🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Phương pháp học tập siêu tốc Ebooks Nhóm Zalo Tác phẩm: Phương pháp học tập siêu tốc – Khơi dậy năng lực tiềm ẩn trong bạn Tác giả: Bobbi Deporter & Mike Hernaki Dịch giả: Nguyễn Thị Yến, Hiền Thu Nơi xuất bản: Nhà xuất bản Tri Thức – Công ty Sách Alpha Ngày xuất bản: Quí I/2007 Tủ sách: Tâm lý – Giáo dục Số trang: 350 trang Khổ sách: 15 x 23cm, in 1000 bản Giá sách: 39.000đ Đánh máy: Duyhoa83, Annsuri, Alex_r, Linh12a4, Nhoclienxo Chính tả: Yendieu Kỹ thuật: Zaqqaz, H Biên tập và ̣̣̣̣đóng gói ebook: Annsuri Ngày hoàn thành: 03/02/2010 Ebook miễn phí tại : www.Sachvui.Com MỤC LỤC LỜI TỰA LỜI GIỚI THIỆU 1. NGHIÊN CỨU LẠI PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP 1.1. ĐIỀU KỲ DIỆU CỦA SUPERCAMP 1.2. CON ĐƯỜNG DẪN TỚI SỰ THÀNH CÔNG 1.3. NGUYÊN TẮC 80/20 1.4. PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP SIÊU TỐC 2. KHẢ NĂNG VÔ HẠN CỦA TRÍ TUỆ 2.1. VÀI NÉT VỀ BỘ NÃO NGƯỜI 2.2. MỖI PHẦN CỦA BỘ NÃO ĐỀU ĐẢM NHIỆM CÁC CHỨC NĂNG RIÊNG 2.3. THỜI GIAN VÀ MỨC ĐỘ PHÁT TRIỂN TRÍ TUỆ 2.4. NÃO PHẢI, NÃO TRÁI 3. SỨC MẠNH CỦA WIFIM – “ĐIỀU NÀY CÓ Ý NGHĨA GÌ ĐỐI VỚI MÌNH” 3.1. TẠO NIỀM SAY MÊ – WIIFM HỌC TẬP TO L 3.2. WIIFM VÀ HỌC TẬP SIÊU TỐC 3.3. SỰ BIỂU DƯƠNG 3.4. ĐÁNG LẼ RA PHẢI LÀ THẾ 4. TẠO KHUNG CẢNH HỌC TẬP: MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP ĐÚNG ĐẮN 4.1. KHUNG CẢNH NHỎ BÉ XUNG QUANH BẠN – SÁNG TẠO RA KHÔNG GIAN LÀM VIỆC 4.2. ÂM NHẠC – YẾU TỐ ĐÓNG VAI TRÒ CƠ BẢN ĐỐI VỚI HỌC TẬP SIÊU TỐC 4.3. DẤU HIỆU TÍCH CỰC 4.4. MÔI TRƯỜNG LÀM VIỆC NHỎ BÉ TRONG MÔI TRƯỜNG RỘNG LỚN BAO LA CHUNG 4.5. CỦNG CỐ LẠI KIẾN THỨC (“THỜI GIAN NGHỈ GIẢI LAO”) 5. GIỮ THÁI ĐỘ CHIẾN THẮNG: BẠN SẼ LÀM GÌ NẾU BIẾT MÌNH KHÔNG THỂ THẤT BẠI? 5.1. TỰ KHUYẾN KHÍCH MÌNH – MỘT TRẠNG THÁI TÂM LÝ CỦA THÁI ĐỘ TIN CẬY 5.2. SINH LÝ HỌC CÓ ẢNH HƯỞNG NHƯ THẾ NÀO? 6. KHÁM PHÁ PHƯƠNG PHÁP HỌC CỦA BẠN 6.1. CHỌN PHƯƠNG THỨC HỌC: NHÌN, NGHE, HAY ĐỘNG LỰC? 6.2. BẠN XỬ LÝ THÔNG TIN BẰNG CÁCH NÀO? 6.3. NHỮNG NGƯỜI TƯ DUY THEO PHƯƠNG THỨC CỤ THỂ LIÊN TỤC 6.4. NHỮNG NGƯỜI TƯ DUY THEO PHƯƠNG THỨC CỤ THỂ NGẪU NHIÊN 6.5. NHỮNG NGƯỜI TƯ DUY THEO PHƯƠNG THỨC TRỪU TƯỢNG NGẪU NHIÊN 6.6. NHỮNG NGƯỜI TƯ DUY THEO PHƯƠNG PHÁP TRỪU TƯỢNG LIÊN TỤC 6.7. LẬP KẾ HOẠCH KỲ NGHỈ THEO PHƯƠNG PHÁP TƯ DUY KHÁC NHAU 6.8. CÂN BẰ HOẠT ĐỘNG CỦA BỘ NÃO 7. KỸ THUẬT GHI CHÉP CÔNG NGHỆ CAO 7.1. TẠI SAO PHẢI HỌC CÁCH GHI CHÉP 7.2. PHƯƠNG PHÁP PHÁC HỌA TRUYỀN THỐNG 7.3. NGHIÊN CỨU HOẠT ĐỘNG CỦA BỘ NÃO 7.4. LẬP BẢN ĐỒ TƯ DUY 7.5. PHƯƠNG PHÁP LẬP BẢN ĐỒ TƯ DUY 7.6. MỘT SỐ ĐIỀU NHỎ KHÁC 7.7. PHƯƠNG THỨC GHI CHÉP TM 7.8. PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG GHI CHÉP TM 7.9. THỰC HÀNH ĐỂ BIẾN NÓ THÀNH PHƯƠNG PHÁP ƯA THÍCH CỦA BẠN 7.10. NHỮNG MẸO NHỎ KHI GHI CHÉ 7.11. HÃY CỐ GẮNG 7.12. TÁC DỤNG CỦA BẢN ĐỒ TƯ DUY 7.13.TÁC DỤNG CỦA PHƯƠNG PHÁP GHI CHÉP TM 8. VIẾT VỚI LÒNG TỰ TIN 8.1. TẬP HỢP 8.2. VIẾT NHANH 8.3. DIỄN TẢ CHỨ KHÔNG KỂ CHUYỆN 8.4. MỘT NGƯỜI BẮT ĐẦU VIẾT ĐÃ PHÁ VỠ SỰ BẾ TẮC 8.5. CÁC BƯỚC TRONG MỘT QUÁ TRÌNH VIẾT HOÀN CHỈNH 8.6. NHỮNG MẸO NHỎ ĐỂ CÓ MỘT BÀI VIẾT TRƠN TRU 8.7. NHỮNG MẸO NHỎ KHI CẢM THẤY BẾ TẮC 9. HÃY LÀM VIỆC VỚI TRÍ NHỚ DIỆU KỲ CỦA BẠN! 9.1. PHÂN BIỆT GIỮA TRÍ NHỚ VÀ HỒI ỨC 9.2. NHỮNG GÌ TA GHI NHỚ TỐT NHẤT 9.3. SỰ LIÊN TƯỞNG 9.4. SỰ LIÊN HỆ 9.5. HỆ THỐNG CHỐT 9.6. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH VỊ 9.7. TỪ VIẾT TẮT VÀ NHỮNG CÂU MANG TÍNH SÁNG TẠO 9.8. NHỮNG MẸO NHỎ! 10. NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG ĐỌC HIỂU 10.1. PHÁT TRIỂN KHẢ NĂNG ĐỌC NĂNG SUẤT! 10.2. PHƯƠNG PHÁP ĐỌC NĂNG SUẤT RẤT THVỊ VÀ DỄ ĐỌC! CÁC SINH VIÊN CỦA SUPERCAMP, HÃY TIẾN TỚI GIÀNH LẤY 10.3. LÀM TIÊU TAN ĐIỀU HUYỄN HOẶC 10.4. NHỮNG MẸO NHỎ - “SẴN SÀNG VÀO TRẠNG THÁI” 10.5. LĨNH HỘI NHỮNG GÌ ĐÃ ĐỌC 10.6. NÂNG CAO TẦM NHÌN NGOẠI BIÊN 10.7. KỸ THUẬT LẬT SANG TRANG 10.8. SIÊU QUÉT (HYPERSCAN) ĐỂ NÂNG TỐC ĐỘ CỦA MẮT 10.9. MƯỜI PHÚT MỖI NGÀY ĐỂ KẾT HỢP TẤT CẢ VỚI NHAU 10.10. MỎI MẮT Ư? 10.11. KIỂM TRA LẦN CUỐI 11. TƯ DUY LOGIC VÀ SÁNG TẠO 11.1. THÔNG TIN: NGUYÊN LIỆU THÔ CHO SỰ 11.2. XEM XÉT CÁC QUÁ TRÌNH GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 11.3. ĐẶT NỀN MÓNG 11.4. CẢM GIÁC THẾ NÀO KHI SỐNG TRONG CẢM GIÁC CỦA BẠN? 11.5. THỰC HÀNH TƯ DUY THEO KẾT LUẬN LOGIC 11.6. NHỮNG THAY ĐỔI CỦA HỆ BIẾN HOÁ, HAY “NHỮNG NẤC THANG THAY ĐỔI” 11.7. ĐỘNG NÃO 11.8. ĐỘNG NÃO VỀ TƯƠNG LAI 11.9. “VẼ LÊN PHÍA NÃO PHẢI CỦA BẠN” 11.10. HƯỚNG DẪN TẬP VẼ 11.11. NHỮNG MẸO NHỎ TRONG TƯ DUY SÁNG TẠO 12. TẠO BƯỚC TIẾN BỘ VƯỢT BẬC TRONG HỌC TẬP 12.1. SỬ DỤNG CÁC KỸ NĂNG 12.2. NHỮNG MẸO NHỎ LỜI TỰA “Một cuốn sách quý giá xuất hiện đúng lúc và hơn hẳn mọi cuốn sách viết về kỹ năng học tập khác... Dù bạn ở lứa tuổi nào, có nhiều hay ít kinh nghiệm thì đây vẫn là một cuốn sách vô cùng hữu ích và có thể mang lại niềm vui cho tất cả mọi người!” - Chungliang Al Huang Tác giả cuốn Embrace Tiger, Return to Mountain - “Cuốn sách trình bày rõ ràng các bài luyện tập, các mẹo nhỏ và các chiến thuật để thành công, giúp bạn trở thành người đứng đầu trong lớp học - người chiến thắng trong cuộc sống.” - Tiến sĩ Thomas Armstrong Tác giả cuốn In Their Own Way –> “Với những kết quả không thể tin được khi áp dụng tại các trường công lập danh tiếng, cuốn sách “Phương pháp học tập siêu tốc” này quả là một cuốn sách cần phải đọc. Chúng ta đang sống trong một thế giới đầy cạnh tranh và chính những kỹ năng nêu ra trong cuốn sách này sẽ giúp chúng ta, dù ở lứa tuổi nào, tìm ra được lợi thế cạnh tranh để có thể thành công trong cuộc sống”. - Patrick Foley Chủ tịch Hãng chuyển phát nhanh DHL Worldwide Express - LỜI GIỚI THIỆU Đã bao giờ bạn cảm thấy chán nản vì việc học hành quá vất vả và cực nhọc chưa? Phương pháp học tập siêu tốc sẽ là một cứu cánh giúp bạn thấy phấn chấn, vui tươi và say mê công việc học tập. Cuốn sách không chỉ bổ ích đối với học sinh, sinh viên, mà còn phù hợp với người học ở mọi lứa tuổi. Với những mẹo nhỏ, những gợi ý và những kỹ thuật đặc biệt, sách giúp bạn tiết kiệm thời gian, tăng cường khả năng lĩnh hội và ghi nhớ, đồng thời biến việc học hành thành một quá trình thú vị, hấp dẫn và bổ ích. Đọc sách sẽ khiến bạn thay đổi quan điểm và cách nhìn nhận về chính bản thân mình và về việc học tập. Bạn sẽ phát hiện ra khả năng học tập tiềm tàng trong mình, để rồi sẽ thấy việc học thật dễ dàng và hứng thú. Sách đượ một cách đặc biệt, bên trái là những trang kín chữ như những cuốn sách khác, còn bên phải là những hình vẽ, sơ đồ, kí hiệu, v.v… Đầu và cuối mỗi chương đều có những trang đặc biệt. Đầu chương nêu tóm tắt những lợi ích bạn sẽ có được khi đọc nội dung và cuối chương là phần kiểm tra giúp bạn kiểm nghiệm xem đã học được những gì. Có một số nội dung được tác giả nhắc lại nhiều lần dưới hình thức khác nhau. Các kỹ thuật đưa ra rất phù hợp với phương thức làm việc của não bộ, giúp bạn học với kết quả tốt nhất. Những kỹ thuật này đã được thử nghiệm, đánh giá trong nhiều năm và rất có hiệu quả trong thực tế. Bạn hãy đọc với tâm hồn cởi mở, gạt sang bên những ý nghĩ như: cuốn sách này như thế nào và nói về điều gì. Cũng không nên để ý việc bạn đã học nhanh đến mức nào và học được những gì. Hãy làm cho chính bạn phải ngạc nhiên về khả năng của mình. Và hãy vui với mỗi bước đi trên con đường học tập của bạn. Chúc các bạn thành công! 1. NGHIÊN CỨU LẠI PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP “Khi còn ngồi ghế nhà trường, tôi là một học trò thông minh và xuất sắc, nhưng việc học đối với tôi không bao giờ là niềm ham thích. Tuy nhiên, giờ đây tôi lại thấy đam mê học tập, và không bao giờ cảm thấy vất vả, gian truân như tôi đã cảm thấy trước đó”. - Rosemary Bove, Chủ hiệp hội Bova, thành viên ban cố vấn quản lý New York, Thành phố New York - “Cảm hứng học tập đã giúp tôi vượt ra khỏi những hạn chế của bản thân. Giờ đây, tôi hiểu được rằng, tôi có khả năng học tất cả mọi điều! Có thể nói không một chút cường điệu là, khả năng hiểu biết của tôi đã tăng lên gấp 10 lần”. - D.C.Cordova, Viện nghiên cứu San Diego, California - “Những đứa trẻ nhà tôi đã nâng cao được trình độ, và điều quan trọng hơn, chúng đã nâng cao nhận thức về giá trị bản thân và động cơ học tập của chúng”. - Tiến sĩ James Powell Canton, Ohio - Hãy thử hình dung về một trường thương mại có chương trình giảng dạy hiệu quả đến mức học sinh của trường đã thu được những kết quả đáng khích lệ chỉ sau 6 tuần học và cho rằng, trường đã cung cấp cho họ nhiều lý lẽ sự kiện hơn 4 năm học ở trường chuyên nghiệp; một trường mà ở đó những nhà kinh doanh không những được học về lý thuyết thực hiện những hợp đồng lớn, cách thức cảm thấy tự tin và thành công hơn trong cuộc sống, mà còn có được sự ham mê học tập; một trường giúp người học hoàn thiện bản thân và nuôi dưỡng tâm hồn họ>Đã có một trường như thế - Trường thương mại Burklyn mà tôi là người đồng thành lập vào cuối những năm 1970. Trường là một lâu đài tráng lệ toạ lạc bên sườn đồi Vermont rợp bóng cây xanh mát. Burklyn dạy những môn học bình thường như marketing, đàm phán, kế toán bằng những phương pháp không bình thường. Trong khi tất cả các trường thương mại nổi tiếng khác lôi kéo sự cộng tác của một đội ngũ các nhà quản lý chuyên ngành chuyên nghiệp, thì trường Burklyn lại mời các nhà doanh nghiệp đã từng trải trên thương trường tới giảng dạy. Chúng tôi đã bắt đầu từ giả thiết rằng, một nhà doanh nghiệp cần hiểu thấu đáo tất cả những gì liên quan đến kinh doanh, chứ không chỉ hiểu sâu một lĩnh vực cụ thể nào đó. Do vậy chúng tôi dạy toàn bộ những kinh nghiệm, chứ không chỉ đào sâu hoặc nhắc lại “tài liệu”. Chúng tôi cũng chú trọng đưa những kinh nghiệm học tập vào đời sống thực hơn là đơn thuần để chúng là những lý thuyết suông. Bất luận là chúng ta được tuyển chọn vào trường học hay đơn thuần là chỉ là những “học sinh” của “trường đời”, thì điều có ý nghĩa nhất đối với chúng ta là phải học được “phương pháp học”. Vì lẽ đó, tuần đầu tiên trong chương trình giảng dạy 6 tuần, trường đã dạy những kỹ năng như: ghi chép, nhớ và đọc tốc độ, đồng thời tạo môi trường an toàn và tin tưởng giữa giáo viên và học sinh. Kết hợp ba yếu tố này, cộng với sự tập trung cao độ của bộ não, học sinh có thể học hiệu quả hơn và bị lôi cuốn vào một khối lượng tài liệu kỹ thuật khổng lồ đáng kinh ngạc. Trường cũng luôn tạo được niềm vui, sự tự tin cho những người học suốt đời. Burklyn - Trường Thương mại nâng cao thể chất và nuôi dưỡng tâm hồn học sinh trong quá trình đào tạo tri thức. Hầu hết các học sinh của trường đều nhớ rằng, những kinh nghiệm mà họ có được ở trường cấp 2 hoặc tiểu học chẳng thấm tháp gì so với những gì họ đạt được ở đây. Là học sinh của trường, họ đã có những khám phá quan trọng về bản thân, và nhận ra rằng, lần đầu tiên họ cảm thấy thích học, thậm chí ngay cả những người đã từng 12 năm, 16 năm hay 20 năm căm ghét việc học cũng có được những cảm giác như thế. Những kinh nghiệm tích luỹ được ở trường cũng làm thay đổi cuộc sống họ. Một số sinh viên tốt nghiệp trường Burklyn đã từ bỏ công việc có thu nhập cao và có môi trường làm việc rộng lớn để tham gia vào công việc giảng dạy ở trường. Một số cũng có những hướng đi thay đổi trong họat động kinh doanh, đi từ hướng thắng/ bại sang thắng/ thắng. Chúng tôi được nghe ngày càng nhiều những câu bình luận như: “Những đứa trẻ nhà tôi quả quyết rằng, chúng sẽ vào học ở đó”, và “Nếu chúng có được niềm ham thích học tập như thế, chúng sẽ có tất cả”. Tôi nhận thấy, điều quan trọng là phải tạo được niềm ham thích học cho các học sinh ngay từ những năm đầu tiên. Bởi vậy, cùng với các cộng sự tài năng và tâm huyết, tôi đã bắt đầu phát triển SuperCamp vào đầu những năm 1980. Cũng chính tại SuperCamp, các nguyên tắc và phương pháp học tập siêu tốc được hình thành. 1.1. ĐIỀU KỲ DIỆU CỦA SUPERCAMP Mùa thu năm 1981, Eric Jensen, Greg Simmons và tôi bắt đầu mô ph những gì được học ở Burklyn trong khóa học đầu tiên dành cho thanh thiếu niên. Chương trình này được triển khai ở Kirkwood Meadows, California - một dãy núi đẹp cạnh hồ Tahoe. Chúng tôi bắt đầu chương trình bằng cuộc nói chuyện với gần 200 bậc phụ huynh về những điều cần thiết nhất cho con trẻ của họ. Sau đó, chúng tôi xây dựng khoá học 10 ngày kết nối việc tạo dựng sự tự tin, kỹ năng học tập và kỹ năng giao tiếp trong môi trường vui vẻ. SuperCamp kết nối việc xây dựng niềm tin, khả năng học tập và kỹ năng giao tiếp trong một môi trường vui vẻ. Mùa hè năm 1982, nhóm học sinh đầu tiên của chúng tôi gồm 64 thành viên thanh thiếu niên đã tới trại, hầu hết với thái độ miễn cưỡng, nghi ngờ và thiếu hào hứng cộng tác. Ngay chính con trai tôi cũng tỏ ra nghi ngờ khi nó nói với tôi: “Mẹ, đây chưa phải là ngôi trường tốt nhất”. Tôi không thể hình dung nổi nó sẽ nghĩ về tôi như thế nào nếu điều nó nói là đúng sự thật. Ngay cả những cộng sự của tôi và tôi đều tỏ e sợ về chương trình giảng dạy này, nhưng cảm giác đó nhanh chóng qua mau. Chúng tôi bắt đầu nhận thấy được một số bước đột phá đáng kinh ngạc, chứng tỏ một điều là chúng tôi đang đi đúng hướng. Cuối cùng, nó đã thành công hơn những gì chúng tôi mong đợi và trở thành một sự kiện có dấu ấn trong đời sống của nhiều thanh thiếu niên tham gia học tại trại. Lúc này, hàng nghìn thanh thiếu niên và cả các em dưới 13 tuổi cũng là học sinh của SuperCamp. Nhiều người trong số họ tiếp tục theo các khóa học chuyên nghiệp và đã đạt được sự thành công trong tất cả các lĩnh vực. Trong các bức thư gửi cho chúng tôi, một số lượng đáng mừng học viên đã tìm th thành công thực sự trong những tháng ngày theo học tại trại. Các trại được tổ chức trên khắp nước Mỹ và trên toàn thế giới, như ở Singapore và ở Moscow. Sự trưởng thành đã thể hiện ngay trong mỗi lời nói của bọn trẻ. Tại sao vậy? Bởi vì chúng đã thực sự làm việc. Những học viên khi đến trường vẫn tỏ ra miễn cưỡng và e sợ thì nay đã bỏ được những cảm giác đó và nhận thấy chúng đã trải qua những ngày quý giá nhất trong cuộc đời. Song những kết quả đó còn mang tính lý thuyết. Học viên có những bước nhảy vọt đáng kể, những học viên tăng điểm GPA trung bình từ 1,8 đến 4,0; còn các nam học viên hầu như đã đạt được điểm số mà mình mong muốn. SuperCamp đã tác động đến cuộc sống của hàng nghìn học viên và những người thân của họ. Nhưng nâng mức thành tích không phải là lĩnh vực duy nhất mà các học viên đạt được. Phụ huynh của một học sinh đã viết: “SuperCamp là một trong những điều tốt nhất mà tôi đã làm cho con trai tôi. Hôm qua, nó mang về nhà phiếu thành tích học tập mà nó giành được điểm 9. Nó cũng học được rằng, loại A không là yếu tố quan trọng nhất, mà sự thích thú học tập và động cơ thúc đẩy tự học cũng quan trọng không kém.” “Con trai tôi không bao giờ phải chịu một áp lực nào. Trên thực tế, nó đã coi SuperCamp là động cơ lớn nhất của nó”. 1.2. CON ĐƯỜNG DẪN TỚI SỰ THÀNH CÔ Ở SuperCamp, chương trình giảng dạy là sự phối hợp chính xác giữa 3 yếu tố: kỹ năng lý thuyết, kết quả rèn luyện thể lực và kỹ năng cuộc sống. Chương trình giảng dạy cơ sở là triết học cơ bản. Chúng tôi tin tưởng rằng, để đạt được hiệu quả, việc học phải là niềm vui. Học là một công việc suốt đời mà con người phải đảm nhiệm một cách vui vẻ và thành công. Điều quan trọng là phải trở thành một con người toàn diện cả về trí tuệ, thể chất và tình cảm riêng tư. Lòng tự trọng cao là thành phần quan trọng giúp người học cảm thấy hạnh phúc và khỏe mạnh. Để chứng minh cho triết lý này, chúng tôi đã đặc biệt quan tâm đến việc tạo môi trường để tất cả các học sinh đều cảm thấy quan trọng, an toàn và thuận tiện. Điều này bắt đầu từ môi trường rèn luyện thể chất được tô điểm bởi những cây xanh, kết hợp với trang trí nghệ thuật và âm nhạc. Phòng học phải được cảm nhận là nơi lý tưởng để tổ chức học. Môi trường tình cảm cũng rất quan trọng. Theo chương trình của chúng tôi, người giáo viên là những chuyên gia trong việc xây dựng mối quan hệ hòa hợp và sau khi họ đã thiết lập được mối quan hệ tình cảm an toàn, họ sẽ đưa ra cho học sinh những thách thức mà qua đó họ tìm thấy thành công của mình. Đó chính là quá trình truyền lại kinh nghiệm cho học sinh. Một trong những điều mà các bậc phụ huynh than phiền với chúng tôi vào năm 1981 là con của họ đã hoàn thành hết các khoá học ở hết trường này đến trường khác mà không có đến một lời hướng dẫn về phương pháp học. Bạn thử hình dung, nếu bạn thả đứa trẻ đó vào một bể bơi mà không dạy cho nó những bài học về phương pháp bơi. có thể sống sót, nhưng là cha mẹ, liệu bạn có dám thử làm việc đó không? Các bậc phụ huynh đã khám phá ra một điều, khi họ cho con cái của họ theo học ở các trường cũng giống như đẩy nó xuống bể bơi. Một số có khả năng học cách sải cánh và thành công, nhưng cũng có một số sẽ bị chết chìm. Do vậy, ở trường thương mại, chúng tôi đã dậy cho các học sinh kỹ năng học tập như: Ghi chép, nhớ, đọc tốc độ, viết và tư duy sáng tạo. Nhưng trước tiên, chúng tôi phải làm một số “bước phá bỏ những cảm giác nghi ngờ”, bởi vì một số trẻ đến trại vẫn cảm thấy mình bị trường học đe dọa. Họ thậm chí còn cho rằng, mình không có khả năng học. Chúng tôi phải tạo ra một số bước thay đổi nhanh chóng cho chúng (những thay đổi trong khuôn khổ chương trình giảng dạy), và thực hiện điều này với những thách thức về mặt thể chất được sử dụng như một tác nhân kích thích để tạo bước đột phá trong quá trình học. Chương trình giảng dạy ở SuperCamp là sự kết hợp giữa các thành phần được phát triển từ một triết lý là việc học có thể vui vẻ và phải vui vẻ. Một trong những bước rèn luyện về thể chất là khoá học leo dây. Học sinh phải leo lên một cây cao, đi bộ trên một sợi dây kéo căng cao khoảng 12m, nhảy mạnh từ một bệ nhỏ ở trên đỉnh cột cao để bắt chiếc dù, rồi rơi từ đỉnh chiếc thang xuống cánh tay của thành viên trong đội đang chờ sẵn. Đây thật sự là những ngày kinh hoàng đối với học sinh. Nhiều người trong số họ đã có suy nghĩ là họ đã không thể vượt qua được môn học đó. Tuy nhiên, tất cả các em đều thành công và thành tích mà các em đạt được đó được thông báo trực tiếp đến lớp học, nơi các em thấy mình có thể đạt được những thành công như vừa rồi. Chúng tôi nhận thấy những bước đột phá trong quá trình học của hàng trăm em học sinh mỗi mùa hè nhờ áp dụng họat động này. (Nếu bạn ngạc nhiên, thì có thể giải thích cho bạn thấy rằng, tất cả những hoạt động này được thực hiện bằng phương pháp thận trọng và an toàn, bởi vì tình huống càng khó khăn bao nhiêu thì sự nguy hiểm càng ít đi bấy nhiêu). Rèn luyện thể lực được áp dụng như một tác nhân kích thích để đạt được những đột phá trong học tập - một sự thay đổi cách nhìn nhận về quá trình học. Một bài học rèn luyện khác là đi bộ với cường độ lớn - một môn thể thao cực nhọc, và môn đấm thủng một chiếc bảng, học sinh phải dùng tay đấm thủng một chiếc bảng dày 1 inch. Những họat động này được áp dụng để phá vỡ tư tưởng “tôi không thể làm” luôn tiềm ẩn trong mỗi con người. Chúng tôi cũng nhận thấy, cuộc sống riêng tư thuận hòa có mối quan hệ khăng khít với những thành công trong trường học, trong cộng đồng và trong sự nghiệp. Những học sinh đạt được sự hài hoà giữa tình cảm và kỹ năng giao tiếp thì sẽ có được sự chính trực trong tình cảm và xây dựng được những mối quan hệ thỏa đáng. Sự kết nối giữa 3 thành phần liên kết này (kỹ năng lý thuyết, rèn luyện thể lực và kỹ năng sống) là sự pha trộn những nét khác nhau trong cuộc sống của hàng nghìn học sinh trong nhiều năm qua. Mỗi chương trình đều chứa đựng một sự pha trộn mớ mỗi chương trình là một kinh nghiệm duy nhất. Bài học đa dạng là những gì rất riêng của mỗi cá nhân tham gia học tập. 1.3. NGUYÊN TẮC 80/20 Trong suốt những năm SuperCamp họat động (dưới sự hướng dẫn của tôi và chồng tôi, anh Joe Chapon), chúng tôi đã được nghe những câu nói của các bậc phụ huynh đại thể như: “Giá như có cơ hội đến học ở SuperCamp khi mình còn bé, thì chắc chắn SuperCamp sẽ giúp mình rất nhiều trong cuộc sống ngày hôm nay”. Chính vì thế, tôi đã nảy sinh ra viết cuốn sách nay để giúp ích cho mọi người. Cuốn sách này giúp ích cho những người suốt đời học. Nó cũng cần thiết cho những người đã ra trường và cần phải học gấp để phục vụ cho công việc mới, những người đã ra trường nhiều năm nhưng cần thiết phải học gạo một vấn đề hoặc công nghệ mới để nắm vững công việc, và cho cả những người đã nắm chắc công việc, nhưng muốn học để chuyển sang công việc khác khó hơn. Cuốn sách cung cấp cho bạn 20% lượng thông tin từ SuperCamp mà có thể đem lại 80% sự khác biệt trong phương pháp học của bạn. 20% quan trọng này bao hàm những lĩnh vực và khả năng sau: * Chấp nhận thái độ tích cực * Tạo động cơ * Khám phá phương pháp học của bạn * Tạo lập một môi trường học hoàn thiện * Đọc tốc độ * Ghi chép hiệu quả * Các kỹ thuật viết cơ bản * Tư duy sáng tạo * Phát triển khả năng nhớ tuyệt vời Bạn sẽ tìm được những điểm quan trọng nhất, những thông tin có ích nhất, những kỹ thuật học hiệu quả nhất trong cuốn sách này. 1.4. PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP SIÊU TỐC Nhóm sáng lập SuperCamp được gọi là “diễn đàn học tập”. Phương hướng của chúng tôi là “học tập siêu tốc” - một tập hợp các phương pháp và nguyên lý học tập đã được chứng minh là mang lại hiệu quả trong việc học và trong kinh doanh cho tất cả mọi người thuộc mọi lứa tuổi. “Phương pháp học tập siêu tốc” được bắt đầu từ nghiên cứu của tiến sĩ Georgi Lozanov, một nhà giáo dục người Bungari, người đã thử nghiệm những cái mà ông gọi là “gợi ý học” hoặc “gợi ý cho trẻ”. Ông cho rằng, sự gợi ý có thể ảnh hưởng đến kết ả trạng thái học tập, và tất cả những chi tiết đơn lẻ cũng sẽ đem đến một sự gợi ý tích cực hoặc tiêu cực nào đó. Một số phương pháp ông sử dụng để đưa ra những gợi ý tích cực như: Để học sinh cảm thấy thoải mái, sử dụng nhạc nền trong lớp học, tăng sự tham gia của cá nhân, sử dụng áp phích quảng cáo để gợi ý sự cao thượng, đồng thời phải củng cố thông tin, và phải có giáo viên hướng dẫn được đào tạo chuyên nghiệp về nghệ thuật giảng dạy theo phương pháp “gợi ý”. Một thuật ngữ khác được sử dụng để thay cho “gợi ý học” là “học tăng cường”. “Học tăng cường” được định nghĩa là “tạo khả năng cho học sinh học với một tốc độ ấn tượng mà không cần phải gắng sức”. Thuật ngữ này là nhóm các yếu tố mà trong phương pháp học truyền thống nhìn chung không xuất hiện nhiều như: trò vui, trò chơi, màu sắc, tư duy tích cực, thể lực phù hợp, và tình cảm lành mạnh. Những yếu tố này gắn kết với nhau để tạo thành kinh nghiệm học tập có hiệu quả. “Phương pháp học tập siêu tốc”cũng nêu ra những khía cạnh quan trọng của lập trình ngôn ngữ thần kinh (NLP), nghiên cứu về cách bộ não tổ chức thông tin, đồng thời khảo sát kỹ lưỡng mối quan hệ giữa ngôn ngữ và hành động có thể được sử dụng để tạo sự hoà hợp giữa học sinh và giáo viên. Các nhà giáo dục có kiến thức hiểu biết về lập trình ngôn ngữ thần kinh sẽ biết cách sử dụng ngôn ngữ tích cực để thúc đẩy những họat động tích cực - một yếu tố quan trọng khuyến khích bộ não họat động một cách hiệu quả nhất. Họ cũng có thể xác định phong cách tốt nhất của mỗi cá thể và hình thành “điểm chốt” trong những thời điểm tự tin và thành công. “Phương pháp học tập siêu tốc” đã kết hợp “gợi ý học”, các kỹ thuật học tăng cường, lập trình ngôn ngữ thần kinh với lý thuyết,niềm tin và phương pháp của chúng ta. Nó bao gồm cá cơ bản của nhiều lý thuyết và chiến lược học tập khác như: • Thuyết não trái/phải • Thuyết bộ não tam vị nhất thế • Phương thức được ưa chuộng hơn (hình ảnh, âm thanh, động lực) • Thuyết về khả năng hiểu biết phức tạp • Giáo dục chính thể luận • Học dựa trên kinh nghiệm • Học dựa trên phép ẩn dụ • Mô phỏng/ hỏi ý kiến nhau Nếu tất cả các khoá học này làm bạn căng thẳng thì hãy giảm bớt đi. Điểm này sẽ được đề cập chi tiết ở những chương sau. Ở SuperCamp, các học sinh viết những lời bình luận của mình gửi cho giáo viên vào giữa ngày và viết đánh giá vào cuối mỗi ngày. Việc rút kinh nghiệm về phương pháp giảng dạy sẽ được thực hiện ngay tại lớp, vì chúng tôi muốn đảm bảo chắc chắn tiếp cận được từng học sinh. Những kết quả khảo sát được gửi cho các học sinh và cha mẹ các em sau 3 đến 6 tháng theo học chương trình, nhằm chúng tôi nghiên cứu những kết quả lâu dài. Jeannette Vos-Groenendal, một giáo viên của SuperCamp đã viết luận án tiến sĩ về những kết quả mà SuperCamp đã đạt được. Căn cứ vào những dữ liệu thu nhập được trong suốt những năm 1983-1989, bà cho rằng, chương trình học của SuperCamp “là rất thành công và nên xem đó là mô hình để học tập”. Nghiên cứu của bà cũng chỉ ra rằng, những sinh viên theo học chương trình SuperCamp có chỉ số GPA bằng 1,9 hoặc thấp hơn sẽ tăng chỉ số GPA lên trung bình chỉ sau 10 ngày học. Đó là tính cả mức điểm của những học sinh đã đạt được loại A, mức điểm không thể tăng được nữa. Theo bà, chương trình “đã tìm được một phương pháp tiếp cận những khả năng khác nhau của các học sinh”. Và bà dự kiến vận dụng phương pháp này để giam tỷ lệ học sinh bỏ học nửa chừng ở các trường học trên toàn nước Mỹ. Tuy nhiên, điều tôi muốn đề cập ở đây là hầu hết các học sinh của SuperCamp không có vấn đề gì nghiêm trọng. Chúng là những đứa trẻ ngoan, khá khuôn phép. Chúng đã tiến bộ khá nhiều, phát triển được kỹ năng học tập và nâng cao thành tích toàn diện của chúng. Điểm quan trọng nhất cần nhớ bây giờ là những tài liệu trong cuốn sách này đã được thử nghiệm và chứng minh là có hiệu quả trong hơn 10 năm qua. Nó ít mang tính lý thuyết. Nó là những tài liệu đã được nghiên cứu nhiều lần để phục vụ cho mọi người thuộc mọi lứa tuổi. Những gì tốt nhất đã được chắt lọc vào trang sách này. Khi đọc cuốn sách, bạn sẽ không chỉ trở thành một người tốt hơn, mà còn cảm thấy tự tin hơn, ham học hơn và hào hứng hơn. Bạn có thể sử dụng nhiều nguyên tắc của “Phương pháp học tập siêu tốc” để đạt được tới mức trình độ khác, một công việc khác hoặc chỉ đơn thuần là làm tốt hơn công việc hiện tại của bạn. Điều quan trọng ở đây là bạn luôn cảm thấy vui vẻ trong suốt quãng đường của bạn. Hãy tiếp tục nghiên cứu những kinh nghiệm học tập đáng tin cậy mà bạn chưa bao giờ được tiếp cận! 2. KHẢ NĂNG VÔ HẠN CỦA TRÍ TUỆ Bạn có biết: - Bộ não của bạn có khả năng giống như não của nhà bác học Albert Einstein? - Bạn có thường xuyên dùng những bằng chứng khoa học tự nhiên để giải thích về bộ não của con người hay không? Mọi người sinh ra đều mang bản chất hiếu kỳ tự nhiên và đều được tạo hoá ban cho tất cả những công cụ cần thiết để thỏa mãn sự hiếu kỳ đó. Đã bao giờ bạn xem một đứa trẻ khám phá đồ chơi chưa? Trước tiên, nó ngậm đồ chơi vào miệng xem vị như nào. Sau đó, nó lắc đồ chơi, giơ lên, từ từ đưa vòng quanh người để xem từng cạnh đồ chơi. Tiếp đến, nó đưa đồ chơi lên lắng tai nghe, ném xuống đất, rồi lại nhặt lên tháo rời từng mảnh và xem xét từng bộ phận một. Quá trình khám phá này được gọi là “học tổng thể” (global learning). Học tổng thể được coi là một phương pháp có hiệu quả đối với trẻ từ lúc còn bé đến 6 hoặc 7 tuổi. Trí tuệ của trẻ ở độ tuổi này gi như bọt biển, chúng hấp thu sự kiện, các đặc tính tự nhiên, và sự phức tạp của ngôn ngữ một cách vui vẻ và thoải mái. Thêm vào đó, các yếu tố phản hồi tích cực và sự thúc đẩy của môi trường cũng giúp chúng tạo được những điều kiện học tập lý tưởng. Chúng ta hãy chú ý đến những mốc học ban đầu trong cuộc sống của một đứa trẻ bình thường, khoẻ mạnh. Khả năng của đứa trẻ này rất giống khả năng hồi nhỏ của bạn. Đến 1 tuổi bạn tập đi - một quá trình phức tạp cả về mặt tự nhiên và hệ thần kinh mà không thể dạy nếu không có sự mô phỏng. Trong quá trình tập đi, có thể rất nhiều lần bạn bị ngã hoặc bị va mạnh, nhưng không bao giờ cảm thấy thất bại khi bị trượt chân. Tại sao vậy? Tôi chắc chắn rằng, khi lớn lên, bạn có thể bỏ học một thứ gì đó sau khi thất bại chỉ một hai lần. Nhưng tại sao bạn lại rất cố gắng khi bạn tập đi? Câu trả lời đó là: Bạn chưa có khái niệm thất bại. Thêm vào đó, cha mẹ luôn ở bên cạnh động viên bạn. Mỗi thành công của bạn đều làm cha mẹ vui lòng và thậm chí còn ca ngợi hơn cả những gì mà bạn đạt được. Bạn đã thực hiện được những thành công đáng kể trong những năm đầu đời nhờ khả năng phi thường của trí tuệ: 1 tuổi: bạn học đi. 2 tuổi: bạn bắt đầu học giao tiếp bằng ngôn ngữ. 5 tuổi: bạn hiểu được 90% các từ người lớn sử dụng thường ngày. 6 tuổi: bạn học đọc. Khoảng 2 tuổi, bạn bắt đầu phải học giao tiếp bằng ngôn ngữ - một kỹ năng bạn phải học không có sự trợ giúp của sách ngữ pháp, lớp học hay sự sát hạch nào. Trên thực tế, cũng như tất cả mọi người khác, đến 5 tuổi, bạn đã học được khoảng 90% các từ sử dụng thường xuyên trong cuộc sống hàng ngày. Nếu bạn lớn lên trong một gia đình nhiều ngôn ngữ, bạn có thể thông thạo được ngôn ngữ đó. Đến 6 hoặc 7 tuổi, bạn phải học đọc – một nhiệm vụ học thật khó khăn nhất mà con người phải đảm nhiệm. Bạn học kỹ năng này nhờ khả năng kỳ diệu của bộ não. Có thể sẽ có một ngày, khi bạn học lớp 1 hoặc lớp 2, đang ngồi trong lớp cô giáo hỏi: “Bạn nào có thể trả lời được câu hỏi này?”. Bạn giơ tay, bật dậy khỏi chỗ ngồi, sôi nổi chờ cô giáo gọi tên. Với vẻ tự nhiên bạn đưa ra câu trả lời, rồi ngay sau đó nghe thấy một số bạn khác cười và tiếng cô giáo nói: “Sai rồi, em ạ. Cô rất ngạc nhiên vì em!”. Bạn cảm thấy xấu hổ trước bạn bè và cô giáo, người có uy quyền nhất trong cuộc đời bạn lúc bấy giờ. Sự tự tin của bạn bị lung lay, và mầm sống của sự thiếu tự tin bắt đầu hình thành trong bạn. Đối với nhiều người, đó chính là điểm khởi đầu khiến họ có những nhận thức tiêu cực về bản thân. Từ đó, việc học trở thành một việc vặt. Sự thiếu tự tin lớn dần lên và họ bắt đầu gặp ngày càng nhiều nguy cơ. Năm 1982, Jack Canfield, một chuyên gia nghiên cứu về lòng tự trọng của con người đã đưa ra một kết quả nghiên cứu được thực hiện trên một trăm đứa trẻ tình nguyện. Công việc của nhà nghiên cứu là ghi lại số lượng những lời nhận xét tích cực và những lời nhận xét tiêu cực mà đứa trẻ nhận được trong một ngày. Canfield nhận thấy rằng, trung bình mỗi đứa trẻ nhận được 460 lời nhận xét tiêu cực hay chỉ trích, trong khi đó số lời nhận xét tích cực hoặc ủng hộ chỉ là 75, bằng 1/6 so với những nhận xét tiêu cực. Những phản hồi tiêu cực thường xuyên diễn ra sẽ trở nên rất nguy hiểm đối với trẻ. Sau vài năm học ở trường, bọn trẻ có thể sẽ “ngừng học” và vô tình gói gọn kinh nghiệm học của mình lại. Đến cuối cấp tiểu học, từ “học” đã gợi cho nhiều học sinh cảm giác căng thẳng và bị ép buộc. Cũng trong khoảng độ tuổi mà sự “ngừng học” xảy ra, trường học truyền thống lại chuyển từ phương pháp “học tổng thể” từ chính thể luận và vui vẻ sang phương pháp học cứng nhắc, theo tuyến và được định hướng bằng ngôn ngữ. Cô giáo buộc học sinh phải ngồi 1 tiếng đồng hồ, theo hàng lối và đứng giảng bài. Những trò chơi và hoạt động tập thể, những ý tưởng nghệ thuật đa sắc màu, mối quan hệ thân thoải mái và tất cả những trò chơi “lông bông” của thủa thời học sinh tiểu học đã kết thúc. Để phát triển, quá trình giáo dục phải thay đổi từ “học tổng thể” thủa ban đầu của trẻ sang một hệ thống phần lớn phụ thuộc vào não trái. “Sự mất cân bằng” này sẽ khiến cho một số học sinh cảm thấy không có hứng thú học và cảm thấy việc học là không có giá trị. Trước khi nghiên cứu sâu hơn, chúng ta hãy tìm hiểu một chút về bộ não và nghiên cứu xem làm thế nào để học “tư duy bằng cả bộ não” nhưng vẫn cảm thấy dễ dàng và hứng thú. 2.1. VÀI NÉT VỀ BỘ NÃO NGƯỜI Bộ não người là một khối chất nguyên sinh phức tạp nhất trong thế giới vạn vật. Nó được biết đến như một cơ quan phát triển cao, có thể tự học tập. Cơ thể khoẻ mạnh và môi trường thuận lợi sẽ giúp cho họat động của bộ não có thể duy trì tốt trong vòng hơn 100 năm. Bộ não ta có ba phần cơ bản: Phần cuống (stem) hay còn gọi là “não loài bò sát”; Hệ thống limbic hay “não của động vật có vú”; Vỏ não. Nhà nghiên cứu, tiến sĩ Paul MacLean gói gọn ba phần này thành “bộ não ba ngôi một thể”, bởi vì mỗi bộ phận của bộ não phát triển trong các khoảng thời gian khác nhau trong quá trình tiến hoá của cơ thể chúng ta, mỗi phần cũng có cấu trúc thần kinh và chức năng nhiệm vụ khác nhau. Giai đoạn phát triển đầu tiên là “não bò sát”. Ở giai đoạn này não của ta cũng giống như não của tất cả các loài bò sát, bộ phận trí tuệ thấp nhất của loài người. Bộ phận này họat động như một dây thần kinh vận động cảm giác - nhận biết hiện thực tự nhiên thông qua 5 giác quan. Hành vi được điều khiển bởi “phần não bò sát” mang bản năng sinh tồn, đây là xu hướng của tất cả các loài. Phần não này quan tâm đến thức ăn, chỗ ở, sinh sản và bảo vệ lãnh thổ. Khi ta cảm thấy nguy hiểm, “phần não bò sát” sẽ thúc đẩy ta chống chọi và đấu tranh hoặc chạy trốn khỏi nguy hiểm, đây là sự phản ứng “chiến đấu hoặc tháo chạy”. Trong suốt giai đoạn phát triển đầu tiên của loài người, phản ứng này rất cần thiết. Tuy nhiên, nếu phần não này chi phối thì chúng ta không thể tư duy ở mức độ cao hơn. Xung quanhần não bò sát là một hệ thống limbic phức tạp khổng lồ hay còn gọi là “não của động vật có vú”. Đây là giai đoạn phát triển cao hơn rất nhiều trong thời kỳ tiến hóa của con người và là một phần mà con người giống với tất cả các loài động vật có vú khác. Hệ thống limbic nằm ngay trung tâm của bộ não chúng ta. Nó có chức năng thể hiên tình cảm và nhận thức khi thể hiện cảm giác, khoái cảm, trí nhớ và khả năng học tập. Nó cũng kiểm soát nhịp sinh học của con người như cơn buồn ngủ, đói, khát, huyết áp, nhịp tim, dục vọng, nhiệt độ, hệ thống chuyển hoá và miễn dịch của cơ thể. Hệ thống limbic là phần não điều khiển tình cảm của con người đồng thời cũng kiểm soát tất cả các chức năng khác của cơ thể. Điều này đã giải thích tại sao tình cảm có thể ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người. Hệ thống limbic là bảng điều khiển trung ương, là cơ quan nhập thông tin từ thị giác, thính giác và trong một số trường hợp từ vị giác và khứu giác. Sau đó, hệ thống này sẽ phân phát thông tin tới bộ phận tư duy của bộ não, đó là vỏ não. Vỏ não bao trùm xung quanh đỉnh và cạnh của hệ thống limbic, chiếm 80% tổng bộ não của con người. Phần não này là trung tâm trí tuệ con người. Nó chọn lọc những thông báo nhận được thông qua nhìn, nghe, và các giác quan khác của cơ thể. 2.2. MỖI PHẦN CỦA BỘ NÃO ĐỀU ĐẢM NHIỆM CÁC CHỨC NĂNG RIÊNG Ngoài ra, quá trình tư duy của vỏ não còn có: tranh luận, tư duy, đưa ra quyết định hành vi có mục đích, ngôn ngữ, kiểm soát dây thần kinh chủ động và những ý nghĩa không thể hiện ra bằng lời nói. Vỏ não là nơi hội tụ tất cả các khả năng trí tuệ cao giúp phân biệt con người với các loài động vật khác. Tiến sĩ tâm lý Howard Gardnerd đã xác định một số khả năng đặc biệt về trí tuệ hoặc “phương thức nhận biết” có thể được phát triển trong con người. Trong số đó có khả năng ngôn ngữ, toán học, trực giác/không gian, động lực/mưu lược, âm nhạc, khả năng hiểu biết giữa các cá nhân với nhau và hiểu biết nội tâm của con người. Có lẽ, sự phát triển cao nhất của trí tuệ, đồng thời cũng là dạng tư duy sáng tạo lớn nhất là trực giác. Trực giác là khả năng tiếp nhận hoặc lĩnh hội thông tin không có sẵn tới 5 cơ quan cảm giác. Khả năng này đặc biệt sắc bén ở trẻ từ 4 đến 6 tuổi. Song, chúng thường bị các bậc cha mẹ ngăn cản do họ cho đó là những hành vi phi lý. Mọi người thường sợ khả năng trực giác bởi họ cho rằng, chính khả năng này sẽ ngăn cản tư duy lý trí. Tuy nhiên, không thể có khả năng trực giác nếu không có tư duy lý trí. 2.3. THỜI GIAN VÀ MỨC ĐỘ PHÁT TRIỂN TRÍ TUỆ Tất cả khả năng trí tuệ cao hơn gồm cả trực giác đã tồn tại trong bộ não ngay từ khi mới sinh, và cho đến khi 7 tuổi, những khả năng này không được bộc lộ nếu không được khuyến khích thích hợp. Để khuyến khích đúng đắn những khả năng trí tuệ này, cần phải đáp ứngđiều kiện sau: • Những cấu trúc thần kinh thấp hơn phải được phát triển thích đáng nhằm cho phép năng lượng chuyển tới mức độ cao hơn. • Đứa trẻ phải cảm thấy an toàn về tình cảm cũng như về thể xác. • Cần phải có một mô hình khuyến khích thích hợp. Hãy nghiên cứu các mốc thời gian phát triển trí tuệ dưới đây: Khả năng ngôn ngữ chưa được bộc lộ khi đứa trẻ còn nằm trong bụng mẹ. Trẻ không thể tự dạy cho mình ngôn ngữ bản địa. Nếu người mẹ có khả năng nói ngôn ngữ đó, thì bà cũng không ngăn cản được con mình học nói. Trên thực tế, nếu đứa trẻ được đặt vào một môi trường ngôn ngữ trong bất kỳ thời gian nào từ khi sinh cho đến 7 tuổi, thì khả năng nhận biết ngôn ngữ của nó sẽ được hình thành. Trong khoảng thời gian từ khi chào đời cho đến 1 tuổi, chức năng của dây thần kinh cảm giác ở trẻ bắt đầu phát triển. Chức năng này được hoàn thiện thông qua sự tiếp xúc trực tiếp của trẻ với môi trường xung quanh, với người mẹ và với những đồ vật trong thế giới trẻ thơ. Khi đứa trẻ đưa một thứ gì đó vào miệng, rồi giơ lên ánh sáng, rồi đập mạnh vào vật khác, có nghĩa là nó đang nghiên cứu về đồ vật đó dưới một cách thức duy nhất, đó là thông qua cảm giác. Khi tròn 1 hoặc 2 tuổi, chức năng của dây thần kinh ở bộ não phát triển khá đủ, trẻ chuyển sang một giai đoạn phát triển tiếp theo, các mắt xích thần kinh tăng trưởng rất lớn, hệ thống tình cảm - nhận thức cũng phát triển nhanh chóng, hành vi của trẻ thay đổi chỉ qua một đêm. Hành vi mới thường xuyên được xem như “một sự thay đổi nhanh chóng đột biến” và thường làm các bậc cha mẹ lo sợ. Nhưng chúng ta cần phải lưu ý rằng, việc đứa trẻ trải qua giai đoạn phát triển tình cảm này là hết sức cần thiết để đạt được mức độ tư duy cao hơn. Ở giai đoạn này, cùng với sự phát triển về mặt tình cảm, đứa trẻ cũng chuẩn bị cho mức độ phát triển trí tuệ cao hơn thông qua việc chơi. Bắt chước, kể chuyện và một số hoạt động vui chơi giàu trí tưởng tượng khác là những cách thức mà trẻ phát triển khả năng nhận biết biểu tượng và các ẩn ý đằng sau biểu tượng. Đến 4 tuổi, dây thần kinh cảm giác và cấu trúc thần kinh nhận thức tình cảm đã phát triển được 80%. Lúc này, đứa trẻ mới có đủ năng lượng để chuyển tới các chế độ tư duy cao hơn. Bây giờ là thời điểm các khả năng trí tuệ khác bắt đầu phát triển. Nếu được khuyến khích đúng đắn những khả năng này sẽ được phát triển mạnh. Nếu đứa trẻ cảm thấy bị đe dọa hoặc không có một mô hình hướng dẫn nào thì những khả năng trí tuệ này rốt cuộc sẽ ngừng phát triển ngay từ khi đứa trẻ lên 7 tuổi. Đối với những đứa trẻ được khuyến khích thích hợp, nhiều quá trình tư duy cao hơn có thể bộc lộ và phát triển mạnh không mấy khó khăn. Ở những đứa trẻ này, dây thần kinh phần não bò sát đã phát triển, đủ để nhận thức được rằng, chỉ hành động khi gặp nguy hiểm. Hệ thống limbic cũng phát triển cao và tiếp tục kiểm soát tâm lý an toàn và tình cảm lành m. Khi đứa trẻ có tình cảm lành mạnh, nó sẽ tự do hoạt động ở những mức độ cao hơn của cấu trúc vỏ não. Vỏ não người được cấu tạo từ 12 đến 15 tỷ tế bào thần kinh, gọi là các neuron. Các tế bào này có khả năng tiếp xúc với nhau hoặc tiếp xúc với các tế bào khác bằng cách rung các nhánh có cấu tạo hình cây. Mỗi neuron có khả năng tiếp xúc với các neuron ở vùng lân cận nghĩa là các tế bào trong bộ não người có khả năng tiếp xúc với nhau nhiều hơn so với các nguyên tử trong vũ trụ! Sự tiếp xúc này cũng xác định khả năng học tập nghiên cứu của con người. Ở các mắt nối giữa các nhánh hình cây này có một chất gọi là myelin. Có thể giải thích rằng, myelin là một prôtêin béo do bộ não tiết ra nhằm bao phủ các khớp nối giữa các nhánh cây khi bộ não nghiên cứu thông tin mới. Cần rất nhiều năng lượng để hình thành các khúc nối đầu tiên. Sau đó quá trình hình thành này sẽ trở nên dễ dàng hơn bởi chất myelin tạo thành một chất bao phủ dày hơn. Dần dần quá trình này cứ lặp đi lặp lại, khớp nối sẽ được cung cấp đủ myelin và có khả năng hoạt động dễ dàng, đồng thời các khớp nối khác cũng đang được hình thành. Quá trình tạo myelin đã giải thích tại sao việc đưa các dữ liệu trong 45 phút mỗi tiết học ở lớp không mang lại hiệu quả. Theo Joseph Pearce, một tác giả tầm cỡ quốc tế đồng thời là nhà nghiên cứu quá trình học tập, một đứa trẻ trung bình chỉ nhớ được khoảng 3% những thông tin được dạy trên lớp. Để đạt được khả năng ghi nhớ cao, mỗi học sinh phải có niềm say mê đối với môn học. Ở SuperCamp, dữ liệu được dạy ở các lớp học bán trú, với cường độ lớn. Đặc biệt, chúng tôi nhận thấy một học sinh đạt được bước đột phá trong những tiết học buổi ch. Đó là thời điểm mà chúng đã tích tụ đủ myelin để gắn những thông tin thành một phần trong cấu trúc bộ não của chúng. Đã bao giờ con của bạn đề nghị bạn đọc đi đọc lại một câu chuyện nó yêu thích chưa? Nhưng chỉ sau khi đọc được ít phút, nó đã chán ngấy và sẵn sàng chuyển sang câu chuyện mới. Bởi vì trong quá trình đọc đi đọc lại, đứa trẻ đã bị lôi cuốn bởi các liên kết mang tính biểu tượng và ẩn dụ trong câu chuyện. Các kết nối neuron được kích hoạt, các myelin bắt đầu hình thành. Khi các kết nối neuron được cung cấp đủ myelin, đứa trẻ sẽ không cần đọc một câu chuyện cụ thể trong nhiều thời gian nữa, mà chỉ cần một chút thời gian là đủ. Sau khi các myelin được cung cấp đủ, đứa trẻ rất hiếm khi phải đọc lại câu chuyện đó nữa. Nếu sau nhiều năm, câu chuyện đó không được đọc lại, các myelin bắt đầu tan. Bạn có thể gọi đó là cách để bộ não “tự làm sạch”. Nhà khoa học chuyên nghiên cứu về bộ não, tiến sĩ Marian Diamond đã dành 30 năm để thực hiện một loạt các thí nghiệm về bộ não. Bà đã đưa ra kết luận: Ở bất kì độ tuổi nào từ khi sinh ra đến khi chết, con người có thể tăng khả năng trí tuệ nhờ sự khuyến khích của môi trường. Nghiên cứu về cuộc sống đã chỉ ra rằng, khi bộ não phải bận tâm một vấn đề gì đó thì câu ngạn ngữ cổ xưa “hoặc là sử dụng hoặc là vứt bỏ” lại là một lời khuyên có giá trị. Bộ não càng quan tâm đến các họat động trí tuệ và liên kết với môi trường thì càng có nhiều những kết nối giữa các tế bào. Bạn có thể nhận thấy rằng, khả năng của bạn là vô hạn (Nghiên cứu liên quan đến môi trường học của Diamond sẽ được đề cập chi tiết ở chương 4). Bằng sự nhắc đi nhắc lại, các tế bào thần kinh sẽ kết nối với nhau và được cung cấp đủ myelin để dễ dàng nhớ lại thông tin. Nếu không nhắc lại thường xuyên, các myelin sẽ bắt đầu tan ra. SỬ DỤNG NÓ... HAY VỨT BỎ NÓ 2.4. NÃO PHẢI, NÃO TRÁI Bộ não 3 phần của bạn cũng được chia thành bán cầu não phải và bán cầu não trái. Ngày nay, hai bán cầu não này thường được gọi là não phải và não trái. Những thí nghiệm về hai bán cầu não đã chỉ ra rằng, mỗi bán cầu có một chế độ tư duy riêng, đảm bảo những kỹ năng nhất định, mặc dù chúng có sự liên kết và trao đổi chéo với nhau. Quá trình tư duy của não trái mang tính logic, liên tục, có định hướng và lý trí. Phần não này được tổ chức khá chặt chẽ và có khả năng giải thích được những vấn đề mang tính tượng trưng và trừu tượng. Nó cũng phải đảm nhiệm các nhiệm vụ như: diễn đạt bằng lời nói, viết, đọc, liên kết thính giác, xếp đặt các chi tiết và sự kiện, ngữ âm và biểu tượng hoá. Chế độ tư duy của não phải mang tính ngẫu nhiên, không theo trật tự, mang tính trực giác và thuộc về chính thể luận. Các chế độ này rất phù hợp với các phương thức nhận biết không thuộc lời nói như: cảm giác và tình cảm, các nhận thức căn cứ vào xúc giác, nhận thức về không gian, hình thù và mô hình, nhận thức về âm nhạc, nghệ thuật, nhạy cảm màu, sáng tạo và hình dung. Cả hai bán cầu não đều quan trọng như nhau. Những người sử dụng hai bán cầu não cân bằng nhau thì có xu hướng giải quyết cân bằng mọi vấn đề trong cuộc sống. Họ sẽ học dễ dàng hơn, vì họ biết lựa chọn chế độ cần thiết nhất để đảm nhiệm việc học. Do hầu hết các giao tiếp đều được thể hiện dưới dạng viết hoặc lời nói, nên chức năng giao tiếp là đặc trưng của não trái. Các lĩnh vực như giáo dục, thương mại và khoa học cũng có xu hướng thiên về não trái nhiều hơn. Trên thực tế, nếu bạn là người hoạt động thuộc các lĩnh vực đòi hỏi não trái làm việc nhiều hơn mà trong cuộc sống không cố gắng tham gia những hoạt động cần đến não phải, thì chính sự mất cân bằng này sẽ là nguyên nhân khiến bạn bị stress, đồng thời thể chất và tâm hồn của bạn trở nên nghèo nàn. Để cân bằng hai bán cầu não, cần phải có các hoạt động như âm nhạc và thẩm mĩ trong quá trình học, đồng thời bạn phải tích cực tự điều chỉnh. Những điều đó giúp bạn có được xúc cảm tích cực, điều khiến cho bộ não của bạn làm việc hiệu quả hơn. Xúc cảm tích cực sẽ đem lại khả năng cho bộ não, đem đến cho bạn những thành công, giúp bạn có lòng tự trọng cao, rồi từ đó lại có được những cảm xúc tích cực - 1 chu kì đầy sinh lực giúp bạn vươn cao hơn. (Bạn có nhận thấy rằng, những người rất thành công trong cuộc sống dường như đều có niềm say mê thưởng thức 1 lo hình nghệ thuật nào đó?). Bất luận là chúng ta nói đến hệ thống limbic hay vỏ não, đến não phải hay não trái, thì cũng phải khẳng định rằng, không có một bộ phận nào của bộ não có thể họat động riêng lẻ một cách đầy đủ và sáng tạo như đặc trưng vốn có của nó, bộ phận này chỉ có thể họat động được khi các bộ phận khác của bộ não kích thích và ủng hộ. Đó chính là những gì chúng tôi đề cập đến khi nói về “toàn bộ não” hoặc “học toàn diện”. Trong quá trình sống, tất cả chúng ta đều có kết luận về bộ não của chúng ta và về khả năng của bộ não. Có thể những gì mà bạn thể hiện ở trường học khiến bạn kết luận rằng, bộ não của bạn “không được tốt” như bộ não của các học sinh có sức học khá. Có thể bạn cũng đã từng kết luận rằng, bạn có thể học tốt môn này, nhưng học tồi ở môn kia. Hoặc cũng có thể bạn đã chấp nhận rằng, có những điều mà bạn không có khả năng học bởi vì não của bạn đã không dành cho chúng. Thật đáng tiếc, tất cả những kết luận này đều không đúng. Tất cả chúng ta đều có những chức năng thần kinh giống nhau, mặc dù có những chức năng khác nhau về trí tuệ và mức độ thành công trong cuộc sống. Chức năng sinh lý của bộ não của bạn cũng rất giống với của bất kì 1 người nào khác, thậm chí của cả các nhà tư tưởng như Einstein và Da Vinci. Điều này có nghĩa là bạn sẽ có những hội tuyệt vời. Nếu bạn biết về 1 người mà cách cư xử của người đó khiến bạn khâm phục, hoặc thành công của người đó là điều mà bạn luôn ao ước đạt tới, bạn có thể coi người đó là một “mẫu hình” của mình. Bạn có thể thành công như người đó bằng cách học theo anh ta. Các nhà khoa học nghiên cứu về hành vi của con người gọi đó là “sự noi gương”. Một tấm gương điển hình phải kể đến là lực s1;i Anh Roger Bannister, người đầu tiên chạy một dặm trong chưa đến 4 phút. Một bác sĩ đã tranh luận gay gắt rằng, nếu một người chạy với tốc độ nhanh như thế, tim của anh ta sẽ vỡ tung vì họat động quá sức. Hiển nhiên, Roger Bannister không thể đoán trước được kết quả này. Anh đã chạy nhanh hơn bất cứ ai trong lịch sử. Trải qua nhiều thập kỉ với hàng nghìn vận động viên điền kinh được đào tạo chính quy, Roger Bannister là người đầu tiên lập được kỉ lục đó, làm sửng sốt thế giới với thời gian 3 phút 59,4 giây. Thậm chí ngay cả khi kỉ lục này được công nhận thì nhiều người vẫn cho rằng, đó chỉ là một sự may mắn mà siêu nhân Bannister đạt được và không ai trên thế giới này có thể lặp lại được kỉ lục đó. Tuy nhiên, chỉ sau 1 tháng, vận động viên người Úc John Landy đã phá vỡ được kỷ lục này. Sau đó, nhiều người đã chạy 1 dặm mà chưa mất tới 4 phút. Tại sao lại xảy ra điều này? Có thể giải thích như sau: Có những siêu nhân là những “tấm gương”, sau đó mọi người có thể noi theo những tấm gương đó để thực hiện thành công điều mà họ mong muốn thực hiện. Bạn có những khả năng tiềm tàng giống như những người khác. Điều khác là ở chỗ, bạn sẽ sử dụng trí tuệ của bạn như thế nào. Bạn sẽ trả lời được điều đó khi đọc cuốn sách này. Những gì người này có thể làm thì những người khác cũng có khả năng làm Anthony Robbins- nhà chiến lược, nhà văn, nhà hùngiện nổi tiếng thế giới – đã giúp đỡ hàng trăm nghìn người thoát khỏi những suy nghĩ hạn chế về bản thân và mở ra cho họ những khả năng to lớn. Mục đích của Tony là đưa ra những tấm gương thường xuyên đạt được thành công. Ông đã khám phá ra niềm tin của họ và phát hiện được những chiến lược giúp họ thành công. Sau đó, ông đã truyền đạt lại niềm tin và chiến lược này cho mọi người. Một trong những họat động mà Tony dạy các học sinh của mình là “đi trên lửa”. Ông đã hướng dẫn các học sinh đi trên một thảm than hồng rực với bàn chân trần. Tony đã sử dụng những khái niệm về lập trình ngôn ngữ thần kinh, giúp họ thực hiện được kỳ công khó có thể tưởng tượng. Lập trình ngôn ngữ thần kinh - một nghiên cứu về khả năng ảnh hưởng của ngôn ngữ lời nói và ngôn ngữ không được thể hiện bằng lời nói đến hệ thống thần kinh của con người – đã được John Grinder và Richard Bandler phát triển thêm. Một trong những tấm gương mà Tony yêu thích là Stu Mittleman. Anh đã phá kỷ lục thế giới với việc chạy 1,000 dặm chỉ trong 11 ngày. Stu đã là tấm gương cho những người Ấn Độ và Nam Mỹ những người đã chạy được 75 dặm trong một ngày. Việc tìm được một người nào đó đã đạt được thành công mà bạn mong muốn giúp bạn tiết kiệm không chỉ năng lượng, mà còn rất nhiều thời gian. Bạn muốn gì trong cuộc sống của mình? Chướng ngại vật nào bạn muốn vượt qua? Hãy tìm một ai đó đã thành công mục tiêu mà bạn mong muốn và học lại những thành công của họ, bạn sẽ đạt được những thành công đó. 3. SỨC MẠNH CỦA WIFIM – “ĐIỀU NÀY CÓ Ý NGHĨA GÌ ĐỐI VỚI MÌNH” Tại sao bạn nên đọc chương này? Bởi vì bạn sẽ: - Học được động cơ thúc đẩy bản thân để đạt được những mục tiêu bạn mong muốn. - Từng bước tạo sự hứng thú nghiên cứu một vấn đề nào đó. - Khám phá những điều mà việc học tập tích cực sẽ mang lại. - Nâng cao chất lượng cuộc sống. Trong cuộc sống, trước khi làm bất kì một điều gì, bạn đều cố ý hoặc vô tình tự hỏi “điều này có ý nghĩa gì đối với mình nhỉ?” Từ những công việc hết sức đơn giản hàng ngày cho đến những quyết định có thể thay đổi lớn lao cuộc sống của bạn, tất cả đều phải hứa hẹn mang lại một chút lợi ích cho bản thân, nếu không bạn sẽ không có động cơ để thực hiện công việc đó. Ví như, vào buổi sáng thứ 7, khi ngủ dậy, bạn thường hay đắn đo với suy nghĩ “liệu mình có nên đến câu lạc bộ sức khỏe không nhỉ?”. Quá trình đắn đo đó thường diễn ra như sau: “Vào một ngày đẹp trời như thế này, mình nên ở nhà ngủ thêm một tiếng nữa, hay dậy, trang điểm rồi đi chơi. Thứ 7 là ngày duy nhất trong tuần mình có thể ngủ, nhưng cũng là ngày duy nhất mình có thể đi đâu đó. Có rất nhiều điều mình muốn làm trong ngày hôm nay, nếu mình bắt đầu ngày hôm nay bằng một cuộc đi chơi, mình sẽ cảm thấy năng động và khỏe khoắn hơn. OK, mình sẽ dậy”. Nếu bạn vùng dậy khỏi giường lúc đó, có nghĩa là bạn đã tìm thấy được một lợi ích nào đó và muốn đảm bảo được lợi ích cho mình. Nhưng cũng có khi, thay vì vùng dậy ngay khỏi giường khi đó, bạn lại tiếp tục nằm để đấu tranh với chính mình. “Nhưng, đi chơi sẽ mất hai giờ đồng hồ, mà mình chỉ ở thêm một tiếng nữa, chiếc giường này sao mà dễ chịu thế. Thôi, mình sẽ ngủ tiếp”. Trong trường hợp này, bạn đã xác định được lợi ích của hành động khác hấp dẫn hơn. Cho dù điều đó có đem lại cho bạn cảm giác gì, có tốt hơn cho bạn hay không, thì bạn vẫn muốn lựa chọn. Bạn cũng có thể bỏ qua trình đấu tranh với chính mình khi bạn quyết định thay đổi hành động, đó là đi đến trường cổ vũ cho một người bạn, tham dự cuộc họp, trồng rau, bài trí lại nhà cửa hoặc làm bất cứ một điều gì mà bạn cảm thấy có lợi hơn là nguy cơ, hoặc có lợi nhiều hơn khi làm những việc khác. Tất cả những gì bạn làm đều hứa hẹn mang lại lợi ích cho bản thân, nếu không bạn sẽ không có động cơ để làm điều đó. Thử hình dung, bạn vừa được mời làm việc tại một quốc gia khác. hi bạn tự hỏi: “Điều này có ý nghĩa gì đối với mình?” là bạn đang cân nhắc về mức lương, cơ hội thăng tiến, chi phí nhà ở, thời tiết, tỷ lệ tội phạm, chất lượng ở vùng đất mới, nơi làm việc có cách xa nhà người thân của bạn hay không, các nơi vui chơi giải trí có phù hợp với bạn hay không, và cân nhắc đến hàng loạt các yếu tố khác nữa. Chúng tôi gọi động cơ mà bạn có được để làm một điều nào đó là “WIIFM” (được phát âm là wiiffum), một từ cấu tạo từ chữ cái đầu của các từ “What’s in it for me?” (Điều này có ý nghĩa gì đối với mình?). Và khi bạn cân nhắc đến bất kỳ điều gì, chuyển đến một quốc gia mới hay học một kỹ năng mới, bạn sẽ không có động cơ để thực hiện nếu WIIFM không nặng ký với những nỗ lực và nguy cơ liên quan đến điều đó, hoặc thấp hơn những lợi ích mà bạn có khi làm công việc khác. Đôi khi WIIFM thể hiện rất rõ trong đầu bạn, nhưng cũng có khi bạn phải tìm kiếm nó, hoặc thậm chí là phát minh ra nó. 3.1. TẠO NIỀM SAY MÊ – WIIFM HỌC TẬP TO LỚN Trong nhiều trường hợp việc tìm thấy WIIFM đồng nghĩa với “tạo niềm mê say” đối với những gì mà bạn đang học nhờ sự liên kết học với “thế giới thực”. Điều này đặc biệt đúng trong các tình huống học chính thức. Bất luận đó là lớp học ban đêm, một buổi cinema cuối tuần hay một khóa học trung học, bạn đều phải tìm được một phương pháp tạo cho việc học tr ý nghĩa hơn trong cuộc sống của mình. Hãy tự hỏi: “Mình sẽ áp dụng những điều đang học này như thế nào trong cuộc sống hàng ngày?” Bạn có thể dễ dàng tạo được niềm say mê đối với nhiều môn học, nhưng lại khó có một niềm say mê trong một số môn học khác, vì thế bạn luôn muốn tìm một điều gì đó khác lôi cuốn hơn. Tuy nhiên, các môn học sẽ cung cấp cho bạn nhiều thông tin, giúp bạn tiến bộ trong sự nghiệp, hoặc giao tiếp tốt hơn, hoặc có thể nó giúp bạn làm cách nào để tạo được niềm say mê? Điều này phụ thuộc vào những thay đổi trong cuộc sống, nên mỗi người sẽ có những phương pháp khác nhau. Nguyên nhân khiến tôi học tiếng Tây Ban Nha mang lại rất nhiều kết quả cho tôi, và nguyên nhân khiến bạn học cũng sẽ mang lại nhiều kết quả tốt cho bạn. Chúng ta tiếp tục đến với một số ví dụ khác. Ví dụ: bạn muốn học ở trường đại học, bạn cần phải hoàn thiện một số khoá học giúp bạn có đủ điều kiện để tham dự vào chương trình mà bạn muốn tham gia. Đây sẽ là một tình huống khó khăn, không chỉ bởi các khóa học đó khó đối bản thân bạn, mà còn bởi nó thường không liên quan gì đến những điều bạn muốn học. Giả sử bạn muốn tham gia vào một chương trình đào tạo về quy họach. Người ta yêu cầu bạn phải tham dự khoá học về thống kê - một môn học không mấy thích thú. Làm thế nào để có được niềm say mê môn học đó? Xác định chính xác quyền lợi cá nhân, bạn sẽ có được niềm say mê học tập khi tham dự khoá học này. Việc hiểu biết về bộ môn thống kê sẽ giúp bạn có khả năng nhận biết và phân tích các xu hướng trong công việc, giúp bạn có những hiểu biết thấu đáo hơn về những báo cáo đánh giá tỷ lệ phần trăm. Đây cũng là một cách nâng cao khả năng cá nhân. Nếu bạn là một người hâm mộ một môn thể thao mang tính cá nhân cao như bóng chày hoặc bóng đá, khóa học thống k có thể nâng cao thêm niềm say mê đối với các môn thể thao đó. Tạo được niềm say mê thực chất cũng là một phần thưởng cho bạn. Niềm say mê với những lĩnh vực này sẽ nhen nhóm niềm say mê trong lĩnh vực khác. Việc khám phá lĩnh vực này sẽ giúp bạn đáp ứng được những nhu cầu của cá nhân, đồng thời khiến bạn tìm hiểu sâu hơn, một chuỗi các hành động cứ như thế được tiếp tục. Tương tự như vậy, khóa học về hải dương học có thể thôi thúc bạn tìm hiểu về phương pháp nuôi cá nước mặn, từ đó bạn học lặn có bình dưỡng khí ở dưới nước, tiếp đến là tìm hiểu về kĩ thuật chụp ảnh dưới nước. Cứ thế, thế giới dưới nước là một khóa học không bao giờ kết thúc đối với bạn. Vấn đề lớn nhất ở đây là bạn sẽ không có đủ thời gian để theo đuổi chúng. Học tích cực có thể làm cho bạn cảm thấy mệt mỏi, nhưng thực chất nó lại tiếp thêm nghị lực cho bạn. Giống như môn chạy bộ hoặc bơi, đôi khi bạn bắt mình phải thực hiện, nhưng khi bắt tay vào thực hiện rồi, bạn sẽ thu được ngày càng nhiều năng lượng hơn. Bây giờ, trước khi đọc tiếp, bạn hãy giải lao vài phút và nghĩ cách làm thế nào để tạo được niềm say mê học tập những kỹ năng học mà bạn sẽ đọc được trong cuốn sách này. Sau đó phải trở lại với trang nội dung và nhìn vào tiêu đề mỗi chương, bạn sẽ gắn những gì bạn đọc được với thực tế như thế nào? Sự gắn kết đó giúp bạn đạt được những kỹ năng học tập nào? (Nên nhớ rằng, câu trả lời của bạn chỉ mang tính cá nhân, nó có thể không giống với những câu trả lời của các độc giả khác vì cuộc sống của bạn là của duy nhất một mình bạn mà thôi).> 3.2. WIIFM VÀ HỌC TẬP SIÊU TỐC Động cơ thôi thúc bạn đọc cuốn sách này là gì? Cuốn sách này lôi cuốn bạn bởi nó đề cập đến việc nâng cao vai trò của bạn với tư cách là một người suốt đời học, về trách nhiệm của bạn đối với chất lượng cuộc sống. Nó giúp bạn học được những gì có thể học từ những tình huống và sử dụng những điều học được để đem lại lợi ích cho bản thân và cho những người mà bạn yêu quý, đồng thời đối phó một cách có hiệu quả trước những vấn đề quan trọng. Cuốn sách cũng viết về “học tích cực” trong sự so sánh với “học thụ động”. Là một người có trách nhiệm trong cuộc sống, bạn sẽ bắt sự việc phải xảy ra chứ không chỉ đợi đến khi chúng tự xảy ra. Học tích cực là học gắn với thực tế, học trong cuộc sống hàng ngày. Động cơ bạn muốn trở thành một người học tích cực là gì? Người học tích cực sẽ có được trình độ cao hơn, sẽ có cơ hội thăng tiến nhanh hơn, kiếm được nhiều tiền hơn, và nhìn chung sẽ cảm thấy yêu thích cuộc sống hơn. Nếu bạn là người đang đi tìm kiếm kiến thức, những kinh nghiệm và những bài học trong cuộc sống sẽ tự động mở ra trước mắt bạn. Trí tuệ của bạn rộng mở để tiếp thu và hấp thụ kiến thức, sau đó lại hối hả tiếp tục tìm kiếm. Trí tuệ sẽ bộc lộ từ thế giới nội tâm và bắt đầu đi vào thế giới rộng lớn hơn. Niềm say mê của bạn là khai thác được tất cả các con đường mới, nhìn vào từng ngõ ngách lẩn khuất trong đó và vượt qua tất cả các con đường quanh co gồ ghề trong việc tìm kiếm tri thức. Càng có nhiều kiến thức, bạn càng có nhiều lựa chọn khi phải đối mặt với những tình huống thử thách. Càng có nhiều lựa chọn, bạn càng có nhiều khả năng cá nhân. Đó là những gì mà cuốn sách này đề cập đến. Quyền lực cá nhân là khả năng thầm kín mà bạn có thể nhìn thấy trong mắt những người có trách nhiệm với cuộc sống, thấy ở những người đưa ra những quyết định một cách tự tin, bởi vì họ có khả năng thu thập những thông tin cần thiết để đưa ra những quyết định đúng đắn cho bản thân họ. Cuốn sách này sẽ đưa ra cho bạn những phương pháp đã được chứng minh là có hiệu quả, giúp bạn trở thành một người học tuyệt vời. Mỗi độc giả đều có WIIFM khác nhau khi đọc cuốn sách. Đó là những lợi ích vượt trội hơn hẳn thời gian và năng lượng họ đã tiêu tốn – những yếu tố cần thiết để trở thành một người có khả năng học siêu tốc. Bạn phải cam kết đón nhận những phương pháp và bài tập trong cuốn sách này, sau đó thực hành với mục đích biến chúng thành một phần trong cuộc sống. Cho dù mục tiêu cụ thể của họ là gì đi nữa, thì WIIFM trong cuốn sách này cũng đều là “bởi vì nó rất quý giá đối với bạn”. 3.3. SỰ BIỂU DƯƠNG Khi bạn tự hỏi: “Điều này có ý nghĩa gì đối với mình nhỉ?” thì chắc chắn đã có một sự “ểu dương” trong câu trả lời. Tại sao vậy? Nhiều lần, khi nhìn vào những mục tiêu cần hoàn thành trong tương lai, bạn đều có cảm giác, mục tiêu đó quá lớn, lấn át cả cuộc sống của bạn. Bạn nghĩ “Ồ, thật vĩ đại nếu mình có thể thực hiện được mục tiêu đó”. Nhưng sau khi đã đạt được mục tiêu, bạn lại không cảm thấy nó to lớn nữa. Nó lùi vào quá khứ, và bạn sẽ quên đi sự thỏa mãn của chính mình về công việc đã làm và chuyển sang một dự án mới mà không hề nhận biết được điều đặc biệt mình đã làm. Khi bạn hoàn thành một nhiệm vụ thì việc biểu dương cho kì công đó là một việc làm rất quan trọng. Nó mang lại cho bạn cảm giác về thành quả lao động, về sự hoàn thành và tự tin, đồng thời xây dựng động cơ cho mục tiêu sắp tới. Biểu dương sẽ là một việc làm cần thiết thúc đẩy động cơ tiếp theo. Trước khi bắt đầu một dự án, hãy quyết định hình thức biểu dương khi bạn kết thúc dự án đó, trong đó có cả những phần thưởng nho nhỏ khi bạn hoàn thành từng khâu trong quá trình thực hiện. Bạn có thể quyết định đi ăn tối cùng với bạn bè sau khi đọc và thâu tóm được những phương pháp trong một chương của cuốn sách này, hoặc tự thưởng cho mình một kì nghỉ cuối tuần xa nhà sau khi nghiên cứu hết toàn bộ cuốn sách. Ở một cơ quan cộng tác với SuperCamp, chúng tôi luôn luôn thực hiện công tác biểu dương. Mỗi khi chúng tôi đạt được chỉ tiêu tuyển dụng, chúng tôi đều tổ chức một bữa tiệc nhỏ mời các nhân viên trong cơ quan, và tổ chức bữa tiệc hàng năm để kỉ niệm cho một mùa hè với nhiều chương trình thành công. Chúng tôi cũng cố gắng có được những buổi như thế thường xuyên hơn. Chồng tôi, anh Joe, và tôi đã có một “lễ biểu dương” đáng nh sau khi chúng tôi xay dựng thành công một chặng ở Bear Valley, Caliornia. Trên đường trở về nhà, chúng tôi đã dừng lại ở công viên quốc gia Yosemite và mở chai Dom Perignon. Chúng tôi ngồi trong một khung cảnh đẹp tuyệt vời với những thác nước đổ xuống từ ngọn núi hùng vĩ, nhâm nhi chai sâm-panh và hồi tưởng về một mùa hè thành công. Khó có thể tưởng tượng nổi lúc đó chúng tôi vui như thế nào. Ngày hôm sau, chúng tôi tiếp tục lên đường trở về nhà, trong người cảm thấy như được tiếp thêm nghị lực để vượt qua những thách thức tiếp theo. Lễ biểu dương sẽ đánh dấu mỗi giai đoạn đặc biệt trong quãng đường hướng tới mục tiêu, nó đem đến cho bạn niềm vui tột đỉnh khi giai đoạn đó được bạn thực hiện thành công. 3.4. ĐÁNG LẼ RA PHẢI LÀ THẾ Điều sau đây có hay xảy ra đối với bạn không: Bạn đang ngồi dự một cuộc họp hoặc ngồi nghe giảng, nhưng lại nhìn chăm chăm ra cửa sổ và bên tai như văng vẳng một giọng nói: “Đáng lẽ ra mình không nên ngồi đây tốt hơn là mình làm một điều gì khác”. Chúng ta thường hay có cảm giác như vậy, và thường hay mong muốn làm một điều gì khác hoặc ở một nơi nào đó mà không phải là nơi chúng ta đang ở. Đã bao giờ bạn có những suy nghĩ tương tự như thế chưa? Khi bạn đang học ở trường tiểu học, bạn nghĩ: “Đây không phải là chỗ của mình, mà phải là trường trung học cơ sở”, rồi khi bạn đang học ở trường phổ thông cơ sở bạn lại nghĩ: “1;ng trung học phổ thông mới là chỗ dành cho mình”. Rất nhiều người nhớ lại là đã có những suy nghĩ như thế. Khi họ học đến trung học phổ thông, họ nhận thấy rằng, học sinh năm thứ nhất của trường trung học không phải là chỗ của họ, mà phải là học sinh năm cuối. Đến khi là học sinh năm cuối, họ lại nghĩ đáng lẽ ra họ phải vào học trường cao đẳng. Rồi khi bước vào cuộc sống, họ tiếc nuối hồi tưởng lại những ngày tháng ở trường cao đẳng và nghĩ rằng, trường học mới thực sự là nơi đem lại cho họ niềm vui. Nếu bạn cũng giống như những người này, bạn sẽ sống một cuộc sống với suy nghĩ là mọi việc đáng lẽ ra không diễn ra như thế. Điều này ảnh hưởng như thế nào đối với bạn? Bạn phải trả giá bằng chất lượng cuộc sống của chính mình. Bạn tiêu tốn rất nhiều thời gian khi không tập trung vào nhiệm vụ trước mắt. Đang dự họp, nhưng lại mơ tưởng về một cuộc đi câu cá hay chơi gôn, lúc đó bạn sẽ cảm thấy mình có lỗi, bởi trước mắt bạn là một khối lượng công việc khổng lồ cần phải hoàn thành. Giọng nói trong đầu luôn kéo bạn khỏi cuộc sống hiện tại là giọng nói của “cái tôi”. Nhưng sự không thoải mái và không thuận tiện cũng có giá trị nhất định. Một mặt, nó bắt trí óc của bạn phải hoạt động. Mặt khác nó mở rộng sự hiểu biết và kinh nghiệm của bạn. Đáng lẽ ra phải là thế - thái độ ảnh hưởng đến sự nghiệp của bạn Khi bạn phải tham dự một cuộc họp buồn tẻ, bạn hãy nghĩ về những điều đáng giá mà bạn sẽ nhận được nếu như bạn thực sự tập trung, say mê và tích cực tham gia thảo luận. Bạn có thể sẽ ngạc nhiên về kết quả đạt được. Tương t như vậy, khi bạn đang chơi gôn và tham gia vào các họat động vui chơi giải trí khác, nên vui chơi thoải mái, đừng bao giờ nghĩ về khối lượng công việc trên bàn đang chờ bạn. Nếu bạn vẫn cảm thấy “đáng lẽ ra không phải như thế”, bạn hãy thử tự nói “nó là thế đấy!”. Bạn hãy tự tin nói thật to. Hãy làm những công việc như rửa bát đĩa, dắt chó đi dạo, lau chùi bàn ghế. Sống trong những phút giây như thế, bạn sẽ nhận thấy giá trị trong công việc của mình đang làm. Hãy cố gắng làm việc một cách hiệu quả và hoàn thiện, những kiến thức ít ỏi đó sẽ giúp bạn làm việc tốt hơn trước. Nếu bạn có thể học được cách xây dựng một tình huống thật nhất hoặc học một cách chi tiết có nghĩa là bạn đã học được cách đưa mình vào một phạm vi tri thức lý tưởng cho việc học - nhận những chi tiết nhỏ, cảm thấy tích cực và cam kết trở thành người học tốt nhất. Thái độ tích cực mà bạn xây dựng được không mấy khó khăn đó trong đời sống của bạn, từ những vấn đề đơn giản như các buổi họp cho đến những vấn đề lớn như những dự án phức tạp. Hơn nữa, bạn sẽ tận hưởng thời gian rảnh rỗi của mình một cách hiệu quả hơn. Nào bây giờ, trước khi bắt đầu nghiên cứu tiếp phần còn lại của cuốn sách, bạn hãy nói: “Đây chính là điều mình cần! Mình sẽ tiếp thu tất cả những gì mình đọc được trong từng trang sách. Mình sẽ làm tất cả các bài tập quan trọng. Mình sẽ dành 100% thời gian và công sức để trở thành một người học siêu tốc. Khi mình đọc xong và hấp thụ được hết những lợi ích mà cuốn sách này đem lại, mình sẽ tổ chức một “lễ biểu dương” đánh dấu sự kiện này. Tôi biết, tôi biết Hãy đánh dấu vào ô trống nếu bạn hiểu khái niệm: o Tôi biết “học tích cực”có nghĩa là gì và tại sao tôi muốn trở thành một “người học tích cực”. o Tôi nắm được phương pháp“tạo niềm say mê” trong các tình huống học tập của mình. o Tôi biết cách đưa mọi vấn đề trở nên cần thiết đối với tôi. o Tôi biết động cơ của mình khi đọc cuốn sách này. ..................................................................................................... o Sau khi đọc xong cuốn sách, tôi sẽ kỷ niệm sự kiện này dưới hình thức: ............................................................... 4. TẠO KHUNG CẢNH HỌC TẬP: MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP ĐÚNG ĐẮN Tại sao bạn nên đọc chương này? Bởi vì bạn sẽ: - Thiết lập được một bầu không khí thoải mái và vui vẻ. - Sử dụng âm nhạc giúp bạn cảm thấy vui vẻ, minh mẫn và sẵn sàng tập trung. - Sáng tạo và chọn các loại nhạc khác nhau. - Sử dụng những vật dụng nổi bật chắc bạn phải có thái độ tích cực. - Tác động với môi trường để trở thành người học tốt hơn. Làm việc trong một môi trường được sắp xếp một cách hợp lý, bạn sẽ cảm thấy dễ phát triển và duy trì thái độ tập trung hơn. Và thái độ tập trung đó sẽ giúp bạn thành công. Khi dàn dựng sân khấu cho một vở kịch hay một buổi biểu diễn âm nhạc, nhóm dàn dựng đặc biệt chú ý đến từng chi tiết nhỏ. Ánh sáng, âm thanh, màu sắc và thức sân khấu làm nên một bố cục riêng, giúp chuyển những thông điệp phù hợp đến khán giả. Đối với người học siêu tốc, những yếu tố về môi trường cũng giống như phục trang trên sân khấu mà các diễn viên sử dụng. Cách thức sắp xếp đồ đạc, loại âm nhạc sử dụng, ánh sáng và những giáo cụ trực quan treo trên tường và bảng tin, tất cả đều cần thiết để tạo nên một môi trường học tập tối ưu. Nếu được tạo dựng phù hợp, môi trường học tập sẽ trở thành một công cụ có giá trị trong việc xây dựng và duy trì thái độ tích cực. Như chúng tôi sẽ đề cập đến ở chương 5, thái độ tích cực là một tài sản vô giá đối với quá trình học tập. Kiểm soát được môi trường, bạn đã bước đầu kiểm soát thành công quá trình học tập. Nếu phải nêu rõ nguyên nhân tại sao các chương trình của chúng tôi lại thành công đến như vậy trong việc giúp đỡ mọi người trở thành một người học tốt hơn, tôi sẽ nói rằng, đó chính là bởi vì, chúng tôi đã cố gắng tạo được một môi trường tuyệt hảo về cả thể xác cũng như tinh thần cho học sinh. Tạo một môi trường tối ưu cả về thể chất lẫn tinh thần cho học sinh Hãy kiểm tra: Các trang thiết bị và cách sắp xếp. o Ánh sáng. o Âm nhạc. o Giáo cụ trực quan: áp phích quảng cáo, tranh ảnh và bảng tin. o Đáp ứng nhu cầu cho học sinh. o Nhiệt độ. o Cây cối xung quanh. o Sự thuận tiện. o Hình thức chung. Trước khi bắt đầu một khóa học cá nhân viên của chúng tôi đã đi tới từng lớp học và chuyển lớp đó ra một địa điểm mà các học sinh cảm thấy thoải mái, cảm thấy được khuyến khích và giúp đỡ. Chúng tôi đưa họ vào một khung cảnh có đầy cây xanh và tiếng nhạc, và khi cần thiết, chúng tôi điều chỉnh nhiệt độ và tăng cường độ ánh sáng. Ngoài ra, chúng tôi còn lót đệm ghế để học sinh cảm thấy êm ái hơn, lau chùi cửa sổ, trang trí tường lớp học bằng những bức tranh đẹp mắt và những biểu ngữ động viên tích cực. Ngày khai trường, học sinh như bị cuốn vào một môi trường hấp dẫn thoải mái và sáng sủa, mỗi người đều được đội trưởng của họ đứng đón. Họ lập tức hoà mình vào những trò chơi với đội, bắt đầu kh với cảm giác thân thiết. Họ cảm thấy thoải mái và hạnh phúc trong những ngày đầu tiên đặc biệt quan trọng này. Dần dần, sau một vài ngày, thông qua các bài tập giao tiếp và các họat động khác, họ sẽ biết về các bạn khác trong đội. Chúng tôi tạo cho họ cảm giác thoải mái khi sinh họat trong nhóm. Trong một môi trường an toàn này, họ sẽ cơi mở để nới rộng phạm vi thoải mái của mình và thử làm những điều mới mẻ- đó chính là một trạng thái lý tưởng giúp học tập đạt kết quả tốt. Chỉ khi nào học sinh của chúng tôi chú ý tới việc tạo một trạng thái trí tuệ như vậy, chúng tôi mới giới thiệu cho họ các kỹ năng học tập giúp họ học tốt hơn trong trường. Bạn có thể dễ dàng tạo một môi trường lý tưởng cho mình ở nhà và công sở. Dưới đây là phương pháp tạo môi trường lý tưởng đó. 4.1. KHUNG CẢNH NHỎ BÉ XUNG QUANH BẠN – SÁNG TẠO RA KHÔNG GIAN LÀM VIỆC Chúng ta hãy bắt đầu với không gian làm việc, nghiên cứu và học tập của cá nhân. Bạn có thể biến không gian này thành một môi trường tối ưu, bởi vì chỉ có bạn mới sắp xếp được những chi tiết theo cách phù hợp với bạn. Trong chương 6, bạn sẽ nghiên cứu về cách thức thu nhận, lĩnh hội và xử lý thông tin theo cách riêng– đó là phương pháp học của bạn. Một khía cạnh khác cần phải nói tới là ảnh hưởng của ánh sáng âm nhạc và bài trí phòng học đối với bạn. Những yếu t sẽ tạo một bầu không khí dễ chịu và thoải mái, bởi vì chỉ trong trạng thái “tập trung thoải mái” bạn mới tập trung cao độ và mới có khả năng học dễ dàng nhất. Sự căng thẳng và mệt mỏi sẽ chệch hướng cung cấp máu, và làm chệch hướng chú ý của bạn. Bạn sẽ tạo được một trạng thái trí tuệ lý tưởng cho việc học tập khi bạn muốn mở rộng không gian thoải mái của mình và thử làm những điều mới. Hãy bắt đầu từ môi trường gia đình bạn. Nó sẽ tác động tới nơi làm việc/trường học, và cộng đồng. Gia đình là nơi lý tưởng để bạn bắt đầu thực hiện công việc tạo không gian của mình, bởi ở đây bạn có thể tự do thay đổi và làm việc tùy thích. Cảm giác thân thiết đã giúp bạn xây dựng phạm vi an toàn vượt ra ngoài không gian gia đình. Sau khi thành công trong việc xây dựng môi trường học tập toàn diện ở nhà, bạn có thể áp dụng những gì có ích cho bạn ở nhà đối với công việc ở công sở và ở không gian làm việc khác bên ngoài gia đình. Tốt hơn hết, bạn cần phải có một không gian riêng biệt ở ngay trong gia đình mình. Đó là cách tốt nhất giúp bạn không bị sao lãng. Nếu bạn không có phòng riêng, hãy tìm một góc yên tĩnh, có thể là một phần của ga-ra nơi không có mấy xe cộ đi qua, cũng có thể là một tầng xép, một phòng trên nhà, hoặc thậm chí là một kho chứa đồ cũ ở sau nhà. Hãy sáng tạo và vận dụng trí tưởng tượng của bạn để tìm một địa điểm học tập tốt hơn. Sau khi đã tìm được một không gian cho riêng mình, bạn có thể làm việc của mình. Một số người thích môi trư̖ làm việc chính thức, trong khi nhiều người khác lại thích tự do thoải mái trong một phạm vi không cố định. Hãy nghiên cứu các tư thế giúp bạn dễ tập trung và làm được một khối lượng công việc lớn mà không cảm thấy mệt mỏi. Bạn ngồi trên ghế đối diện với bức tường, nằm với tư thế thoải mái trên sàn nhà, hay ngồi ở chiếc bàn bếp trước cửa sổ? Có thể bạn thích cả không gian cố định và không gian tự do thoải mái, thích ngồi trên ghế để đọc và nghiên cứu, sau đó chuyển sang bàn để viết. Tiếp đến, chúng ta hãy xem xét đến yếu tố ánh sáng. Tất nhiên, không gian phải đủ sáng để bạn không cần phải căng mắt ra nhìn, nhưng vẫn có những điểm khác biệt cần phải bàn đến. Nhiều người thích một căn phòng có ánh sáng thống nhất, trong khi những người khác lại thích ánh sáng chỉ tập trung vào chỗ họ làm việc. Một số lại thích kết hợp ánh sáng. Do ánh sáng có thể là một dự án đắt tiền, nên bạn có thể gợi ý ý tưởng của mình khi ở công sở, lớp học và ở nhà những người bạn trước khi đầu tư cho mình. Hãy nghĩ về các tư thế mà bạn có thể dễ tập trung Một số người thích tư thế ngay ngắn, môi trường làm việc cố định: o Bàn. o Bàn ghế. o Một nơi đặc biệt. o Một không gian làm việc trật tự Một số người khác lại thích một không gian tự do, thoải mái: o Bàn bếp. o Ghế. o Sử dụng một số địa điểm khác. o Tất cả mọi chỗ mà họ có thể nhìn thấy. Sau đây là một số chi tiết quan trọng để xem xét môi trường tự nhiên của bạn: • Bảng tin, nơi bạn có thể đặt những giáo cụ trực trực quan để thúc đẩy quá trình tư duy. • Giá sách và tài liệu tham khảo. • Một “hệ thống bắt giữ” để ghi lại những ý tưởng nảy ra trong đầu bạn mà có thể vận dụng được sau đó, ví dụ sổ ghi chép hoặc đài ghi âm. • Thời gian biểu hàng ngày để sắp xếp thời gian. • Những khẩu hiệu mang nội dung tích cực, hấ Hai chi tiết sau cùng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với một môi trường học tập tối ưu, đáng để chúng ta lưu tâm. 4.2. ÂM NHẠC – YẾU TỐ ĐÓNG VAI TRÒ CƠ BẢN ĐỐI VỚI HỌC TẬP SIÊU TỐC Lý do khiến chúng tôi khẳng định, âm nhạc là yếu tố quan trọng đối với môi trường học tập giúp người học có khả năng học tập siêu tốc: nó phù hợp và tác động đến các động đến các điều kiện về sinh lý của con người. Trong suốt một ngày làm việc trí óc mệt mỏi, mạch và huyết áp của ta có chiều hướng tăng lên. Các sóng não sẽ tăng tốc độ, các cơ rã rời. Sau khi nghỉ ngơi thư giãn, mạch và huyết áp giảm xuống, các cơ linh họat hơn. Trong điều kiện bình thường, ta khó có thể tập trung khi đang ở tư thế hoàn toàn thư giãn, và cũng khó có thể thư giãn khi đang tập trung cao độ. Tiến sĩ Georgi Lozanov, tác giả của những phương pháp học tập tăng cường được vận dụng của SuperCamp, đã tìm ra một cách thức gắn lao động trí óc tích cực với tâm sinh lý thoải mái để học tập đạt được hiệu quả cao hơn. Sau nhiều thử nghiệm với các học sinh, ông đã nhận thấy rằng âm nhạc là yếu tố quan trọng, “Thư giãn để nghe một bản nhạc giúp trí óc lanh lợi và khả năng tập trung cao”. Loại nhạc mà Lozanov nhận thấy là có hiệu quả nhất là nhạc Baroc như nhạc của Bach, Handel, Pachelbel và Vivaldi. Các nhà soạn nhạc nà sử dụng những nhịp điệu đặc biệt, trùng khớp nhịp họat động của bộ não. Nhạc Baroc có 60 nhịp/phút, trùng với nhịp đập trung bình của tim chúng ta. Nhiều nhạc sĩ đương đại vô cùng ngạc nhiên không hiểu làm sao mà những nhạc sĩ của 300 năm về trước đã có khả năng soạn những bản nhạc với độ chính xác về toán học cao đến như vậy. Có thể bạn cũng đã biết, ảnh hưởng của nhạc Baroc không chỉ dừng lại ở con người, mà thực nghiệm cho thấy, cây cối cũng có cành lá xum xuê, bộ rễ lan rộng khi nghe nhạc Baroc, thậm chí chúng còn nghiêng hẳn về phía nhạc như hướng về phía mặt trời để đón ánh nắng. Tương tự, khi đánh một bản nhạc rock chói tai, những cây này sẽ quắt lại và chết. Người ta cũng cho rằng, âm nhạc đánh thức được khả năng sáng tạo thuộc về trực giác của não trái. Do vậy, những dữ liệu được đưa vào bộ não hoà nhập vào cả quá trình. Não phải của bạn có xu hướng xao lãng trong suốt các cuộc họp, bài giảng, thường xuyên mơ tưởng và nhìn ra xa khi cần phải tập trung. Chơi nhạc là một phương pháp hiệu quả để chiếm lĩnh được não phải khi cần tập trung vào các họat động của não trái. Những khẩu hiệu có nội dung tích cực treo trên tường sẽ thức tỉnh khả năng tiềm ẩn của bạn. “Hãy làm bất kì điều gì bạn có thể làm, và bất kỳ điều gì bạn mơ tới. Trong sự táo bạo có cảm hứng, có quyền lực và cả sức lôi cuốn kỳ diệu”. - Gothe -> Ở SuperCamp, chúng tôi sử dụng âm nhạc một cách có hiệu quả cho các họat động và mục đích khác nhau. Chúng tôi sử dụng nó để lập nên một cách thức cũng như để phù hợp với cách thức đó. Ví dụ, khi các học sinh đang tập trung vào môn học, một điệu nhạc Baroc nổi lên nhè nhẹ ở ngoài sân. Trong các buổi nghỉ giải lao, chúng tôi bật to điệu nhạc vui vẻ, lạc quan, bởi vì các điệu nhạc này khuyến khích các họat động thể chất như nhảy, lắc người. Điều đó giúp chúng tôi tạo được một phương pháp lạc quan, vui vẻ và tích cực. Do vậy, vài phút giải lao có thể giúp các học sinh tập trung hơn khi họ vào lớp học. Tôi khuyến khích bạn nghe nhạc Baroc khi làm việc, nghiên cứu và sáng tạo. Nếu có thể, bạn có thể kiếm một bộ stereo hoặc một chiếc radio nhỏ đặt trong không gian làm việc của mình. 4.3. DẤU HIỆU TÍCH CỰC Nói đến những dấu hiệu tích cực là nói đến những tác nhân kích thích đập ngay vào mắt bạn, gợi nhắc bạn rằng, bạn có khả năng vượt trội. Dưới đây là một số điều bạn có thể sử dụng trong công việc của mình. “Ý tưởng bắt đầu” được vận dụng như những trích dẫn và khẩu hiệu sống động Câu nói của Goethe dưới đây đã được treo trên tường cơ quan tôi trong nhiều năm: “Hãy làm bất kỳ điều gì bạn có thể làm, và bất kỳ điều gì bạn mơ tới. Trong sự táo bạo có cảm hứng, có quyền lực và cả sức lôi cuốn kỳ diệu”. Bạn có thể tìm “ý tưởng bắt đầu” trong các cuốn sổ tay ghi chép những đoạn trích dẫn, trên báo chí và ở những tài liệu khác. Chương 5, chúng tôi đã liệt kê một số lời trích dẫn mà bạn có thể vận dụng chúng làm khẩu hiệu và treo chúng ở một nơi nào đó trong không gian của mình. Chứng nhận và trao giải thưởng cho những gì bạn vừa đạt được Văn bằng, giải thưởng, cúp cho những thành tựu thể thao đạt được, và tất cả các giải thưởng khác đều là những dấu ấn gợi nhắc rằng, bạn là một tấm gương hoàn hảo tài năng. “Thời điểm đạt đỉnh cao” Thời điểm đạt đỉnh cao là thời điểm bạn đạt được một điều gì đó đặc biệt, bao gồm cả sự vui sướng khi bạn đạt được điều đó. Chúng tôi thường gặp các bức ảnh thể hiện thời điểm đó trong chuyên mục thể thao của các tờ báo, đó là giây phút chiến thắng mà các nhà nhiếp ảnh chộp được. Tấm ảnh chụp bạn ở giây phút đó thể hiện một cách hoàn thiện thành công trong công việc mà bạn đang đảm nhiệm. Tuy nhiên, bạn cũng có thể tái tạo cảm giác này bằng những trang viết hoặc bằng một vật lưu niệm nhân dịp này. Nhiều nhà văn đã gói ghém cẩn thận trang bìa của mỗi cuốn sách được xuất bản. Những chủ doanh nghiệp nhỏ thường gói và treo những đồng đô la đầu tiên mà họ kiếm được trong sự nghiệp kinh doanh của mình. Nhận xét, quà tặng và phiếu đánh giá của bạn bè và đồng ngh Trong thế giới bộn bề này, nếu có một ai đó dành thời gian để cho bạn biết họ đánh giá về bạn như thế nào thì bạn phải hiểu rằng, họ rất quan tâm đến bạn. Những lời nhận xét và những món quà của họ sẽ giúp bạn hiểu được mình và hiểu được người khác. Tôi có quen một nhà văn. Bà cất giữ rất cẩn thận tấm thiếp mà bà nhận được từ người chị gái của mình. Trên tấm thiếp có ghi “gửi đến những người biết chinh phục đỉnh cao” và dòng chữ “gửi đến với tất cả niềm yêu thương và ngưỡng mộ”. Đối với nhà văn này, tấm thiếp đã gợi cho bà kỷ niệm về những giây phút đạt được thành công, bà luôn vui sướng và hoài niệm về nó. Mọi người cần có những đánh giá tích cực trong môi trường làm việc của riêng họ, bởi chính những đánh giá này đã giúp cho họ luôn giữ được thái độ tự tin khi công việc khó khăn, khiến họ cảm thấy được coi trọng và khích lệ hơn. Điều này rất quan trọng đối với lòng tự trọng của họ. 4.4. MÔI TRƯỜNG LÀM VIỆC NHỎ BÉ TRONG MÔI TRƯỜNG RỘNG LỚN BAO LA CHUNG Nói đến môi trường nhỏ bé là nói đến phạm vi nhỏ bé của bạn và do bạn độc quyền kiểm soát. Nếu bạn làm cho môi trường nhỏ bé của mình thành một nơi bạn cảm thấy an toàn, thuận tiện và được quý trọng thì đó chính là điểm khởi đầu vững chắc nhất cho bạn bước vào thế giới bao la. Dần dần, bạn sẽ có khả năng mở rộng phạm vi an toàn vàở rộng tầm ảnh hưởng của mình vào môi trường rộng lớn. Bạn ít kiểm soát về những gì xảy ra trong môi trường rộng lớn nhưng có thể quyết định mức độ liên hệ với thế giới bên ngoài. Nghiên cứu những con chuột trong phòng thí nghiệm của mình, tiến sĩ Marian Diamond nhận thấy, cũng như con chuột đó sống trong môi trường phong phú sẽ có khả năng học tốt hơn (môi trường phong phú mà bà đề cập ở đây là môi trường mà chuột được chăm sóc tốt và có thể tham gia vào những trò chơi khuyến khích khả năng tư duy của nó). Ở mọi lứa tuổi, từ khi sinh ra cho đến lúc về già, những con chuột sống trong môi trường phong phú này đều giải quyết mọi tình huống tốt hơn những con chuột sống trong môi trường nghèo nàn. Nếu Diamond nghiên cứu về con người thì bà cũng tìm thấy hiện tượng tương tự. Tuy nhiên, lý do khiến bà thực hiện những thí nghiệm này trên chuột là bởi vì bà muốn nghiên cứu về ảnh hưởng của môi trường đến giải phẫu sinh lý bộ não. Bà nhận thấy rằng, bằng những tác động của môi trường, bà có khả năng thay đổi cấu trúc bộ não! Đặc biệt, với sự tác động của môi trường, những tế bào ở vỏ não sẽ lớn hơn. Bằng việc vận dụng những thay đổi của môi trường, bà đã tìm ra mối liên hệ giữa những ảnh hưởng của sự thay đổi đó với những hành vi tốt. Khi thay đổi đồ chơi khoảng 2 lần trong một tuần, kết quả đã được nhận thấy rõ rệt, sự thay đổi không khiến bọn chuột buồn chán mà chính nó đã khuyến khích chúng tới những thách thức mới. Hai nhà khoa học khác cũng đã thực hiện những thí nghiệm, trong đó một số con chuột có thể xem những con chuột được sống trong môi trường phong phú chơi ở một chuồng khác. Họ nhận thấy rằng, chỉ có sự quan sát thụ động thôi thì chưa đủ. Những con chuột chỉ quan sát thôi không phát triển được khả năng học tập và kém hiếu kỳ hơn những con chuột tự chơi đồ chơi. Để học tập v giải quyết vấn đề tốt hơn, thì chúng phải được tiếp xúc với môi trường. Những điều trên đây có ý nghĩa gì đối với bạn? Người ta nhận thấy rằng, xét về sinh lý và hóa học, bộ não của người và chuột có nhiều điểm tương đồng, (đó là một trong những nguyên nhân loài chuột hay được sử dụng trong hầu hết các nghiên cứu). Những thí nghiệm trên đã chứng được giả thiết cho rằng, càng tiếp xúc nhiều với môi trường, bạn càng thành thạo trong việc đối phó với các tình huống và càng dễ dàng tiếp nhận những thông tin mới. Tại sao vậy? Bởi vì, mỗi khi tiếp xúc với một tác nhân kích thích mới trong môi trường, bạn đã hình thành được một khối lượng kiến thức của riêng mình, giúp bạn có thêm thông tin để sử dụng khi phải tiếp cận với tình huống tiếp theo. Bạn có nhiều cơ hội để tiếp xúc với môi trường và có thể hấp thụ những sắc thái muôn màu muôn vẻ của thế giới xung quanh. Bạn cũng có thể học một điều gì đó sau mỗi lần tiếp xúc, từ việc cuốc đất trong vườn cho tới việc đi tới lớp học buổi tối. Hãy ra khỏi nhà, bạn sẽ thấy mình năng động hơn. Hãy thử nắm lấy những cơ hội đó và làm một điều gì đó mới mẻ hơn! Chúng tôi muốn đưa ra một ví dụ đơn giản, khi bạn định biến một góc trong thế giới riêng của bạn là khoảng sân sau nhà thành một vườn cây, nơi mà vào buổi sáng mùa hè, bạn có thể ngồi đọc báo hoặc có thể hãnh diện mời bạn bè đến thưởng thức cà phê. Bạn cần phải quan tâm đến những gì? Trước tiên, bạn hãy tìm kiếm ý tưởng thông qua sách báo, tạp chí và lục tìm trong thư viện một số cuốn sách về làm vườn. Sau đó, bạn có thể liệt kê một loạt cây và các vật liệu khác cho khu vườn của bạn và trao đổi với những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Sau khi học được những điều cần thiết, bạn thử kiên quyết mua những vật liệu và mang chúng về nhà. Bạn hãy nghiêm cứu, chỉnh sửa để biến khoảng s thành một nơi tuyệt vời như bạn đã tưởng tượng. Tiếp đến, bạn lại nghiên cứu về môi trường vật lý, về các sinh vật sống trên Trái Đất. Hãy tận dụng những cơ hội khi nó đến, hoặc tạo cơ hội khi nó chưa đến. Điều đó sẽ giúp bạn mở rộng được phạm vi an toàn và nâng cao tầm hiểu biết. Dần dần, bạn tích luỹ được ngày càng nhiều kiến thức trong lĩnh vực đó. Những điều cơ bản nhất là tất cả những kiến thức này đều có thể sử dụng trong các tình huống khác. Tiếp xúc với môi trường cũng có nghĩa là biết nắm lấy những cơ hội khi chúng đến và biết tạo cơ hội khi chúng chưa đến. Nếu bạn được mời đi chơi du thuyền hoặc học lướt ván, hãy quan tâm đặc biệt đến lời mời đó. Hãy nhớ rằng, tham gia tích cực vào các họat động sẽ tốt hơn là chỉ thụ động quan sát. (Đương nhiên, đi ra ngoài xem còn tốt hơn là ngồi ở nhà). Nếu bạn ngồi xem những người thân tung những quả cầu lửa lên không khí và nghĩ “mình cũng cố gắng làm được điều đó” thì hãy thử làm! Nếu bạn muốn nghiên cứu thêm một điều gì đó mà biết được rằng, sẽ có một buổi thảo luận về vấn đề đó, hãy cố gắng thu xếp để tham gia buổi thảo luận. Hãy tận dụng những cơ hội khi nó đến, hoặc tạo ra cơ hội khi nó chưa đến. Điều đó sẽ giúp bạn mở rộng được phạm vi an toàn và nâng cao tầm hiểu biết. Cuối cùng, tiếp xúc với môi trường có nghĩa là nắm được những đổi thay. Thật đơn giản và an toàn khi luôn ở trong trạng thái giam mình, để bứt khỏi trạng thái đó và hướng tới một điều gì đó mới mẻ, ta phải mất một khoảng thời gian dài. Chính quãng thời gian khó khăn để đưa những điều thay đổi vào cuộc sống, chẳng hạn như nhận một công việc mới, sẽ mở rộng phạm vi an toàn và phạm vi kiến thức của bạn. Nó sẽ mở ra trước mắt bạn những điều mới mẻ trong môi trường. Những phát hiện của tiến sĩ Diamond về những con chuột có khả năng học tốt hơn trong môi trường phong phú, thậm chí khi tuổi của chúng đã già, cũng giúp ích rất nhiều cho bạn. Có nghĩa là, bất kỳ ở độ tuổi nào, từ trẻ tới già, bạn cũng có thể học để trở thành một người tốt hơn. Nếu bạn luôn mơ làm được một điều gì, hãy cố gắng làm được điều đó! Bạn sẽ cảm thấy thoả mãn khi hoàn thành được điều đó, đồng thời bạn cũng sẽ nắm được phương pháp học tập siêu tốc. Môi trường cũng giúp bạn sớm hồi phục sức khỏe Muffy Davis là một vận động viên trượt tuyết nổi tiếng, đồng thời là thành viên của đội phát triển bộ môn trượt tuyết của Mỹ. Cô luôn luôn ý thức được khả năng của mình về độ dốc. Tháng 2/1989, trong một lần tập luyện trên sân tập Mount Baldy tại thung lũng Mặt trời (Sun Valley) ở Idaho, ý thức về bản thân của cô đã tan vỡ. Muffy chao đảo một vệt dài, rơi xuống với tốc độc 35 dặm/giờ và đâm vào cây. Tai nạn này đã khiến cố bị bại liệt phần thân dưới. Trong ba tháng rưỡi điều trị, căn phòng trong bệnh viện nơi Muffy nằm đã trở thành một môi trường khuyến khích cô dồn hết sức lực đểữa lành vết thương. Xung quanh cô là tất cả các vật dụng khích lệ giúp cô bắt đầu hồi phục: ảnh của gia đình và bạn bè, hoa, thú đồ chơi, những biểu ngữ được bạn bè in trên máy tinh như “Muffy ơi, chúng tôi yêu bạn” và “chúc bạn mau hồi phục nhanh”. Muffy cũng biến căn phòng trong bệnh viện đó thành nơi chuẩn bị chiến dịch theo học phổ thông cơ sở. Và tiếp theo những ngày ở bệnh viện, cô đã theo học phổ thông trung học, được bầu làm lớp trưởng và tốt nghiệp phổ thông trung học với GPA là 3,39. Mặc dù vẫn ngồi trên xe lăn, nhưng hiện nay Muffy đã quay lại với thể thao. Những thiết bị đặc biệt đã giúp cô chơi tennis và lướt ván, cô còn ý thức định tiếp tục chơi môn thể thao trượt tuyết. Hiện nay, Muffy là sinh viên của trường đại học Stanford. Cô có kế họach theo học ngành dược và tập trung nghiên cứu sự kết hợp giữa tinh thần và thể xác để giúp mình phục hồi nhanh. Cô vẫn dành hết sức lực để tạo ra môi trường mang tính khích lệ cho chính mình. Mặc dù các bác sĩ điều trị cho Muffy không dám đảm bảo bất cứ điều gì, nhưng Muffy vẫn tin rằng, cô có thể đi trở lại. Và nếu ai đã từng biết Muffy thì có thể tin rằng điều đó là có thể. 4.5. CỦNG CỐ LẠI KIẾN THỨC (“THỜI GIAN NGHỈ GIẢI LAO”) Ở SuperCamp, những buổi nghỉ giải lao là một yêu cầu bắt buộc đối với mỗi buổi học. Nó quan trọng đến nỗi, nhiều khi chúng tôi tự cho học sinh tự quyết định thời điểm nghỉ. Nếu có một học sinh nào đó giơ tay và đề nghị được nghỉ thì chúng tôi quy định để cả lớp nghỉ giải lao luôn. Có rất nhiều lý do chúng tôi quyết định như thế. Ở đây, tôi chỉ đề cập đến một số lý do. Thứ nhất, trong bất kỳ một buổi học nào, bạn sẽ nhớ rất tốt những thông tin mà bạn được học trong tiết đầu tiên và tiết cuối cùng. Do vậy, nếu bạn được nghỉ giải lao trong vài phút, bạn sẽ nhớ nhiều thông tin hơn. Nếu những buổi nghỉ giải lao ngắn đóng vai trò “tiên quyết”. Thứ hai, khi đầu óc của bạn mệt mỏi, cần phải thay đổi trạng thái tư duy, bởi vậy, vài phút nghỉ giải lao sẽ đem lại sức sống mới cho các tế bào não, giúp bạn có thể tiếp xúc với những căng thẳng tiếp theo. Giờ nghỉ giải lao cũng là thời gian để bạn củng cố lại kiến thức tiếp thu và lưu giữ những kiến thức đó trong trí óc của bạn. Nếu bạn đang làm việc một cách tích cực và đang tiếp xúc với một thế giới rộng lớn thì nghỉ giải lao có nghĩa là quay lại với phạm vi mà bạn cảm thấy dễ chịu trong không gian cá nhân của bạn, hay “môi trường nhỏ”. Trong không gian này, bạn có thể nghỉ ngơi, giải trí, tiếp thu những gì bạn khám phá được trong thế giới rộng lớn. Nếu bạn đang làm việc ở nhà hoặc ở công sở thì nghỉ giải lao có nghĩa là đứng dậy làm một điều gì đó trong một thời gian ngắn. Thay bản nhạc đang nghe sang một bản nhạc nhanh và vui vẻ, sau đó tập một vài động tác thể dục nhịp điệu trong 10 phút. Bạn cũng có thể đi dạo, chạy lên, xuống bậc cầu thang trong vài phút, ngồi trên cỏ và ngắm mây, chơi đùa với chó hoặc làm bất cứ điều gì để thay đổi trạng thái tư duy và thể xác của bạn trong một thời gian ngắn. Phương pháp học tập siêu tốc là sự tác động lẫn nhau giữa làm việc và chơi, giữa sự khuyến khích bên trong và bên ngoài, giữa thời gian sử dụng trong phạm vi an toàn của bạn và thời gian sử dụng bên ngoài không gian rộng lớn. Bất kểở nhà hay ở công sở, ở thư viện hay ở một nơi nào đó, cần phải nhận thức được rằng, bạn có rất nhiều cơ hội để tiếp xúc với môi trường, điều quan trọng là bạn sẽ chọn cơ hội tiếp xúc nào. Kiểm soát môi trường như thế nào đồng nghĩa với việc bạn sẽ học như thế nào. Tôi biết, tôi biết Hãy điền vào chỗ trống nếu bạn hiểu khái niệm đó: o Tôi đã tìm được một chỗ trong nhà mình để tạo ra một không gian làm việc và sáng tạo. o Tôi biết chọn trang bị và ánh sáng cần thiết để giúp mình tư duy tốt nhất. o Tôi biết rằng, âm nhạc có thể giúp tôi tập trung trong suốt buổi học. o Tôi biết 4 dấu hiệu tích cực có thể sử dụng trong không gian làm việc để tiếp thêm sức sống cho trí : 1. ____________________________________________ 2. ____________________________________________ 3. ____________________________________________ 4. ____________________________________________ o Tôi biết tôi sẽ trở thành một người học tốt hơn nếu tôi tiếp xúc mang tính xây dựng với môi trường. o Tôi biết rằng tôi cần phải nghỉ giải lao để tiếp thu được nhiều kiến thức nhất trong các buổi học, cả trong không gian cá nhân và môi trường bên ngoài. 5. GIỮ THÁI ĐỘ CHIẾN THẮNG: BẠN SẼ LÀM GÌ NẾU BIẾT MÌNH KHÔNG THỂ THẤT BẠI? Tại sao bạn nên đọc chương này? Bởi vì bạn sẽ: - Hiểu được F la id="filepos299315"> chữ cái viết tắt của từ Feedback (phản hồi) nhiều hơn Failure (thất bại). - Lực chọn phản ứng của mình và tự khuyến khích để tạo được động cơ cao. - Vượt qua được những trở ngại bằng cách đưa ra cho mình những thông điệp tích cực. - Kiểm soát được tâm trạng bằng cách kiểm soát cách thể hiện nét mặt và cơ thể. Ý nghĩ chiến thắng sẽ giúp bạn trở thành người chiến thắng. Điều đó lý giải tại sao biết cách giữ thái độ chiến thắng là rất quan trọng. Trong chương này, bạn sẽ học được phương pháp chuyển từ những điều tưởng như tiêu cực thành tích cực và biến những cái hạn chế thành những cơ hội. Khi bắt tay vào học tập, điều gì có giá trị nhất đối với bạn? Trí tuệ? Gen di truyền? Hay sự giáo dục? Tất cả những điều trên đều giữ một vai trò nhất định trong khả năng học tập của bạn. Song, có một điều ảnh hưởng đến quá trình học tập của bạn nhiều hơn tất cả các yếu tố trên cộng lại. Đó chính là “thái độ chiến thắng”. Nếu bạn kỳ vọng ở bản thân mình, có lòng tự trọng cao và niềm tin chiến thắng thì bạn sẽ thành công, sẽ đạt được những kết quả cao. Người xưa có câu: “Cái gì nghĩ đến, nó sẽ đến” và Henry Ford bổ sung thêm: “Bạn luôn đúng khi quyết định có thể làm được điều gì và không làm được việc gì”. Hãy nghĩ mình là người chiến thắng bạn sẽ chỉ giữ thái độ tin cậy, mọi thứ sẽ thay đổi ngay tức khắc. Khả năng sẽ biến thành triển vọng hoặc hạn chế sẽ trở thành cơ hội. Bạn hãy nhớ lại những gì chúng ta đã nói về bộ não ở chương 2, tình cảm tích cực sẽ lường dẫn tới thành công của bạn. Bạn sẽ cố gắng thực hiện nếu biết mình không thể thất bại? Bắt đầu công việc kinh doanh? Thay đổi sự nghiệp? Viết sách? Hay quay trở lại trường học? Tôi muốn bạn dừng học ở đây và nghĩ tới 4 việc bạn muốn thực hiện trong cuộc sống. Nào, hãy dừng đọc. Song điều gì ngăn cản bạn thực hiện những việc đó? Nhiều khi, đó chính là sự sợ hãi: sợ thất bại, sợ bị từ chối, sợ bị bước ra khỏi phạm vi an toàn để vào một vùng mới đầy nguy cơ thách thức. Sự sợ hãi chính là rào cản vô hình giữ bạn trong một thế giới riêng không có những thử thách, mạo hiểm, niềm vui, điều kỳ diệu và sự khen ngợi. Hay nói cách khác, nỗi sợ sẽ ngăn bạn khai thác và khám phá khả năng vô hạn của mình. Hãy giữ thái độ tin cậy, mọi thứ sẽ thay đổi ngay tức khắc Bạn sẽ làm gì nếu biết mình không thể thất bại? 1. ____________________________________________ 2. ____________________________________________ 3. ____________________________________________ Khi bắt tay vào làm bất kỳ việc gì, bạn không chỉ là người có quyền quyết định mà còn là người toàn quyền quyết định những gì xảy đN với bạn. Ngay từ khi còn bé, với bản chất hiếu kỳ tự nhiên bạn đã muốn thỏa mãn tất cả mọi thứ trong cuộc sống, muốn nắm lấy những thời cơ để đạt được những thành công, niềm vui, năng lượng và ánh hào quang rực rỡ. Khi còn là một đứa trẻ bé xíu mới chỉ biết bò, bạn đã quan sát những người lớn đi và quyết định sẽ cố làm theo. Dần dần, bạn đã phát triển được những kỹ năng cần thiết để học đi. Đầu tiên, bạn học cách nhổm người dậy, sau đó học cách giữ thăng bằng trên đôi chân nhỏ xíu; tiếp đến bạn tập vịn đi men hoặc bố mẹ dắt. Khi bạn học những kỹ năng này, rất nhiều lần bạn lóng ngóng và bị ngã đau. Nhưng có bao giờ bạn dừng lại và nghĩ: “Mình nghĩ là mình không thể đi được. Mình sẽ chỉ bò trong suốt phần đời còn lại. Tất nhiên là không! Bạn đã cố gắng từng ngày và đã có được những thay đổi trong phương pháp học đi để đến một ngày bạn có thể tự đi được một vài bước. Từ những bước đi đầu tiên này, bạn chập chững đi khắp mọi nơi, mà trong bộ não bé tí hạnh phúc của mình, bạn luôn giữ được một ý niệm rằng mình đi được là lẽ đương nhiên. Failure = Feedback (thất bại = thành công) Thấy được điều quan trọng trong quá trình tập đi cũng là cách bạn nhận thức được những thất bại. Nó không phải là điều gì lớn hay khủng khiếp khiến bạn cảm thấy mình tồi tệ hoặc ngu dốt, ngăn cản bạn theo đuổi mục tiêu của mình. Khi bị ngã, bạn không bao giờ có ý nghĩ: “Thật là đáng xấu hổ! Mình hy vọng là mẹ không nhìn thấy!”, mà thay vào đó, mỗi thất bại nhỏ là bàn đạp đ̓thành công. Đó chính là những thông tin phản hồi cần thiết giúp bạn thay đổi lại phương pháp. Chỉ khi bạn học được mọi thứ từ mỗi lần thất bại, bạn mới sửa chữa được những lỗi của mình và đạt được thành công cuối cùng. Bên cạnh sự nhút nhát, sợ hãi, bạn là một người luôn khát khao một cuộc sống đầy đủ. Thành công Niềm vui Năng lượng Ánh hào quang rực rỡ Bạn có thể đi khắp nơi để tìm kiếm thành công giống như cách bạn đạt được mục tiêu tập đi. Trên thực tế, nếu không phải là vô vàn những thông điệp mang tính tiêu cực tấn công bạn hàng ngày, thì bạn có thể đi hết cuộc đời mới hiểu được rằng, mình có thể làm bất cứ điều gì khi đã quyết định mà không cần để ý đến những khó khăn. Khi học đi, bạn nhận được sự cổ vũ nhiệt tình của người lớn, hoặc nếu không có sự cổ vũ, thì ít nhất cũng không ai nói với bạn rằng “hãy quên nó đi, dù thế nào mày cũng không đi được đâu”. Tuy nhiên, sau này trong cuộc sống, những lời nhận xét và những thông tin phản hồi không tích cực đó sẽ đổ dồn đến tới tấp. Hầu hết, những người đưa ra những nhận xét này đều không chú ý, mà họ chỉ có ý định tốt là cố giúp bạn giảm bớt căng> Có thể, có một ngày nào đó, bạn từ trường trở về nhà trong tâm trạng bực dọc, khó chịu bởi bạn đã ném trượt bóng khi chơi bóng rổ. Khi đó mẹ bạn an ủi: “Con yêu, đừng quá lo lắng, có phải ai chơi bóng rổ cũng giỏi đâu!”. Đó là một lời nhận xét vô hại, nhưng mang ẩn ý rằng, con đừng lãng phí thời gian bởi vì con không giỏi môn bóng rổ. Những điều tưởng như đơn giản đó chính là nguyên nhân dẫn đến thái độ tiêu cực. Khoảng 12, 13 tuổi, bạn nhận thức rất rõ rằng, có rất nhiều việc bạn không có khả năng làm. Bạn không phải là người diễn thuyết trước đám đông, không phải là ca sĩ, không phải là nghệ sĩ… Thực tế, bạn không biết chắc chắn mình là ai, bởi vì bạn không đủ tự tin thành công trong bất kỳ lĩnh vực nào. Bạn đã để những thất bại trở thành một chu trình tiêu cực kéo bạn xuống và bòn rút hết năng lượng của bạn. Chỉ khi học được mọi điều từ mỗi lần thất bại, bạn mới có thể tới thành công cuối cùng của mình. Thất bại = Thông tin phản hồi → Sự thành công Trong quá trình học tập để thành thạo một môn học hoặc một kỹ năng nào đó, từ chơi bóng rổ cho tới lập trình máy tính hay lái máy bay, bạn cũng đều có những giai đoạn lóng ng, bởi vì bạn chưa nắm vững được những yếu tố quan trọng cần thiết. Cũng có khi sự lóng ngóng đó là dấu hiệu thể hiện “tôi không thể làm được việc này”, và sau đó có thể đúng là bạn không thể làm được. Nhưng đôi khi sự lóng ngóng đó cũng có thể chỉ đơn thuần là một thông tin phản hồi mang ý nghĩa mới. Tất cả những gì bạn làm là học từ những thông tin này, sau đó tiến hành những thay đổi phù hợp trong phương pháp của bạn. Đó là những phương pháp hết sức đơn giản có thể giúp bạn. Thất bại duy nhất trong cuộc sống của bạn là không cố gắng. Bây giờ, hãy nghĩ đến bốn việc bạn muốn thực hiện như đã viết ở đầu chương. Có việc nào bạn có thể giải quyết dễ dàng chưa? 5.1. TỰ KHUYẾN KHÍCH MÌNH – MỘT TRẠNG THÁI TÂM LÝ CỦA THÁI ĐỘ TIN CẬY Chúng ta hãy nhớ lại nghiên cứu của Jack Canfield, trong đó ông đã thống kê rằng, hàng ngày chúng ta nhận được những nhận xét tiêu cực nhiều gấp 6 lần nhận xét tích cực. Nếu con số này là ngược lại thì cuộc sống của bạn sẽ ra sao? Tất nhiên, trong cuộc sống không phải lúc nào bạn được vô số những lời khen. Trước tiên, bạn phải tự khen mình trước. Trên con đường tiến tới thành công, tới một cuộc sống thỏa mãn, bạn phải tự động viên, tự đưa ra những phản hồi tích cực và treo giải cho mỗi thành công mình đạt được. Tóm lại, bạn phải có trách nhiệm với tất cả những gì đã trải qua trong cuộc sống> Điều gì bạn đã quyết định là mình không có khả năng thực hiện sau khi đã thử làm một hoặc hai lần? Sự thành thạo đòi hỏi phải có luyện tập và ôn đi ôn lại. Thất bại duy nhất trong cuộc sống là không được tham gia. Bạn hãy hình dung mình vừa đến dự một buổi tiệc. Bạn đến sớm và cảm thấy không khí kém vui. Giống như hầu hết các buổi tiệc, buổi tiệc này có thể là vui hoặc buồn tẻ. Nên nhớ rằng, bạn là người quyết định không khí của buổi tiệc và những gì cần thiết để đáp ứng những mong đợi của bạn. Trong bất kỳ tình huống nào, chúng ta cũng có thể tưởng tượng ra một số viễn cảnh có thể. Đã bao giờ điều sau đây xảy ra với bạn chưa? Bạn đi qua một người đồng nghiệp trong hành lang cơ quan mỉm cười và chào, nhưng người đó bước đi thẳng mà không nhận ra bạn. Bạn có thể đưa ra hàng trăm tình huống có thể để giải thích cho việc này. Có 2 khả năng có thể: “Anh ta nhất định đang giận mình vì một số lý do nào đó nên mới phớt lờ mình như vậy” hoặc: “Cô ấy chắc chắn đang mải nghĩ về một dự án mà cô đang nghiên cứu nên mới đi thẳng mà không nghe thấy mình chào và không nhìn thấy mình”. Cũng có những lý giải dẫn đến những ý nghĩ thất sách, tiêu cực trong tâm trí của bạn, song cũng có những lý giải đem đến những ý nghĩ tích cực hoặc chung chung. Khi bạn có những ý nghĩ tích cực, nó sẽ ảnh hưởng đến cách nhìn của bạn về chính mình cũng như về mối của bạn với người đó. Nhưng nếu bạn chọn viễn cảnh tích cực, tâm trạng của bạn sẽ giúp bạn có được sự thành công và mối quan hệ hòa hợp. Điều này cũng đúng trong trường hợp bạn mong đợi. Khi bạn mong chờ những điều tốt, bạn luôn dồn hết tâm sức để biến những mong chờ đó thành hiện thực. Nếu bạn không biết mong chờ, tâm hồn bạn thật nghèo nàn biết bao. Khi những yếu tố mà bạn không thể kiểm soát được như thời tiết, lạm phát, lãi suất và sở thích có những thay đổi, bạn nên đi đi lại lại ở một nơi nào đó cho thật thoải mái đầu óc. Tại sao bạn không hình thành một ý nghĩ tích cực khi bạn có quyền lựa chọn? Chỉ khi nào bạn hình dung trong đầu về những điều tích cực, bạn mới có thể biến những hình dung đó thành hiện thực. Mặc dù không phải lúc nào bạn cũng kiểm soát được hoàn cảnh nhưng bạn hoàn toàn có thể kiểm soát được tác động của mình đối với chúng. Nếu bạn muốn đi sâu vào các tình huống và có ý nghĩ: “Trời ơi, điều này chắc chắn là sẽ rất buồn chán”. “Tôi rất buồn”, bạn có thể nói: “Chính tôi đã làm cho mình buồn”. Những tác động và cách tự nhủ sẽ làm cho bạn vui lên, cũng có thể làm cho bạn nhụt ý chí. Hiểu được điều này có thể giúp bạn thay đổi thái độ. Khi đã thấy được tác dụng của những lời tự nhủ đối với mình, hãy thử hình dung ra những thay đổi khi bạn bắt đầu tự nhủ bằng những lời khích lệ. Trong bất kỳ tình huống nào, bạn cũng có thể hình dung được một số viễn cảnh có thể Ý nghĩ tiêu cực, bược - Ý nghĩ tích cực, khuyến khích Tại sao bạn không chọn điều tốt hơn? Nếu bạn không tin rằng lời nói có thể làm thay đổi nhiều điều, hãy thử nghiệm như sau: Cứ 5 ngày, bạn lại nghĩ về một điều gì đó tích cực mà bạn có thể nói với một người. Ví dụ, nếu đồng nghiệp hoặc học sinh rụt rè, nhút nhát, hãy nghĩ ra 5 điều mà bạn thực sự thích ở cô ấy, mỗi ngày nói với cô ấy một điều. Đối với một học sinh mới 7 tuổi, thiếu sự tự tin khi ở trường, hãy tìm ra 5 điều mà cậu ta đã làm tốt và khen ngợi về điều đó. Khi người bạn đời của bạn có một chút tự ti, hãy nói một điều gì đó thật đặc biệt để khuyến khích mỗi khi cô ấy bắt đầu một công việc. Sau 5 ngày, hãy để ý đến sự đổi khác trong thái độ của người đó. Nếu bạn có đủ khả năng để thay đổi chỉ với một lời nhận xét nhỏ trong một ngày, hãy tính xem bạn sẽ thay đổi được những gì nếu bạn thường xuyên đưa ra cho mình những gợi ý và những thông tin phản hồi tích cực. Dưới đây là một số thông điệp tích cực mà bạn có thể đưa ra cho mình trên con đường vươn tới mục tiêu: • Tôi biết tôi có thể làm được việc này. • Tư duy của tôi có khả năng thực hiện được điều đó. • Tôi cam đoan là sẽ nắm vững được điều này. • Tất cả mọi thứ đều ủng hộ tôi tiến tới mục tiêu. • Càng thực hành, tôi càng đạt được nhiều kết quả. • Tôi đã học được điều này sau mỗi lần mắc lỗi. • Bây giờ tôi thực sự bắt tay vào làm điều đó. • Tôi tiến bộ từng ngày. • Bây giờ, tôi đang đi đúng hướng. • Thật là vui vẻ! • Trí óc của tôi đã sẵn sàng. • Tôi thật sự tự hào về mình. Cuối mỗi chương, từ chương 3 đến chương 11 của cuốn sách này đều có cụm từ “tôi biết, tôi biết”. Cụm từ này nhắc nhở bạn ôn lại cả chương và vạch ra cho mình những điểm mà bạn đã học được khi đọc chương đó. Cụm từ “tôi biết, tôi biết” cũng giống như một sự tự nhủ tích cực. Nó cũng là cách hữu hiệu giữ cho thái độ của bạn tập trung cao độ và công nhận với chính mình rằng, bạn đã nắm được những thông tin đó. Hãy biết mong chờ, bạn sẽ dồn hết tâm sức để biến những mong chờ đó thành hiện thực. 5.2. SINH LÝ HỌC CÓ ẢNH HƯỞNG NHƯ THẾ NÀO? Có lần, tôi quan sát một cô bé chơi trò chơi, trong đó những người chơi phải chơi rất nhiều động tác để giành được điểm. Cô bé mệt lử, vứt đồ chơi lên tấm bảng, giả vờ khóc để đòi bằng được 5 điểm, sau đó cô bé ngồi thụp xuống, mặt chảy dài, cằm run run, nước mắt lăn dài trên má, tất cả mất chưa đến 20 giây. Tôi thực sự ngạc nhiên là làm sao cô bé ấy có thể thay đổi thái độ nhanh đến như vậy và về hiệu quả mà cô đạt được. Sau đó vài tháng, tôi cảm thấy thất vọng về một tình huống thử thách. Vào một ngày trời u ám, nhưng tôi vẫn quyết định đi ăn trưa ở ngoài tại một công viên nhỏ gần cơ quan. Khi tôi ngồi ăn bánh sandwich và cảm thấy tiếc cho mình, thì một nhóm thanh niên có thái độ nghênh ngang đứng bật dậy và phá lên cười khiến tất cả những người có mặt trong công viên đều phải chú ý. Tôi đứng dậy, đi đi lại lại trong khoảng 20 phút, sau đó dồn hết sức lực có thể để đi thật nhanh về. Về đến cơ quan, tôi cảm thấy như lấy lại được sức sống mới và sẵn sàng tiến hành một số bước để cứu chữa tình huống của tôi. Cơ thể của bạn luôn khiến trí óc của bạn không được tập trung nhưng bạn có thể dùng cơ thể để giúp trí óc tập trung hơn. Có nghĩa là, bạn có thể kiểm soát tâạng mình bằng việc kiểm soát cơ thể. Dưới đây là một bài tập để chứng minh cho luận điểm này là đúng. Bây giờ, hãy ngồi xuống ghế, cúi đầu xuống, hai tay khoanh trước ngực, môi mím chặt, hai má chảy xuống, nhíu mắt, cau mày. Sau đó, cố tỏ ra vui vẻ và lạc quan. Bạn có thể làm được điều đó không? Tôi tin là không thể. Hãy chuyển sang một tình huống khác. Ngồi thẳng lên ghế, ngẩng đầu và vai lên, mỉm cười, hai mắt mở to. Ngẩng cao đầu lên một chút. Sau đó, cố tỏ ra buồn rầu. Bạn có thể làm được điều đó không? Tôi tin là bạn không thể. (Nếu bạn làm được, hãy kiểm tra lại các tư thế thực hiện, tôi dám đánh cược là tư thế của bạn sai). Bạn có thể thực hiện bài tập này để có được thái độ tự tin trong các buổi học, trong các cuộc hội họp khi bạn phải đứng trước công chúng và trong các tình huống xã hội. Thông thường, cảm nhận của bạn có ảnh hưởng trực tiếp tới cách thức tham gia các họat động đó, và cách cảm nhận là kết quả của việc kiểm soát bản thân. Rất nhiều lần chúng tôi đã cố gắng ghi nhận tư thế của chúng tôi và thay đổi từ tư thế ngồi thụp thất sách sang ngồi thẳng hơn. Bây giờ, chúng ta quay trở lại phương pháp để trở thành người học tuyệt vời. Khi bạn đọc phần còn lại của cuốn sách, hãy tự kiểm tra để bảo đảm chắc chắn rằng, thái độ của bạn luôn sẵn sàng. Hãy nghĩ về những viễn cảnh tốt nhất khi bạn hình dung mình là một người học siêu tốc. Nên nhớ rằng, phải xem sự lóng ngóng ban đầu của bạn là một thông tin phản hồi trên con đường đi tới sự thành công và phải tự khen thưởng mình khi bạn nắm vững được một vấn đề nào đó. Bước đột phá thường xuất hiện ở cả những thách thức về tinh thần cũng như thể chất Craig Francisco biết rằng, mình không phải là Arnold Palmer. Nhưng anh vẫn tiếp tục theo đuổi môn thể thao gôn mặc dù trước mặt anh là vô vàn thách thức. Chính anh cũng ngạc nhiên không hiểu tại sao mình lại thành lập được một đội chơi gôn như thế. “Tôi nghĩ tôi không bao giờ chơi giỏi môn này” – Anh nói, “Tôi thậm chí còn không tập luyện”. Nhưng một bước đột phá về tinh thần đã dạy cho anh biết rằng, anh có thể chơi tốt môn này. Điều đó xảy ra trong một chương trình huấn luyện, đòi hỏi anh phải dùng bàn tay trần để xuyên thủng được tấm bảng dày 1 inch. Trước đây khi bắt đầu thực hiện, người ta đề nghị anh viết vào mặt trước của tấm bảng những điều mà theo anh là bước cản trở khó khăn nhất anh muốn phá bỏ, như thế anh mới đạt được nhiều thành tựu hơn trong cuộc sống. Craig hiểu rằng, những suy nghĩ trong tiềm thức đã ngăn cản anh làm nhiều việc, bởi lúc nào anh cũng nghĩ rằng, mình không thể làm được việc đó, bởi vậy trên tấm bảng anh đã ghi “những suy nghĩ trong tiềm thức”. Giống như nhiều người khác, khi anh xuyên thủng được tấm bảng, anh cảm thấy vô cùng sung sướng vì đã đạt được một thành tựu to lớn. “Khi tôi hoàn thành được công việc đó, tôi biết rằng, mình có thể làm bất cứ điều gì mình muốn. Không điều gì có thể cản con đường của tôi.” – anh nói. Anh trở về nhà và tiếp tục chơi gôn trong suốt những ngày hè còn lại. Những cố gắng của anh đã đưa toàn đội vượt lên đứng thứ nhất liên khu, nhất vùng, nhất quận trong những năm sau đó. Thực tế, đội của anh còn xếp hạng thứ 6 trong toàn bang Ohio. Craig Francisco, người trước đó đã cho rằng, mình là một gôn thủ tồi, nay đã là người chơi giỏi nhất trong đội và là một gôn thủ đắt giá. Cá nhân anh đã giành được 11 cúp trong mùa giải, và anh đã cùng cả đội giành được thêm 9 cúp nữa. “Tôi thực sự học được cách tin tưởng vào chính mình, và học được bất cứ điều gì có thể”. Theo Craig, thái độ tin tưởng sẽ giúp bạn có được nhiều điều đổi thay. Tôi biết, tôi biết Hãy điền vào ô trống nếu bạn hiểu khái niệm đó: o Tôi biết rằng điều có ý nghĩa lớn nhất trong kết quả học tập là:......................................................................... o Tôi biết thất bại đơn giản, chỉ là bàn đạp để thành công. o Tôi biết cách kiểm soát cơ thể để có được thái độ tin tưởng o Tôi biết tôi là người có khả năng. o Tôi biết 5 thông điệp có thể sử dụng để tự khuyến khích mình: 1. ______________________________________________ 2. ______________________________________________ 3. ______________________________________________ 4. ______________________________________________ 5. ______________________________________________ 6. KHÁM PHÁ PHƯƠNG PHÁP HỌC CỦA BẠN Tại sao bạn nên đọc chương này? Bởi vì bạn sẽ: - Khám phá phương pháp học của người khác. - Học cách tiếp thu và xử lý thông tin. - Tận dụng tất cả các phương pháp để tìm ra một phương pháp học tập phù hợp nhất và giúp bạn thành công trong học tập. - Nhận ra phương pháp học tập của những người khác trong cuộc sống của bạn. Phương pháp học là vấn đề then chốt giúp bạn phát huy được khả năng trong công việc, trong học tập và trong các tình huống quan hệ giữa người với người. Khi nhận biết được phương pháp tiếp nhận và xử lý thông tin của mình và người khác, bạn có thể học và giao tiếp dễ dàng hơn. Tại một số trường tiểu học và trung học ở Mỹ, các giáo viên nhận thấy rằng, mỗi học sinh có một cách tối ưu để học những thông tin mới. Họ hiểu rằng, một số học sinh cần phải được dạy bằng những phương pháp không có trong giáo học pháp. Nếu những học sinh này cứ được dạy theo những phương pháp chuẩn, thì chúng không thể hiểu được những gì giáo viên giảng. Hiểu được các phương pháp học tập khác nhau, các giáo viên đã tiếp cận được hết hoặc gần như hầu hết học sinh của mình một cách đơn giản, đó là giảng bài bằng nhiều phương pháp khác nhau. Rita Dunn, người đi tiên phong trong việc nghiên cứu phương pháp học tập, đã xác định những yếu tố khác nhau ảnh hưởng đến phương pháp học tập. Các yếu tố này bao gồm: cơ thể, tình cảm, xã hội và môi trường. Ví dụ, một số người tiếp thu ý kiến rất tốt khi ánh sáng chiếu rực rỡ, nhưng một số người học tốt hơn k chiếu yếu ớt. Có những người học tốt hơn khi học nhóm với những bạn cùng lớp, nhưng một số khác lại thích học với những người có kinh nghiệm, chẳng hạn như bố mẹ hoặc cô giáo, cũng có người nhận thấy rằng, họ học một mình sẽ hiệu quả hơn. Một số thích không gian sôi động tiếng nhạc trong khi học, nhưng có những người không thể tập trung nếu căn phòng không yên tĩnh. Một số thích một môi trường làm việc trật tự, ngăn nắp, nhưng một số thích bày tất cả mọi thứ ra trước mặt. Phương pháp học của bạn là sự kết hợp giữa cách bạn tiếp thu và cách tổ chức, xử lý thông tin của bạn. Phương thức: Làm thế nào tiếp thu thông tin một cách đơn giản nhất. Ưu thế của bộ não: Làm thế nào để tổ chức và xử lý thông tin. Các nhà nghiên cứu phương pháp học đã phân tích tâm lý và quản lý dạy học. Họ khám phá ra rằng, hai yếu tố này luôn tác động lẫn nhau với một mức độ ổn định đáng ngạc nhiên. Họ cũng thống nhất rằng, có 2 phạm trù cơ bản của phương pháp học. Thứ nhất, làm thế nào để tiếp thu thông tin một cách đơn giản nhất; thứ hai, làm thế nào để tổ chức và xử lý những thông tin đó (ưu thế của bộ não). Phương pháp học là sự kết hợp giữa cách người học tiếp thu và cách tổ chức, xử lý thông tin của người đó khi đã quen thuộc với phương pháp học tập của mình, bạn có thể thực hiện các bước quan trọng để giúp mình học nhanh hơn và đơn giản hơn. Hơn nữa, giải đoán được phương pháp học của người khác như ông chủ, đồng nghiệp, giáo viên, bạn đời, cha mẹ và con cái của bạn có thể giúp bạn củng cố mối quan hệ với họ. Ở giai đoạn đầu tiên, một trong những bước quan trọng của chúng ta là xác định phương thức học tập như nhìn, nghe, động lực (V-A-K). Những thuật ngữ này cũng đã thể hiện được phương thức: Nhìn (V:visual): là học thông qua những gì nhìn thấy; Nghe (A: auditory): là học qua những gì nghe thấy; và động lực (K: kinesthetic): là học qua vận động và tiếp xúc. Có những người học cả ba phương thức này ở những mức độ khác nhau, song một số khác thích một phương thức hơn hai phương thức còn lại. Michael Grinder, tác giả của cuốn “Righting the Education Conveyor Belt” đã dạy cho các giáo viên phương pháp dạy và học. Ông nhận thấy rằng, trong một lớp có 20 học sinh, trung bình có 22 em là khả năng học tập hiệu quả bằng cách kết hợp cả 3 phương thức nhìn, nghe và động lực mà không cần phải tập trung đặc biệt. Trong 8 học sinh còn lại có 6 học sinh thích học một phương thức hơn hai em phương thức kia, những học sinh này phải gắng sức mới hiểu được những gì giáo viên giảng, trừ khi phương thức của họ được chú ý tới. Đối với những học sinh này, hiểu được phương thức học tập tốt nhất của họ sẽ giúp họ có những tiến bộ đáng kể. Hai học sinh còn lại thực sự gặp khăn trong học tập do những nguyên nhân bên ngoài. 6.1. CHỌN PHƯƠNG THỨC HỌC: NHÌN, NGHE, HAY ĐỘNG LỰC Có bao giờ bạn thấy mình nói những câu đại loại như: “Điều đó có vẻ hợp với tôi” hoặc “Tôi đã hình dung được rồi” hay: “Điều đó nghe hợp với tôi”, “Điều này đã đánh thức tôi” chưa? Những cách thể hiện như thế có thể là khởi nguồn cho một phương thức học tập mà bạn ưa thích. Nếu bạn không thể nhìn hoặc nghe, hoặc không thể cảm nhận được kết cấu, hình thù, nhiệt độ, trọng lượng hay những họat động kháng cự khác trong môi trường, bạn sẽ không thể có một phương pháp học theo đúng nghĩa của nó. Hầu hết chúng ta học tập bằng nhiều cách, nhưng chúng ta thường chỉ thích một phương thức hơn phương thức khác. Nhiều người không thể nhận biết được rằng, họ đang học theo một phương thức, bởi vì không có yếu tố bên ngoài nào chỉ cho họ biết họ khác với những người khác. Hiểu được sự khác nhau này giúp ta giải thích được tại sao có người lại chậm hiểu và giao tiếp khó khăn trong khi có người lại thấy dễ dàng, và tại sao chúng ta lại xử lý một tình huống dễ dàng hơn những người khác. Làm thế nào để bạn khám phá được phương thức học ưa thích của bản thân mình? Một cách đơn giản nhất để nhận biết được phương thức yêu thích của bạn là nghe những manh mối trong lời nói của bạn, như những cách thể hiện đã nêu ở trên. Cách khác là ghi nhận những cử chỉ của bạn khi tham gia một buổi hội nghị chuyên đề hay hội thảo. Bạn nhận được thông tin nhiều hơn từ việc đọc bản thông báo hay từ nghe người giới thiệu chương trình? Những người theo phương thức nghe thích nghe hơn là đọc tài liệu và đôi khi họ mất tập trung vì cố gắng nghe ghi chép một vấn đề trong bu giới thiệu ghi trên bảng. Họ cũng là những người ghi chép tuyệt vời. Những người học theo phương thức động lực tiến hành tốt những họat động “thực hành” và tương tác giữa các nhóm. Giả sử bạn vừa mua được một vỉ thịt cừu nướng, gồm 35 miếng riêng biệt, kèm theo là một cuốn sách nhỏ gồm 20 trang giúp bạn bày biện. Bạn sẽ tiến hành công việc này như thế nào? Liệu bạn có hiểu được tất cả những điều đã được đọc trong cuốn sách hay phải đợi có hình minh họa thì mới lắp đước các miếng với nhau? Hay bạn làm hỏng, nhưng khi đọc nhưng hướng dẫn, bạn đã thực hiện được thành công? Nếu bạn bắt đầu làm việc bằng cách chuyển động cơ thể, bạn có thể là một người học động lực. Nếu bạn cảm thấy dễ hiểu những hướng dẫn đọc được, bạn có khả năng là người học theo phương thức nhìn. Nếu bạn không thể bắt đầu từ những hướng dẫn hay hình vẽ, nhưng khi bạn gọi đồng nghiệp hoặc ai đó nói cho bạn cách sắp xếp chúng lại với nhau, bạn cảm thấy dễ hiểu, thì bạn có thể là người học theo phương thức nghe. Nhiều đặc điểm khác cũng là những manh mối để xác định phương thức học tập. Những đặc điểm dưới đây sẽ giúp bạn nhận được phương thức học tập tốt nhất của bạn. Đặc điểm của người học theo phương thức“nhìn”: • Gọn gàng ngăn nắp. • Nói nhanh. span> Tổ chức và lập kế họach tốt. • Hay quan sát những chi tiết nhỏ trong môi trường. • Có xu hướng thích xuất hiện trước công chúng. • Viết chính tả tốt và có thể nhận biết chính xác các từ trong tâm trí họ. • Nhớ những gì được nhìn hơn những gì được nghe. • Ghi nhớ bằng cách liên tưởng tới những gì nhìn thấy. • Thường không bị mất tập trung bởi tiếng ồn. • Thường ghi nhớ kém những hướng dẫn bằng lời nói nếu họ không ghi chép, hay yêu cầu mọi người nhắc lại. • Là người đọc nhanh và khoẻ. • Thích đọc hơn là người khác đọc cho nghe. • Cần một mục tiêu và quan điểm tổng thể và thường thận trọng cho đến khi nào đã rõ ràng về một vấn đề hay một dự án. • Viết nguệch ngoạc trong khi nói chuyện điện thọai và hội họp. • Quên chuyển những thông điệp bằng lời nói tới những người khác. • Thường trả lời câu hỏi cười khác ngắn gọn “có” hoặc “không”. • Thích thuyết minh hơn là phát biểu. • Thích nghệ thuật thị giác hơn âm nhạc. • Thường biết phải nói gì nhưng không thể nghĩ ra từ ngữ phù hợp. • Đôi khi họ còn hát khi đang tập trung. Đặc điểm của người học theo phương thức“nghe” • Tự nói với mình sau khi làm việc. • Dễ mất tập trung bởi tiếng ồn. • Mấp máy môi và phát âm những từ đọc được. • Thích đọc to và thích nghe. • Có thể nhắc lại và bắt chước cường độ và âm điệu giọng nói của người khác. • Không thích viết lách, nhưng thích kể chuyện. • Nói theo một khuôn mẫu và với nhịp điệu nhất định. • Thường là người có khả năng hùng biện. • Thích âm nhạ hơn nghệ thuật thị giác. • Học tập bằng cách nghe và ghi nhớ những gì đã thảo luận nhiều hơn là nhớ những gì đã quan sát. • Là những người hay nói, ưa thảo luận và thích diễn giải dài dòng. • Thường gặp khó khăn trong các công việc đòi hỏi phải quan sát. • Có thể phát âm to tốt hơn là viết. • Thích nói đùa hơn nói hài hước. Đặc điểm của những người học theo phương thức“động lực” • Nói chậm. • Thích các giải thưởng bằng vật chất. • Thường chạm nhẹ vào mọi người để gây sự chú ý của họ. • Đứng gần mọi người khi nói chuyện. • Có xu hướng vận động cơ thể và hoạt động nhiều. • Phát triển phần cơ rất sớm. • Học bằng các thao tác và hành>• Ghi nhớ bằng cách đi bộ và quan sát. • Dùng ngón tay và kim chỉ vị trí khi đọc. • Sử dụng cử chỉ, điệu bộ nhiều. • Không thể ngồi yên một chỗ trong thời gian dài. • Không thể nhớ được vị trí địa lý trừ khi đã từng ở đó. • Sử dụng ngôn ngữ hành động. • Thích đọc những cuốn sách có cốt truyện ly kỳ. • Có thể có chữ viết tay lộn xộn. • Thích hành động. • Thích những trò chơi liên quan đến học. Có thể bạn biết một người khi còn học phổ thông học rất xuất sắc, nhưng khi học đến cao đẳng thì lại học kém, thậm chí còn bị đúp. Điều này thường xảy ra với nhiều người, hầu hết trong số họ đều không hiểu tại sao mình lại kém cỏi đến vậy. Nguyên nhân là ở chỗ, có thể những bất đồng giữa những phương thức học tập ưa thích của học sinh và phương pháp giảng dạy của giáo viên. Hiện tượng này là đặc biệt phổ biến ở giai đoạn chuyển tiếp từ phổ thông trung học lên cao đẳng, bởi phương pháp giảng dạy được chuyển từ nhìn sang nghe. Do vậy, một bộ phận không nhỏ học tập theo phương pháp nhìn bỗng thấy mình không thể tiếp thu được như trước đây. Có thể đoán được phương thức học tập của người khác dễ dàng thông qua nhận biết các từ họ sử dụng khi giao tiếp. Những từ này được gọi là chủ từ hay “từ xử lý”. Khi bộ não tiếp nhận một tình huống, nó sẽ xử lý bằng phương thức mà người tiếp nhận ưa thích, các từ và cụm từ được sử dụng thường phản ánh phương thức học tập của riêng người đó. Khi bạn xác định được các chủ từ người khác sử dụng, bạn có thể chọn nó khi giao tiếp với người đó. Bên cạnh đó, việc sử dụng những chủ từ cũng giúp bạn điều chỉnh phù hợp với tốc độ âm thanh của người mình đang tiếp xúc. Người theo phương thức “nhìn” nói nhanh, người theo phương thức “nghe” nói tốc độ vừa phải, người theo phương thức “động lực” nói chậm. Bạn có thể sử dụng một bí quyết nhỏ khi nói chuyện điện thọai. Nếu bạn nói chuyện với người theo phương thức “nhìn”, hãy đứng dậy, tư thế đó sẽ giúp bạn tự động nói nhanh hơn. Nếu bạn nói với người theo phương thức “động lực”, hãy ngồi xuống và kê cao chân lên, bạn sẽ nói chậm hơn. Phương thức của bạn phù hợp với người khác sẽ là cách tốt nhất để bạn tạo sự hòa hợp và không khí hiểu biết lẫn nhau. Dưới đây là danh sách các từ ám hiệu thường gặp trong các phương thức: Phương thức“nhìn”: