🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Nghe Mùi Kết Thúc Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn Table of Contents THÔNG TIN EBOOK DỰ ÁN HẠNH PHÚC DỰ CẢM VỀ KẾT THÚC TÁC GIẢ MỘT SỐ NHẬN XÉT MỘT HAI CHÚ THÍCH https://thuviensach.vn THÔNG TIN EBOOK Tên sách: Nghe mùi kết thúc Nguyên tác: The Sense of an ending Tác giả: Julian Patrick Barnes Người Dịch: Nghiêm Quỳnh Trang Thể loại: Văn học nước ngoài Nhà xuất bản Văn học - Nhã Nam © 04/2013 The Happiness Project #10-F TVE-4U Read Freely - Think Freedom Thực hiện: Picicrazy, Hanhdb Hoàn thành: 08/2015 https://thuviensach.vn DỰ ÁN HẠNH PHÚC The Happiness Project #10-F Hạnh phúc luôn tồn tại xung quanh chúng ta, điều quan trọng ta phải biết nắm bắt, kéo nó về phía mình để đem lại an lành cho bản thân, cho cuộc sống! Cuốn sách này là một niềm vui nhỏ bé chúng tôi muốn dành tặng đến bạn, người đọc ạ! "Hãy nhớ rằng không có hạnh phúc trong sự sở hữu hay sự thâu nhận, mà chỉ có trong sự trao tặng. Hãy mở rộng vòng tay - Hãy chia sẻ - Hãy ghì ôm. Hạnh phúc là một loại nước hoa, mà khi bạn rưới lên những người khác, thế nào cũng có một vài giọt dính trên người bạn." Og Madino https://thuviensach.vn DỰ CẢM VỀ KẾT THÚC Cảnh báo trước đây là một cuốn sách rất khó nuốt! Nhưng nếu "tiêu hóa" xong biết đâu bạn sẽ thêm thấu hiểu nhiều thứ về cuộc sống về quá khứ, về hiện tại và cả tương lai nữa. Ấn tượng đến mức, Ban giám khảo Manbooker chỉ mất vỏn vẹn 30 phút để quyết định trao giải thưởng cao nhất cho Julians Barnes. "Hương vị kết thúc ngọt ngào" mà Barnes khát khao suốt hai chục năm ròng cầm bút. Barnes đã xây dựng kết cấu rất độc đáo, từng bước nhẹ nhàng tạo ra nhiều gút mắc khó hiểu cho truyện, khiến độc giả không ngừng tự hỏi điều này nghĩa là gì, triết lý kia có ý nghĩa gì? Những manh mối chỉ được vén lộ từ từ, vừa đủ để ta hút dần theo đám mù cuộc đời anh chàng Tony Webster. Có thể khi gấp trang cuối cùng lại bạn sẽ giật mình: Cái quái gì xảy ra vậy? Hãy hượm đã. Cũng giống như mọi người khác, Tony đi học gặp gỡ mối tình đầu và chia tay; có việc làm - kết hôn, có con rồi li dị. Duy trì tình bạn thân hữu lâu dài với cô vợ cũ. Cái kết cuộc đời Tony tưởng chừng cũng sẽ trầm mặc "hiếu hòa" như suốt những năm tháng từng sống, thế nhưng khoản thừa kế từ trên trời rơi xuống đã làm xáo trộn tất cả. Bi kịch quá khứ khủng khiếp ông chẳng mảy may biết tới nhưng lại vô tình chiếm phần quan trọng trong đó. Trong cuộc đời, không phải tương lai, mà quá khứ mới là đáng kể. Ở Nghe mùi kết thúc, đó là cuộc kiếm tìm mảnh vỡ ký ức của Tony dò theo dấu vết chính mình: tìm sự thật trần trụi gắn với con người quá khứ ấy. Tại sao bốn thập kỷ trước, cậu bạn thân Andrian lại tự tử? Tại sao ký ức về nhà thờ thánh Micheal trên đường về nhà Veronica chỉ là ảo ảnh? Thằng cha Tony này chả đáng tin gì cả, ông ta mơ hồ cả nửa đời đã sống chứ đừng nói đến câu chuyện đang kể. Nên tôi không muốn đi sâu vào vấn đề sự thật cuối cùng trong Nghe mùi kết thúc. Xét cho cùng việc trả lời thì tùy ở bạn thôi. https://thuviensach.vn Nếu còn thắc mắc "về điều gì đã thực sự xảy ra" thì hãy nhớ anh chàng siêu việt Andrian từng nói trong giờ học: Lịch sử là tính chắc chắn được sản sinh vào thời điểm những khiếm khuyết của trí nhớ gặp những thiếu sót của tư liệu. Mặc khải lớn nhất tôi nhận ra rằng: dự cảm lời bình này cũng như kết thúc :D Hạnh Nghĩa - Happiness Project https://thuviensach.vn TÁC GIẢ Julian Patrick Barrnes (sinh năm 1946) là nhà văn Anh đương đại, tác giả nhiều tiểu thuyết, tập truyện ngắn và tiểu luận. Ông đoạt giải thưởng Man Booker Prize cho tác phẩm Nghe mùi kết thúc (The Sense of an Ending, 2011). Ba tác phẩm khác của ông, Flaubert’s Parrot (1984), England, England (1998) và Arthur & George (2005) cũng được vào chung khảo giải thưởng này. Ngoài ra, Barnes còn được trao nhiều giải thưởng khác như Prix Médicis của Pháp cho cuốn Flaubert’s Parrot, giải thưởng Somerset Maugham, giải Shakespeare, giải E.M. Forster của Viện Hàn lâm Văn chương Nghệ thuật Hoa Kỳ, và giải Văn học Châu Âu (Europese Literatuurprijs) năm 2012. MỘT SỐ NHẬN XÉT “Một viên ngọc của sự hàm súc và chính xác… Nghe mùi kết thúc gói gọn chỉ trong ngần ấy trang nhiều thứ đến nỗi khi đọc xong ta thấy thỏa mãn hơn so với đọc nhiều cuốn tiểu thuyết dày gấp mấy lần như vậy.” – THE LOS ANGELES TIMES “Bi đát nhưng mạnh mẽ, Nghe mùi kết thúc dấn sâu vào những bí ẩn của ký ức chúng ta, nói thôi thúc khiến chúng ta muốn chỉnh sửa, viết lại và đôi khi xóa bỏ hoàn toàn quá khứ của chúng ta.” – VOGUE “Với sự tinh tế và khéo léo đặc trưng, Barnes chuyển trò chơi mèo bắt-chuột này thành một câu chuyện thực sự căng thẳng và hấp dẫn.” – THE WASHINGTON POST “Ngắn gọn, đẹp… Cái câu hỏi lạnh xương sống ấy – Tôi có đúng là người mà lâu nay tôi vẫn đinh ninh là mình không? – hóa thành một câu hỏi ẩn chứa nhiều bất ngờ đến đáng ngạc nhiên. Như Barnes đã làm phơi lộ ra một cách vừa cao nhã vừa đau đớn, chúng ta thẩy đều là những người https://thuviensach.vn kể chuyện không đáng tin, những kẻ được cứu chuộc không phải nhờ sự chính xác của ký ức chúng ta mà nhờ chúng ta sẵn sàng đặt nghi vấn về ký ức đó.” – THE BOSTON GLOBE Tony đã già, Tony cảm nhận rõ đoạn kết cuộc đời mình. Một cuộc đời dường như ổn thỏa, tuy có thất vọng, có ly dị và nhiều mất mát – như mọi cuộc đời. Thế nhưng Tony sẽ rất bất ổn ở chính cái đoạn kết này. Julian Barnes, nhà văn danh tiếng của nước Anh, đã vô cùng lạnh lùng và tỉ mỉ - nhưng chỉ cần sử dụng rất ít trang giấy – miêu tả cái nhà tù mà con người bị giam hãm bên trong, như một điều không thể khác; nhà tù ấy ác nghiệt vì là tổng thể của hiện tại, tương lai và quá khứ. Những mảnh vụn li ti của quá vãng, cộng dồn thêm bao nhiêu thời gian và sự nham hiểm của số phận, khi đuổi kịp Tony đã mang sức nặng khủng khiếp, sức nặng của kết cục. Văn chương bậc thầy thường xuyên có một sắc thái quỷ quyệt, điều này thể hiện trong cuốn tiểu thuyết này dưới dạng một lời nhắn nhủ vô thanh của tác giả: Đừng quá tự tin, vì cuộc đời này vốn dĩ rất nhiều bất ổn. “Dày đặc những ý tưởng triết lý… Cuốn sách tạo ra sự căng thẳng đích thực chẳng khác gì một loại truyện trinh thám về tâm lý con người.” – Michiko Kakutani, THE NEW YORK TIMES tặng Pat https://thuviensach.vn MỘT Tôi nhớ, chẳng theo thứ tự cụ thể nào: - nơi mặt trong cổ tay sáng ánh lên; - hơi nước bốc lên từ bồn rửa bát ướt khi cái chảo rán được kỳ quặc quẳng vào theo một lối rất nhộn; - những giọt tinh dịch xoáy tròn quanh lỗ thoát nước, trước khi bị xả trôi xuống dọc theo một tòa nhà cao; - một dòng sông chảy ngược vô lý, sóng và bọt sông được rọi sáng dưới dăm sáu ngọn đèn pin săn lùng; - một dòng sông khác, rộng và xám xịt, hướng dòng chảy bị gió cuồng kích động mặt nước che đi mất; - nước bồn tắm lạnh ngắt từ lâu sau cánh cửa khóa trái. Thứ cuối cùng này tôi không thực sự nhìn thấy, nhưng những gì bạn cuối cùng nhớ được có phải bao giờ cũng chính là những gì bạn thấy tận mắt đâu. * * * Ta sống trong thời gian - nó ôm ấp và nhào nặn ta – thế mà tôi chưa bao giờ thấy mình hiểu rõ lắm về nó. Mà tôi cũng không viện dẫn tới những lý thuyết về chuyện nó cong hay lặp lại, hoặc tồn tại ở nơi khác trong các phiên bản song song. Không, tôi đang nói tới thứ thời gian bình thường, hằng ngày, mà đồng hồ treo tường và đồng hồ đeo tay vẫn cho ta thấy nó đang đều đặn chạy: tích tắc, túc tắc. Còn có thứ gì khác đáng tin hơn cái https://thuviensach.vn kim giây? Mà nó chỉ cần đến khoái cảm hay đau đớn nhỏ nhất để dạy ta về tính dẻo của thời gian thôi. Có những thứ cảm xúc đẩy nó nhanh lên, lại có những cảm xúc khác kìm nó chậm lại: cũng có lúc dường như nó biến mất - cho tới điểm tận cùng khi nó thực sự mất tích, không bao giờ trở lại. Tôi không thích thú thời đi học của mình là mấy, và cũng chẳng thấy nhớ nhung gì. Nhưng trường là nơi mọi chuyện bắt đầu, nên tôi cần trở lại một chút vài sự việc đã trở thành giai thoại, trở lại với vài ký ức nhập nhòe đã bị thời gian bóp méo thành điều xác tín. Nếu không còn chắc chắn về các sự kiện thực được nữa, thì ít ra tôi có thể thành thực với những cảm tưởng mà các sự kiện đó bỏ lại. Tôi chỉ có thể làm được đến thế là cùng. * * * Chúng tôi có ba thằng, và giờ có thêm cậu ấy là đứa thứ tư. Tụi tôi chẳng kỳ vọng thêm thắt ai vào con số chặt chẽ này: hội nhóm với cặp đôi là chuyện xưa rồi, và cũng đã đến lúc chúng tôi bắt đầu mơ tưởng tới việc thoát khỏi trường bước vào đời. Tên cậu ấy là Adrian Finn, một cậu trai cao, bẽn lẽn, lúc đầu thường nhìn xuống và khư khư giữ lấy suy tư cho riêng mình. Một hai ngày đầu, chúng tôi ít chú ý đến cậu: ở trường chúng tôi đến lễ đón học sinh mới còn không có, nữa là cái chuyện ngược lại, trò dọa nạt phủ đầu của học sinh cũ. Chúng tôi chỉ ghi nhận sự hiện diện của cậu ấy và đợi. Mức độ quan tâm của các thầy dành cho cậu ấy lớn hơn của chúng tôi. Họ phải xem xét trí thông minh và ý thức kỷ luật của cậu ấy, liệu xem trước kia cậu ấy đã được dạy dỗ tốt đến mức nào, xem cậu ấy có thể hiện “tố chất học thuật” hay không. Vào buổi sáng thứ ba kỳ học mùa thu năm ấy, chúng tôi có giờ lịch sử với thầy Joe Hunt Già nhã nhặn nhưng giễu cợt trong bộ com lê đầy đủ lệ bộ, một ông thầy có hệ thống kiểm soát dựa vào việc giữ sao cho sự buồn tẻ chỉ ở mức vừa đủ chứ không đến độ quá đà. https://thuviensach.vn “Chắc các trò còn nhớ được rằng tôi đã yêu cầu các trò đọc trước về triều đại Henry VIII.” Colin, Alex và tôi liếc nhau, hy vọng câu hỏi sẽ không bị bất chợt quăng ra, như con mồi của ngư ông, để rồi đậu lên đầu một trong mấy thằng tôi. “Ai muốn trình bày về đặc điểm của thời kỳ này?” Ông tự rút ra kết luận từ những ánh mắt tránh né của chúng tôi. “Nào, có lẽ là Marshall chăng. Cậu sẽ mô tả triều đại Henry VIII như thế nào?” Nỗi nhẹ nhõm của chúng tôi còn lớn hơn cả sự tò mò, bởi Marshall là cái thằng chẳng-biết-gì mà lại thận trọng, nó còn chẳng có khả năng bịa đặt của kẻ dốt nát thực thụ. Nó tìm kiếm tính phức tạp có khả năng ẩn ngầm đâu đó trong câu hỏi trước khi định vị câu trả lời. “Có sự bất ổn, thưa thầy.” Bùng lên một cơn cười nhịn không nổi; đến thầy Hunt cũng suýt mỉm cười. “Có thể nào trò vui lòng phát triển chi tiết hơn chăng?” Marshall chậm rãi gật đầu đồng ý, nghĩ lâu hơn một chút, và quyết định rằng đây không phải lúc để mà thận trọng. “Trò muốn nói là có một sự bất ổn kinh khủng, thưa thầy.” “Thế còn Finn. Trò có rành thời kỳ này không?” Cu cậu mới vào ngồi ở hàng ghế phía trên, bên trái tôi. Cậu ta chẳng có phản ứng rõ rệt nào trước những lời ngốc nghếch của Marshall. “Trò sợ là không hẳn, thưa thầy. Nhưng có một dòng tư tưởng mà theo đó điều ta có thể thực sự nói về bất cứ sự kiện lịch sử nào - thậm chí cả việc Thế chiến thứ nhất bùng nổ, ví dụ thế - là ‘có chuyện gì đó đã xảy ra’.” “Thật thế sao? Chà, điều này có thể làm tôi thất nghiệp ấy chứ, phải không nhỉ?” Sau lác đác những tiếng cười nịnh nọt, Joe Hunt Già tha thứ https://thuviensach.vn cho cái sự lười nhác sau kỳ nghỉ hè của lũ chúng tôi và nhồi cho một bài ù tai về vị vua đồ tể đa thê [1] . Lúc nghỉ giữa giờ, tôi đi tìm Finn. “Tôi là Tony Webster.” Cậu ấy nhìn tôi nghi ngại. “Đối đáp với thầy Hunt khá lắm.” Cậu ấy như thể không hiểu tôi đang có ý nói tới chuyện gì. “Về chuyện gì đó xảy ra ấy mà.” “Ờ. Đúng. Tôi khá là thất vọng vì ông ấy chẳng muốn tiếp tục.” Tôi không ngờ là cậu ấy lại nói vậy. Có một chi tiết khác tôi còn nhớ: ba thằng tụi tôi, như một biểu tượng gắn bó, thường hay đeo đồng hồ quay mặt vào cổ tay trong. Chỉ là một trò màu mè điệu bộ, tất nhiên, nhưng có thể còn có cái gì đó hơn thế nữa. Trò ấy tạo cảm giác như thời gian là thứ gì đó thật riêng tư, thậm chí còn là một thứ bí mật. Chúng tôi những tưởng Adrian sẽ lưu ý cử chỉ ấy và hùa theo; nhưng cậu ấy đã không làm vậy. * * * Cùng hôm ấy nhưng muộn hơn - hay cũng có khi là một hôm khác - chúng tôi có liền hai tiết tiếng Anh của thầy Phil Dixon, một thầy trẻ mới xong cao học Cambridge về. Thầy này thích văn học đương đại, và sẵn sàng tung ra những đánh đố bất ngờ. “ ‘Sinh, Giao cấu, và Tử’ - T. S. Eliot nói tất cả chỉ có vậy thôi. Có bình luận nào không?” Từng có lần thầy so sánh một nhân vật của Shakespeare với Kirk Douglas trong phim Spartacus. Và tôi nhớ khi chúng tôi tranh luận về thơ của Ted Hughes [2], thầy ngả đầu rất chi học giả và thì thầm, “Tất nhiên, chúng ta đều băn khoăn không biết điều gì sẽ xảy ra khi ông ta cạn mất vốn muông thú nhỉ.” Đôi khi, thầy gọi chúng tôi là “Quý ông”. Chúng tôi quý thầy, rất tự nhiên như thế. https://thuviensach.vn Chiều hôm ấy, thầy đưa ra một bài thơ không đề, không ngày sáng tác lẫn tên tác giả, cho chúng tôi mười phút để ngâm cứu, rồi bắt chúng tôi trả lời. “Chúng ta có thể bắt đầu với trò được chứ, Finn? Thật đơn giản nhé, theo trò bài thơ này nói về điều gì?” Adrian từ bàn cậu nhìn lên. “Eros và Thanatos, thưa thầy.” “Hừm. Tiếp đi.” “Tình dục và cái chết,” Finn tiếp tục, như thể không chỉ có bọn đầu đất ngồi hàng ghế sau cùng mới chẳng hiểu tiếng Hy Lạp gì sất. “Hoặc tình yêu và cái chết, nếu thầy thích thế hơn. Nguyên lý tình dục, trong mọi trường hợp, đều trở nên mâu thuẫn với nguyên lý chết chóc. Và những gì phát sinh từ mâu thuẫn đó. Thưa thầy.” Hắn trông tôi bị choáng hơn mức Dixon cho là lành mạnh. “Webster, trò giải thích rõ thêm xem nào.” “Trò chỉ vừa nghĩ đó là bài thơ về một con chim cú, thưa thầy.” Đây là một trong những điểm khác biệt giữa ba thằng tôi và người bạn mới. Chúng tôi về cơ bản chỉ làm trò tườu, trừ những lúc nghiêm túc. Cậu ấy về cơ bản là nghiêm túc, trừ những lúc làm trò tườu. Phải mất một thời gian chúng tôi mới nhận rõ được như vậy. * * * Adrian tự cho phép mình nhập bọn với chúng tôi, mà chẳng hề công nhận rằng đó là điều cậu ấy mong mỏi. Có lẽ cậu ấy không mong mỏi thật. Mà cũng chẳng cố chỉnh đốn quan điểm cho phù hợp với chúng tôi. Trong https://thuviensach.vn những buổi cầu kinh sáng có thể nghe thấy cậu ấy tham gia hát đáp [3] trong khi Alex và tôi thì chỉ mấp máy các từ, còn Colin thì thích chiêu trò châm biếm kiểu nhiệt tình gầm gừ của một kẻ cuồng tín giả hiệu. Ba chúng tôi coi các môn thể thao ở trường là một thứ kế hoạch phát-xít-ngầm nhằm đàn áp nhu cầu tình dục của chúng tôi; Adrian thì lại tham gia câu lạc bộ đấu kiếm và chơi nhảy cao. Chúng tôi đàn gảy tai trâu đến mức thù địch; cậu ấy lại mang kèn clarinet đến trường. Khi Colin kể tội gia đình, tôi giễu cợt hệ thống chính trị, và Alex đưa ra những nhận định chống đối rất triết học về bản chất thực tại được lĩnh hội, Adrian lại không bày tỏ ý kiến của cậu ấy - dù sao thì lúc đầu cũng là như vậy. Cậu ấy gây ấn tượng là có tin vào nhiều điều. Chúng tôi cũng làm vậy - có điều bọn tôi chỉ muốn tin vào những thứ của riêng mình hơn là những điều người ta quyết định cho mình. Thế nên cái đó chúng tôi coi như là thứ chủ nghĩa hoài nghi thanh lọc của chúng tôi. Ngôi trường ở trung tâm London, và ngày ngày chúng tôi tới đó từ các khu ngoại ô khác nhau, đi qua hết hệ thống kiểm tra này sang hệ thống kiểm tra khác. Hồi ấy, mọi thứ đều giản dị hơn: ít tiền hơn, không có các thiết bị điện tử, thời trang ít chi phối, không bạn gái. Không có điều gì làm chúng tôi sao lãng khỏi nghĩa vụ nhân bản và hiếu thuận nhưng ấy là học hành, vượt qua các kỳ thi, dùng những bằng cấp đó để tìm việc, rồi thì xây dựng một lối sống đủ đầy thân thiện hơn lối sống của bố mẹ, họ sẽ đồng tình, mặc dù vẫn âm thầm so sánh nó với đời họ trước kia, từng đơn giản hơn, và cũng vì vậy mà cao cấp hơn. Dĩ nhiên chưa từng có điều nào trong số đó được nói ra: chủ nghĩa Darwin xã hội quý phái của tầng lớp trung lưu Anh quốc vẫn cứ là bất thành văn như vậy. “Phụ huynh ấy, là một lũ chết tiệt khốn nạn,” Colin than thở vào một bữa trưa thứ Hai đầu tuần. “Lúc còn nhỏ thì mày nghĩ là họ cũng hay ho, rồi mày nhận ra họ cũng chỉ như...” “Henry VIII, hả Col?” Adrian gợi ý. chúng tôi đã bắt đầu quen dần với cái kiểu châm biếm của cậu ấy; cũng như việc nó có thể quay trở lại phản https://thuviensach.vn thùng chính chúng tôi. Khi trêu chọc, hoặc lôi chúng tôi nghiêm túc trở lại, cậu ấy sẽ gọi tôi là Anthony, Alex sẽ thành Alexander, và Colin không thể kéo dài thì bị ngắn lại thành Col. “Chẳng phiền nếu bố tao có đến nửa tá bà vợ.” “Và giàu đến không thể tin nổi.” “Và được Holbein [4] vẽ chân dung.” “Và bảo Giáo hoàng cút xéo.” “Có lý do đặc biệt nào để gọi họ là CTKN không?” Alex hỏi Golin. “Tao muốn tụi mình đi tới khu vui chơi giải trí. Thế mà họ nói họ sẽ làm vườn cả mấy ngày cuối tuần.” Đúng: chết tiệt khốn nạn. Trừ Adrian, kẻ luôn nghe các bản tuyên án của chúng tôi, nhưng chẳng mấy khi tham gia. Cho dù, đối với chúng tôi, cậu ấy dường như có nhiều lý do hơn cả để làm thế. Mẹ Adrian bỏ đi đã nhiều năm rồi, để cho bố cậu ấy phải xoay xở với cậu ấy và đứa em gái. Chuyện này xảy ra rất lâu trước khi cụm từ “gia đình khuyết” [5] được sử dụng; hồi ấy chỉ là một “tổ ấm tan vỡ”, và Adrian là đứa duy nhất chúng tôi quen có gia đình như vậy. Điều đó lẽ ra đã phải khiến cậu ấy chất chứa một khối giận dữ sâu thẳm, thế nhưng cách nào đó chuyện lại không như vậy; cậu ấy nói mình yêu mẹ và kính trọng bố. Ba thằng chúng tôi lén điều tra hoàn cảnh của cậu ấy và đi đến một giả thiết: chìa khóa cho một cuộc sống gia đình hạnh phúc, ấy là không có gia đình nào cả - hoặc ít nhất là, không phải một gia đình sống chung bên nhau. Phân tích xong xuôi rồi, chúng tôi còn ghen tị với Adrian hơn nữa. * * * https://thuviensach.vn Hồi ấy, chúng tôi tưởng tượng mình đang bị giam cầm trong một thứ trại giam, chờ cho tới lúc được thả vào đời. Và khi cái thời khắc đó đến, đời chúng tôi - và ngay bản thân thời gian nữa - sẽ tăng tốc. Làm thế nào chúng tôi có thể biết được rằng đời chúng tôi dù sao thì cũng đã bắt đầu mất rồi, rằng có lợi thế đã đạt được, có tốn thương từng nhức nhối? Hơn nữa, việc phóng thích chúng tôi chẳng qua cũng chỉ là để thả vào một trại giam lớn hơn, mà những đường ranh giới có thể lúc đầu không dễ nhận thấy. Trong khi ấy, chúng tôi đói-sách, đói-tình dục, ủng hộ chế độ trọng hiền tài, theo chủ nghĩa vô chính phủ. Với chúng tôi mọi hệ thống chính trị và xã hội đều là sa đọa, thậm chí chúng tôi còn khước từ xem xét bất kỳ phương án nào ngoài trạng thái hỗn độn khoái lạc chủ nghĩa. Tuy nhiên, Adrian đã thúc đẩy chúng tôi tin vào việc áp dụng tư duy trong cuộc sống, vào quan điểm nguyên tắc phải dẫn lối cho hành động. Trước kia, Alex được xem như triết gia trong mấy đứa tôi. Cậu ấy đọc những thứ hai thằng kia không đọc, và ví dụ như có thể bỗng dưng tuyên bố, “Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe.” [6] Colin và tôi sẽ im lặng cân nhắc ý này một lúc, rồi cười ngoác, rồi tiếp tục nói chuyện. Nhưng giờ đây việc có thêm Adrian đã đẩy Alex bật ra khỏi vị trí của cậu ấy - hoặc đúng hơn là cho chúng tôi một lựa chọn triết gia khác. Nếu Alex đã đọc Russell và Wittgenstein, thì Adrian đã đọc Camus và Nietzsche. Tôi đã đọc George Orwell và Aldous Huxley; Colin đã đọc Baudelaire và Dostoevsky. Đây mới chỉ là một cách biếm họa hời hợt. Vâng, tất nhiên chúng tôi ra vẻ ta đây - thì tuổi trẻ còn để làm gì khác nữa đâu? Chúng tôi dùng những thuật ngữ như “Thế giới quan [7] ” với “Giông tố và thôi thúc [8] ”, thích thú nói “Điều đó là hiển nhiên tự thân một cách triết học”, và quả quyết với nhau rằng nhiệm vụ đầu tiên của trí tưởng tượng là có xu hướng vi phạm chuẩn mực. Bố mẹ chúng tôi nhìn mọi thứ rất khác, họ vẽ nên hình ảnh con cái như những kẻ ngây thơ vô tội bỗng dưng bị rơi vào vòng ảnh hưởng độc địa. Vậy là mẹ của Colin quy kết tôi là “thiên thần bóng tôi” của cậu ấy; bố tôi trách Alex khi bất gặp tôi đang đọc https://thuviensach.vn Tuyên ngôn Cộng sản; Colin bị bố mẹ Alex chỉ mặt khi tóm được cậu ấy với một cuốn tiểu thuyết trinh thám thuộc dòng máu lạnh của Mỹ. Và nhiều nữa. Cũng như vậy với chuyện tình dục. Bố mẹ chúng tôi nghĩ chúng tôi có thể làm suy đồi lẫn nhau để rồi trở thành những gì họ sợ nhất: một thằng thủ dâm hết thuốc chữa, một gã đồng tính quyến rũ, một kẻ dám đãng làm gái ễnh bụng rất vô tư. Về phần chúng tôi họ khiếp hãi cái kiểu gần gũi của tình bạn niên thiếu, kiểu cư xử như thú săn mồi của những người lạ trên các chuyến tàu, hay là quyến rũ nhầm loại gái. Những nỗi lo sợ của họ thật là vượt quá xa kinh nghiệm của chúng tôi. * * * Một chiều, thầy Joe Hunt Già, như thể tiếp tục vụ thách thức của Adrian lúc trước, yêu cầu chúng tôi tranh luận về nguyên nhân Thế chiến thứ nhất: đặc biệt là trách nhiệm của kẻ ám sát ngài Đại Công tước Áo Franz Ferdinand trong việc khởi đầu mọi chuyện. Hồi đó, đa số chúng tôi theo thuyết tuyệt đối. Chúng tôi thích Có đấu với Không, Ca ngợi đấu với Trách cứ, Có tội đấu với Vô tội - hoặc, ở trường hợp Marshall, Bất ổn đấu với Bất ổn Kinh khủng. Chúng tôi thích trò chơi kết thúc có thắng có thua, không được hòa. Và với một số người, tay súng Serbia đó, tên y là gì tôi quên mất từ lâu rồi, có một trăm phần trăm trách nhiệm cá nhân: nếu bỏ hắn ra khỏi phương trình, cuộc chiến hẳn đã chẳng bao giờ xảy ra. Những người khác ủng hộ quan điểm một trăm phần trăm trách nhiệm nằm ở các lực lượng lịch sử, những lực lượng đã đặt các dân tộc đối nghịch nhau vào một cuộc đụng độ không thể tránh khỏi: “Châu Âu khi ấy là một thùng thuốc súng chỉ chực nổ tung”, vân vân và vân vân. Những đứa đậm chất vô chính phủ hơn, như Colin, biện luận rằng mọi thứ tùy thuộc vào may rủi, rằng thế giới tồn tại trong một trạng thái hỗn độn liên tu bất tận, và chỉ có bản năng kể chuyện sơ khai nào đó, bản thân nó, không nghi ngờ gì, chính https://thuviensach.vn là một thứ sống sót từ tôn giáo, áp đặt ý nghĩa lên những gì có thể đã hoặc không xảy ra, theo lối hồi cố. Thầy Hunt gật một cái nhanh trước cố gắng ngầm phá hoại mọi thứ của Colin, như thể sự thiếu lòng tin theo kiểu chết chóc là một thứ phụ phẩm tự nhiên của tuổi niên thiếu, là cái gì đó đã không còn hợp với tuổi nó nữa rồi. Giáo viên và phụ huynh thường nhắc nhở chúng tôi đến phát bực cả lên rằng họ cũng từng có một thời tuổi trẻ, và vì vậy mà có thể nói với đầy đủ thẩm quyền. Đó chẳng qua cũng chỉ là một giai đoạn, họ nhấn mạnh. Chúng bay sẽ lớn lên thoát khỏi đó: cuộc sống sẽ dạy chúng bay đời thực và thái độ sống thực tế. Nhưng hồi ấy chúng tôi từ chối thừa nhận rằng họ từng giống chúng tôi bất cứ điều gì, và chúng tôi biết rằng mình nắm bắt được: cuộc sống - và sự thật, và luân lý, và nghệ thuật - còn rõ ràng hơn rất nhiều các vị già đời đã chịu thỏa hiệp kia. “Finn, trò vẫn yên lặng. Chính trò là người làm cho quả bóng bắt đầu lăn. Trò, như hồi ấy, là tay súng Serbia của chúng ta.” Thầy Hunt dừng cho lời bóng gió của mình kịp gây tác dụng. “Trò có vui lòng cho chúng ta thụ hưởng từ những suy tư của trò được chăng?” “Trò không biết, thưa thầy.” “Trò không biết điều gì?” “Vâng thì, theo một nghĩa, trò không thể biết điều trò không biết. Điều đó là hiển nhiên tự thân một cách triết học.” Cậu ấy tạo ra một trong những nhịp nghỉ nhỏ ấy, trong đó chúng tôi lần nữa lại tự vấn liệu cậu ấy có dấn thân vào một trò giễu cợt tinh vi hay vào một sự nghiêm túc cao độ vượt trên tất cả chúng tôi chăng. “Thực ra, chẳng phải cả vụ việc gán trách nhiệm này chính là một kiểu trốn tránh hay sao? Chúng ta muốn đổ tội cho một cá nhân để mọi người khác đều được vô tội. Hoặc chúng ta đổ tội cho một quá trình lịch sử như một cách giải tội cho các cá nhân. Hoặc tất cả đều hỗn loạn vô chính phủ, và hậu quả vẫn sẽ y như vậy. Trò thấy có vẻ như có https://thuviensach.vn - đã có - một chuỗi trách nhiệm cá nhân, mà tất cả đều cần thiết, nhưng chẳng mấy chốc trở thành một chuỗi nơi ai cũng có thể dễ dàng đổ lỗi cho mọi người khác. Nhưng tất nhiên, mong muốn quy trách nhiệm của trò có thể là một suy nghĩ riêng theo kiểu của trò hơn là một phân tích công bằng về điều đã xảy ra. Đó là một trong những vấn đề trọng tâm của lịch sử, phải không, thưa thầy? Câu hỏi về diễn giải chủ quan đối đầu với diễn giải khách quan, sự thật là chúng ta cần phải biết lịch sử của nhà sử học thì mới hiểu được cái phiên bản đang được đặt trước mặt ta kia.” Có một khoảng lặng. Mà không, cậu ấy không hề làm trò tườu, không một chút nào. Thầy Joe Hunt Già nhìn xuống đồng hồ đeo tay và mỉm cười. “Finn, năm năm nữa tôi về hưu. Và tôi sẽ rất vui lòng giới thiệu nếu trò muốn tiếp quản." Và thầy cũng chẳng hề đùa. * * * Một sáng tập trung toàn trường, thầy hiệu trưởng, với cái giọng ảm đạm vẫn được để dành cho các vụ đuổi học và các trận thể thao thua thảm, đã thông báo rằng thầy mang tin buồn, ấy là Robson lớp Khoa học khối sáu đã qua đời cuối tuần qua. Trên nền rì rầm những tiếng thì thào hoang mang, thầy bảo với chúng tôi rằng Robson đã bị lìa cành khi đương độ tuổi hoa, rằng cái chết của cậu là một mất mát đối với cả trường, và rằng tất cả chúng tôi sẽ dự tượng trưng đám tang của câu ta. Tức là thầy nói mọi chuyện, trừ chuyện chúng tôi muốn biết: như thế nào, vì sao, và có phải hóa ra đó là một vụ án mạng không, do kẻ nào. “Eros và Thanatos,” Adrian bình luận trước khi giờ học đầu tiên trong ngày bắt đầu. “Thanatos lại thắng lần nữa.” https://thuviensach.vn “Robson không hẳn là nguyên liệu Eros-và- Thanatos,” Alex nói với cậu ấy. Colin và tôi gật đầu đồng tình. Chúng tôi biết bởi cậu ấy từng học cùng lớp với chúng tôi vài năm: một cậu chàng vững vàng, không giàu trí tưởng tượng, thiếu quan tâm tới nghệ thuật đến mức trầm trọng, kẻ vẫn song hành mà không làm ai mếch lòng bao giờ. Bây giờ cậu ấy lại làm mếch lòng chúng tôi bằng cách tự làm mình nổi danh nhờ cái chết trẻ. Bông hoa tuổi trẻ, thực ra là: cậu Robson mà tụi tôi quen đã thành loài rau cỏ mất rồi. Chẳng thấy nhắc đến bệnh tật, tai nạn xe đạp hay vụ nổ ga nào, và vài ngày sau đó tin đồn (hay chính là Brown lớp Toán khối sáu) đã cung cấp điều các nhà cầm quyền không thể, hoặc không muốn cung cấp. Robson làm bạn gái chửa, treo cổ trên phòng áp mái, hai ngày sau mới được tìm thấy. “Tao chẳng bao giờ nghĩ là nó lại biết cách tự treo cổ.” “Nó học lớp Khoa học sáu rồi mà.” “Nhưng mày phải biết buộc loại nút trượt đặc biệt cơ.” “Đấy chỉ là trong phim thôi. Và trong các vụ xử tử thật nữa. Mày có thể làm thế với một cái nút bình thường. Chỉ tốn thêm chút thời gian để chết ngạt thôi.” “Chúng mày nghĩ bạn gái nó trông thế nào?” Chúng tôi cân nhắc các khả năng đã biết: gái đồng trinh đức hạnh (nay đã thành cựu- đồng trinh), gái bán hàng khêu gợi, phụ nữ hơn tuổi có kinh nghiệm, điếm nhiễm bệnh phong tình. Chúng tôi bàn luận chuyện này cho tới khi Adrian chỉnh hướng mối quan tâm của cả bọn. “Camus nói rằng tự tử là vấn đề triết học đích thực duy nhất.” https://thuviensach.vn “Ngoài đạo đức về chính trị và mỹ học và bản chất của thực tại và tất cả các thứ khác.” Có vị gắt trong câu phản thùng của Alex. “Đó là điều duy nhất đúng. Thứ nền tảng, mọi cái khác đều phải phụ thuộc vào.” Sau một phân tích dài về vụ tự tử của Robson, chúng tôi kết luận rằng chỉ có thể coi nó mang tính triết học trong nghĩa số học của thuật ngữ ấy thôi: cậu ta, đang sắp sửa gây ra vụ tăng thêm một người vào dân số nhân loại, đã quyết định nghĩa vụ đạo đức của mình là giữ cho các con số trên hành tinh bất biến. Nhưng ở mọi khía cạnh khác chúng tôi phán xét rằng Robson đã để chúng tôi - và sự suy nghĩ nghiêm túc - bị xuống tinh thần. Hành động của cậu ấy thật phi triết học, hư hỏng và phi nghệ thuật: nói theo một cách khác, là sai quấy. Về phần thư tuyệt mệnh của cậu ta, theo như tin đồn (lại là Brown), nó viết: “Mẹ ơi, con xin lỗi”, chúng tôi cảm thấy nó đã bỏ qua một cơ hội giáo dục người khác một cách mạnh mẽ. * * * Có lẽ chúng tôi đã không khằn khò với Robson đến vậy nếu không phải vì một sự kiện cốt yếu, bất di bất dịch: Robson ở cùng độ tuổi chúng tôi, theo thuật ngữ của chúng tôi thì cậu ta không thuộc loại ngoại lệ, thế mà thậm chí cậu ta không những âm mưu tìm bạn gái, không chối cãi được, mà còn ngủ với người ta. Chết tiệt khốn nạn! Vì sao lại là cậu ta mà không phải chúng tôi? Vì sao không thằng nào trong chúng tôi được kinh qua dù là thất bại trong công cuộc kiếm bạn gái? Ít nhất nỗi nhục đó cũng bồi bổ thêm cho sự khôn ngoan chung của chúng tôi, cho chúng tôi điều gì đó để mà khoác lác theo lối tiêu cực (“Thực ra thì, ‘thằng ngu đầy mụn mủ quyến rũ như giày cao su’ chính xác là lời đứa con gái nói”). Nhờ đọc các tác phẩm văn học vĩ đại mà chúng tôi biết rằng Tình Yêu là phải dây dưa với Chịu Đựng, và nên lấy làm hạnh phúc vì được rèn luyện trong Chịu Đựng https://thuviensach.vn nếu có một lời hứa hẹn ẩn ngầm, có lẽ thậm chí là hợp lý, rằng Tình Yêu hẳn là đang tới. Đây là một trong những nỗi sợ khác của chúng tôi: Cuộc Sống hóa ra sẽ chẳng hề giống như trong Văn Chương. Hãy nhìn bố mẹ chúng tôi xem - họ có phải là cái thứ trong Văn Chương không? Cùng lắm là họ thiết tha được như người đứng nhìn và kẻ bàng quan, một phần của tấm phông sân khấu xã hội trên đó những điều có thực, đúng và quan trọng diễn ra. Như thế nào cơ? Tất cả mọi điều Văn Chương vẫn nói: tình yêu, tình dục, đạo đức, tìm bạn, hạnh phúc, chịu đựng, phản bội, ngoại tình, thiện và ác, người hùng và kẻ bất lương, tội lỗi và vô tội, tham vọng, quyền lực, công lý, cách mạng, chiến tranh, cha và con trai, mẹ và con gái, cá nhân chống lại xã hội, thành công và thất bại, án mạng, tự tử, chết chóc, Chúa. Và những con chim cú. Tất nhiên, còn có những loại văn chương khác nữa - lý thuyết, tư quy chiếu, tự truyện sướt mướt, nhưng đấy chỉ là thủ dâm không xuất tinh thôi. Văn chương thực thụ nói lên sự thật về mặt tâm lý, cảm xúc và xã hội và được bày tỏ bằng hành động và suy nghĩ của các nhân vật chính; tiểu thuyết nói về nhân vật phát triển qua thời gian. Dù sao thì đấy là những gì thầy Phil Dixon nói với chúng tôi. Và kẻ duy nhất - ngoài Robson - mà cuộc đời cho đến giờ có chứa đựng điều gì đáng viết thành tiểu thuyết một chút chính là Adrian. “Vì sao mẹ mày bỏ bố mày?” “Tao không biết.” “Mẹ mày có tay nào khác không?” “Bố mày bị cắm sừng à?” “Bố mày có bồ không?” “Tao không biết. Họ nói là khi nào lớn hơn tao sẽ hiểu.” https://thuviensach.vn “Họ lúc nào mà chẳng hứa thế. Giải thích bây giờ thì có được không, tao toàn nói thế đấy.” Ngoại trừ việc tôi chưa từng nói thế bao giờ. Và nhà tôi, theo như tôi có thể kể được, chẳng hề có bí ẩn quái gì, trong nỗi xấu hổ và thất vọng của tôi. “Có thể mẹ mày có tình nhân trẻ ấy nhỉ.” “Làm sao tao biết được. Chúng tao chẳng bao giờ gặp ở chỗ bà. Bà ấy toàn lên London thôi.” Chuyện này thật vô vọng. Trong một cuốn tiểu thuyết, Adrian sẽ chẳng chấp nhận những thứ như người ta sắp đặt cho cậu. Có một hoàn cảnh xứng đáng viết tiểu thuyết để làm gì nếu nhân vật chính chẳng cư xử như phải cư xử trong một quyển sách? Đáng lẽ Adrian phải rình rập, hoặc tiết kiệm tiền túi và thuê thám tử tư; có lẽ cả bốn chúng tôi phải lên đường Điều tra để Khám phá ra Sự thật. Hay là như thế chẳng mấy như văn chương mà lại quá ư là giống câu chuyện của bọn con nít? * * * Trong buổi học lịch sử cuối năm, thầy Joe Hunt Già, người đã dẫn dắt lũ trò lờ phờ của thầy qua các đời Tudor và Stuart, các đời Victoria và Edward, qua thời Hưng thịnh của Đế chế và ngày Suy vong Tiếp nối của nó, đề nghị chúng tôi nhìn lại tất cả những thế kỷ ấy và thử rút ra kết luận. “Chúng ta có thể bắt đầu, chắc vậy, với một câu hỏi có vẻ rất đơn giản, Lịch sử là gì? Trò có ý kiến gì không, Webster?” “Lịch sử là những lời dối trá của kẻ chiến thắng,” tôi trả lời, có phần quá vội. https://thuviensach.vn “Đúng, tôi đã khá sợ là trò sẽ nói vậy. Ừ thì, miễn sao trò nhớ được rằng đó cũng là những điều tự hoang tưởng của kẻ chiến bại. Simson thì sao?” Colin được chuẩn bị khá hơn tôi. “Lịch sử là một chiếc sandwich hành sống, thưa thầy.” “Tại sao lại thế?” “Nó chỉ lặp đi lặp lại thôi, thưa thầy. Nó ợ. Chúng ta vừa được thấy nó hết lần này đến lần khác suốt cả năm học. Cùng một câu chuyện cũ, cùng một dao động cũ giữa bạo quyền và nổi dậy, chiến tranh và hòa bình, thịnh vượng và nghèo đói.” “Hơi nhiều để một cái sandwich chứa nổi, trò có thấy thế không?” Chúng tôi cười quá mức so với yêu cầu, một cơn kích động cuối-học kỳ. “Finn?” ‘“Lịch sử là tính chắc chắn được sản sinh vào thời điểm những khiếm khuyết của trí nhớ gặp những thiếu sót của tư liệu.” “Là như thế, thật vậy sao? Trò tìm thấy cái đó ở đâu thế?” “Lagrange, thưa thầy. Patrick Lagrange [9] . Ông này người Pháp.” “Vậy thì lẽ ra ta phải đoán được. Cậu có vui lòng cho chúng ta một ví dụ chăng?” “Vụ tự tử của Robson, thưa thầy.” Có một tiếng lấy hơi rõ rệt và cái quay đầu hấp tấp nào đó. Nhưng thầy Hunt, cũng như các thầy giáo khác, dành cho Adrian một vị thế đặc https://thuviensach.vn biệt. Ai khác trong chúng tôi mà thử khiêu khích thì sẽ bị coi rẻ như một thứ chủ nghĩa hoài nghi ngu ngốc nông nổi - thêm một điều đã không còn hợp với chúng tôi nữa. Những khiêu khích của Adrian một cách nào đó được đón chào như những cuộc kiếm tìm chân lý đầy vụng về. “Chuyện đó liên quan gì tới vấn đề này?” “Đó là một sự kiện lịch sử, thưa thầy, thứ yếu thôi. Nhưng mới xảy ra. Vì thế nó phải được dễ dàng hiểu như là lịch sử. Chúng ta biết rằng cậu ấy đã chết, chúng ta biết rằng cậu ấy có bạn gái, chúng ta biết rằng cô ấy đang có thai - hoặc từng có thai. Chúng ta còn có gì nữa? Một mảnh tài liệu đơn nhất, thư tuyệt mệnh viết “Mẹ ơi, con xin lỗi” - ít nhất theo Brown thì là như vậy. Lá thư ấy có còn không? Hay đã bị hủy? Robson còn có động cơ hay lý do nào khác ngoài những điều đã rõ ràng không? Tâm trạng cậu ấy khi đó thế nào? Ta có thể chắc được đó là con cậu ấy không? Chúng ta không thể biết, thưa thầy, mà chuyện mới chỉ xảy ra thôi. Thế thì làm sao ai đó có thể viết câu chuyện về Robson sau khoảng thời gian năm mươi năm, khi cha mẹ cậu ấy đã chết và bạn gái cậu ấy đã biến mất và đằng nào thì cũng không muốn nhớ tới cậu ấy nữa? Thầy nhìn ra vấn đề chứ ạ?” Chúng tôi nhìn thầy Hunt, tự hỏi liệu lần này Adrian có đi quá xa không. Riêng cái từ “có thai” dường như vẫn còn lơ lửng như bụi phấn. Còn về phần gợi ý táo bạo về một ông bố khác, về Robson Cậu học trò bị cắm sừng... sau một lúc, thầy giáo trả lời. “Tôi hiểu vấn đề, Finn. Nhưng tôi nghĩ trò đánh giá thấp lịch sử. Và vì vậy cả sử gia nữa. Để tiện cho lập luận, chúng ta hãy cứ cho rằng trò Robson đáng thương đại diện cho mối quan tâm của lịch sử. Các sử gia luôn phải đối mặt với việc thiếu bằng chứng trực tiếp cho mọi chuyện. Điều này họ quen rồi. Và đừng quên rằng trong trường hợp hiện tại này hẳn phải có một cuộc điều tra, và vì thế sẽ có một biên bản điều tra về vụ chết bất thường này. Robson cũng có thể đã có nhật ký, hoặc các bức thư viết tay, những cuộc điện thoại đã gọi mà nội dung còn nhớ được. Bố mẹ trò ấy có https://thuviensach.vn thể đã trả lời những bức thư chia buồn họ nhận được. Và năm mươi năm nữa, cứ tính với tuổi thọ trung bình hiện nay, cũng phải có đến vài bạn học của trò ấy vẫn còn có thể sẵn sàng trả lời phỏng vấn. Vấn đề có lẽ đỡ nản lòng hơn là trò tưởng.” “Nhưng không gì có thể bù lại được việc thiếu vắng lời chứng của chính Robson, thưa thầy.” “Theo cách nào đó thì không. Thế nhưng các nhà sử học cũng cần phải xử lý cách giải thích riêng của một người tham gia sự kiện với một thái độ hoài nghi nhất định. Thường thì lời được kể với con mắt nhìn về tương lai là điều đáng ngờ nhất.” “Nếu thầy nói vậy, thưa thầy.” “Và các trạng thái tinh thần thường xuyên được phỏng đoán từ các hành vi. Tên bạo chúa hiếm khi gửi một bức thư viết tay yêu cầu trừ khử kẻ thù.” “Nêu thầy nói vậy, thưa thầy.” “Ừ, tôi nói thế.” Đây có phải là những lời chính xác của họ không? Gần như chắc chắn là không. Vậy nhưng, đó vẫn là ký ức khá khẩm nhất của tôi về cuộc trao đổi giữa họ. * * * Chúng tôi học xong, hứa với nhau cả đời sẽ là bạn, và mỗi đứa rẽ về một ngả. Adrian, chẳng làm ai ngạc nhiên, trúng học bổng tại Cambridge. Tôi theo học lịch sử ở Eiristol, Colin đi Sussex, còn Alex làm cho bố nó. https://thuviensach.vn Chúng tôi viết thư cho nhau, như mọi người - kể cả những người trẻ tuổi - vẫn làm ngày ấy. Nhưng chúng tôi ít kinh nghiệm về hình thức thể hiện, vì thế một đường vòng vo ngượng ngập thường rào trước bất cứ cơn vội vã nào về nội dung. Có một dạo, bắt đầu một bức thư bằng câu, “Nhân dịp nhận được lá thơ ngày 17 cùng tháng” có vẻ khá là dí dỏm. Chúng tôi thề thốt gặp nhau đủ cả ba thằng mỗi lần rời trường đại học về nhà vào kỳ nghỉ; nhưng không phải khi nào cũng được vậy. Và việc viết cho nhau có vẻ như đã xác định rõ được động lực trong quan hệ của chúng tôi. Nhóm ba người ban đầu viết ít thường xuyên và ít nhiệt thành cho nhau hơn là cho Adrian. Chúng tôi muốn giành được sự chú ý, sự tán thành của cậu ấy; chúng tôi tranh thủ cậu ấy, và kể cho cậu ấy những chuyện tốt đẹp nhất của mình trước đã; chúng tôi mỗi thằng đều nghĩ mình là người - và xứng đáng được - thân thiết nhất với cậu ấy. Và mặc dù đứa nào cũng tự kết thêm bạn mới, chúng tôi theo cách nào đó vẫn nghĩ rằng Adrian thì không: ba thằng tôi vẫn là bạn thân gần gũi nhất với cậu ấy, rằng cậu ấy phụ thuộc vào chúng tôi. Chẳng phải chuyện này chỉ nhằm che đậy sự thật rằng chúng tôi phụ thuộc vào cậu ấy hay sao? Và cuộc sống nắm quyền kiểm soát, và thời gian tăng tốc. Nói cách khác, tôi kiếm được một cô bạn gái. Tất nhiên, tôi cũng đã gặp một vài cô trước đó, nhưng hoặc là kiểu tự tin của họ làm tôi cảm thấy vụng về, hoặc cái bối rối của họ chất chồng thêm lên cái bối rối của tôi. Hẳn là có một thứ mật mã nam tính bí mật nào đó, được truyền từ những cậu chàng hai tư tuổi hào hoa cho những thằng mười tám bẽn lẽn rụt rè, cái mà, một khi đã làm chủ được, nó khiến bạn có thể “cưa” bọn con gái và, ở hoàn cảnh nào đó, “sướng” với bọn nó. Nhưng tôi chưa bao giờ học hoặc hiểu được cái đó, và chắc giờ vẫn vậy. “Kỹ thuật” của tôi cốt yếu ở chỗ không có kỹ thuật nào; những người khác, đúng là không nghi ngờ gì, lại coi đấy là vụng. Thậm chí con đường mòn được coi là đơn giản như thích-uống-gì-không-muốn nhảy-chứ tôi-đưa-em-về-nhé-uống-cà-phê-được-chứ? cũng đòi hỏi trò đóng vai dũng cảm mà tôi chịu không thể nào làm được. Tôi chỉ lượn lờ và cô https://thuviensach.vn nói ra những câu thú vị mà trong bụng nghĩ sẽ làm lộn tùng phèo mọi thứ. Tôi nhớ mình đang buồn rầu ngồi uống ở một buổi tiệc tùng hồi học kỳ đầu tiên thì một cô đi ngang qua hỏi ra chiều thông cảm xem tôi có sao không, tôi thấy mình trả lời, “Tôi nghĩ tôi là một gã loạn tâm thần hưng-trầm cảm,” bởi vì trong cái lúc ấy nó nghe cá tính hơn là “Tôi đang hơi buồn một chút.” Khi cô ta đáp lại, “Đừng có thêm một gã như thế này nữa chứ,” rồi quay phắt đi, tôi nhận ra rằng, thay vì biến mình thành nổi bật trong đám đông hân hoan, tôi lại đi thử một câu tán tỉnh dở nhất trên đời. Bạn gái tôi tên là Veronica Mary Elizabeth Ford, thông tin này (ý tôi là các tên đệm của cô ấy) làm tôi mất đến hai tháng mới moi được. Nàng đang học chuyên ngành Tây Ban Nha, nàng thích thơ, và bố là một công chức. Cao khoảng một mét năm bảy với bắp chân chắc lẳn, tóc nâu buông tới vai, mắt màu xanh-ghi sau cặp kính gọng xanh dương, và có nụ cười thoáng qua kín đáo. Tôi nghĩ là nàng dễ thương, ừ thì, tôi hẳn phải thấy bất cứ cô nào không xấu hổ chạy mất đều dễ thương rồi. Tôi không cố bảo nàng là tôi buồn bởi vì tôi không buồn. Nàng có một cái máy nghe đĩa nhãn Black Box còn tôi chỉ có máy nghe nhãn Dansette, và nàng có gu âm nhạc tốt hơn tôi: nàng ghét Dvorák và Tchaikovsky mà tôi rất thích, và có vài đĩa than thánh ca và các bài đoản ca lãng mạn Đức. Nàng nhìn qua bộ sưu tập đĩa nhạc của tôi với một nụ cười đôi lúc chập chờn nhưng thường xuyên hơn là nét nhíu mày tư lự. Việc tôi đã giấu cả Khúc dạo đầu 1812 và nhạc phim Un homme et une femme [10] chẳng giúp tôi được tha. Đã có quá nhiều thứ đáng ngờ trước cả khi nàng với tới ngăn nhạc pop đồ sộ: Elvis, The Beatles, The Rolling Stones (không phải ai cũng có khả năng không ưa họ, chắc chắn vậy), nhưng còn cả The Hollies, The Animals, The Moody Bines và hộp đựng bộ đĩa đôi của Donovan gọi là (ở ngăn dưới) một món quà của một bông hoa dành tặng khu vườn [11] . “Cậu thích cái này à?” nàng hỏi, giọng trung tính. “Để nhảy thì hay mà,” tôi đáp, hơi có chút phòng thủ. https://thuviensach.vn “Cậu nhảy nhạc này à? Ở đây? Trong phòng cậu? Một mình?” “Không, không hẳn thế.” Mặc dù tất nhiên là đúng vậy. “Mình không nhảy,” nàng nói, một phần như nhà nhân chủng học, một phần như kẻ ra luật cho bất cứ loại quan hệ nào chúng tôi có thể có. Giá mà chúng tôi có hẹn hò nhau. Tôi nghĩ là phải giải thích ý nghĩa cái khái niệm “hẹn hò” hồi ấy, bởi thời gian đã làm nó thay đổi rồi. Mới đây tôi nói chuyện với một bà bạn có cô con gái vừa về bên bà trong tâm trạng sầu não. Con bé mới học kỳ hai đại học, đã ngủ với một thằng cu, thằng này - công khai, và theo như con bé biết - đồng thời đã ngủ với vài đứa con gái khác. Điều thằng bé đó làm là cho thử vai tất cả trước khi quyết định sẽ “hẹn hò” với đứa nào. Con bé tức giận, không phải vì cái cách thức ấy - mặc dù nó cũng lờ mờ nhận thấy là bất công - mà bởi rốt cuộc nó không phải đứa được chọn. Chuyện này làm tôi cảm thấy mình như người sống sót từ một nền văn hóa cổ kính, đã bị bỏ lại, nơi các thành viên vẫn còn dùng củ cải khắc hình như một hình thức trao đổi tiền tệ. Trở lại “hồi xưa của tôi” - dù rằng hồi ấy tôi chẳng tuyên bố chủ quyền gì đối với nó, đến giờ còn ít hơn ấy chứ - chuyện thường diễn ra thế này: bạn gặp một cô, bạn bị cô ấy cuốn hút, bạn cố tỏ ra dễ mến, bạn mời cô ấy tham gia vài sự kiện xã hội - ví dụ như đi quán - rồi mời cô ấy đi riêng, rồi lại mời lần nữa, và sau một nụ hôn tạm biệt có độ nồng nhiệt tùy nghi, bạn coi như, một cách chính thức, “hẹn hò” với cô ấy rồi. Chỉ sau khi đã cam kết ở mức bán-công khai thì bạn mới khám phá được chính sách tình dục của cô ấy thế nào. Và đôi khi như thế có nghĩa là cơ thể cô ấy sẽ được canh gác chặt chẽ không kém gì khu vực cấm đánh bắt cá. Veronica không khác mấy những đứa con gái khác cùng thời. Họ thoải mái bên bạn về mặt cơ thể, khoác tay bạn nơi công cộng, hôn bạn đến rực cả màu má, và có thể cố ý áp ngực vào bạn chừng nào còn có tầm năm lớp https://thuviensach.vn vai áo giữa da thịt và da thịt. Họ có thể hoàn toàn biết điều gì đang diễn ra trong quần bạn mà chẳng cần phải nhắc tới nó bao giờ. Và tất cả chỉ có thế thôi, trong một khoảng thời gian khá dài. Một số cô cho đi xa hơn thế: bạn nghe thấy những cặp thủ dâm cho nhau, một số khác cho phép “làm tình đầy đủ”, theo cách người ta gọi. Bạn không thể đánh giá đúng được sức nặng của sự “đầy đủ” ấy trừ phi đã có quá nhiều cái thứ nửa-vời kia. Và rồi, mối quan hệ tiếp tục, cũng có những thỏa hiệp ngấm ngầm, một số dựa trên những cơn thèm khát bất chợt, một số khác là hứa hẹn và cam kết - tùy vào cái mà thi sĩ [12] ấy gọi là “có nhẫn thì mới làm tình”. Các thế hệ sau có thể có khuynh hướng đổ những chuyện ấy cho tôn giáo hoặc sự giả đò cả thẹn. Nhưng các cô gái - hoặc phụ nữ - mà với họ tôi từng có được cái có thể gọi là dưới mức-tình dục (vâng, không phải chỉ có mỗi Veronica) thấy đều thoải mái với cơ thể mình. Và, nếu có chuẩn mực nào đạt được, thì là với cơ thể của tôi. Nhân đây, tôi không định có ý rằng dưới mức-tình dục thì không kích thích, hay là đến nỗi gây bất mãn, mặc dù hiển nhiên là như vậy. Ngoài ra, những cô này đã cho phép đi xa hơn mẹ họ nhiều rồi, và tôi đã tiến xa hơn bố tôi rất nhiều. Ít nhất, tôi mạo muội cho là vậy. Và có là thế nào thì cũng tốt hơn chẳng có gì. Chỉ mỗi tội, cùng lúc ấy, Colin và Alex lại thu xếp có được các cô bạn gái chẳng hề có chính sách khu-vực-cấm gì cả - hoặc là những lời bóng gió của các cậu ấy ngụ ý như vậy. Thế nhưng, có ai chịu nói ra toàn bộ sự thật về tình dục đâu. Và về mặt này, chẳng có gì thay đổi hết. Tôi không hẳn là còn trinh, nếu giả dụ bạn có tự hỏi. Từ phổ thông lên đại học tôi có một vài giai đoạn học hỏi mà những cơn kích thích còn lớn hơn cả dấu ấn chúng để lại. Vì thế nên những gì xảy ra sau đó làm tôi cảm thấy còn kỳ cục hơn nhiều: bạn càng thích cô nào, và càng hợp với cô nào, thì cơ hội làm tình lại càng ít, dường như là vậy. Trừ phi, tất nhiên - và đây là một ý nghĩ mãi sau này tôi mới nảy ra rạch ròi được - một cái gì đó trong tôi bị lôi cuốn bởi những người phụ nữ từ chối tôi. Nhưng có lẽ nào một bản năng ngang chướng như thế lại tồn tại? https://thuviensach.vn “Sao lại không?” bạn sẽ hỏi, khi một bàn tay ngăn trở túm lấy cổ tay bạn. “Có cảm giác không ổn thế nào ấy.” Đây là một đoạn trao đổi nghe được trước vô số lần ngọn lửa ga hổn hển, đối âm với vô số lần tiếng ấm đun nước kêu inh. Và chẳng có gì cãi lại được những “cảm giác”, bởi phụ nữ là chuyên gia trong lĩnh vực này, đàn ông chỉ là lính mới tò te thô thiển thôi. Vậy nên “Có cảm giác không ổn thế nào ấy” có sức mạnh thuyết phục và sự không thể bác bỏ lớn hơn nhiều so với bất cứ tiếng gọi tuân theo giáo lý nhà thờ nào hoặc lời răn nào của mẹ. Bạn có thể nói, Nhưng đấy chẳng phải là những năm sáu mươi rồi sao? Vâng, nhưng chỉ đối với một số người, chỉ ở những phần nào đó trên đất nước này mà thôi. https://thuviensach.vn * * * Giá sách của tôi thành công với Veronica hơn là bộ sưu tập đĩa nhạc. Những ngày tháng ấy, sách bìa mềm có đồng phục màu truyền thông: sách Penguin màu cam cho hư cấu, sách Pelican màu xanh trời cho phi hư cấu. Có nhiều màu xanh hơn màu cam trên giá sách là minh chứng cho Sự nghiêm túc. Và nói chung, tôi có đủ những đầu sách chuẩn: Richard Hoggart, Steven Ruciman, Huizinga, Eysenck, Empson... thêm cả cuốn Honest to God [13] của Giám mục John Robinson ngay cạnh truyện tranh của Larry [14] nữa chứ. Veronica khen tôi bởi cho rằng tôi đã đọc hết cả, mà chẳng hề nghi ngờ rằng đa số các cuốn cũ sờn vì chúng là sách cũ ngay khi mua. Giá sách của nàng có rất nhiều thơ, in thành tập lớn hoặc sách cỡ nhỏ: Elliot, Auden, MacNeice, Stevie Smith, Thom Gunn, Ted Hughes. Có sách của Orwell và Koestler in ở Left Book Club [15], một số tiểu thuyết thế kỷ XIX bìa bọc da bê, một vài cuốn cho trẻ em của Arthur Rackham, và quyển gối đầu giường, I Capture the Castle [16]. Tôi chẳng có lấy một giây nghi ngờ chuyện nàng đã đọc hết tất cả, hoặc chuyện đây là những cuốn sách chuẩn nên sở hữu. Hơn nữa, chúng giống như một sự tiếp nối hài hòa của đầu óc và cá tính nàng, trong khi đống sách của tôi thì gây cho tôi cảm giác kém ăn nhập về mặt chức năng, gắng gượng mà mô tả một tính cách tôi hy vọng sẽ trở thành. Sự bất tương xứng này ném tôi vào một cơn hoảng loạn nhẹ, và khi nhìn dọc giá sách thơ của nàng tôi túm vội lấy lời thầy Phil Dixon. “Tất nhiên, ai mà chẳng băn khoăn điều gì sẽ xảy ra khi Ted Hughes cạn mất vốn muông thú.” “Thật á?” https://thuviensach.vn “Mình được nghe kể thế,” tôi nói yếu ớt. Từ miệng thầy Dixon, câu ấy có vẻ dí dỏm và thông thái; từ tôi thì chỉ thấy khôi hài. “Các nhà thơ không bị cạn kiệt chất liệu giống như cánh tiểu thuyết gia đâu,” nàng giảng cho tôi. “Bởi vì họ không bị phụ thuộc vào chất liệu theo cùng một cách. Và cậu đang đối xử với ông ấy như một nhà động vật học, chẳng phải sao? Nhưng thậm chí cả các nhà động vật học cũng không chán bọn thú đâu, đúng không?” Nàng nhìn tôi với một bên mày nhướng lên trên cả gọng kính. Nàng sinh trước tôi năm tháng và đôi khi có cảm giác như trước đến năm năm. “Đấy chỉ là lời thầy giáo Anh ngữ của mình nói thôi.” “Ờ, bây giờ cậu đã lên đại học rồi, chúng mình phải làm cho cậu tự nghĩ lấy chứ, phải thế không?” Có gì đó nơi cái từ “chúng mình” này làm cho tôi nghi ngại mình hiểu mọi chuyện sai hết cả. Nàng chỉ đang cố cải tạo tôi và tôi là ai mà phản đối chứ? Một trong những điều đầu tiên nàng hỏi tôi là vì sao tôi đeo đồng hồ quay mặt vào trong cổ tay. Tôi không thể giải trình được, thế là tôi quay mặt nó lại, để giờ ra phía ngoài, như những người bình thường, trưởng thành vẫn làm. Tôi dần tự tạo thói quen dễ chịu là học hành, dành thời gian rỗi cho Veronica và, lúc trở về phòng trọ sinh viên của tôi, thủ dâm dữ dội với những mộng tưởng về nàng xoạc ra phía dưới tôi hoặc cong mình bên trên tôi. Sự gần gũi hằng ngày khiến tôi tự hào biết được về trang điểm, về chính sách trang phục, dao cạo phụ nữ, và bí ẩn cùng hậu quả của những kỳ kinh nguyệt. Tôi thấy mình ghen tị với thứ nhắc nhở đều đặn về cái gì đó rất mực nữ tính và cụ thể, kết nối chặt chẽ với chu kỳ vĩ đại của tự nhiên. Chắc hẳn tôi cũng từng diễn đạt tệ hại như thế này những lúc thử giải thích về cảm xúc ấy. https://thuviensach.vn “Cậu chỉ đang lãng mạn hóa cái mà cậu không có thôi. Ý nghĩa duy nhất của nó chỉ là để báo cho cậu biết là cậu không dính bầu.” Căn cứ vào quan hệ của chúng tôi, chuyện này làm tôi thấy hơi táo tợn. “Ờ, mình hy vọng là chúng mình không phải đang sống ở Nazareth [17] .” Rồi tiếp theo là một trong những khoảng nghỉ khi các đôi ngầm thỏa thuận là sẽ không bàn tới chuyện gì. Và có gì để mà bàn ở đây? Có lẽ, chỉ là những điều khoản không được viết ra của bản thỏa hiệp. Từ góc nhìn của tôi, cái việc chúng tôi chưa làm tình với nhau đã miễn cho tôi khỏi phải nghĩ gì tới mối quan hệ này ngoài sự đồng lõa gần gũi với một người phụ nữ mà, về phần nàng trong thỏa thuận, sẽ không đi hỏi người đàn ông là mối quan hệ này rồi sẽ dẫn tới đâu. Ít nhất, tôi nghĩ đấy chính là quy ước giữa chúng tôi. Nhưng tôi đã lầm về phần lớn mọi chuyện, hồi ấy cũng như bây giờ. Ví dụ như, vì sao tôi tự cho rằng nàng còn trinh? Tôi chưa bao giờ hỏi nàng, và nàng chưa bao giờ nói với tôi. Tôi cho rằng nàng còn trinh bởi nàng không ngủ với tôi: thế logic trong chuyện này ở đâu? * * * Một dịp cuối tuần nhân kỳ nghỉ, tôi được mời tới gặp gia đình nàng. Họ sống ở Kent, đi tuyến xe lửa Orpinton là đến, một trong những khu ngoại ô chỉ vừa mới dừng phủ bê tông lên thiên nhiên, và kể từ đó tự mãn nhận vơ lấy địa vị nông thôn của mình. Trên chuyến tàu từ Charing Cross xuống đó, tôi lo lắng về cái va li của tôi - cái duy nhất tôi có - nó thật quá to làm tôi trông giống như một thằng ăn trộm tiềm năng. Trên sân ga, Veronica giới thiệu tôi với bố nàng, ông mở cốp xe ô tô, đỡ lấy cái va li từ tay tôi, và cười lớn. https://thuviensach.vn “Trông như cậu đang có kế hoạch chuyển vào ấy nhỉ, chàng trai.” Ông to lớn, xôi thịt và mặt đỏ lựng; ông làm tôi thấy gớm quá. Có phải trong hơi thở của ông có mùi bia không? Vào giờ này trong ngày sao? Làm sao người đàn ông kia lại sinh ra được một cô con gái tinh tế đến thế? Ông ta lái chiếc Humber Super Snipe với trạng thái sốt ruột sườn sượt thở dài trước sự ngu xuẩn của người khác. Tôi ngồi ghế sau, một mình. Thỉnh thoảng, ông ta lại trỏ vào các thứ, chắc là chỉ cho tôi thấy, dẫu rằng tôi chẳng thể biết được mình có phải đáp lại hay không. “Nhà thờ St Michael, gạch và đá, được cải tạo nhiều bởi các nhà trùng tu thời Victoria.” “Café Royal chỉ riêng chúng tôi mới có đấy – voilà [18] !” “Hãy để ý cái cửa hàng bán rượu đặc biệt có cái khung nửa gạch nửa gỗ cổ bên tay phải kìa.” Tôi nhìn vào gương mặt Veronica quay nghiêng tìm kiếm manh mối, nhưng chẳng nhận được gì. Họ sống trong một ngôi nhà lợp ngói, gạch đỏ, riêng biệt, với một khoảng sân rải sỏi đằng trước. Ông Ford mở cửa trước và hét to chẳng rõ cho ai: “Thằng bé đến ở một tháng nhé.” Tôi nhận thấy ánh bóng loáng trên đồ gỗ sẫm màu, và ánh bóng loáng trên lá một cái cây kỳ quặc trồng trong chậu. Bố Veronica tóm va li của tôi như thể đang tuân theo những luật đón tiếp xa vời nào và, lố bịch phóng đại sức nặng của nó, mang lên phòng áp mái và quẳng lên trên giường. Ông ta chỉ vào một cái bồn rửa nhỏ có lỗ thoát nước. “Buổi đêm thì tè vào đây nếu cậu muốn.” Tôi gật đầu đáp lại. Tôi không thể nào nói được ông ta đang tỏ ra nam tính kiểu rất thân tình, hay đang coi tôi như một thằng cặn bã hạ đẳng. * https://thuviensach.vn * * Jack, anh trai của Veronica, dễ đọc vị hơn: một trong những gã trai trẻ ưa thể thao, khỏe mạnh hay cười nhạo mọi thứ và trêu chọc cô em gái nhỏ. Anh ta cư xử với tôi như thể tôi là một đối tượng của trí tò mò hời hợt, mà còn chẳng phải là món đầu tiên được trưng bày cho anh ta đánh giá nữa cơ. Mẹ của Veronica lờ đi tất cả những khung cảnh phụ quanh bà, hỏi han tôi về chuyện học hành, và rất nhiều lần biến mất vào trong bếp. Tôi cho rằng bà mới chớm ngoài bốn mươi, tuy vậy với tôi trông bà đã trung niên lắm rồi, như chồng bà vậy. Bà không giống Veronica lắm: khuôn mặt rộng hơn, tóc cột nơ phía trên cái trán cao, nhỉnh hơn chiều cao trung bình một chút. Bà có một vẻ nghệ sĩ nào đó, mặc dù nó toát ra cụ thể như thế nào - khăn màu rực rỡ, một dáng vẻ lơ đãng, ngâm nga các bản aria, hoặc cả ba cộng lại - thì vào lúc này tôi không thể chứng thực được. Tôi không thoải mái tới mức cả đợt cuối tuần ấy mắc chứng táo bón: đấy là ký ức chính của tôi về các sự kiện. Phần còn lại gồm những cảm tưởng và những ký ức-nửa vời, có thể vì thế mà chúng chỉ phục vụ cho chính chúng mà thôi: chẳng hạn, làm sao Veronica, chính nàng, mời tôi về nhà, mà dường như lúc đầu lại thu mình vào trong gia đình nàng và tham gia cùng họ vào công cuộc dò xét tôi - mặc cho đó là nguyên nhân hay hậu quả của nỗi bất an trong tôi đi nữa, tôi chẳng thể nào xác định được từ điểm nhìn hiện tại của mình. Trong bữa tối thứ Sáu hôm ấy có vụ tra hỏi về những thành tựu xã hội và học thức của tôi; tôi cảm giác như thể đang đứng trước tòa án quân sự. Sau đó chúng tôi xem tin tức trên ti vi và bàn luận trong không khí khó xử về các vấn đề thế giới cho tới tận giờ đi ngủ. Giả dụ chúng tôi đang ở trong một cuốn tiểu thuyết, chắc sẽ phải có trò lẻn ra lẻn vào giữa các tầng tìm kiếm một cái ôm ấp nồng cháy sau khi các bậc gia trưởng đã khóa cửa đi ngủ. Nhưng chúng tôi thì không; Veronica thậm chí còn không hôn tôi chúc ngủ ngon vào đêm thứ nhất, hay là lấy cớ gì về khăn tắm này nọ, và xem tôi có đủ mọi thứ tôi cần hay chưa. Có lẽ nàng sợ https://thuviensach.vn bị anh trai chế giễu. Thế là tôi cởi quần áo, rửa ráy, đái cật lực vào trong bồn, chui vào bộ đồ ngủ và nằm tỉnh như sáo một lúc lâu. Khi tôi đi xuống nhà ăn sáng, chỉ còn mỗi bà Ford ở đó. Những người khác đã đi dạo, Veronica bảo đảm với mọi người rằng tôi muốn ngủ nướng. Tôi không giấu giếm phản ứng của mình trong vụ này tốt cho lắm, nên tôi có thể cảm nhận được bà Ford dò xét mình trong lúc làm món thịt ba chỉ và trứng, rán mấy thứ ấy theo một kiểu cẩu thả và làm vỡ một cái lòng đỏ. Tôi chẳng có chút kinh nghiệm nào trong việc nói chuyện với mẹ của bạn gái. “Cô sống ở đây lâu chưa?” cuối cùng tôi cũng hỏi, dù đã biết thừa câu trả lời. Bà tạm ngừng, rót cho mình một tách trà, đập một quả trứng khác vào trong chảo, dựa vào cái tủ nhỏ chất đống nào đĩa là đĩa, rồi nói: “Đừng để Veronica làm quá nhiều trò ném đá giấu tay.” Tôi chẳng biết phải đáp lại thế nào. Tôi có nên thấy mếch lòng khi bị can thiệp vào mối quan hệ của chúng tôi, hay là nên bắt đầu chế độ xưng tội và “bàn” về Veronica? Vậy là tôi nói, hơi nghiêm nghị: “Ý cô là sao ạ, thưa cô Ford?” Bà nhìn tôi, cười không hề kẻ cả, lắc nhẹ đầu, và nói, “Chúng tôi sống ở đây đã mười năm rồi.” Vậy là rốt cuộc tôi bị bối rối vì bà cũng gần như bối rối vì những người còn lại, cho dù ít nhất thì bà cũng có vẻ mến tôi. Bà nhẹ nhàng dặt thêm một quả trứng nữa lên đĩa của tôi, kệ việc tôi chẳng hỏi hoặc có khi chẳng muốn. Phần còn lại của quả bị vỡ vẫn còn ở trong chảo: bà rất vô tư hẩy nó vào trong sọt rác nắp lật, rồi nửa như quẳng cái chảo rán còn nóng vào trong bồn rửa bát ướt. Nước sôi xèo xèo và hơi bốc lên ngay lúc va chạm, và bà cười to, như thể thích thú vì đã gây ra sự náo loạn nho nhỏ này. https://thuviensach.vn Khi Veronica và cánh đàn ông về, tôi chờ đợi đợt dò xét kỹ hơn nữa, có lẽ thậm chí cả trò bẫy hoặc đùa ghẹo nào đó; nhưng thay vào đấy là những câu hỏi lịch thiệp xem tôi ngủ có ngon không và có thấy thoải mái không. Đáng lẽ điều đó phải làm tôi cảm thấy như thể mình được chấp nhận, thế nhưng nó lại có vẻ như thể họ đã chán ngán tôi thì đúng hơn, và kỳ cuối tuần này giờ sẽ chỉ là thứ mong cho qua đi thôi. Có lẽ đó đơn thuần là hoang tưởng. Nhưng về mặt tích cực, Veronica trở nên trìu mến công khai hơn; trong bữa trà nàng hạnh phúc đặt tay lên cánh tay tôi và nghịch tóc tôi. Rồi một lần, nàng quay sang anh trai mà bảo: "Cậu ấy được mà, phải thế không?" Jack nháy mắt với tôi; tôi không nháy đáp trả. Ngược lại. một phần trong tôi có cảm giác như đang ăn trộm mấy cái khăn tắm, hoặc đang tha bùn lên tấm thảm. Dù sao thì, mọi thứ đa phần gần như bình thường. Tối hôm ấy, Veronica đi lên gác cùng tôi và hôn tạm biệt tôi rất tử tế. Bữa trưa Chủ nhật có súc thịt cừu nướng, với chao ơi là nhiều nhánh hương thảo chọc ra như những mẩu cây thông Giáng sinh. Vì đã được bố mẹ dạy cho lễ nghĩa, tôi nói món ấy thật là ngon quá đi. Rồi tôi bắt gặp Jack nháy mắt với bố anh ta, như thể nói: Thật là một thằng xun xoe. Nhưng ông Ford cười giòn, “Đúng quá, đúng quá, hoàn toàn tán thành,” trong khi bà Ford cảm ơn tôi. Khi tôi xuống nhà để chào tạm biệt, ông Ford tóm lấy cái va li của tôi và nói với vợ, “Anh tin là em đã đếm lại thìa rồi chứ, em yêu?” Bà chẳng buồn trả lời, chỉ cười với tôi, gần như thể giữa chúng tôi có một bí mật. Ông anh Jack không thò mặt ra để chia tay; Veronica và bố ngồi hai ghế trước; tôi lại ngồi đằng sau. Bà Ford dựa vào hiên, ánh mặt trời đổ lên cây đậu tía đang leo lên ngôi nhà phía trên đầu. Khi ông Ford vào số và chiếc xe lăn bánh trên sỏi, tôi vẫy tạm biệt, và bà đáp lại, dẫu không theo cách người ta vẫn thường làm, với một bàn tay đưa lên, mà với một kiểu cử động https://thuviensach.vn chiều ngang ở tầm eo lưng. Tôi ước giá như mình nói chuyện với bà nhiều hơn. Để ngăn ông Ford chỉ trỏ những kỳ quan của Chislehurst lần thứ hai, tôi nói với Veronica, “Mình mến mẹ cậu.” “Nghe như là con vừa có một đối thủ kìa, Vron,” ông Ford nói, với một cái hít hơi rất kịch. “Mà nghĩ cho kỹ, nghe như là bố cũng có luôn. Đấu súng lúc bình minh chứ hả, cậu trẻ ranh thân mến?” Tàu của tôi đến muộn, chậm do việc kiểm tra kỹ thuật vào Chủ nhật như thông thường. Tôi về đến nhà lúc chập tối. Tôi nhớ là mình đã đi ngoài một trận cực đã thật lâu. * * * Khoảng một tuần sau, Veronica lên thành phố, thế là tôi đã có thể giới thiệu nàng với băng nhóm trường cũ của tôi. Nhằm đúng một ngày vu vơ chẳng ai muốn gánh vác. chúng tôi đi quanh viện Tate [19], rồi dạo bộ lên Cung điện Buckingham và vào Công viên Hyde, về hướng góc dành cho diễn giả [20]. Nhưng chẳng có ai đang phát biểu, chúng tôi bèn lang thang dọc phố Oxford ngắm nghía cửa hàng, rồi kết thúc ở Quảng trường Trafalgar giữa những con sư tử [21]. Hẳn ai cũng nghĩ chúng tôi là dân du lịch. Trước tiên tôi quan sát xem các bạn mình phản ứng với Veronica thế nào, nhưng rồi sớm trở nên quan tâm hơn tới điều nàng nghĩ về tụi nó. Nàng dễ cười vì những câu đùa của Colin hơn là của tôi, điều này làm tôi bực, và còn hỏi Alex xem bố cậu ấy kiếm tiền thế nào (bảo hiểm hàng hải, nó bảo nàng vậy, trước nỗi kinh ngạc của tôi). Nàng có vẻ vui thích để dành https://thuviensach.vn Adrian đến cuối. Tôi đã kể với nàng là cậu ấy học Cambridge, và nàng thử nhắc đến vài cái tên. Với một số cậu ấy gật đầu nói: “Ừ, tôi biết họ là kiểu người nào.” Tôi thấy câu nói khá là bất nhã, nhưng Veronica không mếch lòng. Ngược lại, nàng nhắc đến các khu trường, các thầy, các quán trà theo cái lối làm tôi thấy bị ra rìa. “Làm sao cậu biết về chỗ đó nhiều thế?” tôi hỏi. “ Jack ở đây mà.” “Jack?” “Anh trai mình... cậu nhớ chứ?” “Để xem nào... Có phải đấy là cái tay trẻ hơn bố cậu không?” Tòi tưởng câu đó không tệ, nhưng nàng thậm chí còn không thèm cười. “Thế Jack học gì?” tôi hỏi, cố vớt vát lại. “Khoa học luân lý,” nàng đáp. “Như Adrian.” Mình biết Adrian đang học cái quái quỷ gì, xin cảm ơn nhiều, tôi định nói vậy. Thay vào đó tôi hờn dỗi một lúc, quay qua nói chuyện với Colin về phim ảnh. Về cuối buổi chiều chúng tôi chụp ảnh; nàng xin “một kiểu với các bạn cậu”. Rồi ba thằng lịch sự xếp bừa thành hàng, thế là nàng xếp lại: Adrian và Colin, hai người cao nhất, ở hai bên nàng, và Alex bên ngoài Colin. Kết quả in ra làm nàng trông còn mảnh mai hơn người thật. Rất nhiều năm sau này, khi xem kỹ lại bức ảnh ấy hòng tìm kiếm những câu trả https://thuviensach.vn lời, tôi băn khoăn về chuyện nàng không bao giờ đi giày cao gót dù là cỡ nào. Tôi đọc ở đâu đó rằng nếu muốn làm người ta chú ý tới điều bạn đang nói thì đừng nói to mà phải thấp giọng xuống: cái này mới thực sự đòi hỏi sự chú ý. Có lẽ nàng có cùng kiểu mẹo ấy với chiều cao. Dù vậy nàng có dùng các trò mẹo hay không vẫn là một câu hỏi tôi chưa giải đáp được. Khi tôi đi chơi cùng nàng, luôn luôn có vẻ như các hành vi của nàng đều rất bản năng. Nhưng rồi tôi cưỡng lại cả cái ý tưởng rằng phụ nữ thường hoặc có thể biết thao túng. Chuyện này có lẽ cho biết về tôi nhiều hơn là về nàng. Và dù nếu tôi có quyết định, ở đoạn đời muộn mằn này, rằng nàng đã và vẫn luôn là người tính toán, tôi vẫn không chắc rằng điều đó có giúp được gì không. Ý tôi muốn nói là: giúp tôi. Chúng tôi đưa nàng tới Charing Cross và vẫy tay chào nàng về Chislehurst theo lối anh hùng vờ vịt, như thể nàng sẽ chu du tới tận Samarkand. Rồi chúng tôi ngồi trong quán bar của khách sạn nhà ga, uống bia và cảm thấy mình đã rất trưởng thành. “Cô ấy dễ thương,” Colin nói. “Rất dễ thương,” Alex nói. “Điều đó là hiển nhiên tự thân một cách triết học!” tôi gần như gào lên. Ờ thì, tôi có hơi quá phấn khích. Tôi quay sang Adrian. “Có gì cao hơn ‘rất dễ thương’ nữa không?” “Thực ra cậu không cần tớ phải chúc mừng nữa, đúng không, Anthony?” “Đúng, vì lý do quái gì mà tớ lại không cần nhỉ?” “Thế thì tất nhiên là tớ chúc mừng rồi.” Nhưng thái độ của cậu ấy cứ như là chỉ trích cái đòi hỏi của tôi và việc hai cậu kia hùa theo trò ấy. Tôi cảm thấy hơi hoảng loạn; tôi không muốn https://thuviensach.vn ngày hôm ấy rã rời. Dù vậy khi nhìn lại thì, không phải là ngày hôm ấy, mà là bốn thằng chúng tôi, chúng tôi bắt đầu rã rời. "Thế, cậu đã gặp ông anh Jack ở Cambridge bao giờ chưa?” “Tớ chưa gặp anh ta, chưa, và cũng không trông chờ sẽ gặp. Anh ta năm cuối rồi. Nhưng tớ có nghe về anh ta, rồi đọc về anh ta trong một bài trên tạp chí. Và về những người anh ta giao du cùng nữa.” Rõ ràng cậu ấy muốn dừng ở đó, nhưng tôi không cho. “Thế cậu nghĩ gì về anh ta?” Adrian ngừng nói một lúc. Cậu uống một ngụm bia, rồi nói với giọng sôi nổi bất chợt, “Tớ ghét cái cách người Anh chẳng nghiêm túc gì cả về chuyện sống nghiêm túc. Tớ thực sự ghét cái đó.” Nếu đang có một tâm trạng khác, hẳn tôi sẽ coi đó là đòn tấn công ba thằng chúng tôi. Ngược lại, tôi cảm thấy lòng rộn ràng đắc thắng. * * * Veronica và tôi tiếp tục hẹn hò, cũng đã được gần hai năm. Một tối, có lẽ vì hơi say, nàng để tôi thọc tay vào trong quần lót. Tôi cảm thấy niềm tự hào ngông cuồng khi lúng túng sục sạo loanh quanh. Nàng không để tôi cho ngón tay vào trong nàng, nhưng chẳng một lời, những ngày tiếp theo đó, chúng tôi đã phát triển một cách thức để được thỏa mãn. Chúng tôi nằm trên sàn nhà, hôn hít nhau. Tôi tháo đồng hồ ra, xắn cổ tay áo trái lên, đưa tay vào trong quần lót nàng và dần dần lần xuống giữa hai đùi một chút; rồi tôi áp bàn tay lên mặt sàn, và nàng tự chà vào cổ tay kẹt ở đó cho tới khi lên đỉnh. Trong vài tuần trò này làm tôi thấy tôi oách quá, nhưng khi về đến phòng mình việc thủ dâm của tôi đôi khi bị xen vào cả nỗi hờn giận. Mà tôi https://thuviensach.vn đang để mình bị mắc vào cái kiểu thỏa hiệp gì thế này? Tốt hơn, hay là tệ hơn? Tôi khám phá ra một điều khác mà tôi không hiểu nổi: Tôi đoán chừng là phải cảm thấy gần gũi hơn với nàng, nhưng không phải vậy. “Thế, cậu có bao giờ nghĩ quan hệ của chúng mình sẽ đi tới đâu không?” Nàng nói đúng như thế, chẳng rào đón gì cả. Nàng đến uống trà, mang theo mấy lát bánh hoa quả. “Cậu thì sao?” “Mình hỏi trước.” Tôi nghĩ - và đó có thể không phải là một kiểu phản ứng nhã nhặn cho lắm - có phải đây là lý do cô để tôi thò tay vào trong quần cô? “Có cần thiết phải đi đến đâu không?” “Chẳng phải các mối quan lệ vẫn thường như vậy sao?” “Mình không biết. Mình chưa có nhiều mối quan hệ.” “Này, Tony," nàng nói. “Mình không chịu tù đọng một chỗ đâu.” Tôi nghĩ về chuyện này một lúc, hoặc giả là cố nghĩ. Nhưng thay vào đó tôi chỉ nhìn thấy một mặt nước tù đọng, nổi váng bẩn và muỗi bay vo ve. Tôi nhận ra rằng mình chẳng giỏi giang mấy trong việc tranh luận về những chuyện kiểu như thế này. “Thế cậu nghĩ chúng ta đang tù đọng một chỗ?” Nàng làm động tác nhướng-mày-lên-trên- gọng-kính mà tôi không còn thấy đáng yêu mấy nữa. Tôi tiếp tục: https://thuviensach.vn “Có cái gì ở giữa tù đọng và đi tới đâu đó không?” “Như là?” “Như là có một khoảng thời gian đẹp. Hưởng thụ hiện tại và mọi thứ?” Nhưng chỉ riêng việc nói ra điều này đã làm tôi băn khoăn liệu mình có còn được hưởng thụ hiện tại nữa hay không. Tôi cũng nghĩ: Nàng muốn mình nói gì đây? “Mà cậu có nghĩ là chúng mình hợp nhau không?” “Cậu cứ hỏi mình những câu hỏi như thể cậu biết thừa câu trả lời rồi. Hoặc như thể cậu biết cậu muốn nghe thấy câu trả lời nào. Thế sao cậu không bảo mình đấy là gì và mình sẽ bảo cậu xem đó có phải cũng là câu trả lời của mình hay không?” “Cậu khá hèn đấy nhỉ, phải thế không, Tony?” “Mình nghĩ đúng hơn là mình... hiếu hòa.” “Thế thì, mình chẳng muốn làm phiền nhận thức về bản thân của cậu.” Chúng tôi uống nốt trà. Tôi gói hai lát bánh còn lại bỏ vào một cái hộp sắt. Veronica hôn tôi gần về phía mép hơn là giữa môi, rồi đi. Trong thâm tâm tôi, đây là khởi đầu của cái kết trong mối quan hệ của chúng tôi. Hoặc giả tôi chỉ nhớ về nó theo cách ấy để làm nó thành ra có vẻ như vậy, và để đổ lỗi? Nếu được hỏi trong một phiên tòa điều gì đã xảy ra và đã được nói, tôi chỉ có thể chứng thực những từ “đi tới”, “tù đọng” và “hiếu hòa”. Tôi chưa từng nghĩ minh là một kẻ hiếu hòa - hoặc ngược lại - cho tới tận lúc đó. Tôi cũng có thể thề cái hộp sắt đựng bánh quy là có thật; nó có màu đỏ boóc-đô, trên nắp có hình khuôn mặt nghiêng đang cười của Nữ hoàng. * https://thuviensach.vn * * Tôi không muốn gây cảm tưởng rằng ở Bristol tôi chẳng làm gì khác ngoài học và gặp Veronica. Nhưng rất ít ký ức về chuyện khác trở lại với tôi. Một cái có trở lại - một sự kiện đơn lẻ, riêng biệt - là đêm tôi chứng kiến con Sóng thủy triều sông Severn. Báo địa phương từng in cái bảng thời gian chỉ rõ ở đâu và khi nào là xem được tốt nhất. Nhưng ở cơ hội đầu tiên tôi thử, nước có vẻ như không theo đúng chỉ dẫn cho lắm. Rồi, một tối ở Minsterworth, một nhóm chúng tôi đợi trên bờ sông cho tới quá nửa đêm và cuối cùng cũng được thưởng công. Trong khoảng một hay hai tiếng đồng hồ chúng tôi quan sát con sông chảy dịu dàng ra biển như mọi con sông tử tế. Ánh trăng lấp loáng từng hồi được trợ giúp bởi những đợt thăm dò thi thoảng của vài ngọn đèn pin công suất mạnh. Rồi có tiếng thì thầm, và những cái rướn cổ, và mọi ý nghĩ về ẩm thấp lạnh lẽo đều tan biến khi con sông đơn giản là có vẻ như đang đổi ý, và một con sóng, cao hai hay ba thước Anh [22], tiến về phía chúng tôi, nước vỡ òa ra hết cả lòng sông, từ bờ bên này sang bờ bên kia. Chỗ nước động dâng lên này bắt kịp chúng tôi, trào qua, rồi cuộn ra xa mãi; vài đứa bạn tôi đuổi theo, gào thét, chửi rủa và ngã lộn khi nó vuột mất; tôi ở lại trên bờ một mình. Tôi không nghĩ mình có thể truyền tải cho đúng nổi tác động của thời điểm ấy lên tôi. Nó không giống như lốc xoáy hay là động đất (tôi cũng chưa chứng kiến những cái đó bao giờ) - thiên nhiên thật dữ dội và hủy diệt, đang đặt chúng tôi vào chỗ của mình. Nó còn gây bất an hơn bởi một cách ngấm ngầm trông nó như thể có gì đó, như thể một cái đòn bẩy nhỏ của vũ trụ vừa được nhấn xuống, và ở đây, đúng vào những giây phút này, tự nhiên bị đảo lộn, cùng với cả thời gian. Và chứng kiến hiện tượng này lúc đêm khuya ta càng thấy nó bí ẩn hơn nữa, càng giống một thế giới khác hơn nữa. * * * Sau khi chúng tôi chia tay, nàng ngủ với tôi. https://thuviensach.vn Vâng, tôi biết. Tôi đoán các bạn đang nghĩ: thằng khờ tội nghiệp, làm sao mà hắn không nhận ra điều ấy sẽ đến chứ? Nhưng tôi không nhận thấy. Tôi nghĩ là chúng tôi đã xong rồi, và tôi nghĩ mình đang quan tâm đến một cô khác (một cô kích cỡ bình thường và đi giày cao gót tới các bữa tiệc). Chẳng lúc nào hôm đó tôi nhận ra được rằng điều ấy sẽ đến: khi chúng tôi tình cờ chạm mặt nhau ở quán bar (nàng không thích quán bar), khi Veronica muốn tôi đưa về nhà, khi nàng dừng lại giữa đường và chúng tôi hôn nhau, khi chúng tôi vào phòng nàng và tôi bật đèn lên và nàng lại tắt đi, khi nàng cởi quần lót ra và đưa cho tôi một gói Durex Fetherlite, hay cả khi nàng giật lấy cái bao khỏi bàn tay dò dẫm của tôi và đeo vào cho tôi, hoặc suốt cả phần còn lại của cái công việc diễn ra mau lẹ ấy. Vâng, bạn có thể nói lại lần nữa: thằng khờ tội nghiệp. Và bạn có còn nghĩ nàng còn trinh khi nàng đeo bao cao su vào chim bạn nữa không? Thật kỳ lạ là, bạn biết không, tôi vẫn tin vậy. Tôi nghĩ đó hẳn là một trong những kỹ năng trực giác của phái nữ mà hiển nhiên tôi không có. Ờ thì, có lẽ là thế. “Cậu phải giữ lấy nó lúc kéo ra,” nàng thì thầm (nàng nghĩ tôi còn trinh, có lẽ?). Rồi tôi dậy đi vào nhà tắm, cái bao cao su đầy đập vào mặt trong đùi tôi mấy lần. Khi vứt nó đi tôi đi đến một quyết định và một kết luận: Không, như vậy đấy, không. “Cậu ích kỷ khốn nạn,” nàng nói vào lần chúng tôi gặp nhau sau đó. “Đúng, ừ thì, thế đấy.” “Thế thành ra khác gì cưỡng hiếp.” “Mình không nghĩ có bất cứ điều gì có thể khiến thành ra như vậy.” “Ờ, lẽ ra cậu nên có tí tử tế nói cho tôi biết trước chứ.” “Mình đâu có biết trước.” https://thuviensach.vn “Ô, thế ra hôm đó tệ vậy ư?” “Không, hôm đó tốt. chỉ có điều...” “Chỉ làm sao?” “Cậu luôn luôn đòi mình phải nghĩ về quan hệ của chúng ta và bây giờ có lẽ tớ đã làm vậy. Tớ đã nghĩ rồi.” “Hoan hô. Chắc phải khó khăn lắm.” Tôi nghĩ: Mà tôi thậm chí còn chưa được nhìn ngực nàng, suốt cả lúc ấy. Cảm thấy nó, mà không nhìn thấy nó. Còn nữa, nàng hoàn toàn sai về Dvorak và Tchaikovsky. Hơn cả thế, tôi sẽ có thể bật cái đĩa than Un homme et une femme lúc nào tôi thích. Công khai. “Xin lỗi, gì cơ?” “Chúa ơi, Tony, cậu thậm chí còn không tập trung được lúc này. Anh mình nói đúng về cậu.” Tôi biết lẽ ra cần hỏi ông anh Jack đã nói gì, nhưng tôi không muốn nàng được khoái trá. Vì tôi cứ im lặng, nàng nói tiếp: “Và đừng có mà nói chuyện đó.” Đời có vẻ như một trò đánh đố hơn cả bình thường. “Chuyện gì?” “Rằng là chúng ta vẫn có thể là bạn bè.” “Đấy là cái mình nên nói ra sao?” “Cậu nên nói ra cái cậu nghĩ, cái cậu cảm thấy, vì Chúa, cái cậu muốn nói.” https://thuviensach.vn “Được thôi. Trong trường hợp này, mình sẽ không nói thế - cái điều mình nên nói ấy. Bởi vì mình không nghĩ là chúng ta còn có thể là bạn bè.” “Giỏi đấy,” nàng nói, giọng mỉa mai. “Giỏi đấy.” “Nhưng để mình hỏi cậu một câu đã. Có phải cậu ngủ với mình để làm mình quay lại không?” “Mình không phải trả lời các câu hỏi của cậu nữa.” “Trong trường hợp đó, vì sao cậu không ngủ với mình khi chúng mình còn đang hẹn hò nhau?” Không có câu trả lời. “Bởi vì cậu không thấy cần?” “Có lẽ mình không muốn.” “Có lẽ cậu không muốn bởi vì cậu không cần.” “Ừ thì, cậu cứ tin cái gì cậu thấy hợp để tin.” Hôm sau, tôi mang bình đựng sữa nàng tặng tôi xuống cửa hàng Oxfam. Tôi hy vọng là nàng sẽ nhìn thấy nó bày ở cửa sổ. Nhưng khi tôi dừng lại để kiểm tra, có một cái gì khác đã được bày thay vào đó: một thạch bản nhỏ in màu hình Chislehurst tôi tặng nàng nhân dịp Giáng sinh. * * * Ít nhất chúng tôi cũng học các ngành khác nhau, và Bristol là một thành phố đủ rộng nên chúng tôi chỉ đôi khi suýt đụng nhau mà thôi. Những lần ấy, tôi thường vấp phải cảm giác về cái mà tôi chỉ có thể gọi là https://thuviensach.vn sắp-hối lỗi: việc chờ đợi nàng sẽ nói hoặc làm gì đó có thể làm tôi cảm thấy hối lỗi thực sự. Nhưng nàng chẳng buồn nói gì với tôi hết, thế nên nỗi e sợ này dần dần biến mất. Và tôi tự nhủ rằng mình chẳng có gì phải cảm thấy hối lỗi hết cả: chúng tôi đều sắp-người lớn cả rồi, tự chịu trách nhiệm cho hành động của mình, những kẻ đã thoải mái bước vào một mối quan hệ không đi đến đâu. Chẳng ai bị chửa, chẳng ai bị giết. Vào tuần thứ hai của kỳ nghỉ hè ấy một bức thư mang dấu bưu điện Chislehurst được gửi tới. Tôi kiểm tra chữ viết không quen thuộc - loằng ngoằng và hơi có vẻ cẩu thả - trên phong bì. Một bàn tay phụ nữ: mẹ nàng, không nghi ngờ gì nữa. Một cơn sắp-hối lỗi bất chợt khác: có lẽ Veronica đã bị một cơn suy sụp thần kinh, trở nên héo hon, thậm chí còn bỏ nhà đi lang thang. Hoặc có lẽ nàng bị chứng viêm phúc mạc và đòi gặp tôi từ trên giường bệnh. Hoặc có lẽ... nhưng đến cả tôi cũng có thể nói được rằng đấy chỉ là những huyễn tưởng nhằm tự tôn mình lên mà thôi. Bức thư là của mẹ Veronica thật; nó ngắn gọn và, tôi đã ngạc nhiên, không một chút buộc tội nào. Bà rất tiếc khi nghe chuyện chúng tôi chia tay, và tin chắc rằng tôi sẽ tìm thấy ai đó hợp với mình hơn. Nhưng bà không có vẻ muốn nói điều này theo nghĩa tôi là một thằng vô lại chỉ xứng đáng với đứa nào có phẩm cách kém tương tự. Đúng hơn, bà ngụ ý ngược lại: rằng tôi may mắn thoát khỏi mọi chuyện, và bà hy vọng điều tốt đẹp nhất cho tôi. Tôi ước mình giữ được bức thư ấy, bởi nó có thể là một bằng cớ, một lời chứng. Ngược lại. bằng chứng duy nhất từ trong ký ức của tôi - một người phụ nữ vô lo, đúng hơn là táo bạo đã làm vỡ một quả trứng, rán cho tôi một quả khác, và bảo tôi đừng hứng chịu gì từ cô con gái bà. Tôi quay trở lại Bristol để học nốt năm cuối. Cô nàng có chiều cao trung bình đi giày cao gót kém thú vị hơn tôi tưởng tượng, và thế là tôi tập trung vào việc học. Tôi nghĩ là mình có loại não hợp với mức điểm xuất sắc, nhưng chỉ quyết tâm giành được hạng 2:1 [23]. Các đêm thứ Sáu, tôi tự cho phép mình nghỉ ngơi một buổi ở quán bar. Một lần, tôi chuyện phiếm cùng một cô nàng, rồi cô về nhà tôi và ở lại qua đêm. Thật là một đêm phấn https://thuviensach.vn khích và hiệu quả đầy lạc thú, nhưng sau đó cả hai chúng tôi đều không liên lạc lại với nhau. Tôi nghĩ về chuyện nên viết bức thư này - thực ra, việc này phần nào là do gợi ý của nàng. Như bạn có thể hình dung, tôi thích thú cái đoạn về những ngại ngùng về mặt đạo đức của cậu ấy - ngụ ý rằng giả dụ tôi nghĩ có một thứ đạo xử thế hiệp sĩ thiêng liêng nào đó, hoặc thậm chí hơn thế, một quy tắc đạo lý hiện đại nào đó, đã bị xâm phạm, thì cậu ấy sẽ, rất tự nhiên và logic, ngừng ngủ với nàng. Cứ cho là nàng không dắt mũi cậu ấy như đã dắt mũi tôi đi. Tôi cũng thích cái sự giả dối của một bức thư mà mục đích không phải chỉ nhằm bảo cho tôi biết cái điều đằng nào thì tôi cũng chưa tìm ra (hoặc không phải trong nay mai), mà còn để cho tôi biết nàng, Veronica, đã lên đời: cậu bạn thông minh nhất của tôi, và, gì nữa, một gã Cambridge như ông anh Jack. Ngoài ra, còn để cảnh báo tôi rằng có thể nàng sẽ đi cùng nếu tôi có kế hoạch gặp Adrian - điều này gây được hiệu ứng mong muốn là khiến tôi lên kế hoạch không gặp Adrian. Rất được cho một công việc hằng ngày hoặc hằng đêm phải chịu. Lần nữa, tôi phải nhấn mạnh rằng đây là cách hiểu của tôi bây giờ về chuyện đã xảy ra hồi ấy. Hoặc đúng hơn, ký ức của tôi bây giờ về cách hiểu của tôi hồi ấy về chuyện xảy ra lúc bấy giờ. * * * Nhưng tôi nghĩ tôi có bản năng sinh tồn, bản năng tự bảo toàn. Có lẽ đó là cái mà Veronica gọi là tính hèn và tôi gọi là hiếu hòa. Dù sao thì, có gì đó cảnh báo tôi đừng dây vào - ít nhất không phải là bây giờ. Tôi vớ cái bưu thiếp gần mình nhất - một cái có hình cầu treo Clifton - và tôi viết những lời như là: “Nhận được lá thơ của cậu viết ngày 21, kẻ ký dưới đây cầu xin được gửi lời khen ngợi và chúc mừng để ghi nhận rằng mọi thứ đều hết sức tốt đẹp về phía tớ, tri kỷ.” Ngu ngốc, nhưng không nhập nhằng; và thế là được tại thời điểm này. Tôi có thể giả vờ - nhất là với bản thân mình - rằng tôi không phiền lòng một chút xíu xiu nào. Tôi sẽ học cật lực, tạm treo https://thuviensach.vn mọi thứ cảm xúc lại, không đưa ai từ quán bar về nhà, thủ dâm vừa đủ và khi nào cần, và bảo đảm việc nhận được bằng cấp mình xứng đáng. Tôi đã làm tất cả những cái đó (và vâng, tôi được điểm 2:1). Tôi ở lại thêm vài tuần sau khi thi xong, kết thân với một nhóm khác, uống rượu đều đặn, hút một ít thuốc phiện, và nghĩ ngợi rất ít. Ngoài việc tưởng tượng xem Veronica có thể nói gì về tôi với Adrian (“Cậu ấy làm mình mất trinh và rồi bỏ mình ngay lập tức. Thế nên thực sự là mình có cảm giác toàn bộ chuyện này như là hiếp dâm ấy. Cậu thấy không?”) Tôi tưởng tượng nàng tán tụng cậu ấy - tôi đã chứng kiến bước khởi đầu cho chuyện đó - và đưa cậu ấy lên mây, chơi đùa với những mong đợi của cậu ấy. Như tôi đã nói, Adrian không phải là người nhiều lời, so với mọi thành công trên con đường hàn lâm của cậu ấy. Do vậy mà có cái giọng làm bộ trong thư cậu ấy, trong một thời gian dài tôi thường đọc đi đọc lại và thường xuyên thấy tủi thân. Khi mà, rốt cuộc cũng trả lời bức thư một cách đàng hoàng, tôi không hề dùng tới cái thứ ngôn từ kiểu “lá thơ” ngốc nghếch ấy. Tôi vẫn còn nhớ được mình đã kể cho cậu ấy khá nhiều điều tôi nghĩ về những ngại ngùng chung về mặt đạo đức của hai người bọn họ. Tôi cũng khuyên cậu ấy nên cẩn thận, bởi vì theo ý tôi thì Veronica rất lâu rồi đã phải chịu đựng tổn thương nhiều. Rồi tôi chúc cậu ấy may mắn, đốt thư của cậu ấy trong một cái vỉ lò rỗng (quá ư thống thiết, tôi đồng ý, nhưng tôi xin đem tuổi trẻ ra như một tình tiết giảm tội), và quyết định rằng cả hai người họ từ giờ sẽ biến khỏi đời tôi, mãi mãi. * * * Tôi có ý gì khi nhắc đến “tổn thương”? Chỉ là phỏng đoán thôi; tôi chẳng có bằng cớ có thật nào. Nhưng bất cứ khi nào nhìn lại cái kỳ cuối tuần bất hạnh ấy, tôi đều nhận thấy đó không chỉ là vấn đề của một gã trai trẻ có phần ngây thơ thấy mình bối rối giữa một gia đình tầng lớp cao hơn và rành các kỹ năng xã hội hơn. Tất nhiên là cũng có cả cái đó. Nhưng tôi https://thuviensach.vn có thể cảm thấy một sự đồng lõa giữa Veronica và ông bố tay-vụng-về, chân-nặng-nề, người đã đối xử với tôi như loại thứ cấp. Giữa Veronica và ông anh Jack, người có cuộc sống và cách ứng xử mà rõ ràng nàng coi là vô song, cũng vậy: anh ta được chỉ định làm quan tòa khi nàng công khai hỏi về tôi - và mỗi lần nhớ lại câu hỏi càng trở nên nhiều tính chất bề trên hơn - “Cậu ấy được mà, phải thế không?” Thế nhưng, tôi không hề thấy một sự đồng lõa nào với mẹ nàng, không nghi ngờ gì nữa, bà nhìn nhận nàng đúng với con người của nàng. Làm thế nào bà Ford lại có được cơ hội đầu tiên mà cảnh báo cho tôi về con gái bà? Bởi buổi sáng hôm ấy - sáng đầu tiên sau hôm tôi đến - Veronica đã bảo mọi người là tôi muốn ngủ nướng, rồi đi mất với bố và anh trai. Chẳng có lời nào giữa chúng tôi chứng minh cho chuyện bịa đặt ấy cả. Tôi chẳng bao giờ ngủ nướng. Cả bây giờ vẫn vậy. Khi viết cho Adrian, tôi đã không làm rõ ý mình khi nói đến “tổn thương”. Và gần suốt phần đời còn lại, tôi cũng chỉ rõ thêm tí chút thôi. Mẹ vợ tôi (thật sung sướng vì không phải là một phần của câu chuyện này) chẳng thích tôi mấy nhưng ít nhất cũng thẳng thắn về chuyện đó như trong mọi chuyện khác. Một lần bà nhận xét - khi lại có thêm một ca lạm dụng trẻ em xuất hiện trên khắp các báo và bản tin truyền hình - “Mẹ cho là chúng ta đều từng bị lạm dụng cả.” Có phải tôi đang gợi ý rằng Veronica từng là nạn nhân của cái mà ngày nay người ta gọi là “hành vi vô luân”: cái nhìn dâm đãng đầy men bia của bố nàng vào giờ tắm hay giờ đi ngủ, hay cái gì đó còn hơn là những ôm ấp ruột thịt với anh trai của nàng? Làm sao tôi biết được? Phải chăng từng có một thời khắc mất mát sớm sủa nào đó, hay một lời chối từ yêu thương đúng lúc cần đến nhất, hay một lời nói nào đó bị nghe trộm, rồi từ đó đứa trẻ tự kết luận rằng...? Lần nữa, tôi không thể biết được. Tôi không có bằng cớ, câu chuyện hay tài liệu nào hết cả. Nhưng tôi nhớ điều thầy Joe Hunt Già nói khi tranh luận với Adrian: những trạng thái tinh thần đó có thể được suy luận từ hành động. Chuyện này có trong lịch sử - Henry VIII và tất cả những chuyện như thế. Ngược lại, trong cuộc sống riêng tư, tôi nghĩ điều ngược lại mới đúng: bạn có thể suy luận những hành động trong quá khứ từ trạng thái tinh thần hiện tại. https://thuviensach.vn Tất nhiên tôi tin rằng chúng ta đều chịu đựng tổn thương cả, không cách này thì cách khác. Làm sao không thế được, trừ trong một thế giới toàn các vị phụ mẫu, các anh chị em, các nhà hàng xóm, các bạn với bè hoàn hảo? Và rồi còn một câu hỏi chi phối rất nhiều điều, đó là ta phải phản ứng với tổn thương thế nào: ta có nên công nhận nó hay đè nén nó đi, và điều này ảnh hưởng thế nào tới cách ta ứng xử với những người khác. Có người thừa nhận tổn thương, và cố làm nó dịu đi; có người bỏ cả đời ra để giúp những người bị tổn thương; và rồi có những người chỉ quan tâm tới việc tránh cho bản thân khỏi tổn thương thêm nữa, bằng mọi giá. Và đó là những người nhẫn tâm, những người cần phải đề phòng. Hẳn bạn nghĩ chuyện này thật nhảm nhí - trò nhảm nhí thuyết giáo, tự bao biện. Hẳn bạn nghĩ rằng tôi cư xử với Veronica như một thằng non choẹt điển hình, và rằng tất cả những “kết luận” của tôi đều có thể lật ngược. Chẳng hạn như, “Sau khi chúng tôi chia tay, nàng ngủ với tôi” dễ dàng đảo thành “Sau khi nàng ngủ với tôi, tôi chia tay nàng.” Hẳn bạn còn quả quyết rằng nhà Ford là một gia đình Anh trung lưu bình thường, tôi đã cáu giận ép uổng mớ lý thuyết giả hiệu về thương tổn lên họ; và rằng bà Ford không phải là quan tâm giúp đỡ tôi một cách khéo léo, mà thể hiện lòng ghen tuông không đoan chính với con gái mình. Thậm chí bạn còn có thể đòi tôi phải áp dụng “lý thuyết” của tôi lên bản thân tôi và giải thích xem thương tổn gì tôi phải chịu hồi xa xưa ấy và đâu là những hậu quả: ví dụ như, nó có thể tác động thế nào tới mức độ đáng tin và tính thành thực của tôi. Tôi không chắc mình có thể trả lời được điều này, thật thà mà nói. * * * Tôi không trông chờ bất cứ hồi đáp nào từ Adrian, mà tôi cũng chẳng nhận được lời nào thật. Và viễn cảnh gặp Colin và Alex giờ đây trở nên kém hấp dẫn hơn. Từng là bộ ba, rồi thành bộ tứ, làm sao có thể trở lại https://thuviensach.vn thành bộ ba lần nữa? Nếu những người kia muốn lập nhóm riêng thì tốt thôi, cứ vô tư. Tôi cần phải tiếp tục cuộc sống của tôi. Và tôi làm vậy. Một số người cùng thời tôi làm công việc thiện nguyện ở nước ngoài, đi châu Phi, tại đó họ dạy trẻ em tuổi đến trường và làm nhà tranh vách đất; tôi thì không được cao cả như thế. Thêm nữa, hồi ấy bằng cách nào đó bạn cho rằng, sớm hay muộn, một tấm bằng tử tế sẽ bảo đảm có được một công việc tử tế. “Thờiiiiii Giaaaaaan đang ở phe tôi, đúng thế đấy,” tôi thường hát rống lên, song ca cùng Mick Jagger, quay cuồng một mình trong phòng trọ sinh viên. Thế nên, để mặc bọn khác tập tành làm bác sĩ với lại luật sư và thi vào ngạch công chức-nhà nước, tôi rước tôi sang Mỹ và lang thang chừng sáu tháng. Tôi làm bồi bàn, sơn hàng rào, làm vườn, giao xe ô tô qua vài tiểu bang. Những năm ấy chưa có điện thoại di động, email và Skype, dân thích xê dịch phụ thuộc vào hệ thống liên lạc thô sơ tên là bưu thiếp. Những phương pháp khác - điện thoại đường dài, điện tín - được đánh dấu “Chỉ sử dụng trong trường hợp khẩn cấp”. Thế là bố mẹ tôi vẫy tạm biệt tôi đi về nơi không-biết, và mục điểm tin về tôi được thu gọn lại thành “Vâng, nó đã đến nơi an toàn”, và “Vừa rồi chúng tôi nghe nói nó ở bang Oregon” và “Chúng tôi nghĩ vài tuần nữa nó sẽ về”. Tôi không nói là nhất thiết thế này mới tốt hơn, khỏi bàn tới chuyện hình thành cá tính gì sất; chỉ có điều trong trường hợp của tôi hẳn việc ấy đã giúp cho bố mẹ cách xa tôi hơn là một cái nhấn nút điện tử, khỏi phải trút ra nào là những lo lắng cùng những bản tin dự báo thời tiết dài ngày, cảnh báo tôi về lũ lụt về bệnh dịch, và bọn tâm thần rình rập dân du lịch ba lô. Hồi còn ở bên đó tôi gặp một cô: Annie. Cô người Mỹ, cũng xê dịch khắp nơi như tôi. Chúng tôi dính vào với nhau, cô ấy gọi như vậy, và ở cùng nhau ba tháng. Cô ấy mặc sơ mi kẻ ca rô, có đôi mắt màu xanh lục pha xám và phong thái cởi mở; chúng tôi trở thành người yêu dễ dàng và nhanh chóng; tôi không tin nổi vào vận may của mình. Cũng chẳng tin được sao lại đơn giản đến thế: trở thành bạn bè và bạn-giường, cười và uống và hút một ít thuốc phiện cùng nhau, ở bên cạnh nhau cùng ngắm https://thuviensach.vn nhìn một chút thế giới - và rồi chia tay chẳng một lời buộc tội hay trách cứ. Đến dễ, đi cũng dễ, cô ấy nói, và thực bụng như vậy. Sau này, nhìn lại, tôi tự hỏi lẽ nào lại không có điều gì trong tôi bị sốc bởi tính dễ dãi ấy, và không đòi hỏi cái gì phức tạp như là bằng cớ của... gì nào? Sự sâu sắc, hay nghiêm túc? Dù thế nào, có Chúa biết bạn có thể gặp chuyện phức tạp và khó khăn mà chẳng có sâu sắc hay nghiêm túc nào bù đắp lại. Rất lâu sau này, tôi thấy mình đắn đo liệu “Đến dễ, đi cũng dễ” lại chẳng phải là một cách đặt câu hỏi để tìm kiếm một câu trả lời cụ thể mà tôi không có khả năng đưa ra được. Dù sao thì, chỉ là nhân tiện nói thêm thôi. Annie là một phần trong câu chuyện của tôi, nhưng không phải là câu chuyện này. * * * Bố mẹ tôi nghĩ đến việc liên lạc với tôi khi chuyện đó xảy ra, nhưng không biết tôi đang ở đâu. Trong trường hợp khẩn cấp thực sự - yêu cầu có mặt bên giường mẹ lúc lâm chung - tôi tưởng tượng rằng Văn phòng Đối ngoại hẳn phải liên lạc với Đại sứ quán tại Washington, chỗ có thể báo được cho nhà chức trách Mỹ, rồi họ có thể yêu cầu lực lượng cảnh sát khắp cả nước đi tìm cho ra một tay người Anh rám nắng vui tươi nay đã tự tin hơn về bản thân một chút so với khi mới đặt chân đến đất nước này. Ngày nay toàn bộ câu chuyện chỉ tốn đúng có một cái tin nhắn. Khi tôi về tới nhà, mẹ trao cho tôi một cái ôm siết xây xẩm mặt mày, bắt tôi đi tắm, và nấu cho tôi thứ vẫn được quy kết là “món ăn ưa thích nhất của tôi, và tôi đành chấp nhận như vậy, bởi đã khá lâu tôi chưa kịp cập nhật cho bà tình hình mấy cái gai vị giác của mình. Sau đó, bà đưa tôi lèo tèo vài lá thư được gửi đến trong lúc tôi đi vắng. “Con nên mở hai cái kia trước.” https://thuviensach.vn Bức thư ở trên đựng một lời nhắn ngắn của Alex. “Tony thân,” nó viết, “Adrian vừa chết. Cậu ấy tự tử. Mình gọi cho mẹ cậu, bà bảo bà không biết cậu ở đâu. Alex.” “Chết tiệt,” tôi nói, lần đầu tiên văng bậy trước mặt bố mẹ. “Rất tiếc về chuyện đó, con trai.” Bình luận của bố tôi chẳng ra sao cả. Tôi nhìn ông và nhận ra mình đang băn khoăn không biết hói có di truyền không - chắc là di truyền rồi. Sau một dấu lặng chung mà mỗi gia đình thực hiện theo một kiểu khác nhau, mẹ tôi hỏi, “Con có nghĩ đấy là vì nó thông minh quá không?” “Con chưa có con số thống kê liên hệ chuyện thông minh với tự tử,” tôi đáp. “Đúng, Tony, nhưng con hiểu ý mẹ mà.” “Không, thực ra là con chẳng hiểu gì cả.” “Ờ thì, nói thế này vậy: con là một đứa thông minh, nhưng không thông minh đến mức làm việc gì như thế chứ.” Tôi nhìn chằm chằm vào bà mà chẳng nghĩ gì trong đầu. Tưởng là được động viên, bà nói tiếp: “Nhưng nếu con rất thông minh, mẹ nghĩ có điều gì đó có thể làm con mất thăng bằng nếu con không cẩn thận.” Để tránh sa vào dòng lý thuyết này, tôi mở bức thư thứ hai của Alex. Cậu ấy nói Adrian đã làm rất hiệu quả, và để lại một kho lý do. “Gặp nhau nói chuyện nhé. Quán bar khách sạn Charing X? Gọi điện cho tớ. Alex.” Tôi dỡ va li, tái thích nghi, kể về những chuyến đi, làm quen lại với thói quen và mùi vị, với những niềm vui nhỏ nhặt và những uể oải thoải https://thuviensach.vn mái của nhà mình. Nhưng đầu óc tôi vẫn cứ quay lại với những cuộc tranh luận ngây thơ, nhiệt thành của chúng tôi khi Robson treo cổ trên phòng áp mái, trước cả khi chúng tôi vào đời. Chúng tôi thấy có vẻ hiển nhiên tự thân một cách triết học rằng tự tử là quyền tự do của mỗi con người: một hành vi logic khi phải đối diện với một căn bệnh hay tình trạng lão suy vô phương cứu chữa; một hành vi anh hùng khi phải xả thân cứu người khác khỏi bị tra tấn hoặc cái chết có thể tránh được, một hành vi quyến rũ trong cơn thịnh nộ trước tình yêu tuyệt vọng (xem: Văn chương Vĩ đại), chẳng có cái nào trong những phạm trù này đúng với hành động tầm thường khốn khổ của Robson. Cũng chẳng có cái nào đúng với Adrian. Trong bức thư để lại cho điều tra viên pháp lý, cậu ấy giải thích lý lẽ của mình: rằng cuộc đời là một món quà được ban mà chẳng ai xin cả; rằng người biết suy nghĩ có một trách nhiệm triết học là xem xét cả bản chất cuộc sống lẫn các điều kiện kèm theo; và rằng nếu người này quyết định khước từ món quà không ai hỏi xin ấy, hành động theo các hệ quả từ quyết định đó là một trách nhiệm đạo đức và nhân văn. Thực tế là có một cái dấu xác nhận QED [24] ở cuối thư. Adrian đã yêu cầu điều tra viên đưa ra công khai biện luận của cậu ấy, và người viên chức ấy đã làm vậy. Rốt cuộc, tôi hỏi, “Cậu ấy đã làm thế nào?” “Cậu ấy cứa cổ tay trong bồn tắm.” “Chúa ơi. Như thế thì thật là... Hy Lạp, không phải sao? Hay cậu ấy đã dùng độc cần?” “Một người La Mã mẫu mực thì đúng hơn, tớ có thể nói vậy. Cắt ven. Và cậu ấy biết cách làm chuyện đó. Cậu phải cắt chéo. Nếu cắt thẳng ngang qua, cậu có thể bị bất tỉnh và vết thương khép lại và thế là cậu làm hỏng chuyện.” https://thuviensach.vn “Có lẽ thay vào đó cậu chỉ chết đuối thôi.” “Kể cả thế... giải nhì thôi,” Alex nói. “Adrian hẳn phải muốn giải nhất.” Cậu ấy đúng: bằng tốt nghiệp hạng xuất sắc, tự tử hạng xuất sắc. Cậu ấy tự tử trong căn hộ ở chung với hai bạn cùng học cao học. Các bạn kia đi xa dịp cuối tuần, thế là Adrian có thoải mái thời gian để chuẩn bị. Cậu ấy viết một bức thư cho điều tra viên, đính lời cảnh báo trên cửa phòng tắm, viết “ĐỪNG VÀO – GỌI CẢNH SÁT – ADRIAN”, xả nước vào bồn, khóa cửa, cứa cổ tay trong nước nóng, chảy máu đến chết. Cậu ấy được tìm thấy một ngày rưỡi sau. Alex cho tôi xem một mẩu báo cắt ra từ tờ Tin tức buổi tối Cambridge. “Cái chết thảm của một thanh niên “đầy hứa hẹn’”. Chắc họ giữ cố định cái nhan đề chỉ chờ để in ấy. Phán quyết của điều tra viên là Adrian Finn (22) đã tự tử “trong lúc bị rối loạn cân bằng tâm trí”. Tôi còn nhớ cái câu gò theo chuẩn ấy làm tôi cáu tiết đến mức nào: Tôi có thể thề độc rằng Adrian có một tâm trí không bao giờ bị mất cân bằng. Nhưng theo góc nhìn của luật pháp, nếu tự tử thì bạn bị định nghĩa là điên, ít nhất là vào thời điểm bạn thực hiện hành vi đó. Luật pháp và xã hội, cả tôn giáo nữa, đều nói rằng không thể nào vừa tỉnh táo, vừa khỏe mạnh lại vừa tự tử được. Có lẽ những nhà chức trách ấy sợ rằng lập luận về tự tử ấy có thể công kích bản chất và giá trị cuộc sống như vẫn được tổ chức bởi cái nhà nước trả lương cho điều tra viên chăng? Và rồi, kể từ khi bạn bị tuyên bố là điên tạm thời, các lý do tự tử của bạn cũng đều bị coi là điên tuốt. Thế nên tôi nghi chẳng ai chú ý mấy đến biện luận của Adrian, với những tham chiếu tới các nhà triết học cổ xưa và hiện đại, về tính siêu việt của hành vi can dự vào thói thụ động đáng khinh khi chỉ đơn thuần để cho cuộc đời tự xảy đến với mình. Adrian xin lỗi cảnh sát vì gây phiền cho họ, và cảm ơn điều tra viên về việc ông ta sẽ công bố những lời cuối của cậu ấy. Cậu ấy cũng xin được hỏa táng, và tro được phân tán, vì việc hủy diệt nhanh thân xác cũng là lựa chọn https://thuviensach.vn chủ động của một triết gia, và thích hơn là nằm bất động trong đất mà chờ được phân hủy tự nhiên. “Cậu có đến không? Đám tang ấy?” “Không được mời. Kể cả Colin cũng thế. Chỉ có gia đình, và đại loại thế.” “Chúng ta phải nghĩ sao đây?” “Ờ thì, đấy là quyền của gia đình mà, tớ cho là vậy.” “Không, không phải về chuyện đó. Về các lý do của cậu ấy cơ.” Alex uống một ngụm bia. “Tớ không thể quyết định được rằng nó ấn tượng đếch chịu nổi hay là một sự phí hoài khủng khiếp đếch chịu nổi.” “Thế cậu đã làm được chưa? Quyết định ấy?” “Ờ thì, có thể là cả hai.” “Điều tớ thấy không rõ là,” tôi nói, “chẳng hiểu đó là một cái gì trọn vẹn - tớ không có ý vị kỷ nhưng, cậu biết đấy, chỉ là vì liên quan cả tới Adrian nữa - hay là còn có ý gì đó ngấm ngầm chỉ trích tất cả mọi người khác. Chỉ trích chúng ta.” Tôi nhìn Alex. “Ờ thì, có thể là cả hai.” “Thôi đừng nói thế nữa đi.” “Tớ tự hỏi không hiểu các thầy môn triết của cậu ấy nghĩ gì. Liệu họ có cảm thấy có trách nhiệm chút nào không. Rốt cuộc thì, chính họ đã huấn luyện bộ não cậu ấy mà.” “Cậu gặp cậu ấy lần cuối khi nào?” https://thuviensach.vn “Khoảng ba tháng trước khi cậu ấy chết. Đúng chỗ cậu đang ngồi. Thế nên mình đề nghị chỗ này.” “Nghĩa là cậu ấy đang trên đường đi Chislehurst. Cậu ấy trông thế nào?” “Vui vẻ. Hạnh phúc, vẫn như cậu ấy, chỉ có hơn thế một chút thôi. Khi bọn tớ tạm biệt, cậu ấy bảo tớ là cậu ấy đang yêu.” Con đĩ, tôi nghĩ. Nếu trên toàn bộ cõi đời này có một người đàn bà nào khiến một người đàn ông đem lòng yêu rồi mà vẫn có thể nghĩ rằng đời đáng chối từ, thì đó chính là Veronica. “Cậu ấy nói gì về cô ấy?” “Chẳng nói gì. Cậu biết cậu ấy mà.” “Cậu ấy có kể với cậu là mình viết một lá thư chửi bới trút giận không?” “Không, nhưng chuyện đó không làm tớ ngạc nhiên.” “Cái gì, chuyện tớ viết thư, hay chuyện cậu ấy không kể với cậu?” “Ờ thì, có thể là cả hai.” Tôi nửa như đấm Alex, đủ để sánh bia của cậu ấy ra. Ở nhà, tôi chẳng có đủ thời gian mà nghĩ về những gì vừa nghe, tôi phải chống đỡ các câu hỏi của mẹ tôi. “Con tìm hiểu được gì không?” Tôi kể cho mẹ tôi một chút về cái phương pháp của Adrian. https://thuviensach.vn “Chắc là nít không dễ chịu gì cho mấy viên cảnh sát khốn khổ đó nhỉ. Những việc họ phải làm ấy. Thế nó có vấn đề gì với tụi con gái không?” Một phần trong tôi muốn nói: Tất nhiên - cậu ấy đang hẹn hò với Veronica mà. Thay vào đó, tôi chỉ đáp, “Alex nói trông cậu ấy hạnh phúc vào lần cuối cùng hai thằng gặp nhau.” “Thế vì sao nó làm vậy?” Tôi kể cho bà phiên bản ngắn của phiên bản ngắn của câu chuyện, bỏ qua những cái tên các triết gia liên quan. Tôi cố giải thích về việc chối từ một món quà không đòi hỏi, về hành động chống lại sự thụ động. Mẹ tôi gật lấy gật để như hiểu hết tất cả. “Con thấy chưa, mẹ đúng rồi nhé.” “Sao cơ ạ, mẹ?” “Cậu ấy bị quá thông minh. Nếu thông minh như thế con có thể biện luận cho mình trong mọi chuyện. Con sẽ bỏ qua cảm thức chung. Chính não nó làm nó mất cân bằng, vì thế mà nó làm vậy đấy.” “Vâng, thưa mẹ.” “Con chỉ biết nói có thế thôi à? Ý con là đồng ý?” Không đáp lại là cách duy nhất giúp tôi bình tĩnh. Tôi bỏ ra vài ngày sau đó để cố suy nghĩ hết mọi ngóc ngách góc cạnh quanh cái chết của Adrian. Mặc dù không mấy trông mong một bức thư vĩnh biệt cho mình, tôi cũng thất vọng thay cho Colin và Alex. Và tôi phải nghĩ về Veronica thế nào bây giờ đây? Adrian yêu nàng, mà vẫn tự tử: chuyện này làm sao có thể giải thích được? Với đa số chúng ta, trải nghiệm đầu đời về tình yêu, cho dù nó có không ra gì - có lẽ đặc biệt là khi nó https://thuviensach.vn không ra gì - thường hứa hẹn đây là thứ làm nên giá trị, và chứng minh cuộc sống có thật. Và dù những năm tháng tiếp theo có thể biến đổi cách nhìn này, cho đến khi ai đó trong chúng ta từ bỏ nó hoàn toàn, thì khi tình yêu tấn công lần đầu, chẳng có gì giống như thế hết, không phải sao? Đồng ý phải không? Nhưng Adrian không đồng ý. Có lẽ nếu là một người phụ nữ khác... hoặc có lẽ không - Alex đã làm chứng cho tâm trạng phấn khởi của Adrian lần cuối họ gặp nhau, có điều gì kinh khủng diễn ra trong những tháng tiếp sau? Nhưng nếu như vậy, Adrian hẳn phải nhắc tới. Cậu ấy là người-đi-tìm sự-thật và là triết gia trong chúng tôi: nếu đó là những lý do cậu ấy nói ra, thì ắt phải là những lý do thực sự của cậu ấy. Với Veronica, tôi chuyển từ trách cứ nàng đã không cứu được Adrian sang thương hại nàng: nàng ở đó, lên đời trong chiến thắng huy hoàng, và hãy nhìn xem điều gì xảy ra. Tôi có nên tỏ lòng thương tiếc? Nhưng nàng sẽ nghĩ rằng tôi đạo đức giả. Nêu tôi có liên lạc với nàng, thì hoặc nàng chẳng buồn hồi đáp, hoặc bằng cách nào đó sẽ lèo lái mọi chuyện chệch đi và cuối cùng tôi sẽ chẳng thể nào suy nghĩ được rõ ràng. Rốt cuộc, tôi cũng thấy mình suy nghĩ được rõ ràng. Như thế để nói là, thấu hiểu các lý do của Adrian, tôn trọng chúng, và ngưỡng mộ cậu ấy. Cậu ấy có đầu óc khá hơn và một bản tính nghiêm túc hơn tôi; cậu ấy suy nghĩ rất logic, và rồi hành xử theo kết luận của lối suy nghĩ logic ấy. Trong khi phần lớn chúng ta, tôi nghĩ là vậy, làm điều ngược lại: chúng ta đưa ra một quyết định rất bản năng, rồi xây dựng một cơ sở hạ tầng lý luận để biện hộ cho nó. Và gọi kết quả là cảm thức chung. Liệu tôi có nghĩ hành động của Adrian là ngấm ngầm chỉ trích những người còn lại trong chúng tôi? Không. Hoặc ít nhất, tôi chắc cậu ấy không có ý như vậy. Adrian có thể hấp dẫn mọi người, nhưng cậu ấy không bao giờ cư xử như thể cậu ấy muốn có môn đệ; cậu ấy tin chúng tôi biết tự nghĩ cho bản thân mình. Không biết cậu ấy có “hưởng thụ cuộc sống”, như phần lớn chúng tôi đã hoặc cố làm, https://thuviensach.vn liệu cậu ấy đã thực sự sống? Có lẽ có; nếu không cậu ấy đã phải chịu đựng nỗi niềm hối tiếc và ân hận vì thất bại trong việc so khớp các hành động với các biện luận của mình. Và chẳng có điều nào trên đây bù đắp được sự thật rằng đó vẫn là, như cách Alex nói, mội sự phí hoài khủng khiếp đếch chịu nổi. * * * Một năm sau, Colin va Alex đề nghị họp mặt. Vào dịp kỷ niệm một năm ngày mất của Adrian, ba chúng tôi gặp nhau để uống ở khách sạn Charing Cross, rồi đi ăn đồ ăn Ấn Độ. Chúng tôi thử gọi hồn và tôn vinh bạn của chúng tôi. Chúng tôi nhớ cậu ấy bảo thầy Joe Hunt Già rằng thầy hết việc, và giảng cho Phil Dixon về Eros và Thanatos. Chúng tôi đã biến quá khứ của mình thành giai thoại. Chúng tôi nhớ lại vụ hớn hở mừng tin Adrian được học bổng Cambridge. Chúng tôi nhận ra rằng cậu ấy đã đến nhà từng thằng trong chúng tôi, nhưng chưa thằng nào đến nhà cậu ấy; và rằng chúng tôi chẳng hay biết - đã bao giờ chúng tôi hỏi? - bố cậu ấy làm gì. Vì cậu ấy chúng tôi cụng ly rượu vang ở quán bar khách sạn và cụng bia vào cuối bữa tối. Bên ngoài, chúng tôi vỗ vai nhau và thề sẽ lặp lại vụ tưởng nhớ này hằng năm. Nhưng đời chúng tôi đã kịp rẽ các hướng khác nhau mất rồi, và ký ức chung về Adrian không đủ để níu giữ chúng tôi bên nhau. Có lẽ việc thiếu đi tính huyền bí trong cái chết của cậu ấy cũng có nghĩa hồ sơ của cậu ấy càng dễ đóng lại hơn. Chúng tôi sẽ nhớ về cậu ấy cả cuộc đời, tất nhiên. Nhưng cái chết của cậu ấy là một tấm gương cảnh tỉnh hơn là một “thảm kịch” - như tờ báo Cambridge đã nhấn mạnh theo thói quen - và rồi cậu ấy rút lui khỏi chúng tôi khá nhanh, sau khi cứa một nhát vào thời gian và lịch sử. * https://thuviensach.vn * * Giờ đây tôi đã ra khỏi nhà, và bắt đầu làm thực tập sinh trong ngành quản lý nghệ thuật. Rồi tôi gặp Margaret; chúng tôi cưới nhau, và ba năm sau Susie ra đời. Chúng tôi mua một ngôi nhà nhỏ bằng một khoản nợ thế chấp lớn; tôi đều đặn lên London hằng ngày. Vụ thực tập của tôi biến thành một sự nghiệp lâu dài. Đời trôi đi. Một tay người Anh nào đó có lần đã nói rằng hôn nhân là một bữa ăn dài nhạt hoét với món pudding được phục vụ đầu tiên. Tôi nghĩ cái đó thật quá hoài nghi chủ nghĩa. Tôi thích cuộc sống hôn nhân của mình, nhưng có lẽ tôi quá trầm lặng - quá hiếu hòa - vì lợi ích của bản thân mình. Sau hơn chục năm Margaret bắt đầu dan díu với một tay chủ quán ăn. Tôi không thích tay này lắm - hay là đồ ăn của hắn cũng chẳng khá hơn, - nhưng mà tôi cũng chẳng nên thế, phải không nào? Việc chăm sóc Susie được chia ra. May mắn thay, con bé không bị ảnh hưởng mấy bởi chuyện chia tay này; và, đến giờ tôi nhận ra, tôi đã chẳng áp dụng lý thuyết về thương tổn với con bé bao giờ. Sau khi ly dị tôi có một vài phi vụ tình ái, nhưng chẳng cái nào nghiêm túc. Tôi luôn kể với Margaret về bạn gái mới của tôi. Hồi ấy, chuyện đó có vẻ rất tự nhiên. Bây giờ, đôi khi tôi tự hỏi có phải đó là cách thử làm cô ấy ghen không; hay là, có lẽ, một hành vi tự bảo vệ mình, một cách tránh cho mối quan hệ mới trở nên quá nghiêm túc. Ngoài ra, trong phần đời trống trải hơn của tôi, tôi nghĩ ra khá nhiều ý tưởng mà tôi gọi là “dự án”, có lẽ là để làm chúng nghe có vẻ khả thi thôi, chẳng có cái nào thành được cái gì cả. Ờ thì, cũng chẳng làm sao; cũng như bất cứ phần nào trong câu chuyện của tôi vậy. Susie lớn lên, và mọi người bắt đầu gọi nó là Susan. Khi nó được hai mươi tư tuổi, tôi đưa nó đi lên giữa các hàng ghế trong một phòng đăng ký kết hôn. Ken là bác sĩ; chúng nó bây giờ đã có hai con, một trai và một gái. Ảnh chúng nó tôi mang theo trong ví lúc nào cũng cho thấy chúng nó trẻ hơn tuổi thật. Cũng bình thường, tôi cho là vậy, thôi không nói “Điều đó là https://thuviensach.vn hiển nhiên tự thân một cách triết học”. Nhưng ta nhận thấy chính mình lặp đi lặp lại, “Chúng nó lớn nhanh quá cơ, phải không?” thì điều ta thực sự muốn nói chính là: giờ đây với mình thời gian trôi nhanh hơn. Chồng thứ hai của Margaret hóa ra lại có vẻ không đủ hiếu hòa: gã đi với một người đúng ra là trông giống cô ấy, nhưng quan trọng là trẻ hơn mười tuổi. Cô ấy và tôi giữ quan hệ tốt; chúng tôi gặp nhau trong những sự kiện gia đình và đôi khi còn ăn trưa cùng nhau. Một lần, sau một hay hai ly rượu, cô ấy thành ra ủy mị và gợi ý chúng tôi quay lại với nhau. Những điều còn lạ lùng hơn từng xảy ra rồi, cô ấy nói theo cách ấy. Không nghi ngờ gì chuyện ấy, nhưng giờ đây tôi đã quen với những thói quen thường lệ của riêng tôi, và tôi yêu quý nỗi cô đơn của mình. Hoặc có thể tôi chẳng đủ lạ lùng để làm chuyện gì như thế. Một hoặc hai lần chúng tôi nói đến chuyện đi nghỉ chung, nhưng tôi nghĩ mỗi chúng tôi đều mong người kia lên kế hoạch và đặt vé với lại khách sạn. Thế nên chuyện ấy chẳng bao giờ xảy ra cả. Giờ tôi đã nghỉ hưu rồi. Tôi có căn hộ với tài sản của tôi. Tôi duy trì quan hệ với vài bạn uống cũ, và có vài bà bạn gái - suông kiểu Platon, tất nhiên. (Và họ cũng không thuộc về câu chuyện này.) Tôi là thành viên của hội lịch sử địa phương, tuy có ít phấn khích hơn là cái hội về những thứ mà mấy cái máy dò kim loại mò ra được. Cách đây chưa lâu, tôi tình nguyện điều hành thư viện trong bệnh viện địa phương; tôi đi quanh các phòng giao sách, thu sách, giới thiệu sách. Việc này khiến tôi phải ra ngoài, và làm một việc gì có ích thì cũng tốt; hơn nữa, tôi gặp được vài người mới. Người ốm, tất nhiên; cả người sắp chết nữa. Nhưng ít nhất tôi cũng sẽ biết rõ đường đi lối lại ở bệnh viện khi đến lượt mình. Và một cuộc đời là như thế, chẳng phải sao? Một vài thành tựu và một vài thất vọng, với tôi nó từng thú vị, mặc dù tôi sẽ chẳng ca thán hay ngạc nhiên nếu người khác thấy nó không được như vậy. Có thể, theo cách nào https://thuviensach.vn đó, Adrian biết điều mình làm. Thế không có nghĩa là tôi sẽ nhớ tiếc cuộc đời mình vì bất cứ điều gì đâu, bạn hiểu mà. Tôi sống sót. “Anh ta sống sót để kể lại câu chuyện” - người ta vẫn nói vậy, chẳng phải sao? Lịch sử không phải là những dối trá của kẻ chiến thắng, như tôi từng liến thoắng bảo đảm với thầy Joe Hunt Già; giờ thì tôi đã biết điều đó rồi. Đúng hơn thì nó là ký ức của những kẻ sống sót, mà phần lớn chẳng chiến thắng mà cũng không chiến bại. https://thuviensach.vn HAI Sau này trong đời, bạn trông chờ được nghỉ ngơi một chút, phải không? Bạn nghĩ bạn xứng đáng được vậy. Dù sao, tôi cũng nghĩ thế. Nhưng rồi bạn bắt đầu hiểu ra rằng phiếu bé ngoan không phải là chuyện cả đời. Hơn nữa, khi còn trẻ, bạn nghĩ bạn có thể đoán trước được ít nhiều những đau đớn và trống vắng tuổi tác sẽ mang lại. Bạn tưởng tượng mình cô đơn, ly dị, hay góa bụa; con cái lớn lên và rời xa bạn, bạn bè chết dần. Bạn tưởng tượng ra mất mát của vị thế, mất mát của khát khao - và của việc được khát khao. Có thể bạn còn đi xa hơn, nghĩ về việc mình đang tiến dần tới cái chết, thứ mà bạn chỉ có thể một mình đương đầu cho dù tập trung được cả một đại đội thế nào đi nữa. Nhưng tất tật những cái ấy đều là nhìn về phía trước. Điều bạn không làm nổi ấy chính là nhìn về phía trước, rồi thì tưởng tượng mình đang nhìn lại đằng sau từ cái điểm tương lai đó. Học những cảm xúc mới mà thời gian đem lại. Khám phá ra rằng, ví dụ nhỏ, những nhân chứng cuộc đời bạn giảm dần có ít thực chứng hơn và thế là bớt đi tính chắc chắn, về việc bạn là ai hay đã từng là ai. Dù có cần mẫn lưu trữ - từ ngữ, âm thanh, tranh ảnh - bạn có thể nhận ra mình đã chú tâm vào một kiểu lưu trữ sai rồi. Cái cậu Adrian từng nói là gì ấy nhỉ? “Lịch sử là tính chắc chắn được sản sinh vào thời điểm những khiếm khuyết của trí nhớ gặp những thiếu sót của tư liệu.” * * * Tôi vẫn đọc lịch sử rất nhiều, và tất nhiên tôi theo dõi toàn bộ phần lịch sử chính thống đã xảy ra trong quãng đời tôi đã sống - chủ nghĩa Cộng sản sụp đổ, bà Thatcher, 11 tháng Chín, địa cầu nóng lên - cùng với thứ hỗn hợp bình thường giữa sợ hãi, lo lắng và thứ lạc quan cẩn trọng. Nhưng tôi https://thuviensach.vn chưa bao giờ có cùng cảm giác về nó - tôi chưa bao giờ tin nó lắm - như cách tôi tin những sự kiện thời Hy Lạp và La Mã, hay Đế chế Anh, hay Cách mạng Nga. Có lẽ tôi chỉ cảm thấy yên ổn hơn khi lịch sử dù ít dù nhiều đã được mọi người đồng tình. Hoặc có lẽ đó vẫn là cùng một nghịch lý mà thôi: lịch sử diễn ra ngay dưới mũi ta nhất định phải là thứ lịch sử rõ ràng nhất, nhưng lại cũng là thứ dễ tan chảy hơn cả. Ta sống trong dòng thời gian, nó trói buộc ta và định nghĩa ta, và thời gian cũng là thước đo lịch sử, chẳng phải vậy sao? Nhưng nếu như ta chẳng thể hiểu thời gian, chẳng thể nắm bắt được những điều huyền bí của nhịp độ và tiến bộ của nó, vậy thì cơ hội nào cho ta trong dòng lịch sử - cho dù chỉ một mảnh nhỏ, cá nhân, chủ yếu không được lưu trữ lại của ta ở trong nó? * * * Khi ta trẻ, ai trên tuổi ba mươi trông cũng như trung niên cả, ai trên năm mươi thì càng cổ xưa. Và thời gian, cứ chảy trôi mãi, khẳng định rằng ta chẳng hề sai. Những khác biệt tuổi tác ấy, quá ư cốt yếu và thô bạo khi ta trẻ, sẽ xói mòn dần. Rốt cuộc rồi chúng ta cũng thuộc cả về một thể loại mà thôi, cái loại không-trẻ. Tôi chưa khi nào phiền lòng lắm về chuyện ấy. Nhưng quy tắc này có các ngoại lệ. Với một số người, những khác biệt thời gian trong tuổi trẻ sẽ chẳng bao giờ thực sự mất đi: con trưởng vẫn là con trưởng, cho dù cả hai đều mọc râu bạc cả rồi. Với một số người, một khoảng cách, xem nào, năm tháng đi, đã có nghĩa là anh - hay chị - này sẽ ngoan cố cho rằng bản thân khôn ngoan hơn và hiểu biết hơn người kia, bất kể bằng chứng có cho thấy điều ngược lại thế nào chăng nữa. Hoặc giả tôi phải nói bởi vì bằng chứng cho thầy điều ngược lại. Bởi vì hoàn toàn rõ ràng là với bất cứ quan sát viên khách quan nào thì cán cân cũng đã ngả về phía người trẻ hơn chút ít ấy, người kia chỉ còn duy trì cái vẻ ngạo mạn về sự vượt trội này theo cái cách càng khắc khổ hơn. Theo cái cách càng bấn loạn hơn. https://thuviensach.vn * * * Nhân tiện, tôi vẫn hay bật nhạc của Dvorák. Không nhiều giao hưởng nữa; giờ thì tôi thích các bản cho tứ tấu đàn dây hơn. Nhưng Tchaikovsky đã đi theo đường của những thiên tài lôi cuốn tuổi trẻ, còn lại dư âm quyền lực ở tuổi trung niên, nhưng sau đó thì có vẻ như, nếu không gây ngượng ngập thì cách nào đó cũng đã bớt thích hợp. Tôi không định nói là nàng đã đúng. Chẳng có gì sai khi một thiên tài có thể lôi cuốn tuổi trẻ. Đúng hơn thì, có cái gì đó sai ở người trẻ nào không bị lôi cuốn bởi một thiên tài. Nhân đây, tôi không nghĩ là bản nhạc phim Un homme et une femme là một tác phẩm thiên tài. Thậm chí hồi đó tôi cũng không hề nghĩ thế. Mặt khác, tôi thỉnh thoảng vẫn nhớ Ted Hughes và mỉm cười vì sự thật rằng, thực ra, ông ấy chưa bị cạn vốn muông thú bao giờ. * * * Tôi khá hợp với Susie. Dù thế nào thì cũng là hợp vừa đủ. Nhưng thế hệ trẻ hơn không còn cảm thấy có nhu cầu, hoặc thậm chí nghĩa vụ, giữ liên lạc nữa. Ít nhất thì, không “giữ liên lạc” bằng cách “gặp”. Một cái email cho bố cũng được rồi - thật tiếc là ông già chưa học cách nhắn tin. Đúng, ông già bây giờ đã về hưu, vẫn còn mò mẫm loanh quanh với những “dự án” bí hiểm của mình, nghi là ông già sẽ chẳng bao giờ xong được cái nào, nhưng ít nhất thì cũng giữ cho não hoạt động, tốt hơn là chơi gôn, và vâng, chúng mình đã lên kế hoạch rẽ vào đó hồi tuần trước nhưng lại có việc đột xuất. Mình mong là ông già không bị Alzheimer, đấy là lo lắng lớn nhất của mình thật đấy, bởi vì, ờ thì, mẹ sẽ khó lòng mà về lại với bố, phải không? Không: tôi phóng đại, tôi bóp méo đi đấy. Susie không cảm thấy như thế, tôi chắc vậy. Sống một mình thì cũng có những lúc tủi thân với lại hoang tưởng. Susie và tôi hợp nhau mà. https://thuviensach.vn * * * Một người bạn của chúng tôi - tôi vẫn nói theo bản năng thế đấy, mặc dù Margaret và tôi đã ly dị còn lâu hơn cả thời gian kết hôn - có một cậu con trai trong một ban nhạc punk rock. Tôi hỏi xem cô ấy đã nghe bài nào của chúng nó chưa. Cô ấy nhắc đến một bài tên là “Ngày nào cùng là Chủ nhật ”. Tôi nhớ mình đã cười lớn, lòng nhẹ nhõm thấy vẫn cái buồn chán thiếu niên cũ kỹ ấy đang tiếp nối từ thế hệ này sang thế hệ khác. Hơn nữa là cũng cái vẻ sắc sảo khinh mạn đó vẫn được dùng để thoát ra khỏi nó. “Ngày nào cũng là Chủ nhật [25] ” – mấy từ này đưa tôi trở lại những năm tháng tù đọng, và đợi chờ khủng khiếp lúc cuộc đời bắt đầu. Tôi hỏi bạn của chúng tôi những bài hát khác của ban nhạc thì sao. Không, cô ấy nói, đây là bài hát của chúng nó, bài hát duy nhất. Thế nó tiếp thế nào? tôi hỏi. Ý anh là gì? Ờ thì, thế câu tiếp theo là gì? Anh chẳng hiểu gì, phải không? Cô ấy nói. Đấy là bài hát đấy. Chúng nó chỉ nhắc lại cái câu ấy thôi, lặp đi lặp lại, cho đến khi nào quyết định kết thúc bài hát. Tôi nhớ là mình đã mỉm cười. “Ngày nào cũng là chủ nhật” - đó sẽ chẳng phải một câu tồi để khắc trên bia mộ, phải không? * * * Nó là một trong những cái phong bì trắng dài với tên và địa chỉ của tôi viết trong một cái ô trổ. Tôi không biết bạn thế nào, chứ tôi chẳng bao giờ vội vã mở chúng làm gì. Đã từng có lần, những bức thư như thế có nghĩa là thêm một giai đoạn đau đớn trong quá trình ly dị của tôi - có thể đó là lý do khiến tôi cảnh giác với chúng. Giờ thì, chúng có thể đựng biên lai thuế nào đó của vài cổ phần sinh lời thấp đến thảm hại tôi mua khi về hưu, hoặc một yêu cầu thêm nào đó từ hội từ thiện tôi đã ủng hộ bằng lệnh trả tiền. Thế là tôi quên mất nó cho tới cuối ngày, khi tôi đang thu nhặt giấy tờ vương vãi https://thuviensach.vn trong căn hộ - thậm chí cho đến tận cái phong bì cuối cùng - để thành rác tái chế. Hóa ra nó lại đựng một bức thư từ một công ty luật tôi chưa nghe tới bao giờ, Các ông Coyle, Innes & Black. Một Eleanor Marriott nào đó viết “Về vấn đề tài sản của bà Sarah Ford (đã qua đời)”. Phải mất một lúc tôi mới định thần được. * * * Chúng ta sống với các giả định thật dễ dãi, chẳng phải sao? Chẳng hạn như ký ức bằng các sự kiện cộng với thời gian. Nhưng thật ra nó kỳ cục hơn thế nhiều. Ai đã nói rằng ký ức là thứ ta cứ tưởng mình đã quên ấy nhỉ? Và ta hẳn phải thấy rõ ràng rằng thời gian không hoạt động như một thứ thuốc hãm, mà như dung môi hòa tan thì đúng hơn. Nhưng tin vào điều này cũng chẳng tiện - chẳng ích lợi gì; nó chẳng giúp ta sống tiếp cuộc đời ta; thế là ta bèn lờ đi vậy. * * * Tôi được yêu cầu xác nhận địa chỉ và cung cấp bản sao hộ chiếu. Tôi được thông báo rằng tôi được để lại cho 500 bảng và hai “tài liệu”. Tôi thấy thật là bối rối quá. Trước hết là cái việc được hưởng di chúc từ một người mà tên thánh tôi chưa bao giờ biết hay là quên mất rồi. Và 500 bảng có vẻ như một khoản rất cụ thể. Nhiều hơn là không có gì, và không đủ nhiều để thành tấm thành món gì cả. Có lẽ sẽ dễ hiểu hơn nếu tôi biết bà Ford làm di chúc vào thời điểm nào. Tuy rằng nếu việc đó đã rất lâu rồi thì khoản tiền tương đương bây giờ có lẽ sẽ nhiều hơn nhiều, và như thế thì còn khó hiểu hơn nữa. Tôi xác nhận sự tồn tại, tính xác thực và địa chỉ của mình, gửi kèm cả bản sao làm chứng. Tôi còn hỏi liệu tôi có thể biết được ngày lập di chúc https://thuviensach.vn hay không. Rồi, một tối, tôi ngồi xuống cố hồi sinh lại dịp cuối tuần nhục nhã ấy ở Chislehurst khoảng bốn mươi năm về trước. Tôi kiếm tìm bất cứ thời khắc, tình tiết hay lời bình luận nào có vẻ xứng đáng được tỏ lòng biết ơn hoặc tưởng thưởng. Nhưng ký ức của tôi đã ngày càng như một cơ chế chỉ biết lặp lại các dữ liệu có vẻ chính xác cùng với rất ít biến thể. Tôi trân trân dõi nhìn quá khứ, tôi đợi, tôi cố lừa ký ức vào một chiều hướng khác. Nhưng chẳng làm được gì. Tôi là ai đó đã hẹn hò với con gái của bà Sarah Ford (đã chết) trong thời gian khoảng một năm, bà bị ông chồng điều khiển, bị con trai soi mói trịch thượng, và bị con gái thao túng. Đau đớn cho tôi khi ấy thật đấy, nhưng khó mà đòi hỏi một lời xin lỗi mẫu tử, gồm 500 bảng về sau này. * * * Mà dù sao thì, nỗi đau ấy chẳng dai dẳng mãi. Như tôi đã nói, tôi có một bản năng tự vệ nào đó. Tôi đã thành công trong việc bỏ Veronica ra khỏi đầu, ra khỏi lịch sử của tôi. Vậy nên khi thời gian đưa tôi quá nhanh vào tuổi trung niên, và tôi bắt đầu nhìn lại cuộc đời mình đã mở ra như thế nào, và xem xét những con đường không được chọn, những cái nếu-như ru ngủ và ngấm ngầm gây suy yếu ấy, chẳng bao giờ tôi thấy mình tưởng tượng - theo chiều tệ hơn cũng không, thôi khỏi nói đến chiều tốt hơn - rằng đời minh sẽ thế nào nếu cùng với Veronica. Annie thì có, Veronica thì không. Và tôi không bao giờ tiếc đã có những năm tháng cùng Margaret, ngay cả khi chúng tôi đã ly dị rồi. Có cố hết sức - việc này cũng chẳng phải quá khó - tôi cũng hiếm khi mộng tưởng một cuộc đời khác biệt rõ rệt với cuộc đời từng là của tôi. Tôi không nghĩ đây là tự thỏa mãn: mà nó giống như thiếu trí tưởng tượng, hoặc tham vọng, hoặc cái gì đó hơn. Tôi cho rằng sự thật là, vâng, tôi không đủ kỳ quặc để không làm những việc: rốt cuộc tôi đã làm với đời mình. * https://thuviensach.vn * * Tôi không đọc thư của luật sư ngay. Tôi nhìn vào thứ gửi kèm, một phong bì màu kem, dài, có tên tôi trên đó. Chữ viết tôi đã từng nhìn thấy chỉ một lần duy nhất trong đời, nhưng dù vậy vẫn quen thuộc. Anthony Webster Esq. - cái kiểu các nét vòng lên và các nét vòng xuống kết thúc bằng một vòng xoắn nhỏ đưa tôi trở lại với ai đó tôi biết chỉ trong một dịp cuối tuần. Ai đó sở hữu kiểu chữ viết mà, trong vẻ tư tin hơn là hình dáng chữ, gợi ra một người phụ nữ có lẽ "đủ kỳ quặc” để làm những việc tôi đã không làm. Nhưng việc gì, tôi chẳng thể biết hay đoán được. Có một mẩu băng dính ở mặt trước phong bì, chính giữa phía trên. Tôi tưởng nó vòng xuống phía sau và bồi them một lớp niêm phong phụ, nhưng hóa ra nó bị cắt ngang ngay chỗ cạnh trên phong bì. Đoán chừng bức thư đã từng có lần được dán vào một thứ gì khác. Cuối cùng, tôi mở ra đọc. “Tony thân niên, tôi nghĩ là ngay lúc này đây cháu hẳn đã nhận được đồ gửi kèm. Adrian luôn luôn nói về cháu với rất nhiều thiện chí, và có lẽ cháu sẽ thấy đó là một kỷ vật thú vị, cho dù có đau đớn, về khi xưa ấy. Tôi cũng để lại cho cháu một chút tiền. Cháu có thể thấy lạ lùng, và cũng phải nói thật là tôi cũng không chắc lắm về các động cơ của mình đâu. Cho dù thế nào đi nữa, tôi cũng xin lỗi cháu về cung cách gia đình tôi đã cư xử với cháu nhiều năm về trước, và chúc cháu tốt lành, lời chúc từ dưới mộ. Thân ái, Sarah Ford. Tái bút: Nghe có vẻ kỳ quặc, nhưng tôi nghĩ những tháng cuối đời cậu ấy hạnh phúc.” Luật sư yêu cầu các thông tin chi tiết về tài khoản ngân hàng của tôi để khoản thừa kế có thể được chuyển trực tiếp. Cô luật sư thêm rằng đã gửi kèm món thứ nhất trong “hai tài liệu” được để lại cho tôi. Món thứ hai vẫn trong tay con gái bà Ford. Điều đó, tôi nhận ra, có thể giải thích cho mẩu băng dính bị cắt. Cô Marriott vẫn đang cố lấy món đồ thứ hai này. Và di chúc của bà Ford, theo câu trả lời cho câu hỏi của tôi, đã được soạn thảo năm năm trước đây. https://thuviensach.vn * * * Margaret hay nói rằng có hai loại đàn bà: một loại rõ ràng, một loại bí ẩn. Và đấy là điều đầu tiên một người đàn ông cảm nhận được, cũng là điều đầu tiên hấp dẫn anh ta, hoặc không. Có những người đàn ông bị hút hồn vào loại này, có những người vào loại kia. Margaret - bạn chẳng cần tôi phải kể cũng biết - là loại rõ ràng, nhưng đôi khi cô ấy cũng ghen tị với loại sẵn có hoặc tạo ra được một dáng vẻ bí ẩn. “Anh thích em đúng như con người em,” có lần tôi nói với cô ấy. “Nhưng bây giờ anh biết em quá rõ rồi còn gì,” cô ấy đáp. Chúng tôi đã cưới nhau sáu bảy năm rồi. “Chẳng phải anh vẫn thích hơn nếu em... khó đoán biết hơn một chút sao?” “Anh không muốn em là một người đàn bà bí ẩn. Anh nghĩ anh sẽ ghét chuyện đó. Dù cho đấy chỉ là bề ngoài, một trò chơi, một kỹ thuật để bẫy đàn ông, hay người phụ nữ bí ẩn ấy là một bí ẩn thậm chí đối với chính cô ta đi nữa, mà cái đó là tệ nhất đấy.” “Tony, anh nói nghe như một người đàn ông đích thực trên đời vậy.” “Ờ thì, anh không phải như thế,” tôi nói - mặc dù ý thức được, tất nhiên, rằng cô ấy đang trêu mình. “Anh chưa được biết nhiều phụ nữ đến thế trong đời đâu.” “Anh không biết mấy về phụ nữ, nhưng anh biết anh thích gì?” “Anh có nói thế đâu, mà cũng không có ý đó. Nhưng anh nghĩ đấy là vì anh biết tương đối ít nên anh biết anh nghĩ về họ thế nào. Và anh thích gì ở họ. Nếu biết nhiều hơn, anh sẽ bị bối rối hơn.” https://thuviensach.vn Margaret nói, “Bây giờ em chẳng biết là phải vui hay không nữa.” Chuyện này xảy ra trước khi cuộc hôn nhân của chúng tôi sa lầy, tất nhiên. Nhưng chắc nó sẽ chẳng bền lầu hơn nêu Margaret bí ẩn hơn, tôi có thể chắc chắn với bạn - và với cô ấy - về chuyện đó. * * * Và cái gì đó ở cô ấy chuyển sang tôi dần dần qua những năm tháng ấy. Ví dụ, nếu không biết cô ấy, tôi có thể đã dính líu vào một vụ trao đổi thư từ kiên nhẫn với luật sư rồi. Nhưng tôi không muốn thầm lặng đợi chờ một phong bì có trổ ô khác nữa. Thay vào đó, tôi gọi điện cho cô Eleanor Marriott hỏi về tài liệu tiếp theo tôi được để lại cho. “Di chúc tả nó như một cuốn nhật ký.” “Một cuốn nhật ký? Của bà Ford?” “Không. Để tôi kiểm tra tên.” Ngừng một chút. “Adrian Finn.” Adrian! Làm sao bà Ford rốt cuộc lại có nhật ký của cậu ấy? Đấy không phải là một câu hỏi dành cho luật sư. “Đó là một người bạn của tôi,” tôi chỉ nói vậy. Rồi, “Có vẻ như nó được đính kèm với bức thư cô đã gửi.” “Tôi không chắc về chuyện đó.” “Thế cô thực đã nhìn thấy nó chưa?” “Chưa, tôi chưa thấy.” Thái độ của cô ta thật đáng nghi hơn là ngại giúp đỡ. “Veronica Ford có đưa ra lý do nào cho việc giữ nó lại không?” https://thuviensach.vn “Bà ấy nói chưa sẵn sàng xa nó.” Hẳn rồi. “Nhưng nó là của tôi mà?” “Nó chắc chắn được để lại cho ông theo di chúc.” Hừm. Tôi băn khoăn không biết có cách nào tế nhị mà hợp pháp tách hai vấn đề đó ra được không. “Cô có biết bà ấy làm thế nào lại... lấy được nó?” “Bà ấy sống không xa nhà bà mẹ lắm trong những năm cuối, theo như tôi hiểu. Bà ấy nói đã lấy vài món đem về cất nơi an toàn chỗ bà ấy. Đề phòng trường hợp ngôi nhà bị trộm. Trang sức, tiền, tài liệu.” “Việc đó có đúng luật không?” “Vâng thì, nó không sai luật. Có thể là rất cẩn thận thôi ạ.” Chúng tôi không có vẻ tiến đến đâu cả. “Để tôi nói thẳng chuyện này nhé. Bà ấy phải đưa tài liệu này, cuốn nhật ký, cho cô. Cô đã đòi nó, và bà ấy đang từ chối rời bỏ nó.” “Cho đến giờ, vâng, tình hình đúng là như thế.” “Cô cho tôi địa chỉ bà ấy được chứ?” “Tôi phải được bà ấy cho phép thì mới làm vậy được ạ.” “Thế cô có làm ơn đi kiếm cái sự cho phép ấy được không?” Đã lần nào bạn nhận ra làm thế nào mà, khi bạn nói với ai đó như là luật sư chẳng hạn, một hồi sau bạn không còn nói năng như chính bạn nữa mà rốt cuộc lại nghe như là họ đang nói chưa? * https://thuviensach.vn * * Càng ít thời gian còn lại trong đời, bạn càng không muốn lãng phí nó. Thật logic, phải không? Dù bạn có sử dụng những giờ dự trữ như thế nào... ờ thì, đấy lại là một chuyện nữa chắc bạn chẳng thể nói trước được khi còn trẻ. Ví dụ, tôi mất rất nhiều thời gian dọn dẹp các thứ - mà tôi còn chẳng phải là người bừa bộn. Nhưng đây lại là một trong những điều đem lại niềm vui nhỏ nhoi lúc tuổi già. Tôi hướng tới sự sạch sẽ; tôi gom giấy cũ làm rác tái chế; tôi dọn dẹp và trang trí căn hộ để giữ gìn giá trị của nó. Tôi vừa lập di chúc xong; và quan hệ của tôi với con gái, với con rể, các cháu và vợ cũ, nếu không hoàn hảo thì ít nhất cũng ổn. Hoặc là tôi tự thuyết phục tôi thế đấy. Tôi đã đạt được trạng thái hiếu hòa, thậm chí là thanh thản. Bởi vì tôi hợp với mọi thứ. Tôi không thích lộn xộn, và tôi không thích bỏ lại một đống lộn xộn. Tôi vừa chọn hình thức hỏa táng, nếu bạn muốn biết. Thế là tôi bèn gọi lại cho cô Marriot lần nữa, hỏi thông tin liên lạc của người con khác của bà Ford, có tên là Jack. Tôi gọi Margaret hẹn một cuộc ăn trưa. Và tôi đặt hẹn với luật sư riêng của tôi. Không, gọi thế thì hơi bị oách quá. Tôi tin chắc ông anh Jack sẽ có ai đó mà anh ta viện đến như là “luật sư riêng của tôi”. Trong trường hợp của tôi đấy chỉ là một tay địa phương soạn thảo di chúc cho tôi thôi; tay này có một văn phòng nhỏ phía trên một cửa hàng hoa và có vẻ như hoàn toàn có năng lực. Tôi cũng thích anh ta bởi anh ta chẳng cố gọi tên thánh [26] của tôi hay gợi ý cho tôi gọi tên thánh của anh ta. Thế nên tôi chỉ nhớ anh ta là T. J. Gunnel, và còn chẳng thiết đoán xem các chữ đầu có thể viết tắt cho tên gì. Bạn có biết một chuyện tôi sợ phát khiếp không? Là thành một người già trong bệnh viện và bị các cô y tá tôi chưa gặp bao giờ gọi tôi là Anthony hoặc tệ hơn nữa là Tony. Hãy để tôi chích cái này vào tay ông nhé, Tony. Uống thêm tí thức ăn lỏng này nhé, Tony. Ông đã tập động tác nào chưa, Tony? Tất nhiên, khi việc này xảy đến, kiểu thân quen quá đáng của đội ngũ y tá có thể sẽ chỉ nằm tít phía dưới danh sách các nỗi lo của tôi thôi; nhưng cho dù là vậy. https://thuviensach.vn * * * Tôi làm một việc hơi kỳ quặc khi mới gặp Margaret. Tôi viết Veronica ra ngoài câu chuyện đời tôi. Tôi vờ vịt rằng Annie mới là bạn gái đầu thật sự. Tôi biết phần lớn đàn ông thường thổi phồng số lượng các cô nàng và vụ tình dục họ từng trải qua; tôi làm điều ngược lại. Tôi vạch một đường kẻ và bắt đầu như mới. Margaret hơi bị bối rối vì tôi sao lại chậm chân đến thế không phải trong chuyện tôi mất trinh, mà trong chuyện có quan hệ nghiêm túc; nhưng bù lại, tôi nghĩ hồi ấy cô ấy có bị hút hồn một chút. Cô ấy đã nói gì đó về chuyện nhút nhát cũng là nét quyến rũ ở đàn ông. Phần kỳ quặc hơn nằm ở chỗ thật dễ dàng có được phiên bản này của câu chuyện của tôi bởi dù sao đấy vẫn là điều tôi tự kể cho mình. Tôi coi thời gian mình bên Veronica như một thất bại – kiêu ngạo của cô ấy, nhục nhã của tôi – và đã xóa sổ nó rồi. Tôi chẳng giữ thư từ gì, chỉ còn có một tấm ảnh, mà lâu lắm rồi tôi chẳng xem. Nhưng sau một hay hai năm hôn nhân, khi đã thoải mái hơn về bản thân, và hoàn toàn tin tưởng vào mối quan hệ của chúng tôi, tôi kể cho Margaret sự thật. Cô ấy lắng nghe, đặt những câu hỏi liên quan, và cô ấy hiểu. Cô ấy hỏi xem bức ảnh – bức chụp ở quảng trường Trafalgar – nghiên cứu nó, gật đầu, và không bình luận gì. Thế là tốt. Tôi chẳng có quyền trông mong bất cứ điều gì hết, nói gì đến những lời ca ngợi bạn gái cũ. Điều mà, dù thế nào, tôi cũng chẳng muốn. Tôi chỉ muốn xóa đi quá khứ, và được Margaret tha thứ cho lời nói dối lạ lùng về nó. Cô ấy đã làm vậy. * * * Ông Gunnell trầm tĩnh, gầy guộc, một người chẳng ngại gì im lặng cả. Đằng nào thì, nó cũng bắt khách hàng anh ta trả tiền bằng với nói nàng. https://thuviensach.vn “Ông Webster.” “Ông Gunnell.” Và thế là chúng tôi gọi nhau là ông suốt bốn mươi lăm phút sau đó, trong khi anh ta cho tôi lời khuyên chuyên nghiệp mà tôi phải trả tiền. Anh ta bảo tôi rằng, theo cách nhìn của anh ta, đến gặp cảnh sát và cố thuyết phục họ buộc tội ăn trộm một phụ nữ lớn tuổi có bà mẹ vừa qua đời là thật điên rồ. Tôi thích cái đó. Không phải lời khuyên mà cách diễn đạt. “Điên rồ”: hay hơn nhiều “không nên” hoặc “không thỏa đáng”. Anh ta cũng khuyên tôi đừng quấy quả bà Marriott. “Không phải là các vị luật sư thích bị quấy hay sao, ông Gunnell?” “Có thể nói nếu người quấy rầy là khách hàng thì khác. Nhưng trong trường hợp hiện tại này thì gia đình Ford đang trả mọi chi phí. Và ông hẳn sẽ ngạc nhiên làm thế nào mà các bức thư lại trượt xuống tận đáy tập hồ sơ được.” Tôi nhìn quanh văn phòng sơn màu kem có những chậu cây cảnh, hàng giá đựng cứ liệu luật, bản in phong cảnh nước Anh hiền hòa và, vâng, có cả các tủ đựng hồ sơ nữa. Tôi quay lại nhìn ông Gunnell. “Nói theo cách khác, đừng để cô ấy nghĩ tôi là loại loạn óc.” “Ôi, bà ấy không bao giờ nghĩ vậy đâu, ông Webster. Mà ‘loạn óc’ không hẳn là thuật ngữ ngành luật.” “Thế ông sẽ gọi là gì?” “Chúng tôi sẽ chấp nhận ‘gây phiền hà’. Thế cũng khá mạnh rồi.” “Được. Giờ sang một điểm khác nhé. Phải mất bao lâu mới thanh lý xong tài sản?” https://thuviensach.vn “Nếu nó tương đối minh bạch... tám tháng, hai năm.” Hai năm! Tôi không đợi quyển nhật ký lâu thế đâu. “Thế này, ông giải quyết chuyện chính trước, nhưng luôn luôn có những chuyện lôi thôi đi kèm. Các giấy chứng nhận cổ phần bị mất. Thỏa thuận các con số với bên sở thuế. Và thư từ đôi khi bị thất lạc.” “Hoặc trượt xuống đáy một tập hồ sơ.” “Cả thế nữa, ông Webster.” “Ông có lời khuyên nào khác không?” “Tôi sẽ cẩn thận hơn với từ ‘ăn cắp’. Nó có thể phân cực các vấn đề một cách không cần thiết.” “Nhưng chẳng phải cô ta đã làm chuyện đó sao? Nhắc tôi nhớ đến cái câu gì trong ngành luật khi mà chuyện đã rõ như ban ngày đi.” “Res ipsa loquitur [27] ?” “Chính là nó đấy.” Ông Gunnell ngừng nói. “Thế này, việc liên quan đến tội phạm không mấy khi đi qua bàn của tôi, nhưng cụm từ khóa khi có vụ ăn trộm nào, như tôi nhớ, là ‘ý định tước đoạt vĩnh viễn’ khỏi chủ của vật bị ăn cắp. Ông có manh mối nào về ý định của quý cô Ford hoặc trạng thái tinh thần chung hơn của bà ấy không?” Tôi cười lớn. Manh mối về đầu óc Veronica từng là một trong những vấn đề của tôi bốn mươi năm về trước. Thế nên hẳn là tôi cười khá vô duyên; mà Gunnell thi không phải là một người không nhạy cảm. https://thuviensach.vn