🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Ở Nơi Biển Cả
Ebooks
Nhóm Zalo
https://thuviensach.vn
HOÀNG XUÂN VINH – TRẦN TRUYỀN
Ở NƠI BIỂN CẢ
Xin cám ơn anh Lê Đức Dũng – Đồng Tháp đã tạo điều kiện cho mượn sách để Scan
Các bạn thaoly2101, AllarebyGodsgrace, Rei Arte, Kukienx8, Anh Thao, welcom 1985, nguoilaquaduong của TVE-4u đã chung tay số hóa cuốn sách này.
Tôi đã tìm kiếm thông tin về nhà văn Hoàng Xuân Vinh nhưng ngoài hai cuốn truyện đều không có thông tin gì về Ông. Có lẽ vì đã lâu quá rồi. Biết là vi phạm bản quyền nhưng không thể tìm mua cuốn sách này được nữa nên chắc Ông cũng thứ lỗi vì
https://thuviensach.vn
chúng cháu rất thích tác phẩm này của Ông. Và cũng còn rất nhiều người muốn tìm mua tác phẩm này … Mytho –
TVE -4u
CHƯƠNG 1
• THỢ LẶN ĐẠI DƯƠNG • CÁI NGHỀ NGUY HIỂM NHƯNG TẤM LÒNG HÀO PHÓNG • BA MŨI LAO HIẾM VÀ CON MẬP LAM DẰN DỮ • VIÊN SẠN 60 KÝ TRỞ THÀNH... NƯỚC HOA HẢO HẠNG.
Có lẽ suốt đời, Hạnh không thể nào quên được cái buổi chiều ghê gớm đó.
Từ trưa, anh Thành dặn Hạnh :
- Anh đi làm việc với mấy anh bạn ở Viện hải dương học, Hạnh ở với mấy anh đội thợ lặn, cứ chén cơm chiều trước. Tối, anh về, hai anh em mình xuống làng chài chơi ...
https://thuviensach.vn
Anh Thành đi rồi, mấy anh thợ lặn cũng lục tục sửa soạn chuyến xuống biển mới. Ba anh tất cả. Người trẻ nhất là anh Sâm. Có lẽ Sâm chỉ hơn Hạnh độ bốn, năm tuổi. Trẻ nhất, nhưng anh Sâm lại là người cao nhất nhóm. Dễ đến mét tám. Cặp mắt một mí của anh luôn luôn ánh lên nét cười. Hàm răng anh trắng bong, nổi bật trên nước da nâu của người vùng biển. Một anh khác, Hạnh dễ thuộc tên nhất, là Hải. Anh Hải người vùng biển miền Trung, thấp đậm, có giọng nói nằng nặng, tính rất hồn nhiên. Còn người thứ ba, khi làm quen, Hạnh không khỏi ngạc nhiên. Anh trắng trẻo như một sinh viên. Mái tóc xoăn xoăn sóng lượn, anh cười nói nhỏ nhẹ khác hẳn anh Hải, khi giới thiệu anh với Hạnh, với anh Thành, anh Hải cười khùng khục:
- Anh ni đẹp trai vậy, mà tên lại là Mùng đó. Chả là trắng như dọc mùng mà !
Nhóm ba người thợ lặn mặc bộ đồ lặn cồng kềnh vào người. Anh Sâm hồ hởi:
- Này, anh bạn! ở nhà trông cái « gia tài » cho bọn mình. Chiều về, bọn tớ kiếm ít cá mực tươi thết cậu nhé !
... Ở lại một mình, Hạnh chợt nhớ những chuyện trước khi lên đường.
Hạnh đã chuẩn bị chuyến đi này với biết bao hứng thú. Sau chuyến đi dọc Trường Sơn năm trước, Hạnh phổng phao hẳn lên. Anh Thành nhìn vóc người em trai út, vui vẻ:
- Có lẽ một mùa hè ở rừng làm em cứng cáp hơn mấy năm ở thành phố rồi !
Hạnh vuốt vuốt đám lông mượt mà của chú Vện Ốc, hỏi anh ; - Kỳ du lịch này, anh có cho Vện Ốc đi không?
Anh Thành cười:
- Có lần anh đã nói với em rồi: ra biển, chú Vện Ốc không thú đâu. Nếu em thích, thì nên mang con Tườu Ngộ thôi...
https://thuviensach.vn
Kể ra cũng tiếc thật. Suốt dải Trường Sơn năm trước, Vện Ốc, con chó trung thành và thông minh, đã không mấy khi xa rời Hạnh. Những đêm đi săn hươu xạ, buổi bắt rùa suối, trưa săn bò rừng... Con Vện Ốc cũng đã trải qua cái đêm đàn kiến di cư đuổi chạy bán sống bán chết, rồi chiều dông lũ và cái lần bị mất tích ớ chóp núi
cao tít... Vậy mà lần này, Vện Ốc phải ở lại thành phố.
Con Vện Ốc hình như chưa biết nỗi buồn ấy. Nó thấy Hạnh đang vui, cũng ngoe nguẩy rồi ngoáy tít cái đuôi bù xù như đuôi cáo. Nó sủa một tiếng, chạy quanh chân Hạnh, và bỗng dưng quay phắt mình, chồm lên, hai chân trước cào cào nhẹ vào bụng chú khỉ. Tườu Ngộ kêu lên mấy tiếng « Khẹc! Khẹc », nhảy phóc qua đầu Vện Ốc, xoay mình tót lên lưng, hai tay quàng xuống ôm lấy cổ con chó như người cưỡi ngựa.
Hôm anh Thành và Hạnh lên đường, hai anh em nhẹ nhàng ôm con Tườu Ngộ ra chiếc xe com - măng - ca của cơ quan đón ngay trước cửa. Dãy phố nhỏ xinh xắn dường như chưa thức dậy. Bên hàng rào song sắt, những cành hoa hồng vươn ra, khoe những bông hoa rực rỡ.
Tườu Ngộ rời vai Hạnh, ngó nghiêng bên cửa kính ô - tô, nhìn những ngôi nhà vùn vụt chạy qua trước mặt. Hạnh thở dài: - Anh Thành ơi, giờ này Vện Ốc chắc đang đi tìm em hoặc tìm con Tườu Ngộ này đây.
Anh Thành đấm nhẹ vào bả vai nở nang của cậu em:
- Khi về, chúng ta sẽ mang quà ở biển cho nó.
- Quà? Cho con Vện Ốc hở anh?
- Tất nhiên, những con ốc biển thật to, thật đẹp. Nhưng chỉ có cái là không chén được...
Hạnh phì cười:
- Anh làm như Vện Ốc là người!
Chiếc com - măng - ca chạy qua cổng cơ quan anh Thành, nhẹ nhàng đỗ lại trước phòng thí nghiệm của anh. Anh Thành nhanh nhẹn mở
https://thuviensach.vn
cửa phòng, mang ra những đồ dùng cho chuyến đi công tác. Anh xách một ba - lô căng phồng ra đến cửa phòng thì đứng sứng lại, ngạc nhiên. Từ chỗ cửa xe còn mở, Vện Ốc nhảy phốc ra. Vừa chạm đất, đuôi ngoáy tít, nó đã sủa lên một tiếng khoái trá. Anh lái xe tròn mắt lạ lùng: - Quái, con cún nằm ở gầm ghế xe từ lúc nào nhỉ ?
Hạnh cũng ngạc nhiên không kém, vội vàng mở cửa xe, chạy đến bên Vện Ốc. Ôi, chú chó tinh khôn. Làm thế nào nó biết được hai anh em Hạnh lên đường sáng nay? Hay nó phát hiện ra Hạnh chuẩn bị cho Tườu Ngộ từ sớm tinh mơ? Phải rồi, con Vện Ốc láu lỉnh này! Nó đã nằm im dưới gầm ghế xe và chắc cu cậu tưởng đến đây là chặng đường cuối của chuyến đi buổi sáng...
Anh Thành đặt chiếc ba - lô lên ghế xe, phân vân:
- Biết làm gì với Vện Ốc bây giờ?
Hạnh đến bên anh trai:
- Hay cứ cho nó đi cùng, hở anh ?
Anh Thành lắc đầu. Anh hiểu, chuyến đi biển không phải dễ dàng như đi công tác trên đất liền. Anh lái xe nhíu trán, quay sang anh Thành: - Nhốt chú cún này vào phòng. Anh viết tờ giấy, nhờ mấy anh cùng phòng chốc nữa đến làm việc dẫn nó về nhà giúp.
- Thôi, đành vậy - anh Thành gật đầu. – Để mình phạt chú Vện Ốc vô kỷ luật này!
Chiếc com - măng - ca rời cơ quan, Hạnh còn nghe tiếng con Vện Ốc sủa từng hồi lọt qua cửa sổ phòng làm việc của anh Thành. Một nỗi buồn chia tay trĩu nặng trong lòng Hạnh. Cứ như là Hạnh đã đánh lừa con Vện Ốc thân thiết của mình.
Hạnh có biết đâu, Tườu Ngộ cũng đang ngơ ngác phải rời xa bạn. Nó quờ cái tay đầy lông lá, xoa xoa lên cửa kính xe, mắt đau đáu nhìn về phía căn phòng nhốt Vện Ốc. Biết bao giờ Tườu Ngộ gặp lại Vện Ốc?...
Hạnh giở quyển nhật ký ra ghi lại những sự việc trong mấy ngày vừa qua. Hạnh ao ước được theo các anh thợ lặn đi chơi thủy cung một
https://thuviensach.vn
chuyến. Nghe nói các anh đang đi dò luồng lạch chuẩn bị cho dự án làm một con đường vượt biển nối đất liền và đảo. Ôi, cái công việc mới khó khăn và kỳ lạ biết bao! Từ những đáy ngầm này, mai đây sẽ có con đường nhô lên, thẳng tắp qua biển xanh...
Nhưng đêm ấy, chỉ có anh Hải và anh Sâm trở về.
Anh Hải như một người khác hẳn trước, bỗng trở nên lầm lì đáng sợ. Anh không nói một câu nào suốt cả buổi tối. Còn anh Sâm thì khóc nấc lên khi giáp mặt anh Thành và Hạnh. Qua thái độ của hai anh, Hạnh hiểu rằng anh Mùng không còn nữa.
Kế hoạch anh Thành dẫn Hạnh xuống xóm chài, vì chuyện đau buồn này, phải bãi bỏ. Sớm hôm sau, khi Hạnh thức dậy, định dẫn con Tườu Ngộ xuống bãi biển thì đã thấy anh Hải đứng trân trân bên mép nước, đăm chiêu ngó về phía biển khơi.
Hạnh không dám hỏi các anh về cái chết của anh Mùng. Hạnh ôm lấy con Tườu Ngộ, ngồi xuống một gốc phi lao um tùm, ngóng về phía anh Hải.
Con Tườu Ngộ thấy cậu chủ không chạy nhảy trên bãi cát như mọi khi, cũng chỉ quẩn quanh chỗ Hạnh ngồi. Nó nhấn nha đi bứt mấy bông hoa biển xanh biếc, cho vào miệng nhấm nhấm, rồi lại nhăn mặt vứt đi. Gió sớm thổi mơn man đám cỏ rối và lùm hoa dại. Tít xa ngoài kia, nơi anh Hải lặng lẽ đứng, thủy triều đang xuống, vẳng đến tiếng sóng ì oạp buồn bã.
Một con chim biển bỗng sà xuống bãi cát, nhảy nhót tìm mồi. Con chim mải mê với công việc của mình, vừa bay vừa nhảy tít về phía nước biển đang rút dần. Con Tườu Ngộ ngó nhìn Hạnh, rồi bất thần phóng theo con chim bé nhỏ. Hạnh bừng tỉnh, chồm dậy đuổi theo con Tườu Ngộ. Nghe động, anh Hải từ từ quay mình lại. Hạnh bất giác đứng sứng người. Mới một đêm, anh đã gầy tọp hẳn đi. Anh Hải lặng im một thoáng, rồi vẫy tay gọi:
- Lại đây với anh, Hạnh!
https://thuviensach.vn
Nhìn anh Hải, Hạnh lại trào lên nỗi nhớ thương anh Mùng. Đôi mắt Hạnh cay cay như gặp khói. Anh Hải quàng vai Hạnh, thầm thì: - Rứa là Mùng hy sinh rồi đó!
Nước mắt Hạnh bỗng trào ra. Cái điều anh Hải nói đơn giản nhưng đau xót biết bao. Qua làn nước mắt, Hạnh thoáng thấy trên gò má anh cũng đầm lìa ướt - Ánh Hải bóp nhẹ lên vai Hạnh, giọng càng trầm xuống:
- Anh thương cậu Mùng đến thắt ruột thắt gan. Mùng nó hiền như con gái. Vậy mà...
Một tiếng nấc nhẹ cắt ngang lời anh Hải.
Cho đến trước buổi anh em Hạnh chia tay nhóm thợ lặn - bây giờ chỉ còn anh Hải, anh Sâm - Hạnh mới được nghe anh Hải kể về cái chết của anh Mùng. Anh Mùng đã đụng phải một con cá lớn như một cái thuyền, truồi lặn ở đáy sâu bất chợt nhao lên từ phía lưng.
Một con mập lam.
Chiếc lưng con mập ánh lên màu lam đen lẫn vào màu nước biển, dài có đến tám mét. Dòng nước ngầm chảy xiết lôi anh Mùng lao hun hút xuống đáy sâu. Anh cắn chặt hai hàm răng, cố gắng khỏi ngất đi sau cái va chạm với con quỷ biển khổng lồ. Đầu anh dốc ngược, và cả thân mình bị đẩy bắn đi như mũi tên. Mũi lao trong tay anh đã văng mất từ bao giờ. Ánh sáng lóng lánh từ lòng nước như vun vút chạy ngược lại theo đà lao đi của anh.
Anh Mùng không kịp vượt ra khỏi dòng nước ngầm quái ác đó. Một cảm giác đau buốt từ bụng xói lên tận óc, làm anh ngất hẳn. Con mập lam đã đuổi kịp anh. Cái miệng rộng của nó như cánh cửa bẫy mở bật ra và chớp nhoáng sập xuống một nửa người thợ lặn. Đôi chân còn nằm trong áo lặn đứt rời ra, nằm gọn trong miệng con mập lam. Nước biển nhoáng lên và một vùng loang màu đỏ.
Con mập vẫn tiếp tục đuổi theo phần còn lại của anh thợ lặn cuối dòng xoáy nước ngầm.
https://thuviensach.vn
Lúc này anh Hải đang ở một quãng cách đó khá xa. Anh vừa tuồi lên mặt sóng quan sát, bỗng giật mình. Độ mười mét bên phải anh, nghe ầm một tiếng. Một tấm thân dài, lằn, có lưng màu lam đen, vọt lên mặt nước sau một cái quẫy mạnh. Anh nhìn rõ chiếc bụng con mập láng trắng, bóng ướt, đang thun thút sục xuống nước, hướng về phía anh.
Anh Hải cũng chúi mình nhao xuống đáy nước, mũi lao nhọn hoắt hướng về phía trước. Không phải lần này là lần đầu anh giáp mặt với cá mập. Những buổi chiều mặt trời đỏ ối, những đêm ròng giong buồm đi câu cá mập, anh đã quen với những đận gian nan và nguy hiểm chống chọi với loài quỷ biển này. Bây giờ trước mặt anh là một con mập lam, dữ dằn không kém loài mập trắng; nếu không có kinh nghiệm, khó mà thoát khỏi hàng răng nhọn hoắt của nó. Anh chợt dội lên nỗi lo lắng về anh Mùng. Không hiễu sao lại xuất hiện loại mập lam ở đây? Liệu anh Mùng... Một ý nghĩ thoáng lướt qua trong đầu anh, làm anh rùng mình.
Con mập lam đang lao về phía anh Hải. Cái miệng hình vòng cung của nó bập lên bập xuống, phun phì phì những chùm bong bóng nước như mưa, tuôn ra và bốc lên cao. Gần lắm rồi! Người và cá đều lao vào nhau. Anh Hải bỗng dừng lại, chếch vai nhích sang trái. Con mập lam theo đà vun vút tuột qua bên anh. Cả cái lườn của nó như toa tàu trượt qua mắt. Anh phóng mạnh mũi lao, mũi lao chỉ kịp cắm rất nông vào phía dưới lườn con cá biển, đã bị đẩy đi. Anh vừa kịp thu lại ngọn lao trong tầm tay thì con mập đã rùng lên, quẫy mạnh. Cả cái đuôi xòe ra như nan quạt, kéo theo một đường nước xộc qua đầu, đập qua vai anh.
Con cá bị đau càng hung hãn, Nó lao thẳng lên phía trên mặt nước, vọt lên cao, hất mình ngược trở lại. Cả cái bụng trắng nhợt nhạt của mập trong một nhoáng phơi ngửa ra trong nắng trưa vàng rộm, rồi lại chìm nghỉm vào lòng biển.
Anh Hải chỉ chờ khoảnh khắc ấy.
Khi con mập lam lật mình cho bụng xuống phía dưới, anh rún chân lấy đà, cả thân mình như một mũi nhọn, vụt đến sát con cá. Trong bộ áo lặn, anh bật lên một tiếng thét: « Ấy! », và cánh tay săn chắc đã cắm mũi
https://thuviensach.vn
lao hiểm ngập lút vào mang con mập lam. Con cá mập rùng mình, tấm thân nặng nề cong lại như con tôm, và một cơn giật giãy đau đớn làm cuộn lên cả một vùng đáy nước.
Từ trong lòng nước, hàng trăm hàng nghìn sủi nước ùng ục cuộn lên. Trong bọt sóng, máu con mập loang ra đỏ ngầu. Con mập lam quằn quại, quẫy lộn như bị động kinh. Anh Hải chĩa mũi lao di động theo những đường bơi cuối cùng của con cá sắp tử thương. Cái miệng vòng cung của nó bắt đầu hoác ra để lộ những chiếc răng trắng ởn. Cá mập cố đớp như lấy lại sức mạnh. Nước biển ộc vào cái hang miệng trống huếch. Anh Hải bơi vượt qua phía trên lưng con cá đang chìm dần. Đột nhiên anh quay trở lại. Một mũi thứ ba vùn vụt lao về phía mang trái con cá. Khi mũi lao vừa rút nhanh khỏi con vật, anh cũng đạp mạnh chân, bơi ngửa về phíu sau, trượt ra xa. Con mập giật lên một cơn nữa, cả thân mình nó vọt lên cao.
Lần cuối cùng, con mập dữ tợn tung mình khỏi mặt nước biển và đổ sầm xuống, làm tung lên những vạt nước trắng xóa, lấp lánh ngũ sắc trong ánh nắng.
Anh Hải bơi khỏi vùng xác con mập lam, đi tìm anh Mùng. Hạ được con mập, anh cũng chẳng vui gì. Anh cứ lênh đênh trên biển như vậy, lúc hơi trên mặt nước, lúc lặn sâu xuống đáy, chân tay rời rã. Vậy mà Mùng vẫn bặt tăm hơi. « Mùng ơi! Mi ở đâu? »
Mãi đến lúc anh Sâm gặp anh Hải, cả hai người bơi vào bờ, thì anh Hải hầu như đã kiệt sức. Anh chỉ còn đi được dăm bước trên bãi cát thì nằm vật ra. Anh Sâm cúi xuống người bạn lặn của mình, lòng bỗng quặn lại. Hai dòng nước mắt của anh Hải chảy ròng ròng, cùng với nước biển mặn đẫm trên má anh.
Những ngày tiếp theo, hai anh em Thành sống với tốp thợ lặn trong nỗi buồn thương khó nguôi. Ngày chia tay đã đến. Ai cũng cảm thấy bùi ngùi.
Anh Thành giơ cả hai tay nắm chặt lấy bàn tay anh Sâm, anh Hải. Anh nhìn vào mắt anh Hải, an ủi bạn:
https://thuviensach.vn
- Anh em tôi phải lên đường rồi. Hai anh ở lại đảo công tác. Bọn tôi sẽ mãi mãi nhớ đến các anh, nhớ đến anh Mùng, tuy chúng mình chỉ ở với nhau mấy ngày...
Anh Hải cũng xúc động không kém:
- Hai anh em lên đường mạnh khỏe. Tiếc là Hạnh phải đi ngay. Nếu không, anh sẽ kéo em đi câu cá mập. Chưa biết chừng, em còn học cả nghề săn cá mập nữa đấy!
Rồi anh quay sang anh Thành:
- Tôi quên mất. Việc nghiên cứu của anh trên đảo đã xong chưa ? Nghe nói loại cá nhám đối với ngành y tế quý lắm phải không? Anh Thành tươi cười:
- Công việc cũng hòm hòm rồi. Tôi định chỉ kiếm một chú nhám, mà các anh lại lôi về con mập. Toại nguyện lắm. Bộ gan cá các anh cho, thật tuyệt vời.
Anh Sâm ngạc nhiên ;
- Anh nói sao, bộ gan cá mập tuyệt vời à? Bọn tôi ở đây, thiếu gì! Anh Thành giải thích:
- Các nhà bơi lặn thì chẳng thiếu gì. Nhưng với bọn tôi, nhiều bộ phận cá nhám, cá mập là những mặt hàng cao cấp đó. Này nhé, các gân vây là thức ăn quý. Cái đó lâu nay hơi hiếm. Vây cá nhám luộc kỹ lên sau đó lột bỏ bì rút ra những sợi « cước » nhỏ nhắn, tròn trịa, trong trẻo như miến tàu. « Cước » vây đó nấu với thịt gà xé hoặc tôm he... chà chà! chà chà! Nấu cỗ vây cá, quý như ăn yến. Nhưng cái đó là nói về mặt chén cho ngon thôi. Cái chính là dầu gan cá. Vi - ta - min A đó, chất bổ làm mau lại sức đó... Còn một loại mà các nhà hơi lặn cũng ít chú ý: đó là ruột cá! Ruột cá nhà táng.
- Anh Thành đáng nhẽ đi làm công tác hải sản mới phải, - anh Sâm nói - anh kể chuyện cá làm bọn tôi mê rồi đó. Nói đến cá gì, anh cũng nhìn ra nguồn lợi riêng của nó.
https://thuviensach.vn
- Không, thật ra tôi chỉ chú ý đến nhiều lĩnh vực dược liệu thôi. Nói tiếp về cái ruột cá nhà táng. Lý thú là ở cái ruột nó. Mỗi chú cá nhà táng đều chứa trong bụng nó một « hòn sạn » tới... 60 ki - lô - gam. Khiếp chưa! Sạn ấy, lại được đặt tên rất mỹ miều là hải diên hương. Có vùng lại gọi là long diên hương. Thật ra, nó là một khối chất rắn, màu xám, sinh ra do những tuyến bì của nhuyễn thể chân dầu – một loại thức ăn của cá nhà táng – chưa tiêu hóa hết. Hải diên hương là nguyên liệu pha chế các loại nước hoa hảo hạng. Các cô gái thành thị mà có được một lọ nhỏ xíu loại nước hoa này, chà chà...
Người thích thú nhất có lẽ là anh Sâm. Anh rút vội cái bút trong túi, ghi vài chữ vào trong cuốn sổ tay. Liếc nhìn những động tác vội vã ấy, anh Hải trêu bạn:
- « Ông » Thành xem! « Cha » Sâm đã kịp ghi cái tên « diên hương » của anh kể, để kịp viết thư khoe cô bạn gái ở quê cậu ta đó! Anh Thành sốt sắng:
- Nếu vậy, « ông » Sâm phải kể trong thư cho đầy đủ, kẻo còn sót. Ngoài tác dụng trong kỹ nghệ làm hương liệu, hải diên hương được các thầy thuốc coi là vị thuốc hoạt huyết, làm giảm đau, sát trùng. Ho, hen, suyễn, đau tim, đau bụng... đều cần đến nó.
Anh Hải cười:
- Rứa là hỏng to. « Ông » Thành xui dại mi rồi đó, Sâm ơi! Mi mà viết thư như vậy, ả sẽ giận mi không thèm ngó đến cho coi. Ai lại gán cho bạn gái xinh đẹp một lô các bệnh hiểm nghèo đó. Chui cha ! Sao dừng lại không ghi tiếp lời anh Thành đi, Sâm?
Anh Sâm đang dỏng tai nghe, cũng phải bật cười.
Nhưng anh Thành đã kết thúc:
- Hết đó. Chỉ còn một bộ phận mỡ trong đầu cá nhà táng là đáng kể nữa.
Anh Sâm vẫn không hết ngạc nhiên:
- Cái gì? Mỡ trong đầu cá? « Ông » Thành nói sao?
https://thuviensach.vn
- Ờ! Mỡ trong đầu cá nhà táng. Có cái là khối mỡ này to lùm lùm. Dùng để sản xuất nến thì phải biết! Thôi, ông chủ thuyền đang chờ bọn tôi, chắc sốt ruột rồi. Một lần nữa, xin cảm ơn hai anh về mấy ngày qua...
- Cha chả, ông này khách sáo quá - anh Hải phẩy tay đứng dậy. - Có dịp gặp lại dù ở mô, hai anh em cứ đến với bọn tôi. Cái gì chứ món cá biển, mực, tôm tươi, bọn tôi sẽ cung cấp cho đủ ăn cả tháng. Cả chú
Hạnh nữa. Cả cái tên « Tôn Ngộ Không » Tườu Ngộ này, cũng xin chu tất! Con thuyền rời bến, đưa hai anh em Hạnh xa dần hòn đảo nhỏ heo hút. Đảo mờ dần trong màu xanh của bầu trời, của mặt biển. Tiếng những sợi dây chằng lá buồm cọ vào vải buồm ọt ẹt, ọt ẹt nghe buồn buồn. Gió biển thổi lộng từng hồi. Hút cuối tầm nhìn, Hạnh chỉ còn thấy một vệt nhỏ nhoi của doi cát trắng phau cuối hòn đảo của những người thợ lặn biển sâu. Những con sóng xô đẩy vào mạn thuyền.
Con Tườu Ngộ thoắt cái đã tìm được trò chơi mới. Nó khuỳnh hai tay, phốc lên cột buồm. Chiếc cột buồm gỗ nghiến, thân bóng như sừng trâu, dáng vững chắc, cao vút lên trời xanh. Tườu Ngộ tung mình vừa nhảy vừa leo lên tận nửa lả buồm đang no gió. Nó quay đầu ngó nghiêng nhìn xuống con thuyền, buông ra một tràng tiếng kêu rin rít thích thú.
*
**
CHƯƠNG 2
• CỐC RI VÀ CHIM CỐC TRỞ THÀNH BÈ BẠN THÂN THIẾT • TRẬN SÓNG THẦN KHỦNG KHIẾT CHỈ GẶP MỘT LẦN TRONG ĐỜI • NHỮNG CON BÀO NGƯ MANG CẶP VỎ BẢY SẮC CẦU VỒNG.
- Con khỉ trông buồn cười quá, anh nhỉ?
https://thuviensach.vn
Đang liu thiu ngủ, Hạnh bỗng choàng dậy. Tiếng một cô bé vẳng lên bên tai. Hạnh quay lại, ngạc nhiên lắm.
Cô bé chừng mười một, mười hai tuổi, đôi má đỏ như hai quả đào chín. Không biết cô bé chui từ đầu ra trên cái thuyền buồm chẳng rộng lớn gì này. Hạnh không ngờ ngoài ông cụ chủ thuyền cho anh em Hạnh đi biển, lại còn cô bé nhỏ xíu này.
Cô bé gầy, người loắt choắt như cái nấm rơm, đôi bím tóc đuôi sam đen nhánh cũn cỡn một cách ngộ nghĩnh. Hạnh cười làm quen: - Em là con cụ chủ thuyền à?
- Ông nội em đấy chứ! – Rồi cô bé phụng phịu: - Có thế mà không biết!
Hạnh suýt phì cười. Làm sao Hạnh biết được mà cô bé đã dỗi. Y như cái Lan, em gái Hạnh, ở nhà. Thấy cô bé ngúng nguẩy quay đi, Hạnh kéo tay áo hoa của cô, làm lành:
- Em thích con Tườu Ngộ lắm à?
- Em chẳng thích con khỉ đâu. Nom nó gớm chết. Nhưng trông nó leo cột buồm cũng buồn cười, anh nhỉ!
Em có một con này thích hơn cơ. Đẹp ơi là đẹp. Em chẳng cho anh xem đâu!
Chao! Đã khoe lại đem giấu. Chẳng khác cái Lan nhà mình. Hạnh tủm tỉm: - Thế tên em là gì?
Cô bé cười:
- Là Xoan đấy. Nhưng ông em cứ gọi là Cốc Ri. Anh có thích cái tên ấy không?
- Cái tên Cốc Ri ấy à? Thích. Anh cũng gọi là Cốc Ri nhé! Cốc Ri không đi học à?
Cô bé giảu môi, trông đến buồn cười:
- Thế nghỉ hè mà còn đến trường à? Anh này rõ chán! Cả mấy tháng nghỉ hè, ông em cho đi biển cho quen đấy. À, em biết cả tên anh, cả
https://thuviensach.vn
tên con khỉ kia rồi nhé...
Cô bé Cốc Ri nói xong chui tọt luôn vào « ngôi nhà » trên thuyền: đó là một khoang thuyền khum khum đủ để một gia đình dân chài ở. Trong khoang, anh Thành đang ngồi nói chuyện với cụ chủ thuyền. Anh Thành huơ huơ chén nước chè thơm nức còn bốc khói lên ngang miệng, cởi mở:
- Có lẽ năm nay cụ đến ngoài sáu mươi?
- Sáu mốt rồi. Nghề cá vất vả, nhưng được cái quanh năm đi khơi ra lộng, gió biển, muối biển làm khỏe ra, anh ạ...
Đúng là cụ chủ thuyền còn khỏe thật, dáng quắc thước với gương mặt vuông vức màu đồng hun, không thể lẫn với một cụ già nông dân vùng đồng bằng. Cụ chủ thuyền chiết thêm một đợt nước nữa vào chén anh Thành, đôi mắt nâu nheo lại vui vẻ:
- Anh nghe thấy không. Đó, có tiếng con chim của tôi về rồi đó! - Cụ nuôi chim câu trên biển ư?
- Sao lại chim câu? Anh thử lắng nghe rồi đoán xem...
Anh Thành cố phân biệt trong tiếng gió vi vút, tiếng sóng oàm oạp, một tiếng chim lạ nào đó. Ông cụ vẫn tủm tỉm cười. Phải rồi, lẫn trong tiếng sóng, tiếng gió, văng vẳng đến tai anh Thành một điệu hót lạ lùng. « Tri tri... kiu, tri tri kiu..., kiu... iu, hu hu hu hu ». Đã sống quen trên rừng, anh Thành cũng chưa nghe loài chim nào có tiếng hót như vậy. « Tri tri kiu, kiu... iu... hu hu ».
Cụ già vẫn lặng im, chếch chếch một bên tai nghe ngóng. Đôi mắt cụ đã nhè nhẹ nhắm lại, nhưng miệng cụ vẫn còn nét cười đôn hậu. Anh Thành uống cạn chén nước chè đặc quánh, nhìn ông cụ chủ thuyền:
- Cháu xin chịu. Chắc cụ nuôi được con chim lạ và quý lắm. Ông cụ như bừng tỉnh dậy :
- Ờ lạ, ờ quý. Dưng mà, anh phải ra coi đã.
https://thuviensach.vn
Ông cụ thủng thẳng đứng đậy, lom khom ra cửa khoang thuyền. Anh Thành bước theo. Cô bé Cốc Ri cũng quẩn quanh bên ông. Đi ngang qua chỗ Hạnh ngồi, Cốc Ri vẫy vẫy bàn tay nhỏ xíu:
- Anh Hạnh ơi, ra mà xem con cốc của ông em !
Cả anh Thành, cả Hạnh đều « ô » lên thích thú. Hạnh ngỡ ngàng thật sự. Có bao giờ Hạnh nhìn thấy con chim đẹp và lạ như thế này đâu. Con cốc đang đứng ở mũi thuyền. Đôi cánh nó giũ mạnh, làm tung những giọt nước biển còn sót lại trên bộ lông mượt mà. Đôi cánh đến là rộng, xòe ra đến bốn mươi phân. Còn cái mỏ dài mới khiếp, hơi khoằm khoằm như mỏ vịt. Hạnh say mê ngó nghiêng con chim lạ. Đầu, mào, lưng và đuôi chim óng ánh màu xanh lục. Khi xòe cánh, những cánh lông lại ánh lên màu tía đỏ. Mội vệt khá rộng trên sườn chim là đám lông trắng muốt. Cụ chủ thuyền ném cho con cốc một chú cá con, thong thả nói: - Giống chim này, mùa hè lông đẹp hẳn lên, nhưng sang những ngày đông tháng giá, màu lông nó đổi khác. Sở dĩ vậy, vì lông bông ở đầu và cổ, cũng như đám lông trắng bên sườn sẽ biến đổi, nên trông như đổi màu bộ áo nó.
Rồi cụ quay sang anh Thành:
- Anh có biết con cốc của tôi một ngày kiếm được cho nhà này bao nhiêu cá không?
Anh Thành lắc đầu :
- Cháu chưa biết « tài ba » của nó.
- Trừ đi việc nó ăn no rồi, cốc mang về cho tôi từ năm đến tám cân cá đó! Anh lạ lắm phải không? Cái mỏ của cốc trông thế mà khỏe. Nó có thễ lặn xuống biển và cắp lên một con cá dài đến ba tấc. Phải, ba tấc không kém!
Hạnh ghé vào tai Cốc Ri, thầm thì với cô bé:
- Lúc nãy em khoe em có con chim này hả?
Cô bé gật đầu, nét mặt sáng hẳn lên. Cốc Ri đến bên con cốc, ôm nó vào lòng, vuốt vuốt lên đôi cánh con chim, khoe với Hạnh:
https://thuviensach.vn
- Ở đất liền, nhà em còn một con nữa cơ. Cũng lởn gần bằng con cốc này...
Hạnh rụt rè vuốt lên đuôi chim xòe ra như đuôi nhạn. Con cốc nghiêng cổ nhìn Hạnh. Đôi mắt nó trong suốt, ánh ánh màu xanh lục. Cô bé Cốc Ri rủ rỉ:
- Con cốc này, ông em nuôi nó gần bốn năm rồi đấy. Có lần nó còn theo em đến lớp học, em phải đuổi nó mới chịu bay về. Hồi còn sống, bố mẹ quý nó lắm... Nghe đứa cháu nội liu riu kể chuyện, ông cụ chủ thuyền bỗng trở nên rầu rĩ. Đôi mắt chơm chớp, ông quay ra nhìn những con sóng lô nhô trên biển.
Con thuyền đang được gió, chạy ngang qua một dãy những mỏm đá nhô lên mặt biển. Nhìn nét mặt ông già sạm hẳn lại, anh Thành lo lắng. - Cụ thấy khó chịu trong người à?
- Không. Tôi chỉ nhớ đến chúng nó thôi. Là tôi nói thằng con trai và đứa con dâu tôi. Cơn sóng thần... Ờ, các cụ thường bảo, cơn sóng thần... Anh Thành chưa rõ cụ chủ thuyền lầm bẩm nói cái gì, thì cụ đã đột ngột quay lưng, chui vào khoang.
Đêm ấy, cụ chủ thuyền lên cơn sốt cao.
Anh Thành đã ba lần thay khăn mặt ướt đắp lên trán ông lão, mà cơn sốt chưa nguôi.
Hạnh và cô bé Cốc Ri thức khuya đã mệt, nằm lăn lóc trong góc khoang. Những con sóng rì rầm vỗ nhẹ lên mạn thuyền như một bài ca xa vắng buồn bã, mãi không thôi.
Sau khi uống mấy viên thuốc hạ sốt anh Thành mang theo, cụ chủ thuyền đã nằm im. Anh Thành tưởng ông lão ngủ yên, đã mừng, nhưng ông lão lại xoay mình, nói trong cơn mê:
- Cơn sóng thần năm đó. Phải rồi. Cơn sóng thần tan đi, nhưng tôi chỉ còn con cốc thôi! Chỉ còn có con Cốc thôi!
Ông lão bỗng khóc nấc lên. Anh Thành vội vã vuốt lưng, vuốt ngực cho ông.
https://thuviensach.vn
Nửa đêm, anh Thành vừa chợp mắt được một lúc thì ông lão lại tỉnh dậy. Ông lão ngồi lên như chưa hề biết đến cơn sốt ban tối. Vặn to ngọn đèn, ông lão nghiêng người quờ quờ lần tìm trong góc chiếc chõng tre. Có tiếng va lách cách của bộ ấm chén làm anh Thành tỉnh giấc. Ông lão than thở:
- Đến khổ vì mắt với mũi!
Anh Thành nhấc lên mấy chiếc chén lăn lóc:
- Cụ đang sốt, còn dậy pha chè làm gì?
- Cảm ơn anh. Tôi qua khỏi rồi. Ấy, độ ít lâu nay, tôi thường bị những trận sốt đột ngột như vậy. Nhưng chóng ốm, cũng chóng khỏe. Như là người có ma làm. Ta pha ấm nước chè ngon chứ, anh Thành? Cơn buồn ngủ cũng tan đi. Anh Thành gợi chuyện:
- Lúc tối, cụ làm cháu lo quá. Cơn sóng thần nào mà làm cụ sợ hãi, cứ nhắc mãi khi lên cơn sốt thế?
*
**
Hạnh đã ngủ một giấc lâu lắm. Kể từ hôm ra đi, đến tận đêm nay Hạnh mới thật sự có một lần lênh đênh trên biển. Ngọn đèn bão từ trong khoang thuyền hắt ra ánh sáng yếu ớt thành một vệt mỏng manh đầu mũi thuyền.
Bốn bề mênh mông sóng nước. Giấc ngủ tan biến khỏi đầu Hạnh. Những ngôi sao đêm trên biễn sáng chói lên, hơn cả ở trong đất liền. Đến là nhiều sao. Như một đêm tụ hội của những ngôi sao. Ở tít chân trời xa xôi kia. Ở trốn đỉnh cao thăm thẳm kia.
Biển về đêm hơi lành lạnh. Con Tườu Ngộ co mình, rúc đầu vào trong nách Hạnh, ngủ say sưa như một chú bé. Hạnh bỗng thấy buồn cười. Tườu Ngộ kém hẳn chú Vện Ốc về cái tài thức đêm. Bây giờ, Vện Ốc đã ở
https://thuviensach.vn
xa Hạnh hàng mấy trăm cây số. Chắc nó óan anh em Hạnh lắm về cái buổi sáng lên đường, anh Thành đã nhốt nó vào căn phòng làm việc... Bất giác, Hạnh bỗng trở mình nằm nghiêng, nhìn những con sóng rập rềnh đầu mũi thuyền. Tiếng sóng rất nhẹ, rất êm như vỗ về người ta vào giấc ngủ. Hạnh chăm chú nhìn. Trên lưng những con sóng, lung linh những quầng sáng rực rỡ. Không phải ánh sao trời. Ánh sao xa vời yếu ớt lắm. Hạnh nhớ ra ròi. Ánh sáng của những con trùng roi, của những sinh vật phù du trên biển mà có lần anh Thành đã nói với Hạnh. Những đốm sáng, lúc tản ra lúc tụ lại thành quầng, loang loáng, nhấp nhánh như lân tinh. Một chú cá đi ăn đêm bỗng từ trong sóng nước vọt lên và như mảnh thia lia phóng ngang mặt nước ròi lại chui vào lòng biển cả.
Từ trong khoang thuyền, có tiếng ấm chén lách cách, tiếng rì rầm của anh Thành và cụ chủ thuyền. Cô bé Cốc Ri chắc đang ngủ say rồi. Cô bé thật ngoan. Cái bím tóc của nó trông ngộ quá. Những ý nghĩ mông lung thoáng ẩn thoáng hiện trong đầu Hạnh. Tiếng sóng nước vẫn đều đều dặt dìu bên tai. Bỗng Hạnh lắng tai nghe. Hình như cụ chủ thuyền nhắc đến con cốc. Giọng ông lão trầm trầm. Sao trong giọng cụ chủ thuyền, có cái gì buồn bã đến thế...
- Con chim cốc buổi đó đi biển với tôi lần đầu tiên. Nhưng đối với cả con trai, con dâu tôi, lại là buổi đi biển cuối cùng. Cả đời sống với biển, tôi chưa bao giờ gặp một cơn sóng lớn đến thế. Các cụ bảo đó là sóng thần. Anh Thành có nghe đến sóng thần bao giờ chưa?
- Cháu chưa gặp sóng thần lần nào, nhưng đã nghe nói nhiều. Các nước cũng nói đến nó. Ví như ở Đức, người ta gọi là « sóng triều », ở Anh là « sóng biển động đất », còn ở Pháp lại nói « sóng triều dâng vũ bão ».
- Vậy hả? Nhưng có lẽ các cụ ở ta từ xưa gọi là sóng thần mới đúng với cái ghê gớm của nó. Buổi chiều hôm đó, cả ba bố con tôi ra khơi. Đã ba năm rồi mà tôi vẫn còn nhớ như mới hôm qua, hôm kia...
Đó là một buổi chiều biển lặng. Những con còng gió chạy lăng quăng trên bãi cát. Hàng cây ven bờ khuất dần trong ráng đỏ như máu. Tôi ra khơi lần này, trong bụng thấy cồn cào như bỏ quên một cái gì. Nước
https://thuviensach.vn
triều cứ dềnh lên mãi. Những con sóng đã đuổi nhau dồn tít vào tận cánh rừng dương. Tôi đứng ở mũi thuyền, ngó mãi về phía đất liền, lòng nặng trĩu. Vệt rẻ quạt đỏ thu lại dần, thoi thóp mờ dần phía đằng tây. Bên tai tôi, bỗng có tiếng chim vỗ cánh.
Tôi quay ngang và nhận ngay ra con cốc thân thuộc.
Con dâu tôi ngạc nhiên nói:
- Bố ơi, con cốc đã bay theo được thuyền nhà ta đi bắt cá. Tôi cũng sung sướng không kém. Con cốc sà xuống nóc khoang, hót lên một tiếng. Giống chim biển quấn chủ lại tinh khôn là chuyện thường. Nhưng với con cốc này, lần đầu tiên nó đi biển đây. Tôi bước đến bên con chim quý, vuốt nhẹ bộ lông bông. Cô con dâu ngẩng lên cười, nói với con cốc y như với người nhà:
- Mày hư lắm nhá. Không hỏi chị Cốc Ri mà dám di ư? Còn con trai tôi thì bật cười:
- Nỡm vừa chứ! Cứ như trẻ con. — Rồi quay sang tôi: - Bố ạ, kỳ này cũng nhân thể thử tài con cốc xem nó bắt cá ra sao. Tôi gật gù:
- Cũng được. Con này có lẽ khá hơn con cốc nâu ở nhà. Cả buổi ấy, con thuyền của tôi mải mê đuổi theo một luồng cá song trên biển. Con trai tôi đứng phía cuối thuyền, thả dây lèo. Mảnh buồm phồng lên ôm đầy gió. Mũi thuyền vùn vụt chồm lên những con sóng cuộn khúc như trăn gió chuyển mình.
Nhìn con đứng vững chãi lái thuyền, tôi sung sướng lạ lùng. Nó là một người đàn ông khỏe mạnh, đấy, những bắp thịt trên cánh tay, trên bắp chân căng phồng, đỏ rực lên như đồng hun.
Con trai tôi ngó vào khoang, gọi vợ:
- Đằng ấy chuẩn bị cho con cốc xung phong đi chứ!
Con dâu tôi tủm tỉm cười, cầm một thanh sắt dài như chiếc đũa cả gõ vào một cái kẻng bằng vỏ đạn pháo nhỏ. Tiếng kẻng vang lên: « Tanh!
https://thuviensach.vn
Tanh! Tanh! ». Con cốc ngó nghiêng, rồi từ nóc khoang thuyền bay vụt lên. Bóng con chim từ trên cao lượn một vòng như diều hâu, rồi nhào xuống sát mặt biển. Có lúc, cánh chim xòe rộng, đập cả vào những ngọn sóng và thoắt một cái, nó lặn nhanh, chìm vào chân sóng.
Tôi tung mẻ lưới đầu tiên.
Phải, chỉ mới mẻ lưới đầu thôi. Mẻ lưới trúng luồng, nặng trĩu. Tôi đang mải mê trút vào khoang những con cá váy loang loáng sáng ướt sũng nước, thì con dâu tôi bỗng kêu lên:
- Bố xem, chim hải âu vỡ đàn kìa!...
Tôi giật mình. Trời ơi, những con chim biển đang tuồn về, hớt hải bay trong gió. Chúng rít lên inh ỏi vang cả một vùng biển. Tôi kêu con trai: - Giật lèo ngay! Lái thuyền vào bờ.
- Bố ơi, chưa có dông đâu. Cố làm mẻ nữa, luồng cá này lớn lắm! Tôi giận dữ quát to:
- Không tiếc gì nữa. Giật lèo nhanh lên! Gọi cả con cốc về thuyền. Gấp lên mới kịp!
Tiếng kẻng gọi chim của con dâu tôi lại vang lên chói tai, dồn dập từng hồi trên biển. Thuyền quay mũi, nặng nề trườn về hướng bờ xa tít. Tôi chỉ mong sao thuyền ghé vào được một eo biển nào cũng được, chứ không còn hy vọng gì về kịp đến làng chài của tôi nữa.
Nhưng hy vọng đó không đến. Cơn sóng thần đã đuổi kịp con thuyền của ba cha con tôi. Biển trở nên dữ dội như trước đó không hề có lúc nào êm ả cả. Từ dưới đáy sâu, những tiếng sôi ùng ục réo lên, như vỡ ra từ lòng nước. Những cột sóng cuồn cuộn cao, vùn vụt, dựng đứng lưng trời. Chân sóng như mọc thêm rễ, cứ từ lòng biển trũng xuống và bốc lên, chồm chồm qua con thuyền lúc này trở thành nhỏ nhoi giữa biển khơi. Con truyền tròng trành dữ dội. Có lúc nó bị tung bổng lên khỏi đỉnh sóng rồi bị ném xuống dồn dập.
Tôi không còn kịp nghĩ đến con cốc có về kịp thuyền không nữa. Cả người tôi tung lên, hẫng xuống như đứng trên một cái túi phao bồng bềnh.
https://thuviensach.vn
Nước biển trào lên, giội ào ào lên khắp người tôi. Những đợt nước mặn chát xộc vào mũi vào mồm. Qua những đợt ngắt quãng của con sóng, tôi cố mở mắt nhìn về phía cuối thuyền. Đứa con trai tôi uốn cong người, giữ chặt dây lèo. Nước biến như muốn cuốn cái thân người vững chãi của nó đi.
Những cột sóng càng vào gần bờ, càng dựng đứng lên cao ngất, thật khủng khiếp. Con dâu tôi ngã bò toài ra sạp thuyền. Nó cố gắng co người, ngồi dậy bíu lấy cột khoang, vội vã tắt từng xô nước biển đang ngập lòng thuyền.
Cơn sóng thần mỗi lúc một dữ dội.
Tôi gào lên trong tiếng sóng nước:
- Cố lên, các con. Đừng để chìm thuyền!
Mội thác nước như từ trên trời lại giội xuống đầu tôi. Trong cơn choáng ngợp, tôi nghe một tiếng « rắc ». Lúc này thì tôi bủn rủn cả tay chân. Thôi rồi, cột buồm đã gãy. Tôi chưa kịp kêu lên, thì lại nghe « ầm » một tiếng. Mội cột nước nữa như một trái núi ập xuống. Con thuyền lật nghiêng. Tôi bị xoáy nước đẩy tung lên, bắn ra xa, và dòng nước quái ác đẩy tiếp xuống tận đáy sâu. Tôi nhịn thở, cố truồi lên mặt biển.
Lại một đợt sóng nữa tràn nước mặn vào mồm, vào mũi tôi. Cơn sóng nâng bổng tôi lên chót vót như tới đỉnh núi, sau đó phũ phàng xô mạnh tôi xuống vực đen ngòm.
Con thuyền có hai đứa con tôi chẳng còn một vết tích nào trên biển nữa. Bốn bề mịt mùng sóng cuộn. Tiếng sóng gào thét, xô đẩy. Tôi không còn nghĩ đến mình nữa. Tôi gào gọi tên hai đứa con, nhưng giọng tôi chìm nghỉm, tan vào tiếng sóng thần... Không biết thời gian trôi đi đã bao lâu nữa.
Cũng không hiểu sao tôi còn có thể sống sót và trôi giạt vào bờ một cách kỳ lạ.
Tôi tỉnh dậy trong tiếng con cốc hót quen thuộc:
« Tri tri kiu, tri tri kiu u u, hu hu... ». Những con sóng lăn tăn, mỏng tang, sâm sấp trên bãi cát trơ trụi còn chờn vờn dưới lưng tôi. Tôi mở mắt.
https://thuviensach.vn
Chao ôi, da trời mới xanh làm sao, xanh như chưa bao giờ có ngày đẹp đến thế. Con cốc vẫn hót « tri tri kiu u u » một cách cần mẫn. Thấy tôi mở mắt, nó bỗng ngó sang, đôi cánh vỗ vỗ mừng rỡ. Con chim khôn ngoan của tôi! Nó vẫn còn sống nổi qua cơn sóng thần. Mà làm thế nào cốc theo được tôi đến tận đây? Tôi bỗng cồn cào trong bụng. Thương con cốc, lại nhớ đến hai đứa con. Nghĩ đến con, tôi ngồi bật dậy. Nhưng chân tôi bỗng chốc bủn rủn, tôi lại ngã nhào xuống bãi cát.
Chiếc mỏ khoằm khoằm của con cốc ngậm một con cá bơn, nhả xuống bên tôi.
Tôi run run đón lấy con cá còn tanh mùi nước biển, vặt đầu, vặt đuôi và đưa lên miệng. Cổ tôi đắng chát, nhưng tôi cố nhai, cố nuốt con cá sống. Ăn xong, tôi cố đứng lên lần nữa. Nhưng cũng như lần trước, tôi ngã nhào xuống.
Con cốc hoảng hốt nhảy sang bên. Nó lại hót lên những tiếng buồn bã. Nghe tiếng chim, từ khóe mắt tôi ứa ra hai dòng nước mắt. Các con tôi bây giờ ở đâu? Cho đến lúc tôi hồi lại sức, đi dọc suốt mấy cây số bờ biển tìm con, thì chỉ gặp những hàng cây xác xơ đổ gãy.
Ba năm rồi. Con trai và con dâu tôi chẳng về nữa.
Bây giờ, tôi đi biển với con cốc nghĩa tình của tôi. Thỉnh thoảng dịp hè, đứa cháu gái đòi theo ông nội ra biển, tôi cũng chỉ dám cho đi gần bờ thôi. Những dịp chở các anh đi công tác thế này, tôi mới cho cháu đi xa xa...
... Tiếng ông lão chủ thuyền chậm rãi, bình thản như kể một câu chuyện cổ tích đã xa xăm lắm rồi. Suốt từ lúc ông cụ nói về cái đận sóng thần ghê gớm và đau buồn, anh Thành chỉ ngồi chuyên nước cho ông cụ uống. Cụ chủ thuyền bỗng cười hiền lành:
- Làm mất giấc ngủ của anh về cái chuyện buồn của tôi, anh không giận chứ?
Anh Thành ôm lấy tay cụ chủ thuyền, vội vã nói:
- Xin cụ yên lòng. Mà con cũng không buồn ngủ đâu.
https://thuviensach.vn
- Ấy, mỗi năm một tuổi như đuổi xuân đi! Cái già nó đến, đã không bền sức bằng mấy năm trước, lại kéo theo đôi mắt cũng kém đi nhiều. Không biết sao độ hơn tháng nay, cứ chạng vạng chiều, là tôi chẳng nhìn rõ cái gì cả. Mấy bữa lên bờ, tra đủ các loại thuốc đau mắt mà cũng chả ăn thua. Cái nghề dân chài, mặt mũi kém là chật vật lắm!
Anh Thành vặn to ngọn đèn, nhìn đăm chiêu vào đôi mắt cụ chủ thuyền. Rồi anh lặng lẽ nhoài người, mở chiếc ba lô ở đầu chõng, lấy ra một lọ thủy tinh từ dưới đáy. Cụ chủ thuyền vẫn chậm rãi kể lể:
- Tôi không tin vào trò đồng cốt quàng xiên. Mấy ông bạn già thì lại cứ thúc ép: « Sao ông không đi cúng cầu cho sáng con mắt để đi biển đánh cá? ». Tôi chỉ cười, trả lời: « Tôi thì chỉ cầu cho sóng thuận gió hòa, trúng nhiều luồng cá, còn mắt sáng thì phải cậy thầy cậy thuốc chớ cái món nước thánh mà bơm vào mắt có ngày mù! ». Có đúng vậy không anh?
Anh Thành đưa cho cụ cái lọ:
- Để con thử chữa cho cụ vậy. Cụ không nhỏ nước thánh thì uống cái nước này, chắc có kết quả.
Cụ già co người lại, ngờ vực hỏi:
- Nào tôi có đau bụng đau dạ gì mà uống thuốc?
Anh Thành cười:
- Thuốc từ biển cả đấy, cụ ạ. Cụ nghe con. Đây là dầu cá mập. Con biếu cụ, bảo đảm mắt cụ sẽ đỡ đi ít nhiều...
Cụ chủ thuyền cầm chiếc lọ, soi lên ánh đèn. Một chất dịch màu vàng chanh sóng sánh qua thủy tinh.
Ngoài khoang thuyền, Hạnh vẫn chưa hết xúc động về câu chuyện cụ chủ thuyền kể cho anh Thành nghe. Hạnh không thể ngờ cụ già đánh cá trông bề ngoài hiền lành mà lại có thể gặp câu chuyện sóng thần kinh khủng như vậy. Bất giác, Hạnh lo lắng nhìn ra bốn bề mênh mông biển rộng. Hạnh bỗng rùng mình. Cái cơn sóng thần ấy có bất thình lình đến không nhỉ? Sao bây giờ, trong cái đêm đầy sao này, biển lại êm ả đến thế. Cả những con sóng nhấp nhánh ánh lân tinh kia và dưới đáy sâu biết bao
https://thuviensach.vn
điều vừa lạ lùng vừa bí mật. Hóa ra cái gan con cá mập anh Thành xin nhóm thợ lặn là để làm dầu cá. Thảo nào, hôm ở trên đảo, anh Thành cứ cặm cụi với cái gan gớm ghiếc đó.
Các anh thợ lặn thì chẳng quan tâm đến cái « tiết mục » xào nấu - như các anh đó gọi - của anh Thành. Hạnh đã phải phụ một tay cho anh trai để « chế biến » bộ gan cá mập còn tươi nguyên. Gần hai tiếng đồng hồ, anh Thành đã đun bộ gan cá cho tan ra, rồi khuấy nhẹ để hơi nước thoát hết. Sau đó, còn chắt lớp dầu bên trên, còn lọc...
Đến nỗi anh Sâm đang buồn vì chuyện anh Mùng, cũng phải phì cười: - Ông dược sĩ chưng cất bộ gan như thầy phù thủy hành nghề ấy! Anh Thành đang chăm chú vào công việc, chỉ trả lời qua quít: - Có cái khác tí ti chứ: tôi làm thuốc chữa bệnh, còn thầy phù thủy thì phù phép để bịp người. Làm sao giống nhau hở ông bạn!
*
**
Đã hai ngày một đêm, con thuyền lênh đênh trên biển.
Bữa đó, ông cụ chủ thuyền kéo dây lèo, cho con thuyền ghé vào bờ lấy nước ngọt dự trữ.
Nhìn mũi thuyền rẽ ngang, từ từ trườn lên những con sóng bạc đầu, cô bé Cốc Ri kêu lên:
- Anh Hạnh ơi! Đến hòn đảo bào ngư rồi đó.
Anh Hạnh có biết bắt bào ngư không?
Hạnh lắc đầu, cười ngượng nghịu. Làm sao Hạnh có thể bắt bào ngư được chứ! Cái cô bé có đuôi tóc ngộ nghĩnh này! Cốc Ri nói như dỗi: - Con trai mà lại không biết xuống biển bắt bào ngư!
Cốc Ri ngạc nhiên thật sự. Ở vạn chài của cô, những đứa bạn trai, bạn gái, còn nhỏ hơn cả anh Hạnh này, đều thạo lặn xuống biển, bắt tôm, soi cá,
https://thuviensach.vn
kiếm bào ngư, vừa bắt vừa chơi thật vui. Có những buổi cả bọn đi ghé hàu, đãi ốc, đi kiếm rong biển thích thú biết bao! Cốc Ri chạy đến giật giật ống tay áo Hạnh:
- Anh không biết thật chứ?
Cụ chủ thuyền đang ngồi hút thuốc cũng phải bật cười:
- Cốc Ri thật đành hanh! Anh Hạnh nói không, mà cứ vặn vẹo mãi thôi! Để ông neo thuyền một ngày ở đảo, cho Cốc Ri rủ anh Hạnh đi bắt bào ngư.
Cốc Ri mừng ra mặt:
- Cháu sẽ bắt loại bào ngư thật lớn cho ông uống rượu, ông nhá! - Nhưng không được bơi đi xa. Anh Hạnh chưa quen đi biển, Cốc Ri biết không?
Cốc Ri nhìn sang Hạnh:
- Thế anh biết lặn như em chứ?
- Biết. Cả trồng cây chuối nữa!
Cốc Ri phì cười :
- Em cũng biết làm. Dễ thôi mà...
Có bé đang đứng, bỗng nhào đầu xuống, hai tay
chống lên sạp thuyền, chân chống lên trời. Đôi cẳng chân Cốc Ri vẫy vẫy như trong rạp xiếc vậy. Anh Thành ngồi trong khoang, nói vọng ra: - Lớn lên, anh về đón Cốc Ri đi học làm diễn viên xiếc, có chịu không?
Cụ chủ thuyền ngắm nhìn đứa cháu cưng, cười thật tươi:
- Không biết lớn lên nó làm được trò trống gì, chứ từ bé, tính nó đã « ngựa non háu đá », cái gì cũng mày mò bắt chước làm theo. Con thuyền cặp bờ đảo. Tiếng quai chèo nghiến cót két. Buổi sáng, trời thật êm ả. Vùng bãi cát triều, nước đã ngập một nửa. Con thuyền nằm ghếch đầu lên lườn cát. Gió biển mơn man vờn tóc, vờn cánh áo.
https://thuviensach.vn
Con Tườu Ngộ nhảy xuống bãi cát đầu tiên. Mấy ngày đi biển, chắc nó chồn chân lắm. Vừa chạm đất, nó đã quay lại, phân vân nhìn con thuyền, rồi nhảy cẫng lên như đứa trẻ. Con cốc cũng rời nóc khoang thuyền, lượn một vòng hẹp ngang qua đầu Tườu Ngộ, rồi bay vụt lên một cây dương cao trên bãi. Ông cụ chủ thuyền cùng anh Thành bước về phía những ngôi nhà lấp ló trong đảo.
Cốc Ri là người xuống cuối cùng. Cô bé nhanh nhẹn thu vén những dây nhợ, neo thêm một vòng nút quấn giữ thuyền, rồi gọi to: - Anh Hạnh ơi! Cho cả con khỉ đi theo. Cho nó ngồi coi áo nhé! Nó có hay... ăn vụng không, hả anh?
- Không đâu! Cứ cho cả nó đi theo. Có xa không?
- Hơn một cây số thôi. Cứ dọc bờ đảo này đi ngược lên đầu trước, ông em đã dẫn em tới đó rồi.
Nói xong, cô bé vội vã chui vào khoang. Lúi húi trong đó một lúc, Cốc Ri mới quay ra mang theo một chiếc túi ni lông, vắt dây xách qua bả vai, chạy theo Hạnh.
Nước biển ở đây mới trong trẻo làm sao. Cốc Ri thấy Hạnh vất cái áo ném xuống bãi cát, định lội ùm xuống biển, cô bé nói như quát: - Anh Hạnh định lặn xuống biển tìm bào ngư bằng mắt thường à? Hạnh ngoái lại:
- Cốc Ri bảo sao?
- Anh bắt sao được bào ngư cơ chứ! - Rồi cô bé bĩu chiếc môi bé xíu ra, trông thật buồn cười. - Phải đeo kính lặn vào. Dốt ơi là dốt! Nghe câu mắng mỏ của Cốc Ri, Hạnh bỗng bật cười. Càng ngày, Hạnh càng thấy Cốc Ri giống như bé Lan ở nhà. Toàn nói giọng người lớn. Có lẽ lũ con gái thích làm người lớn, nên cái gì cũng bắt chước. Hạnh giơ tay đón lấy cái kính lặn từ tay Cốc Ri, đeo lên mắt. Cốc Ri khoe:
- Bố em làm cho em hồi trước đấy. Bố em lạ lắm cơ. Cái gì cũng thích có cả đôi. Nuôi chim cốc, cũng nuôi hai con. Làm cho em kính lặn, cũng hai chiếc. Thế nên bây giờ anh mới được lặn đấy!
https://thuviensach.vn
Hạnh tụt dần xuống lòng nước theo cô bé Cốc Ri. Không ngờ cô bé lại bơi giỏi đến thế. Cốc Ri lần theo một rẻo đá ngầm. Hạnh nhích theo từng bước của cô bé. Ánh nắng sớm từ trên mặt biển xuyên qua sóng gợn, làm bừng sáng đáy sâu. Ôi chao! Rẻo gềnh đá ngầm ở đây mới kỳ dị và hấp dẫn làm sao! Có mỏm đá khom khom, chồm chỗm như cóc nhảy. Lại có hòn lù lù như con voi nặng nề phủ phục chắn ngang. Chân Hạnh rê trên đáy cát mát rượi. Hạnh nhìn chăm chú theo cô bé Cốc Ri.
Cốc Ri đang cố đẩy một tảng đá ngầm dịch sang bên. Hạnh co người, giúp sức cho cô bé. Những sợi rong biển vờn quanh cô bé như múa lượn. Hòn đá nhích về phía trái, rồi lăn đi một vòng. Cốc Ri nhanh nhẹn chụm tay lên một con bào ngư đang dán mình lên chỗ hổng của hòn đá mới đẩy đi. Mấy con bào ngư khác nghe nghe nước động, nhao nhác lẩn trốn. Tia nắng lọt xuống đáy nước hắt lên vỏ bào ngư, ánh lên màu xà cừ, màu hồng biếc. Hạnh cũng vội vã chộp lấy một con bào ngư to gần lòng bàn tay. Con bào ngư cuống quýt chưa kịp cặp chân lại.
Cốc Ri nhìn sang. Đầu cô bé gật gật trong nước.
Hạnh đang mải mê lùa tay vào hốc vớt thêm một con bào ngư lẩn trốn vào mép khe đá, bỗng đau nhói ở đầu ngón tay. Hạnh vội vã rút ra. Một con ốc gai đang nằm trên vỏ bào ngư. Con ốc gai có cái miệng đẹp quá. Trong ánh sáng rọi qua làn nước, cái miệng bừng lên màu tím hoa cà, lượn thành mấy viền nhạt dần và trắng ánh lên phía vỏ. Những chiếc gai ốc nhọn hoắc chìa ra tua tủa như lông nhím.
Con ốc gai đang « cưỡi» lên vỏ bào ngư, vươn cái vòi ra bám chặt lấy cái đầu hồng hồng của con vật. Không phải chỉ một con ốc gai. Còn có đến gần một chục con nữa. Những cái miệng xinh xinh ánh lên những màu khác nhau. Có con đỏ tươi như ngọc, có con lại ngả sắc cánh sen. Mải mê với những con ốc xinh xắn, Hạnh quên cả việc bắt bào ngư. Đến khi Cốc Ri đẩy tay, Hạnh mới vội vã chộp thêm hai chú bào ngư đang cố lẩn sâu vào khe mỏm đá ngầm.
Được gần một chục con bào ngư, Hạnh và Cốc ri phải ngoi lên mặt nước để thở. Chú Tườu Ngộ nhìn thấy hai cái đầu nhô lên, mừng rỡ kêu
https://thuviensach.vn
những tiếng «khẹc, khẹc, khẹc». Tười Ngộc nhảy tưng tưng xuống biển. Vừa chạm chân xuống nước, nó bỗng rùng mình chạy ngoắt trở lại. Cốc Ri mắng chú khỉ nhút nhát:
- Mày chỉ chờ ăn thôi hả? Thôi, để tao mang bào ngư vào cho mày giữ vậy.
Cô bé chạy trên mặt cát. Những vết chân xinh xắn của Cốc Ri in rõ trên bờ cát mịn trắng. Ánh nắng tràn trên thảm cát, làm hiện lên những chấm cát pha thủy tinh li ti sáng chói như những ngôi sao bé xiu.
Cốc Ri chỉ cho Hạnh bắt những con bào ngư lớn. Loại nhỏ, cô bé thả trả lại biển. Bốn đợt lặn xuống đáy, đống bào ngư đã lùm lùm. Con Tườu Ngộ ngồi trân trân bên những con bào ngư còn bóng láng nước. Nó nhìn chăm chú, rồi thử sờ tay vào một con bào ngư vỏ quầng lên ngũ sắc. Đôi tay Tườu Ngộ thận trọng cho một con lên miệng. Rắn quá, không ăn được! Tườu Ngộc nhăn mặt ném trả lại vào đống bào ngư, sốt ruột ngồi chờ Hạnh và Cốc Ri.
*
**
CHƯƠNG 3
•ANH CHÀNG CÒ BỢ CHƯA CHẮC ĐÃ XẤU
•XÔN XAO VÌ ĐÊM NGHE NGƯ ÔNG GẨY ĐÀN TRANH •CHÚ BÉ LỒNG CHÉO HÉ MỞ MỘT ĐIỀU BÍ MẬT LỚN.
Ông cụ chủ thuyền đưa cho Hạnh một chiếc vỏ bào ngư, nheo mắt cười: - Cháu thử xem cái vỏ này có gì đặc biệt?
Hạnh đón lấy chiếc vỏ lóng lánh màu xà cừ, soi lên ánh sáng, chăm chú nhìn. Có gì đặc biệt đâu nhỉ! Hạnh quay sang bên Cốc Ri. Cô bé ngoảnh đi, nhưng đôi môi bụm lại như sắp bật cười vì cái vẻ bối rối của Hạnh. Hạnh lúng túng lật phía trong lòng vỏ. Vẫn là cái màu trắng sáng như các vỏ
https://thuviensach.vn
khác. Cụ chủ thuyền nhấp một hớp rượu, khà lên một tiếng, rồi mới thong thả:
- Cháu không biết là phải. Vỏ con bào ngư còn có tên là «Cửu khổng» đấy. Quý lắm! Cửu khổng là chín lỗ thông khoang áo với môi trường nước bao quanh, đó là chỗ để không khí ra vào cho con bào ngư thở, tròn nhỏ xíu như chín ô cửa sổ. Ruột bào ngư thì giá trị rồi. Một cân ruột bào ngư xuất khẩu lên tới hàng nghìn đồng. Nhưng vỏ bào ngư thì lại làm thuốc sáng mắt. Các cụ ngày xưa gọi nó là thạch quyết minh, nghĩa là chất đá làm sáng mắt. Nghe nói, có nhiều thầy thuốc dùng vỏ bào ngư dưới dạng bột hoặc sắc uống làm thuốc chữa thị lực kém.
Anh Thành cũng cầm một chiếc vỏ lên, tấm tắc:
- Kỳ lạ thật! Ở biển nước mình, cái gì cũng có ích, cũng quý. Ở đất liền ra, lần đầu tiên cháu được bữa rượu nhắm bào ngư ngon đến thế! Cụ chủ thuyền đang vui chuyện. Cụ gắp thịt một con bào ngư cho Hạnh, giục:
- Cháu ăn đi. Cốc Ri được thưởng thức cái món này nhiều rồi. Anh Thành bảo sao? Ờ, đúng là lạ. Tôi cũng thấy vậy. Con bào ngư quanh năm nằm ở đáy sâu, dưới những vỉa đá soai soải, ăn thì toàn rong rêu, mà thịt lại trắng như gà tơ, có lẽ còn đậm đà hơn ấy chứ!
Cụ chủ thuyền nói chẳng ngoa chút nào. Miếng thịt bào ngư thật thơm, thật giòn. Cô bé Cốc Ri thấy Hạnh có vẻ thích thú với món ăn mới lạ, nên liên tục bóc vỏ đưa cho Hạnh ruột những con bào ngư trắng ngồn ngộn. Cốc Ri để riêng một vốc vỏ bào ngư đẹp nhất, đủ màu sắc lóng lánh sang bên cạnh mình, thì thầm vào tai Hạnh:
- Em để dành cho anh những chiếc vỏ đẹp nhất, anh mang về nhà cho bọn cái Lan nhé. Còn nhiều vỏ ốc đẹp nữa. Em chỉ sợ anh mang nặng. Chắc cái Lan thích lắm.
Cốc Ri có lần nghe Hạnh kể «cái Lan, em Hạnh, giống Cốc Ri như đúc về… mồm mép tép nhảy», Cốc Ri không tự ái, không giận dỗi, lại tỏ ra
https://thuviensach.vn
thích thú. Cốc Ri hỏi chuyện về Lan luôn miệng, và đã gói riêng một số đồ chơi lấy từ biển chờ Hạnh lên đường sẽ gửi cho Lan.
Hoàng hôn trên biển thật đẹp. Ráng đỏ choàng khắp cả một vùng trời nước bao la. Màu nước xanh đậm đà nhuộm đỏ bóng mây trời như một đám lửa loang dần ra mãi. Những con sóng như dềnh lên, cao dần và tít tắp tận xa vời, nơi giữa nước và trời tiếp giáp nhau.
Con thuyền trôi đi trên biển chiều hôm lặng lẽ như một cánh lá bay mỏng manh giữa biển khơi không thấy bờ. Hoàng hôn ở biển kéo dài thật lâu. Mãi đến lúc lác đác những con chim hải âu lượn lờ bay qua, kêu lên vài tiếng quạnh vắng, thì mảng mây hồng mới thu dần lại và những vệt xanh dịu dàng trứng sáo như những chiếc khăn mỏng tang mới xếp bên nhau ở cuối trời.
Cụ chủ thuyền đang lúi húi ở trong khoang, bỗng giật giọng gọi anh Thành: - Lạ lắm. Thuốc tiên thật, anh Thành ơi!
Đang mải ngắm những con hải âu bay liệng, nghe giọng nói mừng rỡ của ông lão, anh Thành ngó vào trong khoang:
- Sao vậy cụ?
- Đúng là thuốc tiên! Cái thứ thuốc anh cho tôi uống hôm trước, làm mắt tôi nhìn rõ rồi!
Cả anh Thành, Hạnh và Cốc Ri đều bu lấy ông lão.
Cụ chủ thuyền xúc động lộ rõ ra nét mặt. Cụ ngồi phịch xuống cửa khoang, lấy chiếc khăn mặt đang vắt vai lau bộ mặt lấm tấm mồ hôi. Tôi tưởng mình nhầm, nhưng là thật, anh Thành ạ. Hai chiều nay, tự dưng mắt tôi sáng lại. Mọi khi cứ vào giờ gà lên chuồng là tôi chẳng còn nhìn rõ cái gì, ấy vậy mà bây giờ, nhìn được hết.
Anh Thành cười:
- Thảo nào, hai hôm nay cứ giờ này lại thấy cụ vào dọn dẹp trong khoang phải không?
- Đúng đấy. Lúc đầu tôi không tin là chuyện thật, mới tự mình đi dọn dẹp thử đồ đạc, nhìn cái điếu ra cái điếu, cái ấm ra cái ấm, chẳng còn
https://thuviensach.vn
nhập nhoạng nữa…
Cốc Ri cũng mừng ra mặt. Cô bé bá lấy vai ông nội, nhìn vào đôi mắt già nua của ông?
- Thật ông nhìn được cả trong bóng tối rồi hả. Anh Thành chữa cho ông được hả ông?
- Ờ, ờ! Anh Thành cho ông thước thuốc tiên đấy, cháu ạ! Chẳng kém Cốc Ri, Hạnh cũng thấy vui hẳn lên. Hạnh nói với cô bé: - Không phải thuốc tiên đâu, ông nói đùa Cốc Ri đấy. Dầu gan cá mập anh Thành pha chế mấy bữa trên đảo đó!
Cốc Ri ngạc nhiên:
- Gan cá mập có dầu thật không anh Thành?
- Thật đấy. Rồi ở trường em sẽ học đến cái bộ gan quý hóa này. Một bộ gan cá mập có tới năm mươi phần trăm dầu, chứa một lượng lớn vi - ta - min - A. Sau khi chiết xuất, dầu cá trở thành một thứ thuốc quý. Nó không những chỉ chữa được bệnh quáng gà như ông em mắc phải, mà còn chữa được nhiều bệnh khác về mắt.
Cụ chủ thuyền gật gù:
- Lúc đầu, tôi những tưởng như các thức thuốc khác, chẳng tin lắm, chỉ vì quý cái bụng anh mà uống thôi.
Anh Thành lục trong ba lô, sẻ hẳn nửa chai dầu gan cá cho ông lão: - Cụ uống hết chỗ này. Gặp đúng thuốc thì bệnh giảm… Cụ chủ thuyền vui vẻ:
- Và gặp đúng cả thầy nữa chớ!
- Đấy mới chỉ là bước đầu. Mỗi lần bắt được cá quý, cụ cứ tiếp tục làm ít rượu nhắm với gan cá. Còn khi lên bờ, ăn thêm rau thêm quả. Thiếu các món ấy, bệnh lại tái phát..
Cụ chủ thuyền đang lúc vui, đẩy nhẹ vai Cốc Ri:
- Cháu vào lấy cho ông mấy con mực khô và chai rượu ra đây. - Rồi cụ quay lại phía anh Thành: - Anh phải uống với tôi một chén, để tôi
https://thuviensach.vn
cảm ơn anh. - Đoạn cụ quay sang Hạnh: - Cháu lấy mấy con cá tươi cho con Tườu Ngộ đi. Chỗ cá con cốc vừa kiếm được về đó. Con khỉ chừng đói rồi!
Hạnh vuốt lưng Tườu Ngộ, thưa:
- Ông ơi, chim cốc đã giấu ông cho Tườu Ngộ ăn no rồi. Hai đứa thân với nhau lắm, ông ạ!
- Chậc chậc! Cái giống cốc vốn khó tính khó nết, khi đã thân thì trung thành phải biết, nhưng khi nó chẳng ưa ai, thì người đó cấm đến nơi gần được nó. Cả đời ông, ông đã vài bận nuôi cốc, ông biết. Thời còn trẻ trung, xa lắm.. Ôi, nhưng cháu trai của ông chắc chẳng thích nghe ông kể chuyện cũ phải không?
- Ông ơi, ông kể đi. Kể về con cốc thì cháu thích lắm.
- Ờ, ờ! Cái hồi ấy ông còn trẻ. Nhưng mà cũng nghèo lắm. Con bé Cốc Ri còn chưa đẻ, còn ở ngọn đa ngọn đề nào ấy. (Cốc Ri đã đến sau lưng Hạnh, cười bẽn lẽn và ghé vào tai Hạnh nói thầm: «Cả anh cũng như thế chứ, anh cũng ở ngọn đa ngọn đề như em chứ?»). Ông nghèo đến không có một mảnh đất trên cạn để trú thân, quanh năm chỉ bám lấy cái thuyền rách, ăn ở trên thuyền, lênh đênh sóng nước, nay chỗ này, mai chỗ khác. Bố của ông cũng nghèo, chết đi chỉ còn để lại một bức hoành phi vẽ bằng sơn trên gỗ mộc. Người ta thì sơn son thiếp vàng, còn hoành phi của nhà ông thì đúng là gỗ mộc viết bằng sơn đỏ, lại nhỏ chỉ ba chục phân tay. Hoành phi có bốn chữ nho «Hữu thổ vọng gia», nghĩa là «gia đình mơ ước có đất sống». Bố của ông mơ có đất để sống vậy thôi. Một bận, chú chích trên biển - ấy, ông gọi theo lối cổ, tức là kẻ trộm ấy mà - nó vào thuyền ông ăn trộm con cốc, lại vác đi luôn cả bức hoành phi. Có lẽ kẻ trộm chẳng còn lấy được cái gì quý hơn, vì có gì nữa đâu mà lấy.
Ông buồn lắm, buồn đến nẫu ruột. Bức hoành phi của cha ông để lại, con cốc biết bao ngày dạy bảo… Cho đến ngày thứ ba, cháu ơi, con cốc bay trở về với ông vào một buổi sáng. Ông mừng đến chảy nước mắt. Con cốc cánh xanh, có khi còn đẹp hơn cả con này. Nó đậu ngay trên khoang thuyền, hót lên những tiếng mừng rỡ. Nhưng đậu được một thoáng, nó bay
https://thuviensach.vn
đi một đoạn, rồi lại bay lại. Cứ như vậy có đến gần chục lượt. Ông chưa hiểu nó muốn gì. Sao cốc cứ lặp đi lặp lại cái việc bay lên bay xuống đó, mà chỉ bay một đoạn ngắn, về một phía? Có lẽ nó muốn báo cho ông điều gì chăng? Ông chèo thuyền theo hướng con chim, thì nó mới chịu đậu trên khoang thuyền. Thuyền đi mãi, dễ chừng đến ba cây số, ông neo lại, thì con cốc lại bay lên bay xuống như vậy. Ông lại cho thuyền chạy tiếp. Đến tận trưa thì thuyền của ông theo con cốc đậu sát một con thuyền nhỏ. Con chim sà ngay xuống con thuyền lạ, đậu xuống và hót lên một hồi.
Cháu có thể tưởng tượng được không, cái đầu tiên ông nhìn thấy ở chỗ cốc đậu là bức hoành phi «Hữu thổ vọng gia» của ông. Tay chủ thuyền trông cao kều, lại gầy nhom, ngồi ủ rũ như cò bợ gặp mưa. Nhìn thấy ông - lúc đó ông còn trẻ mà, da săn dỏ, cánh tay cuồn cuộn bắp thịt - anh chàng cò bợ hốt hoảng, mặt tái xanh tái xám. Ông nhìn, đâm thương hại. Con thuyền của anh ta cũng rách mướp, có lẽ còn tã hơn cả của ông. Anh chàng cò bợ đó thoạt trông thấy ông, vội quỳ sụp xuống sàn thuyền, van xin:
- Em lạy bác! Bác tha tội cho em. Em trót dại…
Rồi anh chàng cò bợ nâng bức hoành phi lên ngang mặt, cung kính trả lại ông. Ông bảo anh ta sang thuyền mình, lặng lẽ vét bị, cho anh ta mấy bơ gạo. Ông từ tốn khuyên:
- Người áo rách với nhau mà anh lại lấy của tôi. Thiếu thì ta san sẻ co cho nhau, nhưng phải sống trong sạch, anh bạn ạ!
Cốc Ri nhoẻn cười:
- Anh ấy tên là gì, hả ông?
- Ai? Anh chàng cò bợ ấy hả? Tên là Mẩy. Người ta nói hạt thóc mẩy là thóc to, nhưng anh ta lại lép kẹp như cây sậy.
Sau cái đợt làm quen ấy, anh ta theo ông đi làm đi ăn như hai anh em ruột. Anh ấy hóa ra người tốt, chỉ phải cái khó bó cái khôn, đâm liều. Nhưng đi biển với ông, anh chàng cò bợ bỏ hẳn cái nghề chú chích, sống trong sạch
https://thuviensach.vn
đến lạ. Nhiều lần, chính con cốc bị anh bắt lại đem cá kiếm được về cho anh, nhưng lần nào anh cũng mang trả cho ông. Ông phải làm mặt giận: - Tôi bảo nó mang cho chú, sao chú còn trả lại cho tôi?
Anh Mẩy gãi tai:
- Em tưởng con chim «tự tiện» lấy cá của anh cho em!
Các cháu xem, con chim cốc cánh xanh ấy tinh khôn đến thế. Khi nó quen với chú Mẩy, nó cũng biết thương chú ấy. Tiếc rằng, đến khi con cốc cánh xanh già nua, nó chết đi, thì cũng là đận chú Mẩy phiêu bạt sau một trận bão biển lớn. Nhiều người bảo chú ấy chết trong trận bão đó. Giả bây giờ còn sống, cũng gần bằng tuổi ông đó.
Từ nãy, Hạnh vẫn ngồi lặng nghe. Ông cụ chủ thuyền đánh cá có biết bao nhiêu chuyện. Câu chuyện đêm trước Hạnh vô tình được nghe, rồi câu chuyện bây giờ. Cả một đời người trên sóng nước, biết bao chuyện lạ lùng mà Hạnh đâu có biết! Con chim cốc hiền lành và có nghĩa có tình. Hạnh trìu mến đưa một chú cá bơn nhỏ nhắn cho con cốc. con cốc nhanh nhảu đớp lấy, nuốt gọn. Cụ chủ thuyền âu yếm bảo Hạnh:
- Cháu có thích con chim biển này không?
Hạnh vuốt ve một bộ cánh mượt mà của cốc, thành thật thú nhận: - Ông ơi, ở Hà Nội cháu tưởng chỉ có con vẹt, con yểng hay con chim câu là khôn, cháu có biết đâu con chim cốc giỏi giang đến thế! - Trừ chim câu ông nghe người ta nói để đưa thư, còn vẹt với yểng chỉ để làm cảnh thôi. Con cốc của ông thì vừa đẹp vừa nuôi sống cả ông những hôm trời trở gió trở bão, thuyền không ra khơi được. Con cốc này với con cốc cánh nâu ở nhà là anh em sinh đôi mà chim cốc mẹ đã tìm ra vụ anh chàng Mẩy cò bợ ăn trộm đẻ ra chúng đó.
Anh Thành xé một con mực, đưa cho cụ t chủ thuyền nhắm rượu: - Cụ kể chuyện con cốc làm cháu lại nhớ câu chuyện con vẹt tìm ra kẻ trộm. Vẹt ở nước ngoài cơ. Có hai tên ăn trộm vơ vét hết của cải một nhà kia, trước khi cuốn gói, đứng châm thuốc ung dung hút với nhau. Chả
https://thuviensach.vn
là chủ nhà đi vắng. Nhìn thấy trong lồng nhà chủ có một con vẹt, một tên còn hài hước nói với vẹt:
- Tạm biệt nhé! Xin giới thiệu, tớ là Hai - cơ.
Tên thứ hai cũng ngả mũ ra, quấy nhộn:
- Còn tớ là Véc - nơ! Xin chào!
Ngờ đâu, hai tên ăn trộm lại gặp phải một con vẹt thông minh. Sau bữa trộm đó, chú vẹt học thêm được hai câu: « Tạm biệt nhé,…tớ là Hai - cơ! Còn tớ là Véc - nơ! Xin chào! ». Chủ nhà thấy con vẹt nhà mình cứ nhắc đến những câu nói lạ lùng đó, liền báo với cảnh sát. Và cảnh sát tìm ra kẻ trộm cũng với tốc độ lạ lùng hiếm thấy!
Chai rượu đã vợi đi một nửa. Ông cụ chủ thuyền bỗng trầm ngâm một thoáng. Ông cụ chủ thuyền bỗng trầm ngâm một thoáng. Vầng trăng từ mờ mờ trong hoàng hôn đã sáng dần trong đêm xuống. Tiếng sóng vỗ oàm oạp mạn thuyền. Cụ chủ thuyền lại một lần nữa mừng rỡ kêu lên:
- Ôi anh Thành, tôi nhìn rõ cả chú Cuội ở mặt trăng rồi. Đã hàng năm nay, tôi chỉ thấy một quầng vàng, nay lại thấy chú Cuội được rồi! Mắt tôi sáng lại như trước rồi!
Đôi mắt ông cụ ngước lên trời, nhìn đăm đắm. Bóng trăng rọi trên bộ mặt già nua của cụ. Cụ mỉm cười, đôi mắt ngời lên, nhưng ở khóe mắt nhăn nheo, hai dòng nước mắt lại ứa ra. Cô bé Cốc Ri lo lắng:
- Ông ơi, ông lại khóc rồi. Mà sao ông lại vừa cười vừa khóc thế hả ông?
Cụ chủ thuyền ôm lấy Cốc Ri, rồi lại đẩy nhẹ đứa cháu ra: - Ông khóc vui đấy mà. Cháu vào lấy cho ông cái đàn. Lúc này…. Ông lão bỏ lửng câu nói. Cả anh Thành, cả Hạnh thoáng ngạc nhiên. Tự dưng ông lão lại hứng lên như vậy. Cô bé Cốc Ri mang cho ông lão một cây đàn nguyệt, mặt tròn như vừng trăng trên cao tít kia. Ông lão đón lấy cây đàn, vặn dây lại , thong thả nói một mình.
- Đây là cái đàn của chú Mẩy mấy chục năm trước. Chú ấy giỏi tay đàn. Mấy năm theo tôi đi làm ăn, nhịn đói nhịn khát để dành tiền mua
https://thuviensach.vn
được cây đàn cũ này. Lúc buồn, lại lôi ra gảy. Chú ấy còn dạy cả tôi đánh đàn. Chú ấy mất đi, tôi chỉ còn giữ được có cái đàn này. Nghèo mà không dám bán. Tôi cứ hy vọng có lần chú ấy về, không thấy đàn , sẽ nghĩ tôi ăn ở không có thủy có chung…Tôi đàn một khúc, anh Thành đừng cười tuổi già lẩm cẩm…
Anh Thành vội vã thưa:
- Cụ cứ dạy thế! Cảnh trăng nước lồng lộng thế này, cụ đàn cho nghe thì còn gì hơn.
- Ấy, tôi chỉ biết gảy vài ba điệu cổ. Không hợp với các cháu bé đây đâu, nhưng tôi đang vui mà.
Tiếng đàn nguyệt rung lên những âm thanh thật lạ, thật dặt dìu trong tiếng sóng vỗ. Hạnh chưa bao giờ được nghe ai đàn như vậy. Một tình cảm sâu lắng và thiết tha từ tiếng đàn ông lão chủ thuyền cứ bâng khuâng trong lòng Hạnh. Ánh trăng láp lấp loáng trên bàn tay và sợi đàn rung nhẹ của ông lão. Tự dưng, Hạnh như thấy mình lớn hẳn lên. Những vùng nước xa thẳm, những con thuyền căng phồng gió khơi nhưng bé nhỏ giữa trời biển mênh mang, những con người xa lạ bỗng trở thành thân thiết như từ bao giờ, từ xa xôi năm nảo năm nào. Và mảnh trăng trong vắt, xa xăm kia, ở mãi tận vòm trời khoáng đạt kia, sao đêm nay thấy đẹp lạ! Có phải thấy yêu mến ngày tháng mình đang sống, là do ánh trăng ngời ngợi, hay do những âm thanh từ cây đàn nguyệt như những giọt nước ngọt ngào chảy lai láng bao quanh? Từ cái đêm đẹp mông lung này, đúng là Hạnh như thấy mình lớn lên rồi. Hạnh như muốn mùa hè qua nhanh, muốn những buổi đến trường đằm thắm bè bạn, lại muốn mình sẽ làm một việc gì thật thích thú, thật có ích cho mọi người.
Tiếng đàn quyện trong bóng trăng, lan vào không trung, chờn vờn trên ngọn sóng nhấp nhánh nghìn vạn ánh vàng nhảy múa êm ả tít ra xa. Cô bé Cốc Ri ngồi bên ông nội, đôi mắt như hai hột nhãn mở tròn xoe nhìn chăm chú vào nét mặt ông. Cô bé cũng ngạc nhiên không kém. Hai bàn tay bé xíu của Cốc Ri chống cằm, một đuôi sam vắt trước ngực, một đuôi sam vất trên lưng. Cô bé ngồi lặng lẽ như người lớn.
https://thuviensach.vn
Cụ chủ thuyền ngừng tay trong một khắc, rồi chuyển sang một điệu đàn mới. Anh Thành thấy nôn nao trong lòng. Anh nhớ về những năm còn nhỏ, hình như đã nghe đàn này ở đâu đó. Phải rồi, xa lắm rồi…Ông lão bỗng cất cái giọng khàn khàn. Ông cụ hát theo những âm thanh đang buông vào không gian. Anh Thành nhận ra rồi. Bên tai anh vẳng lên câu hát theo điệu xẩm xoan…Trong lòng ông lão chắc đang phấn hứng lắm, cho nên ông cứ láy đi láy lại khúc hát hành vân mãi.
Đàn nảy lên một tiếng, rồi chuyển sang một bài ca êm ả khác. Hạnh ngả mình trên mạn thuyền, đôi mắt trong trẻo ngập đầy ánh trăng. Giọng hát ông lão tự dưng trở nên êm ái, như một lời ru dìu dịu: Bao giờ cho đến tháng năm
Dắt trâu lên động, để mầm cây xanh
Chia ra mỗi đứa mỗ cành
Gió nam phơ phất hát tình quê hương.
Hạnh không biết được câu hát đó đã quen thuộc với ông lão từ thuở xa xưa. Làm nghề biển, nhưng lòng luôn hướng về mảnh đất trên bờ, ước mơ từ đời người bố của cụ chủ thuyền, ước mơ trên những dòng chữ hoành phi thô thiển, phải đến đời cụ chủ thuyền bây giờ mới thực hiện được.
*
**
Thuyền gặp con nước, cặp đảo Hải Vũ vào một buổi sáng ong ong nắng. Cô bé Cốc Ri buồn xỉu vì sắp phải chia tay với Hạnh, với anh Thành. Cốc Ri trao cho hạnh một bọc lớn những mảnh vỏ bào ngư, những vỏ ốc ngũ sắc. Hạnh hoảng hồn, kêu lên:
- Làm sao anh mang được hết quà của em. Anh còn đi dài ngày lắm mà!
Cốc Ri phụng phịu, dỗi ra mặt:
- Anh chê các thứ đồ chơi của em, thì mang cả về cho cái Lan nó chơi chứ!
Ông cụ chủ thuyền phải can thiệp vào:
https://thuviensach.vn
- Con bé Cốc Ri đến là đành hanh! Thôi, cháu bớt lại một nửa túi vỏ ốc, để ông biếu anh Thành và cậu Hạnh món quà này quý hơn nhiều! Cốc Ri tươi tỉnh hẳn lên:
- Quà gì đó hở ông?
Ông lão không trả lời, đến bên khoang mui thuyền, ôm con chim cốc vuốt ve lưng nó một chặp, rồi đưa cho anh Thành:
- Tôi biếu anh, cho cháu Hạnh, để nhớ đến ông cháu tôi! Anh Thành hoảng hốt:
- Trời ơi, con chim quý ngày ngày kiếm cá cho cụ, sao cháu dám nhận!
- Ờ, nó quý. Nhưng đôi mắt tôi còn quý hơn nhiều.
May mắn gặp được anh. Không có anh, làm sao đôi mắt tôi nhìn được rõ, làm sao tôi đi biển được nhiều hơn!
Cô bé Cốc Ri kéo tay Hạnh:
- Anh nhận lấy con cốc đi. Ông em cho rồi mà. Đừng để nó chết đấy nhá! Anh không lấy con cốc, ông em giận đấy!
Ông cụ chủ thuyền quay lại:
- Cháu Cốc Ri nói phải đó. Người vùng biển chúng tôi quanh năm sống với sóng nước, bốn phương một nhà, đã có bụng quý nhau thì chẳng có gì tiếc cả. Đó, anh Thành coi, con Tườu Ngộ nó đã bắt đầu thân với con cốc rồi, để chúng chia ly sao nổi. Vả lại, tôi còn một con cốc nâu ở trên bờ nữa cơ mà!
Anh Thành xúc động ôm lấy vai ông lão. Anh nhìn vào đôi mắt đã sáng bừng của ông già đánh cá, rồi thân thiết bảo:
- Cụ cho, con xin, kẻo cụ giận. Nhưng quà quý thế này, con biết nói gì cho tỏ tấm lòng…
- Chậc! Chậc! Thế là tôi mừng rồi! Tôi chỉ mong có dịp khi trở về, anh lại đến với ông cháu tôi.
https://thuviensach.vn
Con thuyền rời đảo, quay ngược về đường hướng cũ. Con cốc nhao nhác nhìn theo ông lão đánh cá, cô bé Cốc Ri xa dần. Hạnh phải vuốt ve bộ cánh chim óng mượt. Chú Tườu Ngộ nhảy nhót trên bãi cát rồi thoắt một cái, tót lên một cành cây bần xòa trên mặt nước, chỗ hẻm đá lô nhô. Cô bé Cốc Ri đứng ở mũi thuyền cũng đang quay lại phía bờ. Mặt cô bé tái mét, nhưng tay lại vẫy vẫy về phía anh em Hạnh.
Cái chấm nhỏ bé xíu của Cốc Ri đã lẫn trong đám sương mỏng tang, rồi cả con thuyền cũng xa hút, mà anh em Hạnh vẫn đứng đăm đăm nhìn theo. Con cốc hót lên một nhịp dài tiễn biệt.
Đảo Hải Vũ, nơi dừng chân của anh Thành trên đường đi công tác, thật vắng vẻ. Hai anh em đi qua bãi cát qua một ghềnh đầy đám san hô hoang dại, mới đến một rừng cây chỉ rộng bằng vài cánh vườn um tùm. Anh Thành vui vẻ giới thiệu:
- Đây là đảo chim, Hạnh ạ. Thật buồn cười, lên đảo chim lại mang theo chim cốc. Ở Nam Bộ, có những «sân chim» lớn như vùng U Minh Hạ. Nhưng ở đây em cũng sẽ gặp một đảo chim chẳng kém gì «sân chim» có khi còn phong phú hơn về chủng loại.
- Em nghe nói ở xứ mình, mùa đông chim về trú lạnh mùa hè lại bay về phương bắc. Như vậy, anh em mình đi vào dịp này chắc ít chim, làm sao anh thực hiện được chương trình nghiên cứu?
Anh Thành cười:
- Không ít đâu! Ngoài một số loài chim di cư đã thuần hóa do điều kiện thiên nhiên của nước mình, còn các loài chim xứ nắng cũng vô vàn. Rồi em sẽ gặp một số ngay trên đảo chim này thôi. Bây giờ ta vào «khu dân cư» gặp anh Cao đã.
- Vui quá anh nhỉ! Anh Cao cũng ở đây sao?
- Anh Cao ở đây độ nửa năm rồi. Anh ấy đang làm luận án tiến sĩ, đề tài về “Đời sống các loài chim biển Đông”. Sau đợt nghiên cứu này, anh Cao sẽ đi Liên Xô bảo vệ luận án.
https://thuviensach.vn
Hạnh bỗng nhớ đến người bạn của anh trai mình. Tính anh ấy thật vui. Bữa anh Cao về Hà Nội mang cho Hạnh con Tườu Ngộ, cứ như mới xảy ra hôm qua, hôm kia. Bây giờ lại sắp được gặp anh ấy ở ngay trên hòn đảo xa lạ này, Hạnh thấy mừng lắm.
«Khu dân cư» thật ra chỉ lơ thơ chục ngôi nhà, ở ẩn dưới một vườn cây rậm rạp. Những bức tường xây bằng tổ ong dày dặn để chống đỡ với bão dông biển khơi, nối liền nhau như một tòa lâu đài cổ. Anh Cao vừa đi đâu về. Nhìn thấy hai anh em Hạnh nhô lên từ con đường trũng xuống bờ đảo, anh chạy vội đến:
- Nhìn nghe đàn chim nháo nhác sau nhà, biết có thuyền cặp đảo, ai ngờ lại là hai khách quý! Chỉ có hai anh em sao?
Anh Thành ngả chiếc mũ ra quạt phe phẩy:
- Đi quá giang thuyền của một ông lão đánh cá. Thuyền rời đảo ngay. Ông lão còn đi cho kịp lứa cá mới. Ông tiến sĩ tương lai có khỏe không?
- Mình từ lâu đã trở thành dân miền biển rồi còn gì. Khỏe lắm! Lại được bồi dưỡng món thịt chim ở đây, khỏi phải nói… Bổ hơn nhiều so với huyết chim sẻ ở đồng bằng đấy. Còn Hạnh, có mê chim không? Vớ đâu được con cốc đó hả? Con chim đẹp nhỉ!
Hạnh chưa kịp trả lời, bên tai bỗng vọng đến tiếng “u…u..u” vang động. Từ trong vòm cây, một người thấp đậm đi ra. Ông ta khoảng gần năm chục tuổi, một tay xách xâu chim nặng trĩu, một tay cầm một chiếc vỏ ốc biển dài đến ba mươi phân. Đấy là cái tù và của ông ta. Ông ta chưa nhìn thấy đám khách mới lên đảo, lại dừng chân đưa vỏ ốc lên thổi một hơi dài. Chờ dứt tiếng tù và, anh Cao gọi to:
- Ông Lồng Cẩm ơi! Bữa nay đồ nhắm tốt chớ? Có khách đây! Bác Cẩm quay lại cười, hàm răng trắng phau nổi lên trên khuôn mặt vuông vức và nước da bánh mật.
Anh Cao nhanh nhảu giới thiệu:
- Thợ săn kỳ dị của đảo đấy!
https://thuviensach.vn
- Sao lại kỳ dị? - anh Thành ngạc nhiên hỏi.
- Ông có nhìn thấy cái tù và ốc bác ấy vừa thổi không? Bác Lồng Cẩm gọi chim mồi về sau cuộc săn đó. Kỳ dị không phải là đi săn, mà là chim mồi. Rồi các bạn sẽ gặp con chim mồi có một không hai.
Hạnh chưa kịp hiểu điều gì, thì trên không bỗng có tiếng đập cánh rộn rã. Trời, một con chim diều hâu! Con chim thật lớn, sải cánh rộng đến gần một mét. Chim mồi lượn một vòng rộng trên trời cao, rồi sà xuống bên bác Lồng Cẩm. Bác thợ săn gài chiếc vỏ ốc biển vào lưng, giơ cánh tay chắc nịch ra. Con diều hâu mồi chập chờn rồi đậu trên bàn tay bác Lồng Cẩm. Những ngón tay to mập và đen sạm của người thợ săn nâng đôi chân con chim mồi lên. Hạnh thoáng nhìn rõ bàn tay của người thợ săn chỉ còn bốn ngón…
Con cốc bỗng run lẩy bẩy trong tay Hạnh. Hạnh ôm nó vào lòng, lạ lùng nhìn con chim mồi dữ tợn của bác Lồng Cẩm. Đôi mắt diều hâu mở to thô lố, ngó nghiêng như đang tìm mồi. Cái mỏ nhọn, to, đen nhánh như sừng, ngậm chặt lại đanh ác. Những móng sắc của diều hâu tòe ra trên bàn tay to mập của bác Lồng Cẩm. Đám lông chim thành lớp trắng lớp đen xếp khéo léo trên mình chim mồi.
Bác Lồng Cẩm cười rõ hiền:
- Chiều sang tôi chơi, hai anh và cả em nữa!
Bác Lồng Cẩm đi rồi, anh Cao bảo:
- Sang chơi, là sang chén thịt chim đó. Khách nào lên đảo này, ngày đầu cũng phải dự bữa tiệc thịt chim ở nhà bác Lồng Cẩm. Cứ y như khách quốc tế đến, là dự tiệc chiêu đãi trong đêm đầu tiên. Bác Lồng Cẩm hiền lắm. Săn chim giỏi, thuần hóa chim cũng cừ. Cứ như nhà khoa học cần mẫn ấy. Bác nghiên cứu tỉ mỉ thậm chí tinh vi nữa, các tập quán của loài chim. Có khi mất ăn mất ngủ. Như cái lần bác Lồng Cẩm huấn luyện con chim mồi là diều hâu này, ai cũng cười là gàn dở. Ai đời diều hâu là loại ác điểu mà lại biến nó thành chim mồi, đi bắt chim khác về cho mình. Tôi đi theo bác săn chim nhiều lần, học được khối điều hay, nghe được biết bao chuyện thú vị.
https://thuviensach.vn
Để thư thả, tôi kể cho hai anh em nghe. À, mai đi săn chim luôn, nghe bác Lồng Cẩm thú hơn…
*
**
Bãi chim mới đông ghê gớm làm sao!
Hạnh ngơ ngác và ngợp mắt nhìn. Làm sao mà đếm nổi số chim trên bãi. Lồng Chéo, con bác Lồng Cẩm, kéo tay Hạnh:
- Làm sao mà đằng ấy lại đứng đực ra thế?
Lồng Chéo đội một chiếc mũ tròn xoe may bằng nỉ đen,thuê mấy vòng vàng vàng, tim tím. Lồng Chéo có lẽ hơn Hạnh đến hai tuổi, nhưng giống bố, thấp lùn chỉ đến cổ Hạnh. Lồng Chéo bước phăm phăm qua một vũng nước sâm sấp. Lồng Chéo thầm thì:
- Đằng ấy có thuộc tên các loài chim không?
Hạnh lắc đầu. Lồng Chéo xì một tiếng:
- Vậy hả?
Hạnh đỏ bừng tai, làm sao Hạnh biết được bao nhiêu loại chim trên bãi này. Hạnh ngây ngô hỏi:
- Nhiều chim đến thế, mà sao bố cậu phải dùng chim mồi diều hâu để đi săn?
Lồng Chéo nhăn hai cánh mũi, bụm miệng cười:
- Đúng là đằng ấy lần đầu đến bãi chim. Chim nhiều thế kia, việc gì phải cần con mồi! Bố tớ chỉ dùng chim diều hâu làm mồi khi đi săn trên núi thôi. Kiểu vừa săn vừa tập cho diều hâu quen bắt mồi mà!
Hạnh theo Lồng Chéo thận trọng lội dò dẫm từng bước. Qua một cánh vẹt mọc lòa xòa trên mặt nước, bãi chim đột ngột như mở rộng ra. Lồng Chéo miệng nói, tay trỏ từng đám chim cho Hạnh. Những loài chim mang đủ mọi thứ tên lạ, Hạnh chỉ mới nghe lần đầu. Hàng nghìn, hàng vạn con chim, nháo nhác như đàn gà trên sân.
https://thuviensach.vn
Chim cồng cộc cánh đen tuyền một màu vỗ bộ cánh ướt, dáng đi hấp tấp như có người đuổi. Con Nhạn sen mải miết khoe bộ lông rực rỡ, chân dài lêu nghêu mà thân lại mập mạp. Chim thiên đường ưỡn thẳng mình làm đuôi cong, ngực phẳng phiu khoe màu lông lục mịn màng, giữa có dải hẹp xanh lấp lánh. Lồng Chéo thuộc tên họ nhà chim một cách kỳ lạ. Từ khóm tổ hồng hạc đến bãi nước đàn vịt trời, ngỗng ẩm ướt, khu hốc đá của chim cốc, chỗ ở mòng két nuôi con…Tiếng chim non ríu ran chỗ này, chỗ kia.
Lồng Chéo cúi xuống, nâng một ổ chim sâm cầm như một chiếc rọ lên. Có đến năm con sâm cầm non. Những cặp mỏ vàng tươi, nhỏ xíu, cứ hoác ra đón mồi thật xinh xắn. Lồng Chéo đặt ổ chim non về chỗ cũ, rủ rỉ kể:
- Bãi chim tuy đông, mà ít khi chim vào nhầm tổ của nhau. Nhưng cũng có loài hay đẻ nhầm vào tổ khác. Bọn vịt trời chúa là hay đẻ trộm ở tổ sâm cầm này. Chim tìm vịt mẹ lại để ở tổ chim chích, còn tu hú ưa cái tổ sáo sậu…
Hạnh mải mê ngó ngang ngó dọc, chân bước ngập ngừng, chỉ lo giẫm phải tổ chim nằm san sát ngay trên đường đi. Một đôi chim chạy lút chút từ trong bụi cỏ dại ra, rồi bay vụt lên cao. Lồng Chéo thản nhiên nói: - Bọn kim tước sắp ẩu đả đó.
Lồng Chéo đoán thật đúng. Hai con chim tước xông vào nhau thật dữ dội. Chúng bay dựng lên, cánh xòe ngang rồi cùng lao vào nhau như tên bắn. Một vài chiếc lông cánh bay ra từ trong trận giao chiến rối mù ở trên không. Lồng Chéo chỉ tay:
- Đằng ấy có thấy cái tổ chim kia không? Đẹp thật! Chính vì cái tổ ấy mà bọn kim tước trống giành nhau để chiếm đấy!
Đúng là cái tổ chim đẹp một cách lạ lùng. Nó nằm trên một thảm rêu xanh lục, mượt như nhung. Chung quanh cái tổ được con kim tước viền một bờ lá xếp đều đặn, nổi lên những bông hoa hồng dại, sặc sỡ, nho nhỏ. Mấy quả rừng đỏ tươi nằm cạnh những viên đá lấp lánh màu đen, màu da cam, màu đỏ tía.
https://thuviensach.vn
Hạnh ngây người đứng trước cái “công trình” khéo léo của kim tước. Hèn nào bọn kim tước mới đánh nhau dữ dội đến thế. Lồng Chéo phải kéo tay Hạnh:
- Đi tiếp chứ. Đằng ấy sao lại ngẩn tò te ra vậy!
Ở bãi chim này nhiều cái lạ quá nhỉ!
Lồng Chéo im lặng nhìn chăm chăm vào mắt Hạnh, rồi đột nhiên hỏi: - Đằng ấy biết giữ mồm giữ miệng không?
- Giữ bí mật ấy à? Dưng mà cái gì cơ chứ?
Lồng Chéo thì thầm:
- Tớ biết một việc này hay ghê lắm, lạ ghê lắm. Tớ chưa cho ai biết. Còn thích hơn cả bãi chim, thích hơn cả đi săn bằng chim diều hâu mồi. Đằng ấy muốn, tớ dẫn đi cùng.
- Xem con gì, hở Lồng Chéo?
- Không phải con, mà một chiếc tàu đắm dưới đáy biển - Lồng Chéo cười hớn hở. - Do tớ phát hiện ra đấy. Nhưng chỉ lặn xuống lúc triều xuống thôi. Lúc nước triểu triều lên, chỗ đó sâu lắm. À mà đằng ấy có biết lặn không đã?
- Mình đã lặn mò bào ngư rồi!
- Vậy hả?
Hạnh cười lên một tiếng nho nhỏ, cái thằng bạn Lồng Chéo mới quen này hay lắp đi lắp lại câu « vậy hả», không ra ừ hay phản đối. Có lẽ thói quen của Chéo như vậy. Hạnh thôi cười:
- Tàu có to không, ai đánh đắm?
- Không to lắm. Rêu phủ kín thành tàu, nên chẳng đọc được chữ gì, làm sao tớ biết được vì sao nó đắm. Chỗ cửa ra vào xuống hầm, cửa đóng chặt không cạy ra được. Hai lần tớ cố sức mà chẳng ăn thua. Chẳng hiểu vì sao nữa!
Hạnh đăm chiêu:
https://thuviensach.vn
- Có lẽ tại áp suất của nước đè lên chăng? Ờ, mình nghĩ có thể như vậy. Ở càng sâu, áp suất càng lớn.
- Áp suất hả? Ôi, thế mà tớ không nghĩ ra. Đằng ấy giỏi thật. Sáng mai, nước triều rút, ta đi xem nhé.
Hạnh ngần ngừ nhìn Lồng Chéo:
- Kế hoạch sáng mai anh Cao dẫn anh Thành và tớ qua vách sông xem chim yến.
- Chim yến có gì mà đáng xem!
Hạnh vội giải thích:
- Anh tớ cần nghiên cứu một số thứ làm thuốc chữa bệnh mà. Anh ấy đi ra đảo chuyến này cũng chỉ vì mục đích ấy thôi.
Lồng Chéo giảu môi, gạt phắt:
- Kệ mấy anh ấy đi một mình. Để hôm khác, tớ dẫn đằng ấy cả một ngày tha hồ xem đàn yến của đằng ấy. Tớ đang sốt ruột về chiếc tàu lạ bị đắm quá. Không biết trong bụng nó chứa cái gì. Lỡ ra, lại co kho báu gì đó thì….
Hạnh cười khúc khích:
- Làm gì có kho báu như trong truyện cổ tích! Nhưng cậu nói làm tớ cũng mê rồi. Ờ, mai đi xem .
- Nhưng mà phải giữ bí mật!
- Đồng ý giữ bí mật.
- Không được nói với ai!
- Ờ, không nói với ai.
Hạnh nói lắp lại câu nói của Lồng Chéo như một lời thề vui vẻ. Hồng Chéo thích quá, kéo tay Hạnh:
- Ta phải ăn mừng trước. Theo tớ ra chỗ đặt bẫy vịt trời. Tớ sẽ thiết ấy một bữa thịt vịt trời quay. Đằng ấy ở thành phố thì làm gì có.Thơm ơi là thơm!
*
https://thuviensach.vn
**
CHƯƠNG 4
• CÁI HÒM SẮT KHÓA KÍN DƯỚI ĐÁY CON TÀU ĐẮM • LÃO LỲ KHEO VÀ GIẤC MỘNG ĐI LÙNG KHO VÀNG • BẢN LUẬN ÁN VỀ DƯỢC LIỆU BIỂN CỦA NGƯỜI DƯỢC SĨ QUÂN Y THỜI ĐÁNH MỸ.
Buổi sớm mùa hè trên đảo thật yên tĩnh. Hạnh tỉnh dậy, nhìn ra cửa sổ, bắt gặp màu xanh của cây, của lá còn đang mờ mờ trong sương. Sương mùa hè trên đảo không dày đặc như mùa đông, nhưng mang hơi mù từ biển cả, mỏng manh như một tấm khăn tơ trùm lên cánh vườn um tùm vừa qua giấc ngủ say sưa.
Đâu đây trong lùm lá, tiếng con bách thanh hót từng hồi dài, lảnh lót. Hạnh nằm nghiêng lắng nghe. Một cảm giác khoan kháo trào lên trong lòng Hạnh. Buổi sớm thật trong trẻo, thật yên ả. Từ tiếng hót của bách thanh, khu vườn dần dần rộn lên những tiếng chim lạ, náo nức và nhộn nhịp. Qua mấy đợt đi theo an anh Thành, Hạnh đã nhanh chóng phân biệt được một số tiếng chim hót.
Hồi trước, Hạnh những tưởng những con chim đều hót cùng với một điệu quen thuộc như nhau, nhưng Hạnh đã biết mình nhầm to.
Những con họa mi, chích chòe như những ca sĩ mà điệu hót du dương, thánh thót. Trái lại, chèo chẹo lại rít lên những tiếng chói tai. Rồi chim sáo với nhịp hót êm ái, mê ly, và con cú rốc lại khắc khoải từng hồi… - Hạnh! Hạnh! Dậy chưa?
Sau tiếng gọi, một cái đầu nhô lên ở cửa sổ. Hạnh vui mừng: - Ồ! Lồng Chéo đến sớm thế!
- Đằng ấy quên rồi hả?
Hạnh nhảy xuống giường, chạy đến bên cửa sổ:
- Mình quên sao được. Sáng nay…
https://thuviensach.vn
- Khe khẽ chứ. Đằng ấy làm lộ hết mất thôi..
Hạnh tủm tỉm:
- Ngủ say như chết. Đêm qua, bố cậu thết anh Thành, anh Cao thịt chim rán với rượu tắc kè đến tận khuya, ít ra trưa nay, các ông ấy mới tỉnh dậy! - Vậy thì khoái rồi. Đằng ấy lên đường thôi!
- Cứ mặc thế này hử?
Lồng Chéo nhìn nhanh Hạnh, rồi gật đầu:
- Mặc thế là được. Xuống biển chứ đi đâu mà đằng ấy định đóng bộ hử? Hạnh nhảy qua cửa sổ, nhưng lại trèo vào:
- Chờ mình. Còn cái kính lặn….
- Kính lặn nào?
- Cái kính lặn Cốc Ri cho mình hôm đi bắt bào ngư. Để xuống nước nhìn cho rõ mà…
Lồng Chéo trề môi:
- Tớ cóc cần cái kính lặn ấy. Ở dới dưới nước, tớ mở mắt thao láo. Con cá, con tôm bơi qua, tớ cũng nhìn rõ. Tớ chỉ cần một thanh lao thép này. Ông nội tớ hồi còn sống làm riêng cho tớ đấy. Thôi, nhanh lên. Chốc nữa người lớn dậy đi biển, bọn mình lộ tẩy hết!
Cả hai chạy ào ào qua khu vườn um tùm. Vượt qua một con đường hẻm lô nhô những rãnh đá và san hô vụn, đến một đoạn đường cát mịn lóng lánh những mảnh vỏ trai, vỏ bào ngư màu xà cừ, là đến một khu vườn thanh hao um tùm.
Hạnh vừa chạy qua khu vườn thanh hao, vừa quay sang Lồng Chéo: - Hòn đảo quê cậu đẹp thật! Cứ sáng ra, chạy việt dã thế này rồi xuống biển tắm, thì thành vận động viên thể thao như chơi.
- Yên lặng! Hình như có người… Nằm xuống! Đừng ngẩng đầu lên cao thế.
Hạnh phì cười, làm theo mệnh lệnh của Lồng Chéo. Hạnh ngó cái bóng người đi từ phía bờ cát đang khuất vào rừng cây:
https://thuviensach.vn
- Cậu làm như đi phục kích địch. Ai thế?
- Bố mình. Chắc lại đi lên rừng săn chim. Dạo này, một số loại chim trú đông muộn lại sắp bay đi. Có mấy loài quý lắm. Bố mình đi miết hai ba ngày mà chưa bắt được, nên hôm nay lại đi sớm đấy… Đừng đứng lên vội, con diều hâu mồi nó phát hiện ra đấy!
Nhưng con diều hâu mồi đã phát hiện được Hạnh và Lồng Chéo rồi. Từ phía nhà Lồng Chéo, chim mồi bay vụt qua, đôi mắt tinh nhanh của nó đảo một vòng trên bãi cỏ, lượn thêm một vòng chung quanh hai đứa, kêu lên mấy tiếng, rồi lại bay về phía rừng theo chủ. Lồng Chéo phàn nàn:
- Cái con diều hâu như gián điệp! Tớ đi đâu nó cũng nhận ra. Có hôm bố tớ còn sai nó đi tìm tớ đấy!
Hạnh phì cười.
- Cậu chỉ phịa!
Lồng Chéo tròn xoe mắt:
- Sao lại phịa? Đằng ấy không biết thì thôi, nó khôn đáo để! Có lần tớ ngủ quên ở chỗ ghềnh Bướu. Chỗ ấy nước triều lên dữ dội lắm. Nhất là hôm biển động. Không nhanh chân mà mắc lại ở ghềnh Bướu, sóng quật người vào các mỏm đá cũng đủ nát xương, . Buổi đó, nước bắt đầu dâng ồ ạ, mà tớ lại ngủ say như chết. Đang ngủ, bỗng có cái gì mổ vào lưng tớ đau nhói. Tớ choàng dậy, tưởng bị rắn biển mổ, đã cuống lên. Hóa ra là con chim mồi. Tớ giận lắm, vừa với tay định tóm lấy chân con diều hâu, nó đã bay vụt lên. Tiếng sóng ầm ầm tràn qua chân tớ. Hoảng quá, tớ phóng một mạch qua những hốc đá. Hú vía! Đêm ấy nhẽ ra tớ tẩn cho con chim mồi một trận, thì lại thay bằng mấy con cá biển tươi thưởng công diều hâu. Thôi, con chim mồi bay đi rồi, đằng ấy lên đường với tớ.
Biển đột ngột hiện ra trước mắt Hạnh một màu xanh lục mơn man, những con sóng đang rút dần tận cuối bãi cát mềm mại. Lồng Chéo chỉ tay: - Chỗ đó. Con tàu đắm chỗ đó.
- Làm sao cậu nhớ được?
https://thuviensach.vn
- Nhớ chứ. Độ năm trăm mét. Tớ đã bơi đi bơi lại từ bờ ra chỗ tàu đắm. Nào, xuống nước!
Nước biển lành lạnh, nhưng càng ra xa, càng ấm dần. Đến lúc cả hai đứa đã ngập trong làn nước xanh rờn, thí cái cảm giác lành lạnh sớm mai đã hết. Hạnh vừa bơi, vừa nhắc:
- Lồng Chéo ơi, khéo bơi chệch hướng đấy!
- Cứ bơi tiếp. Mệt hả?
- Thấm gì! Mình bơi có phải xoàng đâu.
Bờ cát đã lui xa tít đằng sau. Hạnh quờ tay như cán chèo vào con sóng, sốt ruột hỏi:
- Đến chưa? Có lẽ gần cây số rồi!
- Đằng ấy tưởng tượng ra thôi…Cứ bơi tiếp. Sắp sửa… Khi Lồng Chéo đã bơi đứng trở lại, thì Hạnh mới thở phào: - Đến rồi hả? Sâu không?
- Im lặng. Hít thật sâu vào. Hai, ba. Lặn đi!
Hạnh nhà sâu xuống khối nước thăm thẳm. Càng xuống, nước từ đáy càng đẩy ngược lên. Trong nước, bàn tay Lồng Chéo tìm đến tay Hạnh, kéo về phía trước. Những cây rong biển vật vờ trong nước rạp thân theo đường bơi của hai cậu bé. Nước biển đang xanh bỗng như tối sầm lại. Hạnh cố giương đôi mắt nhìn qua kính lặn. Bàn tay Lồng Chéo lại khoa khoa trong nước, tìm đến cánh tay Hạnh, nắm chặt lấy.
Hạnh đoán là đến chỗ con tàu rồi. Bây giờ Hạnh mới hiểu, không phải nước biển trở thành đen, mà trước mắt Hạnh là thành một con tàu rêu bám xám xịt. Những con cá mình mỏng như chiếc lá, thấy động, lia đi trong nước. Đám cá chui rúc trong những hốc tàu bơi chạy tứ tung. Hạnh theo Lồng Chéo, đẩy nhẹ mình, đã vọt cao lên phía con tàu lạ.
Con tàu đắm nằm nghiêng như sắp đổ ngang, to bằng một chiếc thuyền buồm đánh cá loại lớn. Ở bên sườn, một mảnh vỡ, nước ngập vào trong. Lồng Chéo đang hì hục trên nóc khoang tàu. Hạnh nhoi đến bên cạnh cửa khoang tàu đóng kín mít. Lồng Chéo cố nạy nhưng không tài nào mở ra
https://thuviensach.vn
được. Hạnh co người, cùng Lồng Chéo kéo cánh cửa. Có lẽ ai đã khóa kín rồi? Không biết chiếc tàu này của bộ đội mình hay của địch bị chìm. Phải rồi, chắc từ hồi chiến tranh để lại. Rõ ràng không phải tàu đánh cá. Tàu đánh cá thì Lồng Chéo chẳng lạ gì. Đúng là tàu vận chuyển đây. Nhưng những số liệu bị mờ hết rồi, từng mảng rêu và những con hà phủ kín thành tàu. Lồng Chéo háo hức muốn tìm xem có gì trong lòng con tàu. Có lúc Lồng Chéo cũng sờ sợ. Lỡ ra, sau cánh cửa kia, có bom mìn còn lại, hoặc có xác vài ngời người xấu số…Nghĩ cũng hãi. Lắm hôm, Lồng Chéo muốn kể cái điều bí mật ấy cho bố nghe, nhưng lại thôi, may mà có Hạnh ra đảo đúng dịp.
Hạnh kéo mãi cánh cửa không nổi. Hạnh lại nhô lên trên mặt nước, hít một hơi không khí dài. Lúc đầu xuống đáy thì lâu vì mày mò lặn tìm con tàu, nhưng bây giờ nổi lên thẳng đứng thì nhanh thật. Hạnh trở lại chỗ Lồng Chéo. Một ý nghĩ thoáng qua đầu. Mình ngốc quá! Cánh cửa bị đóng chặt, có lẽ do áp suất đáy nước đè lên. Hạnh ra hiệu, nắm lấy cây lao thép trong tay Lồng Chéo, thúc một đầu vào mép khe cửa. Lồng Chéo ngó Hạnh, rồi cũng hiểu ý. Nó đi tìm quanh con tàu, rồi vừa ôm vừa đẩy trong nước một hòn đá to như cái rá, kê xuống dưới cái lao. Cả hai đứa thúc mạnh mũi lao vào mép cửa. Mũi lao phá vỡ một mảnh gỗ đỏ tươi và cắm ngập vào khe. Hạnh và Lồng Chéo co người, đu lên cán lao. Cái đòn bẩy cứng cáp rung rung trong tay hai đứa. Cánh cửa ra vào khoang tàu bập bềnh, rồi từ từ hé ra. Nặng thật. Nhưng cố chút nữa. Cánh cửa mở rộng, dựng đứng lên và ngả ra phía sau. Ánh sáng từ trên mặt nước lóng lánh khúc xạ qua các con sóng, ùa vào đám nước sau khoang ô cửa.
Hai đứa lại phải ngoi lên mặt nước hít khí trời lần nữa. Biển vẫn êm ả và vắng vẻ lạ thường.
Hạnh vừa thở mấy hơi thật dài, vừa phản vấn:
Không biết trong khoang có gì không, hở Lồng Chéo?
- Đằng ấy cùng tớ lặn vào nhé. Khéo khối thứ lạ đấy.
- Nhưng phải cẩn thận, không được lặn bỏ xa tớ.
https://thuviensach.vn
Cái vui vừa mở được cửa khoang tàu làm hai đứa mừng hẳn lên. Hạnh nối theo Lồng Chéo như hai con cá bơn, lại lặn xuống. Lồng Chéo cầm theo ngọn lao, thận trọng chui vào khoang cửa đã mở. Hạnh cũng chui tiếp luôn. Một cái giường sắt đổ nghiêng, chỉ còn trơ lại bộ khung. Ở phía góc phòng, lăn lóc những hòm gỗ đã bị nước ăn mục từ lâu; khi Lồng Chéo vừa kéo tay vào, những tấm gỗ trôi tuột ra, rã rời từng mảng.
Hạnh đẩy một cái hòm lớn nhất sang bên. Những vành đai sắt mỏng tung ra. Những thứ trong chiếc hòm gỗ bỗng tràn ra, nháo nhào trong nước. Trời! Những ống thuốc chữa bệnh. Những ống thuốc tung tóe, trôi theo những cuộn sóng ngầm, giạt ra khắp phòng. Hạnh nhìn ra phía Lồng Chéo. Lồng Chéo đang khom người. Nó cố kéo từ phía dưới những chiếc hòm mục nát, lôi ra một cái hòm sắt nom như một chiếc va li nhỏ. Chiếc hòm khóa kín. Một tay Lồng Chéo nắm chặt chiếc lao thép, gạt những mảnh gỗ, những đống ống thuốc bừa bộn bên những lọ thuốc còn nắp kín sang bên, một tay cố kéo cái hòm sắt lên.
Ngột ngạt quá! Hạnh đập tay trên lưng Lồng Chéo. Lồng Chéo gật gật đầu, đưa cho Hạnh cây lao, còn mình xách cái hòm sắt lần về phía cửa khoang tàu. Cả hai ngoi lên mặt nước.
Cùng lúc ấy, ở trên bờ, gần khu vườn thanh hao rậm um tùm, dưới gốc cây thùy dương, có hai người đang chăm chú nhìn ra biển, chỗ Lồng Chéo và Hạnh đang bơi lên ngụp xuống.
Lão già mắt lươn, mặt đỏ như uống rượu, khum khum đôi bàn tay trên trán, nhìn chăm chăm ra biển, giọng đanh ác hỏi đứa bé đứng cạnh: - Giang Khầu, đúng là chúng nó đi tìm vàng hở?
- Tôi không biết, nhưng ông Lỳ Kheo ạ, chỗ ấy có cái tàu đắm. Mấy buổi tôi theo hút chân thằng Lồng Chéo, thấy một mình nó bơi ra đấy. Tưởng là nó đi kiếm bào ngư nhưng không phải. Có lần tôi cũng lặn xuống rồi mà. Lão già Lỳ Kheo rin rít giọng, hai cánh tay vồ lấy hai bả vai gầy guộc của Giang Khầu:
- Mày có nhớ bát rượu thề đêm qua không?
https://thuviensach.vn
Giang Khầu lo lắng, đôi mắt tự dưng cụp xuống:
- Tôi nhớ rồi, ông Lỳ Kheo ạ.
- Thế thì phải kin kín cái mồm. Hở ra, mất vàng, thì…
Lão già không nói gì thêm. Một bàn tay xòe rộng, chém nhẹ vào cổ Giang Khầu. Giang Khầu cuống quýt:
- Tôi…tôi…
Bất giác đôi chân Giang Khầu đi giật lùi. Lỳ Kheo cười cùng cục: - Là tao nói trước thôi mà. Được vàng, tao chia cho mày nhiều nhiều mà. Đêm nay, mày chờ tao ở gốc cây thùy dương này. Chúng ta lặn xuống biển. Bây giờ mày về trước. Bọn chúng sắp vào bờ rồi. Mình tao theo dõi chúng là đủ. Thôi, cút!
Lão Lỳ Kheo ẩy mạnh vào lưng Giang Khầu. Giang Khầu chúi mình, ngã nghiêng xuống đám cỏ. Cậu bé vội vã quên cả đau, chồm lên định bỏ chạy. Lỳ Kheo đằng sau bỗng gọi giật giọng:
- Giang Khầu! Nhớ câm cái mồm, không được kể với cả bố mày nữa. Lão già lại đưa bàn tay lên. Nhưng cái động tác cứa cổ ấy lão lại kéo vào cổ mình. Giang Khầu lùi lũi, chẳng thèm trả lời lão, chạy ào vào khu vườn thanh hao. Bây giờ nó mới biết là dại. Chỉ vì cái tô bào ngư trộn chim câu mới ra ràng ấy, mới bị lão Lỳ Kheo đe dọa. Tối hôm trước, Giang Khầu bắt được mấy con chim câu ra ràng, lão Lỳ Kheo khoái quá, dỗ dành Giang Khầu để lão làm thịt nấu với bào ngư. Ở bãi chim, thiếu gì loại ra ràng này. Vốn tính rộng rãi, Giang Khầu biếu luôn lão. Lão Lỳ Kheo thết lại tô bào ngư. Vô tình, Giang Khầu vừa ăn vừa kể cho lão ta cái chuyện tàu đắm. Lão Lỳ Kheo lắng nghe, chẳng nói một lời. Khi Giang Khầu kể xong, lão từ từ lấy một chiếc vỏ ốc to, rót đầy rượu sâm nam vào:
– Cầm lấy!
Giang Khầu tròn mắt:
– Tôi không biết uống!
– Một ít thôi. Tao bảo mà. Thôi để tao uống trước.
Lão tợp một hơi, lại rót đầy vỏ ốc. Lão ngà ngà, quát:
https://thuviensach.vn
– Uống! Ít cũng được.
Hớp rượu làm Giang Khầu bừng cả mặt, bụng nóng ran. Lỳ Kheo ngửa cổ cười như vỡ chum. Giang Khầu nhìn lão, bỗng đâm hoảng. Trước đây, nghe bọn bạn nói lão Lỳ Kheo thâm hiểm, có tính ác, Giang Khầu không để ý đến mấy. Nó chẳng có quan hệ gì với lão ta. Bây giờ, nhìn lão uống rượu, rồi cái giọng cười ré lên, bộ mặt lão đúng là như ông thần Ác vẽ ở miếu Sâm trên đảo. Cười một hồi, lão Lỳ Kheo gục gặc cái đầu, đôi mắt lươn mở ra đảo nhanh chung quanh, rồi lại khép nhỏ lại:
– Uống rượu rồi, thì tao với mày là anh em. Nhớ lấy, anh em thì không được giấu nhau điều gì. Phản nhau, thì…
Lão làm cái động tác bàn tay đưa ngang cổ.
Giang Khầu rùng mình.
Đôi mắt lươn lại đảo nhận rõ cái rùng mình của Giang Khầu. Lão già nhếch mép:
– Mày nói con tàu có vàng hả?
– Tôi nghĩ nếu là tàu của bọn cướp biển thì chắc là có vàng. Tôi nghe… – Sùy! Tao tưởng mày đã lấy được vàng. Nhưng thôi, sáng mai mày chỉ cho tao…
– Sáng nay ở bãi chim, tôi nghe thằng Lồng Chéo rủ cái thằng mới ra đảo sáng mai…
– Cái gì? Chúng nó cũng biết rồi hả?
Hai bàn tay cứng như càng cua của lão siết lấy cổ Giang Khầu. Giang Khầu nổi cáu:
– Ông bỏ tôi ra! Tôi không thèm kể với ông nữa!
Thấy Giang Khầu thở hì hụi, lão Lỳ Kheo bỗng đập tay vào vai cậu bé:
– Mày đừng giận. Tao sốt ruột thôi! Tao sợ hai thằng oắt chiếm cái kho báu của anh em ta. Thôi, làm tợp nữa.
https://thuviensach.vn
Lão ấn sát vỏ ốc rượu vào miệng Giang Khầu, nghiêng tay. Cả cốc rượu tràn lên miệng Giang Khầu, chảy lênh láng qua cằm, xuống ngực cậu bé. Giang Khầu nhắm mắt, nuốt ực ngụm rượu nữa. Giang Khầu nóng bừng cổ, vội bốc một vốc bào ngư. Nhai ngấu nghiến…
Hạnh và Lồng Chéo bơi vào đến bờ, cả hai đều mệt bã người. Lồng Chéo xách chiếc hòm sắt khóa kín, nước lọc xọc bên trong. Cậu bé nghiêng hòm. Nước biển chảy qua kẽ hở, ộc ra. Chờ ráo nước trong hòm, Lồng Chéo lại xách chạy theo Hạnh:
– Nghỉ một lát đã Hạnh. Đằng ấy cũng bơi giỏi đấy. Chẳng kém gì dân vùng biển!
– Nhưng mình không lặn lâu bằng cậu. Có lúc mình như bị ngạt. Nhất là ở trong cái buồng tàu ấy. À mà sao lắm thuốc tiêm thế? Cậu xem này… Lồng Chéo ngạc nhiên. Bàn tay Hạnh xòe ra, còn hai ống thuốc tiêm. Lồng Chéo cầm lên một ống. Hàng chữ lờ mờ trên ống thủy tinh. – Ôi chao! Xí nghiệp dược… Hà Nội, Hạnh ạ!
– Đúng rồi, Hà Nội. Tàu của mình hả?
– Có lẽ. Nhưng sao tàu của mình lại đắm ở đây?
Lồng Chéo xoay xoay ống thuốc, nghĩ ngợi một lúc, rồi bảo: – Để mang về hỏi bố tớ. Ta nghỉ đã.
Hai đứa nằm xoài trên bãi cỏ. Cài hòm sắt nằm một bên. Những đám mây trằng ùn ùn lên từ phía biển xa, rồi lặng lờ lan khắp cả bầu trời. Lồng Chéo khép nhẹ hàng mi như ngắm nhìn những đám mây bay nhè nhẹ. Hạnh bỗng nhỏm đầu, nằm nghiêng nhìn Lồng Chéo:
– Không biết trong hòm sắt có gì hả cậu?
– Tẹo nữa chúng mình phá khóa ra. Tớ cũng hồi hộp lắm. Nhưng, càng hồi hộp lâu, càng khoái!
Bất giác, Hạnh bật cười. Lồng Chéo quay sang:
– Cậu cười cái gì thế?
– Không, mình bị mấy cành cây khỉ gió này chọc vào nách, nhộn nhạo quá!
https://thuviensach.vn
Lồng Chéo liếc mắt nhìn:
– À, cây râu mèo! Bố tớ hay sắc lá cây này làm thuốc đấy. Hồi tớ bị sốt phát ban, mấy ngày không tiểu tiện được, uống có hai bát thuốc lá râu mèo, thông liền. Có lần, nghe ông y sĩ quân đội đi công tác qua đảo này nói lá râu mèo chữa ối bệnh. Ai đi tè bị bí cũng uống nước lá râu mèo. Nó hay được sử dụng trong các bệnh sỏi thận, sỏi túi mật. Người bị phù thũng uống cũng tốt.
Hạnh vui mừng:
– Nghe cậu nói cũng thấy mê. Để mình bảo anh Thành sưu tầm cây râu mèo luôn. Anh mình là dược sĩ đi tìm các vị thuốc dân gian cho cơ quan đấy!
– Thế thì cần gì phải đi đâu. Ở đảo mình khối cây thuốc. Vừa chữa bệnh, vừa nở hoa đẹp hết chỗ nói. Ngay như loại râu mèo này, trông thích mê đi chứ!
Nét mặt Lồng Chéo sáng bừng lên trong ánh nắng biển. Lồng Chéo đang thích thú kể về hòn đảo của mình. Cây râu mèo đúng là đẹp thật. Nó đang độ ra hoa. Những ngọn cây cao vồng mang những chùm hoa xanh nhạt ngả màu tím đung đưa trước gió biển. Dưới những chùm hoa là những phiến lá xanh mơn mởn. Cả một bãi cây râu mèo rập rờn hoa đang kỳ nở rộ. Hạnh ngắt một chùm hoa:
– Nghe cái tên ngộ nhỉ, cứ như là con vật.
– Tại trông những nhị hoa mọc thò dài ra ngoài, nom như những chiếc râu con mèo, nên người ta đặt tên là cây râu mèo. Ôi, thiếu gì cây người ta đặt tên nghe lạ tai. Cây hàm ếch, cây cúc áo, cây tai chuột, cây bọ cạp, cây bạch đồng nữ, cây bạch hoa xà, cây bồ cu vẽ, cây chó đẻ, cây mào gà, cây mỏ quạ… Thôi, tớ tìm hòn đá, chúng mình phá cái khóa hòm sắt đã.
Lồng Chéo vừa bò dậy, vừa chạy lom khom trong bãi cây râu mèo. Chỉ một loáng sau, nó đã vác một hòn đá to bằng chiếc rá vo gạo về. Lồng Chéo lật chiếc hòm sắt nằm nghiêng, bảo Hạnh:
– Đằng ấy giữ cho chắc, tớ phá khóa…
https://thuviensach.vn
Bỗng có tiếng động phía sau làm cả hai đứa giật mình, quay lại. Lão Lỳ Kheo nóng lòng muốn biết có gì trong chiếc hòm sắt, đã rời gốc cây thùy dương đi về phía chúng nó. Lồng Chéo ném hòn đá xuống đất: – À, ông Lỳ Kheo!
– Lồng Chéo đó hả? Tao đi bẫy chim, nghe có tiếng người ở đây, tưởng ai…
Miệng nói, nhưng lão Lỳ Kheo lại đảo con mắt lươn thật nhanh về phía cái hòm sắt nhỏ. Rồi lão ta bước một bước, dẩy dẩy mũi chân vào thành hòm, giọng khề khà:
– Lồng Chéo có cái hòm đẹp lắm à, chắc đựng đồ quý lắm à. Lồng Chéo ẩy chân lão Lỳ Kheo ra, xách cái hòm lên:
– Chẳng có gì quý đâu. Thôi, đi về nhà, Hạnh ơi!
Hạnh vội vã cầm thanh lao bước theo Lồng Chéo. Vừa chạy được vài bước, Hạnh quay lại, nhặt nốt hai ống thuốc tiêm lên. Lỳ Kheo mở to đôi mắt lươn.
– Cái gì đó, cậu bé?
Hạnh xòe bàn tay. Lão Lỳ Kheo ngạc nhiên:
– Thuốc tây hả? Cậu bé cần thuốc làm gì?
Hạnh cười:
– Bí mật đấy, ông lão ơi!
Rồi Hạnh chạy theo Lồng Chéo. Lão Lỳ Kheo đứng ngây người, chẳng hiểu gì hết. Lão ngó nghiêng chỗ hai đứa trẻ vừa nằm. Lão nhấc cả hòn đá Lồng Chéo còn để lại, cũng không còn cái gì nữa. Lão tức giận giơ cao hòn đá qua đầu, ném mạnh xuống bụi cây râu mèo. Cùng với tiếng hòn đá rơi huỵch, miệng lão chửi độc:
– Bí mật! Bí mật cái thằng bố chúng mày! Cá mập ăn chúng mày đi! Lão lầu bầu một lúc rồi lần ra bờ biển, đôi mắt lươn dõi mãi về phía chỗ con tàu đắm.
https://thuviensach.vn
Chập tối hôm đó, ở rặng thùy dương trên ghềnh Bướu, có một bóng người đứng trân trân nhìn ra biển.
Biển vào đêm, đen thăm thẳm.
Những đợt gió thổi vào phía đảo u u xa vắng. Lá thùy dương truốt gió, ngã rạp về một bên.
Bóng người ngẩng cao đầu. Sau vòm lá, bầu trời tim tím lác đác những ngôi sao mọc sớm.
Biển như đang dâng lên cao. Nước triều từng đợt lấn mãi vào bờ cát. Người đứng trong rặng thùy dương chừng sốt ruột, đi đi lại lại, rồi vồ lấy thân một cây thùy dương non, lay lay như muốn nhổ bật cây lên. – Con mẹ thằng Giang Khầu! Cho cá mập nuốt nửa thân mày. Mày không đến đúng hẹn. Cá mập nuốt cả thân mày!
Lão Lỳ Kheo đang giận dữ. Lão Lỳ Kheo đang lên cơn điên. Lão chờ Giang Khầu đã hơn nửa tiếng rồi. Lão không sợ phải xuống biển một mình. Lão vốn quen với biển, quen cả với bóng đêm. Trong lòng lão, lão cũng muốn xuống chỗ con tàu đắm một mình. Từ đêm qua đến giờ, Lỳ Kheo toàn mơ thấy mình kiếm được đầy vàng. Vàng nhiều lắm. Nghĩ đến vàng, lão lại nhớ đến cái hồi xa lắm rồi. Dạo ấy lão còn trẻ, còn mạnh mẽ biết bao… Lão đâm nhanh nhẹn hẳn lên. Lão phải lợi dụng tối nay để lặn xuống con tàu dưới đáy biển. Bọn thằng Lồng Chéo và cái thằng bé con lạ mặt ấy đã mò đến con tàu trước lão. Hai thằng oắt đã xuống đó, thì rồi bọn khác sẽ xuống tiếp. Có khi chỉ ngày mai thôi. Nhưng đi một mình ra khơi lúc này, lão cũng trờn trợn. Lỡ ra gặp dân quân đi tuần, họ sẽ tưởng lão đi đón biệt kích, đón thám báo… Có thằng Giang Khầu vẫn hơn.
– Đúng là thằng oắt quên buổi hẹn ở đây rồi. Hay nó sợ?
Lão Lỳ Kheo càng tức, càng rung mạnh thân cây thùy dương. Lão thở hì hụi, cởi chiếc mặt nạ buộc bên cạp quần, đeo lên mặt. Lão giật phắt cây lao đâm cá dựng bên gốc thùy dương lên, rồi lầm lũi đi về phía biển.
Những con sóng nổi lên mỗi lúc một to, mỗi lúc lại gào thét dữ dội bên tai lão. Lỳ Kheo chửi tục Giang Khầu suốt dọc đường xuống biển.
https://thuviensach.vn
Nước triều dâng cao làm mắt lão thoáng bị mất hướng chỗ con tàu chìm mà buổi sáng lão đã cố nhớ.
Không xuống nơi con tàu đêm nay, chắc chẳng còn thấy được kho vàng nữa! Lỳ Kheo bước những bước vững chãi trên mặt nước biển sâm sấp.
Nước sâu đến gối, rồi ngang bụng. Lão già quơ tay, nhoài mình vượt lên những con sóng bạc.
Khi lão Lỳ Kheo ùa xuống biển, phía bãi râu mèo, có một chú bé vẫn chăm chú dõi theo.
Đó là Giang Khầu.
Lúc tối, trên đường đi ra rặng thùy dương, Giang Khầu đột ngột bỏ ý định giúp lão Lỳ Kheo xuống chỗ tàu đắm. Cái nét mặt đanh ác và điệu bộ đưa bàn tay cứa qua cổ của lão làm Giang Khầu chộn rộn trong lòng. Nó vừa lo sợ, vừa căm ghét lão già. Buổi bị Lỳ Kheo chuốc rượu, Giang Khầu buột miệng nói cho lão chuyện con tàu đắm, có ngờ đâu máu tham nổi lên trong lòng lão đến thế. Nhưng Giang Khầu bỗng lo lắng, nhỡ lão Lỳ Kheo mò được vàng thật? Không, cái lão già độc địa này không thể một mình chiếm cái kho báu của đảo. Lúc trước, Giang Khầu chỉ vì giận Lồng Chéo biết chuyện bí mật của con tàu, lại rủ Hạnh đi riêng, Giang Khầu mới lộ cho lão Lỳ Kheo biết cho đỡ tức. Bây giờ phải chạy về báo cho Lồng Chéo thôi.
Giang Khầu chạy qua bãi râu mèo, qua vườn thanh hao. Những con chim đi ăn đêm nháo nhác khi thấy tiếng chân người chạy ào ào trong vườn cây. Giang Khầu vượt qua con đường đầy vụn san hô, nhằm thẳng qua nhà Lồng Chéo. Khi chạy qua ngôi nhà Hạnh đang ở, Giang Khầu bỗng nghe tiếng cười, tiếng nói. Có cả tiếng Lồng Chéo đang oang oang. Giang Khầu nép bên cái cửa sổ mở toang.
Ánh đèn chai trong nhà hắt ra xanh lè. Đúng là tiếng Lồng Chéo đang hỏi:
– Bố ơi, thế bố biết anh Hạp à?
https://thuviensach.vn
– Biết mà – Bác Lồng Cẩm trả lời con, rồi quay sang anh Cao. – Đúng là anh Hạp đây mà. Cuốn sổ của anh ấy đó: Lê Văn Hạp, dược sĩ quân y. Hồi đánh Mỹ, có lần chở thuốc vào nam, anh ấy đã qua đảo này, đã ăn thịt chim với tôi một bữa. Đêm đó nằm với anh, nghe toàn chuyện bộ đội mình vận chuyển lương thực, đạn dược, thuốc chữa bệnh theo đường biển vào nam đánh giặc. Cái anh Hạp ấy, tôi phục nhất là người chịu khó. Công việc vận chuyển gian nan đến vậy, địch đang bủa vây trên biển đến vậy, mà bảo tôi là vẫn tiếp tục nghiên cứu đề thi cái bằng ông tiến sĩ gì đấy. Y như anh Thành thôi. À, tôi nhớ ra rồi, anh Hạp bảo đi tìm hiểu dược liệu biển mà.
Anh Thành ôm lấy tập bản thảo đã ướt sũng nước, tuy được bọc kín trong túi ni lông. Anh bồi hồi thật sự. Từ lúc cùng anh Cao mở chiếc hòm sắt do Lồng Chéo và Hạnh đưa về, cả hai anh đã sững sờ vì ngạc nhiên khi nghe bác Lồng Cẩm kể về người dược sĩ quân y thời đánh Mỹ.
Cái hòm sắt đựng bốn cuốn sách về sinh vật in bằng tiếng Anh, một tập nhật ký viết tay đã bị nước biển làm nhòe nhoẹt và một tập bản thảo luận án phó tiến sĩ “Dược liệu biển vùng thềm lục địa Việt Nam”. Anh Thành giở từng trang bản thảo đánh máy. Bên tai anh, giọng bác Lồng Cẩm vẫn đều đều kể chuyện về con tàu đắm, về người dược sĩ quân y mà anh chưa biết mặt.
… Đó là những năm ác liệt nhất của con đường mòn Hồ Chí Minh trên biển Đông. Bọn Mỹ – Ngụy bủa vây, chia thành từng ô nước trên biển để ngăn chặn tàu thuyền của miền bắc chi viện cho miền nam. Hải thuyền của địch tuần tra liên tục. Máy bay do thám cất cánh từ tinh mơ. Hệ thống ra - đa sục sạo. Đèn dù soi sáng từng cái bọt biển. Nhưng các con thuyền, con tàu của bộ đội ta vẫn rong ruổi ngày đêm vào nam. Có những chuyến hàng đến đích, nhưng có những con tàu đã không trở về.
Lồng Chéo lay tay bố:
– Dược sĩ Hạp cũng không trở về, hả bố?
Bác Lồng Cẩm lắc đầu:
– Bố không biết. Cái lần bố gặp dược sĩ Hạp, nghe bác ấy nói đã vào nam bằng đường biển đến bốn đợt. Bác ấy yêu biển lắm. Đêm bác ấy nghỉ ở nhà
https://thuviensach.vn
ta (dạo ấy Lồng Chéo sơ tán vào đất liền), bàn tay bác quấn băng trắng. Bố hỏi, bác chỉ cười. Sau mới biết lần ấy đi biển gặp bao chuyện vất vả. Đun được nồi cháo, sóng ập đến hất hết đi. Tay cũng tróc cả da, tứa máu. Tất cả câu chuyện về dược sĩ Hạp, bố chỉ biết đến thế. Sau này, nghe tin bác ấy còn qua đảo mình một lần nữa, nhưng bố không có dịp gặp lại. Không ngờ, đồ lề của bác ấy lại tìm thấy ở đây.
Anh Thành đã giở đến những trang cuối cùng của tập luận án. Anh vuốt nhè nhẹ lên tập giấy rồi quay sang anh Cao:
– Mình sẽ đem tập bản thảo này về Hà Nội. Bên Cục quân y chắc sẽ xác định được tác giả của nó…
Anh Cao tán thành:
– Cậu cố gắng xem. May mà tác giả còn sống…
Cả mấy anh em đang ngồi ngẩn ra, mỗi người một ý nghĩ riêng. Lồng Chéo thì thầm bên tai Hạnh: “Nếu dược sĩ Hạp còn sống, nhận được các cuốn sách này chắc mừng lắm”. Hạnh lơ đãng gật đầu.
Ở ngoài mép cửa sổ, Giang Khầu mải nghe câu chuyện giữa Lồng Chéo và mọi người, bây giờ mới hiểu ra. Nó bỗng cười thầm cái lão già Lỳ Kheo tham lam, chắc giờ này đang mò vàng ở con tàu.
Tiếng Hạnh lại vang đến tai Giang Khầu:
– Lồng Chéo này, vậy mà buổi sáng, cậu cứ lo mãi cái ông già trông như Trương Phi ấy cướp mất cái hòm sắt này!
– Ai? À, lão Lỳ Kheo! Sao tớ ghét lão ta thế. Đôi mắt ti hí mà cái gì cũng dòm thấy.
Bác Lồng Cẩm bỗng xen vào:
– Lồng Chéo à, con không được đến chơi với lão Lỳ Kheo, không được quanh quẩn ở gần nhà lão ta. Tâm địa lão ta xấu xa lắm mà! Nghe bác Lồng Cẩm nhắc đến Lỳ Kheo, ở ngoài cửa sổ, Giang Khầu bỗng thấy lưng ớn lạnh mà mặt lại như nóng bừng. Ai cũng ghét lão Lỳ Kheo, thế mà Giang Khầu đêm qua còn ngồi uống rượu, ăn thề nhận anh em với lão. Giang Khầu biết thừa lão nói ngoài mép để lôi kéo mình thôi,
https://thuviensach.vn
chớ anh em gì, với lại tuổi lão còn nhiều hơn cả tuổi của bố Giang Khầu nữa!
Giang Khầu muốn nhảy qua cửa sổ, vào nói thật mọi chuyện với Lồng Chéo. Đúng rồi! Không thể để lão già tham lam động đến các vật còn lại trên con tàu đắm của bộ đội mình. Bước chân Giang Khầu vừa co lên, bỗng rụt lại.
Ầm!
Từ phía biển, chỗ con tàu đắm, một tiếng nổ lớn âm âm vọng về. Trong đêm, tiếng nổ nghe càng rõ, vọng đến tận đầu kia của hòn đảo.
CHƯƠNG 5
TỔ YẾN TRÊN VÁCH ĐÁ LÀM NHỚ CHUYỆN THÙ OÁN CŨ CHIM SÂM CẦM ĐEO VÒNG ĐẾN KHÁC MÙA TRÚ ĐÔNG TỪ LỜI THÚ TỘI ĐẾN CUỘC GẶP LẠI ĐỀU LẠ LÙNG.
Anh Thành đợi con thuyền đang từ từ trôi nhẹ cặp vào một hốc đá ít lởm chởm, tay đặt lên vách đá, hỏi anh Cao:
– Chỗ này phải không?
– Đúng. Mình neo thuyền, cậu quăng lọng dây vào chỗ mỏm đá kia để trèo lên. Cẩn thận một chút.
Con Tườu Ngộ chẳng đợi sợi dây neo vào đá, đã nhảy tót lên những hòn đá lô nhô chìa ra. Anh Cao co người, đu mình lên con đường hẻm giữa hai bờ vách núi đá gồ ghề. Con Tườu Ngộ vẫn nhẹ nhàng nhảy bên anh. Vách núi sừng sững cao, nhưng những kẽ nứt cũng lởm chởm mở ra trước mắt hai người. Không quay lại phía sau, anh Cao vừa leo vừa giới thiệu:
– Kể cũng lạ! Dân đi tìm yến sào mà chưa đánh giá hết giá trị khu vực này. Hôm trước, mình nhắc mấy ông phụ trách đảo chú ý tận dụng nguồn lợi yến trên đảo này, các bố chỉ tặc lưỡi bỏ qua.
https://thuviensach.vn
– Có lẽ đảo này heo hút, thuyền bè ít cập bến chăng?
– Ồ, cũng có lý. Nhưng đất lành chim đậu. Xưa, chỉ có mỗi món dưa đỏ An Tiêm mà hòn đảo hoang trở nên sầm uất, nữa là cái thứ cao cấp yến sào, còn quý gấp mấy lần cái anh dưa hấu!
Hai người đã leo đến lưng chừng vách núi. Anh Thành nhìn xuống chỗ con thuyền đang neo ở dưới, thấy chờn chợn. Nước ở dưới vực đá xanh đến kỳ lạ. Những mỏm đá nổi lên mặt nước chỗ cao chỗ thấp như những cột chỏng nhọn.
Những tổ chim yến đã mỗi lúc một nhiều. Anh Thành phải quát con Tườu Ngộ, không cho nó phá phách những chiếc tổ yến xinh xắn và đàn yến con đang nhao nhác gọi mẹ. Những con chim yến mẹ bay tung, giận dữ kêu ầm ĩ khi thấy những con người bỗng nhiên đến quấy rầy chúng.
Những tổ yến xinh xinh, tròn xoay trôn ốc hay hình bán nguyệt có vành cong lên tựa như những cái nôi, với những lớp sợi xơ óng ả nhằng nhịt chồng chất lên. Trong những hốc đá sâu, những tổ yến màu xám, màu vàng ẩn mình khéo léo. Ở vài mỏm đá nhô lên phía mặt trời, lại bày ra những cái tổ yến chằng chịt sợi trắng trong. Lác đác có những chiếc tổ điểm sợi xơ sắc đỏ.
Anh Cao chọn lấy cái tổ màu đỏ, bóc cho vào túi vải đeo bên hông. Anh nhắc anh Thành:
– Bóc ít huyết yến này thôi. Bây giờ đã là vụ thu hoạch thứ hai, nên huyết yến hiếm hơn vụ mùa xuân. Trong thiên nhiên kể cũng lạ, chỉ riêng cái loài chim yến này làm tổ bằng nước dãi. Nước dãi lẫn máu trộn thành huyết yến, lại trở thành thứ ăn bổ. Không biết từ thời nào, người ta đã gọi là yến tiệc. Yến ghép với tiệc, đủ biết cái món nước dãi này thật cực kỳ!
Anh Thành cười:
– Ông này đâm thực dụng, đi nghiên cứu về thuốc mà nhìn toàn lợi ích về chén!
Anh Cao ngó lại phía sau anh Thành:
https://thuviensach.vn
– Mình biết là cái món dãi chim này công dụng lắm chứ! Cho vào túi vải, sắc uống, làm thuốc bồi dưỡng, làm “tiêu” đi cái gầy yếu, ho hen, thậm chí cả bệnh lao. Nhưng cụ Lãn Ông trước khi cho con bệnh uống thuốc, chẳng khuyên cứ chén nhiều chất bổ, ắt bệnh tự lui là gì!
Miệng nói, tay anh Cao lại bóc thêm một cái tổ yến mới. Cái tổ yến như một mớ sợi dệt rối. Anh Cao lấy một cái bàn chải lông, khéo léo chải những hạt bụi, hạt cát bám trên những sợi xơ yến, rồi hà hơi nắn tổ lại thành một vành khăn xinh xinh như một chiếc bánh dày. Anh Thành đăm chiêu:
– Vách đá này là một trong những vùng lắm tổ yến. Bây giờ chỉ mới là vụ hai, chứ vụ thứ nhất vào mùa xuân chắc là phong phú lắm. Mình nghe ở thị trường thế giới mỗi ký yến giá bằng một lạng vàng…
– Cái đó cầm chắc rồi. Dân ở đảo này có kể lại câu chuyện, nghe cứ như cổ tích. Một bận, có một cán bộ cách mạng từ đất liền bị địch mang ra biển hành hình rồi ném xuống biển. Anh trôi giạt ra đảo, đói, khát và kiệt sức. Bọn chúa đảo không biết việc bà con giấu giếm người cán bộ cách mạng. Một bận, có một thanh niên trong đêm dám leo lên vách đá lấy tổ yến về cho người cán bộ ăn lấy sức. Việc làm ấy nguy hiểm khỏi phải nói. Nguy hiểm vì trong đêm trèo lên vách đá bên bờ vực. Nguy hiểm hơn nữa, là bọn chúa đảo nếu biết, có thể giết chết anh thanh niên. Yến đối với bọn chúa đảo là vàng. Yến đi Chợ Lớn, sang Hồng Công, để vàng chảy trở về túi chúa đảo. Khi anh cán bộ hồi sức, bà con lại đóng bè cho anh về đất liền. Anh cán bộ đi biển được hai ngày thì tên chúa đảo biết chuyện. Anh thanh niên liều lĩnh đi lấy tổ yến bị chúa đảo giam cầm trong hầm đá đến nửa năm. Tên chúa đảo chết, anh mới được thả ra. Đứa con chúa đảo lên cầm quyền thay bố nó, muốn tỏ ra mình “hiền lành” hơn, đã thả anh. Nhưng trước khi tha tội chết cho người thanh niên, nó sai tên tay chân tin cẩn chặt một ngón tay anh để nhắc nhở lần sau anh không được tự động trèo lên vách đá tổ yến của nó.
– Bây giờ, anh thanh niên ấy đâu?
Anh Cao cười:
https://thuviensach.vn
– Bác Lồng Cẩm đó chứ ai!
– Còn tên chúa đảo?
– Chạy theo Mỹ rồi. Chỉ còn tên tay chân tin cẩn của nó ở lại đảo. Cái thằng đã chặt ngón tay của bác Lồng Cẩm đó. Thằng cha Lỳ Kheo… – Chà chà, thảo nào mình thấy cậu bé Lồng Chéo có vẻ căm ghét lão Lỳ Kheo đến thế. Còn người cán bộ được Lồng Cẩm cứu thoát có lần nào về thăm đảo không?
– Mỗi năm ông ấy về hai ba lần. Nghe bác Lồng Cẩm nói ông ta là chủ tịch huyện trong đất liền. Lần nào ra đảo, đồng chí chủ tịch huyện cũng được bác Lồng Cẩm thết bữa thịt chim quý do con chim mồi diều hâu săn được. Ông chủ tịch mấy lần mời bố con bác Lồng Cẩm vào chơi đất liền để trả ơn chuyện cũ, nhưng bác Lồng Cẩm đều chối. Bác Lồng Cẩm khí khái lắm. Đúng là người vùng biển, sẵn sàng xả thân cho người khác nhưng không hề nghĩ đến ơn huệ gì hết. Chỉ có một lần, dịp mùa xuân vừa rồi, ông chủ tịch huyện năn nỉ bác Lồng Cẩm chở cho ít giống cây thuốc trên đảo và vào đất liền giúp cho huyện ông xây dựng vườn thuốc nam chữa bệnh, bác Lồng Cẩm mới mang con đi theo. Buồn cười là chuyến đi đó, bố con bác Lồng Cẩm mang cả con chim mồi đi theo. Các tay săn chim trong huyện đất liền thấy chim mồi, cứ sán lấy bác Lồng Cẩm. Hóa ra chuyến đi của bố con bác thợ săn lại được hai việc: xây dựng được vườn dược liệu quý và tổ chức lại được hội săn chim cho huyện. Bác Lồng Cẩm lại được bầu là chủ tịch danh dự hội săn chim của huyện nữa. Các cha thợ săn cứ là lác cả mắt! Bò lê suốt ngày trong các cánh đồng cỏ lác, cỏ năn, da thịt bị cào xước tước máu, mà chỉ kiếm tòn ten một dây chim có vài con vịt trời hoặc đôi ba con le, con sếu, trong khi đó cho chim diều hâu mồi của bác Lồng Cẩm thoắt một cái, thoáng một chập, đã tha về hàng đống chim. Có tay thợ săn gạ bác Lồng Cẩm hàng chục ngàn để lại con chim mồi hoặc đổi cả cái xe máy thật luých. Bác Lồng Cẩm cười với đồng chí chủ tịch: “Tôi ở đảo, chả lẽ cưỡi xe máy đi trên núi?” Ngày bác Lồng Cẩm ra đảo, bố con bác được hàng trăm người đi tiễn, có lẽ còn đông hơn cả khách nước ngoài đến thăm huyện.
https://thuviensach.vn
Anh Cao nhìn đồng hồ đeo tay, rồi huýt gọi một tiếng. Chú Tườu Ngộ từ đằng sau hốc đá quăng mình qua mấy cành cây mọc cheo leo bên vách đá, nhảy lóc tóc đến gần. Anh Cao tung cho nó một quả trứng chim luộc, vỏ trắng bong:
– Phần cho chú mày. Chuẩn bị xuống núi chứ!
Ngoài biển, trên mặt nước xanh rờn, vẫn vọng lên những tiếng chim bay lượn. Anh Thành bám lấy một mỏm đá, vừa leo xuống vừa hỏi: – Ông chủ tịch huyện được bác Lồng Cẩm cứu hồi trước tên là gì nhỉ? – Mình chưa gặp lần nào. Nghe bố con bác Lồng Cẩm có nhắc đến một lần. Cái tên cũng hiền lành thôi. Mây! Chủ tịch huyện Quách Tiến Mây.
Suốt trên con đường từ vách chim yến trở về, anh Thành cố chọn lọc trong số những người anh đã gặp, nhưng vẫn không nhớ ra ai có tên là Mây. Cái tên này, phải chăng ở đâu đó, đã có ai nhắc đến. Nhưng những câu chuyện tiếp sau đó quá dồn dập, khiến anh Thành không thể nghĩ mãi đến đồng chí chủ tịch huyện.
Suốt buổi sáng, trong lúc anh Thành, anh Cao đi lấy tổ chim yến, thì ở đảo nhao nhác lên về chuyện lão Lỳ Kheo bị thương trong chiếc tàu đắm hồi đêm .
Mấy anh dân quân khênh được lão về nhà thì lão đã bất tỉnh nhân sự. Không ai hiểu nguyên nhân cái tiếng nổ giữa đêm khuya trên biển và tai nạn lão Lỳ Kheo do đâu mà xảy ra. Có người đoán lão mang thuốc nổ đi đánh cá đêm mà bị nạn. Nhưng thuốc nổ ở đâu mà có? Vả lại, ở đảo thiếu gì cách đánh cá mà phải dùng thuốc nổ. Lại có người nói Lỳ Kheo ra biển liên hệ với biệt kích, chuyển đạn vào đảo nên bị sát thương. Chuyện cứ như vậy làm xôn xao hết nhà này đến nhà khác.
Sáng hôm nay, những mảnh gỗ, những đồ đạc từ ngoài biển sau vụ nổ trôi giạt vào bờ càng làm câu chuyện trở nên lạ lùng .
Chỉ có Giang Khầu là mong manh biết được câu chuyện về tai biến của lão Lỳ Kheo. Từ sáng sớm Giang Khầu đã chạy bổ đến nhà lão, nhón
https://thuviensach.vn
chân nhòm qua cửa sổ. Mấy anh dân quân bỏ đi rồi, chỉ còn lão Lỳ Kheo nằm trên chiếc phản trong bóng mờ mờ tối của căn buồng kín như bưng. Giang Khầu khe khẽ gọi:
– Ông Lỳ Kheo! Ông Lỳ Kheo!
Không có tiếng trả lời. Gọi đến lần thứ ba, đôi mắt nhắm nghiền của lão mới động đậy. Ồ, lão già còn sống đây mà. Lão Lỳ Kheo nheo nheo con mắt, mở ti hí nhìn ra phía cửa sổ. Lão lắng nghe, miệng phều phào: – Ai gọi tao đó?
– Tôi đây mà, Giang Khầu đây mà!
– A... con cá mập ăn nửa thân mày, Giang Khầu à!
Giang Khầu đỏ mặt. Cái lão già sắp chết đến nơi mà còn độc mồm độc miệng. Nhưng nhìn cái thân hình tả tơi của lão, Giang Khầu đâm thương hại, lại gọi:
– Ông Lỳ Kheo! Để tôi đi gọi anh Cao đến bốc thuốc cho ông nhở! Lão Lỳ Kheo lại hé mắt. Lão chơm chớp hàng mi, lắc nhẹ cái đầu. Bàn tay lão giơ lên, vuốt mạnh ngực, hơi thở cứ khò khè, tấm tức trong cổ họng. Bàn tay lão vuốt đến lần thứ ba thì lão lại ngất đi...
Đêm hôm trước, khi bơi được đến gần con tàu, chân tay lão Lỳ Kheo bỗng trở nên luýnh quýnh như không tuân theo lão nữa. Chiếc mặt nạ đi biển văng đâu mất. Nước biển ộc vào mũi, vào mắt làm mắt lão cay sè như có ai vứt cả bát ớt khô vào mặt. Lão Lỳ Kheo cố nhịn thở, tụt vào một khoang tàu tối om om. Tay lão quờ quạng trong làn nước đen kịt. Chân lão bước hụt, đè lên những vật gì lủng củng trong góc khoang. Một ý nghĩ chợt lóe lên trong đầu lão già. Kho vàng đây rồi chăng? Lão khom người, cố vươn cánh tay xuống nắn nắn những thỏi kim loại nặng trình trịch phía dưới chân. Tối quá! Tối mù mù. Không khí đã cạn trong lồng ngực lão. Lão phải cố nhịn, cố dè xẻn mọi hoạt động để giữ sức. Bàn tay lão chợt quờ phải một chiếc hòm gỗ, làm thành hòm bung ra trôi vào sóng ngầm. Lại có những vật gì lủng củng trong hòm.
https://thuviensach.vn
Nhưng lão Lỳ Kheo đã kiệt sức lắm rồi, lão chỉ kịp nắm theo một thỏi kim loại rồi ngoi lên, cố tìm cái ô khoang để vọt ra. Đầu lão đụng phải thành khoang. Đâu cũng chỉ là cái trần gỗ chắc kín bưng. Lão Lý Kheo bỗng đâm hoảng. Cái lỗ cửa khoang đâu rồi? Chân lão quẫy mạnh. Những đám dây rợ từ đâu bỗng quấn chằng lấy lão. Những chiếc dây nhẽo nhợt như những cánh vòi bạch tuộc. Lão Lỳ Kheo muốn kêu lên mà không kêu nổi. Lão quẫy càng mạnh, đám dây càng như thắt chặt hơn. Lão thả cái vật nằng nặng khỏi tay, cuống quít gỡ đám dây quanh mình, một tay lần lần tìm trên nóc trần gỗ cái lỗ hổng lúc trước chui xuống. Lão mệt lắm rồi. Ngực lão ngột ngạt như có hòn đá đè lên. Cho đến lúc một bàn tay lão tụt hẫng vào cái lỗ cửa khoang, thì lão co người, vọt lên như một con cá kiếm lao đi. Một vài sợi dây vẫn chằng ngang bụng lão. Lão Lỳ Kheo không kịp gỡ dây, mà dùng cả cái sức lực còn lại của thân mình, đu người lên phía trên mặt nước.
Tiếng nổ từ đáy con tàu đắm đẩy tung Lỳ Kheo khỏi mặt nước, rồi lại kéo lão xuống đáy sâu. Cái khoảnh khắc vọt lên trên mặt nước đã kịp cho lồng ngực lão tràn ùa làn gió biển mát rượi, nhưng lão đã ngất đi. Từng quầng sáng như ánh lửa chao đảo trong đầu lão. Sóng biển đêm quăng quật lão, xô đẩy cái thân mình đẫy mập của lão trồi lên chìm xuống. Từ đáy biển, vọng lại tiếng nổ ùng ục, ùng ục như nước biển đang sôi lên...
– Cứu tôi với! Cứu tôi với!
… Lão Lỳ Kheo quằn quại, rướn người lên. Mồ hôi đầm trên ngực, trên cổ lão. Đôi mắt lão lại hé mở. Căn buồng tối om om. Lão ngỡ ngàng mở to đôi mắt. Có phải lão vẫn quay lộn trong khoang con tàu đắm không nhỉ? Một bàn tay âm ấm đặt trên trán lão, rồi một giọng phụ nữ bên tai lão:
– Bác Lỳ Kheo tỉnh rồi!
Lão Lỳ Kheo đưa mắt về phía có tiếng người nói, lão mệt nhọc hỏi: – Ai thế?
– Em đây mà, Tiểu Xuân đây mà!
https://thuviensach.vn
Tiểu Xuân nào nhỉ? A, cô em họ của lão làm y tá trên đảo mà lão đã đuổi đi ngày nào vào cái năm xa xưa đó.
Lão Lỳ Kheo phều phào:
– Mở cánh cửa sổ ra! Tao sắp chết chìm rồi. Mở ra... Cơn mê sảng lại ập đến. Cả người lão Lỳ Kheo nóng giần giật. Lão như ngợp trong cảnh tượng lúc ở đáy nước một lần nữa...
Giang Khầu từ nhà lão Lỳ Kheo vội vã chạy đi tìm Lồng Chéo và Hạnh. Đến nhà Lồng Chéo, chẳng gặp một ai, Giang Khầu chạy ra phía bờ biển.
Gió thổi ầm ầm trên đảo. Hiếm có một ngày gió thổi dữ dội đến thế. Những đụn cát bay mù mịt, cuộn như lốc, cuốn tít lên cao và tan tác xuống mái nhà, lùm cây, rải trên các con đường vào các ngõ ngách. Hàng thùy dương rào rào trong gió. Bầu trời vẫn xanh mượt mà, nhưng mặt đất lại ầm ầm trong cơn gió. Gió rít trên mái nhà, trong các vườn cây, bốc hàng đợt cát thả xuống biển.
Giang Khầu chạy trong cơn gió mù mịt. Qua vườn thanh hao, nó gặp anh Cao và anh Thành. Mừng quá, Giang Khầu nói không ra hơi: – Các anh ơi! Lão Lỳ Kheo sắp chết rồi!
Anh Cao ngạc nhiên:
– Làm sao lão chết?
– Lão lặn xuống chỗ tàu đắm, vướng phải mìn nổ, được chở về nhà rồi.
Anh Cao kéo anh Thành:
– Ta đến xem lão Lỳ Kheo ra sao. Lão lặn xuống chỗ tàu đắm làm gì nhỉ? Giang Khầu bỗng đỏ mặt:
– Lão Lỳ Kheo đi tìm vàng ở con tàu đấy.
Anh Cao cười to:
– Vậy à? Thế ra cái máu tham hại lão rồi. Con tàu chở thuốc cho bộ đội mình ở miền nam, chớ đâu phải tàu của bọn cướp biển mà có vàng. Nhưng
https://thuviensach.vn
thôi, chú Giang Khầu dẫn hai anh đến xem lão ra sao.
Giang Khầu tuy trong bụng ghét cay ghét đắng lão Lỳ Kheo, nhưng trước cái tai nạn của lão ta, Giang Khầu bỗng thấy thương xót. Chẳng gì, chính Giang Khầu đã kể cho lão Lỳ Kheo về cái tàu đắm, khiến tính tham lam của lão nổi lên mà lão đâm liều lĩnh.
Ở nhà Lỳ Kheo ra, Giang Khầu định đi tìm Lồng Chéo kể hết với nó, để nhờ nó xin anh Cao đến chữa cho Lỳ Kheo. May quá, Giang Khầu gặp ngay anh Cao.
Ba anh em đến nhà Lỳ Kheo thì đã thấy người ta bu đen bu đỏ quanh nhà lão.
Bác Lồng Cẩm vừa về sau một buổi đi săn cùng con chim mồi quý của mình. Nhìn thấy Lồng Chéo đang sôi nổi trò chuyện với Giang Khầu và Hạnh, bác tươi cười:
– Bữa nay bắt được con chim lạ quá, Lồng Chéo à…
Bác Lồng Cẩm đưa con chim săn được cho con trai, thì bà y tá từ ngoài cửa bỗng xộc vào:
– Bác Lồng Cẩm ơi, bác Lỳ Kheo nguy ngập lắm rồi!
Bác Lồng Cẩm quay lại nhìn bà y tá, nheo nheo một bên mắt như lúc ngắm bắn chim:
– Làm sao lão chết được?
– Bác chưa biết sao? Bác Lỳ Kheo đi kiếm vàng ở con tàu đắm, vướng mìn hay đạn gì đó nổ.
– À, lão vẫn còn cái máu tham... Bà nhắc làm tôi nhớ ra cái tính cũ của lão ta!
Bà y tá thoáng đỏ mặt. Bà biết rõ cái chuyện bác Lồng Cẩm bị lão Lỳ Kheo năm xưa chặt một ngón tay. Chính cái đêm khủng khiếp đó, bà đã dìu Lồng Cẩm trở về nhà, mặc cho Lỳ Kheo về sau biết chuyện đã đuổi bà khỏi cửa. Bác Lồng Cẩm nhìn bà y tá đang ngượng nghịu, giọng bác dịu lại :
– Thế bà cần gì đến tôi?
https://thuviensach.vn
– Anh Cao bảo hỏi bác còn ít mật gấu nào, để chữa cho bác Lỳ Kheo mà... Bác Lồng Cẩm lặng lẽ vào trong buồng. Bà y tá mừng lắm. Bà biết rõ ở trên đảo, bác Lồng Cẩm không chỉ nổi tiếng là người săn chim cừ khôi, mà còn có món mật gấu chữa bệnh gia truyền rất giỏi. Bác Lồng Cẩm trong buồng đi ra, chụp cái mũ rộng vành lên đầu:
– Đi thôi!
Bà y tá bước theo bác Lồng Cẩm bụng mừng hết chỗ nói. Đã bao nhiêu năm rồi, từ cái vụ lên vách chim yến lấy tổ về cho anh cán bộ bị lạc ra đảo, tới bây giờ Lồng Cẩm mới chịu đến nhà Lỳ Kheo.
Trận gió trên đảo từ sáng nay vẫn chưa ngớt. Gió thổi ù ù qua những rặng thùy dương, qua những mảnh vườn, đem theo bụi cát trắng xóa. Cơn gió khô khan, mù mịt tiếp tục tràn qua đảo. Bà y tá rảo bước đi lên ngang bác Lồng Cẩm. Bà nhìn nhanh sang bác thợ săn, đâm hoảng. Mặt bác Lồng Cẩm đăm chiêu và lạnh lẽo đến sợ. Bà y tá đi chậm lại. Tiếng anh Cao làm bà bớt lo:
– Thầy thuốc nam đến rồi kìa!
Bác Lồng Cẩm ngó qua cái thân hình đã tái ngắt và những mảng thâm tím trên người lão Lỳ Kheo, rồi ra nhà ngoài, rút chai rượu trắng ra, đổ vào bát. Anh Thành đón túi mật gấu khô từ tay bác Lồng Cẩm, đổ ra một ít bột đen nhánh có lẫn những hạt sắc vàng óng ánh như hổ phách, hòa vào bát rượu.
Anh Thành đưa cho bà y tá bát rượu mật gấu:
– Cái món mật gấu này không những có tác dụng thanh nhiệt, trị kinh giản, làm thuốc giảm đau, mà còn nhiều thứ công dụng hơn cả mấy thứ thuốc của bà đó. Ông Lỳ Kheo bị mấy chỗ tụ huyết do ngã và chấn thương đau nhức, lại bị bất tỉnh nhiều lần, chỉ có cái anh chàng thuốc gia truyền này mới trị nổi!
Bác Lồng Cẩm gói một ít bột mật gấu nữa, đưa cho bà y tá: – Đêm nay, cho Lỳ Kheo dùng nốt chỗ này.
– Bác Lồng Cẩm tốt quá!
https://thuviensach.vn
Bác Lồng Cẩm đứng lên, bước ra cửa.
Ra đến cửa, bác dừng lại định nói gì nhưng lại thôi và bỏ đi thẳng.
Con chim bác Lồng Cẩm săn được nom đẹp lạ.
Con cốc của Hạnh còn thua nó về bộ lông. Bộ cánh óng lên, biếc xanh và tỏa ngời trên một màu đen nhánh khắp thân. Lồng Chéo vuốt vuốt trên cánh chim:
– Con sâm cầm di cư đây mà. Các cậu có thấy cái vòng đeo ở chân nó đẹp không?
Hạnh đẩy chú Tườu Ngộ cứ sản đến bên con sâm cầm ra:
– Để mình xem nào. Số 23049. Mát - xcơ - va. Ôi, nó được thả từ Mát - xcơ - va tháng 7 năm kia. Hai năm rồi! Nó đi đâu nhỉ?
Lồng Chéo cười:
– Năm nào ở đảo, mình cũng thấy từng đàn bay về trú đông, mùa xuân lại bay ngược lên phía bắc. Có lẽ con sâm cầm này về đây hai năm rồi chứ sao!
Giang Khầu sờ sờ cái vòng ánh lên màu vàng:
– Thế bọn mình lại phải thả nó trở lại quê nó hả?
– Ờ, có lẽ phải thả nó ra thôi, để nó trở về nơi người ta đưa nó đi... Hạnh thầm thì nói với Lồng Chéo:
– Con chim đẹp quá! Thả nó về với bầu trời bao la kia, kể ra cũng tiếc thật. Lồng Chéo phân vân:
– Chúng mình đợi bố tớ và các anh Thành, anh Cao về, hỏi xem đã. Năm nay, con chim sâm cầm này có lẽ về đây sớm hơn là điều lạ. Mọi năm, phải đến tháng mười, đàn chim di cư mới bay đến đảo mình cơ. Đằng ấy chưa được xem những ngày chim di cư về nhỉ? Cứ là hàng nghìn, hàng vạn con, chúng bay rợp cả trời. Mòng két, vịt trời, ngỗng trời, dẽ giun, choắt, sếu, sâm cầm... kể ra chẳng hết. Ở bãi chim hôm trước đằng ấy đến, cứ như ngày hội.
https://thuviensach.vn
Lồng Chéo chỉ lên bức tường có treo một con chim nhồi to như con đại bàng, đôi cánh đỏ lửa xòe rộng. Tuy là chim nhồi, nhưng cặp mắt nó mở trừng trừng như còn sống. Lồng Chéo khoe:
– Con hồng hạc kia cũng do bố tớ săn được trong đàn chim di cư đó. Bố tớ thấy con chim đẹp nên nhồi chơi, chỉ có đôi mắt là giả thôi. Bố tớ kể loài hồng hạc này có con nặng tới tới bảy, tám cân, cánh khỏe, bay rất xa, rất hiếm hoi ở vùng đảo nước mình. Có lẽ nó lạc đàn nên theo đàn khác bay về nước mình. Tiếc cái là đằng ấy không ở đến mùa chim về trú đông, cả đảo cứ nháo nhác suốt ngày đêm vì chim đến trú ngụ.
Con sâm cầm bỗng kêu lên một tiếng thật to. Cả ba đứa quay ngoắt lại. Chú Tườu Ngộ đang vít cánh nó xuống. Hạnh vội vã đẩy con khỉ ra xa, rồi quát:
– Đứng vào góc nhà!
Chú khỉ nhảy tót lên chiếc ghế đẩu, ngồi ngó nghiêng, hàm răng nhe ra như tức tối. Tườu Ngộ thấy Hạnh cứ vuốt mãi lưng con sâm cầm, nó giận dỗi tụt xuống ghế, lại sang chơi với con cốc.
Anh Thành, anh Cao và bố Lồng Chéo từ nhà lão Lỳ Kheo đã trở về. Bác Lồng Cẩm đang có gì bực bội trong lòng, nhưng nhìn thấy con sâm cầm, lại tươi tỉnh:
– Quên nói với các anh, con sâm cầm tôi săn được buổi sáng có cả cái vòng đẹp lắm!
Anh Thành ngạc nhiên:
– Chim di cư hả? Sao mùa này lại có chim di cư?
– Ông quen thủy thổ núi rừng rồi, nên quên hiện tượng chim di cư trên đảo đấy. – Anh Cao cười. – Con sâm cầm này chắc về trú rét mùa đông năm ngoái, nay muốn ở lại. Có một số con quen với thời tiết và hoàn cảnh sống, chúng muốn tự thuần hóa với khí hậu phương nam mà. Các cụ chẳng nói: “ Đất lành chim đậu”. Sống ở đảo này chắc thú vị, nên anh chàng sâm cầm mới lưu trú lại mà thôi.
https://thuviensach.vn
Anh Thành ngắm nhìn chiếc vòng đeo chân con sâm cầm, rồi quay lại phía bác Lồng Cẩm:
– Để tôi gửi chiếc vòng đeo chân chim tới Viện khoa học Việt Nam cho họ báo tin về nơi thả chim. Đây là quy định quốc tế mà. Nơi thả chim, họ sẽ tính toán và nghiên cứu sự di chuyển của con cầm sâm này. Bác Lồng Cẩm có đồng ý không?
Bác Lồng Cẩm hỏi:
– Thế có cần cho họ biết bắt được chú sâm cầm ở đảo này không? – Cần chứ. Rất cần. Tôi sẽ viết cả tên bác nữa.
Bác Lồng Cẩm tháo chiếc vòng chim ra, đưa cho anh Thành: – Anh cứ gửi đi. Thích thật! Có lẽ con sâm cầm này bay đi hàng vạn cây số rồi.
Anh Cao quàng hai cánh tay rộng lên vai Lồng Chéo và Giang Khầu: – Đúng là hàng vạn cây số đó. Vừa bay xa, lại cả bay cao qua những dãy núi trùng điệp nữa. Nhiều loài vịt trời di cư đã bay qua đỉnh Hi - ma - lay - a cao 8850mét một cách dũng cảm. Dũng cảm thật đó, các chú bé ạ! Này nhé, các nhà du lịch, với đủ mọi trang bị dã ngoại phức tạp, mà còn chật vật lắm mới lên được độ cao đó. Vì sao? Vì lên đến độ cao đó, không khí chỉ còn độ một phần ba là ô - xy cần cho sự thở. Điều bí mật là bằng cách nào cơ của cánh chim có thể giữ được khả năng làm việc trong một thời gian dài ở điều kiện thiếu ô - xy như vậy? Cái vòng chân chim này, cùng với các theo dõi tính toán khác, sẽ làm sáng tỏ các đường di cư của chim và sức chịu đựng của chúng.
Giang Khầu tròn xoe mắt. Nó kéo áo anh Cao:
– Thế khi chim di cư bay, có con nào bị chết không, anh Cao? Anh Cao trầm ngâm:
– Không ít con thiệt mạng đâu. Qua biển cả, bị gió bão, mất hướng, hàng loạt con đã không bay được về nơi nắng ấm. Rồi còn vô vàn trở ngại dọc đường nữa. Luồng ánh sáng của các nhà cao tầng thu hút chim bay trong đêm, rồi các cột ăng - ten truyền hình, giàn ra - đa, đèn biển làm hàng
https://thuviensach.vn
loạt chim đâm sầm vào trong đêm. Ở sách người ta còn ghi lại: năm 1904, hàng triệu con sẻ đồng trên đường di cư đã gặp một cơn bão tuyết ở vùng Ai - ô - va. Đội ngũ đàn chim rối loạn, ướt đầm cánh và lạnh cóng. Chúng đâm vào các tòa nhà, dây điện và rơi xuống mặt tuyết giá lạnh. Xác của 75 vạn con chim xấu số rải khắp một vùng rộng tới ba cây số vuông...
Câu chuyện của anh Cao làm cho cả ba chú bé đều xúc động. Lồng Chéo đã biết bao nhiêu lần theo bỏ đi săn chim hoặc một mình lang thang ở bãi chim, nhưng cái chuyện chim di cư, Lồng Chéo bây giờ mới biết. Lồng Chéo thấy bồi hồi trong lòng. Ôi, những con chim từ xứ sở xa xôi kia, từ những vùng giá lạnh băng tuyết kia, để đến được những bờ biển, những hòn đảo, và những đầm lầy ấm áp, chói lòa mặt trời phương nam này, cũng phải trải qua biết bao nỗi gian truân. Những chuyến bay dài với đôi cánh tung hoành trên trời xanh khoáng đạt nhưng biết bao nguy hiểm, biết bao thử tlıách.
Trong khi cả hai anh Cao và Thành cùng ba chú bé lúc này đều không để ý, thì bác Lồng Cẩm đã ôm nhẹ con sâm cầm đứng bên cửa sổ mở rộng. Đôi mắt người thợ săn ngước nhìn bầu trời đầy gió. Những đám cát như ai vốc tung lên cao, quay tròn, tỏa ra không gian. Đôi bàn tay bác Lồng Cẩm nâng con sâm cầm lên và xòe ra, đẩy nhẹ. Con sâm cầm vỗ cánh, bay vút vào bầu trời tự do.
Nghe tiếng chim vỗ cánh, mọi người quay vội ra phía cửa sổ, thì bắt gặp bác Lồng Cẩm cũng quay lại. Nụ cười trên gương mặt người thợ săn thật hiền, đang tỏa sáng...
Con sâm cầm được thả ra hôm trước, thì hôm sau tự dưng chú chim cốc cũng mất tích.
Hạnh tiếc ngân tiếc ngơ con chim quý. Con cốc ra đi một cách lặng lẽ. Nó trở về với trời xanh, hay tìm về bố con ông lão đánh cá? Hạnh phân vân không sao đoán nổi. Mặc dù cả Lồng Chéo và Giang Khầu đều hứa với Hạnh sẽ săn cho một con chim thật quý, thật đẹp ở bãi chim, nhưng Hạnh vẫn không nguôi nhớ con cốc.
https://thuviensach.vn
Buổi sáng sau hôm con cốc bỏ đi, ngôi nhà anh Cao làm việc vắng vẻ hẳn. Anh Cao và anh Thành đã lên vùng vách yến từ sớm. Con Tườu Ngộ đang ngoài vườn cây. Hạnh đang ngồi giở mấy cuốn sách tìm thấy ở trong chiếc tàu đắm hôm trước, thì có tiếng gõ cửa.
Lão Lỳ Kheo đến.
Lão đúng là người vùng biển. Vừa hôm kia tưởng đã gần đất xa trời, được thuốc mật gấu của bác Lồng Cẩm chữa chạy, lão đã đi lại được. Lão Lỳ Kheo nheo nheo con mắt trái:
– Cậu bé ở nhà một mình thôi ư? Lồng Cẩm có sang đây không? Hạnh mở rộng cửa:
– Ông Lỳ Kheo khỏi ốm rồi à? May quá!
– Cảm ơn cậu bé. Ta khỏi liền mà. Đang đi tìm Lồng Cẩm để cảm ơn cái bụng tốt của nó. Tiểu Xuân bảo ta, nó có cái thuốc mật gấu chữa cho ta, ta mới sống nổi...
Lão Lỳ Kheo bỗng ngừng nói. Lão kéo cái ghế, ngồi phịch xuống. Hạnh cười:
– Ông Lỳ Kheo, sao hôm trước ông nghĩ là con tàu đắm có vàng mà lặn xuống cho khổ?
Cái đầu ta mụ mẫm mà. Bây giờ ta sáng ra rồi. Ta chịu ơn Lồng Cẩm nhiều.
Lão Lỳ Kheo đi tìm Lồng Cẩm từ sáng sớm đến giờ chưa gặp. Trong bụng lão chỉ muốn khi gặp Lồng Cẩm, lão sẽ quỳ xuống mà tạ tội vì những câu chuyện xa xôi lắm rồi. Nhưng thôi, gặp cái cậu bé mới ra đảo này, lão cũng nói cho hả cái bụng. Tính lão Lỳ Kheo là thế. Nghĩ gì là làm ngay.
Những day dứt trong lòng lão Lỳ Kheo, Hạnh không thể nào biết được. Hạnh ngó lão, vừa ngạc nhiên vừa lạ lùng. Giọng lão cứ đều đều như kể với người ngang vai phải lứa với lão:
- Cậu bé ngoan ơi! Ta muốn tạ ơn cứu sống với Lồng Cẩm. Ta hối hận lắm. Tiều Xuân nói với ta rồi. Cái mật gấu Lồng Cẩm săn được đem chữa cho ta đó, bây giờ ta thì khỏi chết, còn Lồng Cẩm thì hồi trước bị
https://thuviensach.vn
thằng chúa đảo bắt ta phải chặt một ngón tay. Ta nghe thằng chúa đảo, ta nghe thằng chúa đảo...
Lão Lỳ Kheo nói được đến đấy thì gục đầu xuống bàn. Hạnh hoảng hốt, vội vã lay lay vai lão. Lão Lỳ Kheo lại ngửng lên, đôi mắt ti hí đẫm nước mắt.
Hạnh đứng lên mở bung đôi cánh cửa sổ:
- Thôi, ông Lỳ Kheo đợi bác Lồng Cẩm về mà nói.
Lão Lỳ Kheo ngửng lên, đôi mắt lờ đờ nhìn sang Hạnh. Giữa lúc Hạnh đang không biết làm gì với lão thì ở cửa sổ có tiếng huýt sáo, rồi cái đầu Giang Khầu ló ra :
- Hạnh ơi! Sang bên Lồng Chéo đi. Bố nó có khách đất liền ra đảo. Có cả anh Thành, anh Cao ở đó. Nhiều chuyện lạ lắm.
- Khách nào cơ?
- Ông chủ tịch huyện, người mà bố nó cứu sống trước kia mà. - Ờ, đi !
Hạnh mừng rỡ thoát khỏi câu chuyện của lão Lỳ Kheo. Hạnh nhảy hai bước ra cửa, nhưng lại chạy vào, cho mấy quyển sách tìm thấy trong chiếc tàu đắm vào tủ, khoá lại. Mãi đến giờ Giang Khầu mới nhìn thấy lão Lỳ Kheo, cậu bé vội nép vào bên tường. Đợi Hạnh ra, Giang Khầu mới thì thầm:
- Lão Lỳ Kheo đến làm gì thế?
Hạnh chưa kịp trả lời thì đã nghe một giọng quen thuộc đằng sau: - Anh Hạnh ! Anh Hạnh!
Hạnh quay ngoắt lại. Trời ơi, Cốc Ri ! Cô bé Cốc Ri và cả ông lão chủ thuyền đánh cá. Ông lão chủ thuyền cười vui vẻ:
- Ông cháu lão mang trả con chim cốc cho cậu đây. Gớm, lo quá! Tự dưng nó bay về, làm con bé Cốc Ri hết hồn. Tưởng điều gì xảy ra, nên nó bắt lão phải cho thuyền cặp đảo gấp.
Hạnh ôm lấy con chim cốc vào lòng, một tay dắt cô bé Cốc Ri:
https://thuviensach.vn
- Anh Thành chắc cũng mừng lắm. Ông ơi, ông cùng Cốc Ri sang nhà bác Lồng Cẩm đi. Mọi người đang ở cả đấy.
Cốc Ri vẫn ngoe nguẫy hai đuôi sam tóc. Nó nắm chặt lấy tay Hạnh: - Em tưỏng anh đi xa rồi cơ. Em cứ lo chẳng mang được con cốc cho anh.
Giang Khầu thấy Hạnh đang mừng vì gặp ông cháu lão đánh cá, vội chạy đi trước. Khi ông cháu Cốc Ri và Hạnh đến nhà bác Lồng Cẩm thì cả anh Thành, anh Cao, bác Lồng Cẩm và người khách cùng ra đón.
Ông cụ chủ thuyền đang líu ríu nhìn theo đứa cháu nói trò chuyện với Hạnh, khi ngửng lên, bỗng đứng sững lại. Ông phều phào về phía người khách đứng bên bác Lòng Cẩm :
- Chú đó hả? Có đúng chú không hả ?
Người khách của bác Lồng Cẩm - đồng chí chủ tịch huyện vừa ở đất liền ra - cũng quýnh lên, nhào ra ôm lấy ông lão đánh cá: Trời ơi, em tìm bác biết bao ngày rồi!
Ông lão đánh cá ứa ra hai dòng nước mắt:
- Tôi tưởng chú bị nạn từ cái trận bão biển ấy. Chú Mẩy ơi ! Ông lần lần từ cánh tay đến lưng đồng chí chủ tịch huyện. Và giữa lúc bất ngờ nhất, ông lão òa lên khóc như trẻ thơ. Bác chủ tịch Mẩy miệng vẫn cười, nhưng mắt cũng đầm đìa nước mắt. Bác dụi đầu vào lồng ngực vạm vỡ của ông lão, giọng nức lên từng hồi:
- Bác ơi, anh ơi, bấy lâu nay bác đi đâu? Mặt biển thì rộng lớn, trời đất thì mênh mông quá ! Có ngờ đâu lại có buổi hôm nay, em lại gặp bác. Em quên sao được những ngày bác cưu mang, nuôi dạy xưa kia!
Nói đoạn, chủ tịch Mẩy gạt nước mắt, qua lại phía bác Lồng Cẩm và mọi người đang ngạc nhiên vì cuộc gặp bất ngờ:
- Chú Lồng Cẩm ơi, đây là anh nuôi của tôi mà nhiều lần tôi đã kể. Anh em tôi lưu lạc nhau đã rnấy chục năm...
Bác lại nức lên khóc.
https://thuviensach.vn
Hạnh ôm chặt con cốc. Cái câu chuvện đêm trăng trên biển mà ông lão chủ thuyền kể vui trở lại trong trí nhớ của Hạnh. Anh Mẩy, con cốc, bức hoành phi và những ngày đói khổ, rồi đồng chí chủ tịch huyện bây giờ. . .
Mới có ít ngày ra biển, đã có biết bao chuyện lạ lùng, biết buồn vui. Ví như cuộc gặp lại của ông cháu cụ chủ thuyền với bác Mẩy, cũng có thể nào ngờ nổi.
“Biển cả thì rộng lớn. Trời đất thì mênh mông”. Bác chủ tịch huyện nói đúng thật. Nhưng dù biển trời bát ngát, những con người tốt bụng bao giờ chẳng xích lại gần nhau, và giữa biển trời bao la đó, còn biết bao nhiêu câu chuyện say mê khác mà Hạnh chưa biết hết.
Những ngày mùa hạ đang đến, biển thì trong xanh và mây trời thẳm biếc, tráng lệ biết bao nhiêu, đang kêu gọi Hạnh đi tiếp.
CHƯƠNG 6
• THEO GIANG KHẨU ĐI BẮT BẠCH TUỘC Ở GHỀNH ĐÁ LẠ
• ĐÊM ẤY, LÃO LỲ KHEO RƠI XUỐNG VỰC SÂU • BỐN CON CÁ VOI PHƠI XÁC VÀ NỖI ĐAU KHỔ CUỐI CÙNG BIẾT ĐƯỢC VỀ BÁC LỒNG CẨM.
Khỏi phải nói, đêm ấy ở nhà bác Lồng Cẩm vui biết bao! Bác Lồng Cẩm hì hụi làm món thịt chim thết chủ tịch Mẩy và bố con ông lão đánh cá cùng anh Cao, hai anh em Hạnh. Chuyện cũ, chuyện mới cứ nở như ngô rang. Ngọn đèn chai sáng xanh lên trong đêm. Chủ tịch Mẩy vỗ lên vai Cốc Ri, nói vui:
- Nay mai, con bé Cốc Ri ở với ông thôi, chứ cứ lẽo đẽo theo ông nội đi biển hoài sao?
Cốc Ri giấu mặt sau ông nội, cười bẽn lẽn:
https://thuviensach.vn
- Nhà ông có ở gần biển không? Cháu chỉ thích ở biển thôi! - Chui cha! Cha nào con đó! Mê biển hả? Học cho giỏi đi, lớn lên làm hẳn thuyền trưởng đánh cá, chớ đâu cứ lênh đênh sóng nước với con thuyền nan như đời ông nội cháu và đời ông xưa kia.
Ông già đánh cá tợp một hớp rượu, giọng trầm hẳn xuống: - Bây giờ, chú làm cán bộ, bận lắm công nhiều việc. Bữa nào rảnh, dong thuyền ngược bắc thăm nhà tôi, thăm lại cảnh cũ người xưa. Cái đận... Tiếng ông già đánh cá rủ rỉ trong đêm. Hạnh ngồi cạnh anh Cao bên cửa sổ. Nó bỗng thấy nhột nhột sau lưng. Có bàn tay ai đang kéo vai nó. Quay lại, Hạnh thấy qua khe cửa sổ, một đôi mắt đen láy đang nhìn nó. Giang Khầu! Giang Khầu đưa mắt ra hiệu. Hạnh đứng dậy, lặng lẽ lẻn ra cửa. Giang Khầu vồ vập:
- Có buồn ngủ không? Theo mình đi đằng này, hay lắm! Hạnh tròn xoe mắt:
- Khuya rồi, còn đi đâu?
- Đi kéo bẫy bạch tuộc!
Hạnh kinh ngạc:
- Bạch tuộc? Cậu không sợ hả? Mà sao lại đi bắt ban đêm? Giang Khầu cười:
- Bắt đêm mới thú. Sáng mai, có thịt tươi xào lên, chắc ngon phải biết!
- Bạch tuộc có to không! Nó là con cháu trong ngành thân mềm đấy! Tớ nghe họ nói các cánh tay lực sĩ của nó có thể vặn gãy xương sống mình như chơi. Kinh bỏ xừ!
Giang Khầu cười “hi hi” một tiếng:
- Câu lại nghe người ta viết trên sách để dọa trẻ con chứ gì. Cứ đi theo tớ, bắt bạch tuộc dễ ợt mà.
Hạnh nhìn cả khu vườn đã tối sẫm. Nó chợt khẽ rùng mình tưởng tượng đến những cái vòi bạch tuộc ghê gớm quờ quạng trong nước. Những
https://thuviensach.vn