🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Elon Musk - Từ ước mơ đến hành trình quá giang vào Dải Ngân Hà Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn a https://thuviensach.vn Mục lục 1. 1. Bữa tối cùng Elon 2. 2. Thế giới của Elon 3. 3. Những cuộc phiêu lưu ở châu Phi 4. 4. Thức tỉnh ở Canada 5. 5. Lần khởi nghiệp đầu tiên của Elon 6. 6. Những năm tháng ở Paypal 7. 7. Đàn chuột trong vũ trụ 8. 8. SpaceX phóng tên lửa… Đại loại như vậy 9. 9. Chạy điện 10. 10. Thung lũng Silicon học lái xe 11. 11. Roadster bị mắc kẹt 12. 12. Đau đớn, khổ sở và sống sót 13. 13. Vút bay! 14. 14. SpaceX trỗi dậy 15. 15. Sự trả thù của xe điện 16. 16. Khoảnh khắc iPhone của Tesla 17. 17. Tầm nhìn vĩ đại của Elon Musk 18. Lời kết 19. Những mốc sự kiện quan trọng trong cuộc đời Elon Musk 20. Lời cảm ơn https://thuviensach.vn 1Bữa tối cùng Elon “Anh có nghĩ tôi điên không?” E lon Musk chợt bật ra câu hỏi này khi chúng tôi sắp dùng xong bữa tối tại một nhà hàng hải sản sang trọng ở Palo Alto, California. Tôi tới đây trước, yên vị và biết Musk sẽ lại đến muộn như mọi khi. Chừng 15 phút sau, Musk xuất hiện với chiếc quần bò hàng thiết kế, áo sơ mi kẻ caro cùng đôi giày da. Musk cao tầm 1m85 nhưng bất cứ ai gặp anh đều có cảm tưởng anh còn cao hơn thế. Bờ vai anh rộng, cơ thể vạm vỡ và chắc nịch. Những tưởng anh sẽ oai vệ bước vào phòng. Vậy mà kỳ thực anh lại tỏ vẻ e dè. Anh hơi cúi người bước tới, bắt vội tay tôi rồi ngồi xuống ghế. Phải mất mấy phút làm quen, anh mới cảm thấy thoải mái hơn. Musk mời tôi đi ăn tối để đàm phán. Mười tám tháng trước, tôi từng ngỏ ý viết một cuốn sách về anh. Anh nhắn lại không đồng ý hợp tác cũng như trả lời bất kỳ cuộc phỏng vấn nào. Lời khước từ thật nhói buốt vào lúc đó nhưng lại khiến người phóng viên trong tôi miệt mài làm việc hơn. Tôi dành một năm rưỡi đào bới các nguồn tin và nghiên cứu tiểu sử đời Musk. Nhiều nhân viên cũ tại các công ty của Musk như PayPal, Tesla Motors và SpaceX đồng ý chuyện trò. Thêm nữa, tôi quen biết nhiều bạn bè Musk và họ có hàng tá chuyện để chia sẻ. Sau khi phỏng vấn khoảng 200 người, tôi lại được nghe giọng Musk lần nữa. Anh gọi tới nhà tôi vào một tối nọ và quả quyết rằng chuyện này chỉ có thể diễn ra theo một trong hai hướng: hoặc anh chặn tất cả mọi người trò chuyện với tôi, hoặc anh sẽ giúp tôi thực hiện dự án. Dĩ nhiên, tôi đáp mình thích lựa chọn thứ hai. https://thuviensach.vn Musk cho hay anh sẵn lòng hợp tác nếu được đọc cuốn sách trước khi xuất bản và thêm thắt chú thích. Anh sẽ không thay đổi nội dung bản thảo nhưng muốn có cơ hội sửa lại những điểm mà anh cho là chưa thỏa đáng. Tôi hiểu suy nghĩ đó đến từ đâu. Musk muốn kiểm soát câu chuyện về đời anh. Anh là một nhà vật lý được đào tạo bài bản và ghét cay ghét đắng các lỗi sai kӻ thuật. Bất kỳ sai sót nào trong cuốn sách cũng có thể giày vò anh hàng tháng, thậm chí hàng năm trời. Dẫu hiểu rõ quan điểm đó song tôi vẫn không thể để anh đọc trước cuốn sách. Một nhà báo phải có quyền tự do nghiên cứu đối tượng và giới thiệu kết quả khám phá với thế giới mà không sợ bất kỳ ai giám sát và cố gắng “bẻ cong” tác phẩm vì tư lợi. Bên cạnh đó, Musk có phiên bản sự thật riêng và thường khác biệt cách nhìn của người khác. Sau cùng, Musk có xu hướng đưa ra những câu trả lời dài dòng ngay cả với các câu hỏi đơn giản và nghĩ rằng phần chú thích sẽ dài hơn cả cuốn sách. Bữa tối thịnh soạn này là cơ hội để chúng tôi bàn về tất cả những vấn đề trên, tranh luận một chút và xem điều này sẽ dẫn cả hai tới đâu. Đầu bữa ăn, chúng tôi chuyện trò một hồi về những nhân vật cả hai đều quen biết như doanh nhân nổi tiếng Howard Hughes và nhà máy sản xuất xe điện Tesla. Hai mươi phút sau, bồi bàn ghé qua chờ gọi món và Musk liền nhờ anh ta gợi ý các món hợp với chế độ ăn kiêng của mình. Vào thời điểm đó, anh đang theo low-carb và cố gắng tránh các món như mì ống, bánh mì hay đồ ngọt. Cuối cùng, anh quyết định chọn vài miếng tôm hùm chiên rưới sốt mực đen. Trước khi bước vào cuộc thương lượng, Musk bắt chuyện và cởi mở theo phong cách nghiêm túc độc nhất vô nhị. Anh bộc lộ nỗi lo sợ rằng Larry Page, người đồng sáng lập Google, có thể sẽ xây dựng đội quân rô-bốt sở hữu trí thông minh nhân tạo có khả năng hủy diệt nhân loại. “Tôi thực lo lắng về chuyện này.” Musk nói. Tuy rất thân thiết và hiểu rõ Page thực tốt tính nhưng Musk vẫn chẳng thể an lòng. Trên thực tế, chính điều đó lại là vấn đề. Bản https://thuviensach.vn chất tốt đẹp của Page khiến anh đinh ninh rằng máy móc sẽ mãi tuân theo mệnh lệnh của con người. “Tôi không lạc quan như thế.” Musk bộc bạch. “Anh ấy có thể vô tình sản xuất ra một thứ gì xấu xa.” Đồ ăn được đưa tới, Musk liền ngấu nghiến. Anh khiến đồ ăn biến mất nhanh chóng chỉ với vài miếng ngoạm lớn. Muốn làm vui lòng Musk và giữ anh có hứng chuyện trò, tôi chuyển cho anh miếng thịt bò bít tết lớn từ đĩa mình. Kế hoạch thành công... được 90 giây. Thịt. Miếng to. Hết sạch. Phải mất một lúc tôi mới chuyển hướng được suy nghĩ của Musk từ rô-bốt chiếm nhân loại sang cuốn sách. Ngay khi ấy, Musk lập tức hỏi lý do vì sao tôi muốn viết về anh. Tôi đã chỉ chờ có thế. Tôi hào hứng tuôn một bài diễn thuyết dự tính kéo dài 45 phút về tất cả nguyên nhân tại sao Musk nên để tôi xâm nhập vào cuộc đời anh. Và anh nên cho phép điều đó mà không có bất cứ kiểm soát nào. Ngạc nhiên thay, chỉ vài phút sau, Musk ngắt lời tôi và đáp gọn lỏn: “Được thôi!” Bữa tối kết thúc bằng cuộc chuyện trò thoải mái và Musk cũng bỏ luôn thực đơn ăn kiêng lành mạnh vì món tráng miệng hình kẹo bông khổng lồ. Mọi chuyện đã được dàn xếp. Musk cho phép tôi trò chuyện cùng các giám đốc trong công ty, bạn bè và gia đình anh. Anh sẽ dùng bữa tối cùng tôi mỗi tháng một lần cho tới khi dự án hoàn thành. Lần đầu tiên, Musk để một phóng viên nhìn sâu vào bên trong thế giới của mình. Chừng hai tiếng rưỡi sau khi chúng tôi bắt đầu, Musk đặt hai tay lên bàn, rướn người đứng dậy rồi dừng lại. Anh nhìn xoáy vào tôi rồi thốt ra một câu hỏi kỳ lạ: “Anh có nghĩ tôi điên không?” Câu hỏi ấy khiến tôi nín lặng giây lát khi đang cố gắng định hình xem liệu đây có phải là lời đánh đố hay không. Sau này, khi đã dành nhiều thời gian bên Musk, tôi mới nhận ra rằng câu hỏi này dành cho anh nhiều hơn là cho tôi. Tôi có nói gì cũng chẳng quan trọng. Musk đang dừng lại lần cuối, tự hỏi thành tiếng liệu tôi có đáng tin không và nhìn sâu vào mắt tôi để đưa ra phán quyết. Vài giây sau, chúng https://thuviensach.vn tôi bắt tay nhau rồi Musk vút đi trên chiếc xe sedan Tesla Model S đỏ rực. https://thuviensach.vn 2Thế giới của Elon B ẤT CỨ NGHIÊN CỨU NÀO VỀ ELON MUSK đều bắt nguồn từ trụ sở công ty chế tạo tên lửa SpaceX tại Hawthorne, California – vùng ngoại ô Los Angeles. Đó là nơi khách tham quan sẽ nhìn thấy hai tấm áp phích Sao Hỏa khổng lồ treo cạnh nhau trên bức tường gần văn phòng làm việc của Musk. Tấm bên trái mô tả Sao Hỏa hiện tại – một tinh cầu đỏ, lạnh lẽo, trống không. Còn bên phải chỉ ra hình ảnh tưởng tượng về Sao Hỏa – một lục địa xanh bao la được bao quanh bởi các đại dương. Hành tinh này đã được làm ấm và biến đổi cho phù hợp với sự sống của con người. Musk muốn điều đó xảy ra. Biến loài người thành giống loài định cư ngoài không gian là mục tiêu trọn đời anh. Anh muốn có một kế hoạch dự phòng cho nhân loại phòng khi chuyện tồi tệ xảy đến với Trái đất. Ví dụ như một tiểu hành tinh đột ngột đâm sầm vào Trái đất hay đại dịch khủng khiếp xóa sổ sự sống của hàng tӹ người hoặc vấn nạn do chính con người gây ra như hiện tượng nóng lên toàn cầu. “Tôi muốn chết với niềm tin về một tương lai tươi sáng dành cho nhân loại.” Anh chia sẻ. “Nếu chúng ta có thể giải quyết vấn đề năng lượng bền vững và đạt được bước tiến vượt bậc trên con đường trở thành chủng loài đa tinh cầu với nền văn minh tự cường được xây dựng trên một hành tinh khác, để đương đầu với kịch bản tồi tệ nhất có thể xảy đến thì…” Anh dừng lại một lát rồi nói tiếp. “Tôi nghĩ điều đó sẽ thực sự tuyệt vời.” Nếu Musk nói hay làm điều gì nghe chừng phi lý thì đó là bởi dường như ở một mức độ nào đó, chúng thật sự gần giống như vậy. Chính bản tính sẵn sàng giải quyết những khó khăn không tưởng đã biến anh thành thần tượng của Thung lũng Silicon, trung tâm tiến bộ công nghệ hàng đầu nước Mӻ. Tại đây, những doanh nhân cùng cấp như Larry Page nói về anh đầy kính trọng còn các doanh nhân trẻ phấn đấu “để được như Elon”. https://thuviensach.vn Song bên ngoài Thung lũng Silicon, mọi người thường nhìn Musk bằng con mắt ngờ vực. Họ nghĩ Musk chỉ là một tay giàu xổi nhờ những chiếc xe điện phù phiếm, năng lượng mặt trời và tên lửa. Tuy nhiên, vào đầu năm 2012, ngay cả những kẻ hồ nghi cũng bắt đầu nhận thấy Musk đã đạt được những thành tựu thực sự. Công ty nào của anh cũng đạt được những thành công chưa từng thấy. Space X phóng một đầu tên lửa tiếp tế lên Trạm Không gian Quốc tế ISS và đưa nó trở lại Trái đất an toàn. Còn Tesla Motors cung cấp mẫu xe Model S, một chiếc sedan tuyệt đẹp chạy bằng điện khiến ngành công nghiệp xe hơi sửng sốt tột độ. Musk cũng là chủ tịch kiêm cổ đông lớn nhất của công ty năng lượng mặt trời SolarCity đang ngày một phát triển. Chỉ trong vẻn vẹn vài thập kӹ, Musk đã đồng thời đạt được những tiến bộ vượt bậc trong cả ba lĩnh vực công nghiệp: hàng không vũ trụ, xe hơi và năng lượng. Thật khó tin rằng Hawthorne lại là căn cứ địa của tất cả những nỗ lực, tham vọng cũng như tinh thần năng động đầy ấn tượng. Đó là phần xấu xí của hạt Los Angeles với những tòa nhà xập xệ bao quanh những tòa nhà còn xập xệ hơn. Nhưng lừng lững giữa đống đổ nát ấy lại là một tòa nhà sáng trắng rộng 5,1 ha. Đó là trụ sở chính của Space X. Lần đầu tiên ghé thăm SpaceX, tôi được chứng kiến cảnh tượng hàng trăm kӻ sư và thợ cơ khí đang chế tạo đồng thời hàng loạt tên lửa ngay từ những khâu đầu tiên. Cả nhà máy là một khu công xưởng khổng lồ. Nằm gần cuối là khu giao nhận, nơi tập kết những khối kim loại đồ sộ rồi chuyển tới các máy hàn cao tới hai tầng. Còn bên kia là các kӻ thuật viên bận áo choàng trắng đang chế tạo bo mạch chủ, ra-đi-ô cùng nhiều thiết bị điện tử khác. Những người khác làm việc trong một buồng kính đặc biệt, kín mít, chế tạo đầu mang khí cụ khoa học cho tên lửa mang lên Trạm Không gian Quốc tế. Một nhóm đàn ông xăm trổ, đầu đội khăn, mở nhạc rock ầm ĩ đang quấn dây điện quanh các động cơ tên lửa. Những thân tên lửa hoàn thiện được xếp thành hàng dài chờ chuyển lên xe tải. Những tên lửa khác nằm ở khu vực khác của tòa nhà đợi chờ sơn trắng. Thật khó có thể bao quát toàn bộ nhà máy https://thuviensach.vn cùng một lúc. Nhiều tên lửa đang chuyển động đều quanh đủ chủng loại máy móc kỳ lạ. Các công ty của Musk cũng đặt tại một số tòa nhà gần đó. Một tòa nhà có mái cong, trông như nhà chứa máy bay. Đó chính là nơi nghiên cứu, phát triển kiêm xưởng thiết kế của Tesla. Đó cũng là nơi công ty chốt kiểu dáng của mẫu sedan Model S và dòng xe Model X SUV sau đó. Ở bãi đỗ xe bên ngoài xưởng, Tesla đã xây dựng một trong nhiều trạm sạc năng lượng cho các tài xế Los Angeles để họ có thể sạc điện miễn phí. Cuộc phỏng vấn đầu tiên của tôi với Musk diễn ra tại xưởng thiết kế này, tôi phần nào nắm được cách trò chuyện cũng như hành xử của anh. Anh tự tin nhưng đôi lúc lại tỏ ra nhút nhát và lúng túng. Anh vẫn còn âm hưởng giọng Nam Phi và như giới kӻ sư, anh thường dừng lại tìm chính xác từ cần nói. Khi chuyện trò, anh cũng có xu hướng dùng thuật ngữ kӻ thuật nói về vấn đề kӻ thuật chứ không phải là những lời giải thích đơn giản. Musk mong bạn phải chú tâm lắng nghe. Những điều đó chẳng gây khó chịu bởi thực tế, Musk có tài kể chuyện cười và rất cuốn hút. Có điều bất cứ cuộc trò chuyện nào với người đàn ông này cũng mang lại cảm giác rõ ràng rằng chúng có mục đích và gây áp lực. Musk không chuyện trò vô bổ. Các doanh nhân thành danh thường có đội ngũ trợ lý vây quanh. Nhưng Musk đa phần chỉ một mình di chuyển quanh SpaceX và Tesla. Trong công ty của mình, Musk chẳng có gì giống anh chàng len lén vào nhà hàng hôm nào. Anh là chủ nơi này và sải bước đầy quyền uy. Musk chuyện trò cùng tôi khi đang đi quanh tầng lầu chính của xưởng thiết kế, kiểm tra các bộ phận và toàn bộ xe. Tại mỗi trạm, nhân viên đổ xô ra gặp Musk và liến thoắng báo cáo thông tin. Anh chăm chú lắng nghe, tiến hành xử lý và gật gù nếu hài lòng. Sau đó, nhân viên tản ra chỗ khác và Musk di chuyển sang ổ thông tin tiếp theo. https://thuviensach.vn Một hôm, Franz von Holzhausen, trưởng bộ phận thiết kế của Tesla muốn Musk xử trí vấn đề bố trí chỗ ngồi cho dòng Model X. Khi họ thảo luận, vài công nhân ghi chép lại. Rồi họ bước vào căn phòng phía sau để nghe bài thuyết trình của các chuyên viên đến từ công ty cung cấp phần mềm đồ họa cao cấp – những người đang gắng thuyết phục Musk mua sản phẩm của họ. Sau đó, Musk tiến về phía nguồn âm thanh ồn ào, náo động – một khu nằm sâu trong xưởng thiết kế, nơi các kӻ sư Tesla đang thiết kế các bộ phận cho tòa tháp trang trí cao tới 9,1 m nằm bên ngoài trạm sạc điện. “Có vẻ thứ này sẽ sống sót qua cơn bão cấp năm.” Musk nói. “Hãy làm nó mảnh hơn một chút.” Cuối cùng, Musk và tôi lên chiếc xe Model S màu đen của anh rồi phóng về trụ sở chính của SpaceX. Anh thổ lộ nỗi lo lắng về thực trạng của ngành công nghệ và mong muốn được chứng kiến nhiều người chế tạo máy móc, thiết bị mang tính đột phá. “Tôi nghĩ có lẽ quá nhiều kẻ thông minh đang theo đuổi lĩnh vực Internet, tài chính và pháp luật.” Musk nói trên đường về. “Đó là một phần nguyên do tại sao chúng ta không thấy nhiều phát minh mới”. XỨ MUSK LÀ SỰ KHẢI HUYỀN. Đó là điều tôi tìm kiếm từ khi tới San Francisco 15 năm trước với tư cách nhà báo. San Francisco có một lịch sử lâu đời gắn liền với lòng tham. Nơi đây trở thành thành phố sau khi cơn sốt vàng dấy lên, kéo theo hàng nghìn, hàng nghìn người đua nhau đến thử sức và làm giàu nhanh chóng. Kinh tế thịnh vượng rồi suy thoái như một nhịp điệu của nơi này. Tới năm 2000, San Francisco lại sôi sục trong cơn sốt “bong bóng dot-com”. Đại chúng bị cuốn vào ảo vọng làm giàu trong chớp mắt nhờ Internet. Bạn có thể cảm nhận rõ rệt năng lượng từ thứ ảo tượng chung này. Nó như thể tiếng rầm rì liên tục khiến cả thành phố rung chuyển. Bạn không cần phải làm ra sản phẩm khiến mọi người thèm muốn mà chỉ cần nảy ra ý tưởng kinh doanh trên Internet để gọi vốn từ các nhà đầu tư. Mục tiêu duy nhất là kiếm được càng nhiều tiền càng tốt trong thời gian ngắn nhất bởi tất cả đều biết rằng cuối cùng https://thuviensach.vn sự thật sẽ được phơi bày và khoảng thời gian tuyệt vời sẽ chấm dứt. Ảo vọng làm giàu nhanh chóng nhờ Internet sụp đổ vào năm 2001 khiến San Francisco và Thung lũng Silicon lún sâu vào cơn suy thoái trầm trọng. Ngành công nghệ không biết phải làm gì với chính mình. Những nhà đầu tư đã mất bộn tiền không muốn bị coi là ngu ngốc và phạm thêm bất cứ sai lầm nào nữa. Vì thế, họ quyết định dừng đầu tư cho mọi dự án mạo hiểm mới. Giới doanh nhân ngừng lôi kéo nhà đầu tư bằng các đề xuất sản phẩm táo bạo mà thay vào đó là những thứ nhỏ nhặt, tầm thường mà họ nghĩ rằng sẽ đầy cuốn hút trong thời kỳ bảo thủ này. Các công ty và ý tưởng hình thành trong giai đoạn này là bằng chứng cho bước thụt lùi về tiến bộ. Google xuất hiện và thực sự phát đạt vào năm 2002 nhưng đó chỉ là ngoại lệ duy nhất. Từ đó cho tới khi Apple ra mắt iPhone vào năm 2007, nơi đây là hoang mạc của những công ty tẻ ngắt. Và các tân binh nổi bật tiến vào như Facebook hay Twitter hiển nhiên không muốn giẫm vào vết xe đổ của những bậc tiền bối như Hewlett-Packard, Intel, Sun Microsystems trong việc chế tạo hàng hóa hữu hình và tuyển dụng tới hàng chục nghìn công nhân trong quá trình phát triển. Mục tiêu của những công ty thế hệ mới chuyển dịch từ chấp nhận rủi ro cao và tạo ra ngành công nghiệp mới sang việc đưa ra các ứng dụng đơn giản chiều lòng khách hàng để kiếm tiền quảng cáo trên website. “Những bộ óc vĩ đại nhất của thế hệ tôi đang nghĩ cách khiến mọi người ấn vào quảng cáo.” Jeff Hammerbacher, một kӻ sư đời đầu của Facebook, mỉa mai nói. “Thật tệ!” Đáng ra, Musk cũng là một phần của sự trì trệ cũng như cách suy nghĩ này. Năm 1995, anh nhảy vào cơn cuồng điên Internet. Sau đó, vừa chân ướt chân ráo rời khỏi đại học, anh thành lập Zip2 – tiền thân của Yelp. Công ty đầu tiên ấy nhanh chóng trở thành chiến tích vẻ vang. Musk bỏ túi 22 triệu đô-la từ thương vụ bán lại Zip2 rồi dốc gần như tất cả tiền bạc vào dự án tiếp theo, một công ty khởi nghiệp mà sau này trở thành PayPal, dịch vụ tài chính trực tuyến nổi tiếng. https://thuviensach.vn Với tư cách là cổ đông lớn nhất của PayPal, Musk trở nên siêu giàu khi eBay mua lại công ty với giá 1,5 tӹ đô-la vào năm 2002. Thay vì lượn lờ xung quanh Thung lũng Silicon và rơi vào trạng thái rầu rĩ như những người đồng cấp, Musk quyết định chuyển tới Los Angeles. Anh ném 100 triệu đô-la vào SpaceX, 70 triệu đô-la vào Tesla và 10 triệu đô-la vào SolarCity. Đầu tư vào “cỗ máy xay tiền” này có thể nhanh chóng khiến Musk tự tay hủy đi cơ nghiệp bạc triệu của mình. Tất cả những công ty này đều được đánh giá là quá mạo hiểm và khó nhằn. Hơn thế, Musk lại chế tạo ra những sản phẩm hữu hình siêu phức tạp tại Los Angeles và Thung lũng Silicon, hai trong số các thành phố đắt đỏ nhất thế giới. Điều này xảy ra tại thời điểm mà nhiều người quả quyết rằng nước Mӻ không thể cạnh tranh với các quốc gia như Trung Quốc trong lĩnh vực sản xuất hàng hóa. Tuy vậy, Musk đã thúc đẩy và biến sản xuất thành lợi thế chính của công ty. SpaceX và Tesla gắng sức tự chế linh kiện thay vì chuyển cho đối tác. Các công ty của Musk chấm dứt lối suy nghĩ về cách thức hoạt động truyền thống trong ngành hàng không vũ trụ, xe hơi và năng lượng mặt trời. Với SpaceX, Musk đang tiến hành phóng vệ tinh cũng như các khoang chở hàng lên vũ trụ bằng những quả tên lửa khổng lồ. Anh cạnh tranh trực tiếp với những gã khổng lồ đang phục vụ quân đội Mӻ, bao gồm các công ty hàng không như Lockheed Martin và Boeing. Anh cũng đọ sức với nhiều quốc gia, đặc biệt là Nga và Trung Quốc. SpaceX đã gây dựng tên tuổi như nhà cung cấp tên lửa rẻ nhất trong ngành. Nhưng điều đó chưa đủ để giành chiến thắng. Ngành kinh doanh vũ trụ đi kèm với với hàng loạt những vấn đề chính trị phức tạp. Trong đó, công ty phải chiến thắng các nhà lập pháp ở Washington, D.C. Và vì thế, Musk cần tăng cường học hỏi về kӻ năng thuyết phục. SpaceX đang thử nghiệm phóng các tên lửa tái sử dụng có thể đưa tàu chở hàng lên không gian và hạ cánh xuống bệ phóng cũ tại Trái đất với độ chính xác tuyệt đối. Nếu công ty hoàn thiện kӻ thuật này, đó sẽ là một đòn mạnh giáng vào tất cả các đối thủ đồng thời đưa https://thuviensach.vn nước Mӻ trở lại vị thế hàng đầu trong lĩnh vực đưa hàng hóa và con người lên vũ trụ. Bản thân Musk cũng hiểu rõ mối đe dọa này sẽ khiến anh có vô số kẻ thù khốc liệt. “Danh sách những kẻ không bận tâm tới việc tôi biến mất đang ngày một dài thêm.” Musk nói. “Gia đình lo sợ người Nga sẽ ám sát tôi”. Với Tesla Motors, Musk gắng sức cách mạng hóa phương thức sản xuất và phân phối ô tô. Thay vì tập trung vào dòng xe hybrid chạy bằng cả nhiên liệu xăng lẫn điện mà Musk coi là sự thỏa hiệp nửa mùa, Tesla tạo ra các loại xe hơi dùng điện toàn phần khiến mọi người phải thèm muốn và đẩy xa giới hạn của công nghệ. Musk đã cấp vốn cho SolarCity, công ty lớn nhất trong lĩnh vực lắp đặt tấm pin mặt trời cho hộ gia đình và doanh nghiệp. Đồng thời, Musk cũng đề ra ý tưởng cho SolarCity và giữ chức chủ tịch. Trong giai đoạn các doanh nghiệp công nghệ sạch thất bại với tần suất đáng lo ngại, Musk đã xây dựng hai công ty thành công nhất thế giới. Đế chế của Musk với hàng chục nghìn công nhân cùng sức mạnh thực sự đã đánh thức ba ngành công nghiệp và biến Musk trở thành một trong những người giàu nhất thế giới với khối tài sản lên tới trên 10 tӹ đô-la. Chuyến thăm đầu tiên của tôi tới SpaceX đã hé lộ đôi điều về cách Musk thực hiện tất cả những điều trên. Mục tiêu đưa nhân loại lên Sao Hỏa nghe có vẻ dị thường nhưng lại chính là động lực thôi thúc nhân viên của anh. Trên thực tế, nhân viên của cả ba công ty đều ý thức rõ rằng họ đang cố gắng chinh phục những điều vĩ đại và điều này giúp họ tiến lên mỗi ngày. Musk đặt ra những mục tiêu không tưởng hay “bóc lột” nhân viên tới tận xương tủy, chỉ bởi anh đang cố gắng... ừm... cứu loài người. Musk tự tạo ra cho mình đời sống khác thường nhằm quản lý và duy trì tất cả những nỗ lực trên. Một tuần bình thường của anh bắt đầu trong căn biệt thự ở Bel Air, khu vực thượng lưu tại Los Angeles. Vào thứ hai, anh làm việc cả ngày tại SpaceX. Đến thứ ba, anh bắt đầu tại SpaceX rồi lên máy bay riêng và đáp xuống Thung https://thuviensach.vn lũng Silicon ở Nam California. Anh dành đôi ngày làm việc cho Tesla ở trụ sở chính tại Palo Alto và nhà máy tại Fremont. Musk không có nhà riêng ở Thung lũng Silicon nên thường lưu trú tại khách sạn hay nhà bạn bè. Để đặt chỗ, trợ lý của Musk sẽ gửi email hỏi: “Còn phòng cho một người không?” Nếu người bạn trả lời: “Còn!” Musk sẽ thình lình xuất hiện trước cửa vào đêm muộn. Anh hay nghỉ tại phòng dành cho khách nhưng đôi khi cũng đổ sụp luôn xuống ghế sau khi đánh điện tử giải trí. Rồi anh quay trở lại Los Angeles và SpaceX vào thứ năm. Khi được hỏi làm thế nào anh có thể sống sót với lịch trình dày đặc như vậy, Musk trả lời: “Tuổi thơ khắc nghiệt của tôi hẳn đã giúp ích.” Musk chọn ngành công nghiệp mà nước Mӻ dường như đã bỏ rơi như hàng không vũ trụ và xe hơi rồi tái tạo chúng thành thứ gì đó mới mẻ, tuyệt vời. Trọng tâm của sự chuyển đổi này nằm ở kӻ năng lập trình phần mềm của Musk cùng khả năng áp dụng chúng vào máy móc. Anh đã kết hợp nguyên tử – vật chất hữu hình – các bit – mã code theo cách ít người nghĩ là khả thi và đạt được kết quả thực ngoạn mục. “Với tôi, Elon là ví dụ sáng chói cho cách Thung lũng Silicon có thể tự đổi mới mình.” Edward Jung, kӻ sư phần mềm kiêm nhà phát minh nổi tiếng nói. “Chúng ta cần xem xét các mô hình khác nhau trong việc chế tạo ra những sản phẩm dài hạn hơn về bản chất và tích hợp nhiều công nghệ.” Sự tích hợp mà Jung đề cập tới – tức sự hòa trộn giữa phần mềm, điện tử, vật liệu tiên tiến và năng lực tính toán – dường như là biệt tài của Musk. Và Musk đã dùng món quà trời phú ấy để tạo ra những cỗ máy đáng kinh ngạc. Nhờ Musk, trong một thập kӹ tới, người Mӻ có thể thức giấc với những con đường cao tốc hiện đại nhất thế giới: một hệ thống giao thông được vận hành bởi hàng ngàn trạm sạc năng lượng mặt trời và di chuyển bằng xe điện. Khi đó, SpaceX có thể phóng tên lửa mỗi ngày, đưa con người cùng mọi thứ tới hàng chục môi trường sống mới ngoài không gian và chuẩn bị cho chuyến du hành xa hơn lên Sao Hỏa. Thật khó để tưởng tượng ra những tiến bộ trên nhưng ở một mức độ nào đó, dường như chúng chỉ có thể https://thuviensach.vn thành hiện thực khi có Musk. Như cô vợ cũ Justine của anh nhận định: “Anh ấy làm những gì mình muốn và không ngừng cố gắng một cách nghiêm túc. Đó là thế giới của Elon và tất cả chúng ta sống trong thế giới ấy.” https://thuviensach.vn 3Những cuộc phiêu lưu ở châu Phi L ẦN ĐẦU TIÊN CÔNG CHÚNG biết tới Elon Reeve Musk vào năm 1984. Một tạp chí Nam Phi đã cho đăng mã nguồn trò chơi điện tử do cậu nhóc 12 tuổi Musk thiết kế. Trò chơi không gian Balastar lấy cảm hứng từ khoa học viễn tưởng, yêu cầu 167 dòng lệnh để chạy. Thời bấy giờ, những người sử dụng máy tính đầu tiên phải gõ lệnh để máy xử lý nhiều chương trình. Trong bối cảnh đó, trò chơi của Musk không tỏa sáng lấp lánh như một sản phẩm diệu kỳ của khoa học máy tính nhưng lại vượt trội hơn hẳn so với những thứ mà hầu hết thanh thiếu niên thời ấy có thể chế tạo. Blastar minh họa cho việc Musk đã sớm nhìn thấy viễn cảnh của những cuộc chinh phạt vĩ đại đang nhảy múa trong tâm trí mình. Musk giải thích ngắn gọn trong bài báo như sau: “Trong trò chơi này, bạn có nhiệm vụ phải tiêu diệt tàu vũ trụ chở hàng của người ngoài hành tinh đang mang theo Bom Khinh khí độc chết người và Máy bắn Tia trạng thái. Trò chơi này đã tạo hình ảnh quái vật và đồ họa rất sinh động. Vì vậy, các lệnh trở nên đáng đọc.” (Theo bài viết này, ngay cả Internet cũng chẳng biết “Máy bắn Tia trạng thái” là gì.) Một cậu bé mơ mộng về không gian cũng như cuộc chiến giữa thiện và ác chẳng phải là điều mới mẻ. Nhưng một cậu bé suy nghĩ nghiêm túc về chuyện này lại là điều đáng chú ý như trường hợp của Elon Musk lúc nhỏ. Ngay từ thuở thiếu niên, Musk đã coi việc bảo vệ số phận nhân loại trong vũ trụ là bổn phận cá nhân. Nếu điều đó đồng nghĩa với việc phát triển công nghệ sạch giúp loài người tồn tại trên Trái đất hay thiết kế tàu vũ trụ để mở rộng phạm vi hoạt động của nhân loại thì anh thực sự đang thực thi nhiệm vụ. Musk tìm cách biến những chuyện này thành hiện thực. https://thuviensach.vn “Có lẽ thuở nhỏ tôi đọc quá nhiều truyện tranh.” Musk tâm sự. “Trong đó, dường như con người luôn luôn cố gắng giải cứu thế giới và biến nó thành chốn tốt đẹp hơn bởi điều ngược lại chẳng có nghĩa lý gì.” Năm 14 tuổi, Musk chịu ảnh hưởng của các bài học khoa học viễn tưởng từ cuốn sách The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy (Bí kíp quá giang vào Ngân hà) do Douglas Adams chắp bút. “[Cuốn sách] chỉ ra rằng một trong những nhiệm vụ thực sự khó khăn là tìm ra câu hỏi cho bản thân.” Musk nói. “Một khi đã hoàn tất việc đó, câu trả lời sẽ tương đối dễ dàng. Tôi đã đi đến kết luận rằng chúng ta nên khao khát mở rộng năng lực và phạm vi hiểu biết của con người để hiểu rõ hơn những câu hỏi cần đặt ra.” Chàng thiếu niên Musk sau ấy đã xác định rõ sứ mệnh đời mình. “Điều duy nhất có ý nghĩa là phấn đấu cho sự khai sáng chung lớn lao hơn.” Anh chia sẻ. Musk sinh ra vào năm 1971 và lớn lên tại Pretoria, một thành phố lớn của Nam Phi. Vào thời điểm ấy, chủ nghĩa Apartheid – chính sách phân biệt chủng tộc giữa người da trắng và da màu được chính phủ hậu thuẫn – như bóng ma lảng vảng khắp Nam Phi. Bản chất tàn bạo, bất công của nó khiến quốc gia này lâm vào tình trạng căng thẳng rồi sôi sục thành những cuộc biểu tình và xung đột vũ trang. Thời kỳ này đã ảnh hưởng đến lối suy nghĩ của Musk. Song quan trọng hơn cả là tác động của nền văn hóa Nam Phi da trắng gốc Âu (đặc biệt là người Hà Lan) đang thống trị ở Pretoria. Cách hành xử nam tính được tôn vinh và các đấng nam nhi cứng cỏi được coi trọng. Thanh thiếu niên trẻ dành phần lớn thời gian trên sân bóng bầu dục hay cricket. Dù gia đình thuộc hàng khá giả và Musk chẳng thiếu thốn bất cứ thứ gì, anh vẫn không thể hòa hợp với thế giới này. Anh không chơi thể thao hay tìm kiếm sự chú ý từ đám bạn cùng trang lứa. Anh ưa lẻn vào một góc nào đó ngồi đọc sách - thường là sách khoa học viễn tưởng. Bạn bè thường chế nhạo anh vì tính cách nhút nhát và sở thích lập dị. https://thuviensach.vn Ngay từ khi còn nhỏ, Musk đã vạch kế hoạch trốn khỏi Nam Phi. Anh muốn đặt chân tới nơi có thể là chính mình và trở nên giàu có sau khi chế tạo ra một sản phẩm tuyệt vời hay điều hành một công ty đầy tham vọng. Như những người khác, anh nhận thấy nước Mӻ là mảnh đất ngập tràn cơ hội và là nơi thích hợp nhất để hiện thực hóa kế hoạch của mình. Cụ thể hơn, Musk đã nghe nói về Thung lũng Silicon – một địa điểm ở California, nơi mọi người tạo ra những điều tuyệt vời từ công nghệ. Anh quyết định một ngày kia sẽ gọi Thung lũng Silicon là nhà. Đó là cách cậu bé Nam Phi cô độc, rụt rè luôn luôn nói về sứ mệnh theo đuổi “sự khai sáng chung” đã trở thành nhà tư bản mạo hiểm nhất nước Mӻ. Dòng máu phiêu lưu mạo hiểm dường như được lập trình sẵn trong gen của Musk. Ông ngoại anh, Joshua Haldeman, sinh ra tại Canada và nổi tiếng với tài cưỡi ngựa hoang, đánh quyền anh và đấu vật. Thời trẻ, Joshua thường huấn luyện ngựa cho nông dân địa phương và giúp họ làm những công việc vất vả trên đồng cỏ. Ông cũng tổ chức một trong những giải đấu rodeo (bắt bò kiểu Mӻ) đầu tiên tại Canada và cố gắng đặt chân vào chính trường trước khi quyết định trở thành bác sĩ chỉnh hình. Ông ngoại của Elon, Joshua đã nên duyên vợ chồng với Winnifred Fletcher (hay Wyn), một giáo viên dạy nhảy người Canada. Năm 1948, gia đình – vốn đã có một trai một gái – chào đón cặp chị em sinh đôi Kaye và Maye (mẹ của Musk). Trong khi tìm kiếm thú vui mới, Joshua đã quyết định chọn bay lượn và tậu một chiếc phi cơ riêng. Cả gia đình chịu tai tiếng vì người ta nghe đồn vợ chồng Joshua thường nhét bọn trẻ vào sau chiếc máy bay một động cơ và lao vào các chuyến bay khắp Bắc Mӻ. Năm 1950, khi dường như đã nắm trong tay mọi thứ, Joshua quyết định từ bỏ tất cả. Vị cựu chính trị gia này phản đối nhiều chính sách của Canada và cho rằng chính quyền đã can thiệp quá sâu vào cuộc sống của công dân. Những bất mãn đó cộng thêm khát khao phiêu lưu cháy bỏng đã thuyết phục ông rằng đây chính là thời điểm thích hợp rời khỏi Canada. https://thuviensach.vn Vậy là, chỉ trong vòng vài tháng, gia đình ông đã bán hết nhà cửa, tài sản và quyết định chuyển đến Nam Phi – quốc gia mà Joshua chưa từng đặt chân tới. Joshua tháo rời máy bay riêng rồi xếp vào thùng gỗ để chuyển tới châu Phi bằng đường biển. Khi tới nơi, cả gia đình chung tay lắp ráp lại chiếc máy bay và sử dụng nó để lùng sục khắp đất nước tìm nơi an cư lạc nghiệp. Cuối cùng, họ định cư ở Pretoria. Tinh thần phiêu lưu của họ dường như chẳng có giới hạn. Năm 1952, Joshua và Wyn thực hiện hành trình dài hơn 35.000 km qua châu Phi tới Scotland và Na Uy bằng máy bay riêng. Wyn đảm nhận nhiệm vụ hoa tiêu và thi thoảng lái máy bay. Đỉnh điểm là vào năm 1954, hai vợ chồng bay hơn 48.000 km tới Australia rồi quay trở lại an toàn. Báo giới đưa tin về chuyến đi và tin rằng họ là cặp phi công tư nhân duy nhất có thể bay từ châu Phi tới Australia trên máy bay một động cơ. Khi không bay lượn, gia đình Haldeman lại khám phá châu Phi hoang dã. Họ thực hiện chuyến thám hiểm vĩ đại, kéo dài hàng tháng để tìm kiếm Thành Phố Bị Quên Lãng ở sa mạc Kalahari, một thành phố được cho là đã bị bỏ hoang ở miền Nam châu Phi. Có lần, trong một chuyến du ngoạn, xe tải của nhà Haldeman đã đâm sầm vào thân cây, khiến ba đờ xốc mắc vào két nước làm mát. Mắc kẹt giữa nơi vô định mà không có bất kỳ phương tiện liên lạc nào, Joshua mất ba ngày cật lực sửa xe trong khi cả gia đình lùng tìm đồ ăn thức uống. Lần khác, linh cẩu và báo hoa mai rình rập quanh đống lửa trại suốt đêm. Một sáng nọ, gia đình tỉnh giấc và hoảng hốt thấy một con sư tử đang đứng cách bàn ăn gần một mét. Joshua vội vớ lấy chiếc đèn bàn – thứ đầu tiên ông nhìn thấy – rồi khua khoắng liên hồi đuổi nó đi. Và nó đi thật! Joshua qua đời năm 1974, hưởng thọ 72 tuổi. Khi ấy, ông đang tập hạ cánh máy bay và không trông thấy sợi dây điện bị mắc vào bánh máy bay. Máy bay lật nhào và làm Joshua gãy cổ. Elon mới chập chững biết đi vào thời điểm ấy và chỉ còn chút hồi ức về ông ngoại Joshua. Nhưng suốt quãng đời thơ ấu, Elon đã nghe hàng tá chuyện kể về những cuộc phiêu lưu và say mê cuộc sống https://thuviensach.vn hoang dã của gia đình. “Bà tôi kể lại rằng, nhiều lần cả nhà suýt bỏ mạng.” Musk nói. “Họ bay trên chiếc máy bay mà chẳng có trang thiết bị gì – ngay cả ra-đi-ô, và họ chỉ có bản đồ đường bộ thay vì bản đồ hàng không, thậm chí còn sai sót. Ông tôi có máu phiêu lưu, khám phá và làm những chuyện điên rồ.” Elon cho rằng sức chịu đựng rủi ro dị thường của anh được di truyền từ ông ngoại. Bà Maye Musk, mẹ của Elon, luôn ngưỡng mộ cha mẹ mình và chia sẻ niềm say mê cuộc sống của họ. Khi còn nhỏ, bà từng bị coi là mọt sách. Bà yêu thích môn toán và khoa học, luôn đạt kết quả cao ở các bài thi. Song đến năm 15 tuổi, bà lại gây chú ý với mọi người bằng điều khác. Vóc dáng cao ráo, mái tóc vàng tro, đôi gò má cao cùng đường nét khuôn mặt sắc cạnh khiến bà luôn nổi bật ở mọi nơi. Vào cuối tuần, bà thường biểu diễn trên sàn catwalk và chụp hình tạp chí. Thậm chí, bà còn lọt vào vòng chung kết Hoa hậu Nam Phi. Maye và cha của Elon, ông Errol Musk là bạn thanh mai trúc mã. Họ lớn lên trong cùng một khu phố và hiểu rõ nhau từ khi còn nhỏ. Nhiều năm sau, họ cưới nhau và sinh ra Elon vào ngày 28 tháng 6 năm 1971. Ông Errol là một kӻ sư giỏi. Ông phát triển các dự án như cao ốc văn phòng cùng khu phức hợp bán lẻ. Còn bà Maye là chuyên gia dinh dưỡng. Em trai Elon, Kimbal, chào đời sau anh một năm rồi tiếp theo đó là cô em gái Tosca. Elon bộc lộ rõ tố chất của một đứa trẻ tò mò, hiếu động. Anh học hỏi mọi thứ một cách dễ dàng và bà Maye, như những người mẹ khác, nghĩ rằng con trai mình rất sáng dạ. “Dường như thằng bé hiểu mọi thứ nhanh hơn những đứa trẻ khác.” Bà nói. Tuy nhiên, điều khó hiểu là nhiều khi Elon bị lạc vào trạng thái ngơ ngẩn. Mọi người nói chuyện với anh nhưng Elon lại bỏ ngoài tai tất thảy và chỉ dõi mắt vào khoảng không xa xôi, vô định. Chuyện này diễn ra thường xuyên tới nỗi cha mẹ và bác sĩ nghĩ anh bị khiếm thính. “Đôi khi, thằng bé không nghe thấy gì cả.” Maye nói. Các bác sĩ tiến hành hàng loạt cuộc kiểm tra với Elon. Cuối cùng, họ quyết định loại bỏ tuyến adenoid nằm ở trần vòm họng để cải thiện khả năng thính giác ở trẻ. “Ừm, nhưng chẳng có gì thay đổi cả!” Bà Maye cho biết. https://thuviensach.vn Tình trạng của Elon liên quan nhiều tới dây thần kinh trong não hơn là tai. “Mỗi khi thằng bé chìm sâu vào suy nghĩ, bạn có thể thấy nó như đang ở một thế giới khác.” Bà Maye chia sẻ. “Bây giờ vẫn vậy! Tôi để mặc nó vì biết rằng nó đang thiết kế một tên lửa mới hay thứ gì khác.” Những đứa trẻ khác không hiểu trạng thái mơ mộng này. Mọi người có thể nhảy nhót ngay bên cạnh mà Musk chẳng hề hay biết. Anh chỉ mải mê suy nghĩ. Bọn trẻ xung quanh cho rằng anh quá thô lỗ hoặc kỳ quặc. “Tôi nghĩ Elon luôn luôn khác biệt nhưng theo kiểu mọt sách.” Bà Maye nói. Đối với Musk, khoảnh khắc đắm chìm trong suy nghĩ thực sự tuyệt vời. Mới năm, sáu tuổi, anh đã tìm ra cách khóa chặt thế giới bên ngoài và tập trung vào một nhiệm vụ duy nhất. Anh có thể thấy hình ảnh hiện rõ trong đầu tới từng chi tiết. “Có vẻ như một phần của não chỉ dùng để xử lý hình ảnh – phần chuyên xử lý hình ảnh từ mắt tôi – đã bị quá trình suy nghĩ bên trong chiếm cứ.” Musk nhận xét. Về sau, Musk kết luận rằng bộ não của anh hoạt động như máy tính. Nó cho phép anh nhìn ngắm mọi thứ trên thế giới, sao chép vào trong tâm trí rồi tưởng tượng ra cách nó có thể thay đổi hay được sử dụng như thế nào. Cách thức hoạt động độc nhất này giúp não anh “chiến đấu” với các khái niệm vật lý khó hiểu và những vấn đề kӻ thuật. “Gia tốc, xung lượng, động năng – cách thức sự vật tác động tới chúng – hiện lên rất sinh động.” Musk nói. Điểm nổi bật nhất về cậu bé Elon là lòng ham đọc sách. Ngay từ khi còn nhỏ, dường như lúc nào cậu cũng cầm sách trong tay. “Đọc sách mười giờ một ngày là chuyện bình thường với anh ấy.” Kimbal chia sẻ. “Vào cuối tuần, anh có thể đọc hết hai cuốn sách trong một ngày.” Nhiều lần khi đi mua sắm, cả nhà tá hỏa khi phát hiện ra Elon bỗng mất tích giữa chừng. Maye hay Kimbal thường tạt vào hiệu sách gần nhất và tìm thấy Elon ngồi bệt trong góc gần cuối tiệm, mải miết đọc và chẳng bận tâm điều gì. Khi Elon lớn hơn, anh thường tới hiệu sách ngay sau khi tan học lúc hai giờ chiều và ngồi lì ở đó cho tới tận sáu giờ tối. Anh nghiến ngấu https://thuviensach.vn sách khoa học viễn tưởng, truyện tranh rồi phi hư cấu. “Thi thoảng, họ đá tôi ra khỏi tiệm nhưng thường thì không.” Elon nói. Anh liệt kê Lord of the Rings (Chúa tể những chiếc nhẫn), The Moon Is a Harsh Mistress (Mặt trăng là tình nhân cay nghiệt) nằm trong số những tựa sách yêu thích nhất cùng với The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy. “Hồi ấy, tôi đọc hết sạch sách ở thư viện trường cũng như khu vực lân cận.” Musk kể. “Năm lớp ba hay lớp bốn gì đó. Tôi cố thuyết phục cô thủ thư mượn sách cho tôi. Vậy là tôi bắt đầu đọc Bách khoa toàn thư Britannica. Thật sự rất bổ ích. Bạn biết mọi thứ. Bạn nhận ra đó là tất cả những gì ngoài kia.” Trên thực tế, Elon đã ngấu nghiến hẳn hai bộ bách khoa toàn thư – một thành tích ấn tượng giúp anh kết bạn dễ dàng hơn đôi chút. Trí nhớ hoàn hảo về hình ảnh và bách khoa toàn thư đã biến Elon thành một kho dữ liệu. Anh trở thành kẻ biết tuốt điển hình. Trong bữa ăn tối, khi cô em gái thắc mắc về khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trăng, Elon lập tức đưa ra con số chính xác. “Nếu chúng tôi có thắc mắc, Tosca thường nói: ‘Hỏi thiên tài thôi!’” Bà Maye nhớ lại. “Chúng tôi có thể hỏi nó bất cứ điều gì. Thằng bé nhớ tất tật mọi thứ.” Khi còn nhỏ, tính thích sửa sai cho mọi người của Elon khiến những đứa trẻ khác phật lòng. “Chúng nói: ‘Này Elon, bọn tao ghét mày!’” Bà Maye nhớ lại. “Là một người mẹ, tôi rất buồn khi nghĩ đến chuyện con mình cần bạn bè. Kimbal và Tosca thường dẫn bạn về nhà còn Elon thì không. Nó muốn chơi với bạn nhưng lại quá rụt rè.” Maye cố nài Kimbal và Tosca cho Elon chơi chung. Nhưng chúng đáp lại như những đứa trẻ khác. “Nhưng mẹ ơi, anh chẳng vui gì sất.” Song khi lớn lên, Elon lại có mối quan hệ gắn bó khăng khít với các em ruột và anh em họ. Dù vẫn khép mình ở trường học nhưng Elon lại hết sức nhiệt tình với các thành viên trong gia đình và thậm chí là trở thành thủ lĩnh của nhóm. Cuộc sống gia đình Musk rất đầm ấm suốt một thời gian dài. Họ sở hữu một trong những ngôi nhà lớn nhất ở Pretoria. Trong bức chân https://thuviensach.vn dung ba đứa trẻ nhà Musk chụp khi Elon tầm tám tuổi, ba đứa trẻ tóc vàng, khỏe mạnh ngồi sát cạnh nhau trên hiên gạch với phông nền là những cây lan dạ hương tím biếc nổi tiếng vùng Pretonia. Elon có dáng người cao lớn, đôi má bầu bĩnh đang nở nụ cười rạng rỡ. Ít lâu sau, cha mẹ anh ly thân rồi ly dị vào năm 1980 khi Elon chín tuổi. Maye cùng ba con chuyển tới căn nhà nghỉ dưỡng của gia đình ở Durban, nằm ở bờ biển phía đông Nam Phi. Vài năm sau, Elon quyết định đến sống cùng cha. “Cha tôi có vẻ rất buồn và cô độc khi mẹ nuôi cả ba đứa chúng tôi còn ông chẳng có ai.” Musk nói. “Thế chẳng công bằng chút nào!” Quyết định ấy khiến mẹ anh bối rối. Bà Maye tâm sự: “Tôi không thể hiểu tại sao thằng bé lại rời bỏ mái ấm hạnh phúc mà tôi cất công gây dựng nhưng Elon tự có quyết định riêng cho cuộc đời mình.” Sau đó, Kimbal cũng chọn sống cùng Errol và nói rằng con trai dĩ nhiên sẽ muốn ở cùng cha. Gia tộc nhà Errol đã sinh sống ở Nam Phi từ 200 năm trước. Cha ông Errol, Walter Henry James Musk là một trung sĩ quân đội. “Tôi nhớ ông nội chẳng bao giờ trò chuyện.” Elon hồi tưởng. “Ông khá là... cáu bẳn.” Bà Cora Amelia Musk, mẹ ông Errol, sinh ra tại Anh trong một gia đình nổi tiếng thông minh. Bà rất yêu quý cháu mình. “Bà nội tôi rất cá tính.” Kimbal chia sẻ. “Bà có tầm ảnh hưởng lớn tới cuộc đời chúng tôi.” Elon gắn bó thân thiết với bà nội Cora hay Nana, như cách anh thường gọi. “Sau khi cha mẹ ly dị, bà chăm sóc tôi nhiều hơn.” Anh kể lại.“Bà đưa đón tôi đi học và hai bà cháu thường chơi những trò xếp chữ như Scrabble.” Nhìn bề ngoài, cuộc sống ở nhà Errol dường như rất thú vị. Errol có đủ sách cho Elon đọc và thường đưa các con ra nước ngoài. “Hồi ấy có thật nhiều kӹ niệm thú vị.” Kimbal tâm sự. https://thuviensach.vn Errol gây ấn tượng mạnh với bọn trẻ bằng sự thông thái và dạy chúng những bài học thực tế. “Ông là một kӻ sư tài năng.” Elon nói. “Ông nắm rõ cách thức mọi thứ vận hành trong lòng bàn tay.” Cả Elon và Kimbal đều được yêu cầu đi đến các công trình của Errol và học cách lát gạch, lắp đặt đường ống nước, cửa sổ và mắc dây điện. “Đúng là những thời khắc vui vẻ!” Elon nói về quãng thời gian sống cùng cha. Nhưng Errol cũng rất cứng rắn với các cậu con trai. Kimbal miêu tả cha mình là “người luôn xuất hiện bất thình lình và vô cùng nghiêm khắc”. Ông bắt Elon và Kimbal ngồi nghe và thuyết giảng liên tục ba, bốn tiếng liền mà không cho các con lên tiếng. Ông dường như rất hài lòng với lối hành xử đó cũng như việc tước hết niềm vui từ những trò chơi tuổi thơ bình dị. Hết lần này đến lượt khác, Elon gắng sức nài nỉ cha chuyển đến Mӻ và thường nói về kế hoạch sinh sống ở xứ cờ hoa nhiều năm sau. Errol không đánh giá cao những buổi thương thảo này và cố thuyết phục Elon rằng cuộc sống ở Mӻ có thể sẽ rất khắc nghiệt. Ông cho những người giúp việc đi xa để bắt Elon làm hết việc nhà và hiểu “chơi kiểu Mӻ” là thế nào. Cả Elon và Kimbal đều thừa nhận về những ngày sống bên cha đầy khắc nghiệt. “Đó là một cuộc sống đầy thách thức về mặt tinh thần, nhưng nó đã tôi luyện nên chúng tôi ngày hôm nay.” Kimbal nhận định. “Chính xác là tôi không có thời thơ ấu hạnh phúc.” Elon nói. “Có thể tốt hoặc không tốt nhưng đó chắc chắn không phải là tuổi thơ hạnh phúc. Chính xác phải là một nỗi thống khổ. Chắc chắn là cha rất giỏi trong việc khiến cuộc sống trở nên khốn khổ.” Elon chia sẻ. “Ông có thể biến bất cứ tình huống dù tốt đến mấy trở nên tệ hại. Ông không phải là một người đàn ông hạnh phúc. Tôi không biết... tôi không biết sao ông lại trở thành người như vậy.” Khi buồn, Elon thường vùi đầu vào sách vở. Gần 10 tuổi, anh nhìn thấy máy tính lần đầu tiên và nhận ra lối thoát mới cho cuộc đời. “ Có một cửa hàng điện tử thường chế tạo các sản phẩm hi-fi nhưng https://thuviensach.vn rồi họ bắt đầu chất vài chiếc máy tính vào một góc trong kho.” Musk thuật lại. Anh thấy sửng sốt khi biết rằng máy tính có thể được lập trình để làm theo bất kỳ mệnh lệnh nào của con người. “Tôi phải có nó và thế là tôi đeo bám cha bằng mọi cách để được mua máy tính.” Musk nói. Chẳng mấy chốc sau buổi chuyện trò, anh đã hãnh diện sở hữu chiếc Commodore VIC-20, một loại máy tính gia đình phổ biến được bán ra vào năm 1980. Chiếc máy tính của Elon có bộ nhớ 5 KB kèm sách hướng dẫn về ngôn ngữ lập trình BASIC. “Phải mất sáu tháng mới có thể học hết mọi thứ.” Elon nói. “Nhưng tôi mắc chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) về nó và thức trắng ba đêm để làm được hết mọi thứ. Có vẻ như đó là thứ hấp dẫn nhất trần đời.” Dù là kӻ sư nhưng cha của Musk coi máy tính là vật ngớ ngẩn. “Ông bảo nó chỉ dùng để chơi game và sẽ chẳng bao giờ chế tạo được thứ gì đó ra hồn” Elon nhớ lại. “Tôi chỉ nói: ‘Sao cũng được ạ!’” Tuy là tay mọt sách và ham mê máy tính, Elon vẫn thường cầm đầu hội Kimbal và các em họ (con dì Kaye) là Russ, Lyndon, Peter Rive lao vào những cuộc phiêu lưu. Họ dành cả năm trời bán trứng Phục sinh trong khu phố. Những quả trứng được trang trí không đẹp lắm nhưng họ vẫn thổi giá lên mấy trăm phần trăm để bán cho những người hàng xóm giàu có bằng cách đến gõ cửa chào mời từng nhà. Musk còn đầu têu chế tạo thuốc nổ và tên lửa tại nhà. Anh tự tay điều chế hóa chất và cho chúng vào các hộp kim loại. “Thật đáng chú ý khi bạn có thể cho nó thổi bay biết bao thứ!” Elon nói. “May mắn sao tôi vẫn còn nguyên mười ngón tay.” Khi không cho nổ tung mọi thứ, bọn trẻ mặc hàng lớp quần áo dày, đeo kính bảo hộ rồi lấy súng đạn nhựa bắn nhau. Elon và Kimbal còn đua xe cào cào trên bãi đất bỏ hoang cho đến khi Kimbal bay khỏi xe và lao thẳng vào hàng rào dây thép gai. Năm tháng dần qua đi, Elon và các em họ bắt đầu theo đuổi sự nghiệp kinh doanh một cách nghiêm túc. Họ thậm chí còn cố gắng mở cửa hàng trò chơi điện tử. Các chàng trai chọn địa điểm, ký hợp https://thuviensach.vn đồng thuê và tìm cách hợp pháp hóa việc kinh doanh. Cuối cùng, họ phải nhờ một người trên 18 tuổi ký vào văn bản pháp lý nhưng cả cha của anh em Rive lẫn ông Errol đều từ chối. Có thể cuộc phiêu lưu táo bạo nhất của nhóm anh em là những chuyến đi đi, về về giữa Pretoria và Johannesburg. Vào thập niên 80 của thế kӹ trước, Nam Phi là quốc gia tràn ngập bạo lực và tuyến tàu hỏa dài hơn 56 km nối Pretoria với Johannesburg là một trong những cung đường nguy hiểm nhất thế giới. “Nam Phi không phải là quốc gia dễ sống và điều đó sẽ ảnh hưởng tới bạn. Chúng tôi được chứng kiến những chuyện thực khó khăn. Đó là một phần của cách giáo dục khác thường nơi đây. Những trải nghiệm điên rồ này sẽ thay đổi cách nhìn của bạn về rủi ro. Nếu bạn trưởng thành mà không biết kiếm việc là chuyện nhọc nhằn, thì thật vô vị!” Các chàng trai đang trong độ tuổi từ 13 đến 16. Họ mê mẩn trò chơi nhập vai kỳ ảo Dungeons & Dragons (Rồng và Ngục tối). Một lần, họ tham gia giải đấu Dungeons & Dragons. “Chúng tôi nhập vai đấng tối cao mọt sách.” Musk kể. Tất cả các chàng trai đều bị Dungeons & Dragons lôi cuốn. Trò chơi yêu cầu một người chơi tạo tình huống bằng việc tưởng tượng và miêu tả khung cảnh. “Bạn bước vào căn phòng có chiếc rương nằm trong góc. Bạn sẽ làm gì?... Bạn mở chiếc rương ra và sập bẫy. Hàng tá yêu tinh được giải thoát.” Elon xuất sắc nhập vai Chúa Ngục và thuộc nằm lòng mọi đoạn miêu tả sức mạnh của quái vật cũng như những nhân vật khác. “Dưới sự lãnh đạo của Elon, chúng tôi nhập vai xuất sắc và giành thắng lợi.” Peter Rive hào hứng. “Chiến thắng đòi hỏi trí tưởng tượng phi thường và Elon đã thực sự tạo ra bầu không khí giúp mọi người có hứng thú và cảm hứng.” Trong khi đó, Elon lại chẳng mấy vui vẻ ở trường. Anh chuyển hết trường này đến trường khác suốt thời trung học cơ sở rồi trung học phổ thông và thường đụng độ những kẻ bắt nạt. Một chiều nọ vào năm lớp tám, khi Elon và Kimbal đang ngồi ăn trưa trên đỉnh bậc thang bằng bê tông, thì thấy một gã bám theo. https://thuviensach.vn “Khi ấy, tôi đang lẩn trốn băng đảng của gã này. Chúng săn lùng tôi miết. Tôi nghĩ mình đã vô tình va phải gã đó trong buổi sinh hoạt trường đầu sáng và gã xem đó là tội nặng.” Musk kể lại. Gã kia lẻn ra đằng sau lưng Musk, đá vào đầu rồi đẩy mạnh anh xuống cầu thang. Musk ngã nhào xuống dưới và đám đồng đảng còn lại nhảy bổ vào tấn công anh. Vài đứa đá vào mạn sườn anh rồi tên cầm đầu nện mạnh đầu anh xuống nền đất. “Một lũ... điên khùng!” Musk nói. “Tôi bất tỉnh ngay tắp lự.” Kimbal khiếp sợ khi chứng kiến cảnh tượng kinh hoàng ấy và lo lắng cho tính mạng Elon. Anh vội vã lao xuống cầu thang và thấy mặt Elon sưng vù, đẫm máu. “Anh ấy trông như vừa thi đấu trên võ đài quyền anh.” Kimbal kể. Sau đó, Elon được đưa tới bệnh viện cấp cứu. “Một tuần sau tôi mới đi học lại được.” Elon nhớ lại. Bọn bắt nạt đã đeo bám Musk suốt ba, bốn năm liền. Chúng thậm chí còn đánh đập cậu bé mà Musk coi là người bạn thân nhất cho tới khi cậu bé tội nghiệp kia đồng ý ngừng giao du với Musk. “Không những thế, chúng còn ép cậu bạn thân nhất ấy lừa tôi ra khỏi chỗ trốn để dần cho tôi một trận tơi tả.” Musk nói. “Thế mới... đau!” Khi kể đến đây, Musk ứa nước mắt, giọng run rẩy. “Chẳng hiểu sao, họ lại chọn và đeo bám tôi không ngừng. Điều đó khiến cho việc trưởng thành thật khó khăn. Suốt nhiều năm ròng rã, chẳng phút nào nghỉ ngơi. Ở trường, bạn bị đám côn đồ, những kẻ luôn muốn tẩn cho bạn một trận nên thân và khi trở về nhà, vẫn tồi tệ như vậy. Thực là một nỗi thống khổ dai dẳng!” Cuối những năm phổ thông, Musk theo học trường Trung học Nam sinh Pretoria. Cuối cùng, cuộc sống đã trở nên dễ thở hơn với Musk bởi anh bỗng lớn vổng lên và học sinh nơi này cư xử tử tế hơn. Dù là trường công trên danh nghĩa, nhưng Nam sinh Pretoria lại hoạt động giống trường tư thục suốt một trăm năm qua. Đó là nơi bạn có thể gửi gắm một chàng trai trẻ để giúp cậu sẵn sàng tiến bước vào Oxford hoặc Cambridge. Bạn học của Musk nhớ về anh như một học sinh dễ mến, trầm tính và chẳng có gì nổi trội. “Có bốn hay năm cậu được xem là sáng dạ bậc nhất.” Người ngồi sau Elon trong vài lớp học chung nhớ lại. https://thuviensach.vn “Elon không phải là một trong số đó.” Đó cũng là lời bình luận chung của nửa tá nam sinh khác. Những người bạn học này cũng kể lại, Musk chẳng mấy hứng thú với các môn thể thao và chính điều đó đã khiến anh lạc lõng. “Thành thật mà nói, chẳng có dấu hiệu gì dự báo cậu ấy sẽ trở thành tӹ phú.” Một người bạn học khác bộc bạch. “Cậu ấy không bao giờ làm cán bộ lớp. Tôi khá ngạc nhiên khi chứng kiến những điều đã xảy đến với cậu ấy.” Dù Musk chẳng có bè bạn thân thiết ở trường nhưng sở thích dị thường của anh đã để lại ấn tượng khá sâu sắc. Một người bạn học còn nhớ như in việc Musk đã mang mô hình tên lửa tới trường và cho nổ tung trong giờ nghỉ. Ngoài ra, trong một cuộc tranh luận khoa học, Musk đã gây chú ý khi đưa ra ý kiến phản đối nhiên liệu hóa thạch và ủng hộ năng lượng mặt trời – một quan điểm ít phổ biến ở Nam Phi thời bấy giờ bởi nền kinh tế của quốc gia này phụ thuộc vào nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú. “Cậu ấy có quan điểm kiên định về điều này.” Một người bạn cùng lớp chia sẻ. Terency Beney, một người bạn vẫn giữ liên lạc với Musk suốt nhiều năm, nói rằng Musk đã bắt đầu mơ về việc đưa con người tới các hành tinh khác ngay từ thời trung học và từng chia sẻ điều này với bè bạn. Dù Musk không thuộc nhóm xuất sắc nhất lớp, anh vẫn là một trong số ít học sinh có điểm số và sở thích phù hợp với chương trình máy tính thử nghiệm. Các học sinh được chọn từ nhiều trường và tập trung lại để học các ngôn ngữ lập trình như BASIC, COBOL và Pascal. Musk luôn nổi trội trong lớp học. Đồng thời, anh vẫn giữ niềm say mê khoa học viễn tưởng và văn học kỳ ảo. Anh tập tành viết những câu chuyện liên quan tới lũ rồng và sinh vật siêu nhiên. “Tôi muốn sáng tác ra thứ gì đó như Lord of the Rings.” Anh nói. Với Maye, Musk đã học tốt ở trường. Bà có thể thuật lại hàng tá chuyện liên quan tới thành tích học tập tuyệt vời của chàng thiếu niên Elon. Theo bà, lý do duy nhất khiến Elon không vượt trội các bạn là bởi anh chẳng mảy may hứng thú tới bài vở ở trường. https://thuviensach.vn Musk đồng tình với ý kiến mẹ anh đưa ra. Anh nói: “Tôi chỉ nhìn rồi tự hỏi: ‘Mình cần bao nhiêu điểm để vào trường mong muốn?’ Có những môn bắt buộc như tiếng Afrikaans và tôi chẳng hiểu để làm gì. Nó có vẻ lố bịch. Tôi chỉ đạt đủ điểm đỗ và thế là ổn. Tôi luôn đạt điểm tối đa ở các môn vật lý và tin học. Cần có lý do nào đó để lấy điểm cao. Tôi thà chơi điện tử, viết phần mềm và đọc sách hơn là cố gắng đạt điểm A vô nghĩa. Tôi nhớ mình trượt một số môn khi học lớp bốn và lớp năm. Lúc đó, bạn trai của mẹ dọa rằng tôi sẽ bị lưu ban nếu trượt kỳ thi. Tôi thực sự không biết rằng mình phải qua hết tất cả các môn mới được lên lớp. Từ đó trở đi, tôi đạt điểm cao nhất lớp.” Năm mười bảy tuổi, Musk rời Nam Phi tới Canada. Anh muốn đến Mӻ càng nhanh càng tốt và dùng Canada làm cánh cửa tới Thung lũng Silicon bởi ông bà ngoại anh có gốc gác ở đây. Ngay khi đạo luật cho phép bà Maye chuyển quyền công dân Canada cho các con, Elon đã lên kế hoạch tẩu thoát. Musk tìm hiểu cách hoàn tất thủ tục giấy tờ để nhập tịch Canada. Phải mất một năm sau, chính phủ Canada mới chấp nhận và cấp hộ chiếu cho anh. “Đó là khi Elon nói: ‘Con đi Canada đây!’” Bà Maye kể. Trong những ngày Internet chưa xuất hiện, Elon phải đợi ba tuần dài đằng đẵng mới lấy được vé máy bay. Khi có vé trong tay, không một phút do dự, anh quyết định lên đường. https://thuviensach.vn 4Thức tỉnh ở Canada M USK KHÔNG LÊN KẾ HOẠCH kӻ càng cho cuộc đào thoát vĩ đại tới Canada. Anh chỉ biết một ông chú bên đằng mẹ tại Montreal. Vì thế, anh lên máy bay mang theo hy vọng vào những điều tốt đẹp. Sau khi hạ cánh vào tháng 6 năm 1989, Musk tìm thấy một buồng điện thoại công cộng và dùng dịch vụ danh mục theo yêu cầu để tìm ông chú. Khi chuyện không thành, anh liền gọi điện cho mẹ nhờ trợ giúp. Bà báo với anh một tin xấu. Bà đã gửi một lá thư đến ông chú trước khi Musk đi và nhận được hồi âm khi con trai đang trên đường. Ông chú đã chuyển tới sinh sống ở Minnesota, nghĩa là Musk chẳng có nơi nào để tá túc. Với hành lý trong tay, Musk tìm một nhà trọ giá rẻ dành cho những người trẻ tuổi. Sau khi dành vài ngày ở Montreal và khám phá thành phố, Musk cố gắng tìm nơi ở lâu dài. Họ hàng nhà Maye sinh sống rải rác khắp Canada và Musk bắt đầu tìm cách liên hệ với họ. Anh mua một tấm vé xe buýt liên bang, có thể đi khắp nước. Sau đó, anh quyết định đi tới tỉnh Saskatchewan, nơi ông ngoại đã từng sinh sống. Sau một chặng đường dài, anh tới thị trấn nhỏ Swift Current. Elon gọi cho cậu em họ đang tình cờ đi về từ trạm xe buýt và quá giang tới nhà cậu này. Musk bắt đầu làm việc tại trang trại của người em họ. Anh trồng rau và dọn sạch các thùng ngũ cốc. Musk kӹ niệm ngày sinh nhật thứ mười tám tại đây và ăn chung bánh cùng gia đình họ. Suốt những tháng còn lại của năm đó, Musk nhảy hết thành phố này tới thành phố khác, làm đủ việc lặt vặt. Ví dụ có lần anh đã học cách dùng cưa xẻ gỗ tại Vancouver, British Columbia. Musk tới văn phòng việc làm địa phương tìm việc, bởi đó là nơi các công ty đăng thông báo tuyển dụng. Anh được bảo rằng rằng công https://thuviensach.vn việc có mức lương cao nhất – vì những hiểm nguy liên quan – là lau dọn nồi hơi tại một xưởng cưa. Vậy là, anh quyết định thử sức. “Anh phải mặc bộ đồ bảo hộ đặc biệt rồi trườn qua đường hầm chật chội.” Musk kể. “Sau đó anh lấy xẻng xúc cát, chất nhờn và những thứ cặn bã khác vẫn nóng bỏng tay rồi đổ chúng qua chính cái lỗ vừa trườn vào. Không còn đường thoát! Một người khác ở phía bên kia sẽ xúc nó vào xe cút kít. Nếu anh ở đó lâu hơn ba mươi phút, anh sẽ sốc nhiệt và chết.” Đầu tuần có ba mươi người thử sức. Cuối tuần, chỉ còn lại Musk và hai người đàn ông khác. Trong khi Musk di chuyển vòng quanh Canada, em trai, em gái và mẹ anh cũng tìm cách đến đó. Maye tới Canada để xem xét những nơi có thể định cư. Khi bà ở đó, cô bé Tosca 14 tuổi đã rao bán căn nhà và đồ nội thất ở Nam Phi. Em cũng bán luôn chiếc xe ô tô của mẹ. Khi Maye trở lại và hỏi Tosca lý do em bán tất cả tài sản của gia đình, Tosca trả lời: “Chúng ta sẽ rời khỏi đây mà mẹ!” Sau khi gia đình Elon định cư tại Canada, Musk theo học trường Đại học Queen ở Kingston, Ontario. Khi không ở trường, Elon sẽ đọc báo cùng Kimbal. Hai anh em cùng chọn những người thú vị mà họ muốn gặp gỡ. Sau đó, lần lượt từng người sẽ gọi điện mời những người này hẹn ăn trưa đột xuất. Một trong số đó là Peter Nicholson, Tổng giám đốc Ngân hàng Nova Scotia. Nicholson vẫn nhớ như in cuộc gọi của các chàng trai. “Tôi không có thói quen nhận những lời mời đột xuất.” Ông chia sẻ. “Nhưng tôi sẵn lòng đi ăn trưa cùng những cậu trai trẻ tràn đầy nhiệt huyết.” Phải mất sáu tháng sau, hai anh em mới chốt hẹn thành công với Nicholson. Để chắc chắn, anh em nhà Musk đã bắt chuyến tàu kéo dài ba tiếng đồng hồ và xuất hiện đúng giờ hẹn. Ấn tượng đầu tiên mà cả hai anh em đều để lại trong lòng Nicholson là sự lịch thiệp. Trong khi Elon có vẻ kỳ quặc và rụt rè hơn thì người em trai Kimbal lại nho nhã và đầy cuốn hút. “Càng trò chuyện với họ, tôi càng thấy ấn tượng và thích thú.” Nicholson nói. “Họ rất quyết tâm.” Cuối cùng, Nicholson mời Elon thực tập mùa hè tại ngân hàng. https://thuviensach.vn Không lâu sau đó, Elon mời Christie, con gái Peter Nicholson đến bữa tiệc sinh nhật của anh. Trước đó, Elon chưa từng gặp Christie nhưng anh đã lập tức bước về phía cô và dẫn cô vào băng ghế dài. “Sau đó, tôi nhớ rằng câu thứ hai mà anh ấy thốt ra là: ‘Tôi suy ngẫm nhiều về xe điện.’” Christie thuật lại. “Anh quay sang phía tôi và hỏi: ‘Cô có từng nghĩ về xe điện không?’” Ngay lập tức, Christie biết Elon thật sự rất khác biệt và thú vị. Sau này, hai người thường chuyện trò rất lâu trên điện thoại. Một lần, Elon nói: “Nếu không ăn để có thể làm việc nhiều hơn, anh sẽ nhịn ăn. Anh ước có cách nào đó hấp thu dưỡng chất mà không cần ngồi dùng bữa.” Ý tưởng thích làm việc hơn ăn uống khiến Christie sửng sốt. Khi Elon theo học Đại học Queen, anh gặp cô bạn cùng trường Justine Wilson. Cô gái thông minh và xinh xắn với mái tóc nâu dài thướt tha và có đai đen taekwondo. Elon si mê cô nhưng anh không phải là mẫu người cô thích. Justine thích một anh chàng bụi bặm hơn là gã mọt sách rụt rè. Dù vậy, Musk vẫn kiên trì mang kem cho Justine khi cô đang học và mời cô đến các bữa tiệc. Cuối cùng, họ bắt đầu hẹn hò. Musk rất thích trường đại học. Vốn hiểu biết tất tật mọi thứ được các bạn học đón nhận nhiệt thành hơn. Anh tìm thấy nhóm bạn tôn trọng trí tuệ của mình và thích thú với những thách thức ở trường. Các sinh viên khác không chế giễu ý kiến của anh về năng lượng, không gian hay bất cứ thứ gì anh suy nghĩ vào lúc ấy. Mọi người thích tham vọng của anh và anh trở nên nổi bật trong môi trường này. Mùa thu năm 1990, Navaid Farooq, một chàng trai Canada nhưng lớn lên ở nước ngoài chuyển tới sống cùng phòng với Musk trong ký túc xá và ngay lập tức trở thành cạ cứng của Musk. Họ có chung đam mê chơi điện tử chiến thuật. Khi trò Civilization được tung ra, cặp bài trùng dành hàng giờ xây dựng đế chế. “Tôi không nghĩ cậu ấy dễ kết bạn nhưng cậu ấy luôn hết lòng với bạn bè.” Farooq chia sẻ. https://thuviensach.vn Có một thời gian, Musk còn bán linh kiện và máy tính để bàn trong ký túc xá để kiếm thêm tiền. “Tôi có thể chế tạo những thứ phù hợp với yêu cầu của họ như máy game lừa bịp hay bộ xử lý văn bản đơn giản với giá rẻ hơn cửa hàng.” Musk kể. “Nếu máy tính của họ không khởi động được hoặc nhiễm virut, tôi sẽ sửa nó. Tôi có thể giải quyết mọi vấn đề.” Musk trở nên tham vọng hơn khi ở trường đại học và thậm chí còn tham gia các cuộc thi hùng biện. Anh cũng bắt đầu thể hiện bản tính quyết liệt và ganh đua mà ngày nay được thể hiện đậm nét trong cách cư xử của anh. “Khi Elon hướng tới điều gì, ở anh ấy sẽ toát ra niềm hứng thú khác hẳn những người khác.” Farooq nhận xét. “Đó là điểm khác biệt của Elon với toàn bộ nhân loại.” Năm 1992, sau hai năm theo học tại Queen, Musk chuyển tới Đại học Pennsylvania theo diện học bổng. Musk coi ngôi trường thuộc khối Ivy League này sẽ mở ra nhiều cơ hội mới cho anh và theo học chương trình văn bằng kép – đầu tiên là bằng kinh tế học của trường Wharton và sau là bằng vật lý. Justine ở lại Queen nhưng cả hai vẫn duy trì mối quan hệ yêu xa. Tài năng của Musk ngày càng nở rộ ở Penn và anh bắt đầu cảm thấy thoải mái khi đi chơi với bạn học cùng khoa vật lý. “Tại Penn, thằng bé gặp những đứa có suy nghĩ giống mình.” Bà Maye chia sẻ. “Có vài đứa mọt sách ở đó. Nó rất thích chúng. Tôi nhớ có lần đi ăn trưa với bọn trẻ và chúng toàn nói chuyện về vật lý. Chúng cứ nói ‘A cộng B bằng pi bình phương’ hay những thứ như thế. Chúng còn cười đùa sảng khoái nữa. Tôi vui khi thấy nó hạnh phúc.” Musk có một người bạn thân là Adeo Ressi, người sau này trở thành doanh nhân thành đạt ở Thung lũng Silicon và vẫn gắn bó với Elon hơn bất kỳ ai khác. Ressi là một anh chàng gày nhẳng cao trên mét tám. Trông anh ra dáng nghệ sĩ hơn so với một Musk mọt sách, nghiêm túc. Cả hai đều là sinh viên trao đổi và họ quyết định thuê một căn nhà lớn bên ngoài khuôn viên trường. Họ ở trong một căn nhà có tới mười phòng ngủ với giá thuê tương đối rẻ vì đó là ngôi nhà của Hội sinh viên nhưng chưa có ai mướn. Musk và Ressi miệt mài học tập vào https://thuviensach.vn những ngày trong tuần nhưng cứ đến cuối tuần, Ressi lại biến căn nhà thành một hộp đêm. Anh che cửa sổ bằng túi rác để bên trong tối đen như mực, trang trí tường bằng sơn sáng màu và mọi thứ tìm được. Họ sẽ tính phí vào cửa là năm đô-la một người và có đến năm trăm người tham gia. Ngôi nhà thứ hai mà họ thuê có mười bốn phòng ngủ. Musk, Ressi và một người nữa sống tại đây. Một hôm, Musk về nhà và thấy Ressi đã đóng chiếc bàn lên tường và sơn nó bằng các dải màu huỳnh quang. Musk lôi chiếc bàn xuống, sơn nó lại thành màu đen và bắt đầu học. “Tôi thì nói: ‘Này bồ, đó là nghệ thuật sắp đặt trong ngôi nhà tiệc tùng của chúng ta.’” Ressi kể lại. Nhưng với Musk, đó chỉ là cái bàn học. Dù không bỏ nhiều công sức chuẩn bị tiệc tùng, nhưng anh lại là người điều hành chúng. “Tôi tự chi trả học phí và có thể thanh toán cả tháng tiền thuê nhà chỉ trong một đêm.” Anh chia sẻ. Ressi nói rằng: “Elon là người chuẩn mực nhất mà bạn từng gặp. Anh ấy chẳng bao giờ làm gì sai cả. Không. Tuyệt đối không!” Musk chỉ lao đầu vào học và chơi điện tử. Thi thoảng, Ressi phải ngăn Musk chơi điện tử khi anh đắm chìm vào trò chơi nhiều ngày liền. Mối bận tâm lâu năm của Musk về năng lượng mặt trời và phương thức mới để khai thác năng lượng đã phát triển mạnh mẽ tại Penn. Vào tháng 12 năm 1994, anh viết bài luận có nhan đề “Tầm quan trọng của năng lượng mặt trời” và mở đầu với chút hài hước mỉa mai đặc trưng. Ngay đầu trang, anh viết: ‘Mặt trời sẽ biến mất vào ngày mai...’ – cô bé Annie mồ côi đã nói như vậy về năng lượng tái tạo.” Bài luận dự báo sự trỗi dậy mạnh mẽ của công nghệ năng lượng mặt trời và Musk đạt 98 điểm cùng lời bình của giáo sư “một bài luận rất thú vị và diễn đạt tốt”. Khi bắt đầu suy nghĩ nghiêm túc hơn về điều sẽ làm sau khi tốt nghiệp, Musk cân nhắc đến khả năng gia nhập ngành kinh doanh trò chơi điện tử. Anh mê điện tử ngay khi còn nhỏ và đã từng tham gia khóa thực tập trong ngành này. Nhưng rồi anh nhận thấy chúng không có nhiều ý nghĩa. “Tôi thực sự thích điện tử nhưng nếu viết ra những trò chơi vĩ đại thì chúng có ảnh hưởng thế nào đến thế giới?” https://thuviensach.vn Anh tự hỏi. “Rất ít. Dù mang trong mình tình yêu điện tử nồng nàn đến mấy, tôi cũng không thể chọn nó làm sự nghiệp.” Musk chia sẻ rằng anh chưa bao giờ quan tâm tới việc kiếm tiền. Ngay từ khi học đại học, anh đã suy ngẫm về điều loài người cần. “Tôi không phải là nhà đầu tư.” Anh nhấn mạnh. “Tôi chỉ muốn biến công nghệ thành sự thực bởi chúng là điều quan trọng với tương lai và hữu ích theo cách nào đó.” https://thuviensach.vn 5Lần khởi nghiệp đầu tiên của Elon M ÙA HÈ NĂM 1994, Musk và em trai Kimbal đã thực hiện chuyến chu du xuyên Mӻ. Trong chiếc xe BMW đời 70 cũ nát, hai anh em bắt đầu hành trình gần San Francisco vào tháng tám khi nhiệt độ ở California tăng vọt. Đầu tiên, họ xuống sa mạc Mojave và trải nghiệm cảm giác mồ hôi vã ra như tắm giữa thời tiết 490C trong chiếc xe hơi không điều hòa. Họ tận hưởng những lần dừng nghỉ ở cửa hàng chuyên bán burger Carl’s Jr. Tại đây, họ thả lỏng mình, thư giãn trong căn phòng điều hòa mát lạnh. Chuyến đi có đủ thời gian cho những cuộc phiêu lưu điển hình của tuổi hai mươi và mộng ước kinh doanh. Mạng Internet trở nên phổ biến và hai anh em nghĩ rằng họ muốn cùng nhau thành lập công ty để làm một điều gì đó trên web. Họ thay phiên nhau lái xe và thảo luận sôi nổi trước khi tiến về phía đông để đưa Musk trở lại nhập trường vào mùa thu. Nhưng họ chẳng thích ý tưởng kinh doanh nào. Đầu hè năm đó, Musk tham gia hai khóa thực tập ở Thung lũng Silicon. Ban ngày, anh làm việc cho Viện Nghiên cứu Pinnacle, một công ty khởi nghiệp. Tại đó, các nhà khoa học khám phá ra cách sử dụng siêu tụ điện – một thiết bị dự trữ năng lượng – có thể được dùng như nguồn nhiên liệu cho xe điện hoặc xe hybrid. Sản phẩm này cũng có thể được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực kỳ quặc hơn. Musk có thể thao thao bất tuyệt hàng giờ về cách sử dụng siêu tụ điện để chế tạo súng laser theo kiểu Stars War (Chiến tranh giữa các vì sao). Súng sẽ giải phóng nguồn năng lượng khổng lồ. Các xạ thủ có thể nạp siêu tụ điện vào báng súng và khai hỏa liên tục. Musk rất say mê công việc tại Pinnacle. https://thuviensach.vn Buổi tối, Musk tới Rocket Science Games, một công ty mới thành lập với khát vọng chế tạo ra những trò chơi hiện đại nhất bằng cách chuyển từ băng game sang đĩa CD. Đĩa CD chứa đựng nhiều thông tin hơn và khiến trò chơi đạt chất lượng đồ họa cũng như cách kể chuyện theo phong cách điện ảnh. Một đội ngũ kӻ sư hàng đầu tập hợp cùng các nhân vật trong ngành điện ảnh để sáng tạo ra những trò chơi đặc biệt. Họ làm việc cả 24 giờ một ngày và nghĩ chẳng có gì kỳ lạ khi Musk xuất hiện ở văn phòng lúc năm giờ chiều để bắt đầu công việc thứ hai. Ban đầu, anh được giao nhiệm vụ viết một số đoạn mã đơn giản. Nhưng chỉ một thời gian ngắn sau, Musk đảm nhận những công việc thách thức hơn. Peter Barrett, kӻ sư người Úc góp công thành lập công ty cho biết: “Tôi không nghĩ là có người hướng dẫn nhưng cậu ấy luôn hoàn thành những gì mình muốn.” Musk tìm thấy cơ hội mà anh tìm kiếm suốt đời tại Thung lũng Silicon và nhận thấy nó hết sức tương xứng với tham vọng của anh. Anh quay trở lại đây hai mùa hè liên tiếp và chuyển tới nơi này sinh sống sau khi tốt nghiệp văn bằng kép tại Penn. Ban đầu, anh dự định học lên cao học ngành vật lý tại Đại học Standford và tập trung phát triển siêu tụ điện. Nhưng hai ngày sau, Musk bỏ học vì không cưỡng lại được tiếng gọi mời của Internet và viễn cảnh khởi nghiệp. Anh thuyết phục Kimbal chuyển tới Thung lũng Silicon để họ sát cánh bên nhau cùng chinh phục web. Ý tưởng kinh doanh Internet đã nảy trong đầu Musk vào quãng thời gian thực tập. Một nhân viên kinh doanh từ Yellow Pages (Trang Vàng Doanh Nghiệp) đã bước vào văn phòng và rao bán ý tưởng về danh bạ trực tuyến nhằm bổ sung cho danh bạ thông thường của công ty. Rõ ràng, nhân viên này chẳng hiểu gì về bản chất của Internet. Lời mời chào kém cỏi này khiến Musk suy nghĩ. Vì vậy, anh đã gọi ngay cho Kimbal để trao đổi ý tưởng hỗ trợ doanh nghiệp trực tuyến. “Elon nói: ‘Mấy gã này chẳng biết họ đang nói cái quái gì. Nhưng chúng ta có thể làm được.’” Kimbal hồi tưởng lại. Đó là năm 1995 và https://thuviensach.vn hai anh em quyết định thành lập Global Link Information Network, một công ty khởi nghiệp mà sau này đổi tên thành Zip2. Ý tưởng về Zip2 quả thực tài tình. Năm 1995, rất ít doanh nghiệp nhỏ biết về Internet bởi đó là một khái niệm hoàn toàn mới mẻ. Họ chẳng biết cách truy cập hay nhận ra giá trị của việc xây dựng website cho doanh nghiệp hay thậm chí là sở hữu một danh bạ trực tuyến để khách hàng có thể tìm đến. Musk và em trai hy vọng sẽ thuyết phục được nhà hàng, tiệm hớt tóc và các doanh nghiệp tương tự rằng đã đến lúc cộng đồng lướt mạng cần biết tới sự tồn tại của họ. Zip2 sẽ tạo ra một danh bạ tra cứu dành cho các doanh nghiệp và kết nối nó với bản đồ. Musk thường lấy ví dụ về bánh pizza để giải thích cho khái niệm này, quả quyết rằng tất cả mọi người đều xứng đáng được biết địa chỉ tiệm bánh pizza gần nhất cùng chỉ dẫn chi tiết tới đó. Ngày nay, dường như đó là chuyện hiển nhiên – thử nghĩ xem Yelp đã gặp Google Maps ra sao – nhưng hồi ấy lại chẳng rõ ràng đến vậy. Anh em nhà Musk thuê một văn phòng bé xíu ở Palo Alto, California, cách Sanford không xa và sắm sửa vài món đồ nội thất cơ bản. Tòa nhà ba tầng này không có thang máy còn nhà vệ sinh thường xuyên gặp trục trặc. 23 tuổi, Musk tự tay viết toàn bộ các đoạn mã gốc của Zip2 trong khi Kimbal tới gõ cửa từng nhà chào bán dịch vụ. Musk dàn xếp thành công quyền truy cập vào cơ sở dữ liệu của danh bạ doanh nghiệp ở Bay Area với đầy đủ tên và địa chỉ. Sau đó, anh mua lại quyền sử dụng một số bản đồ kӻ thuật số và chỉ dẫn rồi gộp hai công nghệ lại để tạo ra dịch vụ. Errol Musk tài trợ cho các con 28.000 USD để giúp họ vượt qua giai đoạn này. Nhưng họ gần như đã khánh kiệt sau khi thuê văn phòng, mua phần mềm và một số thiết bị khác. Ba tháng đầu thành lập Zip2, Musk và em trai phải sống tại văn phòng. Họ cất quần áo vào một chiếc tủ nhỏ và tắm nhờ ở YMCA. “Thi thoảng, chúng tôi ăn tới bốn bữa một ngày ở tiệm Jack in the Box.” Kimbal nhớ lại. “Họ mở cửa cả 24 giờ nên rất phù hợp với lịch làm việc của chúng tôi. Tôi https://thuviensach.vn không còn ăn ở đó nữa nhưng vẫn có thể đọc thuộc lòng thực đơn của họ.” Zip2 dù là một doanh nghiệp Internet nhưng vẫn phải kinh doanh bằng phương thức truyền thống là tới gõ cửa từng nhà. Các doanh nghiệp được thuyết phục về những lợi ích của web và sẵn sàng chi tiền cho thứ mà họ chưa biết tới. Cuối năm 1995, lần đầu tiên anh em nhà Musk tuyển dụng nhân sự và tập hợp một đội ngũ bán hàng lai tạp. Jeff Heilman, chàng trai 20 tuổi với tâm hồn tự do đang tìm kiếm hướng đi cho đời mình đã đến Zip2 với tư cách là nhân viên đầu tiên. Sau đó, một số nhân viên kinh doanh khác nhập hội và làm việc để hưởng hoa hồng – khoản tiền mà họ nhận được khi chào hàng thành công. Musk gần như chôn chân ở văn phòng. Anh ngủ trên chiếc ghế lười sát cạnh bàn, nom hệt một chú cún. “Hằng ngày, tôi đến văn phòng lúc bảy rưỡi hoặc tám giờ sáng và thấy anh ấy ngủ say trên ghế.” Heilman nhớ lại. “Có lẽ, anh ấy tắm rửa vào cuối tuần. Tôi không rõ lắm. Musk yêu cầu những nhân viên đá anh một cái khi tới văn phòng để anh thức dậy và quay trở lại làm việc. Trong khi Musk phụ trách viết mã, Kimbal trở thành trưởng nhóm kinh doanh. “Kimbal luôn mang trong mình niềm lạc quan cháy bỏng và anh rất giỏi động viên người khác.” Heilman nhận xét. Kimbal giao cho Heilman nhiệm vụ thuyết phục người quản lý của những cửa hàng cao cấp ở Palo Alto ký hợp đồng với Zip2. Vấn đề lớn nhất dĩ nhiên là chẳng ai chịu bỏ tiền mua hàng. Tuần nối tuần, Heilman gõ cửa từng nơi và quay trở lại văn phòng báo cáo công việc với vài ba tin tốt ít ỏi. Đến giờ ăn trưa, anh em nhà Musk với tay lấy tiền đựng trong hộp xì gà, kéo Heilman ra ngoài và nghe những báo cáo bán hàng đầy thất vọng. Craig Mohr, một nhân viên đời đầu, đã bỏ mảng buôn bán bất động sản để nhảy sang kinh doanh dịch vụ cho Zip2. Anh quyết định tập trung vào mảng thuyết phục các đại lý phân phối xe hơi sử dụng Zip2 vì họ thường chi mạnh tay cho quảng cáo. “Một ngày, tôi quay https://thuviensach.vn về với 900 đô-la tiền mặt.” Mohr nói. “Tôi bước vào văn phòng và hỏi sếp xem họ muốn tôi làm gì với số tiền đó. Ngay lập tức, Elon ngừng gõ bàn phím, ngửa người ra sau màn hình và ngạc nhiên: ‘Không thể tin được, cậu kiếm được tiền rồi!’” Greg Kouri, một doanh nhân Canada ở độ tuổi 35, cũng gia nhập Zip2. Ông đã gặp anh em Musk ở Toronto và thích mê ý tưởng Zip2. Một sáng nọ, các chàng trai xuất hiện trước cửa nhà Kouri để thông báo cho ông kế hoạch tới California tìm cơ hội khởi nghiệp. Vậy là, vẫn trong chiếc áo choàng tắm, Kouri quay vào nhà, lục tìm xung quanh vài phút và trở lại với 6.000 USD đầu tư vào công ty. Đầu năm 1996, ông chuyển đến California và trở thành nhà đồng sáng lập Zip2. Kouri rất dày dặn kinh nghiệm thực tế và giỏi nhìn người. Vì vậy, ông đảm nhận vai trò giám sát viên cấp cao tại Zip2. Doanh nhân người Canada này có biệt tài xoa dịu Musk và gần như là cố vấn của anh. “Đôi khi những người thông minh tột bậc không hiểu rằng không phải ai cũng theo kịp hay hiểu nhanh như họ.” Derek Proudian, Giám đốc điều hành của Zip2 chia sẻ. “Greg là một trong số ít người mà Elon chịu lắng nghe.” Kouri là người thường phán xử các trận ẩu đả nổ ra ngay tại văn phòng giữa Elon và Kimbal. “Tôi chẳng đấu đá với ai bao giờ, nhưng Elon và tôi không có khả năng cùng nhìn về một hướng.” Kimbal nói. Một lần, trong cuộc cãi vã về quyết định kinh doanh, Elon bị rách da tay và phải đi tiêm phòng uốn ván. Từ đó, Kouri đặt dấu chấm hết cho những cuộc ẩu đả. Đầu năm 1996, Zip2 trải qua một cuộc cách mạng với sự tham gia của công ty đầu tư mạo hiểm Mohr Davidow Ventures, công ty chuyên cấp một số vốn lớn cho doanh nghiệp mới thành lập để đổi lấy cổ phần doanh nghiệp. Mohr Davidow hay tin hai chàng trai Nam Phi đang nỗ lực đưa Yellow Pages lên mạng Internet và đã quyết định tìm đến họ. Các nhà đầu tư cảm thấy ấn tượng với nguồn sinh lực dồi dào của Musk. https://thuviensach.vn Mohr Davidow quyết định rót ba triệu đô-la. Với số tiền này trong tay, công ty chính thức đổi tên từ Global Link thành Zip2 – có nghĩa là nén lại hai lần – đồng thời chuyển đến văn phòng mới rộng rãi hơn và bắt đầu chiêu mộ loạt kӻ sư tài năng. Zip2 cũng thay đổi ý tưởng kinh doanh. Vào thời điểm đó, công ty đã xây dựng thành công một trong những hệ thống chỉ đường tốt nhất trên web. Zip2 dự tính phát triển công nghệ này, đưa nó từ chỗ chỉ tập trung ở Bay Area sang các thành phố lớn ở Mӻ. Thế là, thay vì rao bán dịch vụ theo kiểu truyền thống tới từng nhà, Zip2 tạo ra gói phần mềm bán cho các tờ báo để họ tự xây dựng hệ thống danh bạ riêng. Musk không thích định hướng kinh doanh này hay cách công ty hoạt động. Vì vậy, các nhà đầu tư quyết định đẩy Musk sang vị trí Giám đốc Công nghệ thay vì điều hành công ty và tuyển dụng một người khác làm CEO. Dù Musk là người tự học viết mã xuất sắc nhưng kӻ năng của anh không sắc bén như những nhân viên mới. Họ xem xét kӻ lưỡng các đoạn mã của Zip2 và bắt tay viết lại phần mềm, loại bỏ những đoạn thừa. Các kӻ sư cũng đặt ra thời hạn hoàn thành công việc thực tế hơn. Đó là một thay đổi đáng hoan nghênh so với cách làm việc của Musk khi anh luôn đặt ra thời hạn sát sao và ép buộc nhân viên làm việc không ngừng nghỉ hết ngày này qua ngày khác để đạt mục tiêu. “Nếu bạn xin ý kiến Elon về thời gian hoàn thành một việc gì đó, câu trả lời luôn nảy ra trong đầu anh là không bao giờ quá một giờ.” Một nhân viên Zip2 chia sẻ. “Chúng tôi diễn giải nó thành một hoặc hai ngày.” Thành lập rồi chứng kiến Zip2 ngày một lớn mạnh khiến lòng tự tin trong Musk tăng lên gấp bội. Một trong những người bạn thời trung học của Musk tới California thăm anh và nhận thấy tính cách Musk đã có sự thay đổi đáng kể. Người bạn chứng kiến cảnh Musk đối đầu với người chủ nhà khó chịu đang gây khó dễ cho mẹ anh. Musk gào lên: “Nếu ông muốn bắt nạt ai thì đi mà bắt nạt tôi!” Thời trung https://thuviensach.vn học, Elon chỉ chuyên hùa theo người khác. Giờ đây, anh trở nên tự tin và luôn nắm quyền kiểm soát. Zip2 đạt được thành công tột bậc khi kinh doanh với báo giới. Các tờ báo đã chậm chân trong việc xây dựng dịch vụ Internet và Zip2 mở ra cho họ cơ hội bán ô tô cùng những vật dụng khác tới độc giả. Năm 1997, Zip2 lại một lần nữa chuyển tới văn phòng mới khang trang hơn gần thành phố Mountain View. Musk cảm thấy bực bội khi Zip2 chỉ giao dịch với báo giới. Anh tin chắc rằng công ty có thể cung cấp những dịch vụ thú vị trực tiếp tới tất cả mọi người. Anh khuyến khích Zip2 mua lại tên miền có đuôi city.com với hy vọng biến nó thành trang dành cho công chúng. Nhưng CEO của Zip2 quyết định giữ vững quan điểm chỉ tập trung vào mảng báo chí. Tháng 4 năm 1998, Zip2 thông báo hợp nhất với đối thủ cạnh tranh số một là CitySearch. Ban đầu, Musk ủng hộ ý tưởng này nhưng sau đó quay ra phản đối. Tháng 5 năm 1998, hai công ty hủy bỏ vụ sáp nhập và gây ra sự hỗn loạn trong nội bộ Zip2. Thỏa thuận bị phá vỡ khiến Zip2 phải đối mặt với một vấn đề nghiêm trọng. Công ty hoạt động tốt nhưng lợi nhuận đang giảm dần khi phải chi trả cho việc xây dựng dịch vụ và tuyển dụng nhân viên kinh doanh. Musk muốn tập trung vào hướng đưa Zip2 đến với tất cả mọi người nhưng CEO mới sợ rằng việc mở rộng dịch vụ và xây dựng công nghệ sẽ ngốn bộn tiền. Trong khi, Musk và những người khác vẫn mải miết tranh cãi về tương lai của Zip2, các đối thủ cạnh tranh xuất hiện với dịch vụ tương đương. Mạng Internet trở nên cực kỳ phổ biến và nhiều người đang cố gắng phát triển mảng kinh doanh trực tuyến. Tháng 2 năm 1999, hãng sản xuất máy tính nổi tiếng Compaq Computer đột nhiên đề nghị trả 307 triệu đô-la tiền mặt để mua lại Zip2. “Như thể tiền tự nhiên từ trên trời rơi xuống vậy.” Ed Ho, cựu nhân viên của Zip2 hồi tưởng lại. Zip2 chấp nhận lời đề nghị và tổ chức một bữa tiệc thịnh soạn. Mohr Davidow lãi tới 20 lần từ số tiền đầu tư ban đầu còn Musk ra đi với 22 triệu đô-la. Musk không bao https://thuviensach.vn giờ nghĩ tới chuyện làm việc với Compaq. Ngay khi hay tin công ty sẽ bị bán, anh lập tức lao vào dự án mới. Musk đã học được nhiều điều quý giá từ Zip2 mà chủ yếu là không bao giờ để các nhà đầu tư nhúng mũi quá sâu vào các dự án mạo hiểm. Từ đó, anh sẽ chiến đấu để nắm quyền kiểm soát và giữ chức CEO. “Chúng tôi bị choáng ngợp và nghĩ rằng những gã này biết họ đang làm gì.” Kimbal chua xót nói. “Nhưng không phải vậy. Chẳng có tương lai nào khi họ tiếp quản công ty.” Nhiều năm sau, khi có đủ thời gian ngẫm nghĩ về chuyện ở Zip2, Musk nhận ra rằng đáng lẽ anh có thể xử trí một số tình huống với nhân viên tốt hơn. Thi thoảng, anh chỉ trích họ thậm tệ giữa cuộc họp và bắt họ làm việc hàng giờ liền.“Trước đây tôi chưa từng điều hành một đội ngũ tương tự như vậy.” Musk tâm sự. “Tôi chưa bao giờ là đội trưởng đội thể thao, thủ lĩnh của bất cứ hoạt động nào hay thậm chí là quản lý dù chỉ một người. Anh phải đặt mình vào hoàn cảnh của người khác và tự hỏi: ‘Vậy, họ sẽ cảm thấy thế nào về điều này với chừng đó thông tin?’” Musk thuật lại câu chuyện về chàng trai viết sai phương trình trên bảng tại Zip2. “Tôi gằn giọng kiểu: ‘Cậu viết cái quái gì thế?’” Musk nói. “Rồi tôi sửa lại giùm. Thế là, cậu ta đâm ra ghét bỏ tôi.” Musk cũng khiến các nhân viên khác phải khó xử trước mặt nhiều người tại công ty. “Cuối cùng, tôi cũng nhận ra một điều, đấy, giải quyết được vấn đề rồi nhưng giờ mình lại tạo ra một gã nhân viên kém cỏi. Đó chẳng phải là cách xử lý vấn đề.” Với Zip2, Musk hội tụ cả may mắn lẫn tài năng. Anh nảy ra một ý tưởng xuất sắc, biến nó thành dịch vụ hoàn hảo và thoát khỏi mớ hỗn độn dot-com với hầu bao rủng rỉnh một đống tiền. Điều này thực sự tuyệt vời hơn những gì mọi người vẫn nói. Tuy vậy, tiến trình ấy cũng đầy đớn đau. Musk khao khát trở thành lãnh đạo nhưng những người xung quanh không nhận thấy điều đó. Song với Musk, tất cả quan điểm ấy đều sai lầm và anh sẽ chứng minh điều đó. https://thuviensach.vn 6Những năm tháng ở Paypal N HƯ CÁC NHÂN VẬT trong trò chơi điện tử yêu thích, Musk đã được thăng hạng. Anh chiến thắng ở Thung lũng Silicon và trở thành mẫu hình mơ ước của nhiều người – một triệu phú dot-com. Nhưng không dừng lại ở đó và Musk nhanh chóng nghĩ về hướng đi tiếp theo. Ôm tham vọng ngày một lớn, Musk biết rằng dự án mạo hiểm tiếp theo phải vĩ đại hơn Zip2. Điều đó thôi thúc anh tìm kiếm một ngành công nghiệp đầy thách thức và có thể cải tổ. Musk bắt đầu nghĩ về quãng thời gian thực tập tại Ngân hàng Nova Scotia. Ở đó, anh đã rút ra kết luận rằng đa số chủ ngân hàng thực chất là những gã lắm tiền nhiều của nhưng chẳng mấy sáng dạ. Giờ đây, chính điều đó đã gợi mở một cơ hội mới. Nhiều năm qua, Musk đã cân nhắc tới việc thành lập ngân hàng trực tuyến. Anh thậm chí còn thảo luận cởi mở về điều này trong kỳ thực tập tại Viện nghiên cứu Pinnacle năm 1995. Musk đã thuyết giảng cho các nhà khoa học về quá trình chuyển giao sắp diễn ra trong ngành tài chính khi mọi người ngừng tới ngân hàng và thực hiện giao dịch trực tuyến. Nhưng họ lại cố át lời anh, khăng khăng cho rằng khả năng bảo mật trên mạng còn lâu mới đủ độ tin cậy để xử lý các giao dịch trực tuyến an toàn. Dù vậy, Musk vẫn giữ vững niềm tin rằng ngành tài chính có thể thực hiện điều đó với bước nâng cấp toàn diện. Kế hoạch mà Musk đưa ra quả thực hết sức tham vọng. Như các nhà nghiên cứu tại Pinnacle đã chỉ ra, mọi người hầu như chẳng thấy thoải mái khi mua sách qua mạng. Họ có thể nhập số thẻ tín dụng nhưng tiết lộ tài khoản ngân hàng trên mạng là chuyện bất khả thi. Vậy phải làm thế nào? Musk muốn xây dựng ngân hàng trực tuyến với đầy đủ dịch vụ: một công ty có tài khoản tiết kiệm, tài khoản vãng lai cũng như các dịch vụ môi giới và bảo hiểm. https://thuviensach.vn Công nghệ có thể đáp ứng được việc tạo dựng một dịch vụ như vậy. Nhưng thiết lập hệ thống luật lệ chặt chẽ cho phép thành lập một ngân hàng trực tuyến ngay từ thuở sơ khai dường như là chuyện không tưởng. Đó không còn là chuyện chỉ đường tới cửa hàng pizza hay đăng tin rao bán xe hơi cũ mà là giao dịch với tài chính của người dân. Nếu dịch vụ không hoạt động hiệu quả như quảng cáo, hậu quả sẽ khôn lường. Như mọi khi, Musk can đảm khởi động dự án mới trước khi Zip2 được bán. Anh chuyện trò với một vài kӻ sư xuất sắc nhất tại Zip2 để tìm hiểu xem những nhân vật nào sẵn lòng tham gia cùng anh trong dự án mạo hiểm tiếp theo. Musk cũng trao đổi ý tưởng với vài mối liên lạc cũ tại ngân hàng từng thực tập ở Canada. Tháng 1 năm 1990, khi hội đồng quản trị của Zip2 ráo riết tìm người mua, anh bắt đầu phát triển kế hoạch ngân hàng. Thương vụ với Compaq được công bố ngay tháng tiếp theo. Và tới tháng ba, Musk chính thức thành lập công ty khởi nghiệp mới mang tên gọi X.com. Từ một du khách Canada, chỉ chưa đầy một thập kӹ, Musk đã vụt trở thành triệu phú ở tuổi 27. Với tổng tài sản lên tới 22 triệu đô-la, anh chuyển ra khỏi căn hộ sống chung với ba người bạn khác để tậu một căn hộ rộng 167 m2 và bắt tay cải tạo nó. Anh còn sắm chiếc xe hơi thể thao McLaren F1 trị giá một triệu đô-la và và có lẽ do thừa hưởng dòng máu phiêu lưu của ông ngoại Joshua, anh cũng sắm một chiếc máy bay nhỏ để học lái. Dẫu vui thích với những món đồ chơi mới, song Musk vẫn đầu tư phần lớn tài sản vừa kiếm được từ Zip2 vào những ý tưởng kinh doanh mới đặc biệt là X.com. Dù xét theo tiêu chuẩn rủi ro cao của Thung lũng Silicon, thì việc đổ hết tài sản vào lĩnh vực bấp bênh như ngân hàng trực tuyến quả là gây sốc. Sau khi rót 12 triệu đô-la vào X.com, anh chỉ còn khoản tiền bốn triệu đô-la sau thuế cho tiêu dùng cá nhân. “Đó là điểm khác biệt giữa Musk với người thường.” Ed Ho, cựu giám đốc tại Zip2 và là người đồng sáng lập X.com, nhấn mạnh. “Anh ấy sẵn sàng chấp nhận rủi ro cá nhân cao. Nếu tiến hành một thương vụ như vậy, hoặc bạn sẽ được đền đáp xứng đáng hoặc kết thúc ở một nhà chờ xe buýt đâu đó.” https://thuviensach.vn Sau này ngẫm lại, quyết định đổ chừng ấy tiền bạc vào X.com của Musk thật bất thường. Phần lớn thành công thời dot-com năm 1999 là để chứng tỏ bản thân, cất giấu của cải rồi thuyết phục người khác đặt cược tiền bạc của họ vào công ty tiếp theo của bạn. Dĩ nhiên, Musk vẫn dựa vào các nhà đầu tư bên ngoài nhưng anh cũng sẵn sàng tự mình gánh lấy những rủi ro cá nhân. Bằng cách đó, Musk hành xử như những nhà sáng lập đời đầu ở Thung lũng Silicon, khi các công ty như nhà sản xuất chip Intel sẵn sàng lao vào canh bạc lớn. Trong khi Zip2 là một ý tưởng táo bạo, hữu ích, thì X.com hứa hẹn sẽ khởi đầu cho cuộc cách mạng lớn. Lần đầu tiên trong đời, Musk đối đầu trực tiếp với ngành công nghiệp giàu có, lâu đời với hy vọng sẽ đánh bại những công ty hùng mạnh. Musk không để vốn hiểu biết ít ỏi về tiểu tiết phức tạp của ngành ngân hàng khiến bản thân phải lo lắng. Anh cho rằng các chủ ngân hàng đều phạm phải sai lầm trong hoạt động tài chính – quá chậm chạp và lạc hậu – và anh có thể điều hành ngành này tốt hơn bất kỳ ai. Musk đã tập hợp một đội ngũ toàn siêu sao để thành lập X.com. Có bốn người đồng sáng lập và tất cả đều nhất trí rằng ngành công nghiệp ngân hàng đã tụt hậu so với thời đại. Dù có chung tầm nhìn và lòng nhiệt huyết nhưng cả nhóm nhanh chóng gặp rắc rối. Việc điều chỉnh lại những luật lệ ngân hàng phức tạp và hiện đại hóa ngành công nghiệp chống lại mọi sự đổi thay thật khó nhằn. Năm tháng sau khi thành lập X.com, một trong những nhà đồng sáng lập, Harris Fricker, quyết định rằng công ty cần nhà lãnh đạo mới. “Anh ta nói, hoặc mình giữ chức CEO hoặc lôi kéo mọi người rời bỏ X.com để thành lập công ty riêng.” Musk kể lại. “Tôi không giỏi đối phó với dọa dẫm. Tôi nói. ‘Anh cứ làm thế đi!’ Thế là anh ta làm thật.” Musk gắng thuyết phục một số kӻ sư cốt cán ở lại nhưng họ lại chọn phe Fricker và bỏ đi. Cuối cùng, Musk chỉ còn lại lớp vỏ bên ngoài và một nhóm nhân viên trung thành. “Sau khi mọi chuyện lắng xuống, tôi nhớ mình ngồi lại cùng Elon trong văn phòng.” Julie Ankenbrandt, nhân viên đời đầu của X.com quyết định ở lại. “Có https://thuviensach.vn hàng triệu luật lệ được ban hành để ngăn chặn những công ty như X.com ra đời nhưng Elon chẳng bận tâm. Anh chỉ nhìn tôi rồi nói: ‘Tôi nghĩ chúng ta nên tuyển dụng thêm người.’” Musk gắng sức huy động vốn cho X.com và buộc phải tìm đến các nhà đầu tư rồi thú nhận rằng công ty chẳng còn lại nhiều nhặn gì. Mike Moritz, nhà đầu tư nổi tiếng đến từ Sequoia Capital, ủng hộ công ty và quyết định đặt cược vào Musk. Một lần nữa anh lùng khắp Thung lũng Silicon tìm kiếm tài năng và thu hút được nhiều kӻ sư nhờ bài thuyết trình hùng hồn về tương lai huy hoàng của ngân hàng trực tuyến cùng kế hoạch biến cuộc sống của mọi người trở nên dễ thở hơn. Tuần nối tuần, thêm nhiều kӻ sư mới gia nhập công ty và viễn cảnh ngày càng trở nên thực tế. Công ty lấy được giấy phép hoạt động ngân hàng và những giấy tờ khác cho phép kinh doanh các sản phẩm tài chính. Đến tháng mười một, nhóm lập trình nhỏ bé của X.com đã tạo ra một trong những ngân hàng trực tuyến đầu tiên với gói bảo hiểm được chính phủ phê duyệt để chống lưng cho các tài khoản ngân hàng và ba quӻ đầu tư giúp mọi người thoải mái lựa chọn. Dưới sự lãnh đạo của Musk, X.com đã thử nghiệm những ý tưởng mới mẻ, điên rồ trong lĩnh vực ngân hàng. Khách hàng nhận được 20 đô-la mặc định trong thẻ rút tiền khi đăng ký sử dụng dịch vụ và 10 đô-la tiền thưởng khi giới thiệu thành công cho người khác. X.com cũng xây dựng hệ thống thanh toán trực tiếp cá nhân khi khách hàng gửi tiền cho người khác bằng cách nhập địa chỉ email của họ vào trang. Đó là sự chuyển dời từ hệ thống ngân hàng trì trệ phải mất cả ngày trời mới xử lý xong sang kiểu giao dịch nhanh chóng, nơi bạn có thể chuyển tiền đi khắp nơi chỉ bằng vài cú nhấp chuột. Đó cũng chính xác là một cuộc cách mạng và chỉ trong vài tháng đầu tiên, hơn 200.000 người đã đăng ký sử dụng X.com. Chẳng bao lâu sau, X.com chính thức có đối thủ cạnh tranh đáng gờm. Hai chàng trai thông minh là Max Levchin và Peter Thiel đã triển khai hệ thống thanh toán riêng tại công ty khởi nghiệp Confinity. Bộ đôi này thuê một văn phòng nhỏ – chính là kho đựng https://thuviensach.vn chổi được sửa sang lại – từ chính X.com và gắng giúp chủ sở hữu thiết bị cầm tay Palm Pilot chuyển tiền qua cổng hồng ngoại trên thiết bị. X.com và Confinity đã biến văn phòng nhỏ ở Palo Alto thành trung tâm của cuộc cách mạng tài chính Internet. “Đó là đám thanh niên làm việc chăm chỉ.” Ankenbrandt nói. “Mùi mồ hôi ở đó thật khủng khiếp. Đến giờ tôi vẫn còn ngửi thấy nó – miếng pizza thừa, mùi cơ thể và mồ hôi.” Những cuộc trò chuyện bông đùa giữa nhân viên X.com và Confinity đột ngột rơi vào thinh lặng. Các nhà sáng lập Confinity quyết định chuyển văn phòng xuống phố, đổi hướng sang phương thức thanh toán trên nền tảng web giống X.com và xây dựng dịch vụ mới có tên gọi PayPal. Hai công ty rơi vào cuộc đấu khốc liệt để đạt được các tính năng như đối thủ và thu hút thêm người dùng bởi lẽ ai cũng hiểu, kẻ nhanh hơn, mạnh hơn sẽ giành chiến thắng. Hàng chục triệu đô-la được vung ra cho chiến dịch quảng cáo trong khi hàng triệu đô-la mất hút trong cuộc chiến với tin tặc – những kẻ coi dịch vụ mới mẻ này là cơ hội để gian lận. “Bạn vung tiền nhanh hết mức có thể.” Jeremy Stoppelman, một kӻ sư của X.com, người sau này trở thành CEO của Yelp cho biết. Đến tháng 3 năm 2000, X.com và Confinity quyết định chấm dứt hành động đẩy nhau vào quên lãng và kết hợp lại thông qua một thương vụ sáp nhập. Điều này đã biến Musk thành cổ đông lớn nhất của công ty mới với tên gọi X.com. Không lâu sau đó, X.com huy động được 100 triệu đô-la từ các cổ đông và hãnh diện với hơn một triệu khách hàng. Từ lâu, X.com đã chiến đấu với nạn gian lận cùng những vấn đề khác và chúng càng trở nên nghiêm trọng hơn khi hệ thống máy tính của công ty thất bại trong việc duy trì cơ sở dữ liệu khách hàng đang tăng lên nhanh chóng. Mỗi tuần một lần, website công ty lại bị đánh sập. Đa số các kӻ sư được yêu cầu bắt tay vào việc thiết kế hệ thống mới. Điều này khiến những nhân viên chủ chốt bị phân tâm và biến X.com thành mục tiêu dễ lừa đảo. “Chúng tôi mất tiền nhanh như chớp.” Stoppelman cho biết. Khi X.com trở nên nổi tiếng hơn, các vấn đề càng thêm tồi tệ. Các vụ https://thuviensach.vn lừa đảo xuất hiện với tần suất dày đặc. Ngân hàng cũng như công ty thẻ tín dụng thay nhau đưa ra nhiều loại phí mới. Ngoài ra, nhiều đơn vị khởi nghiệp khác cũng cạnh tranh ngày một gay gắt. X.com thiếu mô hình kinh doanh chặt chẽ để bù lại những tổn thất và thu lợi nhuận từ số tiền nó kiểm soát. Ngày càng có nhiều nhân viên trong công ty hoài nghi về khả năng ra quyết định của Musk. Tiếp theo là một trong vụ lật đổ bẩn thỉu nhất trong số những vụ đảo chính khét tiếng suốt lịch sử dài lâu của Thung lũng Silicon. Đêm nọ, một nhóm nhân viên X.com tụ lại với nhau và cùng tính kế đẩy Musk đi. Họ quyết định thuyết phục hội đồng quản trị lôi kéo Peter Thiel, người đồng sáng lập Confinity, trở lại làm CEO. Thay vì đối đầu trực diện với Musk, những kẻ ủ mưu quyết định đâm sau lưng anh. Musk và Justine đã kết hôn vào tháng 1 năm 2000 nhưng họ bận tới nỗi chưa có thời gian tận hưởng kỳ trăng mật. Chín tháng sau, họ quyết định kết hợp công việc với hạnh phúc cá nhân bằng chuyến đi gây vốn cho công ty rồi kết thúc với kỳ nghỉ ở Sydney, Australia để kịp dự Olympic. Khi họ vừa đáp chuyến bay đêm, các giám đốc của X.com gửi thư cho hội đồng quản trị khẩn thiết yêu cầu thay thế Musk. Một vài nhân viên trung thành của Musk nhận thấy mùi bất ổn nhưng tất cả đã quá muộn. “Đêm đó, tôi tới văn phòng vào lúc 10h30 và thấy tất cả đều có mặt.” Ankenbrandt kể lại. “Tôi không thể tin vào mắt mình và điên cuồng gọi điện cho Elon nhưng anh ấy đang ở trên máy bay.” Khi máy bay hạ cánh, Thiel đã thay thế vị trí của Musk. Khi hay tin về vụ lật đổ, Musk bắt ngay chuyến bay kế tiếp để quay trở lại Palo Alto. Musk cố gắng phản công trong một thời gian ngắn. Anh kêu gọi hội đồng quản trị xem xét lại quyết định. Nhưng khi biết rõ công ty đã thay đổi, Musk đành nhượng bộ. “Không phải tôi muốn làm CEO đến mức ấy.‘Tôi chỉ nghĩ khi cần thực hiện chuyện quan trọng, nếu không phải là CEO, tôi không chắc liệu chúng có được thực thi hay không.’” Musk chuyện trò với Thiel và cảm thấy thoải https://thuviensach.vn mái hơn sau cuộc trao đổi. Anh nghĩ rằng Thiel sẽ làm theo một số gợi ý mà anh đưa ra cho công ty. Tới tháng 6 năm 2001, ảnh hưởng của Musk với công ty nhanh chóng phai nhạt. Tháng đó, Thiel đổi X.com thành PayPal. Musk nắm giữ vai trò cố vấn cho công ty và tiếp tục đầu tư vào nó. Anh nâng số cổ phần lên và trở thành cổ đông lớn nhất của PayPal. “Hẳn bạn sẽ đoán rằng một người ở vị trí như Elon sẽ trở nên cay độc và hằn học nhưng anh chẳng phải loại người ấy.” Roelof Botha, cựu Giám đốc Tài chính của Paypal chia sẻ. “Anh ủng hộ Peter và là một chính nhân quân tử thực thụ.” Những tháng tiếp theo trở thành chìa khóa thay đổi hoàn toàn tương lai của Musk. Làn sóng dot-com nhanh chóng lụi tàn và tất cả mọi người đều tìm mọi cách rút tiền. Khi các giám đốc eBay bắt đầu tiếp cận PayPal với mục đích mua lại, hết thảy đều muốn bán và bán đứt thật nhanh. Trái lại, Musk kêu gọi hội đồng quản trị khước từ và chờ đợi để kiếm được nhiều tiền hơn. PayPal có doanh thu thường niên khoảng 240 triệu đô-la và có vẻ như sẽ sống sót qua đợt này. Sự phản đối của Musk đã đem lại thành quả xứng đáng và còn hơn thế nữa. Tháng 7 năm 2002, eBay đề nghị mua lại PayPal với giá 1,5 tӹ đô-la. Musk và toàn bộ hội đồng quản trị đã chấp nhận thỏa thuận đó. Musk kiếm được 250 triệu đô-la từ thương vụ bán lại cho eBay hay chính xác là 180 triệu đô-la sau thuế và điều đó đủ để biến những giấc mơ điên rồ của anh thành sự thực. https://thuviensach.vn 7Đàn chuột trong vũ trụ T HÁNG 6 NĂM 2001, Elon bước sang tuổi 30, gần một năm trước khi eBay đề nghị mua lại PayPal. Mốc sinh nhật ấy khiến anh choáng váng. “Anh không còn là thần đồng nữa!” Musk ca thán với Justine, nửa đùa nửa thật. Cùng tháng đó, X.com chính thức đổi tên thành PayPal như một lời nhắc nhở cay nghiệt rằng công ty đã bị tước khỏi tay anh và rơi vào tay người khác. Phong trào khởi nghiệp đã lỗi nhịp, cả Thung lũng Silicon cũng vậy. Ý tưởng thoát khỏi nơi đây ngày một lớn dần và mạnh mẽ hơn. Elon và Justine quyết định chuyển về phía nam sinh sống, sinh con và mở ra một chương mới trong cuộc đời họ ở Los Angeles, trong khi Elon tiếp tục giữ vai trò cố vấn cho PayPal. “Một phần trong anh ấy thích thú phong cách, sự sôi động và màu sắc của một thành phố như L.A.” Justine chia sẻ. “Elon thích sống ở nơi tràn trề năng lượng.” Một nhóm bạn của Musk có cùng quan điểm cũng nhổ neo tới Los Angeles. Musk không chỉ bị nét quyến rũ của Los Angeles lôi cuốn mà đó còn là tiếng gọi của không gian. Sau khi bị đẩy khỏi PayPal, Musk bắt đầu nhớ lại những mơ mộng thuở ấu thơ về tên lửa và du hành vũ trụ. Anh nghĩ rằng có thể sứ mệnh của anh là thứ gì đó vĩ đại hơn so với việc sáng tạo ra các dịch vụ Internet. Musk chọn Los Angeles với chủ đích rõ ràng. Nơi này cho phép anh tiếp cận không gian hay ít nhất là ngành công nghiệp vũ trụ. Thời tiết ôn hòa, ổn định của Nam California biến nơi đây thành chốn lý tưởng cho ngành hàng không kể từ những năm 1920 khi Lockheed Aircraft Company bắt đầu kinh doanh tại Hollywood. Howard Hughes, Không quân Hoa Kỳ, NASA, Boeing cùng các cá nhân và https://thuviensach.vn tổ chức khác đều tiến hành sản xuất, thử nghiệm tân tiến ở khu vực trong và xung quanh Los Angeles. Dù chưa biết chính xác muốn làm điều gì trong không gian nhưng Musk biết rằng chỉ ở Los Angeles anh mới có thể được vây quanh bởi những nhà tư tưởng số một thế giới về hàng không. Họ có thể giúp anh hoàn thiện bất kỳ ý tưởng nào. Bên cạnh đó, khả năng lôi kéo nhiều tân binh tham gia vào dự án kinh doanh tiếp theo cũng rất khả thi. Mối liên hệ đầu tiên của Musk với cộng đồng không gian là cuộc gặp gỡ với các thành viên của tổ chức phi lợi nhuận có tên gọi Hội Hỏa tinh. Hội Hỏa tinh được thành lập với sứ mệnh khám phá và định cư trên Sao Hỏa. Hội dự định tổ chức một buổi gây quӻ vào giữa năm 2001. Sự kiện này sẽ diễn ra tại nhà của một trong những thành viên giàu có với phí tham gia là 500 đô-la một người và thư mời những nhân vật quen thuộc đã được gửi đi. Điều khiến hội trưởng Robert Zubrin sửng sốt là lời hồi đáp của một người có tên Elon Musk, bởi chẳng ai nhớ đã mời anh. “Anh ấy gửi cho chúng tôi tấm séc trị giá năm nghìn đô-la.” Zubrin nói. “Điều đó khiến mọi người chú ý.” Zubrin tìm hiểu và phát hiện ra Musk rất giàu có nên đã mời anh đi uống cà phê trước buổi tiệc tối. “Tôi muốn chắc rằng anh biết rõ các dự án chúng tôi đang tiến hành.” Zubrin nói. Khi gặp nhau, Zubrin bắt đầu chia sẻ với Musk về trung tâm nghiên cứu mà hội đã xây dựng ở Bắc Cực để mô phỏng điều kiện khắc nghiệt của Sao Hỏa. Zubrin cũng chia sẻ với Musk về thử nghiệm mà hội đang tiến hành có tên gọi Nhiệm vụ Translife. Theo đó, một đàn chuột sẽ điều khiển đầu khí cụ khoa học của tên lửa đang quay quanh quӻ đạo của Trái đất. “Nó sẽ quay để tạo nên 1/3 trọng lực cho đàn chuột – tương đương với điều kiện trên Sao Hỏa – và chúng sẽ sống sót rồi sinh sôi nảy nở.” Zubrin nhấn mạnh với Musk. Tới giờ ăn tối, Zubrin xếp Musk vào bàn VIP sát cạnh ông cùng đạo diễn nổi tiếng rất say mê không gian, James Cameron và khoa học gia hành tinh tại NASA, Carol Stoker. “Bấy giờ, Elon trông rất trẻ https://thuviensach.vn trung, nom hệt một cậu thiếu niên.” Stoker nhận xét. “Cameron lập tức bắt chuyện với anh ấy để mời gọi đầu tư vào bộ phim tiếp theo còn Zubrin gắng thuyết phục anh quyên góp một khoản lớn cho Hội Hỏa tinh.” Trong khi ấy, Musk lại thăm dò một số ý tưởng và các mối liên hệ. Chồng của Stoker là kӻ sư hàng không vũ trụ tại NASA hiện đang triển khai ý tưởng về một chiếc máy bay có thể lướt trên Sao Hỏa tìm kiếm nguồn nước. Musk rất thích ý tưởng đó. “Anh ấy nhiệt thành hơn những triệu phú khác.” Zubrin nói. “Anh ấy không hiểu nhiều về không gian nhưng lại có trí tuệ khoa học. Anh ấy muốn biết kế hoạch cho Sao Hỏa và ý nghĩa mục đích của chúng.” Ngay lập tức Musk gia nhập ban quản trị của hội và quyên góp 100.000 đô-la khác cho trạm nghiên cứu ở Bắc Cực. Bạn bè hoàn toàn không hiểu rõ trạng thái tinh thần của Musk. Anh phấn khích nói về khát khao làm chuyện gì đó thực sự có ý nghĩa với cuộc đời mình – một chuyện dài lâu. Musk thực sự đã suy nghĩ rộng hơn Hội Hỏa tinh. Thay vì gửi dăm ba con chuột vào quӻ đạo Trái đất, Musk muốn đưa chúng lên Sao Hỏa. Càng ngẫm nghĩ về không gian, việc khám phá nó càng trở nên quan trọng hơn với Musk. Anh cảm tưởng như công chúng đã đánh mất tham vọng cũng như hy vọng về tương lai. Một người bình thường thấy khám phá không gian chỉ là trò tốn công, vô bổ. Nhưng Musk vẫn suy ngẫm nghiêm túc về du hành liên hành tinh. Anh muốn truyền cảm hứng cho đại chúng và vực dậy niềm đam mê khoa học, ước mơ chinh phục công nghệ. Anh tin vào ý tưởng nước Mӻ gắn kết chặt chẽ với ước mơ khám phá không gian của nhân loại. Và anh thấy buồn lòng khi NASA, một cơ quan của chính phủ Mӻ chuyên nhận những nhiệm vụ táo bạo trong không gian và khám phá chân trời mới lại chẳng mấy mặn mà nghiên cứu Sao Hỏa. Musk bắt đầu lên lịch hẹn với những đối tác mới trong ngành hàng không tại phòng hội nghị của khách sạn. Anh chủ yếu muốn họ giúp mình phát triển ý tưởng đưa đàn chuột lên Sao Hỏa hay chí ít cũng https://thuviensach.vn nảy ra ý tưởng tương tự. Musk hy vọng sẽ bày tỏ được hành động thiện chí vì nhân loại – một kiểu sự kiện thu hút sự chú ý của toàn thế giới, khiến mọi người nghĩ lại về Sao Hỏa và tiềm năng của con người. Vì vậy, anh rút khỏi vị trí quản lý Hội Hỏa tinh và thông báo thành lập tổ chức riêng – Quӻ Sự sống trên Sao Hỏa. Các chuyên gia vô cùng phấn khích khi thấy một gã cự phú sẵn sàng vung tiền cho điều gì đó thú vị trong không gian. Họ vui vẻ tranh cãi về việc đưa đàn chuột lên vũ trụ. Khi cuộc thảo luận trôi qua, mối bận tâm lại chuyển sang dự án khác có tên gọi “Ốc đảo Sao Hỏa”. Theo kế hoạch này, Musk sẽ mua tên lửa và dùng nó để phóng một ngôi nhà kính tự động lên Sao Hỏa. Có một nhóm nghiên cứu đã từng làm việc ở dự án buồng ươm cây trong không gian. Ý tưởng mà nhóm Musk đưa ra là thay đổi lại cấu trúc để buồng ươm có thể tự mở ra trong thời gian ngắn, hút đất Sao Hỏa rồi dùng nó để trồng cây. Sau đó, đến lượt cây nhả ra khí ôxy đầu tiên trên Sao Hỏa. Nhờ công kết nối của Musk, kế hoạch dường như rất vĩ đại và khả thi. Musk muốn nó phải có cửa sổ và gửi được băng ghi hình về Trái đất để mọi người có thể chứng kiến cảnh cây phát triển. Cả nhóm thảo luận về việc gửi dụng cụ cho sinh viên cả nước để họ tự trồng cây cùng lúc và ghi chú lại. Ví dụ như cây trên Sao Hỏa lớn gấp đôi bản sao tại Trái đất trong cùng khoảng thời gian trồng trọt. Vấn đề duy nhất mà các chuyên gia gặp phải là ngân sách của Musk. Có vẻ như Musk muốn chi khoảng 20 đến 30 triệu đô-la cho dự án mạo hiểm này. Mọi người đều biết rằng chừng đó chỉ đủ cho phóng một quả tên lửa, có khi còn thiếu. “Theo tôi, cần đến 200 triệu đô-la để làm được việc này.” Một chuyên gia hàng không vũ trụ tham gia vào cuộc họp cho biết. Musk biến một số nhà tư tưởng tình nguyện (volunteer thinker) thành cố vấn và sắp xếp để họ thiết kế máy trồng cây. Anh cũng lập kế hoạch tới Nga để tìm hiểu chi phí cho một lần phóng. Musk dự định mua một tên lửa đạn đạo liên lục địa đã được tân trang lại hay còn gọi tắt là ICBM từ người Nga và sử dụng nó làm thiết bị phóng. Để có thêm sự hỗ trợ, Musk liên hệ với Jim Cantrell, một anh chàng https://thuviensach.vn khác thường từng làm việc cho Hoa Kỳ cũng như các chính phủ khác. Cantrell đã bị người Nga buộc tội gián điệp và chịu án phạt quản thúc tại nhà vào năm 1996 sau khi thương vụ bán vệ tinh đổ bể. “Vài tuần sau, Al Gore [cựu Phó Tổng thống Hoa Kỳ] gọi vài cuộc điện thoại và mọi chuyện được dàn xếp ổn thỏa.” Cantrell thuật lại. “Từ đó, tôi chẳng bao giờ muốn hợp tác với người Nga một lần nào nữa.” Nhưng Musk lại có ý tưởng khác. Cuối cùng, khi Musk và Cantrell gặp nhau, họ thấy hợp nhau kỳ lạ. Musk tiếp tục thuyết giảng về việc “con người cần trở thành giống loài đa tinh cầu”, khẩn thiết yêu cầu nhân loại có kế hoạch dự phòng cho những trường hợp thực sự, thực sự tồi tệ xảy đến với Trái đất. Cantrell nói rằng nếu Musk nghiêm túc, anh sẵn sàng quay lại Nga một lần nữa để giúp anh tìm mua tên lửa. Cuối tháng 10 năm 2001, Musk, Cantrell, và Adeo Ressi, bạn đại học của Musk, đáp chuyến bay thương mại tới Moscow. Ressi cố xác định xem liệu cậu bạn thân nhất của mình đã mất trí hay chưa. Như những người bạn khác, Ressi gắng thuyết phục anh đừng lãng phí tiền của vào các thí nghiệm không gian. Nhưng Ressi không thể khiến Musk lung lay. Vậy là, anh quyết định cùng tới Nga để xem chừng Musk. “Adeo gọi tôi sang một bên rồi nói: ‘Elon đang làm một việc rồ dại? Hành động hào hiệp ư? Điên rồ thì có!’” Cantrell kể lại. “Anh ấy vô cùng lo lắng nhưng rồi cũng dần bình tâm lại.” Sao lại không? Họ đang tới nước Nga, nơi mấy gã lắm tiền nhiều của có thể mua tên lửa không gian công khai trên thị trường. Đội của Musk ngày càng lớn mạnh với sự gia nhập của Mike Griffin, người nắm trong tay bằng kӻ thuật hàng không, kӻ thuật điện, kӻ thuật dân dụng và vật lý ứng dụng. Ông từng làm việc cho nhiều công ty công nghệ và phóng tên lửa cũng như Phòng thí nghiệm động cơ phản lực (Jet Propulsion Laboratory), nơi phát triển và chế tạo phi thuyền rô-bốt. Vài người cho rằng không một ai trên hành tinh này hiểu biết về chuyện đưa mọi thứ vào không gian như Griffin. Năm 2005, ông đảm nhận vai trò là người đứng đầu NASA nhưng bốn năm trước đó, ông đã tới Nga cùng Musk. https://thuviensach.vn Trong suốt bốn tháng, nhóm Musk gặp gỡ người Nga ba lần nhưng mọi chuyện chẳng đi tới đâu. Người Nga dành nhiều thời giờ ăn uống rồi tán gẫu vu vơ trước khi bàn chuyện chính. Thậm chí, họ còn chẳng coi công chuyện với Elon là nghiêm túc. “Họ nhìn chúng tôi như những kẻ không đáng tin cậy.” Cantrell nói và miêu tả một trong các thiết kế trưởng đã nhổ nước bọt vào anh và Elon vì nghĩ rằng họ chẳng có ý định mua tên lửa thật sự. Cuộc hẹn căng thẳng nhất diễn ra trong tòa nhà từng một thời khang trang gần trung tâm Moscow. Musk ngồi trên 20 triệu đô-la, số tiền anh hy vọng sẽ đủ để chi trả cho ba quả ICBM để tân trang lại và phóng lên vũ trụ. Người Nga lại một lần nữa chối đây đẩy việc bàn chuyện chính. Cuối cùng, Musk hỏi thẳng giá thành của một quả tên lửa. Câu trả lời: tám triệu đô-la một quả. Musk phản đối, mặc cả xuống tám triệu đô-la cho hai quả. “Họ ngồi đó và nhìn anh ấy.” Cantrell nói. “Và trả lời đại khái: ‘Chàng trai trẻ, không được đâu!’ Họ cũng nói kháy rằng anh ấy chẳng có tiền.” Ngay tại thời điểm đó, Musk quả quyết rằng phía Nga hoặc chẳng nghiêm túc về thương vụ này hoặc quyết tâm bòn rút tiền bạc từ tay triệu phú dot com như anh. Vậy là, anh rút lui khỏi cuộc họp. Tâm trạng của đội Musk chẳng thể tồi tệ hơn. Đã gần cuối tháng 2 năm 2002. Họ lao ra ngoài bắt tắc-xi và phi thẳng tới sân bay giữa trận bão tuyết. Trong xe, không khí lặng như tờ. Musk đã tới Nga với niềm lạc quan tràn trề về việc mang đến cho nhân loại một thành tích ấn tượng nhưng rồi phải rời đi với nỗi thất vọng sâu sắc về bản chất con người. Chỉ người Nga mới sở hữu những quả tên lửa phù hợp với ngân sách của Musk. Tâm trạng buồn rầu ủ ê ấy đeo bám họ suốt cả chặng đường lên máy bay. “Anh không tưởng tượng nổi đâu, cái cảm giác nhẹ nhõm của chúng tôi khi bánh máy bay lăn khỏi đường băng Moscow.” Cantrell chia sẻ. “Giống như: ‘Ôi Chúa ơi, con làm được rồi!’” Musk ngồi hàng ghế phía trước, lạch cạch gõ máy tính. Griffin và Cantrell tự hỏi, Musk có thể làm chuyện gì bây giờ. Khi Musk quay lại và cho họ xem bảng tính vừa lập. “Này, các anh!” Anh nói. “Tôi nghĩ chúng ta có thể tự chế tạo tên lửa.” https://thuviensach.vn Ban đầu, Griffin và Cantrell đã quá chán chường để nghĩ về ý tưởng của Musk. Họ biết hàng tá câu chuyện về các tӹ phú nghĩ rằng mình có thể chinh phục vũ trụ để rồi đánh mất cả gia tài. Nhưng Elon kiên quyết. “Không! Tôi nghiêm túc đấy! Tôi có bảng tính đây.” Bảng tính liệt kê chi tiết chi phí cho nguyên liệu cần thiết để chế tạo, lắp ráp rồi phóng tên lửa. Theo tính toán của Musk, anh có thể đấu với các công ty phóng tên lửa hiện có bằng cách chế tạo một quả tên lửa nhỏ mang thiết bị vệ tinh và nghiên cứu vào không gian. Bảng tính cũng đưa ra những đặc tính hoạt động giả thuyết của tên lửa – thông tin về trọng lượng, tốc độ cũng như loại năng lượng cần sử dụng – với mức độ chi tiết tới ấn tượng. “Tôi hỏi: ‘Elon, anh lấy thứ này ở đâu đấy?’” Cantrell kể lại. Musk đã dành nhiều tháng trời nghiên cứu về ngành công nghiệp hàng không vũ trụ và nền tảng vật lý đằng sau nó. Anh mượn Cantrell và vài người bạn cuốn Rocket Propulsion Elements (Các nguyên tố đẩy tên lửa), Fudamentals of Astrodynamics (Những nguyên tố cơ bản của động lực vũ trụ học) cùng một số tài liệu quan trọng khác. Musk đã quay trở lại là cậu bé luôn ngấu nghiến thông tin thời thơ ấu và nhận ra rằng tên lửa có thể được chế tạo với chi phí thấp hơn nhiều so với giá mà người Nga đưa ra. Hãy quên đi lũ chuột, cả vườn cây với băng hình chiếu cảnh chúng lớn lên từng ngày – hoặc là chết rũ – trên Sao Hỏa. Musk sẽ truyền cảm hứng tới mọi người để họ nghĩ về việc khám phá vũ trụ một lần nữa bằng cách biến những chuyến du hành ngoài không gian trở nên rẻ hơn. https://thuviensach.vn 8SpaceX phóng tên lửa… Đại loại như vậy L ẦN ĐẦU TIÊN NGHĨ TỚI Ý TƯỞNG bước vào ngành kinh doanh không gian trên chuyến bay trở về từ Moscow vào tháng 2 năm 2002, Elon liệt kê hàng loạt doanh nhân đã vung vít hàng triệu đô-la vào việc chế tạo tên lửa thương mại và nhận kết cục thảm hại. Tuy nhiên, ít nhất Musk có một lý do để nghĩ rằng anh sẽ là người đầu tiên đạt tới thành công tại chính nơi mà những người khác ngã xuống. Lý do đó chính là Tom Mueller. Mueller say mê sửa chữa đồ đạc và chế tạo tên lửa từ tấm bé. Anh đặt các bộ lắp ghép rồi ráp lại thành tên lửa. Chẳng mấy chốc, anh đã tự thiết kế và chế tạo thành công. Sau khi tốt nghiệp đại học, anh làm việc trong lĩnh vực vệ tinh, chất nổ đẩy và động cơ tại các công ty hàng không vũ trụ lừng danh như TRW và tiếp tục dành thời gian rảnh rỗi để chế tạo tên lửa. Tháng 1 năm 2002, khi Mueller đang loay hoay với một động cơ 36 kg ở xưởng của một người bạn thì Elon xuất hiện. Cantrell đã đề nghị Musk ghé qua tìm hiểu về xưởng và xem xét các thiết kế của Mueller. Lúc ấy, Mueller đang vác động cơ 36 kg trên vai và cố gắn nó vào một cấu trúc hỗ trợ thì bị Musk tấn công dồn dập. “Anh ấy hỏi tôi, nó tạo ra bao nhiêu lực đẩy.” Mueller kể lại. “Anh ấy muốn biết liệu tôi đã từng làm việc với thứ gì lớn hơn chưa. Tôi đáp lại là có, tôi từng làm việc với một động cơ đẩy nặng 29,5 tấn tại TRW và hiểu tường tận mọi thứ.” Mueller đặt động cơ xuống đất và cố gắng bắt kịp màn chất vấn của Musk. “Chi phí cho một động cơ như vậy hết bao nhiêu?” Musk hỏi. Mueller trả lời rằng TRW đã chế tạo nó với https://thuviensach.vn khoảng 12 triệu đô-la. Musk tiếp lời. “Ừm! Nhưng anh có thể tạo ra nó với chi phí thực là bao nhiêu?” Mueller chuyện trò với Musk hàng giờ liền. Cuối tuần sau đó, Mueller mời Musk đến nhà để tiếp tục thảo luận. Musk biết rằng anh đã thực sự tìm ra một người am hiểu việc chế tạo tên lửa. Sau đó, Musk giới thiệu Mueller với các chuyên gia hàng không khác. Mueller thực sự ấn tượng với đội ngũ đó. Mueller giúp Musk điền bảng tính chi phí chế tạo một quả tên lửa thế hệ mới. Nó sẽ không mang theo các vệ tinh nặng cỡ xe tải như vài quả tên lửa quái vật mà Boeing, Lockheed, Nga và một số quốc gia khác phóng lên. Thay vào đó, nó ra đời dựa trên quan điểm rằng: một số nhóm người và công ty muốn gửi hàng hóa phục vụ cho mục đích nghiên cứu lẫn thử nghiệm lên không gian nếu ai đó có thể hạ giá thành triệt để cho mỗi lần phóng. Musk thích thú ý tưởng phát triển “con ngựa thồ” cho kӹ nguyên mới trong không gian. Dĩ nhiên, tất cả những điều này chỉ là lý thuyết rồi đột nhiên mọi chuyện thay đổi khi PayPal chính thức lên sàn vào tháng 2 năm 2002 với giá cổ phiếu tăng vọt lên 55%. Bên cạnh đó, Musk biết eBay đang nuôi ý định mua lại công ty này. Trong lúc đang suy ngẫm về ý tưởng tên lửa thì tổng tài sản của Musk đã tăng vọt từ hàng chục lên hàng trăm triệu đô-la. Đến tháng 4 năm 2002, Musk chính thức từ bỏ ý tưởng khiến công chúng sửng sốt và cam kết thành lập một công ty hàng không đúng nghĩa. Anh lôi kéo Cantrell, Griffin, Mueller, và Chris Thompson, một kӻ sư hàng không vũ trụ tại Boeing về phía mình và tuyên bố với cả nhóm. “Tôi muốn thành lập công ty này. Nếu các anh muốn, chúng ta hãy cùng nhau làm điều đó.” Vào tháng 6 năm 2002, công ty Space Exploration Technologies (SpaceX) ra đời với quy mô khiêm tốn. Musk mua lại một nhà kho cũ tại El Segundo, khu ngoại ô Los Angeles, nơi đặt trụ sở của rất nhiều công ty hàng không vũ trụ. Trong tuần hoạt động đầu tiên của SpaceX, xe tải ra vào tấp nập. Trên xe chất đầy máy tính Dell, máy https://thuviensach.vn in cùng những chiếc bàn gấp để làm việc. Musk bước tới một chiếc xe, kéo cửa lên và tự tay dỡ thiết bị xuống. Musk đã nhanh chóng thay đổi văn phòng SpaceX với lớp sơn tường trắng tươi rói. Bàn làm việc đặt rải rác khắp nhà máy để các nhà khoa học máy tính và kӻ sư thiết kế máy móc từ Ivy League có thể ngồi cùng thợ hàn, thợ máy khi chế tạo phần cứng. Cách tiếp cận này là bước đột phá đầu tiên của SpaceX so với các công ty hàng không vũ trụ truyền thống luôn muốn tách biệt kӻ sư với thợ máy và các nhóm khác. Khi tá nhân viên đầu tiên tới văn phòng, họ được thông báo rằng SpaceX sẽ tự chế tạo động cơ rồi làm việc với nhà cung cấp các bộ phận khác. Công ty sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh bằng cách sản xuất ra loại động cơ rẻ, tốt hơn và cải tiến quy trình lắp ráp để tạo ra những quả tên lửa bay nhanh nhất với chi phí thấp. Viễn cảnh này bao gồm việc lắp đặt bệ phóng lưu động có thể chuyển tới nhiều vị trí khác nhau – dễ dàng, gọn gàng. SpaceX dự tính sẽ hoàn thiện quy trình này để có thể phóng nhiều đợt mỗi tháng và thu lại lợi nhuận tối đa. Space X là nỗ lực của Mӻ trong việc tái thiết ngành kinh doanh tên lửa. Musk cảm thấy ngành công nghiệp không gian hầu như đã giậm chân tại chỗ trong khoảng 50 năm trở lại đây. Các công ty hàng không ít cạnh tranh với nhau và có xu hướng chế tạo những sản phẩm đắt đỏ để đạt thành quả tối đa, trong khi sản phẩm rẻ hơn, ít mạnh mẽ hơn vẫn hoàn thành tốt nhiệm vụ. Musk tuyên bố quả tên lửa đầu tiên của SpaceX sẽ mang tên gọi Falcon 1 để thể hiện niềm yêu thích với chiếc tàu Millennium Falcon trong loạt phim Star Wars. Vào thời điểm đó, chi phí phóng một tàu vận tải 250 kg là 30 triệu đô-la trở lên và Musk cam kết Falcon 1 sẽ mang được một tàu trọng tải 635 kg với giá chỉ 6,9 triệu đô-la. Khi giới đam mê không gian tìm hiểu về công ty mới này, họ vui mừng vì đã có người quyết định thực hiện phương pháp nhanh chóng và ít tốn kém. Vài nhân vật trong giới quân sự đã thúc đẩy ý tưởng cho phép lực lượng vũ trang tăng cường thêm khả năng tấn https://thuviensach.vn công ngoài không gian hay như cách họ gọi: “lời đáp trả từ không gian”. Nếu xung đột nổ ra, quân đội muốn có khả năng đáp trả bằng các vệ tinh được xây dựng riêng cho nhiệm vụ đó. Điều đó đồng nghĩa với việc thoát khỏi mô hình vốn phải mất mười năm để xây dựng và triển khai vệ tinh cho nhiệm vụ cụ thể này. Thay vào đó, giới quân sự muốn có những vệ tinh rẻ, nhỏ hơn, có thể biến đổi thông qua phần mềm và phóng lên trong thời gian ngắn như những vệ tinh dùng một lần. Giống như quân đội, các nhà khoa học cũng muốn nhanh chóng thâm nhập vào không gian và phóng các thiết bị thử nghiệm lên rồi nhận dữ liệu trả về đều đặn. Một số công ty trong nhiều ngành công nghiệp khác cũng quan tâm tới những chuyến du hành không gian để nghiên cứu điều kiện thiếu trọng lực sẽ ảnh hưởng thế nào tới đặc tính sản phẩm. Phương tiện phóng giá rẻ nghe có vẻ hấp dẫn nhưng tӹ lệ một công ty tư nhân có thể tự chế tên lửa hoạt động hiệu quả thật xa vời. Các tên lửa dùng để vận chuyển thiết bị lên không gian phần lớn được điều chỉnh, chế tạo qua hàng thập kӹ thử nghiệm, sửa đổi và do chính phủ trợ vốn hàng tӹ đô-la. SpaceX không có đủ ngân sách để tài trợ cho một chuỗi các cuộc thử nghiệm như vậy. Khá nhất, SpaceX chỉ có từ ba đến bốn lần phóng để làm Falcon 1 hoạt động. “Mọi người nghĩ chúng tôi điên rồi!” Mueller nói. “Tại TRW, tôi có cả một đội quân và ngân sách do chính phủ cấp. Giờ chúng tôi phải chế tạo tên lửa giá rẻ ngay từ những bước đầu tiên với một nhúm người. Chẳng ai nghĩ nó sẽ thành công.” Cực phấn khích vì kế hoạch đầy thách thức này, tháng 7 năm 2002, Musk bỏ 100 triệu đô-la từ khoản tiền thu được nhờ PayPal vào SpaceX. Với khoản đầu tư khổng lồ đó, không ai có thể tước quyền kiểm soát SpaceX khỏi tay Musk như cách họ đã từng làm với Zip2 và PayPal. Rồi đột nhiên tất cả những điều này dường như chẳng còn nghĩa lý gì. Justine sinh bé trai Nevada Alexander Musk. Nhưng cậu bé đột ngột qua đời khi mới được 10 tuần tuổi, đúng lúc thương vụ eBay được công bố. Nhà Musk đã ủ Nevada để cậu bé chợp mắt một https://thuviensach.vn chút và đặt cậu bé nằm ngửa như cách được hướng dẫn. Khi quay lại kiểm tra, bé đã ngừng thở. Sau cái chết của Nevada, Musk vô cùng đau đớn nhưng vẫn trụ vững và từ chối thể hiện cảm xúc. “Nhắc lại chuyện cũ khiến tôi đau lòng.” Musk chia sẻ. “Tôi không chắc mình muốn nói về những sự kiện buồn đau. Nghe chẳng có gì tốt lành cho tương lai. Nếu bạn có những đứa con khác và có nghĩa vụ với chúng thì việc chìm đắm trong buồn bã chẳng mang lại điều tốt đẹp gì cho những người xung quanh. Tôi không chắc mình nên làm gì trong hoàn cảnh đó.” Anh quyết định nghĩ về chuyện khác bằng cách vùi đầu làm việc tại SpaceX và nhanh chóng mở rộng mục tiêu của công ty. Cuộc chuyện trò với các nhà thầu hàng không vũ trụ làm Musk thất vọng. Có vẻ như họ đều tính phí cao và làm việc ì ạch. Kế hoạch hợp nhất các bộ phận tên lửa do những công ty này sản xuất chuyển sang quyết định tự chế tạo càng nhiều bộ phận tại SpaceX càng tốt. Musk tuyển dụng một đội ngũ giám đốc toàn sao bao gồm cả Mueller. Mueller bắt tay chế tạo ngay hai động cơ là Merlin và Kestrel, theo tên hai loài chim ưng. Musk cũng chiêu mộ Gwynne Shotwell, cựu binh trong ngành hàng không vũ trụ vào SpaceX với vai trò là nhân viên kinh doanh đầu tiên. Sau này, cô vươn lên thành nữ chủ tịch và là cánh tay phải đắc lực của Musk. Những ngày đầu này cũng đánh dấu sự xuất hiện của Mary Beth Brown hay MB như mọi người thường gọi. Cô trở thành trợ lý trung thành của Musk, tạo nên một phiên bản đời thực của mối quan hệ giữa Tony Stark và Pepper Potts trong bộ phim Người Sắt (Iron Man). Nếu Musk làm việc 20 giờ một ngày thì Brown cũng vậy. Suốt nhiều năm, cô mang thức ăn đến cho Musk, đặt lịch làm việc, sắp xếp thời gian dành cho bọn trẻ, gom nhặt quần áo, xử lý các yêu cầu từ báo chí và khi cần thiết thì kéo Musk ra khỏi các cuộc họp để giữ anh tuân theo đúng lịch trình. Cô trở thành cầu nối duy nhất giữa Musk và toàn bộ các công ty. Biệt tài lớn nhất của Brown là khả năng đọc thấu tâm trạng Musk. Tại SpaceX và Tesla, cô luôn đặt bàn làm việc của mình trước bàn https://thuviensach.vn của Musk vài mét để mọi người buộc phải đi qua cô trước khi vào gặp anh. Nếu ai đó đến đề xuất mua một món hàng đắt tiền, họ sẽ dừng lại trước mặt Brown trong giây lát, chờ cô gật đầu rồi mới vào gặp Musk hoặc bỏ đi nếu cô lắc đầu vì Musk đang có một ngày tồi tệ. Nhóm kӻ sư phổ biến tại SpaceX đa phần là những chàng trai trẻ với bảng thành tích ấn tượng vượt kỳ vọng. Musk đích thân đến khoa hàng không vũ trụ của những trường đại học hàng đầu và thăm dò về các sinh viên vừa hoàn thành bài thi với điểm số cao nhất. Đối với anh, việc gọi điện cho sinh viên khi họ đang ở trong phòng ký túc xá và tuyển dụng qua điện thoại là chuyện thường tình. “Tôi nghĩ đó là cú chơi khăm.” Michael Colonno, người đã nghe điện của Musk khi đang theo học tại Standford chia sẻ. “Tôi không mảy may tin rằng anh ấy sở hữu một công ty tên lửa.” Nhưng một khi các sinh viên đã tìm kiếm thông tin của Musk trên Internet, họ sẽ hoàn toàn tin tưởng vào SpaceX. Lần đầu tiên trong nhiều năm, thậm chí là hàng thập kӹ, các thanh niên thuộc ngành hàng không vốn đam mê khám phá không gian đã thực sự có một công ty thú vị để làm việc và thiết kế tên lửa hay thậm chí là trở thành một phi hành gia. Khi lời đồn thổi về tham vọng của SpaceX vang xa, nhiều kӻ sư hàng đầu tại Boeing, Lockheed Martin và Orbital Science cũng trốn tới nhập hội cùng đám trai trẻ này. Các kӻ sư SpaceX thuyết phục Musk mua khu thử nghiệm rộng hơn 120 ha tại McGregor, một thành phố nhỏ gần trung tâm bang Texas. Nhiều năm về trước, hải quân đã thử nghiệm tên lửa trên mảnh đất này và Andrew Beal, một tӹ phú ngân hàng cũng vậy, trước khi công ty hàng không vũ trụ của ông sụp đổ. Cả hải quân và Beal đều để lại nhiều cơ sở hạ tầng hữu ích cho Musk. Jeremy Hollman là một trong những kӻ sư trẻ sớm chuyển đến Texas sinh sống và đã điều chỉnh lại khu thử nghiệm theo yêu cầu của SpaceX. Hollman chính là kiểu nhân viên mà Musk muốn tuyển: Anh tốt nghiệp ngành kӻ sư hàng không vũ trụ và có bằng thạc sĩ kӻ thuật du hành vũ trụ. Sau đó, anh đã dành vài năm làm việc tại https://thuviensach.vn Boeing với vị trí kӻ sư thử nghiệm chuyên về máy bay phản lực, tên lửa và phi thuyền. Đối với Hollman, mỗi dự án tại Boeing đều tạo cảm giác to lớn, cồng kềnh và tốn kém. Chính vì vậy, khi Musk tới thuyết phục về sự thay đổi cấp tiến, Hollman nhảy vào ngay. “Tôi nghĩ đó là cơ hội không thể bỏ qua.” Anh nói. Ở tuổi 23, Hollman trẻ khỏe, độc thân và sẵn sàng từ bỏ cuộc sống riêng để lao vào làm việc không ngừng nghỉ tại SpaceX. Anh đã trở thành phó tướng của Mueller. Mueller đã phát triển một cặp mô hình máy tính ba chiều cho hai động cơ anh muốn chế tạo. Merlin là động cơ cho tầng đầu tiên của Falcon 1 và đưa nó rời mặt đất. Kestrel là động cơ nhỏ hơn, cung cấp năng lượng cho tầng thứ hai của tên lửa và đưa nó vào vũ trụ để thả một vệ tinh hay hàng hóa khác như thiết bị khoa học và đồ dự trữ cho trạm vũ trụ. Hollman và Mueller đã cùng nhau xác định SpaceX sẽ tự chế tạo bộ phận nào của động cơ và phải mua bộ phận nào. Suốt quá trình này, Hollman đã nhận ra sáng kiến kinh nghiệm sẽ hỗ trợ anh đắc lực. Chẳng hạn, anh phát hiện ra, việc thay đổi vòng đệm làm kín trên một số bộ van xe hơi có sẵn sẽ khiến chúng đủ điều kiện để sử dụng nhiên liệu tên lửa và giúp SpaceX tránh lãng phí tiền bạc vào các van chuyên dụng đắt đỏ. Sau khi SpaceX hoàn thành động cơ đầu tiên tại nhà máy ở California, Hollman đã chất nó cùng hàng đống thiết bị khác lên một chiếc xe moóc. Sau đó, anh lái 1,8 tấn thiết bị từ Los Angeles tới Texas và khu thí nghiệm. Giữa bầy rắn đuôi chuông, kiến lửa và cái nóng như thiêu như đốt, nhóm kӻ sư do Tim Buzza, cựu kӻ sư của Boeing, và Mueller dẫn dắt bắt đầu quá trình khám phá từng chi tiết của động cơ. Kể từ thời điểm đó, cung đường từ California tới khu thí nghiệm trở thành Con đường gia súc Texas. Các kӻ sư SpaceX làm việc liên tục mười ngày ở đó, trở lại California vào cuối tuần rồi quay lại. Để giảm bớt mệt mỏi khi di chuyển, thi thoảng Musk cho phép họ sử dụng máy bay riêng. “Nó chở được sáu người.” Mueller nói. “Hoặc bảy nếu ai đó chịu ngồi trong nhà vệ sinh và đó là chuyện thường tình.” https://thuviensach.vn Cư dân địa phương hiếm khi phàn nàn về tiếng ồn của động cơ thí nghiệm dù gia súc tại các nông trại gần đó có vẻ bị ảnh hưởng. “Cơ chế phòng vệ tự nhiên của loài bò khiến chúng quây lại và bắt đầu chạy thành vòng tròn.” Hollman chia sẻ. “Mỗi khi chúng tôi phóng một động cơ, lũ bò lại chạy tán loạn và rồi tụ vào nhau thành vòng tròn với các con nhỏ đứng ở giữa. Chúng tôi gài một máy quay vào lũ bò để quan sát chúng.” Cả Kestrel và Merlin đều phải đương đầu với thách thức. Chúng được dùng với tư cách là các thiết bị thử nghiệm xen kẽ. “Chúng tôi cho chạy Merlin tới khi hết phần cứng hay phạm phải sai lầm.” Mueller nói. “Rồi chúng tôi cho chạy tiếp Kestrel và cứ thế, việc nối việc chẳng bao giờ ngơi nghỉ.” Suốt nhiều tháng ròng rã, các kӻ sư SpaceX tới khu thí nghiệm vào tám giờ sáng và làm việc với các động cơ suốt 12 giờ đồng hồ trước khi tới Outback Steakhouse ăn tối. Mueller xem xét kӻ càng dữ liệu thử nghiệm và chỉ ra một số vấn đề. Sau đó, anh điện về California và yêu cầu thay đổi phần cứng. Các kӻ sư sẽ thay đổi bộ phận và gửi chúng tới Texas. Thông thường, công nhân tại Texas sẽ tự sửa đổi các bộ phận bằng thiết bị mà Mueller mang tới xưởng. Một vài thành viên của đội Texas đã tôi rèn kӻ năng tốt tới mức chế tạo thành công một động cơ thử nghiệm có giá trị chỉ trong vẻn vẹn ba ngày. “Điều đó gần như gây nghiện.” Hollman nói. “Bạn mới 24 hay 25 tuổi và họ tin tưởng tuyệt đối vào bạn. Bạn được trao quyền lực tối đa.” Để bay vào không gian, động cơ Merlin phải đốt cháy trong 180 giây. Đó dường như là nhiệm vụ bất khả thi với các kӻ sư khi lần đầu tiên họ tới Texas. Động cơ chỉ cháy đúng nửa giây trước khi tắt phụp. Đôi khi, Merlin rung lắc dữ dội trong các cuộc thử nghiệm. Đôi khi, nó phản ứng tệ hết mức với nhiên liệu mới. Lúc khác, nó rạn nứt và cần nâng cấp những bộ phận quan trọng. Musk không dung thứ cho lời bào chữa hay thiếu giải pháp rõ ràng. Hollman là một trong những kӻ sư đầu tiên nhận ra điều này sau khi đối mặt với lời chất vấn của Musk. “Cuộc gọi tồi tệ nhất là cuộc gọi đầu tiên.” Hollman nói. “Có chuyện không ổn và Musk hỏi tôi mất https://thuviensach.vn bao lâu để nó có thể hoạt động trở lại nhưng tôi không đưa ra được câu trả lời tức thì. Anh ấy liền nói: ‘Anh cần phải làm. Đây là chuyện quan trọng với công ty. Mọi thứ đều phụ thuộc vào nó. Sao anh lại không có câu trả lời?’ Anh ấy liên tiếp tấn công tôi bằng những câu hỏi sắc bén, trực diện. Tôi đã nghĩ điều quan trọng là để anh ấy biết chuyện gì đã xảy ra càng nhanh càng tốt nhưng đồng thời tôi học được một điều quan trọng hơn là bạn phải nắm được mọi thông tin.” Dù vẫn phải vật lộn với vấn đề động cơ, nhưng năm 2003, SpaceX đã kiếm được những khách hàng đầu tiên. Công ty tuyên bố quả tên lửa đầu tiên sẽ được phóng vào “đầu năm 2004” tại căn cứ không quân Vandenberg ở California và mang theo vệ tinh cho Bộ Quốc phòng. Với mục tiêu như vậy, 12 giờ mỗi ngày, sáu ngày một tuần được coi là thời gian lao động tiêu chuẩn dù một số người thậm chí còn làm nhiều hơn thế trong một khoảng thời gian dài. Thời gian nghỉ ngơi nếu có chỉ bắt đầu vào lúc tám giờ tối các ngày trong tuần tại trụ sở chính của SpaceX ở El Segundo khi Musk cho phép nhân viên dùng máy tính làm việc để chơi những game bắn súng góc nhìn thứ nhất như Quake III Arena và Counter-Strike. Tiếng súng lên đạn vang khắp phòng khi gần 20 người tự trang bị cho trận chiến. Musk thường giành phần thắng. “CEO bắn thẳng vào chúng tôi bằng tên lửa và súng plasma.” Colonno kể. “Tệ nhất là anh ấy chơi giỏi kinh hoàng trong những trò chơi này và phản xạ nhanh đến mức điên rồ. Anh ấy biết mọi thủ thuật và cách đánh lén người khác.” Nhân viên SpaceX hào hứng chơi game trước khi bước vào buổi làm việc với áp lực nặng nề. Trước khi phóng tên lửa đầu tiên, SpaceX tiết lộ kế hoạch dành cho quả tên lửa thứ hai lớn hơn. Song song với Falcon 1, họ sẽ chế tạo Falcon 5. Như tên gọi, tên lửa này sẽ có năm động cơ và có thể mang theo khối lượng lớn hơn – khoảng 4,17 tấn – vào quӻ đạo Trái đất tầm thấp. Falcon 5 còn được thiết kế để bay đến Trạm Không gian Quốc tế với nhiệm vụ tái cung cấp – một khả năng có thể mở ra cho SpaceX những hợp đồng lớn với NASA. Tên lửa sẽ có độ tin cậy và tính năng an toàn https://thuviensach.vn tới mức nó có thể hoàn thành nhiệm vụ ngay cả khi ba trong số năm động cơ bị hỏng. Để kịp hoàn thành tiến độ cho tất cả những công việc trên, SpaceX và Musk đã tuyển dụng những tài năng xuất chúng. Khi có thêm nhiều nhân viên, SpaceX liền chuyển ra khỏi tòa nhà ban đầu để đến lấp đầy vài tòa nhà trong cùng khu phức hợp El Segundo. Các kӻ sư đang chạy một phần mềm phức tạp và phải xử lý các tệp lớn. Vì vậy, họ cần đường truyền tốc độ cao giữa các văn phòng. Nhưng láng giềng của SpaceX lại chặn đứng kế hoạch kết nối mọi tòa nhà của công ty bằng đường truyền cáp quang. Vậy là, thay vì dành thời gian thương lượng với các công ty khác, Giám đốc Kӻ thuật Branden Spikes, cộng sự của Musk tại Zip2 và PayPal đã tìm ra giải pháp nhanh chóng và khôn ngoan hơn. Một người bạn của Spikes làm việc cho công ty điện thoại đã vẽ sơ đồ hướng dẫn cách ép dây cáp mạng an toàn giữa hàng mớ đường dây điện, cáp truyền hình và điện thoại trên một trụ điện thoại. Hai giờ sáng, một nhóm người bí ẩn xuất hiện cùng với chiếc cần cẩu di động. Họ ròng dây cáp đến cột điện thoại rồi tới thẳng các tòa nhà của SpaceX. “Chúng tôi hoàn thành công việc đó chỉ trong mấy ngày cuối tuần thay vì mất hàng tháng trời xin giấy phép.” Spikes kể. “Chúng tôi luôn có cảm giác mình phải đối mặt với thách thức không thể vượt qua nổi và cần đoàn kết lại để chiến đấu vì những điều tốt đẹp.” Đầu năm 2004, thời điểm SpaceX từng hy vọng sẽ phóng quả tên lửa đầu tiên, đến rồi lại đi. Động cơ Merlin mà Mueller và toàn đội chế tạo dường như là một trong những động cơ tên lửa hiệu quả nhất từng được sáng chế. Công ty phải mất nhiều thời gian hơn so với dự kiến của Musk để thông qua các cuộc kiểm tra cần thiết đảm bảo cho động cơ có thể phóng được. Nhưng tới mùa thu năm 2004, các động cơ đã được đốt cháy liên tục và đáp ứng tất cả nhu cầu của họ. Điều này đồng nghĩa với việc Mueller cùng toàn đội có thể thở phào nhẹ nhõm và tất cả những người còn lại của SpaceX nên chuẩn bị https://thuviensach.vn cuốn vào guồng quay công việc mới. Mueller coi toàn bộ sự tồn tại của SpaceX là “đường găng”. Anh là người luôn hỗ trợ công ty để đạt tới những bước tiến tiếp theo và làm việc dưới sự soi xét của Musk. “Một khi động cơ đã sẵn sàng, không khí hoảng loạn bao trùm.” Mueller nói. “Không ai biết cảm giác sẽ thế nào khi phải ở trên đường găng.” Khi động cơ hoạt động ổn định, các bộ phận còn lại của tên lửa phải được hoàn thiện và lắp ráp lại với nhau. Vào tháng 5 năm 2005, SpaceX lắp ráp xong mọi thứ và vận chuyển quả tên lửa hoàn chỉnh đi gần 290 km về hướng bắc tới căn cứ không quân Vandenberg và hoàn tất bước khai hỏa năm giây trên bệ phóng. Hành động phóng tên lửa từ Vandenberg mang đến cho SpaceX nhiều thuận lợi. Địa điểm này gần Los Angeles và có vài bệ phóng để lựa chọn. Tuy nhiên, SpaceX lại trở thành vị khách không được chào đón. Lockheed và Boeing, hai hãng từng phóng các vệ tinh do thám trị giá một tӹ đô-la cho quân đội lên không gian chẳng ưa sự hiện diện của SpaceX. Một phần là bởi SpaceX đe dọa tới công việc kinh doanh của họ. Phần khác là vì công ty khởi nghiệp bất ngờ này cứ lảng vảng gần kho hàng trước đây của họ. Khi SpaceX bắt đầu chuyển từ giai đoạn thử nghiệm đến phóng thật, họ được thông báo phải chờ đợi hàng tháng trời mới đến lượt. “Họ cứ bảo chúng tôi có thể phóng nhưng rõ ràng không phải vậy.” Gwynne Shotwell nói. Trong lúc tìm địa điểm phóng mới, Shotwell và kӻ sư hàng không vũ trụ Hans Koenigsmann đã dựng địa đồ thế giới lên trên tường và kiếm một địa danh mới nằm trên đường xích đạo, nơi Trái đất quay nhanh hơn và tạo thêm đà phóng cho tên lửa. Vị trí ấy cũng khiến việc phóng tên lửa vào quӻ đạo xích đạo trở nên dễ dàng hơn. Cái tên đầu tiên bật ra là đảo Kwajalein hay Kwaj – hòn đảo lớn nhất thuộc quần đảo san hô nằm giữa Guam và Hawaii trên Thái Bình Dương và là một phần của Cộng hòa Quần đảo Marshall. Đảo san hô Kwajalein được tạo thành từ khoảng một trăm hòn đảo lớn nhỏ. Nhiều đảo chỉ kéo dài vài trăm mét và có chiều dài lớn hơn chiều rộng rất nhiều. Shotwell nghĩ đến Kwajalein vì quân đội Mӻ từng sử dụng nó làm khu thử nghiệm tên lửa suốt nhiều thập kӹ. https://thuviensach.vn Shotwell tìm thấy tên một vị đại tá tại khu phóng thử và gửi email cho ông. Ba tuần sau, cô nhận được cuộc gọi từ quân đội cho phép SpaceX phóng tên lửa từ đảo Kwaj. Tháng 6 năm 2005, các kӻ sư của SpaceX bắt đầu chất đầy trang thiết bị lên container để chuyển tới Kwaj. Để đến Kwaj, các nhân viên SpaceX phải bay bằng phi cơ của Musk hoặc bắt các chuyến bay thương mại tới Hawaii. Ban đầu, họ ở tại những căn hộ hai phòng ngủ trông giống như ký túc xá hơn là phòng khách sạn trên đảo Kwajalein. Bất kỳ trang thiết bị nào mà kӻ sư cần đều phải được chuyển lên máy bay của Musk hay chở đến bằng tàu từ Hawaii hoặc lục địa Mӻ. Mỗi ngày, đoàn SpaceX lại chuẩn bị hành trang, bắt chuyến tàu 45 phút đến Omelek, một hòn đảo rộng chừng ba hécta với hàng cọ và cây cối phủ xanh mướt được biến thành bãi phóng. Trong vòng vài tháng, một nhóm nhỏ đã dọn quang bờ bụi, đổ bê tông để làm chắc bệ phóng và chuyển một chiếc xe moóc rộng gấp đôi cỡ thường thành văn phòng. Công việc hết sức nặng nhọc và phải diễn ra trong độ ẩm cao dưới ánh mặt trời gay gắt tới mức đủ để đốt cháy da thịt qua lớp áo phông. Thậm chí, một số người thà ở lại qua đêm tại Omelek còn hơn là bắt tàu vượt sóng về đảo chính. “Một số phòng làm việc được biến thành buồng ngủ với đầy đủ chăn đệm và giường gấp.” Hollman nói. “Rồi chúng tôi chuyển đến chiếc tủ lạnh rất đẹp, bếp nướng loại tốt và lắp cả vòi hoa sen. Chúng tôi cố gắng biến nó thành nơi cắm trại và chốn có thể sống.” Mặt trời lên lúc bảy giờ sáng mỗi ngày và đó là khi đội SpaceX bắt tay vào việc. Khi các khối kết cấu lớn được chuyển tới, công nhân phải đặt thân tên lửa nằm ngang trong một nhà chứa máy bay dã chiến và dành hàng giờ lắp ráp mọi bộ phận với nhau. “Luôn có việc để làm.” Hollman nói. “Nếu vấn đề không nằm ở động cơ thì hẳn là do điện hoặc phần mềm.” Các công nhân muốn mở con đường nhỏ dài gần 200 m từ nhà chứa máy bay tới bệ phóng để vận chuyển tên lửa dễ dàng hơn nhưng Musk từ chối. Hệ quả là họ phải chuyển tên lửa và kết cấu hỗ trợ có bánh xe theo kiểu Ai Cập cổ đại. Họ rải các tấm ván gỗ, https://thuviensach.vn lăn quả tên lửa lên, rồi rút mảnh ván gỗ cuối cùng đặt lên đầu theo một chu kỳ liên tục. Đến bảy giờ tối, các kӻ sư sẽ kết thúc công việc. “Một hoặc hai người tới lượt nấu bữa tối và họ sẽ làm thịt bò bít tết, khoai tây, mì ống.” Hollman nói. “Chúng tôi có cả đống phim ảnh và một đầu DVD. Một số người câu được khá nhiều cá ngoài bến tàu.” Đối với nhiều kӻ sư, đây quả là một trải nghiệm vừa khổ cực vừa thần kỳ. “Mỗi cá nhân trên hòn đảo đều là một… ngôi sao và họ thường tổ chức các buổi thảo luận về ra-đi-ô hay động cơ. Đó là một nơi tràn trề năng lượng.” Walter Sims, một chuyên gia công nghệ của SpaceX chia sẻ. Cuối cùng, vào ngày 24 tháng 3 năm 2006, sau vài bận cố gắng phóng thử thất bại, toàn bộ hệ thống mới hoạt động trơn tru. Falcon 1 đứng hiên ngang trên bệ phóng hình vuông và được đốt cháy. Nó vút lên trời, biến hòn đảo phía dưới thành một chấm nhỏ màu xanh lá cây giữa vùng xanh dương rộng lớn. Trong phòng điều khiển, Musk đi tới đi lui quan sát diễn biến. Chừng 25 giây sau, mọi thứ trở nên bất ổn. Một ngọn lửa bùng lên trên động cơ Merlin và cỗ máy đang bay thẳng bỗng xoay vòng rồi lảo đảo chúi xuống đất. Kết cục, Falcon 1 rơi thẳng xuống bãi phóng. Hầu hết mảnh vỡ rớt xuống dải đá ngầm cách bệ phóng 76 m và các kiện hàng vệ tinh đâm sầm qua mái nhà máy của SpaceX, treo lơ lửng sát mặt đất. Một số kӻ sư đeo ống thở và đồ lặn xuống biển thu hồi mảnh vỡ. Musk và các giám đốc của SpaceX đổ lỗi vụ nổ tên lửa cho một kӻ thuật viên. Họ nói rằng người này đã thực hiện vài thao tác trên quả tên lửa một ngày trước hôm phóng và quên không siết chặt khớp nối trên ống nhiên liệu đúng cách khiến khớp này bị vỡ. Phần khớp nghi vấn này là một bộ phận khá đơn giản – một đai ốc nhôm cỡ b thường được dùng để nối hai ống với nhau. Kӻ thuật viên đó là Hollman. Sau thảm họa tên lửa, Hollman bay thẳng tới Los Angles để đối mặt trực tiếp với Musk. Anh đã dành nhiều năm trời miệt mài làm việc cả ngày lẫn đêm vì Falcon 1 và cảm thấy tức giận vì Musk đã lôi anh cùng cả đội ra bêu riếu trước công chúng. Hollman tin anh đã vặn chặt đai ốc b đúng cách và các quan sát viên của NASA https://thuviensach.vn cũng theo dõi sát sao quá trình này. Khi Hollman lao vào trụ sở SpaceX với cái đầu bốc lửa, Brown gắng trấn tĩnh và ngăn anh gặp Musk. Nhưng Hollman vẫn lao tới và hai người đã cãi vã to tiếng trong phòng Musk. Sau khi toàn bộ mảnh vỡ được phân tích, hóa ra đai ốc b đã bị nứt sẵn do không khí mặn ở đảo Kwaj ăn mòn vài tháng trước. “Quả tên lửa bị đóng muối hết một bên và phải cạo muối ra.” Mueller giải thích. “Nhưng ba ngày trước đó, chúng tôi đã thử đốt cháy tĩnh điện và mọi thứ đều ổn.” SpaceX đã cố gắng giảm bớt 22,6 kg trọng lượng bằng cách sử dụng hợp kim nhôm thay vì thép không gỉ. Nhiều năm sau, một số giám đốc của SpaceX vẫn còn chua xót vì cách Hollman và đội của anh bị đối xử. “Họ là những chàng trai tuyệt vời nhất và họ bị đổ lỗi để chúng tôi có thể đưa ra câu trả lời cho thế giới.” Mueller nói. “Điều này thật sự tồi tệ. Sau này, chúng tôi mới phát hiện ra đó là chuyện không may.” Sau vụ đó, Musk muốn phóng tiếp tên lửa trong vòng sáu tháng. Nhưng việc lắp đặt một cỗ máy hoàn chỉnh mới đòi hỏi khối lượng công việc khổng lồ. SpaceX có sẵn một số thiết bị cho quả tên lửa thứ hai tại El Segundo nhưng đó không phải là một quả tên lửa sẵn sàng chờ phóng. Cuối cùng, phải mất gần một năm sau để chuẩn bị cho lần phóng mới. Các kӻ sư cực kỳ cẩn trọng trong công việc, cam kết tuân thủ đúng quy trình và phối hợp làm việc nhóm chặt chẽ. Vào ngày 21 tháng 3 năm 2007, Falcon 1 vút qua hàng cọ và phóng thẳng vào không gian. Nó bay được vài phút, các kӻ sư liên tục thông báo rằng hệ thống vẫn “bình thường” hoặc tốt. Sau ba phút, tầng đầu tiên của tên lửa tách rời và rơi trở lại Trái đất còn động cơ Kestrel khởi động đúng kế hoạch mang theo tầng thứ hai lên quӻ đạo. Tiếng hò reo vui mừng vang lên trong phòng điều khiển. Tiếp theo, ở cột mốc bốn phút, phần mang theo hàng hóa ở trên đỉnh tên lửa được tách ra theo đúng kế hoạch. “Nó hoạt động chính xác như những gì kỳ vọng.” Mueller nói. “Tôi ngồi cạnh Elon, nhìn anh rồi nói: ‘Chúng ta đã thành công!’ Chúng tôi ôm chầm lấy nhau và tin rằng nó sẽ bay tới quӻ đạo. Nhưng nó https://thuviensach.vn lại bắt đầu lảo đảo.” Trong hơn năm phút huy hoàng, các kӻ sư của SpaceX cảm giác như họ đã làm tốt mọi thứ. Nhưng cú chao đảo mà Mueller nhận ra đột ngột biến thành cú quăng quật rồi cỗ máy tắt dần và bắt đầu vỡ tan thành từng mảnh, sau đó nổ tung. Lần này, các kӻ sư SpaceX nhanh chóng nhận ra sai sót. Khi tên lửa đang tiêu thụ chất nổ đẩy, phần chất nổ còn lại lan ra xung quanh bồn chứa và đập vào các cạnh. Chất nổ đẩy bị văng ra đã châm ngòi cho sự chao đảo. Cuối cùng, nó khiến khe hở của động cơ lộ ra. Khi động cơ hút vào một luồng không khí lạnh, nó liền phát nổ. Thất bại này là cú sốc lớn với các kӻ sư SpaceX. Một số người đã bỏ ra gần hai năm đi đi về về giữa California, Hawaii và Kwaj. Thời điểm SpaceX có thể phóng một lần nữa đã vượt quá bốn năm so với mục tiêu ban đầu của Musk và công ty đã “ngấu nghiến” số tài sản có được nhờ Internet của Musk với tốc độ đáng lo ngại. Musk tuyên bố công khai rằng anh sẽ chứng kiến điều này đến phút chót nhưng những người trong và ngoài công ty tính toán rồi nói rằng SpaceX nhiều khả năng chỉ đủ tiền cho một hoặc cùng lắm là hai lần phóng nữa. Để sống sót, SpaceX cần một lần phóng thành công. https://thuviensach.vn 9Chạy điện J .B. STRAUBEL CÓ MỘT VẾT SẸO DÀI hơn năm phân cắt ngang má trái. Anh lãnh nó trong một lần làm thí nghiệm hóa học thời trung học. Straubel đã trộn sai công thức khiến chiếc cốc đang cầm trên tay phát nổ, khiến các mảnh thủy tinh văng tứ phía. Một trong số đó đã cứa vào mặt anh. Vết thương ấy còn lưu lại đến ngày nay như chiến tích huy hoàng của cậu thiêu niên yêu khoa học. Nó xuất hiện gần cuối quãng đời niên thiếu đầy ắp thí nghiệm hóa học và máy móc. Sinh ra tại Wisconsin, Straubel đã xây dựng một phòng thí nghiệm hóa học lớn trong tầng hầm của gia đình bao gồm tủ hút khí độc và các hóa chất đặt mua, mượn hay chôm được. Năm 13 tuổi, Straubel tìm thấy một chiếc xe chơi gôn cũ ở bãi rác. Anh mang nó về nhà, sửa chữa rồi khiến nó hoạt động trở lại bằng cách chế tạo mô-tơ điện. Có vẻ như Straubel luôn thích tháo tung mọi thứ thành từng mảnh, lau chùi rồi ráp lại như cũ. Tính tò mò ấy đã đưa Straubel đến Standford, nơi anh ghi danh vào năm 1994 với ý định trở thành một nhà vật lý học. Sau khi vượt qua những khóa học khó nhằn nhất, Straubel kết luận rằng vật lý học không phải là chuyên ngành dành cho mình. Các khóa học chuyên ngành quá nặng về lý thuyết còn Straubel lại muốn học thực hành với đôi tay nhem nhuốc. Vậy là, anh tự mình phát triển môn học riêng gọi là “hệ thống năng lượng và kӻ thuật”. “Tôi muốn kết hợp phần mềm và điện để kiểm soát năng lượng.” Straubel nói. “Đó là tin học kết hợp với điện tử học năng lượng. Tôi đã tập hợp tất cả những gì mình yêu thích vào một môn.” Thời đó phong trào công nghệ sạch vẫn chưa thịnh hành nhưng nhiều công ty đã mày mò ứng dụng mới về năng lượng mặt trời và xe chạy điện. Straubel săn tìm những công ty khởi nghiệp này, https://thuviensach.vn thường xuyên lui tới ga-ra của họ và “đeo bám” các kӻ sư. Anh bắt đầu tập hàn ở nhà hoặc trong ga-ra tại ngôi nhà chung cùng cả nửa tá bạn. Straubel mua một chiếc xe Porches cũ nát, đã qua sử dụng với giá 1.600 đô-la và biến nó thành một chiếc xe điện. Chiếc xe đã lập kӹ lục thế giới về gia tốc đối với phương tiện dùng điện (EV) khi đi được 400 m trong vòng 17,28 giây. “Điện thật tuyệt vời. Bạn có thể đạt tới gia tốc đó với một ngân sách nhỏ nhưng pin thì thật tệ.” Straubel nói. “Nó chỉ chạy được trong phạm vi 50 km nên tôi đã nhận ra ngay một số hạn chế của xe dùng điện.” Straubel lắp thêm cho chiếc xe bộ tăng hybrid bằng cách chế tạo một thiết bị chạy bằng xăng được gắn vào sau xe Porches và dùng để sạc năng lượng cho pin. Nhờ vậy, Straubel có thể lái một mạch 640 km đến Los Angeles và quay về. Năm 2002, Straubel sống ở Los Angeles. Anh đã lấy bằng thạc sĩ tại Standford và quanh quẩn một vài công ty, tìm kiếm điều gì đó vẫy gọi mình. Anh quyết định chọn Rosen Motors, hãng đã chế tạo một trong những chiếc xe hybrid đầu tiên trên thế giới. Sau khi dự án bị dừng, Straubel theo chân Harold Rosen, một kӻ sư nổi tiếng, đi chế tạo máy bay điện. “Tôi vỗn dĩ yêu bay lượn nên đây quả là công việc hoàn hảo.” Straubel nói. Để kiếm đủ tiền trang trải cho cuộc sống, Straubel còn làm việc vào ban đêm và cuối tuần với tư cách là tư vấn viên điện tử cho một công ty mới khởi nghiệp. Khi đang miệt mài làm tất cả những dự án trên, một số bạn bè cũ của Straubel trong đội chế tạo xe hơi năng lượng mặt trời tại Standford đã ghé thăm anh. Nhóm kӻ sư này đã dành nhiều năm chế tạo xe năng lượng mặt trời. Không giống như thời nay, khi trường đại học nhanh chóng nắm lấy cơ hội hỗ trợ cho một dự án như vậy, Standford đã cố gắng dập đội sinh viên dị hợm và quái gở này. Nhóm đã chứng minh họ thừa khả năng xử lý mọi việc và tham gia cuộc đua ô tô năng lương mặt trời xuyên quốc gia. Straubel góp công chế tạo những chiếc xe hơi thời còn học đại học và thiết lập mối quan hệ với các kӻ sư sắp ra trường. Cả nhóm đua 7.000 km từ Chicago tới Los Angeles và Straubel đã cung cấp cho đám trẻ thiếu thốn, kiệt sức một chỗ trú chân. Khoảng nửa tá sinh https://thuviensach.vn viên xuất hiện tại nhà Straubel, tắm vòi hoa sen lần đầu tiên trong nhiều ngày và sau đó, nằm la liệt trên sàn nhà. Khi họ chuyện trò trong đêm khuya, Straubel và đội năng lượng mặt trời tiếp tục chỉ tập trung vào một chủ đề duy nhất. Họ nhận ra rằng pin lithium-ion – cũng là loại pin lấy năng lượng mặt trời trong xe họ – cho hiệu quả vượt trội so với suy nghĩ của mọi người. Nhiều thiết bị điện tử dân dụng như máy tính xách tay đang chạy bằng loại pin 18650 lithium ion, trông rất giống pin AA và có thể gắn lại với nhau. “Chúng tôi tự hỏi chuyện gì sẽ xảy ra nếu gắn mười nghìn pin lại với nhau.” Straubel nói. “Chúng tôi tính toán và nhận ra bạn có thể đi cả ngàn dặm. Chuyện đó nghe có vẻ ngớ ngẩn và mọi người đều ngủ thiếp đi nhưng ý tưởng đó đã thật sự đeo bám tôi.” Chẳng bao lâu sau, Straubel quyết định bám theo đội chế tạo xe năng lượng mặt trời và cố thuyết phục họ chế tạo xe điện chạy bằng pin lithium-ion. Các sinh viên Standford đồng ý nhập hội với Straubel nếu anh có thể huy động vốn. Anh bắt đầu tham gia các hội chợ thương mại, tay cầm tài liệu quảng cáo về ý tưởng của mình và gửi email cho bất kỳ ai có thể nghĩ tới. “Tôi không xấu hổ.” Anh chia sẻ. Vấn đề duy nhất là chẳng ai quan tâm tới điều Straubel rao bán. Các nhà đầu tư từ chối anh hết lần này đến lần khác trong nhiều tháng. Cuối cùng, vào mùa thu năm 2003, Straubel gặp Elon Musk. Harold Rosen hẹn Musk đi ăn trưa tại một nhà hàng hải sản gần trụ sở SpaceX ở Los Angeles và dẫn Straubel đi cùng để anh giúp trình bày ý tưởng về máy bay điện. Khi Musk tỏ ra không quan tâm đến máy bay điện, Straubel liền giới thiệu ngay dự án xe điện. Ý tưởng điên rồ này lập tức đã đánh trúng tâm lý của Musk, người đã nghĩ về xe điện suốt nhiều năm. Musk tập trung chủ yếu vào việc ứng dụng siêu tụ điện cho xe cộ nên anh rất bất ngờ và ngạc nhiên khi nghe thấy công nghệ pin lithium-ion đã phát triển tới mức này. “Mọi người đều nói rằng tôi điên nhưng Elon thích ý tưởng ấy.” Straubel nói. “Anh ấy bảo: ‘Chắc chắn rồi, tôi sẽ cấp tiền cho cậu!’” Musk hứa sẽ đưa cho Straubel 10.000 đô-la trong số 100.000 đô-la anh đang cần. Ngay tại thời điểm đó, Musk và Straubel đã bắt đầu mối quan hệ thân thiết tồn tại suốt hơn một thập niên, trải qua bao thăng trầm với mục tiêu duy nhất là thay đổi thế giới. https://thuviensach.vn Sau cuộc gặp với Musk, Straubel liên hệ với bạn bè tại AC Propulsion. Công ty đặt trụ sở tại Los Angeles này đã chế tạo mọi thứ, từ xe chở hành khách hạng trung cho tới xe hơi thể thao. Straubel thực sự muốn cho Musk thấy chiếc tzero – chiếc xe cao cấp nhất mà AC Propulsion chế tạo. Đó là một loại xe tự lắp ráp có phần thân làm từ sợi thủy tinh, đặt trên một bộ khung sắt và tăng tốc đến 96 km/h chỉ trong 4,9 giây khi lần đầu tiên ra mắt vào năm 1997. Straubel đã dành nhiều năm trời đi khắp nơi với đội ngũ AC Propulsion và đề nghị Tom Gage, chủ tịch công ty, cho Musk lái thử chiếc tzero. Musk ngay lập tức bị chiếc xe đốn gục. Anh nhận thấy nó tràn trề tiềm năng trở thành cỗ máy cực nhanh có thể làm thay đổi nhận thức của mọi người về xe điện nhàm chán và chậm chạp. Suốt nhiều tháng trời, Musk đã đề nghị cấp vốn cho nỗ lực biến chiếc xe tự chế thành xe thương mại nhưng lại bị từ chối hết lần này đến lần khác. “Nó vẫn là mô hình thử nghiệm và cần được chế tạo thành sản phẩm thật.” Straubel nói. “Tôi rất quý… mấy anh chàng AC Propulsion nhưng họ thật ngù ngờ về kinh doanh và từ chối chế tạo chiếc xe đó.” Khi cuộc hẹn với AC Propulsion không đem lại hiệu quả, họ đành tập trung vào mối quan tâm của Musk trong việc ủng hộ một thứ còn vượt ngoài dự án khoa học của Straubel. Cùng thời điểm đó, Straubel không hề biết có hai đối tác kinh doanh ở Bắc California cũng yêu thích ý tưởng chế tạo xe hơi chạy pin lithium-ion. Martin Eberhard và Marc Tarpenning đã sáng lập NuvoMedia vào năm 1997 nhằm chế tạo một trong những thiết bị đọc sách điện tử đầu tiên có tên gọi Rocket eBook. Công việc tại NuvoMedia giúp các chàng trai có những hiểu biết sâu sắc về loại pin lithium-ion đã được cải tiến mạnh mẽ để cung cấp năng lượng cho máy tính xách tay và các thiết bị cầm tay khác. Dù Rocket eBook đi trước thời đại và không đạt được thành công đáng chú ý nào về mặt thương mại nhưng nó vẫn đủ tân tiến để Gemstar International Group mua lại vào tháng 3 năm 2000 với giá 187 triệu đô-la. https://thuviensach.vn Có lợi nhuận trong tay, hai nhà sáng lập vẫn giữ liên hệ với nhau sau thương vụ trên. Cả hai đều sống ở Woodside, một trong những thị trấn giàu có nhất Thung lũng Silicon và trò chuyện hàng giờ về mục tiêu tiếp theo. “Chúng tôi nghĩ toàn chuyện dở hơi.” Tarpenning nói. “Nhưng chẳng cái gì thật sự truyền cảm hứng. Chúng tôi muốn làm chuyện quan trọng hơn.” Eberhard là một kӻ sư xuất chúng với ý thức xã hội đáng trân trọng. Những cuộc chiến dai dẳng của Mӻ tại Trung Đông và tranh cãi về dầu mỏ khiến anh bận lòng. Như những bộ óc khoa học khác, anh chấp nhận tình trạng ấm lên toàn cầu như một thực tế tất yếu vào năm 2000. Eberhard bắt đầu tìm kiếm giải pháp thay thế những chiếc xe hơi tốn xăng. Anh trở nên hứng thú với xe hoàn toàn chạy bằng điện của AC Propulsion. Anh kêu gọi AC Propulsion trở thành một doanh nghiệp thương mại hơn là một xưởng giải trí. Khi họ từ chối, Eberhard quyết định thành lập công ty riêng và xem những gì pin lithium-ion có thể thực sự làm được. Eberhard bắt đầu xây dựng mô hình kӻ thuật của chiếc xe điện trên bảng tính. Điều đó cho phép anh thay đổi các thành phần khác nhau và xem chúng ảnh hưởng thế nào đến hình dáng cũng như hiệu suất của chiếc xe. Anh có thể điều chỉnh trọng lượng, số lượng pin, sức bền của lốp và thân xe rồi quay lại câu trả lời xem mình cần bao nhiêu pin để cung cấp năng lượng cho các thiết kế khác nhau. Các mô hình cho thấy công nghệ này dường như rất ủng hộ một chiếc xe thể thao nhẹ cân, sành điệu vốn chạy cực nhanh, có cảm giác thú vị và đi được quãng đường xa hơn nhiều so với kỳ vọng của đa số. Eberhard và Tarpenning hình dung ra thứ họ có thể chế tạo cho thị trường xe hơi trị giá ba tӹ USD để những người giàu có cảm thấy vui vẻ và hài lòng về chúng. “Mọi người sẵn sàng trả tiền cho cỗ máy mát lạnh, gợi cảm và tăng tốc từ 0 đến 96 km/h.” Tarpenning nói. Vào ngày 1 tháng 7 năm 2004, Eberhard và Tarpenning thành lập công ty mới. Vài tháng trước đó, Eberhard đã nảy ra cái tên Tesla Motors, để tôn vinh người tiên phong trong lĩnh vực mô-tơ điện và vì https://thuviensach.vn nó nghe cực chất. Hai nhà đồng sáng lập đã thuê một văn phòng với ba bàn làm việc và hai phòng nhỏ ở Menlo Park, California. Vài tháng sau, chiếc bàn thứ ba nhanh chóng được Ian Wright, một kӻ sư lớn lên tại vùng nông thôn New Zealand, chiếm dụng. Ba người đàn ông bắt đầu chia sẻ với những người thân cận về kế hoạch này và mọi người nghĩ rằng họ đang đùa. Bất kỳ ai cố gắng khởi sự một công ty xe hơi tại Mӻ đều lập tức được nhắc nhở rằng công ty khởi nghiệp thành công cuối cùng trong ngành này là Chrysler, được thành lập vào năm 1925. Thiết kế và chế tạo một chiếc xe hơi từ đầu đến cuối là công việc đầy thách thức. Nhưng phải chăng phương cách hái ra tiền và xuất xưởng nhiều mẫu xe mới chính là vấn đề cản bước những công ty khởi nghiệp? Các nhà sáng lập Tesla ý thức rõ thực tế này. Họ biết Nikola Tesla đã chế tạo động cơ điện trước đó một thế kӹ nên điều này hẳn là khả thi. Họ cũng cảm thấy mình đủ khả năng chế tạo hệ thống truyền động để lấy năng lượng từ mô-tơ và truyền tới các bánh. Điều thực sự đáng lo ngại là công ty cần xây dựng nhà máy sản xuất xe hơi cùng phụ tùng đi kèm. Kế hoạch mà hai nhà đồng sáng lập của Tesla đề ra là mua lại một số công nghệ của AC Propulsion liên quan đến chiếc xe tzero và sử dụng khung gầm Lotus Elise cho thân xe. Lotus, một hãng xe hơi của Anh, cho ra mắt dòng xe Elise hai cửa vào năm 1996. Kiểu dáng bóng lộn, gầm thấp của nó đã hút hồn những khách hàng giàu có. Sau khi trao đổi với một số nhân vật trong ngành kinh doanh xe hơi, Tesla quyết định sẽ bán trực tiếp thay vì qua đại lý. Ngay khi chốt lại kế hoạch cơ bản, ba người bắt đầu săn tìm nguồn vốn đầu tư từ tháng 1 năm 2004. Nhưng chẳng một ai quan tâm, ngoại trừ hai công ty và thậm chí, họ còn chẳng tỏ ra vui mừng. Đối tác hàng đầu đã đổ nhiều tiền của vào NuvoMedia và cảm nhận lòng kiên định của Eberhard cũng như Tarpenning. “Ông ấy nói, thứ này thật ngu ngốc nhưng tôi đã đầu tư tiền bạc vào mọi công ty khởi nghiệp trong ngành xe hơi suốt 40 năm qua.” Tarpenning nhớ lại. Tesla cần một nhà đầu tư chính, https://thuviensach.vn người sẽ thanh toán khoản tiền bảy triệu đô-la cần thiết để sản xuất ra một chiếc xe lai hoặc nguyên mẫu. Đó cũng là cột mốc đầu tiên giúp họ có món gì đó hữu hình để trưng ra nhằm kêu gọi cho lần tài trợ thứ hai. Ngay từ đầu, Eberhard và Tarpenning đã nghĩ đến cái tên Elon Musk như một nhà đầu tư chính khả dĩ. Họ từng chứng kiến anh phát biểu vài năm trước tại hội nghị của Hội Hỏa tinh tổ chức ở Standford, nơi Musk vạch ra viễn cảnh đưa đàn chuột vào không gian. Họ có ấn tượng rằng anh hẳn sẽ có suy nghĩ khác và cởi mở với ý tưởng về một chiếc xe điện. Eberhard và Wright bay xuống Los Angeles và gặp Musk vào thứ sáu. Cuối tuần đó, Musk dồn dập tấn công Tarpenning, người vừa có một chuyến đi dài, những câu hỏi về mô hình tài chính. “Tôi nhớ mình cứ trả lời, trả lời rồi lại trả lời.” Tarpenning hồi tưởng. “Thứ hai tuần sau đó, Martin và tôi bay xuống gặp Musk một lần nữa và anh ấy đáp: ‘Được, tôi tham gia!’” Các nhà sáng lập Tesla cảm giác như họ đã may mắn có được nhà đầu tư hoàn hảo. Musk có đủ hiểu biết về kӻ thuật để hiểu họ đang chế tạo thứ gì. Anh cũng có chung mục tiêu là cố gắng chấm dứt tình trạng nghiện dầu ở Mӻ. “Bạn cần nhà đầu tư thiên thần để có thêm niềm tin. Và đối với anh ấy, điều đó không thuần túy là giao dịch tiền bạc.” Tarpenning nói. “Anh ấy muốn thay đổi tình trạng sử dụng năng lượng của đất nước.” Khoản đầu tư 6,5 triệu đô-la vào Tesla đã biến Musk trở thành cổ đông lớn nhất. Không lâu sau khi cuộc gặp gỡ diễn ra, Musk gọi cho Straubel và giục anh đến gặp đội Tesla. Straubel đã nghe phong thanh rằng văn phòng của họ ở Menlo Park chỉ cách nhà anh chưa đến một cây số. Anh rất hứng thú nhưng cũng đầy nghi hoặc về câu chuyện của họ. Không ai trên hành tinh này thông thạo bức tranh toàn cảnh về xe điện như Straubel. Vì vậy, anh khó lòng tin được khi có hai anh chàng đã đi tới bước này mà chẳng có chút tin tức nào về dự án lọt vào tai anh. Tuy nhiên, Straubel vẫn ghé văn phòng gặp họ và ngay lập tức được tuyển dụng vào tháng 5 năm 2004. “Tôi nói với họ rằng tôi đang chế tạo bộ pin họ cần với số vốn từ Elon.” Straubel nói. https://thuviensach.vn