🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Nguyên Hồng Toàn Tập 4 Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn Mục lục Thời Kì Đen Tối Chương 1 Thời Kì Đen Tối Chương 2 Thời Kì Đen Tối Chương 3 Thời Kì Đen Tối Chương 4 Thời Kì Đen Tối Chương 5 Thời Kì Đen Tối Chương 6 Thời Kì Đen Tối Chương 7 Thời Kì Đen Tối Chương 8 Thời Kì Đen Tối Chương 9 Thời Kì Đen Tối Chương 10 Thời Kì Đen Tối Chương 11 Thời Kì Đen Tối Chương 12 Thời Kì Đen Tối Chương 13 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 1 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 2 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 3 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 4 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 5 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 6 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 7 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 8 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 9 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 10 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 11 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 12 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 13 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 14 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 15 Khi Đứa Con Ra Đời Chương 16 https://thuviensach.vn Khi Đứa Con Ra Đời Chương 17 Sức Sống Của Ngòi Bút Lúa Mới Ấp Đồi Cháy Tiếng Hát Ở Bến Tràng São Dưới Chân Cầu Mây Cửu Long Giang Ta Ơi Nghe Chúng Em Đây Hồng Hà Tên Con, Dòng Sông Yêu Dấu Những Tiếng Hát Khi Mặt Trời Gần Tắt Hoa Gạo Mùa Xuân Lại Nở Bài Thơ Buổi Sáng Nghe Tiếng Sơn Ca Hoàng Hoa Thám Quê Xưa Vài Hình Ảnh Mùa Xuân Thấm Mát Tổ Quốc Đương Xây Những Tầng Sử Mới Khắc Giờ Đầu Xuân Khi Sự Thật Cấy Trên Trái Đất Bài Thơ Gửi Những Anh Em Da Đen Nô Lệ Ở Mỹ Những Tầng Khói Xi Măng Đường Xanh Một Sớm Nghe Nhạc Đài Tiếng Nói Việt Nam https://thuviensach.vn NGUYÊN HỒNG TOÀN TẬP 4 Nguyên Hồng www.dtv-ebook.com Thời Kì Đen Tối Chương 1 Đúng lúc chuông nhà thờ họ An Sinh vang lên thì người ta nghe thấy tiếng lợn kêu. Hãy còn tối đất. Sương muối càng mù mịt. Hôm nay không phải chủ nhật lễ trọng, cũng không phải ngày lễ thánh quan thầy, nhưng nhà thờ cũng kéo chuông lâu. Thoạt tiên, nhiều người xóm trong xóm ngoài không khỏi thảng thốt. Nhưng sau nghĩ ra, vừa phần nghe thêm người nhà khoe khoang bàn tán, rồi nhận ra ngay lại là lợn kêu ở bên trại cụ Cố, thì ai nấy nhỏm cả dậy, gọi con gọi cháu cùng trỗi. Tiếng ho, tiếng ngáp, tiếng gọi, tiếng ngắt, tiếng rủa sả. Tiếng Giêsuma rền rĩ... Tiếng lào thào đọc kinh. Tiếng giũ chăn, cuốn chiếu, đấm đạp nhau chí chóe, cười nói ríu rít ồn ĩ. Khác mọi sáng, gia đình nào cũng ra nhà thờ gần hết. Mẹ giục con, bà giục cháu, trẻ con người lớn đều mải mốt mặc quần chùng áo dài. Tuy biết rằng không có lễ năm giờ, và nếu như cha xứ Bề trên có về bằng ôtô chăng nữa cũng phải bảy giờ, như thế phải đến bảy giờ rưỡi làm lễ, thì họ cũng phải đi từ sớm mà đọc kinh chầu chực để được ăn mày ơn phúc cho trọn. Lập cập cuống quít hơn cả vẫn là những ăn mày ở cầu chợ Xóm lẻ và ở khu nhà đòn Vườn thánh. Mù, cà thọt, chân tượng, hen xuyễn và có kẻ đang sốt run không được... cũng ôm chiếu khoác tải lê lết, đìu díu nhau để xí chỗ trước cổng nhà thờ. Dù các kẻ này đã nhanh song cũng không lại với những đám ngoài phố có ông cháu một thằng bé hai tay nó cứ quay quay vắt vắt như rãi khoai, và ba mẹ con nhà mù nằm ôm lấy bên cổng từ chiều hôm qua. https://thuviensach.vn Đêm đầu mùa xuân nhưng trời đất cứ như mực. Sương mù quấn lấy cả mặt người ta. Gió lạnh cắt. Gió ngoài biển thổi vào. Vì thế ngoài trời khi bặt tiếng chuông và tiếng lợn thì lặng sâu lặng ngắt. Cũng như ngoài vùng lửa đuốc phần phật ngùn ngụt và ánh đèn măng sông sáng chói, chỉ còn bóng tối và sương đen thẳm. Trước sân nhà dưới của cụ Cố bỗng có những bước chân cồng cộc và đàn chó chồm nhảy kêu rít. Bõ Quý gác cổng khu nhà trên đã xuống, khập khiễng chiếc chân gỗ bịt sắt, tay lật bật cái roi mây đầu bịt đồng, đi giữa những con chó to như những con báo, lông cũng vằn như lông báo! Dù một bên mắt chột thây lẩy đã chết rồi, bõ Quý vẫn thấy ánh đèn ánh lửa bất thường nọ lại làm đầu óc hắn nhức nhối. Bởi vậy hắn luôn luôn phải chớp bên mắt còn sáng và càng lia nhanh cái chân gỗ đi qua chỗ mổ lợn và đun nấu. Hắn thở cũng hồng hộc rin rít. Không phải hắn rét. Cũng không phải vì đau, vì mệt. Hắn đã mặc một áo bông cộc lại còn khoác một áo bành tô dạ lính nặng hàng bảy tám cân. Đầu thì vừa quấn khăn bông vừa đội mũ len đan bịt tai. Hắn thở như thế do thói quen. Cái thói quen mỗi khi đang nằm phải trỗi dậy, phải đi nhanh để làm những công việc dọa nạt, xua đuổi, bắt bớ. Phải rồi, hắn lại xuống nhà củi, đến cái xó ấy đây. Vẫn ở cái xó ấy, lại có tiếng kêu u ú dưới những tiếng vun vút của ngọn roi mây bịt đồng quật xuống: "Khòa! Khòa!...". Hình thù lồm cồm tung cái đùm bao tải chiếu rách ấy là một thân thể cao lớn, cởi trần, đầu trọc mum múp, mặc quần đùi. Khòa còn bị quất thêm bảy, tám roi nữa lên cả vai cả gáy cả đầu, nhưng khi ngửa mặt hấp háy nhìn ra bõ Quý, thì cái mặt nhăn nhúm xệ xệ của y lại như cười. Cái cười ở cả hai con mắt hùm hụp không có lông mày, ở cái trán ngắn, ở cái mũi hếch thù lù, ở cái miệng bệu, hàm lẹm. Ở tất cả bộ mặt bủng bớt, ngây ngố, khó mà đoán được là đàn ông hay đàn bà và bao nhiêu tuổi. https://thuviensach.vn - Ụ úy! Ụ úy! (Cụ Quý! Cụ Quý). Cái miệng bệu lập bập ngọng díu ngọng dịu. Ngọn roi còn vụt hai cái nữa lên người Khòa. - Ụ cái mả cha mày! Sao quỷ Luxiphe không lôi mày xuống địa ngục cho khuất mắt tao. Có thu dọn cái đống mả của mày rồi đi tỉnh không? Lần này không phải Khòa cười mà reo hẳn lên: - Ên ỉnh, ụ o on ên ỉnh? Ồ ích oá, ích óa (Lên tỉnh, cụ cho con lên tỉnh? Ồ thích quá! thích quá!). Bõ Quý liền cười sặc: - Ừ tao cho đi tỉnh. Mày lại kéo xe của mợ Tú lên nhà thờ chính đón cụ chánh trương và thầy giáo để theo hầu cha xứ, mày phải chạy sao đúng tám giờ thì đã về rồi. Khòa gật đầu, líu ríu vâng ạ vâng ạ. - Thằng quỷ! Thằng quỷ! Hẵng nghe tao dặn nào. Đây này, tao cho mày mặc bộ quần áo trắng của thằng xe mợ Tú. Mày đội cả nón của nó nữa và đem theo cái áo dài the, lúc đến nhà thờ thì mặc. Nhớ, chỉ được mặc áo the lúc đến nhà thờ thôi đấy! Khòa càng líu cả lưỡi mà vâng dạ. Bõ Quý lại rền rĩ: - Giêsuma lạy Chúa tôi! Tôi còn là khổ với cái thằng này! Đã bảo cứ phải nghe tao nói nào. Đây này, cả bộ quần áo trắng, áo dài the và nón đây. Khòa như hoa mắt khi bõ Quý giơ ra trước mặt Khòa một gói giấy dầu và cái nón lợp vải trắng, chóp đồng. Bõ Quý ra hiệu cho Khòa cúi đầu, giơ hai tay lên để y đeo cái gói vào cổ rồi luồn dây quai qua vai: https://thuviensach.vn - Từ nhà lên tỉnh, mày cứ chạy nguyên như thế này thôi. Gần đến phố chính mới được cởi gói lấy quần áo mặc và đội nón. Rồi khi đón cụ chánh trương và thầy giáo ra xe kéo khỏi nhà thờ thì phải cởi ngay áo the gấp gói lại vào tờ giấy dầu này bỏ vào thùng xe... Khòa! (Bõ Quý hét lên) Mày bảo nhớ, thế tao dặn những gì mày nhắc lại tao nghe thử nào. À! Quần áo trắng của nó vừa mới giặt là, mày mặc chạy sao mà về bẩn lấm thì chết đòn. Cấm không được ngồi lâu bất cứ đâu, tao sẽ khám lại cả từ đũng quần. Thôi... lấy xe đi ngay. Đây, nửa cái bánh tây năm xu cậu Tú phần tao, tao để dành cho mày cả đấy. Cầm lấy nón và nửa bánh mỳ đã khô khốc, Khòa cúi cúi cái đầu trọc múp, chớp đôi con mắt hùm hụp, Khòa lặng người đi rồi nguây nguẩy đầu cười. Khòa cười thật, nhưng trông vẫn cứ như muốn khóc. Gà lại gáy ran. Khi các con chiên lếch thếch qua cửa ngách vào nhà thờ, trong đây vẫn tối đen tối thẳm. Không ai va vấp vào cột vào bệ nào cả; chỗ người nào cũng cứ đúng chỗ người ấy. Tất cả đều ngồi đất, nền trát xi măng ẩm lạnh như ở hang đá sâu. Một ngọn đèn dầu lạc leo lét sáng, treo trước tòa Mình Thánh ở chính giữa. Ông bõ già đã đi ra cầm một cây sào quỳ lạy tòa Mình Thánh đoạn giơ sào châm mồi bấc lấy lửa ở ngọn đèn lưu ly nọ. Lửa bắt cháy, ông kính cẩn đến châm vào cây nến phía bên phải tòa Mình Thánh. Ánh nến dần ngời lên, tia ria nhấp nhánh. Ông lại giơ sào đi vòng rộng ra, lại quỳ xuống, một cánh tay ấp lấy ngực, cúi đầu xin phép đi qua. Ông đem mồi lửa châm vào cây nến phía bên trái. Với hai ngọn nến cháy to, cả ban thờ rực lên lung linh ánh vàng son, hoa lá và tượng Chúa, tượng Thánh. Nổi nhất vẫn là tượng chịu nạn. Chúa Kirixitô dang hai cánh tay bị đóng đinh trên cây câu rút, đầu quấn mão gai, máu rỏ ròng ròng, mắt nhắm nhưng vẫn như nhìn xuống chân mình, xuống mặt đất với cả và những gì đang sống đang sấp mình trên đó. https://thuviensach.vn ... Chúng tôi lạy ơn đức Chúa Thánh Thần thiêng liêng sáng láng vô vùng. Chúng tôi xin đức Chúa Thánh Thần xuống đầy lòng chúng tôi là kẻ tin cậy Đức Chúa Lời và đốt lửa kính mến Đức Chúa Lời trong lòng chúng tôi. Tiếng chuông lại rung vang. Ông bõ già quỳ lạy lần cuối tòa Mình Thánh đoạn trở vào phòng áo cất cây sào rồi ra kéo thêm hồi chuông. Lần này hồi chuông rất ngắn. Mọi người đều quỳ thẳng người trên đất, làm dấu thánh giá, rền rền cất giọng. Khu bàn thờ và cha làm lễ có ba bực thềm và một hàng chấn song gỗ ngăn ra. Cách đó một quãng, kê hai hàng ghế đủ cả chỗ dựa lưng và gục trán lên cầu nguyện. Trừ hai khoảng này, còn tất cả khu dưới mọi người đang quỳ vẫn mờ tối. Khòa vừa kéo xe ra khỏi con đường lát đá tảng, trồng phi lao và dừa hai bên từ ấp cụ Cố đến cổng nhà thờ, thì nghe thấy chuông báo nguyện kinh đầu tiên và những tiếng cầu xin âm lên từ vòm nhà thờ như một hang động chấn giữ trong sương mù cuồn cuộn trước mặt Khòa. Khòa giật thót người, suýt buông rơi càng xe. Khòa liền tay phải làm dấu, tay trái cặp ghì lấy càng xe bị gió đẩy cứ chực hất bồng lên. Khòa nghĩ hay Khòa đỗ lại để đọc hết những bản kinh chính về buổi sáng của thường lệ. Giêsuma! Có thể nào một ban sáng Khòa bỏ đọc kinh không phải vì ốm, vì ngủ quên mà vì sợ lỡ công lỡ việc? Nhất là Khòa vẫn được Chúa ban ơn cho sức khỏe. Tuổi Khòa năm nay kẻ bảo đã bốn mươi nhăm, kẻ bảo năm mươi, kẻ bảo đúng bốn mươi bảy bằng tuổi anh mình, chú mình đẻ cùng cái năm lụt hay năm bão gì ấy! Bốn mươi bảy, năm mươi tuổi rồi, Khòa vẫn không phải nằm một ngày nào hay uống một viên thuốc cảm, xoa một đầu tăm dầu bạc hà, rồi bất cứ việc gì nặng nhọc hay bùn đất gì trong ấp, hễ ai không chịu làm, không thể làm, thì đều lại phần Khòa. Khòa đặt càng xe xuống bên đường đá. Khòa co ro cúi rúi đi vào cái góc ẩm tối khuất dưới chân cột sau tòa giải tội, chỗ nhất định của Khòa. Tâm trí Khòa nhẹ thênh, bay bổng hẳn lên. Khòa quỳ xuống, đầu gối không https://thuviensach.vn còn thấy gì trên nền xi măng buốt lạnh. Khòa hít hít thơm thơm cái đầu ngón tay cái lên đinh bị cụt vừa làm dấu thánh giá. Cái giọng ngọng díu của Khòa cùng với cả tâm trí của Khòa cất tiếng lên thầm thĩ trong những tiếng nguyện kinh của mọi người càng rền cao mãi lên. Gió thổi như quất như xé. Mặt Khòa như có một làn nước mát dầm xuống, còn tâm trí Khòa càng như bay bổng thêm, và trong người Khòa có một cảm giác như là được những sự gì đầy đủ vô cùng, giàu có vô cùng, sung sướng vô cùng. Đầy đủ, giàu có, sung sướng hơn cả được ăn uống thật no, thật ngon, hay trong túi có hẳn một đồng bạc hào mới đi chơi phố chơi chợ. Lạy Chúa tôi, tôi sấp mình xuống trước mặt Chúa tôi. Tôi tin thật Chúa ở khắp mọi nơi, thông biết mọi sự, hằng xem thấy tôi, hằng nghe lời tôi cầu nguyện. Xin Chúa rất nhân từ hãy đoái xem sự nghèo ngặt và nhận lời tôi nguyện. Lạy Chúa tôi xin hãy mở miệng lưỡi tôi ra thì tôi sẽ cao rao những lời ngợi khen Chúa. - Ì ôi ẽ ao ao ững ời ợi en úa... - Khòa bưng mặt gục xuống nền xi măng, lại hít hít thơm thơm ngón tay bị cụt mà làm dấu thánh giá... *** ... Từ biệt thự Bờ biển xanh, xe của Thy San ra gần đầu đường mới nổi còi. Những người bán hàng không ai bảo ai đều bưng thúng, lôi chõng, kéo ghế, xếp quang giạt sang hai bên lấy lối cho xe qua. Họ nhìn theo rất lâu: - Ôtô đi đón ai, đi việc gì mà sớm vậy? Vẫn còn sương. Mặt trời càng đỏ rực. Qua những ngọn cây, những tầng nhà, phía cửa sông, nắng giội xuống những lớp sương dầy đặc ùn ùn. https://thuviensach.vn Gió thổi mạnh những mái tôn, những túp nhà; những dây buồm dây điện và những thuyền, đò, sà lan buộc neo đều rùng rùng. Từng đám rác bay tung tóe, chạy sàn sạt trên đường. Ôtô của Thy San lướt càng êm, loang loáng. Chiếc xe độc nhất trên con đường lặng tanh, lộng nắng lộng gió. Không phải chỉ ở quãng đường này tụ tập nhiều kho, lán, xưởng thợ, nhà máy, chợ và người các nơi đổ đến nay vắng như thế. Cả phố chính ôtô đi qua và bến tàu to Sáu Kho ngoài kia cũng vậy. Sáng chủ nhật, ngày đầu tháng hẳn hoi. Các cửa hàng đều mở nhưng gần như không có khách vào xem, vào mua gì cả. Nếu không có một số hàng bán rong, xe cộ chuyên chở và người đi làm các việc linh tinh, thì khu phố Cầu Đất buôn bán thuận tiện và đẹp nhất của thành phố cảng này chỉ còn thấy những ăn mày và người thất nghiệp vơ vất trên đường. Nhưng vẫn đông nhất, tấp nập nhất là chỗ xe lửa chạy qua giữa phố. Đây là một nhà to trước là tiệm nhẩy Palace dancing (Palát đăng xinh) suốt đêm rầm rập các thủy thủ và quan binh Pháp, Ănglê dưới tàu lên chơi. Tháng 9 năm 1940, nó bị máy bay Nhật yểm trợ cho quân đổ bộ ném một quả bom 25 cân làm vỡ mất hai bức tường lối ngoài cổng đằng sau và sạt một góc nóc nhà bếp, tới nay vẫn chưa chữa lại. Các hàng gồng gánh, quà bánh, rau đậu, tôm cá ngồi giăng cả hai bên hè. Nhìn xuống quãng đường họp thành chợ vẫn còn mấy vết tích đổ nát này, có tấm biển sắt rất to, treo trên nóc tường của tiệm nhẩy Palace giờ mở hàng phở, hình Thống chế Quốc trưởng Pêtanh vẽ bằng sơn màu. Dưới hình, kẻ mấy dòng chữ cũng rất to trên nền cờ tam tài làm bất kỳ ai đi vào giữa thành phố, cả những người đi xe lửa, cũng đều đọc rõ: "Nhờ có bại trận mà khối đồng tâm của quốc gia được thắt chặt: chúng ta sở dĩ quây quần để tìm sự bảo vệ chung... Tôi muốn các người phải có đức tin, tin trong cõi lòng, tin trong lý trí. Tôi muốn các người phải khôn ngoan và nhẫn nhục". Phóng qua đây, chiếc ôtô nổi tiếng của vợ chồng Thy San vẫn làm người ta phải chú ý, và nhờ nó mà quang cảnh đường phố bệch bạc cũng thêm được phần náo nhiệt. Người ta chú ý vì thấy chỉ có xe không với người tài xế đóng bộ đúng như ngày đại lễ hay có việc long trọng: mũ lưỡi https://thuviensach.vn trai lợp vải trắng vành kim tuyến, quần áo trắng mới tinh là bốp. Ở những chỗ ngồi mọi khi, không có Giáng Hương lộng lẫy và Thy San khinh khỉnh, hay Huệ Chi buồn lặng và Bích Nga hớn hở, sắc sảo. Cũng không có cả cố bà Đức Sinh hơn bảy mươi tuổi rồi nhưng ngày càng béo tốt mâng mâng. Chiếc ôtô Lanhcôn ấy lại đến nhà thờ chính rồi từ nhà thờ chính nổi còi, phóng ra Đồ Sơn. Người ngồi chỗ thường lệ của Giáng Hương, của Huệ Chi là cha xứ. Phải, đúng cố Nhân. Cố Nhân đội mũ nhung đen vành rộng như nón tu lờ, áo dài dạ đen, đeo tràng hạt có thánh giá Chúa bằng bạch kim. Mấy nhà bổn đạo hàng phố liền hỏi nhau: - Mẹ Đức Sinh đón cha đi làm lễ hay có việc gì vậy? - Việc nào thì không biết, chứ nhà Đức Sinh có kẻ liệt cần cha đi làm phép xức dầu chắc không phải! - Biết đâu đấy! Hay cố mẹ Thy San bất thình lình chuyển bệnh. Chả nhẽ xưa đã có ông Bành Tổ, nay lại thêm bà Bành Tổ?! - Hay Hải Phòng lại sắp báo động, sắp có ném bom? - Dào! Cha chạy báo động ném bom gì mà xốp phơ lên khung như đón toàn quyền, thống sứ hay vua Bảo Đại thế kia?! Không ai đoán hay tán đúng cả! Hơn tuần nay cố Nhân mỏi. Người mỏi nên tuần trước và tuần này, hai cha ta phó xứ làm lễ cả. Người bị cảm. Tháng vừa qua, cái đêm Đồng tử thập tự quân đốt lửa trại ở núi Phù Liễn Kiến An, Người đến đích thân nhóm lên đống lửa củi thông và xem đủ cả hai vở kịch Con đường thánh giá mới và Tiếng hát Thiên thần cứu chữa. Sáng hôm sau Người còn làm lễ giữa trời. Người mặc phong phanh tấm áo chùng vải trắng thô, thắt dây lưng thừng gai, đi dép cỏ, mũ thóp vải màu mận chín, hệt như Chúa Giêsu khổ hạnh ngày xưa mà cầu nguyện, dâng Mình Thánh, và cho chịu Mình https://thuviensach.vn Thánh. Buổi lễ trên một bãi sim mua gai góc lộng gió, giữa khoảng trời cao, mây rộng, biển xa này, có ngót nghìn thanh niên và đồng nhi giỏi giang nhất trong hai đoàn Đồng tử thập tự quân và Nghĩa binh thánh thể vùng duyên hải. Hơn hai tháng sau, khi Nhật nổ chiến tranh ở Thái Bình Dương, bắn phá tan tành Trân Châu Cảng của Hoa Kỳ, thì tin tức, sự việc và các chuyện trong đêm lửa trại và buổi lễ đã truyền đi, đã kể lại khắp nơi. Nó bao trùm thành một sự kiện lịch sử, một khắc giờ huyền diệu, thiêng liêng, một thành tích cao trọng làm nhiều người đã tưởng như Chúa Giêsu sắp tái sinh, và nếu mình được có mặt ở đây, hay rồi sẽ đến đây, thì phải hôn nấm đất nơi dựng ban thờ và cho chịu Mình Thánh, y như ngày xưa các con chiên hành hương đến Giêrudalem mà hôn nơi Chúa bị đóng đinh lên cây câu rút. Cả ba chị em Huệ Chi, Bích Nga và Hùng đã được đi theo cha. Huệ Chi về lại ốm. Chính vì thấy Huệ Chi nóng sốt, bỏ cả ăn hai hôm liền, cố bà Đức Sinh lại càng nghĩ đến cha là người chăm sóc gia đình cố bà mà không một gia đình nào được như thế. Hay nói cách khác, thì không một gia đình nào lại được cha đặc ân săn sóc làm vậy. Ôtô chạy, gió bị hất lại tưởng chừng kéo sập theo cả những túp lều, những hàng quán bên đường. Nắng to. Sương và mây biển cuồn cuộn rực rỡ thêm, ngun ngút mở ra. Dải đường nhựa loang loáng vút theo. Trong xe, cố Nhân ngồi lim dim mắt có vẻ trầm ngâm cầu nguyện. Núi non ngoài khơi và đàng xa như những lâu, các, đài, tạ, xe kiệu, võng lọng và tàu bể, chiến hạm nhấp nhô, rùng rùng cờ biển đón chào. Cái làn hương đặc biệt của quần áo, đầu tóc và da thịt vương vấn trong các góc đệm và lưng tựa bằng nhung càng nổi càng thấm. - Giêsu! Lạy Chúa tôi! - Giêsu! Giêsu! Ôtô cha đã tới kia kìa... https://thuviensach.vn Cụ chánh trương và thầy giáo rên lên, cuống quýt. Nếu Khòa không khỏe cánh thì xe tùng bê mất. Khòa đang gò lưng, chồm chồm mà chạy ngược gió, thì người trên xe nhô ra. Khòa phải lấy hết gân sức hãm đà xe lại vì đang bồng bồng xuống dốc. Đôi gót giày da cuống quýt đánh lên lưng Khòa. Khòa chưa kịp hạ càng, cả cụ chánh trương và thầy giáo đã nhảy xuống, đứng giạt vào mé đường, chắp tay vái vái hướng về mũi ôtô đang lao tới. Khi xe vút qua, hai người cùng thấy cha ngồi trong hòm kính đã trông thấy mình và Người khẽ gật đầu, thì cả hai liền rạp thêm đầu, thêm lưng xuống lạy, rồi cười nói với nhau: - Giêsu! Ôtô chạy êm thế mà cánh ta vẫn nghe thấy. Chỉ chia lòng chia trí một tí thôi là ôtô qua mất không được trông, không được lạy Người! Bá ngọ cái thằng Khòa này, người như đười ươi thế mà lại giỏi. Nó có thể kéo xe cho ta đi thi chọc nước lấy giải ngày hội Cát tó được đấy! Còn hơn năm cây số nữa sẽ đến ấp An Sinh. Lúc cụ chánh trương và thầy giáo xuống lạy bề trên là lúc nghỉ của Khòa suốt chặng đường từ nhà thờ chính đến cây số 12 này. Mồ hôi đã vã đẫm cả cái trán thót, nhăn nheo của Khòa. Khòa kéo cánh tay áo lên, lấy bắp tay và mu bàn tay gạt gạt chùi chùi cả trán lẫn mặt. Mắt Khòa đang chớp chớp vì mặn xót, cụ chánh trương và thầy giáo lên xe, lại cười nói chuyện trò với nhau. Cụ chánh trương gầy yếu ngồi lút góc trong, ôm tráp. Trong tráp ngoài những thứ dùng của cụ, còn có một chai dầu ô liu và một hộp nấm mua bằng sổ biên bông ở hàng Sápphănggiông của cố bà Đức Sinh để dành làm cơm. Thầy giáo người béo trắng ngồi ngoài cắp một va li nhỏ bằng da tây, khóa cũng khóa tây, của cố Nhân, và ôm một bó huệ trắng, cúc trắng và hồng bạch. Hoa nhà Thy San mua để bày bàn thờ bà thánh quan thầy của Huệ Chi và bày bàn khách ăn hôm nay. Sàn xe còn có một làn mây to đựng các thứ rau thơm của vườn dưới làng đưa nộp hàng ngày. Một bắp tay vẫn gạt gạt chùi chùi mồ hôi ở mặt, ở https://thuviensach.vn trán, một tay nhấc càng xe lên, Khòa nhấp nháy mắt, trông theo ôtô cố Nhân vừa gật gật cười cười với mình: - Ôtô cũng chỉ chạy bằng tớ thôi. Tớ mà là ôtô tớ còn chạy nhanh hơn cơ! ... Cả cửa chính và cửa hai bên đều mở rộng. Bộ cờ ngũ hành lại đem cắm giăng ra trước sân nhà thờ họ Đức Sinh đúng như buổi lễ trọng, còn ấp An Sinh thì như mở hội. Tuy là dựng tạm, chỉ bằng dãy nhà ngang cụ cố, nhưng nhà thờ vẫn bề thế trên khu đất ruộng mới đổ nền, hơn hẳn ngôi chùa nhỏ cây cối um tùm ở cuối làng trong kia. Đã thế, liền với dinh cơ cụ cố, nên vẻ hãnh diện càng được tôn lên. Ôtô qua quãng đường đá tảng đỗ ngay trước thềm nhà khách. Cố bà Đức Sinh cũng áo dài dạ Mông tự, đeo tràng hạt thánh giá vàng, đứng đón. Tài xế mở cửa, cha Nhân tươi cười bước ra, cố bà Đức Sinh hớn hở hẳn lên, chắp tay rạp người vái chào: - Xin phép lạy cha ạ ạ ạ… Câu này như một khẩu hiệu, vừa dứt thì cả hàng hiên liền râm ran: - Xin phép lạy cha ạ ạ ạ... - Xin phép lạy cha ạ ạ ạ... Đông đủ con trai thứ, con dâu thứ, hơn hai chục vừa cháu nội vừa cháu họ Đức Sinh, rồi đến mấy cố ông chức sắc nhất hàng xứ. Ở góc xa là mấy cố ông cố bà cũng vào hàng chức sắc, đạo đức và giàu có. Còn người mé sân là mấy quan viên họ bên cạnh và bọn thợ cỗ được phép lên chào cha rồi phải xuống nhà dưới. Sau khi cố bà Đức Sinh quỳ một chân có Huệ Chi nâng nâng hộ tà áo để cố bà cúi hôn mẫu ảnh thánh giá Chúa ở cỗ tràng hạt https://thuviensach.vn của cha đích thân đưa lên miệng lên mũi cố bà mà làm phép ban ơn phước, tiếp đó lần lượt đến Hùng, Huệ Chi và Bích Nga, thì vợ chồng nhà Tú cùng mọi người đứng từ xa đều nức nở cả người. Những tiếng xuýt xoa cứ như nấc như rên... - Kính trình cha đường có xóc không ạ ạ ạ? Kính trình cha gió to như thế chắc người mệt ạ ạ ạ?... Kính trình cha, chúng con trộm phép thấy người hơi gầy đi ạ ạ ạ! Chúng con hằng cầu xin Chúa... Chỉ cố bà Đức Sinh và ba con Thy San được đi theo sau cố Nhân. Cố Nhân vừa ngồi xuống cái ghế bành giữa nhà, đã thấy ngun ngút hơi nước nóng và mùi nước hoa ở chiếc khăn bông gấp đầy một đĩa bạc to và sâu đặt trên đôn sứ cạnh chỗ ngồi. Tuy là phòng khách ở nhà quê, nhưng một phần lộng lẫy tiện nghi tối tân của biệt thự Bờ biển xanh và của nền nếp giàu sang ở nhà Đức Sinh trên thành phố vẫn nổi rõ tại đây. Thêm vào lại còn vẻ trang nghiêm sùng kính của một gia đình đạo đức và quyền thế. Bức tranh sơn dầu mua lại bên Y Pha Nho nghe đồn bằng giá tiền một tòa nhà, treo che gần hết bức tường chính giữa sau ghế cố Nhân ngồi. Đó là cảnh chúa Giêsu ăn tiệc giữa một đồng quê năm được mùa với các tông đồ của Chúa và các con chiên dân làng. Vì thế nên nhiều lúc mọi người trông cố Nhân cứ tưởng như chính là Chúa vậy. Vợ Tú ở phòng bên đã chuyên chè bưng sang. Chè ướp thủy tiên đựng trong chén có vung đồ sứ Giang Tây, khay bằng bạc chạm trổ, đĩa thì mạ vàng. Lại những kính trình cha, xin phép lạy cha, Giêsu! Lạy Chúa! và ơn bề trên v.v... Và những hỏi han, những nụ cười, những ánh mắt trìu mến. Mươi phút sau vợ Tú lại vén màn cửa khép nép bước vào, và chỉ dám ghé vào tai mẹ chồng mà nói. Cố bà Đức Sinh khẽ gật đầu đoạn xin phép mời cha dùng đồ nước. Lần này một người khác được vào: cụ chánh trương hàng xứ. Một khay bạc có thể nằm gọn một trẻ lên ba khệ nệ dâng lên, mà cả cố bà Đức Sinh, cụ chánh trương hàng xứ, vợ Tú đều xúm vào đỡ như kiểu https://thuviensach.vn chuyển cữu từ tay người phụ bếp vậm vạp còn hơn đô vật. Khay bày hai đĩa bánh chưng đã cắt rồi nhưng có nhìn tinh mới biết. Bánh gói mỗi tấm phải một cân nhân! Chung quanh xếp hàng các đĩa giò, chả. Giò lụa, giò thủ, giò trứng; chả quế, chả băm viên nướng, chả rán. Còn thêm đĩa dưa cải sen, hành nén và hai bát con nước mắm chắt. Cặp mắt vừa xanh vừa nâu của cố Nhân nhoi nhói sáng và không thể nào giữ được vẻ tự nhiên bình thường. Còn bộ râu ria chum chủm vừa đủ vuốt của cố cứ như muốn nhấp nháy, nhấp nháy. Như cố Nhân đang nhai ăn mà ngậm miệng vậy. Bữa nay trại mổ hai lợn, bốn lực điền thay nhau giã bốn cối thịt, hai thợ cỗ cùng bốn quan viên tin cậy đôn đốc người làm từ gà gáy thứ nhất. Bánh cũng như giò và chả bày mâm phải chọn từng chiếc từng khoanh từng miếng. Gương giò lụa hồng hồng như bầu má của con gái dậy thì. Miếng giò miếng chả nào cũng phải cắn ngập răng. Bên cạnh có những đĩa con muối tiêu cà cuống và ớt tươi. - Kính trình cha, mời cha ăn Tết lại với chúng con. Năm nay thời tiết ngược quá! Mồng một mồng hai mồng ba cứ nóng như ngày tháng ba ấy! Thảo nào mà chả sinh lắm bệnh, chả làm cha mệt!... Thấy mấy hôm nay thuận tiết, nên con xin trộm phép cha... Không biết cha thật mệt nhiều hay mệt ít, chứ cố bà Đức Sinh sau khi đỡ tay vào khay bánh và đứng lên ngồi xuống, giọng nói cứ hổn hà hổn hển, mặt càng đỏ bừng. Mấy lần cố bà làm bộ quay đi và cố tình lấy tay vuốt vuốt ngực. - Giêsuma lạy Chúa con! Cái phong nó lại cứ cắn ray ráy trong ngực con, mà một dạo nó đã làm con cực khổ không ngủ được. Từ năm ngoái đến nay tình hình lại yên ổn, dân tình càng được vào khuôn vào phép nên con cũng bớt phải nghĩ ngợi. Nhưng con vẫn buồn vẫn lo không được có sức mà mãi mãi trông nom cho con cháu và gánh vác phần nào công việc của hàng xứ, để được theo chân Chúa vác thánh giá cho trọn! https://thuviensach.vn Cố bà Đức Sinh đổi hẳn giọng, rền rĩ mà nói khi cố Nhân bảo cứ ngồi hầu chuyện cha, và trách sao bà cứ tham công tiếc việc. Một người đã có tuổi và lắm bệnh thì phải nghỉ ngơi mà đọc kinh mà suy ngẫm, cầu nguyện giữ phần hồn của mình ngày càng thêm sáng láng, trong lặng để chịu ơn của Đức chúa Thánh Thần và phép thông công của Cha cả. Cụ chánh trương ngồi hầu chực ở phía sau cố bà Đức Sinh cứ gãi đầu gãi tai nhấp nhổm định xin phép nói. Cụ muốn phô thêm với cha về cái sự cố bà không chịu giữ gìn sức khỏe. Cố bà cứ lo hết món đất này lại khoản tiền kia cho Nhà Chung. Hàng nghìn mẫu ruộng, hàng chục ngôi nhà mua rẻ hàng bạc vạn. Rồi nào cao, quế, sâm, nhung; nào dầu tây, nước mắm, vải sợi, chăn màn, của từ các cha đến các thầy già, thầy giáo, đến các bà xơ, bà mụ, đến các trẻ mồ côi, bõ gác cổng nhà thờ... cố bà cũng phải để tâm chạy vạy cho. Rồi lại cả việc phần đời! Cứ hết lo việc với quan này lại đến quan kia để giúp đỡ cả dân làng bên lương. Như vậy thì làm gì mà chẳng hao tâm tổn sức?! Nghĩ kỹ ra, cố bà thế mà còn vất vả hơn cả người đi cày, đi cuốc!... Đã tám giờ rưỡi. Cố Nhân ăn sáng lót dạ và súc miệng xỉa răng xong thì đúng chín giờ. Ngoài nhà thờ vẫn còn nhiều người ngong ngóng, hỏi khẽ nhau có lẽ cha chỉ xuống trại chơi chứ không làm lễ. Lại nghe nói Người đang mệt, chiều nay không phải ngày lễ trọng, chắc Người không ra nhà thờ, vậy con chiên không được xem Người chầu Mình Thánh đâu! Những dãy ăn mày vừa kéo nhau đến nằm ngồi la liệt hai bên đường đá trước nhà thờ, càng làm ầm ĩ hơn. Họ phần đông là những dân làng ven bãi chạy đói tháng ba đã lên tỉnh nhưng không được gì lại đổ về đây. Trong trại cụ cố ăn cơm trưa xong sớm ra cũng phải mười một mười hai giờ. Nghe đồn cụ cố sẽ cho phát chẩn gạo. - Giời ơi! Đã nắng to nhưng sao lại càng rét thế này?! https://thuviensach.vn - Các cô các cậu bé ơi!... Các quỷ tinh nghịch ơi! - Chúng mày ơi!... sung sướng gì mà cứ cười cứ nô mãi, nhiều lắm vậy!... Hai cánh tay nhèo nhẽo của thằng cháu ông cụ mù vẫn quay tít. Những người ốm yếu già lão khác đã nằm xuống, kéo bao tải kéo chiếu đắp cố ngủ để quên đói quên rét. Đồng bãi ngoài kia càng lặng ngắt. Gió thổi nắng loang loáng, ù ù như những trận mưa roi quật xuống những đám lúa non vàng vọt xờ xạc và những gò đống vẫn áy trụi chẳng có một bóng trâu bò... ... Vườn thánh của họ Đức Sinh mở trên hơn ba mẫu đất cũng mua của đám dân bỏ làng đi ra mỏ và đi làm phu cao su. Tuy ở phía sau, nhưng khu gò vừa cao lại vừa liền với chỗ đường huyện quặt vào, nên vẫn thênh thang, thế rất đẹp. Sát vườn là khoảnh ruộng hai mùa tốt nhất làng và một hồ thả sen. Đất hồ vượt lên đắp đầy những gốc cây to sửa thành lũy bao chung quanh. Hàng năm còn lấy bùn ải cho các cây ăn quả trồng trong vườn. Cố bà Đức Sinh mời cha đi thăm Vườn thánh. Từ nhà ra đây không quá một cột lô mếch nhưng cố bà cứ mời cha cùng đi ôtô kẻo mệt. Cha đã nghỉ - cha ngủ một giấc ngon thì mới đúng - hơn một tiếng đồng hồ. Tuy chỉ ăn điểm tâm, cha cũng phải uống hai cốc rượu nếp cẩm của cố bà Đức Sinh hạ thổ được ba tháng, nay lấy lên mời cha là người đầu tiên. Vừa phần thấy cần phải đi bộ để bớt ì ạch, rồi đây còn dùng bữa trưa, vừa phần muốn ban ơn phúc và vinh dự thêm cho cả gia đình, nên cha không đi ôtô. Cố bà Đức Sinh và cụ chánh trương theo hầu cha. Thứ đến các con Thy San và vợ chồng nhà Tú. Mọi người còn lại vẫn phải giữ tôn ti trật tự như trước. Nhưng lần này thiếu Huệ Chi. Huệ Chi lại mỏi, mỏi thật. Người cứ gây gấy muốn sốt lại. Cố bà Đức Sinh mời cha đến thăm trước nhất núi Đức Mẹ và Hang đá Chúa Giêsu xây theo kiểu bên Balê và La Mã. Ở đây có ba bọn thợ nề, thợ https://thuviensach.vn mộc và thợ rèn đang làm. Tốp xây tường xây núi, tốp pha sắt đổ bê tông làm cổng, tốp chạm đục các khung, các cửa. Thêm năm người con gái gánh gạch đá vôi nữa. Những tầng những lớp đá xanh xếp cao chót vót có một tòa để thờ Đức Mẹ. Các bậc đá và mỏm núi chung quanh đang đặt những vạn niên thanh, phong lan và hoa leo. Khi nào khánh thành sẽ rước tượng Đức Mẹ đặt lên bàn thờ trên đỉnh núi, và dưới chân núi sẽ là nơi mọi người đến cầu nguyện xin các ơn các phép lạ. Cẩm như là nhà thờ Luốcđờ bên Tây vậy. Còn hang đá không phải chỉ có một mà ba cửa. Lối vào cửa hai bên thì khúc khuỷu, trập trùng, trồng các cỏ cây, hoa lá uốn ghép cầu kỳ nhất. Trước mặt cửa giữa xây một bể nước cũng có một hòn núi. Qua hòn núi nhỏ sẽ nhìn vào hang đá của tòa núi cao. Đến ngày lễ Nôen sẽ bày cảnh chúa Giêsu hài đồng nằm trong máng cỏ, đủ cả Đức Mẹ, ông thánh Giuse, các mục đồng và bầy chiên chầu chực. Cố bà Đức Sinh không còn hổn hển nữa. Tiếng nói càng sang sảng càng rành mạch. Các hình, các kiểu, các dáng, các vẻ, các nét cứ diễn theo cánh tay núc ních của cố như đóng kịch. Và càng nói cố bà càng sát vào người cha, có lúc tay vẫy đập cả vào vai cha. Trong khi ấy những đám người theo sau càng chen chúc nhau, nhấp nhô dồn dồn như muốn đến hẳn chung quanh cha và cố bà Đức Sinh nhưng không dám, mà cứ phải khúm dúm, lặng lẽ ở đằng xa. Tất cả đã đến góc vườn um tùm trên lưng gò chênh chếch với núi Lộ Đức và hang đá chúa Giêsu có mô đất cao đang xây bực đá để sẽ dựng tượng Chịu nạn. Thánh giá đúc bằng đồng, to như thật; còn tượng Chúa đã gửi bên Tây đúc nếu không xẩy ra chiến tranh thì chở tàu biển về rồi. Cả thánh giá và tượng tính ra đúng một tấn đồng. - Sáng danh Cha Cả. Nôen năm nay cha sẽ về làm lễ khánh thành công đức của con tân tạo này, và tạ ơn Chúa cho con - Cha Nhân trầm ngâm nét mặt, nhìn doi dói vào mắt cố bà Đức Sinh mà nói. https://thuviensach.vn - Giêsu lạy Chúa con! Con mà lại được ăn mày thêm ơn Chúa như vậy, càng không biết phải cầu xin thế nào, phải làm những gì để tạ ơn Chúa với ơn cha! Cả cố bà Đức Sinh, dâu con cháu chắt và mọi người đều cúi đầu làm dấu thánh giá, trong khi cha Nhân giơ cánh tay áo thụng lên tựa như Chúa Giêsu mà khoa khoa để làm phép. Lại những tiếng xuýt xoa. Nhiều bà cụ ông cụ cứ lào thào bàn tán mãi với nhau về sự được đầy ơn đầy phúc của họ Đức Sinh. Bà cụ ông cụ nào không có bạn nghe thì nghĩ ngẫm, thẩm lẩm với mình. Sôi nổi nhất lại là mấy người họ xa cũng vào loại có tiếng nhưng không có miếng, luôn luôn phải đến nhờ vả cả cố bà và mợ Tú, cũng như mấy bà có con gái cùng tuổi Huệ Chi và Bích Nga nhưng nhan sắc thì không mà vốn liếng lại quá thảm. ... Càng chiến tranh, càng khó khăn, nhà cố bà Đức Sinh càng giàu thêm. Hải Phòng không có tàu Tây, tàu Ănglê, tàu các nước sang, hãng Thy San mất hẳn mối lợi bán xuống các thứ rau đậu trứng quả, thịt cá, thì càng lãi với số hàng còn lại và số hàng mới tích trữ được. Toàn những hàng ế từ mấy năm trước. Từng kho, từng kho ở Hải Phòng, Hà Nội, Nam Định, Huế, Sài Gòn và ở ngay trong trại An Sinh đây nữa. Người ta đồn nguyên phụ tùng ôtô, đồ điện và thuốc tây của hãng Thy San nếu dỡ dần ra bán cũng đủ tậu thêm được hàng dãy nhà của phố Hàng Bồ trên Hà Nội hay tất cả ruộng bãi ngoài Đồ Sơn, kể cả ruộng bãi của cụ lớn Thiếu Hà Đông chiêu dân mở ấp! Chưa kể vàng. Nhiều đến nỗi cả nhà Thy San chẳng ai thèm đeo vàng. Nhiều người đã phải nói nếu như đá thường, đồng bạch, thủy tinh mà được đeo vào cổ, vào tai, vào tay, vào ngực vợ con Thy San, thì cũng thành pờlatin, ngọc thạch, kim cương, và người ta phải mua giá đắt hơn. Các nhà buôn trên phố càng dốc tiền mua vàng, các nhà giàu xứ quê càng dồn tiền mua ruộng, thì nhà cố bà Đức Sinh càng như có người đổ tiền thêm vào. Nguyên cái khu gò đống ở rìa làng dạo chưa sửa sang làm Vườn thánh và https://thuviensach.vn hồ sen, cố bà Đức Sinh mua hơn nghìn đồng của đám nhà bỏ vào Đông Triều Uông Bí làm mỏ và làm ruộng, nay có người hàng phố về xem, xin trả ngay năm nghìn đồng chỉ riêng khoảnh đất ở cạnh Vườn thánh tận góc hồ. Với người thì của cứ đi tìm của!... Nghĩ như thế, chuyện với nhau như thế, nên nhiều kẻ càng nức nở khi theo cố Nhân và bầu đàn nhà Đức Sinh đi từ Vườn thánh ra xem thêm khu... sinh phần cũng đang xây dựng tấp nập. - Cứ bảo các kẻ có phần hồn thì không tin ở đất cát! Không tin sao cố bà lại nhất định không cho cải táng cụ lang già thân sinh cố ông và cải táng cả cố ông. Mộ cụ lang già cứ ở tỉnh Nam Định, còn mộ cố ông thì chơ vơ giữa cánh đồng huyện nhà?! Gió vẫn lạnh buốt. Nơi này trông ra hồ sen. Ngoài kia là ruộng bãi hai huyện. Xa xa mở ra biển Đông và triền núi Yên Tử. Cha Nhân đến đứng ở bãi la liệt chồng chất đá hộc, đá cuội và đá tảng, có nhiều phiến to hơn cả chiếc chiếu. Mấy người thợ đang đục chạm trên mấy phiến vân đen như sừng những khung hình lưỡng long chầu nguyệt, thánh giá, cành lá thiên tuế, sao, trăng và các thiên thần giao cánh nhau đua bay dâng hoa và thổi kèn. Trán cha Nhân đã nổi mồ hôi lấm tấm. Đi bộ mấy quãng đường chỉ hơn cột lô mếch, lên xuống những mỏm đá, những đống gạch, gỗ, sắt từ Vườn thánh sang đây, cha Nhân thở đã không đều và lộm dộm ở lưng. Cha thấy mệt nhưng đỡ ấm ách cái bụng. Cha liền nghĩ đến uống. Hoặc cam sành ướp lạnh tủ điện vắt pha đường, hay lại thứ rượu bằng nếp cẩm ngâm nước đá cũng được. Nhìn sắc mặt cha phừng phừng và nghe tiếng Người phì phò, cố bà Đức Sinh luống cuống: - Kính trình cha, xin người đội mũ kẻo nắng ạ ạ ạ! https://thuviensach.vn - Không việc gì! Ta bỏ mũ một lúc cho đỡ nhức đầu. Nắng này tốt lắm. Giọng cha Nhân cũng ngọng, nhưng là giọng kiểu Tây, vẫn giòn, vẫn vang, vẫn ngọt dịu. Cố bà Đức Sinh như nức nở: - Kính trình cha, cha khác, người khác, xin cha đừng coi thường nắng gió. Xin phép lạy cha, con chỉ mong sao cha hằng mạnh, hằng khỏe để khi giờ lâm chung của con, con được Chúa ban một ơn sau hết là cho con hôn tượng Chịu nạn trong tay cha mà chịu phép xức dầu... - Chà... chà - Cố Nhân lắc đầu, xua tay - con có chín mươi hay một trăm tuổi, Chúa cũng chưa cho phép con về hầu Chúa đâu! - Giêsu! Giêsu lạy Chúa con! Thế thì con còn phải lo lắng thêm nhiều điều ở chốn khách đày này. Sáng danh cha cả! Xin cha cả thương xót con, ban thêm sức cho con để con được lọn đời vác thánh giá theo chân Chúa... *** Huệ Chi giật mình, choàng mắt nhìn. Không! Không, không có ma quỷ và cũng không có ai rình mò đe dọa ở chung quanh cả! Một tia nắng xuyên chếch vào đầu giường Huệ Chi đang nhay nháy như một lưỡi gươm trong một vạt bụi bay vẩn. Gió rùng rùng cửa kính, tấm màn đăng ten càng chao chiêng. Gió ù ù văng vẳng như hú như gào ở ngoài kia. Trước mắt Huệ Chi, trên đầu tường cửa ra vào, bàn thờ càng sáng rực. Đức Mẹ một tay ấp lấy trái tim, một tay đặt lên đầu Chúa con. Mắt Mẹ lim dim không phải chỉ trông xuống Chúa con mà trông xuống cả Huệ Chi nữa. Hương hoa huệ dậy ngát. Những bông hoa trắng muốt trong bình sứ cũng như biết lả đầu trước tượng Đức Mẹ. Chợt Huệ Chi nhỏm hẳn lên. Một con ruồi không hiểu len lách qua kẽ nào vào đang vè vè từ bàn ăn của Huệ Chi bay lên. Huệ Chi vội cầm tờ báo https://thuviensach.vn Chúa cứu thế đập theo. Huệ Chi còn cúi xem lồng bàn có đậy lệch không. Không! cái lồng bàn bằng tơ nẹp tre sơn son chỉ vàng úp rất khít những thức phần Huệ Chi: một đĩa giò lụa, một đĩa chả quế, một khoanh mỏng bánh tây và một tấm bánh chưng. Tấm bánh này chỉ bằng bàn tay, cũng vuông vức, xanh rền, bóc để y nguyên. Tất cả mâm thức ăn mới bị động đến có mỗi miếng giò và một mẩu bánh tây. Đúng, tuy yếu mệt, nhưng sáng nay như thế Huệ Chi cũng là ăn được. Ở trên phố, Huệ Chi thường bỏ thừa cả một cốc sữa tươi và đĩa thịt nạc hấp, những sáng Huệ Chi không sốt, không váng vất gì hết. Từ ngày xuống trại, Huệ Chi ngủ giấc dài hơn bớt giật mình, bớt mơ hoảng... Giêsu! Sao đã có những tiếng còi thét, lại còn những tiếng rít, tiếng xé của tàu chạy trên đường sắt nữa! Rồi tiếng sắt thép quăng quật, căm nhông rú ga, xe bò lộc cộc rền rĩ, hàng quán chợ búa ầm ĩ hỗn loạn... Và tiếng còi ủ. Lạy Chúa! Lạy Chúa phải gọi nó là tiếng chúa quỷ Sa tăng hú lên khi giơ đinh ba lùa các linh hồn tội lỗi vào hỏa ngục mới đúng. Tiếng còi rú càng giữa trưa càng khủng khiếp. Giêsu! Giêsu! Trên phố lại còn những chuyện trò bàn tán và các thứ tin tức đồn thổi của những ông bà quen biết và các khách sang khách quý đến chơi với bà. Chuyện người Nhật mà cai trị đâu thì đấy sẽ chỉ được mỗi một con dao mắc xích treo ở đầu phố, nhà nào muốn làm thức ăn thì đem thịt cá đến đấy mà làm. Chuyện quân lính Nhật còn kéo nữa sang đóng ở Đông Dương, thì nhất định Mỹ sẽ cho máy bay đến ném bom rất nặng. Chuyện bên nước Pháp đã được phục hưng, ở bên ta cộng sản mà còn giở giói chống cự lại, sẽ bị bắn bị chém ngay giữa đường giữa chợ. Làng nào, tỉnh nào mà để cho loạn thì bị triệt hạ hết. Như Hải Phòng đây, đang được làm ăn yên ổn, nếu động dạng cộng sản nổi cách mạng, thì tất cả xóm thợ thuyền phu phen và những thôn ấp có kẻ cày thuê cấy mướn dù là bị tình nghi thôi, đều bị triệt hạ, bị bắn phá hết, cũng như trong Sài Gòn hay trên Lạng Sơn ấy... Sẽ còn kém đói khó khăn nữa!... https://thuviensach.vn Nghĩ đến các cảnh khói lửa tan hoang, người chết vì bom đạn máy bay, người bị xâu tay bằng dây thép gai, bị chém, bị bắn vì tù tội, người ốm đói nằm ngồi thoi thóp, trẻ con da bọc xương bỏ mặc mưa nắng ở đầu đường cuối chợ... nhiều lần Huệ Chi lại phải kêu lên: - Có thể sắp đến giờ phán xét rồi chăng? Cái giờ đã được đọc trong Kinh thánh, người người kể cho nhau nghe và tưởng tượng suy gẫm thêm! Ai nấy đều thấy thật như trời đất giữa ban ngày bỗng tối rầm, mặt trời xám đen lại, núi non biển cả chuyển động, sóng gió sấm sét mù mịt. Mọi vật cố ngoi đầu lên như trong biển dầu sôi để chờ một tiếng truyền lệnh từ thăm thẳm trên cao, thì mặt đất lún sập vỡ tan tành. Rồi giờ phán xét đến!... Con ruồi Huệ Chi xua đập bay lên góc nhà, loạng choạng thế nào vướng ngay phải mạng nhện. Ngước trông chỉ thấy cái lưới mỏng mảnh lờ mờ kia rung rung và không còn tiếng vè vè ma quái nữa, Huệ Chi tươi hẳn nét mặt mà nằm trông ra ngoài trời. Như có những làn hoa, làn bướm, hết lớp ấy tiếp lớp khác tỏa ra trong nắng và sắp ùa vào buồng. Những vầng lá của cây vải thiều, cây ổi đào như của màn ảnh hoạt họa thần tiên, có những bàn tay, những cánh tay rất bé biết múa, biết vẫy gọi. Tiếng chim thấp thoáng. Những con vành khuyên chuyền qua những cây lựu, cây chè. Hoa chè trông sao giống hoa thủy tiên? Đôi lúc đàn chim bay lên thì những hoa thủy tiên kia cũng tung theo. Nếu như gian buồng ta đang nằm đây mà ở trên một tàu biển, một thuyền to và ta chịu được sóng? Hay chỉ là sóng ngay cửa Đồ Sơn ngoài kia thôi! Sao lắm lúc nghe biển sóng thấy đúng như là các đồng nhi và con gái thơ kinh hát làm nhiều bè với đàn pianô ấy? - Cậu Khòa ơi! Cậu Khòa ơi!.. https://thuviensach.vn Thấy Khòa vẫn cứ huỳnh huỵch, kin kít cái búa chim quá thể là dữ tợn bổ xuống cây gỗ quánh hơn sừng nọ, Huệ Chi giơ hẳn tay ra ngoài cửa mở hé: - Cậu Khòa ơi! Hãy gượm cháu bảo này. Khòa ngơ ngác nhìn phải, nhìn trái. Nhận ra bàn tay như bún và cánh tay áo len trắng vẫy vẫy ngoài cửa kính, Khòa sững người ra. Khòa lại cười. Vẫn cái cười làm nhăn nheo cả cái trán thót, đôi mắt hùm hụp không có lông mày và cánh mũi huếch của Khòa: - Ị I ọi ôi! (Chị Chi gọi tôi). Phập búa xuống súc sủi, cánh tay mốc đóng vẩy gạt gạt mồ hôi, dụi dụi mắt, Khòa khòm người chui qua quãng dây thép phơi bộ quần áo trắng còn nguyên nếp là, lách bụi ruối đi đến cửa sổ, định ghé đầu vào. Chi xua xua tay về phía bên trái. Khòa lại đứng sững không hiểu ra sao. Trong cửa, Huệ Chi lại vẫy tay ra hiệu thêm. Khòa chớp chớp mắt rồi ngẩn cả người, Huệ Chi phải nói to lên: - Cậu vặn quả đấm mở cửa ngách mà vào. Cửa chỉ khép thôi! Khòa nghiêng nghiêng tai, mặt mày càng khó khăn mà lại như ngạc nhiên mừng rỡ. Hiểu ra ý định của Huệ Chi, Khòa cười hẳn lên thành tiếng như sặc, như nấc, bảo Huệ Chi rằng cụ cố Đức Sinh sẽ mắng chết, mợ Tú sẽ đánh chết, Khòa không dám nghe Huệ Chi. Huệ Chi cũng phải cười, nhưng rồi cau mày: - Cậu vào cho cháu hỏi chuyện, cậu Khòa! Khòa gập người, lùi lùi, vẫn cười sằng sặc. Huệ Chi chít lại khăn vuông rồi chạy ra mé cửa, mở ra hẳn một cánh. Khòa khúm rúm đi lại. Huệ Chi nắm lấy cổ tay Khòa, giọng buồn buồn: https://thuviensach.vn - Áo đâu cậu không mặc. Sao cậu cứ cởi trần thế này?! - Áo ể ành, ặc ức ắm! (Áo để dành, mặc bức lắm). Huệ Chi trỏ bộ quần áo trắng đang bay quấn lên dây phơi: - Cậu mới may bộ quần áo đấy à? Ừ, quần áo mới thì cậu để dành, nhưng còn áo cũ, áo rét của cậu... Khòa lắc đầu: - Uần áo ới ủa ụ Úy o ượn ên ỉnh. Òn áo ũ, áo ét ũng ải ể ành ứ! Ể ành o ỏi ách. Ó ể ành ì ới ó ãi à ặc (Quần áo mới của cụ Quý cho mượn lên tỉnh. Còn áo cũ áo rét cũng phải để dành. Để dành cho khỏi rách. Có để dành thì mới có mãi mà mặc). Khòa miết đi miết lại bàn chân vào nệm cói ở bực cửa, cố rụt tay lại. Huệ Chi dắt Khòa vào, kéo cái ghế nệm da ở góc tường ra, đẩy đẩy Khòa ngồi xuống. Bây giờ cả bộ mặt Khòa là một nụ cười thật, trong khi tâm trí Khòa ấm áp, vui tươi, và càng ngạc nhiên vô cùng: - "Chỉ có chị Chi ở một mình buồng này. Buồng đẹp quá, lại thơm thơm!". Huệ Chi đã mở lồng bàn, cầm bát đũa đặt vào tay Khòa: - Cậu Khòa ăn bánh với cháu. Mặt Khòa nhăn lại, miệng Khòa xoạc ra như mếu. Và Khòa mếu thật: - Ần ủa ị I, ôi ông ăn ần ủa ị I âu (phần của chị Chi, tôi không ăn phần của chị Chi đâu!). - Ừ là phần của cháu. Là của cháu, cháu mới mời cậu ăn với cháu. Cậu lại không ăn thì cháu giận đấy. Lần sau cháu về cháu không mua thuốc lá https://thuviensach.vn cho cậu nữa. - Ị I ận, ị I ông o ôi uốc á, ôi ẫn ứ in. (Chị Chi giận, chị Chi không cho tôi thuốc lá, tôi vẫn cứ xin). - Thế là cậu Khòa thách cháu đấy! Cháu đã giận cậu, không những cháu không mua thuốc lá cho cậu mà cháu còn không kể chuyện vua Đavít đánh ngã thằng Gồliát, chuyện bẩy bông lúa lép, chuyện Ba vua đi đón Chúa con... Rồi cháu không nhận cậu cháu với cậu nữa! Khòa ngẩn mặt ra như một người ngay lành bỗng bị bắt giải trước tòa và nghe tuyên án mình phải trọng tội. Mắt Khòa chớp chớp, bàn tay và gân mặt như lên cơn động kinh. Huệ Chi đã lấy đũa xắn đôi tấm bánh, bỏ vào bát với một miếng giò, một miếng chả rồi ấn đũa vào tay Khòa. Khòa chùn người, quắp quắp bàn tay lại và ấp cánh tay vào bên mặt như để che lấy người trong một thế chống đỡ. Khòa kêu hẳn lên tên đức Chúa Giêsu và bảo Huệ Chi rằng Khòa không ăn như thế đâu! Đây không phải lần đầu Huệ Chi gọi Khòa, cho Khòa ăn uống. Bao giờ cũng vậy cứ thấy thức gì đựng bằng bát, đĩa, cốc, chén sang quý, Khòa lại chối từ. Huệ Chi rất khổ tâm, vì chỉ khi nào những bánh trái, thịt cá, kẹo mứt đổ vào tay Khòa ở ngoài vườn, ngoài bờ hồ hay một xó bếp, xó nhà xe thật vắng vẻ, thì Khòa mới nhận. Nhận và ăn ngay chồm chộp vừa cười nói ngay trước mặt Huệ Chi! Nếu như bây giờ góc nhà củi là chỗ ăn ngủ của Khòa, lúc trước ở trên Hải Phòng nó là cái mái đằng sau kho ngô, kho thóc phát cho các chuồng gà, chuồng ngỗng phần Khòa quét dọn, trông coi chuột bọ, mèo cáo. Đến giờ, Khòa vẫn chỉ ăn một mình. Vú bõ, con sen, xe kéo, nhà bếp cơm nước xong, Khòa dọn mâm dọn bàn còn thừa trút trút mấy miếng còn ngon lành vào một bát ôtô, một đĩa sắt to và một chậu sành da lươn đã sứt sẹo, bưng về chỗ mình. Khi Khòa ăn, hai con mèo xiêm to cũng không buồn đến https://thuviensach.vn quấy. Còn con chó lai chực theo Khòa, liền bị bõ Quý thét kéo trở lại, quật cho hàng chục roi da. Ngày còn bé, Huệ Chi cũng đã phải để ý đến cách ăn uống này của Khòa. Buổi mẹ Huệ Chi ốm nặng, chuyển sang uống toàn thuốc bắc, giữa trưa cả nhà vắng vẻ, mẹ Huệ Chi gọi Khòa vào sẻ liễn cháo thịt vào một bát sứ Giang Tây đưa cho, Khòa chỉ cười và lắc đầu. Sau mẹ Huệ Chi đành phải để Khòa cầm cái bát sắt to cờn miệng đổ lấy cháo và lại đem xuống ăn ở sau kho thóc và chuồng gà. Tháng sau, mẹ Huệ Chi chết. Sắp chuyển cữu ra xe đòn rồi Khòa mới biết. Khòa cuống lên, díu díu hỏi sao mẹ Huệ Chi lại chết? Rồi Khòa đòi cũng đội khăn trắng. Khòa khóc. Khòa khóc cứ hô hố: "Chị Sinh ơi! Chị Sinh chết rồi à, chị Sinh ơi!". Khòa là người họ đằng mẹ Huệ Chi, bằng vai với bà ngoại Huệ Chi, nên Huệ Chi gọi bằng cậu. Mẹ Huệ Chi còn kể chuyện Khòa chỉ hơn mẹ Huệ Chi bốn, năm tuổi, nhưng ngày trước Khòa vẫn cõng mẹ Huệ Chi đi nhà thờ những hôm mưa gió lầy lội. Một năm bão lụt, Khòa đã vác mẹ Huệ Chi chạy khi nước vỡ, rồi chèo tấm phản gỗ chở bà ngoại Huệ Chi và hòm quần áo tiền nong lên sân nhà thờ. Ngày mẹ Huệ Chi có mang Huệ Chi, không đong phát ngô đỗ và xuất gà ngỗng xuống tàu được, bà phải cho người về Nam Định đón Khòa ra đỡ chân đỡ tay cho mình, không để Khòa đi vác gạo, vác mía, vác nứa, kéo gỗ kéo thuyền lang thang các nơi nữa. Huệ Chi bao nhiêu tuổi thì là bấy nhiêu năm Khòa hầu hạ ở nhà Đức Sinh. Khòa ở hẳn nhà Huệ Chi từ năm đó. - Cậu Khòa phải ăn đi. Cháu nói thế chứ đời nào cháu giận cậu Khòa nhỉ? Cậu Khòa ăn cho cháu Chi bằng lòng chứ! Huệ Chi lại nhớ cái trán hơi thót, gồ má xương xương và cái cằm hơi lẹm của mẹ. Người ta bảo không ai mài cái đẹp ra mà ăn. Xấu xí, ngố nghế https://thuviensach.vn như cậu Khòa mà sống người vẫn còn quý gấp vạn lần là chết. Phải! Nếu mẹ còn sống! Giêsu! Nếu mẹ tôi còn được sống. Nếu mẹ còn sống thì dù mẹ có xấu đến thế nào cũng vẫn được ở với ba! Và ba có chê, muốn lấy người khác đẹp đẽ, giỏi giang, khéo léo lịch sự văn minh, đủ hết các nết các vẻ, chắc cũng không dám! Trái với luật lệ Hội thánh mà! Giêsu! Mẹ ơi! Nếu mẹ còn sống được ở với ba, với chúng con, thì trong nhà không những sẽ còn giàu sang, bề thế, mà còn hạnh phúc nhiều hơn nữa, hạnh phúc khác hẳn... Chính một phần nhờ có mẹ rất mực khiêm nhường, khổ hạnh, chịu thương chịu khó, nên cơ nghiệp mới nổi thêm, mới giữ được đến thế này! Và nếu mẹ còn sống thì ba làm gì phải lo phải phiền, làm gì mà phải chịu khổ chịu lụy (Huệ Chi lắc lắc đầu), sao mà cô Hương cứ càng ngày càng làm ba phải lo phiền, phải khổ lụy như thế! Còn ba thì... Tâm trí Huệ Chi lại như có kìm cặp nghiến đứt. Huệ Chi lại phải nghĩ đến tính tình và lối sống của người mẹ kế và những chuyện bàn tán về y lâu nay nghe trộm, nghe thoảng được. Huệ Chi nấc lên, vội kêu tên cực trọng vừa đưa tay làm dấu thánh giá để xua đuổi sự nghĩ ngợi và những ám ảnh như xua đuổi ma quỷ. - Ê u! ê u! Ắp ưa ồi! ôi ải ổ ái ủi ủy ia o ong ới ược! (Giêsu! Giêsu! Sắp trưa rồi, tôi phải bổ cái củi quỷ kia cho xong mới được). - Cậu Khòa! Kìa cậu Khòa! Huệ Chi lại giữ lấy cánh tay Khòa. Huệ Chi lấy tờ giấy bóng to gói nho táo, và gói cả đĩa giò chả và tấm bánh chưng ấp vào tay Khòa. Khòa lại nhăn nhó cười, chào Huệ Chi, đi lùi ra cửa. Huệ Chi đang nghe bước chân và những tiếng lầm thầm ngọng nghịu của Khòa như chuyện, như khoe với ai, và Huệ Chi đang ngùi ngùi trong lòng, thì cánh cửa giật đánh thình. Hình thù cao lớn khom khom, đầu trọc múp, trán nhăn, mũi huyếch của Khòa đã tiến lại gần giường Huệ Chi. Khòa cười cười nhăn nhó như muốn nói. https://thuviensach.vn Thấy Khòa ngoẹo cái cổ gáy u và mặt mày như mếu, Huệ Chi khổ quá! - Ôi ỉ ấy ế ày ôi! Ôi ỉ ằng òng ế ày ôi! Ần ị I, ị I ải ăng! ị I ải ố à ăng!... (Tôi chỉ lấy thế này thôi! Tôi chỉ bằng lòng thế này thôi! Phần chị Chi, chị Chi phải ăn! Chị Chi phải cố mà ăn!). Huệ Chi vừa giằng, giữ lấy tay Khòa, vừa xua xua, thì Khòa nắm lấy cả hai bàn tay Huệ Chi trong bàn tay xù xì ngắn chũn của Khòa. Cái mẩu ngón bị đinh ăn cụt như một mỏ chim mổ mổ gại gại dụi dụi trên mu tay lằn gân và trắng muốt của Huệ Chi: - Ị I ông ịu ó ăn ì oống ết a ấc! ị I ơ ống ết ì a ồng ủ ới un! (Chị Chi không chịu khó ăn thì ốm chết mất! Chị Chi ốm chết thì ra đồng ngủ với giun!). Nụ cười trên cả bộ mặt Khòa nở nang hẳn lên: - Tôi không cho chị Chi đi nằm đất ngủ với giun đâu! Nằm đất ngủ với giun thì không kể chuyện vua Đa vít đánh thằng Gồliát và chuyện Bảy bông lúa lép được nữa! Chị Chi nhả, chị Chi nhả, chiều nay tôi lại đi mót khoai chuột lột về lùi cho chị Chi ăn nhé, ăn nhé, nhé nhé!... Huệ Chi lại phải cố sức để nghe cho thật rõ, nghe cho hết câu nói càng dài càng líu ríu và khó nhọc quá này của Khòa. Cái trán dô cũng lằn gân và xanh mướt của Huệ Chi nóng bừng lên, lấm tấm mồ hôi, và trong người Huệ Chi lại như sốt... *** Tú không theo cha Nhân đi thăm Vườn thánh. Tú ở nhà vì khi cậu mợ đang chải tóc và ngắm quần áo thì lại có một bọn khách trên Hải Phòng xuống. Khách của mợ. Một bà đứng tuổi, một người có vẻ còn con gái và một người vào trạc mợ nhưng óng ả, sắc sảo hơn hẳn mợ. Cậu đã tranh https://thuviensach.vn ngay lấy việc phải ở nhà. Mợ liền bĩu môi lườm ngay cậu trong khi cậu lại cười cái cười đã thành trò nghề của cậu: cười trừ. Bọn nọ đang đi tìm thuốc đadênăng và sợi bóng Nhật. Riêng món đadênăng họ cam kết với cậu, nếu họ chỉ được một trăm tuýp thôi nhãn Đờlacơroa còn nguyên tem, thì cũng xin biện cho cậu hẳn năm trăm đồng. Sau đó họ sẽ ăn tiếp hai hay ba trăm tuýp nữa, vẫn đưa hỏa hồng như lần đầu tức là một nghìn hay một nghìn rưởi đồng. Không hiểu cậu lại chuyện trò lớp lang thế nào, mà mợ đã dắt cả con cái đi, và khi mợ chỉ vừa ra khỏi nhà, cậu liền đưa người khách óng ả, sắc sảo nọ vào buồng của mợ để xem hàng. Ra về, cả bọn khách đều tươi cười, hẹn đúng ngày kia họ sẽ để mình cô ấy nhận hàng với cậu ở trên phố. Tú đã khượt ra, ngủ thiếp đến gần lúc vợ con về. Hắn choàng dậy, lật lật gối, kéo lại nệm, kiểm lại những đệp giấy hai mươi đồng vừa nhận, nghĩ kỹ lại công việc. Lại một áp phe cập rập. Ba trăm đồng, tiền đặt cọc rồi mà hàng chưa chắc chạy được. Đúng là Tú có tuyô thuốc đadênăng, một thứ đang lên giá, nhiều người dùng phải mài ra uống như quế Thanh và chuốc như sâm Cao Ly trong kỳ dịch đau màng óc chớm phát. Giao ước năm trăm đồng hoa hồng cho một trăm tuýp thuốc, bọn buôn cũng khá là bạo. Ấy là chưa kể Tú sẽ điều đình được giá hạ. Rất có thể Tú còn ăn vào mỗi tuýp từ một đến ba đồng nữa. Nhưng chạy hàng ở đâu ra bây giờ? Chao ôi! Kho thuốc của Thy San! Đúng là một kho thuốc, toàn thuốc quý và toàn dược liệu rất cần thiết! Theo như thằng Chỉnh thư ký tay trong của Thy San cho biết, quả là thiên hạ không ngoa ngôn tí nào, khi nói rằng chiến tranh bên Tây kéo dài thêm ba năm chứ đến ba mươi năm, nhiều thứ hàng của nhà Thy San vẫn đủ bán. Nó ở giữa buồng cố bà và buồng chị em https://thuviensach.vn Huệ Chi kia kìa! Khóa cửa là khóa tây to. Các khóa hòm thuốc bọc kẽm là khóa chữ. Tất cả đều do Bích Nga giữ. Chỉnh chỉ trông coi sổ sách. Chỉ khi nào Thy San cho giá và hạ lệnh mới được xuất bán. Bây giờ Thy San lại lên Hà Nội với Giáng Hương. Hay Thy San có đây, Thy San cũng không cho bán. Một vì: Thy San không chủ trương lối thậm thụt cò con. Hai vì... hình như Thy San định dành kho hàng này để làm một cú đặc biệt gì đấy! - Thế là ta lại phải nói với con Bích Nga! Tú lắc đầu: - Khó lắm! Khó khăn lắm! Cái con ranh con quái này càng ngày càng nanh ác. Sao mà cái giống nhà nó đã được của lại được cả người như thế? Tú bậm miệng lại: - Đành phải chia với thằng Chỉnh thôi. Bảo nó xoay cho đadênăng lô can vậy. Thời buổi này không phải đadênăng giả mà được đadênăng lô can là phúc đấy! Tú đã thấy se cả cổ. Hắn quài tay nhắc chai cốt nhắc ở trong tủ đầu giường, xoáy nút, làm một tợp. Trong người phừng phừng dần: - Nhưng không hiểu cái thằng oắt mà Thy San dạy bảo thành như một con chó kia có chịu nhận với mình không? Biết đâu ỷ thế có tuyô hàng, nó chẳng bắt bí mình! Hà hà... dạo này càng phất, anh em nó lại càng trưng diện. Một tủ quần áo toàn hàng Ănglê, lụa đũi Quảng Nam mà vẫn chưa đủ. Cà vạt, mùi soa, bít tất cũng mua toàn ở Pônxabô. Thằng Chỉnh thì đã cạo trọc đầu đi làm lính Nhật lô can rồi, nó còn kéo thằng anh Chỉnh đi ngồi đình huỳnh cả đêm uống rượu ở Tavec roayan và Nixơvô. Bố con Bích Nga nhà này ăn phải bả của thằng Chỉnh hay sao mà tin nó như thế! Đã giao các sổ sách lại còn xin giấy mua cả súng săn hai nòng cho nó và để nó đi, về ăn https://thuviensach.vn ngủ ở nhà trên. Không khéo lại mất tong với nó cả chị em con Huệ Chi - Bích Nga thôi! Nhất là với thằng Chỉnh, thượng hảo hạng thành tích bất hảo và đệ nhất liều lĩnh kia. Tú lại xoáy nút chai rượu, tợp hơi nữa. - Chết! Chết! Cứ mềm môi mãi thế này thì hết mẹ nó chai Mácten này mất. Còn phải để dành để tự khao một chầu khác chứ. À à... Cũng phải xem xem giò chả cỗ bàn hôm nay thế nào. Không phải lăng nhăng chuyện ruộng, chuyện đất, chuyện thiên đàng, chuyện đạo đức con tườu con hươu với mấy lão trùm trưởng hấp lìm kia, thì đã có một bữa rồi đây! Tú nhẩy tung người lên khỏi giường lò so, lẹp xẹp đôi dép cói kết bông đỏ gọi là dép Nhật Bản, qua sân sỏi lên nhà khách của hắn. Hắn đến bàn ăn, lật như kiểu lật bát đánh xóc đĩa cái lồng bàn sơn son lên. Một khay bày đủ bánh chưng và giò chả như ở mâm dọn trên phòng cha Nhân nhưng trông có phần ít hơn. Tú cau cảu mặt, nhón một miếng nhai chòm chọp: - Giò lụa hôm nay tuyệt thật. Thợ cỗ ở Nam Định ra có khác. Tú ăn thêm hai củ hành nén: - À à à... phải đả cái thứ này với rượu nếp cẩm thì mới lên thêm vị Tết được... Tú vào chỗ góc tủ nhắc cái bình sứ men rạn mà ban sáng Tú giấu cố bà xẻ rượu ở hũ khi ông bếp bưng lên nhà trên. Tú chợt thấy lạ lạ khác khác. Tú chợn chợn. Cái bình như nhẹ hẳn. Tú rụn rụn mở nút. Cái nút bỗng chặt một cách lạ. Hà! Không phải nút xoáy, mà lại bị ấn bị đóng, chưa bao giờ Tú làm như thế! Tú gân cả người mới bật được cái nút, rồi phải nghiêng nghiêng, bình mới ra rượu. Càng lạ, lạ quá! Sao có hạt gì trắng trắng như hạt cơm, hạt xôi trong rượu thế này? Tú cầm cái cốc pha lê vẫn để uống nước lọc nọ giơ cao lên soi. Đúng là những hạt cơm. Cơm nguội! Ba hột cơm nguội còn dính cả ngoài miệng bình đây nữa. https://thuviensach.vn Ruột gan Tú như bị xoắn, còn tâm trí Tú như có lửa phụt. Tú thấy rượu lại loãng loãng dù chất sánh như mật vẫn óng ánh. Tú ngước nhìn chai nước lọc. Giời! Chai nước chỉ có mình Tú hay uống buổi sáng vẫn đổ đầy, sao giờ vợi hẳn xuống dưới ngấn cổ thế kia? Tú xám cả mặt, lạnh hết người. Tú đưa miệng bình lên hít hít. Vẫn mùi thơm ngọt phào phào nhưng lại có cả một mùi gì, lạ lạ... Một thứ mùi tanh tanh. Tú rít mặt lại nhìn. Lại đúng thật là hai xác tép mắm còn dính ở miệng bình rượu, và gần cổ gần lưng bình hằn cả lốt ngón tay cụt to xùi cũng dính mấy xác mắm tép và cơm nguội. Tú hét một tiếng, Chân dép cói, chân không, Tú chạy cà khiễng qua sân sỏi, đẩy đánh rầm tấm cửa sắt mở thông lên khu nhà bà. Tú sầm sầm vào bếp, ra ngoài giếng, nhà xe, kho củi. Thợ cỗ và những đám người đang rối rít làm cơm chỉ đảo mắt nhìn theo Tú, chứ không chào hỏi gì cả. Tú không những thấy lạnh hết người mà còn sắp rụng rời cả chân tay. Tú lật bật mãi mới đẩy lại được tấm cửa sắt trở về nhà mình. Tú rút cái thuốn sắt chọc bếp lò đang đỏ khét ra vườn. Cả khu vườn cam, chanh, chuối tiêu, bưởi ấy vẫn vắng hoang, gió đồng thổi vào như bão. Tú càng cuống, Tú kêu rít. Đến bây giờ Tú mới nghĩ. Tú nghĩ mình sẽ phát điên mất. - Khòa ơi! Khòa ơi! Tao phải giết mày! Con mẹ Hoa - tên tục của mẹ Huệ Chi - và con Chi ơi! Tao phải giết thằng ông chúng mày! Tú đã thấy Khòa. Khòa ở sau vườn, chỗ giáp giới với khu gò đống của mấy gia đình trước kia để mồ mả người nhà họ ở đấy. Khòa ngồi trong bụi ruối, dưới một cây si xanh rườm, rễ xòa ra che gần nửa gò. Cái hình thù nó trần trục, cao lớn, khòm khòm. Cái thân thể nó mốc mác như đóng vẩy như mọc lông, không thể lẫn với cái gì khác. Thật thằng Khòa đang ngồi đấy. https://thuviensach.vn Mặt Tú đang bầm bầm liền xoạc ra một cái cười. Tú trụt dép, nhón chân đi lại. Có lúc Tú phải cắn tưởng đến đứt môi để giữ người khỏi run, khỏi vấp và khuỵu gối xuống. Tú chỉ còn cách Khòa một thước. Và một thước này là những cụm ruối tuy rậm rạp nhưng cũng đủ để nhìn thấy tất cả cái quang cảnh có lẽ là một không hai ở trên mặt đất này, giữa ban ngày này. Khòa ngồi tựa lưng vào một gốc ruối già, chân xếp bằng rung rung, hai cánh tay giao nhau trong lòng. Trước gối Khòa vẫn mảnh ván sơn xanh ấy, trên mặt trải rất phẳng phiu một tấm giấy bóng kính giữa có hai tờ giấy xốp mầu hồng nhạt cắt thành hình lá nho to. Cũng vẫn cái bát sắt, đĩa sắt. Nhưng bát sắt lại đựng một thứ nước gì đỏ sánh. Còn ở đĩa sắt rõ ràng một nửa tấm bánh chưng và hai nửa đĩa giò lụa chả quế bày chồng lên nhau, gương vừa to, khẩu vừa dầy, là thứ chỉ dọn cho cha xứ hay để phần cho chị em Huệ Chi thôi! Vẫn cái giọng ngọng ríu thốt ra được thật là khó nhọc ấy, Khòa nói với mình: - Hôm nay ta cũng ăn cỗ như Chúa Giêsu ăn cỗ với các thánh tông đồ. Đây là ông thánh Phêrô này, ông thánh Giuse này, ông thánh Antong này và cả thằng Giuđa nữa! Khòa trỏ vào từng gốc cây ở trước mặt, ở bên cạnh được đặt những tên kia và ngửa hai bàn tay như mời mọc: U a! u a ao ày ại án ức úa ê u?! Ó a ươi ồng ạc à ày án ả ầy. Ô ô ày ấy à, ày ì ột u ao ũng ông o ai ua ày! (Giuđa! Giuđa! Sao mày lại bán Đức chúa Giêsu? Có ba mươi đồng bạc mà mày bán cả thầy! Ôi! Ôi! Mày ấy à, mày thì một xu tao cũng không cho ai mua mày!). - "Mày thì một xu tao cũng không cho ai mua mày!" Khòa ơi! Thế mà mày lại uống vụng rồi xẻ cả rượu của tao! Cả bình rượu nếp cẩm của tao sẽ hỏng sẽ thối vì cái mồm đầy bựa cơm nguội và mắm tép của mày, Khòa ạ ạ ạ! Tú ư ừ trong họng. Còn Chúa Giêsu Khòa thì nhỏm hẳn lên, khom khom đầu gối, giang hai tay ra mà nhăn nhở mắng mỏ một gốc cây cụt, sần https://thuviensach.vn sùi gọi là thằng Giuđa ấy. Khòa vừa chuyện với những cây cối vừa ngước mắt lên cười cười như để nói với cả những ai ai đang ẩn hiện ở chung quanh, ngoài đồng lúa, trong nắng gió, mây trời và biển sóng, núi xanh. Phải! Khòa cũng chuyện cả với núi xanh, biển sóng, gió nắng, trời mây và lúa đồng nữa. Trời đất vụt tối sầm. Khòa kêu tên chúa Giêsu lên u ú. Tú cười gằn, đập bàn tay lên vai Khòa, ấn ấn Khòa ngồi xuống. Khòa rúm hẳn bên người. Khòa lại như cười. Cái nụ cười làm nhăn nhúm thêm cả trán, cả mũi, cả miệng Khòa: - Áu ổ ết ủi à ao ong à ậu ợ ồi (Cháu bổ hết củi và bao xong nhà cậu mợ rồi) Tú gật đầu, vẫn cười gằn: - Cứ ngồi yên, cứ ngồi yên. (Tú cầm cái bát sắt vẫn còn non nửa rượu) Uống! Uống! Phải uống hết một hơi. Khòa càng oằn người: - Áu ả ám! Áu ể ành. Áu à uống ết ì ay ết ất (Cháu chả dám! Cháu để dành. Cháu mà uống hết thì say chết mất). - Cứ uống! Phải uống! Nốc đi (Tú nghiến răng, rít tiếng, vẫn cười). Này, này, uống này, tợp nữa, tợp nữa này, thôi, tợp nữa, ực à... thế là hết! Tú dốc cái bát sắt công cốc vào hàm răng sún và cái miệng vẩu, cằm lẹm của Khòa: - Cứ ngồi đấy nhé, ngồi nguyên đây, không được nhúc nhích, không được nhúc nhích khỏi chỗ này một đốt ngón tay! Tao về nhà chỉ hút xong điếu thuốc lào là tao ra. Khòa! Khòa! Nghe rõ không? Rõ chứ? Không https://thuviensach.vn được nhúc nhích khỏi chỗ này một đốt ngón tay. Tao về tao lấy thêm cỗ cho mà ăn. Còn nhiều thứ lắm. Ngồi đây, chờ tao... Tú thở tưởng vỡ ngực, tưởng đứt ruột. Bao nhiêu ý nghĩ, bao nhiêu tâm sự, bao nhiêu hình ảnh bấy lâu nấu nung tâm trí ngùn ngụt cả lên. Tú trở ra; tay phải cầm cái thuốn sắt còn thêm cái roi da đầu bịt đồng của bõ Quý, hai xích sắt và hai khóa tây; tay trái xách một bình tích đựng đầy thuốc muối nước. Tú vẫn đi chân đất, áo pijama, quần lụa mỡ gà xốc xếch, mặt choắt xanh như cắt không ra hột máu, hai cánh tóc gọng kính xã hết xuống thái dương, xuống má. Cả bốn con chó lài lớn trên nhà bà hồng hộc chạy theo Tú. *** Khi cha Nhân cùng cả nhà Đức Sinh, các vị chức sắc và người thân thuộc ra Vườn thánh, thì bõ Quý phát chẩn cho ăn mày. Mỗi người được một bát gạo và một xu sáu xèng Bảo Đại. Thoạt tiên chỉ người lớn được phát. Ngay đó, tiếng kêu khóc dậy lên tưởng làm vỡ mất cả khu nhà thờ. Roi quật. Thét. Chửi. Bõ Quý khản đặc cả giọng: - Để ông tổ chúng mày còn xét. Giêsuma lạy Chúa tôi, chúng mày ở hỏa ngục phá ra hay sao thế này?! Đứa ngồi im phải ngồi im, đứa nằm phải nằm nguyên. Ông sẽ xin cụ cố phát thêm đứa lớn một bát gạo, đứa bé từ ẵm ngửa cũng được một xu. Các quỷ cái có con bú thì thêm cho bát gạo... nữa ữa ữa... Giêsuma! Quỷ! Quỷ!... Nếu không có đàn chó lài quấn chung quanh và hai tuần phiên khoa lên đôi thiết lĩnh ở hai bên, thì bõ Quý đến bị đẩy dập đẩy dụi vì các trẻ con đàn bà con mọn và người mù người què chạy theo. Mặc dù đã có lệnh không được tụ bạ trước cổng trại, sau khi lĩnh chẩn, những kẻ khó cứ lại gồng gánh, bồng bế, đìu díu nhau đến ngồi từng đám chầu chực, kêu khóc. https://thuviensach.vn Khi nhà thờ kéo chuông mười hai giờ, cha Nhân đã về rửa mặt xong, ngồi vào bàn làm dấu ăn cơm. Giờ cha ban phép cho cố bà Đức Sinh và cụ chánh trương được ngồi ở mâm gần đấy để hầu cơm. Trưa nay cỗ bát. Chiều nay nếu mấy nhà thuyền ngoài bến đi khơi về được tôm cua mới và Người ưng ý, thì sẽ thay bữa cơm tây bằng bữa thang cuốn, y như các nhà giàu bên đời làm cỗ hóa vàng ngày mồng bốn Tết. Bữa ăn hầu cha đến hơn một giờ trưa mới xong. Tuy cố bà rất ngon miệng, rất no nhưng trong dạ vẫn không vui. Huệ Chi lại bỏ bữa, chiều nóng sốt, cặp ống gần ba mươi tám độ. U Hùng bảo Huệ Chi lại bị cảm, Huệ Chi bị cảm vì ra tiểu tiện tận cầu tiêu sau nhà, ngoài vườn gần bãi tha ma. Chỗ này chỉ có Khòa và trẻ trâu trong trại lui tới. Vừa về nhà, Huệ Chi ngã vật ra giường. Cố bà đang thiu thiu nghe tin không kịp xỏ dép chạy sang, ôm lấy Huệ Chi kêu rên tưởng như cũng bị ngất nốt. - Giêsuma! Giêsuma! Sao cháu tôi lại thế này? Xin Chúa nhân lành vô cùng hãy thương xót cứu chữa cho cháu tôi! Tuy chỉ ba mươi tám độ nóng nhưng Huệ Chi cứ mê thiếp. Nhiều lúc Huệ Chi run bắn lên. Cuối cùng Huệ Chi thấy thật là trời đất chuyển động tối rầm, sóng biển, sấm sét, bão lửa cuồn cuộn, tràn ngập cả mọi vật. Không biết đây có phải sắp đến giờ phán xét không mà Huệ Chi thấy rõ ràng giữa một bầu trời sáng láng, Chúa đã hiện ra, tay cầm cái cân Công bằng. Dưới cân đó có Huệ Chi và Huệ Chi quỳ trước Chúa. Bên cạnh Huệ Chi có cậu Khòa. Cậu Khòa vẫn mình trần, quần cộc rách bươm, mặt mày, mình mảy, chân tay tím bầm, máu cứ ròng ròng, cả người như bị cào, bị cắn, bị đâm, bị dùi, bị đập, bị giằng, bị xé. Cậu vẫn đeo bên mình cái búa chim bổ củi, một đùm những bao tải, mê chiếu, bát sắt, đĩa sắt, thìa gỗ, chậu sành, và một cỗ tràng hạt ở cổ, bằng hột nhãn, có mẫu ảnh Đức Mẹ và thánh giá bằng đồng đã gỉ... https://thuviensach.vn NGUYÊN HỒNG TOÀN TẬP 4 Nguyên Hồng www.dtv-ebook.com Thời Kì Đen Tối Chương 2 Bên kia đường cái, đối diện ấp An Sinh là làng An Sơn. Cổng làng, đình làng, chùa làng, chợ làng đều trông ra phía biển Đông. Một con đê, ôtô chạy được, bao lấy đồng làng. Đứng trên đê trông ra xa trời mây bát ngát, còn trông vào trong làng thì thấy nổi lên những dãy nhà ngói san sát, đường gạch đường đá nối nhau như bàn cờ, vườn cây lưu niên um tùm, ao hồ cứ như đong ra bạc ra tiền. Mặc dầu ruộng đất làng An Sơn quý hiếm như thế, trại Lê Thị Thảo Minh vẫn cứ chiếm hơn hai mẫu thổ cư. Đây là đất nhà thờ của chi họ Đào Xuân. Ngôi nhà đồn rằng rất đẹp rất lạ mới xây kia, Đào Xuân Hồng vừa lấy kiểu bên Nhật về cùng với kiểu của ông kiến trúc sư kiêm cai thầu nổi tiếng ở Hà Nội, về cái Thủy tạ của ông cũng mới xây bên bờ hồ Hoàn Kiếm, hai người thêm bớt vẽ vời cho hợp với thôn quê. Bởi vậy tuy không tòa ngang dãy dọc và kiên cố cẩn mật như khu nhà của cụ cố bên ấp An Sinh, nhưng ngôi nhà của vợ chồng Đào Xuân Hồng và Lê Thị Thảo Minh lại được nhiều người trầm trồ bàn tán, đặc biệt là những ông nọ bà kia khách trên tỉnh về chơi. - Cho con mụ Đức Sinh và vợ chồng thằng Thy San chúng nó mở mắt ra. Ở như chúng nó là ở trong đồn lính khố xanh hay trại lính khố đỏ, còn nhà, là nhà tu kín! Con cái mình chúng nó có học Cao đẳng ra lấy vợ lấy chồng ở riêng, thì thế nào cũng làm cho chúng nó kiểu nhà như thế mà lấy chỗ đi về và tiếp đón bạn bè các ngày nghỉ hè, ngày lễ. Người ta đã nghĩ đến những tấm ảnh, những bức tranh sẽ lấy cảnh hàng hiên, bao lan khung cửa, bực thềm của ngôi nhà mái cong, cửa tò vò, https://thuviensach.vn lợp ngói ống và lối đi trồng toàn đào của Lê Thị Thảo Minh làm phông chính để chụp ảnh tô màu, vẽ tranh lụa bày ở sa lông hay phòng ngủ của mình. Cũng vào buổi sáng đầu xuân, nắng to, gió lộng, rét khô ấy, nhà vợ chồng Đào Xuân Hồng và Lê Thị Thảo Minh cũng như mở hội. Ăn lót dạ xong, cả nhà y kéo nhau đi chơi chợ cùng mấy gia đình trên Hải Phòng chạy loạn về mấy làng xung quanh. Toàn những trai thanh gái lịch. Người lớn trẻ con quần áo cứ như tiên, đi lại như đèn cù, như diễn kịch, với các điệu và các giọng cười nói chuyện trò qua các hàng quán. Nhiều người thấy bọn họ như nói tiếng nước nào với nhau ấy; trẻ con làng xô đẩy nhau theo xem rất lấy làm lạ. Đúng, bọn trai gái ấy nói tiếng Tây. Cả Tây Pháp và Tây Ănglê. Không chỉ người mặc tây mới nói tây, mà cả những người mặc áo gấm, quần trắng là, khăn Bảo Đại, giày vân hài. Phần đông là những sinh viên cao đẳng trường thuốc, những tú tài, cử nhân trường luật, những tham tá tòa án, những tri huyện tư pháp v.v... Tuy là những cao đẳng trường thuốc, tú tài cử nhân trường luật, nhưng chẳng thấy chuyện gì về văn chương chữ nghĩa, chính trị thời thế và thuốc men bệnh tật cả! Còn các kiều các mítxơ, các nàng tha thướt đi đàng trước đi đàng sau và bên cạnh họ, cũng chỉ ríu ra ríu rít toàn những chuyện kem phấn nước hoa, nhung lụa vàng ngọc, nhà cửa hồi môn và cỗ bàn cheo cưới. Hơn thế, trong bọn trai còn rôm rả thêm vì các chuyện, các việc rất bí mật tiết lộ cho nhau nghe. Như mùi hôi nách của bà chị vợ; cách kỳ lưng của cô em vợ; xuân sắc bà nhạc một thằng bạn vắng mặt, hay sự ngây thơ có tính toán của mấy cô gái muộn chồng trong họ nội, họ ngoại mình... Họ đi, trên đầu và trước mặt, trời mây lồng lộng. Nhưng những cặp mắt mòng mọng hùm hụp vì ăn quá nhiều và ngủ cũng quá nhiều nọ không để ý đến. Là vì cái họ duy nhất để ý và để ý trên tất cả, không thể nào khác https://thuviensach.vn ngoài những đôi vú, bộ mông, bắp đùi và những hương phấn ngào ngạt của những vưu vật bên mình. Tuy hôm nay mười rằm phiên chính, chợ vẫn vắng. Mấy cô hàng xén hàng vải xinh xắn càng sượng sùng trước những cái nhìn tinh quái của các công tử, cũng như trước những câu cười nói của các tiểu thư cặp kè nhau đi qua, hỏi chơi chuyện chơi hàng. Đông nhất vẫn là quán các thầy tướng, thầy bói, cô đồng. Mấy bọn khách tỉnh cũng xúm lại ở đây, chung quanh một cô bói trẻ đẹp, áo dài sa tanh hoa đào, quần lĩnh, chít khăn len, đeo kính râm. Cậu trường thuốc mặc sìmốckinh (1)là khách chính, hỏi về đường nhân duyên. Ngồi tì tay lên vai cậu này là cậu trường luật mặc áo gấm, khăn Bảo Đại, hỏi về đường công danh. Hai cậu cũng nói đủ tên tuổi ngày sinh tháng đẻ, làng phố, huyện, tỉnh của mình cho cô thầy khấn. Quẻ đặt những hai đồng và hứa sẽ thưởng thêm. Những cô chị cô em và cô bạn của hai công tử cứ luôn luôn cười rúc lên. Còn hai cậu cũng cười nhưng bậm môi lại để giữ khỏi sặc. ----- (1) Quần áo lễ phục màu đen. Cùng lúc ấy ở nhà Lê Thị Thảo Minh đã ồn ĩ đủ hai bàn vui xuân. Bàn tổ tôm họp trên sập sơn son thếp vàng giữa gian chính thờ tổ, là của các cụ, các bà. Đây có ông chú ruột Đào Xuân Hồng vừa khao Hường lô và làm tiên chỉ làng An Sơn, và bà vợ một quan thương tá, Lê Thị Thảo Minh gọi bằng dì. Còn bàn bài sừng thì có các ông bà chủ hiệu hàng vàng, thuốc tây, tham biện tòa án, lục lộ. Những thanh niên thượng lưu và trí thức đi chợ về liền đưa nhau lên gác chia ngay ra làm hai đám. Một chơi xúc xắc cá ngựa; một đàn hát với chiếc pianô Lê Thị Thảo Minh dành riêng cho gái bé Shirley (Xiếclây) Thùy Dương của mình tập hàng tuần có thầy về tận đây nắn tay cho. https://thuviensach.vn Ông ký Thái cũng không phải là tay không biết chơi tổ tôm và bài sừng, nhưng dù Lê Thị Thảo Minh sang nhà chèo kéo hai ba lần, ông vẫn từ chối. - Bác ký ơi! Bác sang tiếp cụ Hường với cụ Thương chứ. Kìa, sao bác lại không sang? - Hay bác ngồi bàn bác Đốc, bác Tham? - Bác mệt à, thì bác ngồi chơi vài hội cho vui, đỡ nghĩ, đỡ mệt. Em góp tiền cho bác mà. Ông ký Thái chùn cả người, cố gỡ tay Thảo Minh ra. Đưa chân Thảo Minh ra ngoài vườn, chờ Thảo Minh đi khỏi, ông liền đóng cổng, cài then, giật giật thử mấy lần rồi vào nhà nằm. Đêm qua, ông lại đọc Đông chu liệt quốc. Sáng nay, chương trình của ông là làm tiếp vườn rau. Ông vừa làm vừa nghỉ cho đến bữa cơm trưa để người khỏi bị trệ, sau một tuần lễ ngồi lỳ ở bàn giấy, dù ông chỉ phải lo mấy công việc chính về sổ sách tiền nong của nhà Đờvanhxy thôi! Kim đồng hồ báo thức để trên bàn học của Sơn vừa trỏ tám giờ, tức là ông ký Thái đã nghỉ đúng mười lăm phút, ông liền đứng dậy, xắn lại quần, uống thêm chén nước chè hột hãm với gừng rồi đi ra. Vườn rau ở trước cửa sổ phòng Sơn. Nếu như Thảo Minh nài ép ông ký Thái đánh bài thế nào, thì mấy cậu mấy cô bên ấy cũng khẩn khoản Sơn đi chợ và chơi cá ngựa, chơi đàn với họ như thế. Nhưng Sơn không như cha nhăn nhó, viện cớ nhức đầu đau óc và không ngủ được nay phải cất nhắc chân tay làm lụng một tí. Sơn chỉ cười, cười ngượng nghịu bẽn lẽn. Sơn bảo Sơn đang phải học thi. Chỉ còn có hơn ba tháng nữa sẽ phải lên Hà Nội. Sơn càng phải nghiền kỹ toán vì kỳ thi năm nay các bài toán sẽ ra rất hắc. Cả Đông Dương này chỉ lấy đỗ có năm phần trăm số thí sinh thôi. https://thuviensach.vn Ông ký Thái đương làm, vội vàng chống cuốc, nheo nheo mắt, lắng nghe thêm một phút rồi đến chỗ mọi người tíu tít chèo kéo Sơn. Ông lại nhăn nhó, lật bật, rung rung hai tay nói: - Cháu nó vẫn yếu toán lắm! Mang tiếng giỏi đứng thứ nhất thứ nhì ở Hải Phòng, nhưng lên đọ bút với thí sinh toàn Trung, Nam, Bắc thì chỉ là... un beau zéro, le dernier des derniers. (2) ----- (2) Một con số không đẹp đẽ, kẻ cuối cùng trong đám sau rốt. Cái miệng đã hơi móm mém của ông cười khà lên, ông thêm bằng tiếng Pháp: - Thật như thế! Người ta phải có can đảm nhìn vào sự thật chứ? Vậy các anh các chị em vui lòng tha lỗi cho thằng bé Sơn của tôi để nó ôn bài nhé... Sơn đỏ rừ không những cả mặt mà cả người. Bọn nọ bá vai bá cổ nhau sang vườn bên nhà Thảo Minh rồi mà Sơn vẫn thấy rõ tiếng cười rúc rích, ngặt nghẹo: - Thằng Sơn rồi sẽ thành trạng toán, không thèm đỗ thạc sĩ của Pháp mà của Đức cơ! Đứa nào có em gái thì phải mau mau rước sớm trạng về nhà đi. Ông ký Thái rất bằng lòng về thái độ dứt khoát và hợp lý của mình, cũng như về tinh thần và ý chí của Sơn trong hoàn cảnh và tình thế như ngày nay. Ông vừa đi vừa xòe tay nói với mình: - Phải như thế! Chỉ nên như thế! https://thuviensach.vn Đã nhiều đêm, Sơn đang tì trán trên bàn tay, dưới mắt càng vằng vặc một cách lạ lùng những hình kỷ hà và những con số, bỗng thấy cha ho sặc lên. Ông ký Thái lồm cồm bỏ cái chăn đắp bụng ra, ngồi dậy giơ giơ bàn tay, nghiêng nghiêng đôi mắt kính và cái trán nhăn mốc mà nói với Sơn: - Phải học. Chỉ có học! Học và học con ạ! Học để mở mang tâm trí, để nâng cao tinh thần, để soi sáng đạo đức, để làm điều thiện, tránh điều ác, để thành người ích quốc lợi dân. Muốn làm việc lớn, muốn lập sự nghiệp, phàm làm người có đầu óc và chín chắn, trước tiên phải là kẻ có học, kẻ chịu khó học. Học đến nát xương lòi da như các cụ thường nói. Và con ơi! Như cảnh nhà ta đây thì con phải học thay cho thầy. Vì thầy mà con học thật giỏi, thật cao. Trước đây, thầy nhà đã nghèo, đông anh em, lại gặp lúc giao thời nhiễu nhương khó khăn, thầy phải đâm đầu đi cạo giấy kiếm gạo ngay từ năm mười tám, mười chín tuổi, mặc dầu suốt bao nhiêu năm học là bấy nhiêu năm thầy được bạn quý thầy yêu, đều hy vọng ở thầy. Vì thế ngày nay thầy càng hồi tưởng lại chuyện xưa, càng suy tính đến ngày mai, thầy càng cố lo các con ăn học... Vậy các con, nhất là con, phải nghĩ đến thầy mà học, mà học... "Phải học! Phải học" Không phải chỉ đêm hôm khuya khoắt, ông ký Thái mới nói với Sơn một cách thống thiết như thế. Sau ngày Sơn bị Sở mật thám bắt giam mấy hôm rồi ông ký Thái nhận được trát đòi, ông phải xin phép chủ Đờvanhxy nghỉ cả buổi sáng để lên trả lời viên phó cẩm chính trị về sự bạn bè, giao dịch và hoạt động của Sơn, thì Sơn còn nghe cha lay gọi mình khuyên nhủ cả những buổi trưa hay bất kỳ lúc nào vắng lặng. Nay trong nhà nhìn ra, Sơn thấy như theo từng nhát cha Sơn cuốc lại kèm mấy tiếng đó: Phải học! Phải học! Và cả lúc cha Sơn chống cuốc nghỉ tay thì những tiếng lầm thầm ở cái miệng đã móm lắp nhắp ấy, cũng vẫn là bảo Sơn: "Phải học! Phải học!". Cuốc xong, đánh thêm luống mới, rồi tưới lại mấy luống mới trồng, trông ông ký Thái vất vả quá đi mổ bò hay đánh vật. Ông mặc cái quần tây https://thuviensach.vn cũ vá đũng, đáp hai miếng vừa to vừa dày cộp ở hai đầu gối, xắn lên quá bọng chân. Gió đùng đùng. Đuôi áo sơ mi của ông thòi ra ngoài cứ phần phật như chiếc cánh gà tã của một xe kéo. Ông mặc thêm một áo dệt cổ lọ. Đầu tóc xờ xạc, cái trán ngắn nhăn mốc lại càng tiều tụy. Ông vẫn đeo kính trắng lão, lộp cộp đi đôi giày ống bằng da dầu như của lính kỵ mã. Thùng tưới là thùng tôn gánh nước. Ông xách từng nửa thùng từ ngoài hồ sen vào, lấy một ống lê hộp đục đít lỗ chỗ múc thay ổ dòa (3) ----- (3) Arrosoir: thùng tưới. Cả nhà, từ khách tỉnh đến những người ăn người làm đều bưng miệng cười. Nhất là khi thấy vú em và mấy bà họ với ông ký Thái, phải gọi ông ký Thái bằng ông trẻ hay bằng bác họ, thấy ông ký Thái gổng nồi nước đái. Cái nồi sành nay đã rạn, ông lão vườn ở nhờ đất đằng sau trại Thảo Minh phải đai bốn vòng dây thép và trát xi măng, cứ trĩu xuống bên quang, làm ông ký Thái rúm cả người, hết sức đu hai cánh tay cho khỏi bật bổng bên thùng nước nhẹ lên. Ông ký Thái loạng choạng, liêu xiêu với cái nồi đu đưa lắc lư, vừa đi vừa cười tủm như tán thưởng sự gắng gỏi của mình. Phần đã quen tính cha, phần Sơn cũng thích thú cha như thế. Thích thú trước hết vì cha dứt khoát làm theo ý mình, theo cách nghĩ, lối sống của mình. Hai là cha Sơn cũng như Sơn đều không gần không hợp được với các sinh hoạt của bọn bà con anh em chạy loạn về quê kia. Hay nếu cần thì phải nói thẳng là nó trái nghịch hẳn với sự sinh hoạt của Sơn cũng như của cha Sơn. Nhưng buổi nay, cái trán cao và hơi thót của Sơn nhăn nhăn, đôi mày rậm mắt xếch của Sơn nhíu lại, và Sơn bậm bậm miệng, nhấm nhấm đầu bút chì mà trông ra ngoài vườn kia, không hoàn toàn vì Sơn đang nghĩ về https://thuviensach.vn những đáp số của bài toán tập. Sơn cũng đang ngắm khoảnh vườn và từng nhát cuốc, từng bước đi của cha Sơn. Hơn ba tháng trước, nơi đây còn là một bãi ụn lên những gạch ngói gỗ sắt bỏ đi và rác rưởi mà cả vợ chồng Xuân Hồng - Thảo Minh cũng chưa tính đến việc thu dọn. Chiều chiều thứ bảy, ông ký Thái đáp chuyến ôtô hàng quen về làng sớm. Chỉ cởi giày, uống xong cốc chè xanh hãm đặc pha với mấy miếng đường, là ông ký Thái vác xẻng cuốc đi làm. Sau đúng bốn tuần lễ thì bãi thành khoảnh, thành luống, rào rấp đâu đấy, lấm tấm xanh xanh nào rau cải thìa, cải bẹ, su hào, hành, xà lách, rau thơm. Chính vại con dưa hành bà ký Thái muối riêng ăn Tết năm nay là... (Ông ký Thái đã xòe bàn tay, dang rộng cánh ra, hất đôi mắt kính cười: - ... Của tôi trồng đấy! Mấy hôm trước nữa rồi hôm qua hôm nay nắng to lại có sương và gió rét, nên vườn rau càng xanh tốt. Nhất là mấy luống xà lách, su hào. Cây xà lách nào cũng ăm ắp, chỉ tỉa một cây thôi cũng đầy rổ. Còn su hào nhiều củ bằng cái bình tích, phấn trắng rồm rộm, lá xòa ra gần hết lối đi. Những củ su hào này Sơn đã ví với những lồng ngực của những bé trai bụ bẫm đang ăn bú. Xà lách là một thứ lẵng hoa nạm những hạt sương kim cương của phim màu hoạt họa. Từ khoảng im lặng của năm gian nhà gỗ cũ kỹ bỗng nẩy lên rất nhẹ một ngân vang man mác... Dưới khung kèo cột vừa gỗ lim vừa gỗ xoan của mái ngói mũi hài mốc rêu, những đợt gió qua các cửa chấn song tiện và những tấm cửa đại phần nhiều đã long đã gãy thổi vào chỗ Sơn ngồi, thấy rõ từng dải bụi nắng reo reo như có phấn hoa vàng. Hai bức tranh thủy mặc và bộ tứ bình tố nữ Đông Hồ đu đưa phập phồng làm thành như những tiếng trống cơm. Điểm vào đó, tiếng leng keng của những tua đèn lồng treo trước gian thờ rực sáng https://thuviensach.vn hẳn lên dưới bức y môn lấp lánh những miếng gương phản quang nắng mới. Vùng trời xanh lại soi thẳng xuống trán Sơn. Trời xanh trên biển khơi xa kia đang bồng bềnh từng núi mây trắng. Những quả núi chói rọi lại một thứ ánh sáng không gì tươi mát rực rỡ bằng. Và sóng vang âm. Sơn không trông thấy sóng nhưng rõ ràng có sóng đang cồn cồn giội vào hẳn chỗ Sơn ngồi với những chói rọi cũng của một thứ ánh sáng không gì tươi mát rực rỡ bằng, phải nghe mới thấy. - Thằng Sơn lại thổi sáo! Ừ, học mãi rồi cũng phải nghỉ chứ. Nghĩ ngợi mệt mà thổi sáo thì thật là tốt! Ông ký Thái đặt thùng xuống, giơ cánh tay gạt mồ hôi trán. Ông ngước hẳn cặp mắt kính, nhíu trán lại. Một ai kia từng để ý đến ông lúc tính toán sổ sách quan trọng nhất cũng không thể tưởng được ông nghe con thổi sáo mà cũng đăm chiêu đến thế! - Ừ ừ ừ... tính tính tang... tang tính tình... hay nhỉ... hay nhỉ... lại nhân tình rằng, nhân tình ơi... thì thú thật. Ố là là rằng có nhớ nhớ hay không... Phải! Đến tuổi rồi... nó đến tuổi rồi... Ta phải trọng sự tự do của nó, của con ta. Sơn ạ! Thầy cũng là người có đầu óc, thì thầy phải hiểu biết, mà trước hết phải hiểu biết các con. Được! Các con cứ tha hồ mà yêu, mà tự do yêu. Cốt sao yêu đương cho quang minh chính đại, yêu đương đừng phương hại đến chí tiến thủ, đến sự nghiệp... Ông ký Thái nói hẳn lên bằng tiếng Pháp, chao lên chao xuống cánh tay theo điệu sáo, rồi nhắc lại câu thường nói với Sơn: - Nhưng trước hết vẫn là phải học... học để mở mang tâm trí, để nâng cao tinh thần, để soi sáng đạo đức, để làm điều thiện tránh điều ác, để thành người ích quốc lợi dân... https://thuviensach.vn Tiếng sáo chợt vút lên như cánh chim bằng kim cương hay ánh sáng. Bầu trời ngân lên. Mây nước rung rung. Yêu nhau cởi áo cho nhau Về nhà dối rằng cha dối mẹ, này ồi a ối a qua cầu... tình tình gió bay... Ông ký Thái cười, lim dim mắt thêm: - Được! Nói dối thế thì cũng tolérable (4)... Nói dối mà người nghe thấy mình không bị lừa, thấy mình phải biết thương kẻ lừa mình. Phải không Sơn, như thế cha của con không tầm thường như ai, phải không? Cha của con thật xứng đáng là cha cái thằng Sơn nổi tiếng học giỏi nhất Hải Phòng. Và cái thằng Sơn có một người cha độ lượng nhân từ như thế, thì càng phải học sao cho xứng đáng, càng phải hành động sao cho xứng đáng... ----- (4) Tha thứ được. Để đánh một dấu chấm thật tuyệt cho những cảm nghĩ của mình, ông ký Thái nhịp nhịp cánh tay, thì thầm tiếp theo: - Về nhà dối rằng cha dối mẹ, này ồi a ối a qua cầu... tình tình đánh rơi... Tâm trí ông ký Thái bừng bột hẳn lên. Ông càng bằng lòng vì sự suy tính của ông. Ông đã nhất định không cho Sơn lên Hà Nội trọ học, cũng như không cho Sơn về Nam Định là quê bà ký, gửi Sơn ở nhà người em ruột bà dạy trường Thành chung của tỉnh. Ông cứ để Sơn ở với ông, về quê ông đây, vẫn gần cận ông và được ông kèm cặp. Tuy sức học của ông chỉ bằng học trò Sơn, nhưng với sự từng trải và sáng suốt của ông, ông không những giữ gìn Sơn chu đáo trong tình thế chiến tranh này, mà còn làm Sơn https://thuviensach.vn thấy rằng dù Sơn có thông minh giỏi giang đến đâu thì vẫn là con ông, sự nghiệp, tương lai, lý tưởng của Sơn không thể nào không có sự chăm lo quyết định của ông. Đến chín giờ rưỡi, ông ký Thái gổng trả nồi nước đái và thùng tưới rồi đi rửa cuốc và chân tay. Sơn lại ra ngoài đồng lúc nào không biết. *** Sau vườn ông ký Thái cũng có một ngôi nhà năm gian. Trước năm gian cũ kỹ này cũng là một tòa nhà mái cong tuy không to không mới lạ như tòa nhà Đào Xuân Hồng và Lê Thị Thảo Minh, nhưng lại có cách cầu kỳ riêng. Đó là mái hiên cửa giữa trông như một kiểu đài, tạ nào bên hồ của tranh phố Hàng Bồ hay phòng tuồng Quảng Lạc. Bước lên khỏi những bực thềm cao, trông vào nhà thì rực lên toàn vàng son: gian thờ. Gian thờ đúng như của những họ quyền quý thời Lê, Trịnh đủ các thứ hoành phi, câu đối, lọ, chóe, đôn, chậu, lư, đỉnh từ mấy trăm năm nay. Nhà của Hoài Giang, làm báo, vợ mở hàng vàng ở phố chợ, họ cùng chi Đào Xuân. Bên đây cũng dập dìu khách khứa, nhưng không phải chỉ là họ hàng con cháu mà còn có những bạn rất thân của Hoài Giang nữa. Khách tổ tôm, cụ thân sinh Hoài Giang tiếp. Khách bài sừng, vợ Hoài Giang tiếp. Tất cả ở nhà trên. Loại thứ ba và là loại đặc biệt, khách của Hoài Giang thì lại ở nhà dưới. Tuy gọi nhà dưới, nhà cũ, nhưng bày toàn những thứ nếu người ta cầm đến hay rờ mó vào đều thấy chờn chợn tay, sợ đánh rơi hay làm sứt, làm rạn. Nghe nói những đồ này giữ lại được từ năm loạn nhà Mạc chạy về đóng quân ở Đồ Sơn, hay năm tàu Tây kéo vào trấn Hải Phòng, rồi đến năm kia Nhật ném bom Hải Phòng đổ bộ lên đò Khuể Kiến An, Hoài Giang lại mua sắm được thêm chuyến nữa. Bọn Hoài Giang họp ở cái gian xuềnh xoàng giáp với vườn ông ký Thái. Họ ngồi đất, trên một tấm thảm cói to, trải chiếu đậu kê mỗi chỗ một https://thuviensach.vn miếng nệm cỏ bọc vải gai thô nhuộm chàm. Bàn bằng tre; từ bình rượu, ấm chén uống chè, lọ hoa, ống bút đều bằng sành. Tường, cột, cửa không có câu đối, y môn, rèm, màn gì cả. Một bức tranh to bồi giấy dó rủ từ quá giang xuống chân tường, vẽ bằng cả mực tàu, son và kim nhũ, sơn màu và phẩm, loằng ngoằng các thứ hình kỷ hà, trăng, sao, đầu lâu, ác quỷ, đàn bà khỏa thân, móc câu nốt nhạc đồ rê mi, hoa sen, nậm rượu, đàn sáo, cung kiếm, máy bay, cánh bom v.v... đảo lộn, xuyên xọc, chồng chất lên nhau. Hai bên khung cửa tường đầu hồi treo hai bức cũng bồi giấy dó, nền chu sa, vân rồng phượng, mây lượn, trăng sao lưa thưa, mờ mờ. Một bức có hai câu thơ: Ngoài ba mươi tuổi tình đâu tá Một ván cờ thua xế bóng đời Chữ tròn tròn méo méo dắt dây như tơ hồng, chính tay tác giả viết. Tên tác giả và ngày tháng đề thì nguếch từ phía dưới lên, vằn vèo giống chữ Hán, nhưng lối viết... không thể ví là lối gì. Một bức đề trọn cả bài: Khuya nay có một chàng thi sĩ Quăng trái tim sầu trả thế gian Rũ áo gió sương ngàn vạn kỷ Trở về yên tĩnh xứ vô vi. Lâng lâng gót hạc ngoài nhân lụy Lặng mắt xanh nhìn lệ chúng sinh Trăng nước hồ ly tình chín kiếp https://thuviensach.vn - Ta hỡi mình ta giữa bụi trần! Ngày tháng đề như lối chữ Pháp, tác giả không ký tên mà đóng triện. Không hiểu ấn của các hoàng đế các vua chúa Đông, Tây có to như thế không, đây triện của thi sĩ đúng bằng mặt cái bát quái mà trong thì khắc chữ Latinh: Thái Trang kỷ nguyên. Tuy gian nhà đã tối và ẩm, đầu hồi che kín một cây bàng, gốc cành sù sì các thứ mấu, suốt hàng hiên lòa xòa nhiều lẵng phong lan treo khắp các rui, mè, kèo, cột... không khí lại còn triền miên mùi hương, mùi trầm. Một vòng hương cao gần thước ta đốt bên bình trầm ri rỉ khói, bày trên một kỷ gụ ở giữa chiếu. Trước mặt là bức trướng thơ trên bia của Thái Trang. Bốn người đang nằm ngồi ngả nghiêng, ủ rũ, đăm chiêu, mơ màng chung quanh những trầm hương men khói ấy. Tất cả là nghệ sĩ. Hoài Giang tuy sống bám vào vợ mở hiệu vàng nhưng dân làng vẫn gọi là ông tham nhà báo (Trước Hoài Giang làm thư ký ở tòa án mấy năm, sau thôi, chuyên viết báo, viết truyện ngắn là chính và làm thư ký tòa soạn cho một tuần báo văn chương được hẳn năm năm, sau bị một ông bạn cũng là nhà văn hất cẳng, vào làm thay). Huyền Linh kiêm làm nghề chạy hàng xách và đưa khách thầy kiện, viết thuê đơn từ, thì hay làm thơ trào phúng. Từ mười năm nay đăng báo được ba bốn bài. Thái Trang chuyên cả vẽ báo, viết kịch ngắn và làm thơ. Trần Văn trẻ nhất trong bọn, đúng hai mươi hai tuổi. Trần Văn vừa làm thơ, vừa vẽ, vừa soạn nhạc. Bức tranh gọi là siêu hình, lập thể, môđécnít, v.v... treo trên bàn rượu là của Trần Văn. Khi các khách của Đào Xuân Hồng và Lê Thị Thảo Minh đi chợ về, bốn nghệ sĩ nọ mới lồm cồm dậy khạc nhổ súc miệng, hút thuốc lào và đùn https://thuviensach.vn nhau nhóm hỏa lò than tàu để đun nước pha trà. Bữa chiều và đêm qua họ đã uống rượu. Đáng lẽ đăng cai cuộc này là Huyền Linh, nhưng thấy bày trò ở cái nhà chật hẹp treo biển đề Biện sự phòng trong một ngõ tên là Mồhamét Xaích, thì mười phần bị mất đến năm phần hứng thơ hứng rượu, nên họ lại kéo nhau... đi. Một lẽ nữa là vợ Huyền Linh rất ghen tuy rất hiếu khách, lỡ ra quá chén mềm môi, cứ ư ử những thơ những phú, tình tình duyên duyên, mộng mộng tiên tiên, với nào Dung, nào Lan, nào Nguyệt, nào Bích Châu, nào Bạch Tuyết vân vân, để bà chị nổi tam bành lên, thì đừng hòng vay tiền về tàu Hà Nội, hay mua thuốc lá cà phê những lúc đón các thiên tài và thần bút thần văn trên ấy xuống! Để tạo một không khí giang hồ lạc phách, bốn người đùng đùng nhảy lên hai xe tay Ômích và hét: - Xuống thằng Thái Trang. Lại phải xuống nhà thằng Thái Trang. - Lại xuống Thủy bạc! Xuống Thủy bạc! - Ừ phải xuống Thủy bạc của tao! Phải xuống Thủy trang của tao! Nhà Thái Trang ở giữa một đầm rộng, chỉ có hai mái lá gồi dựng trên những cọc tre. Liếp nứa, cửa bằng giấy bao xi măng. Sàn gỗ ván của các thứ sà lan, cầu, kè, giàn, giáo thải. Muốn vào đây phải đi thuyền. Thuyền là cái mủng đủ một người chèo với một người khách. Các người quen sơ Thái Trang cũng gọi đây là Thủy bạc hay Thủy trang. Để quang minh chính đại lòng hiếu khách, sự tín ước của mình, và cũng để hành lại người vợ chịu trách nhiệm chính về tài năng cằn cỗi cùng sự nghiệp văn chương thui lụi của mình, thi sĩ Huyền Linh ta đã thủ cả con gà giò lẫn đấu gạo nếp của một bà hàng gà tạ cái ơn Huyền Linh làm đơn cho bà kiện lấy lại được chỗ ngồi ở chợ Sắt. Với món bổng này, đáng lẽ vợ thi sĩ sẽ làm lễ cúng rằm, chỉ phải mua thêm ít măng miến khoai tây, nải chuối, gói hoa là cả nhà con cái, vú em sẽ ăn uống vui vẻ. Mà vẫn tiếp khách không kém phần lịch sự! https://thuviensach.vn ... Bữa rượu với con gà của Huyền Linh khề khà từ chín giờ sáng đến bốn giờ chiều. Rượu lại của Thái Trang. Cũng vẫn để thêm bất ngờ và kỳ thú, họ lại đùng đùng kéo nhau đi lúc tà tà, khi uống xong mấy ấm trà. Họ đáp xe ngựa chở gạo mắm rau quả của những bà chạy chợ vùng Đồ Sơn. Lúc họ ra xe, vẫn còn người nôn thốc nôn tháo, người thì bước đi ngã cứ dúi dụi. ... Sau mấy bữa rượu la đà, sáng nay chả rửa mặt mũi gì cả và chưa uống xong tuần nước, từ Huyền Linh đến Thái Trang lại cứ thét cứ gào như phát rồ, đòi... uống rượu. Hoài Giang đứng hẳn lên, mặt nhăn nhó, như bị mất cắp, giơ hai cánh tay áo pijama xua xua: - Giời ơi là giời! Các huynh cứ tham khảo ý kiến này. Ừ, lại phải rượu, phải rượu. Chúng ta cứ cái trò hôm qua, nhưng không ăn cháo mà là cơm dưa mắm với đệ! - Thôi đếch vào, đếch vào, đêm qua mày đã tọng cho anh em toàn lạc rang sau lại một nồi cháo đỗ xanh, hãy còn binh bích cả bụng đây này! Huyền Linh chồm lên, nói tiếp: - Mang tiếng ra biển thì phải được thưởng thức hải vị, thật là hải vị cơ, chứ đừng có làm bêu mấy con cua bể óp hay mấy con cá mòi ươn!.. Thái Trang cười khẩy: - Tại vợ thằng Hoài Giang nó làm cỗ bát thết cả nhà, nhưng các mặc khách tao nhân lại chỉ thích thanh đạm đấy mà! Huyền Linh hắt xì một cái: https://thuviensach.vn - Vàng lại từ hai trăm hai lên hai trăm rưởi một lạng. Nhà nó ăn toàn thịt sư tử(5)thì còn cần thịt cá gì khác?! ----- (5) Vàng nhãn hiệu sư tử. Thái Trang vội huých nhẹ vào lưng Huyền Linh: - Thôi được! Thôi được! Cứ để thằng Hoài Giang nó... nó nói nào... Ừ dưa mắm, dưa mắm ra sao? - Nhà đệ vừa làm được hũ mắm tép. Đệ đã xem, vừa ngấu, thơm, rất thơm, đỏ tươi như... Huyền Linh nhệch miệng ra: - Như môi Dương quý phi ấy! Hoài Giang cũng cười, cười xòa: - Đệ sẽ bảo vú em ra chợ mua thêm đậu phụ, khế và rau thơm. Chúng ta sẽ diễn một trận mới cho đổi vị. Biết thế nào Huyền Linh cũng lại đổng giả, Hoài Giang vội rung hai bàn tay: - Cố nhiên là phải có thịt! Thịt ba chỉ luộc cũng có. Vị nào muốn ăn rau ghém cho mát... tùy! Nhà đang đi lấy thịt về kia. - Được! Được! Ra lệnh phải cấp tốc trù biện. Nhưng trận này phải là chất quê chính cống chứ không được An Sơn lai với thằng Phôngten như đêm qua. Tao chỉ làm có hơn hai chén thôi mà đến giờ vẫn nhức đầu đây. Nghe thơ và chuyện Chiến quốc chứ không phải là tù xử tử lên máy chém hay ra đình tranh cỗ, bổ thuế mà nốc cái thứ cồn ấy! https://thuviensach.vn - Được! Được! Cái thằng già Huyền Linh cứ trung ngôn nghịch nhĩ cho anh em. Bữa nay phải hai, phải ba cây nữa... Uống chứ! Uống chứ! Cổ lai thánh hiền giai tịch mịch, duy hữu ẩm giả lưu kỳ danh. Từ trước đến nay cả thánh lẫn hiền đều bị quên lãng. Duy những tay rượu là để lại tên tuổi của mình. - Thái Trang tủm tỉm. Huyền Linh liền nhoai người ra: - Ối giời ơi là giời! Ngày xưa mới ẩm giả lưu kỳ danh, chứ ngày nay thì đểu giả lưu kỳ danh!... Rồi Huyền Linh lừ lừ đứng dậy, khuỳnh khuỳnh cánh tay đi lại góc nhà, nhấc chai rượu dốc ngược lên rót. Tay cầm chai, tay cầm cái chén sóng sánh, Huyền Linh lừ lừ đến trước mặt Thái Trang cúi đầu kính cẩn đoạn hất mạnh, tợp một cái, cạn chén. Choang... Huyền Linh ném chai vào chấn song cửa sắt. Nhìn Huyền Linh đến gục mặt xuống những mảnh vỡ, Thái Trang lầm thầm gật gù: "Cho tan nữa, phải cho nát nữa những cái gì loại Phôngten hãnh tiến, để giữ nguyên vẹn những cái gì của phương Đông hiền triết, cổ kính, mộng thơ và của nước Việt nông tang hiền hòa rất đau khổ này!" Không đợi mua thức ăn về và cũng như không thèm để ý đến trên nhà kia và các khách chung quanh, bọn Huyền Linh liền tự đi nhổ rau hành lấy bát đũa và trải giấy báo ra để vào trận. Còn Hoài Giang xin phép vắng mặt một lúc để chạy rượu. Thực ra Hoài Giang lên nhà trên gọi người mõ ở nhờ đất sau vườn, bảo y cho vay hai chai rượu của y vừa cất, định đêm nay đưa vợ đem ra đình bán cho các cụ đánh tổ tôm. Hoài Giang còn sang vườn ông ký Thái xin thêm nắm rau húng, răm, rồi cặp chai rượu bưng cả hũ mắm tép xuống. - Các huynh ngửi xem này, ngửi xem có dùng tạm được không này? https://thuviensach.vn Mở phựt cái nút bằng lá chuối, Hoài Giang gí gí miệng hũ vào mũi từng người, đoạn nghiêng nghiêng khều ra đúng một đĩa con. Hoài Giang thân rót rượu mời. Thái Trang móc túi lấy thêm một thanh trầm đốt. Huyền Linh ra ngoài nhà đem cả quả phật thủ và quả bòng trên nóc tủ chè vào đặt giữa mâm. Vẫn bát đĩa sành và đũa tre. Rau ai ăn người ấy ngắt. Rượu uống có người tợp cả chén. Chai rượu đã vợi già nửa. Trần Văn, người bạn vong niên của đám nghệ sĩ có tên và cả tuổi nữa kia, đến giờ vẫn im lặng. Cũng như mọi trận, anh vẫn là tay uống nhiều nhất. Cứ cạn từng chén, không khà, không nhắm. Thỉnh thoảng mới nhón một nhân lạc hay ngắt một ngọn rau thơm chấm nhẹ vào đĩa mắm. Không phải Trần Văn không biết hay không muốn ăn mắm. Mắm là món tuyệt thú đối với Trần Văn, hơn cả những giò nem ninh mọc vây bóng. Nhưng bữa nay Trần Văn không chịu nhúc nhắc đũa, vì từ đêm qua anh lại thấy trong người mệt mỏi, buồn nản lạ. Hình như tâm trí anh có một tảng băng đen nhờn và ngai ngái chỉ rình rình lở ra. Càng uống, càng thấy ngọt, thấy thơm cái thứ rượu trong xanh xòe diêm đưa qua có thể bùng cháy này, Trần Văn lại càng thấy nản, thấy mệt. Nếu như Trần Văn ít tuổi nhất trong bọn thì trong bọn không thể không thấy và không nghĩ đến nhiều tài của Trần Văn. Tuy giỏi cả mài tranh, và những tranh Trần Văn mài đều là của những họa sĩ bực thầy nổi tiếng đương thời họ rất trọng đãi anh, nhưng anh nhất định không sống bằng nghề này. Nhiều phen hàng tháng không một đồng xu trong người, Trần Văn toàn ăn nhờ nhà các bạn. Vậy mà có bạn đưa những khay, đĩa gỗ của mấy chủ hiệu mỹ nghệ giàu sụ, nhờ anh mài và vẽ cho chỉ mấy nét như Tháp Rùa, cô gái Nhật múa lụa, cô gái Mèo che ô xuống núi hay con ngựa, bông hoa, đàn bà trần truồng, tùy hứng thú của Trần Văn với cái giá không người thợ giỏi nhất nào được trả, nhưng Trần Văn chỉ làm thinh hay lắc đầu cười. https://thuviensach.vn Tiếp theo bản nhạc trước, bản nhạc mới đây của Trần Văn lại làm náo nức cả giới nhạc sĩ có tên tuổi. Bọn trai trẻ Hà Nội, Hải Phòng và các tỉnh to truyền tay nhau chép và tập hát càng say hơn. Mấy buổi hòa nhạc ở những phòng trà Nixơvô, Takara và Xănggaiba chuyên đàn hát cho các quan binh Nhật, cũng lấy nhạc của Trần Văn biểu diễn với các gái bồi rượu, thanh sắc nhất, chọn toàn làm tiết mục đặc sắc. Chú Trần Văn là một nhạc công chuyên về đàn bò trước làm dưới tàu to sau lên bờ, nuôi cháu bồ côi từ ẵm ngửa, đã nói với Trần Văn hãy nghe mình cùng đi đàn cho một hai tiệm trà và chỉ thỉnh thoảng trình bày tác phẩm của mình thôi. Trần Văn còn làm thơ. Trần Văn bảo còn thích thơ hơn cả nhạc, vì thấy lời thơ phải là những lời chau chuốt nhất, đẹp đẽ nhất, để nhạc nhập hồn và chắp cánh. Vì thế, hơn hai năm nay Trần Văn chỉ làm hai bài thơ bên cạnh bốn bản nhạc. Chính từ lúc Huyền Linh ném chai rượu Phôngten vào cửa sắt, Trần Văn càng thấy tâm hồn mình gai lạnh. Càng đắm vào những ý nghĩ, Trần Văn càng thấy pha thêm với niềm kiêu hãnh, là nỗi chán chường về tài năng của mình. Ngay lúc Thái Trang nhìn Huyền Linh gục mặt xuống mảnh chai, lầm thầm nói mấy câu sao mà buồn thảm rồi tự rót đầy chén rượu uống, Trần Văn đã toan ôm lấy bàn tay Thái Trang mà hôn mà liếm rồi đỡ lấy chén của Thái Trang dốc dốc vào miệng mình cho thật kiệt những giọt rượu còn đọng lại. Nhưng cho rằng làm như thế lại là thô tục, phạm đến giây phút thiêng liêng của một tâm hồn xót xa, Trần Văn phải dằn người ngồi im, nghiêng nghiêng lừ đừ nhìn Thái Trang. - Thái Trang ơi! Tuy nhiên tài thơ và nhất là tài họa của anh không phục được tôi đâu! Nhưng anh vẫn là bực đàn anh tôi vì cái điệu sống của anh. Chao ôi! Chính anh là ẩm giả lưu kỳ danh đấy! Còn những minh họa vẽ vội và những kịch ngắn khô kiệt của anh trên tờ tuần báo văn chương cỏ giả kia, càng làm chúng tôi thấy quý anh, thương anh, và cũng xấu hổ với anh. Vì không phải chỉ có chúng tôi, mà còn nhiều thằng bạn khác, cả https://thuviensach.vn những thằng chẳng thân với anh, chẳng có một tí đạo chất nào, chúng nó dung tục tầm thường hết mực, cũng bám vào ngòi bút của anh mà hành lạc. Chao ôi! Thời buổi này làm nghệ thuật, và có sự nghiệp vào cái thời buổi khó quá, thảm quá, mệt quá, mệt vô cùng này, thì hãy làm bạn, có bạn sống với tình bạn đã. Anh chủ trương như thế nên cả cái thằng Hoài Giang vợ con đầy người vàng ngọc, nhà cửa như một hiệu vạn bảo, một kho đồ tầm tầm kia, cũng ăn, cũng uống, cũng hút trên lưng anh. Một người bé nhỏ, còm nhom, gầy xác như anh, tôi lại thấy thật sang, thấy đẹp. Cái lỳ lỳ của anh, cắn răng mà chịu đựng mọi nghịch cảnh, lại là kiểu mẫu về lý tưởng và về một sức thôi thúc chúng tôi phải sống sao cho thật là nghệ sĩ. Trần Văn lại ân hận chưa chịu về nhà lấy bộ quần áo rét đưa cho em Thái Trang đi cầm, và trưa hôm qua lại để Thái Trang lấy tiền của em mua rượu. Thái Trang cũng như Trần Văn không còn cha mẹ. Thái Trang cũng tự học nhưng chịu khó vẽ nhiều và không cầu kỳ lắm. Vì thế có mấy tờ tuần báo ít vốn khi mới ra đều nhờ Thái Trang trình bày và minh họa, và chỉ trả Thái Trang số thì bằng một chầu hát còm, số thì hai đồng nhiều lắm là ba đồng, có số là năm mươi bản để Thái Trang đi bán lấy tiền. Tất cả những món nhuận bút thơ, truyện, kịch ngắn và tiểu thuyết của Thái Trang không những lĩnh kiểu trên đây mà còn bằng cơm tháng ở ngay nhà xuất bản. Không phải chỉ mình Thái Trang hay thêm một người nữa, mà đúng là một lô bạn; nhiều bữa vú em và thằng nhỏ nhà chủ chỉ dọn cho độc nồi cơm với bát nước mắm và họ cùng nhau phải chờ từ chín đến đúng mười hai giờ trưa... Vì nhà xuất bản hết tiền, phải đi xoay gạo mà những người đầy tớ nọ cũng chỉ ăn như thế! Thái Trang chỉ có một người ruột thịt duy nhất trông nom cho mình là thằng em câm. Em Thái Trang nuôi mình và nuôi anh bằng mấy bè rau muống. Thỉnh thoảng em Thái Trang đi tát cá thuê dưới các làng hay kéo xe bò chở sắt gỗ ngoài bến Sáu Kho. Anh em Thái Trang ở nhờ hồ của cụ https://thuviensach.vn cố bà Tây cậu và người thầu cá là đội Nhị. Tuy vậy nhiều đêm em Thái Trang cũng cất vó trộm. Bữa qua Thái Trang thết món cá quả luộc, con cá ngót hai cân của em Thái Trang giấu dưới một gốc si bên hồ để đến chiều đi bán, và em Thái Trang đã móc móc một tờ giấy bạc một đồng cất dưới mái lá mua thêm rượu cho các bạn anh. Trần Văn hình như được em Thái Trang mến nhất. Y hay chuyện với Trần Văn, nhờ Trần Văn dạy chữ, dạy cả vẽ nữa... Lần nào cũng vậy, Trần Văn đến chơi, dù không có Thái Trang y cũng đi mua rượu dọn bữa mời. Trần Văn không ăn cơm thì cũng phải uống rượu. Chỉ mình Trần Văn uống để "nói" các thứ "chuyện" các kiểu "chuyện" và dạy y học. Em Thái Trang kém Trần Văn hai tuổi. - Cậu! Thưa cậu... U già cứ thập thò ngoài song cửa, bưng một mâm đồng con. Hoài Giang quay ra, thấy lại tiếp thêm thức ăn, liền cau mặt, nghển lên nói khẽ: - Vẫn còn nhiều lắm, thêm nữa chỉ làm ụn cả mâm. U già vừa nói vừa thở: - Thưa cậu, đậu rán mợ con vừa lấy ở chảo ra, các cậu xơi ngay kẻo nguội, trên nhà đã có đậu nhồi thịt rồi! Hoài Giang nhăn nhó: - Thôi thì đem đậu vào đây vậy! Có tương không? Kìa phải lấy bát tương chứ. À, dưa nén nữa! Còn thịt, có bảo hãy đem lên đây! Hương trầm và hương nhang tỏa khắp mấy gian nhà ra cuối hàng hiên. Những lẵng phong lan đu đưa lạt sạt, mấy bức tranh bập bồng. Không khí bỗng lặng đi vì không ai động bát đũa và đều lừ đừ thờ thẫn. https://thuviensach.vn Chợt Trần Văn đặt chén xuống chiếu ngước nhìn. Thái Trang lại tự rót một chén đầy rượu, đứng lên đi ra cửa sổ. Cánh tay khẳng khiu của anh đưa ra khuỳnh khuỳnh, rung rung. Cái giọng trầm trầm thê thiết ấy lại cất lên: Đưa người ta không đưa qua sông Mà sao tiếng sóng ở trong lòng Bóng chiều không thắm không vàng vọt Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong... Ực... cả chén đầy uống cạn. Thái Trang như nghẹn, như nấc. Cái chén nghiêng nghiêng, nắng rọi vào lấp lánh. Gió lùa thổi chập chờn làm bốc cao thêm và tản mờ ra những vởn khói hương và trầm. Cả bức tranh và bài thơ trên tường đều rung rung sột soạt: ... Đưa người ta chỉ đưa người ấy Một giã gia đình một dửng dưng Ly khách! Ly khách! Con đường nhỏ Chí lớn chưa về bàn tay không Thời không bao giờ nói trở lại Ba năm mẹ già cũng đừng mong...(6) ----- (6) Tống biệt hành, thơ Thâm Tâm. Có tiếng thét. Huyền Linh thét lên, hất chén uống như kiểu tuồng: - Gió lên rồi! Gió đã lên rồi! https://thuviensach.vn Hoài Giang ngồi chống gối tì trán, càng thiểu não: - Cô đơn! Ôi ta cô đơn! Huyền Linh đưa mắt như lườm Hoài Giang lại tự rót rượu. Thái Trang quay hẳn ra ngoài trời, mặt buồn vô hạn: ... Người đi... người nhỉ người đi thực Mẹ thà coi như chiếc lá bay Chị thà coi như là hạt bụi Em thà coi như hơi rượu say... - Phải bốc đi... bốc đi nữa! Xong tiệc này lại phải bốc ngay đi thôi! Hoài Giang lắc lắc đầu, run run người nói, khi Trần Văn cũng đứng lên với chén đầy rượu. Huyền Linh khà khà hất hàm: - Nhưng ai làm buồm cho anh em đây? Hoài Giang nhệch cái miệng: - Lại Thái huynh, Thái huynh đã khởi gió thì phải lèo lái luôn thể. Thái Trang chỉ gật gật. Hoài Giang biến hết cả vẻ mặt thiểu não: - Vậy đệ lại xin tìm một cây Nước trong để đi theo hầu chư huynh. Tối nay thì đổi hẳn sang xóm Cánh gà làm một chầu cháo chứ. Lúc mọi người nâng cốc tung hô vạn tuế trước mặt Thái Trang, thì Trần Văn cố ghi lấy các nét các dáng của Thái Trang vào trí não mà Trần Văn chợt có ý nghĩ nếu bất hạnh Thái Trang bị chết, Trần Văn không được trông mặt lần cuối cùng, thì Trần Văn sẽ vẽ hồi ức chân dung Thái Trang https://thuviensach.vn trước khung cửa sáng nay. Trong cái phút tất cả cảm xúc của Trần Văn lắng đọng ấy, một làn thanh âm bỗng vút qua, làm Trần Văn sững cả người. Tiếng sáo! Tiếng sáo với một điệu rất xưa, thuở ấu thơ Trần Văn thường được nghe những ngày đầu xuân theo các anh các chị họ đi hát đám các làng xa. Khung cửa trước bàn học Sơn nổi hẳn lên ở bức tường quét vôi trắng. Ngoài khung cửa, dưới gốc cau nắng lấp loáng xuống như mưa, Sơn đứng nghiêng người, phong phanh chiếc sơ mi trắng cổ bẻ mặc trong áo len màu nước biển, gương mặt trái xoan đăm đăm, đôi mắt hơi xếch như nhìn xuống những làn điệu làm thành sóng trên cây sáo, và cũng như nghe chính tâm hồn mình từ lòng sáo cất lên. Bụi nắng bay vờn chung quanh Sơn, người Sơn cùng khung cửa viền một đường sáng nổi rực. Những ngón tay Sơn thì như những cánh chim vỗ bay, và cây sáo trúc vàng mật ấy thành một ống hào quang phơi phới chiếu ra những hình tượng, những cảnh vật tươi đẹp, tuyệt vời... - Chao ôi! Như thế kia thì ta là nghệ sĩ hay chính "nó" mới thật là nghệ sĩ, mới phải là nghệ sĩ, mới đáng là nghệ sĩ?! Như thế kia thì ta có tâm hồn hay chính "nó" mới thật có tâm hồn?! Như thế kia thì ta sống bằng lý tưởng hay chính "nó" mới thật sống có lý tưởng?! Bọn Hoài Giang thấy Trần Văn trong giây phút bỗng nhắm mắt, bàn tay căng ra nặn nặn hai bên thái dương, đều tưởng Trần Văn đã say, phải lấy sức để giữ khỏi choáng. Đúng Trần Văn đang lấy sức để giữ khỏi choáng nhưng không phải vì những chén rượu uống dồn, vô hạn độ. Cách đây hơn hai năm, Trần Văn bắt đầu viết bản nhạc thứ nhất. Một bữa rượu ngày ở một tiệm nhảy ra, Trần Văn đang bước những bước phừng phừng cùng với những làn điệu vang dội trong tâm trí, chợt phải chững lại https://thuviensach.vn vì tiếng ôtô rú ga và những tiếng gằn, tiếng chửi. Chắn cả đường đi đúng là cái cam nhông xám của Sở mật thám chuyên đi bắt người... Còn một trong những kẻ đang bị xích tay ngồi dúi dưới chân những hung thần và đầu trâu mặt ngựa kia, đúng là cái thằng oắt họ xa với Trần Văn, khét tiếng giỏi tính và giỏi sáo của trường sông Lấp và Hải Phòng. Không hiểu nó đã bị đánh mấy trận, mà Trần Văn thấy mặt nó vều lên, mắt tứa máu, mũi cũng ộc máu, đỏ lòm cả cái sơ mi trắng đen thủi rách hơn giẻ lau. - Cả thằng Sơn cũng bị bắt! Thằng Sơn con chú ký Thái cũng theo chính trị, theo cách mạng? Nghĩa là làm cộng sản! Trần Văn lắc đầu: - Nhất định ta chỉ làm nghệ thuật, tuyệt đối không dính dáng gì với chính trị hết. Lý tưởng, lẽ sống và đường đi của đời ta chỉ là nghệ thuật. Chính trị đúng đấy, cách mạng cao quý đấy, chủ nghĩa cộng sản đẹp đấy... nhưng là công việc của một số người!... Những ý nghĩ trước kia lại rành rọt nhắc lại từng mạch, từng điều. Nhưng giờ đây, theo liền với những ý nghĩ ấy là những cảm xúc khác hẳn. Cái mũi kim có điện ít lâu nay thường nghiến trong lòng Trần Văn, giờ lại siết mạnh hơn. Tâm trí Trần Văn còn như bị một tấm cửa hầm sập xuống. Phút giây, Trần Văn thấy trước mặt càng lạnh và cứ xa thăm thẳm. Vẫn cái lạnh và sự xa thẳm của một nỗi buồn nản làm sao Trần Văn vượt được lên trong cái xã hội này, đời sống này, tình hình và thời thế này?! Trần Văn lại cạn chén nữa, chén nữa, chén nữa... cứ sững bên cái cột mà trông ra ngoài trời, những đám mây trắng đang chở bay ánh nắng làm lấp loáng thêm ngọn cau không còn bóng Sơn bên gốc nữa... *** Đúng hai giờ trưa, ông ký Thái ra xe. Ông lại ăn một bữa rất ngon với Sơn hồi mười một giờ do tay ông chất bếp thổi nấu, còn Sơn thì chẻ củi, vo https://thuviensach.vn gạo, rửa rau. Một giờ ông dậy, đun nước tắm. Một giờ hai mươi ông thu dọn giường phản bố con nằm và bàn học của Sơn. Hai giờ kém hai mươi ông dặn dò lại Sơn mấy việc, hỏi lại Sơn những việc của Sơn mà ông nhận làm. - Bác ký ơi! Bác ký ơi! Cho em gửi cái này nào... Khi còi ôtô hàng giục khách, ông ký Thái đến chực sau gốc đa giữa phố, Lê Thị Thảo Minh và người vú em rối rít chạy theo. Ông ký Thái nheo nheo mắt nhìn và nhăn nhăn trán đón đợi. Lê Thị Thảo Minh cười sơn sớt: - Bác làm ơn cho em gửi... chục cua thôi. Cua dẽ người ngoài bến mới đi xăm về biếu em, em gửi cho ông bếp đằng sở bác. - Bà Đờvanhxy nhờ cô chú mua à? - Không! Chả là hôm qua em đi chợ Sắt, em gặp ông bếp nhà vợ chồng nó, thấy ông ta chạy mua khắp chợ rồi ra đón cả ngoài sông để lấy cua mai làm cơm mà cũng không được. May quá, tiện chuyến bác lên thì em gửi cho vợ chồng nhà nó, để vợ chồng nhà nó biết cái vị cua của vùng ta. - Ố là là, tưởng việc gì. Được!... Được!... - Có hai chục cua em đã bảo cặp vào mấy lượt bẹ chuối, buộc rất khéo, bác chỉ việc quẳng lại cho ông bếp nhà vợ chồng nó hộ em thôi. (Vợ chồng con cái khách khứa nhà mày bữa tối nay mà được ăn món phá xí cua này thì quên chết đấy! Cha con đẻ mẹ cái thằng gấu này, chẳng biết chuyến tới nó có đưa cả món hàng cho mình thêu không, hay lại thấm thúi cho mấy con cai xếp xưởng nhà nó. Tiếc thật, nếu còn cái Thảo nhà mình, thì những chuyến, những việc như thế này nó giao thiệp với thằng gấu Đờvanhxy thì chóng vánh bao nhiêu). https://thuviensach.vn Ông ký Thái lên xe ngồi ngay ghế đệm hàng đầu, bên cạnh ghế của một ả buôn chuyến vừa lẳng lơ vừa trẻ đẹp, trò chuyện cứ như xoắn lấy xốp phơ. Người lái xe đã mở máy, ông ký Thái còn vẫy vẫy tay: - Cô nhớ nhé, nhớ dặn hộ tôi cháu Sơn phải nấu nước mà tắm, và sáng ra dù nắng ấm cứ phải mặc áo len mà tập thể dục. Còn cái sáo của cháu, tôi đã bện cho sợi dây bằng len để treo ở cửa bàn học, cháu thổi xong đừng bỏ vạ vật quên đi hay ngồi lên giập đấy! Cứ hỏng lại đi tìm, đi chọn nứa trúc, nướng dùi, khoan lỗ, chuốt ống... (ông nói tiếp bằng tiếng Pháp). Mất nhiều thì giờ quá! Mất nhiều thì giờ quá!... Ôtô chạy, ông ký Thái cúi cúi nhìn ngước qua mặt kính, bụi nắng tung đằng sau, thở phào một tiếng: - Ôi, Thượng đế của tôi! Ở trên phố người ta làm sao được tỉnh táo, sảng khoái như thế này?! ... Cũng hôm ấy, gần trưa, Hải Phòng dần tấp nập nhộn nhịp hẳn lên. Vẫn chỉ đường Bônbe và khu Cầu Đất. Ngay từ 12 giờ, ở ngõ Cố Đạo đâm ra đường Cầu Đất, đã ồn ồn người đi và xe cộ. Đây lại có trận bóng. Không phải hội hè đón tiếp ai, nhưng ở cả cổng và chung quanh bãi đều trồng cột treo cờ tam tài, cờ Bảo Đại và từng chặng, từng chặng có ảnh và lời Thống chế Pêtanh nói về tình hình phục hưng của nước Pháp và các xứ thuộc địa. Những câu bàn cãi tán tụng hai đội bóng hôm nay với những chân đá trứ danh cũng như xoàng xĩnh của nó và cả những đội khác, làm ầm ầm suốt dọc đường, tưởng như trên thế giới không gì quan trọng bằng, hay có ý nghĩa và làm hứng thú hơn. Chưa phải trận vào chung kết của giải hàng năm vô địch Bắc Kỳ, hay lấy vào đội tuyển miền Bắc, nhưng đội Bông Bắc Kỳ mới trẻ của Nhà máy sợi Nam Định đang lên chân, làm nghiêng ngả bao nhiêu cửa thành ghê gớm, và đội Ôlempích già dặn, sừng sẹo con cưng của thành phố Cảng Hải Phòng, đều được các báo hàng ngày cả Tây lẫn ta https://thuviensach.vn nhắc nhở bàn tán từ mấy tháng nay, với những hàng chữ tít và những đoạn văn hết sức kích động, khêu gợi. Vé hạng bét mọi khi có ba hào nay tăng năm hào, và chỗ ngồi có ghế giá một đồng, nhiều người phải mua hai đồng, và cạy cục mới được. Trên những nóc nhà những tầng gác trông ra bãi lại đầy người trèo lên xem, họ cũng khẩn khoản và xin trả tiền như được ngồi ở tờribuyn vậy. Còn phố Bônbe ông ký Thái đi về hàng ngày thì chiều nay cũng đông vui đặc biệt vì rạp Đình Cấm lại có đấu quyền Anh. Tuy không phải trận phục thù của Lân Hải Phòng với Huỳnh Nam Định trong giải vô địch Đông Dương. Huỳnh đã hạ Lân đo ván chỉ có hơn hai hiệp, làm không những chỉ các giới hâm mộ thể dục thể thao, mà cả nhiều giới khác đều sửng sốt; trận này cũng là trận được nhiều người bàn tán như trận bóng tròn hôm nay. Võ sĩ Đính của Hải Phòng vừa thôi học, tuy có năm mươi sáu cân, nhưng đánh rất khoa học, sẽ đấu với võ sĩ Ninh của Hòn Gai, nhân viên sở mật thám, nặng sáu mươi hai cân được gọi là Ninh đồ tể, Ninh trâu điên, ít võ sĩ miền Bắc dám nhận tỉ thí với y. Cái đinh thứ hai của phố Bônbe chiều nay là phim Bốn lần gươm báu trao tay của Nhật chiếu lần đầu tiên ở Hải Phòng mà bài Hà nhật quân tái lai trong phim đó được một nhạc sĩ chuyên làm bài hát Tây điệu ta, chuyển sang hát bằng tiếng Việt đang lan tràn khắp hang cùng ngõ hẻm các thành phố: Đi chớ để hình bóng Nỗi nhớ thương em ở bên lòng Xin nhắn nhủ thời gian... Tuy trong tình hình chiến tranh, các phim Mỹ bị cấm hết, phim mới của Nhật bắt đầu tuốn sang, nhưng các rạp Côli bờri và Êđen vẫn kín chỗ https://thuviensach.vn với các phim Pháp mốc meo, trước đây có tối đem chiếu chỉ được mười người xem, phải xin lỗi trả lại tiền vé. Khách vẫn là Tây, đầm, các cô các cậu của các quan, các chủ. Còn ở mấy ôten, không còn được ôm nhau nhảy nhưng vẫn thấy xập xình kèn sáo trống mõ, hầu nhạc các khách ngồi uống rượu suông... Từ một rưỡi đến hai giờ, khi bãi đá bóng mở cửa, các rạp chiếu bóng, rạp hát nổi chuông, các ôten và phòng trà nhận khách, thì đường phố lặng hẳn. Riêng quãng đường giữa hai khu phố Bônbe và Cầu Đất, chạy ra bến tàu Sáu Kho lại càng vắng lặng. Đây không có một tàu to đến ăn hàng, dỡ hàng. Cái tàu Vigilăng gọi là pháo thuyền độc nhất trấn giữ hải cảng cũng không thấy. Trơ trỏng có hai xà lúp thì một cái đang kỳ cạch sửa chữa, trông như một nhà mồ, một cái đỗ lút vào đám thuyền chở than lèo tèo mấy đàn bà trẻ con, đội từng thúng than đi lên đi xuống trước những cầu kho cũng sắp bỏ hoang. Con sông Cửa Cấm sóng nước càng rực rỡ lại càng trơ trụi, hoang tàn, dù chưa bị bắn phá bom đạn gì cả. Ông ký Thái nhà ta đến quãng đường này, vào lúc một đám bụi mù lên với những tiếng hí tiếng hét. Đoàn ngựa chiến của trại lính Nhật đang chăn qua đấy xuống các làng dưới cửa sông. Tất cả những xe cộ, hàng họ, gồng gánh và người đi đường đều giạt về bên. Toàn ngựa cao lớn, màu lửa, màu tía, màu ô dồn đi rầm rập như sắp làm bật tung mặt đường hay dẵm nát hết bất kỳ người hay đồ vật nào vướng víu. Trên lưng mấy con ngựa lừng lững đi đầu và đi sau cùng, có những viên quan đeo kiếm dài, mắt một mí hum húp, gương mặt vô cùng lạnh lùng, như không thèm nhìn thèm biết đến mọi vật mọi người ở hai bên đường và dưới ngựa mình. Hàng chục lính đội mũ vải chum chủm, áo cộc tay, quần đáp cả đầu gối và đũng, khăn mặt bông cũng màu cứt ngựa quàng cổ, lạch bạch chạy bám lấy chân ngựa của quan ngồi và hò hét những con https://thuviensach.vn đi theo. Vẫn có những trẻ con chạy theo, vừa chào gọi bằng mấy tiếng Nhật quen dùng ở các bến bãi, vừa huých đẩy, cười đùa với nhau. Ông ký Thái đứng nép vào một gốc cây xa bờ đường nhất, nheo nheo mắt nhìn quang cảnh huyên náo, chờ đám ngựa và mấy cái xe đạp, xe bò đi khỏi rồi mới qua đường. Mấy nhà hàng phố và hàng quán quen thuộc đều ngạc nhiên vì ông ký Thái. Buổi nay ông mặc áo chùng dạ Mông tự, quần trắng là, bước đi vẫn lật đật nhưng cánh tay ông không khệ nệ cái cặp da to phình, mà xách một gói trong cặp bẹ chuối ngoài bọc lá chuối để hở hai đầu. Một ai kia không cần tinh ý cũng biết đấy có cua bể. - Chết! Chết! Chiều chủ nhật ông ký Thái không chịu ở nhà mà lại đi chơi?! Ông ký Thái đã đi chơi lại mang cả quà cáp thế kia?! Người ta ngạc nhiên và không thể không vui vui thích thích, vì thấy có lẽ bữa tuần rằm này ở nhà bà ký Thái đã chuốc ông chén rượu ngâm tắc kè, cao hổ cốt, hay ông ký Thái quá nể khách uống vài ly rượu canh ky na Con mèo, nên sắc mặt ông mới phừng phừng, gò má hơi đỏ thế kia, và ông cứ vừa đi như vừa lẩm bẩm một chuyện gì rất thú vị riêng với ông vậy. Vâng, người nào đoán thế cũng gần đúng đấy! Từ lúc ông ký Thái xuống bến ôtô, về nhà uống mấy chén nước chè hột chế thêm gừng và thay quần áo ra phố, thì không những ông thấy càng sảng khoái vì cả một buổi sáng đẹp trời ông đã hoạt động rồi ăn uống với thằng con yêu quý nhất nhà kia, mà vì ông ký Thái đọc xong tờ nhật trình thì lại càng thấy được thêm nhiều bằng chứng chính xác cho sự nhận định chín chắn của ông về thời thế, cũng như thái độ và cách xử sự của ông trong tình thế biến chuyển vừa qua. Phải! Người Pháp thất trận vẫn là người Pháp thất trận. Người Pháp thua là thua ở bên Tây, thua với người Đức. Còn bên Đông Dương này, người Pháp phải nhượng bộ là nhượng bộ với người Nhật, hai bên không https://thuviensach.vn đánh nhau gì cả. Không được ở bên Tây mà nhìn tận mắt nghe tận tai, thì ông không thể nghĩ hàm hồ và bình luận quy kết như ai. Còn ở bên ta, rõ ràng là người Pháp vẫn cai trị dân bản xứ, vẫn nắm trong tay mọi rường mối sinh sống. Cái ông thống chế Pêtanh gần tám mươi tuổi được đưa ra làm quốc trưởng nước Pháp kia, tài giỏi những gì không biết, nhưng cái đức cẩn thận của người già đời thì phải tin được. Đến mình cũng cẩn thận nữa là ông ta, làm quốc trưởng?! Nếu không... chà... chà... cứ như cái sáng tháng chín năm kia, tàu bay Nhật đánh oàng một cái ném quả bom hai mươi nhăm cân xuống giữa đường Cầu Đất, mà quân gia bộ hạ của ông ta ở bên này nóng gáy và hăng tiết vịt lên thì... Ôi chao! Ôi chao! Những tàu chiến tàu bò, quân thủy quân bộ của người Nhật ấy, đánh thút cái đã qua cửa biển Đồ Sơn đổ lên sát nách Hải Phòng mà tràn vào thành phố, thì ôi thôi!... ôi thôi!... Ông ký Thái không thể giơ lên bên cánh tay xách buộc cua nặng, nên chỉ nhếch miệng, lắc đầu nói bằng tiếng Pháp: C'est foutu, complètement foutu (Thật hỏng bét... thật hoàn toàn hỏng bét!). Rồi ông gật gù: - Tháng 9 năm 1939 rồi tháng 9 năm 1940 đến nay tháng 3 năm 1942! Sơn ơi! Các con ơi! Làm gì mà cha các con chả bạc đầu thêm, chả già cả người! Và ông nắm hẳn bàn tay trái lại rung rung trước ngực: - Ừ cái thằng Sơn của ta, nó cứ phải đỗ thêm bằng tú tài, rồi cử nhân rồi tiến sĩ, nó không muốn đi làm cho nhà nước bảo hộ như những anh em quen biết và họ đương để kiếm tiền, kiếm vợ, mưu địa vị này địa vị nọ mà nó khinh ghét, cũng tùy ý. Nhưng nó quyết tâm làm cách mạng cùng những https://thuviensach.vn người lao khổ tiến lên thế giới lý tưởng đại đồng, thì cũng cứ phải sống bên ta cho qua khỏi cuộc chiến tranh, nhất là đừng dính líu công việc gì để phải bị bắt, bị tù. Tới khi nào tình thế vận hội thuận tiện là cứ việc đem tài đức ra thi thố... À! À!... Hay thằng Sơn nó chịu học thuốc thì hay quá. Làm nghề thuốc là cứu nhân độ thế. Cách mạng cũng chỉ cứu nhân độ thế. Nó ra trường thuốc, về Hải Phòng mở một clinique (7)thì hay biết bao nhiêu?! ----- (7) Cờliních (Bệnh viện tư). Khi Đờvanhxy nhìn xuống đường thì gặp ông ký Thái trong cái phút ông vừa dứt những ý nghĩ trên đây, với một vẻ mặt hân hoan tươi sáng hẳn lên, và ông đẩy cánh cổng đi vào vườn. Đờvanhxy không thể không ngạc nhiên. Trước hết vì bộ nam phục vừa trang trọng vừa chải chuốt của ông ký Thái. Có lẽ đây là lần thứ ba Đờvanhxy thấy nó trong đời làm công của người viên chức này. Lần thứ nhất ông ký Thái đóng bộ, đến xin sở nghỉ một hôm để cưới vợ, và ngày cưới đúng là ngày mồng một tháng giêng tết Tây. Lần thứ hai là ngày ông ký Thái đưa đứa con trai đầu lòng đến chúc mừng ngày sinh cha Đờvanhxy 1917- 1942. Đúng hai mươi lăm năm. A ha! Dễ thường thằng lẩm cẩm này sắp giở chứng chết, hôm nay ăn mừng lại cái ngày hạnh phúc của nó đây?! Đờvanhxy bĩu miệng cười: - Nếu thế thì ta cũng nên chúc mừng cho nó chứ. Một sự lẩm cẩm đáng khuyến khích ở một con người như nó đấy! Đờvanhxy sực nghĩ đến từ sáng sớm nay vợ chồng người bếp già có vẻ bận rộn một cách rất hoan hỉ. Hai người cùng đi chợ, ngồi xe với nhau về tay xách nách mang nào gà, nào hoa quả mà không phải để làm cơm cho vợ chồng y. Y còn thấy thậm thụt ở cổng sau mấy người cũng quần áo https://thuviensach.vn chững chạc như ký Thái, trong số đó có viên coi kho chính và người xốp phơ của y. - À hôm nay mười rằm âm lịch vợ chồng thằng bếp làm cỗ thết khách. Mức sống như thế này thì chiến tranh ba năm chứ ba mươi năm, chúng nó cũng chẳng cần biết đến! Chiến tranh mà tháng tháng ăn lương, muốn gà có gà, muốn thịt bò có thịt bò, tráng miệng đủ cả chuối tiêu, cam quýt, ăn lót dạ thì bánh mì trứng tráng, xôi nếp lạp xường, củi đốt sưởi tha hồ, đi một bước một bước xe, quần áo hàng tủ, lại còn tiền đưa về nhà quê tậu ruộng, làm nhà, mua ngôi thứ, mổ trâu khao cả làng... thì chúng nó còn mơ ước gì hơn?! Suy nghĩ gì khác?! - Thằng Gấu yêu quý ơi! Nhà bếp nó đang hỏi tao chiều nay mày thích ăn món gì với những cua bể ấy thì kê thực đơn bảo nó. Vợ Đờvanhxy ló đầu qua bức màn cửa. Đờvanhxy cau cau mặt: - Nó đã tìm mua được cua rồi? - Không phải! Cua của thằng thư ký Thần - giữ - của nhà mày vừa đem từ nhà quê lên biếu. Đờvanhxy nhíu trán: - Thôi được! - Thôi được là thế nào? Mày thích món gì ăn chiều nay hở Gấu? - Sao mày không hỏi mày mà chỉ hỏi tao! - Mày hóm lắm! Thôi tao xuống xem thế nào rồi bảo nó làm. Tao chỉ cho phép mày chậm nửa giờ nữa để sửa soạn cho cuộc đi chơi của chúng ta. - Này này... mày bảo bồi mời tên Thái của tao lên chờ tao ở phòng khách. https://thuviensach.vn - Vậy đến bao giờ chúng ta mới ra đi? Tao nhắc lại, tao chỉ cho mày chậm nửa giờ thôi đấy! Mày chỉ còn việc nắn nót thêm bộ tóc và cà vạt thôi mà! - Còn mày, cái áo ngoài của mày còn phải là lại chỗ cổ và ngực phải không? Ông ký Thái lại đứng lên mở cửa đúng lúc Đờvanhxy bước đến trước phòng khách. Một tay ông dang cánh cửa ra, ông cúi đầu chào một cái chào vô cùng kính cẩn và chịu ơn. Đờvanhxy mỉm cười chào lại, thõng thượt đưa tay cầm lấy bàn tay khô khỏng run rẩy của ông ký Thái: - Người thư ký già gương mẫu về tính nguyên tắc và đáng tin cậy hết mực kia, vào một chiều trời xuân đẹp như thế này, ông vẫn cứ lật đật vất vả vì công việc của tôi! - Dạ thưa ngài Đờvanhxy, đó là niềm vui sướng và hãnh diện cho tôi! - Thế thì tôi lại càng phải cảm ơn Chúa Trời đã cho tôi được một cộng sự viên như vậy! Kìa, ông Trần Văn Thái, ông cứ ngồi tự nhiên mà chuyện trò. Này! Ông có thể uống với tôi một chút gì hơi bốc được không? Rồi chúng ta nói chuyện một cách không hành chính, ừ phải rồi, đã lâu ông thư ký tin cậy quý mến của tôi và tôi chỉ toàn chuyện với nhau về công việc thôi nhỉ? - Cảm ơn ngài Đờvanhxy, xin đa tạ ngài Đờvanhxy, xin ngài... ngài... Đờvanhxy lại phải giơ tay bảo ông ký Thái cứ ngồi tự nhiên. Y lẩm nhẩm: "Rum này, cốt nhắc này, pippecmanh, coăngtơrô!... Đối với tên này đều nặng độ!" https://thuviensach.vn - Thời tiết vẫn hơi lạnh nhưng có nắng. Thôi vậy, tôi xin được phép mời ông một bốc bia ướp lạnh để khai mạc một buổi đầu xuân bắt đầu ấm áp tươi đẹp này... Đờvanhxy bấm chuông gọi bồi. Người bồi bưng khay vào rót bia đầy hai cốc, chờ bọt sủi lên bồng bồng mà không sớt ra ngoài một tí nào, y mới đi ra. Đờvanhxy nhìn ông ký Thái rất niềm nở: - Ông thư ký quý mến của tôi, nếu sự nhận xét của tôi không lầm, thì dạo này sức khỏe của ông khá tốt phải không? Ông ký Thái bừng cả mặt: - Trân trọng cảm ơn ngài chủ kính mến... quả thật như vậy. Và xin thưa ngài tôi được như vậy vì tôi vẫn chịu được một sự bắt buộc là tập thể dục hàng ngày đúng giờ giấc. Đờvanhxy cười hẳn thành tiếng và càng thấy thú vị trước bộ quần áo quốc hồn quốc túy của người đầy tớ hết lòng nọ: - Tôi phải gọi ngay têlêphôn bảo phóng viên báo Thời sự Hải Phòng của tôi đến mở một cuộc phỏng vấn rồi xin phép đăng cả ảnh ông nữa. Sau đó tôi phải thông báo với tổng quản thể thao thể dục Đông Dương là Đuycuaroay tuyên dương ông với Chính phủ về sự gương mẫu của ông đóng góp cho cái phong trào vô cùng thích hợp và bổ ích cho dân chúng đặc biệt là nam nữ thanh niên trong lúc này. ... À mà... nơi ông tản cư gần biển, làm gì ông chẳng khỏe thêm. Dân tình đây thế nào? - Thưa với ngài Đờvanhxy, các người trên thành phố về đông lắm, vui lắm. Huyện sở tại cũng đang mở sân vận động, còn thanh niên công giáo https://thuviensach.vn lập một hội kèn được giải trình diễn vào loại nhì vùng duyên hải... Quan huyện rất bình dân, và mô phạm, xuống cả các trường kiêm bị đọc sách Lời thống chế cho các trẻ em và dân cùng nghe... Đờvanhxy gật gật đầu: - Ông thư ký già quý mến của tôi, ông mà giữ được sức khỏe và sống một cảnh bình yên vui tươi như vậy không những chỉ là hạnh phúc của ông mà cũng là ý muốn cả của tôi. Vậy nào ông cũng uống với tôi... Thấy khỏe trong người mà uống bia lúc trời lạnh này thì thú lắm... Trong người ông ký Thái run rẩy như phút bị sốt. Trời! Tuy ở nhà thỉnh thoảng ông dùng rượu sâm hay ngâm cao hổ cốt thì chỉ vào lúc đi ngủ và chỉ một ly nhỏ bằng nửa chén hạt mít. Giờ đây Đờvanhxy mời ông uống, dù là uống bia thôi đang lúc ông đi chơi, còn lâu mới đến bữa cơm! Nguy quá! Nguy quá! Làm sao thỉnh thoảng cứ có những việc xử thế khó khăn cho ông thế này?! Ông ký Thái cầm cốc bia lên, tay nổi lằn tất cả các đường gân, mắt nhòa nhòa ánh sáng, cổ họng rần rật, trống ngực thùm thụp. Ông uống một ngụm, nuốt hết sức thong thả, sau đó thì cắn chặt lấy môi, hai tay bấu lấy thành ghế như sắp ngã ra. Nhưng đó chỉ vì ông ký Thái đã tưởng tượng quá mức. Chính khi ông trấn tĩnh được sự cảm xúc, thì cái rượu bia tưởng như là êthe hay một thứ thuốc độc gì kia, lại sủi sủi trong dạ dày, làm tê tê, mát mát, phừng phừng. Vì thế gương mặt ông lại ửng thêm với mấy giọt mồ hôi trên trán. - Người thư ký già quý mến của tôi, tại sao tôi lại rất vui. Chính vì tôi lại phải nghĩ đến công việc của nhà Đờvanhxy được ông cộng sự. Nghĩa là tôi muốn nói đến một số vấn đề trong thời kỳ chiến tranh này với ông là người trung thực, thân tín, gần gụi tôi nhất. https://thuviensach.vn Ông ký Thái thấy cổ họng nghẹn nghẹn. Ông lập bập mãi mới nên nhời và không thể ngừng được: - Thưa ngài Đờvanhxy, xin ngài có thể thì cứ dạy bảo cho tôi các điều hay lẽ phải. Tôi nguyện xin xứng đáng là một người được ngài chú ý ạ... - Cũng chẳng có gì bí ẩn và phức tạp cả! Tình thế sẽ cứ đâu lại vào đấy! Cần phải chú ý là sự quyết liệt sẽ diễn ra nay mai. Phải, chỉ nay mai thì quân đội Đồng minh như ông đã biết, sẽ hành động tích cực. Đó là đặc điểm chính yếu của tình thế. - Như vậy, thưa ngài, Đông Dương và cả Hải Phòng này sẽ bị ném bom bắn phá? - Có thể và cũng không! Hay có thể là một nơi khác. Đờvanhxy uống một hơi hết cả nửa cốc bia: - Vì thế, ngoài sự cẩn mật, bảo đảm và khẩn trương trong mọi công việc mà ông thư ký già của tôi chẳng cần tôi nhắc cũng vẫn thực hiện đầy đủ, thì điều tôi muốn ông quan tâm là chuẩn bị tinh thần và sẵn sàng đáp ứng cả khi sắp xảy và khi đã xảy ra những chuyển biến. - Thưa ngài Đờvanhxy... tất cả tài khoản xây các hầm trú ẩn, các công sự phòng thủ của các công sở và đồn trại nhà binh mà hãng nhà ta bao thầu, tôi đã kê khai kỹ càng và tuyệt đối giữ bí mật. - Tốt! Tốt! - Thưa ngài, còn dự định mới của ngài về nhà máy dệt len?... Đờvanhxy làm ra bộ ngạc nhiên: https://thuviensach.vn - À... à... về nhà máy dệt len, thôi, việc sa thải một nửa số cu ly con gái hãy tạm hoãn. Ông ký Thái không thể không hồi hộp. Mắt ông sáng hẳn lên, hấp háy nhìn Đờvanhxy. Đờvanhxy càng lạnh lùng: - Nếu chúng nó bị thất nghiệp trong lúc này thì chỉ có việc đi làm đĩ hay chết đói hết! Bởi vậy cứ phải giữ chúng nó. Như thế để đời sống của chúng nó vẫn nhờ được nhà máy ta mà có cơm ăn áo mặc và nuôi thêm gia đình nữa, thì ta phải hạ công khoán xuống, rồi chuyển chúng nó sang dệt chiếu, dệt thảm, thảm cói, thảm gai thảm dừa với công khoán mới. Hàng sẽ một phần để cho nhà binh Nhật, một phần thì vào kho thật tốt, - à phần này rất quan trọng đây - để rồi xuất cảng... - "Phải, dự án này chỉ là một dự án nhỏ trong sự kinh doanh phải duy trì thôi. Chứ rồi đây chiến tranh kết thúc, thời kỳ này mới là thời kỳ chính của các công việc của ta. Cũng như Hải Phòng này và cả Đông Dương này trước cũng như sau phải là của ta". Đờvanhxy mở rộng hai cánh tay ra, lại cười cái nụ cười ngạo nghễ thói quen của y, nhưng giờ đây còn hàm cả một vẻ bao dung thân thiết khi ông ký Thái đứng lên vuốt vuốt uốn uốn vành mũ dạ. Y còn đặt hẳn bàn tay lên vai người thư ký già nọ: - Được! Được! Ông Trần Văn Thái rất quý trọng của tôi, tôi sẽ đỡ đầu cho thằng con bé yêu thương của ông, xin cho nó mai đây sang Pháp học và nhập quốc tịch Pháp. Còn ông, ông nên nhận làm danh dự hội viên cho một hội từ thiện, hội thể thao, hay một công cuộc xã hội, văn hóa nào đấy. Và nếu ông muốn về làng quán quê hương được thêm sự trọng vọng thì tôi sẽ đề nghị với chính phủ Nam triều cho ông một phẩm tước cao, một ân thưởng vinh dự nhất. https://thuviensach.vn - Thưa ngài Đờvanhxy kính mến, xin cảm ơn ngài vô cùng. Những hạnh phúc và vinh dự ngài ban cho tôi từ trước đến nay và cả sau đây, làm tôi muôn vàn cảm kích. Tôi biết dùng những lời gì để nói được hết lòng tri ân của tôi. Bao giờ tôi cũng chỉ một ý nguyện là được phụng sự ngài nhiều nhất, tốt nhất, cũng như bao giờ tôi cũng chỉ mong được làm một người công dân, nền nếp, gia giáo, cần mẫn và có được hạnh phúc trong sự phụng sự hết lòng thôi ạ... Đờvanhxy hau háu cặp mắt cười thầm: - Ha ha, cái thằng thư ký già trung thành không kém con chó của ta này, thế mà cũng biết khách sáo và dám nói dối đây! Ở nhà Đờvanhxy ra, ông ký Thái đến hiệu cắt tóc Paris - mode. Người hàng phố không ngạc nhiên gì cả khi thấy ông vào cái hiệu sang nhất Hải Phòng này mà khách phần đông là các chủ Tây, các quan dưới tàu, và các bà đầm, cô đầm nữa. Họ biết ngày hôm nay là tuần lễ đầu tháng thường lệ húi đầu và tắm nước nóng của ông ký Thái. Mũ dạ đội hơi hếch, gương mặt hừng hừng, khi ông ký Thái xoay quả đấm, đẩy cửa, cồm cộp bước vào, thì không những mấy người thợ quen quay lại trông mà cả mấy ông khách Tây. Họ tưởng ông ký Thái nhà ta cũng là quan, loại thương tá, hường lô gì đó vào đây chải chuốt để đi ăn tiệc hay đón tiếp ai long trọng nhưng vì kín đáo nên không đeo bài ngà và cuống mề đay gì cả. - Mày còn ếm tao thế nào và sang tận kiếp nào nữa hở con quạ cái kia! Mày thích trời đẹp, mày thích rong chơi, sao không cút mẹ mày vào Đà Lạt hay về ở hẳn Pháp cho thỏa thích! Đờvanhxy lại phải nghe chuông điện bấm giật bấm dồn, càng bực bội. Nhưng rồi y cũng phải ra đi với vợ con. Tuy tay khoác cánh vợ, tay dắt con gái, và vợ dắt con trai, Đờvanhxy càng phải ra vẻ chăm chú và thỏa mãn với vợ con. Chao ôi! Chiều chủ nhật nay. Một chiều chủ nhật đầu xuân rét ngọt mà nắng to, gió biển vang lộng. Sao không là những giờ Đờvanhxy https://thuviensach.vn một mình ra cửa biển Đồ Sơn uống rượu, tán dóc với mấy thằng bạn hóm hỉnh, tinh quái, ăn chơi lọc lõi. Không thì Đờvanhxy đến nhà đứa gái bao của Đờvanhxy hay đứa gái bao của cả bọn Đờvanhxy cũng để uống rượu, đọc báo rồi đi ăn. Một bữa ăn ở ôten xa hoặc trên Hà Nội hoặc ngoài Hòn Gai, Đờvanhxy muốn uống gì, làm trò gì thì làm. Bốn vợ chồng con cái Đờvanhxy đi ngược đường Bônbe lên ôten Thương mại. Lúc này các cửa hàng tơ lụa, mỹ phẩm và thức ăn uống gia đình v.v... sang nhất của các hãng Pháp, Ấn Độ đều nghỉ, và các rạp chiếu bóng đã thôi bán vé, nhưng bờ hè vẫn dập dìu tha thướt các trai gái trưng diện. Rạp Vườn địa đàng vừa chiếu phim mới của Nhật lại còn có ca hát nữa. Bài Hà nhật quân tái lai trong phim sẽ được Tuyết Sơn ca của Hải Phòng trình diễn. Sẽ có khoản tiền vé thu thêm để gửi sang Pháp ủng hộ Mẫu quốc. Cũng còn là dịp Hải Phòng đọ cả thanh lẫn sắc với Hà Nội và cả Sài Gòn nữa, trả bớt cái hận trong cuộc đua xe đạp vòng quanh Đông Dương năm 1941, giải nhất thì về con phượng hoàng Lê Thành Phong Sài Gòn, còn giải nhì thì Vũ Văn Cương Hùm xám Hà Nội đoạt mất. Đến đây, bọn trai gái còn để đón lấy những cái nhìn cái cười vừa có vẻ tò mò thích thú, vừa có vẻ tỏ mối thiện cảm của những quan Nhật trẻ tuổi, nhiều người đeo kính trắng trông như sinh viên trường Cao đẳng, mà lại gươm dài bao bằng kim khí mạ vàng mạ bạc, dây đốc bện kim tuyến, trễ bên hông. Không khí còn vui còn lạ thêm với những tốp lính của Thiên hoàng. Họ dù đi có hai người, thì từ xa cũng hô đều lên như thét, bước chân tung kiểu ngỗng, tiến đến chào các vị quan đang nắm tuyệt đối sinh mệnh và trí não họ, và là những hình tượng của tinh thần thượng võ tuyệt vời, ý chí và sức chiến đấu anh dũng vô địch, đang được truyền tụng trên các báo và qua nhiều cửa miệng. Khi Đờvanhxy nhẹ nhàng dắt tay con vừa vào khỏi cái cửa quay của khách sạn liền chừng lại: https://thuviensach.vn - Sao lại thế này? Bọn Giáp (8)cũng mò vào cả đây mà uống rượu ư?! ----- (8) Giáp: Japon, Nhật. Đờvanhxy không thể lùi lại, cũng không thể quay ra. Y cứ phải tiến và bước vào đúng ngay cái bàn ở một góc trông sang cái bàn nọ. Đúng hai thằng Giáp, một quan, một tùy tùng. Thằng quan thì rõ ràng, hẳn hoi rồi. Trông cũng trẻ, trắng trẻo, mắt một mí, râu quai nón vừa cạo xong. Còn thằng hầu, ôi Chúa Trời, sao nó không có vẻ gì ngây ngô thô lậu như những tên lính khác, mà thật là láu cá, thật là nhâng nháo, như bộ mặt và kiểu người của bọn chỉ điểm, phụ mật thám dân bản xứ vậy! "Thưa Đức Chúa Trời và cả ông Đờvanhxy, chính tôi là một vật tạo nên theo hình ảnh của Chúa và được sống thật bấy lâu và cả giờ này với ông Đờvanhxy đấy ạ! Tên khai sinh tôi là Chính, họ Hoàng; trước kia tôi chạy hàng cho người anh làm ở nhà Thy San, đôi khi cũng đến sở của ông gặp ông. Hơn năm nay tôi bỗng biệt tăm ở Hải Phòng, nay mới dám về và làm ông ngờ ngợ vì thấy tôi đàng hoàng vào cái chốn này. Một chốn mà nếu tôi không có cái đầu cạo trọc, cái mũ chum chúp lưỡi trai, bộ quần áo nhà binh màu nước dưa và đôi giày ủng bằng da dầu, thì vạn đại cái thằng tôi cũng không dám mon men tới!" Thằng Giáp tên là Chính ấy, thằng Giáp lô can ấy, nó cười mũi, nhìn phớt tỉnh vợ chồng con cái Đờvanhxy, mà nhắm những ý nghĩ trên đây với ly rượu uýtki. Đờvanhxy đã khó chịu, khổ sở lại càng uất giận. Hắn lại nguyền rủa con quạ cái vợ hắn. Hắn thấy dù chiều nay hắn được bù lại hàng kilô vàng thì cũng không ăn uống ngon lành và vui chơi được. Nhưng mà, kìa! kìa!... con quạ cái đã gọi các thứ bánh hạnh nhân, bánh phết mật ong, bánh mứt dâu, nước cam và cả rượu nữa. Khi bồi dọn các thứ ra bàn, nhất là khi y rót https://thuviensach.vn rượu ở chai ra cái ly của Đờvanhxy, thì Đờvanhxy càng như bị xóc lên trong ngực. Ở bàn đằng kia hai thằng Giáp lại rót tiếp rượu. Không hiểu chúng kiếm đâu ra mà có cả một chai dẹp phần tư lít kiểu bỏ túi sau quần, nút thiếc mạ vàng vừa mới xoáy ra còn xờm xờm, và tờ giấy lụa vẫn lồm xồm bọc đít chai. Cả hai đứa đều uống khô, thức nhắm là hạnh nhân rang cũng chính cống của Mỹ. Ly rượu long lanh, viên quan Nhật tợp rất gọn. Mắt như bị khói cay, hắn lừ đừ trông thẳng sang bàn vợ chồng con cái Đờvanhxy đang uể oải kiểu cách tiếp cho nhau ăn uống. Bỗng từ cái màn như là khói cay ở trước mặt ấy, viên quan Nhật thấy sừng sững và tua tủa vừa là đại bác, tàu chiến, xe tăng, máy bay, vừa là người và những hòm bánh những thùng rượu nhảy múa với nhau. Những vật này không phải chỉ mang nhãn hiệu U.S.A và cờ lốm đốm sao, mà còn cả nhãn hiệu và cờ của Ănglê, cờ của Pháp dòng dọc, xanh, đỏ, trắng... - Con bò cái và thằng bò đực lang trắng kia cùng hai con nó đi chơi để ăn mừng Đồng minh của chúng nó đang chuẩn bị phản công đây! Được!... Được!... Ta xin nghênh tiếp! Vỏ gươm vập đánh chát vào cạnh bàn, gót giày kin kít lên mặt gạch hoa. Viên quan Nhật đứng lên càng loạng choạng, mặt càng tái. Hắn xô cái ghế đổ kềnh ra đằng sau... Vợ chồng Đờvanhxy xớn xác, Đờvanhxy chồng cố trấn tĩnh, vẫn ngồi điềm nhiên. Đúng, thanh gươm đeo xễ, bộ mắt một mí lừ đừ, và đôi ủng da nâu bóng có cựa sắt nọ đã đến trước mặt Đờvanhxy chồng. - Đứng dậy, đứng dậy ngay! Đứng im và hai tay rũ xuống. Và cũng rũ cả mặt xuống, phải rũ cả mặt xuống nữa... Rõ ràng trên đây là những câu nói - Nhưng cái người nói những câu ấy không nói bằng tiếng bằng lời mà bằng mắt bằng hàm. Cặp mắt lừ đừ và https://thuviensach.vn