🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Mưu Hèn Kế Bẩn Nơi Công Sở Ebooks Nhóm Zalo MƯU HÈN KẾ BẨN NƠI CÔNG SỞ Tác giả: Alphabooks biên soạn Công ty phát hành: Alphabooks Nhà xuất bản: NXB Lao Động Xã Hội Trọng lượng vận chuyển: 300 g Kích thước: 13 x 20.5 cm Số trang: 288 Ngày xuất bản: 01/2012 Giá bìa: 69.000₫ Nguồn: tve-4u.org Tạo prc: thanhbt Ebook miễn phí tại : www.Sachvui.Com Cuốn sách này được giới thiệu ở đây nhằm chia sẻ cho những bạn không có điều kiện mua sách! Còn nếu bạn có khả năng hãy mua ủng hộ nha! Giới thiệu Giới thiệu và phân tích tất cả những thủ đoạn nơi công sở, kèm theo những giải pháp giúp người lao động biết cách vượt qua các trò bẩn đó, để đạt được thành công trong công việc. Dù chúng ta có thích hay không, các trò bẩn vẫn đang tồn tại khắp các công sở. Ngay cả khi bạn thư giãn trong kỳ nghỉ cuối tuần hay nghiêm trang lắng nghe trong cuộc họp, rất có thể, các đồng nghiệp vẫn đang giở trò với bạn. Sau khi tìm hiểu các thủ đoạn nơi công sở, chúng tôi nhận thấy rằng, việc xuất bản một cuốn sách giới thiệu và phân tích tất cả những thủ đoạn (mà chúng tôi gọi chung là mưu hèn kế bẩn) đang diễn ra, kèm theo những giải pháp giúp người lao động biết cách vượt qua các trò bẩn đó, để đạt được thành công trong công việc, là hết sức cần thiết. Vì rất nhiều bạn trẻ, những người mới đi làm hay thậm chí cả người làm việc lâu năm, giỏi chuyên môn vẫn có thể thất bại như thường, vì họ không biết rằng, ngoài chuyên môn, họ vẫn phải hiểu các mưu mô thủ đoạn là thế nào. Trong quá trình biên soạn cuốn sách này, chúng tôi đã tham khảo nhiều nguồn tài liệu từ các tác giả Mỹ, Trung Hoa, và từ chính môi trường làm việc đầy cạm bẫy, tranh giành, kèn cựa hiện nay ở Việt Nam nhằm đưa ra được những thủ đoạn phổ biến nhất, nguy hiểm nhất và dễ mắc phải nhất. Mục lục LỜI NGỎ 1. THĂNG QUAN TIẾN CHỨC KẾ BẨN SỐ 1: CON TỐT THÍ MẠNG KẾ BẨN SỐ 2: CƠ HỘI THĂNG TIẾN KẾ BẨN SỐ 3: LÝ ĐẠI ĐÀO CƯƠNG 2. SAU TẤM MÀN NHUNG KẾ BẨN SỐ 4: THẤY CHẾT KHÔNG CỨU KẾ BẨN SỐ 5: ÁC LÀ ĐẠO CHÍCH KẾ BẨN SỐ 6: “TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU ĐI!” 3. NHỮNG LỜI CÓ CÁNH KẾ BẨN SỐ 7: LỬNG LƠ CON CÁ VÀNG KẾ BẨN SỐ 8: HẠC TRÊN MÂY KẾ BẨN SỐ 9: THIÊN THẦN HỘ MỆNH 4. LÊN VOI XUỐNG CHÓ KẾ BẨN SỐ 10: GỬI E-MAIL CHO THƯỢNG ĐẾ KẾ BẨN SỐ 11: CÁO MƯỢN OAI HÙM KẾ BẨN SỐ 12: ĐE DỌA VẠCH MẶT 5. NHỮNG ĐÒN LỘ LIỄU KẾ BẨN SỐ 13: GIƯƠNG ĐÔNG KÍCH TÂY KẾ BẨN SỐ 14: PHẢN HỒI ÁC Ý KẾ BẨN SỐ 15: NÉ TRÁNH TRÁCH NHIỆM 6. TRÊN ĐÀ THẮNG LỢI KẾ BẨN SỐ 16: ĐÁ RA RÌA KẾ BẨN SỐ 17: HỌP KÍN KẾ BẨN SỐ 18: CHẠY TRỜI KHÔNG KHỎI NẮNG 7. RA ĐÒN QUYẾT ĐỊNH KẾ BẨN SỐ 19: VỊ “ANH HÙNG” BỊ XIỀNG XÍCH KẾ BẨN SỐ 20: CHÚNG TÔI CHỐNG LƯNG CHO ANH! KẾ BẨN SỐ 21: TÁI THIẾT HỒI KẾT: HẠNH PHÚC MÃI MÃI LỜI NGỎ Ebook miễn phí tại : www.Sachvui.Com Bạn đọc thân mến, Chúng tôi đã đắn đo rất lâu trước khi quyết định xuất bản cuốn sách này, bởi chính trong chúng tôi cũng có hai luồng ý kiến trái ngược, một thì cho rằng những cuốn sách kiểu này sẽ trở thành chỉ dẫn cho những người làm việc trong các công sở hiện nay thực hiện “tội ác”, một lại cho rằng cuốn sách chỉ phản ánh thực tại khách quan ở các nơi làm việc hiện nay. Sau khi tìm hiểu các thủ đoạn chính trị nơi công sở, chúng tôi nhận thấy rằng, việc xuất bản một cuốn sách giới thiệu và phân tích tất cả những thủ đoạn (mà chúng tôi gọi chung là mưu hèn kế bẩn) đang diễn ra, kèm theo những giải pháp giúp người lao động biết cách vượt qua các trò bẩn đó, để đạt được thành công trong công việc, là hết sức cần thiết. Dù chúng ta có thích hay không, các trò bẩn vẫn đang tồn tại khắp mọi nơi. Ngay cả khi bạn thư giãn trong kỳ nghỉ cuối tuần hay nghiêm trang lắng nghe trong cuộc họp, rất có thể, các đồng nghiệp vẫn đang giở trò với bạn. Đó có thể chính là người đã kề vai sát cánh với bạn trong suốt dự án hoặc chính là vị trưởng phòng khả kính đang đọc báo cáo trên kia. Dưới muôn hình vạn trạng, vào những lúc không ngờ nhất, từ những người bất ngờ nhất, những mưu hèn kế bẩn tấn công chúng ta mà không có một dấu hiệu nào báo trước. Trong quá trình biên soạn cuốn sách này, chúng tôi đã tham khảo nhiều nguồn tài liệu từ các tác giả Mỹ, Trung Hoa, và từ chính môi trường làm việc đầy cạm bẫy, tranh giành, kèn cựa hiện nay ở Việt Nam nhằm đưa ra được những thủ đoạn phổ biến nhất, nguy hiểm nhất và dễ mắc phải nhất. Rất nhiều bạn trẻ, những người mới đi làm hay thậm chí cả người làm việc lâu năm, giỏi chuyên môn vẫn có thể thất bại như thường, vì họ không biết rằng, ngoài chuyên môn, họ vẫn phải hiểu các mưu mô thủ đoạn là thế nào. Chúng tôi lồng các mưu kế vào một câu chuyện nhất quán với những nhân vật hư cấu dựa trên mô phỏng đời thực, nhằm phản ánh được cặn kẽ và sinh động cuộc chiến nơi công sở. Cũng vì vậy xin bạn đọc đừng vội giật mình hay giận dữ khi thấy có nhân vật giống mình quá thể! Chúng tôi không định chơi xấu ai cả mà chỉ muốn đưa ra những tình huống thực tế mà thôi. Chúng tôi hy vọng bạn sẽ gửi cho chúng tôi những kế bẩn mà bạn từng nếm trải khi mới chân ướt chân ráo bước vào chốn thương trường; hay là, dũng cảm và trung thực hơn nữa, hãy gửi cho chúng tôi những trò bạn đã từng bày ra hoặc có ý định bày ra để dọa nạt đám nhân viên khờ khạo, mà giờ đây, sau những thăng trầm của cuộc sống, bạn nghĩ cần phải chia sẻ chúng. Chúng tôi hy vọng cuốn sách này sẽ sớm được nối tiếp để vẽ lên một bức tranh hoàn chỉnh hơn về cuộc sống nơi công sở, với tất cả những thủ đoạn phức tạp và tinh vi trong các tổ chức, công ty hiện nay, nhằm giúp bạn đọc có được những giải pháp hữu ích và hiệu quả để các bạn trưởng thành hơn, khôn ngoan hơn, tránh được cạm bẫy, vấp ngã. Chúng tôi cho rằng thành công sẽ luôn mỉm cười với những người dạn dày kinh nghiệm, hiểu rõ các cạm bẫy cuộc đời và dũng cảm vượt qua chúng. Còn bây giờ, mời các bạn cùng chúng tôi khám phá màn kịch sống động này. Nhớ rằng hãy luôn tỉnh táo! Hà Nội, tháng 12 năm 2011 NHÓM BIÊN SOẠN CÔNG TY CP SÁCH ALPHA 1. THĂNG QUAN TIẾN CHỨC Ben đẩy cánh cửa xoay, hậm hực bước vào trụ sở tập đoàn Xennic. Hắn ghét mấy cái cửa xoay này kinh khủng, bởi lẽ người ta không thể đóng sập cửa lại ngay phía sau mình. Không phải hắn là một tay “chuyên viên trẻ cáu bẳn” mà bởi tòa nhà Xennic đang bắt đầu trở thành hiện thân của những trở ngại cho tiền đồ sáng láng của hắn. Những cánh cửa xoay nghiễm nhiên trở nên phù phiếm và đầy ẩn ý. Ben cảm thấy khó chịu với chính bản thân mình khi cứ phải nói “có” trong khi thực sự, hắn chỉ muốn phun ra từ “không”. Nhưng hắn có thể làm gì khác được đây? Sếp Jerry đã quán triệt rõ ràng với mọi nhân viên rằng, nói “không” với hội thảo chiến lược cuối tuần cũng đồng nghĩa với “đi tong sự nghiệp”. Năm ngày làm việc trong tuần với mấy nhân vật này đã đủ chán ngấy rồi, giờ còn phải gặp nhau cả vào ngày cuối tuần nữa chứ! Vậy là kế hoạch cho kỳ nghỉ xả hơi với gia đình của hắn tan tành mây khói! Những cuộc họp chiến lược thực sự rất quan trọng, nhưng bất cứ ai muốn thảo luận về “sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống” với Ben sẽ thấy vô ích mà thôi. Lúc nói chuyện phiếm chỗ bình nước ở công ty, các đồng nghiệp của Ben đã gọi hội thảo chiến lược bằng từ viết tắt SAD (Strategic Away Day), có nghĩa là buồn bã, nghe nản lòng nhưng mà cũng đúng! Tay bảo vệ ở quầy lễ tân hầu như không nhận thấy sự có mặt của Ben, do đang mải dán mắt vào màn hình xem cái gì đấy. Ben quẹt thẻ để cánh cửa xoay chậm rãi đưa hắn vào một ngày làm việc mới. Trò vui gì đang đợi mình đây - Ben nghĩ thầm khi đứng trong thang máy. Một mình trong thang máy, hắn nhanh chóng làm bộ khi sực nhớ ra người ta vừa lắp mấy cái camera an ninh. À, trò dọa dẫm rẻ tiền thay cho mấy tay bảo vệ ấy mà! Theo như thông báo thì camera được lắp “vì lý do an ninh và đảm bảo sự an toàn cho bạn”. Ben lại thấy, mấy thứ đó chẳng khác gì cái kiểu “văn hóa chim lợn” rình rập nhân viên. Hắn tự hỏi như thế nào và từ bao giờ mình đã trở nên hoang tưởng và hoài nghi như vậy. Mới đầu, hắn rất thỏa mãn khi được “săn” về cho công việc này từ đối thủ nặng ký mà hắn làm hồi xưa. Cùng với mức lương khá hơn và địa vị cũng cao hơn, hắn đặc biệt hài lòng khi nghĩ mình đã có thể bỏ qua mấy vụ đấu đá giành quyền lực, tranh cãi vớ vẩn hay “vận động quần chúng”. Giờ đây, Ben nhận ra chính việc đó đã khiến hắn trở nên ngờ nghệch và đầy hoài nghi, và đôi lúc, nơi này có vẻ thật tệ, nếu không muốn nói là ngày càng tồi tệ. Không phải là hắn không giỏi chuyên môn, hắn rất thạo việc nữa là đằng khác, chẳng qua lúc này dường như có những thế lực ngầm nào đó trong công ty đang âm mưu hãm hại hắn. Hắn thật sự muốn làm thật tốt, muốn đóng góp và cống hiến hết tài năng của mình cho lợi ích chung, nhưng một đồng nghiệp đã sơ ý buột miệng bảo hắn rằng: “Giỏi giang quá rồi cũng thành ‘tiền công tận khí’ thôi, Ben ạ”. Khi Ben hỏi ý chị là sao, chị ta chỉ giải thích rằng toàn bộ “trò chơi lớn” thuộc về những ai và cái gì thì chúng ta đều biết cả rồi. Người ta thường để tâm xem điệu bộ và kiểu cách của anh thế nào chứ không coi trọng những gì anh nói. Cái mẽ ngoài giờ đây còn quan trọng hơn thực chất bên trong, và ngoại trừ việc cun cút tuân theo đường lối chính sách, bất cứ hành động nào cũng dẫn đến “rút ngắn sự nghiệp”, do “hệ thống miễn dịch” của cơ quan sẽ đào thải “con virus” đó ngay. Trên hết, khả năng gây ảnh hưởng tới các sự kiện và con người giờ đây chính là kỹ năng cần thiết chủ yếu. Ben đã từng gạt quan điểm này đi vì cho rằng chúng có phần khốc liệt và lệch lạc, nhưng giờ đây, hắn bắt đầu cảm thấy mỗi ngày thêm một hoài nghi về điều đó. Nói năng chừng mực có lẽ đang là mốt hiện nay, những từ ngữ như “tôn trọng và sát cánh” có thể được đề cập trong Tuyên bố Giá trị Doanh nghiệp, nhưng thực tế khắc nghiệt lại luôn ẩn trong bóng tối, và giờ đây, dường như bóng tối đang ngày càng lan rộng và đen đặc hơn. Lẽ dĩ nhiên, bất kỳ ai tin rằng quy trình đánh giá 360 độ[1]là thước đo giá trị để quyết định những ai được thăng tiến và thưởng phạt như thế nào đều đang tự lừa dối bản thân. Mọi người đều biết thực tế là đánh giá thành tích luôn được cơ cấu sao cho khớp với đường cong phân phối, và những việc như vận động chính trị và những co giãn trong quy trình luôn quan trọng hơn những gì chúng ta thực sự cống hiến. Ben ra khỏi thang máy - đúng vậy, ở cái tòa nhà này, cái gì cũng chậm chạp - bước vào phòng làm việc, rồi tiến thẳng tới bàn của mình. Căn phòng trống trơn, ngoại trừ Jerry ngồi trong góc văn phòng, đang la lối một kẻ kém may mắn nào đó trên điện thoại - kẻ dám có chính kiến của riêng mình (có lẽ vậy), và thậm chí còn ngu ngốc hơn, dám cả gan nêu cái chính kiến ấy ra cho lão tiểu bạo chúa này vào ngay sáng thứ Hai nữa chứ! Ben cắm laptop, ấn nút “play” trên voice mail: “Bạn có 17 tin nhắn mới!”, giọng thu âm điện tử lanh lảnh vang lên, Ben thấy chán hẳn. Hầu hết, đều là những tin nhắn quấy rầy người ta chứ chẳng mang lại thông tin hấp dẫn nào. Nhưng có một tin thu hút sự chú ý của Ben: Spencer thuộc bộ phận Tài chính hỏi sao hắn không đến dự buổi họp Dự án Khởi nguồn hôm thứ Sáu vừa rồi. Dự án Khởi nguồn là cái quái gì? Thi thoảng, Ben lại tự hỏi mình đang nắm được mọi chuyện trong công ty hay thực chất là chẳng biết có chuyện quái gì đang diễn ra xung quanh hết? Rõ ràng hắn chẳng biết tí gì về vụ họp hành này. Ben nhận thấy, lẽ ra hắn không nên bỏ thuốc. Khi anh còn là cái “ống khói tàu hỏa”, anh sẽ phải mò xuống chỗ mái che căn phòng dưới tầng hầm đặng tham gia vào công cuộc làm “thơm mồm, bổ phổi, tiệt trùng lao”. Phần quà cho anh là có cơ hội được trà trộn vào đủ loại hội nhóm của các đệ tử thuốc lá khác, nhiều kẻ trong số đó nếu không là sếp lớn thì cũng là sếp nhỏ. Trong lúc đê mê chém gió và buôn chuyện trong đám khói thuốc mịt mù hôi hám đó, thể nào vài tin nóng cũng bị phun ra, và anh sẽ biết ngay đang có chuyện gì hay ho trong tổ chức. Nếu Ben ta nhận ra chuyện bỏ thuốc sẽ dẫn đến tình cảnh “xa rời quần chúng” này, có cho vàng hắn cũng không dám bỏ. Ừm, vậy thì hắn sẽ xuống lỗ sớm thôi, nhưng mà ít nhất, hắn cũng biết Dự án Khởi nguồn đó là cái quỷ gì. Hắn kiểm tra các tin nhắn khác, lục lại nhật ký trực tuyến và hộp thư đến hòng kiếm được tí dấu vết của cái dự án mang tên Khởi nguồn. Công cốc! Không có trên mạng nội bộ. Lạ thật! Hay là Spencer nhầm? Hay đó chỉ là tin vịt để trêu hắn thôi? Ben quyết định, tốt nhất là cứ thảo luận với Jerry về việc này trong buổi báo cáo sáng thứ Hai lúc 9h30. Chắc hắn cũng chẳng cần phải “báo cáo” với Jerry chuyện gì khi hắn đã phải dành nguyên ngày cuối tuần đáng nguyền rủa với lão yêu quái này, nhưng ít ra, Jerry có thể sẽ biết về vụ dự án đó, vì lão là ngài-40-điếu-Marlboro-một-ngày cơ mà. Cuối cùng, Jerry cũng gọi Ben lên lúc 11h, trễ gần 2 tiếng đồng hồ so với lịch hẹn. Ben phải ngồi chịu trận đứng nhìn dòng người đổ vào văn phòng Jerry, chen cả vào lịch của hắn suốt 2 giờ qua. Có nhiều gã trông tướng tá đô con nhưng trên mặt đều mang cái vẻ hồi hộp, sợ sệt đến nỗi không thốt ra được lời nào. Ben bước vào phòng Jerry với chút lo lắng. “Ngồi xuống đi Ben”, Jerry ra lệnh, thậm chí không thèm rời mắt đống giấy tờ của lão lấy một giây. Không hiểu sao Jerry có thể leo lên cái ghế cao chót vót này trong khi lão có vẻ chẳng biết gì về những kỹ năng giao tiếp, phép lịch sự, thái độ thân thiện hay sự tôn trọng v.v... vậy nhỉ? Ben cười thầm trong bụng, khó chịu ngồi xuống ghế và nhận ra sự xuẩn ngốc an nhiên của lão. Ben chưa kịp ổn định chỗ ngồi thì Jerry đã vào thẳng vấn đề: “Ben, tôi có cơ hội phát triển cho cậu đây”. Ben ngạc nhiên lắm vì hắn cứ đinh ninh thể nào cũng nhận được tin xấu từ lão. Có khi hắn đã trở nên quá bi quan, yếm thế khi đến tuổi. Đây có thể lại là một cơ hội vàng giúp hắn “một bước lên tiên” cũng nên. “Em đang rửa tai lắng nghe đây, anh Jerry”, Ben nói với giọng hồ hởi không ngờ. Jerry tiếp, “Chúng tôi muốn cậu tiếp quản Dự án Khởi nguồn”. Ben choáng nặng, choáng tới mức phải bíu tay vào thành ghế để khỏi đổ vật ra sàn. Hắn cầu cho Jerry không trông thấy. Jerry lại tiếp tục ba hoa: “Cậu biết rồi đấy, đây là một khởi đầu kinh doanh quan trọng nhưng lại bị chậm một năm, và ta gần như đang ở thế “đạn đã lên nòng” rồi. Công ty cần người có khả năng tiếp quản thay cho Mark, chủ nhiệm dự án cũ. Mọi người tin rằng Mark đã xoay xở rất tốt cả khi dự án lâm vào hoàn cảnh khó khăn, vì vậy, nhiệm vụ chính bây giờ là làm sao để đưa con tàu cập bến an toàn”. Ben choáng đến nỗi không thể mở miệng trả lời ngay tắp lự được. Dự án Khởi nguồn là “nhiệm vụ quan trọng của doanh nghiệp” mà hắn lại chẳng biết tí gì về nó. Dù dự án đó là tối mật hay tại vì hắn mù thông tin, Ben càng lúc càng thấy khó chịu. Trong lúc đầu óc còn đang bay bay, Ben không để ý Jerry có đề cập đến chuyện chủ tọa cuộc họp vừa công khai tái khẳng định sự hậu thuẫn của ông dành cho Mark với tư cách chủ nhiệm dự án trong thời kỳ khó khăn, mặc dù vậy, do vài nguyên nhân, việc thay đổi chủ nhiệm vẫn không thể không làm. Ben tập trung trở lại vào những lời đao to búa lớn của Jerry: “... và chắc cậu không cần tôi phải nhắc lại là Hội đồng Quản trị đang rất kỳ vọng vào dự án này, đây cũng chính là cột mốc quan trọng trong hồ sơ cá nhân cũng như trong sự nghiệp của bất kỳ thành viên nào của tập đoàn Xennic này đâu nhỉ? Bắt đầu từ hôm nay, tôi muốn cậu phải thu dọn ngay tư trang, đồ đạc và chuyển đến văn phòng bên Luton - nơi cậu sẽ bắt tay vào làm việc ngay đầu tuần sau. Bây giờ, tôi phải đến hội nghị hội đồng cổ đông, tôi không có thời gian nghe báo cáo về cái gì khác nữa đâu nhưng tôi hứa sẽ gặp cậu sau. Chúc mừng Ben, nhớ đừng có làm tôi thất vọng đấy!” Và cứ thế, như một cơn lốc, Jerry rút lấy một điếu Marlboro, bước nhanh ra khỏi văn phòng. Ben gần như chỉ muốn mấy cái cửa kính to đùng ở đây tan biến vào hư không. Ben như chết lặng ở đó tận 5 phút, mãi đến khi trợ lý của Jerry phải vào xem hắn có làm sao không. Rốt cuộc, hắn cũng trở lại là chính mình khi nói chuyện về Dự án Khởi nguồn qua vách ngăn bàn làm việc của hắn với Lewis. Lewis cười và cho Ben hay, dự án đó đúng ra là Dự án Achilles, chẳng phải là “bí mật quân sự” gì của công ty hết ráo! Người ta đã đổi tên dự án vào tuần trước để dự án có cái tên mới hợp với tính sáng tạo của nó hơn, mặc dù trong thâm tâm, tên yếm thế Lewis cũng thật sự tin rằng chuyện đổi tên này chẳng qua chỉ để nghe cho kêu và để ngăn mọi người không rút khỏi dự án mà thôi. Ben biết Dự án Achilles quả thực rất to tát và hắn bỗng cảm thấy khá hơn tí chút về toàn bộ vấn đề; ừm, có thể không phải vì việc chuyển qua Luton. Hắn sẽ phải thuyết phục bà xã hắn rằng việc chuyển tới Luton là một chuyện tốt đối với gia đình thế quái nào đây nhỉ? Ừ, có thể đó thực sự là một cơ hội ngon lành. Chắn chắn Mark, tay chủ nhiệm dự án đã làm rất tốt, tay này đã được chuyển tới Florida để quản lý Dự án Tầm nhìn. Có khi Luton cũng không đến nỗi tệ nếu Florida là bến đỗ tiếp theo của hắn. Ben đáp rằng chuyện làm việc chăm chỉ của Mark trong Dự án Achilles đã được công ty ghi nhận là rất tốt. Lewis nhìn Ben vẻ kẻ cả, bảo: mấy tay “chính khách doanh nghiệp” luôn luôn dành chỗ thơm cho tay chân của mình, “và cậu không nghĩ Mark, rể quý của Giám đốc điều hành, có việc để làm với điểm đến Florida của hắn sao?” Thế là phút giây hạnh phúc ngắn ngủi của Ben đã nhanh chóng trôi theo dòng nước. XỬ TRÍ KHÔN NGOAN Mặc dù câu chuyện trong chương đầu tiên này hoàn toàn hư cấu nhưng nó cũng đã vẽ nên bức tranh chân thực về những gì thường diễn ra trong một công ty, bất kể ở loại hình nào trên toàn thế giới. Những bạn trẻ tài năng, sáng láng, vừa chân ướt chân ráo đi làm và đang tràn trề hy vọng, nhận ra những nỗ lực và mục tiêu tích cực của mình dần dần bị những thủ đoạn trong công ty bóp chết. Như chúng tôi đã giới thiệu, mục đích chính của cuốn sách là để trang bị cho các bạn những kiến thức quan trọng về những chuyện phức tạp trong công ty, góp phần mở rộng con đường hoạn lộ của bạn. Chúng tôi cũng không có ý cổ xúy cho những mưu hèn kế bẩn. Không bao giờ! Chúng tôi chỉ cố gắng vạch trần chúng: Những thủ đoạn nhằm mục đích mưu lợi cho bản thân của những kẻ gian manh xảo trá. Để đạt được mục đích, chúng sẵn sàng bán rẻ người khác, và thậm chí bán rẻ luôn cả tổ chức. Trước khi đi vào phân tích phần đầu và giới thiệu ba kế bẩn đầu tiên, hãy để bản thân bạn giải lao đôi chút với vài bài tập đối kháng liên quan đến địa vị và quyền lực. Để có thể học được nhiều điều nhất từ bài tập này, hãy xem như đây là một cơ hội phát triển thật sự. Hãy tự hỏi những câu sau để xem mức nhận thức về tình hình chính trị ở công ty của bạn đến đâu: sắc sảo, ngây thơ hay hoàn toàn không biết gì. - Ben nên làm gì khác trong cuộc gặp với Jerry? - Tại sao bạn tin rằng Dự án Khởi nguồn đã bị đổi tên? - Có những dấu hiệu nguy hiểm nào về Dự án Khởi nguồn/Achilles? - Ben có nên hút thuốc trở lại không? - Ben có thể phải đánh đổi những gì nếu anh nắm lấy “cơ hội” này? - Công ty có thể sẽ bị ảnh hưởng như thế nào nếu Jerry tiếp tục giữ ghế? - Những gì đang thực sự diễn ra sau “bức màn nhung”? - Luton và Florida đều có sân bay quốc tế, điều đó có khiến cả hai nơi thuận lợi ngang nhau không? Câu hỏi quan trọng dành cho bạn là: Nếu ở địa vị của Ben, bạn sẽ làm gì tiếp theo? Những trang sau sẽ làm sáng tỏ các thắc mắc trên cho bạn, do chúng tôi đã khám phá được về những kế bẩn khiến bao người khốn đốn. Nếu sắc sảo trong các mánh khóe chốn quan trường, bạn sẽ nhận ra ngay ba kế bẩn chốn làm việc này. Kế bẩn #1: Con tốt thí mạng Phân công cho kẻ “làm vật tế thần” những dự án hay nhiệm vụ đã được số phận an bài là cầm chắc thất bại, hòng cứu vãn cho những kẻ được ưu ái hơn khỏi tổn hại thanh danh. Kế bẩn #2: Cơ hội thăng tiến Để dụ dỗ ai đó nhận một nhiệm vụ, dự án hay công việc mà họ có lý do để từ chối, hãy rót mật vào tai họ rằng đó là một cơ hội thăng tiến hiếm có. Kế bẩn #3: Lý đại đào cương[2] Công khai thể hiện sự ủng hộ cho một dự án hoặc cá nhân chiến lược nào đó, trong lúc vẫn phải tính trò “lý đại đào cương”: “Tôi chắc như đinh đóng cột rằng Mark chính là người đã lèo lái cả ê kíp trong những ngày khó khăn này”. KẾ BẨN SỐ 1: CON TỐT THÍ MẠNG Phân công cho kẻ “làm vật tế thần” những dự án hay nhiệm vụ đã được số phận an bài là cầm chắc thất bại, hòng cứu vãn cho những kẻ được ưu ái hơn khỏi tổn hại thanh danh. Những dự án của công ty thường xuyên hỏng bét; đó là sự thật. Nguyên nhân thất bại thì nhiều, do kém năng lực, thiếu nguồn lực, do các mánh khóe nội bộ, do đối thủ cạnh tranh hoặc do những điều kiện bất lợi khác. Nhưng cách công ty ứng phó và giải quyết tình trạng khó khăn rất quan trọng, và cho chúng ta biết nhiều điều về giá trị cốt lõi của tổ chức. Các mánh khóe sẽ được bóc trần ở ngay điểm mấu chốt của câu chuyện đưa ra ở đầu chương. Ben tội nghiệp rõ ràng đã bị chọn làm con tốt thí mạng bằng việc được phân làm chủ nhiệm Dự án Khởi nguồn, nhưng anh lại không hề hay biết. Hơn nữa, Mark - con rể của giám đốc điều hành, có vẻ chính là người đã thẳng tay đẩy dự án đó xuống vực, và giờ đây, anh ta đang được ô dù giải cứu khỏi nguy cơ lụn bại trong sự nghiệp, bằng cách được giao cho một dự án có triển vọng “thăng quan tiến chức” hơn. Florida hay Luton? Lựa chọn này “khoai” đây! Khi dự án sắp bể, nhiều người trong số những kẻ có liên quan cố dùng mọi thủ đoạn chốn thương trường và các kiểu mánh khóe hòng thoát cơn nguy khốn. Phải chăng Mark cũng đang giật dây ai đó? Thủ đoạn phổ biến nhất là kết bè kết cánh với các đồng minh quyền lực và những người nắm quyền phủ quyết nhằm vận động việc tái phân bổ nhân danh họ. Ở đây, có thể lôi kéo các giám đốc chuyên môn hay các quản đốc thân thiện; nhưng trong trường hợp này, gia đình là cái ô to nhất, vững nhất! Khi tái bổ nhiệm, họ sẽ ít giống kẻ “bỏ của chạy lấy người” hơn, và thậm chí họ còn có thể đảm nhiệm một vị trí khác, khi đó, họ còn thể hiện sự nuối tiếc (có vẻ) chân thành rằng mình đã không thể ở lại để chung tay góp sức đưa dự án đến thành công. Khi một người rút khỏi một dự án tất-phải-thất-bại, là chủ nhiệm hoặc thành viên trong ê kíp thực hiện dự án, thường thì con tốt thí mạng sẽ được thay vào vị trí này, nhiều người trong số đó sẽ được các sếp lớn dỗ ngon dỗ ngọt rằng chuyến biệt phái này là “cơ hội thăng tiến”. Chúng ta sẽ nói kỹ hơn về các “cơ hội” này sau. Bao nhiêu năng lượng, thời gian, nguồn lực và công sức đổ vào dự án đều đã hỏng bét cả, tất cả tan tành đúng thời điểm cần kíp. Tình hình ngày càng tồi tệ, nhiều khi còn đẩy dự án đến thất bại nhanh chóng bất ngờ ngay khi cơ hội thành công vẫn còn đang le lói. Nếu vậy thì lại càng có nhiều người liên quan tính chuyện chạy làng, và bắt đầu “chơi bẩn” thay vì tiếp tục và cố gắng vực dự án dậy. Liệu có người tỉnh táo nào thật sự muốn đến Luton? Ben là người hoàn toàn ngây thơ với các thủ đoạn chốn thương trường, mặc dù anh ta rất thạo việc và có mục tiêu phấn đấu trong sáng. Khi hiểu ra vấn đề, ngay cả khi có thể cứu được dự án, thì Ben cũng sẽ mất niềm tin vào Jerry hay Mark cũng như ban lãnh đạo công ty, và “mối dây tình cảm” với những người lãnh đạo chẳng còn chút giá trị nào nữa hết. Kết cục là Ben có thể tiếp tục chuyển việc, mà khả năng dễ xảy ra là làm cho công ty đối thủ. Anh ta sẽ mang tài năng, tính nghiêm cẩn và những thông tin nội bộ đi cùng. Làm sao anh ta có thể dành cho Xennic những lời tốt đẹp về thời gian công tác ở đó nữa. Hẳn nhiên là không rồi! Những đệ tử ruột của Mưu hèn Kế bẩn nơi công sở còn sử dụng trò “Con tốt thí mạng” theo một phiên bản khác. Theo đó, họ sẽ cố tình “cấy” cho một dự án nguy cơ thất bại ngay từ trong trứng nước, “kẻ tế thần” sẽ được phân công làm chủ nhiệm dự án ngay từ đầu, cùng với những “quân tốt” khác, tất cả sẽ chết chùm mà không có một nghi ngờ nào nảy sinh. Cần ghi nhớ rằng, thủ đoạn này nhằm giáng chức hoặc đưa các cá nhân không phù hợp với tham vọng chính trường ra khỏi những vị trí chủ chốt. NHỮNG KẾ BẨN NÀY ĐE DỌA GÌ ĐẾN TỔ CHỨC? Cảnh báo về lợi nhuận - điều này đe dọa thế nào tới lợi ích của tổ chức? Phần lớn thiệt hại thực tế đã xuất hiện ngay từ trước khi các kế bẩn này được tiến hành. Tuy nhiên, cú đánh thực sự vào lợi ích của công ty lại chính là những nỗ lực kém sáng tạo trong việc vực lại dự án, hay việc từ bỏ nó nhanh chóng. Thời gian dành cho việc tái bổ nhiệm những người này cũng được tính vào chi phí cơ hội. Độ mẫn cảm của tổ chức - công ty sẽ điêu đứng ra sao với những hành vi này? Khi dự án đang ngấp nghé bên bờ thất bại, cám dỗ mới ghê gớm làm sao, đặc biệt là nếu công ty có văn hóa chính trị công sở tiêu cực và có những ông to bà lớn thiếu liêm chính đứng đầu tổ chức. Đe dọa văn hóa - điều này ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp và tinh thần nhân viên như thế nào? Chính mánh khóe này khơi gợi các thủ đoạn chính trị công sở khác ở mọi cấp độ. Do vậy, sử dụng thủ đoạn này sẽ làm tổn hại nghiêm trọng nền văn hóa lành mạnh - nền văn hóa mà trong đó, lợi ích được rút ra từ những cuộc nói chuyện thẳng thắn và những nỗ lực đầy sáng tạo. Tỷ lệ rủi ro của kẻ chơi bẩn - mức độ rủi ro và khả năng bị vạch trần là bao nhiêu? Trên thực tế, rủi ro không lớn do những kẻ chơi bẩn này thường là những người có máu mặt trong tổ chức, những kẻ này, nếu có bị tố cáo thì cũng vẫn sẽ bình chân như vại cho tới khi các cổ đông thấy không thể chấp nhận được. Cảnh báo về an nguy cho nạn nhân - nạn nhân có thể gặp phải những rủi ro nào khi kế bẩn được tung ra? Chủ yếu tùy thuộc vào cái ghế của bạn. Nếu vị trí của bạn là chủ nhiệm dự án, “chẩn đoán và điều trị” sớm là điều cần thiết. Càng để lâu, tình hình càng tồi tệ. Nói thẳng ra là những kẻ đối nghịch với bạn sẽ chơi đểu bạn ngay một khi tất cả đã câu kết với nhau. THUỐC GIẢI CHO KẾ BẨN SỐ 1 Thông điệp được rút ra từ câu chuyện là gì? Giỏi chuyên môn không đảm bảo bạn sẽ hoàn toàn chống lại được những kế bẩn này. Đây là quả thực là một mụ béo xấu xí mà bạn bị buộc phải hẹn hò và lưu tâm. Chúng tôi sẽ dành thời gian để giúp bạn xử lý trò này nhiều hơn so với mưu hèn kế bẩn khác. Nếu bạn đang nắm những công việc hàng đầu, hoặc đang giữ những vị trí quan trọng trong dự án dành cho vật tế thần, thì bạn nên áp dụng lời khuyên dưới đây. Nếu nhận thấy mình có thể bắt kịp trò bẩn này, tin tốt là bạn sẽ nhận thức được mình đang lâm vào tình thế nào và phải đối mặt tình huống khó xử ra sao. Rất nhiều “con tốt thí mạng” cứ u u minh minh như vậy cho đến khi bị “quân bẩn” đấm thẳng một phát vào mặt. Tin xấu là dĩ nhiên bạn vẫn đang ở trong tình thế chẳng lấy gì làm dễ chịu. Trước khi bắt đầu thảo luận những việc cần làm để đối phó với tình huống này, hãy tự hỏi mình những câu hỏi sau để phân tách sự thật với tưởng tượng của bạn về tình huống. Đây là những bước phục hồi tình thế đầu tiên. - Vì sao bạn cho rằng đây là dự án “Con tốt thí mạng”? - Bạn có thể đưa ra bằng chứng nào để chứng minh? - Bạn được bổ nhiệm khi nào? - Bạn có thể đưa ra những nguyên nhân nào để giải thích cho việc được tuyển chọn của mình? - Tại sao bạn cho rằng mình đã bị chọn? - Điều gì khiến bạn nghĩ những nhân vật cộm cán coi đó là dự án “Con tốt thí mạng”? - Cái giá phải trả nếu bạn rút khỏi dự án? - Việc đơn giản nhất bạn có thể làm là gì? - Việc căn bản nhất bạn có thể làm là gì? Sự thật cay đắng là có thể đã có ai đó, đang ở vị trí nào đó đã nhắm bạn cho thất bại này, và ở thời điểm nào đó, bạn đã cắn câu. Giờ đây, thật khó để thoát khỏi tình cảnh này với thanh danh nguyên vẹn. Nếu những câu trả lời cho các câu hỏi đặt ra đủ sức thuyết phục về việc bạn đã bị nhắm làm con tốt thí mạng, bạn có một số lựa chọn: - Trau chuốt lại CV và chờ định mệnh gõ cửa. - Đương đầu với phái Gian hùng và tìm kiếm những cuộc tranh luận mang tính sáng tạo nhằm cứu sống dự án - hoặc giết chết dự án đó ngay và luôn. - Sử dụng tất cả những kỹ năng mình có và làm việc cật lực nhằm đưa dự án trở về từ cõi chết, mặc cho bao kẻ ngăn trở, phá hoại. Chúng tôi tin rằng, nếu đã chuẩn bị kỹ lưỡng, bạn nên tiến hành cả ba điều trên, nhưng phải kiên nhẫn chờ đợi đôi chút. Phần lớn giải pháp cho vấn đề này là những bài luyện tập căn bản nhất cho bất cứ dự án nào cần được vực dậy. Tất cả đều có phe cánh và đối thủ của mình. Đây không phải là quyển sách về kỹ năng kinh doanh cơ bản, nhưng thực ra, cũng đáng để bạn khởi đầu lại những bước căn bản khi tiến hành cứu một dự án khỏi bờ vực phá sản. Khi đó, bạn có thể hướng sự chú ý vào những việc khác vì sẽ luôn có thêm những thủ đoạn mới để biến một dự án nào đó thành dự án “Con tốt thí mạng”. 1. Xác định những người nắm giữ cổ phần. Đó có thể là bất kỳ ai có khả năng tham gia vào dự án. Phạm vi kéo dài từ cấp quản lý đến khách hàng và những người trung gian. Bất kỳ ai có khả năng tác động đến dự án ở bất cứ khía cạnh nào (dù thành hay bại). 2. Vận động các bên liên quan. Chọn những người có mối quan tâm sâu sắc đến dự án và chia sẻ tầm nhìn của bạn về dự án với họ. Tìm kiếm để có thể thấu hiểu quan điểm của họ về dự án. Nhìn chung, họ góp phần vào thành công hay thất bại? 3. Xem xét lại các thế mạnh kinh doanh. Liệu chúng có tác dụng và còn đúng đắn không? 4. Phân tích quy trình. Ngay cả khi bạn chỉ nắm vị trí này tạm thời, phải nhìn nhận vấn đề nghiêm túc và toàn diện. Có những thành công và thất bại nào? 5. Xác định điểm mấu chốt. Đâu là những điểm đang tiến triển? Đâu là các điểm sẽ thu hút người khác? Ví dụ như thiếu nguồn lực, lỗi hệ thống, lỗi kỹ thuật, những quyết định chậm trễ, v.v... 6. Những vấn đề của các cổ đông. Trở lại với những cổ đông chủ chốt với những phân tích của bạn về vấn đề đặt ra. Tìm kiếm quan điểm, sự đồng tình và hỗ trợ của họ để giải quyết các vấn đề nan giải. 7. Thiết lập lại kế hoạch. Dưới ánh sáng của những gì bạn vừa học được, đánh giá những ảnh hưởng tới kế hoạch hiện thời và đề xuất những thay đổi phù hợp. 8. Đối thoại. Tiến hành những cuộc trò chuyện hiệu quả và nhanh chóng để đảm bảo những cổ đông ủng hộ luôn sát cánh bên bạn. 9. Bắt tay thực hiện ngay! Dù thế nào, thách thức thực sự là lèo lái con thuyền của bạn qua dòng nước chính trị chốn công sở đục ngầu nhằm phân tách thất bại của dự án chính thống với thất bại do cơ tâm. Đó là khi bạn bỏ qua những lời khuyên chuẩn mực, dựa trên những ngầm định mà những người tiếp xúc thành thật với bạn. Nếu bạn bị chọn làm vật tế thần, sẽ rất khó khăn để có được câu trả lời thẳng thắn và trung thực của phái Gian hùng, nhưng không phải là không thể. Sự khác biệt giữa một dự án đang sống dở chết dở và dự án “Con tốt thí mạng” là gì? Sự khác biệt chủ yếu là ở chỗ, có một hoặc nhiều nhân vật cộm cán trong công ty đã đầu tư vốn chính trị vào sự thất bại của dự án. Họ cũng có thể sẽ tính những đường đi nước bước sao cho chắc chắn dự án đó sẽ thất bại. Do bạn bị giao nhiệm vụ đưa dự án vượt qua thất bại, họ sẽ chống lại nỗ lực của bạn, để bảo vệ được sự đầu cơ chính trị của họ. Nhưng chớ để những chuyện này làm bạn thất vọng. Nếu có kỹ năng và quyết đoán, bạn vẫn có thể giành thắng lợi với sự công minh chính đại của mình, nhưng bạn sẽ cần đến những bước bổ trợ sau để tự bảo vệ và gia tăng cơ hội cho mình. - Lợi ích của bạn. Điều tối thiểu bạn chuẩn bị để chấp nhận kết quả trong tình huống này (chứ không phải của dự án) là gì? Ví dụ như, được nhìn nhận là quyết đoán trong tình trạng khó khăn và giữ nguyên tiết tháo của mình. - Đánh giá tầm ảnh hưởng. Với mỗi người nắm quyền ảnh hưởng, chấm điểm cho khả năng ảnh hưởng đến dự án của họ: 10 điểm cho mức ảnh hưởng cao nhất và 1 điểm khi hoàn toàn không có ảnh hưởng gì. - Đánh giá hỗ trợ. Từ những gì bạn thấy và nghe được, nếu cho rằng một người có quyền quyết định nào đó nhất định chống lại dự án, hãy cho ngay 1 điểm âm vào bảng điểm của họ. - Lợi ích doanh nghiệp. Bạn muốn ngừng dự án ở điểm nào, ngay cả khi nó mang lại rủi ro cho bạn? Ở một vài giai đoạn, có thể bạn sẽ chọn cách làm tăng độ nóng của dự án bằng cách giải trình ngay ở buổi họp cổ đông. Coi việc đánh dấu cột mốc mới cho dự án là việc đệ trình quyết định tiếp tục hay kết thúc. - Lợi ích các bên liên quan. Một khi bạn đã có những quan điểm về vấn đề này, liệt kê các bên liên quan và với mỗi nhân vật, đưa ra lý do tại sao họ sẽ có lợi nếu dự án thất bại và họ được lợi ra sao khi dự án thành công. Nếu bạn không thể nghĩ ra được những lợi ích của mỗi nhân vật nói trên khi dự án thành công hay thất bại, hãy nhờ đến sự trợ giúp từ những người bạn tin tưởng. Nếu tìm được một hướng khiến phần lớn các phần tử chống đối có thể hưởng lợi khi dự án thành công, bạn đã có trong tay một tia hy vọng. - Làm việc cật lực. Lập danh sách ưu tiên cho các bên liên quan mà mình sẽ làm việc. Bắt đầu với những người có điểm số cao nhất, những người hậu thuẫn bạn, sau đó mới tới các phần tử hắc ám khác − những người điểm số thấp hoặc âm. - Những người hậu thuẫn. Nên gặp riêng từng người trong số họ. Trình bày lại đánh giá của mình và thảo luận về những lợi ích mà thành công của dự án đem lại cho họ. Chia sẻ những mối quan tâm, nhờ họ giúp đỡ, hỗ trợ và xin họ lời khuyên về cách để đem lại thành công cho dự án vì lợi ích của toàn doanh nghiệp. Đầu tư thời gian và sức lực vào đây vì đây là nơi tốt nhất để xây dựng động lực chính trị. - Đối thủ. Với sự tự tin có được nhờ những người hậu thuẫn, bây giờ, bạn hãy bắt đầu lưu ý đến những kẻ chống lại thành công của dự án. Một lần nữa, đưa ra tầm nhìn của bạn và lợi ích mà bạn nghĩ là họ sẽ thu được. Tìm kiếm những quan điểm, lý do sâu sa của vấn đề họ đang nắm giữ với dự án, và tìm cách đàm phán chứ không phải là đối đầu. Nhưng cũng đừng quá kỳ vọng vào họ đến mức phung phí thời gian và công sức để lay chuyển. Nên nhớ rằng, họ hẳn đã đầu tư vào chỗ khác rồi. - Đề cao cảnh giác. Thành công không dễ dàng. Ngay cả khi tất cả kẻ thù đã tung hết chiêu, bạn vẫn phải hết sức cẩn trọng. Hãy cẩn thận với những mưu hèn kế bẩn khác có thể được hội Gian hùng tung ra. Hãy sát cánh với những người hỗ trợ bạn và để họ hành động nhân danh bạn. Quả là không dễ chút nào trong việc vực dậy một dự án đã kiệt quệ, và nó cũng không tiến triển nhanh chóng như bạn mong đợi. Nếu tuân theo những bước kể trên, bạn sẽ thiết lập được những bước đi vững chắc, có được trong tay sức mạnh khi có số lượng cổ đông lớn hơn hô ủng. Nhưng không lúc nào được mất cảnh giác với những kẻ chơi xấu, bởi các kế bẩn có thể được tung ra bất kỳ lúc nào, dưới mọi chiêu thức mà chúng ta không ngờ tới. Những lợi ích cốt yếu luôn tồn tại khi đối mặt trực tiếp với phái Gian hùng và lời khuyên này luôn đúng với mọi mưu hèn kế bẩn được đề cập trong sách. Hội Gian hùng thường không hứng thú với những cuộc đối thoại “hiệu quả”, nhưng khi chúng ta thành công với cách tiếp cận này, tất cả các bên cùng có lợi. Rõ ràng, bạn có quyền cảm thấy thất vọng, bực tức hay giận dữ khi bị chọn làm quân tốt thí. Hãy biến những cảm xúc mãnh liệt này thành hành động, nhưng nhớ phải giữ chúng trong tầm kiểm soát khi bạn đang làm việc. Bạn có thể sẽ phải trả giá khi đám thích chơi đểu người khác này trông thấy bạn bực tức hay giận dữ. Chúng sẽ rất háo hức được nhìn thấy bạn “thua cuộc” và chúng có thể dài mồm yêu sách “người nào đó đạo đức hơn”, hoặc có thể, chúng sẽ làm bộ ngạc nhiên hay vờ như choáng nặng trước xử sự của bạn. Trong trường hợp đó, bạn buộc phải viện đến “trí tuệ cảm xúc” hơn là cảm xúc đơn thuần, và hãy hành động với lòng can đảm và sự quyết đoán chứ không phải với thái độ hùng hổ và hung hăng. Hãy nhớ rằng, bạn cần phải giữ gìn thanh danh và lòng tự tôn của chính mình. Cuộc đối thoại gai góc về các vấn đề liên quan đến quyền lực có thể sẽ thế này: “Jerry này, Dự án Khởi nguồn có nhiều quan ngại hơn những gì mọi người thừa nhận, và tôi muốn giải quyết thấu đáo tình trạng này vì lợi ích cho cả công ty. Chúng ta hãy nói chuyện phải quấy về vấn đề gì đang thực sự diễn ra đằng sau và xem có thể xử lý như thế nào”. Chỉ một câu đó thôi. Đừng dừng lại cho tới khi bạn nói xong, nhưng nhớ phải thở đấy! Những gì xảy ra tiếp theo rất quan trọng. Jerry đang ở thế tiến thoái lưỡng nan. giữa trung thực và trả giá. Chọn lựa của ông ta sẽ giúp bạn quyết định phải làm gì tiếp theo. Hãy vững lòng, theo kinh nghiệm của chúng tôi, chạm trán với dạng chính khách công sở khó chịu này có thể dẫn tới những kết quả đáng lưu tâm. Lưu ý rằng chiến lược của chúng ta liên quan đến nhu cầu của công ty hơn nhu cầu cá nhân. Điều này sẽ đưa cuộc hội thoại từ tình huống đối nghịch sang một tình huống mới mở ra một cuộc đàm thoại mang tính hợp tác. Nếu Jerry chấp nhận, tình hình sẽ đi theo chiều hướng tích cực hơn. Còn nếu ông ta vẫn kiên quyết ở vị trí đối nghịch, cần rút lui và tiếp tục làm việc với những người hậu thuẫn. Rút lui không có nghĩa là thừa nhận thất bại. Rút lui do những áp lực bất khả kháng cho chúng ta cơ hội để tái tập trung lực lượng và cố gắng thêm lần nữa. Chúng ta không thể chiến thắng tất cả cuộc chiến chính trị mình gặp phải, do đó, biết khi nào nên tiến, khi nào nên lùi là kỹ năng quan trọng trong cuộc chiến chính trị chốn thương trường. Trong khi xử lý vấn đề này, cần tận dụng mọi nguồn lực, xây dựng các mối quan hệ và làm việc cật lực để nắm được đường đi nước bước của kẻ thù cùng những thủ đoạn của chúng. Nếu bạn có thể chứng tỏ bản thân trong khi cố gắng làm những việc có lợi cho công ty, giữ được thái độ bình tĩnh và lạc quan, để đi đến tận cùng với sự công chính của mình, bạn sẽ được ghi nhận. Họ sẽ phải cân nhắc cẩn thận khi quyết định xem có nên để tuột mất nguồn lực quý báu này không. Mẹo vặt ĐẶT RA NHỮNG CÂU HỎI THÚ VỊ Ở thang thuốc giải độc, các bạn có thể nhận thấy chúng tôi đặt ra cho các bạn những câu hỏi. Việc ứng dụng linh hoạt những câu hỏi này cũng như tự đặt ra những câu hỏi cho riêng mình sẽ giúp các bạn tiến đến gần hơn tình thế cụ thể của mình. Đây thường là những câu hỏi mở và mang tính tích cực. Chúng được thiết kế sao cho thật hữu ích và thông tin mang tính gợi mở, chứ không phải mang tính thù nghịch hay khiêu khích. Đưa ra những câu hỏi “đóng” sẽ giới hạn các câu trả lời và khiến nhóm Gian hùng cảnh giác và phòng thủ hơn. Những câu hỏi thực sự hiệu quả sẽ nâng cao nhận thức và thấu hiểu hoàn cảnh, nhằm giải quyết vấn đề chứ không đơn thuần chỉ để chúng ta kiểm chứng. Càng đặt ra được nhiều câu hỏi hữu ích cho phái Gian hùng, chúng ta càng lấy đi của họ nhiều cơ hội lẩn tránh đàm phán với ta, và càng nâng cao khả năng khám phá ra những gì họ đang suy nghĩ, cảm nhận, và nhắm tới. KẾ BẨN SỐ 2: CƠ HỘI THĂNG TIẾN Để dụ dỗ ai đó nhận một nhiệm vụ, dự án hay công việc mà họ có lý do để từ chối, hãy rót mật vào tai họ rằng đó là một cơ hội thăng tiến hiếm có. Các nhà quản trị tài ba dùng những nhân viên họ quản lý và hướng dẫn như một công cụ hiệu quả trong phát triển kỹ năng, kinh nghiệm và sự tự tin cho những người đó. Cơ hội thăng tiến thực sự mang đến những công việc giúp kiểm chứng và trau dồi khả năng của những nhân viên này. Họ sẽ nhận được sự ủng hộ tương xứng, nguồn động viên, nguồn lực, thông tin và quyền lợi. Đó là những nhân tố thực sự đưa chúng ta đến thành công. Đây mới là hướng mà tất cả các nhân viên đều mong đợi, trước khi những trò vô lương cướp chúng khỏi mục đích cao cả ban đầu. Trực giác của bạn chắc hẳn đã phát hiện ra Jerry đã bán đứng Ben bằng Dự án Khởi nguồn trá hình với chiêu bài “cơ hội thăng tiến”. Cơ hội thăng tiến trở thành trò bẩn khi “cơ hội” thực chất chỉ là bức bình phong cho những mưu hèn kế bẩn nảy nòi từ mặt trái của tấm huân chương trong tổ chức. Những tay quản trị thuộc phái Gian hùng thường chơi trò này, với nhiều lý do theo kiểu: - Cố gắng dụ dỗ người khác tiếp nhận một dự án khó nhằn; - Đá một nhiệm vụ không mong muốn sang những kẻ nhẹ dạ cả tin; - Lén lút tăng khối lượng công việc của người khác lên; - Để che đậy trình độ hạn chế và năng lực kém cỏi của họ; - Để tránh những dự án mang tính thời cuộc đã lỗi thời; Biến thể khác của trò chơi là khi “cơ hội thăng tiến” được dùng như một bức bình phong để đá ai đó ra khỏi hoạn lộ. Hậu quả của kế bẩn này nhẹ là kẻ xấu số sẽ bị biệt phái, nặng là phải từ chức. NHỮNG KẾ BẨN NÀY ĐE DỌA GÌ ĐẾN TỔ CHỨC Cảnh báo về lợi nhuận - điều này đe dọa thế nào tới lợi ích của tổ chức? Xét một cách riêng biệt, kế bẩn này không ảnh hưởng quá nghiêm trọng đến những giá trị cốt lõi. Tuy nhiên, cũng cần cảnh giác khi trò này kết hợp với kế bẩn số 1 về “Con tốt thí mạng.” Độ mẫn cảm của tổ chức - công ty sẽ điêu đứng ra sao với những hành vi này? Giờ đây, có rất nhiều người hoài nghi về “cơ hội thăng tiến”, xem ra trò này đã quá phổ biến, đến nỗi ý nghĩa của cụm từ này đang dần bị thay đổi. Cứ nói với 100 nhà quản trị tầm trung rằng, bạn đang có một “thử thách” cho họ, chúng tôi dám đánh cược rằng, quá nửa trong số đó sẽ “giải mã” ngay lập tức rằng họ đang gặp trở ngại trên đường hoạn lộ. Đe dọa văn hóa - điều này ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp và tinh thần nhân viên như thế nào? Lạm dụng trong tổ chức sẽ dẫn đến nghi ngờ. Hệ quả tất yếu sẽ là, những mối quan tâm đến cơ hội thăng tiến thực sự sẽ rơi rụng dần, những nhân viên ưu tú làm ngơ trước những cơ hội phát triển kỹ năng. Ngoài ra, khi kế bẩn này được tung ra, kẻ bị chỉ mặt đặt tên sẽ có tâm lý bất an, bởi ý thức được tình thế chênh vênh giữa vui mừng và thất vọng của mình. Tỷ lệ rủi ro của kẻ chơi bẩn - mức độ rủi ro và khả năng bị vạch trần là bao nhiêu? Nhà quản trị thuộc phái Gian hùng dùng kế này nhiều bao nhiêu, thì tác dụng của nó sẽ giảm đi nhiều bấy nhiêu. Các thành viên sẽ nhanh chóng hiểu ra vấn đề, lúc đó, nhà quản lý bắt đầu phân vân tại sao nhân viên chẳng ai hứng thú với công tác bổ nhiệm. Và họ sẽ sửng sốt hơn nữa về sức sáng tạo của nhân viên trong việc tránh né trò bẩn này. Cảnh báo về an nguy cho nạn nhân - nạn nhân có thể gặp phải những rủi ro nào khi kế bẩn được tung ra? Nếu không bị kết hợp với các trò bẩn khác nguy hiểm hơn, đây vẫn là mánh có thể trị được. Trò bẩn này thường được tung ra qua những công việc có tầm ảnh hưởng hẹp, thường là không quá đáng ngại. Khi bạn đã nhận ra và có “thuốc đặc trị”, bạn dễ dàng hạ gục nhanh, tiêu diệt gọn nó; trừ phi là bạn muốn đi Luton như gã Ben khờ khạo kia! THUỐC GIẢI CHO KẾ BẨN SỐ 2 Nếu lần tới có ai đó ngỏ ý với bạn về một “cơ hội thăng tiến”, và bạn cảm thấy gợn chút nghi ngờ, hãy thử nghiệm với những câu hỏi khôn ngoan sau đây. Những câu hỏi này sẽ giúp bạn xác định đó là cơ hội thăng tiến thật sự hay chỉ là “viên đạn bọc đường”. Còn nếu thuốc giải đem đến quá muộn, và bạn đã “được thăng tiến” rồi, thì cứ tiếp tục kiểm nghiệm thêm thôi. - Bạn nhận được gì từ cơ hội đó? Thực chất công việc đó là gì? - Cơ hội và kế hoạch phát triển của mình có liên quan gì đến việc đó không? - Cơ hội này sẽ dẫn mình đến đâu trên bước đường thăng tiến? - Việc này có thể đóng vai trò là bước đệm cho doanh nghiệp như thế nào? - Đối với khách hàng, cơ hội này có mang lại lợi ích gì không? - Tại sao mình lại được bổ nhiệm? - Còn có ai được đề bạt nữa và tại sao người ta lại từ chối? - Dư luận sẽ nói gì khi mình nhận việc này? - Đây có phải là thời điểm thích hợp để theo đuổi cơ hội này không? - Phải phân bổ thời gian cho công việc này như thế nào? Làm sao biết khi nào công việc hoàn thành? - Kết quả như thế nào khi công việc đó hoàn thành? - Có những ảnh hưởng gì của dự án đến khối lượng công việc và thời gian biểu của mình? - Mình sẽ phải hy sinh những mối ưu tiên nào để dành chỗ cho dự án? - Mình sẽ được trợ giúp từ những nguồn lực nào? - Tại sao cơ hội này thích hợp với công việc hiện thời và kế hoạch sự nghiệp của mình? - Điều gì chờ mình khi nhận cơ hội đó? - Chuyện gì sẽ xảy ra nếu mình từ chối cơ hội này? Những câu hỏi này giúp các bạn “kiểm tra chất lượng” trong xác định mục tiêu; theo đúng phương thức SMART[3]? Nếu sếp có thể trả lời gần hết những câu hỏi trên, mục tiêu ngon ăn đang nằm trong tầm với của bạn, và “cơ hội thăng tiến” ở đây không phải là trò gian manh. Tùy thuộc vào cách trả lời của sếp mà bạn có những lựa chọn về câu trả lời tiếp theo như sau: Lựa chọn # 1: “Sếp Jerry, sau khi cân nhắc kỹ càng, em sẽ mạo hiểm một phen. Em cũng phải nói rằng chuyện này kể cũng khá vội vàng. Em muốn... Vậy tại sao ta không ngồi lại với nhau để cùng vạch ra một kế hoạch tốt hơn? Lựa chọn # 2: “Cảm ơn vì đã cất nhắc em, thưa sếp, nhưng em không nhận dự án này được anh ạ.” Lựa chọn # 3: “Sếp Jerry, em đang tự hỏi sao sếp lại cho rằng đây là một lựa chọn tốt nhất cho em, trong khi thực tế lại không cho em quyền từ chối? Sao sếp không nói toạc móng heo luôn rằng sếp buộc em phải tiếp quản dự án này? Em mong là sau này, chúng ta sẽ thẳng thắn với nhau hơn.” Lựa chọn # 4: “Cảm ơn sếp. Em sẽ làm luôn.” Phản ứng của Jerry sau đó sẽ chỉ rõ lão ta thuộc loại nào. Bạn đã cho lão cơ hội thể hiện sự thẳng thắn và quyết đoán trong phân công nhiệm vụ. Nếu lão nổi đóa lên và vẫn tiếp tục giở trò, ít nhất, bạn cũng biết mình đang làm việc dưới trướng lão quái quỷ nào. Mẹo vặt VƯỢT QUA TRỞ NGẠI Chính trị nơi công sở là một phần của cuộc sống; dù bạn có mũ ni che tai thì thực tế, chúng vẫn cứ trơ trơ ra đó. Mấy cái mũ ni không làm bạn trở thành một chính khách tích cực. Buồn thay, rất ít người nhận được sự trợ giúp chuyên nghiệp và được bài binh bố trận để đối phó với những mánh khóe này. Càng cố chối từ sự tồn tại của những trò chính trị nơi công sở, chúng ta càng chìm sâu vào cõi u minh, và trao thêm lợi thế vào tay phái Gian hùng - những kẻ đang cố sức khai thác tình cảnh này. KẾ BẨN SỐ 3: LÝ ĐẠI ĐÀO CƯƠNG Công khai thể hiện sự hậu thuẫn một dự án hoặc cá nhân chiến lược nào đó, trong lúc vẫn phải tính trò “lý đại đào cương”: “Tôi chắc như đinh đóng cột rằng Mark chính là người đã lèo lái cả ê kíp trong những ngày khó khăn này”. Dưới cương vị lãnh đạo và quản trị chuyên nghiệp, chúng ta không thể cho toàn thể nhân viên biết rõ ngọn ngành sự việc. Có thể vì lý do luật pháp hoặc nghĩa vụ trong hợp đồng. Khi đó, những công bố ra đại chúng rõ ràng là một quyết định khó khăn, và không thể đùa được. Thường vẫn có những lý do thực sự liên quan đến chiến lược kinh doanh, thời điểm, v.v... khiến những nước cờ âm thầm sau bức màn nhung không bị lộ ra. Chúng chỉ trở thành kế bẩn khi có cá nhân nào đó dùng thủ đoạn hòng thay đổi nhân sự, nhưng lại không đủ can đảm và trung thực để đương đầu với thử thách và cho người khác biết chỗ đứng thật của mình. Kiến thức về chính trị nơi công sở sẽ giúp chiếc radar của bạn phát hiện ra những dấu hiệu của kẻ mách lẻo trong trò chơi, nhưng buồn thay, Ben nhà ta, trong lúc còn đang choáng váng vì bất ngờ, đã bỏ lỡ sự man trá quá rõ ràng khi Jerry thao thao bất tuyệt về việc giám đốc điều hành công khai đề cao những gì Mark đạt được. Bề ngoài, họ “biểu diễn” những công bố về sự hậu thuẫn của một lãnh đạo nào đó cho một cá nhân xác định, trong khi đó, đằng sau sân khấu, người ta áp dụng triệt để kế “lý đại đào cương”. Nói một cách nghiêm khắc, những tay gian manh xảo quyệt sẽ nhanh chóng nhận ra đây chẳng qua là một biến tấu của trò lý đại đào cương. Như chúng ta đã biết, Mark là “phò mã” của giám đốc điều hành và tình thế của anh ta giờ chẳng có cách gì hơn là “tẩu vi thượng sách”. Ben nhà ta chắc chắn sẽ bị thua thiệt. Những khán giả của các chương trình thể thao chuyên nghiệp hẳn không lạ gì với “sự tín nhiệm” đáng sợ mà mấy cha đạo diễn hay nói với báo chí truyền thông. Tuyên bố, thông báo rình rang về sự hậu thuẫn nhiệt tình cho một nhà quản lý, một huấn luyện viên hay một ngôi sao nào đó ngay trước khi nhát rìu định mệnh bập xuống. Và sau đó, ngạc nhiên chưa, một chữ ký mới, một nhân sự mới xuất hiện lập tức bỏ tấm mạng che. Thế giới của chốn thương trường ngày nay, với các tay cáo già cũng gian manh hệt như vậy. Tại sao các nhà lãnh đạo và quản lý lại phải bóp méo thông điệp đi? Chẳng lẽ họ không nhận ra rằng những thông báo chung chung như vậy cũng “uy tín” y như việc mấy vị quan chức xin từ chức để “dành nhiều thời gian hơn cho gia đình”? Có thể họ phải nói dối vì ở mức độ nào đó, họ mù quáng tin rằng, người nghe sẽ không chịu nổi sự thật phũ phàng, và sẽ xảy ra những hoảng loạn hay đình công tập thể, do đó, cứ lập lờ đánh lận cho lành. Như đã đề cập ban đầu, những dự án của công ty hỏng bét vì nhiều lý do. Khi thất bại đã lù lù xuất hiện và thời hạn đã điểm, mọi thành viên trong công ty sẽ biết rõ nhân vật nào phải chịu trách nhiệm, và việc gì đang thực sự diễn ra. Vì vậy, trò lý đại đào cương lập tức phản tác dụng, khiến niềm tin vào lãnh đạo của nhân viên dưới quyền phai nhạt. Trò này thông dụng vì lãnh đạo công khai hết lòng ủng hộ một chàng quản lý bất tài nào đó cũng chính là người đưa anh ta vào hoặc chỉ định anh ta thực hiện dự án ngay từ đầu. Do đó, thất bại của kẻ bất tài vô dụng kia sẽ kéo vị lãnh đạo đó thanh bại danh liệt do “bắt tay với thất bại”, một tình huống các nhà lãnh đạo và quản lý hèn nhát sợ hơn sợ cọp! Buồn thay, họ thường tin rằng kế bẩn này sẽ cứu mình bằng cách bí mật thế mạng cho kẻ kia bằng một quân tốt xấu số. Đôi khi, trò bẩn này thành công và họ thoát tội, ít nhất cũng là trong giai đoạn ngắn hạn. Còn về lâu về dài, uy tín hay danh tiếng gì cũng sẽ bị tổn hại nghiêm trọng hết! NHỮNG KẾ BẨN NÀY ĐE DỌA GÌ ĐẾN TỔ CHỨC Cảnh báo về lợi nhuận - điều này đe dọa thế nào tới lợi ích của tổ chức? Bản thân trò bẩn này không gây nhiều thiệt hại đến lợi ích chính của tổ chức. Tổn thất ở đây chính là lòng tin và nỗ lực vì mục đích chung của tổ chức. Thiệt hại có thể leo thang nhanh chóng khi kế này được kết hợp với những kế bẩn mưu hèn khác. Độ mẫn cảm của tổ chức - công ty sẽ điêu đứng ra sao với những hành vi này? Chúng ta sẽ kinh ngạc về cố gắng chối tội của nhiều người. Do thường phải viện đến kế bẩn này, các ông to bà lớn đã đầu tư một quỹ thời gian, nỗ lực và cả những lời tâm huyết vào việc chối bỏ trách nhiệm sao cho giống như đang trao gửi cho tất cả những lời vàng ý ngọc vậy. Đe dọa văn hóa - điều này ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp và tinh thần nhân viên như thế nào? Kế bẩn này gây thiệt hại nghiêm trọng tới độ tin cậy của truyền thông nội bộ và uy tín của những nhà quản trị đang giảo hoạt với ngôn từ. Khi mánh lới này bị vạch mặt, công sở sẽ tràn ngập những hoài nghi, những thông tin, giao tiếp thật sự sẽ bị nghi ngờ. Tỷ lệ rủi ro của kẻ chơi bẩn - mức độ rủi ro và khả năng bị vạch trần là bao nhiêu? Mối lo lắng chính yếu ở đây là về uy tín cá nhân. Nếu bị vạch mặt, mọi người trong tổ chức sẽ biết ai là người thực sự nắm được chuyện gì đang thực sự xảy ra. Bạn nghĩ nhân viên là lũ tối dạ và sẽ khóc tu tu khi bạn thành thật với họ à? Thật là bẽ mặt! Cảnh báo về an nguy cho nạn nhân - nạn nhân có thể gặp phải những rủi ro nào khi kế bẩn được tung ra? Độ rủi ro tùy thuộc vào mức độ liên quan của bạn và loại hình công ty. Như đã đề cập, trong thể thao chuyên nghiệp, bị rờ tới nghĩa là bạn đã xong! Mặt khác, nếu chính là vật tế thần, bạn sẽ thân bại danh liệt và việc thay nghề đổi nghiệp sẽ xuất hiện ngay sau đó. Còn nếu sếp của bạn mới là người bị rờ tới, thì có khi công ty bạn đang chuẩn bị “thay máu” cũng nên. Điều này tùy thuộc vào cách nhìn cuộc sống của bạn, không có gì là quá tệ! THUỐC GIẢI CHO KẾ BẨN SỐ 3 Nếu là nhà quản trị và đang dùng kế bẩn này, có thể bạn cần thời gian suy nghĩ về những ảnh hưởng lâu dài của nó. Không cần biết bạn biện minh cho hành động của mình thế nào, điều cốt yếu là bạn đang lừa dối mọi người. Những nghiên cứu của chúng tôi đã chỉ ra rằng chả mấy khi nhân viên của bạn tin hoàn toàn vào trò này đâu. Mánh này sẽ gieo rắc những nghi ngờ với mỗi lời bạn nói và cũng sẽ hủy hoại uy tín, thanh danh của bạn. Còn nếu nhân viên cũng đang đọc quyển sách này và nắm thóp được trò bẩn ấy? Bạn có cần thêm lý do để ngừng ngay mánh này lại không? “Lý đại đào cương” là một ý tưởng hay mạo hiểm. Việc này đòi hỏi bạn phải có gan, và ngay cả khi được tiến hành khéo léo đi nữa, nguy cơ “đi đời sự nghiệp” vẫn treo lơ lửng trên đầu bất cứ ai cầm trịch. Nói tóm lại, đây là một trong những trò mà mọi can thiệp đều được coi là hành động can đảm. Lời khuyên tốt nhất chúng tôi đúc rút từ những nghiên cứu và thực tế là hãy có một tầm nhìn chiến lược khi lựa chọn cuộc chiến cho mình. Những kẻ “giữa đường thấy chuyện bất bằng chẳng tha” dám vạch trần trò ăn ở hai lòng của tổ chức trên phương tiện truyền thông đại chúng cũng có thể phải trả giá đắt, bên cạnh chuyện mất việc. Chúng tôi đã vạch ra ba phương án khả thi nhất nhằm đối phó với trò này một cách chủ động và tích cực. Trước hết, hãy kiểm tra xem còn trò bẩn nào khác có thể được tung ra không. Sau đó, hãy xem xét những hậu quả tổ chức phải gánh chịu nếu kế bẩn này tiếp tục lộng hành. - Thách thức một cách riêng tư giữa hai người với nhau, đừng để lộ ra ngoài. Những nhà lãnh đạo chơi trò này gần như chẳng bao giờ muốn công khai thú nhận trước tập thể cả, do vậy, hãy tìm cách nói riêng với họ. Nếu bạn cảm thấy muốn tố cáo chuyện này cho cả thế giới biết, xem ra bạn đang muốn trả thù hơn là hành động vì lợi ích chung - một chuyện bạn hoàn toàn có thể. Hãy cẩn thận với cảm xúc đó! - Khi gặp họ, hãy chắc chắn rằng bạn có cách giúp họ giữ thể diện và thoát khỏi tình huống này một cách tích cực. Hãy nhớ rằng, người ta giở trò bẩn ra cũng là vì muốn giữ thể diện sau lựa chọn sai lầm của mình lúc trước. - Giúp họ vạch ra một kế hoạch tốt hơn và đưa ra một chiến lược dài hạn tích cực hơn. Hãy đem đến cuộc họp ít nhất ba ý tưởng để họ cân nhắc. Ở vào tình thế của Ben, bạn có thể nói rằng: “Jerry này, em ngờ rằng sếp không thoải mái lắm với cách dự án đang được lèo lái, và điều đó đang đẩy cá nhân sếp vào thế khó khăn. Hình như chả có lời nào về sự hậu thuẫn cho Mark thuyết phục cả, còn em lại muốn mang lại cho tất cả một kết quả tốt đẹp hơn thế. Trước mắt, em có vài ý tưởng hay ho cần bàn bạc về việc làm sao để tình hình này tốt hơn cho anh.” Chúng tôi biết những lời này thẳng thắn và gai góc. Nhưng phải như vậy mới hợp với cách suy nghĩ, giao tiếp của hạng người mà bạn đang đối đầu. Chúng ta biết Jerry đương khoác trên mình tấm áo của một tay “anh chị”, do đó, để gây ảnh hưởng tới ông ta, bạn cũng phải “giang hồ” y như vậy. Chúng tôi không đảm bảo cách này sẽ có tác dụng, nhưng kinh nghiệm cho thấy, những biến thể nhằm thể hiện sự quan tâm chứ không phải những lời buộc tội; óc sáng tạo chứ không phải sự khiển trách, sẽ mang lại cho bạn cơ hội thành công tốt nhất. Ngay cả khi không thành công với cách giải quyết này, Jerry chắc chắn vẫn sẽ bị ấn tượng về sự tự tin và can đảm mà bạn vừa thể hiện. Jerry có vẻ rất thích một đội gồm nhiều nhân vật lì lợm. Bạn cũng vừa thể hiện mối quan tâm của mình tới cả ông ta lẫn dự án, bạn đã làm được điều can đảm trong một tình huống vô cùng khó khăn. Nếu lãnh đạo phản ứng với sự can thiệp đầy thiện chí của bạn, trong khi bạn làm vậy với động cơ trong sáng và sự khéo léo hết mực, thì bạn đã rút ra được bài học giá trị về phong cách của lãnh đạo và công ty mà bạn đang làm. Đã đến lượt bạn tự quyết định xem nên làm gì tiếp theo. Mẹo vặt QUYỀN LỰC VÀ CHUYỂN GIAO Nếu cho rằng sếp hoặc ai đó nắm quyền lực ở đây, bạn cảm thấy mình bị lép vế, suy nghĩ lại đi! Dĩ nhiên là sếp có quyền, nhưng tất cả mọi người làm việc trong tổ chức đều có quyền lực nào đó. Những nguồn lực bạn nắm chính là chuyên môn, khả năng truyền đạt và cách ứng xử với mọi người, hoặc có thể chỉ đơn giản là mẹo vặt nào đó bạn có trong tay. Bên cạnh đó, còn những nguồn lực mọi người xung quanh trao cho bạn, những nguồn mà bạn chưa biết tới thì sao? Ở một cuộc hội thảo, chúng tôi đưa ra cho những người tham dự câu hỏi về nguồn gốc quyền lực của chúng tôi, mặc dù chỉ mới gặp. Không kể các ngoại lệ, họ đưa ra hàng tá nguồn khác nhau, mà thường là những nguồn không có cơ sở thực tế. Họ đã “trao” cho chúng tôi quyền lực và chúng tôi chả dại gì mà không nhận. Dạng chuyển giao quyền lực này xảy ra hàng ngày. Hãy hỏi ý kiến những người tin cậy về cách họ đánh giá bạn và xem xét những ngộ nhận của họ. 2. SAU TẤM MÀN NHUNG Có lẽ Lewis hơi vội vàng khi đoán trước được sự nghi ngờ đang nhen nhóm trong Ben, nhưng chỉ thoáng qua thôi. “Nghe này Ben, dù Mark đi Floria với bất cứ lý do gì, thì giờ cậu đã nắm trong tay cơ hội khẳng định bản thân. Nếu là cậu, tôi sẽ nhảy xổ vào ngay và cho họ thấy mình hoành tráng cỡ nào!” Lewis chậm rãi nhấm nháp tách cà phê, biết chắc rằng Ben sẽ bị đá ra. Y cười thầm trong bụng. Đúng là cái thằng khờ! Từ tốn là một nghệ thuật. Lewis tin rằng nóng vội là sai lầm. Y luôn tự hào rằng khả năng tự chủ và tuyệt chiêu “gió chiều nào che chiều ấy” là những vốn quý của mình. Lewis ngẫm về việc y đã bực bội thế nào khi Ben được bổ nhiệm. Y đã nói những lời nên nói, làm những việc nên làm và vô cùng thận trọng trong từng đường đi nước bước. Vậy tại sao y vẫn để cơ hội này tuột khỏi tầm tay? Sự thật bắt đầu rõ dần. Một nước cờ cao thâm của Jerry, dám lắm chứ! Lewis ngờ rằng, có lẽ, chỉ là có lẽ thôi, có một sự điên rồ nào đó ở đây. Dự án Achilles sắp sửa đi đời nhà ma. Rất nhiều bạn bè của y đã nhanh chóng chạy làng và y chắc chắn sẽ rất vui lòng tránh đường cho họ. Xem ra, mấy ông to đang muốn kiếm vật tế thần làm bia đỡ đạn đây mà. Có lẽ vì thế mà kỳ này, Ben đã “nẫng” mất cái dự án kia của y chăng? Tài năng của y đã được “tích cốc phòng cơ”... Do Lewis hiểu quá rõ “nhân tình thế thái”, y có thể ném cho Ben hàng tá lời khuyên. Nhưng đó không phải phong cách của y, đặc biệt là một khi các sếp lớn đã có kế hoạch riêng. Lẽ dĩ nhiên, y dại gì mà đi trêu ong chọc rắn và đem cái ghế đang ngồi ra để đùa, nhất là khi vị trí của Ben bây giờ đã được nhắm cho y? “Mình đoán là họ sẽ đổ tội cho bên tuyển dụng làm ăn vớ vẩn, và có thể đánh một cú khác vào giám đốc nhân sự, kẻ cả gan chọc giận Jerry hôm họp hội đồng cổ đông sáu tháng trước”, y kết luận khi đang trên cầu thang đến căng tin. Y luôn luôn khoái mấy cái cầu thang bộ, nhất là từ khi người ta lắp camera an ninh vào thang máy. Lewis thích đắm mình trong yên tĩnh, nơi y không bị cái “văn hóa chim lợn” kia để ý. Chắc chắn, quan điểm của Lewis thực sự là một đổi mới đầy tiến bộ giúp cải thiện văn hóa doanh nghiệp. Thư giãn và chém gió trong căng tin là động lực cho Lewis và khiến y cảm thấy mình đang tồn tại. Nhác thấy bóng y bước vào, Sarah Lee tiến lại. Cô nàng rất giỏi. Kẻ nào đã tuyển nàng vào đây xứng đáng được nhận huân chương! Không chỉ xuất sắc trong công việc, nàng ta còn rất “nuột” nữa chứ. Trước khi y kịp lấy ra một tách cà phê, Sarah đã đứng ngay cạnh, môi nở nụ cười ấm áp, “Chào anh Lewis, em rất vui khi gặp anh ở đây.” “Anh cũng rất vui khi được em bắt gặp ở đây”, y đá lông nheo với nàng. Lewis rặn ra mấy lời hoa mỹ trước khi nói tiếp: “Có chuyện gì vậy Sarah?” “Anh biết đấy, lúc nào chúng ta cũng gặp vấn đề với quy trình tìm kiếm khách hàng... Em thì đang có ý tưởng về việc chỉnh sửa lại quy trình và tiết kiệm được số tiền khổng lồ mỗi năm.” “Thú vị đấy, tiếp tục đi Sarah!” - Lewis đáp lại, cố gắng tập trung vào người đối thoại chứ không để ánh mắt lơ đãng ngó ra chỗ khác. Sarah tiếp tục trình bày sơ lược những phân tích về vấn đề họ đang gặp phải, đưa ra phương án tái thiết kế quy trình và những tính toán nhằm tiết kiệm cho công ty. Lewis quan tâm thực sự. Ý tưởng của cô nàng quá xuất sắc, hoàn toàn có khả ứng dụng thực tiễn và nàng đang cần y góp ý. “Nghe này Sarah, ý tưởng của em về lý thuyết thì tuyệt vời, nhưng anh nói thật nhé, nó không thực tế em ạ. Đầu tiên là về vấn đề công nghệ thông tin. Em có biết phải mất bao nhiêu thời gian để thay đổi, nhất là khi bây giờ ta đang hạn chế thay đổi không? Mà bây giờ, chuyện này cũng không thể được xếp vào hạng ưu tiên của công ty đâu. Anh không có ý làm em nản lòng, nhưng anh cần thời gian suy nghĩ, có gì anh sẽ gặp em sau nhé. Xin lỗi, bây giờ anh phải đi.” Y toan tính bước kế tiếp. Có lẽ y sẽ giúp Sarah trên đường hoạn lộ chút đỉnh, qua một bữa tối chẳng hạn, biết đâu đấy? Nóng lòng để tạo ấn tượng tốt, Lewis lao đi với vẻ vội vàng ít thấy. Y nghĩ đến việc đi thang máy. Y phải gặp Jerry ngay mới được. Đó là một ý tưởng hay. Quá hay! Có lẽ, hắn sẽ dùng nó để thu hút sự chú ý của mọi người trong lúc Ben đi Luton. Và như thế, hắn sẽ được tha thứ cho việc cười đểu khi mường tượng ra cảnh Ben phải chật vật xoay sở ở Luton. “Anh Jerry yêu quý ơi, em có chuyện muốn nói... khá quan trọng đấy ạ”. Y cố tình ngưng lại một chút để lời nói thêm sức nặng. “Việc tiết kiệm kinh phí cho năm nay trong việc xác định những vấn đề then chốt đã được đưa ra trong cuộc họp chiến lược hôm cuối tuần rồi ấy ạ? Không chỉ tiết kiệm được một mớ tiền thôi đâu, chúng ta còn có thể làm giảm biên chế nữa cơ! Anh thấy thế nào?” “Anh đang nghe đây, nhưng mà nói nhanh lên, Lewis”. Trong khi Lewis vẫn đang mải mốt với “bài thuyết trình” tập dượt trong thang máy, những suy nghĩ của Jerry vẫn tiếp diễn. Tại sao cái thằng ngu này lại làm vậy khi ngỏ ý rằng Lewis là “phụ tá” của lão chứ? Thề có Chúa, Lewis quá chậm chạp! Jerry luôn tự hào mình là người mau mắn, và có vẻ đã bỏ qua Lewis. Thằng hâm đó không nhận ra điều cốt yếu là mình phải trở thành kẻ nhanh nhẹn ở đây sao? Xennic không phải chỗ cho những người suốt đời thong thả. Và muốn như vậy chuyện gì cũng phải tiến hành nhanh chóng. Mà giờ đây thằng dở kia lại đang lảm nhảm về chuyện tiết kiệm một khoản tiền cò con trong khi tập đoàn đang lo sốt vó về chuyện vung tay quá trán tới hàng triệu bảng! Nhưng Lewis khá hữu dụng. Hắn rất dễ bảo và có thể được phân công để theo đuổi nhiệm vụ của Jerry. Nhờ sự chậm chạp của hắn, những kẻ đối đầu thường có cảm giác an toàn. Thực là rất tuyệt cho cuộc chiến của Jerry! “...Cá nhân em cho rằng ta nên tái thiết lại...” Jerry đã đi đến kết luận cho những suy nghĩ của mình, lão ngắt lời Lewis: “Nghe này Lewis, cậu cũng biết rõ là chúng ta cần tập trung vào những ưu tiên hàng đầu của doanh nghiệp. Về Dự án Achilles, ừm, Khởi nguồn chứ! Chúng ta phải khôi phục dự án đó nhanh chóng mới được. Mình sẽ cân nhắc ý tưởng của cậu... nhưng để cho đáng đồng tiền bát gạo, ý tưởng này phải tiết kiệm được hàng triệu bảng cơ. Vậy tại sao cậu không cùng một nhóm nghiên cứu hoàn thiện kế hoạch này, làm một thử nghiệm mô phỏng và dựng cho tôi một mô hình để cân nhắc xem có nên tiến hành không. Cần có một thử nghiệm trước khi đưa kế hoạch thành hành động. Ý tưởng tốt đấy Lewis ạ, tôi nghĩ nó có thể sẽ hiệu quả đấy.” XỬ TRÍ KHÔN NGOAN Không phải trò bẩn nào cũng ẩn náu nơi ngôi cao chót vót chốn văn phòng điều hành. Rất nhiều trong số đó vẫn được nhân sự ở các cấp thấp hơn giở quẻ hàng ngày. Chương này là một chương điển hình về những tương tác thường nhật xung quanh ta. Bạn có nghe tiếng chuông cảnh báo đang gióng lên không? Bạn sẽ hoàn toàn đồng ý rằng những kế bẩn được đề cập ở chương này cũng đang âm thầm diễn ra quanh mình. Tuy nhiên, khi chúng tôi vạch mặt chúng, bạn sẽ thấy ngay sự thật ẩn đằng sau và hậu quả mà bạn, nhóm của bạn và công ty của bạn phải gánh chịu khi để chúng lộng hành. Trước khi chúng tôi vạch mặt những mưu hèn kế bẩn này, hãy suy ngẫm lại câu chuyện đầu chương và cân nhắc câu trả lời của bạn cho những câu hỏi dưới đây. Hãy nhớ rằng, không có câu trả lời đúng hay sai, chúng chỉ được đặt ra để giúp bạn động não về cách ứng xử trong môi trường làm việc và nâng cao nhận thức của bạn với các mánh lới chính trị chốn công sở. - Lewis đang cố tạo dựng hình ảnh gì? Hình ảnh này mang lại ích lợi gì cho môi trường làm việc? - Bạn sẽ trả lời Sarah như thế nào? - Sarah có thể làm gì khác hơn? - Bạn nghĩ chuyện gì sẽ xảy ra nếu Sarah gặp trực tiếp Jerry? - Sarah sẽ đáp lại lời mời ăn tối của Lewis chứ? - Việc đạo ý tưởng của Sarah có thể mang lại hậu quả gì? - Jerry có lợi gì từ mối quan hệ với Lewis? - Còn Lewis thu được lợi lộc gì từ mối quan hệ với Jerry? - Liệu mối quan hệ giữa họ có mang lại lợi ích cho công ty không? Đây là những mưu hèn kế bẩn được minh họa ở chương này: Kế bẩn # 4: Thấy chết không cứu Biết rõ ai đó đang lâm vào tình cảnh khốn khó, nhưng chỉ đứng ngoài nhìn, mặc dù nếu ra tay can thiệp, có thể cứu được kẻ khốn khổ kia và góp phần vào lợi ích chung. Kế bẩn # 5: Ác là đạo chích Xào lại ý tưởng hay thành quả của người khác, hoặc đơn giản là chôm luôn ý tưởng của người ta và lờ tịt tác giả thật sự đi. Kế bẩn # 6: “Tiếp tục nghiên cứu đi!” Mánh lới làm trì hoãn những quyết định hoặc tiết lộ sự thật bằng cách yêu cầu nạn nhân làm thêm công việc, thực hiện các nghiên cứu hoặc xử lý dữ liệu đòi hỏi phải có sự cố gắng của những người khác nữa. KẾ BẨN SỐ 4: THẤY CHẾT KHÔNG CỨU Biết rõ ai đó đang lâm vào tình cảnh khốn khó, nhưng chỉ đứng ngoài nhìn, mặc dù nếu ra tay can thiệp, có thể cứu được kẻ khốn khổ kia và góp phần vào lợi ích chung. Trò này là một hành động tự tư tự lợi, cố tình để người khác trượt thẳng tới thất bại, nhục nhã ê chề hay một tình trạng tồi tệ trong khi kẻ đứng nhìn hoàn toàn có thể can thiệp. Đây có thể coi là một hành động lạ lùng vì kẻ chơi bẩn chẳng làm gì cả! Trò này thường được những kẻ “thấy chết không cứu” dùng nhằm mưu lợi cá nhân, những mong hưởng lợi từ thất bại của người khác. Hơn nữa, trò này lại cực kỳ dễ chơi vì những kẻ ra tay không liên quan trực tiếp, và “mũ ni che tai” bao giờ chẳng dễ hơn đưa tay cứu giúp. Những kẻ “thấy chết không cứu” cũng chính là những nhân chứng thầm lặng, chính vì việc không ra tay của họ mà kế bẩn này thật khó bị phát hiện. Tuy nhiên, nếu tinh nhanh trong những trò chính trị, chúng ta sẽ thấy những kẻ chơi xấu này thường để lại dấu vết, nếu đào sâu qua tiếp cận để dò hỏi chúng ta sẽ phát hiện ra. Khi trò chuyện với họ về vấn đề này, họ sẽ luôn luôn nhanh chóng vạch ra những ưu và nhược điểm của vấn đề, rồi chuyển đề tài hoặc kết thúc cuộc nói chuyện cực kỳ nhanh chóng! Như tình huống ở chương 1, Lewis đã nhắc Ben chuyện Mark là “phò mã” của giám đốc điều hành. Chưa hết, sang đến chương này, y đã vội vàng lấp liếm “sai lầm” đó bằng cách khích Ben nhận ngay dự án, tạo dựng tên tuổi và nhanh chóng kết thúc câu chuyện. Kẻ thấy chết không cứu lủi nhanh như vậy để tránh những câu hỏi có khả năng phát sinh. Chúng ta cũng thấy rằng, Lewis đã giấu giếm nhiều thông tin, y hoàn toàn có thể giúp Ben, nhưng lại quyết định ngồi im, thất bại của Ben sẽ mang lại cho y lợi ích. Trong tổ chức, thường xuyên có những dự án và sáng kiến thất bại. Khi nhát rìu định mệnh bổ xuống, chẳng mấy ai có vẻ ngạc nhiên, ngoại trừ vài kẻ xui xẻo mạt hạng bị dính vào trực tiếp. Đó là triệu chứng báo hiệu một công ty đang lâm vào tình trạng báo động. Khi thất bại gần kề, hàng loạt các hành động nhằm hợp lý hóa thảm họa được tiến hành khi kẻ “thấy chết không cứu” nhanh chóng lao ra từ hậu trường và chọn ra bi kịch. Họ sẽ né những câu hỏi khó khăn về việc tại sao họ khoanh tay đứng nhìn thảm họa ập đến bằng những câu giải trình kiểu như: “Tôi đâu có trách nhiệm về việc đó!”, “Tôi không thể can thiệp vào chuyện của người khác, nhất là khi tôi có hàng đống việc phải làm.” Thường thì bạn sẽ thấy bọn “thấy chết không cứu” này vui sướng tột độ vào ngày dự án tan tành mây khói, và những đồn đoán và tin vịt bắt đầu lộng hành. Với Lewis, y lập luận rằng, khi Ben toi mạng với cái dự án đó, y sẽ tiến gần tới thành công hơn; hoặc Lewis sẽ được thế vào vị trí của Ben, điều y đang hy vọng tràn trề. NHỮNG KẾ BẨN NÀY ĐE DỌA GÌ ĐẾN TỔ CHỨC Cảnh báo về lợi nhuận - điều này đe dọa thế nào tới lợi ích của tổ chức? Ngoại trừ những nước cản, trò bẩn này được tung ra khi rủi ro đang ở mức cao nhất. Dù dự án bất hạnh kia sẽ thất bại, nhưng nếu ra tay can thiệp, vẫn có cơ hội bảo vệ những giá trị trọng yếu. Một kết thúc nhanh chóng có thể bảo vệ được cả ngàn thứ. Chuẩn bị tinh thần để lội ngược dòng, hoặc tìm ra những “vũ khí tối tân” để bảo toàn giá trị doanh nghiệp. Độ mẫn cảm của tổ chức - công ty sẽ điêu đứng ra sao với những hành vi này? Con người ngay từ lúc sinh ra đã được “lập trình” để luôn chọn con đường dễ dàng nhất. Khi kết hợp với tính ích kỷ tự nhiên, hoặc đã sẵn chút ân oán cần tính sổ, sao lại phải đảo ngược tình thế? Quá dễ để nấp trong bóng tối với tư cách của kẻ “thấy chết không cứu”. Đe dọa văn hóa - điều này ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp và tinh thần nhân viên như thế nào? Trò này rất khó bị phát hiện do chúng ta không có xu hướng xem việc án binh bất động như một kế sách. Nạn nhân có hàng tá việc choán hết thời gian suy xét, và những kẻ “thấy chết không cứu” chỉ việc ẩn trong bóng tối chẳng phải làm gì. Khi căng thẳng leo thang, nạn nhân chẳng còn chút tâm trí nào chú ý tới những manh mối cũng như nguồn lực tiềm năng có thể giúp đỡ mình. Đe dọa văn hóa thực sự hiện hữu khi thất bại xảy ra quá thường xuyên. Điều này làm giảm nhuệ khí nhân viên. Tỷ lệ rủi ro của kẻ chơi bẩn - mức độ rủi ro và khả năng bị vạch trần là bao nhiêu? Trò này rất ít rủi ro do khả năng bị bắt quả tang rất thấp. Ngay cả khi bị tóm, họ cũng dễ dàng “giả nai” không biết hoặc kêu rằng đấy không phải trách nhiệm của họ, và sau đó lại giả vờ ngỏ lời giúp đỡ. Cảnh báo về an nguy cho nạn nhân - nạn nhân có thể gặp phải những rủi ro nào khi kế bẩn được tung ra? Với những quyết định riêng tư về vấn đề nạn nhân phải đối mặt, chỉ số cảnh báo trong trường hợp này thực sự rất tệ. Rủi ro có thể càng nguy hiểm hơn khi còn có những kế bẩn khác được sử dụng sau bức màn nhung để đẩy dự án đến gần thất bại, hoặc để tình hình ngày càng trầm trọng. Với những kẻ được hậu thuẫn (thường là có khả năng và có thế lực) bên cạnh, hãy cẩn trọng! THUỐC GIẢI CHO KẾ BẨN SỐ 4 Đây là một trò dễ chơi. Để bạn có thể nhìn thấu tâm can kẻ chơi bẩn, hãy nghĩ về những vấn đề khó khăn bạn đang gặp phải, hoặc những tình huống khiến bạn có thể trở thành kẻ “thấy chết không cứu”. Hãy thành thật với bản thân và khám phá những tình huống đó bằng cách tự vấn mình những câu hỏi sau: - Lý do để mình không dính vào việc đó? - Mình sẽ phải trả cái giá nào cho việc liên quan tới chuyện đó? - Cái giá đồng nghiệp, đối tác và khách hàng phải trả nếu mình khoanh tay đứng nhìn? - Công ty sẽ ra sao nếu mình không ra tay can thiệp? - Mình sẽ vui mừng đến mức nào nếu đồng nghiệp thất bại? Tại sao lại thế? - Đồng nghiệp trông chờ gì ở mình? - Công ty mong đợi gì ở mình? - Mình có thể bị “lôi kéo” một cách khéo léo để can thiệp vào việc này như thế nào? - Mình sẽ cảm thấy thế nào khi dự án này thất bại? - Nếu mình can thiệp, điều tệ nhất có thể xảy ra là gì? - Nếu thành thật với chính mình, và trung thành với giá trị bản thân, làm kẻ “thấy chết không cứu” có là hành động đúng? Những câu hỏi này giúp bạn kiểm tra vị trí của chính bạn và để chắc chắn, bạn xác định đúng giá trị bản thân. Qua đó, những câu hỏi nhắc nhở bạn về việc nên làm với khách hàng, đồng nghiệp, và tổ chức, hơn hết là với chính bản thân bạn. Quan trọng là bạn phải nhận ra những kẻ đứng trong bóng tối hòng “Ngư ông đắc lợi” là ai. Nếu bạn không nhìn ra được, bạn sẽ không tài nào đối phó được với chúng đâu. Khi biết đích xác ai là ai, lợi ích thu được sẽ đáng kinh ngạc đấy. Trò này thường được giở ra lúc bạn đang trong tình huống khó khăn, hãy tập thói quen chú ý đến mức độ căng thẳng của công việc đang làm. Ngay khi phát hiện ra tình hình có thể sẽ gặp trở ngại, lúc đó, hãy tạm lùi một bước và tự vấn: - Ai là người ít hữu ích hơn mình vẫn nghĩ? - Ai có thể giúp mình nhưng lại ngó lơ? - Có ai đang cố thoái thác hoặc có những phát biểu mập mờ về tình hình này không? - Có ai đã giúp đỡ nhưng sau đó lại quay lưng? - Ai nhắc mình đây là tình huống khó nhằn nhưng lại chẳng đưa ra lời khuyên nào mang tính xây dựng hay giúp đỡ cả? Tùy thuộc vào mức độ của dự án hay của tình huống đang mắc phải, bạn có thể có ít hay nhiều kẻ “thấy chết không cứu”. Bạn cần được giúp đỡ, do đó, phải ưu tiên xác định những ai có thể giúp ích, những ai có thể gây nguy hiểm. Khi đã xác định được, tùy từng trường hợp mà xét tiếp: - Tại sao mình nghi ngờ họ là những kẻ “thấy chết không cứu”? - Nguyên nhân nào khiến họ làm như vậy? - Họ sẽ có lợi gì khi mình thất bại? - Họ có thể có lợi ích gì nếu giúp mình? - Điều tệ nhất có thể xảy ra nếu mình đối đầu với họ là gì? Khi bạn đã quyết định đối đầu với những kẻ “mũ ni che tai”, hãy cố giữ thái độ tích cực và tuyệt đối tránh việc buộc tội họ. Cơ hội tốt nhất để tự gỡ rối cho chính mình là tranh thủ được sự giúp đỡ và hậu thuẫn chứ không phải là tạo thêm kẻ thù. Có thể hỏi họ những câu sau: - Anh hẳn cũng thấy tôi đang trong tình thế khó xử, anh nghĩ gì về tình huống này? - Anh có bóng gió rằng mọi người chống lại dự án này. Anh có thể cho tôi biết rõ hơn không? - Anh đã dự trù trước điều gì? - Anh có thể phải đương đầu với chuyện gì xảy ra ở đây? - Anh trông đợi những kết quả tốt đẹp nào? - Tôi phải đi những bước nào để đưa mọi việc vào tầm kiểm soát? - Anh có lời khuyên nào cho tôi không? - Ai là người thực sự chống lại dự án này? - Nếu anh giúp, công ty sẽ có lợi như thế nào? - Anh có thể nhận được gì từ sự giúp đỡ đó? Cuối cùng, hãy nhớ rằng, tất cả mọi người đều có quyền tự do lựa chọn. Nếu họ vẫn tiếp tục muốn làm kẻ “thấy chết không cứu”, hãy chọn con đường khác để tìm kiếm sự giúp đỡ cần thiết. Hãy nhớ rằng, những kẻ này hy vọng “hôi của” được từ thất bại của bạn, do đó, hãy cảnh giác và cân nhắc xem có nên nói chuyện thẳng thừng với họ không. Một trong những chìa khóa thành công cho chính trị nơi công sở là gần gũi với những người đáng tin tưởng và đồng tình, để tăng hậu thuẫn. Thời gian đầu tư vào những người này đáng giá hơn nhiều so với thời gian để xử lý kẻ “thấy chết không cứu”. Mẹo vặt TƯ DUY NHƯ NGƯỜI NGOÀI CUỘC Chân lý là bạn nên “hiểu trước khi được hiểu”. Trước khi có những hành động quả quyết và đối đầu với phái Gian hùng, hãy bỏ thời gian nhìn nhận vấn đề trên quan điểm của họ. Điều gì khiến họ phải hành động như vậy? Liệu có những áp lực bên ngoài nào đó tác động khiến họ phải giở kế bẩn ra dùng? Có những lựa chọn nào khác mà họ đã mặc kệ hoặc bỏ qua? Những suy ngẫm từ vị thế của người ngoài cuộc này sẽ góp phần vào chiến lược và cơ hội thành công của bạn. Theo cách này, chúng ta có thể hình dung được những gì xảy đến với họ và những gì khiến họ phải hành động như vậy. Khi nói về trở ngại họ có thể gặp phải, hay về những quyết định khó khăn họ phải đưa ra, chúng ta đã chứng minh sự quan tâm thực sự và cũng báo hiệu cho họ thấy xu hướng tích cực của mình. Điều này giúp chúng ta xem xét quan điểm của kẻ “thấy chết không cứu” và những người có liên quan ở một mức độ nào đấy. Tình huống này nhìn từ phía họ sẽ ra sao? KẾ BẨN SỐ 5: ÁC LÀ ĐẠO CHÍCH Xào lại ý tưởng hay thành quả của người khác, hoặc đơn giản là chôm luôn ý tưởng của người ta và lờ tịt tác giả thật sự đi. Ác là đạo chích có rất nhiều biến thể. Mấy tay đạo chích chất xám này lượn vè vè như chim ác là xung quanh hòng đạo những ý tưởng, dữ liệu và đề xuất hay ho từ người khác. Những ý tưởng này sẽ được đề xuất lên cấp trên nhưng tên tác giả lại là tên của “ác là”. Biến thể xấu xa hơn của mánh này là lắng nghe những ý tưởng tuyệt vời của người khác chia sẻ nhưng lại dội cho nạn nhân gáo nước lạnh bằng cách giả vờ góp ý chân thành rằng đây là ý tưởng tồi, đáng vứt vào sọt rác. Khi đã chắc chắn rằng ý tưởng này không còn hiện hữu nữa, họ sẽ xào lại ý và trình lên cấp trên. Hẳn chúng ta đã thấy điều này trong tình huống của Lewis từ đầu chương. Không cần biết họ sử dụng biến thể nào, điều quan trọng là họ ăn cắp ý tưởng. Điều này không gì hơn ngoài mục đích nâng cao giá trị bản thân, để lừa mọi người tin vào khả năng cao siêu của họ. Thỉnh thoảng, họ vẫn sẽ chia sẻ ý tưởng này cùng nạn nhân. Vết thương sẽ càng trầm trọng khi nạn nhân được yêu cầu thêm thời gian và nỗ lực, và tên đạo chích ra tay vào phút cuối cùng. Về bản chất, ác là rất không vững vàng, vài kẻ còn kém năng lực nữa kia, nhưng lại có nhu cầu thể hiện một trình độ cao hơn, hoặc bọn chúng chăm chăm đến việc được coi trọng nhưng lại không có khả năng thực hiện bằng năng lực thực sự của bản thân. Thực tế đáng buồn là mánh này làm “nản lòng chiến sĩ” rất nhanh, đặc biệt là khi nó được giở ra với những nhân viên ở vị trí thấp hơn - những kẻ thấp cổ bé họng thực thi hành động. Mục ruỗng sẽ nhanh chóng xảy ra, ý tưởng và năng lượng sẽ dần cạn kiệt. Vấn đề ở đây là gì nếu năng lực của tôi không bao giờ được thừa nhận? Với tính cấp thiết của khẩu hiệu “đổi mới hay là chết”, mọi công ty nên được cảnh tỉnh trước nguy cơ tàn phá tài năng mà nhân viên của bạn đã phải cố gắng và chăm chỉ lắm mới có và phát triển được! NHỮNG KẾ BẨN NÀY ĐE DỌA GÌ ĐẾN TỔ CHỨC Cảnh báo về lợi nhuận - điều này đe dọa thế nào tới lợi ích của tổ chức? Hậu quả công ty phải gánh chịu có thể không đáng kể trước mắt, xét đến cùng những ý tưởng này vẫn được trình lên cấp trên. Nhưng về lâu về dài, nó có ảnh hưởng xấu khi ý tưởng bắt đầu cạn kiệt và những nhân tài thật sự đội nón ra đi. Độ mẫn cảm của tổ chức - công ty sẽ điêu đứng ra sao với những hành vi này? Dưới áp lực chứng minh giá trị của bản thân, sức cám dỗ của “Ác là đạo chích” đang ở mức rất cao. Đặc biệt ở các cấp càng thấp, chúng ta càng thường xuyên được “ác là đạo chích” ghé thăm. Đe dọa văn hóa - điều này ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp và tinh thần nhân viên như thế nào? Nếu trò này được nhân rộng, văn hóa công ty chắc chắn sẽ bị kéo lùi. Bởi còn đâu là văn hóa khi vừa đưa ra một ý tưởng lập tức bị ác là tới cuỗm đi! Tỷ lệ rủi ro của kẻ chơi bẩn - mức độ rủi ro và khả năng bị vạch trần là bao nhiêu? Đây là một trong những trò dễ nhận biết nhất, đặc biệt sau một sự kiện nào đó. Đây cũng là đại diện của mức rủi ro cao cho kẻ chơi bẩn ngay khi hắn vừa có được danh tiếng thì nhân viên của hắn sẽ học được cách cư xử. Cũng như vậy, kẻ chơi bẩn cũng có cơ chịu rủi ro làm suy giảm năng suất khi tinh thần giảm sút. Việc này nhanh chóng mang lại cho hắn nhiều rủi ro. Cảnh báo về an nguy cho nạn nhân - nạn nhân có thể gặp phải những rủi ro nào khi kế bẩn được tung ra? Thực ra thì tỷ lệ rủi ro thấp nhưng lại khá bực mình. Do bạn không được ai biết đến nhờ ý tưởng tuyệt vời hay sự mẫn cán của mình. Thường thì khi tên đạo chích bị vạch mặt, bạn sẽ nhận được tán dương liền sau đó. Điều này cũng mang lại một bất ngờ thú vị, đó là khiến cho chim ác là phụ thuộc vào bạn hơn, và nâng cao quyền lực cá nhân của bạn trong mối quan hệ giữa bạn và hắn. Hơn nữa, rủi thay cho hắn, kẻ đạo chất xám kia đôi khi thực sự hiểu ý tưởng của bạn nhưng lại không diễn giải cho rõ ràng và thuyết phục được. THUỐC GIẢI CHO KẾ BẨN SỐ 5 Cách xử lý mấy con chim ác là này phụ thuộc vào cách bạn bắt chúng. Nếu bạn muốn bắt chúng ngay khi còn nằm trong tổ, hãy thử “chối từ và cương quyết”. Tuy nhiên, nếu chúng đã cao chạy xa bay trước khi bị phát hiện, bạn lại có thời gian để cân nhắc cẩn thận hơn chiến lược của mình. Chối từ và cương quyết Nếu họ là “chim ác là”, dùng sách lược này sẽ tạo cho họ những áp lực nghiêm trọng. Chưa cần phải lo lắng nếu bạn chưa bị con chim ác là nào lởn vởn trước mặt, bởi lẽ khi bạn có giọng điệu đúng đắn, họ sẽ tôn trọng bạn. Khi được đề nghị “họ sẽ lo chuyện này từ bây giờ trở đi”, hãy từ chối một cách lịch sự, và cương quyết rằng bạn sẽ chịu trách nhiệm thuyết trình phần việc của mình. Hãy để cho họ biết, bạn có đủ khả năng đưa dự án đi xa hơn, và bạn muốn thấy nó thành công. Hãy cảm ơn họ vì đã hỗ trợ, quan tâm và đóng góp, nhưng phải kiên quyết rằng bạn cần cơ hội học hỏi này. Những cơ hội này có thể thuộc dạng ngàn năm có một và bạn xứng đáng được kiểm nghiệm chính mình, nếu vượt qua được cửa ải này, ai biết bạn sẽ tiến được đến đâu. Xét cho cùng, không ai có thể nắm rõ dự án của bạn bằng chính bạn, vậy thì còn ai có thể thích hợp hơn bạn để đưa dự án đó lên một tầm cao mới? Trong vài trường hợp, cần phải thừa nhận rằng họ có quyền đại diện bạn để đệ trình dự án lên cấp trên, vì có những nhân viên không được phép dự các cuộc họp quan trọng. Tuy nhiên, bạn vẫn được quyền trung kiên với việc “Chối từ và Cương quyết”, rằng bạn cần nắm được cơ hội trình bày sản phẩm của mình. Cần giữ thái độ bình tĩnh, dứt khoát và lịch sự khi chối từ, bạn sẽ tăng thêm cơ hội khiến chim ác là hiểu ra thông điệp và để cho chiếc tổ của bạn yên. Nếu họ vẫn muốn làm Lý Thông cướp công Thạch Sanh, hãy sử dụng những câu hỏi sau để giải thoát: - Anh sẽ trả lời như thế nào với những câu hỏi xoáy mà những người phê duyệt ý tưởng đưa ra? - Cái giá phải trả nếu anh không trả lời được những câu hỏi đó? - Anh sẽ mất gì nếu họ không thích báo cáo/ dự án/ ý tưởng này? - Điều gì khiến anh nghĩ rằng tôi không thuyết trình hiệu quả bằng anh? - Điều gì giúp anh có thể trình bày tốt hơn tôi về ý tưởng của chính tôi chứ? - Tại sao việc thuyết trình sản phẩm này trước cấp trên lại quan trọng với anh như vậy? - Anh nghĩ sao nếu chúng ta là những người tiên phong phá vỡ luật lệ về những “cuộc họp quan trọng” giới hạn người tham dự đó? Nếu bạn thất bại trong việc thuyết phục, đừng để thất bại trong việc hiểu rõ nguyên nhân tại sao Chim ác là làm như vậy. Phòng ngừa Nếu phát hiện sản phẩm xương máu của mình đã bị ăn cắp, đặc biệt là khi thủ phạm phạm tội hàng loạt, bạn cần cân nhắc thiệt hơn nếu tính chuyện đối đầu với hắn. Không còn nghi ngờ gì nữa, việc này cực kỳ bực mình và chán ngắt, hãy xem xét cẩn thận những tổn thất thực sự bạn phải gánh chịu. Vẫn có những cách khác để tránh được việc này mà không đẩy mối quan hệ đến bên bờ vực thẳm. Bởi có thể một lúc nào đó, bạn còn phải hợp tác hoặc làm việc dưới quyền Chim ác là. Trước hết, chúng tôi tán thành việc đối mặt, xử lý triệt để trong trường hợp này. Hãy lưu tâm đến lợi ích bạn nhận được từ việc ghi nhận công bằng, không chỉ với sự nghiệp mà còn với sự phát triển và thái độ với nơi làm việc của bạn. Bạn có thấy tự tin hơn khi thành công trong việc ngăn chặn tình huống xấu xảy ra? Và bạn còn có thể tiến xa đến đâu khi sự tự tin ấy ngày càng lớn? Trước tiên, bạn phải tìm được bằng chứng, từ việc rà soát các sự kiện cẩn thận hết mức có thể. Đừng bao giờ dựa vào những lời chim lợn ở chỗ máy pha cà phê. Khi đã sẵn sàng, gặp Chim ác là và đưa ra bằng chứng. Làm việc này với tinh thần điều tra, thẩm vấn nghiêm túc. Nếu đưa ra được những bằng chứng quá thuyết phục, có thể bạn sẽ nhận được vài lời biện minh. Chớ có quan tâm đến chúng! Nhanh chóng đi thẳng vào việc trình bày cảm xúc của mình trong chuyện này cho họ thấy. Nhớ rằng, Chim ác là có thể sẽ thấy khó xử đấy. Bởi không chỉ hắn bị vạch mặt mà bạn còn thể hiện cảm xúc của mình. Do đó, kết thúc câu chuyện bằng những đề xuất tích cực đã được chuẩn bị trước có thể sẽ giúp cải thiện tình hình. Phần lớn mọi người đã thực hiện điều này đều hết sức ngạc nhiên với kết quả thu được. Cách này đặc biệt hiệu quả nếu bạn có thể giữ bình tĩnh, đưa ra những bằng chứng rõ ràng và những đề nghị tích cực. Cũng phải nói rằng, ngay cả khi tình huống không thuận lợi như bạn dự tính, Chim ác là sẽ cẩn trọng hơn và chắc chắn sẽ phải suy nghĩ lại trước khi có ý định chôm ý tưởng của bạn thêm lần nữa! Mẹo vặt Ở một khía cạnh nào đó, rất có thể kẻ chơi bẩn bạn đang muốn đối đầu lại với bạn. Trong tương lai, bạn còn phải làm việc với họ dài dài. Vì vậy, phải hết sức khéo léo trong ứng xử nếu không muốn hủy hoại vĩnh viễn mối quan hệ đó. Những chiến lược của bạn cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng xem chúng có giúp bạn đưa mối quan hệ hiện tại tiến triển trên một nền móng chân thành và vững chắc hơn không. Hãy suy nghĩ thấu đáo để có thể giúp cả đôi bên giữ thể diện. Nên nhớ rằng, quan hệ và kết quả luôn luôn đi cùng với nhau, vì vậy, chúng ta cần phải sáng tạo, đảm bảo điểm mấu chốt của cuộc trò chuyện theo hướng đôi bên cùng có lợi. Bạn nên chuẩn bị ít nhất ba cách để đưa tình hình tiến triển theo chiều hướng tích cực, đảm bảo tính linh hoạt cao nhất. Nếu không thể đạt được thế “đôi bên cùng có lợi”, thì lựa chọn kết quả “không vấn đề gì” bao giờ cũng tốt hơn chuyện đổ thêm dầu vào lửa. Chúng ta có thể trở thành đối thủ, nhưng chí ít, ta cũng biết rõ mình đang đứng ở đâu và tránh trường hợp trở thành kẻ thù của nhau. Với những cuộc đụng độ mang màu sắc chính trị nơi công sở, nỗ lực sẽ giúp mối quan hệ luôn ở chiều hướng tích cực. KẾ BẨN SỐ 6: “TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU ĐI!” Mánh lới làm trì hoãn những quyết định hoặc tiết lộ sự thật bằng cách yêu cầu nạn nhân làm thêm công việc, thực hiện các nghiên cứu hoặc xử lý dữ liệu đòi hỏi phải có sự cố gắng của những người khác nữa. Tất nhiên, chúng ta phải thực hiện những nghiên cứu phù hợp trước khi đưa ra quyết định quan trọng và quyết định này phải dựa trên dữ liệu chắc chắn và những bằng chứng xác đáng. Sự thật là có nhiều nhà quản lý cố gắng né tránh rủi ro khi đương đầu với các phức tạp mà cuộc sống công sở ném vào mặt họ. Kết quả là họ đã yêu cầu một núi dữ liệu để họ dựa vào đó mà đưa ra quyết định của mình. “Tiếp tục nghiên cứu đi?” chỉ trở thành trò bẩn khi nhà quản lý không có mối quan tâm thực sự đến việc đề xuất ý tưởng lên cấp trên, và còn thiếu chính trực hay quả quyết để giải trình lý do rộng rãi và trung thực. Họ thấy mình không có thời gian để giải thích nguyên do tại sao họ không thể hỗ trợ ý tưởng của kẻ khốn khổ kia được. Có thể họ lo rằng anh ta không đủ khả năng chịu đựng sự từ chối. Hoặc họ đang bận rộn xây dựng nền tảng cho trò “Ác là đạo chích” bằng cách yêu cầu bạn thu thập thông tin trước khi họ ra tay. Điều cốt yếu là, thay vì trung thực trong suy nghĩ và nêu rõ nguyên nhân, họ lại chọn cách đứng ở thế trông có vẻ như đang sẵn sàng hỗ trợ nhưng thực tế thì lại không làm gì. Họ dùng những yêu cầu chuyên môn rõ ràng về các dữ liệu để từ chối, trì hoãn, làm chệch hướng hoặc ngầm phá hoại ý tưởng. Họ từ chối bằng cách đòi hỏi nhiều thông tin hơn nữa cũng như thực tế để hỗ trợ cho đề án. Nhà quản lý đưa ra ý kiến là chưa đủ thông tin cần thiết để đưa ra quyết định. Sự thật có thể sẽ chẳng bao giờ có đủ thông tin cần thiết để thuyết phục họ đâu, dù bạn có đưa ra bao nhiêu thông tin đi nữa. Họ hy vọng đề nghị đó sẽ chìm vào quên lãng, rằng bên kia sẽ quên bẵng hoặc xao nhãng việc phải trình ra ý tưởng của mình do có nhiều mối ưu tiên áp lực hơn, hoặc họ sẽ bảo rằng cấp trên không quan tâm. Trong câu chuyện đầu chương, Jerry đang có nhiều vấn đề phức tạp khác cần quan tâm hơn. Lão chẳng có vẻ gì là để tâm hay chú ý tới những gì Lewis trình bày. Còn Lewis cơ hội thì cũng quá chăm chú vào ý tưởng nên đã không nhận ra những dấu hiệu cảnh báo. Thay vì hành động liêm chính, các sếp lại thích dựng lên một màn sương mù và chờ những quyết định bỏ đi. Kết quả cuối cùng của việc này là một lượng lớn thời gian và nguồn lực bị tiêu hao vào những việc vô bổ. KẾ BẨN NÀY ĐE DỌA GÌ ĐẾN TỔ CHỨC Cảnh báo về lợi nhuận - điều này đe dọa thế nào tới lợi ích của tổ chức? Chuyện này ảnh hưởng tới hiệu suất quản lý, chắc chắn, nó còn kết hợp với những bất lợi cạnh tranh, theo thời gian sẽ đe dọa đến sự sống còn của tổ chức. Tuy nhiên, về cơ bản, những ý kiến quan trọng cũng sẽ được thi hành. Độ mẫn cảm của tổ chức - công ty sẽ điêu đứng ra sao với những hành vi này? Trò bẩn này cũng dễ chơi do được khoác lên tấm áo “nghiên cứu công việc”. Tất nhiên, tình huống phải đúng và sự thật phải được chứng minh. Với những tay quản lý thiển cận, xem ra đây là cách nhanh nhất để chuyển sang những mối quan tâm khác của họ, đúng hơn là đá lại quả bóng cho kẻ vừa chuyền sang, chứ không chịu tốn thời gian vào giải thích tại sao câu trả lời lại là “Không!” Đe dọa văn hóa - điều này ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp và tinh thần nhân viên như thế nào? Theo kinh nghiệm của chúng tôi, văn hóa cũng bị gắn vào trò này, và thực sự trở thành “cách chúng ta ứng xử với mọi người xung quanh”. Thường trò này không bị phản đối và còn được thừa nhận như một phần cuộc sống. Tuy nhiên, trong những công ty nhỏ, phát triển nhanh có thể sẽ cần các quy trình khắc nghiệt để hỗ trợ cho sự phát triển. Chính điều này làm công ty hay sa vào văn hóa của “Tiếp tục nghiên cứu đi!” Tỷ lệ rủi ro của kẻ chơi bẩn - mức độ rủi ro và khả năng bị vạch trần là bao nhiêu? Không quá mạo hiểm cho kẻ tung đòn bẩn vì rất dễ dàng đưa ra lời biện hộ xác đáng còn nạn nhân thì cũng khó xác định được tổn thất. Nếu bị vạch mặt, kẻ ra đòn vẫn né được mà không gặp nhiều rủi ro. Có thể rủi ro lớn nhất ở đây chính là sự cạn kiệt nguồn lực cần có để đạt được kết quả như yêu cầu. Điều này làm việc biện minh cho hoàn cảnh thêm nhiều khó khăn do họ đã phung phí quá nhiều thời gian của cấp dưới. Cảnh báo về an nguy cho nạn nhân - nạn nhân có thể gặp phải những rủi ro nào khi kế bẩn được tung ra? Có thể sẽ rất đau đớn khi phải nghe điều này. Nếu bạn đang phải gánh chịu kế bẩn này, hãy nhớ lại những khoảng thời gian, năng lượng và nguồn lực bạn tiêu phí trước khi nhận ra ý tưởng của mình sẽ chẳng bao giờ được thực thi. Bạn phải đấu tranh để dự án được chấp nhận, đồng thời cũng phải quan tâm đến những mục tiêu khác nữa. Và cuối cùng, có thể dự án sẽ tan tành mây khói nếu bạn để việc này kéo dài. THUỐC GIẢI CHO KẾ BẨN SỐ 6 Mỗi nhà quản lý có cách làm việc và điều hành riêng của mình. Đôi khi, người quản lý có cách ra quyết định rất chậm, dựa trên cơ sở phân tích kỹ lưỡng. Khi làm việc với họ, chúng ta có thể bối rối, nhưng đấy không phải họ định “chơi” ta, mà chỉ là cách giải quyết vấn đề của họ thôi. Thách thức là ở chỗ xác định ngay ở màn đầu tiên khi chuyển từ yêu cầu về chuyên môn thực sự sang trò đưa đẩy, tốn thời gian, chẳng có gì được tiến hành để tình hình đi lên cả. Nếu nghi ngờ quản lý đang chơi trò này, hãy thử những câu hỏi dưới đây xem sao. Câu trả lời nhận được sẽ cho bạn kha khá manh mối về phạm vi hỗ trợ thực sự của người quản lý với ý tưởng và dự án của bạn đấy. - Cần thêm những điều gì để hoàn toàn thuyết phục được sếp đây là một dự án ngon lành? - Khả năng dự án bị từ chối vì sao? Sếp có thể giải thích rõ hơn không? - Tôi cần phải đạt những tiêu chuẩn cụ thể nào? - Tôi cần bao nhiêu thời gian và nguồn lực để thực hiện dự án này? - Theo sếp, lợi ích/trở ngại trước mắt của dự án này là gì? - Nếu dự án này được tiến hành, sếp có thể gặp phải những ảnh hưởng nào? - Sếp đã chuẩn bị cho những vấn đề liên quan và có đóng góp cá nhân nào? - Tại sao sếp không nói rõ phản ứng của sếp với đề xuất này? - Tôi nên tham khảo thêm ý kiến của ai nữa ở thời điểm này? - Những bộ phận khác phản ứng ra sao trước dự án này? - Sếp cảm thấy thế nào về những ý kiến tôi đề xuất? Bạn sẽ thấy rằng, hầu hết những câu hỏi trên đều tập trung vào dự án, do đó, nhớ nghe ngóng dư luận bên ngoài về dự án để có thêm manh mối. Ví dụ như: - Còn dự án nào khác đang cạnh tranh với mình không? - Đề án này như thế nào nếu so sánh với chúng? - Mình nên dừng việc nào để dành thời gian cho những nghiên cứu thêm này? Tất cả những câu hỏi nêu trên đều phải được nói với giọng lịch sự và quả quyết nếu ta muốn khích lệ nhà quản lý tham gia vào một cuộc chuyện trò hiệu quả. Kiểm soát được ngôn ngữ cơ thể và điệu bộ rất quan trọng nếu ta muốn cho họ thấy thiện ý của mình, chứ không phải thể hiện thái độ thù nghịch. Chúng tôi muốn cổ vũ bạn đối đầu với kế bẩn này vì nó có thể sẽ là một cú đánh chí mạng vào giá trị cốt yếu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả công việc và năng suất kinh doanh, hủy hoại sự hợp tác và tin tưởng lẫn nhau giữa mọi người trong tổ chức. Bằng cách can thiệp vào trò này, ít nhất, bạn cũng thể hiện được mình có nhận thức và hiểu biết về chính trị nơi công sở và đưa ra thông điệp rõ ràng rằng bạn không dễ bị xỏ mũi. Nhớ hành động điềm tĩnh và dứt khoát nhé! Mẹo vặt MẠN ĐÀM QUANH VIỆC BUỘC TỘI Bạn cần làm nhiều hơn là nghe ngóng và thấu hiểu khi đối mặt với kẻ thù. Bạn phải có phương án hiệu quả đảm bảo tiến triển. Bạn phải chắc chắn khi lập chiến lược hành động, bạn phải có thật nhiều ý tưởng để dù cho xoay chuyển tình thế cách nào thì mọi việc vẫn đi lên. Sáng tạo và linh hoạt chính là chìa khóa của vấn đề. Giúp những người khác nhìn thấy sự tiến bộ của bạn sẽ giúp tăng thêm cơ hội thành công, hãy đưa ra nhiều suy nghĩ và nhiều cuộc chuyện trò hiệu quả, tăng khả năng tìm ra phương án mới được cả đôi bên đồng thuận. 3. NHỮNG LỜI CÓ CÁNH Lượn lờ gần chục vòng trên tuyến đường một chiều ở Luton, lạc trong màn mưa trắng xóa và không tài nào tìm được biển chỉ đường, Ben bắt đầu tự hỏi không biết mình đã làm gì nên nỗi phải chịu sự trừng phạt này. Bà xã Hannah đã khăng khăng rằng mặc kệ vụ thuyên chuyển mờ ám, cả gia đình sẽ không đi đâu hết, và nếu Ben thích thì phải chấp nhận chuyện đi đi về về giữa hai nơi. Giờ đây, dõi mắt vào tòa nhà cũ kỹ và xám xịt đằng xa, giữa hai thanh gạt nước đang nhịp nhàng dao động, hắn phải công nhận là Hannah đúng. Làm việc nơi địa ngục là một chuyện, đăng ký hộ khẩu thường trú ở đó luôn lại là chuyện khác... Cuối cùng, xe hắn cũng đã đỗ được vào bãi đậu Xennic, Ben tiến về quầy lễ tân. Ít nhất thì ở đây không có mấy cái cửa xoay chết dẫm. Hắn mất cả buổi sáng để làm việc với các phòng ban từ hành chính nhân sự tới quản lý dữ liệu, rồi bên an ninh. Tới trưa trật hắn mới nhận được bàn làm việc và diện kiến dung nhan sếp mới. Văn phòng chỉ nhỉnh hơn cái “tháp ngà” nhỏ xinh của hắn trên London chút đỉnh, và nếu so sánh với cái văn phòng tráng lệ của lão Jerry thì quả thật vô cùng khập khiễng. Tuy nhiên, sếp Surrinder lại khá nồng hậu và hiếu khách, mụ còn bắt tay thân thiện và mời nước hắn nữa! Sau màn chào hỏi ban đầu và vài nghi lễ theo phép lịch sự, mụ lái câu chuyện sang hoạt động của văn phòng trên London. “Cậu có biết Jerry và tôi, theo cách nào đó, lại quay lại với nhau?” Không hề! Ben chẳng biết tí gì về mối liên hệ giữa họ hết. “À, phải rồi, ông ta đã đạt được kha khá thành tựu suốt những năm qua. Trấn của tôi bao nhiêu ý tưởng, vài người còn cho rằng chúng tôi là một cặp oan gia nữa kia. Hồi đó, rất nhiều lần tôi phải ra tay giúp đỡ ông ấy”. Ben không biết những việc đó, mà nói thẳng ra là hắn chả thèm quan tâm. Hắn có cả núi việc và chỉ muốn cắm đầu vào làm ngay tắp lự. “Tôi đã từng thấy ngôi sao trên cung Quan Lộc của ông ấy, nhưng rồi cũng đến lúc tắt thôi.” Câu chuyện bắt đầu chuyển sang chiều hướng siêu hình một cách cố ý, nghe chẳng những khó hiểu, mà còn khó chịu nữa. “Càng trèo cao càng ngã đau, biết câu ngạn ngữ ấy không Ben?” Ben im lặng gật đầu, hắn vẫn mơ hồ về ẩn ý Surrinder đưa ra. “Và tôi băn khoăn không rõ ai sẽ là người bên cạnh Jerry, đưa tay ra đỡ lão khi lão ngã? Ben, nói nghe xem, cậu thấy Jerry thế nào?” Ben chỉ muốn phun ra rằng, thời gian đâu mà cảm với chả thấy lão kia thế nào, nguyên chuyện tìm đường để né lão yêu quái ấy đã đủ hết giờ rồi! May thay, kỹ năng ngoại giao đã kịp ghìm hắn lại. “Em thấy anh ấy, dạ, khá thẳng thắn ạ.” “Chính xác, thẳng thắn, giống như thợ vụng mất kim vậy.” Mụ đánh mắt với Ben, tỏ ý bây giờ cả hai đã cùng hội cùng thuyền. Ben phải khó khăn lắm mới hiểu được thâm ý sâu xa của những câu tục ngữ Surrinder dùng. “Em không có ý đó ạ...” “Giết gà dùng dao mổ trâu chăng?” Những câu tục ngữ đang bắt đầu ra ngoài tầm kiểm soát. “Em cũng không định nói thế ạ.” Surrinder thở dài, khẽ cười và cố dùng cách tiếp cận khác. “Ben, cậu quý Jerry chứ?” Quá bất ngờ và bối rối, Ben lầm bầm gì đó không rõ, và trông hắn lộ rõ vẻ khó ở. Surrinder mỉm cười. “Ben, chị hiểu ở London người ta làm việc thế nào mà, nhưng em yên tâm đi, ở Luton này, bọn chị chỉ để ý lẫn nhau trên tinh thần đồng đội và hợp tác thôi em ạ.” Ben cảm thấy dễ thở hơn chút đỉnh. “Tuyệt quá! Em thực sự mong muốn được cùng sát cánh với mọi người vượt qua thử thách phía trước.” Surrinder lờ đi. “Do vậy, mọi người trong đội cần phải biết vị trí những ưu tiên và lòng trung thành của mình dành cho tổ chức.” Ben nhận thấy những gì hắn nghĩ chính là thông điệp mà mụ kia muốn nói. “Tốt rồi, chị chỉ muốn nói với cậu về những ưu tiên hàng đầu cho dự án. Chị không có cơ hội quyết định phải bắt đầu từ đâu, do vậy, mọi lời khuyên đều được chào đón nhiệt tình.” Cuộc chuyện trò kết thúc, họ đã không tạo được mối liên kết như Ben mong đợi, mà chỉ ngồi yên ở bàn làm việc rồi đưa mắt nhìn nhau. Giây phút nặng nề bị phá vỡ khi có thông báo cho Surrinder về cuộc họp. Surrinder nói với Ben: “Ồ, vụ họp hành này có vẻ hơi sớm, cứ đi đã để ưu tiên cho cậu, và ta sẽ tiếp tục câu chuyện sau vậy.” Mụ buông lời chốt hạ “Ben, chị rất lấy làm hài lòng khi cậu tham gia vào nhóm. Chị sẽ hỗ trợ cậu tất cả những gì cần thiết giúp cậu vào guồng càng nhanh càng tốt. Chị muốn chắc chắn rằng, cậu sẽ thành công rực rỡ ở đây và đạt được những phần thưởng xứng đáng. Cố gắng theo kịp chương trình, làm cho thật ngon lành vào, và ai biết được, nhỡ đâu cậu lại làm lu mờ luôn cả ngôi sao chiếu mệnh của Jerry thì sao. Nhớ rằng, bây giờ Mark đang ở Florida, hai chúng ta hãy cùng hy vọng rằng Luton cũng sẽ chính là miền đất hứa của cậu.” Ben rời khỏi tòa nhà, vừa đi tìm chỗ ăn trưa, vừa vẩn vơ suy nghĩ. Trừ những ẩn dụ, ấn tượng đầu tiên của Ben về Surrinder khá tốt. Mụ ta có vẻ chơi được, “tinh thần đồng đội và hợp tác” đã mang lại thay đổi đáng kể. Xem ra, Surrinder nắm rõ những mối quan tâm sâu sắc và kín đáo của Ben, và tặng cho Ben những lời động viên to lớn về một tương lai tươi sáng khi Ben đã “vào guồng”, mặc kệ ý nghĩa của “vào guồng” là gì. Rõ ràng, mụ đang phải đứng sau ánh hào quang của Jerry, và điều này có vẻ khá quan trọng với mụ. Sau khi nhấm nháp xong chiếc sandwich, Ben lượn qua hiệu sách hòng giết thời gian. Hắn đang đứng ở quầy sách Kinh doanh và Quản trị. Hắn tự hỏi không biết trên đời này có ai rảnh mà đi đọc ba cái sách nhăng nhít này không. Hắn nhặt một quyển về chính trị chốn công sở và đọc lướt qua, rồi nhanh chóng đặt xuống. “Chính trị nơi công sở, kỳ quặc nhỉ!” Vị khách đầu tiên Ben gặp khi quay lại sở làm là lão cáo già khôn ngoan Russell, lão muốn thảo luận về những ý tưởng của Ben cho Dự án Khởi nguồn. Ben được dịp lân la hỏi dò Russell về Surrinder. Russell cảm thấy tội nghiệp cho thằng “lính mới”, đã thành thật cho biết Surrinder và Jerry đúng ra là những kẻ thù không đội trời chung. “Giang hồ” đồn đại rằng mọi chuyện trở nên vô cùng tồi tệ khi Surrinder đe dọa kiện Jerry vì tội phân biệt, nhưng chân tướng sự việc thì chẳng ai biết rõ. “Cẩn thận đấy Ben ạ, bà ta luôn tìm mọi cách để hạ lão Jerry khi có dịp.” Ben gặp Surrinder lần nữa vào cuối tuần. Hắn chỉ ra những hướng đi thiếu tính chiến lược của dự án, và trình bày kế hoạch hạn chế tổn thất trong thời hạn trước mắt với những lý lẽ mạnh mẽ về giới hạn thời gian và tái nguồn vốn cho dự án. “Ben này, chị không có cách nào để giúp cậu trình bày kế hoạch này trong cuộc họp chiến lược sắp tới cả.” “Sao ạ? Em nghĩ là...” “Cậu đã có cả tuần để nhập cuộc...” Ben lúng túng như gà mắc tóc “Nhưng em nghĩ chị cần những ưu tiên trước mắt? Em tưởng chị muốn vực dự án này dậy cơ mà?” “Ồ, có thể cậu chưa được sáng sủa như đánh giá người ta nói với tôi rồi.” “Em không hiểu ý chị.” “Nếu cậu trình kế hoạch này lên cuộc họp chiến lược tới, đó sẽ là phát súng khai tử cho sự nghiệp của cả hai ta, cậu hiểu không?” Ben chết lặng. Chuyện gì đang xảy ra vậy? “Nào, Ben! Chị đã sống đủ lâu để hiểu lão JB sẽ không ủng hộ kế hoạch này đâu.” “JB là ai?” “JB là giám đốc điều hành. Cậu chưa biết việc này à?” Surrinder ngưng lại, mắt dán lên trần nhà. Ben khẽ hỏi tại sao lão ấy sẽ không ủng hộ kế hoạch của hắn. Surrinder đã nghe đủ những gì cần nghe. Đây là lúc để đưa Ben “vào guồng”. “Nghe này, điều cốt yếu là, chẳng có một mống nào thèm quan tâm đến sự thành công của dự án Khởi nguồn chết tiệt này hết. Tất cả sẽ bị cách chức vì thất bại của dự án. Nhưng khi dự án này bể, sẽ có nhiều kẻ đút túi được một khoản nặng đấy.” Ben nghe như sét đánh ngang tai: “Ý chị là tôi đang phí thời gian? Tại sao tôi lại ở đây khi tất cả mọi người đều bỏ đi vì dự án thất bại chứ?” “Bình tĩnh đi Ben”. Surrinder vẫn điềm tĩnh. “Kế hoạch của lão Jerry chỉ là để rửa bàn tay bẩn thỉu của lão sau khi dây vào cái đống lão đã ‘bĩnh’ ra ở dự án này, và chị không nghĩ chúng ta để ’công lao’ của lão là ‘chiến công thầm lặng’ đâu. Cậu hiểu chưa?” Ben hoảng hồn. Đây quả thật là một cuộc chiến khốc liệt và hắn bị chết đứng ngay giữa trận tiền. “Nhưng chuyện này thực sự quá phung phí thời gian và tiền bạc”. Ben phản đối. “À, ít nhất thì cậu cũng sáng ra rồi nhỉ?” “Vậy ta phải làm gì với giám đốc điều hành bây giờ?” “Chuyện này còn xa hơn cậu tưởng đấy. Nhưng tin chị đi, JB không đời nào để kế hoạch của cậu thành công đâu. Nhưng chị có ý này.” Ben cảm thấy khó chịu quá. Hắn vẫn không hiểu kế hoạch của mình sai chỗ nào. Surrinder ngưng lại, thở dài và tiếp. “Cứ tin rằng làm việc với chị sẽ dễ dàng hơn nhiều so với việc trình bày trực tiếp lên giám đốc điều hành đi. Nếu cậu nghĩ Jerry là một lão yêu quái, thì cứ chờ cho đến khi gặp sếp lớn rồi cậu sẽ sáng ra vô khối điều. Bây giờ, chị có ý tưởng về một số thay đổi ở đây, và chắc JB sẽ bật đèn xanh cho chúng ta thôi.” Surrinder không nói thẳng ra điều muốn nói, nhưng Ben, trong lúc đang bấn loạn, đã thốt ra điều đó. “Và sẽ ‘lạc tỉnh hạ thạch’[4]luôn lão Jerry chứ gì?” Surrinder ngồi yên, nhếch mép cười. Còn Ben thì á khẩu, không tài nào cười nổi. Hắn nhớ lại lời đồng nghiệp ở trụ sở: “Giỏi giang quá rồi cũng ‘tiền không tận khí’ thôi...” Ben tội nghiệp của chúng ta ơi! Rõ ràng, hắn đang ngồi trên ổ kiến lửa của những trò chính trị công sở rồi. Hắn đang ngập trong hàng đống những thông điệp lẫn lộn mà chẳng biết tin ai nữa? Trước khi đi vào phân tích tình huống trong câu chuyện và khám phá ba kế bẩn tiếp theo, hãy dành chút thời gian tìm hiểu về chính trị công sở qua những câu hỏi sau để kiểm tra khả năng của bạn trong việc nhận biết những trò bẩn này. - Ben có thể làm gì khác hơn trong cuộc gặp đầu tiên với Surrinder? - Ở cuộc gặp thứ hai, bạn sẽ mách nước Ben thế nào? - Ben có những lựa chọn nào lúc này? - Ben có thể làm gì để thiết lập lại dự án Khởi nguồn? - Bạn sẽ giải quyết áp lực cạnh tranh giữa Jerry với Surrinder như thế nào? - Điều gì đang thực sự xảy ra đằng sau tấm màn nhung? Nếu bạn vẫn u u minh minh, không nhận ra được mình đang rơi vào mê cung của những mưu kế nào thì ba kế bẩn trong chương này đây: Kế bẩn # 7: Lửng lơ con cá vàng Kẻ ra đòn che giấu quan điểm hoặc niềm tin của mình bằng cách nói chuyện úp mở, lập lờ để lừa cho đối tượng phải “lộ chân tướng” trước. Kế bẩn # 8: Hạc trên mây Hứa hẹn về những bổng lộc trong tương lai để khích lệ nạn nhân tiếp nhận những nhiệm vụ khó nhằn, khiến “con mồi” phải nỗ lực hơn hoặc mạo hiểm hơn nữa. Kế bẩn # 9: Thiên thần hộ mệnh Kế này khoác trên mình tấm áo đẹp đẽ của hỗ trợ thân thiện, đưa ra chỉ dẫn chân tình là “uống nước trà” với sếp to là thảm họa, nên bắt tay với họ là tốt hơn cả. KẾ BẨN SỐ 7: LỬNG LƠ CON CÁ VÀNG Kẻ ra đòn che giấu quan điểm hoặc niềm tin của mình bằng cách nói chuyện úp mở, lập lờ để lừa cho đối tượng phải “lộ chân tướng” trước. Những cuộc nói chuyện úp mở có mặt khắp mọi nơi trong đời sống công sở, và kế này là một đặc hữu. Áp lực chính trị xung quanh có thể giúp chúng ta tránh những rủi ro và những chuyện gây tranh cãi hiện hữu mọi lúc mọi nơi, khiến chúng ta phải luôn cẩn thận và cảnh giác. Chúng trở thành điểm đáng chú ý trong phong cách giao tiếp khi sử dụng cách nói nước đôi và chừa đường thoát hiểm nếu chẳng may tình thế xoay ngược bất lợi cho ta. Câu chuyện trên đưa ra một dạng ôn nhu của “lửng lơ con cá vàng” khi Surrinder chỉ nhẹ nhàng hỏi dò Ben xem anh ta có chút trung thành nào với lão sếp Jerry không. Bà ta rất cẩn thận bày tỏ cả ủng hộ lẫn phản đối Jerry, nhưng không hề thể hiện trực tiếp điều đó ra. Điều này khiến cho Ben thực sự lúng túng, và nó cũng chẳng liên quan đến nhiệt tâm mong được làm việc ngay của anh. Surrinder có vẻ rất hài lòng với kết quả. Ben đã để lỡ mất phần ý nghĩa của câu chuyện mập mờ này. Tiếc thay! Người ta sử dùng chước lửng lơ con cá vàng để bóng gió vài gợi ý, đề xuất và nhận xét “gài bẫy” với hy vọng người đối thoại sẽ đoán được ý mà họ đang cố tránh nói thẳng ra. Thường thì họ dùng mánh này khi không chắc về phản ứng của bạn. Bạn có đồng hội đồng thuyền với họ không? Nếu bạn thẳng thừng phản bác, họ sẽ dễ dàng lấp liếm “Ý tôi không phải thế!”. Khi họ đã chắc chắn được bạn đang đứng ở đâu, kể cả là đúng như ý họ đi nữa, còn khuya họ mới khẳng định trực tiếp ý tứ của mình. Không nên nhầm mánh này với cách cư xử khéo léo và tế nhị chính đáng. Nếu vậy thì lối lấp lửng đã không che đậy dã tâm dụ dỗ người khác bằng sự màu mè cố ý. Đây quả là một trò hèn hạ, họ tô vẽ và mập mờ hóa thông điệp muốn chuyển tải để cảm thấy an toàn. Đó là các suy nghĩ sai lầm và khiến tình hình thêm trầm trọng, làm niềm tin trong mối quan hệ bị xói mòn. Tất nhiên, chúng ta cũng cần phải tinh tế về những gì mình thể hiện. Nhưng thời điểm nào nên lật bài ngửa? Kinh nghiệm thực tế cho thấy những quản trị cấp cao ưa thích kế “lửng lơ con cá vàng” này đều mau chóng khiến mọi người mất hết lòng tin vào những gì họ nói, bi kịch là đến lúc họ thành thật thì không ai còn tin họ nữa. KẾ BẨN NÀY ĐE DỌA GÌ ĐẾN TỔ CHỨC Cảnh báo về lợi nhuận - điều này đe dọa thế nào tới lợi ích của tổ chức? Không ảnh hưởng quá lớn đến những điều cốt yếu, nhưng kết quả cuối cùng của sự mập mờ mà ngón đòn này mang lại chính là hiệu quả quản lý giảm, và làm lãng phí các nguồn lực. Các ca “thương vong” chủ yếu là các bài thuyết trình, các báo cáo, những thông tin cần tập hợp phải làm đi sửa lại vài lần cho đến khi hoàn toàn chính xác. Độ mẫn cảm của tổ chức - công ty sẽ điêu đứng ra sao với những hành vi này? Thử thách mánh lới này đưa ra chính là làm sao để phân định rạch ròi giữa cách ứng xử cẩn trọng, tế nhị với những thủ đoạn bịp bợm cố ý. Ở những công ty mà tình hình chính trị chốn làm việc quá rõ rệt, có những kẻ đã gặp họa vì vạ miệng, chắc chắn mọi người sẽ đề cao cảnh giác. Và khi nỗi sợ dâng trào, “lửng lơ con cá vàng” cũng tăng cao. Đe dọa văn hóa - điều này ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp và tinh thần nhân viên như thế nào? Kế này gieo mầm nhập nhằng và làm mất niềm tin. Khi đã được sử dụng, nhân viên sẽ rất dễ hiểu lầm những thông điệp truyền thông nội bộ, và hậu quả nghiêm trọng như thế nào, chúng ta có thể thấy ở ví dụ trên đây. Tỷ lệ rủi ro của kẻ chơi bẩn - mức độ rủi ro và khả năng bị vạch trần là bao nhiêu? Những kẻ chơi bẩn coi đây là một kế an toàn. Bất chấp những phản ứng, họ vận “cái lưỡi không xương trăm đường lắt léo” để bao biện và lấp liếm. Rủi ro thực sự họ có nguy cơ gặp phải chính là bị giảm uy tín và mọi người đánh mất lòng tin vào họ. Đó mới là hiểm họa về lâu về dài. Điều này cũng thể hiện sự thiếu tự tin khi họ không dám thể hiện rõ quan điểm và suy nghĩ của mình. Cảnh báo về an nguy cho nạn nhân - nạn nhân có thể gặp phải những rủi ro nào khi kế bẩn được tung ra? Đã bao nhiêu lần bạn gặp trò bẩn này trước khi đọc cuốn sách? Bạn phải chịu đựng “cơn đau” của những thông điệp lẫn lộn và sự rối rắm do mánh này mang lại càng lâu bao nhiêu, thành tích của bạn càng bị ảnh hưởng bấy nhiêu. Bạn cũng đang gặp phải nguy cơ trở thành chú cừu non ngơ ngác trên cánh đồng của chính trị nơi công sở dưới mắt mọi người. Chưa kể đến trường hợp bạn quá mải mê thể hiện quan điểm, bạn có thể bị họ “chơi đẹp” trên màn kịch mang tên “Ác là đạo chích” nữa kia. THUỐC GIẢI CHO KẾ BẨN SỐ 7 Do mức độ rủi ro cá nhân cao và những rắc rối có thể nảy sinh khi bị kế bẩn này “giã”, chúng tôi cần nhấn mạnh với bạn, món thuốc giải này đáng được bạn lưu tâm đặc biệt. Để giải độc cho kế bẩn này, đầu tiên, cần phải xác định khi nào là thời điểm quan trọng để biết chính xác những gì người khác nghĩ và cảm nhận. Sau đó, nếu nhận được những bình luận vòng vo, những nhận xét mập mờ bóng gió, chúng tôi khuyên bạn nên nhẹ nhàng, nhưng kiên quyết, hỏi rõ đối tượng bằng những câu hỏi khôn ngoan. - Chị muốn nói đến điều gì? - Tại sao chị không nói thẳng ra điều đang cảm nhận nhỉ? - Thực sự thì chị nghĩ điều gì sẽ xảy ra? - Nhận xét này của chị rất dễ bị hiểu sai, chị có thể nói cụ thể hơn không? - Em không chắc là đã hiểu đúng ý chị, chị có thể giải thích lại được không? - Có phải ý chị là...? - Điều gì ngăn chị nói ra đích xác những điều chị thực sự nghĩ vậy? - Có gì đó nguy hiểm ở đây thì phải. Có phải chuyện này có nghĩa là...? Trước khi can thiệp vào việc này, nhớ rằng, những đàm luận công sở rất khó hiểu với những lời vòng vo, bóng gió và bạn cần phải cân nhắc cẩn thận khi nào ra tay và ra tay như thế nào. Khi đã chọn cách hành động, bạn cần phải quyết định để khớp chiến lược này với tình huống cụ thể của mình. Bạn hãy cho họ thấy, bạn có hiểu biết và cũng rành mấy trò chính trị chốn công sở này rồi. Cơ hội thành công sẽ tăng thêm khi bạn tỏ ra quyết đoán. Kinh nghiệm của chúng tôi là, có thể bạn không chiến thắng vang dội, nhưng những kẻ chơi xấu sẽ rút ra được bài học xương máu rằng, họ không thể chơi trò bẩn này với bạn đâu. Mẹo vặt THẲNG THẮN Cuộc sống công sở vốn tràn ngập những cuộc chuyện trò bóng gió. Người ta rất ít khi trò chuyện thẳng thắn, rõ ràng và cởi mở về ý nghĩa thực của câu chuyện. Thay vào đó, họ gửi vào những cuộc chuyện trò các ẩn ý cùng những lời bóng gió. Phong cách giao tiếp quanh co này mang lại cho phái Gian hùng một tấm áo choàng để ẩn mình và che đậy những mánh mung xảo trá. Chọn cách thẳng thắn, đồng thời vẫn lịch sự, cương quyết, là mang lại một sự vô tư mới mẻ cho chuyện trò công sở. Một người thẳng thắn khiến mọi người dễ dàng tin tưởng hơn, bởi họ biết chỗ đứng của người đó trong phạm vi của vấn đề. Chúng ta có thể không đồng ý, nhưng những người khác có thể được vững lòng nhờ sự phản đối cởi mở và chân thành. Người ta cũng sẽ tìm đến chúng ta cho những lựa chọn và phản hồi vì họ chắc rằng chúng ta sẽ thẳng thắn trong một thế giới đầy rẫy những mập mờ, xảo trá. KẾ BẨN SỐ 8: HẠC TRÊN MÂY Hứa hẹn về những bổng lộc trong tương lai để khích lệ nạn nhân tiếp nhận những nhiệm vụ khó nhằn, khiến “con mồi” phải nỗ lực hơn hoặc mạo hiểm hơn nữa. Toàn bộ thao tác của trò này là khích lệ ai đó hy sinh vì lợi ích cao cả nào đó (thường là không cụ thể hoặc không rõ tên tuổi lợi ích đó là gì) sẽ có trong tương lai rất gần. Cái gọi là “lời hứa” đó chẳng qua chỉ để ngụy trang cho thủ đoạn đánh lừa nạn nhân nhận một nhiệm vụ mà họ hoàn toàn có thể từ chối. Đây là một chiến lược kiểu “bó cỏ treo trước mõm ngựa”, thực hiện theo quy chế: Do có chút thay đổi trong công ty mà lời hứa không thực hiện được, nhưng hẳn nó sẽ đến vào một ngày đẹp giời nào đấy mà cả nạn nhân lẫn khổ chủ còn chưa biết. Hoặc ngay cả khi ngày ấy đến, sự mơ hồ của lời hứa cũng sẽ giúp kẻ chơi bẩn chạy làng nhanh chóng. Trong tình huống đầu chương, Ben đã nếm mùi kế bẩn này chút đỉnh khi Surrinder, lúc sắp ra khỏi văn phòng đã nói: “Ben... nhỡ đâu cậu lại làm lu mờ luôn cả ngôi sao chiếu mệnh của Jerry thì sao.” Bạn dễ dàng thấy ngay, Surrinder nói câu này trước khi tỏ ý sẽ giúp đỡ Ben đạt được những phần thưởng xứng đáng. Không có một lời hứa chắc chắn nào, không có một cam kết vững vàng nào, chỉ có những lời bóng gió rằng điều tốt đẹp hơn sẽ đến. Ben nên tự hỏi bản thân xem Surrinder kia có giữ vị trí biến lời hứa của mình thành hiện thực không. “Hạc trên mây” trở thành trò bẩn khi người ta ám chỉ về phần thưởng chứ không nói ra trực tiếp, dĩ nhiên sẽ chẳng có động thái thực hiện lời hứa nào hết. Đây là một hành vi lừa đảo và luôn tiếp diễn với nhiều màn mới cho tới khi nạn nhân từ bỏ mong ước về phần thưởng cũng như niềm tin rằng điều đó sẽ xảy ra. Tuy nhiên, không phải chỉ có phái Gian hùng mới giở thủ đoạn này. Đưa ra những lời hứa mơ hồ về những phần thưởng tầm phào không chắc chắn trong tương lai là cách động viên tinh thần làm việc của cách quản lý tầm bậy, với kỹ năng lãng quên và làm ngơ là chính. Sự thật là chỉ có rất ít vị trí cấp cao và quan hệ hợp tác dành cho bạn, và “lời hứa” này cũng chỉ là một điều dối trá. Các nhà quản lý chân chính quan tâm đến việc động viên các thành viên trong đội một cách thiết thực; cách làm hiệu quả là tìm hiểu khao khát, mong muốn và nhu cầu của từng cá nhân, sau đó, biến lời hứa thành hiện thực. Còn trò “hạc trên mây” là một sách lược ngắn hạn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự công chính nơi công sở. KẾ BẨN NÀY ĐE DỌA GÌ ĐẾN TỔ CHỨC Cảnh báo về lợi nhuận - điều này đe dọa thế nào tới lợi ích của tổ chức? Trước mắt, giá trị cốt yếu không bị ảnh hưởng quá nặng, do những nạn nhân nhẹ dạ cả tin của chúng ta sẽ nỗ lực hết mình trong công việc, thậm chí là quá mức cần thiết, nhưng về lâu về dài, mọi động lực sẽ chẳng còn và hiệu quả của công ty sẽ bị thiệt hại nghiêm trọng. Độ mẫn cảm của tổ chức - công ty sẽ điêu đứng ra sao với những hành vi này? Có ai ở đây chưa từng bị dính đòn này không? Kế bẩn này làm giảm cơ hội cho những động lực thực sự để phát triển công ty, theo đó, các công cụ động viên truyền thống của các nhà quản lý cũng sẽ bị giảm nhanh chóng. Đe dọa văn hóa - điều này ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp và tinh thần nhân viên như thế nào? Khi thủ đoạn này đã cắm rễ trong cơ quan, lòng tin sẽ bị triệt tiêu nhanh chóng. Điều đặc biệt ở kế bẩn này là nạn nhân sẽ phàn nàn khi nhận ra mình bị hứa lèo. Đây cũng là cách khiến những chú cừu non bị đưa ra ánh sáng và mở ra cơ hội cho những kẻ khôn ngoan lạm dụng những chú cừu này. Tỷ lệ rủi ro của kẻ chơi bẩn - mức độ rủi ro và khả năng bị vạch trần là bao nhiêu? Cứ theo bề ngoài mà xét thì trò này không quá mạo hiểm; tuy nhiên, khi thời gian dần trôi, kẻ chơi bẩn mới là người phải chịu nhiều áp lực. Điều này khiến cho cuộc sống trở nên rầy rà và cán cân quyền lực bắt đầu dao động, buộc kẻ chơi bẩn kia phải đưa ra nhiều lời biện hộ hơn. Đồng thời, nguồn lực sống sẽ mất đi động lực cần thiết và những cảm xúc tiêu cực sẽ lan truyền đến toàn thể nhân viên. Cảnh báo về an nguy cho nạn nhân - nạn nhân có thể gặp phải những rủi ro nào khi kế bẩn được tung ra? Xét cho cùng, bạn sẽ nỗ lực hết mình trong công việc, quá cả mức cần thiết. Tuy nhiên, hãy xem đó như một sự đầu tư cho tương lai. Chỉ cần thực tế và lão luyện hơn khi nhận ra đây là một thủ đoạn lừa đảo. Bạn càng phân định rõ ràng đâu là đường đi nước bước hữu hiệu cho sự nghiệp, cơ hội thành công của bạn càng cao. THUỐC GIẢI CHO KẾ BẨN SỐ 8 Nếu nghi ngờ “chú hạc” mà người ta hứa tặng bạn có thể chỉ là trò bịp bợm để bạn nhận việc, hòng để bạn tránh mục tiêu thực sự càng xa càng tốt, thì chúng tôi kê cho bạn toa thuốc sau, để giúp bạn nhận biết tình hình trước khi quyết định. Càng đặt nhiều câu hỏi khôn ngoan trước khi “tháo chạy” hoặc đưa ra nhiều lựa chọn bao nhiêu, bạn càng nắm rõ thông tin hơn bấy nhiêu. - Có vẻ chị đang gợi ý sẽ có một phần thưởng gì đó sau việc này, chị có thể nói cụ thể hơn được không? - Tôi cần chuẩn bị công việc ra sao để trở thành một cộng sự? - Quả là một viễn cảnh đẹp, nhưng chuyện gì sẽ xảy ra nếu chị chuyển đi? - Lời hứa hay cam kết cá nhân nào chị đưa ra cho tôi lúc này? - Tại sao tôi được chọn để nắm lấy cơ hội này? - Khi nào thì tôi phải đưa ra quyết định? Câu hỏi trên không chỉ giúp bạn cân nhắc lựa chọn của mình mà còn cho bạn biết rõ mức độ cởi mở và thành thật của người quản lý bạn, dựa trên cách họ trả lời. Nếu họ lấp lửng và không dứt khoát, tỏ rõ sự không thoải mái và có ý phòng thủ, thì có thể thủ đoạn đang được tiến hành, và họ rắp tâm chơi xấu bạn. Trong trường hợp này, phải tỏ ra quyết đoán và thể hiện những hiểu biết về chính trị chốn công sở cho họ thấy. Tùy trường hợp cụ thể mà bạn có cách ứng phó cho phù hợp, như trường hợp của Ben, chúng ta nên nói thẳng: “Chị Surrinder ơi, em ở đây để làm thật tốt nhiệm vụ trong dự án Khởi nguồn, nhưng nghe những lời ám chỉ của chị về Florida, em tò mò muốn biết chị đã chuẩn bị phần thưởng gì cho em ạ?” Hay như ở chương 1, qua bao nhiêu lời cáo già Jerry “câu” chàng Ben tội nghiệp, chúng ta phát hiện ra manh mối của thủ đoạn này. Mánh lới này vô cùng thông dụng, bởi vì trong nhiều lưỡi câu, kiểu gì cũng sẽ có một lưỡi móc được cá! Bước tiếp theo cần quyết định là bạn sẽ vận dụng những ý tưởng này với trường hợp cụ thể của mình ra sao. Chúng tôi tin rằng, nếu xử trí quyết đoán và chuyên nghiệp từ những lời khuyên dẫn lối đưa đường, bước tiếp theo sẽ đưa bạn đến với thành công. Mẹo vặt ÁN BINH BẤT ĐỘNG Có thể, đây là một ý kiến ngược đời khi tất cả những chiến lược chúng tôi khuyên bạn đều đòi hỏi những hành động quyết đoán, còn bây giờ lại bảo bạn nên “án binh bất động”. Thật ra, điều này cũng đáng để xem xét. “Án binh bất động” lúc đầu cho bạn cơ hội để suy nghĩ, để dẹp cơn tức giận, cảm giác đau đớn và thất vọng qua một bên. “Án binh bất động” giúp bạn bình tĩnh, suy nghĩ sáng suốt và kiểm soát được cảm xúc của mình. Thậm chí, đôi khi, “án binh bất động” và lờ luôn những thủ đoạn của phái Gian hùng lại là cách tốt nhất, đặc biệt là khi có nghi ngờ về mách khóe được đưa ra ở đây chỉ nhằm mục đích khiến bạn cảm thấy rối trí. Án binh bất động tránh được những chuyện rùm beng mà phái Gian hùng cố tình gây ra, và bạn sẽ giành được ưu thế tinh thần. Biết chính xác khi nào nên hành động và khi nào nên “án binh bất động” là một kỹ năng chính trị chốn công sở đầy uy lực. KẾ BẨN SỐ 9: THIÊN THẦN HỘ MỆNH Kế này khoác trên mình tấm áo đẹp đẽ của hỗ trợ thân thiện, đưa ra chỉ dẫn chân tình rằng “uống nước trà” với sếp to là thảm họa, nên bắt tay với họ là tốt hơn cả. Thiên thần hộ mệnh” là trò giả vờ thể hiện sự cảm thông và tỏ ý sẽ “bảo vệ” người khác khỏi một kẻ thù giấu mặt. “Kẻ thù giấu mặt” chẳng bao giờ xuất hiện kia thường rất uy quyền và đầy thách thức. Ngoài ra, “kẻ thù” này còn có thể sẽ nhảy vào nắm quyền hành trong dự án bạn tham gia, nếu giữa bạn và kẻ chơi bẩn không mau chóng đưa ra một sự đồng thuận trên tinh thần tự nguyện. Vị trí rõ ràng trong trò chơi là “Thiên thần hộ mệnh” đóng vai vị cứu tinh của nạn nhân, và gợi ý rằng ác quỷ đang đứng ở bên kia chiến tuyến, chầu chực hãm hại họ. Tuy nhiên, sự thật thì chính “Thiên thần hộ mệnh” mới là ác quỷ trá hình, cố gắng tạo ra những liên minh ma quỷ. Kẻ thù có thể chỉ là sản phẩm tưởng tượng nhưng cũng có thể là những nhân vật có thật với uy tín, thanh danh lừng lẫy. Thực tế, kế bẩn này đến từ những thủ đoạn gian trá của phái Gian hùng trong công ty. Trong màn kịch nhỏ của chúng ta, ta thấy mụ Surrinder này đang chơi trò “Thiên thần hộ mệnh” bằng cách cố gây sức ép và thao túng Ben ở chiến lược và kế hoạch cho Khởi nguồn. “Tin chị đi Ben, làm việc với chị sẽ dễ dàng hơn nhiều so với việc trình bày trực tiếp lên giám đốc điều hành đấy. Nếu cậu nghĩ Jerry là một lão yêu quái, cứ chờ cho đến khi cậu gặp sếp lớn rồi biết.” Chúng ta thấy, Jerry và giám đốc điều hành đã bị biến thành hai ác quỷ còn Surrinder thì trở thành cứu tinh của Ben. Thực tế, chắc chắn Surrinder không hề thích sách lược của Ben chút nào hết, trái lại, mụ đang cố câu kéo Ben sửa đổi kế hoạch sao cho hợp ý mụ, hợp với những nhu cầu, tiêu chuẩn của mụ. Khi ai đó rỉ tai bạn, có một số người quyền cao chức trọng, vắng mặt, đang khó chịu và khó tính với dự án bạn đảm trách, có thể họ đang chơi trò “Thiên thần hộ mệnh” thôi. KẾ BẨN NÀY ĐE DỌA GÌ ĐẾN TỔ CHỨC Cảnh báo về lợi nhuận - điều này đe dọa thế nào tới lợi ích của tổ chức? Thủ đoạn này không làm hại giá trị cốt yếu ngay trước mắt. Nhưng khi văn hóa thay đổi, càng ngày sẽ càng nhiều khách hàng và nhân viên chạy khỏi công ty. Bạn không thể giữ những nhân viên tài năng bằng cách đe dọa, nhất là khi những người này lại là nguồn nhân lực đảm bảo cho khả năng lợi nhuận của công ty. Độ mẫn cảm của tổ chức - công ty sẽ điêu đứng ra sao với những hành vi này? Khi những cách động viên tinh thần nhân viên truyền thống đã quá già cỗi và trở nên khó khăn hơn trong việc thúc đẩy nhân viên, người ta càng dễ bị thủ đoạn bịp bợm này cám dỗ. Nếu thực sự có vài “ác quỷ” đáng sợ đang ngự trên những chiếc ghế cao trong công ty, thì thủ đoạn này được viện tới lại càng cao hơn nữa. Đe dọa văn hóa - điều này ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp và tinh thần nhân viên như thế nào? Trò này gieo mầm sợ hãi. Có thể bỏ qua những mệnh lệnh khắt khe và kiểm soát văn hóa, trong thế giới kinh doanh hiện đại, trò này không hề có sức mạnh tối đa hóa động lực của nhân công, thực tế là như vậy. Tỷ lệ rủi ro của kẻ chơi bẩn - mức độ rủi ro và khả năng bị vạch trần là bao nhiêu? Nếu bạn vận đến kế bẩn này và bị vạch mặt, uy tín của bạn sẽ nhận được một cú đấm như trời giáng. Nếu đây là công cụ duy nhất trong bộ đồ nghề khơi nguồn hợp tác của bạn, thì bạn đang trên lối đi ra của công ty đấy. Hiểu biết và tự tin mới là những điều cần có để động viên nhân viên thực sự, và trò này của bạn sẽ nhanh chóng bị lật tẩy. Cảnh báo về an nguy cho nạn nhân - nạn nhân có thể gặp phải những rủi ro nào khi kế bẩn được tung ra? Cái giá bạn phải trả khi bị người ta chơi cho một vố bằng thủ đoạn này? Nếu đó chỉ là một kẻ chơi bẩn yếu kém, cùng lắm bạn chỉ thấy lợm giọng thôi. Khi đã phát hiện ra trò này, bạn hãy thận trọng để giảm tối đa thiệt hại. THUỐC GIẢI CHO KẾ BẨN SỐ 9 Cách hiệu quả nhất để đối phó với trò này là cũng áp dụng nó với đối phương. Nghĩa là, khi họ cố chơi bạn bằng cách càm ràm về những khó khăn với sếp của họ, thì cứ chơi lại họ bằng cách cũng ca cẩm lại rằng bạn cũng đang bị một lão yêu tinh hành hạ. Khi thủ đoạn này đang ảnh hưởng, nó không hề giúp nâng cao sự tin tưởng và trung thực trong các mối quan hệ. Khi những đấu thủ đối đầu nhau, tình hình có thể sẽ “leo thang” nhanh chóng. Sau đó, các bên lại lôi ra những bình phong vững chắc hơn để dọa dẫm, lấn át nhau. Khi bị rơi vào thế bí, những kẻ chơi bẩn lại tung thêm những kế bẩn khác hòng phân định thắng bại. Nếu muốn thành công, cần phải dẹp thủ đoạn và áp chế sang một bên để tìm cách giải quyết bế tắc hữu hiệu hơn. Bạn có thể vạch trần trò này để giảm sức công phá của nó. Nếu cách thực hiện còn mang tính xây dựng, giúp đưa mọi việc tiến lên, thì uy tín cá nhân và quyền lực của bạn cũng được nâng cao. Trong tình huống ở đầu chương, Ben có thể thẳng thắn đáp lời sếp mới rằng: “Chị Surrinder, em rất cảm ơn sự quan tâm của chị, nhưng đối phó với Jerry hay mấy sếp lớn đâu phải chuyện quan trọng ở đây. Em chỉ thắc mắc thực sự thì chị muốn gì ở em, vì hình như những gì em đề xuất không hợp ý chị lắm thì phải. Chúng ta cùng trao đổi lại được không?” Như vậy, bạn đã thẳng thắn và trung thực đối mặt với đối thủ, và nguy cơ tiềm tàng có thể bị gỡ bỏ, nhưng kẻ chơi bẩn lại cẩn thận hơn, ma mãnh hơn. Mẹo vặt NGÂN HÀNG CỦA SỰ CÔNG CHÍNH Nếu quyết định hành động tích cực, hãy kiểm lại giá trị bản thân. Phải đảm bảo rằng bất kỳ sách lược nào bạn chọn lựa cũng không làm hủy hoại thanh danh, lòng tự trọng và tự tôn của cả hai bên. Đối với phái Gian hùng, không có mâu thuẫn ở đây, họ tin rằng, mục đích biện minh cho phương tiện, không cần biết phải hy sinh bao người. Nhưng với chúng ta, khi giở thủ đoạn, chúng ta có nguy cơ hủy hoại giá trị bản thân. Chi trội ở ngân hàng công chính sẽ bị trừng phạt ở tỷ lệ lãi suất, do đó, phải đảm bảo tài khoản luôn ở trong “điều kiện an toàn” và tránh việc “rút vốn ra”. Hành động công chính, tin cậy, giảm thủ đoạn tăng dự trữ ngân hàng và thu lãi suất cao. 4. LÊN VOI XUỐNG CHÓ hải mất cả buổi sáng Ben mới cân bằng trở lại sau nỗi thất vọng ê chề về Surrinder. Hắn ngồi nguyên một chỗ, cố gắng suy luận về tất cả những chuyện đã xảy ra nhưng rốt cuộc hắn chẳng nghĩ được gì. Một lần nữa, sau những giây phút khù khờ, hắn chỉ muốn được yên thân. Hắn kiểm tra lại hộp thư điện tử, đầu tiên là thư của Jerry về một cuộc họp chiến lược, với nội dung như sau: Trước tình hình dự án Khởi nguồn và sự thiếu năng nổ từ một số thành viên Xennic, tôi quyết định triệu tập cuộc họp chiến lược tiếp theo. Thời gian sửa đổi sẽ bắt đầu từ 8h00, ngày 26 tháng 11 đến 12h00 ngày 28 tháng 11. Tất cả các thành viên SMAC đều phải thuyết trình chi tiết kế hoạch của mình, chờ xét duyệt và phê chuẩn, đồng thời phải đưa ra những đề xuất hỗ trợ dự án tiếp tục. Chắc chắn rằng, tôi không cần phải nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuẩn bị đầy đủ thuyết trình cũng như việc có mặt đầy đủ ở cuộc họp chiến lược... Chẳng cần phải ngó lại lịch làm việc thì Ben cũng thấy rằng mấy ngày khủng khiếp này sẽ rơi vào cuối tuần. Công việc của hắn lại có thêm một mối đe dọa, Ben đang phải chịu thêm áp lực, do thời gian vật lộn với dự án không nhiều, thậm chí còn không được Surrinder phê chuẩn nữa, vậy thì lấy đâu ra cơ hội được SMAC xét duyệt bây giờ. Tiếp đó là e-mail của mụ Surrinder gửi cho lão Jerry có gửi cho cả ban giám đốc và hắn nữa: Về việc được đề cập trong email trước của anh, cảm phiền anh xem trong file đính kèm những mục tiêu đã được thông qua vào cuộc họp chiến lược lần trước; chúng tôi gửi kèm cả những thông tin được cập nhật với bản ghi chú đội Luton đã đạt được gần hết những mục tiêu đề ra trong thời hạn cho phép. Tôi rất lấy làm háo hức được xem báo cáo về những tiến bộ đội London đã đạt được, hy vọng là các anh làm được nhiều điều... Ben nhanh chóng nhận định đây là một bức thư thể hiện sự ngưỡng mộ của Surrinder với London. Mụ đã khéo léo bày tỏ sự ủng hộ cho Luton và cho Jerry thấy, mụ đang tiến hành mọi việc rất ngon lành. Hắn ngẫm lại cuộc trò chuyện với Russel, anh chàng đã nháy Ben rằng thực ra Surrinder và Jerry là hai kẻ không đội trời chung và những đồn đại xung quanh hai người đó. Ben đang suy đoán về mức độ sự chán ghét này và làm thế quái nào để vực dự án dậy. Tiếp tục, hắn xem lá thư phản hồi của Jerry gửi Surrinder: Cảm ơn vì đã nhắc nhở, Surrinder. Như từ trước đến giờ, mọi thành viên SMAC đều phải trình bày những mục tiêu đạt được trong cuộc họp chiến lược. Buồn thay, tôi lại phải nhắc một số bộ phận rằng London bây giờ chỉ chịu trách nhiệm điều hành Khởi nguồn, và mọi hoạt động liên quan đến London, như đã thông qua ở cuộc họp trước, đều được chuyển xuống Luton cùng với Ben Waterstone. Do vậy, tôi thực sự mong mỏi được biết những bước tiến của các bạn Luton, giờ đây, các bạn đang được tối ưu hóa với những nguồn lực mà tôi đã hào phóng chuyển cho các bạn. Nhưng nói chung thì tôi cũng cần phải nhắc lại cho ai đó về quyền hạn của mình. Và thư trả đũa của Surrinder: Làm ơn đọc trong file đính kèm thông điệp của CEO William Henry Smith về trách nhiệm xét duyệt với Khởi nguồn giờ nằm trong tay ai. Anh sẽ thấy, CEO đã nói rõ quyền điều hành do chính ông nắm giữ và chọn văn phòng Luton làm trọng tâm cho việc này. London có thể là thủ đô, nhưng lại cách quá xa Khởi nguồn, xem ra Luton đúng là lựa chọn chiến lược quan trọng. Dù sao thì tôi cũng chân thành cảm ơn anh vì đã dành cho dự án mối quan tâm sâu sắc, và tôi cũng nóng lòng được biết những bước tiến của các bộ phận khác như đã thảo luận trước đó thế nào. Ben cảm thấy như bị đánh đố, không rõ họ đang ném đá nhau về cái gì nhưng hắn cần phải làm sáng tỏ điều đó nếu định cứu sống Khởi nguồn. Thư lão Jerry trả lời mụ Surrinder đây: Tôi đã trao đổi với Bill về vấn đề của Khởi nguồn vào buổi đánh golf hôm cuối tuần. Tôi chắc chắn rằng ông ấy và tôi vẫn có sự đồng thuận trong vấn đề quyền hạn của London đối với dự án. Tôi biết Bill đủ để tôi hiểu là ông ấy sẽ chẳng bao giờ chuyển quyền hạn kinh doanh quan trọng như vậy từ London xuống Luton. Thật tiếc khi chị không chơi golf; nếu không, chị sẽ được chấp tới mấy kèo rồi! Surrinder khá tử tế khi chuyển tiếp cho Ben lá thư này, với ngầm ý “Giờ thì cậu thấy chúng ta đang đương đầu với cái gì rồi đấy?” Còn đây là đòn cuối cùng của Surrinder tung ra với Jerry: Tôi nghĩ rằng điều quan trọng nhất với chúng ta bây giờ là hãy nhớ ta đã dính vào chuyện lùm xùm này như thế nào, và tôi nghĩ ai đó cần phải chịu trách nhiệm về những việc mình làm. Tối qua, tôi đã được nhắc lại về điều này khi ngắm mấy tấm hình chụp lễ hội Giáng sinh năm ngoái. Tôi nghĩ anh sẽ lại đến, và tôi biết Ann Summers cũng sẽ lại tham dự. Bức ảnh đẹp lắm! Nhân tiện, liệu phu nhân của anh có tham dự không nhỉ? Dù sao đi nữa, tôi rất mong nhận được sự hợp tác của anh trong cuộc họp, và trong tương lai làm ơn cư xử tử tế với tôi. Ben choáng với những lời họ nói. Surrinder có thể đã bắt đầu giở thủ đoạn, và Russel đã quá đúng về mối quan hệ đặc biệt giữa Jerry và Surrinder. Còn Ben sẽ vực Khởi nguồn dậy một cách an lành thế quái nào đây khi hai con người kia đang đấu đá lẫn nhau? XỬ TRÍ KHÔN NGOAN So với hàng trăm năm lịch sử công ty, e-mail chỉ mới gắn bó với chúng ta trong một thời gian ngắn, nhưng mức độ ảnh hưởng khi nó trở thành công cụ truyền thông quan trọng thật đáng ngưỡng mộ. Nhưng cũng thật mỉa mai, e mail khiến giao tiếp giữa người với người diễn ra thường xuyên hơn nhưng mối quan hệ giữa họ có tốt đẹp hơn không thì có trời mới biết? Trên thực tế, khi chúng tôi điều tra, người ta nói rất nhiều về e-mail, nhiều người dùng e mail để gây hấn và thiếu thành thật với nhau. Gốc rễ tâm lý của những trò bẩn chính trị chốn công sở luôn là thiếu tự tin và lòng tự trọng, thiếu quyết đoán và sử dụng quyền lực không hợp lý, bên cạnh đó là sự tư lợi thiển cận quá lớn. Không có gì đáng ngạc nhiên khi bọn họ có thể thăng hoa trong không gian ảo, đó là lý do tại sao tình huống ở chương này lại toàn e-mail là e-mail. Ben trở thành nhân chứng cho cuộc đấu đá giữa hai kẻ thù không đội trời chung. Khơi mào chiến tranh trên không gian ảo, không có sự hài lòng với nhau cũng không hiếm gặp trong những tổ chức lớn. Trước khi khám phá những kế bẩn trong chương này, hãy tự hỏi bản thân: - Sau khi đọc các e-mail giữa Jerry và Surrinder, bạn nghĩ điều gì đang thực sự diễn ra? - Bạn có thể rút ra được kết luận gì không? - Luton có thực sự kết nối với xa lộ thông tin? - Bạn đã bao giờ chứng kiến kiểu ném đá nhau như thế này chưa? - Bạn đã từng làm thế chưa? Chuyện gì xảy ra? - Nếu bạn là Surrinder, bạn có cư xử khác đi không? - Ben nên làm gì bây giờ? Chúng tôi muốn bạn phải thành thật với chính mình. Khi đọc tới trang tiếp theo, hãy hỏi bản thân mình xem bạn đã dùng kế bẩn này ở mức độ nào? Nếu bạn có lỗi, chúng tôi cũng chẳng nói cho ai đâu, nhưng hãy xem xét nghiêm túc những ảnh hưởng của chuyện này đến uy tín cá nhân và hiệu quả làm việc của bạn. Từ đó, hãy xem các kế bẩn ở chương này: Kế bẩn # 10: Gửi e-mail cho thượng đế Dùng e-mail để làm nhục hoặc gây sức ép với người khác. Thường thì những e-mail buộc tội này được gửi từ các đồng nghiệp, bao gồm cả thông tin đúng lẫn sai, đồng thời còn được gửi kèm cho sếp, giám đốc, khách hàng, nhà cung cấp v.v... Kế bẩn # 11: Cáo mượn oai hùm Gây sức ép bằng cách tỏ ý rằng mình được những người quyền cao chức trọng hậu thuẫn, người kia khôn hồn thì hãy nghe lời cho nhanh. Kế bẩn # 12: Đe dọa vạch mặt Gây sức ép với người khác bằng cách đe dọa sẽ công bố những sai sót chuyên môn hay những bí mật và các thông tin nhạy cảm của cá nhân đang cần hạ gục. KẾ BẨN SỐ 10: GỬI E-MAIL CHO THƯỢNG ĐẾ Dùng e-mail để làm nhục hoặc gây sức ép với người khác. Thường thì những e-mail buộc tội này được gửi từ các đồng nghiệp, bao gồm cả thông tin đúng lẫn sai, đồng thời còn được gửi kèm cho sếp, giám đốc, khách hàng, nhà cung cấp v.v... Đây là cách dùng e-mail để công khai làm nhục hay gây sức ép tới người khác, thường thì nó có dạng một e-mail buộc tội, khiển trách từ một đồng nghiệp, nhưng cũng được gửi kèm cho cấp trên, những nhân vật cộm cán thuộc ban giám đốc, khách hàng, thậm chí cho cả nhà cung cấp, để những người quyền lực trong tổ chức đều thấy được sự yếu kém của người kia. Những kẻ cáo già trong chính trường kinh tế hiểu rõ điều này và luôn cẩn thận hết mức nhằm đảm bảo những e-mail họ gửi hay những hồi đáp của họ sẽ không chống lại bản thân sau này, nhưng cũng thật ngạc nhiên, nhiều người vẫn sai, hoặc xử lý vấn đề không mấy hiệu quả khi bị dính phải những email chơi bẩn. Rất nhiều kẻ sống sót xác nhận, người ta hung hãn hơn trong ngôn ngữ, nội dung thông điệp và phong thái khi giao tiếp qua e-mail khi trò chuyện trực tiếp, mặt đối mặt với nhau. Do e-mail không thể chuyển tải cảm xúc - yếu tố hỗ trợ thông điệp - nên chuyện hiểu lầm và hồi đáp kém hiệu quả xảy ra như cơm bữa. Những chú cừu non chính trị nơi công sở bất cẩn, hoặc những tay chẳng có mấy xúc cảm rất hay hấp tấp và hung hãn trong buộc tội và đả kích người khác qua e-mail, mà không thèm suy nghĩ cho thấu đáo. Trải nghiệm của nhiều người trong trò chơi này là lời buộc tội đó đúng hay sai, những yếu tố trong câu chuyện có bị thổi phồng lên hay không cũng chẳng vấn đề gì, bởi lẽ những e-mail như vậy chỉ khiến người ta thấy mục đích chính của nó là phá hoại chứ chẳng phải để giải quyết nan đề. Những kẻ phá hoại ham mê thủ đoạn này cũng biết rằng, khi đã đưa ra lời buộc tội, bất kể độ chính xác hay sự thật thế nào, và bất chấp bênh vực của dư luận ra sao, kiểu gì cũng có người bị mang tiếng và thanh danh theo đó cũng bị hủy hoại. Một khía cạnh khó ngửi nữa của trò bẩn này chính là cách mào đầu có thể “câu” mấy người ngoài cuộc tham gia vào câu chuyện, khiến cho sự vụ như lửa đổ thêm dầu và kích động thêm những trò lôi kéo, bẩn bựa nơi công sở vốn đã rối mù, khi các nhà quản lý trực tiếp hay các giám đốc nhảy vào và