantes, để gửi tới các bạn chúng ta ở đó thông điệp từ nhân dân Rennes.” Đám đông lùi lại, mở ra một lối đi qua đó đám sinh viên mang người hùng của thời đại đi. Vẫy tay với họ, anh kêu gọi họ hãy giải tán https://thuviensach.vn mà về nhà, và kiên nhẫn chờ đợi những điều sẽ sớm diễn ra tiếp theo. “Các bạn đã chịu đựng nhiều thế kỷ với một sự kiên cường đã trở thành một mẫu mực của thế giới,” anh tán dương họ. “Hãy cố gắng chịu đựng thêm chút nữa. Đoạn kết, các bạn của tôi, cuối cùng đã ở trong tầm mắt.” Họ mang anh rời khỏi quảng trường, ngược theo phố Hoàng Gia tới một ngôi nhà cũ, một trong vài ngôi nhà cũ còn sót lại trong thành phố đã mọc lên trở lại từ đống tro tàn của chính nó, tại đây, trong một căn phòng trên gác được chiếu sáng nhờ những khuôn cửa kính màu vàng hình thoi, Câu lạc bộ Học thuật thường tổ chức các cuộc họp mặt của mình. Theo sau anh là các thành viên khác của Câu lạc bộ đang hối hả tìm đến theo lời triệu tập Le Chapelier đã ra lệnh nhắn đi trên đường. Đằng sau những cánh cửa đóng kín là một nhóm chừng năm mươi con người với khuôn mặt đỏ bừng đang hết sức phấn khích, phần lớn đều còn trẻ, đầy nhiệt huyết, và bừng bừng khí thế với ảo tưởng về tự do, đón chào André-Louis như một con chiên lạc bầy đã trở về, và dành cho anh những lời chúc mừng cùng cảm ơn. Sau đó họ ngồi xuống bàn bạc về những việc cần thực hiện ngay, trong khi những cánh cửa bên dưới được canh gác bởi một đội bảo vệ danh dự vừa được ứng biến tập hợp từ đám đông. Và đây là việc rất cần thiết. Vì Câu lạc bộ vừa nhóm họp thì ngôi nhà liền bị đám hiến binh của ông de Lesdiguieres tấn công, những kẻ này đã được vội vã cử đi để bắt giữ kẻ đầu têu kích động dân chúng Rennes nổi loạn. Toán hiến binh gồm năm mươi tên. Năm trăm tên cũng vẫn là quá ít. Đám đông đập gãy những khẩu súng trường của bọn chúng, đánh vỡ đầu vài tên, và quả thực chắc sẽ xé đám hiến binh ra từng mảnh nếu đám này không kịp thời rút lui một cách rất sáng suốt khỏi kiểu loạn đả mà bọn chúng còn chưa quen. Và trong khi chuyện này đang xảy ra dưới phố, tại căn phòng trên gác, nhà hùng biện Le Chapelier đang nói chuyện với các bạn cùng chí https://thuviensach.vn hướng trong Câu lạc bộ Học thuật. Tại đây, không còn viên đạn nào để phải sợ, và cũng không có ai thuật lại những lời anh ta nói tới nhà cầm quyền, Le Chapelier có thể cho phép màn hùng biện của mình thoải mái tuôn trào không chút e dè. Và màn diễn thuyết đáng chú ý này thật thẳng thắn và tàn nhẫn dù cho người phát ngôn ra nó thật mảnh khảnh và lịch thiệp. Anh ta ca ngợi sự mạnh mẽ và vĩ đại của màn diễn thuyết họ đã được nghe từ người bạn Moreau của họ. Hơn hết, anh ta ca ngợi sự sáng suốt của nó. Những lời Moreau nói là một điều đáng ngạc nhiên đối với họ. Cho tới lúc này, họ chưa bao giờ biết anh ở vai trò nào khác ngoài một nhà phê bình cay nghiệt với các dự định cải cách và cải tạo của họ; mà mới gần đây họ còn được biết, và không khỏi cảm thấy nghi ngại, việc anh được cử làm đại diện cho một nhà quý tộc tại Hội đồng vùng Bretagne. Nhưng họ đã biết được lời giải thích cho sự chuyển biến của anh. Việc người bạn thân thiết Vilmorin của họ bị sát hại đã tạo ra sự thay đổi này. Trong tội ác tàn bạo ấy, Moreau rốt cuộc cũng nhận ra mức độ nguy hại của thứ hồn ma ghê tởm họ đã thề sẽ bài trừ khỏi nước Pháp. Và ngày hôm nay anh đã chứng tỏ mình là nhà truyền bá đức tin mới kiên định nhất trong số họ. Anh đã chỉ ra cho họ con đường sáng suốt và hữu ích duy nhất. Ví dụ minh họa anh vay mượn từ lịch sử tự nhiên quả thực rất thích hợp. Trên hết, họ hãy tập hợp lại như những con sói, và để đảm bảo sự thống nhất trong hành động của toàn bộ nhân dân Bretagne, cần lập tức cử một phái viên tới Nantes, nơi đã chứng tỏ nó chính là trung tâm quyền lực của toàn vùng Bretagne. Nhưng vẫn còn việc chỉ định người phái viên đó, và Le Chapelier đề xuất mọi người hãy lựa chọn. André-Louis, ngồi trên một băng ghế sát cửa sổ, phần nào đang bị tác động bởi nhu cầu muốn phản kháng, ngỡ ngàng lắng nghe tràng diễn thuyết hùng hồn đó. Khi tiếng hoan hô lắng xuống, anh nghe thấy một giọng nói lớn tiếng: https://thuviensach.vn “Tôi đề nghị với các bạn là chúng ta sẽ chọn thủ lĩnh của chúng ta ở đây, Le Chapelier, làm người phái viên đến Nantes.” Le Chapelier, cho tới lúc đó đang cúi đầu xuống suy nghĩ, liền ngửa mái tóc kiểu cách ra sau, và có thể thấy khuôn mặt anh ta tái nhợt. Các ngón tay anh ta bồn chồn mân mê một chiếc viễn kính mạ vàng. “Các bạn của tôi,” anh ta chậm rãi nói, “tôi rất cảm kích trước vinh dự các bạn dành cho tôi. Nhưng nếu chấp nhận nó, tôi sẽ tước đoạt đi niềm vinh dự đúng ra thuộc về một người khác. Ai có thể đại diện cho chúng ta tốt hơn, ai xứng đáng được đại diện cho chúng ta để mang tới những bạn bè tại Nantes tiếng nói của Rennes, hơn con người can đảm ngay hôm nay đây đã cất vang tiếng nói của thành phố vĩ đại này một cách không ai so sánh được? Hãy trao vinh dự được làm người phát ngôn của các bạn cho con người xứng đáng với nó - cho André-Louis Moreau.” Đứng dậy để đáp lại tràng hoan hô vang dội hưởng ứng lời đề nghị, André-Louis cúi đầu và chấp nhận ngay lập tức. “Cứ như vậy đi,” anh nói thẳng thắn. “Có lẽ cũng thích hợp khi tôi hoàn tất việc tôi đã khởi đầu, mặc dù cả tôi cũng có ý kiến rằng Le Chapelier sẽ là một người đại diện xứng đáng hơn. Tôi sẽ lên đường tối nay.” “Cậu phải lên đường ngay lập tức, chàng trai,” Le Chapelier nói với anh, và hé lộ nguyên nhân mà một đầu óc nghiệt ngã rất có thể sẽ cho rằng đó mới là nguồn gốc đích thực dẫn tới sự rộng lượng của anh ta. “Sẽ không an toàn với cậu nếu lưu lại dù chỉ một giờ tại Rennes sau những gì đã diễn ra. Và cậu phải đi một cách bí mật. Và không ai trong các bạn được phép để lộ ra việc cậu ấy đã lên đường. Tôi không hề muốn cậu gặp rủi ro vì việc này, André-Louis. Nhưng cậu cũng phải thấy những nguy cơ mình đang đối diện, và nếu muốn được an toàn tiếp tục đóng góp vào sự nghiệp giải thoát cho tổ quốc đang lầm than của chúng ta, cậu phải viện tới sự thận trọng, đi lại một cách bí mật, thậm chí giấu kín danh tính của mình. Nếu không ông de https://thuviensach.vn Lesdiguieres sẽ cho người bám sát theo cậu, và với cậu như thế có nghĩa là chấm hết.” https://thuviensach.vn