🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Nhà Khổ Hạnh Và Gã Lang Thang Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn Tác phẩm: Nhà khổ hạnh và gã lang thang Tác giả: Hermann Hesse Thể loại: Tôn giáo triết học Nguồn: internet Tạo ebook: 4DHN https://thuviensach.vn MỤC LỤC MỞ ĐẦU CHƯƠNG I CHƯƠNG II CHƯƠNG III CHƯƠNG IV CHƯƠNG V CHƯƠNG VI CHƯƠNG VII CHƯƠNG VIII CHƯƠNG IX CHƯƠNG X CHƯƠNG XI CHƯƠNG XII CHƯƠNG XIII CHƯƠNG XIV CHƯƠNG XV CHƯƠNG XVI CHƯƠNG XVII CHƯƠNG XVIII CHƯƠNG XIX CHƯƠNG XX https://thuviensach.vn MỞ ĐẦU Trên lối vào tu viện, thân cây đẹp của xứ lạ dang ra những cành uốn gợn, với cõi lòng đầy yêu thương, kẻ lữ khách hơi nhát lạnh ấy đến từ một miền khác khí hậu, có những dây liên hệ huyền nhiệm với những chiếc cột trụ nhỏ thon bằng đá hoa sánh đôi ở các cửa, với tràng hoa trang hoàng trên các khung tò vò, với các vòm cửa và cột; đây là đứa con yêu của những người Pháp và Ý, kẻ lạ mà người bản xứ phải há hốc mồm nhìn. Dưới bóng cây, nhiều thế hệ học trò đã đi qua, với những bảng con cặp dưới cánh tay, chuyện vãn, cười đùa, gây gổ; chân trần hay mang giày tùy theo tiết mùa, miệng ngậm một chiếc hoa, răng cắn hạt hồ đào hay tay cầm một trái banh tuyết. Luôn luôn có những kẻ khác đến. Sau vài năm nơi đây chỉ còn có những bộ mặt mới mà phần đông đều giống nhau: những trẻ tóc hung đánh thành từng lọn. Một số ở lại tu viện, trở thành những tân tòng, những thầy dòng, được cạo đầu, mặc áo thụng đọc sách, dạy trẻ, già rồi chết. Những trẻ khác, sau khi đã học xong, được cha mẹ đem trở về lại trong những lâu đài của họ, những ngôi nhà thương gia hay thợ thuyền. Có người đi đây đi đó, mải mê theo những cuộc chơi, theo các nghề nghiệp, rồi thỉnh thoảng tình cờ trở về viếng thăm tu viện. Khi trở thành người lớn, đem theo con trai đến trường những thầy dòng, họ ngước nhìn lên cây dẻ một lúc với những đôi mắt tươi cười chứa đầy kỷ niệm, rồi lại đi biệt. Trong những phòng nhỏ phòng lớn của tu viện, giữa những vòm cung khổng lồ của các cửa sổ và những cột đôi vạm vỡ bằng đá sỏi hồng, những người đàn ông sống, dạy trẻ, học hành, quản trị, điều khiển. Ở đây họ đào luyện những kiến thức và những nghệ thuật rất khác nhau, thuộc về đạo và tục, mỗi thế hệ truyền cho thế hệ sau những kiến thức đã đưa ra ánh sáng và những gì đang còn trong bóng tối. Họ viết sách, bình luận sách, nghĩ ra những triết thuyết, họ sưu tầm những trước tác thời cổ, vẽ những bức họa trang hoàng các thủ bổn, họ duy trì những tín ngưỡng phổ thông, họ chế nhạo những tín ngưỡng phổ thông. Kiến thức bác học và sự sùng tín, tính ngây ngô và ranh mãnh, túi khôn của Phúc Âm và túi khôn thuộc truyền thống Hy Lạp, ma thuật và ảo thuật, tất cả đều sinh sôi nảy nở ở đây, nơi đây có chỗ đứng cho mọi sự. Có https://thuviensach.vn chỗ đứng cho cuộc đời cô độc và sự sám hối, cũng như có chỗ đứng cho đời sống xã hội và cho mỹ vị cao lương: tùy theo cá tính của vị tu viện trưởng đang tại chức và những trào lưu chính đương thời mà khuynh hướng nọ kia thắng thế. Vào một vài thời kỳ, điều làm cho tu viện này nổi tiếng, điều lôi cuốn khách đến viếng thăm, là những bùa phép trừ ma quỷ; vào những thời khác, là âm nhạc diễm lệ của tu viện, đôi khi đấy là thánh cách của một trong những thầy đã chữa lành bệnh và làm những phép lạ, đôi khi lại là những món cháo cá măng hay chả gan nai, mỗi thời một thứ. Và trong số những thầy dòng cùng những học trò sùng đạo nhiệt thành hay lơ lửng, trong số những nhà khổ hạnh và những người bụng phệ, trong số những người đàn ông đến để sống rồi chết ở đấy, ta luôn luôn tìm thấy một nhân cách độc đáo, một kẻ mà mọi người đều yêu hay ghét, một kẻ dường như đã được chọn lựa, một hình bóng mà người ta còn nhắc đến mãi về sau khi những kẻ đồng thời đã bị lãng quên. https://thuviensach.vn CHƯƠNG I Trước vòm cung hình bán nguyệt có những cột trụ đôi chống đỡ, lối vào tu viện Thánh Ân, một cây dẻ - đứa con độc nhất của miền Nam mà ngày xưa một thầy dòng từ La Mã mang đến - vươn lên ngay bên vệ đường thân mình cường tráng. Tàng cây tròn trải ra trùm trên mặt đường trong một dáng điệu trìu mến và thở nhẹ trong gió như một lồng ngực đang phập phồng. Về mùa xuân, trong khi vạn vật quanh nó đã xanh rờn và những cây phỉ của tu viện cũng đã khoác lại bộ lá non màu hung, mùa trổ lá cây dẻ này vẫn còn phải đợi rất lâu. Rồi vào thời đêm ngắn nhất, nó tủa ra ngoài các khóm lá một mùa rộ nở dị thường những tia hoa nhạt màu trắng và xanh lục. Cùng với mùi hương cay nồng của nó, những kỷ niệm vụt khởi, những cõi lòng se lại. Vào tháng mười, khi mùa hái trái và gặt nho đã chấm dứt, từ tàng lá vàng hoe những trái dẻ rơi rụng trong lá thu. Những trái dẻ lởm chởm gai mà không phải năm nào cũng chín, được những oắt con trong tu viện giành nhau để nhặt. Người phụ tá tu viện trưởng, cha Phúc người đến từ “xứ La Tinh,” cho nướng hạt dẻ trên lò sưởi. Trên lối vào tu viện, thân cây đẹp của xứ lạ dang ra những cành uốn gợn, với cõi lòng đầy yêu thương, kẻ lữ khách hơi nhát lạnh ấy đến từ một miền khác khí hậu, có những dây liên hệ huyền nhiệm với những chiếc cột trụ nhỏ thon bằng đá hoa sánh đôi ở các cửa, với tràng hoa trang hoàng trên các khung tò vò, với các vòm cửa và cột; đây là đứa con yêu của những người Pháp và Ý, kẻ lạ mà người bản xứ phải há hốc mồm nhìn. Dưới bóng cây, nhiều thế hệ học trò đã đi qua, với những bảng con cặp dưới cánh tay, chuyện vãn, cười đùa, gây gổ; chân trần hay mang giày tùy theo tiết mùa, miệng ngậm một chiếc hoa, răng cắn hạt hồ đào hay tay cầm một trái banh tuyết. Luôn luôn có những kẻ khác đến. Sau vài năm nơi đây chỉ còn có những bộ mặt mới mà phần đông đều giống nhau: những trẻ tóc hung đánh thành từng lọn. Một số ở lại tu viện, trở thành những tân tòng, những thầy dòng, được cạo đầu, mặc áo thụng đọc sách, dạy trẻ, già rồi chết. Những trẻ khác, sau khi đã học xong, được cha mẹ đem trở về lại trong những lâu đài của họ, những ngôi nhà thương gia hay thợ thuyền. Có https://thuviensach.vn người đi đây đi đó, mải mê theo những cuộc chơi, theo các nghề nghiệp, rồi thỉnh thoảng tình cờ trở về viếng thăm tu viện. Khi trở thành người lớn, đem theo con trai đến trường những thầy dòng, họ ngước nhìn lên cây dẻ một lúc với những đôi mắt tươi cười chứa đầy kỷ niệm, rồi lại đi biệt. Trong những phòng nhỏ phòng lớn của tu viện, giữa những vòm cung khổng lồ của các cửa sổ và những cột đôi vạm vỡ bằng đá sỏi hồng, những người đàn ông sống, dạy trẻ, học hành, quản trị, điều khiển. Ở đây họ đào luyện những kiến thức và những nghệ thuật rất khác nhau, thuộc về đạo và tục, mỗi thế hệ truyền cho thế hệ sau những kiến thức đã đưa ra ánh sáng và những gì đang còn trong bóng tối. Họ viết sách, bình luận sách, nghĩ ra những triết thuyết, họ sưu tầm những trước tác thời cổ, vẽ những bức họa trang hoàng các thủ bổn, họ duy trì những tín ngưỡng phổ thông, họ chế nhạo những tín ngưỡng phổ thông. Kiến thức bác học và sự sùng tín, tính ngây ngô và ranh mãnh, túi khôn của Phúc Âm và túi khôn thuộc truyền thống Hy Lạp, ma thuật và ảo thuật, tất cả đều sinh sôi nảy nở ở đây, nơi đây có chỗ đứng cho mọi sự. Có chỗ đứng cho cuộc đời cô độc và sự sám hối, cũng như có chỗ đứng cho đời sống xã hội và cho mỹ vị cao lương: tùy theo cá tính của vị tu viện trưởng đang tại chức và những trào lưu chính đương thời mà khuynh hướng nọ kia thắng thế. Vào một vài thời kỳ, điều làm cho tu viện này nổi tiếng, điều lôi cuốn khách đến viếng thăm, là những bùa phép trừ ma quỷ; vào những thời khác, là âm nhạc diễm lệ của tu viện, đôi khi đấy là thánh cách của một trong những thầy đã chữa lành bệnh và làm những phép lạ, đôi khi lại là những món cháo cá măng hay chả gan nai, mỗi thời một thứ. Và trong số những thầy dòng cùng những học trò sùng đạo nhiệt thành hay lơ lửng, trong số những nhà khổ hạnh và những người bụng phệ, trong số những người đàn ông đến để sống rồi chết ở đấy, ta luôn luôn tìm thấy một nhân cách độc đáo, một kẻ mà mọi người đều yêu hay ghét, một kẻ dường như đã được chọn lựa, một hình bóng mà người ta còn nhắc đến mãi về sau khi những kẻ đồng thời đã bị lãng quên. Vào thời câu chuyện chúng ta, ở tu viện Thánh Ân cũng có hai bộ mặt đặc biệt: một ông già và một thanh niên. Trong đám những sư huynh tràn https://thuviensach.vn khắp các chỗ đi dạo, các nhà nguyện và phòng học, có hai người mà ai cũng biết đến và tất cả đều nhìn vào. Đấy là tu viện trưởng Từ Vân, ông già, và người môn đệ, Huyền Minh một thanh niên vừa khởi đầu giai đoạn tân tòng. Trái ngược với tập tục, do những năng khiếu xuất sắc của chàng, người ta đã cho chàng làm giáo sư, nhất là về tiếng Hy Lạp. Trong tòa nhà, cả hai người, vị tu viện trưởng cũng như người môn đệ, đều được trọng nể. Người ta quan sát họ, họ gợi trí tò mò, lòng thán phục, thèm thuồng, và người ta cũng lén nói xấu họ nữa. Hầu hết mọi người đều yêu mến vị tu viện trưởng. Ngài không có kẻ thù. Ngài là tất cả sự tử tế, bình dị, tất cả sự khiêm nhường. Chỉ có những bậc học giả trong tu viện là có lẫn trong lòng kính trọng của họ một chút khinh lờn. Vì mặc dù cha Từ Vân có thể là một vị thánh, Ngài tuyệt nhiên không phải là một nhà thông thái. Ngài có một đức bình dị thật hiền thánh, nhưng về tiếng La Tinh Ngài rất tầm thường, và về tiếng Hy Lạp thì Ngài không biết một chữ. Những người ấy - không nhiều - những người thỉnh thoảng hơi cười cái đơn giản của vị tu viện trưởng, lại càng say mê hơn cái duyên dáng của Huyền Minh, vị thần đồng, chàng thanh niên đĩnh ngộ rất giỏi tiếng Hy Lạp, có phong độ hiệp sĩ, cái nhìn trầm tư bình thản và sâu sắc, đôi môi mỏng đẹp với những đường nét nghiêm nghị. Những học giả yêu mến chàng vì chàng sành sõi tiếng Hy Lạp, và hầu hết mọi người đều chuộng vẻ cao quỹ và tế nhị của chàng, rất nhiều người say mê đức tính ấy nơi chàng, nhiều người phải lấy làm bất mãn. Tu viện trưởng và môn đệ, mỗi người đều mang lấy số phận “kẻ được chọn” của mình theo một cách riêng. Mỗi người đều thấy gần gũi người kia hơn là đối với những người khác trong tu viện. Tuy thế người này không tìm thấy con đường của người kia, cõi lòng người này không thể ấm lại trước hiện diện của người kia. Vị tu viện trưởng đối xử với thanh niên rất dè dặt, nể vì, rất lo lắng về chàng như đối với một người đàn em anh hoa phát tiết, một tâm hồn trưởng thành quá sớm và có lẽ một linh hồn đang lâm nguy. Chàng trai trẻ tiếp nhận tất cả những mệnh lệnh, tất cả những lời khuyên bảo, tất cả những lời khen ngợi của vị https://thuviensach.vn trưởng tu viện với một thái độ không thể chê trách. Chàng không bao giờ nói ngược lại, không bao giờ phật ý, và nếu vị tu viện trưởng phán đoán đúng về chàng, nếu khuyết điểm độc nhất của chàng là kiêu ngạo, thì chàng biết cách che giấu khuyết điểm ấy một cách thần tình. Người ta không thể trách cứ gì về chàng, chàng thật hoàn toàn, chàng cao vượt tất cả. Tuy nhiên chàng không có nhiều bạn thực thụ, chỉ có thiên tài xuất chúng bao phủ chàng như một bầu không khí giá băng. Sau một lần xưng tội, vị tu viện trưởng bảo chàng: - Huyền Minh, cha nhận lỗi vì đã phê phán con quá nghiêm khắc. Cha thường cho rằng con kiêu ngạo, nhưng có lẽ cha đã bất công với con. Con quả thật cô đơn, Huyền Minh ạ. Con có những người thán phục, nhưng không có bạn. Cha rất muốn thỉnh thoảng có chuyện để chê trách con, nhưng cha không tìm thấy. Cha rất muốn thỉnh thoảng con phạm một điều dại dột nào đó, như những thanh niên vào tuổi con dễ dàng phạm phải. Nhưng con không bao giờ phạm. Đôi khi cha lo ngại cho con đấy, Huyền Minh. Người trẻ tuổi ngước đôi mắt đen nhìn ông già: - Thưa cha, con vô cùng mong muốn đừng làm gì để cha phải lo lắng. Rất có thể là con kiêu ngạo, thưa cha, và con xin chia hãy trừng phạt con về lỗi ấy. Đôi lúc chính con cũng có ước muốn tự trừng phạt. Xin cha hãy gởi con vào một nhà biệt trú, hay bắt con làm những công việc hèn mọn. Con còn quá trẻ, không hợp với cả hai chuyện ấy. Vả lại, con có những năng khiếu cao vượt về các ngôn ngữ và về suy tư, nên thật là lãng phí những bẩm phú của thượng đế nếu đặt con vào những việc tầm thường. Chắc chắn con sẽ trở thành một giáo sư, một nhà uyên bác. Chính con lại không mong mỏi điều ấy hay sao? - Thưa, xin cha thứ lỗi, con chưa nhất định hẳn về những ước muốn của con. Con luôn luôn ham thích các môn học thuật, điều ấy làm sao có thể khác hơn được? Nhưng con không nghĩ rằng học thuật phải là môi trường hoạt động độc nhất của con. Chắc hẳn không phải ước muốn của https://thuviensach.vn một con người luôn luôn điều khiển vận số và sứ mệnh của họ, mà một cái gì khác: một tiền định. Tu viện trưởng lắng nghe, vẻ nghiêm trọng lộ rõ trên khuôn mật già nua. Rồi Ngài thoáng nụ cười bảo: - Nếu cha đã học không sai về sự tìm hiểu con người, thì tất cả chúng ta, nhất là vào thời niên thiếu, đều có khuynh hướng lẫn lộn thiên ý với những ước nguyện riêng tư của mình. Nhưng hãy nói cha nghe, vì con nghĩ là đã biết trước sứ mệnh mình - thế thì con nghĩ con có thiên chức gì? Đôi mắt u buồn của Huyền Minh khẽ khép lại, biến mất dưới làn mi đen dài, chàng vẫn im lặng. - Nói đi, con. Tu viện trưởng lại nhắc, sau một hồi chờ đợi. Với giọng nói nhỏ, mắt nhìn xuống, Huyền Minh bắt đầu: - Thưa cha, con tưởng con biết rằng trước hết con được chọn để sống đời tu sĩ. Con sẽ trở thành thầy dòng con nghĩ thế, con sẽ trở thành linh mục, phụ tá tu viện trưởng, và có lẽ thành tu viện trưởng. Không phải con tưởng như thế bởi vì con ước muốn được như thế. Những ước nguyện của con hoàn toàn không hướng đến những nhiệm vụ ấy, mà trái lại con sẽ bị gán ép đảm nhận chúng. Rất lâu, cả hai đều im lặng. - Vì sao con nghĩ thế? Ông già ngập ngừng hỏi. Ngoài tri thức ra, con cảm thấy trong con có những khuynh hướng gì khiến con phát lộ một lòng tin chắc như thế? Huyền Minh chậm rãi thưa: Đấy là khả năng trực nhận bản chất và định mệnh của những con người. Không những định mệnh của con mà còn của những người khác nữa. Đấy là một năng khiếu khiến con phụng sự kẻ khác bằng cách thống https://thuviensach.vn trị họ. Nếu con không được sinh ra để sống đời tu sĩ, thì có lẽ con sẽ trở thành thẩm phán hoặc chính khách. Có thể như thế - vị tu viện trưởng tán đồng. Con đã từng thử khả năng của con về việc thấu hiểu con người và số mệnh họ vào những trường hợp riêng rẽ nào chưa? Con đã thử. Con có sẵn sàng cho cha một ví dụ? Con sẵn sàng. Tốt. Vì cha không muốn dò những bí mật của các sư huynh khi vắng mặt họ, con có thể nói cha nghe những gì con cho là con biết về cha, Từ Vân tu viện trưởng của con không? Huyền Minh ngước đôi mi dài nhìn vào mặt tu viện trưởng: - Thưa cha, đấy có phải là một mệnh lệnh của cha? Phải đó. Con không dễ nói ra, thưa cha. - Cha cũng thế, cha không muốn buộc con nói, Huyền Minh, nhưng bây giờ cha bắt buộc con. Nói đi. Huyền Minh cúi đầu nói trong làn hơi thì thào: - Về cha, có rất ít điều con biết được, thưa cha. Con biết rằng cha là một bề tôi của Chúa, thích chăn giữ đàn chiên hay rung chuông trong một nhà biệt trú và nghe những dân quê xưng tội hơn là cai quản một tu viện lớn lao. Co biết cha có một lòng sùng ái đặc biệt đối với đức Mẹ và cha thích đọc những lời cầu nguyện với Ngài. Đôi khi cha cũng cầu nguyện sao cho tiếng Hy Lạp và những môn học thuật khác được đào luyện trong tu viện này sẽ không mang lại rắc rối và nguy ngập cho những linh hồn đã được phó thác cho cha. Đôi khi trong những lời cầu nguyện của cha, cha cầu sao cho cha đừng mất kiên nhẫn đối với người phụ tá của cha, cha https://thuviensach.vn Phúc. Đôi khi cha cầu mong một cái chết êm đềm, và cha sẽ được toại ý, con tin thế, cha sẽ có một giờ lâm chung êm đềm. Một sự im lặng bao trùm căn phòng nhỏ, nơi tu viện trưởng cho tiếp kiến. Cuối cùng ông già nói tiếp: - Con thật là một người mộng tưởng, con có những linh kiến - ông nói với giọng thân mật - tuy nhiên người ta cũng có thể lầm lạc vì những ảo ảnh, con đừng tin vào những linh kiến ấy. Chính ta cũng không tin gì chúng. Bây giờ ta muốn biết con có thấy ta nghĩ gì về tất cả việc này không? - Thưa cha, con có thể thấy rằng cha có những cảm tình rất nhân hậu về việc ấy. Cha tự nhủ: “Đứa trẻ này đang lâm nguy. Hắn có những linh kiến, có lẽ hắn suy tư nhiều quá. Ta cũng có thể trừng phạt hắn, hình phạt sẽ không hại cho hắn. Nhưng hình phạt mà ta sắp gia cho hắn, ta sẽ tự gia cho mình...” Đấy là điều mà cha đang nghĩ. Vị tu viện trưởng đứng lên. Ngài mỉm cười ra hiệu cho người tân tòng lui ra. Rất tốt, Ngài nói. Đừng quá xem trọng những linh kiến của con, Huyền Minh. Thượng đế còn đòi hỏi chúng ta khá nhiều việc khác hơn là có những linh kiến. Cứ cho là con đã làm hài lòng một ông già khi hứa với lão một cái chết thoải mái. Cứ cho là ông già ấy đã thích thú khi nghe sự hứa hẹn ấy. Bây giờ, thế đủ rồi. Ngày mai con phải đọc kinh một chuỗi sau khóa lễ buổi sáng; con phải đọc với tất cả sự khiêm cung và đọc từ tận đáy lòng chứ không phải chỉ bằng môi mép. Và ta cũng sẽ làm thế! Bây giờ, con hãy đi đi, Huyền Minh, chúng ta đã nói chuyện khá nhiều. Một lần khác vị tu viện trưởng phải làm trọng tài giữa Huyền Minh và vị linh mục trẻ nhất đảm nhận chức vụ giáo huấn. Hai người không thể đồng ý về một điểm trong chương trình dạy dỗ ở trường. Huyền Minh tha thiết yêu cầu phải sửa đổi vài điểm trong việc học; chàng biết cách biện minh cho sự sửa đổi ấy bằng những luận cứ hùng hồn, nhưng cha Trương, vì ganh tị không muốn nghe theo những lý lẽ ấy; và họ luôn luôn trở lại https://thuviensach.vn chuyện kia. Nhiều ngày trôi qua trong sự giận dỗi và im lặng cáu kỉnh cho đến một hôm Huyền Minh, chắc chắn mình có lý, trở lại đề nghị của mình. Cuối cùng, hơi phật ý cha Trương tuyên bố: - Được rồi, Huyền Minh, chúng ta sẽ chấm dứt cuộc tranh luận này. Chú cũng biết là chính tôi, chứ không phải chú, sẽ giải quyết vấn đề. Chú không phải là người cộng sự mà chỉ là người phụ tá của tôi, và chú phải vâng phục. Nhưng tôi không hơn chú về kiến thức cũng như về tài năng, trong khi tôi là bề trên của chú theo giáo hệ. bởi vấn đề đã làm chú thắc mắc nhiều như thế nên tôi không muốn tự mình giải quyết cuộc tranh biện. Chúng ta sẽ đạo đạt lên tu viện trưởng và thỉnh cầu Ngài định đoạt. Họ đến vị tu viện trưởng và cha Từ Vân kiên nhẫn, từ tốn lắng nghe hai vị học giả với những quan niệm khác nhau của họ về sự dạy dỗ và về văn pháp. Khi họ đã trình bày kỹ lưỡng và biện minh cho quan niệm của mình xong, ông già nhìn họ một cái nhìn đầy ranh mãnh, khẽ lắc lắc chiếc đầu già nua và bảo: Này các con, chắc chắn là các con không ai nghĩ rằng cha lại thông hiểu việc ấy bằng các con. Điều tốt là Huyền Minh đã để tâm đến những công việc của học đường đến cố gắng cải thiện chương trình. Nhưng nếu kẻ bề trên của mình: có ý kiến khác, thì Huyền Minh chỉ có việc im lặng và vâng lời. Tất cả những sự cải thiện học đường sẽ không bù được tai hại nếu vì chúng mà trật tự và tinh thần vâng phục bị lung lay trong tu viện. Cha phiền trách Huyền Minh đã không biết nhường nhịn. Và, hỡi hai nhà thông thái trẻ tuổi, cha cầu mong cả hai con sẽ không bao giờ thiếu những vị bề trên ngu dốt hơn mình, vì không cách gì tốt hơn để đối trị lòng kiêu căng. Với lời nói đùa vô hại ấy, Ngài cho cả hai lui ra, nhưng những ngày kế tiếp Ngài không quên để mắt xem hai thầy giáo ấy có còn hòa thuận không. Rồi, một nhân vật mới bỗng xuất hiện trong tu viện, nơi biết bao nhiêu bộ mặt đã đi qua. Nhưng bộ mặt mới này không phải là một trong những khuôn mặt người ta không chú ý hay vội quên đi. Đấy là một cậu trai đã được thân phụ giới thiệu trước, đến vào một ngày mùa xuân để học ở https://thuviensach.vn trường của tu viện. Hai cha con buộc ngựa cạnh cây dẻ, và thầy thủ môn ra cổng đón. Cậu trai ngước nhìn cây cao còn trụi lá, bảo: - Từ trước đến nay con chưa bao giờ thấy một cây như vậy, một cây xinh đẹp, rất lạ. Con muốn biết nó gọi là cây gì. Người cha - một người đàn ông trọng tuổi, với bộ mặt ưu tư, hơi kiêu không buồn chú ý đến câu hỏi của con. Nhưng thầy thủ môn liền nói cho cậu biết, cậu đã làm ông ưa ngay khi vừa gặp. Cậu bé nhã nhặn cám ơn, chìa tay bắt: Tôi tên Đan Thanh, đến đây học. Thầy thủ môn trả lời cậu bằng nụ cười khả ái và đi trước hai người, ông vượt qua cửa chính và bước lên những bực đá lớn. Không ngập ngừng, Đan Thanh đi vào tu viện với cảm nghĩ đã gặp được hai sinh vật mà cậu có thể làm bạn: cây dẻ và thầy thủ môn. Những người khách được cha hiệu trưởng tiếp, và buổi chiều lại gặp tu viện trưởng. Người cha, một quan viên có thanh thế, giới thiệu cậu con trai tên Đan Thanh, ông ta được mời lưu lại ít lâu làm khách.Tuy nhiên ông chỉ nhận ở lại một đêm, bảo phải đi ngay hôm sau, ông biếu tu viện một trong hai con ngựa. Cuộc đàm thoại với những nhà tu diễn ra trong bầu khí trịnh trọng, lãnh đạm, nhưng những tia nhìn của tu viện trưởng cũng như hiệu trưởng đều âu yếm dừng lại trên Đan Thanh, lúc ấy vẫn kính cẩn lặng im. Cậu bé đĩnh ngộ vẻ đa cảm này được lòng họ ngay. Hôm sau họ để người cha ra đi không lưu luyến, nhưng họ rất sung sướng giữ lại cậu con. Đan Thanh được giới thiệu với những thầy giáo, và người ta cho cậu một chiếc giường ở phòng ngủ học sinh. Một cách kính cẩn, nét mặt đượm buồn, cậu từ giã người cha đang lên ngựa trở về, dõi mắt nhìn theo cho đến khi ông khuất dạng giữa vựa lúa và nhà xay dưới vòm cung hẹp của cổng ngoài tu viện. Khi cậu quay lại thì một giọt nước mắt long lanh dưới hàng mi dài màu hung. Nhưng thầy thủ môn đã tiến đến, vỗ vai thân mật: https://thuviensach.vn Này cậu - ông nói để an ủi cậu bé - cậu không nên buồn. Hầu hết mọi học sinh lúc đầu đều hơi nhớ nhà, nhớ cha mẹ, anh chị em. Nhưng rồi cậu xem không bao lâu cậu sẽ thấy ở đây người ta cũng sống được, không đến nỗi tệ. Cám ơn, thưa thầy thủ môn - cậu bé nói - tôi không có anh chị hay em nào cả, tôi không có mẹ, tôi chỉ có cha. Thế thì thay vì cha cậu, cậu sẽ tìm thấy ở đây những bạn hữu, sự hiểu biết và âm nhạc, và những trò chơi mới mà cậu chưa biết và những thứ này thứ nọ, để rồi cậu xem. Và khi cậu cần một người yêu thương cậu, cậu chỉ cần đến với tôi. Đan Thanh cười đáp lời ông: Ồ, tôi cám ơn thầy lắm. Nếu thầy muốn làm cho tôi vui, xin thầy chỉ ngay cho tôi con ngựa nhỏ mà cha tôi để lại hiện ở đâu. Tôi rất muốn chào nó và xem nó có được an ổn không. Thầy thủ môn liền dẫn cậu đến chuồng ngựa cạnh vựa thóc. Ở đây, trong bóng mờ ấm áp, một mùi nồng nặc xông lên, mùi phân và mùi lúa kiều mạch, và ở trong một ngăn chuồng, Đan Thanh tìm thấy con ngựa đã mang cậu đến đây. Cậu choàng tay qua cổ con vật đã nhìn ra cậu và đưa chiếc đầu về phía cậu, đoạn áp má trên chiếc trán rộng điểm lông trắng và âu yếm vuốt ve con ngựa, vừa nói nhỏ vào tai nó: Chào mày, Mây Mây, con vật nhỏ tốt bụng của ta ơi. Mày có được mạnh không? Có yêu ta luôn không? Mày ăn có được không? Lại mày nữa - mày có còn nhớ nhà không? Mây Mây, hỡi con ngựa nhỏ cưng của ta ơi, thật may mắn xiết bao là mày đã ở lại đây! Ta sẽ thường đến thăm mày và chăm sóc cho mày. Cậu bé rút từ tay áo một khúc bánh mì cậu đã để dành từ bữa ăn trưa và bẻ từng mẩu cho ngựa ăn. Rồi cậu chào từ giã nó và theo thầy thủ môn đi qua khoảnh sân rộng như một khoảnh họp chợ của một thành phố lớn, một phần có trồng cây Điền- mã. Ở lối vào các tòa nhà, cậu cám ơn thầy thủ môn và chìa tay cho ông, nhưng cậu bỗng quên đường đi đến lớp mà https://thuviensach.vn hôm trước người ta chỉ cho cậu. Mỉm cười hơi đỏ mặt, cậu xin thầy thủ môn hướng dẫn, ông ta vui vẻ làm. Cậu đi vào lớp ở đây chừng hơn mười trẻ con và thiếu niên đang ngồi trên những chiếc ghế dài. Người phụ giáo Huyền Minh quay lại; cậu bé nói: Tôi là Đan Thanh, học trò mới. Huyền Minh trả lời cậu bằng một cái chào ngắn ngủi, không mỉm cười chỉ cho cậu một chỗ trên ghế dài cuối lớp, và tiếp tục ngay bài học. Đan Thanh ngồi xuống, cậu ngạc nhiên thấy một thầy giáo quá trẻ, không lớn hơn cậu bao nhiêu. Cậu cũng ngạc nhiên và sung sướng thấy thầy giáo trẻ này đẹp trai, xuất chúng, nghiêm trang mà đồng thời cũng dễ gây thiện cảm và vô cùng khả ái. Thầy thủ môn đã rất tử tế với cậu, tu viện trưởng đã tiếp đón cậu với niềm hoan hỷ, dưới kia, trong chuồng ngựa thì có Mây Mây, và nó lại là một mẩu nhỏ của gia đình, rồi thì còn có thầy giáo trẻ măng, nghiêm nghị như một nhà bác học, thanh lịch như một hoàng tử, với giọng nói chững chạc thản nhiên, rõ ràng, thuyết phục người nghe. Cậu lắng nghe với lòng đầy cảm ân, mặc dù không hiểu rõ đang nói về vấn đề gì. Cậu cảm thấy mình sung sướng trở lại. Cậu đã được vào một ngôi nhà gồm những người đáng cho cậu yêu mến và cậu sẵn sàng yêu họ và được tình bạn của họ. Buổi sáng, khi thức giấc trong giường cậu đã cảm thấy buồn bã. Cậu còn mệt vì cuộc hành trình. Khi từ giã cha, cậu đã không khỏi khóc chút đỉnh. Nhưng bây giờ, mọi sự đều tốt đẹp, cậu lấy làm hài lòng. Cậu nhìn thầy giáo trẻ rất lâu đôi mắt của cậu cứ hướng về người ấy. Cậu vui thích nhìn bóng dáng cao dong dỏng và thẳng của chàng, nhìn đôi mắt lạnh lùng kia phóng ra những tia sáng, nhìn đôi môi nghiêm nghị đang đọc những ngữ âm với sự rõ ràng chắc chắn, cậu vui thích nghe giọng nói nhẹ nhàng không mệt mỏi của chàng. Nhưng khi bài học đã chấm dứt và những học trò ồn ào đứng lên, Đan Thanh giật mình hơi thẹn thùng nhận ra mình đã ngủ một lúc khá lâu. Và không phải chỉ mình cậu nhận ra, những người bên cạnh cũng đã chú ý và https://thuviensach.vn thì thào bảo nhau. Vừa khi vị thầy trẻ rời khỏi phòng, bạn bè liền co kéo và đẩy Đan Thanh khắp mọi phía. -Mày ngủ đã phỉ sức chưa? Một đứa nhăn mặt hỏi. -Thật là một học trò xuất sắc! Nó sẽ là một ngôi sao sáng của nhà thờ ngủ gật ngay bài học đầu tiên. Ta đem thằng bé con này vào giường đi, một đứa khác đề nghị. Rồi chúng nắm tay chân cậu lôi đi giữa những tràng cười lớn. Giật mình thức dậy Đan Thanh tả xung hữu đột cố thoát và nhận những cú đấm bất ngờ. Cuối cùng chúng thả cậu xuống đất trong khi một đứa trong bọn oắt con còn giữ một bàn chân cậu. Cậu hung dữ cố thoát, nhảy bổ vào đứa bắt được đầu tiên, và cho nó một trận. Đó là một thằng nhóc khá mạnh, mọi người tò mò nhìn hai kẻ đánh nhau. Cậu đã cho đối thủ lực lưỡng nhiều cú đấm, nên có ngay những người bạn trước khi biết tên. Nhưng bỗng chốc, chúng chạy biến mất và vừa khuất dạng thì cha Lương, giám thị phòng học, đi vào đứng trước mặt cậu học trò mới lúc ấy chỉ còn một mình. Ngạc nhiên, ông nhìn cậu bé đang lúng túng ngước nhìn ông với một bộ mặt đỏ tía còn in dấu những cú đấm. Con làm sao thế? Ông hỏi. Con là Đan Thanh phải không? Có phải chúng nó đã làm gì con rồi không, tụi ranh mươn ấy? Ồ không, cậu bé nói, con bị thua. Con bị thua ai? Con không biết. Con chưa biết một người nào cả. Có một người đã đánh lộn với con. A! Có phải chính nó đã gây sự không? Con không biết. Không, con nghĩ có lẽ là chính con đã khởi sự. Chúng chế nhạo con, nên con nổi cáu. Ồ, con nhập đề khá đấy, con ơi! Như vậy, con hãy nhớ kỹ điều này. Lần sau nếu con còn khởi sự đánh lộn trong lớp nữa, con sẽ bị phạt. Còn https://thuviensach.vn bây giờ, hãy đi ăn đi nào! Và đôi mắt tươi cười của ông dõi theo Đan Thanh đang bẽn lẽn chuồn đi, vừa lùa các ngón tay sửa mớ tóc hung bù rối. Đan Thanh cũng tự nghĩ công trạng hiển hách đầu tiên của cậu ở tu viện thật không đúng lối, thật khá lố bịch. Rất hối, cậu tìm đến các bạn cùng lớp đang ngồi ăn. Nhưng sự tiếp đón của họ đầy thịnh tình và tử tế. vốn có tinh thần thượng võ, cậu giảng hòa với kẻ nghịch và ngay giờ phút ấy, thấy mình được đón tiếp nồng hậu. https://thuviensach.vn CHƯƠNG II Tuy giao thiệp hòa hiếu với tất cả mọi người, Đan Thanh không dễ tìm được ngay một người bạn thân đích thực. Trong số bạn hữu, không có người nào cậu đặc biệt ưa gần gũi, bị họ thu hút. Nhưng tất cả đều ngạc nhiên tìm thấy trong con người bạo dạn có vẻ hiếu chiến ấy còn có một người bạn rất hiếu hòa, dễ được xem là gương mẫu. Trong tu viện có hai người cậu để lòng hướng đến; hai người làm cậu vui thích, khâm phục, yêu thương, kính trọng: tu viện trưởng Từ Vân và người phụ giáo Huyền Minh. Cậu sẵn sàng xem tu viện trưởng như một vị thánh. Tính bình dị, lòng tử tế, cái nhìn đầy ân cần, khiêm tốn mà ông thường sử dụng để làm nhiệm vụ điều khiển xem như một công việc bó buộc, tất cả thái độ ấy lôi cuốn cậu. ước muốn tha thiết nhất của cậu là được theo liền bên vị tu viện trưởng đầy kính tín ấy, được mãi mãi ở cạnh người để vâng lời và phụng sự. Cậu sẽ không ngừng kính cẩn dâng hiến cho người tất cả lòng nhiệt thành trẻ thơ của cậu, lòng nồng nhiệt hy sinh. Cậu sẽ học nơi người một đời sống thuần khiết, cao quý, hướng về nẻo thánh. Vì Đan Thanh quyết định không những chỉ học cho xong các niên học ở tu viện, mà còn muốn nếu có thể, ở lại đấy thực thụ và mãi mãi, hiến trọn đời mình cho Chúa. Đấy là ý muốn của cậu, đấy cũng là ước ao và mệnh lệnh của cha cậu, và cũng có lẽ là ý định và ý chí của Thượng đế. Dường như không ai nghi ngờ về điều này tuy nhiên trên người con trai đĩnh ngộ rạng rỡ nguồn sống kia đè nặng một tì vết, một tì vết tổ tông bí mật hiến dâng cậu cho sự đền tội và hy sinh. Ngay cả vị tu viện trưởng cũng không nhận thấy điều ấy, mặc dù cha của Đan Thanh đã nói xa xôi về chuyện đó trước mặt người và đã nói rõ ràng ước nguyện cho con ông ở lại tu viện mãi mãi. Một tì vết bí mật dường như đã in dấu ngày ra đời của Đan Thanh, một cái gì người ta bưng bít không nói tới, và dường như phải cần đến một lễ hy sinh. Nhưng người cha, với bộ điệu tự cho mình quan trọng đã không gây ấn tượng tốt nơi tu viện trưởng. Người đối lại bằng một sự dè dặt lịch sự và không để ý những lời nói xa gần của ông. https://thuviensach.vn Người thứ hai trong tu viện đã cùng lúc gợi tình mến yêu của Đan Thanh có cái nhìn sắc bén hơn, nhưng chàng lại thường cách biệt. Huyền Minh đã biết rõ một con chim đẹp có bộ lông vàng đang vỗ cánh bay đến mình. Trong cái cô đơn của kẻ xuất chúng, chàng đã thoáng thấy nơi Đan Thanh một người ngang hàng với mình, mặc dù cậu có vẻ trái ngược chàng về mọi phương diện. Huyền Minh có nước da nâu và khô; Đan Thanh có làn da sáng sủa tươi mát. Huyền Minh ưa suy tư, say mê phân tích; Đan Thanh mơ mộng, có tâm hồn thơ trẻ. Nhưng một nét chung bao trùm lên mọi sự trái ngược ấy: cả hai đều tách biệt với kẻ khác bởi những năng khiếu bẩm sinh và những dấu hiệu nơi cốt cách, cả hai như đều nhận từ thiêng liêng một sứ mệnh đặc biệt. Huyền Minh rất chú ý đến tâm hồn trẻ ấy, một tâm hồn mà chẳng bao lâu chàng đã khám phá được thiên tư và định mệnh của nó. Đan Thanh nồng nhiệt chiêm ngưỡng vị thầy đẹp trai đầy trí tuệ. Nhưng Đan Thanh vốn rụt rè, cậu không có phương tiện nào khác để chiếm lòng Huyền Minh hơn là nỗ lực trở thành một học: trò chăm ngoan. Nhưng không phải chỉ vì tính rụt rè làm cho cậu lánh mặt. Ấy còn vì một linh cảm mơ hồ rằng Huyền Minh sẽ là một mối nguy cho cậu. Cậu không thể xem là lý tưởng và mẫu mực cho mình cùng lúc cả hai người vị tu viện trưởng khiêm tốn và Huyền Minh thông minh bác học, với trí óc minh mẫn. Dù sao với tất cả tâm hồn trẻ thơ, cậu muốn un đúc mình theo hai nhân vật không thể tương dung ấy. Cậu thường khổ đau vì điều đó. Đôi khi, trong những tháng đầu mùa học, Đan Thanh cảm thấy trong lòng một hoang mang khó tả tự thấy bị dồn ép giữa muôn ngàn hướng cách biệt, đến nỗi cậu cố thoát ly hay trút hết nỗi khổ đau và cơn giận nội tâm vào trong những mối tiếp xúc với bạn bè. Đôi khi, một sự chọc ghẹo hay một sự xấc xược nhỏ của các bạn cũng làm cho cậu đột nhiên bừng lên một cơn giận hung dữ và độc ác, đến nỗi cậu, con người vốn hiền lành ấy phải vô cùng khó nhọc tự kiềm hãm mình và phải quay đi trong im lặng, đôi mắt nhắm nghiền, mặt tái nhợt như người chết. Khi ấy cậu đến tàu ngựa thăm con Mây Mây, tựa đầu trên cổ nó, ôm choàng lấy nó. khóc bên cạnh nó. Dần dần cơn buồn của cậu tăng https://thuviensach.vn thêm và hiện rõ trước mặt mọi người, hai má gầy hóp, tia nhìn tắt nghẹn, cái cười của cậu, cái cười mà mọi người đều yêu mến, dần dần hiếm hoi. Cậu không còn biết nữa cậu đã đi đến đâu. Cậu có cái ước ao, ý chí làm một học trò giỏi, được nhận ngay vào hàng tân tòng và trở thành một sư huynh ngoan đạo hiền lành. Cậu tin chắc rằng, bằng tất cả sức lực và khả năng của cậu, cậu đang hướng đến lý tưởng của sự hiền hòa và sùng kính ấy. Cậu không tìm thấy nơi mình một nguyện ước nào khác hơn. bởi thế cậu thấy thật lạ lùng và khổ tâm làm sao khi phải nhận rằng cái mục tiêu giản dị đẹp đẽ ấy lại quá khó đạt đến thế. Cậu hơi kinh ngạc khi thỉnh thoảng khám phá nơi mình những khuynh hướng và ước muốn đáng chê trách: sự chia trí, chán ngấy việc học, tính ưa mơ mộng và ảo tưởng, hay buồn ngủ trong khi học, tinh thần phản kháng và thù ghét của cậu đối với giáo sư dạy La Tinh, sự dễ giận, thiếu kiên nhẫn, cơn giận dử đối với bạn bè. Và điều làm cho cậu bối rối nhất chính là tình yêu của cậu đối với Huyền Minh thật khó đi đôi với tình yêu đối với cha tu viện trưởng Từ Vân. Mặt khác, đôi khi cậu có một cảm thức chắc chắn ở thâm tâm rằng Huyền Minh cũng yêu mến mình, chú ý và chờ đợi mình. Đan Thanh ám ảnh tư tưởng Huyền Minh nhiều hơn chàng tưởng. Chàng ao ước trở thành bạn thân của cậu trai khả ái với gương mặt đĩnh ngộ. Chàng thấy nơi cậu cái thái cực đối lập với chàng; chàng muốn lôi cuốn cậu về mình, điều khiển cậu, mở cho cậu thấy chính bản ngã cậu, dạy dỗ cậu, dẫn dắt cho cậu tự phát triển hết tinh hoa của mình. Nhưng chàng vẫn dè dặt. Chàng dè dặt vì nhiều lý do mà hầu hết chàng đều ý thức đến. Trước hết chàng bị ngăn lại, bị kiềm hãm bởi sự ghê tởm chàng có đối với những thầy giáo và thầy tu kia vốn thường - và trường hợp này không hiếm - bắt tình với một học trò hay một chú tân tòng. Đã quá nhiều lần chàng lờm lợm cảm thấy đè nặng trên chàng những đôi mắt đầy thèm muốn của những người lớn tuổi hơn chàng, quá nhiều lần chàng đã đối lại những sự nâng niu mơn trớn của họ bằng một im lặng hằn học. Bây giờ thì chàng hiểu họ hơn. Chính chàng, chàng cũng cảm thấy mình bị cám dỗ muốn trút https://thuviensach.vn hết tình yêu mến cho cậu Đan Thanh xinh đẹp kia, muốn làm tuôn phát chuỗi cười diễm lệ của cậu, muốn lùa nhẹ bàn tay trong mớ tóc hung kia để vuốt ve. Nhưng chàng sẽ không bao giờ làm chuyện ấy, không bao giờ. Vả lại, với tư cách thầy giáo phụ được đặt vào hàng giáo sư nhưng lại không có chức vụ và uy quyền của một ông thầy, chàng đã quen có tính đề phòng và cẩn trọng đặc biệt. Chàng quen đứng trước những người chỉ thua chàng vài tuổi mà như là trước những người cách chàng hàng hai chục tuổi. Chàng quen tự cấm đoán mình một cách nghiêm nhặt không được thương riêng một học sinh nào, quen tự buộc mình phải công bằng và ân cần đặc biệt đối với những trẻ chống đối chàng, sứ mệnh chàng buộc chàng phải phụng sự thiêng liêng phần chàng phải mang lấy một nếp sống khắc khổ. Chỉ có những khi chàng không dè, vào lúc sự cẩn trọng hoàn toàn tuột khỏi chàng, chàng mới tự để cho mình thưởng thức cái kiêu ngạo, cảm thức mình biết nhiều hơn người, tài giỏi hơn người. Không, dù tình bạn của Đan Thanh có cám dỗ bao nhiêu, đấy vẫn là một mối nguy, và chàng không được để nó len vào trọng tâm cuộc đời chàng, ở trọng tâm đời chàng - và đấy chính là những gì đem lại cho cuộc đời chàng một ý nghĩa - có việc phụng sự thiêng liêng phụng sự thiên đạo. Khước từ mọi lợi lộc, chàng phải dìu dắt với một tâm bình đẳng, những học trò của chàng - hướng về những vòm trời tâm trí. Thấm thoát, đã hơn một năm trời từ ngày Đan Thanh đến tu viện Thánh Ân. Đã hàng trăm lần dưới những cây Điền- mã trong sân và dưới cây dẻ tráng lệ, cậu ham thích những môn chơi học trò, chạy đua, đá bóng, trò chơi kẻ trộm cuộc chiến băng banh tuyết. Mùa xuân đã đến; Đan Thanh cảm thấy chán nản khổ đau, cậu thường nhức đầu, và ở lớp, cậu lấy làm khó nhọc khi phải chú ý và giữ cho tâm trí tỉnh táo. Một buổi chiều, Anh Quân đến tìm cậu, cuộc gặp gỡ ban đầu của họ, trước kia đã biến thành trận đánh nhau nhưng mùa đông này, Anh Quân đã bắt đầu nghiên cứu hình học Eìuclide với cậu. Đấy là vào giờ sau bữa ăn chiều, một giờ tự do mà mọi người được phép chơi trong những hành lang, tán gẫu trong các phòng, và còn được đi dạo ở sân bên ngoài tu viện. https://thuviensach.vn Đan Thanh này - Anh Quân vừa nói vừa kéo cậu xuống bực cấp - tao sắp kể cho mày nghe một câu chuyện, một chuyện rất hay. Nhưng mày là một thằng gương mẫu và mày muốn trở thành linh mục một ngày kia, chắc thế. Trước hết mày hãy hứa với tao là mày sẽ cư xử như một thằng bạn tốt và không đi mách lẻo với mấy thầy. Đan Thanh không do dự hứa với bạn. Cậu biết có hai cảm thức danh dự đôi khi xung khắc: danh dự của tu viện và danh dự bạn bè. Nhưng, ở đâu cũng thế, luật lệ bất thành văn vẫn mạnh hơn và khi còn là học trò, cậu sẽ không bao giờ vi phạm những luật lệ ấy. Hạ thấp giọng, Anh Quân kéo cậu ra cổng chính dưới bóng cây. Ở đây - hắn kể - có một tụi ham vui dạn dĩ - mà hắn là một - đã thừa hưởng một truyền thống từ các thế hệ học sinh trước (và đừng bao giờ, tuyệt đối đừng bao giờ quên rằng tụi ấy không phải là những thầy tu): ấy là nhảy quá bức thành tu viện để chơi một buổi chiều, đi vào xóm làng. Đấy là một trò chơi, một cuộc mạo hiểm mà một thằng đúng điệu không thể bỏ qua. Họ lại trở về vào lúc đêm. Nhưng vào lúc ấy cửa đã đóng - Đan Thanh bảo. - Dĩ nhiên, dĩ nhiên là cửa đóng, nhưng chính vậy mới là cái thú vị say mê của cuộc du hành. Ta có thể tìm những lối đi bí mật để vào, đấy không phải là lần đầu tiên. Đan Thanh nhớ lại những kỷ niệm. Cậu đã nghe từ ngữ “vào xóm làng”. Người ta muốn nói đến những cuộc đi đêm của học trò để tìm mọi thú vui vụng trộm và những cuộc phiêu lưu mà qui luật tu viện cấm nhặt với những hình phạt nghiêm khắc nếu vi phạm. Thật đáng lo. “Vào xóm” là một việc tội lỗi, một việc bị cấm chỉ. Nhưng cậu cũng rất hiểu rằng chính vì thế mà, đối với những “người đúng điệu”, sự đánh liều với hiểm nguy như vậy có thể được xếp vào qui phạm danh dự, và một phần nào, sự việc được mời tham dự cuộc mạo hiểm ấy cũng là một biệt đãi. Cậu sẽ sẵn sàng nói không và vội vã trở vào, đi ngủ. Cậu đã mệt mỏi, cảm thấy khổ sở vì suốt buổi chiều cậu bị nhức đầu. Nhưng cậu hơi hổ thẹn https://thuviensach.vn trước Anh Quân. Và biết đâu? Biết đâu ở ngoài kia, trong cuộc viễn du, lại không có một cái gì đẹp và mới mẻ, một cái gì có thể làm ta quên đi chứng nhức đầu, quên đi những khổ sở này. Đấy là một chuyến bay ra cuộc đời, dĩ nhiên là bị cấm, một chuyến bay lén lút, không oanh liệt lắm, nhưng có lẽ đồng thời cũng là một sự giải thoát, một kinh nghiệm sống. Cậu vẫn do dự trong khi Anh Quân cố thuyết phục, và cuối cùng cậu cười lớn gật đầu. Không bị ai thấy, cậu biến mất cùng với Anh Quân dưới những cây Điền- mã trong sân rộng đã mờ tối và cánh cổng ngoài vào giờ ấy đã đóng. Bạn cậu dẫn cậu đi vào nhà máy xay của tu viện. Trong bóng tranh tối tranh sáng và tiếng ồn không ngừng của những bánh xe họ dễ dàng lẻn đi không ai nghe thấy. Trèo qua một cửa sổ, trong bóng tối như bưng họ đến một chiếc giàn gồm những cây xà ẩm và trơn. Họ lấy bớt một cây và bắc ngang suối để đi qua. Thế là họ đã ra ngoài, đi trên con đường cái loang loáng ánh mờ, rồi mất hút trong khu rừng âm u. Tất cả chuyện ấy thật kỳ thú, huyền bí, đầy quyến rũ đối với cậu bé. Ở mép rừng, đã có một cậu bạn Cát Sinh, và sau một hồi lâu một cậu nữa đến, vừa đi vừa nện gót giày: cậu Trương Hà cao lớn. Cả bốn đi bộ qua khu rừng, trên cao những con chim đêm hót, vài ngôi sao lấp lánh tia sáng ẩn giữa những làn mây bất động. Cát Sinh nói chuyện và đùa cợt; thỉnh thoảng, các cậu khác phụ họa bằng một tràng cười. Trên đầu họ, đêm trôi lượn trong vẻ tráng lệ uy nghiêm, bổng gieo vào lòng họ một mối lo ngại và làm tim họ đập nhanh. Ra khỏi rừng sau chừng một tiếng đồng hồ họ đến làng. Vạn vật như đã say ngủ. Những đầu hồi thấy có vòng sắt mờ tối của những cây xà xuyên ngang phản chiếu một ánh sáng phờ phạc; không đâu có ánh đèn. Anh Quân đi dẫn đầu. Họ im lặng lách xung quanh những ngôi nhà, nhảy qua một hàng rào vào một khu vườn. Bước chân họ lún trong những luống đất mềm, vấp trên các bực cấp, rồi dừng trước bức tường của một ngôi nhà. Họ nghe một tiếng động bên trong, và không lâu một ánh sáng yếu ớt soi lên, cửa mở, và từng người nối nhau leo vào trong nhà bếp có lò sưởi https://thuviensach.vn mờ tối và nền đất nện. Trên lò sưởi một ngọn đèn dầu nhỏ xíu, bấc đèn vươn lên một ngọn lửa bé bỏng lập lòe nhảy múa. Một thiếu nữ, một thôn nữ trẻ thật gầy đang đứng đấy, bắt tay những người mới đến. Phía sau, một hình bóng nữa hiện ra khỏi bóng tối, một cô bé rất nhỏ có những bím tóc dài thâm u. Anh Quân mang quà cho những cô bé, nửa ổ bánh mì trắng ở tu viện và một vật gì trong một bọc giấy. Đan Thanh đoán có lẽ là một ít hương lấy trộm hay sáp đèn cầy. Cô bé tóc bím đi ra. Cô mò mẫm tìm đường đến cửa, ở ngoài một lúc lâu và trở vào, mang theo một chiếc bình có quai bằng đất xám trên cắm một chiếc hoa xanh mà cô đưa cho Cát Sinh. Cậu uống và chuyền tay cho mọi người đều uống. Đấy là rượu tần. Dưới ánh đèn nhỏ, họ ngồi cả xuống. Hai cô gái ngồi trên những chiếc ghế đẩu nhỏ thô kệch; xung quanh họ, dưới đất, là những cậu học trò. Họ thì thào nói chuyện, thỉnh thoảng lại uống rượu. Anh Quân và Cát Sinh điều khiển cuộc đàm thoại. Chốc chốc một người trong bọn đứng lên vuốt ve tóc hay gáy của cô gái gầy, nói nhỏ vào tai cô một điều gì đó. Họ không động tới cô gái bé. Có lẽ cô lớn là cô gái giúp việc, còn cô bé xinh đẹp kia là con chủ. Vả chăng có can hệ gì đến Đan Thanh, chuyện ấy không làm cậu chú ý, bời vì cậu sẽ không bao giờ trở lại. Sự trốn ra vụng trộm và chuyến đi chơi đêm trong rừng đẹp thật; đấy là một chuyện mới mẻ thú vị huyền bí, tuy nhiên không mấy nguy hiểm. Dĩ nhiên điều ấy cũng bị cấm. Tuy thế cậu không cảm thấy lương tâm nặng nề vì đã vi phạm điều cấm đoán kia. Chứ những gì xảy ra nơi này, sự viếng thăm về đêm này, ở nhà các cô gái, thì thực là quá cấm, cậu cảm thấy đây là một tội lỗi. Với những người khác, ngay cả chuyện ấy cũng có thể chỉ là một sự xé rào nhỏ, nhưng không phải với cậu. Với cậu, người đã tự biết mình được chỉ định để sống đời khổ hạnh, thì không có phép dính líu đến con gái. Không, cậu sẽ không bao giờ trở lại đây. Nhưng trái tim xao xuyến của cậu đập mạnh dưới ánh sáng yếu ớt của ngọn đèn soi gian nhà bếp khốn nạn. Các bạn cậu tha hồ làm dáng trước các cô, cố tỏ ra lanh lợi, xen những từ ngữ La Tinh vào câu chuyện. Cả ba dường như đều được cảm tình của cô bé. Thỉnh thoảng họ tiến đến gần cô bé để làm những cử chỉ mơn trớn vặt vãnh một cách ngượng ngập, https://thuviensach.vn âu yếm nhất là một cái hôn rụt rè. Họ dường như biết rõ những giới hạn của họ. Vì cuộc đàm thoại phải nói rất nhỏ, sự tình này tựu trung có một vẻ gì thật buồn cười. Nhưng Đan Thanh không cảm thấy thế. Ngồi xổm trên đất, cậu nhìn chú mục vào ngọn đèn nhỏ không nói một lời. Đôi khi cậu nhìn sang bên cạnh một tia nhìn hơi nặng thèm muốn và bắt gặp thoáng qua một cảnh âu yếm trao đổi giữa những người kia. ước ao tha thiết nhất của cậu là đừng nhìn gì khác ngoài cô bé bím tóc, thế mà đấy lại chính là điều cậu tự cấm đoán mình. Nhưng mỗi lần ý chí cậu yếu đi và mỗi khi tia nhìn cậu lạc vào khuôn mặt khả ái bình an của cô bé, thì cậu lại luôn luôn gặp phải đôi mắt u buồn của nàng đán chặt nơi cậu. Như bị một bùa lực gì thu hút, đôi mắt ấy không rời cậu. Một giờ trôi qua - chưa bao giờ Đan Thanh thấy một giờ qua lâu đến thế - các cậu học trò đã cạn hết những từ ngữ La Tinh và những cách vuốt ve của họ. Sự im lặng bao trùm, người ta đâm ra hơi bối rối, Trương Hà bắt đầu ngáp. Cô tớ gái liền mời họ ra về. Mọi người đứng dạy, chìa tay bắt tay nàng. Sau đó, họ đều bắt tay cô bé chủ. Đan Thanh là người cuối cùng bắt tay. Đoạn Cát Sinh bước xuống trước tiên, bằng lối cửa sổ, Trương Hà và Anh Quân theo sau họ. Khi đến lượt Đan Thanh ra ngoài, cậu cảm thấy vai mình bị một bàn tay giữ lại. Cậu không thể dừng, duy chỉ khi xuống đến đất ở bên ngoài rồi cậu mới ngập ngừng quay lại. Cô bé bím tóc cúi mình ra ngoài cửa sổ. Đan Thanh! Nàng thì thầm. Cậu ngừng lại. Anh có trở lại không? Nàng hỏi. Cậu lắc đầu. Nàng đưa hai tay ra ngoài, ôm lấy đầu chàng. Cậu bé cảm thấy trên thái dương hai bàn tay nhỏ ấm của nàng. Nàng cúi rất thấp ra ngoài cho đến khi đôi mắt u buồn của nàng áp sát mắt Đan Thanh. Trở lại! Nàng thì thào, và môi nàng chạn phải môi chàng trong một cái hôn thơ dại. Cậu chạy nhanh để theo các bạn qua khu vườn, trượt chân trên các luống đất, ngửi thấy mùi đất và phân, bàn tay bị rách nơi một cây hoa hồng, https://thuviensach.vn leo qua hàng rào và vừa đi vừa chạy theo sau các bạn, cậu rời khu làng, tiến về cánh rừng. “Đừng bao giờ nữa!” Ý chí cậu ra lệnh.”Trở lại đêm mai!” Con tim cậu van xin trong một lời thổn thức. Những con chim đêm ấy không gặp phải người nào, trở về tu viện không bị rầy rà, vượt suối, qua nhà máy xay, đến sân cây Điền- mã và lẻn vào qua các cửa sổ có những cột nhỏ ngăn đôi, họ trở về tu viện, vào dãy phòng ngủ. Hôm sau, người ta phải đánh mạnh để thức cậu Trương Hà cao lớn dậy vì cậu ngủ say như chết. Tất cả đều kịp giờ khóa lễ sáng, kịp ăn điểm tâm và đến lớp. Nhưng Đan Thanh có một bộ mặt thảm đạm đến nỗi cha Lương hỏi cậu có ốm chăng. Bằng một cái nhìn, Anh Quân canh chừng cậu, và cậu thưa rằng cậu vẫn mạnh. Nhưng vào giờ học tiếng Hy Lạp, giữa ngày, Huyền Minh nhìn cậu không rời mắt. Chàng cũng thấy rõ Đan Thanh bị đau đớn, nhưng chàng không nói gì, chỉ quan sát cậu. Cuối bài học chàng gọi cậu lên. Để khỏi khơi sự chú ý của các học trò, chàng giao cho cậu một công việc ở thư viện và theo cậu đến đấy. -Đan Thanh - chàng bảo - tôi có thể làm gì giúp em không? Tôi thấy em buồn nản. Có lẽ em ốm chăng? Nếu thế thì chúng tôi sẽ cho em vào giường và bảo người đem cháo và một cốc rượu cho em. Hôm nay em không để đầu óc vào bài học. Chàng đợi rất lâu một câu trả lời. Mặt tái nhợt, cậu bé ngước lên chàng đôi mắt lạc loài, cúi đầu, lại ngẩng lên, môi mấp máy muốn nói nhưng cậu không thể thốt nên lời. Bỗng chốc cậu cúi mình sang một bên, trán tựa vào một chiếc bục giữa hai đầu tượng thiên thần nhỏ bằng gỗ sồi đóng khung lấy đầu cậu, và òa khóc nức nở đến nỗi Huyền Minh cảm thấy khó chịu quay mắt đi một lúc trước khi đưa tay nâng cậu bé đang khóc dậy. -Được - chàng nói với nhiều hảo tâm hơn Đan Thanh từng cảm thấy trong những lời chàng -Được, em cứ khóc đi, không bao lâu em sẽ cảm thấy dễ chịu. Thôi, em ngồi xuống, đừng nói gì, em không cần nói. Tôi thấy https://thuviensach.vn em đã kiệt: sức có lẽ em khổ tâm vì phải giữ và giấu giếm cơn buồn của em suốt buổi sáng. Em đã ra khỏi cơn buồn ấy rồi đó! Bây giờ em khóc đi, đấy là điều tốt nhứt em có thể làm. Không? Hết rồi sao? Em đã lại khỏe rồi sao? Thế thì ta đi ngay đến bệnh xá; em sẽ nằm giường, và chiều nay em sẽ khá. Đi, nào. Chàng dẫn cậu, tránh đi qua các phòng học, vào một phòng cho bệnh nằm, chỉ cho cậu một trong hai chiếc giường trống và khi Đan Thanh đã ngoan ngoãn bắt đầu thay áo, chàng đến vị hiệu trưởng để cho biết cậu ốm. Chàng còn cho người mang cháo bệnh từ nhà bếp và một cốc rượu như đã hứa, đấy là hai mối lợi mà các cậu học trò ốm nhẹ rất ưa thích. Nằm trong giường bệnh xá, Đan Thanh cố tìm một lối thoát cho mê lộ của tư tưởng. Cách đấy một liếng đồng hồ, có lẽ cậu đã có thể hiểu rõ được cái gì đã khiến cậu rơi vào một trạng thái mệt mỏi khó tả suốt ngày nay, hiểu sự căng thẳng tột độ của tâm hồn làm cho đầu óc cậu trống rỗng và mắt đổ lửa. Đấy là một nỗ lực mãnh liệt từng phút giây và luôn luôn thất bại, để quên đi buổi tối hôm trước - hay đúng hơn, không phải buổi tối, không phải việc liều lĩnh thú vị ra ngoài tu viện kín cổng cao tường, không phải là cuộc dạo rừng qua chiếc cầu trơn trên dòng suối tối của nhà xay, cũng không phải là việc leo rào, trèo ra vào các cửa sổ và hành lang - mà chính là giây phút trôi qua trước cửa sổ mở của nhà bếp, hơi thở của cô gái nhỏ, lời lẽ của nàng, cái va chạm của bàn tay nàng, cái hôn của đôi môi nàng. Nhưng ngoài tất cả đó còn thêm một cái gì nữa, một nỗi khiếp đảm mới, một biến cố lớn hoàn toàn mới mẻ: Huyền Minh đã để ý đến cậu, Huyền Minh yêu mến cậu. Huyền Minh đã nhọc lòng vì cậu - chàng, người đàn ông trẻ xuất chúng, cao vời, người hiền đức với đôi môi mỏng hơi nhạo đời. Và lại chính chàng! Cậu đã quỵ trước chàng, đã hổ thẹn, nói lắp bắp, và cuối cùng khóc nấc lên trước mặt chàng. Đáng lẽ chinh phục tâm hồn cao quý ấy bằng những khí giới thanh cao: môn học Hy Lạp, triết lý, hào khí tri thức, sự khắc kỷ đầy cốt cách, thì cậu lại đã tự buông thõng mình https://thuviensach.vn trước chàng trong một cơn yếu đuối thảm hại. Cậu sẽ không bao giờ tha thứ cho mình chuyện ấy; không bao giờ cậu còn có thể nhìn vào mắt chàng mà không hổ thẹn. Nhưng sự căng thẳng cùng tột đã được trút bỏ trong những dòng nước mắt. Sự cô tịch yên lặng của căn phòng, chiếc giường êm làm cậu dễ chịu, cơn tuyệt vọng đã mất hơn phân nửa mãnh lực. Sau chừng một tiếng đồng hồ, một sư huynh phục dịch đi vào với một đĩa xúp, một mẩu bánh mì trắng và một chén rượu đỏ mà ngoài trường hợp đau ốm người ta chỉ cho học sinh uống vào những dịp lễ lạc. Đan Thanh uống, ăn hết nửa đĩa xúp, dẹp đi và bắt đầu suy nghĩ, nhưng vô hiệu. Cậu lại cầm đĩa lên ăn vài thìa. Một lúc sau, khi cửa từ từ mở, Huyền Minh đi vào thăm người ốm, cậu đã ngủ và sắc mặt trở lại hồng hào. Rất lâu Huyền Minh nhìn cậu với vẻ trìu mến, tính tò mò của chàng được thức tỉnh cộng thêm một ít khát khao. Chàng thấy rõ Đan Thanh, cậu không ốm, chàng không còn phải cho mang rượu đến hôm sau. Nhưng chàng biết rõ rằng bùa lực đã tan biến, và họ sẽ trở thành đôi bạn. Hôm nay chính Đan Thanh cần đến chàng, chàng có thể giúp cậu. Một lần khác có lẽ lại đến lượt chàng bị suy yếu, cần giúp đỡ và yêu thương. Và nơi cậu bé này, chàng có thể nhận những giúp đỡ ấy nếu mai sau dù có bao giờ. https://thuviensach.vn CHƯƠNG III Tình bạn giữa Huyền Minh và Đan Thanh là một thứ tình bạn lạ lùng. Không ai muốn có một tình bạn như thế, và đôi khi, người ta còn có cảm tưởng rằng nó làm cho chính hai người bạn kia cũng phải khó chịu. Huyền Minh, con người suy tưởng, chính là người trước tiên phải khổ sở về tình bạn ấy nhiều nhất. Đối với chàng, mọi sự đều là suy tưởng, cả tình yêu cũng thế. Chàng không có cái hạnh phúc là có thể buông trôi mình không nghĩ ngợi cho một yêu thích. Trong tình bạn này, chính chàng là người lèo lái tấn tuồng và trong một thời gian khá lâu, chàng là người duy nhất ý thức trọn vẹn vận mệnh tình bạn ấy, tầm quan trọng và ý nghĩa của nó. Rất lâu, ngay trong tình yêu thương của chàng, chàng vẫn cô độc, biết rõ rằng bạn chàng chỉ thực thụ thuộc về chàng khi chàng đã khám phá ra con người của cậu. Đan Thanh miệt mài vô tư trong tình thân thiết, mải mê theo nhiệt tình của đời sống mới. Huyền Minh đón nhận ân sủng cao tột của số mệnh với một ý thức trách nhiệm trọn vẹn. Với Đan Thanh, trước hết đấy là một sự giải thoát, một sự bình phục. Việc thấy một cô gái đẹp và cái hôn của nàng vừa khơi dậy nơi cậu - và đồng thời cũng vừa nén xuống một cách vô vọng - nhu cầu trẻ thơ đối với tình yêu mến. Cậu cảm thấy tự tâm khảm sâu kín nhất rằng cuộc đời mà bấy nay cậu mơ ước, tất cả những gì cậu tin tưởng, tất cả những gì cậu tự cho là dành cho mình, chính mình được kêu gọi, tất cả ấy đã bị nguy ngập tận gốc rễ bởi chính cái hôn từ khung cửa sổ, bởi tia nhìn của đôi mắt u buồn. Vốn được cha phó thác cuộc đời tu sĩ, và chính cậu cũng tình nguyện đón nhận thiên chức ấy, cậu đã đem tất cả nồng nhiệt ban đầu hướng về một lý tưởng sùng tu. Nhưng, qua lần gặp gỡ lén lút đầu tiên với đàn bà, trong tiếng gọi ban đầu của cuộc đời đánh thức giác quan cậu; cậu đã cảm thấy rằng đấy chính là kẻ thù và quỷ sứ của cậu, rằng đàn bà là mối nguy cho cậu. Và đây định số đã cho cậu một mối hy vọng; đây trong cơn buồn nản tột độ, tình bạn kia đã hiện đến với cậu mở cho ước muốn của cậu một khu vườn đầy hoa, cho nhu cầu kính phục của cậu một đối tượng mới. Ở đây, https://thuviensach.vn cậu được phép yêu thương mà không phạm tội, được hiến trọn lòng mình, được ủy thác trái tim mình cho một người bạn lớn tuổi hơn, thánh thiện hơn, người bạn mà cậu kính phục. Cậu sẽ được thay sự nồng cháy nguy hiểm của giác quan bằng một tình yêu cao quý, được thăng hoa tình yêu của mình. Tuy nhiên, ngay từ mùa xuân đầu tiên của tình bạn, khi cậu đầy kinh ngạc đi vào những vùng băng giá, Đan Thanh đã chạm phải những chướng ngại lạ lùng, những đòi hỏi huyền bí, đáng kinh sợ. Vì cậu không bao giờ nghĩ tưởng về một người bạn như một người trái ngược với mình, một thái cực đối lập với mình. Cậu nghĩ rằng chỉ cần tình yêu, cần hiến lòng mình một cách chân thành, để làm cho cả hai trái tim thành một, để khỏa lấp những dị biệt và dung hòa những mâu thuẫn. Nhưng chàng Huyền Minh kia lại gay gắt và tự tín, sáng suốt và vững vàng làm sao! Sự thổ lộ của một tâm hồn trẻ thơ, đầy biết ơn, nhân một buổi đi dạo ở vùng quê đối với chàng không có gì quyến rũ, dường như đối với chàng không dính líu gì đến tình bạn. Có thể nói chàng không biết đến những con đường không đưa- đến- đâu, sự dò dẫm lang thang trong mộng tưởng, điều mà chàng không bao giờ muốn chấp nhận. Dĩ nhiên, khi Đan Thanh có vẻ ốm đau, chàng cũng tỏ ra lo ngại về bạn, dĩ nhiên chàng khuyên bảo bạn và giúp bạn một cách trung kiên trong mọi việc liên hệ đến học hỏi và kiến thức, giảng cho cậu những đoạn văn khó, mở cho cậu những tầm hiểu biết trên lãnh vực văn pháp, luận lý, thần học. Nhưng không bao giờ chàng tỏ ra đồng ý với bạn, lại rất thường khi chàng như chế nhạo bạn, không xem cậu ra gì. Đan Thanh biết rõ đấy không phải chỉ vì chàng là một ông thầy, không phải chàng muốn tỏ ra kẻ cả, người tài giỏi hơn. Cậu thấy rõ có một cái gì khác ở đằng sau, một cái gì sâu xa hơn, nghiêm trọng hơn. Nhưng cậu không tài nào hiểu được đấy là cái gì, và vì thế tình bạn của cậu đối với Huyền Minh thường làm cho cậu cảm thấy buồn bã hoang liêu. Thật tình, Huyền Minh tuyệt nhiên không phải là không biết đến những gì bạn chàng hiến cho chàng, chàng không nhắm mắt trước anh hoa đang phát tiết của bạn, trước nguồn sinh lực của bạn hướng về nẻo thiên https://thuviensach.vn nhiên, trước sức phong phú của các năng khiếu bạn đang độ phát triển dồi dào. Chàng không kém gì một thầy giáo lo nhồi tiếng Hy Lạp vào một linh hồn nhiệt thành, lo bổ sung tình yêu thơ dại của cậu bé bằng luân lý. Trái lại, lòng yêu mến của chàng đối với cậu trai tóc hung thật quá nồng nhiệt và đối với chàng, đấy là một nguy hiểm, vì yêu theo chàng nghĩ, không phải là một công việc tự nhiên, mà là một phép mầu. Chàng không được phép say mê Đan Thanh, hạn cuộc vào sự ngắm nhìn đầy khoái cảm đôi mắt đẹp kia, ánh rạng rỡ của làn tóc hung kia. Chàng không thể cho phép tình yêu của mình lần lừa trong nhục cảm dù chỉ trong giây lát. Vì Huyền Minh, người tự cảm thấy suốt đời, mình sẽ được dành cho nếp sống khổ hạnh của nhà tu, cho nỗ lực hướng về nẻo thánh, quả thực đã được hứa hẹn để sống một đời như thế. Chỉ có một hình thức duy nhất của tình yêu mà chàng được phép: hình thức cao cả nhất. Nhưng Huyền Minh không nghĩ rằng Đan Thanh được gọi để sống đời khổ hạnh. Hơn ai hết chàng biết đọc tâm thức người và ở đây nơi người chàng yêu mến, mọi sự còn hiện rõ cho chàng dưới một ánh sáng mãnh liệt hơn. Chàng nhận rõ thiên tính đích thực của Đan Thanh, hiểu sâu xa thiên tính ấy, vì đấy chính là một nửa của thiên tính chàng đã đánh mất. Chàng đi sâu vào nó, mặc dù nó được bao bọc bằng một lớp dày ảo ảnh, kết quả cua một nếp giáo dục ngang trái và những lời khuyên dạy của người cha. Từ lâu chàng đã ngờ vực cái bí ẩn quá đơn giản của cuộc đời trẻ thơ ấy. Bổn phận của chàng hiện rõ cho chàng thấy: vén bức màn bí mật ấy cho người đang mang nó, giải tỏa bạn ra khỏi hoàn cảnh éo le, khôi phục cho bạn thiên tính đích thực của mình. Việc ấy sẽ nhiều khổ nhọc và điều gay go nhất là có thể nhân đấy mà chàng có thể mất tình bạn của Đan Thanh. Chàng tiến dần đến mục đích rất chậm. Chỉ sau nhiều tháng trôi qua mới xảy ra một vụ tấn công thực thụ, một cuộc nói chuyện hết lý cạn lời. Nhưng họ xa rời nhau biết bao, dù tình bạn họ chí thiết, dây cung giữa hai người căng thẳng. Họ đi bên cạnh nhau một người thấy, một người mù; sao cho người mù đừng biết mình mù, như vậy y thật nhẹ nhõm. https://thuviensach.vn Chính trong khi tìm hiểu cái biến cố ngày trước đã khiến cậu thiếu niên suy sụp đến với chàng, Huyền Minh phá được một lỗ thành trì đầu tiên. Sự tìm tòi của chàng không khó khăn như chàng nghĩ. Từ lâu Đan Thanh đã cảm thấy cần thú hết những chuyện xảy đến trong đêm phi thường ấy, nhưng không có ai, ngoài vị tu viện trưởng mà chàng khá tin cậy, nhưng vị này không phải thầy rửa tội của chàng. Khi Huyền Minh, vào một giờ chàng cho là thuận tiện, nhắc lại với bạn kỷ niệm về mối tình đầu đã liên kết họ và dịu dàng nói đến điều bí mật, thì Đan Thanh không nói quanh co, trả lời chàng ngay: -Thật đáng tiếc là anh chưa thụ giới và không thể nghe em xưng tội, em sẽ mong muốn trút hết cơn nặng nề này và sẵn sàng đền tội bằng một hình phạt. Nhưng em không thể nói chuyện ấy cho thầy rửa tội của em. Dè dặt, đầy mánh khóe, Huyền Minh đào sâu tới. Chàng đã theo đúng dấu vết, và đánh bạo hỏi: -Có lẽ em còn nhớ cái buổi sáng em có vẻ ốm, em không quên chứ, vì chính vào ngày ấy chúng ta trở thành bạn. Tôi thường nghĩ về hôm đó. Có lẽ em không nhận thấy, nhưng vào lúc ấy, tôi thật hoàn toàn bối rối. -Anh bối rối? Bạn chàng kêu lên. Ồ, không! Chính em mới như vậy, chính em đứng ở đấy, cổ nghẹn ngào không nói nên lời và cuối cùng, em đã òa khóc như một đứa bé. Úi chà! Bây giờ em vẫn còn thẹn vì lúc đó; em cứ nghĩ là em sẽ không bao giờ có thể đến trước anh nữa. Cứ nói rằng anh đã thấy em yếu hèn một cách thảm hại! Huyền Minh tiến thêm, dò dẫm: -Tôi hiểu điều ấy đối với em thật khó chịu. Một cậu con trai cương nghị và can đảm như em, khóc trước một người lạ, và hơn nữa là một thầy giáo; điều ấy quả thật trái với tư chất em. Nhưng khi đã bị cơn sốt lay chuyển, thì đến ngay Aristote cũng rất có thể xử sự một cách buồn cười, thế mà tôi lại ngỡ em bị ốm! Nhưng thì ra lúc ấy em không ốm. Đấy không phải là cơn sốt chăng? Thì chính vì thế mà em hổ thẹn. Không ai hổ thẹn vì bị cơn sốt làm cho ngã ra đất:, quả vậy. Em hổ https://thuviensach.vn thẹn bởi vì em bị một chuyện gì khác, bởi vì một chuyện gì đã xâm chiếm lấy em. Vậy ra có xảy đến một việc bất thường à? Đan Thanh hơi do dự, đoạn chậm rãi nói: -Vâng, có một việc bất thường xảy ra. Hãy để em giả như anh là thầy rửa tội của em đi; vả chăng việc này cũng nhất định phải được nói ra một ngày nào đó. Đầu cúi gầm, Đan Thanh thuật cho bạn nghe chuyện ấy. Huyền Minh mỉm cười trả lời: -Ồ, đúng, đi “vào làng” quả là một việc cấm. Nhưng có rất nhiều việc cấm mà người ta có thể làm để rồi chỉ cười xòa về chúng; hoặc người ta có thể xưng tội rồi là xong, không có gì đáng quan tâm nữa. Tại sao em không tự cho phép mình, như hầu hết các học trò, một vài ngông cuồng nhỏ? Ra chuyện ấy nghiêm trọng đến thế sao? Không dằn lòng được nữa, Đan Thanh để nổ bùng cơn giận: -Anh nói hệt như một thầy giáo! Anh thật hiểu biết đích xác những sự tình. Dĩ nhiên em không thấy tai hại gì lắm khi bất chấp qui luật một lần và dự vào một cuộc chơi hoang đàng của học trò, tuy nhiên đấy rõ ràng không phải là một chuẩn bị cho cuộc đời tu sĩ. -Hãy khoan! Huyền Minh hăng hái kêu lên. Này bạn, em không biết sao, rằng đối với nhiều thầy dòng sùng tín thì đấy là một cuộc tập luyện sơ khởi vô cùng cần thiết? Há em không biết rằng một trong những con đường ngắn nhất đưa đến nẻo thánh chính là cuộc sống phóng đãng? -Thôi! Anh im đi, Đan Thanh ra lệnh. Em muốn nói rằng không phải cái vụ bất tuân vặt vãnh ấy đã đè nặng tâm trí em. Chính là một chuyện khác: cô bé. Chính là một cảm tưởng mà em không thể tả được. Một cảm thức rằng, nếu em nhượng bộ trước sự cám dỗ, nếu em chỉ duỗi bàn tay ra chạm đến cô bé, em sẽ không bao giờ có thể quay trở lại nữa: khi ấy tội lỗi sẽ nghiến ngấu em như miệng hỏa ngục và sẽ không bao giờ buông tha em. https://thuviensach.vn Khi ấy sẽ tan biến mọi giấc mộng đẹp, mọi đức hạnh, tình yêu Chúa và điều thiện. Huyền Minh đang đăm chìm trong những Ý tưởng của mình, khẽ gật đầu: -Tình yêu Chúa - chàng chậm rãi nói, cố tìm lời - không phải luôn luôn là một với tình yêu điền thiện. A! Nếu cuộc đời giản dị như thế! Cái gì là thiện, chúng ta đều biết, nó ở trong những điều răn. Nhưng, em có biết chăng, Chúa không phải chỉ ở trong những điều răn. Chúng chỉ là một phần rất nhỏ trong sự vô hạn của Chúa. Em có thể sống đúng theo những lời răn nhưng lại cách xa Chúa muôn trùng! -Nhưng vậy thì anh không hiểu sao? Đan Thanh rên rỉ. -Hiểu chứ, tôi hiểu em. Em thấy đàn bà, tình dục là nòng cốt của cái mà em gọi là “thế tục,” “tội lỗi.” Mọi tội lỗi khác, em nghĩ hoặc em không thể phạm, hoặc nếu có phạm, em cũng không bị dày vò, em có thể xưng tội và đền bù. Nhưng duy cái tội ấy thì không. -Dĩ nhiên, đấy là cảm nghĩ của em. -Em thấy rõ là tôi hiểu em chứ. Em cũng không sai lầm quá đâu. Câu chuyện bà Eva và con rắn dĩ nhiên không phải là một chuyện ngụ ngôn vô bổ. Tuy nhiên, bạn ơi, em không đúng hẳn. Em sẽ có lý nếu em là tu viện trưởng Từ Vân hay vị đỡ đầu thánh thiện của em, nếu em là một linh mục hay một tu sĩ, hay chỉ một thầy tu nhỏ; nhưng đằng này em không phải. Em là một học sinh và nếu em có ý muốn ở lại luôn trong tu viện hay nếu cha em có ý muốn ấy về em, thì em cũng chưa tuyên thệ, em chưa từng thụ giới. Nếu hôm nay hay ngày mai em có bị một cô gái đẹp quyến rũ và lụy trước cám dỗ, em cũng không phải là đã bội thệ, vi phạm lời nguyền. -Không phạm một lời thề thành văn - Đan Thanh cảm xúc kêu lên - nhưng có một lời hứa không được viết ra, điều thiêng liêng nhất em từng ấp ủ. Anh không thấy sao, những gì có giá trị cho nhiều người khác thì đối với em không có giá trị gì? Anh, chính anh cũng chưa thụ giới, anh chưa tuyên thệ, thế mà anh vẫn không bao giờ tự cho phép động đến một người đàn bà. https://thuviensach.vn Hay là em đã lầm? Không phải anh như thế hay sao? Không phải anh là người như em tưởng hay sao? Ngay cả anh nữa, anh lại không tuyên đọc từ lâu trong thâm tâm lời thề mà anh chưa thốt ra trước những bề trên hay sao? Và anh lại không tự cho rằng mình bị ràng buộc mãi mãi với lời thề ấy sao? Anh không giống như em sao? -Không, Đan Thanh ạ, tôi không giống em, như em tưởng. Dĩ nhiên, tôi cũng giữ một lời thề mà tôi chưa tuyên đọc; em có lý về điểm đó. Nhưng tuyệt nhiên không hề giống em. Hôm nay tôi sẽ nói cho em nghe một lời mà về sau em sẽ nghĩ tới. Đây: “Tình bạn của chúng ta không có mục đích, không có ý nghĩa nào khác hơn là để chứng tỏ cho em thấy em tuyệt đối khác hẳn tôi như thế nào.” Đan Thanh kinh ngạc. Huyền Minh đã nói với một giọng chắc nịch. Cậu im lặng. Nhưng tại sao bạn lại nói thế? Tại sao lời thề không thốt ra của Huyền Minh lại thiêng liêng hơn của cậu? Huyền Minh chỉ xem cậu là một đứa trẻ và tuyệt đối không xem cậu ra gì sao? Những rối ren và buồn bã về tình bạn lạ lùng ấy lại nổi lên. Huyền Minh chú ý đặc biệt đến bản chất. của cái bí mật nơi Đan Thanh. Chính là Eva, người Mẹ. Làm sao có thể rằng ở một thiếu niên đĩnh ngộ như thế, lành mạnh, rạng rỡ như thế, những nhu cầu dục tính lại động chạm ngay lúc chúng vừa bừng dậy, với một khắc nghịch phũ phàng như kia? Chắc phải có một quỷ sứ tác quái, một kẻ thù bí mật, đã thành công phân tán một con người diễm tuyệt làm cậu phải tự chống lại mình và cậu đối nghịch với những bản năng tối yếu. Được, ta phải tìm ra tên quỷ sứ ấy, dùng bùa bắt nó, làm cho nó xuất hiện; khi ấy ta có thể thắng nó. Trong lúc đó bạn bè của Đan Thanh, dần dần lẩn tránh cậu, bỏ rơi cậu, hay đúng hơn, cảm thấy bị cậu ruồng bỏ và có thể nói phản bội. Việc cậu liên kết với Huyền Minh không làm ai hài lòng. Những người ác ý bất mãn về điều ấy và cho mối liên hệ ấy thật trái tự nhiên nhất là những người mê say một trong hai chàng. Nhưng ngay cả những người thấy rõ rằng ở đây tuyệt đối không thể có chuyện đê hèn, chính những người ấy cũng phải lắc https://thuviensach.vn đầu. Không một ai vui mừng trước sự hòa hiệp giữa hai người trai trẻ ấy. Khi gần nhau họ dường như, với vẻ kiêu ngạo quý tộc, tách biệt cả đoàn thể học đường. Đấy không phải là tình bằng hữu tốt đẹp, đấy là điều quái gở trong một tu viện, đấy không hợp tinh thần Kitô giáo. Những sự đồn đãi, những lời buộc tội, những lời vu khống đến tai tu viện trưởng Từ Vân. Người đã thấy những tình bạn như thế giữa những thanh niên, trong hơn 40 năm qua ở tu viện. Việc ấy cũng thuộc vào nếp sống của tu viện, việc ấy đôi khi tô điểm cho tu viện, đôi khi là một mối nguy. Người định không xen vào, để ý nhưng không can thiệp. Một tình bạn nhiệt thành và độc đáo như thế là một điều hiếm, dĩ nhiên không phải không nguy. Nhưng vì không nghi ngờ sự trong sạch của chàng, người vẫn để mọi sự tiếp tục. Nếu Huyền Minh không ở trong một hoàn cảnh ngoại lệ giữa học trò và giáo sư, thì vị tu viện trưởng đã không ngần ngại tách riêng hai chàng ra bằng cách đặt giữa họ hình phạt cấm túc. Thật không tốt cho Đan Thanh khi phải tách biệt với đồng bạn và chỉ có một người bạn lớn tuổi hơn, một giáo sư. Nhưng ta có thể nào ngăn cản Huyền Minh trong việc chọn lựa của chàng và chấm dứt nhiệm vụ dạy dỗ của chàng - con người xuất chúng, con người có thiên tư - mà mọi thầy giáo đều xem như ngang hàng hay hơn? Nếu chàng không xứng với nhiệm vụ, nếu tình bạn làm chàng thiên vị hay chễnh mãng, thì tu viện trưởng đã rút chức vụ chàng. Nhưng không có gì đáng phiền trách về chàng, chỉ có những lời đồn đãi, những mối nghi vì ganh tị. Vả chăng tu viện trưởng không phải không biết đến năng khiếu phi thường của Huyền Minh, sự hiểu biết sâu xa của chàng về những con người. Có lẽ chàng đã suy ra vài điểm gì trong đó. Ngài không quá chú trọng đến năng khiếu ấy, có những năng khiếu khác Ngài thích hơn nơi Huyền Minh. Nhưng người không nghi ngờ rằng chàng đã phát giác ở cậu học trò Đan Thanh một nhân cách độc đáo. Nơi Đan Thanh Ngài không chú ý gì khác ngoài vẻ diễm lệ không ai chối cãi của tư chất cậu - hơn là nhiệt tình phát quá sớm và lại hơi có vẻ “cụ non” của cậu. Với nhiệt tình ấy, cậu dường như ngay từ bây giờ - khi cậu chỉ là một cậu học trò, một người https://thuviensach.vn khách của tu viện - đã tự coi như một phần tử của tu viện và gần như một trong những sư huynh ấy. Vị tu viện trưởng không nghĩ mình có gì phải sợ rằng Huyền Minh tán thành và hơn nữa thúc đẩy khuyến khích cái nhiệt tình đáng cảm kích nhưng thiếu trưởng thành ấy. Đúng hơn điều đáng lo ngại cho Đan Thanh, là bạn cậu có thể truyền cho cậu một ít tự phụ tri thức và cái kiêu ngạo về tài uyên bác của mình. Nhưng chính đối với Cậu học trò kia, mối nguy hiểm - ông nghĩ - không lớn lắm; ta có thể đánh liều chuyện ấy. Mỗi khi người tu viện trưởng nghĩ rằng thật đơn giản, thuận tiện, khỏe khoắn biết bao cho một người điều khiển khi cai quản những người thường hơn là những kẻ thiên tư xuất chúng, người không khỏi ngăn một tiếng thở dài và mỉm cười. Nhưng người không muốn để cho mối ngờ vực kia thắng mình, người không muốn tỏ ra bội phản với Chúa đã phó thác cho người hai thiên tài hiếm hoi kia. Huyền Minh suy nghĩ nhiều về trường hợp của bạn. Từ lâu năng khiếu phi thường của chàng để dò xét và cảm nhận phẩm chất và khuynh hướng nơi kẻ khác đã cho chàng hiểu biết về Đan Thanh. Sự chói ngời sức sống tuôn phát từ nơi cậu con trai kia chỉ rõ điều ấy: cậu mang tất cả những dấu hiệu của một người có năng khiếu dồi dào trong giác quan và tâm hồn, có lẽ là dấu hiệu của một nghệ sĩ, tóm lại là của một người có năng lực tình cảm vô cùng phong phú. Số phận của cậu và đồng thời hạnh phúc của cậu, là bộc lộ hết nhiệt tình một cách vội vàng, và dâng hiến cả lòng mình. Thế thì tại sao con người đa cảm này, một người có thể cảm nhận một cách nồng nhiệt vẻ diễm kiều của một bông hoa, một buổi bình minh, một con ngựa, một thân chim vút cánh, một điệu nhạc và yêu tất cả những thứ ấy, tại sao một con người như thế lại khăng khăng muốn làm một người tri thức, một nhà khổ hạnh? Huyền Minh suy tư rất lâu về điều đó. Chàng biết rằng phụ thân của Đan Thanh cũng đã tán thành khuynh hướng ấy nơi người con. Nhưng ông có thể nào đã khơi dậy cái khuynh hướng ấy? Do bùa chú nào mà ông đã mê hoặc con để cậu tưởng đấy chính là thiên chức và bổn phận của cậu? Người cha ấy có thể là người thế nào? Mặc dù nhiều lần chàng đã lái cuộc đàm thoại về chuyện ông ta và Đan Thanh. Không ngại https://thuviensach.vn nói về ông, nhưng Huyền Minh vẫn không thể nào phát họa ông được, trong tư tưởng chàng không thể thấy rõ ông ta. Có phải là lạ lùng và khả nghi không? Mỗi khi Đan Thanh nói về một con cá hương mà cậu đã bắt hồi bé, khi cậu tả một con bướm, bắt chước tiếng hót một con chim, kể một chuyện gì về một người bạn, một con chó, một người hành khất, những lúc ấy những hình ảnh kia nổi bật lên, người ta thấy ngay chúng. Nhưng khi cậu nói về người cha, thì người ta không thấy được gì. Không, nếu người cha ấy quả đã có một bộ điệu quan trọng, đầy quyền năng trong đời Đan Thanh, thì cậu đã phác họa ông ta một cách khác, gợi nên những hình ảnh khác về ông ta. Huyền Minh không kính phục người cha ấy lắm, chàng không ưa ông ta, đôi khi chàng lại còn tự hỏi không biết ông ta có phải thật là cha của Đan Thanh chăng. Đấy chỉ là một thần tượng hão huyền. Nhưng sức mạnh, năng lực ông ta ở đâu? Làm sao ông đã có thể trút vào linh hồn người con những giấc mơ quá xa lạ với bản chất đích thực của cậu như thế? Đan Thanh cũng miệt mài suy nghĩ. Mặc dù rất tin chắc ở tình yêu của bạn, cậu vẫn luôn luôn có một cảm thức khổ đau là đã không được bạn xét mình một cách đứng đắn, đã cứ bị đãi như một trẻ con. Và Huyền Minh có ý gì, khi luôn luôn làm cho cậu hiểu rằng cậu không giống như chàng? Tuy nhiên những điều tư lự kia không lấp đầy chuỗi ngày của Đan Thanh. Cậu không có khả năng để suy tưởng lâu bền, cậu có việc khác để làm suốt ngày. Cậu thường chui vào nhà thầy thủ môn, người mà cậu rất thân thiết. Cậu không ngừng van xin hay lập mẹo để có dịp được leo lên cưỡi con ngựa Mây Mây một vài giờ và cậu lại rất thân với vài người làm trong tu viện, nhất là người coi máy xay; cậu thường cùng người nhà rình mò xem những con rái cá hoặc làm những chiếc bánh với một thứ bột mịn, mà Đan Thanh có thể nhắm mắt nhận ra ngay, chỉ cần ngửi mùi nó, giữa những thứ bột khác. Tuy cậu thường theo Huyền Minh, cậu vẫn còn nhiều thì giờ để dong ruổi theo những thói quen cũ và miệt mài theo những niềm vui cũ. Ngay những buổi lễ đối với cậu cũng thường mang đến nguồn vui. Cậu thích hợp xướng với những bạn học, đọc kinh trước một vị thánh mà cậu sùng bái, nghe giọng La Tinh tuyệt vời trong lễ mi- sa, cậu thích chiêm https://thuviensach.vn ngưỡng qua làn khói trầm hương quyện, ánh vàng lấp lánh của những vật thờ và trang hoàng thiêng liêng, cũng như nét mặt bình an khả kính của những vị thánh đứng trên các cây cột trụ, những tượng các vị thánh sứ với những con vật tượng trưng, thánh Jacques với chiếc bị và chiếc mũ của người hành hương. Cậu cảm thấy lôi cuốn bởi những hình tượng bằng đá và gỗ ấy. Cậu thích tưởng tượng những dây liên hệ huyền bí giữa những thánh tượng kia, và con người của cậu thấy ở đấy những bậc cha đỡ đầu, những bậc che chở, hướng dẫn đời cậu, những đấng bất tử và toàn trí. Đồng thời cậu thấy một mối gần gũi thầm lặng và say sưa giữa những linh hồn mơn mởn của cậu với những chiếc cột trụ kia, những chót đỉnh của các cửa sổ và cổng chính, những vật trang hoàng các bàn thờ, những thánh giá và tràng hoa hình bán diện yêu kiều, những lá và hoa sinh trưởng điên rồ, thoát ra từ khe đá những cột trụ và uốn mình một cách đầy ám thị và cảm động. Cuộc sống bên cạnh thế giới thảo mộc và động vật này, sự hiện diện câm lặng của những nhân vật kia, những súc vật và cây cối bằng đá và gỗ kia, điều ấy đối với cậu có vẻ cao quý và huyền bí - một cách sâu xa, cậu thường dùng thì giờ lúc rảnh rỗi để vẽ lại những hình tượng ấy, những đầu súc vật, những khóm hoa và đôi khi cậu cũng thử vẽ những đóa hoa thật, những con ngựa thật, những mặt người thật. Cậu cũng yêu thích tiếng hát trong giáo đường, nhất là những bài thánh ca xưng tụng Đức Mẹ đồng trinh. Cậu thích tiết điệu tuôn chảy không thay đổi vững vàng của những bài hát ấy, những lời cầu xin và chúc tụng trở lại không ngừng. Chàng có thể theo dõi ý nghĩ của chúng trong một chút trầm tư nồng nhiệt, cũng như quên đi ý nghĩa để chỉ yêu thích nhạc điệu trang trọng của những câu thơ và đón nhận vào lòng cậu, để nó tràn ngập những âm thanh sâu dài, những âm thanh dồn dập vỡ tan và giọng lặp đi lặp lại đầy kính tín. Tự trong tâm khảm cậu không ưa gì học vấn hay văn pháp, hay lý luận, mặc dù những thứ ấy đối với cậu cũng có vẻ đẹp riêng của chúng nhưng cậu ưa thích hơn thế giới đầy hình sắc và âm thanh của lễ thức. https://thuviensach.vn Và luôn luôn có những lúc cậu biết phá tan sự cô lập bao phủ lấy cậu giữa những đồng bạn. Cuối cùng cậu thấy nhọc lòng và buồn chán vì bị xa lánh, bị vây quanh bởi sự lạnh nhạt. Luôn luôn cậu tìm cách làm cho một người bạn cùng bàn phải cười lớn, một bạn gần giường vốn im lặng phải chuyện trò. Cậu chịu khó trong một giờ, tiêu thêm tiền để tỏ ra khả ái và chẳng bao lâu kéo được về mình những đôi mắt, khuôn mặt, trái tim của vài người bạn. Có hai lần, vì những nỗ lực làm thân ấy, cậu phải gợi lại hoàn toàn ngoài ý muốn việc “đi vào làng” khi ấy cậu bắt đầu sợ hãi và rùng mình bỏ đi. Không, cậu sẽ không “vào làng” nữa. Cậu đã quên được cô bé tóc bím, đã có thể không bao giờ nghĩ đến cô nữa, hay ít nhất, hầu như không bao giờ. https://thuviensach.vn CHƯƠNG IV Rất lâu, công trình của Huyền Minh để phanh phui bí mật của Đan Thanh vẫn không kết quả. Rất lâu, chàng đã cố dường như vô vọng đánh thức cậu, dạy cho cậu ngôn ngữ mà với ngôn ngữ ấy, sự bí mật có thể phát lộ. Từ những gì đã cho biết về gốc tích và quê hương của cậu lúc ấu thời, chàng không thấy được một hình ảnh nào cả. Chàng đang đứng trước một người cha mà bóng dáng đã lu mờ, đường nét không rõ rệt, nhưng đứa trẻ lại kính trọng, và chuyện hoang đường về một người mẹ đã biến mất hay chết từ lâu, và bây giờ chỉ còn là một cái tên không có gì nổi bật. Vốn khéo léo đọc được tâm hồn người, Huyền Minh dần dần nhận chân rằng bạn chàng thuộc vào hạng người bị mất đi một phần dĩ vãng, hạng người mà, dưới áp lực của một sự ép uổng, một sự thư ếm nào đó, đã đành phải quên đi một đoạn đời quá khứ. Chàng hiểu rằng trong trường hợp như thế, những câu hỏi thông thường hay những khích lệ thông thường sẽ vô hiệu. Chàng cũng thấy chàng cũng đã quá tin tưởng vào năng lực của lý trí và nói quá nhiều để không được lợi ích gì. Nhưng điều không vô ích ấy là tình yêu mến đã liên kết chàng với bạn và thói quen của đời sống chung. Mặc dù bản tính họ có tất cả những dị biệt sâu xa, cả hai đã học được nhiều điểm của nhau. Giữa họ, ngoài ngôn ngữ của lý trí dần dần thành hình của một thứ tiếng nói của tâm linh, một ngôn ngữ bằng ký hiệu, cũng như giữa hai bộ lạc có một con đường cho xe ngựa chạy, nhưng bên cạnh còn chằng chịt nhiều đường nhỏ, đường tắt, đường quanh, những con đường cho trẻ nhỏ, những con đường cho những đôi tình nhân, những con đường chỉ chó và mèo thấy được. Trí tưởng của Đan Thanh đã dần dần tìm cách len lỏi theo những con đường thần kỳ vào trong tâm hồn và ngôn ngữ của bạn, và Huyền Minh, về phần chàng, cũng đã học dần cách hiểu và cảm không cần lời, những lối nhìn và tư thái của Đan Thanh. Dần dà dưới ánh sáng của tình yêu những mối liên lạc mới được thiết lập từ tâm sang tâm, mà những danh từ chỉ đến https://thuviensach.vn sau. Bởi thế, vào một ngày nghỉ, một cuộc đàm thoại đã diễn biến trong thư viện giữa đôi bạn, một cuộc đàm thoại đã làm họ đi vào trọng tâm của tình bằng hữu đã mở bày cho họ thấy ý nghĩa của tình bạn ấy, và phóng chiếu ra xa những tia sáng mới. Họ đã nói về chiêm tinh học, một môn không còn lưu hành ở tu viện và bị cấm. Huyền Minh đã giải thích rằng chiêm tinh học là một nỗ lực sắp đặt thành hệ thống muôn ngàn tính khí của con người đồng thời với số phận và định mệnh của họ. Khi ấy Đan Thanh ngắt lời: -Anh bao giờ cũng nói đến những dị biệt, em đã nhận chân rằng cuối cùng đây là điều đặc biệt nhất của anh. Khi anh nói về sự dị biệt lớn lao giữa anh và em chẳng hạn, em luôn luôn cảm tưởng rằng dị biệt ấy không ở chỗ nào khác hơn là ở chỗ anh cứ khăng khăng một cách kỳ quái vào việc đi tìm những dị biệt ở khắp nơi. Huyền Minh: -Dĩ nhiên em đúng. Những khác biệt đối với em quả thật không quan trọng, nhưng đối với tôi, đây là điều quan trọng nhất. Bằng tất cả con người tôi, tôi là một trí giả, phần số của tôi chính là học thuật. Và học thuật ấy, để nói với em không có gì khác hơn là khăng khăng tìm ra những dị biệt. Người ta không thể định nghĩa bản chất nó cách nào tốt hơn. Với chúng tôi, những người của tri thức, không có gì quan trọng hơn là thiết lập những dị biệt: khoa học chính là nghệ thuật về những dị biệt. Như thế, khám phá ra nơi mỗi người những tính chất phân biệt họ với những người khác, chính là học cách biết rõ người ấy. Đan Thanh: -A! Phải. Người này mang đôi guốc nhà quê: đấy là một nông dân; người đội một vương miện, đấy là một vì vua. Đấy dĩ nhiên là những dị biệt, nhưng chúng đều vừa tầm của một đứa trẻ, không cần đến tất cả học thuật của anh. Huyền Minh: https://thuviensach.vn -Nhưng khi ông vua và người nông dân cùng mặc một thứ áo , thì đứa trẻ không thể phân biệt được nữa. Đan Thanh: -Học thuật cũng không phân biệt được. Huyền Minh: -Thế mà có lẽ được, Khoa Học không khôn ngoan gì hơn đứa trẻ, ta phải công nhận, nhưng kiên nhẫn hơn. Khoa học không chỉ chú ý riêng những tính cách nổi bật nhất. Đan Thanh: -Thì một đứa trẻ thông minh cũng thế. Nó nhận biết ông vua nhờ tia nhìn hay dáng đi của ông ta. Tóm lại, những người trí thức như anh, các anh đều kiêu ngạo, các anh luôn luôn nghĩ rằng tất cả chúng tôi đều ngu đần hơn. Người ta có thể rất thông minh mà không cần học thuật giúp sức. Huyền Minh: -Tôi sung sướng thấy em bắt đầu nhận ra điều ấy. Không lâu nữa em sẽ thấy rằng, khi tôi nói về dị biệt giữa em và tôi, tôi không nghĩ đến trí thông minh. Tôi không bảo rằng em thông minh hay ngu đần hơn, tốt hơn hay xấu hơn: tôi chỉ nói rằng em khác tôi. Đan Thanh: Chuyện đó dễ hiểu. Nhưng anh không chỉ nói về dị biệt giữa những cá tính, mà anh còn ám chỉ đến những dị biệt trong định mệnh, trong số phận dành cho chúng ta. Tại sao anh lại có một phần số khác em? Anh cũng là tín đồ Kitô giáo như em. Anh cũng như em, quyết định sống đời tu sĩ. Anh cũng như em là một đứa con của đấng Cha cao cả của chúng ta. Mục đích chung cho cả hai chúng ta cùng là một cõi: hạnh phúc về với Thiên Chúa. Huyền Minh: Tốt lắm, trong giáo lý cương yếu thì người này cũng như người kia, quả thế, nhưng không phải trong cuộc đời. Người đồ đệ tựa đầu trên ngực https://thuviensach.vn đấng Cứu Thế và người đồ đệ phản Chúa, cả hai người ấy đối với tôi dường như không cùng chung một số phận. Đan Thanh: Anh là một nhà ngụy biện, Huyền Minh. Không phải theo con đường đó mà chúng ta sẽ đến gần nhau đâu. Huyền Minh: -Không có con đường nào theo đó chúng ta có thể lại gần nhau được. Đan Thanh: -Anh đừng nói thế! Huyền Minh: Tôi nói thế cũng như tôi nghĩ thế. Chúng ta không cần phải tiến gần nhau hơn như là mặt trời và mặt trăng, đại dương và lục địa. Hai chúng ta, bạn ơi, chúng ta là mặt trời và mặt trăng, biển và đất. Mục đích chúng ta không phải là tan hòa vào nhau, mà là tìm thấy ở nhau nguyên tính của chúng ta và học cách nhìn thấy và tôn trọng những gì đích thực của mình: cái ngược lại và bổ túc cho bạn. Đan Thanh nín lặng sững sờ, cúi gầm xuống. Nỗi buồn hiện rõ trên gương mặt cậu. Cuối cùng cậu nói lên: -Có phải vì thế mà anh vẫn thường không xem ra gì những ý tưởng của em không? Huyền Minh do dự một lúc không đáp, đoạn chàng nói bằng một giọng rõ ràng và cứng rắn: Chính thế. Đan Thanh thân mến, em phải quen với điều ấy vì tôi chỉ chú tâm đến con người của em mà thôi. Em hãy tin đi, tôi chú ý từng giọng nói của em, từng dáng điệu, từng nụ cười của em. Nhưng những ý tưởng của em, tôi ít chú tâm bằng. Tôi chỉ chú tâm đến con người của em mà thôi. Em hãy tin đi, tôi chú tâm ở em những điều mà tôi xem là cốt tủy và cần https://thuviensach.vn thiết. Tại sao em lại muốn rằng chính những ý tưởng của em tôi cần phải xem xét kỹ, trong khi em có bao nhiêu năng khiếu khác? Đan Thanh mỉm một nụ cười chua chát: -Em đã nói không sai, anh vẫn luôn luôn xem em là một đứa trẻ. Huyền Minh không nao núng: -Tôi xem một phần tư tưởng của em là trẻ con. Ban nãy chúng ta đã bảo em còn nhớ không, rằng một đứa trẻ với tri thức của nó tuyệt nhiên không thua gì một nhà bác học. Nhưng khi đứa trẻ ấy muốn lên tiếng về khoa học thì nhà bác học sẽ không chú trọng đến nó lắm. Đan Thanh hăng hái trả lời: -Anh còn chế nhạo em khi chúng ta không nói gì về khoa học. Cứ thế anh luôn luôn làm như tất cả sự sùng tín của em, tất cả nỗ lực của em để tiến bộ trong việc học, tất cả sự khao khát sống đời tu sĩ của em chỉ là những trò con trẻ. Huyền Minh nhìn cậu bằng một dáng điệu nghiêm trọng: -Tôi chú trọng đến em khi em là Đan Thanh, nhưng em không luôn luôn là thế. ước ao tha thiết nhất của tôi là làm sao cho em hoàn toàn là Đan Thanh. Em không phải là một nhà thông thái, em không phải là một thầy tu. Một nhà thông thái và một thầy tu được chế tạo bằng một chất gỗ rẻ tiền lắm. Em cứ tưởng rằng đối với tôi, em có quá ít kiến thức, quá ít luận hoặc sự sùng tín của em không đủ nhiệt tình. Nhưng không! Em chỉ quá ít là em! Mặc dù sau cuộc đàm luận, Đan Thanh trở về đầy hoang mang và lại còn bị thương tổn, vài ngày sau cậu lại tỏ ý muốn tiếp tục. Lần này Huyền Minh thành công trong sự trình bày cho cậu thấy những dị biệt giữa hai người, một hình ảnh vừa trình độ của Đan Thanh khiến cậu dễ dàng chấp nhận hơn. Huyền Minh đã hăng tiết trong cuộc thảo luận để vạch rõ cho bạn thấy. Chàng cảm thấy rằng hôm nay Đan Thanh cởi mở hơn trước những lời lẽ của chàng và sẵn sàng đón nhận. Chàng nhận ra rằng chàng đã thắng. https://thuviensach.vn Chàng tự để mình bị lôi cuốn bởi sự thành công này và nói nhiều hơn đã định. Chàng để những lời mình tự do tuôn chảy. -Em thấy chứ - chàng nói - chỉ có một điểm tôi hơn em. Tôi có đôi mắt mở lớn trong khi em chỉ nửa mê nửa tỉnh, hoặc đôi khi em ngủ hoàn toàn. Tôi gọi một người hoàn toàn thức tỉnh khi họ tự biết rõ mình bằng tất cả ý thức lý trí họ, biết rõ mình với tất cả những sức mạnh và nhược điểm thầm kín lọt ra ngoài hiểu biết của lý trí, biết đối trị với chúng. Em có học được điều ấy thì sự gặp gỡ của chúng ta mới đem lại cho em một ý nghĩa. Nơi em, Đan Thanh, thiên tính và ý nghĩ, thế giới ý thức và thế giới mộng mị bị chia cách bởi một hố sâu. Em đã quên tuổi hoa niên của em. Tự đáy sâu của hồn em tuổi thơ ấy đang cố chiếm lại em bằng được. Nó sẽ làm cho em đau khổ cho tới khi em nghe theo tiếng gọi của nó. Chỉ cần có thế! Như tôi đã bảo em, tôi tỉnh thức hơn em nhiều, về điểm đó tôi vượt xa em nhiều lắm và chính vì thế tôi có thể giúp em. về mọi thứ còn lại, Đan Thanh yêu dấu, chắc chắn là em vượt xa tôi. Hay đúng hơn em sẽ vượt xa tôi một khi em đã tìm được chính em. Đan Thanh đã lắng nghe với sự ngạc nhiên, nhưng đến đoạn “em đã quên tuổi hoa niên”, cậu giật bắn người như bị trúng một mũi tên, nhưng Huyền Minh không nhận thấy vì như thói quen, chàng vẫn hạ đôi mắt hay nhìn thẳng đằng trước mỗi khi nói. Chàng không để ý rằng mặt Đan Thanh bỗng nhiên nhíu lại và bắt đầu tái nhợt. Vượt hơn anh! Em! Cậu lắp bắp chỉ để nói cho có chuyện. Và nét mặt cậu rắn lại. Dĩ nhiên - Huyền Minh nói tiếp - những thiên tư như của em, những người được thiên phú những cảm quan tinh tế, những người có tâm hồn, những thi nhân, những người mà đối với họ tất cả cuộc sống là tình yêu - những người ấy hầu như luôn luôn cao hơn chúng tôi, những kẻ có tri thức thắng lướt. Từ nguồn gốc em, em ở về phía người mẹ. Em sống trong sung mãn của bản thể. Sức mạnh tình yêu, khả năng sống hết mọi sự một cách https://thuviensach.vn nồng nhiệt là phần số của em. Còn chúng tôi, những người của tri thức mặc dù chúng tôi thường có vẻ như điều khiển các em, chúng tôi không sống trong toàn vẹn của bản thể, chúng tôi sống trong những cái trừu tượng. Phần của em là sự sống tròn đầy mật ngọt hoa trái, phần của em ngôi vườn tình yêu, xứ sở diễm kiều của Nghệ Thuật. Em đang ở quê hương em trên mặt đất, tôi lạc loài trong thế giới tâm tư. Em dễ gặp mối nguy đắm chìm trong nhục cảm, tôi dễ chết ngạt giữa hư vô. Em là nghệ sĩ, tôi người tư duy. Em ngủ mê trên lòng mẹ, tôi tỉnh thức trong sa mạc. Cho tôi là vừng dương soi chiếu cho em là lấp lánh trăng sao. Giấc mơ của em là bóng hồng thấp thoáng, giấc mơ của tôi là những cậu học trò... Đan Thanh mở mắt lớn lắng nghe Huyền Minh mải miết nói gần như say sưa trong ý lời. Hơn một lời nói kia đã chạm đến cậu như một làn gươm. Những lời cuối cùng làm cậu tái nhợt, cậu nhắm nghiền mắt. Khi Huyền Minh trông thấy và lo ngại đặt những câu hỏi, cậu liền trả lời, bơ phờ, giọng nói tắt nghẹn: Em đã có một lần suy sụp trước mặt anh, và không ngăn được cho khỏi khóc, anh còn nhớ chứ? Chuyện ấy không thể lặp lại lần nữa. Em sẽ không bao giờ tự tha thứ chuyện ấy, em cũng không tha thứ cho anh, cả anh nữa. Hãy đi ngay đi và để em một mình. Anh đã nói với em những điều ghê gớm! Huyền Minh vô cùng xúc cảm. Chàng đã để mình nói quá đà. Chàng có cảm tưởng đã nói hay hơn thường lệ. Bây giờ với một sự kinh ngạc sâu xa chàng nhận ra rằng một lời nói đó của chàng đã động chạm mạnh đến một phần nào đó trong tâm khảm bạn. Chàng thấy khổ tâm để bạn một mình trong một lúc như thế, và chàng do dự vài giây. Vừng trán nhíu lại của Đan Thanh cho chàng biết ý muốn quyết liệt của cậu và chàng bỏ đi, vô cùng bối rối vì phải để bạn lại với niềm cô đơn mà bạn đang cần. Lần này sự kích thích tột độ trong tâm hồn Đan Thanh không được trút bỏ bằng nước mắt. Ý thức rằng cậu đã bị một vết thương sâu xa và khó hàn gắn, như thể bạn đã thình lình đâm một mũi dao vào ngực mình, Đan https://thuviensach.vn Thanh dừng lại, thở rất mệt nhọc, tim nhói đau cùng độ, mặt trắng bệch, bàn tay mất hết cảm giác. Lần này lại cũng là nỗi khổ đau như lần trước, chỉ mãnh liệt hơn đôi phần. Lần này cậu lại cảm thấy nghẹt thở, bị bắt buộc phải nhìn tận mặt một cảnh tượng ghê gớm, một cái gì tuyệt đối không thể chịu được. Nhưng lần này trận khóc nức nở giải thoát đã không đến giúp cậu qua khỏi cơn biến. Lạy Thánh Mẫu Đồng Trinh! Thế thì cái gì đây? Có phải người ta đã bóp cổ mình? Mình đã bị giết? Những lời ghê gớm nào đã được thốt nên kia? Cậu hổn hển thở ra. Như người bị ngộ độc, Đan Thanh đầy ứ một cảm giác phải trút bỏ một cái gì tử nguy đã thấm sâu vào người cậu. Với những cử động như đang bơi, cậu chạy vội ra khỏi phòng và chạy trốn một cách vô ý thức, vào những góc lặng lẽ nhất, tịch liêu nhất của tu viện, qua những hành lang và bực cấp, ra giữa trời rộng, giữa khoảng không. Cậu đã đến nơi trú ẩn sâu kín nhất của tu viện, ở chỗ đi dạo, trên những luống cây xanh lục mặt trời chiếu ánh chói lọi, qua không trung nơi mà những tảng đá còn giữ vẻ tươi mát, nơi mà hương hồng thoang thoảng dịu và mơ hồ. Không hồ nghi gì nữa, Huyền Minh biết chàng vừa làm những gì chàng đã định từ lâu. Chàng đã gọi tên con quỷ đã ám bạn chàng; chàng đã nắm được đầu nó. Bị đánh thức bởi một lời nào đó của Huyền Minh, bí mật đã lồng lên, gây nên một cơn đau đớn mãnh liệt. Rất lâu Huyền Minh lang thang trong tu viện tìm bạn, nhưng chàng không thấy bạn đâu. Đan Thanh đang đứng dưới một trong những vòm cung bán nguyệt dẫn từ chỗ đi dạo đến khu vườn nhỏ. Từ trên mỗi chiếc cột chống khum vòm, ba chiếc đầu thú vật, những đầu chó hay sói bằng đá, cúi xuống nhìn cậu với những đôi mắt tròn. Mối khổ đau làm cậu tiều tụy một cách khủng khiếp, cậu cố gắng vô vọng để tự mở một con đường hướng về ánh sáng, về lý trí. Khi nhìn một cách máy móc phía trên đầu, cậu thấy một trong những đỉnh cột với ba chiếc đầu súc vật, và lập tức có cảm giác rằng ba con vật ấy đã vào trong cậu, trong ruột gan cậu, vừa sủa vừa long lanh những đôi mắt hung dữ. https://thuviensach.vn Mình sắp chết, cậu cảm thấy, và vô cùng kinh hãi. Và liền sau đó, run rẩy hoảng hốt, cậu tự nhủ: “Thế là ta mất hết óc não, ba họng súc vật đã cấu xé ta.” Cậu ngã quỵ, hổn hển, dưới chân cột. Nỗi đau đớn mãnh liệt đã đến cùng độ. Chung quanh cậu, mọi sự hòa tan vào nhau. Cậu bất tỉnh, mặt úp vào lòng đất, trong cái nhẹ nhõm của vô thể mà cậu khát khao. Ngày hôm ấy không đem lại niềm vui nào cho tu viện trưởng. Một lần nữa hai thầy dòng trong số những thầy già nhất, trong lúc nổi cơn ganh tị già cỗi của họ, đã đến tìm người, tức giận, họ ầm ĩ buộc tội nhau và gây gổ nhau dữ dội về những chuyện lăng nhăng. Người đã lắng nghe họ quá lâu, đã khiển trách họ nhưng vô hiệu, và cuối cùng đã xua đuổi họ với mỗi người một hình phạt khá nặng vừa có một cảm thức trong thâm tâm rằng tất cả việc ấy đều là công uổng. Mệt mỏi, người lui vào trong nhà nguyện của hầm mộ dưới giáo đường. Người đã cầu nguyện, rồi đứng lên mà vẫn không tìm được an ủi. Bấy giờ, do mùi hương thoảng nhẹ kín đáo của hoa hồng lôi cuốn, người đến thở một lúc nơi chỗ đi dạo. Ở đấy vị tu viện trưởng tìm thấy cậu học trò Đan Thanh đang nằm bất tỉnh trên các phiến đá. Người buồn bã nhìn cậu, hoảng lên vì màu tái nhợt của khuôn mặt thường thơ trẻ và đĩnh ngộ xiết bao. Ngày nay quả thật là một ngày xấu, chỉ còn thiếu có chừng này thôi! Người cố nhấc cậu thanh niên lên, nhưng người không còn sức. thở dài áo não, ông già bỏ đi, gọi hai sư huynh trẻ nhất đến mang cậu và còn cho tìm cha Hương An, một lương y. Đồng thời người cũng cho gọi Huyền Minh. Người ta tìm được chàng ngay và chàng tức khắc đến. - Con đã biết rồi sao? Vị tu viện trưởng hỏi chàng. - Về Đan Thanh? Vâng, thưa cha. Con vừa nghe em ấy ốm hay bị tai nạn gì đó và người ta mang đi. - Phải, ta đã thấy nó nằm dài trong chỗ đi dạo, chỗ mà quả thật nó không phải đến làm gì. Đây không phải là một tai nạn, nó bị bất tỉnh. Cha không hài lòng vê điều ấy. Cha tưởng con có lẽ không xa lạ gì với biến cố https://thuviensach.vn này, hay ít nhất con cũng biết một vài điều. Nó chẳng phải là bạn chí thiết của con đấy sao? Chính vì thế mà ta đã gọi con. Nói đi! vẫn làm chủ cử chỉ và ngôn ngữ mình như bao giờ, Huyền Minh thuật lại vắn tắt câu chuyện giữa chàng và Đan Thanh trong ngày hôm ấy và sự bén nhạy lạ lùng của Đan Thanh khi đón nhận những lời chàng. Vị tu viện trưởng lắc đầu, không khỏi tỏ ít nhiều bất mãn. -Đấy thật là những cuộc nói chuyện lạ lùng, người bảo, cố giữ bình thản - cuộc đàm thoại mà con vừa cho cha biết ấy, người ta hầu như có thể gọi đó là một sự xen vào đời sống nội tâm của kẻ khác, con đã làm chính vai trò của một thầy giáo đạo. Vậy mà con không phải là thầy giáo đạo của Đan Thanh. Con chưa được thụ giới. Làm sao con lại có thể nói với giọng một cố vấn cho một học trò. Những hậu quả con thấy đó thật là tai hại. -Những hậu quả - Huyền Minh nói với giọng bình tĩnh và chắc chắn - Thưa cha, chúng ta chưa biết được. Phản ứng mãnh liệt của cậu bé hơi làm con hoảng sợ, nhưng con không hoài nghi rằng những gì tiếp theo cuộc đàm luận của chúng con sẽ tốt cho Đan Thanh. -Chúng ta sẽ thấy những gì tiếp theo Cha không nói về chúng trong lúc này nhưng về cách hành động của con. Cái gì đã khiến con có những cuộc đàm thoại như thế với Đan Thanh? -Cha cũng biết, em ấy là bạn con. Con có một lòng cảm mến đặc biệt đối với em và con thấy em rất rõ, con nghĩ thế. Cha gọi cách cư xử của con đối với nó là cách cư xử của một vị giáo đạo, nhưng con tuyệt nhiên không hề chiếm đoạt một uy quyền tôn giáo. Con chỉ tưởng rằng con biết rõ em ấy hơn chính nó tự biết mình. Tu viện trưởng nhún vai: -Cha biết. Đấy là chuyên môn của con. Ta hãy hy vọng rằng con đã không gây nên thiệt hại nào. Đan Thanh ốm chăng ? Cha muốn nói, nó có cái gì không ổn trong người nó chăng? Nó có đau đớn cách nào chăng? -Không. Bấy lâu nay nó vẫn khỏe mạnh. Khỏe mạnh về thân xác. https://thuviensach.vn -Còn ngoài ra? -Trong tâm hồn nó đau khổ, đấy là điều chắc chắn. Cha biết nó, nó ở vào tuổi mà cuộc chiến đấu với bản năng nhục dục bắt đầu. -Cha biết, nó 17 tuổi. -Mười tám. -Mười tám, quả thế. Thật khá muộn. Nhưng việc chiến đấu ấy là chuyện thường. Ai cũng phải qua đấy. Người ta không thể vì thế mà bảo rằng nó ốm tâm bệnh. -Không thưa cha, không chỉ vì độc một chuyện ấy. Nhưng Đan Thanh trước kia từ lâu, đã có một tâm hồn bệnh hoạn. Vì thế mà những cuộc chiến đấu ấy nguy hiểm với em hơn là với những kẻ khác. Nó đau khổ, theo con nghĩ, vì đã quên đi một phần của dĩ vãng mình. -A! Phần nào? -Mẹ nó, và tất cả những gì liên hệ đến bà ta. Con cũng không biết gì về việc ấy. Con chỉ biết rằng đấy phải là nguồn gốc của căn bệnh. Đan Thanh nói là không biết gì về bà mẹ, ngoài ra là cậu đã mất mẹ sớm. Nhưng cậu làm cho ta có cảm tưởng như cậu hổ thẹn vì bà. Thế mà chắc chắn phải chính nơi bà cậu đã thừa hưởng phần lớn những tư chất của mình; những gì cậu kể về người cha không cho ta thấy ông có thể có một người con đĩnh ngộ, thiên tư xuất chúng như thế. Tất cả những điều ấy con biết được không phải vì người nào đã trình bày cho con, mà con chỉ suy luận từ một vài dấu hiệu. Vị tu viện trưởng, ban đầu hơi cười thầm vì những nhận xét mà đối với người chỉ như chuyện của một kẻ non nớt tự phụ, (vả lại tất cả công việc này đối với người, thật là mệt mỏi chán chường) - bắt đầu suy nghĩ. Người nghĩ đến người cha của Đan Thanh, con người hơi kiêu căng và cao ngạo ấy. Người cũng nhớ lại lời của ông về bà mẹ của Đan Thanh. Bà đã bôi nhọ ông - ông ta đã nói - và bỏ đi. Ông ta đã cố gắng dập tắt trong đứa con ông hãy còn rất nhỏ, tất cả những kỷ niệm về người mẹ và về những https://thuviensach.vn thói xấu mà cậu có thể thừa hưởng từ bà. Ông ta đã thành công, và đứa trẻ đã sẵn sàng hiến đời mình cho Chúa để đền chuộc những lỗi lầm của mẹ. Chưa bao giờ vị tu viện trưởng phiền hà về Huyền Minh như hôm nay. Tuy nhiên, vì con người hay suy lự ấy đã đoán đúng, ông thấy quả thật chàng đã hiểu rõ Đan Thanh biết bao! Khi bị hỏi lại về biến cố ngày hôm ấy Huyền Minh thưa để chấm dứt: Cơn cảm xúc mãnh liệt xâm chiếm Đan Thanh, hôm nay con đã không ngờ tới con đã làm cho cậu thấy rằng cậu không tự biết mình, cậu đã quên tuổi trẻ và người mẹ. Chắc một lời nào đó của con đã chạm đến cậu và đi sâu vào trong những bóng tối mà tự con đã phấn đấu tới cùng. Cậu bé như bị chết cứng. Cậu nhìn con như thể cậu không biết con nữa, không tự biết mình nữa. Con đã nói với cậu nhiều lần rằng cậu đang ngủ và không thực tỉnh táo. Bây giờ cậu đã tỉnh dậy, con không còn nghi ngờ gì nữa. Vị tu viện trưởng cho chàng lui, không phiền trách gì chàng, nhưng cấm chàng lúc ấy không được đến thăm người bạn ốm. Trong lúc ấy cha An đặt cậu thanh niên té xỉu nằm lên giường rồi ngồi bên cậu. Ông nghĩ làm cậu hồi tỉnh bằng những phương pháp mạnh dường như không thích hợp. Người bệnh có một nhan sắc quá tươi tắn. Nét mặt tử tế đầy nếp nhăn của ông già hiền từ cúi xuống trên chàng trẻ tuổi. Ông bắt đầu coi mạch và nghe tim. “Chắc hẳn - ông tự nhủ - cậu bé đã nuốt một vật gì không tưởng tượng được, hay một thứ gì dại dột ấy; chắc thế.” Ông không thể xem lưỡi. Người tu sĩ này yêu mến Đan Thanh, nhưng ông không thể cảm được bạn cậu, ông thầy trẻ quá khôn trước tuổi ấy. “Lần này chính là anh chàng đó. Chắc chắn Huyền Minh có dính líu trong vụ xuẩn ngốc này. Nhưng không hiểu sao cậu bé tươi vui với đôi mắt sáng, đứa con yêu của tạo hóa, lại nhè đi kết giao với anh chàng thông thái ngạo mạn ấy, nhà văn pháp khoe khoang mà tiếng Hy Lạp đối với nó còn quan trọng hơn tất cả những gì trên thế gian này!” Sau một lúc, khi cửa mở và tu viện trưởng đi vào, người linh mục vẫn còn ngồi đấy, mặt dán chặt trên gương mặt người ốm đang ngất lịm. Gương https://thuviensach.vn mặt mới trẻ trung hiền lành làm sao chớ! Và người ta có ngồi bên cạnh lâu bao nhiêu, muốn giúp cậu ta bao nhiêu đi nữa, chắc hẳn người ta cũng sẽ không bao giờ thành công. Chắc hẳn ông ta có thể đang đứng trước triệu chứng một bệnh ruột, ông sẽ cho rượu nóng, có lẽ sẽ cho uống đại hoàn. Nhưng ông càng nhìn kỹ khuôn mặt co rúm tái nhợt xanh xao, thì những ức đoán của ông lại quay về một hướng khác, khó khăn hơn. Cha An có kinh nghiệm. Hơn một lần trong chuỗi đời dài của ông, ông đã thấy những người bị ám. Ông ngần ngại không muốn nói ra những mối nghi của mình, ngoại trừ với mình ông. Ông chờ đợi quan sát nhưng, ông giận dữ nghĩ, nếu mà cậu bé đáng thương này quả đã bị bùa mê thì khi ấy người ta không cần phải tìm kiếm thủ phạm đâu xa xôi, và tên ấy hãy coi chừng! Vị tu viện trưởng tiến đến nhìn người bệnh, nâng nhẹ một mi mắt cậu lên: - Ta có thể thức nó dậy? Người hỏi. - Tôi muốn đợi một lát đã. Tim không việc gì. Không nên để ai đến gần nó. - Có gì nguy hiểm không? - Tôi không nghĩ thế. Không có một vết thương nào, không có dấu vết gì đánh đập hay té ngã. Nó ngất xỉu. Có lẽ là đau ruột; những cơn đau rất mạnh làm cho bất tỉnh. Nếu đấy là một sự ngộ độc thì phải có sốt. Không nó sẽ tỉnh, không việc gì đến tính mạng. - Chuyện ấy không thể do tinh thần mà ra? - Tôi không muốn phủ nhận. Người ta không biết được. Có lẽ nó bị một trận kinh hãi. Nó đã được tin người nào chết? Hay một vụ gây gổ dữ dội, một sự lăng nhục? Khi ấy mọi sự sẽ dễ hiểu. - Chúng ta không biết được. Cha hãy xem chừng đừng để ai đến gần nó. Tôi yêu cầu cha hãy ở lại bên giường nó đến khi nó tỉnh. Nếu có gì nguy, xin gọi tôi, dù ban đêm cũng vậy. Trước khi bỏ đi, ông già còn cúi xuống trên người bệnh https://thuviensach.vn một lần nữa. Ông nghĩ đến người cha và đến cái ngày ông ấy đã dẫn đến đây cho mình cậu bé tóc hung vui đĩnh ngộ. Mọi người mới yêu mến cậu làm sao, ngay sau đó! Ngay cả người cũng đã thích thú khi thấy cậu. Nhưng có một điểm, quả thật Huyền Minh nói đúng: cậu trai này không giống cha cậu tí nào. Ôi sao mà ở đâu cũng đầy phiền lụy! Không phải là người đã không bỏ lơ một việc gì về đứa trẻ đáng thương này đấy sao? Người ta có dành cho cậu vị thầy giải tội thích hợp với cậu không? Có phải là một chuyện thường nếu không ai trong nhà biết rõ về cậu hơn Huyền Minh? Nhưng chàng ta có thể giúp cậu không, chàng, một người còn tân tòng, không phải sư huynh cũng không phải mục sư, có những tư tưởng và quan niệm mặc dù hơn người nhưng vẫn có cái gì khó chịu, gần như khó cảm? Và chính Huyền Minh lại không phải từ lâu đã là kẻ khó điều khiển hay sao? Có trời mà biết được. Chàng lại không giấu một điều gì xấu xa sau bề ngoài ngoan ngoãn ấy sao? Không phải chàng vô thần đó sao? Và một ngày kia, hai thanh niên ấy sẽ thành cái gì, vị tu viện trưởng cũng thấy mình có phân nào trách nhiệm. Khi Đan Thanh tỉnh dậy trời đang u ám. Cậu cảm thấy đầu óc trống rỗng, chóng mặt. Cậu nằm trên một chiếc giường, nhưng không rõ mình ở đâu. Ồ, cậu không hỏi làm gì, cậu bất cần. Nhưng cậu đã ở đâu? Từ đâu cậu trở về? Cậu đã đi một nơi nào đó, rất xa, đã thấy những vật dị thường, tráng lệ, kinh khiếp và khó quên - thế nhưng cậu đã quên ở đâu thế nhỉ? Thế thì cái gì đã đột hiện lên ở đấy trước mặt cậu, to tát làm sao, đau đớn mê hồn làm sao - để rồi tan biến? Cậu 1ắng nghe từ trong thẳm sâu của hồn mình, nơi mà ngày hôm nay, một điều gì đã tuôn ra, một điều gì đã xảy đến - điều gì thế? Những hình ảnh mơ hồ hiện lên ký ức cậu trong những mớ hỗn loạn. Cậu thấy những chiếc đầu chó, ba đầu chó, và hít mùi hương những đóa hồng. Ô! Cậu đã đau đớn quá! Cậu nhắm mắt. Một nỗi đau đớn mới ghê gớm làm sao! Cậu ngủ lại. Đan Thanh tỉnh dậy, và chính vào lúc cảnh tượng giấc mơ tan biến và lướt khỏi trí cậu. Cậu thấy lại hình ảnh nó và run lên trong một cơn đau đớn https://thuviensach.vn mê cuồng. Cậu thấy, cậu đã trở thành người thấu thị. Cậu thấy “Nàng”. Cao lớn, sáng ngời, miệng tươi rạng rỡ, làn tóc huy hoàng. Cậu thấy người Mẹ. Đồng thời cậu tưởng như nghe tiếng nói của Bà. “Em đã quên tuổi hoa niên của em!” Giọng nói nào kia? Đan Thanh suy nghĩ và nhớ lại. Đấy là Huyền Minh. Huyền Minh! Trong nháy mắt, trong một làn chớp nhòa, cậu thấy lại tất cả: cậu nhớ lại, cậu đã ý thức. Mẹ, mẹ ơi! Từng ngọn núi đổ vỡ, từng đại dương quên lãng đã tan biến. Chúng đã trở lại với cậu, đôi mắt xanh sáng cái nhìn vương giả của người cậu đã yêu mến khôn xiết, của người cậu đã mất. Cha An đang ngủ mơ màng trên một chiếc ghế bành, cạnh giường, thức dậy. Ông nghe Đan Thanh cựa mình, nghe hơi thở cậu. Ông cẩn thận đứng lên. - Có người ở đây? Đan Thanh hỏi. - Cha đây. Con hãy nằm yên. Cha sẽ lấy đèn. - Vậy ra con ốm sao? Cậu trai hỏi. - Con đã bất tỉnh, con ạ. Đưa tay cha xem. Ta sẽ xem mạch con. Con cảm thấy thế nào? - Khỏe. Con cảm ơn cha, cha An. Cha rất tử tế. Con không còn đau nữa. Con chỉ mệt mỏi. - Dĩ nhiên con mệt. Con sẽ bắt đầu ngủ lại ngay. Trước hết con hãy uống một ngụm rượu nóng sẵn sàng đây. Chúng ta sẽ cùng nhau uống một cốc. Cầu chúc cho tình bạn của chúng ta. Ông đã cẩn thận ngâm một bình rượu nhỏ trong nước nóng. Cả hai chúng ta sẽ ngủ trong chốc lát - vị y sĩ vừa nói vừa cười. Cha là một kẻ canh bệnh phi thường, một kẻ không thể mở chong con mắt, con sẽ nghĩ. Mà phải đấy, chúng ta đều là những con người. Bây giờ ta hãy uống một ít thức uống thần diệu này, con ạ. Không gì thú hơn một tiệc uống nhỏ lén lút ban đêm. Chúc cho con! https://thuviensach.vn Đan Thanh cười, uống nhấm nháp. Chất rượu nóng ướp hoa quế và cẩm chướng thật ngọt ngào. Chưa bao giờ cậu uống một thứ rượu ngon như thế. Cậu nhớ lại đã có một lần cậu ốm. Lúc ấy chính Huyền Minh săn sóc cậu. Lần này là cha An, đối đãi cậu rất tử tế. Cậu sung sướng. Thật vô cùng êm ái và ngộ nghĩnh khi ở đây, nằm dưới ánh đèn nhỏ leo lét, và uống một cốc rượu ngọt nóng với vị linh mục già. - Con có đau bụng không? Ông già hỏi. - Thưa không. - Ồ, cha đã nghĩ chắc con bị đau ruột, Đan Thanh ạ. Vậy thì ra không phải thế. Con thè lưỡi cha xem. Ờ, thôi, cha An già. này đã lại không hiểu gì về việc ấy nữa rồi. Ngày mai con sẽ ở lại yên ổn trong giường, cha sẽ đến thăm bệnh con. Con đã uống hết rượu chứ? Tốt. Cha hy vọng nó sẽ làm con khá hơn. Cha sẽ xem thử còn chút rượu nào không. Nếu chúng ta chia đều nhau thì sẽ còn nữa bình nữa. Con đã làm các cha hoảng sợ, Đan Thanh! Trông thấy con nằm dài trong chỗ đi dạo như một tử thi! Con không đau bụng thật sao? Họ cười lớn và chia đều số rượu cho người bệnh còn thừa. Người linh mục nói những câu đùa, và Đan Thanh, với đôi mắt sáng trở lại, nhìn ông thích thú và cảm ơn. Đoạn ông già đi ngủ. Đan Thanh vẫn thức một lúc. Chầm chậm, những hình ảnh trở lại từ thâm cùng của bản thể cậu: những lời của bạn cậu lại sáng ngời lên. Một lần nữa Bà hiện ra trong tâm hồn cậu, người đàn bà tóc hung rạng rỡ, mẹ cậu. Hình ảnh bà đi qua tâm trí cậu với sự mãnh liệt của ngọn gió Nam, đám mây của sự sống và yêu thương, đầy khích lệ cao tột. Ôi Mẹ! Làm sao lại có thể quên Bà lâu đến thế? https://thuviensach.vn CHƯƠNG V Cho đến lúc bấy giờ Đan Thanh cũng đã giữ lại một vài kỷ niệm về người mẹ mình, nhưng chỉ theo lời thuật lại của những người khác; hình ảnh bà không còn sống động trong chàng và chàng chỉ tâm sự với Huyền Minh một phần rất nhỏ của những gì ít ỏi mà chàng tưởng biết về bà. Mẹ chàng, ấy là một đề tài mà người ta không có quyền nói đến. Người ta hổ thẹn về bà. Đấy là một vũ nữ, một người đàn bà diễm lệ sống rất tự nhiên, dòng dõi cao quý, nhưng bà không trong sạch và vô thần. Cha của Đan Thanh - ông kể - đã đem bà ra khỏi khốn khổ và tủi nhục. Vì ông không biết bà vô thần, ông đã cho bà rửa tội và giáo dục bà theo tôn giáo. Ông đã cưới bà làm một người vợ đàng hoàng và cho bà ta một địa vị quan trọng. Nhưng sau một vài năm sống đời hiền thục và bình thường bà đã lại ngựa theo đường cũ, gây tiếng xấu, đi quyến rũ đàn ông, bỏ gia đình nhiều ngày nhiều tuần, nổi tiếng là một người làm mê hoặc, và cuối cùng, sau nhiều lần chồng bà tìm và dẫn bà về, bà đi biệt. Một thời gian sau kỷ niệm về bà vẫn còn sống dưới hình thức một tiếng xấu lan tràn mãnh liệt như một chiếc đuôi sao chổi rồi tắt ngấm. Chồng bà dần dần hồi phục, sau những lo âu, kinh hãi, hổ thẹn, ngạc nhiên không ngừng mà bà dành cho ông; thay vì người đàn bà không ra gì ấy, ông săn sóc người con trai nhỏ, có hình vóc và khuôn mặt giống mẹ, ông giáo dục chàng. Trở nên khó tính và sùng đạo, ông phát triển nơi Đan Thanh niềm tin rằng chàng phải hiến đời mình cho Chúa để chuộc những lỗi lầm của mẹ. Đấy gần như là những gì người cha của Đan Thanh thường kể về người đàn bà ông đã mất, mặc dù ông không thích nói về chuyện ấy, và chính đấy là những điều ông nói thoáng qua cho vị tu viện trưởng khi đến ký thác con ông cho người. Tất cả điều ấy cũng đã đến với trí hiểu biết của Đan Thanh như một thần thoại khiếp đảm, nhưng chàng đã tập xua đuổi được những kỷ niệm ấy và gần như quên chúng. Còn bộ mặt đích thực của mẹ, chàng đã hoàn toàn quên hẳn bộ mặt ấy. Nó đã tan biến, hình ảnh hoàn toàn khác biệt vốn không phải là sản phẩm của những lời kể của cha hay của những người trong nhà, hay của những người kể chuyện vô danh về https://thuviensach.vn một đời sống lăng loàn. Những kỷ niệm về mẹ, như chính chàng đã thực sống, đều đã biến mất. Và giờ đây hình ảnh ấy, ngôi sao của tuổi thơ dại, lại bừng lên trong chàng. Đan Thanh nói với bạn: - Em không hiểu làm sao em đã có thể quên được. Chưa bao giờ, trong đời em, em đã yêu một người nào như mẹ em, nồng nhiệt và tuyệt đối như thế. Chưa bao giờ em kính trọng và ngưỡng mộ ai như thế, bà là mặt trời mặt trăng đối với em. Chỉ có trời biết được làm sao người ta đã có thể làm tắt ngấm trong hồn em hình bóng rực rỡ ấy và dần dần làm nó trở thành mụ phù thủy hung dữ, phi thực và bông lơn đối với cha em và em từ bao năm nay. Cách đấy không lâu, Huyền Minh vừa chấm dứt giai đoạn tân tòng và đã thụ giới. Thái độ chàng đối với Đan Thanh đã biến đổi lạ lùng. Đan Thanh, người trước kia thường phản kháng những ý kiến và khích lệ của chàng, chỉ xem như một thứ tự phụ khó chịu và một nhiệt tình không phải lúc, bây giờ, từ khi biến cố quan trọng xảy ra, lại đầy thán phục và ngạc nhiên trước sự minh triết của bạn. Biết bao nhiêu lời của Huyền Minh đã tỏ ra đúng thật như những lời tiên tri! Cái nhìn của bạn đã nhìn sâu biết bao vào tâm hồn chàng, cái nhìn của con người mà người ta phải rùng mình khi đối diện. Huyền Minh đã đoán đúng biết bao về bí mật của đời chàng, vết thương sâu kín, và đã khéo léo chữa lành nó làm sao! Và người thanh niên ấy dường như đã khỏi bệnh. Chẳng những sự ngất xỉu của chàng đã không có một hiệu quả đáng buồn nào, mà cái điều có tính trẻ con, cụ non, giả tạo ở trong bản chất của chàng tâm lý tu sĩ hơi sớm sủa, niềm tin vào một tiếng gọi đặc biệt để phụng sự Chúa - cũng đã tan biến. Người thanh niên ấy dường như đồng thời đã trở thành trẻ hơn và già hơn từ khi cậu đã tìm ra con đường của mình, tất cả điều ấy chàng đều nhờ Huyền Minh. Nhưng từ mới đây Huyền Minh đối với bạn rất dè dặt, có một thái độ vô cùng khiêm tốn trước mặt bạn, không còn tỏ ra hơn bạn nữa, và tránh mọi giọng điệu thông thái khi đối thoại. Huyền Minh có cảm tưởng rằng https://thuviensach.vn Đan Thanh đã hút sức mạnh từ những nguồn bí mật mà chính chàng cũng không biết đến. Chàng có thể khơi động nguồn mạch nhưng tuyệt đối không dự phần nào trong đó. Chàng vui mừng thấy bạn giải thoát khỏi sự dắt dìu của mình, nhưng thỉnh thoảng cũng buồn vì thế. Chàng có cảm giác mình chỉ còn như một bực cấp đã được bước qua, một cái vỏ của trái cây người ta đã vứt đi. Chàng thấy tình bằng hữu gần đến chỗ chấm dứt, mối tình đã có giá trị xiết bao đối với chàng. Chàng luôn luôn hiểu nhiều về bạn hơn là Đan Thanh tự hiểu mình, vì nếu Đan Thanh đã tìm lại được linh hồn mình và sẵn sàng chạy theo tiếng gọi của nó, thì trái lại tuyệt nhiên Đan Thanh không biết tiếng gọi ấy sẽ dẫn dắt mình đến xứ nào. Huyền Minh trái lại mường tượng điều ấy, nhưng trí thức của chàng vô dụng! Những con đường của cậu bé yêu dấu kia dẫn đến những xứ sở mà chàng sẽ không bao giờ đặt chân đến. Thị hiếu của Đan Thanh đối với học thuật đã giảm nhiều. Trong những cuộc nói chuyện với bạn, chàng không còn thích thú bàn cãi; chàng nhớ lại với sự khinh bỉ về bao nhiêu cuộc đàm luận của họ trước kia. Rất gần đây, do ảnh hưởng của giai đoạn tập sự mà chàng đã hoàn thành hay tiếp theo sự biến cải mà chàng đã gây cho Đan Thanh, Huyền Minh bỗng dưng cảm thấy một nhu cầu ẩn dật, khổ hạnh, cảm thấy cần những luyện tập tâm linh, cảm thấy một khuynh hướng chay lòng, cầu nguyện rất lâu, xưng tội thường xuyên, tự buộc cho mình những hình phạt tẩy tội. Đan Thanh hiểu nhu cầu ấy và lại còn chia xẻ nhu cầu ấy nữa. Từ khi tinh thần lành mạnh lại, bản năng chàng có nhiều sức mạnh hơn. Mặc dù, tuyệt nhiên chưa biết gì về những mục đích định cho đời mình, chàng vẫn cảm thấy rất rõ rệt và thường thường kèm với sự lo âu rằng định mệnh của mình đang được chuẩn bị; một giai đoạn hồn nhiên thanh bình, của chờ đợi và cẩn trọng bây giờ đã chấm dứt; mọi năng lực khóa kín trong chàng từ nay trở nên căng thẳng và sẵn sàng. Thường thường cảm tưởng mơ hồ ấy lại làm Đan Thanh thích thú, khiến chàng tỉnh thức hết phân nửa ban đêm như một giấc mơ tình êm dịu; nhưng cũng rất nhiều khi nó thật u ám và khắc khoải nặng nề. Chàng đã tìm lại người mẹ đã mất quá lâu; điều ấy là hạnh phúc tối thượng, nhưng tiếng gọi của bà sẽ https://thuviensach.vn dấn chàng đi đâu? Vào trong những xao xuyến rối ren của cuộc đời, vào khổ đau và có thể vào cái chết. Dĩ nhiên nó không dẫn vào trong sự thanh bình, êm dịu, an ổn trong một nhà tu kín, trong tập đoàn trọn đời của tu viện: tiếng gọi ấy không có gì ăn nhập với những mệnh lệnh của cha mà từ lâu Đan Thanh đã lẫn lộn với những ước nguyện riêng tư của mình. Chính trong cái cảm xúc thường mạnh mẽ, xao xuyến và nồng cháy như một cảm giác vật lý mãnh liệt ấy, sự sùng kính của Đan Thanh đã đâm sâu gốc rễ. Chàng để lòng yêu thương tuôn chảy vào trong những lời cầu nguyện lặp lại rất lâu với thánh mẫu Đồng Trinh, lòng yêu thương tràn trề đã kéo chàng về phía mẹ. Nhưng thường những lời cầu nguyện ấy hoàn thành trong những giấc mộng kỳ lạ và tráng lệ mà bấy giờ chàng rất thường chiêm bao, những mộng ban ngày, các giác quan nửa tỉnh nửa mê, những giấc mộng về bà, những giấc mộng mà toàn thân Đan Thanh đều dự phần vào. Khi ấy thế giới mẹ bao phủ chàng với hương thơm của nó, phóng trên mình chàng những tia nhìn u buồn và huyền bí, trĩu nặng tình yêu, dạt dào trong những chiều sâu thẳm của nó như bể cả và thiên đường, lắp bắp những âm thanh mơn trớn không có nghĩa gì hay đúng hơn tràn đầy ý nghĩa, đem lại cho miệng mồm chàng mùi vị của đường và muối, để những làn tóc óng ả lướt trên mắt, trên làn môi khát cháy của chàng. Và cái mà chàng tìm thấy trong người mẹ, không phải chỉ là tất cả những kiều diễm của trần gian: màu xanh của tia nhìn dịu dàng đầy yêu thương, nụ cười duyên dáng của bà, sự hứa hẹn hạnh phúc, niềm an ủi tuôn trào từ những lời âu yếm; song còn có ở đâu đây trong bà, ẩn dưới vẻ kiều diễm kia, tất cả nỗi kinh hoàng, tất cả bóng tối, tất cả những dục vọng tham lam, tất cả khắc khoải, tội lỗi, buồn sầu, tất cả những ngang trái của đường sinh tử. Chàng thanh niên chìm sâu vào trong những giấc mộng ấy, trong mớ bòng bong phức tạp về ý nghĩa và biểu tượng của chúng. Đây không phải chỉ là những hoan lạc quá khứ đã hiện về trong ánh sáng, với bùa lực duyên dáng của chúng: tuổi thơ và tình mẹ, buổi bình minh vàng son và rạng rỡ của cuộc đời, mà trong đó còn ngân lên tương lai với những đe dọa và những hứa hẹn của nó, những nét quyến rũ và những nét hiểm nguy. Những https://thuviensach.vn giấc mộng kia trong đó mẹ chàng, Thánh Mẫu Đồng Trinh và tình nhân chỉ là một, đôi khi hiện đến với chàng trong một chuỗi tội lỗi ghê sợ và những tội phạm thánh, những tội đáng chết mà không bao giờ chàng có thể chuộc được; những khi khác chàng lại thấy trong những giấc mộng ấy sư giải thoát hoàn toàn tuyệt vời hòa điệu. Cuộc đời huyền bí đang ở đấy nhìn chòng chọc vào Đan Thanh một thế giới đầy bóng tối không thể đi sâu vào, một khu rừng lởm chởm những bụi gai, đầy những hiểm nguy kỳ quặc, nhưng huyền bí ấy là huyền bí của người mẹ: nó do nơi bà, nó đưa đến bà, nó là vòng tối nhỏ đầy những đe dọa ở thẳm cùng đôi mắt sáng của bà. Nhiều sự kiện đã bị lãng quên của tuổi thơ lại xuất hiện trong những giấc mơ ấy. Từ những chiều sâu khôn dò, từ những miền không đến được nhiều chiếc hoa nhỏ của kỷ niệm tuôn nở trong tia sáng ngời của một cái nhìn, thoát ra một mùi hương nặng trĩu những tiên tri mơ hồ: những kỷ niệm về những tình cảm trẻ thơ có lẽ thuộc về những thực tại có thật mà cũng có lẽ thuộc về những giấc mơ. Đôi khi chàng chiêm bao về những con cá đen và vàng đang lội về hướng mình, xuyên qua mình, những sứ giả của một thế giới đẹp hơn, những người mang đến những tin hạnh phúc đầy hoan lạc, rồi bỏ đi vừa vùng vẫy và biến mất như những chiếc bóng, chỉ để lại những bí mật chứ không một thông điệp nào. Thường thường trong những giấc mộng chàng thấy những con cá lội, những con chim bay, và mỗi con cá mỗi con chim đều là tạo vật của chàng phục tùng ý chí chàng, ngoan ngoãn theo sự chỉ dẫn của chàng, như hơi thở của chàng chiếu ra từ chàng như một tia nhìn, một ý tưởng của chàng, trở lại trong chàng. Thường chàng mơ về một khu vườn, một khu vườn thần tiên, trồng cây như những cây trong thần thoại với những bông hoa bao la, những động màu xanh nhạt và sâu thẳm, trong cỏ sáng lên những đôi mắt long lanh của những con vật xa lạ; trên cành những con rắn óng ả và nóng nảy đang lướt đi, trên những cây nho và trong bụi rậm những trái nạc to lớn, ẩm và sáng đang treo lơ lửng. Khi chàng đưa tay hái, chúng liền phồng lên trong bàn tay chàng, và chảy ra một thứ nước giống như máu, hoặc bỗng có những đôi mắt và di chuyển https://thuviensach.vn với cử động ẻo lả và giảo quyệt; bàn tay nó sờ soạng tìm một cành để tựa vào thân cây, chàng thấy và ngửi giữa thân cây và cành cây một mớ tóc rối dày. Một lần, chàng mơ thấy chính mình hay thấy vị thánh bảo hộ của chàng, mồm ngài bằng vàng, và từ chiếc mồm ấy tuôn ra những lời và những lời ấy là một đám chim nhỏ đang xấp xới bay đi. Một lần, Đan Thanh mơ thấy mình lớn và đã trưởng thành, nhưng lại ngồi trên đất như một đứa trẻ, có đất sét trước mặt và đang nặn đất như một chú oắt con nặn những hình tượng: một con ngựa nhỏ, một con bò mộng, một người đàn ông nhỏ, một người đàn bà nhỏ, chàng thích thú với trò chơi ấy và làm cho những con vật và người kia có những trò chơi tình dục thô lậu một cách lố bịch; điều ấy dường như rất buồn cười đối với chàng trong chiêm bao. Đoạn, chán trò chơi ấy, Đan Thanh tiếp tục con đường mình, và khi ấy, chàng có cảm tưởng có một vật gì sống sau lưng đang lặng lẽ tiến gần đến và khi quay lại, chàng thấy với một sự kinh ngạc sâu xa và khủng khiếp tột độ tuy nhiên không phải là không vui - những hình tượng bằng đất sét kia trở nên cao lớn và sống động. To lớn, khổng lồ, chúng diễn hành trước mặt chàng trong im lặng và vẫn tiếp tục lớn thêm, chúng đi khắp thế gian, lặng lẽ và bao la, cao như những cái tháp. Đan Thanh sống trong thế giới những giấc mơ ấy nhiều hơn trong thực tại. thế giới thực: phòng học, sân tu viện, viện sách, phòng ngủ, nhà nguyện vẫn ở bề mặt, vẫn là một lớp da mong manh run rẩy trên thế giới siêu thực của những hình ảnh, thế giới mộng mị. Một chuyện không đâu cũng đủ để đâm thủng lớp vỏ mảnh mai ấy, một cái gì do âm thanh một tiếng Hy Lạp gợi lên giữa một bài học tầm thường, một làn hương từ chiếc ví đựng cây thuốc của cha An, một tia nhìn phóng lên một cành lá bằng đá đang rủ xuống từ trụ cao chống đỡ vòm một chiếc cửa sổ - những động lực nhỏ như thế cũng đủ để đâm thủng lớp vỏ thực tại và tháo tung những vực thẳm ẩn sau thực tại thanh bình khô héo những vực thẳm, những thác nguồn và những dòng ngân hà của thế giới những hình ảnh tâm hồn. Một chữ đầu của một tiếng La https://thuviensach.vn Tinh biến thành khuôn mặt ngát hương của mẹ chàng, một âm kéo dài của tiếng “Ave” biến thành cánh cửa thiên đường, một chữ Hy Lạp biến thành một con ngựa đang phi nước đại, thành một con rắn đứng dựng trên chiếc đuôi đang kéo lê trong im lặng bao la giữa những cành hoa rồi bỏ đi - và thay vì đó chỉ còn lại trang sách khắc khổ của văn phạm. ít khi Đan Thanh nói về những chuyện ấy; chỉ có một hay hai lần chàng nói thoáng qua - trong khi đàm thoại với Huyền Minh về thế giới mộng mị ấy của chàng. Đan Thanh nói: Em nghĩ rằng một cánh hoa hay một con sâu nhỏ trên đường chứa đựng và khải thị nhiều điều hơn tất cả những cuốn sách của toàn thư viện. Người ta không thể nói gì bằng những chữ và danh từ. Đôi khi em viết một chữ Hy Lạp nào đó, một chữ thêta hay omêga, em chỉ cần xoay ngòi bút một tí là chữ ấy có một cái đuôi và biến thành một con cá, và trong một giây nó gợi lên tất cả những dòng suối, những con sông của trái đất, tất cả tính tươi mát và ẩm ướt của nó, đại dương của Homère mà thánh Pierre đã bước đi trong ấy, hoặc chữ ấy biến thành một con chim nhỏ dựng đuôi, chửng lông, phình ra, cười và bay đi. Này anh Huyền Minh, có lẽ anh không để ý gì lắm về những chữ ấy? Nhưng em nói cho anh rõ, chính với những chữ ấy Thượng Đế đã viết nên trần gian này. - Tôi để ý lắm, trái lại - Huyền Minh buồn rầu nói. Đấy là những chữ ảo thuật, người ta có thể gọi lên ma quỷ với tất cả những chữ ấy. A! Đối với việc làm tiến triển khoa học, thì chúng không có lợi gì. Trí tuệ chỉ thích những gì cố định, những gì có hình dáng, khoa học muốn tin vào những dấu hiệu của mình thích cái gì đang hiện hữu, không thích cái gì đang trở thành; thích cái thực, không thích cái khả hữu. Nó không thể chịu được rằng một chữ omêga lại trở thành một con rắn hay một con chim. Trí tuệ không thể sống trong thiên nhiên như là cái ngược lại với mình. Bây giờ em đã tin tôi chưa, khi tôi bảo em rằng em sẽ không bao giờ trở nên một nhà bác học? Dĩ nhiên Đan Thanh tin chàng từ lâu, về điểm ấy cậu đồng ý. https://thuviensach.vn Em không còn chút nào muốn khăng khăng theo đuổi trí tuệ của anh - Đan Thanh vừa nói vừa cười nửa miệng - về trí tuệ và học thuật cũng như về cha em, em nghĩ em đã yêu người nhiều và giống người; tất cả những gì người nói đối với em đều đã là thánh ngôn. Nhưng vừa khi mẹ em hiện diện trong em trở lại thì em bắt đầu biết được tình yêu là gì và bên cạnh hình ảnh bà, hình ảnh của cha em bỗng nhiên trở thành hèn hạ quạu quọ và hầu như khó cảm. Và bây giờ em có khuynh hướng xem mọi sự thuộc về tri thức như là thuộc phạm vi người cha, không có ý nghĩa của người mẹ, thù nghịch với hồn mẹ, và em hơi coi khinh nó. Đan Thanh nói đùa nhưng không xua đuổi được nét buồn trên gương mặt bạn. Huyền Minh yên lặng nhìn bạn và tia nhìn của chàng như một sự âu yếm vỗ về. Đoạn chàng nói: Tôi hiểu em lắm, chúng ta không còn gì để bàn cãi nữa, em đã thức tỉnh và em đã nhận thấy rằng; chúng ta khác hẳn nhau, cái khác biệt giữa những người thuộc dòng giống người cha và những người thuộc về bên mẹ, khác biệt giữa tâm hồn và trí tuệ. Và chẳng còn bao lâu nữa em cũng sẽ thấy rằng cuộc sống của em ở tu viện và nguồn hứng khởi của em đối với đời tu sĩ chính là một sai lầm, một bịa đặt của phụ thân em khi người muốn nhờ đó mà tẩy rửa tội lỗi ký ức về thân mẫu em, hoặc có lẽ để trả thù bà. Hay em còn tưởng rằng định mệnh của em là ở lại suốt đời trong tu viện? Đan Thanh đầy trầm tư ngắm nhìn hai bàn tay bạn, những bàn tay thanh tú vừa khắc khổ vừa mềm mại, gầy và trắng. Không ai có thể hoài nghi đấy là những bàn tay của một nhà khổ hạnh, một người uyên bác. Em không biết - Đan Thanh nói với giọng thanh như hát, hơi ngập ngừng, vừa kéo dài mỗi âm thanh, cách chàng thường nói trong ít lâu nay - Quả tình là em không biết. Anh phán đoán cha em hơi quá nghiêm khắc. Ông đã không sống một cách dễ dàng. Nhưng có lẽ anh cũng có lý về điểm ấy nữa. Bây giờ là đã ba năm em học ở trường của tu viện, và ông không đến thăm em một lần nào. Ông hy vọng em sẽ ở lại đây mãi mãi. Đấy cũng có lẽ là giải pháp tốt nhất, không phải là em luôn luôn ao ước điều ấy hay https://thuviensach.vn sao? Tuy nhiên hôm nay em không còn biết chắc chắn thực tình em ao ước gì, em muốn gì. Ngày xưa mọi sự đều giản dị như những mẫu tự. Bây giờ không còn gì đơn giản nữa, ngay cả những mẫu tự. Mọi sự đều mang muôn ngàn ý nghĩa muôn ngàn dáng mặt. Em không biết em sẽ thành cái gì; đấy là những điều mà bây giờ em không thể nghĩ đến. Em cũng không nên nghĩ đến nữa - Huyền Minh nói - Rồi chúng ta sẽ rõ con đường của em dẫn em đi đâu. Nó đã khởi Sự bằng cách dẫn em về lại với mẹ em, và nó sẽ còn đưa em lại gần bà hơn nữa. về những gì liên hệ đến thân phụ em, tôi không xét đoán quá khắc nghiệt đâu. Em có muốn trở về bên ông không? Ồ không! Đan Thanh kêu lớn. Không phải trong những điều kiện như thế mà chúng ta đã trở thành bạn! Một tình bạn sẽ ra sao nếu sau một giai đoạn ngắn ngủi nó đã đạt đến mục đích của nó và chỉ còn chờ chấm dứt? Anh đã chán em rồi sao? Có phải là anh không thể chịu đựng em được nữa chăng? Huyền Minh nóng nảy đi đi lại lại, mắt nhìn chằm chặp xuống đất, rồi đứng dừng trước bạn: Im đi, chàng nói, em cũng biết là tôi luôn luôn yêu thích tình bạn của chúng ta. Chàng nhìn bạn với đôi mắt do dự, lại bước đi, lại dừng, và từ khuôn mặt khô gầy của chàng một tia nhìn chắc chắn hạ trên Đan Thanh. Bằng một giọng nhỏ nhưng rắn rỏi và quả quyết chàng bảo: Nghe này Đan Thanh, tình bạn chúng ta rất tốt, nó có một mục đích và đã đạt được, ấy là nó đã thức tỉnh em. Tôi hy vọng rằng nó chưa chấm dứt, tôi hy vọng nó sẽ mãi mãi không ngừng và đưa đến những mục đích mới. Bây giờ ta chưa thấy có mục đích nào mới cả. Mục đích của em thì bất định, tôi không thể dẫn dắt em đến đấy, cũng không thể đi theo em. Em hãy hỏi mẹ em đi, hãy hỏi hình ảnh bà và lắng nghe. Còn mục đích của tôi thì không bất định. Nó ở đây, nơi tu viện, nó gọi tôi từng giờ. Tôi có quyền làm bạn em, nhưng tôi không có quyền yêu thương. Tôi là tu sĩ, tôi đã https://thuviensach.vn tuyên thệ. Trước khi thụ giới tôi sẽ xin thôi nhiệm vụ dạy dỗ và ở riêng một mình trong nhiều tuần để chay lòng và để làm những sự tập luyện của sự kính tín. Trong thời gian ấy tôi sẽ không có một cuộc đàm thoại phàm trần nào, ngay cả với em. Đan Thanh hiểu, buồn bã nói: Ra thế, anh sắp làm những gì mà em cũng sẽ làm nếu em gia nhập đoàn thể tu sĩ vĩnh viễn. Và khi anh đã xong những luyện tập, khi anh đã nhịn đói, cầu nguyện và thức đêm Vừa đủ, khi ấy mục đích của anh là gì? - Em đã biết, Huyền Minh nói. - Quả thế. Trong vài năm nữa anh sẽ là giáo sư có chức phận, có lẽ sẽ là hiệu trưởng trường. Anh sẻ cải thiện nền giáo dục, khuếch trương thư viện. Có lẽ anh sẽ viết sách chăng? Không? Thế thì anh không viết. Nhưng mục đích của anh sẽ là gì? Huyền Minh hơi mỉm cười. - Mục đích? Có lẽ tôi sẽ chết với chức hiệu trưởng trường hay tu viện trưởng hay chủ giáo, điều ấy không quan trọng. Mục đích là tự đặt mình vào chỗ mà tôi có thể phụng sự đắc lực nhất, nơi mà thiên tính tôi, tính chất và năng khiếu tôi sẽ tìm thấy môi trường thích hợp nhất, môi trường hoạt động rộng rãi nhất. Không có mục đích nào khác hơn thế. Đan Thanh: - Không có mục đích nào khác cho một thầy dòng? Huyền Minh: - Ồ có chứ! Những mục đích thì không thiếu. Có thể mục đích của đời một tu sĩ là học tiếng Hébreu, phê bình Aristote, hay trang hoàng nhà thờ của một tu viện, hay tự giam mình vào suy tư, hay làm một chuyện khác. Đối với tôi đấy không phải là những mục đích. Tôi không muốn tăng thêm tài sản của tu viện, cũng không muốn cải tổ đoàn thể hay giáo hội. Tôi muốn phụng sự tâm linh trong giới hạn mà tôi có thể làm như tôi hiểu. Đấy không phải là một mục đích sao? https://thuviensach.vn Rất lâu Đan Thanh suy nghĩ trước khi trả lời. Anh có lý - chàng nói - Em có là một phiền phức lớn trong bước đường của anh đến mục đích không? Một phiền phức! ồ Đan Thanh! Không ai giúp tôi nhiều hơn em. Em đã tạo cho tôi những khó khăn, nhưng tôi không phải là kẻ thù của những khó khăn. Chúng đã dạy tôi rất nhiều, tôi đã vượt được một phần những khó khăn ấy. Đan Thanh ngắt lời bạn, vừa nói vừa cười nhạo: - Anh đã vượt chúng một cách tuyệt diệu! Nhưng hãy nói em nghe, trong khi giúp em, dẫn dắt em, giải thoát cho em, trong khi đem lại sự lành mạnh cho linh hồn em, có phải đích thực là anh đã phụng sự linh hồn không? Như thế có lẽ anh đã làm mất đi của tu viện một kẻ tân tòng đầy nhiệt tình và thiện chí và có lẽ anh đã gây dựng cho linh hồn một đối thủ, một người sẽ làm, sẽ tin, sẽ theo đuổi ngay cái ngược lại những gì mà anh cho là tốt! Sao lại không? Huyền Minh nói với vẻ cực kỳ nghiêm trọng. Bạn ơi! Em vẫn còn hiểu tôi ít thế sao? Có thể tôi đã bóp tắt trong em một tu sĩ tương lai và tôi đã mở ra cho em con đường đi đến một số phận phi thường. Ngay cả nếu ngày mai em phóng hỏa đốt cả tu viện đẹp đẽ của chúng ta và đi khắp thế giới rao truyền một điều tà tín điên rồ nào đó, tôi cũng sẽ không hối hận một giây nào về việc đã giúp em tìm thấy con đường riêng em. Chàng thân mật đặt hai bàn tay trên vai bạn. - Này nữa hỡi Đan Thanh nhỏ bé của tôi, đây là một điều thích hợp với mục đích của tôi. Dù tôi là tu viện trưởng, giáo sư, thầy tẩy tội hay gì đi nữa, tôi sẽ không bao giờ muốn có cơ hội gặp một người có giá trị, đây năng lực và độc đáo, mà không thể hiểu họ, giúp họ tự khai triển và đi thẳng tới trước. Và tôi nói cho em rõ điều này: dù có gì xảy đến cho em hay cho tôi, dù cả hai chúng ta sẽ thành thế này hay thế khác, em sẽ không bao giờ, ngay khi em gọi tôi một cách nghiêm trọng, và khi em nghĩ là em cần https://thuviensach.vn đến tôi, em sẽ không bao giờ thấy tôi làm ngơ trước tiếng gọi của em, không bao giờ. Câu ấy nghe như một lời từ biệt và quả thế, đấy là tiền vị của một cuộc từ biệt. Khi đứng trước mặt bạn, khi ngắm nhìn vẻ cương quyết của bạn mắt chú mục vào mục đích mình, Đan Thanh cảm thấy không còn sai lầm gì nữa, rằng họ không còn là anh em bạn hữu, ngang hàng nhau, mà con đường của họ đã tách đôi. Con người đang đứng trước chàng không phải là một người mơ mộng, không phải đang chờ đợi tiếng gọi của định mệnh; đấy là một thầy tu, chàng đã dấn thân, chàng đã hiến mình cho một đoàn thể rõ rệt và một bổn phận, chàng là một bề tôi, một tên lính của đoàn thể tu sĩ, của giáo hội, của linh hồn. Còn Đan Thanh, hôm nay điều này đã trở nên rõ ràng đối với chàng ở đây thật không nhằm chỗ, không có quê hương; một thế giới xa lạ đang chờ đợi chàng. Ngày xưa mẹ chàng cũng đã như thế. Bà đã lìa bỏ nhà và tổ ấm, chồng và con, cuộc đời cộng đồng và trật tự xã hội, bổn phận và danh dự, để ra đi vào một nơi xa lạ chắc chắn bà đã tàn tạ từ lâu. Bà không có một mục đích nào, cũng như Đan Thanh hôm nay không có mục đích nào. Có những mục đích, chuyện ấy để dành cho người khác, cho chàng thì không. Ồ, Huyền Minh đã thấy điều ấy từ lâu biết bao; chàng có lý biết bao! ít lâu sau ngày đó, có thể bảo Huyền Minh đã biến mất. Dường như chàng trở nên vô hình. Một thầy khác cho bài, bục của chàng ở thư viện trống rỗng. Chàng vẫn còn đó, chàng không hoàn toàn mất tăm dạng, người ta có thể thấy chàng đi bách bộ trong sân đi dạo, người ta có thể nghe chàng thỉnh thoảng thầm thì những lời kinh trong một nhà nguyện, quỳ gối trên những bực đá. Người ta biết chàng đã bắt đầu cuộc cấm phòng vĩ đại, rằng chàng nhịn đói và thức dậy mỗi đêm ba lần để làm những luyện tập của sự kính tín. Chàng vẫn còn đó nhưng lại đã qua một thế giới khác. Người ta có thể thấy chàng rất hiếm nhưng không thể đến nơi chàng, không có gì chung với chàng, không thể nói chuyện với chàng. Đan Thanh rõ biết chàng sẽ lại xuất hiện, lại chiếm bục của chàng, ghế chàng nơi nhà ăn, chàng lại nói nhưng Huyền Minh của ngày qua không trở lại nữa. Huyền Minh không thuộc về chàng nữa. Khi nghĩ đến https://thuviensach.vn điều ấy Đan Thanh hiểu rõ rằng chính Huyền Minh là người duy nhất đã làm cho chàng yêu thích và mến chuộng tu viện và cuộc đời tu sĩ, văn phạm và luận lý, sự học và tư duy. Gương của Huyền Minh lôi cuốn chàng, lý tưởng của chàng ngày xưa là được như Huyền Minh. Dĩ nhiên vị tu viện trưởng vẫn còn đấy, chàng vẫn kính phục người, yêu mến người và tìm thấy ở người một gương mẫu cao quý. Nhưng những thứ khác, những thầy giáo, sư huynh, nhà ngủ, chỗ ăn, trường học, bài làm, khóa lễ, tất cả tu viện sẽ không còn mãnh lực lôi cuốn chàng nếu thiếu Huyền Minh. Chàng còn làm gì ở đây? Đan Thanh chờ đợi. Chàng ở lại dưới mái tu viện như một người lữ khách bất định, đang trú ẩn trong trận mưa rào dưới một mái nhà hay một tàng cây, chỉ để chờ đợi, chỉ như một người khách, chỉ vì sợ hãi những phũ phàng của thế giới xa lạ. Cuộc sống của Đan Thanh, lúc ấy chỉ còn là đợi chờ và từ biệt. Chàng đi thăm lại tất cả những nơi chàng yêu thích hoặc đã có một ý nghĩa trong đời chàng. Chàng ngạc nhiên nhận thấy rằng ở đấy có rất ít người và hình ảnh mà chàng sẽ nhọc lòng khi chia tay. Có Huyền Minh và vị tu viện trưởng già Từ Vân và cả cha An ấy, và có lẽ thêm thầy thủ môn tử tế với người láng giềng tốt của cậu, ông chủ nhà xay. Nhưng những người ấy, chính họ cũng gần như đã mất hết mọi thực hữu. Khổ tâm hơn có lẽ là sự từ biệt với tượng thánh mẫu lớn bằng đá của nhà thờ, với những vị thánh thờ ở cổng chính. Rất lâu chàng đứng trước những pho tượng ấy, trước những hình điêu khắc đẹp đẽ của chỗ hát thánh ca, trước máy nước của đường đi dạo, trước cột trụ có ba đầu thú vật, chàng đứng dựa lưng vào những cây Điền- mã, cây dẻ. Tất cả thứ ấy một ngày kia đối với chàng sẽ là một kỷ niệm, một quyển sách hình, đóng kín trong lòng chàng. Ngay bây giờ, trong khi chàng còn sống giữa những vật ấy, chúng đã bắt đầu tuột khỏi chàng, mất hết tính cách thực hữu, lung linh như những hồn ma dĩ vãng. Cùng với cha An người thân thiết với chàng, Đan Thanh đi hái những cây cỏ thuốc, đến người thợ xay của thư viện, chàng nhìn những người bồi làm việc và thỉnh thoảng uống một cốc rượu họ mời và ăn cá chiên, nhưng chàng vẫn cứ xa lạ với tất cả mọi thứ ấy, chỉ còn nhìn chúng như những kỷ niệm, cũng https://thuviensach.vn như bạn chàng. Huyền Minh dưới mắt chàng chỉ còn là một chiếc bóng đang sống trong giáo đường; và trong phòng kín, mọi sự vật xung quanh cũng mất hết thực tại của chúng, tất cả đều gợi lên mùa thu, mùa của những gì đi qua và tan biến. Điều duy nhất vẫn thực hữu và hoạt động, ấy là cuộc đời ở tận tâm khảm chàng. Những nhịp đập khắc khoải của tim, mũi kim đau đớn của dục vọng, niềm hoan lạc và nỗi xao xuyến của những giấc mơ. Chàng đang sống hết mình cho những giấc mơ ấy, những khắc khoải xao xuyến ấy. Ngay giữa lúc học và đọc, đôi khi chàng đã đắm chìm trong tư tưởng và quên hết, chỉ buông trôi mình theo những dòng thác lũ và tiếng nói của đời sống bên trong đang kéo lôi chàng vào những giếng sâu đầy những hòa tấu buồn ủ trong những vực thẳm nhiều màu sắc đầy những phiêu lưu thần tiên có muôn ngàn âm vang đều là dư âm của mẹ chàng và muôn nghìn đôi mắt đều là đôi mắt của mẹ chàng. https://thuviensach.vn CHƯƠNG VI Một ngày kia, cha An cho gọi Đan Thanh đến phòng thuốc của ông, nơi gian phòng xinh xắn với mùi cây cỏ thuốc xông hương êm dịu. Đan Thanh có thể nhận ra chỗ ấy. Vị Linh mục chỉ cho chàng xem một cây khô nhỏ giữ cẩn thận giữa những tờ giấy, và hỏi chàng có biết cây ấy không và có thể cho ông biết rõ ràng về nó ở dưới kia, trong những cánh đồng không. Dĩ nhiên là Đan Thanh có thể làm việc ấy: cây nhỏ kia tên là cây cỏ Saint Jean. Chàng chỉ rõ tất cả những tính chất của nó. Hài lòng, ông già cắt phần việc cho người bạn trẻ ấy trong giờ học chiều, đi hái cho ông một thúng cỏ ấy và chỉ những vùng lân cận mà cây ấy mọc nhiều nhất. Này cậu bé yêu mến, để bù công khó của con, con sẽ được nghỉ một buổi chiều. Con sẽ không phàn nàn về điều đó và sẽ không mất mát gì cả. Sự hiểu biết về thiên nhiên cũng chính là một khoa học, không phải chỉ có một môn văn pháp ngốc nghếch của các con mà thôi. Đan Thanh cảm ơn ông nồng nhiệt về công việc ông giao phó. Nhặt những cây cỏ trong vài giờ thay vì ngồi trên ghế nhà trường là một nguồn vui vô tận của chàng. Để được hân hoan tột cùng Đan Thanh xin người giữ ngựa giao cho giữ con Mây Mây và lập tức sau bữa ăn trưa, chàng đi đến chuồng lấy con ngựa. Nó nồng nhiệt đón tiếp chàng và ra đi vừa nhảy cỡn trong ánh nắng ấm. Trong chừng hơn một tiếng đồng hồ Đan Thanh phi ngựa vừa thưởng thức không khí bao la và hương thơm của những cánh đồng, rừng, nhất là cái thú được ngồi trên yên ngựa. Rồi chàng nghĩ đến công việc được giao phó và tìm một trong những nơi vị linh mục đã chỉ. Ở đấy Đan Thanh buộc ngựa dưới bóng một cây phong nói chuyện với nó, cho nó ăn bánh mì, và bắt đầu đi tìm cỏ, ở đây có những đám đất hoang với muôn ngàn loại cỏ mọc đầy. Những cây anh túc nhỏ muộn màng với những bông hoa cuối mùa nhợt nhạt và nhiều vỏ hạt đã chín mùi dựng lên giữa những cành giã đậu khô héo, những cành rau diếp hoang trổ hoa màu xanh da trời và những cành cây lam nhạt màu. Vài đống đá chồng chất giữa cánh đồng làm chỗ trú ẩn cho rắn mối; chính nơi đây có những cành cỏ Saint- https://thuviensach.vn Jean đầu tiên hoa vàng và Đan Thanh bắt đầu hái. Khi đã hái được một nắm đầy chàng ngồi xuống trên những tảng đá nghỉ mệt. Trời nóng bức, Đan Thanh nhìn thèm thuồng về phía bóng đen dày đặc của khu rừng đằng xa, nhưng cậu cũng không muốn đi quá cách xa những đám cỏ và con ngựa mà từ nơi cậu đang đứng, chàng còn nhìn thấy được. Đan Thanh ngồi trên sỏi nóng, lặng lẽ nhìn những con rắn mối chạy trốn rồi trở lại, ngừi mùi cỏ Saint- Jean và nâng những cánh hoa nhỏ lên ánh sáng để ngắm muôn ngàn lỗ kim châm. Thật lạ lùng, chàng nghĩ, mỗi một ngọn lá nhỏ trong hàng trăm ngọn này đã tự đâm thủng tạo một nền trời đầy sao như một tấm đồ thêu tinh vi. Mọi sự thật đều kỳ quặc và khó hiểu: những con rắn mối, những cây nhỏ và ngay những tảng đá nữa, tất cả cha An, người rất thân thiết với chàng, chính ông cũng không còn có thể tự hái lấy cây cỏ Saint- Jean của ông. Chính là vì cặp giò của ông không làm việc nữa, có những ngày ông không còn cử động được và tất cả thuốc men tất cả y thuật của ông không thể cứu chữa ông. Có lẽ một ngày sắp đến ông sẽ chết và những cây cỏ thuốc sẽ cứ tiếp tục xông hương gian phòng ông, nhưng vị linh mục già sẽ không còn ở đấy nữa! Cũng có thể là ông sẽ còn sống lâu nữa, mười, hai mươi năm và ông sẽ còn cũng mớ tóc lơ thơ ấy, cũng những đường nhăn buồn cười ấy xung quanh đôi mắt; nhưng còn chàng, Đan Thanh, chàng sẽ ra sao trong hai mươi năm nữa? Ôi, mọi sự thật đều không thể hiểu được và chung quy đều buồn, mặc dù cũng rất đẹp. Ta không biết gì cả. Ta cứ sống, đi tung tăng trên đất hay phi ngựa qua rừng, và biết sự vật đang phóng về ta những tia nhìn khiêu khích hay hứa hẹn hoặc làm lòng ta tràn ngập những khát thèm; một ngôi sao về chiều, một hoa lọng màu xanh, một chiếc hồ biêng biếc với bờ lau sậy, tia nhìn của một người đàn ông hay một chị bò. Và đôi khi người ta có cảm tưởng rằng, một cái gì bất ngờ sẽ xảy đến ngay lúc này, một cái gì mà người ta đã ước ao từ lâu, một bức màn đang bao phủ mọi vật sắp rơi xuống; rồi mọi sự qua đi mà không có gì xảy ra cả, sự bí ẩn vẫn không được cởi mở, cái bùa chú huyền nhiệm vẫn còn trên sự vật, và cuối cùng, người ta già đi, với những dáng điệu láu vặt như Cha An, với dáng đi https://thuviensach.vn của một hiền nhân như Cha Từ Vân, và có lẽ người ta vẫn không biết gì và cứ ở đấy để chờ đợi, Đan Thanh ngắt một chiếc vỏ ốc, nó gây một tiếng động khẽ khi lướt qua những tảng đá; mặt trời đã làm cho nó nóng cháy. Chàng ngây người ngắm nhìn những đường ngoằn ngoèo của vỏ ốc, đường xoắn trôn ốc và chiếc vương miện tí hon kỳ dị tinh vi ở đầu chót, và miệng vỏ trống rỗng với những ánh xà cừ. Chàng nhắm mắt để biết những hình dáng và chỉ sờ bằng những ngón tay: đấy là một thói quen từ lâu và một trò chơi. Xoay vỏ chiếc ốc giữa các ngón chàng để chúng lướt trên chiếc vỏ ấy vừa dõi theo những hình tích, không đè ép, như để mơn trớn chàng thưởng thức sự mầu nhiệm của những hình dáng kia, một vẻ duyên dáng của nó. Đan Thanh mơ màng nghĩ đây là một trong những bất tiện của học đường và của kiến thức khoa học: trí tuệ dường như có khuynh hướng trình bày sự vật như thể chúng chỉ có hai chiều. Chàng cảm thấy ở đấy có một khuyết điểm có thể làm hỏng mọi hoạt động tri thức; nhưng chàng không tài nào định rõ tư tưởng ấy và vỏ ốc tuột khỏi các ngón tay chàng. Chàng cảm thấy mệt và buồn ngủ. Chàng ngủ thiếp dưới ánh nắng, đầu cúi trên những cây cỏ hái được đang héo tàn tỏa ra một mùi hương càng lúc càng nồng. Những con rắn mối chạy trên giày chàng, những cây cỏ héo úa trải trên gối chàng; dưới cây phong, Mây Mây đang đợi chờ, nóng nảy. Từ khu rừng xa một người nào đi đến: một người đàn bà trẻ với chiếc áo dài xanh đã bạc màu, một chiếc khăn tay đỏ quấn quanh mớ tóc đen, mặt rám đi vì nắng hạ. Người đàn bà tiến đến gần, tay cầm chiếc ba- lô, mồm ngậm một chiếc hoa cẩm chướng như nhung đỏ thắm. Nàng thấy người đàn ông ấy, ngồi ngắm chàng rất lâu từ xa một cách tò mò khiêu khích, thấy chàng ngủ, rón rén đến gần bằng đôi chân trần màu bồ quân, dừng lại trước Đan Thanh, rất gần chàng và nhìn. Sự khiêu khích của nàng tan biến: người con trai xinh đẹp đang say ngủ kia không có vẻ nguy hiểm, nàng thích chàng. Chàng đến đây làm gì trong cánh đồng hoang? Nàng mỉm cười nhận ra rằng chàng đã hái những bông hoa, chúng đã tàn. https://thuviensach.vn Đan Thanh bừng tỉnh khỏi đám rừng mộng mị và mở mắt. Đầu chàng buông nghỉ một cách ẻo lả, nó đang nằm trên đùi một người đàn bà. Trên đôi mắt ngạc nhiên còn ngái ngủ của chàng, rất gần, có một đôi mắt xa lạ đang dán chặt lên, nóng bỏng, màu nâu. Chàng không sợ hãi, không có gì nguy hiểm; những đồng tử nóng bỏng u huyền đang dịu dàng rưới lên mình chàng ánh sáng của chúng. Khi ấy, trước cái nhìn ngạc nhiên của Đan Thanh, người đàn bà bắt đầu mỉm một nụ cười duyên dáng, và chậm rãi, chàng cũng bắt đầu mỉm cười. Mồm người đàn bà cúi xuống trên đôi môi hé mở của chàng. Họ chào nhau trong một chiếc hôn âu yếm, chiếc hôn tức thì gợi lại trong Đan Thanh kỷ niệm về buổi chiều vào làng, về cô bé tóc bím. Nhưng chiếc hôn không chấm dứt, đôi môi người đàn bà cứ vướng vít trên môi chàng, tiếp tục trò chơi của chúng, trêu chọc, khêu gợi, và cuối cùng xâm chiếm lấy môi cậu thanh niên với một vẻ tham lam dữ dội, chiếm hữu dòng máu của cậu, thức nó dậy từ những chiều sâu thẳm và trong một trò chơi câm lặng lâu dài, người đàn bà da nâu hiến mình cho chàng trai trẻ, từ từ dạy vỡ lòng cho chàng để chàng kiếm tìm và bắt gặp, kích thích sự hăng hái của chàng và làm dịu ngọn lửa của chàng. Chàng đã được hiến dâng hạnh phúc khoái lạc và ngắn ngủi của ái tình, nó cháy lên trong một ánh lửa dữ dội, dịu dần, tắt ngấm. Chàng nằm đấy, đôi mắt nhắm nghiền, không ai nói một lời. Người đàn bà vẫn im lặng dịu dàng vuốt tóc chàng, để cho chàng từ từ hồi tỉnh. Cuối cùng chàng mở mắt. - Này, thế em là ai? Chàng hỏi. - Em là Li- Liên, nàng nói. - Li- Liên, chàng lặp lại, thưởng thức tên nàng. Li- Liên, em yêu dấu! Nàng kề miệng gần tai chàng và thì thầm: - Nói em nghe, đây là lần đầu tiên sao? Anh chưa hề yêu ai trước em? Chàng lắc đầu, rồi bất chợt đứng lên, đưa mắt nhìn quanh, nhìn sang bên kia cánh đồng và nhìn bầu trời. - Ồ, chàng kêu lên, mặt trời đã xuống thấp, tôi phải https://thuviensach.vn về. - Về đâu thế? - Về tu viện, đến cha An. - Ồ, Thánh Ân? Anh ở đấy à? Thế anh không muốn ở gần bên em nữa? - Tôi muốn lắm. - Thế thì ở lại đi! - Không, sẽ không tốt. Tôi cần phải hái thêm cỏ. - Anh ở tu viện à? - Phải, tôi học ở đấy. Nhưng tôi sẽ không ở lại đấy nữa. Tôi có thể đến nhà em không, Li- Liên? Em ở đâu? Nhà em đâu? - Em không ở đâu cả, anh yêu dấu. Nhưng anh không muốn cho em biết tên sao? A! Tên anh là Đan Thanh? Hãy hôn em thêm lần nữa, hỡi đôi môi vàng xinh đẹp, sau đó anh có thể đi. - Em không ở đâu cả sao? Thế đến đêm em ngủ nơi nào? - Với anh, nếu anh muốn, trong rừng hay trên cỏ. Anh có lại đêm? - Ồ có! Ở đâu? Tôi sẽ gặp lại em ở đâu? - Anh có biết nhại tiếng cú kêu không? - Tôi chưa hề thử! - Thử đi! Chàng thử. Nàng cười lớn và tỏ vẻ hài lòng. - Thế thì đêm nay anh hãy ra khỏi tu viện và bắt chước cú kêu. Em sẽ ở vùng quanh quẩn. Anh có thích em không, hỡi Đan Thanh, cậu bé nhỏ https://thuviensach.vn của em? - Ồ, tôi thích em lắm, Li- Liên. Tôi sẽ đến. Xin Chúa giữ gìn em. Tôi phải đi đây. Trên yên ngựa nhễ nhại mồ hôi, Đan Thanh về đến tu viện khi đêm xuống và rất sung sướng thấy cha An khá bận. Một sư huynh đã nô đùa chân không trong suối và đã dẫm phải một mành vỡ nơi bàn chân. Bây giờ phải tìm Huyền Minh. Chàng hỏi một sư huynh phục dịch ở phòng ăn. Không, người ta cho chàng biết Huyền Minh không đến ăn chiều. Đấy là ngày chàng nhịn đói. Chắc hẳn chàng đang ngủ, vì đêm nay chàng phải thức. Đan Thanh chạy đi. Trong thời kỳ cấm phòng dai dẳng này bạn chàng ngủ trong một phòng kín để tẩy tội ở phía trong tu viện. Không suy nghĩ, Đan Thanh chạy đến đấy, lắng nghe ngoài cửa. Im lặng hoàn toàn. Đan Thanh nhè nhẹ đi vào. Mặc dù điều ấy bị cấm nhặt, lúc đó chàng không màng lo đến. Huyền Minh duỗi mình trên tấm ván hẹp, như một người chết trong bóng tối mờ mờ, đang nằm ngửa cứng đờ, với nét mặt xanh tiều tụy, hai bàn tay tréo lại trên ngực. Nhưng mắt chàng mở lớn không ngủ. Chàng im lặng nhìn Đan Thanh, không khiển trách cậu, nhưng không cử động và rõ ràng chàng rất xa vắng với lúc này và thế giới này, chìm đắm trong trầm tư, đến nỗi chàng khó lòng nhận ra bạn và hiểu những lời bạn. - Huyền Minh! Xin anh tha thứ cho em! Anh Huyền Minh yêu mến, tha thứ cho em, vì đã làm rộn anh. Nhưng không phải em làm thế một cách vô cớ. Em biết rõ bây giờ anh không được nói với em, nhưng xin anh hãy cứ nói, em van anh! Huyền Minh trầm ngâm, chớp nhanh đôi mắt một lúc như chàng đang cố gắng tỉnh dậy. -Chuyện ấy có cần thiết không? Chàng hỏi với một giọng đã tắt. -Vâng, cần thiết. Em đến từ biệt anh. https://thuviensach.vn -Thế thì cần thiết thật. Em đã không vô cớ mà đến. Lại gần đây, ngồi bên tôi. Chủng ta có mười lăm phút đồng hồ. Rồi sẽ là giờ khóa lễ đầu tiên. Chàng đã ngồi dậy, dáng gầy gò, trên tấm ván làm giường. Đan Thanh ngồi xuống bên chàng. -Nhất là anh hãy tha thứ cho em! Đan Thanh nói, băn khoăn về lỗi của mình. Phòng kín, tấm ván trần trụi, gương mặt của Huyền Minh hao mòn vì thức đêm và nỗ lực, tia nhìn nửa xa vắng của chàng, tất cả ấy làm cho Đan Thanh thấy rõ mình ở đây thật không nhằm lúc. -Không có gì tha thứ trong việc ấy. Đừng lo cho tôi, tôi rất mạnh. Em muốn từ biệt, có phải em nói thế không? Vậy thì em ra đi sao? -Em đi ngay hôm nay. ồ! Em không thể kể với anh! Quyết định ấy đến quá đột ngột! -Thân phụ em có đến đấy à, hay ông đã cho người đến? -Không, tuyệt nhiên không. Chính là cuộc đời đã đến với em. Em ra đi, không theo cha, không được phép. Em sẽ bôi nhọ anh, Huyền Minh! Em đi trốn. Huyền Minh hạ đôi mắt trên những ngón tay dài trắng của chàng. Chúng thoát ra mảnh mai, hư kinh, từ những cánh tay áo thụng rộng. Chính trong giọng nói của chàng, chứ không phải trên gương mặt nghiêm nghị đang bị cơn mệt hoành hành ấy, một nụ cười phảng phất khi chàng nói: -Bạn thân yêu, chúng ta có rất ít thì giờ, em hãy chỉ nói điều gì cần và nói rõ, gọn. Hay là tôi phải nói cho em những gì đã đến với em? -Nói đi, Đan Thanh cầu khẩn. -Em đang si tình, hỡi bạn nhỏ, em đã quen một người đàn bà. -Làm sao anh lại biết điều ấy nữa? -Em làm cho công việc của tôi hóa dễ dàng. Trạng huống của em, hỡi bạn, nói rõ tất cả những dấu hiệu của cái loại cuồng si mà người ta gọi là đang yêu. Nhưng bây giờ, xin em hãy nói đi. https://thuviensach.vn Đan Thanh rụt rè đặt bàn tay lên vai bạn. -Đấy anh đã nói rồi. Nhưng lần này anh đã không nói đúng hẳn, Huyền Minh, không hẳn quả thật phải nói. Đây là một chuyện khác hẳn. Em đang ở ngoài đồng, ngoài tu viện, ngủ dưới ánh nắng gay gắt và khi em thức dậy, đầu em đang gối trên đùi một người đàn bà đẹp và bỗng nhiên em có cảm tưởng rằng mẹ em đã đến để dẫn em theo bà. Không phải em đã lầm người đàn bà ấy là mẹ, nàng có đôi mắt màu u tối và tóc đen còn mẹ em tóc hung như em, nàng không giống bà một tí nào. Tuy nhiên đấy chính là bà, là một thông điệp đến từ nơi bà. Bổng chốc, như thể vừa bước ra khỏi những giấc mơ của lòng em, nàng đứng đấy, người đàn bà đẹp xa lạ kia, người đang giữ đầu em trên gối nàng và nụ cười nàng giống như một bông hoa và nàng rất dịu dàng với em, từ nụ hôn đầu của nàng, em đã cảm thấy tim em tan trong em và làm em đau đớn một nỗi đớn đau kỳ thú. Tất cả những tiếng gọi mà tâm hồn em đã nghe, tất cả những thèm khát mà em từng cảm thấy, tất cả những giấc chiêm bao, tất cả niềm xao xuyến êm dịu, tất cả bí mật ngủ trong em bỗng nhiên thức dậy, tất cả đều được biến dạng thần tình, tất cả đã mang một ý nghĩa. Nàng đã dạy cho em một người đàn bà là gì và ở trong nàng có những bí mật gì được khóa kín. Trong nửa tiếng đồng hồ nàng đã giúp em trưởng thành thêm rất nhiều năm. Bây giờ em biết rất nhiều điều! Và em cũng đã bất chợt biết được rằng em sẽ không ở lại trong nhà này nữa, không một ngày nào nữa. Em sẽ đi khi đêm xuống. Huyền Minh lắng nghe, gật đầu. Chuyện ấy xảy đến khá bất ngờ, chàng nói - nhưng đấy cũng gần như những gì tôi chờ đợi. Tôi sẽ nghĩ nhiều đến em. Tôi sẽ nhớ em, hỡi người huynh đệ. Tôi có thể làm gì cho em không? Nếu anh có thể, xin anh nói một lời với tu viện trưởng của chúng ta, để người không hoàn toàn chê trách em. Người là người độc nhất ở đây ngoài anh ra, mà cảm nghĩ người ấy đối với em có một tầm quan trọng. Người và anh. - Tôi biết điều đó... Em có gì khác để đòi hỏi nơi tôi không? https://thuviensach.vn - Có, một lời cầu nguyện. Mai sau, khi nào anh nghĩ đến em, xin hãy cầu nguyện cho em. Và... cám ơn anh. - Về cái gì, hở Đan Thanh? - Về tình bạn của anh, sự kiên nhẫn của anh, về tất cả. Và còn về việc anh đã lắng nghe em hôm nay mặc dù điều ấy thật khổ nhọc cho anh. Lại cám ơn anh vì đã không cố giữ em lại. - Làm sao tôi có thể muốn giữ em lại? Em biết tôi nghĩ sao về điều ấy. Nhưng em sẽ đi đâu, Đan Thanh. Em có một mục đích không? Em đi đến nhà người đàn bà ấy? - Em đi với nàng, vâng. Nhưng mục đích thì em không có. Đấy là một người lạ, không nhà cửa, hình như thế, có lẽ là một cô gái lang thang. À ra thế! Nhưng hãy nói tôi nghe, bạn thân yêu, có biết rằng đoạn đường mà em sắp đi với nàng có lẽ sẽ rất ngắn? Đừng quá tin vào nàng, tôi nghĩ. Có lẽ nàng có gia đình, có lẽ một người chồng, ai biết được người ta sẽ đón nhận em thế nào? Em biết điều ấy, chàng nói - mặc dù cho đến giờ em chưa nghĩ tới. Em đã nói với anh: em không có một mục đích nào. Chính ngay người đàn bà ấy, người đã rất tốt với em, cũng không phải là mục đích của em. Em đến nàng, nhưng đấy không phải là vì nàng. Em đi bởi vì phải đi; bởi vì em nghe tiếng gọi. Đan Thanh im bặt và buông một tiếng thở dài. Họ ngồi đấy, tựa vào nhau, buồn bã, nhưng vẫn sung sướng trong cảm thức về tình bạn bất hoại của họ. Đoạn Đan Thanh tiếp: -Anh không nên nghĩ rằng em hoàn toàn mù quáng và không có một ý thức gì về những chuyện đang chờ đợi em. Em vui lòng ra đi, bởi vì em cảm thấy cần phải đi và vì hôm nay em đã làm một kinh nghiệm kỳ diệu. Nhưng em không tưởng tượng rằng thế là em chạy đến hạnh phúc, đến Sự hoan lạc thuần nhất không pha lẫn buồn đau. Em nghĩ kỹ điều ấy. Con đường của em sẽ cam go. Nhưng dù sao nó cũng sẽ đẹp, em hy vọng. Thật https://thuviensach.vn