🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Để xây dựng doanh nghiệp hiệu quả Ebooks Nhóm Zalo Thông tin sách Tên sách: The E-Myth: Để xây dựng doanh nghiệp hiệu quả Nguyên tác: The E-Myth Revisited: Why Most Small Businesses Don't Work and What to Do About It Tác giả: Michael E. Gerber Người dịch: Phương Thúy Nhà xuất bản: NXB Lao động Xã hội Nhà phát hành: Alphabooks Khối lượng: 330g Kích thước: 13 x 20.5 cm Ngày phát hành: 04/2011 Số trang: 300 Giá bìa: 79.000 ₫ Thể loại: Kinh tế - Tài chính Thông tin ebook Type+Làm ebook: thanhbt Ngày hoàn thành: 04/07/2015 Dự án ebook #143 thuộc Tủ sách BOOKBT Ebook này được thực hiện nhằm chia sẻ cho những bạn không có điều kiện mua sách! Còn nếu bạn có khả năng hãy mua sách ủng hộ nha! Giới thiệu Xây dựng một doanh nghiệp cho riêng mình là ước mơ của rất nhiều người. Nhưng phần lớn các doanh nghiệp nhỏ sau khi thành lập đều đi theo mô hình: thành lập - phát triển nhanh chống - phát triển chậm lại - ổn định, không phát triển - suy yếu - chuyển nhượng. - Tại sao rất nhiều người bước vào kinh doanh để cuối cùng thất bại? - Họ đã rút ra những bài học gì? - Tại sao hiện nay có rất nhiều tài liệu hướng dẫn để một doanh nghiệp nhỏ thành công, nhưng rất ít người làm được? E-Myth: Để xây dựng doanh nghiệp hiệu quả sẽ trả lời câu hỏi đó. Nếu bạn đang sở hữu hoặc muốn sở hữu một doanh nghiệp nhỏ, thì đây là cuốn sách dành riêng cho bạn. Là một hiện tượng nổi bật trên thị trường sách, E-Myth: Để xây dựng doanh nghiệp hiệu quả đã xoá tan những ngộ nhận về doanh nghiệp. Sau nhiều năm tích luỹ kinh nghiệm trong vai trò cố vấn cho các doanh nghiệp nhỏ, Michael E. Gerber, tác giả cuốn sách, đã chỉ ra cách điều hành doanh nghiệp hiệu quả. Cuốn sách mang đến cho bạn 4 ý tưởng sâu sắc mà nếu thấu hiểu được, bạn sẽ có thêm kiến thức và sức mạnh để tạo dững một doanh nghiệp nhỏ phát triển bền vững. Còn nếu bỏ qua, bạn sẽ giống như hàng nghìn người đầu tư công sức, tiền bạc và cả cuộn sống để khởi nghiệp nhưng vẫn thất bại, hay phải vất vả vật lộn chỉ để duy trì sự tồn tại ngắc ngoải cho doanh nghiệp của mình. “Để xây dựng doanh nghiệp hiệu quả”, Gerber chỉ ra một thực tế là hầu hết các chủ doanh nghiệp nhỏ đều xuất phát từ các nhà chuyên môn: kỹ sư, lập trình viên, kế toán... họ làm rất tốt công việc chuyên môn, vì vậy họ tin rằng nếu thành lập doanh nghiệp riêng, họ sẽ có cơ hội tự do làm công việc yêu thích và kiếm được nhiều tiền hơn. Nhưng khi thành lập doanh nghiệp, các nhà chuyên môn thường có khuynh hướng tiếp tục làmnhững gì họ giỏi và phớt lờ các yếu tố quan trọng khác của kinh doanh. Thiếu mục tiêu nên quá tải, kiệt sức và cuối cùng phá sản. Thay vì sở hữu doanh nghiệp, họ chỉ sở hữu công việc. Thực ra, vai trò doanh nghiệp hoàn toàn khác: họ cần tạo dựng một doanh nghiệp hoạt động độc lập với bản thân. Chủ doanh nghiệp phải hình dung ra sao, cần hoạch định các chiến lược nào về nhân sự, marketing, quản lý... Dần dần, chủ doanh nghiệp phải kiểm tra, đánh giá và thiết lập hệ thống văn bản cho từng vị trí để thay thế mình khi học không có mặt tại doanh nghiệp. Nếu thực hiện tốt những điều trên, doanh nghiệp của bạn sẽ trở thành một “sân chơi”, trong đó mọi người đều tìm đựơc vị trí phù hợp cho mình để phát huy tốt nhất năng lực và sở trường của bản thân. Về tác giả MICHAEL E. GERBER (1936) là người sáng lập, Chủ tịch và Giám đốc điều hành của Tập doàn E-Myth Worldwide. Được nhiều người xem là “người có ảnh hưởng nhiều tới những doanh nghiệp nhỏ ở Mỹ”, Michael Gerber đã nói chuyện với hàng ngàn chủ doanh nghiệp nhỏ, nhà quản lý và nhà điều hành trong các tập đoàn trên khắp thế giới về vai trò có ảnh hưởng sâu rộng thực sự của triển vọng kinh doanh đối với nền kinh tế và văn hoá thế giới. Ông cũng là tác giả của các cuốn sách: The E-Myth Physician, The E-Myth Manager, The E-Myth Mastery... Mục lục LỜI GIỚI THIỆU (cho bản tiếng Việt) LỜI MỞ ĐẦU LỜI GIỚI THIỆU Phần I: E-MYTH VÀ CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ Ở MỸ 1. NHỮNG NGỘ NHẬN VỀ DOANH NGHIỆP 2. DOANH NHÂN, NHÀ QUẢN LÝ VÀ NHÀ CHUYÊN MÔN 3. GIAI ĐOẠN PHÔI THAI: GIAI ĐOẠN CỦA CÁC NHÀ CHUYÊN MÔN 4. GIAI ĐOẠN TĂNG TRƯỞNG: NHẬN ĐƯỢC SỰ TRỢ GIÚP 5. BÊN NGOÀI KHOẢNG AN TOÀN 6. GIAI ĐOẠN CHÍN MUỒI VÀ TRIỂN VỌNG KINH DOANH Phần II: CUỘC CÁCH MẠNG CHÌA KHÓA TRAO TAY: QUAN ĐIỂM MỚI VỀ DOANH NGHIỆP 7. CUỘC CÁCH MẠNG CHÌA KHÓA TRAO TAY 8. MÔ HÌNH NHƯỢNG QUYỀN KINH DOANH (FRANCHISE) 9. DOANH NGHIỆP LÀ MỘT SẢN PHẨM, KHÔNG PHẢI NƠI LÀM VIỆC Phần III: XÂY DỰNG MỘT DOANH NGHIỆP HIỆU QUẢ 10. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP 11. CHƯƠNG TRÌNH PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP 12. MỤC ĐÍCH CHÍNH 13. MỤC TIÊU CHIẾN LƯỢC 14. CHIẾN LƯỢC TỔ CHỨC 15. CHIẾN LƯỢC QUẢN LÝ 16. CHIẾN LƯỢC NHÂN SỰ 17. CHIẾN LƯỢC MARKETING 18. CHIẾN LƯỢC HỆ THỐNG 19. THƯ GỬI SARAH PHẦN KẾT: MANG GIẤC MƠ TRỞ LẠI LỜI BẠT: TRIỂN KHAI BƯỚC ĐẦU TIÊN LỜI GIỚI THIỆU (cho bản tiếng Việt) NHỮNG NGỘ NHẬN VỀ DOANH NGHIỆP Bạn có một doanh nghiệp hay chỉ một công việc? Trên thế giới, tỷ lệ các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) được thành lập rồi phá sản cao đến mức đáng ngạc nhiên. Ví dụ, ở Mỹ, trung bình một năm có hơn một triệu người bước vào kinh doanh. Sau năm đầu tiên, ít nhất 40% trong số đó phá sản. Trong vòng 5 năm, hơn 80% số đó sẽ phá sản. Ở Việt Nam, mặc dù chưa có số liệu cụ thể nhưng thực tế cho thấy xu hướng và tỷ lệ thất bại của các doanh nghiệp nhỏ cũng rất cao. Vậy đâu là lý do khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ thất bại và giải pháp để đảm bảo doanh nghiệp của bạn không dẫm phải vết xe đổ đó là gì? Sau rất nhiều năm tư vấn quản trị cho hàng chục ngàn doanh nghiệp nhỏ, Michael Gerber, tác giả cuốn sách này, đã tổng kết được nguyên nhân thất bại và chỉ ra cách thức xây dựng một doanh nghiệp nhỏ thành công. Những kinh nghiệm quý báu đó được ông đúc rút trong bộ sách best-seller “The E-Myth” (Những ngộ nhận về doanh nghiệp), gồm: The E-Myth Revisited, The E-Myth Manager, The E-Myth Mastery; The E Myth Contractor, và The E-Myth Physician. Trong cuốn Để xây dựng doanh nghiệp hiệu quả (The E-Myth Revisited), Gerber chỉ ra một thực tế là hầu hết các chủ doanh nghiệp nhỏ đều xuất phát từ các nhà chuyên môn: kỹ sư, lập trình viên, kế toán v.v... Họ làm rất tốt công việc chuyên môn, vì vậy họ tin rằng nếu thành lập doanh nghiệp riêng, họ sẽ có cơ hội tự do làm công việc yêu thích và kiếm được nhiều tiền hơn. Nhưng khi thành lập doanh nghiệp, các nhà chuyên môn thường có khuynh hướng tiếp tục làm những gì họ giỏi và phớt lờ các yếu tố quan trọng khác của kinh doanh. Thiếu mục tiêu rõ ràng, thiếu các quy trình và hệ thống đánh giá, họ dần trở nên quá tải, kiệt sức và cuối cùng phá sản. Thay vì sở hữu doanh nghiệp, họ chỉ sở hữu công việc. Thực ra, vai trò của chủ doanh nghiệp hoàn toàn khác: họ cần tạo dựng một doanh nghiệp hoạt động độc lập với bản thân mình. Chủ doanh nghiệp phải hình dung rõ ràng tương lai của doanh nghiệp sẽ như thế nào, tổ chức ra sao, cần hoạch định các chiến lược nào về nhân sự, marketing, quản lý v.v... Dần dần, chủ doanh nghiệp phải kiểm tra, đánh giá và thiết lập hệ thống văn bản cho từng vị trí để thay thế mình khi họ không có mặt tại doanh nghiệp. Nếu thực hiện tốt những điều trên, doanh nghiệp của bạn sẽ trở thành một “sân chơi”, trong đó mọi người đều tìm được vị trí phù hợp cho chính mình để phát huy tốt nhất năng lực và sở trường của bản thân. Không phải ngẫu nhiên mà “The E-Myth” trở thành một trong số những bộ sách hay nhất và bán chạy nhất trên thế giới về cách thức phát triển SMEs. Bản thân tôi nhận thấy bộ sách “The E-Myth” nói chung và cuốn sách Để xây dựng doanh nghiệp hiệu quả nói riêng rất thực tế, có giá trị và hữu ích cho các doanh nghiệp nhỏ ở Việt Nam. Nếu bạn đang hoặc mong muốn sở hữu một doanh nghiệp như thế, hãy đọc cuốn sách này. Nó sẽ giúp bạn rút ngắn con đường đến thành công! Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc. NGUYỄN CẢNH BÌNH Giám đốc Công ty Sách Alpha LỜI MỞ ĐẦU Đã 15 năm kể từ khi bộ sách “The E Myth” xuất bản lần đầu. Đối với tôi, đó là 15 năm trọn vẹn. Trong quãng thời gian đó, có rất nhiều sự kiện đã xảy ra với gia đình, công ty và cuộc sống của tôi. Đã có nhiều điều kỳ diệu, nhiều điều tốt đẹp, và cả những muộn phiền. Và, nếu câu nói của nhân vật Don Juan trong Tales of Power (Những câu chuyện về sức mạnh): “Sự khác biệt cơ bản giữa người thường và chiến binh đó là chiến binh luôn xem mọi thứ là thử thách, trong khi người thường coi mọi việc xung quanh chỉ là điều may rủi” là đúng, thì tôi cũng chỉ là một người bình thường. Nhưng khi Chúa trao cho tôi sức mạnh, tôi lại dũng cảm như một chiến binh. Trong 15 năm đó, tôi đã gặp những khó khăn nhất định, nhưng cũng thu được nhiều kết quả khó tin. Tôi kết hôn với Ilene, trở thành cha của hai đứa trẻ thông minh, Sam và Alex Olivia (hiện nay tôi đã có năm con). Tôi đi khắp thế giới, thuyết trình trước hàng trăm ngàn chủ doanh nghiệp nhỏ ở Australia, Canada, Tây Ban Nha, New Zealand, Nhật Bản, Puerto Rico, Mexico, Indonesia và tất nhiên là cả những thành phố lớn của Mỹ. Trên hết, tôi nhận được sự ủng hộ và quan tâm hết mình của những người quen. Cuốn sách là thành quả 15 năm lao động, có lẽ là cả 15 năm trước đó nữa. Thời gian tôi thành lập công ty - Tập đoàn Phát triển Kinh doanh E-Myth Worldwide là khoảng tám năm trước khi bộ sách “The E-Myth” xuất bản. Tập đoàn E-Myth Worldwide giúp tôi có thêm kinh nghiệm về những điều chia sẻ với bạn đọc bộ “The E-Myth - Những ngộ nhận về doanh nghiệp” và cuốn sách này. Sau khi “The E-Myth” xuất bản, nhiều độc giả và doanh nghiệp nhỏ muốn tôi chỉ rõ những khía cạnh cụ thể trong “The E-Myth” để họ áp dụng tốt hơn. Cuốn sách này sẽ trả lời những câu hỏi “The E-Myth” đặt ra, qua đó tạo cơ hội cho độc giả áp dụng vào quản trị doanh nghiệp hiệu quả với tư duy sắc bén hơn bằng cách thấu hiểu các nguyên tắc trong “The E-Myth”. Với mục đích đó, tôi nỗ lực trả lời các câu hỏi quan trọng nhất về những nguyên tắc được đề cập đến trong từng chương thông qua hình thức cuộc trò chuyện với một phụ nữ tuyệt vời, cô Sarah (đây không phải là tên thật của cô). Sarah là người tôi đã dành khá nhiều thời gian gặp gỡ trong những năm qua. Kinh nghiệm, sự kiên nhẫn, trí tuệ và niềm say mê của Sarah giúp tôi giải quyết những thách thức trong việc tổ chức doanh nghiệp nhỏ. Khi giúp Sarah giải quyết những khó khăn trong doanh nghiệp, tôi cố gắng làm rõ với độc giả quan điểmcủa bộ sách “The E-Myth”. Hy vọng Sarah và những câu hỏi của cô sẽ lôi cuốn bạn. Nhưng, trước khi giới thiệu Sarah, tôi muốn chia sẻ với bạn một số suy nghĩ về những doanh nghiệp nhỏ và chủ các doanh nghiệp này. Điều gì làm nên một người quản lý xuất sắc? Nhiều người thường hỏi tôi: “Người lãnh đạo doanh nghiệp xuất sắc giỏi hơn những người khác ở điểm nào?” Trái ngược với suy nghĩ thông thường, kinh nghiệm của tôi chỉ ra rằng những người xuất sắc trong kinh doanh không phải do những gì họ biết mà do lòng hammê tìm hiểu kiến thức dường như vô tận của họ. Hầu hết các doanh nghiệp thất bại tôi gặp phải đều không phải do chủ doanh nghiệp thiếu kiến thức tài chính, marketing, quản lý hay điều hành. Nếu không biết họ có thể học chúng dễ dàng. Vấn đề ở chỗ họ lại dành thời gian và sức lực để bảo vệ những gì họ nghĩ mình biết rõ. Những doanh nhân vĩ đại nhất tôi đã gặp đều quyết tâm đi đúng hướng cho dù tốn bao nhiêu chi phí đi nữa. Khi nói tới “hành động đúng”, tôi không chỉ đơn thuần nói tới việc kinh doanh. Tôi muốn nhấn mạnh là còn có những ảnh hưởng và những kết quả cao hơn mà “hành động đúng” mang lại. Điều này chắc chắn là một nguyên lý sống còn, một chân lý chung. Điều đó không có nghĩa là những cá nhân xuất chúng nhất thiết phải làm theo hướng đó. Nhiều người không có điều kiện để làm được như vậy. Thậm chí kể cả khi họ muốn làm theo hướng đó nhưng họ không nói ra. Tuy nhiên, bạn có thể thấy điều đó trong từng ánh mắt, cử chỉ và lời nói của họ. Mặt khác, mặc dù luôn tìm kiếm “một cái gì đó cao hơn”, nhưng những người xuất sắc nhất trong số những người xuất sắc mà tôi biết là những người đứng vững trên mặt đất. Họ luôn coi trọng chi tiết, rất thực tế, không viển vông. Họ biết rằng doanh nghiệp sẽ không thất bại khi không đạt những mục đích cao cả bằng cách thức cao siêu, mà thất bại do những điều nhỏ nhất trong doanh nghiệp: trên điện thoại, giữa khách hàng và người bán hàng, tại quầy thu ngân... Những người xuất sắc hiểu rằng cách duy nhất để phát triển nhanh hơn là tập trung vào những việc nhỏ nhặt, không quan trọng và tẻ nhạt mà doanh nghiệp nào cũng có. Những việc lặt vặt chán ngắt này khi được chú ý thực hiện tốt sẽ tạo nên một “tinh chất” đặc biệt, một phẩm chất giúp phân biệt doanh nghiệp xuất sắc với doanh nghiệp tầm tầm bậc trung. Những doanh nhân vĩ đại nhất chỉ đơn giản là những người hiểu được ảnh hưởng to lớn của việc thực hiện đúng các công việc, dù là nhỏ nhất. Cuốn sách này dành riêng cho niềm đammê đó. Cuốn sách hướng dẫn những ai coi sự phát triển của một doanh nghiệp xuất sắc như một đòi hỏi không ngừng, một cuộc nghiên cứu, một sự cam kết chủ động với những ảnh hưởng cả bên trong và bên ngoài, những ảnh hưởng khiến chúng ta phải kinh ngạc và bối rối vì sự đa dạng, bất ngờ và phức tạp không kể xiết. Chắc chắn chúng ta thường không nghĩ tới thành công. Vì theo kinh nghiệm của tôi, những điểm đích hay những thành công trong quá trình phát triển của doanh nghiệp xuất sắc sẽ ngay lập tức được chuyển thành những điểm xuất phát mới. Vì thế, cuốn sách này sẽ luôn nói về sự khởi đầu, về một cuộc chơi không bao giờ kết thúc, về sự tiến bộ không ngừng trong ý nghĩ và nhận thức. Tôi tin rằng doanh nghiệp của chúng tôi có thể trở thành tấm gương phản ánh những gì chúng tôi thực sự thấu hiểu và những gì còn chưa biết, để nhìn nhận chính chúng tôi một cách chân thực, trực diện. Và tôi tin tưởng rằng doanh nghiệp của chúng tôi là một ví dụ hấp dẫn cho việc đi theo con đường đó. Một nhà thông thái từng nói: “Biết mình biết ta trăm trận trăm thắng”. Tôi tặng câu châm ngôn đáng giá này cho những doanh nhân. Chúc các bạn thuận lợi và may mắn. Tôi cũng dẫn thêm lời khuyên của một học giả uyên bác, ông Anthony Greenbank, tác giả của The Book of Survival (Cuốn sách về sự tồn tại): “Để vượt qua khó khăn, không nhất thiết anh phải có phản xạ của một tay đua công thức I, hay cơ bắp của Hercules, hay trí óc của Einstein, đơn giản anh chỉ cần biết điều gì nên làm”. Hy vọng bạn hài lòng với cuốn sách. MICHAEL E.GERBER Petaluma, California Tháng 7 năm 2004 LỜI GIỚI THIỆU Tôi cho rằng có lẽ trong bất kỳ doanh nghiệp nào, luôn có ai đó dần trở nên dễ bị kích động. - JOSEPH HELLER Nếu bạn đang sở hữu, hoặc muốn sở hữu một doanh nghiệp nhỏ thì đây là cuốn sách dành riêng cho bạn. Cuốn sách là kết quả của hàng ngàn giờ làm việc tại Tập đoàn E-Myth Worldwide trong suốt 24 năm của chúng tôi. Cuốn sách thể hiện niềm tin vun đắp từ kinh nghiệm chúng tôi tích lũy được khi làm việc với hàng ngàn doanh nghiệp nhỏ. Chúng tôi nhận thấy một nghịch lý: mặc dù các chủ doanh nghiệp nhỏ ở Mỹ phải làm việc vất vả nhưng doanh nghiệp của họ vẫn hoạt động kém hiệu quả hoặc thành quả thu được quá nhỏ nhoi so với công sức họ bỏ ra. Thực ra, nguyên nhân không phải do chủ doanh nghiệp không biết làm việc mà là họ làm sai việc. Kết quả là, hầu hết các doanh nghiệp đều rơi vào tình trạng hỗn loạn - ngoài tầm quản lý, ngoài tầm dự đoán. Hãy xem xét những con số. Ở Mỹ, tỷ lệ các doanh nghiệp được thành lập rồi phá sản cao đáng ngạc nhiên. Hàng năm, hơn một triệu người Mỹ bước vào kinh doanh trong các lĩnh vực khác nhau. Sau năm đầu tiên, ít nhất 40% trong số đó phá sản. Trong vòng 5 năm, hơn 80% số đó, khoảng 800.000 công ty sẽ phá sản. Và cuối cùng, nếu bạn đã gắng sức để doanh nghiệp tồn tại được sau 5 nămhoặc hơn nữa thì cũng đừng chủ quan. Bởi vì hơn 80% doanh nghiệp nhỏ tồn tại được trong 5 năm đầu sẽ phá sản trong 5 năm tiếp theo. Tại sao lại như vậy? Tại sao có rất nhiều người bước vào kinh doanh, cuối cùng lại thất bại? Họ đã rút ra được những bài học gì? Tại sao hiện nay có rất nhiều tài liệu hướng dẫn để một công ty nhỏ thành công, nhưng rất ít người làm được. Cuốn sách này sẽ trả lời những câu hỏi đó. Cuốn sách này nói về 4 ý tưởng sâu sắc mà nếu thấu hiểu được, bạn sẽ có thêmsức mạnh để tạo dựng một doanh nghiệp nhỏ bền vững. Còn nếu bỏ qua, bạn sẽ nằm trong số hàng ngàn người đầu tư công sức, tiền bạc và cả cuộc sống để khởi nghiệp nhưng vẫn thất bại, hay phải vất vả vật lộn hàng năm trời chỉ để duy trì sự tồn tại ngắc ngoải của doanh nghiệp mình. Ý TƯỞNG THỨ NHẤT. Có một nhận thức sai lầm về doanh nghiệp (Entrepreneur Myth), tôi gọi tắt là E Myth. Theo đó, doanh nhân là người thành lập ra doanh nghiệp nhỏ, để kiếmđược lợi nhuận. Thật ra không phải vậy. Lý do thực sự để bắt đầu kinh doanh chẳng mấy liên quan đến việc trở thành doanh nhân. Trên thực tế, những nhận thức không đúng về doanh nghiệp là nguyên nhân chính dẫn đến tỷ lệ thất bại cao của các doanh nghiệp nhỏ hiện nay. Hiểu và áp dụng E-Myth vào việc xây dựng doanh nghiệp được coi là chìa khóa cho bất kỳ thành công nào trong kinh doanh. Ý TƯỞNG THỨ HAI. Hiện nay, ở Mỹ đang diễn ra cuộc Cách mạng chìa khóa trao tay (Turn-key Revolution). Cuộc cách mạng này không chỉ làm thay đổi cách thức kinh doanh ở Mỹ và trên khắp thế giới mà còn thay đổi cách thức một người bước vào thế giới kinh doanh và thay đổi khả năng tồn tại của doanh nghiệp. Ý TƯỞNG THỨ BA. Ở tâm điểm của cuộc Cách mạng chìa khóa trao tay, có một quá trình năng động, tại E-Myth Worldwide chúng tôi gọi là Quá trình phát triển doanh nghiệp. Khi được hệ thống hóa và áp dụng có mục đích, hệ thống này có khả năng chuyển đổi bất kỳ doanh nghiệp nhỏ nào thành một tổ chức hoạt động rất hiệu quả. Các chuyên gia đã chỉ ra khi một doanh nghiệp nhỏ áp dụng quá trình này, sử dụng nó để kiểmsoát các hoạt động, doanh nghiệp đó sẽ luôn ở trong giai đoạn tăng trưởng và tồn tại lâu dài. Khi bỏ qua quá trình này, các doanh nghiệp sẽ phó mặc số phận cho may rủi, trở nên trì trệ và cuối cùng rơi vào thất bại. Đó là kết cục tất yếu. Ý TƯỞNG THỨ TƯ. Có thể áp dụng Quá trình phát triển doanh nghiệp cho mọi doanh nghiệp nhỏ, theo phương thức từng bước một, để đưa những bài học từ cuộc Cách mạng chìa khóa trao tay vào thực tiễn. Sau đó quá trình này sẽ trở thành phương thức dự báo kết quả và triển vọng cho những doanh nghiệp mà chủ sở hữu luôn quan tâm và dành thời gian thích hợp cho sự phát triển thịnh vượng của nó. Từ khi thành lập E-Myth Worldwide vào năm 1977, chúng tôi đã hỗ trợ trên 25.000 chủ doanh nghiệp nhỏ triển khai Quá trình phát triển doanh nghiệp thông qua Dịch vụ Phát triển Doanh nghiệp. Và tôi đã chứng kiến hàng ngàn thành công. Tôi dám đoán rằng không tổ chức nào có nhiều kinh nghiệm hơn E-Myth Worldwide trong việc áp dụng những bài học của cuộc Cách mạng chìa khóa trao tay và Quá trình phát triển doanh nghiệp vào các doanh nghiệp nhỏ. Tuy nhiên điều này không phải là “viên đạn thần”, để thành công bạn còn cần phải làm việc tích cực. Tôi sẽ tư vấn cho bạn những công việc cần thiết nhất để bạn kiểm soát và đạt được điều mong muốn khi thành lập doanh nghiệp. Thực tế, điều này không chỉ thay đổi việc kinh doanh mà còn thay đổi cả cuộc sống của bạn nữa. Cuốn sách này còn đề cập đến những kết quả thu được, chứ không chỉ đưa ra cách làm. Bởi những cuốn sách như vậy, theo chúng tôi, không có tác dụng. Bởi động lực khuyến khích mọi người làm việc là một ý tưởng đáng để làmviệc vì nó, cùng với nhận thức rõ ràng về những việc cần hoàn thành. Có như vậy, những lời khuyên về phương pháp thực hiện công việc mới có ý nghĩa. Cuốn sách này viết về một ý tưởng như vậy: doanh nghiệp của bạn là tấm gương phản ánh chân thực con người bạn. Nếu bạn luôn tùy tiện, doanh nghiệp của bạn cũng trở nên luộm thuộm. Nếu bạn không ngăn nắp, doanh nghiệp của bạn cũng sẽ dễ trở nên thiếu trật tự. Nếu bạn tham lam, nhân viên của bạn cũng sẽ tham lam, họ làm việc ít mà đòi hỏi ngày càng nhiều. Nếu bạn không biết rõ những điều cần làm trong doanh nghiệp của mình, doanh nghiệp của bạn cũng sẽ phản ánh sự hạn chế đó. Vì vậy, để doanh nghiệp liên tục phát triển, bạn sẽ phải thay đổi trước tiên. Nếu không, doanh nghiệp sẽ không bao giờ đem lại những điều bạn mong muốn. Việc đầu tiên cần thay đổi đó là thay đổi suy nghĩ về doanh nghiệp, về động lực khích lệ mọi người làm việc. Khi bạn hiểu chủ doanh nghiệp phải có mối quan hệ như thế nào với công ty, tôi đảm bảo rằng doanh nghiệp của bạn và cả bạn sẽ có một sức sống mới, một ý nghĩa mới. Bạn cũng sẽ hiểu tại sao nhiều người không thể có được điều mình muốn từ doanh nghiệp của mình. Bạn sẽ thấy những cơ hội thần kỳ đến với ai bước vào kinh doanh bằng hướng đi đúng đắn và hiểu biết thực sự. Còn tôi thấy điều đó hàng ngàn lần, trong mọi loại hình kinh doanh, với cả những người chẳng biết gì về kinh doanh khi khởi nghiệp. Tôi mong rằng khi đọc kỹ cuốn sách này, những cơ hội cũng sẽ đến với bạn. Phần I: E-MYTH VÀ CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ Ở MỸ 1. NHỮNG NGỘ NHẬN VỀ DOANH NGHIỆP Họ say sưa với công việc, vì thế họ không nhận ra mình đang ở đâu. - ALDOUS HUXLEY E-Myth chính là câu chuyện về những ngộ nhận trong kinh doanh. Nó đã ăn sâu bám rễ tại nước Mỹ. Khi nghĩ đến một doanh nghiệp điển hình, người ta thường liên tưởng tới bức tranh thần Hercules: một chiến binh đơn thương độc mã chống lại sức mạnh thiên nhiên, dũng cảm đương đầu với trở ngại để biến giấc mơ có một doanh nghiệp cho riêng mình thành hiện thực. Mặc dù những người như vậy luôn có trong thực tế, nhưng kinh nghiệm mách bảo tôi: số này rất hiếm. Trong số hàng ngàn doanh nhân tôi hợp tác trong suốt hơn 20 năm qua, có rất ít doanh nhân thực sự. Bởi với tư cách người đứng đầu doanh nghiệp, đa phần họ đều không có được tầm nhìn chiến lược. Nhưng chẳng lẽ tất cả những người xây dựng doanh nghiệp đều không trở thành doanh nhân? Họ cũng từng khởi sự sự nghiệp kinh doanh. Chắc hẳn họ từng phải có một ước mơ cho riêng mình khiến họ dám chấp nhận một rủi ro như vậy. Nếu đúng vậy thì ước mơ đó giờ ở đâu? Và rồi tại sao những ước mơ đó lại cứ tan biến dần? Doanh nhân đã thành lập doanh nghiệp của riêng mình giờ đang ở đâu? Câu trả lời rất đơn giản: tinh thần doanh nhân chỉ tồn tại trong một khoảnh khắc. Chỉ trong một cái nháy mắt và sau đó biến mất. Biến mất vĩnh viễn, trong hầu hết các trường hợp. Và nếu có doanh nhân tồn tại đi chăng nữa, thì điều này cũng giống như một câu chuyện tưởng tượng được kể ra từ suy nghĩ sai lầm của những người dò dẫmbước chân vào thế giới kinh doanh. Những suy nghĩ sai lầm khiến chúng ta phải trả giá, thậm chí hơn nhiều lần so với chúng ta tưởng tượng, đó là tiêu hao nguồn lực, bỏ lỡ cơ hội và lãng phí cuộc sống. Tôi gọi những câu chuyện tưởng tượng, những hiểu lầm đó là E-Myth, những ngộ nhận về doanh nghiệp. Và ở Mỹ, E-Myth bắt nguồn từ một niềmtin hết sức lãng mạn: người sáng lập ra các doanh nghiệp nhỏ là doanh nhân, trong khi trên thực tế không hẳn như vậy. Vậy ai là người lập nên những doanh nghiệp nhỏ ở Mỹ? Và tại sao họ lại thành lập doanh nghiệp? Sở hữu doanh nghiệp Để hiểu rõ E-Myth và gốc rễ những quan điểm sai lầm, hãy tìm hiểu những người kinh doanh, nhưng không phải sau khi họ đã bước vào kinh doanh mà là trước đó. Trước khi thành lập doanh nghiệp, bạn đang ở vị trí nào? Nếu giống hầu hết những người tôi biết, thì chắc hẳn bạn đang làm thuê cho một công ty nào đó. Bạn đang làm công việc gì? Có thể là công việc chuyên môn, giống như đa số những người bước vào kinh doanh. Bạn là thợ mộc, thợ cơ khí, hay thợ chế tạo máy? Bạn làm thủ thư hay thợ xén giấy, người vẽ sơ đồ hay thợ cắt tóc, người làm bánh hay lập trình viên, bác sỹ hay người viết sách kỹ thuật, hoạ sỹ đồ hoạ hay kế toán, nhà thiết kế nội thất hay thợ sửa ống nước, hoặc nhân viên kinh doanh. Nhưng dù bạn là ai thì bạn cũng đang làm một công việc chuyên môn. Và dù rất giỏi chuyên môn, nhưng bạn lại làm thuê cho người khác. Rồi một ngày, bỗng nhiên có một sự kiện đặc biệt. Hôm đó có thể là một ngày đẹp trời, ngày sinh nhật bạn, ngày con bạn tốt nghiệp trung học, ngày bạn nhận được một tấm séc, hoặc ngày bạn bị sếp lườmnguýt, ngày bạn cảm thấy sếp không đánh giá đúng công sức của bạn... Bất kỳ điều gì có thể xảy ra. Lúc đó bạn tự hỏi: “Mình làm công việc đó để làmgì? Tại sao mình lại làm việc cho gã đó? Đúng là chết tiệt! Mình cũng hiểu kinh doanh chẳng kém gì hắn. Nếu hắn có công ty thì tại sao mình lại không? Bất kỳ kẻ ngu ngốc nào cũng có thể điều hành doanh nghiệp. Và mình đang làm việc cho một kẻ như thế”. Và bạn quyết định thành lập doanh nghiệp của riêng mình. Bạn nghĩ đến sự thoải mái khi được tự do làm những gì mình thích. Ý nghĩ đó theo bạn khắp mọi nơi. Nhưng một khi đã vướng vào việc kinh doanh, bạn sẽ không còn rảnh rang nữa. Chắc chắn bạn sẽ rất bận. Nhưng bạn vẫn quyết định phải thành lập công ty riêng của mình. Giả định chết người Vất vả với việc sở hữu một doanh nghiệp, bạn trở thành nạn nhân của giả định tệ hại nhất đối với việc kinh doanh. Giả định này là: nếu bạn làm tốt công việc chuyên môn của một doanh nghiệp, thì bạn có thể thành lập một doanh nghiệp trong lĩnh vực đó. Đó là giả định chết người bởi nó chẳng đúng tý nào. Thực tế, đó là nguyên nhân thất bại sâu xa của hầu hết các doanh nghiệp. Công việc chuyên môn của doanh nghiệp và doanh nghiệp làm công việc chuyên môn đó là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Nhưng khi thành lập doanh nghiệp, nhà chuyên môn lại không nghĩ vậy. Đối với họ, doanh nghiệp họ sở hữu chỉ là nơi làm việc chứ không phải nơi kinh doanh. Vì thế ngay cả các thợ mộc, thợ điện, thợ làm bánh, kỹ sư, nhạc công rồi cả thợ hàn đều trở thành chủ doanh nghiệp. Tất cả họ đều tin rằng hiểu biết về công việc chuyên môn sẽ ngay lập tức giúp họ có đủ khả năng điều hành một doanh nghiệp trong lĩnh vực tương tự. Thực tế hoàn toàn không phải như vậy. Việc hiểu biết chuyên môn không phải là ưu thế, mà trái lại còn là một bất lợi. Bởi vì nếu người chủ doanh nghiệp không biết làm những công việc chuyên môn trong doanh nghiệp, anh ta sẽ phải học cách làm thế nào để công việc được thực hiện. Anh ta buộc phải học cách điều hành doanh nghiệp hiệu quả, chứ không phải học cách tự làm các công việc trong doanh nghiệp. Khi nhà chuyên môn tuân theo giả định chết người này, anh ta sẽ không thoát khỏi sự bức bách của vai trò người làmthuê mà còn trở thành nô lệ trong chính doanh nghiệp của mình. Từ chỗ chỉ làm công việc chuyên môn, anh ta phải đảm nhận cả những việc mà bản thân cũng chẳng biết làm thế nào. Bởi vì sở hữu một doanh nghiệp đồng nghĩa với bắt đầu một việc kinh doanh, nhưng chính nhà chuyên môn là người phải làm tất cả những công việc liên quan đến doanh nghiệp đó. Và giấc mơ kinh doanh của nhà chuyên môn bỗng chốc trở thành ác mộng. Quan sát một cô gái trẻ nướng bánh. Xem người phụ nữ đó mở cửa hiệu bán bánh. Và thấy người phụ nữ trẻ trở thành một bà già. Tôi gặp Sarah khi cô đã kinh doanh ba năm. Cô nói: “Đó là những năm dài nhất trong đời tôi”. Cửa hàng của Sarah có tên All About Pies (Chỉ Toàn Là Bánh - tên do tác giả đặt, không phải tên thật). Nhưng cửa hàng của Sarah thực sự không phải là “chỉ toàn là bánh” mà phải gọi là “chỉ toàn là công việc”. Tại đây, Sarah làm công việc cô rất yêu thích và cả những công việc cô chưa bao giờ làm. Sarah nói: “Thực ra, tôi không chỉ ghét tất cả việc này (cô dang hai cánh tay) mà tôi ghét (cô nhấn mạnh), tôi ghét cả việc nướng bánh. Tôi không thể chịu được khi nghĩ về những chiếc bánh. Tôi không thể chịu được mùi bánh. Tôi không chịu được khi nhìn thấy những chiếc bánh”. Và cô bật khóc. Lúc đó khắp cửa hàng thơm lừng mùi bánh. Đã 7h sáng và All About Pies sẽ phải mở cửa trong 30 phút nữa. Nhưng tâm trí Sarah đang ở một nơi khác. “Bây giờ là ”, cô nói và lấy tạp dề lau nước mắt. “Anh có biết tôi đã ở đây từ 3h sáng? Và phải dậy từ 2h để chuẩn bị? Và khi làm xong những chiếc bánh, tôi mở cửa hàng, trông hàng, để ý khách khứa, lau dọn, đóng cửa, đi chợ, cân đối sổ sách, tới ngân hàng, ăn tối và lại chuẩn bị bánh để mai nướng, khi đó đã khoảng 9h 30’ hay 10h tối. Vào giờ này, mọi người đều nghĩ là một ngày đã trôi qua, vậy mà tôi vẫn ngồi lại và suy nghĩ về tiền thuê nhà tháng tới. “Tôi làm tất cả việc đó (cô lại dang rộng tay một lần nữa, như muốn nhấn mạnh), vì những người bạn thân nhất của tôi nói rằng thật điên rồ nếu không mở một cửa hàng bánh khi có tay nghề giỏi đến vậy. Tệ hơn, tôi cũng đồng ý với họ. Tôi cho rằng đó là cánh cửa giúp tôi thoát khỏi công việc khủng khiếp đang làm. Tôi cho rằng đó là cách để tôi tự do làm công việc tôi thích cho chính mình”. Cô lại khóc khiến tôi không muốn ngắt lời. Nhưng không, cô đá vào chiếc lò nướng lớn trước mặt. “Chết tiệt”, cô bực tức. “Chết tiệt! Chết tiệt! Chết tiệt!” Cô đá chiếc lò một lần nữa sau đó ngồi sụp xuống, thở dài, vòng tay ôm lấy người, gần như tuyệt vọng. “Tôi phải làm gì bây giờ?”, cô nói thầm. Sarah dựa lưng vào tường, mắt nhìn vào những ngón chân. Chiếc đồng hồ treo tường phát ra tiếng tích tắc rất to phá tan không khí vắng lặng. Tôi có thể nghe thấy tiếng ô tô chạy trên con phố phía trước. Thành phố bắt đầu thức giấc. Mặt trời chiếu chói chang qua chiếc cửa kính không chút bụi, chiếu lên sàn gỗ sồi phía trước quầy thanh toán bóng loáng. Tôi nhìn thấy những hạt bụi trong nắng, những hạt bụi lơ lửng như thể đang chờ Sarah nói tiếp. Cô đang ngập sâu trong nợ nần. Cô dành tất cả những gì mình có, có khi còn nhiều hơn thế để mở cái cửa hàng rất đẹp này. Sàn cửa hàng được lát bằng gỗ sồi tốt nhất. Những chiếc lò cũng thuộc loại tốt nhất. Cửa hàng được trang trí rất đẹp và tốn rất nhiều tiền. Cô dành tất cả tâm trí cho nơi này, cho những chiếc bánh. Cô yêu thích làm bánh từ khi còn bé, và được người dì sống cùng gia đình truyền nghề khi trưởng thành. Dì Sarah đã lấp đầy căn bếp của gia đình, lấp đầy tuổi thơ của Sarah bằng hương thơm ngậy của những chiếc bánh mới nướng. Dì cho cô thấy sự diệu kỳ của quy trình làm bánh: nhào bột, làm sạch lò nướng, rắc bột, chuẩn bị khay, cắt những trái táo, sơ ri, đào. Đó là những việc thú vị. Dì cô đã uốn nắn cô những lúc cô vội vàng làm tắt các công đoạn. Dì cô nhắc đi nhắc lại: “Sarah, cháu yêu quý, chúng ta có nhiều thời gian. Nướng bánh không chỉ là làm cho bánh chín, mà là tạo ra những chiếc bánh thơm ngon”. Và Sarah cho rằng dì cô hiểu được cô. Nhưng giờ đây, Sarah nhận thấy rằng nướng bánh đơn thuần là làm chín bánh. Đối với cô, việc nướng bánh làm cô mất bao thời gian. Tôi thận trọng hơn bởi Sarah ngày càng thu mình lại trong vỏ ốc. Tôi biết lòng cô nặng trĩu suy nghĩ vì nợ nần chồng chất, và cảm thấy tuyệt vọng khi rơi vào tình cảnh này. Giờ này dì cô đang ở đâu? Ai sẽ chỉ cho cô phải làm gì tiếp theo? Tôi thận trọng nói: “Sarah, đã đến lúc cần xem xét lại việc kinh doanh một lần nữa.” Với việc sở hữu doanh nghiệp, nhà chuyên môn biến công việc họ yêu thích thành một việc làm. Công việc sinh ra từ lòng đam mê bỗng trở thành một việc rất nhỏ trong mớ công việc chẳng mấy quen thuộc và chẳng đem lại hứng thú. Thay vì giữ được nét riêng biệt, thể hiện kỹ năng độc đáo, khi bước vào kinh doanh, công việc chuyên môn này trở nên tầm thường, cốt làm cho xong để nhường chỗ cho những việc khác. Tôi nói với Sarah rằng mọi nhà chuyên môn đều phải trải qua tình cảnh tương tự khi sở hữu một doanh nghiệp. Đầu tiên là niềm vui, tiếp theo là khiếp sợ, sau đó là mệt mỏi, và cuối cùng là thất vọng. Sarah nhìn tôi với cảm giác khuây khỏa, như thể cô được chia sẻ chứ không phải bị xét đoán. “Anh có số điện thoại của tôi rồi đúng không”, cô nói, “Nhưng tôi cần làm gì bây giờ?” “Cô hãy thực hiện từng bước một”, tôi trả lời: “Chuyên môn không phải vấn đề duy nhất cô phải khắc phục.” 2. DOANH NHÂN, NHÀ QUẢN LÝ VÀ NHÀ CHUYÊN MÔN Trong cuộc đời, con người cần có rất nhiều phẩm chất, nhiều tính cách, nhiều “cái tôi” (bởi vì người ta đều xưng “tôi” khi nói chuyện). - JEAN VAYSSE Nhà chuyên môn không phải là cản trở duy nhất để có thể sở hữu một doanh nghiệp hiệu quả. Vấn đề phức tạp hơn nhiều. Đó là, bên trong mỗi người chủ doanh nghiệp đều có ba con người: Doanh nhân, Nhà quản lý và Nhà chuyên môn. Và vấn đề càng phức tạp hơn khi mỗi con người trong số đó đều muốn trở thành người chủ, không ai muốn người khác làm chủ mình. Vì thế họ cùng nhau thành lập doanh nghiệp để khỏi phải làm thuê cho các ông chủ. Mâu thuẫn bắt đầu từ đó. Để hiểu những rắc rối nảy sinh như thế nào, chúng ta hãy xem xét cách thức phản ứng của từng con người bên trong chúng ta. Hãy chọn hai nhân vật chúng ta đều quen thuộc: Anh chàng Béo và Anh chàng Gầy. Đã bao giờ bạn có ý định ăn kiêng chưa? Một buổi chiều thứ Bảy, bạn ngồi trước màn hình ti vi, xem các lực sĩ đua tài. Bạn khâm phục khả năng chịu đựng cũng như sự khéo léo của các lực sĩ. Bạn đang ăn bánh sandwich. Đó là chiếc bánh thứ hai từ lúc bắt đầu ngồi xem, cách đây khoảng hai tiếng. Bạn cảm thấy uể oải trước những gì đang diễn ra thì bỗng nhiên, một người nào đó bên trong bạn thức dậy và nói: “Anh đang làm gì vậy? Hãy nhìn lại chính mình. Anh béo lắm rồi. Thân hình anh kềnh càng. Hãy làm gì để khắc phục điều đó đi chứ!” Điều đó xảy ra với tất cả chúng ta. Một người nào đó bên trong ta thức dậy, họ có những suy nghĩ khác hẳn thúc giục chúng ta cần làm gì đó để thay đổi. Trong trường hợp này, chúng ta tạm gọi đó là Anh chàng Gầy. Anh chàng Gầy là ai? Anh ta thường sử dụng những từ như “kỷ luật”, “tập luyện”, “tổ chức”. Anh chàng Gầy là người không khoan nhượng, luôn cho mình là đúng và rất khắt khe. Anh chàng Gầy ghét cay ghét đắng người béo. Anh ta không thể chịu nổi việc ngồi yên một chỗ. Anh ta luôn cần vận động. Anh chàng Gầy đã lên tiếng. Hãy xemnhững điều gì sẽ thay đổi. Bạn dọn sạch thức ăn dễ gây béo ra khỏi tủ lạnh. Bạn mua một đôi giày chạy mới, một quả tạ, rồi tập luyện. Bạn có một nhịp sống mới. Bạn lên một kế hoạch luyện tập: thức dậy lúc 5h sáng, chạy ba cây số, tắm nước lạnh lúc 6h, ăn sáng với bánh mì, cà phê đen, nửa quả bưởi; sau đó đạp xe đi làm, về nhà lúc 7h tối, chạy thêm hai cây số nữa rồi đi ngủ lúc 10h. Mọi thứ xung quanh bạn đã trở nên khác hẳn. Và bạn thu được kết quả thực sự rõ rệt. Đến đêm thứ Hai, bạn đã giảm 2 kg. Khi ngủ bạn mơ đến chiến thắng trong cuộc đua marathon Boston. Tại sao lại không chứ? Với những gì đang diễn ra, chiến thắng chỉ còn là vấn đề thời gian. Tối thứ Ba bạn lại đứng lên cân. Bạn giảm thêm 1 kg nữa. Bạn không thể tin được. Thật tuyệt vời. Như một cái máy giảm cân vậy. Vào thứ Tư, bạn cố dốc thêm sức. Bạn tập thêm 1 tiếng vào buổi sáng, 1 tiếng rưỡi vào buổi tối. Bạn nóng lòng chờ lúc đứng lên cân. Bạn cởi bỏ quần áo, run rẩy trong phòng tắm, đầy hồi hộp không biết con số trên cân là bao nhiêu. Bạn bước nhẹ lên cân và nhìn xuống. Nhưng chẳng có gì thay đổi cả. Bạn không giảm đi một lạng nào. Nỗi thất vọng bắt đầu nhen nhóm trong bạn. Bạn cảm thấy hơi bực mình. “Kết quả của nỗ lực của mình là như vậy ư? Kết quả của mồ hôi, nước mắt là như vậy ư? Thật không công bằng”. Nhưng rồi bạn lại nhún vai. Dù sao, mai cũng là một ngày mới. Bạn đi ngủ và quyết tâm