🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Một Mảnh Trò Đời Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn Thông tin sách Tên sách: Một mảnh trò đời Nguyên tác: A Fraction Of The Whole Tác giả: Steve Toltz Người dịch: Thi Trúc Nhà phát hành: Sách Dân Trí Nhà xuất bản: NXB Hội Nhà Văn Khối lượng: 770g Kích thước: 12 x 18.5cm Ngày phát hành: 09/2011 Số trang: 752 Giá bìa : 175.000đ Thể loại: Tiểu thuyết Tâm lý xã hội Thông tin ebook Nguồn: http://tve-4u.org https://thuviensach.vn Type+Làm ebook: thanhbt Ngày hoàn thành: 01/06/2016 Dự án ebook #199 thuộc Tủ sách BOOKBT Ebook này được thực hiện nhằm chia sẻ cho những bạn không có điều kiện mua sách! Còn nếu bạn có khả năng hãy mua sách ủng hộ nha! Giới thiệu Cuốn tiểu thuyết từng lọt vào chung khảo giải Man Booker của nhà văn Úc Steve Toltz. Một ký ức tuổi thơ khác thường đầy chấn động của Jasper Dean. Ở đó, có sự thất bại triền miên của người cha, sự vắng mặt bí ẩn của người mẹ và người chú là kẻ phạm tội khét tiếng. Một tiểu thuyết nhiều cung bậc, tràn trề trải nghiệm, từ các xó xỉnh tận cùng đến những đỉnh cao thăng hoa, từ bần cùng tuyệt vọng đến sự thanh thoát cao cả. Tất cả trộn lẫn trong một giọng văn hài hước đến chua chát. Gia đình tỉnh táo nào cũng giống nhau - nhưng mỗi gia đình điên rồ lại điên rồ theo một cách khác nhau. Khi hồi tưởng những sự kiện bất thường dẫn đến cái chết ngoạn mục của người bố tên Martin, Jasper Dean đã kể lại chính tuổi thơ đầy rẫy những kế hoạch điên khùng và phát hiện chấn động - về ông chú tội phạm đầy tai tiếng Terry Dean, người mẹ vắng mặt một cách bí ẩn của anh ta, và thất bại triền miên của Martin trong nỗ lực để lại dấu ấn trên cõi đời. Từ rừng rú nước Úc đến Paris phóng túng, từ những cánh rừng của Thái Lan đến các mê cung, nhà thương điên, và hang ổ tội phạm, và từ đỉnh cao của mối tình https://thuviensach.vn đầu đến vực sâu của tham vọng bất thành, “Một mảnh trò đời” là một cuộc phiêu lưu khó quên. Tác giả Steve Toltz là một tiểu thuyết gia người Úc. Anh sinh năm 1972 ở Sydney. Tiểu thuyết đầu tay của Toltz là A fraction of the whole (xuất bản ở Việt Nam dưới tên Một mảnh trò đời) đã đoạt giải Man Booker năm 2008. Toltz đã từng học tại trường Knox Grammar School, Killara High School và tốt nghiệp trường đại học Newcastle, ở New South Wales vào năm 1994. Vì sự nghiệp văn chương của mình, anh đã từng chuyển đến sống ở Montreal, Vancouver, New York, Barcelona và Paris, với nhiều công việc khác nhau như: quay phim, tiếp thị viễn thông, bảo vệ, thám tử tư, giáo viên tiếng Anh và biên kịch phim. Toltz đã cưới nữ họa sĩ đầy triển vọng mang trong mình hai dòng máu Pháp-Úc Marie Peter Toltz vào năm 2005. Họ sinh được một người con trai vào năm 2012. Trong một lần trả lời phỏng vấn cho trang The Book Depository, Toltz cho biết với anh, việc khó khăn nhất trong quá trình viết một cuốn sách chính là: chờ đợi cho đến khi khả năng bản thân bắt kịp được tham vọng của mình. Anh đã mất 5 năm để viết tiểu thuyết đầu tay A fraction of the whole. https://thuviensach.vn Khi sáng tác, Steve viết tay liên tục trong hai tiếng đồng hồ và mục tiêu của anh là cố gắng hết mức để mỗi ngày có thể viết càng nhiều những lần hai tiếng càng tốt. Vào buổi tối, nếu như có tinh thần kỉ luật, Toltz sẽ đánh máy lại tất cả những gì mình đã viết vào buổi sáng. Nếu như không có được tinh thần tự giác kỉ luật ấy, mà tình trạng này thường xuyên xảy ra nhiều hơn là có, những bản viết tay sẽ chất chồng, sau đó Toltz phải dành toàn bộ những ngày riêng rẽ chỉ để chuyển thứ mình đã viết lên máy tính. Thường thì chữ viết tay của anh rất khó đọc và anh phải cố gắng để đoán xem mình đã viết gì. Những lúc không viết, sở thích của Toltz khi rảnh rỗi là: đọc sách, chơi guitar, đi bộ, xem phim… Những tác giả mà anh yêu thích là: Knut Hamsun, Dostoyevsky, E.M. Cioran, Henry Miller, Raymond Chandler, Roberto Bolano, Celine, Thomas Bernhard. Những tác phẩm mà anh yêu thích phần lớn cũng là những tác phẩm do các tác giả kể trên viết. Tuy nhiên, có một số tác phẩm khác anh yêu thích như: Winsberg, Ohio của Sherwood Anderson; A hero of our time của Lermontov; Revolutionary Road của Richard Yates; Moravagine của Blaise Cendrars. https://thuviensach.vn LỜI TẶNG “Một mảnh trò đời là tác phẩm hiếm hoi nhất trong những quyển sách dài - tuyệt đối đáng đọc... Câu chuyện bắt đầu ở một vụ nổi loạn trong tù và kết thúc trên máy bay, và không có một chương nào đáng quên ở giữa... Giống như Mark Twain với đường đến một chiếc máy bay Airbus liên lục địa... Quyển sách này chuyển động; nó nhảy chồm lên và lắc lư trong một thế giới có cảm giác như cách xa cả một bán cầu... Thật thâm thúy và mời gọi đến nỗi bạn không còn lựa chọn nào khác ngoài cách bước vào hành trình lạnh tỉnh người của nó.” Esquire “Vui nhộn... buồn cười vỡ cả bụng.” Entertainment Weekly “Một câu chuyện không chê vào đâu được về tình cha con chứa đầy biến cố, óc hài hước, và những nhân vật gợi nhớ đến phong cách của Charles Dicken và John Irving... Đôi khi, một quyển tiểu thuyết đầu tay đồ sộ, dài ngoằng lại nổi đình nổi đám khi in thành sách, khi mà tham vọng và tính lập dị trong ‘sự đầu tiên’ của nó có thể trở thành những công cụ tiếp thị tốt nhất. Đó là trường hợp của Một mảnh trò đời, một quyển sách hận đời một cách ngang ngạnh và vô cùng hài hước... như Irving, Toltz biến những nhân vật phụ trở thành nổi trội... Anh là một cây bút tuyệt vời, khó chịu... Quyển tiểu thuyết dài này, có thể sống hoặc chết với lối hành văn xuất sắc của nó, có một cấu trúc tinh tế, hấp dẫn... Một mảnh trò đời bay vọt lên như tên lửa.” Los Angeles Times “Kết hợp những điểm tham chiếu cao-thấp vui nhộn của Martin Amis thời trẻ với những sáng kiến lập dị, hủy diệt của Chuck Palahniuk.” https://thuviensach.vn Best Life “Một trong những quyển sách hay nhất mà tôi từng đọc. Một mảnh trò đời còn hay hơn cả The Corrections, và Toltz thành công chỉ với một quyển sách trong khi Franzen phải viết hai quyển mới đưa được The Corrections đến với công chúng. Cứ cho là bạn phải mất cả đời mới viết được quyển tiểu thuyết đầu tay của mình, nhưng Chúa ơi, Một mảnh trò đời làm được những điều mà hầu hết các nhà văn không thể làm được trong một đời người... Một sự khám phá gây nghiện mạnh mẽ vào tâm hồn con người, một trải nghiệm lay động sâu xa được thể hiện hầu như rất chăm chút, và có lẽ là một trong những cuộc phiêu lưu hậu hiện đại sắc sảo nhất và hài hước khó cưỡng lại nhất mà tôi từng có vinh hạnh được đọc... Steve Toltz đã viết nên một kiệt tác, một tác phẩm đầu tay tuyệt vời sẽ còn được nhớ đến rất lâu như một điển hình lớn lao rằng tiểu thuyết có thể hay đến nhường nào. Anh ta khiến bạn hút vào trang sách ngay từ đầu và không thể cưỡng lại cho đến hết.” Aint’ It Cool News “Các tiểu thuyết đầu tay thời nay hiếm khi dám nâng tiếng nói lên khỏi tiếng thì thầm tao nhã hoặc tiếng lầm bầm châm biếm. Một mảnh trò đời thì khác, một tiểu thuyết đầu tay hết sức hài hước (...) Đây không hẳn là một quyển sách để đọc mà là một trải nghiệm để đắm mình vào. Sự hỗn loạn rất nhắng của Toltz - một tổng hòa của câu hỏi trừu tượng, những trò đùa thô tục, những biến cố quái đản, và thuốc nổ bằng lời bùng nổ qua những trang sách - xứng đáng một vị trí cạnh A Confederacy of Dunces trong một thể loại có thể được gọi là gây nghiện giới trẻ. Một mảnh trò đời là một dạng truyện kiểu Voltaire-gặp-Vonnegut.” Wall Street Journal “Bạt mạng, mệt lử, và chân thật, đúng kiểu của những lời nói dối tuyệt vời nhất.” https://thuviensach.vn New York Observer “Hoang dại... một cuộc phiêu lưu đầy sáng tạo, say sưa, tinh tế, và rất hóm hỉnh. Đôi khi là sự tập hợp của tất cả những điều ấy cùng một lúc. Sáng tác của Toltz gây kinh ngạc như chính tốc độ thuật truyện của anh trong một quyển sách có vẻ như đã cắt bỏ toàn bộ những phần buồn tẻ... Trên mỗi trang truyện đều hiện diện sự dí dỏm... Jorge Luis Borges rõ ràng có ảnh hưởng đến Toltz. Cũng có một chút John Irving và Tom Robbins trong những nhân vật lập dị và lối dẫn dắt kể chuyện. Một mảnh trò đời còn mang dáng dấp của kiểu triết lý uể oải của Vonnegut. Về mặt kết cấu - và đặc biệt ở đoạn kết - thậm chí có một chút hơi hướm của Tristram Shandy. Hết thảy đều là những nhà văn tuyệt hảo.” Chicago Sun - Times “Hãy nắm thật chặt vì bạn sắp bắt đầu một chuyến đi tàn phá của ngôn từ, ở đó mọi việc lướt qua rất nhanh và bạn nên chú ý thật kĩ... Điều thú vị thật sự khi đọc quyển sách này là tốc độ và ngôn ngữ. Điều Toltz đã xuất sắc làm được là trình bày mọi khía cạnh của cuộc sống hiện đại một cách dễ dàng. Anh đã khuấy tung chúng lên và hạ gục chúng với sự dí dỏm sắc bén, sự biến đổi câu cú hợp lý, và một góc nhìn hài hước kinh khủng về mọi thứ thuộc con người.” Seattle Times “Một tiểu thuyết đầu tay hài hước vô biên mà bạn nên đi tìm chỗ để ngồi đọc... Có rất nhiều chuyện gây cười trong Một mảnh trò đời - và đồng thời, không cần bàn cãi, có rất nhiều cốt truyện và tốc độ kể truyện của một chú cún con bị rối loạn mất tập trung. Nhưng nó đồng thời cũng có một tấm lòng... Một thành tựu to lớn và sự chào sân của một tài năng hài vĩ đại.” Sunday Times (Anh) “Lối hành văn hài hước sinh động... Nó phát ra tín hiệu không thể nhầm lẫn của một quyển sách có thể chứa đựng bí mật cuộc đời.” https://thuviensach.vn Independent (Anh) “Câu chuyện đời ăm ắp sự kiện, sôi nổi, khôi hài đến phi lý này thể hiện sự thai nghén lâu năm. Hơn nữa, nó vượt trội hơn phần lớn những quyển tiểu thuyết đầu tay vì nó dường như tin tưởng một cách phi thường vào chính nó và đường hướng của nó... Giọng văn sôi sục, chua loét, buồn cười của Toltz mang sức mạnh của một vẻ đẹp trữ tình vỡ vụn... Giữa cơn lốc xoáy chóng mặt của các sự kiện, Toltz không bao giờ rời mắt khỏi một dòng chảy sâu xa chạy xuyên suốt tác phẩm của anh... Đó là cuộc tìm kiếm tinh thần cho phép một cái kết có ảnh hưởng sâu sắc đến cảm xúc người đọc. Vâng, Một mảnh trò đời là một chiếc tàu lượn nhào lộn điên loạn. Nhưng ở đó không chỉ có sự vui nhộn vô nghĩa, mà còn nhiều hơn thế.” Independent on Sunday (Anh) “Với những đường nét của chủ nghĩa hiện thực kì diệu và vô vàn sự hóm hỉnh mang tính hận đời, đây là một tiểu thuyết đầu tay thông minh và hài hước.” Observer (Anh) “Rất chênh vênh, nhảy từ giai thoại, sang kể lể dài dòng, sang hồi tưởng, như một viên đá lia thia trên mặt ao... Có một phần về một cái mê cung mà bạn có thể hình dung rằng Borges đang viết, phần khác về trò xổ số bất thành khiến tôi nghĩ đến Vonnegut, và một chuyện kể kì lạ, đáng yêu về căn bệnh thời thơ ấu mang âm hưởng của Garcia Marquez. Theo một cách nào đó nó như một truyện Nghìn lẻ một đêm thời hiện đại... Sự không tránh khỏi của thảm họa là điều thật đau lòng... Tuyệt vời.” Guardian (Anh) “Một tác phẩm đầu tay dài ngoằng, chóng mặt... Lối dẫn chuyện hài hước và trí tưởng tượng xuất sắc của Steve Toltz nâng đỡ câu chuyện mang tính sử thi... một thành công điên rồ.” https://thuviensach.vn Publishers Weekly “Những gì buồn cười châm biếm được tìm thấy trong những trang sách bạt mạng của câu chuyện xóc-và-nảy tưng tưng này... Tiểu thuyết đầu tay vui nhộn, thậm thụt, thông minh này cũng to lớn và trập trùng như nước Úc vậy... Toltz đã thêm mắm thêm muối cho nó bằng những suy ngẫm dí dỏm về tự do, tâm hồn, tình yêu, cái chết, và ý nghĩa cuộc sống. Đây là một tác phẩm đầu tay nổi loạn và không thể cưỡng lại.” Booklist “Truyện để đọc lúc du lịch hoàn hảo cho hầu như bất kì ai... Cuốn sách này cho phép bạn nô đùa chạy nhảy theo các nhân vật trong một hành trình mang tính sử thi với hai anh em người Úc điên khùng mà dù họ có cuộc sống quá ư hoang dại, suy đồi, bạn vẫn thích họ một cách điên loạn... Sách đầy ắp những nhân vật phong phú, những mô tả, triết lý và sự dí dỏm sắc sảo, bạn sẽ cần thuốc trợ tiêu hóa sau mỗi lần đọc... Steve Toltz thật vui tính, thông minh, có trí tưởng tượng thật tuyệt vời... Tiểu thuyết của anh là một chuyến phiêu lưu toàn thế giới vui nhộn... Hãy từ từ thưởng thức quyển tiểu thuyết này; bạn sẽ không thất vọng.” Daily Planet (Telluride, CO) “Một mảnh trò đời thuộc về một phân nhóm bị bỏ lơ: tiểu thuyết nghiêm túc nhưng không chịu làm ra vẻ đứng đắn đàng hoàng. Một truyện dài táo tợn, có cá tính thật đẹp, đặt ra những câu hỏi quan trọng chóng cả mặt về đạo đức, lòng tin, và những lối đi nhỏ tối tăm, không có trên bản đồ của suy nghĩ con người - và Toltz đã xử lý tác phẩm của mình như một nhà lướt sóng bậc thầy cưỡi trên một con sóng khổng lồ...Đó là một câu chuyện điên loạn, với một lực đẩy mạnh... Năng lượng của lối viết có sức lây nhiễm mạnh mẽ... Trái tim của quyển tiểu thuyết này cũng to lớn như trí tuệ của nó... Thật giống như một lợi ích tăng thêm, ở chỗ tuy rằng hận đời một cách hài hước là vậy, Một mảnh trò đời chứng thực sức mạnh của một tình yêu cho dù đó là thứ tình yêu bất đắc dĩ nhất.” https://thuviensach.vn Sunday Business Post (Ireland) “Chứa đầy cốt truyện, tiểu cốt truyện, tiếp tuyến, hồi tưởng, chuyển hướng, lan man triết lý và những bối cảnh độc đáo... Cuốn sách được tiếp nhiên liệu bằng những ý tưởng tuyệt vời và chuyển động bằng một giọng văn độc đáo, mạnh dạn, và rất ư hài hước.” The Age (Úc) “Giống như đường đi của một ngọn nến La Mã phát rồ vì vui sướng... đây là một trận nô đùa dài dòng, thú vị, rất chi quái đản, và lắm lúc buồn cười vỡ bụng, gợi nhớ đến những thiên tiểu thuyết gia đình của John Irving.” Library Journal https://thuviensach.vn LỜI DỊCH GIẢ Có thể tóm tắt Một mảnh trò đời như sau: Đó là câu chuyện về những nhân vật bất bình thường sở hữu những ý tưởng điên rồ sống một cuộc đời không giống ai. Câu chuyện diễn ra qua lời kể của hai cha con Martin Dean và Jasper Dean. Người cha Martin luôn có những suy nghĩ khác người, từng vào viện tâm thần và sau đó sống cuộc đời ẩn dật tại một căn nhà giấu trong một cái mê cung. Các dự án điên rồ của ông đã giúp ông được nước Úc tung hê như anh hùng, nhưng cũng chính chúng đã đẩy ông xuống vực sâu, phải trốn chạy khỏi nước Úc. Cậu con trai Jasper, chịu sự dạy dỗ khác người của bố từ bé, phải vật lộn chứng tỏ bản thân để thoát khỏi cái bóng của bố mình, chỉ để nhận ra ông đáng thương hơn cậu tưởng, và cậu cũng yêu ông nhiều hơn cậu tưởng. Gắn kết hai nhân vật ấy là Terry Dean, em trai của Martin, một tên tội phạm khét tiếng của Úc, phạm tội với mục đích duy nhất là làm trong sạch ngành thể thao! Nhưng sẽ thật hồ đồ nếu đi đến kết luận rằng các nhân vật chính trong Một mảnh trò đời là những người điên. Lập dị, có, nhưng điên thì chưa hẳn. Gia đình nhà Dean bị cười chê bởi họ không suy nghĩ như đám đông, không hành động như đám đông. Nói tóm lại, họ khác với số đông. Sau những gì xảy ra, có vẻ như chính cái số đông cho mình là bình thường mới là những kẻ đầu óc có vấn đề. Đó là số đông mù quáng tung hô những tên tội phạm lên thành anh hùng. Đó là số đông vô cảm hau háu trước các tin tức giật gân, được đáp ứng bằng một bộ phận truyền thông sẵn sàng vào cuộc moi móc chuyện đời tư của người khác. Và khi giá trị giải trí không còn, số đông đó sẽ không ngần ngại tống những kẻ suy nghĩ ngược lại với nó vào tù, hoặc nhà thương điên. Truyện đặt ra nhiều câu hỏi: Xã hội có thể chấp nhận sự khác biệt của các cá thể trong nó đến mức độ nào? Và mỗi con người có cần gò mình vào khuôn khổ để được chấp nhận, nếu không muốn đứng ngoài cuộc chơi? Câu https://thuviensach.vn hỏi đó đã đeo đẳng hai cha con Martin và Jasper suốt cuộc đời. Trong khi người bố quyết định sẽ làm kẻ khác người đến phút chót, thì cậu con trai, trước khi bước vào cuộc phiêu lưu của đời mình, lại lưỡng lự: “... khi bạn là đứa trẻ, để ngăn bạn làm theo số đông, bạn sẽ bị phủ đầu với câu “Nếu mọi người nhảy khỏi cầu, con cũng làm thế ư?” nhưng khi bạn là người lớn và sự khác người bỗng dưng trở thành một cái tội, thì người ta hình như hay nói, “Này. Mọi người đang nhảy khỏi cầu. Sao cậu không làm đi?”” Tác giả Steve Toltz đã đặt những vấn đề đó vào một tác phẩm có thể ví như bữa tiệc thịnh soạn của ý tưởng và ngôn từ. Viết về người tỉnh táo bao giờ cũng dễ, nhưng để viết về những điều khác thường, người viết phải có một trí tưởng tượng cực kì phong phú. Những ý tưởng sáng tạo và cách kể chuyện hài hước khiến câu chuyện lôi cuốn ngay từ đầu. Toltz gây tò mò với những sáng kiến kì dị: lập ra liên minh dân chủ tội ác, xuất bản cẩm nang tội ác cho tội phạm, xây nhà trong mê cung, biến tất cả những người Úc thành triệu phú,... Những suy nghĩ quái chiêu sẽ làm bạn đọc không nhịn được cười: “Anh sẽ ngạc nhiên khi biết nhiều tên trộm đã cởi găng tay ra để ngoáy mũi. Tôi muốn nhấn thật mạnh điều này: Đừng để dấu vân tay lại bất kì đâu! Ngay cả trong mũi của anh!” Sự sáng tạo về ngôn từ là không có giới hạn trong Một mảnh trò đời. Bạn đọc đôi lúc có thể sẽ mệt mỏi với những câu văn dài lê thê không dấu chấm phẩy, những khái niệm định nghĩa bằng một loạt từ viết dính liền nhau... Nhiều cách dùng từ rất... khó chịu của tác giả đã “làm khó” cho việc chuyển ngữ. Người dịch đã cố gắng chuyển thể thật sát với cách thể hiện trong nguyên tác, mong rằng điều đó không ảnh hưởng đến sự thưởng thức của bạn đọc. Tựa tiếng Anh của truyện, “A fraction of the whole”, đơn giản có nghĩa “một phần của tổng thể”. Người dịch chọn phương án “Một mảnh trò đời” như một cách thể hiện tinh thần mà nhân vật chính đã suy nghĩ về đời mình: cuộc đời như một trò chơi, có luật lệ, có kẻ thắng người thua, và mỗi người là một phần không thể tách rời của trò chơi đó. Đây có thể chưa phải là tựa https://thuviensach.vn đề tốt nhất, cũng như bản dịch có thể còn nhiều sai sót. Người dịch rất hoan nghênh những trao đổi của bạn đọc để việc chuyển ngữ tác phẩm được hoàn thiện hơn. Cuối cùng, người dịch muốn gửi lời cảm ơn đến DT Books và chị Nguyễn Hồng Dung vì sự tin tưởng, cảm ơn biên tập viên Lê Thị Cẩm đã chăm chút bản dịch. Còn bây giờ, mời bạn đọc bước vào cuộc phiêu lưu của cha con nhà họ Dean. Hi vọng bạn sẽ tìm thấy nhiều điều bất ngờ và thú vị, như tôi đã tìm thấy. TP.HCM, ngày 9 tháng 4 năm 2010 THI TRÚC https://thuviensach.vn MỘT Bạn chẳng đời nào nghe nói đến một vận động viên bị mất khứu giác trong một tai nạn giao thông thảm khốc, và theo lẽ thường tình; để vũ trụ dạy những bài học xương máu mà chúng ta không thể áp dụng vào cuộc sống sau này, vận động viên phải mất chân, triết gia mất trí, họa sĩ mất mắt, nhạc sĩ mất tai, đầu bếp mất lưỡi. Bài học của tôi? Tôi đã mất tự do, và nhận ra mình ở trong cái nhà tù xa lạ này, nơi mà sự thích nghi khó chịu nhất, ngoài chuyện làm quen với việc nhẵn túi và bị đối xử như một con chó đái bậy vào ngôi đền thiêng, chính là sự nhàm chán. Tôi thừa sức đối phó với thói thô bạo thái quá của đám quản ngục, những lần cương dương uổng phí, kể cả cái nóng ngột ngạt. (Rõ ràng máy điều hòa nhiệt độ xúc phạm đến khái niệm của xã hội về sự trừng phạt - như thể mát mẻ một tí là chúng tôi thoát được tội giết người vậy.) Nhưng tôi làm được gì ở đây để giết thời gian chứ? Yêu đương chăng? Có một nữ quản ngục mà ánh mắt dửng dưng của ả mới hớp hồn làm sao, nhưng tôi không có khiếu tán gái - tôi luôn chọn cách thoái thác. Ngủ suốt ngày chăng? Khi nhắm mắt, tôi lại thấy khuôn mặt đe dọa đã ám ảnh tôi suốt cuộc đời. Thiền định chăng? Sau tất cả những gì đã xảy ra, tôi biết não mình chẳng đáng hưởng điều đó. Ở đây chẳng có việc gì gây rối trí - dù gì cũng chưa đủ rối trí - để có thể lảng tránh một cuộc tự vấn lương tâm nghiêm khắc. Tôi cũng không thể dùng gậy đập lại kí ức của mình. Tất cả những gì còn lại để làm là phát rồ; diễn lại cảnh tận thế hai tuần một lần trong nhà hát là chuyện dễ như không ấy mà. Tối qua là một sô đặc biệt đình đám. Tôi đang thiu thiu ngủ thì tòa nhà bắt đầu rung chuyển và một trăm giọng nói giận dữ đồng loạt thét lên. Tôi co cứng. Một vụ bạo động, nhưng lại là một cuộc cách mạng yếu-kém-từ-trong-trứng-nước khác. Chỉ chưa đầy hai phút sau, cửa phòng tôi bị đá tung và một hình nhân cao lớn bước vào, mang trên mặt nụ cười kiểu cách. https://thuviensach.vn “Đệm của mày. Tao cần,” hắn nói. “Để làm gì?” tôi hỏi. “Bọn tao đốt hết đệm,” hắn huênh hoang, giơ ngón tay cái lên, như thể cử chỉ ấy là viên đá quý trên vương miện của thành tựu nhân loại. “Vậy tao phải ngủ trên cái gì? Sàn nhà ư?” Hắn nhún vai rồi nói bằng ngôn ngữ mà tôi chả hiểu nổi. Có những cục u mang hình thù kì dị trên cổ hắn; rõ ràng có thứ gì đấy kinh khủng đang diễn ra dưới da hắn. Những người ở đây thảy đều chẳng ra làm sao và vận đen dai dẳng đã làm cơ thể bọn họ trở nên dị dạng. Cơ thể tôi cũng thế; mặt tôi trông giống quả nho héo, còn mình mẩy thì giống thân cây nho. Tôi phẩy tay xua gã tù nhân đi và tiếp tục lắng nghe sự hỗn loạn quen thuộc của đám đông. Đó là khi tôi nảy ra ý tưởng có thể giết thời gian bằng cách viết câu chuyện của mình. Dĩ nhiên, tôi phải viết lén lút, nấp sau cánh cửa, và chỉ về đêm, rồi sau đó giấu nó ở cái chỗ ẩm thấp giữa bồn cầu và bức tường và hi vọng đám cai ngục không phải loại người thích bò toài ra đất. Tôi vừa vạch xong kế hoạch thì vụ bạo động rốt cuộc cũng làm đèn điện tắt ngóm. Tôi ngồi trên giường và đâm ra mê mẩn trước ánh sáng chói lòa từ những chiếc đệm bốc cháy soi sáng hành lang, chợt bị hai gã tù nhân sừng sộ, râu tóc lởm chởm xen ngang. Chúng bước vào phòng giam của tôi và nghệt mặt ra nhìn như thể tôi là phong cảnh núi non. “Mày là thằng không chịu giao đệm phải không?” gã cao hơn gầm ghè, trông như mới tỉnh rượu sau cơn váng vất đều đặn suốt ba năm qua. Tôi nói phải. “Tránh ra nào.” “Chẳng qua là khi nãy tao sắp đi nằm,” tôi phản kháng. Cả hai gã tù nhân phát ra tiếng cười bí hiểm đáng sợ, nghe như tiếng xé vải jeans. Gã cao hơn đẩy tôi sang một bên rồi giật mạnh tấm đệm khỏi giường tôi trong khi gã https://thuviensach.vn còn lại đứng như bị đóng băng và đang chờ rã đông. Có những thứ mà tôi sẽ liều mình giành lại, nhưng một tấm đệm cồng kềnh thì không. Hai tên tù nhân khiêng tấm đệm giữa chúng, dừng lại tại cửa. “Đi không?” gã thấp hơn hỏi tôi. “Để làm gì?” “Cái này là đệm của mày,” gã đáp rạch ròi. “Mày có quyền làm người đốt nó.” Tôi rên lên. Phép với chả tắc! Ngay cả trong chốn địa ngục hỗn mang, con người ta vẫn phải cho mình chút danh dự, tuyệt vọng rứt mình ra khỏi bầy thú vật. “Thôi khỏi.” “Tùy mày,” gã đáp, hơi thất vọng. Gã càu nhàu gì đấy bằng tiếng nước ngoài với đồng bọn, tên này cười to khi chúng bỏ đi. Luôn có chuyện ở đây - nếu không bạo động thì cũng là kẻ nào đấy tìm cách vượt ngục. Nỗ lực uổng phí ấy giúp tôi nhận ra những điểm tích cực của việc bị cầm tù. Khác với những kẻ vò đầu bứt tóc trong xã hội tử tế, ở đây chúng tôi không cần cảm thấy hổ thẹn về sự bất hạnh ngày qua ngày của mình. Ở đây chúng tôi có một kẻ nào đấy trong tầm mắt để trách cứ - kẻ nào đấy mang bốt bóng lộn. Thế cho nên, xét kĩ mà nói, tự do khiến tôi ớn lạnh. Bởi vì ngoài đấy trong thế giới thực, tự do có nghĩa là anh phải thừa nhận mình là tác giả, ngay cả khi chuyện của anh chướng tai gai mắt. *** Bắt đầu câu chuyện của tôi từ đâu? Đàm phán với kí ức là việc không dễ: làm sao để chọn giữa những kí ức thiết tha được kể, những kí ức vẫn đang chín muồi, những kí ức đã quắt queo, và những kí ức sinh ra là để ngôn ngữ giày xéo cho đến lúc nát như tương? Chắc chắn một điều: không viết về bố tôi sẽ là việc đòi hỏi một nỗ lực tinh thần quá mức của tôi. Tất cả những ý https://thuviensach.vn nghĩ không-về-bố của tôi đều giống như cố tình tạo ra để tránh nghĩ về ông. Mà tại sao tôi phải tránh né điều đó cơ chứ? Bố trừng phạt tôi vì tôi đã tồn tại, và bây giờ đến lượt tôi trừng phạt ông vì ông đã tồn tại. Công bằng quá còn gì. Nhưng khó khăn thực sự là, tôi cảm thấy mình trở nên nhỏ bé trước cuộc đời của chúng tôi. Chúng lù lù hiện ra lớn một cách phi cân xứng. Chúng tôi đã làm những chuyện ngoài tầm với, xuyên qua ba châu lục, từ vô danh tiểu tốt đến nổi đình nổi đám, từ thành phố đến rừng rú, từ nghèo mạt đến lên đời, bị tình nhân và cơ thể mình phản bội, và bị nhục mạ từ cấp quốc gia đến cấp toàn cầu, mà chẳng có nổi một sự ôm ấp nào để an ủi chúng tôi. Chúng tôi là những kẻ lười biếng trong một chuyến thám hiểm, tán tỉnh cuộc đời nhưng quá e dè không dám tiến tới. Vậy thì nên bắt đầu kể lại cuộc phiêu lưu ghê gớm của chúng tôi như thế nào đây? Hãy kể đơn giản, Jasper ạ. Nhớ đấy, người ta hài lòng - à không, sướng run - bởi việc đơn giản hóa những sự kiện phức tạp. Vả lại, chuyện của tôi là một câu chuyện hay hết xẩy và có thật. Tôi chả biết tại sao, nhưng hình như điều đó quan trọng với mọi người. Bản thân tôi nghĩ, nếu có người bảo tôi, “Tôi có chuyện này hay lắm muốn kể anh nghe, và từng câu từng chữ đều là láo toét!”, tôi sẽ nhổm khỏi ghế ngay. Tôi nghĩ mình cứ thừa nhận thế này: chuyện này kể về tôi bao nhiêu thì cũng kể về bố tôi bấy nhiêu. Tôi ghét cái kiểu ai kể chuyện đời mình cũng lăng xê kẻ thù của mình lên, nhưng đời là vậy. Sự thật là, toàn thể nước Úc khinh miệt bố tôi có lẽ hơn bất kì người nào khác, cũng như họ thần tượng em trai ông ấy, chú tôi, có lẽ hơn bất kì người nào khác. Tôi cũng có thể đi thẳng vào chuyện bằng cách nói về cả hai người, dù tôi không định làm giảm tình yêu của bạn dành cho chú tôi hay đảo ngược sự căm ghét của bạn đối với bố tôi, nhất là khi đó là một sự căm ghét thấu tim gan. Tôi không muốn làm hỏng việc nếu bạn dùng sự thù ghét của mình để hiểu biết nhanh hơn về người bạn yêu mến. Tôi cũng nên nói điều này để mọi chuyện đâu ra đó: https://thuviensach.vn Xác bố tôi sẽ không bao giờ được tìm thấy. *** Gần trọn cuộc đời tôi chưa bao giờ xác định được liệu nên thương hại, bỏ mặc, thần tượng, phán xét hay giết quách bố tôi. Hành vi khó hiểu của ông khiến tôi lưỡng lự đến phút chót. Ông có những ý tưởng mâu thuẫn nhau về đủ thứ chuyện, đặc biệt là chuyện học hành của tôi: sau tám tháng ở trường mẫu giáo, ông quyết định không muốn tôi đến đấy nữa vì hệ thống giáo dục thật “vô dụng, hủy hoại tâm hồn, cũ rích và chán phèo”. Tôi chả hiểu sao lại có người gọi môn vẽ bằng ngón tay là cũ rích và chán phèo. Bừa bãi, có. Hủy hoại tâm hồn, không. Ông đưa tôi ra khỏi trường với ý định tự mình dạy dỗ tôi, và thay vì để tôi vẽ bằng ngón tay, ông đọc cho tôi nghe những lá thư Vincent van Gogh viết cho em trai Theo ngay trước khi cắt tai mình, và cả những đoạn từ quyển Người, tất cả quá người[1] để cùng nhau chúng tôi có thể “giải cứu Nietzsche khỏi Đức quốc xã”. Rồi bố mất tập trung với một việc tốn thời gian là nhìn trân trối vào khoảng không, còn tôi ngồi lê lết khắp nhà, vờn hai ngón tay cái vào nhau, ước gì có sơn trên đấy. Sau sáu tuần ông ném tôi trở lại trường mẫu giáo, và ngay khi mọi sự trông có vẻ như cuối cùng tôi có thể sống một cuộc đời bình thường, đột nhiên, trong tuần thứ hai của lớp một, ông bước thẳng vào lớp học và lôi tôi ra lần nữa, vì bị khuất phục trước nỗi sợ rằng ông đã để bộ não nhạy cảm của tôi “trong nếp gấp quần lót quỷ Satan”. Lần này ông làm thật, và từ chiếc bàn ăn xiêu vẹo của chúng tôi, trong lúc gạt tàn thuốc lá vào một đống đĩa chưa rửa, ông dạy tôi văn học, triết học, địa lý, lịch sử, cùng những môn học không tên cần đến việc đọc những tờ nhật báo, quát tháo với tôi rằng truyền thông làm cái việc mà ông gọi là “quất vào sự bấn loạn tinh thần”, và yêu cầu tôi nói với ông tại sao người ta cho phép tinh thần mình bị đánh đến nỗi bấn loạn lên như thế. Những lúc khác ông dạy học từ phòng ngủ của ông, giữa hàng trăm quyển sách cũ, di ảnh những nhà thơ quá cố nghiêm trang, những cổ chai bia rỗng dài, những https://thuviensach.vn tập báo cắt ra, những tấm bản đồ cũ, những vỏ chuối đen cứng, những hộp xì gà chưa hút, và những gạt tàn đầy những đầu mẩu thuốc lá đã hút. Đây là một bài học điển hình: “Được rồi, Jasper. Là thế này: thế giới chẳng còn sụp đổ một cách lặng lẽ nữa, thời nay nó gây ra một tiếng nghiền nát đinh tai! Ở mỗi thành phố trên thế giới, mùi bánh hamburger dung dăng dung dẻ xuống phố tìm kiếm bạn cũ! Trong các câu chuyện cổ tích truyền thống, mụ phù thủy là kẻ xấu xí; trong truyện cổ tích hiện đại, mụ ta có xương gò má cao và ngực bơm silicone! Con người không còn bí ẩn vì họ chẳng bao giờ câm miệng! Lòng tin soi sáng theo kiểu của mảnh vải bịt mắt! Con có nghe không đấy, Jasper? Đôi khi con đi bộ trong thành phố vào đêm hôm khuya khoắt, và một cô nàng đi trước mặt con sẽ ngoái đầu ngó nghiêng rồi sau đó băng qua đường chỉ đơn giản vì vài kẻ thuộc giới tính của con cưỡng hiếp phụ nữ và làm trò đồi bại với trẻ con!” Mỗi giờ lên lớp đều có mức độ gây hoang mang như nhau, bao gồm một loạt chủ đề đa dạng. Ông cố lôi kéo tôi tham gia vào các cuộc đối thoại Socrate, nhưng lần nào kết cục cũng là mình ông kiêm cả hai vai. Khi nhà bị cúp điện do bão, bố lại cầm nến đưa tới phía dưới cằm để cho tôi thấy với góc độ ánh sáng thích hợp, khuôn mặt con người có thể biến thành mặt nạ quỷ ra sao. Ông dạy tôi nếu có hẹn với ai, phải từ chối tuân theo “thói quen ngớ ngẩn của con người” trong việc nhất định chọn giờ dựa trên những khoảng cách mười lăm phút. “Đừng bao giờ gặp người ta lúc 7:45 hay 6:30, Jasper ạ, mà hãy chọn những giờ như 7:12 và 8:03!” Nếu điện thoại reo, ông thường nhấc máy rồi im thin thít - sau đó, khi người bên kia nói xin chào, ông lại cất tiếng run run léo nhéo nói, “Bố không có nhà.” Ngay từ khi còn bé tôi đã biết một người lớn giả giọng đứa con trai sáu tuổi của mình để lẩn trốn thế gian là việc làm hết sức lố bịch, nhưng nhiều năm sau tôi thấy mình cũng làm điều tương tự, chỉ có điều là tôi giả làm ông ấy. “Con trai tôi không có nhà. Có việc gì không?” tôi thường nói oang oang https://thuviensach.vn như thế. Bố hay gật đầu tán thành. Ông tán thành việc lẩn trốn hơn bất cứ điều gì. Những bài học này cũng tiếp diễn ra đến thế giới bên ngoài, nơi bố cố gắng dạy tôi nghệ thuật đổi chác, mặc dù chúng tôi không sống trong xã hội kiểu đó. Tôi nhớ ông nắm tay dẫn tôi đi mua báo, rồi quát vào mặt người bán báo bị ông làm cho mất vía, “Không chiến tranh! Không thị trường sụp đổ! Không sát nhân lẩn trốn! Tính tiền đắt thế vì cái gì? Cóc có gì xảy ra cả!” Tôi cũng nhớ ông đặt tôi ngồi lên chiếc ghế nhựa màu vàng rồi cắt tóc cho tôi; với ông, đấy là một trong những việc quá đơn giản, chứ không như phẫu thuật não, đến nỗi ông không chịu tin rằng nếu một người có đôi tay và cây kéo lại không thể cắt tóc được. “Bố sẽ không phí tiền cho những tay thợ cắt tóc, Jasper ạ. Cần phải biết gì nào? Rõ ràng, con phải dừng tay khi chạm đến da đầu.” Bố tôi là kẻ ưa lý sự - ông thậm chí không thể đơn giản chỉ cắt tóc mà không nghĩ ngợi đến ý nghĩa của nó. “Tóc, biểu tượng của dũng khí và sức sống, dù vài kẻ rất chi ẻo lả lại có tóc dài và nhiều kẻ đầu trọc oai vệ vẫn sống sờ sờ ra đấy. Mà tại sao ta phải cắt nó chứ? Ta có ác cảm gì với nó?” ông thường nói thế, rồi thả cho tóc bay đi với những cú vẩy mạnh tay. Bố cũng tự cắt tóc mình, thường không cần dùng đến gương. “Chả cần đoạt giải gì cả,” ông thường bảo vậy, “chỉ cần ngắn hơn thôi.” Chúng tôi là hai bố con với mái tóc tưng tửng lởm chởm như thế - biểu tượng của một trong những ý tưởng bố tâm đắc nhất mà tôi chỉ thực sự nghiệm ra mãi rất lâu sau này: tự do nằm trong chính bộ dạng điên khùng. Khi đêm xuống, những bài học trong ngày được đúc kết bằng một chuyện kể trước giờ đi ngủ do ông tự sáng tác. Khiếp! Chúng toàn là những câu chuyện tối tăm và khiến người nghe sởn tóc gáy, mỗi chuyện lại có một nhân vật chính rõ ràng là đại diện cho tôi. Đây là một chuyện tiêu biểu: Ngày xửa ngày xưa có một cậu bé tên là Kasper. Bạn bè của Kasper đều có cùng suy nghĩ về một đứa bé mũm mĩm sống ở cuối phố. Chúng ghét nó. Kasper muốn được tiếp tục chơi với đám bạn, thế là nó cũng đâm ra ghét đứa bé. Rồi một sáng nọ Kasper tỉnh giấc và phát hiện não của nó bắt đầu https://thuviensach.vn thối rữa cho đến khi chảy ra khỏi mông nó qua sự bài tiết hậu môn đau đớn. Tội nghiệp Kasper! Nó đã phải chịu nhiều đau khổ. Trong loạt truyện đêm khuya này, nó bị bắn, bị đâm, bị nện dùi cui, bị nhúng vào nước biển sôi sùng sục, bị lôi xềnh xệch trên bãi kính vỡ, bị rút móng tay, nội tạng bị thú dữ ăn; nó biến mất, nổ banh xác, nổ thủng ruột, thường bỏ mạng vì những cơn co giật dữ dội và mất thính giác. Bài học lúc nào cũng thế: nếu nghe theo ý kiến đám đông mà không nghĩ cho bản thân, ta sẽ đón lấy cái chết bất đắc kì tử và rùng rợn. Suốt nhiều năm trời, tôi đã khiếp sợ không dám đồng ý với ai về bất kì điều gì, kể cả về giờ giấc. Kasper chưa bao giờ chiến thắng vẻ vang. Dĩ nhiên, nó thắng vài ba trận lẻ tẻ và được thưởng (hai đồng tiền vàng, một nụ hôn, sự tán thành của bố nó), nhưng chưa bao giờ, dù chỉ một lần, nó thắng cuộc chiến. Bây giờ thì tôi nhận ra đó là vì triết lý của bố đã chẳng đem lại cho ông thắng lợi nào trong cuộc sống: không tình yêu, không bình yên, không thành công, không hạnh phúc. Đầu óc của bố không thể hình dung ra một sự bình yên dài lâu hoặc một chiến thắng ý nghĩa; nó không có trong kinh nghiệm sống của ông. Đó là lý do vì sao Kasper từ đầu đã phải chịu số phận bi thảm. Nó chẳng có lấy một cơ hội, tội nghiệp thằng bé. *** Một trong những giờ lên lớp đáng nhớ nhất bắt đầu khi bố bước vào phòng ngủ của tôi với một chiếc hộp đựng giày màu xanh ô liu cặp dưới cánh tay, và nói, “Bài học hôm nay là về con.” Ông đưa tôi đến công viên đối diện tòa nhà chung cư của chúng tôi, một công viên buồn bã hoang phế của thành phố mà thoạt trông như bãi chiến trường giữa lũ trẻ con với đám nghiện ngập và kết quả là lũ trẻ bị đá đít đi. Cỏ chết héo, cầu tuột gãy, vài ba chiếc bánh xe cao su làm xích đu đong đưa trong gió trên những sợi xích gỉ sét, quấn vào nhau. “Nghe đây, Jasper,” bố nói khi chúng tôi ngồi xuống một băng ghế. “Đã đến lúc con tìm hiểu xem ông bà mình đã thảm bại thế nào, để con biết mình đã https://thuviensach.vn làm gì với những thất bại của các bậc tiền bối: con đã chạy cùng họ hay là nẩy bật ra khỏi những sai lầm của họ, thay vào đó tự tạo ra những sai lầm to lớn cho mình trong một quỹ đạo trái ngược? Tất cả chúng ta đều bò yếu ớt ra khỏi những nấm mồ của ông bà, trong tai văng vẳng âm thanh về cái chết buồn bã của họ, còn trong miệng ta là dư vị của sự xúc phạm đáng tởm nhất đối với chính họ: nỗi ô nhục về cuộc đời chưa được sống. Chỉ có sự tích lũy những hối tiếc, thất bại, sự hổ thẹn của ta hoặc cuộc đời chưa được sống của ta mới có thể mở ra cánh cửa thấu hiểu họ. Nếu nhờ sự run rủi của số phận mà ta sống một cuộc đời may mắn, hăng hái tiến từ thành công vang dội này đến thắng lợi vẻ vang khác, thì ta sẽ không bao giờ hiểu được họ! Không bao giờ!” Ông mở hộp giày ra. “Bố muốn con xem cái này,” bố nói, lôi ra một xấp ảnh rời. “Đây là ông nội con,” ông nói tiếp, cầm lên một tấm ảnh trắng đen của một thanh niên có râu quai nón đứng dựa vào cột đèn đường. Người đàn ông không cười; trông như ông đang dựa vào cột đèn vì sợ ngã. Bố chuyển sang ảnh của một phụ nữ với khuôn mặt trái xoan giản dị và nụ cười yếu ớt. “Đây là bà của con,” ông nói, trước khi lật những tấm ảnh như thể đang bị tính giờ. Những cái nhìn lướt qua về quá khứ đơn sắc mà tôi bắt gặp thật là kì lạ. Biểu hiện của họ trước sau như một; ông thì mang một vẻ ưu buồn cáu kỉnh thường trực, còn nụ cười của bà thì trông còn phiền muộn hơn cả cái nhíu mày buồn bã nhất. Bố lôi ra một tấm ảnh khác. “Đây là bố số hai của bố. Bố thật sự của bố. Người ta cứ nghĩ người bố sinh học thì “ruột rà” hơn người thực sự nuôi lớn mình, nhưng một giọt tinh dịch khỏe mạnh đâu có nuôi con lớn khôn, phải không nào?” Ông chìa tấm ảnh trước mắt tôi. Tôi không biết những khuôn mặt có thể đối lập nhau như hai địa cực không, nhưng trái với khuôn mặt nghiêm trang của người ông thứ nhất, người này cười toe toét như thể được chụp ảnh trong ngày vui nhất không phải của cuộc đời ông ấy mà của toàn thể cuộc đời trên https://thuviensach.vn thế gian. Ông ấy mặc một chiếc quần yếm lấm lem sơn trắng, mái tóc vàng hoe rối bời, và đang đổ mồ hôi như tắm. “Thực tình mà nói, bố không thường xuyên xem những tấm ảnh này đâu, vì tất cả những gì bố thấy khi xem ảnh người chết là họ đã chết cả rồi,” bố nói. “Bất kể là Napoleon hay mẹ ruột của bố, họ chỉ đơn giản là Người chết.” *** Ngày hôm đó tôi biết được rằng bà nội tôi chào đời ở Ba Lan đúng vào thời khắc đen đủi khi Hitler tiêu diệt ảo tưởng quyền lực của mình bằng cách biến nó thành hiện thực - y nổi lên như một nhà lãnh đạo uy quyền có thiên tài làm tiếp thị. Khi quân Đức tràn đến, bố mẹ của bà nội tôi trốn khỏi Warsaw, kéo bà băng qua Đông Âu, và sau mấy tháng nằm gai nếm mật, cuối cùng đặt chân đến Trung Quốc. Đó là nơi bà nội lớn lên - trong Khu người Do Thái Thượng Hải suốt thời gian chiến sự xảy ra. Bà được dạy nói tiếng Ba Lan, tiếng Đức cổ của người Do Thái, và tiếng Quan thoại, chịu đựng những chứng bệnh ẩm ướt khó chịu của mùa mưa, khẩu phần ăn khắc nghiệt, và các cuộc không kích của Mỹ, nhưng vẫn sống sót. Sau khi binh lính Mỹ vào đến Thượng Hải đem theo tin dữ về nạn diệt chủng, và nhiều người trong cộng đồng Do Thái bỏ Trung Quốc tản đi khắp các ngóc ngách của thế giới, ông bà cụ cố tôi quyết định ở lại, bởi lúc này họ đã làm ông bà chủ một hộp đêm đa ngôn ngữ phát đạt và một tiệm bán thịt cho người ăn kiêng[2]. Việc này hoàn toàn hợp ý bà nội tôi, vì bà đã đem lòng yêu ông nội, một diễn viên trong đoàn nghệ thuật hộp đêm của ông bà cụ cố. Sau đó, năm 1956, khi mới mười bảy tuổi, bà nội tôi có mang, buộc bà và gia đình ông nội tôi phải cấp tốc chuẩn bị lễ cưới như người ta vẫn phải làm trong thời phong kiến nếu không muốn thiên hạ xì xầm tính tháng đếm ngày. Tuần lễ tiếp theo sau lễ cưới, gia đình quyết định trở về Ba Lan, để nuôi dưỡng đứa bé sắp chào đời, chùm tế bào sẽ trở thành bố tôi, ở quê nhà của họ. https://thuviensach.vn Họ không được nhiệt liệt chào đón ở quê nhà, nói nhẹ nhất là thế. Ai mà biết đấy là cảm giác tội lỗi hay nỗi sợ bị trả thù hoặc đơn thuần là sự ngạc nhiên không mong đợi từ một gia đình nhấn chuông cửa rồi nói, “Ông bà đang ở trong nhà của tôi,” chỉ biết rằng chưa đầy mười phút sau khi họ về nhà, ngay trước mặt bà nội tôi, ông bà cụ cố bị đánh chết bằng ống sắt. Bà nội tôi bỏ chạy nhưng ông nội ở lại, và ông đã bị bắn vì cầu nguyện bằng tiếng Hebrew trên thi thể họ, dù ông chưa kịp nói “Amen”, vì thế thông điệp vẫn chưa được truyền đi. (“Amen” giống như nút Gửi trong email.) Đột nhiên trở thành góa phụ và con mồ côi, bà trốn khỏi Ba Lan lần thứ hai trong cuộc đời niên thiếu của mình, lần này trên một chiếc tàu nhổ neo đến Úc, và sau hai tháng nhìn trân trối vào đường chu vi mờ mịt của chân trời, bà lâm bồn đúng vào lúc một ai đó thét lên, “Nó kia rồi!” Mọi người chạy dồn về mạn tàu và chồm khỏi lan can. Những vách đá thẳng đứng đội vương miện cây xanh um tùm nằm ven bờ biển. Nước Úc! Những hành khách trẻ tuổi phát ra tiếng kêu mừng rỡ. Những hành khách già hơn thì biết rằng chiếc chìa khóa hạnh phúc nằm ở việc không kì vọng quá cao. Họ kêu “boo”. *** “Nãy giờ con có theo kịp bố không?” Bố hỏi, tự ngắt lời mình. “Đây là những thành phần đúc nên bản sắc của con. Ba Lan. Do Thái. Kẻ bị ngược đãi. Người tị nạn. Đây chỉ là một vài loại rau để làm thành món súp Jasper. Hiểu chưa?” Tôi gật đầu. Con hiểu rồi. Bố tiếp tục. *** Dù một chữ tiếng Anh cũng không nói nổi, nhưng bà nội vẫn cưa đổ ông nội số hai của tôi chỉ sau sáu tháng. Liệu đây là nguồn gốc của niềm tự hào hay nỗi hổ thẹn vẫn là điều đáng tranh cãi, nhưng ông là người mà gốc gác gia đình có thể truy đến chuyến tàu cuối cùng chở những người Anh bị kết https://thuviensach.vn án tù đem bỏ lên đất Úc. Dù đúng là một số tội phạm bị chuyển xuống đây vì những tội danh nhỏ nhặt như ăn cắp một ổ bánh mì, nhưng tổ tiên bố tôi lại không phải một người trong số đó - hoặc giả ông cũng là một trong số đó, nhưng ông còn cưỡng hiếp ba phụ nữ, và liệu sau khi cưỡng hiếp những người phụ nữ này, ông có khoắng ổ bánh mì nào trên đường về nhà không thì không ai biết. Thời gian tìm hiểu của họ rất chóng vánh. Dường như chẳng bận tâm đến việc có một đứa con không phải do mình sinh ra, trong vòng một tháng, trang bị cho mình một quyển từ điển tiếng Ba Lan và một quyển sách văn phạm tiếng Anh, ông hỏi cưới bà nội tôi. “Anh chỉ là một thằng giỏi đấm đá, điều đó nghĩa là chúng ta sẽ chống chọi với cuộc đời, và cuộc đời có thể sẽ lần nào cũng thắng, nhưng chúng ta sẽ không bao giờ bỏ cuộc, bất kể ra sao, em thấy thế nào?” Bà không trả lời. “Thôi nào. Chỉ cần nói, ‘Em đồng ý’,” ông van nài. “Nhắc đến từ động từ “đồng ý”. Bây giờ em chỉ cần biết thế. Sau đó chúng ta sẽ học tiếp đến ‘Em đã đồng ý’.” Bà tôi cân nhắc tình hình. Bà không có ai giúp trông đứa trẻ nếu bà phải ra ngoài làm lụng, mà bà cũng chẳng muốn con mình lớn lên không cha và nghèo khổ. Bà nghĩ, “Mình có đủ bỉ ổi để cưới một người mà mình không thực sự yêu vì lợi ích của con trai mình? Có, mình có.” Rồi, nhìn vào khuôn mặt vô phước của ông, bà nghĩ, “Mình còn làm được những việc tồi tệ hơn ấy chứ,” một câu nói nghe có vẻ hiền hòa song lại gây ớn lạnh nhất trong bất kì ngôn ngữ nào. Lúc họ kết hôn, ông đang thất nghiệp, và khi bà dọn vào căn hộ của ông, bà đã phát nản khi phát hiện nó chứa tả pín lù các món đồ chơi đàn ông đáng sợ: súng trường, súng lục giả, mô hình máy bay chiến đấu, những quả cân và quả tạ. Khi mải mê tập thể hình, luyện võ, hoặc lau chùi súng, ông thường huýt sáo vui vẻ. Trong những khoảnh khắc lặng lẽ khi nỗi bực dọc vì thất nghiệp xâm chiếm và ông chìm đắm trong giận dữ và trầm uất, ông lại huýt những giai điệu buồn rầu. https://thuviensach.vn Rồi sau đó ông tìm được một việc làm tại Cơ quan quản lý trại giam New South Wales cạnh một thị trấn nhỏ ở cách đấy bốn giờ. Ông không làm việc trong nhà tù - ông sẽ giúp xây dựng nó. Vì một nhà tù sẽ sớm xuất hiện lừng lững ở ngoại ô thị trấn, một tờ báo thiếu tử tế ở Sydney đã gọi khu định cư này (nơi mà bố tôi sẽ lớn lên) là nơi chán sống nhất ở New South Wales. Đường vào thị trấn nằm trên một con dốc đi xuống, và khi ông bà tôi lái xe đến, họ trông thấy phần nền của trại cải tạo trên đỉnh một ngọn đồi. Nằm giữa những cái cây khổng lồ câm nín, trong mắt bà nội tôi, nhà tù đang xây dang dở đó giống như đang bị phá dở dang, và ý nghĩ ấy khiến bà giật mình cho là điềm gở. Nó cũng khiến tôi giật mình, nghĩ đến việc ông tôi dọn đến thị trấn này để xây nhà tù còn tôi bây giờ đang viết từ một trại giam. Quá khứ quả thực là một cái u nhọt không thể cắt bỏ và lây lan đến hiện tại. Họ dọn đến một căn nhà hình hộp bằng ván lá sách, và ngày hôm sau, khi bà đang thăm thú thị trấn, vô tình làm cư dân ở đó hoảng vía với hơi hướm của một kẻ sống sót qua nạn diệt chủng, thì ông nội tôi bắt đầu công việc mới. Tôi không rõ ông có vai trò gì, nhưng rõ ràng trong nhiều tháng sau đó ông không ngừng nói về những cánh cửa khóa, những gian phòng lạnh lẽo, số đo phòng giam, và những cửa sổ bọc lưới. Khi tòa nhà sắp xây xong, ông trở nên bị ám ảnh với mọi thứ liên quan đến nhà tù, thậm chí còn mượn sách từ một thư viện mới mở trong vùng để đọc về quá trình xây dựng và lịch sử của chúng. Trong khi đó, bà tôi dồn hết sức lực cho chuyện học tiếng Anh, và đây là khởi đầu cho một tai họa mới. Khi khả năng hiểu tiếng Anh của bà tăng lên, bà bắt đầu hiểu chồng mình. Những câu nói đùa của ông trở nên ngớ ngẩn và đậm tính kì thị chủng tộc. Hơn nữa nhiều chuyện chẳng phải đùa mà chỉ là những câu chuyện dài lê thê vô nghĩa kết thúc bằng một câu nói của ông đại loại như “Thế là anh nói, ‘Ô vậy ư?’” Bà nhận ra ông luôn mồm bốc phét về chuyện đời mình, và khi không khó chịu, ông lại là một kẻ sáo rỗng; khi không hoang tưởng, ông https://thuviensach.vn lại chán bỏ xừ. Chẳng bao lâu sau, những cuộc nói chuyện khiến khuôn mặt điển trai của ông trở nên xấu xí; vẻ mặt ông nhuốm nét ác độc; cái miệng ông, nửa há ra, trở thành biểu hiện của sự ngu dốt. Kể từ đó, mỗi ngày trở nên tồi tệ hơn bởi rào cản ngôn ngữ mới mọc lên giữa họ - rào cản của việc nói cùng một thứ tiếng. *** Bố đặt những tấm ảnh trở lại hộp với vẻ mặt ủ dột, tựa như ông muốn đi một chuyến vào con ngõ kí ức nhưng khi đến nơi mới nhớ ra đó là con đường mà ông ít muốn đi nhất. “Được rồi, đấy là ông bà con. Những gì con cần biết về ông bà là họ cũng từng có một thời tuổi trẻ. Con phải biết họ không cố ý trở thành hiện thân của sự mục ruỗng hoặc là muốn ôm khư khư những suy nghĩ của mình cho đến ngày cuối đời. Con phải biết họ không muốn bị tận số. Con phải biết họ chết rồi và người chết thì hay mơ bậy bạ. Họ mơ thấy chúng ta.” Ông nhìn tôi trân trối một lúc, chờ tôi nói gì đấy. Bây giờ, dĩ nhiên, tôi biết mọi chuyện ông kể cho tôi nghe chỉ đơn giản là một lời mở đầu. Lúc đó tôi không hiểu rằng sau một màn độc thoại hùng hồn trôi chảy, bố không mong gì hơn là tôi khích ông nói sang một đề tài khác. Tôi chỉ chĩa tay vào chiếc xích đu và nhờ ông đẩy tôi. “Con biết gì không?” ông bảo. “Có lẽ bố sẽ thảy con vào vòng đấu cho một trận nữa.” Ông sẽ đưa tôi trở lại trường học. Có lẽ ông biết chỉ ở đó tôi mới biết được phần thứ hai của câu chuyện, rằng tôi không chóng thì chầy sẽ phát hiện ra một nguyên liệu khác, một nguyên liệu quan trọng cho món súp bản sắc độc đáo của mình. *** https://thuviensach.vn Một tháng sau ngày đi học ở trường mới, tôi vẫn đang tìm cách thích nghi lần nữa với bọn trẻ con, và tự nhủ mình sẽ không bao giờ hiểu được vì sao bố lại chuyển từ ra lệnh cho tôi khinh bỉ những đứa này sang hòa nhập với chúng. Tôi chỉ có duy nhất một đứa bạn, nhưng tôi cũng cố tìm thêm đứa nữa, vì để sống sót anh cần ít nhất hai người bạn, trong trường hợp một đứa nghỉ ốm. Một ngày nọ vào giờ ăn trưa, tôi đang đứng sau căng-tin nhìn hai đứa con trai đánh nhau giành một cây súng nước màu đen. Một trong hai đứa nói, “Cậu làm cảnh sát đi. Tớ muốn làm Terry Dean.” Đứa kia đáp, “Không, cậu làm cảnh sát. Tớ làm Terry Dean.” Tôi cũng muốn chơi. Tôi nói, “Hay là để tớ làm Terry Dean cho. Dù sao đấy cũng là họ của tớ mà.” Chúng nhìn tôi bằng ánh mắt ác cảm vênh váo mà những đứa bé tám tuổi thường có. “Tớ là Jasper Dean,” tôi nói thêm. “Có bà con họ hàng gì không?” “Tớ không nghĩ vậy.” “Vậy thì cút đi.” Thật đau lòng. Tôi bảo, “Thôi, thế thì tớ sẽ làm cảnh sát.” Câu nói lập tức khiến chúng chú ý. Mọi người đều biết rằng trong trò cảnh sát và ăn cướp, kẻ cướp lúc nào cũng là anh hùng còn cảnh sát là đồ bỏ đi. Không thể có quá nhiều đồ bỏ đi cùng một lúc. Chúng tôi chơi suốt giờ ăn trưa và khi nghe tiếng chuông reo, tôi đã phản bội sự ngây thơ của mình bằng cách hỏi, “Ai là Terry Dean?” - một câu hỏi khiến các bạn chơi của tôi phát ốm. “Mẹ kiếp! Mày còn không biết ông ta là ai!” https://thuviensach.vn “Ông ta là người xấu xa nhất trần đời.” “Ông ta là cướp nhà băng.” “Và là kẻ giết người!” đứa kia nói, trước khi chúng bỏ chạy không lời từ biệt, giống như khi anh đi đến một hộp đêm với đám bạn và chúng gặp may. Chiều hôm ấy tôi về nhà, thấy bố đang cầm một quả chuối đập vào cạnh tủ, tạo ra tiếng gõ mạnh. “Bố đã làm đóng băng một quả chuối,” ông nói với vẻ phờ phạc. “Cắn một miếng đi... nếu con dám.” “Con có họ hàng với kẻ cướp nhà băng khét tiếng Terry Dean không?” tôi hỏi. Quả chuối rơi xuống như một khúc xi măng. Bố bặm môi, và từ nơi nào đó thẳm sâu bên trong, một giọng nói trống rỗng nhỏ xíu mà tôi phải căng tai để nghe cất lên, “Đấy là chú của con.” “Ai của con? Chú của con? Con có chú á?” tôi ngờ vực hỏi. “Và chú ấy là một tay cướp nhà băng khét tiếng?” “Đã từng. Nó chết rồi,” bố đáp, trước khi nói thêm, “nó là em trai bố.” Đấy là lần đầu tiên tôi nghe về ông ấy. Terry Dean, kẻ giết cảnh sát, tên cướp nhà băng, anh hùng của quốc gia, niềm tự hào của kẻ chiến đấu - ông ấy là chú của tôi, em trai của bố tôi, và ông ấy sẽ phủ một cái bóng thuôn dài lên cuộc đời cả hai chúng tôi. Trong suốt một thời gian dài, cái bóng ấy đã khiến chúng tôi chẳng ai có được màu da rám nắng tử tế. Nếu bạn là người Úc, bạn ít nhất sẽ từng nghe nói về Terry Dean. Nếu không, bạn sẽ chưa từng nghe, vì mặc dù Úc là một nơi đầy ắp sự kiện, nhưng chuyện gì xảy ra ở đây cũng đều có thể trở thành đề tài cho báo chí thế giới, chẳng hạn như “Ong chết ở New Guinea sau khi đâm nhầm một cái cây.” Đấy không phải lỗi của chúng tôi. Chúng tôi ở xa quá. Đó chính là https://thuviensach.vn điều mà một nhà sử học người Úc nổi tiếng từng gọi là “sự chuyên chế của khoảng cách.” Ý ông ta là, nước Úc giống như một bà già cô đơn chết mục trong căn hộ của mình; nếu mọi người sống trên mảnh đất này đột nhiên bị vỡ động mạch vào chính xác cùng một thời điểm và nếu sa mạc Simpson chết khô còn những rừng mưa chìm trong lũ lụt và rặng san hô chảy máu đến chết, thì phải mất nhiều ngày sau, mùi hương phảng phất băng qua đại dương đến các bạn láng giềng Thái Bình Dương của chúng tôi mới có thể buộc ai đó gọi điện báo cảnh sát. Bằng không chúng tôi sẽ phải chờ đợi đến khi Bắc bán cầu phàn nàn về việc thư gửi đi không có người nhận. Bố không chịu nói gì với tôi về em trai ông. Mỗi khi tôi hỏi chi tiết, ông lại thở dài rũ rượi, tựa như đấy là một sự thất bại nữa mà ông không cần, vì thế tôi bắt tay vào tự tìm hiểu. Đầu tiên tôi hỏi các bạn cùng lớp, nhưng tôi nhận được những câu trả lời khác nhau một trời một vực đến nỗi tôi đành phải bỏ lửng chúng. Sau đó tôi kiểm tra bộ ảnh tẻ nhạt của gia đình mà tôi chỉ mới kịp liếc sơ trước đây, những bức ảnh nằm trong hộp giày màu xanh nhét trong tủ quần áo. Lần này tôi nhận thấy có ba tấm ảnh đã bị hành quyết để bỏ đầu của một người nào đấy. Khó mà gọi đó là một vụ mổ xẻ tươm tất. Tôi vẫn thấy được cổ và vai trong hai tấm ảnh, còn tấm thứ ba chỉ là hai miếng băng dính màu nâu, loại dùng để đóng gói, dán cẩu thả vào nhau với những đường mép không ngay ngắn. Tôi kết luận rằng bố đã cố xóa bỏ mọi hình ảnh về em trai mình để có thể quên đi chú ấy. Nỗ lực này rõ ràng là vô ích; khi anh dành ra ngần ấy công sức để quên một ai đó, bản thân công sức ấy sẽ trở thành một kí ức. Sau đó anh phải quên việc cần quên, và điều đó cũng lưu vào bộ nhớ. May sao, bố không thể xóa những bài báo mà tôi tìm thấy ở thư viện bang, trong đó tường thuật các cuộc phiêu lưu của Terry, vụ thảm sát của chú ấy, cuộc săn lùng chú ấy, phi vụ bắt chú ấy, và cái chết của chú ấy. Tôi photocopy các bài báo và dán chúng lên tường phòng ngủ của mình, đến tối tôi tưởng tượng mình là chú, tên tội phạm táo tợn nhất từng giấu một thi thể trong đất và chờ cho nó mọc lên. https://thuviensach.vn Trong một nỗ lực nhằm khuếch trương sự nổi tiếng của mình, tôi nói với mọi người ở trường về mối liên hệ của tôi với Terry Dean, làm mọi thứ để tin được truyền đi mà không cần thuê người phát ngôn. Nó trở thành tin chấn động trong một thời gian, và là một trong những sai lầm tệ hại nhất mà tôi từng phạm phải. Thoạt đầu, tôi đem đến cảm giác khiếp đảm trên khuôn mặt những đứa bạn trạc tuổi. Nhưng rồi lũ trẻ con mọi lứa tuổi ùn ùn kéo đến muốn đánh nhau với tôi. Vài đứa muốn được nổi tiếng vì đã đánh cháu trai của Terry Dean. Những đứa khác hăm hở xóa nụ cười kiêu hãnh khỏi mặt tôi; lòng kiêu hãnh hẳn đã phóng đại nét mặt tôi lên một cách xấu xí. Tôi lựa lời thoái thác được một số cuộc ẩu đả, nhưng một ngày nọ trước giờ lên lớp, những kẻ tấn công đã chơi khăm tôi bằng cách phá quy tắc giờ giấc cho các vụ đánh nhau: luôn xảy ra sau giờ học, không bao giờ vào buổi sáng, trước khi một đứa bé tám tuổi uống xong cà phê. Tóm lại là, có bốn đứa cả thảy, bốn võ sĩ nhà nghề mặt mũi bặm trợn, tay giơ nắm đấm. Tôi không có lấy cơ hội nào. Tôi bị dồn vào góc. Chính là nó đây: trận đánh nhau đầu đời của tôi. Một đám đông đã tụ tập xung quanh để theo dõi. Bọn chúng gân cổ gào thét bằng giọng điệu man rợ nhất. Tôi tìm kiếm gương mặt đồng minh. Không may rồi. Tất cả bọn chúng đều muốn chứng kiến cảnh tôi kêu gào lúc bị hạ gục. Tôi không để bụng chuyện đó. Đã đến lượt tôi, thế thôi. Tôi nói bạn nghe, không thể nào mô tả được niềm vui của trẻ con khi xem một trận đánh nhau. Đấy là một cơn cực khoái mùa Giáng sinh làm đê mê một đứa trẻ. Và đây là bản chất của con người không bị đánh mất bởi tuổi tác và kinh nghiệm! Đây là nhân loại tinh khiết mới bóc tem! Người nào nói cuộc sống biến con người ta thành quái vật nên xem lại bản chất nguyên sơ của trẻ con, nhiều đứa chưa kịp nếm mùi thất bại, hối tiếc, thất vọng và phản bội, nhưng vẫn hành xử như những con chó hoang. Tôi không có ác cảm với trẻ con, tôi chỉ không tin là một đứa bé sẽ không bật cười nếu tôi vô tình giẫm phải mìn. https://thuviensach.vn Kẻ thù của tôi áp sát. Trận đánh chỉ còn vài giây nữa là bắt đầu, và có lẽ còn nhiều giây nữa mới kết thúc. Tôi không còn nơi nào để đi. Chúng đến gần hơn. Tôi đưa ra một quyết định vĩ đại: Tôi sẽ không đánh đấm gì hết. Tôi sẽ không xử sự như nam nhi chi chí. Tôi sẽ không đánh nhau như một chiến binh. Nghe này, tôi biết người ta thích đọc về những kẻ bị thua thiệt về sức mạnh bù đắp điều ấy bằng tinh thần, như chú Terry của tôi. Những kẻ được kính trọng chính là những kẻ xông vào đánh nhau, đúng không? Nhưng những sinh vật cao quý ấy vẫn bị đánh cho tơi bời hoa lá, mà tôi gì thì gì không muốn bị nện cho te tua. Vả lại, tôi nhớ điều bố từng dạy tôi trong một lần lên lớp ở bàn ăn nhà bếp. Ông bảo, “Nghe đây, Jasper. Lòng kiêu hãnh là thứ đầu tiên con cần gạt bỏ trong cuộc sống. Nó sinh ra là để làm cho con cảm thấy tự mãn về bản thân. Giống như mặc đồ cho củ cà rốt quắt queo rồi dắt nó đi đến nhà hát, vờ như nó là một người quan trọng. Bước đầu tiên trong quá trình giải phóng bản thân là thoát khỏi lòng tự trọng. Bố hiểu vì sao nó có ích cho một số người. Khi người ta không có gì, họ vẫn có thể có lòng tự trọng. Bởi vậy mà người nghèo được gieo vào đầu chuyện thần thoại về tinh thần cao thượng, vì tủ thức ăn của họ trống rỗng. Con có đang nghe bố không đấy? Điều này rất quan trọng, Jasper ạ. Bố không muốn con can dự gì đến lòng cao thượng, kiêu hãnh, hay tự trọng cả. Chúng là công cụ để con đúc đồng cái đầu của mình.” Tôi ngồi bệt xuống đất khoanh hai chân lại. Tôi thậm chí không thèm giữ thẳng lưng. Tôi thõng vai xuống. Chúng phải cúi xuống mới đấm được vào hàm tôi. Một đứa quỳ gối xuống để ra tay. Chúng thay phiên nhau. Chúng cố buộc tôi đứng dậy; tôi để cơ thể mình mềm rũ ra. Một đứa phải dựng tôi lên, nhưng tôi đã trở nên trơn chuồi chuội và trượt gọn qua kẽ tay chúng xuống dưới đất. Tôi vẫn đang hứng trận đòn, và đầu tôi váng vất bởi những cú đấm mạnh nện vào nó, nhưng trận đánh trở nên lọt chọt, lúng túng. Cuối cùng kế hoạch của tôi có tác dụng: chúng bỏ cuộc. Chúng hỏi tôi bị làm sao. Chúng hỏi sao tôi không đánh trả. Có lẽ sự thật là tôi mải ngăn cho nước mắt đừng rơi ra nên chẳng còn hơi sức đâu mà đánh trả bọn chúng, https://thuviensach.vn nhưng tôi vẫn im thin thít. Chúng nhổ nước bọt vào tôi rồi bỏ mặc tôi ngắm nghía màu máu của mình. Trên nền áo sơ mi trắng, nó có màu đỏ dạ quang. Khi về nhà, tôi thấy bố đứng cạnh giường tôi, nhìn khinh khỉnh vào những bài báo mà tôi cắt dán trên tường. “Chúa ơi. Chuyện gì xảy ra với con vậy?” “Con không muốn nói về nó.” “Đi lau người cho sạch nào.” “Không, con muốn xem chuyện gì xảy ra với máu khi để nó qua đêm.” “Đôi khi nó chuyển thành màu đen.” “Con muốn thấy thế.” Tôi vừa định bóc những tấm ảnh của chú Terry xuống thì bố bảo, “Bố muốn con tháo mấy cái này ra,” vì vậy dĩ nhiên tôi giữ chúng nguyên chỗ cũ. Rồi bố nói, “Đây không phải là con người thật của nó. Người ta đã biến nó thành một anh hùng.” Đột nhiên tôi thấy mình lại yêu mến người chú hư hỏng của mình, vậy là tôi nói, “Chú ấy là anh hùng.” “Bố của một đứa trẻ mới là anh hùng của nó, Jasper ạ.” “Bố có chắc thế không?” Bố quay lưng lại, khịt mũi trước những dòng tiêu đề. “Con không biết thế nào là anh hùng đâu, Jasper ạ. Con lớn lên vào thời đại mà hai chữ ấy bị làm xấu đi, tước mất mọi ý nghĩa. Chúng ta đang nhanh chóng trở thành quốc gia đầu tiên mà dân số chỉ rặt một lũ anh hùng chẳng làm gì ngoài chuyện tung hô nhau. Dĩ nhiên chúng ta luôn tôn làm anh hùng những nam nữ vận động viên xuất sắc - nếu con thi đấu tốt cho đất nước với tư cách là vận động viên chạy đường dài, con vừa anh hùng vừa chạy nhanh https://thuviensach.vn - nhưng bây giờ tất cả những gì con cần làm là xuất hiện đúng nơi đúng lúc, như thằng cha tội nghiệp nọ bị chôn vùi trong tuyết lở. Từ điển sẽ gắn cho hắn cái mác người sống sót, nhưng nước Úc thì sẵn lòng gọi hắn là anh hùng, vì quyển từ điển thì biết cái gì chứ? Và giờ đây ai trở về từ một vụ xung đột vũ trang cũng được gọi là anh hùng tuốt. Ngày xưa con phải có hành động dũng cảm cụ thể trong chiến tranh, ngày nay con chỉ cần có mặt. Thời nay khi chiến tranh diễn ra, chủ nghĩa anh hùng dường như mang nghĩa “sự có mặt”.” “Việc này liên can gì đến chú Terry?” “Thì, nó rơi vào phân nhóm cuối cùng của chủ nghĩa anh hùng. Nó là một tên sát nhân, nhưng những nạn nhân của nó được lựa chọn kĩ.” “Con không hiểu.” Bố quay người về phía cửa sổ, và cứ xem đôi tai ông ngọ nguậy lên xuống, tôi biết ngay ông đang tự nói chuyện với mình bằng một cách kì lạ là cử động môi nhưng giữ lại hết mọi âm thanh. Cuối cùng ông nói như người bình thường. “Người ta không hiểu bố, Jasper ạ. Mà như vậy cũng không sao, nhưng đôi khi nó gây khó chịu, vì họ cứ tưởng là họ hiểu. Song tất cả những gì họ thấy là vẻ bề ngoài của bố trong quan hệ xã giao, và thực ra, bố hiếm khi điều chỉnh tư cách của Martin Dean trong nhiều năm nay rồi. Ồ hẳn nhiên, chỉnh chỗ này một chút, sửa chỗ kia một tẹo, con biết đấy, để mà tiến lên với đời, nhưng nó thực chất vẫn nguyên vẹn như ngày đầu. Người ta luôn bảo tính cách một con người là không thể thay đổi, nhưng đa phần chính tư cách mới không thay đổi, chứ không phải con người, và bên dưới cái mặt nạ không đổi ấy là một sinh vật đang tiến hóa như điên, biến thể ngoài vòng kiểm soát. Bố bảo con, con người nhất quán nhất mà con biết thật ra lại là một người hoàn toàn xa lạ với con, nở hoa đâm chồi đủ thể loại hoa lá cành và con mắt thứ ba. Con có thể ngồi cạnh người ấy trong một văn phòng nhỏ suốt mười năm trời mà không nhận thấy sự bộc phát tăng trưởng diễn ra https://thuviensach.vn ngay trước mắt mình. Nói thật, kẻ nào mà nói một người bạn của mình đã không thay đổi trong nhiều năm chẳng qua là không phân biệt được một cái mặt nạ với một khuôn mặt thật.” “Bố đang nói chuyện quái quỷ gì thế?” Bố đi đến giường tôi, và sau khi gấp đôi chiếc gối, thong thả nằm xuống. “Bố đang nói bố luôn có một giấc mơ cỏn con là sẽ có người được nghe trực tiếp về tuổi thơ bố. Chẳng hạn như, con có biết những khiếm khuyết hình thể của bố suýt khiến bố mất mạng không? Con có nghe câu thành ngữ “Khi nặn nó ra, người ta ném cái khuôn đi”? Chà, có vẻ như ai đó nhặt được một cái khuôn bị ném đi, và dù nó bị nứt nẻ cong queo dưới ánh mặt trời, kiến bò vào trong và một gã bợm già đã tiểu tiện lên nó, họ vẫn dùng lại nó để nặn ra bố. Chắc con cũng không biết rằng người ta luôn chèn ép bố vì bố thông minh. Họ bảo, “Mày khôn quá, Martin, quá ư là thông minh, khôn quá hóa phiền đấy.” Bố mỉm cười và nghĩ chắc họ nhầm lẫn rồi. Làm sao một người có thể quá thông minh được? Có giống như người ta quá xinh đẹp? Hay quá giàu có? Hay quá hạnh phúc? Điều bố không hiểu là người ta không suy nghĩ; họ nhắc đi nhắc lại. Họ không xử lý; họ nhai lại. Họ không tiêu hóa; họ sao chép. Lúc đó bố chỉ có mỗi một mẩu nhận thức rằng bất kể người ta nói gì, lựa chọn giữa những phương án có sẵn không đồng nghĩa với việc nghĩ cho bản thân ta. Cách đúng đắn duy nhất để nghĩ cho bản thân mình là tạo ra phương án cho riêng mình, những phương án chưa có sẵn. Đó là điều mà tuổi thơ bố dạy cho bố và nó sẽ dạy cho con, Jasper ạ, nếu con nghe lời bố. Rồi sau đó, khi người ta đang nói về bố, bố sẽ không phải là người duy nhất biết họ sai, sai, sai. Hiểu chưa? Khi người ta nói về bố trước mặt chúng ta, con và bố sẽ có thể trao nhau ánh nhìn kín đáo, bí mật trong căn phòng, tha hồ mà cười khúc khích, và có thể một ngày, sau khi bố chết, con sẽ nói với họ sự thật, con sẽ tiết lộ mọi thứ về bố, mọi thứ bố đã kể với con, và có thể họ sẽ cảm thấy như những kẻ ngốc, hoặc có thể họ sẽ nhún vai rồi nói, ‘Ồ thật sao, hay nhỉ,’ rồi quay lại với chương trình trò chơi trên truyền hình mà họ đang xem. Nhưng trong https://thuviensach.vn trường hợp nào, thì mọi chuyện cũng tùy thuộc vào chúng ta, Jasper ạ. Bố chắc chắn không muốn gây áp lực buộc con rò rỉ bí mật của con tim linh hồn bố, trừ phi con cảm thấy điều đó làm con giàu có hơn, về tinh thần hoặc tài chính.” “Bố, bố có định kể về chú Terry hay không?” “Bố có không ư - con nghĩ bố vừa mới nói gì?” “Con chả biết.” “Thôi, ngồi xuống và câm miệng lại, bố sẽ kể cho con nghe một chuyện.” Nó là đây. Đã đến lúc bố mở lòng và trút ra phiên bản của ông về biên niên kí gia đình nhà Dean, phiên bản của ông trái ngược với những lời đồn đại thần thoại hóa của cả nước. Vậy là ông bắt đầu nói. Ông nói và nói không ngừng đến tám giờ sáng, và nếu ông có thở dưới những lời nói ấy, tôi chẳng thể trông thấy hay nghe được nó nhưng tôi chắc ngửi được nó. Khi ông kết thúc, tôi có cảm tưởng như vừa đi du lịch xuyên qua đầu bố và bước ra có phần bị thu nhỏ, chỉ là giảm đi tí chút tâm trạng chắc chắn về bản sắc của mình hơn so với lúc bước vào. Tôi nghĩ, để công bằng cho màn độc thoại không dừng của ông, tốt hơn là bạn tự nghe lấy - những lời ông để lại cho tôi đã trở thành của riêng tôi, những lời tôi không bao giờ quên. Bằng cách ấy bạn sẽ biết được hai người mà chỉ tốn phí cho một người. Bằng cách ấy bạn nghe được nó như tôi đã nghe, chỉ một phần là biên niên kí của Terry Dean, còn phần lớn là câu chuyện về tuổi thơ đau ốm bất thường của bố tôi, những lần suýt chết, những ảo giác bí ẩn, sự tẩy chay, và lòng hận người, tiếp theo sát đó là thời trai trẻ bị bỏ mặc, danh tiếng, bạo lực, nỗi đau, và cái chết. Dù sao, bạn biết rồi đấy. Mỗi gia đình đều có một câu chuyện như thế này. Tận số https://thuviensach.vn Người ta đã hỏi đi hỏi lại bố một câu hỏi duy nhất. Mọi người đều muốn biết cùng một điều: Thời thơ ấu của Terry Dean như thế nào? Họ trông chờ những câu chuyện về thói hung hăng trẻ con và sự hư hỏng trong trái tim một đứa bé sơ sinh. Họ hình dung một tên tội phạm thu nhỏ bò quanh trong nôi làm những hành động vô đạo đức giữa những lần được bú mớm. Thật lố bịch! Thế Hitler có nhảy tưng tưng đến bầu vú của mẹ ông ta không? Thôi được, đúng thế, có những dấu hiệu nếu con cố tình vạch lá tìm sâu. Năm bảy tuổi, khi Terry đóng vai cảnh sát trong trò cảnh sát và tên cướp, nó sẽ để cho con đi nếu con bôi trơn tay nó bằng một cây kẹo mút. Trong trò trốn tìm, nó như một kẻ đào tẩu. Nhưng thế thì sao? Điều đó đâu có nghĩa là bản chất bạo lực được in lên ADN của một người nào đó. Đúng, người ta luôn thất vọng khi bố bảo với họ rằng theo những gì mà bố biết thì Terry là một đứa trẻ bình thường, nó ngủ và khóc và ăn và ị và tè và dần dần nhận thức được mình là thực thể khác biệt với, để xem, bức tường chẳng hạn (đấy là bài học đầu tiên trong đời con: con không phải là bức tường). Khi còn bé nó chạy lăng quăng la hét bằng giọng the thé mà trẻ con thường phát ra khi la hét. Nó thích với lấy những vật độc hại cho vào mồm (bản năng tự sát của một đứa bé sắc bén như dao cạo), và nó có khả năng kì lạ là cứ nhè lúc bố mẹ chợp mắt mà khóc. Nói tóm lại, nó cũng giống như bất kì đứa trẻ nào khác. Bố mới là đứa trẻ đáng chú ý, nếu chỉ nói về những điều bố không thể làm. Trước khi Terry chào đời, cuộc sống của bố bị bao trùm bởi bệnh tật. Giờ đây bố cảm thấy kinh ngạc là mình đã biết quá ít về tình trạng của mình, và cũng muốn biết quá ít về nó. Điều duy nhất khiến bố bận tâm là những triệu chứng (những cơn đau dạ dày kinh khủng, những cơn đau cơ, nôn mửa, chóng mặt); những nguyên nhân lẩn khuất có vẻ như hoàn toàn chẳng liên quan. Chúng chẳng dính dáng gì đến bố. Viêm não? Máu trắng? Suy giảm miễn dịch? Đến tận bây giờ bố cũng không biết. Cho tới lúc bố có được câu trả lời thì những người có thể từng mắc bệnh này đã chết từ lâu. Bố biết các bác sĩ có những giả thuyết, nhưng bố cũng nhớ là họ không thể ra quyết định. Bố chỉ nhớ được vài cụm từ, như “chứng dị cơ,” “rối loạn hệ thần https://thuviensach.vn kinh,” và “cái chết êm ái,” nó chẳng có tác động gì đến bố vào thời điểm đó. Bố nhớ bị đâm kim tiêm và ép uống những viên thuốc có kích thước và hình dạng của những ngón tay cái sưng múp. Bố nhớ là khi họ chụp X quang, các bác sĩ lủi ra ngoài rất nhanh, như thể họ mới châm ngòi pháo hoa vậy. Tất cả chuyện này xảy ra trước khi Terry chào đời. Rồi một ngày bệnh tình bố chuyển biến trầm trọng hơn. Hơi thở bố gấp gáp và mệt nhọc. Mỗi lần nuốt nước bọt dài hơn thế kỉ; cổ họng bố là một vùng đất hoang, và bố sẵn sàng bán linh hồn mình để có được một chút nước bọt. Bàng quang và ruột bố tự tung tự tác. Một ông bác sĩ mặt mũi nhợt nhạt đến khám bố hai lần mỗi ngày, nói với người mẹ lo âu của bố ở chân giường, lần nào cũng như thể bố đang nằm ở phòng khác, “Chúng ta có thể đưa nó đến bệnh viện,” ông ta thường bảo vậy. “Nhưng mà thật tình, có ích gì? Nó ở đây thì tốt hơn.” Chính vào lúc đó bố tự hỏi có phải mình sắp chết và liệu họ có chôn mình ở nghĩa trang mới của thị trấn hay không. Họ vẫn còn đang đốn cây trong lúc bố đứng trước cửa tử. Bố tự hỏi: Liệu nó có xong kịp không nhỉ? Nếu bố toi đời trước khi nó hoàn thành, người ta sẽ phải gửi thi hài bố đến một thị trấn xa xôi mà bố chưa sống một ngày ở đó, nơi ấy dân chúng sẽ đi qua mộ bố mà chẳng buồn bận tâm, “Ta nhớ cậu bé ấy.” Không thể chịu nổi! Vì vậy bố nghĩ có lẽ nếu bố cầm cự cái chết thêm một vài tuần nữa, có lẽ nếu bố chọn đúng thời điểm, thì bố có thể là thi thể đầu tiên biến cánh đồng trơ trọi ấy thành một nghĩa trang hoạt động, là xác chết khai trương. Khi đó bố sẽ không bị lãng quên. Đúng, bố đã lên kế hoạch trong lúc nằm chờ chết. Bố nghĩ đến tất cả lũ sâu bọ trong cánh đồng ấy và cách chúng thưởng thức buổi chiêu đãi. Đừng ăn qua loa, lũ giòi bọ! Thịt người tươi sắp dọn đến đây! Đừng làm hỏng bữa tối của chúng mày! Nằm trên giường khi mặt trời trôi qua kẽ hở tấm màn, bố chẳng nghĩ đến gì khác. Bố chồm lên giật mở toang tấm màn. Bố gọi to những người đi ngang https://thuviensach.vn qua. Cái nghĩa trang ấy sao rồi? Tiến triển thế nào? Bố theo dõi sát sao. Và đó là tin tốt. Hàng cây đã được phát quang. Những cánh cổng sắt gắn chặt vào các khối đá được dựng lên tại lối vào nghĩa trang. Những phiến đá granite đã được chuyển đến từ Sydney; tất cả những gì họ cần là một cái tên! Những chiếc xẻng đang được cắm sẵn. Tất cả đã sẵn sàng! Rồi bố nghe thấy một tin động trời. Bố mẹ của bố đang nói chuyện trong nhà bếp. Theo lời bố dượng, bà già chủ quán rượu địa phương vừa bị đột quỵ tối hôm qua. Không phải cơn đột quỵ nhẹ, là một ca nghiêm trọng! Bố gượng dậy. Chuyện này là thế nào? Phải, bố dượng bảo, bà ta chỉ còn thoi thóp. Bà ta không phải đứng trước cửa tử, mà là đang nện ầm ĩ lên đó! Ôi không! Một thảm họa! Đó sẽ là một cuộc chạy nước rút về đích! Ai sẽ là người đầu tiên? Bà già đã gần tám mươi, vì thế bà ta đã luyện tập chết lâu hơn bố rất nhiều. Bà ta có tạo hóa đứng về phe mình. Bố chẳng có gì ngoài vận may để mà bấu víu. Bố còn quá bé để chết vì tuổi già nhưng lại quá lớn để chết vì chứng tử vong sơ sinh. Bố bị kẹt ở lưng chừng, mạch thời gian kinh khủng nơi mà người ta không biết làm gì hơn là hít thở. Hôm sau, khi bố dượng vào phòng để thăm chừng bố, bố hỏi tình hình bà già thế nào rồi. “Không tốt,” ông đáp. “Người ta dự đoán bà ấy không qua khỏi cuối tuần này.” Bố biết mình còn sống ít nhất một tuần nữa, có thể là mười ngày. Bố đạp giường. Bố xé drap giường. Ông ấy phải giữ bố lại. “Mày bị cái quái gì thế này?’ ông hét lên. Bố tiết lộ với ông, giải thích rằng nếu có chết, bố muốn là người đầu tiên được chôn ở nghĩa trang. Ông ấy cười vào mặt bố, lão khốn. Ông gọi mẹ bố vào. “Đoán xem con của bà mới nói gì với tôi?” Rồi ông kể cho bà nghe. Bà nhìn bố với ánh mắt thương hại vô bờ bến rồi ngồi xuống mép giường và ôm lấy bố như thể đang giữ cho bố đừng ngã. “Con sẽ không chết đâu, cục cưng ạ. Con sẽ không chết đâu.” “Nó ốm khá nặng rồi,” ông nói. “Im đi!” “Tốt nhất là chuẩn bị đón nhận điều tồi tệ nhất đi.” https://thuviensach.vn Ngày hôm sau ông bố lắm chuyện của bố kể lại điều bố nói cho đám đàn ông ở chỗ làm. Bọn họ cũng cười ngặt nghẽo, lũ khốn kiếp. Đến tối cánh đàn ông kể cho vợ của họ. Bọn họ cũng phá ra cười, đám đàn bà khốn kiếp. Bọn họ nghĩ như thế thật là đáng yêu. Trẻ con nói chuyện mới đáng yêu làm sao? Chẳng bao lâu sau toàn thị trấn đã cười rần rần. Rồi sau đó họ thôi cười và bắt đầu thắc mắc. Họ ngộ ra, đấy là một câu hỏi hay: ai sẽ là người đầu tiên? Chẳng phải nên có một buổi lễ tưởng niệm xác chết khai trương sao? Không chỉ là một buổi tang lễ thông thường. Một chương trình thực sự ấy! Thật đông người đến viếng! Có thể có một ban nhạc chăng? Cuộc mai táng đầu tiên là thời điểm trọng đại đối với một thị trấn. Thị trấn tự chôn người của mình là một thị trấn sống. Chỉ những thị trấn chết mới xuất khẩu người chết thôi. Những lời hỏi han về tình hình sức khỏe đổ về từ mọi hướng. Người ta đùng đùng kéo đến để xem triển lãm. “Nó sao rồi?” bố nghe bọn họ hỏi mẹ. “Cháu nó khỏe!” bà căng thẳng đáp. Bọn họ đẩy bà sang bên để ập vào phòng bố. Bọn họ phải nhìn tận mắt. Hàng chục khuôn mặt lướt qua phòng bố, thò vào nhìn bố đầy hi vọng. Bọn họ đến để xem bố nằm đấy kiệt sức, bất động, sắp chết. Ấy vậy mà, ai nấy đều nói chuyện tíu ta tíu tít. Khi người ta nghĩ con sắp tận số, họ đều thực sự rất tốt với con. Chỉ khi nào con cố gắng bám trụ với đời thì họ mới thò móng vuốt ra. Đấy chỉ là người lớn thôi, đương nhiên rồi; lũ trẻ con trong thị trấn không ở nổi trong cùng một căn phòng với bố. Việc ấy dạy bố một điều đáng lưu ý: người khỏe mạnh và kẻ ốm yếu không phải là bạn đồng trang lứa, bất kể họ có giống nhau ở điểm nào chăng nữa. Rõ ràng mọi người cũng quấy rối cả bà già nữa. Bố nghe nói bọn họ tụ tập quanh giường bà ấy và xem đồng hồ của mình. Bố không hiểu nổi tại sao bọn họ lại quan tâm đến như thế. Sau này bố biết người ta đã đặt cược. Bà già nằm ở kèo trên. Bố là kèo dưới. Tỉ lệ cược của bố là 1 ăn 100. Hầu như chẳng có ai cược bố. Bố đồ rằng chẳng có ai, ngay cả trong trò chơi bệnh https://thuviensach.vn hoạn Đoán Xem Ai Chết Trước, thích dự đoán cái chết của một đứa trẻ. Chẳng ai chấp nhận điều đó cả. “Chết rồi! Chết rồi!” một giọng nói hét lên vào một buổi chiều. Bố rờ mạch của mình. Vẫn đập. Bố nhổm dậy và nói vọng ra qua cửa sổ với già George Buckley, hàng xóm gần nhất của nhà bố. “Ai? Ai chết?” “Frank Williams! Ông ấy ngã từ mái nhà!” Frank Williams. Ông ấy sống dưới phố cách bốn căn nhà. Từ cửa sổ phòng mình bố có thể thấy toàn thể thị trấn đều chạy về nhà ông để xem. Bố cũng muốn xem nữa. Bố lê người ra khỏi giường rồi trườn đi như con sên nhớt trên sàn căn phòng, xuống hành lang, ra cửa trước dưới ánh nắng chói chang. Giữ cho cái quần pijama khỏi tuột lúc ấy là cả một vấn đề, nhưng mà nó vẫn luôn là vấn đề. Lắc lư di chuyển băng qua bãi cỏ tơi tả, bố nghĩ về Frank Williams, ứng viên phút chót và là người chiến thắng bất ngờ của cuộc thi nhỏ. Bố của bốn đứa con. Hay là năm nhỉ? Toàn con trai cả. Ông lúc nào cũng cố dạy con mình đi xe đạp. Hết đứa con trai này đến đứa con trai khác của ông loạng choạng qua cửa sổ phòng bố với vẻ mặt nhăn nhó căng thẳng tột độ. Bố đã rất ghét lũ con trai nhà Williams vì học hành chậm chạp. Giờ thì bố thấy thương hại chúng. Không ai đáng phải chịu cảnh mồ côi bố vì sự vụng về. Suốt đời chúng, lũ con trai ấy sẽ phải nói, “Ừ. Bố tao ngã từ mái nhà xuống. Bị mất thăng bằng. Sao? Ông ấy đang làm gì trên đấy thì có gì quan trọng?” Đám nhóc tội nghiệp. Lau máng xối không phải là lý do để chết. Chẳng có một chút danh dự gì cả. Đám đông tò mò xúm xít quanh người chết không để ý gì đến con sâu ốm yếu đang bò về phía họ. Bố bò qua hai chân của Bruce Davis, ông hàng thịt của thị trấn. Ông ta nhìn xuống đúng lúc bố ngước lên. Mắt chạm mắt. Bố nghĩ ai đó nên bảo ông ta tránh xa cái xác bất động của người hàng xóm ra. Bố chẳng ưa gì tia nhìn lóe lên trong mắt tay đồ tể ấy. https://thuviensach.vn Bố nhìn gần hơn. Cổ Frank bị gãy. Đầu ông đã ngả ra sau trong một vũng máu đen và nằm rũ rượi trên vai. Khi một chiếc cổ bị gãy, nó gãy thật. Bố nhìn gần hơn không chớp. Đôi mắt ông ta mở to nhưng chẳng có gì trong đó, chỉ là một hang thẳm u mê. Bố thầm nghĩ: Mình cũng sẽ sớm thế này. Sự trống rỗng sẽ bao phủ lấy bố cũng như đã bao phủ lấy ông ấy. Vì cuộc thi và thành phần của bố trong đó, bố thấy cái chết này không chỉ là màn duyệt trước cho bản thân, mà còn là một ám hiệu. Frank và bố cùng có mặt trong vụ này, xích vào nhau trong cuộc hôn nhân ma quỷ nào đấy vì toàn bộ cõi vô biên - sự tận số, bây giờ bố gọi như thế, là mối thân thuộc mà người sống có với kẻ chết. Không phải ai cũng cảm được. Hoặc là con cảm nhận được nó, hoặc không. Bố đã từng cảm nhận khi ấy và bây giờ cũng vậy. Bố cảm thấy nó một cách sâu sắc: mối ràng buộc thiêng liêng, âm ỉ này. Bố cảm thấy chúng đang đợi bố nhập bọn với chúng trong sự tận số linh thiêng. Bố ngả đầu lên đùi Frank và nhắm mắt lại, để cho những tiếng nói của dân chúng ru mình vào giấc ngủ. “Tội nghiệp Frank,” một người nói. “Anh ấy đã có một cuộc sống êm đềm.” “Nó làm gì trên mái nhà mới được chứ?” “Cậu ấy mới có bốn mươi hai tuổi.” “Đấy có phải thang của tôi không?” “Bốn mươi hai là còn trẻ. Nó làm gì có cuộc sống êm đềm. Nó sống như cứt thì có.” “Tuần sau tao bốn mươi tư.” “Mày đang làm gì đấy?” “Buông ra nào!” https://thuviensach.vn “Đây là thang của tôi. Tôi cho anh ấy mượn năm ngoái, vậy mà khi tôi đòi, anh ấy thề là đã trả lại cho tôi rồi.” “Còn lũ trẻ thì sao?” “Ôi trời... lũ trẻ.” “Chuyện gì sẽ xảy ra với chúng?” “Chúng sẽ không sao đâu. Chúng vẫn còn có mẹ mà.” “Nhưng chúng sẽ không có cái thang này. Nó là của tôi.” Rồi bố ngủ thiếp đi. Bố tỉnh dậy trên giường, ốm nặng hơn bao giờ hết. Bác sĩ bảo với việc bò nửa cây số để nhìn thấy xác chết đầu tiên trong đời mình, bố đã chỉnh lùi sức khỏe mình lại, như nó là cái đồng hồ đã được bố chỉnh lại giờ mùa hè. Sau khi ông bác sĩ về, mẹ ngồi ở mép giường, khuôn mặt chùng xuống của bà cách mặt bố hai centimet, và bà bảo với bố bằng một giọng gần như tội lỗi rằng bà có mang. Bố quá yếu không nói nổi lời chúc mừng, và bố cứ nằm đấy khi bà gõ vào trán bố, cử chỉ mà bố rất thích cho đến tận bây giờ, dù chuyện gõ vào trán thì chẳng êm dịu tẹo nào. *** Trong những tháng tiếp theo, khi tình trạng bố ngày càng tệ hơn, người mẹ có mang của bố ngồi xuống cạnh bố và để bố chạm vào bụng bà, nó đang lớn lên một cách kinh dị. Thỉnh thoảng bố cảm nhận được cái đạp hoặc có lẽ là cú cụng đầu của bào thai bên trong. Có lần, khi bà tưởng bố đã ngủ say, bố nghe bà thì thầm, “Thật đáng tiếc con không được nhìn mặt em.” Rồi sau đó, đúng vào lúc bố yếu nhất và thần chết đang thè lưỡi liếm láp, thì một chuyện ngoài dự đoán xảy ra. Bố đã không chết. https://thuviensach.vn Nhưng bố cũng không sống. Thật tình cờ, bố chọn giải pháp thứ ba: bố rơi vào hôn mê. Tạm biệt cuộc sống, tạm biệt sự tỉnh táo, tạm biệt ánh sáng, cái chết quá tệ, xin chào thinh không. Đấy là một địa ngục thực sự. Bố lẩn trốn ở chính giữa vòng tay dang rộng của cái chết và cánh tay khép lại của sự sống. Bố ở chốn hư không, tuyệt đối hư không. Thực tình, con thậm chí không thể rơi vào tình trạng lấp lửng từ một cuộc hôn mê được. Hôn mê Tình trạng hôn mê của bố không giống bất kỳ những gì mà bố từng đọc: bố đã nghe nói người ta bị hôn mê trong lúc đang kể chuyện tiếu lâm và bốn mươi hai năm sau tỉnh dậy kể nốt câu cuối. Đối với họ, hàng chục năm quên lãng chỉ là một tích tắc của sự hư không, tựa như họ đã đi qua một cái lỗ sâu của Sagan[3], thời gian cuộn mình lại, và họ bay xuyên qua nó trong một phần mười sáu giây. Mô tả những suy nghĩ, ảo giác, và sự xúc động mà bố đã có trong cơn hôn mê ấy là điều hầu như không thể. Nó không phải là sự hư không, vì đã có một chút gì (khi con bị hôn mê, ngay cả bất cứ gì cũng là tốt), nhưng bố còn quá nhỏ để hiểu tường tận sự việc này. Dù sao, bố có thể nói là mình nằm mơ và thấy rất nhiều ảo giác, cứ như đã nốc quá nhiều thuốc gây ảo giác làm từ xương rồng Mexico vậy. Không, bố sẽ không cố mô tả điều không mô tả được, chỉ có thể nói rằng bố đã nghe được những âm thanh mà lẽ ra bố không thể nghe và thấy những thứ mà lẽ ra bố không thể thấy. Điều bố sắp nói nghe có vẻ điên rồ - hay tệ hơn, là huyền bí, và con biết bố không thiên về hướng đó - nhưng nó là thế này: nếu con xem tâm trí bất tỉnh như một chiếc thùng to, thông thường nắp thùng mở ra và những cảnh tượng, âm thanh, sự việc, rung động xấu, và sự xúc động đổ ào ào vào đấy trong những giờ tỉnh táo, nhưng khi không có https://thuviensach.vn giờ tỉnh táo nào cả, không hề có, trong nhiều tháng hay thậm chí nhiều năm, và nắp thùng đóng lại, thì rất có khả năng tâm trí không yên ấy, khát khao được hoạt động, sẽ với sâu xuống thùng, tít xuống dưới đáy của sự bất tỉnh, vét lên cơ man nào là những thứ bị các thế hệ trước bỏ lại đấy. Đây là cách lý giải của Jung[4] và bố còn không biết mình có thích Jung hay không, nhưng chẳng còn thứ gì khác trên kệ sách có thể lý giải được những thứ bố đã thấy mà lẽ ra không thấy được, để đánh giá những thứ bố nghe mà lẽ ra không nghe được. Để bố thử giải thích theo cách khác nhé. Có một truyện ngắn của Borges tựa đề “Aleph”. Trong truyện, Aleph, ẩn dưới bậc thứ mười chín của chiếc thang trong hầm rượu, là một cánh cửa bí ẩn từ ngàn xưa dẫn đến mọi điểm trong vũ trụ - bố không đùa đâu, từng điểm đơn lẻ một - và nếu con nhìn vào nó, con sẽ thấy, ái chà, tất tần tật mọi thứ. Bố đang đưa ra một giả thuyết rằng ở nơi nào đấy trong những phần cổ xưa của bản thân chúng ta có thể tồn tại một cánh cửa như vậy, nằm lặng lẽ trong một khe nứt hay kẽ hở hoặc trong những nếp gấp trí nhớ về sự ra đời của ta, chỉ có điều, thông thường ta không bao giờ chạm đến nó hoặc nhìn thấy nó vì sự sống thường ngày đã chất đống hàng núi phân lên trên nó. Bố không nói là mình tin vào chuyện này, bố chỉ đưa ra lời giải thích tốt nhất mà bố nghĩ ra được cho tới nay về cội rễ của món hổ lốn hình ảnh và âm thanh chớp tắt quay cuồng chóng cả mặt trước chính con mắt và lỗ tai của tâm trí bố. Nếu tâm trí có mắt được thì tại sao lại không có tai được? Không biết chừng con cũng nghĩ là làm gì có những thứ như lỗ mũi của tâm trí. Nói thật nhé, có đấy. Và cũng như Borges trong câu chuyện của ông ta, bố không thể mô tả chính xác nó vì những ảo giác của bố xảy ra cùng lúc, còn ngôn ngữ, mang tính liên tiếp, đồng nghĩa với việc bố phải ghi chép lại theo cách đó. Vì thế hãy dùng trí tưởng tượng của con, Jasper ạ, khi bố kể con nghe một phần tỉ tỉ tỉ những gì bố thấy: Bố thấy tất cả những buổi bình minh đến quá sớm, những buổi trưa nhắc người ta nhớ phải nhanh lên, những buổi hoàng hôn thì thầm “Tôi không tin https://thuviensach.vn anh sẽ làm xong” và những buổi đêm nói “Chúc may mắn hơn vào ngày mai”. Bố thấy tất cả những bàn tay từng vẫy với một người lạ nghĩ rằng đấy là bạn. Bố thấy những con mắt từng nhấp nháy để cho người khác biết sự xúc phạm của họ chỉ là một trò đùa. Bố thấy cánh đàn ông lau sạch bàn cầu trước khi tiểu tiện nhưng không bao giờ làm thế sau đó. Bố thấy bọn đàn ông cô đơn nhìn những con manơcanh ở cửa hàng và nghĩ ngợi “Mình mê một con manơcanh. Ôi buồn thay.” Bố thấy những chuyện tình tay ba, dăm chuyện tình tay tư và cả một chuyện tình tay sáu điên khùng ở gian phòng đẫm mồ hôi nằm phía sau một quán cà phê Paris. Bố thấy hết thảy những chiếc bao cao su bị đeo sai cách. Bố thấy những tài xế lái xe cấp cứu trong giờ tan ca bị mắc kẹt giữa dòng xe cộ, ước gì có một người sắp chết ở băng ghế sau. Bố thấy tất cả những người làm từ thiện nháy mắt ở thiên đường. Bố thấy những Phật tử bị lũ nhện mà họ không nỡ giết cắn cho. Bố thấy lũ ruồi đập đầu mù quáng lên những cánh cửa chống muỗi và những con bọ chét cười cợt khi cưỡi trên các con vật cưng. Bố thấy những bát đĩa bị vỡ trong mọi nhà hàng Hy Lạp và mọi người Hy Lạp đều nghĩ “Văn hóa là một chuyện, nhưng điều này đang ngày càng gây tốn kém.” Bố thấy những kẻ cô đơn bị chính con mèo của họ làm cho khiếp vía. Bố thấy những chiếc xe nôi, và kẻ nào nói mọi trẻ em đều đáng yêu thì chưa thấy những đứa bé mà bố đã thấy. Bố thấy những đám tang và những người quen của kẻ quá cố hưởng thụ buổi chiều được nghỉ làm. Bố thấy những cột chiêm tinh trên báo dự đoán một phần mười hai dân số thế giới sẽ được một người họ hàng muốn vay tiền ghé thăm. Bố thấy những sản phẩm làm giả của các bức tranh kiệt tác nhưng không thấy sản phẩm làm giả của những quyển sách kiệt tác. Bố thấy mọi bảng hiệu cấm vào hoặc cấm ra nhưng không cấm phóng hỏa hoặc giết người. Bố thấy những tấm thảm với vết cháy thuốc lá và những cái đầu gối với vết trầy xướt do trượt té thảm. Bố thấy những con sâu bị phanh thây bởi lũ trẻ tò mò và những nhà khoa học kiệt xuất. Bố thấy những con gấu bắc cực và gấu xám Bắc Mỹ và gấu koala được dùng để mô tả những người béo mà con chỉ muốn ôm lấy. Bố thấy những người đàn ông xấu xí tán tỉnh những người phụ nữ vui vẻ đã phạm phải sai lầm là mỉm cười với họ. Bố thấy bên trong tất cả những cái miệng và trong đấy thực sự https://thuviensach.vn đáng tởm. Bố thấy hình ảnh nhìn từ trên cao của lũ chim nghĩ rằng loài người trông khá năng động khi cả đám ngồi trên bồn cầu... Bố phải làm gì với những thứ này? Bố biết đa số mọi người sẽ xem nó như ảo giác tâm linh. Họ thậm chí có thể tìm thấy Thượng đế ở trong đấy, nhảy xổ ra trước mặt họ như món đồ chơi thánh thần bật ra từ chiếc hộp. Bố thì không. Tất cả những gì bố thấy là con người và mọi âm thanh cũng như sự giận dữ tầm thường của y. Những gì bố thấy định hình nên viễn cảnh của bố về cuộc sống, chắc chắn là như vậy, nhưng bố không nghĩ đấy là một năng khiếu siêu phàm. Một cô gái từng bảo bố rằng với suy nghĩ này bố đã vờ không thấy thông điệp từ Thượng đế và bố sẽ sống qua ngày đoạn tháng với suối nguồn tâm linh tràn ngập tâm hồn mình. Nghe có vẻ hay, nhưng bố có thể làm gì được cơ chứ? Bố không có năng khiếu đó. Nếu Thượng đế có ý định nhắn nhủ với bố điều gì đó qua tất cả những âm thanh tượng hình ấy, thì ngài đã chọn nhầm người. Sự bất tài của bố khi không làm được cú nhảy về đức tin đã khắc vào ADN của bố rồi. Xin lỗi, Thượng đế. Bố nghĩ bụi cây cháy bừng của người này chỉ là đốm lửa của kẻ khác[5]. Sáu tháng hẳn đã trôi qua trong tình trạng ấy. Ở thế giới bên ngoài, bố được tắm rửa và cho ăn bằng ống dẫn; ruột và bàng quang của bố trống rỗng, tay chân bố được xoa bóp, còn cơ thể bố bị vặn vẹo thành bất kì dáng hình nào tiêu khiển được những người chăm sóc bố. Rồi sau đó một sự thay đổi xảy ra: Aleph, nếu tình trạng này chính là nó, bị hút ngược trở lại nơi ẩn nấp của nó một cách đột ngột và thô bạo, mọi ảo giác ra đi trong nháy mắt. Ai mà biết cơ chế nào đằng sau việc tháo nắp khỏi thùng, nhưng nó hé mở một khe đủ rộng cho một luồng âm thanh dồn dập ùa vào; thính giác của bố hồi phục và bố hoàn toàn tỉnh táo song vẫn mù lòa, câm nín và bại liệt. Nhưng bố nghe được. Và những gì bố nghe thấy là giọng một người đàn ông mà bố không nhận ra xuyên qua tai thật to và rõ ràng, những lời của ông ấy thật mạnh mẽ, cũ kĩ và đáng sợ: https://thuviensach.vn Phải chi tinh tú ban mai thành tăm tối mịt mờ, và ban mai uổng công chờ ánh sáng, không hề thấy bình minh xuất hiện. Vì đêm ấy đã không đóng kín lòng dạ cưu mang tôi, khiến mắt tôi khỏi nhìn thấy đau khổ. Sao tôi không chết đi lúc vừa mới chào đời, không tắt thở ngay khi lọt lòng mẹ?[6] Bố có thể đã bị bại liệt, nhưng bố vẫn cảm nhận được lục phủ ngũ tạng run lẩy bẩy. Giọng nói tiếp tục: Sao Người lại ban ánh sáng cho kẻ khốn cùng, ban sự sống cho ai nuốt cay ngậm đắng? Họ là những người mong chết mà không được, tìm cái chết hơn cả tìm kho báu. Họ phấn khởi mừng vui, hân hoan vì tìm thấy phần mộ. Sao lại ban ánh sáng và sự sống cho kẻ chẳng biết mình đi đâu, cho kẻ bị Thiên Chúa giam hãm tứ bề?[7] (Sau này bố phát hiện đấy là giọng của Patrick Ackerman, một trong những hội viên hội đồng thị trấn, và ông ấy đang đọc Kinh thánh, từ đầu đến cuối. Như con biết rõ đấy, Jasper, bố chả tin vào số má vận mạng, nhưng quả thực bố thấy thật thú vị khi ngay giây phút hai lỗ tai bố bắt đầu cảm giác nghe được, thì những lời trong kinh thánh ấy chính là những thứ đầu tiên chào đón chúng.) Khi tri giác và thính giác hồi phục, bản năng mách bảo bố ngay rằng thị giác sẽ sớm trở lại, tiếp đó là xúc giác. Nói ngắn gọn, sự sống. Bố đang trên đường trở lại. Nhưng trước khi bố trở về, vẫn còn một con đường dài phải đi, và con đường ấy được lát bằng những giọng nói. Một đoàn kị binh thực sự - những giọng nói quyến rũ già cả, những giọng nói gợi cảm trẻ trung, những giọng nói lạo xạo như ung thư cổ họng - chúng chất chứa từ ngữ, còn từ ngữ thì kể chuyện. Chỉ rất lâu sau này bố mới biết thị trấn đã xem bố như một dạng dự án cộng đồng. Một ông bác sĩ nào đó đã tuyên bố rằng bố cần được nói cho nghe, và với thị trấn mới toanh đang rệu rã vì nạn thất nghiệp, toàn thể những con người bán-vị tha chẳng còn gì khác để làm cho hết ngày hết tháng ùn ùn kéo đến. Điều nực cười là, bố có hỏi một vài người sau đó và https://thuviensach.vn chẳng ai nghĩ rằng bố thực sự nghe được. Nhưng quả tình bố đã nghe. Hơn cả nghe, bố đã hấp thu. Và hơn cả hấp thu, bố đã ghi nhớ. Bởi chi tiết kì quặc của toàn bộ chuyện này là, có lẽ do tình trạng bại liệt, không thị giác giam hãm bố bên trong mà những quyển sách được đọc cho bố khi bố hôn mê đều cháy tan vào trong trí nhớ bố. Đây là sự học siêu phàm của bố: bố có thể trích dẫn từng chữ một những từ ngữ của các quyển sách được đọc cho bố nghe trong lúc hôn mê. Khi tình hình trở nên rõ ràng là bố sẽ chưa chết vội mà có thể ở trong trạng thái lửng lơ này mãi mãi, những giọng nói trở nên thưa thớt dần, cho đến khi chỉ còn lại một giọng duy nhất: giọng của mẹ bố. Toàn thị trấn bỏ bố vì một khúc củi, nhưng mẹ của bố thì vẫn tiếp tục đọc cho bố nghe. Mẹ của bố, một phụ nữ mới mấy năm trước bỏ quê hương xứ sở ra đi lúc chưa từng đọc một quyển sách tiếng Anh nào trong đời, bây giờ đang lật tung hàng trăm quyển sách. Và kết quả ngoài mong đợi là, khi bà nhồi nhét vào đầu bố những chữ nghĩa, suy nghĩ, ý tưởng, và cảm xúc, thì bà cũng làm thế với chính mình. Cứ như thể những chiếc xe tải chất đầy chữ chạy vào đầu hai mẹ con bố và đổ những gì chúng chở theo thẳng vào não hai mẹ con bố vậy. Toàn bộ trí tưởng tượng được cởi trói ấy thắp sáng và kéo duỗi tâm trí hai mẹ con bố với các câu chuyện kể về những nghĩa cử hào hiệp, những chuyện tình đau khổ, những đoạn miêu tả lãng mạn về các vùng đất xa xăm, những triết lý, truyền thuyết và lịch sử của các quốc gia trồi lên sụt xuống, cọ xát và rơi xuống biển, những cuộc phiêu lưu của các chiến binh, thầy tu, nông dân, quái vật, kẻ chinh phục, cô gái phục vụ ở quán bar và những người Nga, chúng kích thích thần kinh đến nỗi con muốn nhổ cả răng của mình. Đó là một mớ bòng bong kì lạ những huyền thoại mà mẹ bố và bố khám phá cùng một lúc, và những nhà văn, triết gia, người kể chuyện và đấng tiên tri ấy trở thành thần tượng của cả hai mẹ con bố. Mãi rất lâu sau này, khi sự tỉnh táo của bà bị giám sát chặt chẽ, bố mới ngộ ra điều gì đã xảy đến với đầu óc đơn độc và chán nản của bà trong lúc đọc to lên tất cả những quyển sách lạ lùng ấy cho đứa con trai bất động của https://thuviensach.vn mình. Những từ ngữ ấy có ý nghĩa gì với bà trong căn phòng im lặng đau đớn với cốt nhục của bà nằm đấy như một cái chân cừu? Bố tưởng tượng đầu óc bà đau nhức những vết thương lớn dần như một cơ thể bị tra tấn duỗi mình trên một chiếc giá. Bố tưởng tượng bà nghĩ đi nghĩ lại những gì mình đã đọc. Bố hình dung bà đập nát những biên giới ý nghĩ bị đè chặt bằng xi măng của mình với tất cả những sự thật đẹp đẽ, ác nghiệt đó. Đó hẳn phải là một sự giày vò chậm rãi và bào mòn. Khi bố nghĩ đến tình trạng mà bà chuyển sang một thời gian lâu sau đó, đến bi kịch mất trí xảy ra vào cuối quãng đời tươi trẻ của bà, bố có thể nhìn thấy trong người mẹ của mình niềm hân hoan khổ ải của người đọc sách, lần đầu tiên nghe thấy hết những huyên náo của tâm hồn, và nhận ra chúng chính là tiếng huyên náo của tâm hồn mình. Trò chơi Không lâu sau sinh nhật lần thứ tám của mình, bố tỉnh dậy. Cứ như thế. Bốn năm bốn tháng kể từ ngày chìm vào hôn mê, bố lại thoát ra khỏi nó. Không chỉ mắt bố nhìn thấy được, mà bố còn có thể dùng mi mắt để chớp. Bố há miệng ra và xin uống nước quả ép - bố muốn nếm thứ gì có vị ngọt. Chỉ những người tỉnh lại sau hôn mê trong phim mới đòi uống nước. Trong đời thực ta nghĩ đến những ly cocktail với quả thơm xắt hạt lựu và những cây dù be bé. Có rất nhiều khuôn mặt hân hoan trong phòng bố vào tuần lễ bố trở lại với đời. Mọi người tỏ ra vui mừng chân thật khi thấy bố, và tất cả đều nói “Chào mừng cháu trở lại”, như thể bố đã ra đi trên một chuyến du hành dài ngày và chỉ chốc lát nữa thôi bố sẽ lôi quà ra. Mẹ của bố ôm bố và hôn lên bàn tay bố những cái hôn đẫm nước mà giờ đây bố đã có thể dụi lên bộ pijama của mình. Cả bố dượng cũng phấn khởi, không còn là gã đàn ông khốn khổ với đứa con ghẻ đồng bóng, Đứa Bé Ngủ Li Kì nữa. Nhưng còn chú bé Terry bốn tuổi: nó lẩn trốn. Sự tái sinh đột ngột của bố quả thực là https://thuviensach.vn một cú sốc lớn. Mẹ của bố hụt hơi gọi nó đến gặp anh trai mình, nhưng Terry trốn biệt tăm. Bố vẫn còn quá mệt và yếu nên cũng chẳng lấy đấy làm điều. Sau này, khi mọi việc đã trôi qua, bố buộc phải nghĩ đến điều mà bộ não đang lớn của Terry hẳn đã trải qua khi phải lớn lên cạnh một xác chết rồi được bảo rằng “Cái xác ướp ớn lạnh đằng kia là anh của con”. Chắc phải đáng sợ lắm, đặc biệt là vào ban đêm khi ánh trăng chiếu vào khuôn mặt đóng băng của bố và hai nhãn cầu bất động của bố dán chặt vào thằng bé tội nghiệp, như thể chúng đã cố ý cứng đờ kiểu ấy, chỉ để nhìn chòng chọc. Ngày thứ ba sau khi bố phục sinh, bố dượng đùng đùng đi vào và nói, “Hãy dựng mày dậy thẳng thớm nào.” Ông ta và mẹ nắm cánh tay bố giúp bố ra khỏi giường. Đôi chân bố uể oải chẳng còn chút sinh khí nào, vì thế họ lôi bố đi quanh căn phòng, cứ như bố là một ông bạn nhậu đang được họ dìu khỏi quán bar. Rồi bố dượng nảy ra sáng kiến. “Ê! Chắc mày quên mất mình trông như thế nào rồi nhỉ!” Đúng là vậy. Bố đã quên. Một hình ảnh mờ ảo về khuôn mặt một đứa bé trai trôi nổi đâu đó trong tâm trí, nhưng bố không chắc đấy có phải là mình hay là một người nào đó từng ghét mình. Để đôi chân trần của bố kéo lê phía sau, bố dượng lôi bố vào nhà tắm cho bố soi gương. Đó là một cảnh tượng đau lòng. Ngay cả người xấu cũng biết thế nào là đẹp dù không nhìn thấy. *** Terry không thể tránh bố cả đời. Đã đến lúc bọn bố được giới thiệu một cách đàng hoàng. Không lâu sau khi mọi người chẳng còn hứng thú chúc mừng bố tỉnh lại, nó đi vào phòng rồi ngồi trên giường của mình, nhún nhịp nhàng, hai tay ấn xuống đầu gối như để chúng khỏi bay đi. Bố nằm lại trên giường nhìn không chớp lên trần nhà và kéo drap giường qua khỏi đầu. Bố có thể nghe được em trai mình đang thở. Bố cũng nghe được chính mình đang thở - cũng như bất kì ai; không khí réo rắt ầm ĩ qua cổ họng bố. Bố cảm thấy kì cục và lố bịch. Bố nghĩ: Nó sẽ nói khi nào nó https://thuviensach.vn sẵn sàng. Mí mắt bố nặng cả tấn, nhưng bố không cho chúng hưởng sự thỏa mãn được nhắm lại. Bố sợ cơn hôn mê đang chờ đợi. Mất một giờ để Terry rút ngắn khoảng cách giữa hai đứa. “Anh ngủ ngon nhỉ,” nó nói. Bố gật đầu nhưng chẳng nghĩ ra được gì để nói. Hình ảnh đứa em khiến bố thật khó mà cưỡng lại. Bố cảm thấy âu yếm một cách lạ lùng và muốn một cái ôm, nhưng quyết định tốt hơn cứ giữ khoảng cách. Hơn bất kì thứ gì khác, bố chỉ không thể chấp nhận sự thật là hai đứa trông chả có điểm nào giống nhau. Bố biết hai đứa có bố đẻ khác nhau, nhưng trông cứ như mẹ không có một gene trội duy nhất nào trong toàn cơ thể bà. Trong khi bố có nước da vàng nhờn, cái cằm nhọn, tóc nâu, răng hơi hô, và đôi tai ép sát vào đầu như thể đang chờ cho ai đó đi qua, thì Terry lại có tóc vàng hoe dày, mắt xanh, nụ cười như bưu thiếp nha sĩ và làn da sáng lấm tấm tàn nhang màu cam xinh xắn; những đặc điểm của nó cân đối hoàn hảo, như một đứa bé manơcanh. “Anh có muốn xem cái lỗ của em không?” nó đột ngột nói. “Em đã đào một cái lỗ ở sau vườn.” “Để sau đi, nhóc. Anh hơi mệt.” “Xem nào,” bố dượng cau có nói. Ông ấy đang đứng ở cửa trừng mắt nhìn bố. “Mày cần không khí trong lành.” “Bây giờ con không đi được,” bố đáp. “Con thấy yếu lắm.” Thất vọng, Terry vỗ chiếc chân bị teo của bố và chạy ra ngoài chơi. Bố nhìn nó từ cửa sổ, một quả bóng năng lượng nhỏ giẫm đạp lên các luống hoa, một vệt lửa nhỏ nhảy vào nhảy ra khỏi cái lỗ mà nó đã đào. Trong lúc bố nhìn nó, bố dượng cứ lượn lờ ở cửa phòng, với đôi mắt rực lửa và nụ cười nhếch mép của một ông bố. *** https://thuviensach.vn Vấn đề là thế này: bố đã ghé mắt nhìn xuống vực thẳm, đã nhìn thẳng vào đôi mắt vàng khè của tử thần, và giờ đây bố đã trở lại với mảnh đất của người sống, liệu bố có muốn ánh sáng mặt trời không? Bố có muốn hôn những bông hoa không? Bố có muốn chạy nhảy chơi đùa và la hét, “Được sống! Được sống!” không? Thực tình mà nói, không. Bố muốn ở trên giường. Thật khó giải thích tại sao. Tất cả những gì bố biết là một cơn lười biếng khủng khiếp đã ngấm vào người mình trong suốt thời gian hôn mê, một sự lười biếng chạy qua huyết quản và cô đặc vào xương tủy. Chỉ sáu tuần sau khi bố hồi tỉnh yếu ớt - dù cho nỗi đau đớn từ việc bước đi khiến hình thù cơ thể bố trông như một cây bạch đàn bị lửa làm cong queo - bố mẹ bố và các bác sĩ vẫn quyết định đã đến lúc bố đi học trở lại. Họ nghĩ đứa bé đã ngủ li bì qua phần lớn tuổi thơ của nó sẽ bước vào xã hội mà không gây bất kì sự chú ý nào. Thoạt đầu lũ trẻ chào đón bố bằng sự tò mò: “Cậu có nằm mơ không?” “Cậu có nghe người ta nói với mình không?” “Cho chúng tớ xem vết loét! Cho chúng tớ xem vết loét!” Nhưng có một điều mà cơn hôn mê không dạy con, đó là làm thế nào để hòa nhập với ngoại cảnh (trừ khi mọi người xung quanh con đang ngủ). Bố chỉ có vài ngày để tìm ra cách. Rõ ràng, bố đã thất bại thảm hại, bởi vì chưa đầy hai tuần sau, các cuộc tấn công bắt đầu xảy ra. Những trò xô đẩy, đánh đập, dọa nạt, lăng mạ, chế nhạo, túm quần lót kéo lên, thè lưỡi, và, tệ nhất là, sự im lặng khó chịu: có gần hai trăm học sinh ở trường, và chúng dành hai trăm sự lạnh nhạt cho bố. Đó là kiểu lạnh nhạt rát bỏng như lửa. Bố mong mỏi cho giờ học kết thúc để được nằm trên giường. Bố muốn dành hết thời gian của mình ở đấy. Bố thích nằm xuống, ngọn đèn đọc sách chiếu sáng, cách trên bố chỉ một tấm drap giường, những chiếc chăn dồn đống ở dưới giường như những bọng mỡ. Bố dượng lúc ấy đang thất nghiệp (nhà tù đã được xây xong và có buổi khánh thành hoành tráng lúc bố đang hôn mê), và ông ấy suốt ngày nhào vào phòng bố rồi hét lên, “ĐI RA KHỎI GIƯỜNG! CHÚA ƠI! HÔM NAY Ở NGOÀI TRỜI RẤT ĐẸP!” Cơn giận dữ của ông được nhân lên gấp mười lần khi nhắm vào Terry, nó cũng nằm https://thuviensach.vn trên giường. Con xem, giờ đây thật khó ai tin nổi, nhưng chẳng hiểu sao, dù bố tàn tật như thế, bố vẫn theo kiểu nào đấy trở thành anh hùng đối với Terry. Nó ngưỡng mộ bố. Nó thần tượng bố. Khi bố nằm cả ngày trên giường, Terry cũng nằm cả ngày trên giường. Khi bố nôn, Terry nhét ngón tay vào cổ họng nó. Hễ bố nằm dưới tấm drap giường cuộn mình thành quả bóng, run lập cập không kiểm soát vì sốt, thì Terry cũng cuộn mình và run lập cập. Thật dễ thương biết bao. Bố dượng tỏ ra thật đáng sợ với nó, đứa con trai độc nhất của ông, và ông dồn hết sức lực tinh thần để dự đoán ra những chuyện tương lai hãi hùng, tất cả là tại bố. Một ngày nọ ông nảy ra một ý, đối với một người làm bố mà nói thì đó không phải là ý tồi. Nếu con của anh có một nỗi ám ảnh bệnh hoạn, cách duy nhất để dứt nó ra là thay thế bằng một nỗi ám ảnh lành mạnh. Nỗi ám ảnh bố dượng chọn để dụ dỗ Terry khỏi ước mơ được trở thành người tàn tật mang rặt phong cách Úc, hệt như vết cắn của nhện funnel-web[8] ở đầu gối. Thể thao. *** Hôm ấy là Giáng sinh. Terry được tặng một quả bóng. Bố dượng nói với nó, “Chà, bố con ta đi chơi trò ném bóng, nhé?” Terry không muốn đi vì nó biết bố sẽ ở trong phòng. Bố dượng kéo bàn chân nó xuống và lôi nó vừa quẫy đạp vừa la hét ra ngoài ánh mặt trời. Bố xem họ qua cửa sổ. Terry giả vờ khập khiễng. Mỗi khi bố dượng ném bóng, Terry chạy tập tễnh trên sân để bắt lấy. “Con thôi cái kiểu đi khập khiễng ấy đi!” “Con không làm thế được!” “Chân con có bị làm sao đâu!” https://thuviensach.vn “Có mà!” Bố dượng bực dọc nhổ nước bọt rồi làu bàu đi vào nhà, tính toán và lên kế hoạch theo kiểu các ông bố thường làm, xuất phát từ lòng yêu thương. Ông quyết định rằng trong một thời gian ngắn cần phải cách li đứa con ghẻ bệnh hoạn xa khỏi thằng con ruột khỏe mạnh; ông xem bệnh tật như một sự kết hợp giữa thói lười biếng và sự yếu đuối, như một sự khuất phục, và trong nhà này con khó lòng bật ho mà không khiến ông xem đó là biểu hiện bản chất đáng khinh của con. Ông không phải là người thiếu thông cảm, và bản thân ông cũng đã trầy vi tróc vẩy với đời, nhưng ông là dạng người chưa từng đau ốm lấy một ngày trong đời (chỉ trong những lần buồn nôn do trông thấy xấp hóa đơn chưa thanh toán) và chưa từng biết bất kì ai bị bệnh. Ngay cả bố mẹ ông cũng chết không phải vì một chứng bệnh nào (tai nạn xe buýt). Bố biết bố đã nói điều này rồi: nếu tuổi thơ bố dạy dỗ bố được gì thì đấy chính là, sự khác biệt giữa người giàu và người nghèo chẳng có ý nghĩa gì. Chính vực sâu giữa người khỏe mạnh và kẻ ốm đau mới là thứ con không thể xóa bỏ. Sáng hôm sau, bố dượng lôi hai chiếc va li còn Terry lê lết chân, họ leo lên chiếc xe của gia đình và biến mất giữa đám bụi tung mù mịt. Hai tháng sau, khi họ quay về, Terry bảo với bố rằng họ đã theo đội bóng đá[9] địa phương đi khắp tiểu bang, đến xem mọi trận đấu. Sau vài tuần đội bóng bắt đầu chú ý họ, và, cảm động trước lòng nhiệt tình của một đứa trẻ trông có vẻ què quặt, họ bầu chọn đứa em trai khập khiễng bé bỏng của bố làm linh vật không chính thức. Chớp cơ hội đầu tiên, bố dượng giãi bày tâm tư với các cầu thủ, kể cho họ nghe tất tần tật về bố và sự ảnh hưởng âm ỉ mà bố gây ra cho Terry, rồi van nài họ giúp nó khôi phục tinh thần Úc khỏe mạnh đã từ bỏ chiếc chân trái của đứa con út ông. Toàn đội hăng hái trước dịp này và hãnh diện đáp lại lời kêu gọi của ông. Họ công kênh Terry lên mặt sân xanh không tì vết và, trong ánh nắng chói chang, huấn luyện nó những tinh hoa của môn bóng đá, truyền cảm hứng để nó vì mong mỏi gây ấn tượng với họ mà khập khiễng ít dần ít dần. Sau hai tháng lên đường, nó không còn tập https://thuviensach.vn tễnh nữa và đã trở thành một vận động viên nhí thực thụ. Bố dượng thật chẳng phải tên ngốc. Terry đã trúng kế. Ngày trở về, Terry gia nhập câu lạc bộ bóng đá địa phương. Hồi đó người ta chơi hăng lắm - các ông bố nhìn những cái đầu móp méo của con mình húc vào nhau trong ánh chiều tà mùa thu lạnh lẽo, và họ nhói đau trong phấn khích. Những đứa con của họ đang chứng tỏ bản thân, và ngay cả khi chúng rời sân bóng với những cái đầu đầy máu khô, chẳng có ai là không hả hê ngây ngất. Ở Úc, cũng như bất kì đâu, nghi thức trưởng thành là chuyện không nhỏ. Terry ngay lập tức tỏ ra là một cầu thủ ngoại hạng tự nhiên, một ngôi sao trên sân cỏ. Xem nó cản bóng, chuyền bóng, lừa bóng, né mình và luồn lách qua đám vận động viên nhỏ thó gầy gò, mắt con sẽ hoa lên. Nó chạy như một người tự chủ, sự tập trung của nó là tuyệt đối. Thực ra, trên sân bóng Terry đã trải qua một sự chuyển đổi về tính cách và tâm lý. Dù nó làm thằng hề trong bất kì tình huống nào có thể tưởng tượng được, nhưng nó chẳng có một chút óc hài hước nào dành cho môn thể thao này; một khi tiếng còi nổi lên, nó trở nên nghiêm túc về quả bóng hình bầu dục thô ráp ấy cũng như một bác sĩ phẫu thuật tim mạch nghiêm túc về những quả tim hình bầu dục mềm mại vậy. Như bố và có thể là hầu hết người Úc, Terry có thái độ phản kháng bẩm sinh đối với thói áp đặt. Kỉ luật là điều không chấp nhận nổi trong tính cách của nó. Nếu ai đó bảo nó ngồi xuống lúc nó đang định với lấy một chiếc ghế, nó hẳn sẽ ném luôn cái ghế ra khỏi khung cửa sổ gần nhất. Nhưng trong lĩnh vực tự kỉ luật thì nó là một bậc thầy. Con không thể ngăn nó lại. Terry sẽ làm vườn ngay cả khi mặt trăng khuếch đại mọc lên như bọt xà phòng. Trong bão tố nó sẽ tăng cường thể lực bằng động tác bật bụng và chống đẩy, và khi mặt trời lặn xuống sau trại giam, đôi ủng của nó giẫm rào rào qua những bụi cỏ dày ướt sũng và những cái hồ ngập bùn. Vào mùa hè Terry gia nhập đội cricket[10] địa phương. Một lần nữa nó tỏa sáng từ ngày đầu tiên. Ở vị trí ném bóng, nó rất nhanh và chính xác; ở vị trí vợt bóng, nó mạnh mẽ đáng gờm, ở vị trí chặn bóng, mắt nó chuẩn xác và https://thuviensach.vn phản xạ nhạy bén. Cái vẻ tự nhiên của nó trông thật bất tự nhiên. Mọi người đều nói về nó. Và khi họ mở một hồ bơi mới, đoán xem ai là người đầu tiên nhảy xuống nước nào? Là người xây hồ bơi! Và đoán xem ai là người thứ hai? Terry! Bố hỏi con: Liệu cơ thể của một người có thể trở thành thiên tài không? Cơ bắp được không? Thịt gân được không? Xương xẩu được không? Con phải nhìn thấy nó trong hồ bơi. Và nó mới bình tĩnh làm sao chứ! Lúc cuộc đua bắt đầu, khi lũ con trai run lẩy bẩy ở điểm xuất phát, thì Terry đứng đấy như đang chờ xe buýt. Nhưng đột nhiên súng nổ! Nó nhanh đến nỗi con không nhớ là mình đã nhìn thấy nó lao xuống nước; nó ào ào lao trong nước cứ như được kéo bằng một chiếc môtô nước. Để Terry được người anh hùng của nó cổ vũ, bố đến xem, lúc nào cũng lén giấu mình ở phía sau khán đài, hò hét to hơn bất kì ai. Trời ơi, những buổi hội hè bơi lội ấy! Cứ như bố đang ở đấy ngay lúc này: tiếng vang của những thân người làm tóe nước và những đôi chân ướt chạy lon ton dọc sàn gạch sũng nước lạnh lẽo của hồ bơi trong nhà, mùi chlorine hôi nồng khiến người ướp xác chợt thấy bâng khuâng, tiếng rút chiếc mũ bơi ra khỏi đầu, tiếng nước chảy tong tong trút từ kính bơi. Và lũ con trai thích điều ấy. Như thể một người nào đó bảo chúng, “Loài người cần nước để sống, vì thế hãy vào hồ đi!” Và chúng vào hồ. Và chúng sung sướng. Terry là đứa sung sướng nhất bọn. Tại sao lại không chứ? Ngôi sao bóng đá, ngôi sao cricket, ngôi sao bơi lội. Lần đầu tiên trong thị trấn có một người nổi tiếng, làm cho mọi chuyện càng đặc biệt hơn vì nó chỉ là một đứa bé trai bảy tuổi. Bảy tuổi! Chỉ bảy tuổi! Nó là Mozart của thể thao, một thần đồng không giống bất kì thần đồng nào người ta từng thấy. Thị trấn ngưỡng mộ nó, tất cả những đôi mắt tương tư nhìn nó âu yếm và khích lệ. Không thể phủ nhận đó là một sự sùng bái tuyệt đối. Tờ báo địa phương cũng đăng bài rùm beng về cậu bé Terry Dean tuyệt vời. Khi một tờ báo thành phố viết bài về những vận động viên trẻ có khả năng làm nên lịch sử thể thao và Terry được liệt kê trong số đó, bố dượng suýt chết vì sướng. https://thuviensach.vn Nếu con đang thắc mắc thì đây, không hề có sự đố kị nào giữa hai anh em bố, không một chút ganh tị nào từ phía bố, và dù cho bố cảm thấy mình bị quên lãng như những chiếc xe ô tô bị thiêu rụi ở vùng ngoại ô hoang tàn, thì bố vẫn rất tự hào về cậu em trai của mình, người anh hùng thể thao. Nhưng bố cũng lo lắm; bố là người duy nhất nhận ra ở Terry và thể thao, không chỉ có đơn thuần kĩ năng và tinh thần điền kinh. Bố chú ý đến điều đó không phải vì cách Terry chơi, mà là cách nó theo dõi khi ngồi trên ghế khán giả. Đầu tiên là, con đừng hòng cạy răng nó được một lời trước khi trận đấu diễn ra. Đó là lần duy nhất trong đời bố có thể nói mình nhìn thấy nó biểu lộ một điều gì đó giống như nỗi lo âu. Và bố đã nhìn thấy nó đứng trước phiên tòa chuẩn bị tuyên án chung thân, nên bố biết mình đang nói gì. Mỗi khi bọn bố đến xem một trận bóng, một cơn phấn khích cao độ sẽ bao trùm lấy nó - với Terry, một sân bóng bầu dục vắng người là một chốn đầy bí ẩn và mờ ảo. Trận đấu bắt đầu, và nó sẽ ngồi thẳng lưng háo hức, miệng hé mở còn mắt dán chặt vào từng cử động. Nó di chuyển thực sự. Như thể nó nghe thấy một ngôn ngữ mà chỉ có nó mới hiểu. Nó ngồi với một sự căng thẳng lặng lẽ, giống như đang xem một điều gì thần thánh lắm - như thể ghi một bàn thắng trong ba mươi giây cuối cùng là một hành động bất tử. Sau một trận đấu, thắng hay thua, toàn thể tâm hồn nó dường như được lấp đầy sự thỏa mãn. Nó được sống trong sự nhiệt tình mê muội! Khi đội bóng nó ủng hộ ghi bàn, nó rùng mình. Bố đã tận mắt trông thấy nó làm thế, và bố cóc cần biết người ta nói gì, một đứa bé trai rùng mình trong cơn phấn khích mê muội là điều khiến người ta nổi da gà. Nó không chấp nhận kết quả hòa. Con sẽ không nói chuyện được với nó sau một trận hòa. Những lần phạt của trọng tài cũng khiến nó trở nên kích động. Bố thường nói, “Chúng ta về nhà được chưa?” và nó sẽ từ từ quay sang nhìn bố, ánh mắt tràn ngập nỗi đau, hơi thở ngắn; trông như đang chịu nhiều đau đớn. Ở nhà, sau những trận đấu làm nó không hài lòng, tất cả mọi người đều phải đi rón rén (một việc chẳng dễ dàng nếu con đi bằng nạng). https://thuviensach.vn Như bố đã nói, Terry và bố khác nhau về cơ thể. Cử động của nó rất thả lỏng, nhẹ như không, thành thật, và nhanh nhẹn, trong khi của bố thì khó nhọc, đau đớn, ngập ngừng, và lạc lõng. Nhưng sự khác nhau của hai đứa có thể được cảm nhận rõ nhất ở nỗi ám ảnh, và những nỗi ám ảnh trái ngược có thể là sự chia rẽ thực sự. Ví dụ như, nếu con có một đứa bạn cứ lải nhải suốt ngày về chuyện chưa tìm thấy tình yêu còn một đứa bạn khác là diễn viên, cả đời chỉ nói được mỗi chuyện Thượng đế đã cho nó chiếc mũi đẹp thế nào, thì sẽ có một bức tường nhỏ chặn giữa hai đứa ấy và cuộc trò chuyện sẽ tan rã thành những cuộc độc thoại giành giật. Nói cách khác, đây là điều bắt đầu xảy ra giữa Terry và bố. Terry chỉ nói về những người hùng thể thao. Bố cũng quan tâm một chút, nhưng một phần quan trọng của việc thần tượng một người hùng là tưởng tượng những nghĩa cử anh hùng đó là của chính mình. Thực tế thì, bố chỉ có niềm vui đơn sơ khi tưởng tượng bản thân ghi một bàn thắng hoặc chạy 1.600 mét mất bốn phút. Những cơn mơ mộng hão huyền kiểu như đám đông cuồng nộ hò hét, “Cậu ta chạy nhanh nhỉ?” không khiến bố thỏa mãn đến vậy. Rõ ràng bố cần một dạng anh hùng khác hẳn. Nỗi ám ảnh của Terry cuối cùng đã chiếm lĩnh cuộc đời nó; mọi việc từ ăn uống đến đi nhà vệ sinh trở thành những lần gián đoạn ngoài ý muốn giữa thời gian nó chơi, tập luyện, hoặc nghĩ về thể thao. Trò chơi bài làm nó chán, sách vở làm nó chán, ngủ nghê làm nó chán, Thượng đế làm nó chán, thức ăn làm nó chán, tình cảm làm nó chán, bố mẹ làm nó chán, và cuối cùng bố cũng làm nó chán. Bọn bố bắt đầu cãi nhau về những chuyện vớ vẩn, hầu hết là về cách cư xử của bố: giờ thì nó đã ra ngoài tận hưởng cuộc sống với những đứa trẻ không nằm trên giường rên rỉ, sự tiêu cực lấn át của bố và sự bất lực trước thú vui của bố trở nên chán ngắt với nó. Nó bắt đầu trách móc bố vì mọi chuyện nhỏ nhặt: nó không thích cách bố dùng nạng vỗ nhẹ lên vai người khác khi bố muốn đi qua họ, nó không thích cách bố phát hiện ra rất nhanh chóng điều khiến người ta tự hào nhất rồi ngay lập tức chế giễu điều ấy để khiến họ bẽ mặt, nó mệt mỏi trước sự nghi ngờ sâu xa của bố đối với mọi người và mọi việc, từ cánh cửa nhà thờ đến những nụ cười. https://thuviensach.vn Buồn thay, chỉ trong vài tháng, Terry cuối cùng đã nhìn thấy con người thật của bố: một ông cụ non mười một tuổi, một đứa bé chua chát, trầm cảm, hung hãn, hợm hĩnh, xấu xí, thô lỗ, cận thị, hận đời - con biết loại người đấy. Những tháng ngày bám theo bố, bắt chước kiểu ho của bố, và giả vờ chia sẻ những cơn đau dạ dày như dao đâm của bố chỉ còn là kỉ niệm ngọt ngào xa xăm. Đương nhiên, khi hồi tưởng lại, rất dễ nhận ra sự bực bội và những lời trách móc của Terry xuất phát từ sự bất mãn và lòng yêu thương; nó không hiểu tại sao bố lại không thể thoải mái vui vẻ trong cuộc sống như nó. Nhưng vào lúc ấy những gì bố thấy là sự phản bội. Có vẻ như mọi bất công trên thế gian đang xông vào bố như một trận cuồng phong. *** Giờ thì bố đã mất đồng minh duy nhất của mình, tất cả những gì bố muốn làm là lẩn trốn, nhưng khốn nạn một nỗi, trong một thị trấn nhỏ, không có cái gọi là sự vô danh. Sự không rõ ràng, có. Sự vô danh, không. Thật bực khi con không thể đi bộ trên phố mà không có người chào và mỉm cười với con. Cách tốt nhất con có thể làm là tìm những nơi mà mọi người ghét rồi đi đến đấy. Và đúng là, ngay cả trong một thị trấn nhỏ cũng có những khu vực người ta tránh kéo nhau đến - hãy lập một danh sách trong đầu, và ở đó con có thể sống cuộc đời không bị quấy rối mà không cần nhốt mình trong phòng ngủ. Có một nơi trong thị trấn mới được Lionel Potts khai trương. Chưa có ai từng đặt chân đến vì Lionel là kẻ bị khinh bỉ nhất ở quận. Mọi người đều ghét ông ta, nhưng bố không hiểu tại sao. Họ bảo vì ông ta là “thằng nhà giàu khốn kiếp.” Họ nghĩ, “Lão nghĩ lão là ai chứ, chẳng cần vật vã với tiền thuê nhà? Thật là bố láo!” Bố nghĩ hẳn Lionel Potts phải có gì đó bí mật và nham hiểm lắm. Bố không tin nổi người ta ghét ông ta vì ông ta giàu, bởi bố để ý thấy hầu hết những người khác cũng đau đớn khổ sở để trở nên giàu có đấy thôi; nếu không thì sẽ chẳng còn vé số, những trò lừa làm giàu mau lẹ và trò đua ngựa. Bố chẳng hiểu nổi tại sao người ta lại ghét đúng cái thứ mà họ thiết tha được trở thành. https://thuviensach.vn Quán cà phê của ông ta được thắp sáng mờ ảo, những chiếc bàn gỗ tối màu và những băng ghế gỗ dài khiến nó trông giống như một quán rượu Tây Ban Nha hay một cái chuồng ngựa trong mắt mọi người. Ở đấy có dương xỉ trồng trong nhà, tranh vẽ những người đàn ông ăn mặc bảnh bao trên lưng ngựa, và một bộ ảnh đen trắng chụp một cụm những cây cổ thụ hùng vĩ ở nơi giờ đây là nhà thuốc tây. Chốn này vắng khách từ sáng đến tối; bố là khách hàng duy nhất. Lionel thường than phiền với cô con gái mình rằng sẽ không bao lâu nữa ông ta phải đóng cửa và sập tiệm, trong lúc liếc nhìn bố đầy tò mò, rõ ràng đang tự hỏi tại sao bố lại là kẻ duy nhất ở thị trấn không nhập hội tẩy chay. Thỉnh thoảng con gái ông ta cũng chăm chăm nhìn bố. Caroline mười một tuổi, cao và gầy, và cô nàng luôn đứng dựa vào quầy với cái miệng hé mở như thể đang ngạc nhiên. Cô có mắt xanh lục, còn tóc thì màu quả táo vàng thơm phức. Cô ấy có bộ ngực phẳng, cánh tay và hai vai săn chắc; bố nhớ mình từng nghĩ cô ấy có thể đánh bại bố trong một trận đánh và nếu quả thực chuyện ấy có xảy ra thì sẽ là điều vô cùng nhục nhã. Ở tuổi mười một, cô nàng sở hữu một thứ mà sau này sẽ thật hoàn hảo trên sàn trình diễn thời trang Paris - cặp môi nũng nịu. Lúc đấy bố chưa biết, nhưng những đôi môi nũng nịu có tác dụng thế này: chúng thể hiện một sự không hài lòng tạm thời khiến con phải đáp ứng. Con nghĩ: Giá mà ta có thể làm hài lòng đôi môi nũng nịu ấy, ta sẽ hạnh phúc. Nó chỉ là một nét chấm phá gần đây trong tiến hóa, đôi môi nũng nịu. Người thời đồ đá chưa từng nghe nói đến nó. Bố ngồi trong góc tối nhất của quán cà phê và nhìn cô ấy bê những cái thùng đựng chai lọ lên từ dưới hầm. Cả cô ấy lẫn bố cô ấy đều không làm phiền hay săn đón bố quá mức, xem bố như vị khách duy nhất của họ, còn bố uống món sữa lắc và Coca Cola, đọc sách và suy nghĩ. Với một quyển sổ trắng trơn trước mặt, bố vò đầu bứt tóc tìm cách lý giải bằng lời cho những ảo giác đến với bố trong lúc hôn mê. Mỗi ngày cô nàng đem nước đến cho bố, nhưng bố quá nhút nhát không dám bắt chuyện. Khi cô ấy nói, “Xin chào,” bố đáp “OK.” https://thuviensach.vn Một ngày nọ cô ấy ngồi xuống đối diện bố với khuôn mặt trông như sắp phá ra cười ngặt nghẽo. “Mọi người nghĩ em trai cậu là hàng nóng nhỉ,” cô bé nói. Bố suýt nữa thì ngã, bố không quen được người khác bắt chuyện với mình. Bố lấy lại tư thế rồi nói một cách đầy hiểu biết, “Ừm, cậu biết người ta thế nào rồi.” “Tớ nghĩ nó chỉ là thứ khoe mẽ.” “Ừm, thì cậu biết người ta thế nào rồi đấy.” “Lại còn chảnh nữa chứ.” “Ừm,” bố đáp. Chuyện là thế. Người duy nhất trong thị trấn không mê mệt đứa em trai bố là cô gái bố chọn để yêu. Tại sao lại không? Ngay cả nhà Kennedy cũng phải có ít nhiều sự đố kị giữa anh em mà. Caroline đến xem trận đấu cũng như những người khác, nhưng bố có thể thấy cô ấy thực sự ghét nó, vì mỗi lần đám đông nhảy lên và vỗ tay vì Terry, cô ấy lại ngồi trơ như kệ sách thư viện và chỉ nhúc nhích để đưa tay lên che miệng như thể bị bất ngờ trước tin xấu. Và lúc Terry ào vào quán cà phê để đưa bố về ăn tối, con phải nhìn thấy cô ấy! Cô ấy không thèm nói chuyện, thậm chí là nhìn Terry lấy một cái, và bố thật xấu hổ khi thấy cảnh tượng ấy mới sướng làm sao, vì trong năm phút Terry đã nếm mùi ghê tởm của con ếch nhớt nhợt mà bố buộc phải ngậm đắng nuốt cay đầy khổ sở ngày này qua ngày khác. Đây là lý do vì sao Caroline Potts đi vào lịch sử khi trở thành người bạn đầu tiên của bố. Bọn bố nói chuyện trong quán cà phê tăm tối đó mỗi ngày, và bố cuối cùng đã có thể giải phóng những suy nghĩ chôn chặt của mình, cho nên bố nhận thấy trạng thái tinh thần mình đã cải thiện rõ rệt. Bố gặp cô ấy với hai lòng bàn tay ướt đẫm mồ hôi và ham muốn tính dục tiền dậy thì, và ngay cả khi bố bước chầm chậm về phía cô ấy, nụ cười của cô ấy, khuôn mặt hơi ái nam ái nữ làm bố ruột gan lộn tùng phèo như vừa bị cô ấy hù https://thuviensach.vn một phát. Dĩ nhiên bố biết cô ấy kết bạn với bố vì cô ấy cũng không có bạn, nhưng bố nghĩ cô ấy thực sự xem trọng những lời bình phẩm cạnh khóe của bố, và cả hai hoàn toàn đồng tình khi thảo luận hào hứng về sự ngu dốt vô biên của thói tôn sùng ngốc xít mà thị trấn dành cho em trai bố. Bố tự nguyện kể cho cô một bí mật mà bố biết về Terry: sự tôn sùng mê muội, ma quái của nó dành cho thể thao. Thật thích khi bố không phải là người duy nhất biết rằng có điều gì đó không ổn với Terry Dean, nhưng không lâu sau khi Caroline và bố gặp nhau, một chuyện khủng khiếp xảy ra, và sau đó mọi người đều biết. Chuyện xảy ra tại một buổi tiệc sinh nhật. Đứa đãi tiệc vừa tròn năm tuổi, một sự kiện trọng đại. Bố đã lỡ mất sinh nhật năm tuổi của mình vì bị hôn mê, nhưng bố cũng không trông mong đến ngày đó vì bố đã lường trước một sự việc ảm đạm, con biết đấy, khi sự ngây thơ của một đứa trẻ bộc lộ những dấu hiệu căng thẳng, và đứa bé lên năm, với nỗi buồn và sự hoảng sợ, bắt đầu thắc mắc tại sao nó bỗng nhiên bị giằng xé giữa tham vọng và nỗi khát khao được ngủ lâu hơn. Trầm cảm! Nhưng giờ đây bố đã được giải phóng khỏi đôi nạng và không thể sử dụng bệnh tình của mình làm cái cớ để trốn tránh cuộc sống. Terry thì ngược lại, rất phấn khích, trời vừa hửng sáng nó đã ăn mặc quần áo dự tiệc chỉnh tề đứng đợi ở cửa trước. Đến giờ thì con đã biết được câu trả lời cho câu hỏi khó chịu đó, Terry Dean lúc nhỏ như thế nào? Nó có phải là một đứa bị ruồng bỏ không? Một kẻ ngốc bướng bỉnh phản kháng sự áp đặt? Không, kẻ đó chính là bố. Khi bọn bố đến buổi tiệc, tiếng cười dẫn bọn bố đi qua căn nhà mát lạnh, sáng choang đến phía sau, nơi toàn thể lũ trẻ con được đặt ngồi trong khu vườn rộng không có hàng rào, trước nhà ảo thuật mặc bộ áo choàng cộc tay sặc sỡ hai màu đen và vàng. Ông ta đang biểu diễn đủ loại trò rẻ tiền. Khi đã làm lũ chim bồ câu kiệt sức, ông ta đi vòng quanh rồi xem chỉ tay. Tin bố đi, nếu con chưa từng trải qua chuyện này, chẳng có gì xuẩn ngốc hơn cho bằng một ông thầy bói xuất hiện tại một buổi tiệc của trẻ con. “Sau này cháu sẽ trở nên to lớn và khỏe mạnh,” bố nghe lão nói, “nhưng chỉ khi nào https://thuviensach.vn cháu ăn hết chỗ rau của mình.” Rõ ràng vụ này được thực hiện theo sự gợi ý của các ông bố bà mẹ để lừa phỉnh lũ trẻ bằng những tương lai giả tạo. Thật đau lòng khi thấy những mặt dối trá và hủ hóa tại sinh nhật của một đứa trẻ, nhưng điều đó chẳng có gì đáng ngạc nhiên. Sau đó bọn bố chơi trò chuyền quà, mọi người ngồi thành vòng tròn rồi chuyền đi một món quà gói trong giấy báo như một con cá chết, và mỗi khi nhạc dừng lại, ai đang cầm gói quà sẽ bóc ra một lớp. Đó là trò chơi của lòng tham và sự thiếu kiên nhẫn. Bố gây náo loạn khi dừng trò chơi lại để đọc báo. Có một dòng tiêu đề về một vụ động đất ở Somalia: bảy trăm người chết. Lũ trẻ la ó buộc bố chuyền gói quà đi, những tiếng vòi vĩnh gay gắt của chúng léo nhéo trong tai bố. Bố bảo với con, những trò chơi của trẻ con chẳng phải trò đùa. Con không ăn gian được đâu. Bố chuyền gói quà cho thằng nhóc cạnh bên, nhưng mỗi lần một lớp giấy bị bóc ra, bố lại nhặt lên với hi vọng đọc được thêm về trận động đất. Những đứa trẻ khác chẳng đoái hoài gì đến sinh mạng của bảy trăm đồng loại; chúng chỉ muốn món quà. Cuối cùng nó cũng lộ ra: một cây súng nước dạ quang màu xanh lục. Đứa thắng reo hò. Những đứa thua reo hò qua hàm răng nghiến chặt. Mặt trời tháng mười một làm cả bọn đẫm mồ hôi, thế là một vài đứa trẻ nhảy xuống hồ bơi xanh trong veo để chơi trò Marco Polo. Trong trò này một đứa nhắm mắt bơi vòng quanh, cố bắt những đứa mở mắt. Nó la lên “Marco!” còn chúng la lên “Polo!”. Nếu nó nói “Cá trên cạn!” và mở mắt mà nhìn thấy một đứa bé ở ngoài hồ bơi thì đứa bé ấy trở thành đứa ngốc tội nghiệp phải bơi với đôi mắt nhắm tịt. Bố chả biết nó liên hệ kiểu gì với cuộc đời và thời đại của Marco Polo, nhưng hình như có người phê phán trò chơi này ở đâu đó thì phải. Khi Terry chơi cùng những đứa khác trong hồ, bố nộp mình cho một thứ đáng sợ gọi là ghế nhạc, một trò chơi tàn nhẫn khác. Thiếu một chiếc ghế, và khi nhạc dừng lại con phải chạy đi tìm chỗ ngồi. Bài học cuộc sống không bao giờ dừng lại ở một buổi tiệc của trẻ con. Tiếng nhạc vang inh ỏi. Con không biết nó dừng lúc nào. Con ở trong tình thế nguy hiểm suốt trò https://thuviensach.vn chơi; sự căng thẳng khiến con không chịu nổi. Mọi người nhảy nhót thành hình tròn xung quanh một vòng tròn ghế, nhưng đó không phải là điệu nhảy vui vẻ. Mọi người dán mắt vào bà mẹ đứng cạnh chiếc radio, bàn tay bà sẵn sàng trên nút điều khiển âm thanh. Đôi lúc một đứa trẻ tưởng nhầm động tác của bà ta và lao vào một chiếc ghế. Nó bị la mắng. Nó lại nhảy khỏi chỗ ngồi. Nó là kẻ phá bĩnh. Âm nhạc lại tiếp tục vang lên. Khuôn mặt những đứa trẻ méo xệch vì sợ. Không đứa nào muốn bị loại. Bà mẹ trêu lũ trẻ bằng cách giả vờ chạm vào nút điều khiển. Lũ trẻ ước gì bà chết quách đi. Trò chơi là một mối tương quan với cuộc đời: không có đủ ghế hoặc thời cơ tốt để mà lượn lờ, không đủ thức ăn, không đủ niềm vui, hoặc giường hoặc công việc hoặc tiếng cười hoặc bạn bè hoặc nụ cười hoặc tiền bạc hoặc không khí sạch để thở... vậy mà tiếng nhạc vẫn vang lên. Bố là một trong những đứa thua đầu tiên, và bố đang nghĩ ngợi trong cuộc sống ta phải luôn đem theo ghế của mình để khỏi phải chia sẻ những tài sản chung đang teo tóp dần, thì chợt nghe thấy tiếng huyên náo ở hồ bơi. Bố đi lại đấy. Hai cánh tay của Terry thọc sâu xuống nước và hai bàn tay nhỏ bé đang vươn lên từ đáy nước trong vắt, cố cào cấu mắt Terry. Cảnh tượng thật khó lý giải: Terry đang cố nhận chìm một ai đó. Những đứa trẻ khác bấy giờ đã đứng trên bãi cỏ, tất cả đều là cá trên cạn. Một ông bố đau khổ nhảy xuống nước, lôi Terry ra khỏi đứa bé kia, và lôi cả hai ra khỏi hồ bơi, nơi bà mẹ hốt hoảng của đứa trẻ suýt chết đuối giáng một cái tát vào mặt Terry. Buổi chiều hôm đó, giữa đám đông cha mẹ giận dữ, Terry tự bào chữa cho mình, giải thích rằng nó thấy nạn nhân chơi ăn gian. “Tao không có!” thằng bé khóc lóc. “Tao thấy mày rồi! Mắt trái mày mở!” Terry quát lên. “Mà có thế đi nữa, con ạ,” bố dượng lên tiếng, “đấy cũng chỉ là một trò chơi thôi mà.” https://thuviensach.vn Điều mà bố dượng không biết là cụm từ “chỉ là một trò chơi” sẽ không có bất kì một ý nghĩa gì với Terry Dean. Với Terry, đời là trò chơi và mọi trò chơi sẽ luôn là đời, và nếu bố không phát hiện ra điều đó, bố đã không điều chỉnh thông tin cho cuộc trả thù tưởng tượng đáng buồn của mình, một sự việc vô tình làm biến đổi cuộc đời em trai bố. Đây là một trong những kí ức làm cho bố trở nên mù quáng khi nghĩ về nó khi toàn thể những điều tồi tệ nhất thuộc về cơn bốc đồng của bố hội tụ lại cho một khoảnh khắc vô cùng đáng hổ thẹn. Chỉ một tháng sau đó, khi mà sau nhiều năm trời học tại gia giữa những buổi luyện tập thể thao, Terry cuối cùng cũng đến trường (một sự kiện mà bố nghĩ đến là sợ, vì bố đã quá thành công trong việc giữ kín như bưng việc mình bị ghét với gia đình). Dave và Bruno Browning, hai anh em sinh đôi, đã trói bố vào cành to của một cái cây nằm phía sau phòng tập thể dục. Chúng không chỉ là bọn trùm bắt nạt của trường, mà còn là kẻ trộm, tội phạm tương lai, lũ đầu đường xó chợ, và bố luôn nghĩ chúng thuộc về nhà tù hoặc trong những ngôi mộ đào nông đến nỗi khi người ta bước qua chúng, họ sẽ thực sự bước lên trên khuôn mặt chết chóc lạnh tanh của Bruno và Dave. Khi chúng cột xong nút thắt, bố bảo, “Làm sao chúng mày biết đây là cái cây tao thích nhất? Ôi trời ơi, cảnh mới đẹp làm sao! Thật là đẹp!” Bố tiếp tục nói nhăng nói cuội khi chúng leo xuống. “Nói thật nhé, các cậu,” bố hét to, “các cậu không biết mình đang bỏ lỡ cái gì đâu!” Bố làm dấu giơ hai ngón cái với một đám đông nhỏ đang tụ tập ở gốc cây. Nụ cười đóng băng của bố tan ra khi nhìn thấy khuôn mặt Terry trong đám đông, ngước nhìn lên bố. Vì nó là một anh hùng thể thao được ngưỡng mộ nên đám đông mở đường cho nó đi vào. Bố kiềm nước mắt nhưng vẫn lên giọng. “Ê, Terry, trò này vui ghê. Rảnh rỗi nhớ lên đây thăm anh nhé!” Nó trèo lên cây, ngồi trên cành đối diện bố, và bắt đầu tháo các nút thắt. “Có chuyện gì thế?” “Ý em là sao?” https://thuviensach.vn “Ai cũng ghét anh!” “Được rồi. Anh không được yêu mến. Thì sao nào?” “Vậy tại sao mọi người lại ghét anh?” “Chúng phải ghét một ai đó. Chúng còn ghét ai được nữa, nếu không phải là anh?” Bọn bố ngồi trên cái cây đó suốt buổi chiều, trong năm giờ, trong đó có hai giờ bố bị chóng mặt cấp. Tiếng chuông thỉnh thoảng vang lên, và bọn bố nhìn theo lũ trẻ con đi từ lớp học này sang lớp học khác, phục tùng nhưng tùy tiện, như những binh lính trong thời bình. Bọn bố nhìn chúng cả ngày, không ai lên tiếng. Giữa lặng thinh mọi sự khác biệt của hai đứa đột nhiên như không còn quan trọng nữa. Sự cân bằng của Terry trên cành cây cạnh bố là một cử chỉ quan trọng to lớn của tình đoàn kết. Sự có mặt của nó nói với bố: Anh cô đơn nhưng không cô độc. Chúng ta là anh em, và không gì có thể thay đổi điều đó. Mặt trời lướt ngang qua bầu trời. Những đám mây mỏng manh được chở đi trên những cơn gió mạnh. Bố nhìn các bạn cùng lớp của mình như nhìn qua một cửa sổ chống đạn hai lớp kính và nghĩ: Cơ hội giao tiếp giữa hai anh em chẳng hơn cơ hội giao tiếp giữa một con kiến với một hòn đá là bao. Ngay cả đến sau ba giờ, khi ngày học đã kết thúc, Terry và bố vẫn ngồi bất động, lặng lẽ nhìn khi một trận cricket diễn ra bên dưới hai đứa. Bruno và Dave cùng năm hoặc sáu đứa trẻ khác được xếp thành vòng bán nguyệt, chạy nhảy, lao đầu vào đất bẩn cứ như cơ thể con người chẳng có chút gì dễ vỡ. Chúng phát ra những tiếng gầm rú, ngày càng mạnh dần, và thỉnh thoảng hai đứa sinh đôi lại nhìn lên cây và gọi tên bố bằng giọng như hát. Bố nhăn mặt khi nghĩ đến những sự đánh đập mà bố sẽ phải đối mặt sắp tới, và nước mắt bắt đầu tuôn. Đó là những giọt nước mắt sợ hãi. Làm sao bố thoát được khỏi tình cảnh này? Bố nhìn hai thằng bắt nạt bên dưới và ước gì mình có những khả năng nguy hiểm, bí ẩn mà chúng cảm nhận được trong https://thuviensach.vn ruột gan chúng. Bố tưởng tượng chúng hát những lời chế giễu với cái miệng đầy máu. Bỗng nhiên bố nảy ra một ý. “Bọn chúng đang chơi ăn gian,” bố nói với Terry. “Thật à?” “Ừ. Anh ghét trò ăn gian lắm, em có vậy không?” Hơi thở của Terry trở nên chậm và đứt quãng. Đó là một cảnh tượng kì lạ; mặt nó thở phì phì như mỡ nóng trong chảo. Nói không ngoa rằng toàn khuôn mặt của gia đình họ Dean được quyết định trong buổi chiều hôm ấy trên cây. Bố chẳng lấy gì làm tự hào về bản thân vì đã kích động em trai mình tấn công những kẻ tấn công bố, và nếu như bố có cách gì để biết rằng với việc lợi dụng sự cuồng tín của nó dành cho thể thao, bố đã đặt mua hàng tá bao đựng tử thi trực tiếp từ nhà sản xuất, thì bố sẽ không làm thế. Bố không thể kể cho con nghe nhiều về chuyện xảy ra sau đó. Nhưng bố có thể nói rằng Terry đã leo xuống, giật lấy cây gậy vợt bóng từ thằng Bruno đang sững sờ, rồi nện vào đầu nó. Bố có thể kể với con rằng màn đánh nhau diễn ra chỉ mới khoảng mười lăm giây thì Dave, đứa xấu hơn trong cặp sinh đôi khác trứng, lôi ra một con dao hồ điệp rồi đâm mạnh vào chân Terry. Bố có thể cho con biết tiếng thét nghe giống cái gì, vì đó là tiếng thét của bố. Terry không phát ra một tiếng động. Ngay cả khi máu bắn ra từ vết thương và bố leo xuống chạy đến đám đông để lôi nó đi, nó vẫn im lặng. *** Ngày hôm sau, trong bệnh viện, một ông bác sĩ dửng dưng thản nhiên nói với Terry rằng nó sẽ không bao giờ chơi bóng đá được nữa. “Còn bơi thì sao ạ?” https://thuviensach.vn “Không hẳn.” “Cricket?” “Có thể.” “Thật không?” “Tôi không biết. Cậu có chơi cricket mà khỏi cần chạy không?” “Không.” “Vậy thì không.” Bố nghe Terry nuốt nước bọt. Tất cả mọi người đều nghe thấy. Tiếng nuốt khá lớn. Sự mềm mại trên khuôn mặt tám tuổi của nó đanh lại trong phút chốc. Bọn bố chứng kiến khoảnh khắc chính xác khi nó bị buộc giã từ những giấc mơ của mình. Một khắc sau, nước mắt tuôn trên mặt nó và nó tạo ra những âm thanh khó nghe ở yết hầu. Bố không may đã nghe thêm âm thanh ấy một hoặc hai lần sau hôm đó, những âm thanh tàn khốc đi cùng với sự xuất hiện đột ngột của nỗi tuyệt vọng. Triết lý Điều ước năm xưa của Terry đã thành hiện thực, nó đã trở thành một đứa què quặt, giống hệt ông anh nó. Chỉ khác là giờ đây bố đã phục hồi sức khỏe, còn Terry đơn thương độc mã. Nó dùng đôi nạng cũ của bố để đi từ điểm A đến điểm B, nhưng đôi khi nó muốn ở lì tại điểm A trong nhiều ngày liền, và sau đó khi không cần dùng đến nạng nữa, nó chuyển sang dùng một cây gậy gỗ sẫm màu đánh vẹc ni. Nó dọn sạch những món đồ liên quan đến thể thao ra khỏi phòng mình: những tấm áp phích, tranh ảnh, bài báo, quả bóng, gậy cricket, và cặp kính bơi. Terry muốn quên đi. Nhưng làm sao mà quên được? Con không thể bỏ chạy khỏi cái chân của chính https://thuviensach.vn mình, nhất là khi cái chân ấy mang trên nó sức nặng của những giấc mơ tan vỡ. Mẹ của bố cố gắng dỗ dành đứa con trai (và chính bà) bằng cách nuông chiều nó hết mực - nấu món nó thích (xúc xích với đậu đút lò) mỗi ngày, cố ôm ấp nó vào lòng, làm giọng nựng nịu trẻ con khi nói chuyện với nó, và liên tục vuốt tóc nó. Nếu nó chịu, không chừng bà sẽ gõ lên trán nó đến khi da bong ra. Bố dượng cũng bị trầm cảm - hờn dỗi, ăn quên nghỉ, nốc bia như suối, và đung đưa những chiếc cúp thể thao của Terry trong vòng tay như những đứa bé đã chết. Đây là giai đoạn bố dượng phát phì. Trong cơn điên loạn, ông ngốn mỗi bữa ăn như thể đó là lần cuối cùng. Trong mấy tháng đầu mặt ông bị đẩy phình ra và thân hình gầy gò tự nhiên của ông co giật với sự biến chuyển đột ngột, nhưng cuối cùng nó oằn lại khiến eo và hông của ông cũng phình ra tương ứng, nở ra đến một bề ngang lớn hơn cửa ra vào trung bình chính xác 0,6 centimet. Việc đổ lỗi cho bố vì đã gây ra thảm họa giúp ông tươi tỉnh hơn một chút. Mà cũng không cần phải đi điều trị tâm lý mới moi được điều ấy từ ông. Ông chẳng giấu giếm lời trách cứ của mình mà sổ toẹt nó ra, trong bữa ăn tối, huơ chiếc nĩa đầy dọa nạt về phía bố như cây thánh giá của thầy trừ tà. May là ông sớm bị sao nhãng bằng cách quay trở lại nỗi ám ảnh cũ của ông: nhà tù trên ngọn đồi. Ông và viên quản ngục là bạn nhậu, và trong suốt nhiều năm, đêm nào cũng chơi bida với nhau, đặt cược mỗi ván 100.000 đô la cho vui. Viên quản ngục thiếu bố dượng một khoản tiền ghi nợ kếch sù. Một ngày nọ bố dượng khiến ông ta bất ngờ bằng cách đòi trả hết, nhưng thay vì đòi trả nợ bằng tiền, bố dượng lại đưa ra một đòi hỏi lạ lùng và thâm hiểm: ông sẽ quên khoản tiền nợ 27 triệu đô la, đổi lại viên quản ngục phải lên phòng đem những bản sao hồ sơ phạm nhân xuống. Với tương lai đứa con trai đã tan theo mây khói, điều duy nhất bố dượng tự hào là đã góp tay xây nên nhà tù đó, một thành tựu vững chắc mà ông có thể nhìn thấy khi đứng từ hiên nhà mình. Vì vậy dĩ nhiên ông cảm thấy mình có quyền biết các vị khách trọ trong đấy là ai. Viên quản ngục photocopy các hồ sơ, và https://thuviensach.vn đêm này qua đêm khác bố dượng nghiền ngẫm tiền án của những kẻ giết người, hiếp dâm và trộm cắp, rồi tưởng tượng ra cảnh họ khua khoắng những song sắt mà chính ông đã hàn. Nếu con hỏi bố, thì đây chính là điểm khởi đầu của mọi kết thúc đối với bố dượng, dù sự trượt dài hẵng còn chưa đến. Đây cũng là thời gian ông bắt đầu nổi trận lôi đình với mẹ của bố ở chốn công cộng, đến mức bà không thể chịu đựng nổi cảnh đi cùng ông ra khỏi nhà; và bà làm thế thật, không bao giờ đi cùng nữa, và trong những dịp hiếm hoi hai người chạm mặt trên phố, sự lúng túng xâm chiếm họ và họ trở nên lịch sự một cách kì lạ. Chỉ đến khi về nhà, con người bình thường của họ mới tái xuất hiện và họ lại lồng lộn lên lăng mạ nhau. Mọi thứ ở trường cũng lạ lẫm trong một thời gian. Như con biết, bố không bao giờ hòa nhập được; bố thậm chí còn không thể ép mình vào khuôn khổ. Terry, ngược lại, đã được chấp nhận và chào đón từ ngày đầu tiên, nhưng giờ đây, sau khi nó mất khả năng sử dụng chân cho mục đích thể thao, nó lại ép mình ra khỏi tập thể. Bố để mắt đến nó khi nó đi tập tễnh quanh sân trường, đè đầu nạng lên ngón chân các bạn học rồi dồn hết sức lực ấn xuống. Cá nhân bố nghĩ không chỉ sự bất mãn của Terry làm nó trở nên lạnh lùng và cộc cằn như vậy. Đó còn là phản ứng trước lòng trắc ẩn vô hạn mà nó phải đối mặt. Con thấy đấy, mọi người đều rất thông cảm trước mất mát của nó, cư xử tử tế với nó hết mực. Đó là điều tệ hại nhất đối với nó. Một số người kịch liệt chống đối chuyện trở thành kẻ bị thương hại. Những người khác, như bố chẳng hạn, lại thèm thuồng nhận lấy nhận để sự thương hại đó, chủ yếu là vì sau khi đã tự thương hại mình quá lâu, thì việc ai nấy cuối cùng cũng đồng hội đồng thuyền xem ra có vẻ hợp lý. Bruno và Dave trừng mắt đầy hăm dọa với Terry mỗi lần chúng đi ngang qua nhau. Terry giữ bình tĩnh và dành cho chúng nụ cười láu cá nhất của nó. Điều đó dẫn đến một vụ “đấu mắt”, một kiểu đánh nhau của đám con trai khiến người đi qua thấy rất ư ngớ ngẩn. Sau đó, khi bố bám đuôi Terry đi suốt hành lang, bố phát hiện nó tò tò theo Bruno và Dave bất kể chúng đi https://thuviensach.vn đâu. Nó muốn làm gì với bọn ấy? Trả thù? Đấu lại? Bố van nài nó để chúng yên. “Cút đi, Marty!” nó phập lại bố. Bố leo trở lại lên cây. Bây giờ bố sẽ để mình ở đó. Nó đã trở thành nơi ẩn náu bí mật của bố. Bố đã học được một bài học quý giá: người ta hầu như chẳng bao giờ nhìn lên. Ai biết tại sao chứ? Có lẽ họ nhìn xuống đất để xem trước những lực hút sắp đến. Mà họ nên làm thế. Bố nghĩ kẻ nào nói mình nhìn về tương lai mà không dán một mắt xuống đất là kẻ thiển cận. Một hôm bố thấy một cơn chấn động phía dưới: đám học sinh đang chạy lao nhao khắp sân trường, chạy vào chạy ra lớp học, gọi to lên. Bố căng hai tai theo kiểu kì lạ mà con người có thể căng tai khi họ muốn. Chúng đang gọi tên bố. Bố ôm cành cây chặt đến nỗi toàn thân muốn vỡ vụn. Mọi đứa học sinh trong trường đều nhằm vào bố vì một điều gì đó. Nhưng giờ là cái gì? Giờ là cái gì? Hai đứa học sinh dừng lại dưới cây để thở và bố nghe được tin: Bruno và Dave yêu cầu bố có mặt ở phía sau phòng tập thể dục. Đã đến lúc rồi, bố nghe hai đứa học sinh nói. Nếu đâm em trai bố là một lời tuyên bố, thì bố có lẽ là dấu chấm than. Chúng đã đạt được sự đồng thuận là sẽ xé bố thành trăm mảnh. Mọi người đều muốn dự phần. Rồi một đứa con gái trông thấy bố, và hai phút sau một đám đông đã vác bố trên vai như bố là người anh hùng, nhưng rõ ràng chúng đang chuyển thịt đến tay đồ tể. Chúng nhảy chồm chồm như lũ cún con khi chuyền bố cho Bruno và Dave, lúc bấy giờ đang đứng đợi sau phòng tập. “Nó đây này!” lũ trẻ gào to, thả bố đánh phịch xuống đất. Bố từ từ đứng dậy, chỉ để đón nhận điều tồi tệ nhất. Con có thể bán cả vé - đó là sô hút khách nhất thị trấn. “Martin,” Dave hét lên, “nếu ai... bất kì ai... đụng vào mày... hoặc đánh mày... hoặc đẩy mày... hay chỉ cần nhìn mày chọc ghẹo, mày cứ đến gặp tao và tao sẽ HỦY DIỆT chúng nó! Mày hiểu không?” Bố không hiểu. Đám đông cũng không. “Bây giờ mày đã nằm dưới sự bảo kê của bọn tao, OK?” https://thuviensach.vn Bố nói OK. Đám đông lặng như tờ. Dave rảo một vòng nhìn vào mặt chúng. “Có ai thắc mắc gì không?” Không ai có thắc mắc gì. Chúng vặn vẹo như bị mắc câu. “Được rồi.” Sau đó Dave quay sang bố nói, “Hút thuốc không?” Bố không nhúc nhích. Nó phải nhét điếu thuốc vào miệng bố rồi châm lửa. “Giờ hít vào đi.” Bố hít vào và ho dữ dội. Dave vỗ lưng bố vẻ thân thiện. “Mày ổn mà, anh bạn,” nó nói, cười nhăn răng. Rồi nó bỏ đi. Đám đông quá sửng sốt đến nỗi đứng trơ như phỗng. Bố cố hết sức giữ thăng bằng. Bố nghĩ mình sắp sửa bị đánh, chứ không phải được cứu. Giờ bố đã là một sinh vật được bảo kê. Nó làm bố phồng lên như con cá nóc. Bố quay sang đám đông đang chẳng hiểu đầu cua tai nheo ra làm sao, dùng mắt thách thức chúng. Tất cả chúng đều nhìn lảng đi, từng con mắt cuối cùng. Terry Dean tám tuổi đã thỏa thuận với quỷ dữ vì đứa anh trai mười hai tuổi của nó, đó là điều đã cứu vớt bố. Nó trông thấy bố hôm thì ngồi rúm ró sau thùng rác, hôm thì chịu đựng sự lánh mặt tẻ nhạt, vì thế - là một đứa em trung thành - Terry đưa ra lời đề nghị: nếu bọn chúng bảo kê bố, thì nó sẽ gia nhập băng nhóm điên loạn của bọn chúng. Nó đề nghị làm thực tập sinh của bọn chúng, một tên du côn tập sự. Ai mà biết tại sao chúng lại nhận lời? Có thể chúng thích tinh thần của nó. Có thể chúng lúng túng trước yêu cầu táo tợn của nó. Dù lý do là gì đi nữa, khi chúng buộc nó lấy máu mình viết bản ghi nhớ nêu chi tiết thỏa thuận, Terry đã không do dự lấy một con dao Stanley cắt một nhát rồi viết ra thỏa thuận rành rành giấy trắng mực đỏ. Em trai bố đã gia nhập sớm vào cuộc sống tội ác như vậy đấy. Trong vài năm tiếp theo, nó dành hết thời gian sau giờ học với Bruno và Dave, và vì Terry còn quá nhỏ để một mình làm hết những sai bảo của bọn chúng, bố https://thuviensach.vn phải lẽo đẽo theo cùng. Thoạt đầu hai đứa sinh đôi định dụ bố làm chân sai vặt cho chúng, nhưng với sự cương quyết của Terry, bố được phép ngồi ở gốc cây và đọc sách, ngay cả trong lúc đánh nhau ngoài đường. Mà lúc nào cũng có đánh nhau. Băng nhóm này không ngủ ngon nếu chúng chưa đấm vào mặt ai đó vào thời điểm nào đó trong ngày. Khi đã đánh nhau với mọi ứng cử viên tiềm năng trong thị trấn, Bruno trộm chiếc xe Land Rover của bố nó rồi chở bọn chúng đến thị trấn bên cạnh để tiếp tục trò đấm vào mặt. Có cả đống trẻ con để đánh. Mỗi thị trấn đều có những đứa khó nhằn, một thế hệ mới những kẻ lấp đầy trại giam chờ đến ngày xộ khám. Chiều nào chúng cũng dạy Terry đánh nhau. Chúng đã xây dựng cả một hệ thống triết lý dựa trên bạo lực và trận mạc, và khi nắm đấm của Terry trở thành thỏi gạch xương xẩu, Bruno và Dave làm thành cặp đôi tung hứng, đứa này hỏi còn đứa kia trả lời. “Tay mày để làm gì?” “Co lại thành nắm đấm.” “Chân mày để làm gì?” “Đá.” “Còn bàn chân?” “Đạp vào mặt.” “Ngón tay?” “Móc.” “Răng?” “Cắn.” “Đầu?” “Húc.” https://thuviensach.vn “Cùi chỏ?” “Ấn vào hàm.” Vân vân. Chúng ca ngợi cơ thể con người không chỉ như một vũ khí mà còn là một kho thuốc nổ, và khi xem chúng tụng cẩm nang này vào đầu Terry, bố ngầm so sánh cơ thể mình - một kho thuốc nổ chĩa vào bên trong, vào chính mình. Khi không đánh nhau, chúng trộm cắp - thượng vàng hạ cám chẳng chừa món nào. Do không biết phân biệt hàng tốt hàng xấu, chúng vét sạch những chiếc xe bị vứt bỏ, những phụ tùng xe bị hỏng, vật tư trường học, đồ thể thao; chúng đột nhập vào tiệm bánh lấy trộm bánh mì, và nếu không có bánh mì thì lấy bột nhào; chúng đột nhập vào cửa hiệu đồ gia dụng rồi ăn cắp búa, thang, bóng đèn và vòi hoa sen; chúng lẻn vào hàng thịt và rinh đi xúc xích, móc treo thịt và xương ống cừu; chúng cướp tem và thư chưa nhận trong bưu điện; chúng đột nhập vào nhà hàng Trung Hoa rồi vơ luôn đũa, xì dầu và bánh bói[11]; và ở trạm dịch vụ chúng chôm nước đá rồi tìm cách bán tống bán tháo trước khi đá tan. Nếu con xui xẻo có mặt sau một chuyến trộm cắp của chúng, con sẽ phải chuẩn bị sẵn sàng để đi mua sắm. Kĩ năng bán hàng của chúng thật ấn tượng. Với Bruno và Dave, việc làm ăn lúc nào cũng phát đạt, vì chúng đã tìm thấy một kẽ hở của thị trường: đám trẻ con khiếp vía. Terry cũng hăng hái tham gia, bò qua cửa sổ và ống thông gió, vào những nơi khó đến trong khi bố chờ bên ngoài và thầm khẩn khoản mong chúng nhanh lên. Bố van nài nhiều đến nỗi toàn thân đau đớn. Trải qua nhiều tháng, trong khi Terry có được cơ bắp, sự nhanh nhạy và kĩ năng đánh đấm tay đôi, thì bố lại èo uột lần nữa. Bố mẹ của bố, do lo lắng bệnh cũ của bố tái phát, đã mời bác sĩ đến. Ông này bối rối. “Trông giống như bị căng thẳng thần kinh,” ông ta phán, “nhưng một đứa bé mười hai tuổi thì lo lắng chuyện gì mới được chứ?” Ông bác sĩ tò mò nhìn da đầu bố. “Chuyện gì https://thuviensach.vn xảy ra với tóc cháu thế?” ông ta hỏi. “Trông như một ít tóc bị rụng rồi.” Bố nhún vai và nhìn khắp phòng như thể tìm những sợi tóc. “Thế này là sao?” Bố dượng quát lên. “Nó bị rụng tóc á? Ôi trời ơi, con nít gì mà!” Một chiếc hộp cuồng nộ Pandora mở ra mỗi khi bố chứng kiến em trai mình đang tiến hành một vụ trộm cướp, nhưng khi không có đánh nhau ngoài đường, bố dồn hết tinh thần cho sự buồn bực. Mỗi ngày khi đi bộ về nhà, bố đều van nài Terry trốn đi. Bố hoàn toàn tin rằng bố sẽ chứng kiến em trai bố chết ngay trước mắt mình. Vì tuổi tác và kích cỡ của Terry, Bruno và Dave trang bị cho nó một chiếc gậy cricket, vũ khí mà nó vẫy lên không trung khi hét lên một tiếng xung trận rồi ném bay là đà về phía kẻ thù. Hiếm khi một đối thủ ở yên để nhìn nó làm gì với chiếc gậy, dù có một vài đứa đứng yên, và trong một lần đánh nhau, Terry bị chém bằng dao. Há hốc mồm vì kinh ngạc, bố chạy bổ vào trận chiến để lôi nó đi. Bruno và Dave vỗ lên mặt nó để nó lấy lại sức, rồi đưa nó vào trở lại trong khi máu vẫn chảy. Bố kêu gào chống đối cho đến khi tắt tiếng, rồi sau đó bố la không ra hơi. Đây không phải là những trận đánh nhau ở sân trường, đây là một cuộc chiến băng nhóm. Bố thường nhìn vào khuôn mặt gầm gừ của những đứa trẻ khi chúng ném mình vào cuộc chiến, đánh nhau thừa sống thiếu chết. Sự dửng dưng của chúng trước bạo lực và đau đớn khiến bố hoang mang. Bố chẳng thể hiểu nổi những sinh vật này, phát rồ phát dại trong sung sướng, nện nhau túi bụi xuống nền đất. Và cái cách chúng thích thú trước những vết thương của mình - thật chẳng hiểu làm sao. Chúng nhìn vào những vết thương hở của chúng như những tình nhân gặp lại nhau sau bao tháng ngày xa cách. Thật là điên hết chỗ nói. Caroline cũng không hiểu nổi chúng. Cô ấy giận bố vì đã để em trai mình nhập bọn đám du côn này, dù cô ấy rất vui vì băng nhóm này bảo vệ bố. Những lời lẽ giận dữ của cô ấy để lại ánh ráng chiều trên gò má bố: sự quan tâm của cô ấy là tất cả những gì bố cần. Bố vẫn còn ngưỡng mộ bản thân về tình bạn giữa bố với Caroline. Những cuộc trò chuyện của bọn bố là những điều tốt nhất về bố và là điều duy nhất bố yêu thích trong cuộc sống, đặc https://thuviensach.vn biệt là từ khi chiều nào Bruno và Dave cũng châm thuốc lá cho bố và dọa dẫm bố với đủ mọi kiểu tra tấn tài tình, trong đó lời đe dọa bố thích nhất là chúng sẽ chôn sống bố trong nghĩa trang dành cho vật cưng. Dù vậy, chúng chẳng bao giờ thực hiện cả, vì Terry đã nói rõ rằng chỉ cần bố bị một vết xước thôi là nó sẽ ra khỏi nhóm ngay. Rõ ràng hai đứa sinh đôi biết nhìn người. Chúng nhận ra nó là thần đồng tội phạm; còn lý do nào khác khiến hai thằng khốn này nghe lời Terry chứ? Nếu con hỏi, chúng có thể sẽ nói rằng đó là sự tổng hợp của sức lực, óc hài hước, tinh thần sẵn sàng thực hiện mọi mệnh lệnh, và sự gan dạ của nó. Dù gì đi nữa, chúng thích thú có nó bên cạnh, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc phải chịu đựng thằng anh trai ủ rũ chẳng làm gì ngoài đọc sách của nó. Những quyển sách ấy của bố thực sự khiến chúng cáu tiết. Thật nực cười, chúng nghĩ bố là kẻ xấu xa vì cái kiểu bố xem lướt qua những quyển sách ở thư viện. “Làm sao mày biết cách chọn sách? Ai bảo mày?” Dave có lần hỏi bố. Bố giải thích rằng có một sợi dây dẫn dắt. “Nếu mày đọc Dostoyevsky, ông ấy có nhắc đến Pushkin, vậy là mày đi đọc Pushkin, và ông này nhắc đến Dante, cho nên mày đi đọc Dante, và...” “Được rồi!” “Mọi quyển sách đều theo cách nào đó nói về những quyển sách khác.” “Tao hiểu rồi!” Đó là một cuộc kiếm tìm bất tận, và thành công bất tận; những người quá cố đưa bố đi ào ào theo thời gian, qua hàng thế kỉ, và trong khi Bruno tức tối trước lòng tôn sùng ngây thơ của bố dành cho một thứ lề mề và thiếu nam tính như một quyển sách, thì Dave lại bị hấp dẫn. Thỉnh thoảng nó ngồi phịch xuống cạnh bố sau một trận đánh nhau, máu chảy ròng ròng xuống mặt, rồi nói, “Kể cho tao nghe mày đang đọc gì đi.” Và bố kể cho nó nghe, một mắt canh chừng Bruno, đang bốc hỏa vì lòng căm ghét mù quáng sục sôi. Hơn một lần nó xé nát sách của bố. Hơn một lần bố ngồi khiếp đảm khi https://thuviensach.vn một quyển sách bay xuống bờ vực. Đi đời Tội ác và hình phạt! Đi tong Cộng hòa của Plato! Những trang sách có thể đã giang rộng cánh khi chúng rơi xuống, nhưng chúng không bay. Lũ con trai yêu cầu khi đọc sách, bố phải canh chừng cảnh sát và du khách. Terry húc khủy tay bố như ngầm nói, “Hãy làm việc bé cỏn con này để được yên,” vì thế bố mặc nhiên thực hiện, dù bố là một đứa canh gác tồi. Bố quá bận rộn theo dõi bọn chúng, và bố đi đến kết luận rằng mình nóng lòng muốn góp ý. Bruno, Dave và Terry đã đánh nhau đến mức đạt thế thượng phong trong vùng, giờ đây chúng đã bất khả chiến bại và đâm ra chán nản. Chúng có những kế hoạch to tát cho bản thân; chúng muốn leo lên nấc thang thế giới ngầm - mà theo bố là một sự đi xuống - nhưng chúng lại mất phương hướng và chìm đắm trong sự buồn tẻ mà không biết tại sao. Bố biết tại sao, và bố không chịu nổi khi chẳng đứa nào chịu hỏi bố cả. Sau khi lục lọi nhà kho của bố dượng, bố thậm chí còn vạch ra cả một giải pháp. Hôm ấy, dù thân phận như thế, bố đã lên tiếng, và đẩy em mình vào một hướng mới tồi tệ hơn. “Tao biết bọn mày chán,” bố bảo. “Nó nói chuyện kìa!” Dave hét lên. “Ừ,” Bruno nói. “Giờ thì câm mồm đi!” “Đợi đã,” Dave nói, “Tao muốn nghe xem nó muốn nói gì. Nói đi, cái bao phân tội nghiệp, nói cho bọn tao biết tại sao bọn tao lại chán nào.” “Bọn mày không học nữa,” bố đáp. Không đứa nào trả lời, vậy là bố thu hết can đảm vượt qua sự im lặng và đánh thẳng vào đấy. “Bọn mày đạt đến đỉnh cao rồi. Bọn mày biết cách đánh nhau. Bọn mày biết cách trộm cắp. Bọn mày cứ làm đi làm lại một việc hết ngày này qua ngày khác. Bọn mày không còn có động lực nữa. Cái bọn mày cần là một người hướng dẫn. Bọn mày cần một người trong giới tội phạm chỉ bảo cách để đạt đến trình độ tiếp theo.” https://thuviensach.vn Mọi người tiếp thu lời khuyên của bố. Bố quay lại quyển sách của mình, nhưng chỉ giả vờ đang đọc. Bố quá phấn khích! Có một dòng sông ấm áp nhỏ giọt qua mạch máu bố. Cảm giác này là thế nào? Nó thật tươi mới. Bruno ném một viên đá trúng vào cái cây cách phía trên đầu bố chỉ vài centimet. “Nhìn quanh xem, thằng đần. Đây đâu phải là thành phố. Bọn tao tìm một người như thế ở chỗ chó nào?” Không rời mắt khỏi sách, và kiềm nén ngọn lửa trong lòng, bố chỉ về phía thành tích đáng tự hào nhất của bố dượng - nhà tù ở trên đồi. Sự sáng tạo “Vậy làm sao chúng ta biết hỏi người nào để hướng dẫn mình?” Dave hỏi. “Tao đã biết rồi,” bố đáp. Nhà kho của bố dượng trang bị đầy đủ từng chi tiết về nhà tù và cuộc sống trong tù, kể cả hồ sơ tù nhân, nhờ ông moi được từ viên quản ngục sau trò chơi bida. Sau khi nảy ra sáng kiến, bố đã nghiên cứu từng hồ sơ của toàn thể đám người cặn bã trên đấy và trộm hồ sơ của kẻ thắng cuộc. “Đầu tiên tao loại những tên tội phạm hành chính, những kẻ bạo hành gia đình, và bất kì ai từng một lần phạm tội vì ghen tuông,” bố nói. “Và?” “Và tao cũng loại luôn mấy tên cưỡng dâm.” “Tại sao?” “Vì tội đấy chẳng dính dáng gì đến tiền bạc cả.” https://thuviensach.vn