Những Điều Tôi Biết Chắc

🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Những Điều Tôi Biết Chắc Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn Niềm vui 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Mục lục Khả năng 37 38 39 40 41 42 43 44 45 Sửng sốt 46 Khả năng phục hồi 12 13 14 15 16 47 48 49 50 51 52 https://thuviensach.vn 17 18 19 Kết nối 20 21 22 23 24 25 26 27 Lòng biết ơn 28 29 30 31 32 33 34 35 36 53 54 55 56 57 Mạch lạc 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 Quyền năng 69 70 71 72 https://thuviensach.vn 73 74 75 76 77 78 79 80 https://thuviensach.vn Lời giới thiệu Chẳng phải chuyện gì mới mẻ, nhưng chí ít với cuốn sách này, tôi nghĩ vẫn đáng để kể lại một lần sau chót: Đó là hồi năm 1998, tôi vừa quảng bá cho bộ phim Beloved trong một chương trình truyền hình trực tiếp phỏng vấn Gene Siskel – cây phê bình phim xuất sắc đã quá cố của tờ Chicago Sun-Times. Mọi thứ đều trôi chảy tuyệt vời, cho đến thời điểm kết thúc. “Nói tôi nghe nào,” ông hỏi, “chị biết chắc những gì?” Đúng, đây không phải lần đầu tiên tôi bị bắt bí. Tôi đã hỏi và bị đặt biết bao nhiêu câu hỏi suốt bao nhiêu năm, và chẳng mấy khi tôi thấy mình lâm vào cảnh hoàn toàn bí từ – nhưng, tôi phải thừa nhận, người đàn ông này đã tìm ra cách khiến tôi phải “đứng hình”. “À ừm, về bộ phim ư?” Tôi lúng búng, biết rõ là ông kiếm tìm thứ gì đó lớn lao, sâu sắc, phức tạp hơn, nhưng vẫn cố đánh trống lảng cho đến khi đưa ra được một lời đáp ít nhiều mạch lạc. “Không,” ông đáp. “Cô hiểu ý tôi còn gì – về bản thân cô, về cuộc sống của cô, bất cứ gì, tất tật bất cứ thứ gì…” “Ừừừm, tôi biết chắc… ừừừm… Tôi biết chắc, là tôi cần thời gian để nghĩ ngợi thêm đôi chút về điều này, Gene ạ.” Thế là, sau 16 năm và rất nhiều suy ngẫm, câu hỏi ấy đã trở thành câu hỏi trọng tâm của đời tôi: Suy đến cùng, chính xác là tôi biết chắc được những gì? Tôi đã khám phá câu hỏi ấy trong mỗi số tạp chí O – thật ra, “Những điều tôi biết chắc” (What I Know for Sure) chính là tên chuyên mục hằng tháng của tôi – và, tin tôi đi, lắm lúc một câu trả lời chẳng phải dễ kiếm ra. Tôi biết chắc được gì? Rằng nếu thêm một biên tập viên nữa gọi điện hay viết thư hay thậm chí là gửi tín ̀ ́ ́ ́ https://thuviensach.vn hiệu khói hỏi han xem “nợ nần bài vở” số này định thế nào, chắc tôi phải thay tên đổi họ mà chuyển biệt tới xứ Timbuktu(1) mất! Nhưng đúng lúc tôi sẵn sàng giương cờ trắng và thét lên, “Thế đấy! Tôi kiệt sức rồi! Tôi chẳng biết gì hết!” Tôi lại nhận ra mình đang dắt cún cưng đi dạo, đang pha một ấm trà hay ngâm mình trong bồn tắm, thế rồi, chẳng biết từ đâu, một khoảnh khắc sáng tỏ sẽ đưa tôi trở về với điều gì đó mà trong óc, trong tim và tự bản năng, tôi hoàn toàn thấu suốt, vượt qua khỏi bóng tối nghi ngại. Thế nhưng, tôi phải thừa nhận là tôi vẫn có chút e sợ khi phải đọc lại số bài vở tương đương 14 năm ròng dồn lại. Liệu có giống như coi lại những tấm ảnh của bản thân tôi với những kiểu tóc tai và trang phục thật ra phải đưa vào thư mục chắc-kiểu-này-là-mốt hồi-đấy chăng? Ý tôi là, bạn sẽ phải làm sao, nếu những gì bạn vốn biết chắc hồi bấy giờ hóa ra lại là những thứ nghĩ-gì-vậy trời, xét trong hiện tại? Tôi lấy một cây bút đỏ, một ly Sauvignon Blanc, hít một hơi thật dài, ngồi xuống, và bắt đầu đọc. Trong lúc đọc, những gì tôi đã làm, những thời điểm trong cuộc đời khi tôi viết những mẩu này bỗng ồ ạt ùa về. Tôi lập tức nhớ ra đã vắt óc vắt não, đã lao tâm khổ tứ, đã thức khuya dậy sớm ra sao, tất thảy đều nhằm khám phá ra những điều tôi đã dần hiểu về những gì căn cốt trong cuộc đời, những điều như niềm vui, khả năng hồi phục, sự kính nể, mối kết nối, lòng biết ơn và năng lực nữa. Tôi thật vui sướng được thông báo rằng những gì tôi khám phá ra trong đống bài vở của 14 năm ấy là, khi ta biết điều gì đó thật sự rõ ràng thì có khả năng nó sẽ chống chịu được thử thách của thời gian. Xin chớ hiểu sai ý tôi: Bạn sống, và nếu bạn mở lòng với thế gian, thì bạn luôn học hỏi. Nên mặc dù lối suy nghĩ cốt lõi của tôi vẫn tương đối vững chắc, cuối cùng tôi đã dùng cây bút đỏ ấy để nâng lên đặt xuống, khám phá và mở rộng một vài chân lý cũ kỹ cùng vài hiểu biết thấu suốt phải rất vất vả mới có được. Chào mừng bạn tới với cuốn sách tự thú nho nhỏ của riêng tôi! ̀ ́ https://thuviensach.vn Trong khi bạn đọc về tất cả những bài học tôi đã phải vật vã tranh đấu, phải rơi nước mắt, phải chạy trốn, và rồi quay về, làm hòa, đùa giỡn, rồi sau rốt đã dần biết chắc, tôi hy vọng bạn sẽ bắt đầu đặt cho bản thân chính câu hỏi mà Gene Siskel đã đưa ra cho tôi suốt bao năm về trước. Tôi biết rằng những gì bạn tìm được trên hành trình ấy sẽ rất đáng vui thích, vì thứ bạn tìm ra, chính là bản thân mình. - Oprah Winfrey Tháng 9 năm 2014 https://thuviensach.vn Niềm vui “Ngồi lại. Say ngắm đời ta.” Derek Walcott Lần đầu tiên Tina Turner(2) xuất hiện trên chương trình của tôi, tôi những muốn bỏ trốn theo nàng, trở thành một cô gái hát bè, rồi say sưa nhảy nhót thâu đêm trong các buổi biểu diễn của nàng. Rồi, giấc mơ ấy đã trở thành hiện thực vào một đêm ở L.A., khi tôi đi lưu diễn cùng Tina trong chương trình The Oprah Winfrey Show. Sau trọn một ngày luyện tập cho chỉ một ca khúc, tôi đã có cơ hội thể hiện. Đó là trải nghiệm căng thẳng trí não, run rẩy chân tay thế nhưng rất phấn chấn, hồ hởi. Trong vòng 5 phút 27 giây, tôi đã có cơ hội cảm nhận thế nào là “quậy tưng” trên sân khấu. Chưa bao giờ tôi lại điên cuồng hay vượt thoát bản thân đến thế. Tôi nhớ đã phải đếm bước trong đầu, cố theo đúng nhịp, chờ đến lúc hất cao chân, và cứ phải chú ý từng li. Rồi, trong thoáng chốc, bỗng tôi ngộ ra: Được rồi, cô gái, chuyện này sẽ chóng qua thôi. Và nếu tôi không chịu thả lỏng, tôi sẽ lỡ mất cuộc vui. Nên tôi dẹp đi mọi suy nghĩ, quên hẳn mấy thứ bước, bước, xoay, đá, mà chỉ nhảy nhót thoải mái. VIUUUUU! Mấy tháng sau, tôi nhận được gói quà từ người bạn, cũng là giáo viên hướng dẫn của tôi – Maya Angelou – bà muốn tặng tôi món quà mà mọi cô con gái của bà đều phải có. Mở ra, tôi thấy chiếc CD ghi bài hát của Lee Ann Womack(3) mà tới giờ tôi vẫn khó có thể nào lắng nghe mà lại không khóc rưng rức. Bài hát ấy, một lời mặc khải cho cuộc đời Maya, có một câu này trong điệp khúc: Khi bạn được lựa chọn, ngồi lặng lẽ hay thỏa thuê nhún nhảy, tôi mong bạn sẽ nhảy. (When you get the choice to sit it out or dance, I hope you dance.) ̀ ́ ́ ̀ https://thuviensach.vn Điều tôi biết chắc là mỗi ngày đều mang lại cho bạn cơ hội hít một hơi, hất giày khỏi chân, bước lên và nhảy – để sống không hối tiếc và lấp đầy cuộc sống của bạn bằng thật nhiều niềm vui, hứng khởi và những nụ cười. Bạn có thể can đảm sải bước lên sân khấu cuộc đời rồi sống theo những gì tâm hồn bạn thôi thúc, hay bạn có thể ngồi lặng bên bức tường, thu mình vào bóng tối sợ hãi và nghi ngại bản thân. Bạn có sự lựa chọn ngay khoảnh khắc này đây – khoảnh khắc duy nhất bạn nắm chắc trong tay. Tôi mong bạn đừng thu mình vào những thứ vụn vặt tầm thường, đến nỗi quên cả thực sự tận hưởng – vì khoảnh khắc này đã sắp sửa trôi qua. Tôi mong bạn sẽ nhìn lại và nhớ đến ngày hôm nay như một ngày bạn đã quyết định coi mọi thứ là quan trọng, để tận hưởng mỗi giờ phút như thể sẽ chẳng còn giây phút nào trên thế gian. Và khi bạn được lựa chọn giữa ngồi lặng lẽ hay thỏa thuê nhún nhảy, tôi mong bạn sẽ nhảy. https://thuviensach.vn Tôi rất coi trọng những vui thú của mình. Tôi làm hết sức, chơi hết mình; tôi tin vào lẽ âm-dương ở đời. Chẳng cần cầu kỳ chi lắm để khiến tôi hạnh phúc, vì tôi tìm thấy niềm khoái lạc trong hầu hết những gì mình làm. Một số niềm vui thú được xếp hạng cao hơn những thứ khác, hẳn nhiên. Và vì tôi cố thực hành những gì tôi hằng thuyết giảng – sống trọn từng khoảnh khắc – nên tôi chủ tâm làm cho hầu như mỗi giây phút trở nên hòa hợp với mức độ hài lòng tôi nhận được. Đã bao lần tôi cười như nắc nẻ khi nói chuyện điện thoại với cô bạn thân Gayle King, đến nỗi nhức hết cả đầu? Bỗng đâu giữa lúc ấy, đôi khi tôi chợt nghĩ, Chẳng phải đây là một món quà – sau biết bao năm “nấu cháo điện thoại” đêm khuya – khi có ai đó nói với tôi sự thật và chúng tôi cùng cười thỏa thuê? Tôi gọi đó là niềm vui đáng giá năm sao. Luôn lưu tâm, rồi tạo dựng những trải nghiệm bốn và năm sao giúp bạn hạnh phúc. Với tôi, chỉ cần thức dậy, cảm thấy “trí khôn bình tĩnh,” có thể đặt chân xuống sàn, bước tới phòng tắm, rồi làm những việc cần làm ở đó, thế là đã đáng xếp hạng năm sao. Tôi đã nghe biết bao câu chuyện về những người chẳng đủ mạnh khỏe để làm được như thế. Một tách cà phê thật đậm, phủ kem hạt dẻ tuyệt hảo: bốn sao. Dạo chơi trong rừng cùng đàn chó chạy nhảy tung tăng: năm sao. Tập tành thể lực: một sao, vẫn như xưa. Ngồi dưới những tán sồi của tôi, đọc báo ngày Chủ nhật: bốn sao. Một cuốn sách thật hay: năm sao. Lê la quanh bàn bếp của Quincy Jones, tán đủ chuyện trên trời dưới bể: năm sao. Có thể làm việc tốt cho người khác: năm sao cộng. Niềm vui thích xuất phát từ chỗ biết rằng người tiếp nhận hiểu thấu tinh thần của món quà. Tôi nỗ lực để làm được việc gì đó tốt lành cho người khác mỗi ngày, bất kể tôi có quen biết người đó hay không. Một điều tôi biết chắc, mãn nguyện chính là năng lượng được đáp đền qua lại: Những gì bạn trao đi, rồi sẽ quay trở lại. Mức mãn ̀ https://thuviensach.vn nguyện nền tảng được xác định qua cách bạn nhìn nhận toàn bộ đời sống của mình. Quan trọng hơn cả thị lực 20/20, chính là tầm nhìn nội tại của bạn, linh hồn ngọt ngào bé bỏng thủ thỉ những chỉ dẫn cùng phước lành suốt đời ta – đó chính là sự mãn nguyện. https://thuviensach.vn Cuộc sống ngập tràn những kho báu mê say, chỉ cần ta dành một giây nâng niu trân quý. Tôi gọi đó là những khoảnh khắc “oa, tuyệt vời!”, và tôi đã học cách tạo ra những giây phút ấy cho riêng mình. Một ví dụ rất đích đáng: tách trà sữa vị quế hồi 4 giờ chiều của tôi (cay nồng, nóng hổi, phủ lớp bọt sữa hạnh nhân – thật sảng khoái và đủ nâng đỡ tinh thần tôi cả buổi chiều). Những khoảnh khắc như thế đầy sức mạnh, tôi biết chắc. Đó có thể là bộ nạp năng lượng, là khoảng không hít thở, là cơ hội để tái kết nối với chính bản thân bạn. https://thuviensach.vn Lúc nào tôi cũng mến mộ từ ngon lành. Cái cách nó rung lên trên lưỡi khiến tôi mê mẩn. Và khoái hơn cả một bữa ăn ngon lành là trải nghiệm nào đó ngon lành, béo ngậy và lớp lang tựa lát bánh dừa mềm mịn. Tôi đã được nếm cách đây vài sinh nhật – cả chiếc bánh lẫn trải nghiệm như thế. Đó là một trong những khoảnh khắc tôi gọi tên là “Thượng đế nháy mắt với ta” – khi chẳng biết từ đâu, mọi thứ hiện lên thật tuyệt hảo. Bữa ấy tôi túm năm tụm ba với một đám bạn gái ở Maui; tôi vừa từ Ấn Độ về và muốn tổ chức một chầu chiêu đãi spa tại gia để ăn mừng dịp bước sang tuổi 58. Như mọi chị em bạn gái vẫn làm, dù ở tuổi này, tụi tôi quây quần quanh bàn và ríu ran “tám chuyện” đến nửa đêm. Đêm trước sinh nhật của tôi, năm trong số tám người chúng tôi vẫn ngồi tại bàn đến tận 12 rưỡi, mệt phờ vì cuộc chuyện trò suốt năm tiếng đồng hồ, thôi thì đủ thứ trên đời, từ đàn ông cho đến công nghệ mài da siêu dẫn. Cười nói ra trò, ít nhiều nước mắt. Kiểu dây cà dây muống của phụ nữ khi tụi tôi cảm thấy an toàn. Hai ngày nữa tôi có lịch phỏng vấn giảng sư tâm linh nổi tiếng Ram Dass, và tình cờ tôi bắt đầu ngâm nga một câu từ bài hát gợi nhớ tới tên ông. Bỗng nhiên cô bạn Maria bảo, “Cậu ngâm nga cái gì thế?” “Ờ, một câu trong bài hát tớ thích ấy mà.” Cô ấy bảo, “Tớ biết bài đấy. Tớ nghe mỗi tối luôn.” “Đời nào,” tôi đáp. “Đấy là một bài không nổi lắm trong album của một cô tên là Snatum Kaur mà.” “Phải!” Maria nói. “Phải! Phải! Là Snatum Kaur! Tớ nghe cô này mỗi tối trước khi đi ngủ. Sao cậu lại biết nhạc của cô ý?” “Là Peggy” – một bạn khác trong nhóm chúng tôi lên tiếng – “tặng tớ một đĩa CD hai năm trước, từ bấy tới giờ tớ nghe suốt. Tớ ̀ ̀ https://thuviensach.vn bật nhạc cô ý hằng ngày trước khi tập thiền.” Giờ thì tất cả tụi tôi đều rú rít và phá lên cười. “Đùa chắc!” “Thật ra tớ còn tính chuyện mời cô ý đến hát mừng sinh nhật tớ kia,” tôi lên tiếng lúc đã ngớt cười. “Xong tớ nghĩ, Thôi dẹp, phiền phức quá. Giá tớ biết các cậu cũng thích cô này, tớ đã cố đến nơi đến chốn rồi.” Khuya hôm đó, nằm trên giường, tôi nghĩ bụng, Chẳng phải đó là một điều gì đó ư? Mình sẵn lòng chịu phiền phức vì một người bạn, chứ không phải vì chính mình. Chắc rồi, mình cần thực hành những gì mình rao giảng và phải biết quý trọng bản thân hơn. Tôi thiếp đi, cứ ước chi tôi đã mời Snatum Kaur đến hát. Hôm sau, sinh nhật tôi, tụi tôi dự nghi lễ “cầu đất lành” với một tù trưởng Hawaii. Tối đó, chúng tôi tề tựu ở sân hiên thưởng thức cocktail buổi hoàng hôn. Cô bạn Elizabeth của tôi đứng lên – để ngâm một bài thơ, tôi đoán vậy, hoặc đọc chúc từ gì đó. Thế mà, cô lại bảo, “Cậu mong ước, và giờ cậu đã bộc lộ ý muốn ấy.” Cô khẽ gõ một hồi nhè nhẹ, và thốt nhiên tiếng nhạc vang lên. Nhạc cứ nghèn nghẹt, như thể loa bị hỏng sao đó. Tôi nghĩ bụng, Chuyện gì vậy trời? Và rồi từ từ hiện ra, bước tới sân hiên của tôi… là Snatum Kaur, trong chiếc khăn xếp màu trắng. Cả nhạc công của cô nữa! “Sao lại có vụ này?” Tôi hét lên. Hét rầm rĩ, rồi khóc ngon lành. Maria, đứng kế tôi, nước mắt giàn giụa, cầm tay tôi và gật đầu lia lịa. “Cậu không chịu tự làm cho bản thân cậu, nên tụi mình làm cho cậu đây.” Ra là sau khi tôi đi ngủ bữa đêm trước, bạn bè tôi đã gọi điện tìm coi Snatum Kaur ở đâu, xem liệu họ có thể rước cô đến Maui trong vòng 12 giờ tới chăng. Như cuộc đời và Thượng đế đã an bài, cô và các nhạc công đang ở một thị trấn cách đó 30 phút đi đường, sửa soạn cho một buổi diễn. Và rất “lấy làm vinh hạnh” được đến và hát. Đó là một trong những điều ngạc nhiên tuyệt vời nhất đời tôi. Tầng tầng lớp lớp là những ý nghĩa tôi vẫn đang tiếp tục giải mã. ̀ ́ ́ ́ https://thuviensach.vn Một điều tôi biết chắc: Đó là khoảnh khắc tôi sẽ mãi nhâm nhi tận hưởng, thực tế rằng nó đã xảy ra, cách nó xảy ra, rằng nó xảy ra chính vào sinh nhật của tôi. Tất tật… thật quá… ngon lành! https://thuviensach.vn Đâu là lần gần nhất bạn cười đùa với một người bạn đến nỗi đau nhức hai má, hay giao con cái lại cho bảo mẫu rồi rong chơi suốt dịp cuối tuần? Thẳng thắn hơn, nếu ngay ngày mai đời bạn kết thúc, bạn sẽ hối tiếc vì chưa kịp làm điều gì? Nếu hôm nay là ngày cuối cùng trong cuộc đời bạn, bạn sẽ sống như cách bạn đang sống chứ? Có lần tôi băng ngang một biển quảng cáo làm tôi chú ý. Trên đó nói rằng, “Kẻ lìa đời với nhiều đồ chơi nhất cũng vẫn là kẻ đã chết mà thôi.” Bất cứ ai từng cận kề cửa tử đều có thể nói với bạn rằng đến cuối cuộc đời, khả năng cao là bạn sẽ chẳng hồi tưởng lại xem đã bao đêm thâu bạn gò mình trong văn phòng, hay tài khoản dự phòng của bạn trị giá bao nhiêu. Những suy nghĩ còn vấn vương ám ảnh sẽ chỉ là câu hỏi “giá mà”, kiểu Đáng lẽ mình đã trở thành một người ra sao, nếu rốt cuộc mình chịu làm những điều mình vẫn hằng mong muốn? Khả năng quyết định đối mặt với nhân sinh hữu hạn mà không hề lảng tránh hay nao núng chính là khả năng nhận thức rằng vì ta sẽ chết đi, nên giờ đây ta buộc phải sống. Là chuệch choạc loay hoay hay tấn tới hưng thịnh, tất thảy đều do bàn tay bạn quyết định – bạn là nguồn ảnh hưởng lớn lao duy nhất tới cuộc sống của mình. Hành trình của bạn bắt đầu từ chỗ lựa chọn đứng lên, bước ra ngoài và sống thật trọn vẹn. https://thuviensach.vn Có thứ gì khiến tôi yêu thích hơn cả một bữa ăn ngon? Không mấy. Một trong những bữa ngon nhất tôi từng ăn xảy ra trong một chuyến tới Rome, tại một nhà hàng nhỏ nhắn đáng yêu đông rặt người Ý, chỉ trừ bàn tôi: có các bạn của tôi, Reggie, Andre, Gayle, Kirby – con gái của Gayle, và tôi, tiệc tùng đúng kiểu La Mã. Có một khoảnh khắc, khi những người phục vụ, nhận được gợi ý từ Angelo – người bạn Ý chủ trì tiếp đãi chúng tôi, mang ra bao nhiêu món khai vị ngon lành đến nỗi tôi thật sự thấy tim mình dội lên, như một động cơ sang số. Chúng tôi có món bí ngòi nhồi thịt ba rọi xông khói kiểu Ý, cùng những trái cà chua tươi ngon, chín mọng phủ phô mai mozarella chảy, nóng đến nỗi bạn có thể thấy cả những bong bóng phô mai tí xíu phập phồng như nhung đỏ sóng sánh, cùng một chai Sassicaia năm 85, món vang đỏ Tuscany đã “thở” suốt nửa giờ đồng hồ, sẵn sàng để nhấp môi thưởng thức. Tôi đã nhắc chưa nhỉ, là tôi phủ lên tất cả những món ấy một tô mì hầm đậu (được chế biến tuyệt hảo) và một chiếc tiramisu nhỏ nhắn? Đúng vậy, một cuộc đánh chén thịnh soạn. Tôi đã phải trả giá bằng cuốc đi bộ nhanh suốt 90 phút quanh đấu trường Colosseum ngày hôm sau – nhưng thật đáng với từng miếng ngon lành. Tôi có rất nhiều niềm tin vững chắc. Giá trị của ăn uống lành mạnh là một trong số đó. Tôi biết chắc rằng một bữa ăn mang lại niềm vui thực thà sẽ đem tới cho bạn ích lợi trong cả dài hạn và ngắn hạn hơn rất nhiều những thực phẩm kiểu “nhét cho căng bụng” khiến bạn phải đứng trong bếp, xoay xỏa qua lại giữa chạn bát và tủ lạnh. Tôi gọi đấy là cảm giác nhai rơm: Bạn muốn thứ gì đó, nhưng không thể tìm ra xem đấy là cái gì. Tất tật những cà rốt, cần tây, gà lột da trên đời này đều không thể mang lại cho bạn sự mãn nguyện so với chỉ một mẩu sôcôla duy nhất, nếu đó là những gì bạn thực sự thèm khát. Nên tôi đã học cách ăn một miếng sôcôla – quá lắm, là hai – và thách bản thân ngừng lại rồi thưởng thức nó, hiểu thấm thía, như Scarlett O’Hara(4), rằng “ngày mai là một ngày mới,” và sẽ luôn có ̀ ̀ ́ ́ https://thuviensach.vn thêm nhiều điều mới mẻ nảy sinh từ đó. Tôi đâu phải ngốn ngấu cho hết chỉ vì nó đang có sẵn ở đó. Một quan niệm thật đúng đắn! https://thuviensach.vn Đã hai chục năm trôi qua kể từ lần đầu tiên tôi gặp Bob Greene tại một phòng tập ở Telluride, Colorado. Hồi đó tôi nặng 107 kí, mức cao nhất xưa nay. Tôi bó tay đầu hàng và tuyệt không hy vọng – quá hổ thẹn vì thân hình và thói quen ăn uống của mình, tôi còn chẳng dám nhìn thẳng vào Bob. Tôi vật vã mong cầu một giải pháp cứu vãn tình thế. Bob dẫn dắt tôi qua các nhịp độ luyện tập và khuyến khích xây dựng một phong cách sinh hoạt xung quanh việc tiêu thụ thực phẩm toàn phần – whole foods (từ lâu tôi đã từng nghe tên cửa hàng bách hóa có chung tên gọi và sứ mệnh – Whole Foods). Tôi chống đối. Nhưng kể cả khi những chế độ ăn uống khác nhau đến rồi lại đi, lời khuyên của anh vẫn luôn nhất quán và khôn ngoan: Hãy ăn những thực phẩm giúp bạn tăng tiến. Vài năm về trước, cuối cùng tôi cũng ngộ ra chân lý và bắt đầu tự trồng rau củ cho mình. Và nơi khởi đầu chỉ có vài luống xà lách, mấy cây cà chua, cùng húng quế (loại thảo mộc yêu thích của tôi) trong sân sau nhà tôi ở Santa Barbara rốt cuộc đã trở thành một trang trại hẳn hoi ở Maui. Thú vui vườn tược của tôi đã trở thành một niềm đam mê. Tôi vui sướng đến phát cuồng lúc ngắm những cây bắp cải tím tụi tôi vừa trồng, những cây cải voi vươn ngang đầu gối, những củ cải đỏ to tướng đến nỗi tôi gọi tụi nó là mông khỉ đỏ đít – vì với tôi tất cả tụi nó là hiện thân của một khoảnh khắc tròn đầy. Ở miệt nông thôn Mississippi, nơi chôn nhau cắt rốn của tôi, một mảnh vườn đồng nghĩa với sống sót. Ở Nashville, nơi gia đình tôi sinh sống sau này, bố tôi luôn dọn sạch một “thửa đất” ngay bên hông nhà, ở đó bố trồng nào cải lá, cà chua, đậu đũa và đậu ván. Giờ đây đó là thức ăn yêu thích của tôi; thêm chút bánh mì ngô là đủ làm chân tôi nhún nhảy. Nhưng cái hồi tôi mới chỉ là con nhóc, tôi chẳng thấy chút giá trị gì trong việc ăn mấy thứ thực phẩm cây ́ ̀ https://thuviensach.vn nhà lá vườn. “Sao nhà mình lại không có mấy thứ đồ ăn mua-ở tiệm-về như người ta chứ?” Tôi nhì nhèo. Tôi muốn rau củ nhà mình phải xuất xứ từ “thung lũng niềm vui – hô, hô, hô – Green Giant!”(5) Phải ăn mấy thứ đồ đem từ vườn vào làm tôi thấy sao mà nghèo khổ. Giờ tôi đã biết chắc rằng tôi may mắn nhường nào khi được tiếp cận với thực phẩm tươi sạch – một thứ không phải mọi gia đình ngày nay đều có thể coi là chuyện đương nhiên. Cảm tạ Chúa, vì tốt tươi nảy nở. Tôi đã luôn làm việc chăm chỉ để gieo trồng những hạt giống cho một cuộc đời trong đó tôi được liên tục mở rộng những ước mơ. Một trong những ước mơ ấy là cầu cho tất cả mọi người được ăn thực phẩm tươi sạch đi từ nông trại đến bàn ăn – vì thực phẩm tốt hơn chính là nền tảng cho một cuộc sống tốt hơn. Đúng thế, Bob ạ, tôi đưa hẳn câu này vào sách in: Từ đầu chí cuối, anh đều đúng! https://thuviensach.vn Tôi gặp Gayle King hồi năm 1976, khi đó tôi là một phát thanh viên tin tức tại một đài truyền hình ở Baltimore còn cô là trợ lý sản xuất – hai chúng tôi thuộc hai nhóm hiếm khi tương tác với nhau và hẳn nhiên là không mấy thân thiết. Kể từ ngày chúng tôi gặp gỡ, Gayle đã bày tỏ công khai rằng cô tự hào vì tôi giúp nâng cao vị thế của một nữ phát thanh viên ra sao và rằng cô phấn khởi thế nào khi được là thành viên trong một tập thể có tôi góp mặt. Kể từ đó tới giờ, mọi chuyện vẫn luôn là như vậy. Chúng tôi không trở thành bạn bè ngay lập tức – chúng tôi chỉ là hai phụ nữ tôn trọng và ủng hộ cho con đường của nhau. Rồi tối nọ, sau một trận bão tuyết rất lớn, Gayle không về nhà được – nên tôi mời cô ở lại chỗ tôi. Nỗi bận tâm lớn nhất của cô? Đồ lót. Cô nhất quyết lái 40 dặm đường trong bão tuyết để tới Chevy Chase, Maryland, nơi cô sống cùng mẹ, để lấy được đồ lót sạch. “Tớ có khối đồ lót sạch,” tôi bảo với cô. “Cậu dùng đồ của tớ, hay ta đi sắm một ít cũng được.” Rốt cuộc khi tôi đã thuyết phục được cô về nhà mình, tụi tôi thức thâu đêm trò chuyện. Và chỉ trừ vài kỳ nghỉ ở nước ngoài, Gayle và tôi đã trò chuyện mỗi ngày kể từ đó. Tụi tôi cười rất nhiều, chủ yếu là tự chế nhạo bản thân. Gayle đã giúp đỡ tôi qua những đận bị giáng chức, suýt bị sa-thải, bị lạm dụng tình dục, và cả những mối quan hệ rối beng và tệ hại thuở đôi mươi, khi tôi chẳng thể phân biệt giữa bản thân mình với cái thảm chùi chân. Đêm này qua đêm khác, Gayle lắng nghe những câu chuyện tệ hại mới nhất kể rằng tôi bị cho “leo cây”, bị lừa dối, bị đối xử tệ bạc như thế nào. Cô luôn đòi nghe chi tiết (chúng tôi gọi nó là “quyển, chương, và đoạn”), rồi cơ hồ nhập tâm như thể chuyện đó xảy ra với chính cô vậy. Cô chưa bao giờ phán xét tôi. Vậy mà, khi tôi để cho gã đàn ông nào đó lợi dụng mình, cô thường bảo, “Hắn chỉ đang đục khoét từng mẩu linh hồn cậu. Một ngày nào đó, tớ mong là hắn đục đủ sâu để cậu thấy được cậu thực sự là ai – một người xứng đáng hưởng hạnh phúc.” ́ ̀ https://thuviensach.vn Trong mọi thắng lợi của tôi – trong mọi điều đẹp đẽ tuyệt vời từng đến với tôi – Gayle luôn là người cổ vũ hăng hái nhất cho tôi. (Tất nhiên, bất kể tôi kiếm ra nhiều tiền đến đâu, cô vẫn lo lắng tôi tiêu xài quá trớn. “Nhớ cái anh chàng M. C. Hammer nhá,” cô rầy rà, như thể chỉ cần mua sắm một chặp nữa thôi, là tôi sẽ theo bước anh chàng nghệ sĩ rap đã tán gia bại sản kia.) Và trong tất cả những năm tháng bên nhau, tôi chưa từng cảm thấy một thoáng chốc ganh tị nào từ Gayle. Cô yêu cuộc sống của mình, yêu gia đình mình, cô mê mẩn vụ mua hàng giảm giá (đủ để vượt cả một quãng đường gian nan qua thành phố chỉ vì đợt giảm giá xà bông Tide.) Chỉ có một lần cô thú thực là muốn đổi chỗ với tôi: cái đêm tôi hát trên sân khấu cùng Tina Turner. Cô ấy, một người hát còn không chuẩn ở ghế nhà thờ, mà lại huyễn hoặc chuyện được trở thành ca sĩ. Gayle là người tử tế nhất tôi từng biết trên đời – thật tình quan tâm đến câu chuyện của hết thảy mọi người. Cô là kiểu người sẽ hỏi một tài xế taxi ở New York xem anh này có con chưa. “Tụi nhóc tên gì vậy anh?” Cô sẽ hỏi thế. Khi tôi chán nản, cô san sẻ buồn đau; khi tôi vui sướng, bạn có thể tin rằng cô đang ở đâu đó trong hậu cảnh, tíu tít cổ vũ và nở nụ cười tươi rói hơn bất cứ ai. Đôi khi tôi cảm thấy như Gayle là phần người tử tế của chính tôi – phần người nói rằng “Dù cho có chuyện gì đi nữa, thì tôi vẫn ở đây, vì bạn.” Một điều tôi biết chắc, Gayle là một người bạn tôi có thể nương tựa. Cô đã dạy cho tôi biết niềm vui của có được và trở thành một người bạn đích thực. https://thuviensach.vn Rước về ba chú cún con cùng một lúc không phải là quyết định sáng suốt nhất tôi từng đưa ra. Tôi hành động trong cơn cao hứng, bị hút hồn bởi những gương mặt bé xíu dễ thương, say sưa với hơi thở cún con ngọt ngào và hàm răng hô của Em Cún Số 3 (Layla). Rồi tôi mất hàng tuần trời thức dậy vào mọi giờ trong đêm với lũ cún. Tôi hốt cả kí phân và mất nhiều giờ đồng hồ huấn luyện chó để tụi nó biết cư xử cho đàng hoàng. Cả đống việc. Tôi bị tước mất giấc ngủ – và triền miên phải gắng kìm cả ba đứa một lúc để tụi nó khỏi phá tanh bành mấy món đồ đạc của tôi. Ôi chà, hẳn tôi đã thêm phần kính nể đáng kể đối với các bà mẹ bỉm sữa thực sự rồi đấy! Tất cả tình yêu cún con này bắt đầu khiến tôi điên đầu, nên tôi phải có sự chuyển biến về thế giới quan. Một hôm, trong khi dắt tụi nó đi dạo, tôi dừng lại và ngắm cả đám nô giỡn – ý tôi thực sự là nô giỡn: lăn lộn, bổ nhào, đuổi nhau, cười cợt (đúng vậy, cười kiểu chó), và nhảy choi choi như thỏ. Tụi nó vui đùa hết cỡ, và nhìn thấy cả đám như vậy khiến toàn bộ cơ thể tôi buông lỏng, thư giãn, và mỉm cười. Tựa như sinh linh nhỏ bé lần đầu tiên được khám phá một đồng cỏ: Thật diệu kỳ biết bao! Tất cả chúng ta đều có cơ hội cảm nhận điều kỳ diệu mỗi ngày, nhưng ta lại bị ru ngủ đến thành ra tê liệt. Bạn đã bao giờ lái xe về nhà sau giờ làm việc, mở cửa trước, và tự hỏi bản thân xem làm thế nào mình về được tới đây? Tôi biết chắc rằng tôi không muốn một cuộc đời tắt-lặng – tê liệt với cảm nhận và quan sát. Tôi muốn mỗi ngày đều là một khởi đầu mới mẻ để mở rộng thêm nữa những gì có thể. Để nếm trải niềm vui trên mọi cung bậc. https://thuviensach.vn Tôi cực thích được chụm một ngọn lửa trong lò sưởi. Chất củi sao cho chuẩn (phong cách kim tự tháp) và để ngọn lửa bùng lên mà không cần gỗ mồi, đúng là một cảm giác tuyệt vời! Tôi không biết tại sao với tôi, việc ấy lại mãn nguyện đến thế, nhưng đúng là vậy – hồi còn là cô nhóc, tôi vẫn ước ao được làm một Nữ Hướng Đạo Sinh nhưng tôi lại không đủ tiền mua đồng phục. Một ngọn lửa thậm chí còn tuyệt hơn khi bên ngoài trời mưa xối xả. Và đúng là tuyệt nhất trần đời khi tôi đã xong xuôi công việc, đã kiểm tra thư từ, tắt các loại thiết bị, và sẵn sàng để đọc. Mọi thứ tôi làm trong ngày đều để chuẩn bị cho giờ đọc sách. Cứ đưa tôi một cuốn tiểu thuyết hay hồi ký thật hay, một chút trà, và chỗ nào đó ấm cúng để cuộn mình, thế là thiên đường với tôi rồi đấy. Tôi thích được sống trong suy nghĩ của người khác; tôi sững sờ kinh ngạc bởi những mối liên hệ tôi cảm nhận với những người sống dậy từ trang sách, bất kể hoàn cảnh của họ khác xa tôi đến mấy. Tôi không chỉ cảm thấy tôi quen biết những người này, mà tôi còn nhận ra thêm nhiều điều về bản thân hơn thế. Những hiểu biết thấu suốt, thông tin, kiến thức, cảm hứng, sức mạnh: Tất cả những điều trên và hơn thế có thể toát ra từ một cuốn sách. Tôi không thể tưởng tượng nổi tôi sẽ ở đâu hay sẽ là ai nếu không có một công cụ căn cốt là đọc. Chắc chắn là tôi sẽ không thể kiếm được việc làm đầu tiên ở đài phát thanh hồi 16 tuổi. Tôi đang dạo một vòng quanh đài phát thanh WVOL ở Nashville thì phát thanh viên chợt hỏi, “Cô có muốn xem giọng mình thu vào băng nghe thế nào không?” và đưa cho tôi một tờ bản tin cùng cây mic. “Anh phải nghe cô gái này mới được!” Anh ta hô tướng lên với sếp. Thế là sự nghiệp phát thanh của tôi bắt đầu – ít lâu sau đó, đài thuê tôi đọc bản tin trên sóng. Sau bao nhiêu năm ngâm thơ cho bất-cứ-ai chịu nghe và đọc tất tần tật những gì tôi chạm tay vào được, giờ đã có người trả tiền để tôi làm việc mình thích – đọc dõng dạc. Sách, với tôi, đã có lúc là cách để thoát ly. Giờ tôi coi việc đọc một cuốn sách hay như một thú thư nhàn thiêng liêng, một dịp được ở ́ ́ https://thuviensach.vn bất cứ nơi nào tôi lựa chọn. Đó là cách tiêu xài thời gian tuyệt đối ưa thích của tôi. Điều tôi biết chắc là việc đọc giúp bạn mở mang. Đọc sách giúp bạn tiếp cận và cho bạn lối đi vào bất cứ thứ gì tâm trí bạn có thể nắm giữ. Điều tôi thích nhất ở việc đọc: Nó mang lại cho bạn khả năng chạm tới những tầng bậc cao hơn. Và vẫn tiếp tục leo lên thêm nữa. https://thuviensach.vn Mục tiêu chính yếu và căn cốt nhất của tôi trong đời là duy trì kết nối với thế giới tâm linh. Mọi thứ khác sẽ tự khắc đâu vào đấy – điều này tôi biết chắc. Và cách thực hành tâm linh số Một của tôi chính là sống ngay trong hiện tại… khước từ việc ướm mình vào tương lai, hay dằn vặt những lỗi lầm quá khứ… mà chỉ cảm nhận sức mạnh thực sự của hiện tại. Đó, thưa bạn quý mến, chính là bí quyết cho một cuộc sống an vui. Nếu tất cả mọi người ghi nhớ để sống theo cách ấy (như con trẻ vẫn làm khi vừa có mặt trên hành tinh này; là điều những tâm hồn cằn cỗi khô cứng chúng ta gọi là ngây thơ), ta sẽ biến đổi cả thế giới. Vui chơi, cười đùa, và cảm nhận niềm vui. https://thuviensach.vn Đoạn Kinh thánh ưa thích của tôi, tôi đã yêu mến từ khi mới là cô nhóc tám tuổi, là câu Thánh thi 37:4. “Hãy khoái lạc nơi Đức Giê hô-va; Thì Ngài sẽ ban cho ngươi điều lòng mình ao ước.” Đây là câu thần chú xuyên suốt mọi trải nghiệm của tôi. Khoái lạc nơi Đức Giê-hô-va – nơi điều tốt lành, sự tử tế, lòng cảm thông, tình yêu thương – và xem những gì sẽ xảy ra. Tôi thách bạn dám làm. https://thuviensach.vn Khả năng phục hồi “Kho thóc cháy rụi rồi Giờ ta ngắm được cả vầng trăng.” Mizuta Masahide (Thi sĩ Nhật Bản thế kỷ 17) Bất kể ta là ai hay xuất thân nơi nào, ta đều có hành trình của riêng mình. Hành trình của tôi bắt đầu vào năm 1953, từ vùng thôn quê Missisippi, nơi tôi là cái hoang thai của Vernon Winfrey và Vernita Lee. Một lần vui vầy duy nhất của họ ngày hôm ấy, chứ không phải một mối tình, đã tạo ra cái bụng bầu không mong muốn, và mẹ tôi giấu nhẹm đến tận ngày tôi chào đời – bởi vậy chẳng ai được chuẩn bị cho việc đứa tôi giáng trần. Chẳng hề có tiệc mừng em bé chào đời, chẳng hề có vẻ đợi chờ hay vui sướng mà tôi vẫn thấy trên gương mặt của những người bạn đang trông mong em bé chào đời, những người xoa xoa cái bụng tròn xoe với vẻ đầy trân trọng. Đứa tôi chào đời được ghi dấu bởi nỗi ân hận, giấu giếm và tủi hổ. Khi John Bradshaw, tác giả và nhà tư vấn, người đi tiên phong với khái niệm “đứa trẻ nội tâm(6)”, xuất hiện trên The Oprah Winfrey Show hồi năm 1991, ông đã dẫn dắt các khán giả và cả tôi qua một bài tập cực kỳ sâu sắc. Ông yêu cầu chúng tôi nhắm mắt lại và rồi quay trở về ngôi nhà chúng tôi đã lớn lên, để hình dung ra chính ngôi nhà. Tiến gần lại, ông nói. Nhìn vào cửa sổ và tìm ra bản thân ta trong đó. Bạn thấy gì? Và quan trọng hơn, bạn cảm thấy những gì? Với tôi, đó là một bài tập buồn đến choáng ngợp nhưng lại rất quyền năng. Điều tôi cảm nhận trong gần như mọi giai đoạn phát triển của mình là cô đơn. Không phải đơn độc – vì lúc nào cũng có người xung quanh – nhưng tôi biết là sự sống còn của tâm hồn tôi chỉ tùy thuộc vào tôi. Tôi cảm thấy tôi sẽ phải tự lo liệu cho chính bản thân mình. ̀ ́ ́ https://thuviensach.vn Hồi còn là một cô nhóc, tôi rất thích khi giáo đoàn đến nhà bà ngoại tôi sau lễ nhà thờ. Khi họ rời đi, tôi rất sợ phải ở một mình với ông tôi, đã già nua yếu ớt, cùng bà tôi, thường kiệt sức và mất kiên nhẫn. Khắp nhiều dặm xung quanh chỉ có mỗi tôi là con nít, nên tôi phải học cách tự chơi một mình. Tôi phát minh ra đủ cách ở một mình. Tôi có sách vở và những con búp bê tự làm cùng các việc lặt vặt và đám súc vật nông trại tôi vẫn hay đặt tên và trò chuyện. Tôi chắc chắn rằng tất cả quãng thời gian đơn độc ấy đóng vai trò then chốt định hình nên con người trưởng thành là tôi sau này. Nhìn lại cuộc đời mình qua khung cửa của John Bradshaw, tôi thật buồn lòng rằng những người gần gũi nhất với tôi dường như không hề nhận ra tôi là một cô nhóc với tâm hồn ấm áp dường nào. Nhưng tôi cảm thấy như được tăng thêm sức mạnh, khi tự mình nhìn ra điều đó. Cũng như tôi, có thể bạn cũng đã trải qua những việc khiến bạn tự cho mình là vô giá trị. Tôi biết chắc rằng hàn gắn những vết thương quá khứ là một trong những thử thách cam go nhưng đáng giá nhất trong đời. Biết rõ bạn bị lập trình khi nào và ra sao là rất quan trọng, nhờ thế bạn có thể thay đổi cả chương trình. Và làm việc đó thuộc về trách nhiệm của bạn, chứ không phải ai khác. Có một quy luật của vũ trụ không thể bài bác: Mỗi người chúng ta phải chịu trách nhiệm về chính cuộc đời mình. Nếu bạn đang để ai đó nhận lãnh trách nhiệm với hạnh phúc của bạn, bạn chỉ đang hoài phí thì giờ. Bạn phải đủ can đảm để tự tặng cho mình tình yêu thương bạn chưa nhận được. Bắt đầu để ý xem mỗi ngày lại mang tới một cơ hội mới mẻ cho sự phát triển của bạn ra sao. Những bất đồng chôn giấu với mẹ bạn lại lồ lộ trong những cuộc cãi vã với bạn đời của mình ra sao. Những cảm giác “rẻ rúng vứt đi” dù vô thức lại hiển hiện trong mọi việc bạn làm (và không làm). Tất cả những trải nghiệm ấy chính là cách cuộc đời bạn thôi thúc bạn bỏ lại quá khứ và khiến bản thân mình trở nên toàn vẹn. Mọi lựa chọn đều mang lại cho bạn cơ hội được mở ra con đường của riêng mình. Cứ bước đi. Hết tốc lực, về phía trước. https://thuviensach.vn Mọi thử thách ta đương đầu đều đủ lực đánh cho ta khuỵu gối. Nhưng khốn khổ hơn cả cú đánh ấy chính là nỗi sợ rằng ta sẽ không thể chống chịu nổi. Khi ta cảm thấy đất dưới chân mình rung chuyển, ta hoảng loạn. Ta quên hết mọi thứ ta biết và để mặc nỗi sợ hãi khiến ta tê liệt. Chỉ riêng suy nghĩ chuyện gì có thể xảy ra đã đủ làm ta điêu đứng. Một điều tôi biết chắc, cách duy nhất chống chịu cơn địa chấn là điều chỉnh thế đứng. Bạn không thể né tránh những rung chấn thường ngày. Chúng song hành cùng đời sống. Nhưng tôi tin những trải nghiệm này chính là món quà buộc chúng ta phải bước sang phải, hoặc trái để kiếm tìm trọng tâm mới. Chớ cưỡng lại làm gì. Để chúng giúp bạn chỉnh lại lập trường. Mối cân bằng hiện hữu ngay trong hiện tại. Khi bạn cảm thấy mặt đất rung chuyển, hãy đưa bản thân trở lại hiện tại. Bạn sẽ ứng phó được với bất cứ rung chấn nào mà khoảnh khắc tiếp theo mang lại, khi bạn phải đối mặt với nó. Ngay trong khoảnh khắc này, bạn vẫn đang hít thở. Ngay trong khoảnh khắc này, bạn vẫn đang sống sót. Ngay trong khoảnh khắc này, bạn đang kiếm tìm con đường bước lên một tầng bậc cao hơn. https://thuviensach.vn Suốt bao năm ròng, tôi chôn giấu một bí mật gần như không ai biết. Kể cả Gayle, người tỏ tường mọi chuyện của tôi, cũng không hề để ý tới nó đến tận lúc chúng tôi chơi với nhau được mấy năm. Với Stedman(7) cũng vậy. Tôi giấu giếm cho đến tận lúc tôi cảm thấy đủ an toàn để chia sẻ: những năm tháng tôi bị lạm dụng tình dục, từ 10 đến 14 tuổi, thói lang chạ hoang đàng là hậu quả sau đó, và cuối cùng, ở tuổi 14, là dính bầu. Tôi quá xấu hổ, tôi giấu chuyện bầu bì cho đến khi bác sĩ để ý đến mắt cá chân cùng cái bụng phồng tướng của tôi. Tôi lâm bồn vào năm 1968; em bé qua đời trong bệnh viện chỉ vài tuần sau đó. Tôi trở lại trường học và không hé răng với ai. Nỗi sợ của tôi là nếu bị lộ tẩy, tôi sẽ bị đuổi học. Nên tôi mang theo bí mật này đến cả tương lai, nơm nớp lo lắng rằng nếu ai đó phát hiện chuyện đã xảy ra, thì, họ cũng đuổi tôi ra khỏi cuộc đời họ. Kể cả khi tôi tìm thấy can đảm để công khai tiết lộ việc bị lạm dụng, tôi vẫn đeo đẳng nỗi tủi hổ và giữ bí mật việc mang bầu. Khi một thành viên trong gia đình (đã qua đời sau đó) để lộ thông tin này với các báo lá cải, mọi thứ thay đổi. Tôi cảm thấy tan nát. Tổn thương. Phản bội. Làm sao người đó lại gây chuyện này với tôi? Tôi khóc lóc không ngừng. Tôi vẫn nhớ Stedman bước vào phòng ngủ của tôi vào buổi chiều Chủ nhật ấy, căn phòng tối tăm bởi những tấm rèm che kín. Đứng trước mặt tôi, trông như là, anh cũng rơi nước mắt, anh bảo, “Anh rất rất tiếc. Em không đáng phải chịu chuyện này.” Khi tôi lết khỏi giường để đi làm vào sáng thứ Hai sau khi tin đó vỡ lở, tôi cảm thấy rã rời và khiếp sợ. Tôi tưởng tượng rằng mọi con người trên đường sẽ chỉ tay vào tôi mà hét lên, “Chửa hoang lúc 14 tuổi, con ranh xấu xa… cút xéo!” Thế mà, không ai nói lấy một lời – cả những người lạ, cả những người tôi quen biết. Tôi choáng váng. Không ai đối xử với tôi khác đi. Suốt hàng chục năm ròng, tôi đã chờ đợi một phản ứng không bao giờ xảy ra. Từ bấy tới nay tôi đã bị nhiều người phản bội – nhưng mặc dù đó là cú đòn chí tử, thì cũng chẳng khiến tôi khóc ròng hay mang ́ ́ ́ https://thuviensach.vn theo vào giấc ngủ nữa. Tôi cố gắng không bao giờ quên những lời lẽ ở Isaiah(8) 54:17: “Mọi khí giới ngươi có thể chế ra, sẽ không đạt đích.” Mỗi khoảnh khắc khó khăn đều lóe chút hy vọng, và chẳng mấy chốc tôi đã nhận ra rằng bí mật bại lộ thực ra là giải thoát. Đến tận lúc đó, tôi mới bắt đầu sửa chữa những tổn hại gây ra cho tâm hồn khi tôi còn là cô nhóc. Tôi nhận ra rằng chừng ấy năm trời, tôi đã dằn vặt trách móc bản thân mình. Một điều tôi dần biết chắc, ôm ấp nỗi tủi hổ chính là gánh nặng ghê gớm nhất. Khi bạn không có gì phải xấu hổ, khi bạn biết mình là ai và lập trường ở đâu, bạn đã đứng về phía lẽ khôn ngoan. https://thuviensach.vn Bất cứ khi nào phải đối mặt với một quyết định khó khăn, tôi đều tự hỏi bản thân: Mình sẽ làm gì nếu không sợ mắc sai lầm, cảm thấy bị từ chối, mang tiếng ngu ngốc, hay phải đơn độc một mình? Tôi biết chắc khi loại bỏ nỗi sợ hãi, câu trả lời bạn hằng tìm kiếm sẽ nổi bật hẳn lên. Và khi bạn đi thẳng vào những gì mình sợ hãi, hẳn bạn sẽ biết chắc một điều, chính cuộc đấu tranh sâu thẳm nhất trong bạn, nếu bạn sẵn sàng mở lòng, có thể sản sinh ra sức mạnh to lớn nhất. https://thuviensach.vn Bạn đã bao giờ liếc qua một bức hình cũ và lập tức được đưa ngược lại thời gian – đến mức bạn có thể cảm nhận cả quần áo khi đó bạn mặc trên người? Có một tấm hình của tôi hồi 21 tuổi mang lại đúng cảm giác đó. Chiếc váy tôi mặc khi ấy giá 40 đô-la, nhiều hơn mọi khoản tôi từng chi vào một món trang phục – nhưng tôi sẵn lòng làm vậy vì cuộc phỏng vấn nhân vật nổi tiếng đầu tiên của tôi – Jesse Jackson(9). Ông nói chuyện tại một trường trung học địa phương, nhắn nhủ với học sinh rằng, “Tránh xa ma túy, xán lạn tương lai!”(10) – và tôi được phân công theo sát ông. Giám đốc tin tức của tôi không cho rằng sự kiện này đáng bỏ thời gian, nhưng tôi nhất quyết yêu cầu (à thì, là van vỉ), đảm bảo với anh này rằng tôi sẽ trở về với một tin xứng với bản tin 6 giờ. Và tôi làm thế thật. Tôi vốn sẵn niềm yêu thích được kể câu chuyện của người khác, chiết xuất chân lý từ những trải nghiệm của họ và chưng cất thành những kiến thức mang tới hiểu biết, truyền cảm hứng hay giúp ích cho ai đó. Thế mà, tôi vẫn không chắc sẽ nói gì, hay nói ra sao với Jackson. Nếu khi đó tôi biết được những gì tôi biết lúc này, hẳn tôi sẽ không mất lấy một phút nghi ngờ con đường mình chọn. Vì khi động tới những việc dính dáng đến con tim, cảm xúc, kết nối, và nói chuyện trước đám đông khán giả, tôi bừng bừng hứng khởi. Có điều gì đó xảy ra giữa tôi và bất cứ ai tôi chú tâm: Tôi có thể cảm nhận được họ và cảm thấy rằng họ cũng đang rung động đáp lại tôi. Đó là bởi tôi biết chắc rằng bất cứ điều gì tôi đã từng trải qua hay cảm nhận, thì chính bản thân họ cũng đã trải qua hoặc cảm nhận, thậm chí còn nhiều hơn thế. Mối kết nối tuyệt vời tôi cảm nhận với bất cứ ai tôi trò chuyện nảy sinh từ chỗ ý thức rằng tất cả chúng ta đều đi chung một lối, mỗi người chúng ta đều mong mỏi những điều y hệt: yêu thương, vui sướng và sự ghi nhận. Bất kể bạn phải đối mặt với thử thách gì chăng nữa, bạn phải nhớ rằng đúng là tấm toan cuộc đời của bạn được vẽ nên bởi những https://thuviensach.vn trải nghiệm, hành vi, phản ứng và cảm xúc thường nhật, nhưng chính bạn là người điều khiển cây cọ. Nếu tôi hiểu ra điều này hồi 21 tuổi, hẳn tôi đã giúp mình tiết kiệm được rất nhiều cơn đau đầu và nghi ngại bản thân. Chẳng khác nào một điều thiên khải, khi hiểu rằng chúng ta tất thảy đều là người nghệ sĩ tạo nên cuộc đời mình – và rằng ta có thể vận dụng bao nhiêu sắc màu và nét cọ tùy ý thích. https://thuviensach.vn Tôi vẫn thường lấy làm tự hào vì tính độc lập, trung thực và tinh thần ủng hộ người khác của mình. Nhưng có một ranh giới mong manh giữa tự hào với cái tôi. Và tôi đã học được rằng, đôi khi bạn buộc phải bước ra khỏi cái tôi của mình để nhận thức được chân lý. Nên khi gặp đận gian truân vất vả, tôi khám phá ra rằng việc hay nhất là tự đặt ra cho mình một câu giản dị: Trong chuyện này có điều gì răn dạy cho ta? Tôi vẫn nhớ hồi năm 1988, lần đầu tiên tôi tiếp nhận quyền sở hữu chương trình Oprah, tôi phải mua một trường quay và thuê mướn tất cả nhân viên sản xuất. Có cả triệu triệu việc tôi chẳng rành. Tôi mắc rất nhiều sai lầm trong những năm tháng đầu tiên (cả một sai lầm to đến nỗi tụi tôi phải mời thầy pháp đến thanh tẩy trường quay sau đó.) Thật may cho tôi, hồi đó tôi chưa đến nỗi nổi tiếng lắm. Tôi có thể rút ra bài học, và trưởng thành từ đó, một cách riêng tư thầm lặng. Đến nay, một trong những cái giá của thành công là những bài học cho tôi đều được bày ra giữa thanh thiên bạch nhật. Nếu tôi vấp ngã, thiên hạ biết liền, và có những ngày áp lực của thực tế ấy khiến tôi muốn hét tướng lên. Nhưng một điều tôi biết chắc: Tôi không phải một kẻ to mồm la lối. Tôi có thể đếm chỉ trên một bàn tay số lần trong đời mình – thực ra là bốn – khi tôi thật sự phải cao giọng với ai đó. Nên khi tôi cảm thấy bị ngợp, tôi thường tìm đến một chỗ yên tĩnh. Một gian phòng vệ sinh là tuyệt lắm rồi. Tôi nhắm mắt lại, hướng vào nội tâm, và hít thở cho đến khi tôi có thể cảm thấy khoảng không nhỏ bé tĩnh tại bên trong tôi, chẳng khác nào nỗi tĩnh lặng bên trong bạn, trong hàng cây, và trong mọi thứ trên đời. Tôi hít thở cho đến khi tôi cảm thấy khoảng không này mở rộng dần và lấp đầy trong tôi. Và cuối cùng tôi luôn luôn làm điều ngược lại với la hét: Tôi mỉm cười trước vẻ diệu kỳ của tất thảy. Ý tôi là, thật tuyệt biết mấy, rằng tôi, một phụ nữ vốn chào đời và được nuôi lớn ở Mississippi, khi đó là một bang phân biệt chủng tộc, một người khi lớn lên còn phải vào tận thị trấn chỉ để xem TV – ́ ́ https://thuviensach.vn hẳn là nhà tôi chẳng có lấy một cái – thế mà, giờ tôi đang ở đâu chứ? Bất kể bạn đang ở đâu trên hành trình của mình, tôi cũng mong bạn sẽ vẫn đụng độ những thử thách. Đó là một phước lành, khi ta có thể sống sót sau đó, để có thể đặt một chân lên trước chân kia – để ở vào một vị trí có thể trèo lên cao hơn trên ngọn núi cuộc đời, và biết rằng đỉnh cao vẫn đợi chờ phía trước. Và mỗi trải nghiệm đều là một người thầy quý báu. https://thuviensach.vn Tất cả chúng ta đều có những khoảnh khắc lơi lỏng buông xuôi đòi hỏi ta phải đứng dậy, ở ngay trọng tâm của ta, và biết rõ ta là ai. Khi hôn nhân của bạn đổ vỡ, khi một công việc định hình nên bạn bỗng mất đi, khi những người bạn tin cậy quay lưng với bạn, thì không nghi ngờ gì hết: thay đổi cách bạn suy nghĩ về tình cảnh của mình chính là chìa khóa để cải thiện. Tôi biết chắc rằng mọi rào cản chắn trước chúng ta đều có một ý nghĩa nào đó. Và mở lòng học hỏi từ những thách thức ấy chính là điểm phân biệt giữa thành công với bế tắc. https://thuviensach.vn Tuổi mỗi lúc nhiều thêm, tôi có thể cảm nhận cơ thể mình có sự biến đổi. Bất kể tôi cố thế nào, tôi không thể chạy nhanh như trước, nhưng nói thật, tôi chẳng mấy bận tâm. Mọi thứ đều thay đổi: bầu ngực, đầu gối và cả thái độ. Tôi say sưa với cảm giác trầm tĩnh của riêng mình hiện tại. Những sự kiện vẫn thường khiến tôi rối như mớ bòng bong, vùi đầu vào túi khoai chiên, giờ đây chẳng còn làm tôi bối rối. Hay hơn cả, là tôi tự mình biết được những thấu suốt về bản thân mà chỉ một đời học hỏi mới có thể mang lại. Tôi từng nói tôi luôn biết mình đang ở chính nơi số phận định đoạt khi đứng trên sân khấu, nói chuyện với khán giả khắp thế giới. Đó chính là vị trí tối ưu của tôi. Nhưng vũ trụ đầy những điều bất ngờ. Bởi tôi đang dần hiểu ra một điều, rằng vị trí tối ưu đúng là đáng bận tâm, nhưng ta không bị giới hạn chỉ trong một vị trí duy nhất. Vào những thời điểm khác nhau trên hành trình của ta, nếu ta chịu để tâm chú ý, ta sẽ cất lên tiếng hát ta cần phải hát với tông giọng hoàn hảo của đời mình. Mọi thứ ta từng làm và mọi điều ta cần phải làm cùng hòa quyện nhịp nhàng với bản chất con người ta. Khi điều đó xảy ra, ta cảm nhận được dạng thể hiện chân thực nhất của bản thân. Tôi cảm thấy mình đang hướng về chốn đó, và tôi cũng cầu ước cho bạn như thế. Một trong những bài học lớn nhất của tôi là hiểu thấu một thứ thoạt trông như khoảng tối trên hành trình kiếm tìm thành công, lại chính là dấu hiệu vũ trụ chỉ đường cho bạn sang một hướng mới. Bất cứ thứ gì cũng có thể là phép nhiệm màu, một điềm may mắn, nếu bạn chọn nhìn nhận theo cách ấy. Nếu tôi không bị giáng khỏi vị trí phát thanh viên bản tin 6 giờ ở Baltimore hồi năm 1977, thì chương trình trò chuyện truyền hình thành công sẽ chẳng thể ra đời như vốn đã xảy ra. Khi bạn có thể nhìn nhận đúng bản chất những chướng ngại, bạn sẽ không bao giờ đánh mất lòng tin vào con đường dẫn bạn đến nơi bạn muốn tới. Vì có một điều tôi biết chắc: Con người bạn được ́ https://thuviensach.vn định đoạt tiến hóa từ chính con người bạn ngay lúc này. Bởi vậy học cách trân trọng những bài học, lầm lỗi và sự chùn bước như những tảng đá kê bước dẫn tới tương lai chính là dấu hiệu rõ ràng cho thấy bạn đang đi đúng hướng. https://thuviensach.vn Khi gặp đận khó khăn, tôi thường tìm về với một khúc thánh ca có tựa đề “Stand.” Trong ca khúc ấy, nhạc sĩ Donnie McClurkin hát rằng, “Bạn làm thế nào khi đã ráng hết sức mình, mà dường như chẳng bao giờ là đủ? Bạn biết cho gì khi bạn đã nỗ lực hết mình, mà dường như bạn chẳng thể vượt qua?” Câu trả lời nằm trong câu điệp khúc giản dị của McClurkin. “Bạn chỉ cần đứng vững.” Nơi khởi nguồn sức mạnh chính là đây – khả năng đối diện với sự khước từ và vượt qua nó. Những người kiên định chẳng phải không bao giờ cảm thấy nghi ngại, sợ hãi và kiệt quệ. Có chứ. Nhưng trong những khoảnh khắc gian nguy nhất, họ có lòng tin rằng nếu ta chịu dấn thêm một bước nữa so với những gì ta cảm thấy mình làm được, nếu ta viện đến ý chí quyết tâm phi thường mà mỗi con người đều sở hữu, ta sẽ gặt hái được một vài bài học sâu sắc nhất mà cuộc đời mang lại. Điều tôi biết chắc, là chẳng thể có sức mạnh nếu không có thử thách, nghịch cảnh, cự tuyệt và thường là nỗi đau. Những khó khăn khiến bạn muốn giơ tay lên mà hét rằng “Trời cao đất dày ơi!” sẽ bồi đắp nên sự bền bỉ, can trường, kỷ luật và quyết tâm trong bạn. Tôi đã dần học cách nương tựa vào sức mạnh tôi thừa hưởng từ những người tiền bối – bà nội, ngoại, cô dì, anh chị em đã phải đương đầu với những khó khăn không thể tưởng tượng nổi mà vẫn sống sót. “Tôi tiến bước lẻ loi, nhưng vững vàng như mười nghìn người sát cánh,” Maya Angelou(11) tuyên bố như vậy trong bài thơ Our Grandmother. Khi tôi băng qua thế giới này, tôi mang theo mình tất cả lịch sử – tất cả những con người đã mở đường cho tôi đều là một phần làm nên tôi. Hãy hồi tưởng, chỉ một giây, về lịch sử của riêng bạn – không chỉ là nơi bạn chào đời hay chốn bạn lớn lên, mà những hoàn cảnh đã đóng góp vào việc bạn hiện diện ở đây, lúc này. Đâu là những khoảnh khắc trong quá trình ấy khiến bạn tổn thương hay sợ hãi? Chắc rằng, bạn đã có vài đận như thế. Nhưng chỉ điều này mới là đáng kể: Bạn vẫn đang ở đây, đang đứng vững. https://thuviensach.vn Kết nối “Tình yêu thương chính là thực tế tồn tại căn bản. Đó chính là hiện thực tối thượng và mục đích của chúng ta trên trái đất này.” Marianne Williamson Trò chuyện với hàng ngàn người suốt bao năm đã cho tôi thấy, rằng chỉ có một khát khao tất cả chúng ta cùng chia sẻ: Ta muốn cảm thấy mình có giá trị. Bất kể bạn là một bà mẹ ở Topeka, một nữ doanh nhân ở Philadelphia, thì mỗi người chúng ta, tự căn cốt, luôn mong mỏi được yêu thương, thấu hiểu, được công nhận – để có những mối kết nối thân mật khiến ta cảm thấy mình đang sống và giàu chất người hơn. Có lần tôi ghi hình một chương trình, trong đó tôi phỏng vấn bảy nhân vật nam giới ở các độ tuổi và hoàn cảnh xuất thân khác nhau, tất cả đều có một điểm chung: Họ từng lừa dối vợ. Đó là một trong những cuộc đối thoại thú vị, thẳng thắn nhất của tôi xưa nay, cũng là một khoảnh khắc ngộ tỉnh lớn lao. Tôi nhận ra rằng nỗi khát khao cảm thấy được lắng nghe, cần đến, được thấy mình quan trọng thật mãnh liệt trong mỗi người chúng ta đến nỗi ta kiếm tìm sự công nhận ấy trong mọi dạng hình ta có thể có được. Với rất nhiều người – đàn ông hay đàn bà – ngoại tình chính là lời khẳng định rằng Ta thực sự rất ổn. Một trong những nhân vật nam tôi phỏng vấn, đã kết hôn 18 năm và ngỡ rằng anh ta có nguyên tắc đạo đức đủ vững vàng trước những cám dỗ tán tỉnh, nói thế này về nhân tình của mình, “Ở cô ấy chẳng có gì đặc biệt. Nhưng cô ấy lắng nghe, luôn hào hứng, và khiến tôi cảm thấy mình đặc biệt.” Mấu chốt là ở đó, tôi nghĩ bụng – tất cả chúng ta đều muốn cảm thấy mình có vai trò quan trọng với ai đó. Vốn là một cô gái lớn lên, đi lại như thoi giữa Mississippi, Nashville và Milwaukee, tôi không cảm thấy được yêu thương. Tôi ́ ̀ https://thuviensach.vn nghĩ tôi có thể khiến người khác công nhận mình bằng cách trở thành một kẻ-giành-giật-sự-công-nhận. Thế là, ở tuổi đôi mươi, tôi xác định giá trị của mình tùy thuộc vào việc liệu một người đàn ông có yêu tôi không. Tôi vẫn nhớ có lần đã quẳng chìa khóa của bạn trai xuống bồn cầu, để ngăn anh ta rời bỏ tôi! Tôi chẳng khác gì một phụ nữ bị bạo hành thể xác. Tôi không phải hứng những cái tát vào đầu vào mặt mỗi đêm, nhưng vì đôi cánh của tôi đã bị ghim chặt, tôi không thể tung bay. Bản thân tôi có thật nhiều ưu điểm, nhưng thiếu vắng một người đàn ông, tôi thấy mình chẳng là gì hết. Phải nhiều năm sau đó, tôi mới hiểu ra rằng tình yêu và sự thừa nhận tôi khao khát có được không thể tìm thấy ở đâu bên ngoài bản thân tôi. Điều tôi biết chắc, thiếu vắng sự gần gũi thân mật không phải là xa cách; mà là coi nhẹ chính mình. Tất cả chúng ta đều cần đến những mối quan hệ làm phong phú thêm và khẳng định giá trị của mình. Nhưng một điều nữa, ấy là nếu bạn kiếm tìm ai đó để hàn gắn và hoàn thiện bạn – để gạt đi tiếng nói trong bạn vẫn thường thì thào Nhà ngươi chẳng đáng một xu – thì bạn chỉ đang hoài phí thì giờ. Tại sao? Vì nếu bạn vẫn chưa ý thức bản thân mình có giá trị, thì chẳng lời nào bạn bè, gia đình hay bạn đời của bạn nói ra lại có thể làm bạn tin như thế. Đấng Tạo hóa đã trao cho bạn trọn vẹn trách nhiệm với cuộc đời mình, và song hành với trách nhiệm ấy là một ưu ái tuyệt vời – khả năng trao tặng bản thân tình yêu thương, thông cảm, gần gũi thân thiết có thể bạn chưa nhận được hồi còn thơ bé. Bạn chính là người mẹ, người cha, người chị em, bạn bè, họ hàng, người tình tốt nhất bạn có thể có được trên đời. Ngay lúc này đây, chỉ cần một lựa chọn nữa thôi, là bạn có thể tự coi bản thân như một con người mà cuộc đời đã sẵn tầm quan trọng cố hữu – nên hãy lựa chọn nhìn theo cách ấy. Bạn không phải mất thêm giây nào xoáy vào một quá khứ bị tước mất sự thừa nhận đáng lẽ ra bạn phải có được từ cha mẹ mình. Đúng thế, bạn xứng với tình yêu đó, nhưng giờ đây, ban tặng tình yêu ấy cho bản thân để rồi tiến lên phía trước đều tùy thuộc nơi bạn. Hãy thôi trông chờ chồng bạn mở lời “Anh tôn trọng em,” hay con cái bạn nói rằng bạn là người mẹ tuyệt vời, hay một người đàn ông quyến rũ hỏi xin cưới làm vợ, hay một người bạn thân nào đó trấn an rằng bạn đáng giá ́ ́ ̀ https://thuviensach.vn biết bao. Hãy nhìn vào tận sâu thẳm – yêu thương bắt nguồn từ chính bạn. https://thuviensach.vn Chìa khóa của mọi mối quan hệ chính là giao tiếp. Và tôi luôn cho rằng giao tiếp cũng giống như khiêu vũ vậy. Người này tiến lên một bước, người kia lùi lại một bước. Dù chỉ một bước hụt thôi cũng có thể khiến cả hai “đo sàn”. Và khi bạn nhận ra mình đang mắc phải cảnh đó – với vợ/chồng, với đồng nghiệp, bạn bè, con cái – tôi nhận ra rằng cách hay nhất là luôn hỏi người kia câu, “Bạn/anh/em/con thực sự muốn gì?” Thoạt tiên, có thể bạn sẽ thấy chút vặn vẹo vòng vo, rất nhiều những e hèm ư hữ, có thể có chút im lìm. Nhưng nếu bạn yên lặng đủ lâu để trả lời thành thực, tôi đảm bảo đó sẽ là một biến thể nào đó của những câu sau đây: “Tôi muốn được bạn quý trọng.” Hãy chìa ra bàn tay giao tiếp và thấu hiểu, rồi trao tặng ba từ quan trọng nhất mà ai trong chúng ta cũng mong nhận được: “Tôi nghe đây.” Tôi biết chắc mối quan hệ của bạn sẽ trở nên tốt đẹp hơn, nhờ đó. https://thuviensach.vn Tôi chưa bao giờ là một người quảng giao. Tôi biết điều này nghe chừng đáng ngạc nhiên với hầu hết mọi người, nhưng cứ hỏi bất cứ ai hiểu rõ tôi mà xem, họ sẽ xác nhận đấy là sự thật. Tôi luôn giữ những khoảng thời gian xả hơi cho riêng mình, cộng thêm nhóm bạn bè cực nhỏ mà tôi coi là gia đình mở rộng. Tôi sống ở Chicago suốt nhiều năm trước khi đột nhiên nhận ra rằng chỉ đếm trên đầu một bàn tay – mà vẫn thừa mấy ngón – số lần tôi đến thăm bạn bè, hẹn hò ăn tối hay chỉ đơn giản là đi chơi cho vui. Tôi sống ở các khu chung cư kể từ khi rời khỏi nhà bố tôi. Ở đó tôi thường còn chẳng buồn làm quen với nhà đối diện, nói gì đến những hàng xóm chung tầng. Ai chả bận rộn, tôi tự nhủ thế. Nhưng đến năm 2004, không lâu sau nhận thức ấy, tôi chuyển tới một ngôi nhà – không phải chung cư, mà là nhà mặt đất – ở California, và một thế giới mới toanh mở ra với tôi. Sau bao năm sống trong mắt công chúng, đối thoại với một số nhân vật kỳ thú nhất thế giới – cuối cùng tôi cũng quảng giao thực sự. Lần đầu tiên trong quãng đời trưởng thành, tôi cảm thấy mình là thành viên của một cộng đồng. Ngay sau khi chuyển đến, lúc tôi đang đẩy xe hàng dọc theo giá ngũ cốc tại Von’s, một phụ nữ tôi không hề quen biết dừng bước tôi lại và bảo, “Chào mừng cô đến với khu dân cư. Tụi tôi đều yêu khu này lắm, mong cô cũng vậy.” Cô nói bằng vẻ chân thành đến nỗi tôi muốn bật khóc. Vào khoảnh khắc ấy, tôi đã thầm đưa ra quyết định sẽ không đóng cánh cổng đời mình như cách tôi đã làm suốt bao năm sống ở thành phố, tự khép mình lại, thậm chí với cả cơ hội có một nhóm bạn mới. Giờ đây tôi sống ở một khu dân cư mà mọi người quen tôi và tôi cũng biết mọi người. Đầu tiên, Joe và Judy mời tôi sang ngay nhà bên để ăn pizza do chính Joe làm và bảo một tiếng sau bữa ăn sẽ sẵn sàng. Tôi ngần ngừ chỉ một giây. Tôi xỏ đôi dép quai, chui vào bộ đồ nỉ và không trang điểm, cuối cùng tôi ở lại chơi cả buổi chiều. Trò chuyện vui vẻ ở nhà một người lạ, tìm ra những điểm chung, đúng là một địa hạt mới toanh với tôi – gần như là phiêu lưu mạo hiểm. ́ https://thuviensach.vn Kể từ đó, tôi đã dùng trà với nhà Abercrombie, sống cách tôi ba căn. Đến dự một bữa tiệc nướng ở sân sau tại nhà Bob và Marlene, tiệc hồ bơi tại nhà Barry và Jelinda, dùng martini vị dưa bên nhà Julie, góp mặt trong một bữa tụ họp ở vườn hồng nhà Sally. Tôi còn tham dự một bữa tiệc đầy đủ lễ nghi ở nhà Annette và Harold với nhiều bát chén muỗng nĩa hơn mức tôi có thể xoay xở, một cuộc thi chế biến món sườn (tôi xứng đáng giành chiến thắng, thế mà không được) tại nhà Mango. Tôi ngắm hoàng hôn và nhấm nháp đậu trắng tại nhà Nicholson, dự một đại tiệc ngoài trời dưới bầu trời sao cùng 50 hàng xóm khác ở nhà Reitman. Trừ hai vợ chồng nhà ấy, còn tôi biết tên tất cả mọi người. Nên, đúng vậy: Tôi đã trở nên cực kỳỳỳỳỳ quảng giao. Và vì thế, cuộc sống của tôi có thêm một tầng mới mẻ, ngoài mong đợi. Tôi cứ ngỡ tôi đã hết tuổi kết thêm bạn bè. Nhưng thật ngỡ ngàng tột độ, tôi lại nhận ra mình đang mong được hẹn hò tụ họp, cười nói, kết nối và đón nhận những người khác, như một thành viên trong cộng đồng. Điều đó đã mang lại ý nghĩa mới cho cuộc đời tôi, thứ cảm giác cộng đồng mà tôi thậm chí chưa từng biết mình thiếu vắng. Điều tôi biết chắc, là mọi thứ xảy ra đều có lý của nó – và người lạ đến chào tôi ở tiệm tạp hóa với cảm xúc ấy khơi dậy một thứ: khả năng tôi có thể biến khu dân cư mới này thành một tổ ấm thực sự chứ không phải một chỗ trú ngụ mà thôi. Tôi luôn biết rằng cuộc đời đẹp hơn khi bạn biết chia sẻ. Nhưng giờ đây tôi nhận ra rằng cuộc đời ngọt ngào hơn khi bạn mở rộng vòng giao tiếp của mình. https://thuviensach.vn Hãy cùng đối diện với sự thật này: Tình yêu là một chủ đề đã bị bàn tới bàn lui, làm quá, tầm thường hóa và kịch tính hóa đến mức gây ra ảo tưởng ghê gớm về chuyện nó là gì và không phải cái gì. Đa số chúng ta đều không thể nhìn ra nó bởi ta đều có những ý niệm định trước xem nó là gì (hẳn là nó phải làm bạn ngã nháo nhào và khiến bạn chết giấc) và nên xuất hiện thế nào (trong dạng hình cao ráo, cân đối, hài hước, duyên dáng). Nên nếu tình yêu không lộ diện trong lớp vỏ bọc như ảo tưởng của riêng ta, ta không thể nào nhận ra nổi. Nhưng đây là điều tôi biết chắc: Tình yêu ở khắp quanh ta. Hoàn toàn có thể yêu và được yêu, bất kể bạn ở đâu. Tình yêu tồn tại ở mọi dạng hình. Đôi khi tôi bước ra sân trước và tôi có thể cảm nhận tất cả cây cối đều rung rinh yêu thương. Tình yêu luôn có sẵn để đáp ứng khẩn cầu của ta. Tôi đã chứng kiến quá nhiều phụ nữ (bao gồm cả tôi) choáng ngợp trước ý niệm yêu đương, tin rằng họ không thể hoàn thiện chừng nào họ tìm thấy ai đó khiến cuộc đời họ trọn vẹn. Bạn thử nghĩ mà xem, chẳng phải đấy là một ý tưởng điên rồ ư? Bạn, chỉ mình bạn thôi, đã tạo thành một con người trọn vẹn. Và nếu bạn cảm thấy chưa hoàn chỉnh, thì chỉ một mình bạn phải lấp đầy mọi khoảng trống trải, vụn vỡ bằng tình yêu thương. Như Ralph Waldo Emerson đã nói, “Không ai có thể mang lại cho bạn bình yên, ngoài chính bạn.” Tôi sẽ không bao giờ quên lần tôi dọn dẹp một ngăn kéo và tình cờ bắt gặp 12 trang giấy khiến tôi khựng lại. Đó là một bức thư tììình tôi đã viết nhưng chưa bao giờ gửi (thật hú vía) đến một anh chàng tôi từng hẹn hò. Hồi đó tôi 29 tuổi, khốn khổ và mê mệt người này. Đó là 12 trang giấy rên rỉ và bám riết, thảm thiết đến nỗi tôi còn chẳng nhận ra chính mình. Và mặc dù tôi vẫn giữ nhật ký từ hồi 15 tuổi, tôi đã phải tổ chức nghi lễ thiêu riêng cho cái chúc thư mà tôi ngỡ rằng tình yêu này. Tôi không muốn nhìn bằng chứng ghi chép nào cho thấy tôi từng đáng khinh và xa rời bản thân đến nhường này. ́ ̀ https://thuviensach.vn Tôi đã chứng kiến quá nhiều phụ nữ từ bỏ bản thân vì những người đàn ông rõ ràng chẳng thèm đếm xỉa gì đến họ. Tôi đã chứng kiến quá nhiều phụ nữ bằng lòng với tí chút lòng thương. Nhưng giờ đây tôi biết rằng một mối quan hệ xây đắp từ yêu thương đích thực khiến ta hài lòng. Mối quan hệ ấy phải khiến bạn vui tươi – không phải thảng hoặc mà lúc nào cũng vậy. Nó không bao giờ đòi hỏi bạn phải lạc giọng, đánh mất cả tự tôn và kiêu hãnh. Và bất kể bạn 25 hay 65, thì mối quan hệ ấy vẫn đòi hỏi bạn phải bộc lộ toàn bộ con người mình – rồi bước ra, tràn đầy hơn thế. https://thuviensach.vn Tình yêu đôi lứa không phải là thứ tình yêu duy nhất đáng để kiếm tìm. Tôi đã gặp quá nhiều người khao khát có tình yêu đôi lứa với ai đó, hòng mong được giải thoát khỏi đời sống thường nhật và cuốn vào niềm vui đôi lứa, trong khi khắp quanh ta nào trẻ em, láng giềng, bè bạn và cả những người lạ cũng mong mỏi có được ai đó để kết nối. Hãy nhìn quanh và để ý xem – cơ hội ở khắp nơi. Ở khía cạnh khác, nếu bạn cảm thấy có xu hướng mở rộng trái tim, phóng hết tốc lực đến Xứ Sở Yêu Đương, hãy bắt đầu từ số một: Thể hiện sự đồng cảm, và chẳng bao lâu, bạn sẽ cảm thấy bản thân chuyển sang thứ gì đó sâu sắc hơn. Chẳng mấy chốc, bạn đã có thể mang lại cho những người khác niềm hạnh phúc của thấu hiểu, thấu cảm, quan tâm, và – tôi biết chắc – là tình yêu thương. https://thuviensach.vn Gặp những đận khủng hoảng, tôi luôn phải kinh ngạc vì cách con người ta chìa ra những lời lẽ khích lệ. Tôi đã phải trải qua những giây phút tan nát thực sự trong đời – ai chẳng thế – nhưng tôi đã vượt qua được nhờ phước lành và tình yêu của bạn bè, những người luôn hỏi “Có việc gì mình giúp được không?” mà chẳng hề hay biết họ đã giúp tôi, chỉ bằng câu hỏi ấy. Tất cả những người tôi đã rất quen và cả những người tôi chưa từng gặp, trong những lúc gian nan, đã dựng cho tôi một cây cầu ủng hộ. Tôi sẽ không bao giờ quên lần nọ, sau một đận trì trệ cực kỳ khó khăn vài năm trước, anh bạn BeBe Winans đã bất ngờ chặn tôi lại. “Tôi đến để bảo cô một chuyện này,” anh nói. Và anh bắt đầu cất giọng hát một câu mà anh biết vốn là khúc ca tôn giáo yêu thích của tôi: “Con xin dâng hết thảy. Con xin dâng hết thảy. Hết thảy cho người, Đấng Cứu Thế lòng lành, con xin dâng hết thảy.” Tôi ngồi lặng, nhắm mắt, và mở rộng lòng mình đón nhận món quà yêu thương và ca khúc này. Khi anh ngưng lời, tôi cảm nhận được sự buông xả mọi áp lực. Tôi mãn nguyện với tôi lúc này. Và lần đầu tiên trong nhiều tuần trời, tôi đã cảm nhận được sự bình yên thuần khiết. Khi tôi mở mắt ra và gạt đi dòng lệ ứa, BeBe cười rạng rỡ. Anh bắt đầu cười cái điệu hì, hì, hì, há há rồi ôm chầm lấy tôi. Anh bảo: “Cô bạn ơi, tôi chỉ đến để nhắc cho cô nhớ, cô không phải chịu đựng gánh nặng này một mình đâu.” Biết là có người quan tâm xem mọi chuyện của bạn thế nào – khi mọi chuyện không được ổn thỏa – đó chính là yêu thương. Tôi cảm thấy thật may mắn vì biết chắc điều này. https://thuviensach.vn Tôi cứ ngỡ mình đã hiểu rất nhiều về tình bạn cho đến khi tôi bỏ ra 11 ngày chu du dọc đất nước trong một chiếc Chevy Impala cùng Gayle King. Chúng tôi chơi thân với nhau từ hồi hai đứa mới đôi mươi. Chúng tôi đã giúp đỡ nhau trong những đận nguy khốn, đi nghỉ cùng nhau, xây dựng cuốn tạp chí của tôi cùng nhau. Mà vẫn còn khối điều phải học. Vào dịp lễ Tưởng niệm Chiến sĩ trận vong(12) 2006, chúng tôi lên đường “ngắm nước Mỹ, từ một chiếc Chevrolet.” Đó là một shot quảng cáo xưa lắm rồi. À vâng, tôi luôn nghĩ đấy là một ý tưởng quyến rũ. Khi chúng tôi lái ra khỏi lối chạy xe nhà tôi ở California, tụi tôi cùng hát tướng câu điệp khúc quảng cáo này, giọng rung hẳn hoi, rồi cười rũ rượi với nhau. Ba ngày sau, khoảng ở Holbrook, Arizona, tụi tôi chỉ lầu bầu giai điệu. Và đến Lamar, Colorado, năm ngày trên hành trình, chúng tôi đã không còn hát cùng nhau nữa. Chuyến đi mệt chết người. Mỗi ngày, đều đặn sáu, rồi tám, rồi mười tiếng đồng hồ không gì cả, ngoài con đường cứ miên man phía trước. Khi Gayle cầm lái, cô khăng khăng muốn bật nhạc liên tục; tôi chỉ muốn im lặng. “Để được một mình với dòng suy tưởng,” đã trở thành một câu giễu nhại của tụi tôi sau này. Trong lúc cô nàng hát hò rầm rĩ, tôi nhận ra là chẳng có bài nào cô nàng không biết. (Ai cô nàng cũng bảo là “ca sĩ yêu thích của tớ.”) Chuyện này thật khiến tôi điên đầu, chả khác nào cái khó chịu của bầu im lặng với cô bạn, mỗi khi tôi ở đằng sau tay lái. Tôi dần học cách kiên nhẫn. Và khi kiên nhẫn cạn đi, tôi mua đôi nút tai. Mỗi đêm, dừng chân ở một khách sạn mới, tụi tôi mệt lả nhưng vẫn đủ sức trêu chọc nhau. Tụi tôi cười chứng sợ đường nhập nhánh, chứng sợ cao tốc liên bang, và chứng sợ lại-vượt-một-xe-nữa của tôi. À, mà cả chứng sợ băng-qua-cầu nữa chứ. Tất nhiên, Gayle sẽ kể với bạn bè rằng tôi chẳng phải một tay lái giỏi gì cho cam. Còn cô nàng thì là “xế xịn”, bắt cua ở trạm thu Pennsylvania dễ như bỡn, và vững vàng dẫn chúng tôi tới New York. Chỉ một trục trặc nhỏ: Lúc tụi tôi tới Pennsylvania, Gayle đeo kính áp tròng quá lâu làm mắt bị mỏi. Tụi tôi đến sát cầu George ́ ̀ https://thuviensach.vn Washington, thở phào vì đã kết thúc quãng Cheetos dằng dặc cùng món tóp mỡ ở các trạm xăng. Trời đã nhá nhem, màn đêm sắp sập xuống. Gayle bảo, “Tớ không muốn nói với cậu vụ này đâu, nhưng tớ không nhìn được.” “Ý cậu là sao, không nhìn thấy á?” Tôi cố hỏi với vẻ bình tĩnh. “Đèn pha nào cũng có quầng sáng. Cậu có thấy quầng sáng không?” “Ừừừừ, không, không có. Cậu Có Trông Thấy Vạch Kẻ Trên Đường Không?” Giờ tôi đã hét toáng lên, mường tượng trong đầu dòng tiêu đề: NHÓM BẠN KẾT THÚC CHUYẾN ĐI TRONG VỤ ĐỤNG XE TRÊN CẦU GW. Có chỗ nào để tấp vào đâu, xe cộ thì đang phóng vèo vèo bên cạnh. “Tớ biết cái cầu này rõ lắm,” cô bảo. “Cái đấy sẽ cứu ta. Tớ có kế hoạch này. Khi tụi mình đến trạm thu phí, tớ sẽ tấp xe lại, rồi tháo kính áp tròng ra, đeo kính vào.” Còn xa mới đến trạm thu phí. “Tớ làm gì được chăng?” Tôi hỏi, gần như hoảng loạn. “Cậu có cần tớ chỉ hướng cho cậu không?” “Không, tớ sắp tông vào vạch trắng rồi đây này. Cậu lôi kính áp tròng ra rồi đeo kính vào cho tớ nhá?” Cô nàng pha trò. Hay ít nhất, tôi nghĩ cô nàng đang cố pha trò. “Làm thế nguy hiểm lắm, mà không được ấy chứ,” tôi đáp. “Thế mở điều hòa đi, tớ vã mồ hôi rồi,” cô nàng bảo. Tụi tôi đều vã mồ hôi trên quãng đường tới trạm thu phí – rồi chạy an toàn vào New York. Chúng tôi chắc phải in áo phông với dòng chữ: TÔI ĐÃ SỐNG SÓT SAU CHUYẾN ĐƯỜNG DÀI. Một điều tôi biết chắc, là nếu bạn có thể sống sót qua 11 ngày tại chốt chiến đấu tù túng chật hẹp cùng một người bạn mà vẫn bước ra tươi cười, đó chính là tình bạn đích thực. https://thuviensach.vn Câu chuyện cô cún Sadie thân yêu đến với cuộc đời tôi ra sao đúng là đáng đi vào lịch sử: Tại một trại cứu hộ nhân đạo ở Chicago, cô cún nhảy lên vai tôi, liếm tai tôi, như thầm thì, “Làm ơn đón con về đi.” Tôi có thể cảm thấy cô nhóc đánh cược một cuộc đời mới với tôi. Tôi cảm nhận mối kết nối lập tức với cô nhóc. Nhưng để đảm bảo tôi không bị mắc kẹt vì một thoáng yêu thương nhất thời, Gayle bảo, “Sao cậu không chờ đến mai xem cậu cảm thấy thế nào?” Nên tôi quyết định chờ đợi 24 tiếng đồng hồ. Ngày hôm sau, Chicago hứng một trận bão tuyết phủ trắng – không phải một ngày đẹp trời để rước chó con về nhà, tôi nghĩ bụng. Nhất là nếu bạn sống trong một tòa cao ốc. Khó mà rèn dạy trong nhà ở tận tầng 77, kể cả vào tiết trời nắng đẹp – chó con cần ra ngoài rất nhiều mới hiểu khi nào thì được ra ngoài (còn khi nào thì không). Bất chấp tất cả, vợ chồng tôi vẫn đóng bộ mùa đông đàng hoàng và dùng xe-bốn-bánh để băng qua thành phố. Để “nhìn lại lần nữa cho chắc,” tôi thề thốt. Cô nàng Sadie bé hạt tiêu nhất trong lứa đã đánh trúng tim tôi. Tôi sẽ biến cô nàng bé hạt tiêu này thành nhà vô địch. Và một giờ sau chúng tôi đã có mặt ở Petco, sắm một chiếc cũi và tấm lót cho cún cưng, vòng cổ và dây dắt, cả thức ăn và đồ chơi cho cún nữa. Thoạt đầu, cũi được đặt ngay cạnh giường. Cô cún vẫn nỉ non. Cả nhà chuyển cũi lên trên giường, ở chính giữa, để cô cún thấy tôi thật rõ – tôi muốn làm bất cứ việc gì có thể để giúp cô nàng tránh khỏi nỗi sợ xa cách trong đêm đầu tiên rời đàn. Thế mà rên rỉ ỉ ôi còn nhiều hơn. Rồi ăng ẳng thành tiếng hẳn hoi. Thế là tôi đón cô nàng ra khỏi cũi, để nó ngủ trên gối của mình. Tôi biết đấy không phải cách dạy chó đúng đắn. Nhưng tôi vẫn cứ làm – đến mức Sadie tưởng tôi là chị em cùng đàn. Đến lúc tôi thức dậy vào buổi sáng hôm sau, cô nàng đã vùi mõm vào vai tôi, là tư thế ngủ thoải mái nhất cho nó. ̀ ́ https://thuviensach.vn Năm ngày sau khi đưa Sadie về nhà, tôi đánh mất cả khả năng xét đoán sáng suốt và mềm lòng để mình bị thuyết phục nhận nuôi luôn cả anh em của Sadie, là Ivan. Trong vòng 24 giờ, cuộc đời thật huy hoàng: Ivan là bạn chơi cùng Sadie, tôi khỏi cần bận tâm. (Thật mừng tạm thời được giải thoát khỏi trò ném-bắt và thỏ cao su chút chít.) Ivan có hẳn một ngày trọn vẹn nô đùa trong nắng cùng Sadie và hai con chó nòi Golden Retriever của nhà tôi là Luke và Layla. Rồi cậu nhóc bỏ ăn tối. Sau đó bắt đầu tiêu chảy, nối tiếp là nôn trớ và tiêu chảy nặng hơn. Hôm ấy là thứ Bảy. Đến đêm thứ Hai, chúng tôi biết Ivan mắc chứng parvo(13) khủng khiếp. Tôi đã từng trải qua một đận cùng bệnh parvo này 13 năm trước, với chú chó cocker nâu Solomon. Bệnh suýt làm nó mất mạng. Solomon phải nằm bệnh viện thú y suốt 20 ngày. Nó đã hơn một năm tuổi lúc mắc bệnh. Ivan thì mới 11 tuần tuổi. Hệ miễn dịch non nớt của Ivan không đủ khỏe để chống chọi bệnh tật. Bốn ngày sau khi chúng tôi đưa Ivan vào phòng cấp cứu, nó đã qua đời. Sáng hôm ấy, Sadie cũng không chịu ăn. Mặc dù trước đấy cô cún đã được xét nghiệm âm tính, tôi biết chắc là Sadie cũng mắc parvo rồi. Thế là, cuộc vật lộn cố cứu sống cô cún bắt đầu. Nào truyền huyết tương. Kháng sinh. Men vi sinh. Và thăm nuôi hằng ngày. Tôi ước sao mỗi công dân trên đất nước này đều có chế độ chăm sóc y tế như cô cún nhỏ này được hưởng. Bốn ngày đầu tiên, tình trạng Sadie chỉ tệ đi. Đến một lúc, tôi bảo với bác sĩ thú y, “Tôi sẵn sàng để con bé ra đi rồi. Nó không phải chiến đấu khổ sở thế này nữa.” Thế mà nó vẫn chiến đấu. Đến ngày hôm sau, lượng bạch cầu bắt đầu cải thiện, và hai ngày tiếp nữa, Sadie đã vui vẻ chén mấy mẩu thịt gà. Không bao lâu sau, Sadie được về nhà, gầy giơ và yếu ớt, nhưng sẵn sàng bắt đầu cuộc sống mới. Cuối cùng, cô cún đã hồi phục https://thuviensach.vn hoàn toàn. Suốt thời gian Sadie và Ivan ở bệnh viện, tôi đã lo lắng, bồn chồn không ngơi và không ngủ nghê gì mấy – chẳng khác gì chuyện xảy ra với thành viên ruột thịt trong gia đình mình vậy. Đó là điều tôi biết chắc về những gì thú nuôi đại diện trong cuộc đời chúng ta: một sợi dây kết nối với chăm lo vô điều kiện. Và được đáp đền qua lại. Tình yêu với những chú cún. Không gì sánh nổi. https://thuviensach.vn Khi bạn biến yêu thương mọi người trở thành câu chuyện đời mình, thì sẽ chẳng bao giờ có chương kết thúc, bởi di sản vẫn luôn được tiếp nối. Bạn trao ngọn đèn cho một người khác, để người ấy soi sáng cho biết bao người khác nữa. Và tôi biết chắc rằng trong đánh giá sau chót của đời ta – khi danh sách việc-cần-làm không còn nữa, khi mọi cuồng loạn đã kết thúc, khi hộp thư đến của email đã trống trơn – thì chỉ một thứ có giá trị trường tồn, là liệu ta có còn yêu thương kẻ khác, và họ có yêu thương ta hay không. https://thuviensach.vn Lòng biết ơn “Nếu lời nguyện cầu duy nhất bạn nói suốt cuộc đời là ‘Cảm ơn’, chỉ thế thôi đã là quá đủ.” Meister Eckhart Suốt bao năm tôi luôn cổ xúy cho quyền năng và lạc thú của lòng biết ơn. Tôi duy trì một cuốn nhật ký biết ơn suốt một chục năm trời không gián đoạn – và thôi thúc tất cả những ai tôi quen biết làm việc tương tự. Rồi cuộc sống trở nên bận rộn hơn. Lịch trình hoạt động choán lấy tôi. Có đêm tôi vẫn mở nhật ký ra, nhưng nghi lễ viết ra năm điều tôi cảm thấy biết ơn mỗi ngày bắt đầu trượt đi. Đây là những điều tôi cảm thấy biết ơn vào ngày 12 tháng Mười năm 1996: 1. Một cuốc chạy quanh Đảo Fisher ở Florida, có gió nhẹ giúp mình thư thái. 2. Chén món dưa mát lạnh trên băng ghế dưới trời nắng. 3. “Tám chuyện” thật lâu và sôi nổi với Gayle về cuộc hẹn “giấu mặt” với Quý ngài Đầu Khoai Tây. 4. Kem trái cây đựng trong ốc quế, ngọt đến nỗi mình liếm cả ngón tay. 5. Maya Angelou gọi điện để đọc cho mình nghe một bài thơ mới. Mấy năm sau, khi tôi tình cờ gặp lại bài nhật ký ấy, tôi băn khoăn không hiểu tại sao tôi không còn cảm nhận được niềm vui từ những khoảnh khắc giản dị. Từ năm 1996, tôi đã tích lũy thêm tiền tài, trọng trách, của cải... tất cả, có vẻ như, đều tăng tiến vùn vụt – ̀ ́ https://thuviensach.vn trừ niềm hạnh phúc của tôi. Làm thế nào mà tôi, có mọi lựa chọn và cơ hội, lại trở thành một trong số những con người chẳng bao giờ có đủ thời gian để cảm nhận niềm vui sướng? Tôi đã vươn mình về đủ các hướng, thế mà chẳng cảm nhận được gì cho đến nơi đến chốn. Chỉ quay cuồng bận rộn mà thôi. Nhưng sự thật là, hồi năm 1996 tôi cũng bận rộn. Chỉ là tôi đưa lòng biết ơn lên làm ưu tiên thường nhật. Tôi băng qua mỗi ngày, kiếm tìm những điều để cảm thấy biết ơn, và luôn có thứ gì đó xuất hiện. Đôi khi ta quá tập trung vào sự gian truân của việc phải trèo leo đến nỗi mất cả khả năng tỏ lòng biết ơn rằng ta có một ngọn núi mà trèo. Cuộc sống của tôi vẫn bận rộn điên cuồng. Thế nhưng, giờ đây, tôi vẫn tiếp tục nuôi dưỡng lòng biết ơn vì có đủ sức bền để vững vàng tiến về phía trước. Và tôi quay lại ghi nhật ký (lần này, là bản điện tử). Bất kể khi nào có một khoảnh khắc đáng biết ơn, tôi đều ghi lại. Tôi biết chắc rằng trân trọng bất cứ thứ gì xuất hiện trong đời ta sẽ biến đổi hết thảy thế giới của ta. Bạn tỏa năng lượng và sản sinh thêm nhiều điều tốt đẹp cho bản thân, khi bạn ý thức về những điều bạn có, chứ không chú tâm vào những gì không-có. Tôi biết chắc, rằng: Nếu bạn dành thời gian để tỏ chút lòng biết ơn mỗi ngày, bạn sẽ phải kinh ngạc trước những gì thu lại được. https://thuviensach.vn “Nói cảm-ơn đi!” Nhiều năm về trước, những lời này của Maya Angelou đã xoay chuyển đời tôi. Lúc đó tôi đang nói chuyện điện thoại với bà, ngồi bệt trong phòng tắm, cửa đóng chặt còn nắp bồn cầu đậy, tôi khóc không kìm nổi, đến nỗi lạc cả giọng. “Dừng ngay!” Maya trách móc. “Dừng ngay lập tức và nói cảm-ơn!” “Nhưng chị – chị không hiểu,” tôi sụt sùi. Đến bây giờ, tôi không tài nào nhớ nổi hồi đó có chuyện gì làm tôi tức tưởi đến thế, nó chỉ càng chứng tỏ điều mà Maya cố gắng khẳng định. “Chị có hiểu,” bà nói với tôi. “Nhưng chị muốn em nói ra. Nói to vào. ‘Cảm ơn.’” Ngần ngừ, tôi nhắc lại: “Cảm ơn.” Và rồi lậu bậu thêm vài lượt nữa. “Nhưng em phải nói cảm-ơn vì cái gì?” “Em đang nói cảm-ơn,” Maya đáp, “vì niềm tin của em mạnh đến nỗi em không nghi ngờ chút nào, rằng bất kể khó khăn ra sao, em cũng đều sẽ vượt qua. Em đang nói cảm-ơn vì em biết rằng ngay cả giữa tâm bão, Chúa vẫn đặt một dải cầu vồng giữa tầng mây. Em đang nói cảm-ơn, vì em biết không có khó khăn nào gây ra lại sánh nổi với Đấng Tạo hóa của vạn vật. Hãy nói cảm-ơn!” Nên tôi đã làm vậy – và vẫn đang làm vậy. Lúc nào cũng nuôi lòng biết ơn chẳng phải việc dễ dàng. Nhưng lúc bạn cảm thấy cạn lòng biết ơn, lại chính là khi bạn khẩn thiết cần đến những gì lòng biết ơn có thể mang tới cho bạn: tầm nhìn. Lòng biết ơn có thể biến đổi bất cứ tình cảnh nào. Nó biến đổi rung động của bạn, chuyển đổi bạn từ năng lượng tiêu cực sang tích cực. Đó chính là cách nhanh chóng, dễ dàng và quyền năng nhất để tác động thay đổi đời bạn – điều này, tôi biết chắc. Đây chính là món quà của lòng biết ơn: Để có thể cảm nhận được nó, cái tôi của bạn buộc phải lùi xuống thứ yếu. Thay vào vị trí của nó là lòng cảm thông và thấu hiểu lớn hơn. Thay vì cáu gắt, bạn ́ ̀ https://thuviensach.vn chọn trân trọng. Và bạn càng biết ơn nhiều hơn, thì bạn càng có thêm nhiều thứ để cảm thấy biết ơn. Maya Angelou thật đúng đắn. Cho dù bạn đang trải qua chuyện gì, bạn cũng sẽ chỉ làm một việc: khắc phục nghịch cảnh. Nó sẽ qua đi. Nên bây giờ, hãy nói cảm-ơn. Vì bạn biết rồi cầu vồng sẽ xuất hiện. https://thuviensach.vn Thời gian và năng lượng tôi dành để nghĩ ngợi xem bữa ăn tiếp theo của mình ra sao là không thể tính nổi: nào sẽ ăn món gì, vừa ăn món gì, bao nhiêu calo hay gam chất béo chứa trong đồ ăn, rồi tôi phải tập tành bao nhiêu để đốt hết chỗ đó, rồi nếu tôi không chịu tập luyện, thì sẽ mất bao lâu để nó thể hiện ra thành cân thừa, vân vân và vân vân. Chuyện ăn uống dính chặt trong óc tôi suốt bao năm tháng. Tôi vẫn còn giữ tấm séc tôi cắt cho bác sĩ tư vấn ăn kiêng đầu tiên của tôi – ở Baltimore, năm 1977. Hồi đó tôi 23 tuổi, 67 cân, cỡ 8, và tôi nghĩ mình béo phị. Bác sĩ khép tôi vào chế độ 1.200 kcal, và chưa đầy hai tuần, tôi giảm 4,5 cân. Hai tháng sau, tôi tăng lại 6 cân. Từ đó bắt đầu cái vòng bất mãn, cuộc tranh đấu với chính cơ thể. Với chính bản thân tôi. Tôi tham gia vào hội ăn kiêng – đăng ký đủ các hội, nào Beverly Hills, Atkins, Scarsdale, kiêng Xúp Bắp Cải, và thậm chí là kiêng cả Chuối, Bánh Kẹp, và Trứng. (Chắc bạn tưởng tôi đùa. Tôi cũng mong thế lắm.) Điều tôi không hề hay biết, là mỗi lần ăn kiêng, tôi lại bỏ đói cơ bắp của mình, làm chậm quá trình trao đổi chất, và sửa soạn để cơ thể tôi tăng cân thêm nữa. Khoảng đến năm 1995, sau gần hai chục năm loay hoay trồi sụt, rốt cuộc, tôi cũng ý thức được rằng tỏ lòng biết ơn vì cơ thể của mình, bất kể thân hình ra sao, chính là mấu chốt để trao thêm yêu thương cho bản thân. Nhưng dù tôi đã tạo ra mối liên hệ ấy về mặt lý thuyết, thì thực hành nó trong đời sống lại là chuyện khác. Phải mất tới sáu năm, sau sáu tháng loạn nhịp tim không rõ nguyên nhân, thì cuối cùng tôi mới thấm thía. Vào ngày 19 tháng 12 năm 2001, tôi viết trong nhật ký: “Một điều chắc chắn – ấy là bị loạn nhịp tim giữa đêm khiến mình thêm ý thức về niềm hạnh phúc được thức dậy vào buổi sáng, và thêm biết ơn về mỗi ngày.” Tôi không còn coi nhẹ trái tim mình và bắt đầu cảm ơn nó vì mỗi nhịp đập nó tặng tôi. Tôi say sưa với điều kỳ diệu ở trái tim: Trong suốt 47 năm sống trên đời, tôi chưa từng một lần chủ tâm hướng suy nghĩ về những gì trái tim mình vẫn thực hiện, là cung cấp ôxy cho phổi, gan, lá lách, và bộ não của tôi, từng nhịp từng nhịp một. ́ ́ ̀ https://thuviensach.vn Suốt bao năm, tôi đã làm trái tim mình thất vọng, vì không hề ủng hộ nó như nó cần. Ăn uống vô độ. Căng thẳng vô độ. Làm việc vô độ. Chẳng trách khi tôi ngả lưng mỗi đêm, tim không thể ngừng đập rộn. Tôi tin là mọi thứ xảy ra trong đời ta đều có ý nghĩa nào đó, rằng mỗi trải nghiệm đều mang tới một thông điệp, chỉ cần ta chịu lắng nghe. Vậy nên, trái tim đập gấp gáp của tôi đang cố gắng nói với tôi điều gì? Tôi vẫn chưa biết câu trả lời. Nhưng chỉ đơn thuần đặt ra câu hỏi đó đã khiến tôi phải nhìn vào bên trong cơ thể mình và việc tôi đã không coi trọng nó như thế nào. Rằng mọi chế độ ăn kiêng tôi từng thực hiện chỉ bởi vì tôi muốn được vừa vặn với thứ gì đó – hoặc chỉ để mặc vừa đồ. Chăm sóc đến trái tim, nguồn sống của cơ thể, chưa từng là ưu tiên với tôi. Tôi ngồi thẳng trên giường vào một buổi sáng nắng ráo đẹp trời và thốt lời thề nguyện sẽ yêu thương trái tim mình. Để đối xử với trái tim bằng thái độ tôn kính. Để nuôi nấng và nâng niu nó. Để nó làm việc và nghỉ ngơi. Và rồi một đêm khi tôi bước ra khỏi bồn tắm, tôi đưa mắt nhìn vào chiếc gương lớn. Lần đầu tiên, tôi không hề lao vào chỉ trích bản thân. Tôi thực sự cảm thấy nỗi biết ơn ấm áp trước những gì tôi trông thấy. Tóc tôi tết gọn, không trang điểm, gương mặt sạch sẽ. Đôi mắt sáng rỡ, đầy sức sống. Vai và cổ khỏe mạnh, vững chắc. Tôi biết ơn vì cơ thể tôi đang nương náu. Tôi thực hiện một lượt đánh giá từ-đầu-xuống-gót, và mặc dù còn vô khối điểm phải cải thiện, tôi không còn ghét bỏ bất cứ bộ phận nào của mình, kể cả những ngấn mỡ. Tôi thầm nghĩ, đây chính là cơ thể mi được trao tặng – hãy yêu thương những gì mi có. Nên tôi bắt đầu thực lòng yêu gương mặt vốn sinh-ra-đã-thế của mình; các rãnh nhăn dưới mắt tôi có từ hồi lên 2 giờ đã hằn sâu hơn, nhưng đó là rãnh nhăn của riêng tôi. Cái mũi tẹt tôi đã từng cố nâng lên, khi tôi 8 tuổi, bằng cách đi ngủ với một cái kẹp quần áo cùng hai cục bông bự nhồi hai má, là cái mũi tôi đã lớn cùng. Đôi môi đầy đặn tôi thường phô ra khi cười chính là đôi môi tôi đã dùng để chuyện trò với hàng triệu người mỗi ngày – môi tôi phải đầy đặn mới được. ́ ́ https://thuviensach.vn Trong khoảnh khắc ấy, khi tôi đứng trước gương, tôi đã trải qua “biến đổi về tâm linh/ là cái gốc dẫn tới phục sinh”, mà Carolyn M. Rodgers(14) đã viết ở một trong những bài thơ tôi yêu thích, “Some Me of Beauty.” Một điều tôi biết chắc: Không cần phải vật lộn với cơ thể bạn làm gì, khi bạn có thể dàn hòa đầy yêu thương và biết ơn với nó. https://thuviensach.vn Tôi sống trong không gian của lòng biết ơn – và bởi thế, tôi đã được tưởng thưởng gấp triệu lần hơn thế. Thoạt đầu, tôi tỏ lòng biết ơn vì những thứ nhỏ nhặt, và tôi càng biết ơn bao nhiêu, thì phần thưởng càng thêm dồi dào bấy nhiêu. Đó là bởi – chắc chắn – bạn tập trung vào cái gì, thứ đó sẽ mở rộng. Khi bạn tập trung vào những điều tốt đẹp trong đời mình, thì bạn càng tạo ra thêm nhiều nữa. https://thuviensach.vn Ta đều nghe nói rằng cho đi còn hạnh phúc hơn nhận lại. Và, tôi còn biết chắc một điều: làm vậy còn vui nhiều hơn nữa. Không có gì khiến tôi hạnh phúc cho bằng một món quà được chỉn chu trao tặng và sướng vui đón nhận. Tôi có thể thật lòng nói rằng mỗi món quà tôi từng trao đi đều đem lại cho tôi nhiều niềm vui, chí ít là vui ngang với người tôi tặng món quà ấy. Suốt bao năm, những món quà đó có thể là gửi một lá thư viết tay đến ai đó không hề chờ đợi nó. Hay gửi đi một loại kem dưỡng tôi vừa tìm ra, hay tặng một tập thơ có thắt nơ thật đẹp. Bất kể món quà là gì chăng nữa; điều quan trọng là bạn gửi gắm sự chân thành vào việc tặng quà bao nhiêu, để khi món quà trao đi, thì tâm hồn bạn vẫn còn vương vấn lại. Cô bạn Geneviève của tôi có lần để một âu đầy những quả chanh vàng tươi còn nguyên cuống và lá, vừa hái từ vườn sau nhà cô, thắt một chiếc nơ xanh lục, ở ngay thềm cửa nhà tôi kèm một tờ giấy nhắn viết “Chào buổi sáng.” Món quà thật đẹp đẽ chính ở vẻ giản đơn, đến nỗi lâu lâu sau khi những quả chanh đã héo quắt, tôi vẫn còn cảm nhận được tinh thần của món quà ấy mỗi lần tôi đi ngang chỗ hồi đó âu chanh được đặt. Giờ đây tôi còn trưng một âu đựng đầy chanh để nhắc mình nhớ về món quà “Chào buổi sáng” ấy. Có thể bạn đã biết chuyện về lần tôi tặng một loạt xe hơi trên chương trình của tôi. Pontiac G6. Đấy là lần vui nhất của tôi trên truyền hình. Nhưng trước chương trình tặng quà lớn ấy, tôi ngồi trầm tư mặc tưởng trong tủ đồ tối đen, cố gắng an trú trong khoảnh khắc và ngăn mình lo lắng về bất ngờ lớn sắp sửa hé lộ. Với tôi, quan trọng là phải lấp đầy đám đông khán giả bằng những đối tượng thực sự cần có xe mới, như thế thì cảm giác phấn khích mới có ý nghĩa. Tôi muốn món quà ấy phải làm nổi bật điều cốt yếu, là sẻ chia những gì ta có. Tôi nguyện cầu điều đó, ngồi lặng trong bóng tối, giữa những giày và túi xách của tôi. Rồi tôi bước xuống cầu thang, đến trường quay, những lời nguyện cầu của tôi đã được đáp ứng. https://thuviensach.vn Tự sâu thẳm, tôi là một cô gái thôn dã, sinh trưởng ở miệt nông thôn Mississippi, nơi nếu bạn không trồng trọt hay chăn nuôi (lợn hoặc gà), thì chẳng có gì mà ăn. Giúp bà nhổ củ cải ở vườn, rồi ngồi ở hiên nhà ngắt đậu, tách vỏ đậu, là một thói quen tôi vốn coi là sự thường. Giờ đây, ngày yêu thích nhất trong tuần của tôi, dù là mùa xuân, hạ hay thu, chính là ngày thu hoạch. Chúng tôi đi ra vườn để thu hái nào a-ti-sô, cải bó xôi, bí, đậu ván, ngô, cà chua và xà lách, cùng những giỏ đầy rau thơm, hành và tỏi tươi ngon. Rau củ sum xuê khiến tim tôi run lên xúc động. Lần nào tôi cũng phải ngỡ ngàng: Gieo trồng thì ít ỏi, mà ta thu hái được thật nhiều. Thật ra, vấn đề của tôi là số lượng. Tôi không thể nào ăn cho hết, nhưng tôi không muốn bỏ đi bất cứ thứ gì tôi đã chứng kiến chúng lớn lên; vứt bỏ những thực phẩm bạn đã gieo trồng từ hạt giống chẳng khác nào vứt bỏ một món quà. Tôi sẵn lòng chia sẻ với hàng xóm láng giềng, thế mà rau củ vẫn cứ dồi dào thêm nữa. Mọi thực phẩm ngon lành đều từ đất mà ra. Và bất kể bạn kiếm thực phẩm đó từ chợ nông sản, cửa hàng thực phẩm địa phương, hay ngay ở vườn sau nhà mình, thì một điều tôi biết chắc: Niềm vui thuần khiết của việc ăn uống lành mạnh thật đáng để ta nhấm nháp. Có lần tôi xắt một trái đào tươi rói, ngọt ngào, mọng nước và ngát vị đào tuyệt trần đến nỗi tận lúc ăn trái đào, tôi vẫn nghĩ, Không từ ngữ nào diễn tả cho xứng trái đào này – ta phải nếm nó thì mới hiểu được định nghĩa đích thực của “vị đào.” Tôi nhắm mắt lại, một cách hay hơn để tận hưởng hương vị. Nhưng làm vậy cũng vẫn là chưa thỏa, nên tôi dành lại hai miếng cuối cùng để chia sẻ với Stedman, xem anh có xác nhận đánh giá của tôi về trái đào tuyệt nhất xưa nay không. Anh cắn miếng đầu tiên và thốt lên, “Ưưưm, ưưưm, ưưưm… quả đào này gợi cho anh nhớ về thời thơ ấu.” Và vì thế, điều nhỏ bé ấy trở nên thật lớn lao, như mọi thứ đều như thế khi được san sẻ với tinh thần nâng niu trân trọng. https://thuviensach.vn Tôi vẫn còn nhớ lần đầu tiên tôi phá bỏ thói quen chỉ tặng quà cho người thân trong nhà và bạn bè, để làm việc gì đó đáng kể vì một người tôi không quen biết. Hồi đó, tôi làm phóng viên ở Baltimore và phụ trách câu chuyện về một bà mẹ trẻ cùng các con cô, cả nhà đang gặp đận gian truân. Tôi sẽ không bao giờ quên chuyện quay trở lại nhà họ, đưa cả gia đình tới siêu thị để mua áo khoác mùa đông. Họ biết ơn cử chỉ ấy quá đỗi, và tôi đã biết được rằng thật dễ chịu biết bao khi ta làm một việc bất ngờ cho ai đó trong cảnh cấp thiết. Từ lần tặng quà hồi cuối thập niên 1970 đó, tôi có phước được ban cho khả năng tặng đi những món quà thực sự lớn – mọi thứ, từ ga trải bằng len cashmere cho tới các gói học phí đại học. Tôi còn tặng cả nhà cửa. Xe cộ. Chuyến du lịch vòng quanh thế giới. Dịch vụ trông trẻ tuyệt hảo. Nhưng món quà tuyệt nhất bất cứ ai có thể tặng, tôi tin, chính là tặng đi chính bản thân mình. Ở bữa tiệc trưa mừng sinh nhật tuổi 50 của tôi, mỗi phụ nữ có mặt đều viết một bức thư ngắn, bày tỏ tình bạn giữa chúng tôi có ý nghĩa ra sao với cô. Tất cả các lá thư được cất vào một chiếc hộp bạc. Chiếc hộp đó vẫn chiếm một không gian quý giá trên tủ đầu giường tôi; những ngày tôi chẳng được vui vẻ, tôi lại rút một lá thư ra và để nó nâng đỡ tinh thần tôi. Khoảng một năm sau đó, tôi chủ trì một dịp lễ hội cuối tuần để vinh danh 18 phụ nữ đóng vai trò làm cầu nối, phá bỏ các rào cản, cùng vài chục cô gái trẻ khác đã góp phần mở đường. Tôi gọi dịp đó là Đại Tiệc Huyền Thoại, và sau khi tiệc kết thúc, tôi nhận được thư cảm ơn từ tất cả các “quý cô” đã tham dự. Thư được viết kiểu chữ đẹp và đính chung vào thành một cuốn sách. Đó là một trong những tài sản quý giá nhất của tôi. Và chính món quà ấy đã gợi cảm hứng cho tôi ngay gần đây, khi một người bạn của tôi trải qua đận khó khăn: Tôi gọi điện cho tất cả bạn bè cô ấy và nhờ họ viết cho cô một lá thư yêu thương, rồi sau đó tôi đóng thành một cuốn sách. Tôi tặng món quà ấy cho một người khác, theo đúng cách ai đó đã tặng cho tôi. Và tôi biết chắc, rằng đó chính là điều chúng ta ́ ́ https://thuviensach.vn đang làm ở đây: Nối tiếp mãi việc trao tặng. https://thuviensach.vn Bàn ngay kế tôi đang ồn ào xôn xao, chúc mừng một dịp đặc biệt – năm người phục vụ đang hát “Chúc mừng sinh nhậậật, Marilyn thân mến…” Mé bên này phòng chỗ tôi ngồi vỗ tay tán thưởng lúc Marilyn thổi tắt cây nến duy nhất cắm trên chiếc bánh nướng sôcôla người ta chìa ra cho cô. Có người bảo tôi chụp ảnh chung cùng cả nhóm. “Được chứ,” tôi đáp, và tự nhiên hỏi, “Marilyn bao nhiêu tuổi vậy?”, hỏi chơi chơi, không nhắm vào ai. Cả bàn phá lên cười vẻ gượng gạo. Một người đáp, vờ giận dữ, “Không tin nổi cô lại hỏi câu đấy!” Marilyn cúi đầu vẻ khiêm nhường và bảo tôi, “Tôi chả dám nói đâu.” Đầu tiên tôi buồn cười, rồi hơi lùi lại. “Cô muốn có một tấm ảnh tôn vinh sinh nhật mình, mà lại không muốn nói mình bao nhiêu tuổi á?” “À, tôi không muốn nói công khai ra í mà. Mấy tuần nay tôi nhược cả người vì biết ngày này sắp tới. Nghĩ đến thôi tôi đã muốn bệnh rồi.” “Cô muốn bệnh vì nghĩ là cô lại đánh dấu thêm một năm nữa, rằng mỗi âu lo, mỗi xung đột, mỗi thử thách, mỗi niềm vui, mỗi hơi thở mỗi ngày đều đang dẫn tới giây phút này, và giờ cô đã đến đây và cô đang ăn mừng nó – với một cây nến bé xíu – và cùng lúc, lại chối bỏ nó ư?” “Tôi đâu có chối bỏ nó,” cô đáp. “Tôi chỉ không muốn mình 43 tuổi thôi.” Tôi thở hắt ra, vẻ vờ kinh hãi. “Cô 43 tuổi á? Ôi trời, tôi hiểu vì sao cô lại không muốn ai biết chuyện đó rồi.” Tất cả mọi người lại phá lên cười, vẻ gượng gạo hệt như ban nãy. ̀ https://thuviensach.vn Tụi tôi chụp ảnh, nhưng tôi không khỏi miên man nghĩ về Marilyn và bạn bè của cô. Tôi còn nghĩ đến cả Don Miguel Ruiz, tác giả của một trong những cuốn sách tôi yêu thích, The Four Agreements (tạm dịch: Bốn thỏa ước). Theo như Don Miguel, “99% niềm tin ta lưu giữ trong trí óc mình chẳng là gì khác, ngoài dối trá, và ta tổn thương, chỉ bởi ta tin vào tất cả những dối trá ấy.” Một trong những điều dối trá đó là tin tưởng, thực hành và củng cố rằng già đi nghĩa là xấu đi. Từ đó, ta phán xét bản thân và người khác, gắng sức duy trì những suy nghĩ bấy nay. Thế nên, tôi mới chủ tâm hỏi mọi phụ nữ nghĩ thế nào về chuyện “có tuổi”. Tôi đã hỏi khắp mọi người, từ Bo Derek(15) cho đến Barbra Streisand(16). Ali McGraw(17) nói với tôi, “Thông điệp mà phụ nữ tầm tuổi tôi gửi tới những phụ nữ ở lứa tuổi tuyệt vời là 20 và 30, rằng ‘sắp sửa hết xuân thì rồi đấy.’ Dối trá trắng trợn.” Beverly Johnson(18) nói, “Sao tôi lại phải cố giữ lấy thân hình tuổi đôi tám, trong khi tôi chẳng còn đôi tám và ai cũng biết tỏng chuyện đấy rồi? Đấy là một điều khai sáng với tôi.” Còn sự thành thật của Cybill Shepherd(19) thì mang tới một thấu suốt tuyệt vời: “Tôi có một nỗi sợ ghê gớm, là khi tôi già đi, tôi sẽ không còn được quý trọng nữa.” Nếu bạn đủ may mắn để già đi, như cách tôi nhìn nhận việc “có tuổi” (tôi vẫn hay nghĩ đến tất cả những thiên thần của thảm họa 11/9, những người đã chẳng thể đến được chặng này), có thật nhiều điều khôn ngoan có thể thu nhận được từ những người đang hân hoan đón mừng quá trình ấy bằng sự sống động, nhiệt huyết và duyên dáng. Về khoản này, tôi có những người chỉ dạy tuyệt vời. Maya Angelou, thực hiện những chuyến diễn thuyết ở tuổi tám mươi mấy. Còn Quincy Jones(20), luôn hướng tới những vùng xa xôi trên thế giới để gây dựng những dự án mới. Sidney Poitier(21), một hình mẫu lý tưởng cho những gì tôi muốn trở thành nếu tôi sống đủ lâu ́ ́ https://thuviensach.vn – thì say sưa đọc mọi thứ có thể chạm tay vào, thậm chí viết cuốn tiểu thuyết đầu tiên của mình ở tuổi 85, vẫn không ngừng mở rộng những lĩnh vực hiểu biết của ông. Chắc chắn rằng, ta sống trong một nền văn hóa ám ảnh với tuổi xuân, liên tục tìm cách nói với ta rằng nếu ta không còn trẻ trung, rạng rỡ và “quyến rũ,” thì ta chẳng là gì hết. Nhưng tôi từ chối tin vào cái nhìn méo mó như vậy về hiện thực. Và tôi sẽ không bao giờ nói dối hay chối bỏ tuổi tác của mình. Làm vậy chính là góp phần vào căn bệnh chung ngập ngụa cả xã hội này – căn bệnh sống "ảo". Tôi biết chắc rằng chỉ có làm chủ những gì thuộc về mình, bạn mới có thể bước vào sự tròn vẹn của kiếp sống. Tôi cảm thấy tiếc cho bất cứ ai tin vào thứ cổ tích hoang đường rằng bạn có thể sống lại những gì đã qua. Cách để có được cuộc sống tốt đẹp nhất, chính là không chối bỏ. Là làm chủ mọi khoảnh khắc và nắm giữ nơi này, lúc này. Bạn không còn là người phụ nữ của mười năm về trước, nếu bạn đủ may mắn, thì bạn cũng chẳng còn là người phụ nữ của mới hồi năm trước. Toàn bộ ý nghĩa của việc “có tuổi”, như tôi thấy, chính là thay đổi. Nếu ta cho phép, những trải nghiệm có thể liên tục dạy cho ta hiểu về bản thân. Hãy trân trọng nó. Hãy nâng niu đầy tôn kính. Và tôi cảm thấy biết ơn mỗi năm tuổi tôi may mắn có thêm. https://thuviensach.vn Tôi chưa từng lường trước sẽ thực hiện chương trình Oprah suốt 25 năm ròng. Lúc được 12 năm, tôi đã tính chuyện sẽ đi đến kết thúc. Tôi không muốn trở thành một cô nàng nấn ná quá lâu ở bữa tiệc. Tôi kinh khiếp cái suy nghĩ lưu lại quá mức được đón chào. Rồi tôi tham gia bộ phim Beloved, khắc họa một nô lệ trước đây nếm trải tự do vừa mới giành được. Vai diễn ấy thay đổi cách tôi nhìn nhận về công việc của mình. Sao mà tôi, một kẻ được ông bà tổ tiên trao tặng những cơ may không thể tưởng nổi, lại dám nghĩ rằng mình đã mệt đến nỗi từ bỏ? Nên tôi gia hạn hợp đồng thêm 4 năm nữa. Rồi thêm 2 năm nữa. Đến cột mốc 20 năm, tôi gần như chắc chắn rằng cuối cùng cũng đến đúng thời điểm chấm dứt mọi việc. Đó chính là lúc tôi nhận được e-mail từ Mattie Stepanek.(22) Mattie là một cậu bé 12 tuổi mắc chứng loạn dưỡng cơ(23) dạng hiếm, từng xuất hiện trên chương trình của tôi và lập tức trở thành một người bạn đáng mến. Chúng tôi trao đổi e-mail thường xuyên và chuyện trò trên điện thoại bất cứ khi nào có thể. Cậu bé khiến tôi bật cười. Và đôi khi cả khóc nữa. Nhưng thường nhất, là cậu khiến tôi cảm thấy mình “con người” hơn, thực tại hơn và có thể trân trọng ngay cả những thứ nhỏ nhặt nhất. Mattie đã chịu quá nhiều đau đớn từ khi còn nhỏ, ra ra vào vào bệnh viện, thế mà chẳng mấy than phiền. Khi cậu bé nói, tôi lắng nghe. Và vào tháng Năm năm 2003, trong lúc tôi đang cơn vật vã quyết xem có kết thúc chương trình hay không, Mattie chính là tác lực nổi bật thay đổi suy nghĩ của tôi. Sau đây là lá thư cậu bé đã viết cho tôi: Bác Oprah yêu quý, Chào bác, cháu, Mattie… chàng trai của bác đây mà. Cháu đang cầu trời và mong sẽ được về nhà vào dịp lễ Tưởng niệm Chiến sĩ trận vong. Chưa chắc chắn lắm, nên cháu không kể với nhiều người. Có vẻ như mỗi lần cháu cố gắng được về nhà, thì lại có https://thuviensach.vn chuyện không hay xảy ra. Các bác sĩ thì không thể “chữa” cho cháu được rồi, nhưng họ đồng ý để cháu về nhà. Mà bác chớ lo, cháu không phải “về nhà để yên nghỉ” hay kiểu thế đâu. Cháu về nhà vì các bác sĩ không thể làm thêm gì ở đây nữa, mà nếu cháu lành bệnh, ấy là bởi trời cho cháu lành bệnh, còn nếu không, thì thông điệp của cháu đã đến rồi và đã tới lúc cháu lên Thiên đường. Bản thân cháu hy vọng rằng thông điệp của cháu vẫn cần cháu làm điệp sứ thêm lâu lâu nữa, nhưng chuyện đó hoàn toàn nằm trong tay Chúa quyết. Mà dù có thế nào… Giờ cháu chỉ cần truyền máu mỗi lần một tuần, nên cũng đỡ hơn. Mà nghe hơi kỳ quặc, nhưng cháu nghĩ thật tuyệt, là cháu có máu và tiểu cầu từ nhiều người đến vậy. Làm cháu kết nối với thế giới theo kiểu nào đó, ấy là một điều đáng hãnh diện lắm chứ. Cháu biết là bác đang dự định dừng chương trình của bác vào dịp kỷ niệm tròn 20 năm. Theo ý kiến của cháu thì bác nên chờ đợi để kết thúc chương trình hằng ngày của bác vào dịp kỷ niệm tròn 25 năm. Để cháu giải thích bác nghe tại sao nhé. Hai-mươi-lăm thì có lý với cháu hơn, một phần vì cháu mắc chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) mà 25 lại là con số hoàn hảo. Đấy là một số bình phương hoàn hảo, tượng trưng cho một phần tư của cái gì đấy, chứ không phải một phần năm như 20. Mà nữa, khi cháu nghĩ đến số 25, nhất là với chuyện nghỉ hưu hay hoàn thiện, thì vì nguyên cớ gì đấy, đầu óc cháu lại ngập tràn những màu sắc tươi tắn và vẻ hồi xuân của sự sống. Cháu biết nghe hơi kỳ quặc, nhưng thật thế. Bác đã tạo nên lịch sử theo rất nhiều cách, những cách tuyệt vời và đẹp đẽ, vậy tại sao lại không làm cho lịch sử lớn lao hơn nữa, bằng cách duy trì một chương trình với giá trị phi thường làm rung động và khích lệ thật nhiều người suốt một phần tư thế kỷ? Cháu sẽ để bác được thoải mái suy nghĩ chuyện này. Và tất nhiên chỉ là ý kiến của riêng cháu thôi, nhưng đôi lúc cháu lại có linh cảm về mọi việc, cháu cũng có linh cảm về chuyện này. Cháu nghĩ điều đó tốt lành với thế giới, và với cả bác nữa. Cháu yêu bác và cháu biết bác yêu cháu, Cháu Mattie ̀ ́ https://thuviensach.vn Như nhiều người quen tôi vẫn biết, là tôi cũng “đôi lúc có linh cảm về mọi việc,” và bản năng mách bảo tôi hãy chú ý đến cậu nhóc thiên thần này, một người tin rằng tôi là một điệp sứ cho thời chúng ta. Bằng cách nào đó, mà mọi sự thật rõ ràng với cậu bé, ngay từ hồi năm 2003, rằng cả về mặt tình cảm và tinh thần, tôi đều chưa sẵn sàng đưa giai đoạn này của sự nghiệp đến hồi kết thúc. Khi tôi rốt cuộc đã sẵn sàng cho chương tiếp theo, tôi tiến lên không hề hối tiếc – chỉ toàn phước lành và biết ơn. Và bất kể thiên đường có ở chốn nao, tôi biết chắc rằng Mattie hiện diện nơi đó. https://thuviensach.vn Mỗi sáng khi tôi vén rèm để ngắm nhìn ngày mới lần đầu tiên, bất kể ngày hôm ấy trông ra sao đi nữa – có mưa, sương mù, trĩu mây, hay tươi nắng – trái tim tôi lại dội lên niềm biết ơn. Tôi lại có thêm một cơ hội nữa. Trong những khoảnh khắc tuyệt vời và tệ hại nhất, tôi đều biết chắc, rằng cuộc đời này là một món quà. Và tôi tin rằng bất kể ta sống ở đâu, hình dong thế nào hay ta kiếm sống cách gì, khi xét đến chuyện cái gì là quan trọng – những gì khiến ta cười và khóc, khổ đau và khao khát, vui sướng và hân hoan – ta đều chia sẻ cùng một trái tim như nhau. Ta chỉ lấp đầy nó bằng những thứ khác nhau. Sau đây là 15 thứ mà tôi yêu thích: 1. Trồng rau trong vườn của tôi. 2. Làm món bánh kếp chanh-việt quất vào sáng Chủ nhật cho anh Stedman. Chưa khi nào thôi làm cho chồng tôi vui sướng – cứ như anh luôn là cậu nhóc 7 tuổi vậy. 3. Một chầu thả dây nhảy nhót tưng bừng ở bãi cỏ trước nhà với cả đàn chó của tôi. 4. Một ngày mưa, không khí lành lạnh, một ngọn lửa cháy rực trong lò sưởi. 5. Hái rau từ vườn nhà. 6. Một cuốn sách tuyệt hay. 7. Đọc sách báo ở chốn yêu thích nhất quả đất của tôi: dưới tán sồi. 8. Nấu nướng từ các món rau củ vườn nhà. 9. Ngủ nướng đến lúc nào muốn thức dậy. 10. Thức dậy trong tiếng ríu rít không-phải-của-Twitter: mà là chim chóc thật. ̀ ̀ https://thuviensach.vn 11. Một chầu tập tành thật nặng, cả cơ thể đều hít thở. 12. Ăn các món từ rau củ vườn nhà. 13. Tĩnh lặng. 14. Tận hưởng bầu không khí im lặng. 15. Nghi thức thường nhật: thực hành biết ơn. Mỗi ngày tôi tạ ơn đời bằng cách đếm những điều may mắn mình có được. https://thuviensach.vn Khả năng “Tung cánh bay, chiếm giữ bầu trời, nhìn ngắm những gì chưa từng thấy; chệch hướng, lạc đường, nhưng hãy cứ vươn cao.” Edna St. Vincent Millay Làm thế nào để có thể nhận biết những tiềm năng của mình trọn vẹn hơn? Đó là câu hỏi tôi vẫn đặt ra với bản thân, nhất là những lúc ngẫm ngợi xem cuộc sống của mình tiếp theo sẽ ra sao. Trong mọi công việc tôi từng đảm trách và mỗi thành phố tôi từng sinh sống, tôi biết khi trưởng thành đã đến lúc mình ra đi. Đôi khi việc ra đi khiến tôi khiếp sợ. Nhưng nó luôn dạy tôi rằng ý nghĩa đích thực của quả cảm chính là hãy cứ sợ hãi, và rồi, dù đầu gối có va lập cập, thì cũng cứ bước ra. Hành động thật quả quyết chính là cách duy nhất để tiến đến tầm nhìn kỳ vĩ nhất mà vũ trụ định đoạt cho bạn. Còn nếu bạn để nỗi sợ hãi lấn lướt, nó sẽ khiến bạn hoàn toàn bất động. Và một khi đã nắm thóp được bạn, nỗi sợ sẽ chiến đấu tới cùng để ngăn cản bạn đạt tối đa tiềm năng của mình. Điều tôi biết chắc là đây: Dù bạn sợ điều gì nhất, bản thân điều đó không hề có sức mạnh – chính nỗi sợ của bạn mới nắm sức mạnh trong tay. “Điều gì đó” đâu thể chạm tới bạn được. Nhưng nỗi sợ hãi bên trong có thể tước cuộc sống khỏi tay bạn. Mỗi lần bạn bó tay thúc thủ trước nó, bạn đánh mất sức mạnh, trong khi nỗi sợ thì giành được. Đó chính là lý do bạn buộc phải quyết định rằng bất kể con đường phía trước có chông gai thế nào, bạn cũng sẽ xô đổ nỗi âu lo và tiếp tục dấn bước. Vài năm về trước, tôi luôn viết một câu hỏi này trong nhật ký mỗi ngày: “Mình sợ hãi điều gì?” Qua thời gian, tôi nhận ra rằng mặc dù bề ngoài tôi thường có vẻ dũng cảm, nhưng phần lớn nội ́ ́ https://thuviensach.vn tâm của tôi sống trong ngục tù tăm tối. Tôi sợ người khác không thích mình. Tôi sợ nếu tôi nói “không” với mọi người, họ sẽ chối bỏ tôi. Mọi điều tôi làm, suy nghĩ, cảm nhận, nói năng, hay thậm chí ăn vào đều có dính dáng tới nỗi sợ hãi tôi mang theo mình – và tôi cho phép nó ngăn cản tôi biết được mình thực sự là ai. Bác sĩ Phil(24) thường bảo rằng bạn không thể thay đổi những gì bạn không chịu thừa nhận. Trước khi tôi có thể thách thức nỗi sợ hãi của mình và bắt đầu thay đổi những gì tôi vốn tin về bản thân mình, tôi buộc phải thừa nhận, rằng, đúng, lúc nào tôi cũng bị sợ hãi – rằng nỗi sợ của tôi là một dạng cầm tù nô lệ. Tác giả Neale Donald Walsh nói, “Chừng nào bạn vẫn còn lo lắng xem người khác nghĩ gì về mình, thì bạn vẫn bị họ chế ngự. Chỉ khi nào bạn không còn đòi hỏi sự đánh giá từ bên ngoài bản thân, thì khi đó, bạn mới làm chủ được chính mình.” Đúng là, khi bạn thu hết lòng can đảm để bỏ phiếu đánh giá bản thân, khi bạn dám bước ra, cất tiếng nói, biến đổi bản thân, hay đơn thuần là làm việc gì đó vượt ngoài những điều người ta vẫn gọi là “quy chuẩn thông thường”, kết quả không phải lúc nào cũng làm ta dễ chịu. Bạn có thể lường trước rất nhiều trở ngại. Bạn có thể sẽ trượt ngã. Người ta có thể bảo là bạn điên khùng quẫn trí. Đôi khi có cảm giác như cả thế giới đang nhất tề đứng dậy bảo cho bạn biết bạn không thể trở thành thế này thế kia, hay không thể làm việc này việc nọ. (Thậm chí, người ta còn buồn lòng khi bạn vượt qua những kỳ vọng hạn hẹp mà họ luôn đặt ra với bạn.) Và trong những phút giây yếu đuối, nỗi sợ hãi và nghi ngại bản thân của bạn có thể khiến bạn nao núng. Có thể bạn còn kiệt sức đến nỗi muốn từ bỏ. Nhưng những tình cảnh thay thế thậm chí còn tệ hơn: Một lúc nào đó, có thể bạn còn nhận ra bản thân đang mắc kẹt trong một lối mòn khốn khổ suốt bao năm trời. Hay bạn có thể mất quá nhiều ngày tháng héo hon đợi chờ trong tiếc nuối, chỉ băn khoăn nghĩ ngợi hoài hoài, Đời mình đáng lẽ sẽ thế nào nếu mình chẳng quá bận tâm về những gì người khác suy nghĩ? Và sẽ thế nào, nếu bạn quyết định, ngay bây giờ, rằng bạn sẽ thôi không còn để nỗi sợ hãi ngăn trở mình? Sẽ thế nào, nếu bạn học cách chung sống với nó, để cưỡi trên ngọn sóng của nó tới những ́ ̀ ̀ https://thuviensach.vn đỉnh cao bạn chưa từng biết rằng có tồn tại? Có thể bạn sẽ khám phá ra niềm vui từ việc tắt lặng những mong muốn người khác đặt ra ở bạn và, cuối cùng, chú ý đến những gì mà chính bạn cần. Và, học được rằng, sau rốt, bạn không có gì cần chứng tỏ với bất cứ ai, ngoài bản thân mình. Đó chính là ý nghĩa đích thực của việc sống không sợ hãi – và không ngừng vươn tới cuộc sống tốt đẹp nhất cho mình. https://thuviensach.vn