🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Dám Nghĩ Lớn Ebooks Nhóm Zalo Công Ty Samsung Trân trọng gửi đến bạn cuốn sách này. Phiên bản ebook này được thực hiện theo bản quyền xuất bản và phát hành ấn bản tiếng Việt của công ty First News - Trí Việt với sự tài trợ độc quyền của công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam. Tác phẩm này không được chuyển dạng sang bất kỳ hình thức nào hay sử dụng cho bất kỳ mục đích thương mại nào. THE MAGIC OF THINKING BIG by David J. Schwartz, Ph. D. Copyright © 1959, 1965 by Prentice-Hall, Inc. All rights reserved. Vietnamese translation copyright © 2009 by First News - Tri Viet. Published by arrangement with original publisher, Fireside, an imprint of Simon & Schuster, Inc. THE MAGIC OF THINKING BIG DAM NGHÔ LÚ Á N! Á Cöng ty First News-Trñ Viït giû å ba ä n quyï ã n xuê ì t ba ë n va ã âphaát haânh êën baãn tiïëng Viïåt trïn toaân thïëgiúái theo húåp àöng chuyï ì n giao í ban quyï ã n vú ì i á NXB Fireside, möåt chi nhaánh cuãa têåp àoaân Simon & Schuster, Hoa Kyâ. Bêt cû ë ásûåsao chep na á o khöng àûú â c sû å åàöng y ì ácua First News va ã â Simon & Schuster àïìu laâbêët húåp phaáp vaâ vi phaåm Luêåt Xuêët ban Viï ã t Nam, Luê å t Ba å n quyï ã n Quö ì c tï ë ë vaâ Cöng ûúc Ba á o hö ã å Ban quyï ã n Sú ì ãhûu Trñ tuï ä å Berne. CÖNG TY VÙN HOAÁ SANÁ G TAOÅ TRÑ VIÏTÅ - FIRST NEWS 11HNguyïn Thõ Minh Khai, Quê î n 1, TP. Hö å ìChñ Minh Tel: (84-8) 38227979 - 38227980 - 38233859 - 38233860 Fax: (84-8) 38224560; Email: [email protected] Website: www.firstnews.com.vn DAVID J. SCHWARTZ, Ph.D. THE MAGIC OF THINKING BIG DAM Á NGHÔ LÚÁN! Biïn dõch: Nguyïîn Thõ Thanh - Trêìn Lï Thu Trang - Nguyïîn Thõ Thanh Huyïìn Hiïåu dñnh: Nguyïn Chûúng - Vûúng Long î First News NHAÂXUÊT BA Ë N TRE à à LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU Vò sao töi lai àù å t tû å a cho cuö å n sa ë ch na á y la â âDAM NGHÔ LÚ Á N! Á khi àaäcoá hang nga â n cuö â n sa ë ch àûú á c xuê å t ba ë n ha ã ng nùm? Ta â i sao å laåi cêìn phaãi xuêët baãn thïm möåt cuöën nûäa? Cho phep töi àûú á c chia se å ãvúi ba á n mö å t va å i thöng tin quan tro â ng. å Vai nùm trûú â c àêy, töi tham dû á å möt hö å i nghõ ba å n ha á ng vö â cuâng êën tûúång cuãa möåt cöng ty noå. Võ phoá chuã tõch phuå traách marketing luác àoárêët hûng khú á ãi. Cuâng àûáng vúái öng trïn buc diï å nî thuyït la ë â ngûúi àa â i ly å á ban ha á ng ha â ng àê â ìu cuãa cöng ty, möåt ngûúâi àan öng vú â i ve á ã ngoai bònh dõ, nhûng la â â ngûúi àa â ä kiïm àûú ë c gê å nì 60.000 àö la vaâo cuöëi nùm, trong khi thu nhêåp cuãa nhûäng àaåi lyá khaác chó úã mûác 12.000 àö la. Võ phoá chuã tõch àûa ra döìn dêåp nhiïìu cêu hoãi daânh cho cûã toa: “Töi muö å n ca ë c ba á ån hay nhòn thê ä åt kyäHarry. Naâo, haäy noi cho á töi biït, Harry kiï ë ëm àûúc nhiï å ìu tiïìn hún gêëp nùm lêìn, coá phai do ã Harry thöng minh gêp nùm lê ë n ca ì c anh khöng? Khöng pha á i, ñt nhê ã të laâ theo nhûäng baâi kiïím tra nhên sûå cuãa chuáng töi. Kïët quaã cuãa nhûäng baâi kiïím tra àoá cho thêëy anh êëy cuäng chó nhû nhûäng ngûúâi bònh thûúâng khac àang hiï á n diï å n trong pho å âng naây maâ thöi. 5 THE MAGIC OF THINKING BIG Coá phaãi Harry laâm viïåc chùm chó gêëp nùm lêìn caác baån khöng? Khöng, khöng phai – ñt nhê ã t la ë â theo nhûng ba ä o ca á o thû á c tï å , sö ë ë ngaây nghó cuãa anh êëy coân nhiïìu hún àa söë caác baån ngöìi àêy. Hay laâHarry coá nhiïu tiï ì n hún ca ì c ba á n? Mö å t lê å n nû ì äa, cêu traã lúâi laåi laâ khöng. Caác taâi khoaãn àïìu chó úã mûác trung bònh. Hay laâ Harry àûúc ho å c ha å nh nhiï â u hún? Co ì á sûc kho á e tö ã t hún? Khöng. ë Harry thêåt ra bònh thûúâng nhû moåi ngûúâi bònh thûúâng khaác, ngoaåi trûâ möåt àiïìu...” Võ phoá chuã tõch nhêën maånh: “… Sûå khaác biïåt duy nhêët giûäa Harry vaâ cac ba á n la å â Harry dam nghô va á â nghô tao ba á o hún ca å c ba á ån gêëp nùm lêìn”. Öng phên tñch: thaânh cöng thûåc sûå àûúåc quyïët àõnh phêìn lúán búãi têìm suy nghô cuãa möåt ngûúâi hún laâ búãi trñ thöng minh cuãa ngûúâi àoá. Àoá quaã laâmöt suy nghô mú å i me á , gêy to ã âmo. Töi khù â c ghi àiï æ uì àoá. Töi caâng quan saát, caâng tiïëp xuác, caâng troâ chuyïån vúái nhiïìu ngûúâi, caâng àaâo sêu nghiïn cûáu nhûäng yïëu töë êín chûáa sau thaânh cöng, cêu traã lúâi caâng hiïån roä. Caâng nghiïn cûáu nhiïìu trûúâng húåp, töi caâng nhêån ra tiïìn baåc, haånh phuác vaâsûåthoãa maän cuãa baån röång lún àï á n àêu àï ë u phu ì å thuöc va å o â têìm suy nghô cuãa baån. Àoáchñnh laâ àiïìu kyâ diïåu cuãa tû duy lúán. “Vêy ta å i sao DA å M NGHÔ LÚ Á N giu Á p ba á n àa å t àûú å c nhiï å u thû ì á nhû vêy, nhûng vê å n co î árêt ñt ngûú ë i suy nghô theo ca â ách àoá?” Àaärêët nhiïu ngûú ì i nïu cêu ho â i ào ã á vúi töi. Va á , àêy la â â cêu traã lúi. Tê â mì nhòn cuãa àa söë chuáng ta thûúâng múâ mõt, phêìn lúán chó laâ nhûäng yá nghô vùt va å nh va ä âkhöng khoang àa á t. Möi trûú å ng xung quanh chu â ngá 6 DAÁM NGHÔ LÚÁN! ta àêy rê ì y nhû î ng ke ä ã chó muön ke ë o chu á ng ta xuö á ng trú ë ã thanhâ ngûúâi têìm thûúâng. Gêìn nhû ngaây naâo cuäng coá ngûúâi thuyïët phuåc baån: “àaäcoá quaá nhiïìu ngûúâi laänh àaåo röìi, chùèng coân mêëy ngûúâi laâm ‘thûúâng dên’ caã”. Hay noi ca á ch kha á c, cú hö á i la å nh àa ä o khöng co å n, â nhûäng ngûúâi laänh àaåo quaá dû thûâa röìi, nïn haäy chõu khoá laâm möåt nhên viïn nhoã beá thöi. Nhûng yá kiïn ë “quaá nhiïìu ngûúâi laänh àaåo” roärang khöng hï â ì phuâhúåp vúái thûåc tïë chuát naâo caã. Nhûäng ngûúâi laänh àaåo trong hêìu hïët caác ngaânh nghïìseänoái vúái baån, cuäng nhû tûâng noái vúái töi: “Vêën àïì àang àùåt ra hiïån nay laâ coá quaá nhiïìu nhên viïn, nhûng chùèng coá mêy ngûú ë i la â nh àa ä o”. å Nhûäng ngûúâi coá suy nghô heåp hoâi xung quanh baån coân noái: “Cai gò àï á n se ë ä àïn,” sö ë ë phên cu å a ba ã n nù å m ngoa ç i tê â m kiï ì m soa í tá cuãa baån, àõnh mïånh àaäan baâi. Vò vêåy, haäy quïn ài nhûäng ûúác mú, quïn ngöi nhaâ khang trang, quïn ngöi trûúng àù â c biï å t cho bo å nå treã vaâ möt cuö å c sö å ng tö ë t àe ë p hún. Ha å y cam chõu. Ha ä y pho ä á mùcå cho söë phêån! Hoå cung khuyï ä n ca ë áo laâ baån phaãi canh tranh vö cu å ng gay gù â æt thò múái mong ngoi lïn àûúåc võ trñ haâng àêìu. Nhûng liïåu coá àuáng nhû vêy khöng? Mö å t võ gia å m àö á c nhên sû ë å tai My å ä cho töi biït: sö ë ë lûúång höìsú ûáng viïn xin vaâo nhûäng võ trñ coá mûác lûúng 10.000 àö la/nùm nhiïu hún tû ì â 50 - 250 lên so vú ì i sö á ë lûúng hö å ìsú ûngá viïn xin cho nhûäng cöng viïåc coá mûác lûúng 50.000 àö la/nùm. Àiïìu naây chûáng toã sûå caånh tranh cho möåt cöng viïåc bònh thûúâng nhiïìu gêëp 50 lêìn trúã lïn so vúái sûå caånh tranh cho möåt cöng viïåc 7 THE MAGIC OF THINKING BIG cao cêëp. Nhûäng cöng viïåc cao cêëp àoáàang rêt thiï ë u ngûú ë i. Vê â n co î nâ rêët nhiïìu chöîtröëng daânh cho nhûäng ngûúâi daám nghô lúán. Cac nguyïn tù á æc vaâ khaái niïåm cú baãn höîtrúå cho cuön sa ë ách DAÁM NGHÔ LÚÁN! àûúåc lêëy tûâ nhiïìu nguöìn cöí xûa nhêët cuãa nhûng bö ä oå c thöng minh va á â vô àai nhê å t tû ë ng sö â ng trïn tra ë i àê á t. ë Nhaâtiïn tri David àaätûng viï â t: “Khi mö ë t ngûú å i nghô anh ta la â â keã thûá ba, thò anh ta àung la á â keã thûá ba”; hay triït gia Emerson: ë “Nhûäng ngûúâi vô àaåi laânhûäng ngûúâi hiïíu àûúåc rùçng chñnh suy nghô múi thö á ng trõ thï ë ëgiúi”; hay Milton, ta á c gia á ã cua ã Thiïn àûúâng àaämêët: “Tûå trong têm trñ ban co å á thïí tao ra thiïn àûú å ng cu â a àõa ngu ã c, å hoùc àõa ngu å c cu å a thiïn àûú ã ng”. Shakespeare, bö â oå c thöng minh á sêu sùc àa æ ng kñnh nï á , cu í ng tû ä ng viï â t: “Khöng co ë á gò laâtöt hay xê ë uë caã, trûâ phi baån nghô nhû vêåy”. Nhûng con chû â ng cú á hay vñ du á thû å c tiï å n thò àûú î c lê å y tû ë àêu? Co â á gò bao àa ã m sû ã å àung àù á n cu æ a nhû ã ng ngûú ä i DA â M NGHÔ LÚ Á N!? Àêy la Á â nhûng cêu ho ä i hoa ã n toa â n hú â p ly å . Nhiï á u dê ì n chû î ng àûú á c lê å y tû ë â cuöcå söng cu ë a nhû ã ng ngûú ä i xung quanh chu â ng ta, nhû á ng ngûú ä i ma â â thöng qua viïc àa å t àûú å c tha å nh cöng, tha â nh tñch va â âhanh phu å c àa á ächûng minh á têm suy nghô lú ì n lao á thûc sû å å mang àïn biï ë t bao àiï ë u ky ì â diïu. å Nhûng hûú ä ng dê á n àún gia î n ma ã â chung töi àûa ra dûú á i àêy á khöng phaãi laâ nhûäng lyáthuyïët chûa àûúåc kiïím nghiïåm. Àoá khöng phaãi laâ sûå phoãng àoaán vaâ yá kiïën cuãa möåt ngûúâi. Maâ àoá laâ nhûäng caách tiïëp cêån vúái vö vaân tònh huöëng cuãa cuöåc söëng àaäàûúåc chûáng minh, trúãthaânh nhûäng hûúáng dêîn coáthïí aáp duång phöí biïën vaâtaåo ra tac du á ng ky å â diïu. å 8 DAÁM NGHÔ LÚÁN! Viïc ba å n ào å c nhû å äng trang saách nay, trûú â c hï á ët àaä chûng to á ã ban àang mong muö å n àa ë t àûú å c tha å nh cöng lú â n hún. Ba á ån muöën thûåc hiïån nhûäng ûúác mú. Baån muöën coá möåt cuöåc söëng àêìy àuã hún. Baån muöën cuöåc söëng naây daânh cho mònh nhûäng àiïìu àaáng àûúåc thuå hûúãng. Töi xin nhêën maånh: ûúác muöën àaåt àûúåc thaânh cöng laâ möåt phêím chêët àaáng quyá! Baån coân coá möåt phêím chêët àaáng ngûúäng möå khaác nûäa. Viïåc ban cê å m quyï ì ín sach na á y trong tay chû â ng to á ã baån àaätòm thêy ë cöng cuå giup ba á n àa å t àûú å c tha å nh cöng. Àï â í tao ra bê å t cû ë á vêt gò - ö tö, å cêy cêìu hay tïn lûãa - cuäng àïìu cêìn cöng cuå. Rêët nhiïìu ngûúâi cöë gùæng vûún àïën möåt cuöåc söëng thaânh cöng nhûng quïn ài nhûäng cöng cu àï å giu í p àú á ho ä . Nhûng ba å n thò khöng. Ba å n àang co å àu á hai ã phêím chêët cêìn thiïët àïí nhêån ra àûúåc lúåi ñch thûåc sûå cuãa cuöën saách naây: mong muöën coá àûúåc thaânh cöng lúán hún, vaâ sûå nhaåy beán àïí choån lûåa möåt cöng cuå hûäu ñch giuáp baån nhêån diïån àûúåc mong muöën àoá. Vúái DAM NGHÔ LÚ Á N!, ba Á n se å äsöng tû ë å tin hún, giaâu coá hún, haånh phuác hún, àaåt àûúåc nhûäng thaânh tûåu to lúán, kiïëm àûúåc nhiïìu tiïìn, coá nhiïìu baån vaâ àûúåc moåi ngûúâi tön troång. Baån seä hiïu tû duy ta í o ba á o mang àï å n àiï ë u ky ì diï â u cho ba å n nhû thï å na ë o. â Haäy bùæt àêu vú ì ái cêu noái cuãa nhaâ hiïìn triïët vô àaåi Disraeli: “Cuöåc àúi thê â t ngù å n ngu æ i, do vê ã y, àû å ng sö â ng nho ë ã nhoi”. 9 CHÛÚNG 1 THAÂNH CÖNG BÙÆT NGUÖÌN TÛ NIÏÌM TIN Úà BAÃN THÊN THANH CÖNG CHÑNH LA   ÀAT ÀÛÚ Å C THA Å NH QUAÃnhû mong àúi, la å âchinh phuc àûú å c mu å c tiïu àa å äàï rì a. Àoá coáthïí laâsûå giau co â á vïìmùt vê å t chê å t nhû sú ë ã hûu mö ä t ngöi nha å â àep, tê å n hûú å ng nhû ã ng ky ä â nghó thu vá õ, coá àûúc sû å å an toan vï â ì mùt ta å i chñnh va â â khaã nùng danh nhû â ng àiï ä u kiï ì n ho å c tê å p tö å të nhêt cho con ca ë i; cu á ng co ä áthïíàoálaâsûådöi da ì o cu â a nhû ã ng gia ä átrõ tinh thên nhû quyï ì n la ì nh àa ä o, sû å ngûú å ng mö ä va å tön tro â ng cu å aã nhûng ngûú ä i xung quanh, du â âtrong töíchûc, gia àònh hay ngoa á iâ xaähöi. Tha å nh cöng giu â p gia á i to ã a mo ã i êu lo, sú å å hai, thê ä t vo ë ngå hay cam gia ã c bõ thê á t ba ë i, àö å ng thú ì i giu â p ta thïm tû á åtin, hai lo â ngâ vïì ban thên va ã â luön tòm thêy ha ë nh phu å c trong cuö á c sö å ng. ë Khöng nhûng vê ä y, ngûú å i tha â nh cöng co â n co â á thïí mang àïnë nhiïu àiï ì u tö ì t àe ë p hún cho nhû å ng ngûú ä i àang cê â n àï ì n sû ë åtrúå giup cu á a ho ã .å 11 THE MAGIC OF THINKING BIG Ai cung mong muö ä n àûú ë c tha å nh cöng, àûú â c tê å n hûú å ngã nhûng àiï ä u tö ì t àe ë p nhê å t cu ë a cuö ã c sö å ng. Khöng ai thñch pha ë i luö ã nì cui, sö á ng mö ë t cuö å c àú å i te â ãnhat va å âcung khöng ai muö ä n mònh trú ë ã nïn thêp ke ë m hoù á c trú å ãthanh nhû â ng cöng dên ha ä ng hai. å TûâKinh thaánh, chuáng ta coáthïítòm thêëy nhiïìu quan niïåm rêët gêìn guäi vúái thûåc tiïîn trong viïåc taåo dûång thaânh cöng - tûåu trung àïìu nhêën maånh rùçng: niïm tin ì coáthïígiuáp chuáng ta laâm àûúåc nhûäng àiïìu tûúãng chûâng nhû khöng thïí. Haäy tin vaâthûåc sûå tin laâmònh coáthïí àaåt àûúåc nhûäng àiïìu baãn thên chûa tûâng laâm, röìi ta seälaâm àûúåc. Nhiïìu ngûúâi khöng daám tin rùçng hoå coáthïí, vaâthïëlaâhoå chùèng àaåt àûúåc àiïìu gò caã! Àöi khi chuáng ta nghe ai àoá noái: “Thêåt vúá vêín khi nghô rùçng con ngûúâi coáthïí dõch chuyïín caãngoån nuái chó bùçng cêu noái ‘Nuái úi, haäy dúâi ài’.” Àún giaãn chó vò ta cho rùçng àoálaâàiïìu khöng thïí. Coáleänhûäng ngûúâi noái cêu “Nuái úi, haäy dúâi ài” àaä nhêìm lêîn giûäa niïìm tin vúái sûå mú tûúãng. Roäraâng chuáng ta khöng thïí chó ûúác maâ coáthïí di chuyïín àûúåc ngoån nuái. Hay chung ta khöng thï á í chó ûúác maâ coáàûúåc möåt cùn höå cao cêëp, möåt ngöi nhaâcoánùm phoâng nguã, ba phoâng tùæm hay möåt mûác thu nhêåp coáthïí àûa mònh vaâo têìng lúáp thûúång lûu trong xaä höåi. Vaâchuáng ta cuäng khöng thïí chó ûúác maângöìi àûúåc vaâo võ trñ laänh àaåo. Nhûng nïëu coá niïm tin ì , chung ta á coáthïí laâm àûúåc têët caã. Chuáng ta coáthïí àaåt àûúåc thaânh cöng nïëu tin rùçng mònh seä thanh cöng. â Sûác maånh cuãa niïìm tin khöng coágò laâma thuêåt hay bñ êín caã. Niïìm tin, tûác thaái àöå “Töi-tin-laâ-töi-coá-thïí”, luön lan toãa möåt sûác maånh, khúi dêåy nhûäng khaãnùng tiïìm êín vaâtiïëp thïm 12 DAÁM NGHÔ LÚÁN! nghõ lûåc cho ta. Khi baån tin rùçng töi-coá-thïí-laâm-àûúåc thò caách thûác-thûåc-hiïån seäxuêët hiïån. Coákhöng ñt baån treã bùæt àêìu möåt cöng viïåc múái möîi ngaây trïn khùæp thïëgiúái. Möîi ngûúâi àïìu “mú ûúác” möåt ngaây naâo àoá, mònh seävûún àïën àónh cao cuãa sûå nghiïåp. Àiïìu àaáng tiïëc laâ phêìn lúán nhûäng baån treã naây laåi chûa tin hùèn vaâo baãn thên mònh. Chñnh nïëp nghô “töi-khöng-thïí” àaähaån chïëkhaã nùng saáng taåo vaâkhiïën hoåkhöng tòm ra àûúåc con àûúâng thñch húåp àïí vûún lïn. Àêy laâ lïì thoái suy nghô thûúâng thêëy úã nhûäng ngûúâi “bònh thûúâng”. Tuy nhiïn, vêîn coá möåt söë ñt baån treã daám tin rùçng hoå seä thaânh cöng. Hoå bùæt tay vaâo cöng viïåc bùçng möåt thaái àöå tñch cûåc: “Töi àang-vûún-àïën-àónh-cao àêy!”. Vaâ vúái niïìm tin lúán lao êëy, hoå àaäthaânh cöng. Bùçng suy nghô khöng-gò-laâ-khöng thïí, nhûäng ngûúâi treãnaây quan saát vaâhoåc hoãi caách laâm viïåc cuãa thïë hïå ài trûúác. Hoå tòm hiïíu caách tiïëp cêån vêën àïì, caách ra quyïët àõnh cuäng nhû thaái àöå laâm viïåc cuãa nhûäng ngûúâi thaânh àaåt. Thêåt vêåy, bñ quyïët cêìn-phaãi-thûåc-hiïn-nhû-thï å ë-naâo luön àïën vúái nhûäng ai tin rùçng mònh coáthïílaâm àûúåc. Hai nùm trûúác, möåt cö gaái treã maâ töi quen quyïët àõnh múã möåt cöng ty chuyïn kinh doanh nhaâlûu àöång. Khi êëy cö nhêån àûúåc rêët nhiïìu lúâi khuyïn rùçng cö khöng nïn - vaâ cuäng khöng thïí - laâm viïåc àoá. Vúái khoaãn tiïët kiïåm chûa àïën 3.000 àö la, moåi ngûúâi khuyïn cö nïn tûâboã yáàõnh búãi söëvöën àêìu tû töëi thiïíu àïíkinh doanh nhaâlûu àöång lúán gêëp nhiïìu lêìn khoaãn vöën ñt oãi kia. Moåi ngûúâi khuyïn: “Cö haäy nhòn xem, thõ trûúâng bêy giúâ caånh tranh gay gùæt àïën mûác naâo. Trong khi àoá, cö chùèng coá 13 THE MAGIC OF THINKING BIG kinh nghiïåm gò nhiïìu trong viïåc kinh doanh nhaâ lûu àöång, noái chi àïën viïåc àiïìu haânh caãmöåt doanh nghiïåp”. Nhûng cö gaái treã êëy vêîn traân àêìy niïìm tin vaâo baãn thên, tin vaâo khaã nùng thaânh cöng cuãa cöng viïåc kinh doanh naây. Cö thûâa nhêån laâmònh thiïëu vöën, thiïëu kinh nghiïåm, vaâmûác àöå caånh tranh trong ngaânh naây àang ngaây caâng khöëc liïåt hún. Nhûng cö vêîn quaã quyïët: “Qua tòm hiïíu, töi nhêån thêëy ngaânh kinh doanh nhaâ lûu àöång àang ngaây caâng phaát triïín. Khöng nhûäng vêåy, sau khi nghiïn cûáu thõ trûúâng, töi tin mònh coáthïílaâm töët cöng viïåc kinh doanh naây hún bêët cûáai. ÙÆt hùèn töi seämùæc phaãi möåt söësai lêìm naâo àoá, nhûng töi seäài àïën thaânh cöng nhanh thöi”. Vaâ cö àaäthûåc hiïån àuáng nhû lúâi mònh noái. Cö hêìu nhû chùèng gùåp chuát khoá khùn naâo trong viïåc huy àöång vöën. Niïìm tin tuyïåt àöëi vaâo sûå thaânh cöng àaä giuáp cö chiïëm àûúåc loâng tin cuãa hai nhaâàêìu tû. Vúái niïìm tin tuyïåt àöëi àoá, cö gaái àaälaâm àûúåc “àiïìu khöng thïí” – cö àaä thuyïët phuåc àûúåc möåt cöng ty chïëtaåo nhaâ lûu àöång cho cö möåt haån mûác cung cêëp maâkhöng phaãi traãtiïìn trûúác. Cö cho biïët: “Nùm ngoaái doanh thu baán haâng cuãa chuáng töi àaåt 1 triïåu àö la”. Cö hy voång nùm túái seäàaåt àûúåc hún 2 triïåu àö la. Niïìm tin, möåt niïm tin ma ì nh liï ä tå , seä thuác àêíy chuáng ta suy nghô àïën cuâng àïí tòm ra phûúng hûúáng, phûúng tiïån vaâ phûúng phaáp thûåc hiïån. Chó khi baån tin vaâo chñnh mònh thò ngûúâi khaác múái coáthïíàùåt niïìm tin vaâo baån! Chùèng mêëy ai daám nghô rùçng chó cêìn coániïìm tin laâseälaâm àûúåc moåi viïåc. Nhûng bêët cûángûúâi naâo coániïìm tin maånh meä vaâo baãn thên, chùæc chùæn hoåseäàaåt àûúåc thaânh cöng. Ngay sau 14 DAÁM NGHÔ LÚÁN! àêy töi seäkïí möåt cêu chuyïån àïí minh chûáng cho khaã nùng “laâm nïn nhûäng àiïìu tûúãng chûâng khöng thïí” cuãa con ngûúâi. Àoá laâ cêu chuyïån vïì möåt cöng ty xêy dûång cêìu àûúâng nhaâ nûúác, núi möåt ngûúâi baån cuãa töi àang laâm viïåc, thuöåc möåt bang vuâng trung têm phña Bùc Hoa Ky æ .â Ngûúâi baån àoá kïí: “Thaáng trûúác, cöng ty chuáng töi gûãi thöng baáo àïën nhiïìu núi cho biïët chuáng töi àang cêìn tòm möåt àöëi taác thñch húåp àïí àaãm nhiïåm viïåc thiïët kïë taám cêy cêìu thuöåc möåt dûå aán xêy dûång àûúâng quöëc löå. Kinh phñ xêy cêìu laâ 5 triïåu àö la. Doanh nghiïåp thiïët kïëseänhêån thuâlao trõ giaá4% húåp àöìng, tûúng àûúng vúái 200.000 àö la. Töi àaätrao àöíi vúái 21 cöng ty coákhaã nùng thiïët kïëdûå aán àoá. Böën cöng ty maånh nhêët khöng ngêìn ngaåi quyïët àõnh nöåp höìsú dûåthêìu, 17 cöng ty coân laåi àïìu coáquy mö khaánhoã(möîi cöng ty chó coá tûâ 3 àïën 7 kyä sû). Chñnh vò thïë, chuáng töi khöng lêëy laâm ngaåc nhiïn khi 16 trong söë 17 cöng ty àoá chêëp nhêån àûáng ngoaâi cuöåc chúi. Hoå xem qua dûå aán vaâlùæc àêìu : ‘Dûå aán naây quaálúán àöëi vúái chuáng töi’. Tuy nhiïn, cöng ty coân laåi trong söë17 cöng ty nhoã êëy, vúái voãn veån 3 kyäsû, sau khi nghiïn cûáu dûå aán àaäkhùèng àõnh: Chuáng töi coáthïílaâm àûúåc! Chuáng töi seänöåp höìsú dûåthêìu ngay. Hoåàaänöåp höìsú vaâàaäàûúåc choån.” Chó nhûäng ai daám tin mònh coáthïí laâm àûúåc nhûäng viïåc tûúãng chûâng bêët khaã thò múái thûåc sûå caáng àaáng àûúåc cöng viïåc! Traái laåi, nhûäng ngûúâi thiïëu niïìm tin thò chùèng bao giúâ àaåt àûúåc gò caã. Niïìm tin cho ta sûác maånh àïí thûåc hiïån moåi àiïìu duâkhoákhùn nhêët. 15 THE MAGIC OF THINKING BIG Trong cuöåc söëng hiïån àaåi ngaây nay, niïìm tin coáthïí giuáp ta laâm àûúåc nhiïìu viïåc lúán hún caãdõch chuyïín möåt ngoån nuái. Chùèng haån nhû trong thaám hiïím vuätruå, yïëu töë quan troång nhêët, cuäng laâyïëu töëcêìn thiïët nhêët, chñnh laâniïìm tin vaâo khaã nùng nhên loaåi coáthïílaâm chuãàûúåc khoaãng khöng bao la êëy. Nïëu khöng coániïìm tin vûäng chùæc vaâo khaãnùng con ngûúâi du haânh trong khöng gian, caác nhaâkhoa hoåc àaäkhöng thïícoáàuã loâng duäng caãm, niïìm àam mï vaâsûå nhiïåt tònh àïí biïën àiïìu àoáthaânh sûå thêåt. Trong viïåc àöëi diïån vúái ung thû cuäng vêåy, niïìm tin vaâo khaã nùng chûäa khoãi cùn bïånh nan y naây àaätaåo àöång lûåc lúán lao giuáp con ngûúâi tòm ra nhiïìu phaác àöì àiïìu trõ. Hoùåc vaâo trûúác nùm 1994, ngûúâi ta baân luêån xön xao chung quanh viïåc xêy dûång àûúâng hêìm xuyïn biïín Manche nöëi liïìn nûúác Anh vúái luåc àõa chêu Êu, daâi trïn 50 km, vúái e ngaåi àoá laâ möåt àaåi dûå aán viïín vöng. Quaã thûåc, dûå aán xuyïn biïín Manche àûúåc khúãi àêìu vúái khöng ñt sai lêìm, nhûng cuöëi cuâng àaäthaânh cöng vaâo nùm 1994, trúãthaânh àûúâng hêìm dûúái biïín daâi nhêët thïë giúái. Chñnh niïìm tin kiïn trò laâ àöång lûåc quan troång dêîn àïën sûåra àúâi cuãa àûúâng hêìm biïín Manche, maâHiïåp höåi Kyäsû Dên duång Myägoåi àoálaâmöåt trong baãy kyâ quan thïëgiúái hiïån àaåi. Niïìm tin vaâo nhûäng thaânh quaãtöët àeåp chñnh laâàöång lûåc, laâsûác maånh giuáp con ngûúâi saáng taåo ra nhûäng taác phêím vùn hoåc àïí àúâi, nhûäng vúã kõch kinh àiïín hay nhûäng phaát minh khoa hoåc vô àaåi. Khöng chó àöëi vúái caánhên, niïìm tin maänh liïåt vaâo tûúng lai coân laâ möåt nhên töë quan troång luön êín chûáa sau thaânh cöng cuãa caác doanh nghiïåp lúán, caác töí chûác chñnh trõ hay tön giaáo tïn tuöíi. Coáthïí khùèng àõnh: niïìm tin thûåc sûå laâ yïëu töëcú baãn vaâcêìn thiïët àïívûún túái thaânh cöng. 16 DAÁM NGHÔ LÚÁN! Haäy tin tûúãng vaâo thaânh cöng, röìi baån seäthaânh cöng! Trong nhiïìu nùm qua, töi àaänghe khöng ñt ngûúâi têm sûå vïìthêët baåi cuãa hoå, khöng chó trong kinh doanh maâ caã trong caác lônh vûåc, ngaânh nghïì khaác. Hoå àûa ra vö vaân lyá do hay nhûäng lúâi baâo chûäa cho thêët baåi cuãa mònh. Töi nhêån ra trong nhûäng lúâi baâo chûäa êëy, bao giúâcuäng xuêët hiïån nhûäng suy nghô kiïíu nhû “Thûåc tònh, töi àaäkhöng nghô viïåc naây coáthïíthaânh cöng”, hoùåc “Ngay trûúác khi bùæt tay vaâo viïåc, töi àaäkhöng thûåc sûåtin rùçng mònh seäthaânh cöng”, hoùåc “Töi khöng lêëy gò laâm bêët ngúâkhi viïåc àoákhöng thaânh cöng”. Nhûäng suy nghô kiïíu naây chñnh laâ biïíu hiïån cuãa thaái àöå tiïu cûåc: “Àûúåc-töi-seä-thûã-xem-sao-nhûng-töi-khöng-nghô-laâ seä-thaânh-cöng”… Chñnh vò thïë, hêìu hïët khöng thïí àaåt àûúåc muåc tiïu cuãa mònh. Sûåhoaâi nghi, ngúâvûåc vaâo baãn thên, nöi lo î lùæng seäthêët baåi vaâ thaái àöå khöng thûåc sûå khao khaát thaânh cöng chñnh laânguyïn nhên dêîn àïën hêìu hïët moåi thêët baåi. Vêîn coân hoaâi nghi thò vêîn coân thêët baåi. Thaânh cöng chó àïën vúái nhûäng ai tin tûúãng hoaân toaân vaâo chiïën thùæng sau cuâng. Gêìn àêy, möåt nûä vùn sô treã coá têm sûå vúái töi vïì nhûäng tham voång cuãa cö trong sûå nghiïåp cêìm buát cuãa mònh. Khi nhùæc àïën möåt cêy buát nöíi tiïëng trïn vùn àaân, cö àaäthöët lïn: “Öi, öng êëy laâ möåt cêy buát quaá àöîi taâi hoa, töi coá mú cuäng chùèng bao giúâàûúåc nhû thïëàêu”. Thaái àöå cuãa cö gaái treã êëy khiïën töi vö cuâng thêët voång, búãi leätöi biïët khaároävïìnhaâvùn maâchuáng töi àang noái túái. Öng êëy chó laâmöåt nhaâvùn bònh thûúâng nhû moåi nhaâvùn khaác, nhûng 17 THE MAGIC OF THINKING BIG öng êëy xuêët sùæc hún ngûúâi khaác úãsûå tûå tin. Öng êëy luön tin rùçng mònh laâmöåt trong söënhûäng ngûúâi gioãi nhêët, vò thïëöng suy nghô vaâhaânh àöång theo caách cuãa ngûúâi gioãi nhêët. Tön troång nhûäng ngûúâi gioãi hún mònh laâ viïåc nïn laâm. Tuy nhiïn, chuáng ta chó nïn hoåc hoãi tûâhoå, chûákhöng nïn tön suâng hoåquaámûác. Haäy tûåtin baån cuäng coáthïívûúåt tröåi. Haäy tûå tin baån seäcoân tiïën xa. Nhûäng ngûúâi khöng coániïìm tin seächó luön laâkeãtheo àuöi ngûúâi khaác. Haäy thûãnhòn nhêån vêën àïìtheo caách khaác xem sao. Niïìm tin giöëng nhû möåt cöîmaáy tûåàöång àiïìu chónh nhûäng gò ta seäàaåt àûúåc trong cuöåc söëng. Haäy quan saát möåt ngûúâi àang cöëvuâng vêîy thoaát ra khoãi caãnh söëng têìm thûúâng. Anh ta khöng tin mònh àaáng àûúåc nhêån nhiïìu hún, do àoánhûäng gò anh ta nhêån àûúåc thêåt ñt oãi. Anh ta khöng tin mònh laâm àûúåc viïåc gò to taát caã, vaâàuáng laâanh ta khöng thïí. Anh ta khöng tin rùçng mònh quan troång, búãi vêåy nhûäng gò anh ta laâm àïìu bõ gùæn caái maác “khöng quan troång”. Dêìn dêìn, thaái àöå thiïëu niïìm tin vaâo baãn thên seäthïí hiïån qua caách noái nùng, ài àûáng hay caách anh ta àöëi xûã vúái moåi ngûúâi xung quanh. Nïëu khöng súám xêy dûång àûúåc niïìm tin vaâo tûúng lai thò anh ta seängaây caâng thuåt luâi, ngaây caâng thêëy mònh nhoã beá. Vaâ trong mùæt nhûäng ngûúâi xung quanh, anh ta cuäng seängaây caâng trúãnïn múânhaåt hún. Coân bêy giúâ, haäy àïën vúái möåt ngûúâi àang tûåtin vûún túái thaânh cöng. Anh ta tin tûúãng mònh xûáng àaáng gùåt haái àûúåc nhiïìu quaãngoåt, quaãnhiïn anh ta gùåt haái àûúåc khöng ñt. Anh ta tin mònh hoaân toaân caáng àaáng àûúåc nhûäng troång traách lúán lao, vaâanh ta thûc sû å ålam àûú â c. Mo å i thû å áanh ta lam, ca â ch anh á ta àöëi xûã vúái moåi ngûúâi, nhûäng suy nghô, quan àiïím, tñnh 18 DAÁM NGHÔ LÚÁN! caách, têët caãàïìu thïíhiïån rùçng: “Anh ta thêåt nöíi bêåt. Àoáquaãlaâ möåt ngûúâi quan troång”. Möîi caánhên laâsaãn phêím tûâ yáchñ cuãa chñnh mònh. Haäy tûåtin vaâo baãn thên, tin vaâo nhûäng àiïìu kyâ diïåu. Haäy lao vaâo cuöåc chinh phuåc thaânh cöng vúái niïìm tin tuyïåt àöëi rùçng baån coáthïí. Chùæc chùæn baån seälaâm àûúåc. Vaâi nùm trûúác, sau möåt buöíi diïîn thuyïët trûúác giúái doanh nhên taåi Detroit, töi coácú höåi troâchuyïån vúái möåt ngûúâi trong söëhoå. Anh ta chuã àöång àïën gùåp töi, tûå giúái thiïåu vïìmònh vaâ baây toãloâng ngûúäng möå: “Töi thûåc sûårêët thñch baâi diïîn vùn cuãa öng. Öng coá thïí daânh cho töi ñt phuát àûúåc khöng? Töi rêët muöën àûúåc chia seã vúái öng vïìnhûäng traãi nghiïåm cuãa chñnh ban thên töi”. ã Chuáng töi nhanh choáng tòm àûúåc möåt quaán caâphï nhoã. Trong khi chúâvaâi moán ùn nheå, anh ta vaâo chuyïån ngay: “Töi rêët têm àùæc vúái nhûäng àiïìu öng àaätrònh baây töëi nay. Noárêët giöëng vúái nhûäng àiïìu töi hoåc àûúåc tûâ cuöåc söëng: Àoá laâ haäy khiïën yá chñ höîtrúå, thay vò caãn trúã chuáng ta. Trûúác àêy, töi chûa tûâng kïí cho ai nghe vïìcaách töi laâm thïënaâo àïí coáàûúåc cuöåc söëng nhû ngaây höm nay, nhûng giúâtöi rêët muöën chia seã vúái öng”. “Töi rêët sùén loâng nghe àêy.” - Töi noái. “Vêng, múái chó 5 nùm trûúác, töi coân laâ möåt kyäsû queân trong möåt xûúãng chïë taåo duång cuå vaâ khuön cùæt. Cuöåc söëng cuãa chuáng töi cuäng khaáàêìy àuã, tuy nhiïn vêîn coân keám xa so vúái nhûäng gò maâtöi hùçng mú ûúác. Ngöi nhaâquaánhoãvaâcêìn coá quaá nhiïìu thûá phaãi sùæm sûãa nhûng chuáng töi laåi khöng àuã tiïìn. Thêåt may laâvúåtöi rêët tuyïåt vúâi, cö êëy chùèng hïìphaân naân 19 THE MAGIC OF THINKING BIG hay kïu ca gò. Mùåc duâ vêåy, töi vêîn caãm nhêån úã cö êëy toaát lïn veã cam chõu söëphêån. Töi thûåc sûårêët àau loâng möîi khi tûånhòn laåi, biïët rùçng mònh àaäkhöng thïíchùm lo töët cho vúåvaâhai àûáa con yïu quyá”. “Thïë nhûng bêy giúâ moåi viïåc àaähoaân toaân khaác trûúác”, anh êëy höìhúãi kïítiïëp. “Hiïån chuáng töi àang söëng trong möåt ngöi nhaâ múái rêët àeåp trïn maãnh àêët röång gêìn möåt heác-ta, ngoaâi ra coân coá möåt ngöi nhaâ nhoã caách àêy hún 300 km vïì phña bùæc nûäa. Chuáng töi khöng coân phaãi lo lùæng chuyïån tiïìn nong sao cho caác con coáthïítheo hoåc nhûäng trûúâng àaåi hoåc uy tñn, vúåtöi cuäng khöng coân phaãi aáy naáy möîi khi sùæm sûãa cho mònh vaâi böå quêìn aáo múái. Kyânghó heâtúái, caã gia àònh seäài du lõch chêu Êu. Bêy giúâ, chuáng töi múái thûåc sûå caãm thêëy mònh àang söëng”. Töi vö cuâng ngaåc nhiïn hoãi: “ÖÌ, laâm sao têët caãnhûäng àiïìu àoálaåi xaãy ra àûúåc?”. Anh tûâ töën traã lúâi: “Vêng, nhûäng àiïìu àoá àang thûåc sûå xaãy àïën vúái töi àêëy. Àuáng nhû lúâi öng noái töëi nay, ‘Töi àaäcöëgùæng phat huy hï á t ë sûác maånh niïìm tin cuãa mònh’. Nùm nùm trûúác, töi tònh cúâ biïët möåt xûúãng chïë taåo duång cuå vaâ khuön cùæt úã Detroit naây àang tuyïín ngûúâi. Luác àoá, duâchuáng töi vêîn àang söëng taåi Cleveland nhûng töi quyïët àõnh thûã vêån may cuãa mònh vúái hy voång seäkiïëm àûúåc möåt cöng viïåc múái coákhoaãn thu nhêåp khaá hún. Töi àïën àêy vaâo möåt töëi Chuã nhêåt àïí chuêín bõ cho buöíi phoãng vêën vaâo ngaây höm sau. Sau bûäa töëi, töi ngöìi möåt mònh trong cùn phoâng cuãa khaách saån vaâsuy ngêîm. Chùèng hiïíu sao, töi böîng thêëy chaán gheát baãn thên mònh. Töi tûåhoãi ‘Taåi sao mònh maäi chó laâmöåt 20 DAÁM NGHÔ LÚÁN! anh kyäsû queân? Taåi sao mònh laåi phaãi cöë gùæng àïí coá àûúåc möåt cöng viïåc maâtûúng lai cuäng chùæc gò khêëm khaá hún so vúái chöîcuä?’ Chùèng hiïíu àiïìu gò xui khiïën, töi lêëy ra möåt maãnh giêëy vaâ ghi hoå tïn cuãa nùm ngûúâi töi biïët rêët roälêu nay. Hoå àïìu laâ nhûäng ngûúâi coáàûúåc võ trñ cöng viïåc vaâquyïìn lûåc hún hùèn töi. Hai ngûúâi trong söëàoá laâhaâng xoám cuäcuãa töi. Sau möåt thúâi gian laâm viïåc chùm chó, vúái mûác lûúng khaá, hoåàaächuyïín àïën núi úãkhaác töët hún. Hai ngûúâi khaác tûâng laâöng chuãcuäcuãa töi, vaângûúâi cuöëi cuâng laâöng anh rïítöi. Röìi töi laåi tûå chêët vêën baãn thên: ngoaâi möåt cöng viïåc töët hún, nhûäng ngûúâi àoácoágò hún töi chûá? Hoåthöng minh hún töi chùng? Hay hoåhún töi vïìhoåc vêën, vïìphêím chêët caánhên? Töi ngêìm so saánh vaâtûånhêån thêëy, vïìnhûäng mùåt êëy, thûåc tònh, hoå chùèng hún gò töi caã. Nhûng röìi, töi nhúátúái möåt phêím chêët àïíthaânh cöng maâ ngûúâi ta vêîn thûúâng nhùæc àïën. Àoálaâsûå tiïn phong chuã àöång. Vïìàiïìu naây, duâchùèng vui veãgò nhûng töi buöåc phaãi thûâa nhêån laâmònh keám xa nhûäng ngûúâi baån thaânh àaåt naây. Duâluác àoáàaäquaánûãa àïm, khoaãng 3 giúâsaáng, nhûng thêåt ngaåc nhiïn laâtêm trñ töi vêîn hoaân toaân minh mêîn. Lêìn àêìu tiïn, töi nhêån ra àiïím yïëu cuãa chñnh mònh. Tûâtrûúác àïën nay töi àaäluön do dûå, àïí röìi bao cú höåi töët vuöåt khoãi têìm tay. Caâng suy nghô, töi caâng hiïíu ra möåt àiïìu: töi khöng coáàûúåc sûå chuã àöång, búãi vò trong thêm têm, töi àaäkhöng daám tin mònh xûáng àaáng coáàûúåc nhiïìu thûá. Suöët caãàïm, töi chó ngöìi vaâsuy ngêîm xem trong suöët thúâi gian qua, caãm giaác mêët tûå tin êëy àaächi phöëi baãn thên mònh 21 THE MAGIC OF THINKING BIG nhû thïë naâo. Nhûäng nùm qua, töi khöng hïì tin tûúãng hay àöång viïn baãn thên maâ chó luêín quêín trong yá nghô mònh chùèng thïí laâm nïn troâ tröëng gò. Luác naâo töi cuäng àaánh giaá thêëp baãn thên mònh. Giúâ àêy, moåi àiïìu trúã nïn saáng toã hún bao giúâ hïët. Seäkhöng ai trao tùång niïìm tin cho töi, nïëu töi khöng biïët tin vaâo chñnh mònh! Luác êëy, ngay lêåp tûác töi quyïët àõnh, ‘Bao lêu nay mònh vêîn nghô seämaäi laâmöåt anh kyäsû queân maâthöi. Tûâbêy giúâmònh khöng haåthêëp baãn thên nhû vêåy nûäa. Mònh xûáng àaáng àûúåc nhiïìu hún thïë’. Saáng höm sau, töi àïën dûåbuöíi phoãng vêën vúái sûåtûåtin cao nhêët maâtrûúác nay töi chûa tûâng coá. Trûúác buöíi saáng àoá, töi chó hy voång mònh coáàuã can àaãm àïí yïu cêìu möåt mûác lûúng cao hún trûúác möåt chuát, khoaãng 750 àö la, hay cao nhêët cuäng chó laâ1.000 àö la. Nhûng giúâàêy, sau möåt àïm daâi suy nghô vaâ yáthûác àûúåc roähún giaátrõ cuãa baãn thên, töi àaäkhöng ngêìn ngaåi yïu cêìu mûác lûúng 3.500 àö la. Vaâtöi àaäàûúåc tuyïín duång. Sau hai nùm nöîlûåc laâm viïåc, töi àaätaåo dûång àûúåc uy tñn cho riïng mònh. Töi àaäthïíhiïån vaâkhùèng àõnh vúái moåi ngûúâi rùçng töi laâ möåt ngûúâi coá khaã nùng kinh doanh. Thïëröìi tònh hònh hoaåt àöång cuãa cöng ty rúi vaâo suy thoaái, trong böëi caãnh àoágiaátrõ cuãa töi caâng àûúåc xem troång hún bao giúâhïët, búãi töi vöën àûúåc àaánh giaálaâmöåt trong nhûäng ngûúâi coátaâi nùng kinh doanh nhêët trong ngaânh naây. Sau àoá, khi cöng ty àûúåc caãi töí, töi nhêån àûúåc möåt lûúång cöí phiïëu àaáng kïí cuâng vúái mûác lûúng cao hún.” Àoálaâtoaân böå cêu chuyïån cuãa ngûúâi baån töi. Chùèng coágò bñ êín caã. Àiïím mêëu chöët chñnh laâviïåc anh êëy àaänhêån ra möåt 22 DAÁM NGHÔ LÚÁN! chên lyá: Trûúác tiïn haäy tin vaâo baãn thên mònh, röìi nhûäng àiïìu töët àeåp múái coáthïíbùæt àêìu àïën vúái baån. Thûåc ra, coáthïí vñ têm trñ chuáng ta nhû möåt “nhaâmaáy saãn xuêët nhûäng yátûúãng”. Nhaâ maáy àoá hoaåt àöång khöng ngûâng nghó, saãn sinh ra vö söë yátûúãng möîi ngaây. Nhaâmaáy àoácuâng luác àûúåc àiïìu haânh búãi hai ngûúâi quaãn àöëc. Chuáng ta taåm goåi hoålaâöng Chiïën Thùæng vaâöng Thêët Baåi. Öng Chiïën Thùæng chõu traách nhiïåm taåo ra nhûäng suy nghô tñch cûåc. Chuyïn mön cuãa öng laâàûa ra nhûäng lyáleächo thêëy chuáng ta coáàêìy àuã nùng lûåc, giaãi thñch lyádo taåi sao chuáng ta nïn gaánh lêëy cöng viïåc vaâtin chùæc chuáng ta seälaâm àûúåc. Traái laåi, öng Thêët Baåi chuyïn saãn xuêët nhûäng suy nghô tiïu cûåc, nhûäng lyádo cho thêëy chuáng ta khöng thïí laâm àûúåc hay nhûäng biïíu hiïån chó roä chuáng ta yïëu keám àïën mûác naâo. Chuyïn mön cuãa öng ta laâtaåo ra möåt chuöîi nhûäng yánghô “taåi sao-chung-ta-se á -thê ä t-ba ë i”. å Caãhai àïìu coákhaãnùng nùæm bùæt mïånh lïånh cuãa chuáng ta rêët nhanh. Àïíra lïånh cho möåt trong hai ngûúâi naây, chuáng ta chó cêìn ra dêëu thêåt kñn àaáo. Nïëu dêëu hiïåu àoámang tñnh tñch cûåc, öng Chiïën Thùæng seäbùæt tay ngay vaâo viïåc. Coân nïëu dêëu hiïåu àoámang tñnh tiïu cûåc, öng Thêët Baåi seäbûúác túái. Àïíhiïíu roähún vïìcaách laâm viïåc cuãa hai öng quaãn àöëc naây, chuáng ta thûãxem xeát vñ duåsau. Khi möåt ngaây múái bùæt àêìu, baån cho rùçng: “Höm nay seälaâmöåt ngaây töìi tïå àêy”. Cêu noái cuãa baån seätaác àöång àïën öng Thêët Baåi vaâöng ta seäàûa àïën cho baån möåt loaåt dêîn chûáng àïí chûáng minh rùçng ngaây höm nay cuãa baån töìi tïåàïën mûác naâo: thúâi tiïët höm nay quaánoáng hoùåc quaá laånh, cöng viïåc kinh doanh buön baán chùèng ra sao, baån coá thïí 23 THE MAGIC OF THINKING BIG bõ öëm, hay vúå baån seälaåi caâu nhaâu vò vaâi chuyïån khöng àêu. Öng Thêët Baåi laâm viïåc rêët hiïåu quaã. Chó trong ñt phuát, öng àaä thuyïët phuåc àûúåc baån röìi. Vaâhöm àoáàuáng laâmöåt ngaây tïåhaåi, kïí caãkhi baån chûa biïët roänoáseädiïîn ra nhû thïënaâo. Nhûng nïëu baån cho rùçng: “Höm nay seälaâ möåt ngaây töët laânh àêy” thò öng Chiïën Thùæng seäbùæt tay vaâo viïåc. Öng êëy seä nhùæc baån: “Höm nay laâ möåt ngaây tuyït vú å iâ . Thúâi tiïët thêåt dïî chõu. Baån caãm thêëy mònh thêåt hûáng khúãi, traân àêìy sinh lûåc, vúái niïìm tin seägùåt àûúåc nhiïìu kïët quaãtöët trong cöng viïåc!”. Quaã nhiïn, höm àoátrúãthaânh möåt ngaây töët laânh cuãa baån. Bùçng caách cuãa mònh, öng Thêët Baåi luön gieo nöîi aám aãnh cho rùçng baån chùèng laâm àûúåc gò caã, coân öng Chiïën Thùæng thò ngûúåc laåi. Öng Thêët Baåi luön cöë gieo vaâo àêìu baån sûå lo ngaåi mònh seächuöëc lêëy thaãm haåi, trong khi àoá, öng Chiïën Thùæng seä chûáng minh baån hoaân toaân coáthïíthaânh cöng. Öng Thêët Baåi luön baây ra caác lyáleä, chûáng cûáàïí chöëng laåi möåt nhên vêåt naâo àoá, coân öng Chiïën Thùæng seächo baån thêëy têët caã nhûäng ûu àiïím àaáng quyácuãa ngûúâi êëy. Roäraâng laâbaån giao cho bïn naâo nhiïìu viïåc hún, bïn àoáseä trúã nïn maånh hún. Nïëu öng Thêët Baåi caâng coánhiïìu viïåc àïí laâm, öng ta seängaây caâng chiïëm ûu thïëtrong têm trñ baån. Nïëu cûátiïëp tuåc nhû vêåy, chùèng choáng thò chêìy öng ta seäkiïím soaát toaân böåquaátrònh suy nghô cuãa baån. Khi àoámoåi yánghô àïìu trúã nïn tiïu cûåc. Töët nhêët laâ baån nïn sa thaãi ngaâi Thêët Baåi ngay lêåp tûác. Baån khöng cêìn àïën öng ta àêu. Chùæc chùæn baån cuäng khöng muöën öng ta lúãn vúãn quanh mònh, suöët ngaây laãi nhaãi: baån khöng thïí laâm nöíi, baån khöng coáàuã khaã nùng, baån seäthêët baåi thöi, hay 24 DAÁM NGHÔ LÚÁN! àaåi loaåi nhû thïë. Öng Thêët Baåi chùèng thïígiuáp baån thaânh cöng àûúåc àêu, vò vêåy, haäy töëng cöíöng ta ài thöi! Haäy khiïën öng Chiïën Thùæng luön luön bêån röån. Möîi khi möåt yánghô naâo àoávuåt lïn trong àêìu, haäy baão öng ta laâm viïåc. Öng êëy seä tòm ra cho baån phûúng hûúáng àïí ài túái thaânh cöng. Hiïån nay, tñnh trung bònh cûámöåt ngaây nûúác Myälaåi àoán nhêån thïm 11.500 cû dên múái. Dên söë tùng lïn vúái töëc àöå choáng mùåt. Ngûúâi ta dûå àoaán chó trong 10 nùm túái, dên söë Myä seätùng thïm khoaãng 35 triïåu ngûúâi, tûúng àûúng vúái töíng söë dên hiïån nay cuãa nùm thaânh phöëlúán nhêët Hoa Kyâ: New York, Chicago, Los Angeles, Detroit vaâPhiladelphia. Haäy thûãtûúãng tûúång xem luác êëy têët caãmoåi thûáseära sao. Nhûäng ngaânh nghïì múái, nhûäng bûúác àöåt phaátrong khoa hoåc, nhûäng thõ trûúâng àûúåc múãröång hún so vúái trûúác - têët caãàïìu àûa àïën nhiïìu cú höåi múái. Àoálaâtñn hiïåu töët laânh. Vaâàoálaâkhoaãng thúâi gian quyá giaáàïísöëng hïët mònh! Hiïån nay coámöåt àiïìu dïîthêëy laânhu cêìu vïìnhên lûåc cho caác võ trñ laänh àaåo àang rêët lúán trong moåi ngaânh nghïì, lônh vûåc. Nhûäng ngûúâi seäàaãm nhiïåm caác võ trñ àoá, khöng ai khaác, chñnh laânhûäng ngûúâi àaätrûúng tha ã nh hay â sùpæ trûúng tha ã nh. â Roäraâng baån laâmöåt trong söëàoá. Tuy nhiïn, sûå phaát triïín vïì moåi mùåt cuãa möåt quöëc gia khöng coánghôa rùçng têët caãcaác caánhên thuöåc quöëc gia àoáàïìu thaânh àaåt. Trong suöët möåt thúâi gian daâi, nûúác Myäàaäkhöng ngûâng àaåt àûúåc nhûäng thaânh tûåu àaáng kïí, caã vïì kinh tïë lêîn chñnh trõ, vùn hoáa, xaähöåi. Chó cêìn möåt caái nhòn thoaáng qua, baån cuäng thêëy coá àïën haâng triïåu, haâng chuåc triïåu ngûúâi àaä nöî lûåc nhûng khöng thaânh cöng. Hai thêåp niïn qua, nhûäng cú 25 THE MAGIC OF THINKING BIG höåi laâm giaâu múã ra ngaây caâng nhiïìu nhûng phêìn àöng dên chuáng vêîn bõ vûúáng trong caái voâng luêín quêín cuãa möåt cuöåc söëng têìm thûúâng. Àa söëhoåàùæm chòm trong lo lùæng, súåhaäi vaâ söëng qua ngaây vúái caãm giaác mònh thuöåc haâng thûáyïëu, khöng àûúåc xaähöåi àaánh giaá cao, cûáthan thúã mònh khöng thïí laâm àûúåc nhûäng àiïìu mònh muöën. Kïët quaã laâ hoå seä chó kiïëm àûúåc cho mònh nhûäng phêìn thûúãng xoaâng xônh, nhûäng haånh phuác têm thûú ì ng ma â âthöi. Nhûäng ngûúâi khön ngoan laânhûäng ngûúâi biïët têån duång cú höåi, biïën noá thaânh lúåi thïë cho riïng mònh. Hoå luön coá quyïët têm cao àöå vaâbiïët laâm thïënaâo àïí hûúáng suy nghô cuãa mònh túái thaânh cöng. Töi thûåc sûåtin baån laâmöåt trong söëàoá. Coân nïëu khöng, baån àûúåc nhû bêy giúâchó laâdo may mùæn maâ thöi, vaâ baån cuäng chùèng cêìn bêån têm àïën nhûäng àiïìu àuáng àùæn trong cuöën saách naây. Haäy tûå tin tiïën vïì phña trûúác. Caánh cûãa dêîn àïën thaânh cöng chûa bao giúâröång múã àïën thïë. Haäy doäng daåc tuyïn böë baån laâmöåt trong söëngûúâi seäthaânh cöng vaâseäàaåt àûúåc nhûäng gò mònh mong muöën trong cuöåc söëng. Duâ àêy múái chó laâ bûúác khúãi àêìu àïí ài túái thaânh cöng, nhûng laåi chñnh laâ bûúác cú baãn nhêët maâ baån khöng thïí boã qua. Thêt vê å y àê å y! ë Hay tin tûú ä ng va ã o ba â n thên mònh, ã hay tin ba ä n co å áthïíthanh cöng. â 26 DAÁM NGHÔ LÚÁN! KHAI THÖNG SÛC MA Á NH NIÏ Å M TIN Ì Sau àêy laâ ba gúåi yá giuáp baån nùæm bùæt vaâ khai thöng sûác maånh niïìm tin cuãa mònh: 1. Hay luön hûú ä ng tú á i tha á nh cöng thay vò chó nghô àï â n thê ë t ba ë i.å Duâ trong cöng viïc hay cuö å c sö å ng thûú ë ng nga â y, ha â yä luön àïítêm trñ ban ngê å p àê å y nhû ì ng suy nghô tñch cû ä c. å Möi khi pha î i àö ã i mù ë t vú å i kho á ákhùn, hay tû ä åtin nghô rùng: ç “Töi se vûú ä t qua”, chû å khöng pha á i “Co ã leá töi khöng la ä mâ nöi”. Mö í i khi pha î i ca ã nh tranh vú å i mö á t ai kha å c, ha á y nghô ä “Töi chùng thua ke è m gò nhû á ng ngûú ä i gio â i nhê ã t”, chû ë á khöng phai “Töi se ã äbõ hoå boã xa mêt thöi”. Khi cú hö ë iå àïn, ha ë y tin : “Töi la ä m àûú â c”, chû å á àûng bao giú â â nghô “Töi khöng thï”. Ha í y da ä nh cho y â á nghô “Töi seäthanhâ cöng” coáàûúc mö å t võ trñ thûú å ng trû â c trong têm trñ ba å n. å Chñnh viïc suy nghô tñch cû å c giu å p ba á n lê å p nïn ca å c kï á ë hoach cu å åthïívaâkhaãthi àïíài àïn tha ë nh cöng. Ngûú â c la å i,å viïc suy nghô tiïu cû å c chó khiï å n ba ë n lú å n vú ã n vú ã i nhû á ngä àiïu se ì ämang lai thê å t ba ë i ma å âthöi. 2. Möîi ngaây, haäy tûå nhùæc nhúã rùçng baån coân rêët nhiïìu khaã nùng tiïìm êín maâ chñnh mònh chûa khaám phaá hïët àûúåc. Nhûäng ngûúâi thaânh àaåt khöng phaãi laâsiïu nhên. Thûåc ra hoå chùèng coá pheáp maâu gò caã. Hoå chó laânhûäng con ngûúâi bònh thûúâng. Hoå thaânh cöng khöng phaãi nhúâ trñ tuïå siïu viïåt, cuäng khöng phaãi nhúâ may mùæn, maâ búãi vò hoå luön biïët caách khúi dêåy vaâgiûävûäng niïìm tin vaâo baãn thên, tin vaâo nhûäng àiïìu àang laâm. Chñnh vò thïë, haäy nhúámöåt àiïìu: Àûâng bao giúâàaánh giaáthêëp baãn thên mònh. 27 THE MAGIC OF THINKING BIG 3. Haäy nghô àïën vaâ tin tûúãng vaâo nhûäng àiïìu lúán lao. Banå caâng tin tûúãng vaâo baãn thên bao nhiïu thò thaânh cöng baån àaåt àûúåc caâng rûåc rúäbêëy nhiïu. Nïëu chó hûúáng àïën nhûäng muåc tiïu nhoãbeá, baån seächó gùåt àûúåc nhûäng thaânh quaã coãn con. Haäy àùåt ra cho mònh nhûäng muåc tiïu lúán lao, röìi baån seä àaåt àûúåc nhûäng thaânh cöng vang döåi. Àùåc biïåt, baån nïn nhúárùçng: thûåc hiïån nhûäng yá tûúãng vaâkïëhoaåch lúán lao khöng hïìkhoákhùn hún - thêåm chñ coáàöi luác coân àún giaãn hún - so vúái viïåc thûåc hiïån nhûäng yá tûúãng hay kïëhoaåch nhoãbeá. Trong möåt cuöåc höåi thaão cuãa caác nhaâ laänh àaåo cêëp cao, chuã tõch Têåp àoaân General Electric, öng Ralph J. Cordiner noái: “Bêët cûáai khao khaát àûúåc ngöìi vaâo võ trñ laänh àaåo - duâchó vò lúåi ñch cuãa anh ta hoùåc mong moãi cöëng hiïën cho cöng ty – àïìu cêìn coá möåt quyïët têm cao àöå àïí khöng ngûâng tûå hoaân thiïån baãn thên. Khöng ai coáthïí “cûúäng bûác” möåt ngûúâi haäy cöë gùæng. Viïåc anh ta thùng tiïën hay thuåt luâi, chó baãn thên anh ta quyïët àõnh maâ thöi. Àiïìu naây àoâi hoãi thúâi gian, cöng sûác vaâ caã sûå hy sinh cuãa möîi caá nhên. Khöng ai coá thïí cöë gùæng höå ngûúâi khac”. á Nhêån àõnh cuãa Cordiner àûúåc àùåt trïn nïìn taãng thûåc tïë. Chuáng ta haäy cuâng xem xeát kyä hún. Nhûäng ngûúâi àang thaânh àaåt trong caác ngaânh quaãn trõ kinh doanh, baán haâng, kyäthuêåt, trong lônh vûåc tön giaáo, vùn chûúng, biïíu diïîn hay bêët cûá möåt ngaânh naâo khaác, têët caã àïìu lêåp ra cho mònh möåt kïë hoaåch tûå phat triï á n ba í n thên ã saáng suöët, húåp lyávaâliïn tuåc. Bêët kyâ möåt kïë hoaåch reân luyïån naâo cuäng àïìu phaãi àaåt àûúåc ba muåc tiïu - àoá cuäng laânhûäng àiïìu maâ cuöën saách naây 28 DAÁM NGHÔ LÚÁN! hûúáng túái. Thûá nhêët, àõnh roänöåi dung nhûäng viïåc cêìn laâm. Thûá hai, vaåch ra àûúåc phûúng thûác àïí thûåc hiïån. Thûá ba, kïë hoach ào å ácên pha ì i tra ã ãi qua nhûäng phep thû á ã khùæt khe nhêt va ë â phaãi chûáng minh àûúåc laâthûåc sûåhiïåu quaã. Quan àiïím vaâ caách laâm cuãa nhûäng ngûúâi thaânh àaåt seä giuáp baån thiïët kïëmöåt chûúng trònh tûåreân luyïån baãn thên vúái nöåi dung húåp lyánhêët. Laâm thïënaâo nhûäng ngûúâi thaânh danh coá thïísùæp xïëp àûúåc cuöåc söëng vaâcöng viïåc? Laâm thïënaâo maâhoå coáthïí vûúåt qua nhûäng khoákhùn trúãngaåi? Hoåtû duy nhû thïë naâo? Àiïìu gò àaä khiïën hoå vûúåt lïn hùèn nhûäng ngûúâi bònh thûúâng khaác vaâàûúåc moåi ngûúâi nïítroång? Coân caách thûác àïíthûåc hiïån chûúng trònh tûåreân luyïån baãn thên êëy? Qua tûâng chûúng trong cuöën saách naây, baån seäthu thêåp àûúåc haâng loaåt nhûäng chó dêîn cuåthïí vïìnhûäng viïåc cêìn laâm. Haäy thûã aáp duång vaâtûåmònh kiïím nghiïåm. Kïët quaã ra sao? Töi daám chùæc vúái baån: viïåc aáp duång möåt caách húåp lyáchûúng trònh àûúåc giúái thiïåu trong cuöën saách naây seämang àïën cho baån nhûäng thaânh quaã maâ baån khöng ngúâ àïën! Haäy xêy dûång kïë hoaåch cuãa baån theo tûâng bûúác nhû cuöën saách gúåi yá. Thaânh quaã àïën vúái baån coáthïí laâsûå nïítroång nhiïìu hún tûâ caác thaânh viïn trong gia àònh, hoùåc sûå ngûúäng möåtûâbaån beâvaâàöìng nghiïåp. Baãn thên baån cuäng seäcaãm thêëy mònh coáñch hún, coáàõa võ cao hún trong xaähöåi. Thaânh quaãàoá cuäng göìm caã mûác thu nhêåp khaáhún, vaâàûúng nhiïn laâmöåt mûác söëng töët hún. Quaátrònh tûåreân luyïån do baån quyïët àõnh hoaân toaân. Seä khöng coáai àûáng bïn caånh nhùæc nhúã baån phaãi laâm gò vaâlaâm nhû thïënaâo. Cuöën saách naây seäàûa ra cho baån nhûäng chó dêîn 29 THE MAGIC OF THINKING BIG húåp lyá, nhûng chó coá baån múái hiïíu roä baãn thên mònh maâ thöi. Chó coá banå múái coá thïí tûå baão mònh aáp duång àiïìu naây hoùåc àiïìu noå. Chó coábanå múái tûå àaánh giaáàûúåc sûåtiïën böå cuãa baãn thên. Vaâ, cuäng chó coábaån múái coáthïíàûa ra nhûäng àiïìu chónh cêìn thiïët. Toám laåi, baån cêìn reân luyïån liïn tuåc àïí vûún túái nhûäng muåc tiïu ngaây caâng cao hún. Thûåc ra, baån luön coá sùén “möåt phoâng thñ nghiïåm” vúái àêìy àuãphûúng tiïån àïíhoåc hoãi vaâlaâm viïåc. Àoáchñnh laâcuöåc söëng, laânhûäng ngûúâi xung quanh baån - cung cêëp nhiïìu vñ duåsinh àöång, thûåc tïë nhêët vïì moåi loaåi haânh vi cuãa con ngûúâi. Baån chñnh laâ nhaâ khoa hoåc trong phoâng thñ nghiïåm cuãa mònh, nhûäng àiïìu baån hoåc àûúåc úãàêy laâvö têån. Àiïìu àaáng noái hún laâban khöng pha å i mua bê ã t cû ë áthûágò, chùng pha è i thuï hay tra ã ã bêët kyâ möåt loaåi phñ töín naâo. Baån coá thïí thoaãi maái sûã duång phoâng thñ nghiïåm àoátheo yámònh. Vúái hùèn möåt phoâng thñ nghiïåm cuãa riïng mònh, baån seä laâm nhûäng viïåc nhû têët caã caác nhaâkhoa hoåc khaác: quan saát vaâ thûãnghiïåm. Baån coá ngaåc nhiïn khöng, nïëu biïët rùçng hêìu hïët moåi ngûúâi khöng hiïíu roätaåi sao hoålaåi coácaách cû xûãnhû hiïån nay. Búãi hêìu hïët hoå àïìu khöng hoåc caách quan saát. Möåt trong nhûäng muåc àñch quan troång nhêët cuãa cuöën saách naây laâ giuáp ban tû å åhoc ca å ch quan sa á t, phên tñch va á âthêu hiï ë u nhû í ng ha ä nhâ àöång cuãa con ngûúâi. Àöi khi, baån seämuöën tûåàùåt ra cho mònh nhûäng cêu hoãi nhû “Taåi sao ngûúâi naây quaágiaâu coátrong khi ngûúâi kia cûálaâm quêìn quêåt múái àuã ùn?”, “Taåi sao coángûúâi coá rêët nhiïìu baån beâ, trong khi ngûúâi khaác chó coávaâi ngûúâi baån?”, hay “Taåi sao moåi ngûúâi vui veã chêëp nhêån nhûäng gò möåt ngûúâi 30 DAÁM NGHÔ LÚÁN! naâo àoá noái vúái hoå, trong khi laåi boã ngoaâi tai lúâi ngûúâi khaác, mùåc duâhoånoái hïåt nhû thïë?”. Möåt khi biïët caách quan saát, baån seähoåc àûúåc nhiïìu baâi hoåc vö cuâng giaátrõ tûâcuöåc söëng quanh baån. Dûúái àêy laâhai gúåi yáàùåc biïåt coáthïí giuáp baån trúã thaânh ngûúâi quan saát tinh tïë. Haäy choån möåt ngûúâi thaânh àaåt vaâ möåt ngûúâi chó coá nhûäng thaânh tñch vuån vùåt maâ baån biïët. Haäy quan saát vaâàöëi chiïëu xem hoåàaäthûåc hiïån àûúåc bao nhiïu nguyïn tùæc trong cuöën saách naây. Khi quan saát nhûäng vñ duå àöëi lêåp nhau nhû vêåy, baån seäbiïët caách aáp duång linh hoaåt vaâ khön ngoan nhûäng chó dêîn àûúåc trònh baây núi àêy. Tûâmöîi con ngûúâi thaânh àaåt xung quanh baån, baån seähoåc àûúåc nhûäng baâi hoåc khaác nhau dêîn àïën thaânh cöng vaâ aáp duång möåt caách coáàiïìu chónh sao cho phuâhúåp nhêët vúái baån vaâ sau àoá biïën chuáng thaânh thoái quen. Caâng luyïån têåp nhiïìu, nhûäng thoái quen àoáseäcaâng súám trúã thaânh ban chê ã t thû ë á hai (bïn canh ba å n chê ã t bê ë m sinh) cu í a ba ã n. å Vñ duå sau àêy seächo baån thêëy roähún nûäa chûúng trònh naây hûäu ñch àïën mûác naâo. Àa söë chuáng ta àïìu coá möåt vaâi ngûúâi baån hay vaâi ngûúâi baâcon yïu thñch tröìng cêy, vaâkhöng dûúái möåt lêìn chuáng ta nghe hoå haâo hûáng noái rùçng: “Thêåt laâ thuá võ khi nhòn nhûäng cêy chuáng ta tröìng lúán lïn möîi ngaây. Haäy thûã quan saát xem chuáng hêëp thuå chêët dinh dûúäng vaâ nûúác nhû thïënaâo. So vúái tuêìn trûúác, thaáng trûúác, chuáng múái lúán nhanh laâm sao!”. Nhûng sûå thuá võ àoá chùèng bùçng möåt phêìn mûúâi nïëu so vúái haâng ngaây, haâng thaáng baån àûúåc chûáng kiïën mònh trúãnïn tûåtin, coáñch vaâthaânh cöng hún - nhúâviïåc aáp duång chûúng trònh tûå kiïím soaát suy nghô cuãa baãn thên! 31 THE MAGIC OF THINKING BIG Khöng möåt àiïìu gò khaác trong cuöåc söëng naây giuáp baån trúãnïn thoaãi maái bùçng nhûäng luác baån biïët mònh àang ài trïn con àûúâng dêîn túái thaânh cöng. Vaâcuäng trïn con àûúâng àoá, khöng coámöåt trúãngaåi naâo khaác lúán hún chñnh baãn thên baån. 32 CHÛÚNG 2 CÙN BÏNH Å “TÛÅ BAO CHÛ Â A” – Ä MÊÌM MÖËNG CUÃA THÊËT BAÅI ÀÏÍ THANH CÖNG THÒ CON NGÛÚ Â I , chñnh con ngûúi mú â i la á âàöi tûú ë ng ba å n cê å n nghiïn cû ì u va á âtòm hiïu. Ha í yä quan sat thê á t ky å änhûng ngûú ä i xung quanh ba â n àï å ítûåkham pha á ,á chon lû å a va å aâ p du á ng ca å c nguyïn tù á c phu æ â húp nhê å t cho ba ë nã thên. Nao, ha â y bù ä t tay ngay va æ o viï â c ho å c ho å i àê ã y thu ì ávõ nay! â Baån seäkhaám phaára rùçng nhûäng ngûúâi khöng thaânh cöng luön mùæc phaãi möåt cùn bïånh tinh thêìn - taåm goåi cùn bïånh “tûå baâo chûäa”. Hêìu nhû ai cuäng mang trong mònh ñt nhiïìu biïíu hiïån cuãa cùn bïånh naây. Khi cùn bïånh àaätrúã nïn trêìm troång, chùæc chùæn ngûúâi àoáseäkhöng traánh khoãi thêët baåi. Cùn bïånh tûå baâo chûäa laâ nguyïn nhên dêîn àïën sûå khaác biïåt lúán giûäa möåt ngûúâi coá khaã nùng vaâ möåt ngûúâi bêët lûåc 33 THE MAGIC OF THINKING BIG trong kiïím soaát haânh àöång vaâsuy nghô cuãa chñnh mònh. Möåt ngûúâi caâng thaânh cöng bao nhiïu, laåi caâng ñt tûå biïån höå bêëy nhiïu. Coân nhûäng ngûúâi chûa gùåt haái àûúåc thaânh quaã gò trong haânh trang cuöåc söëng, hoùåc khöng hïì coá kïë hoaåch gò cho tûúng lai thò thûúâng viïån dêîn rêët nhiïìu lyádo àïíbaâo chûäa cho hiïån traång cuãa mònh. Khi quan saát, tòm hiïíu nhûäng ngûúâi dêîn àêìu trong bêët cûá lônh vûåc naâo, duâlaâkinh doanh, giaáo duåc hay trong quên àöåi, baån seäthêëy: nïëu muöën an phêån, hoå vêîn coáthïí àûa ra nhûäng lúâi biïån baåch nhû ngûúâi bònh thûúâng vêîn laâm, nhûng hoå chùèng bao giúâlaâm nhû vêåy caã. Quaã thûåc, nïëu muöën, Roosevelt coá thïí viïån cúá vaâo àöi chên têåt nguyïìn cuãa öng, Truman coáthïíbiïån baåch öng chûa hïì àûúåc hoåc àaåi hoåc; cuäng nhû Kennedy vêîn coáthïí kïu ca: “Töi quaátreã, laâm sao laâm töíng thöëng àûúåc!”; hay Johnson vaâ Eisenhower coáthïí vin vaâo nhûäng cún àau tim khuãng khiïëp thûúâng xuyïn àïítûâchöëi nhêån laänh troång traách quöëc gia. Cuäng giöëng nhû bêët cûácùn bïånh naâo khaác, chûáng “tûåbaâo chûäa” seätrúãnïn trêìm troång nïëu khöng àûúåc chûäa trõ kõp thúâi, àuáng caách. Thöng thûúâng, diïîn biïën têm lyácuãa möåt naån nhên mùæc phaãi cùn bïånh naây nhû sau: “Leära mònh phaãi laâm töët hún, phaãi tòm lyá do gò àoá múái àûúåc, chûá nïëu khöng thò mêët mùåt lùæm. Àïí xem naâo, coáthïílaâdo sûác khoãe giaãm suát? do tuöíi taác? do haån chïëvïìmùåt kiïën thûác? hoùåc do chûa àuã kinh nghiïåm? do keám may mùæn? do aãnh hûúãng tûâchuyïån gia àònh? hay do aãnh hûúãng tûânïìn taãng giaáo duåc?”. Khi àaätòm àûúåc lyádo “húåp lyá” àïítûå baâo chûäa, anh ta seä baám riïët lêëy noáàïíbiïån minh vúái chñnh baãn thên mònh vaâvúái 34 DAÁM NGHÔ LÚÁN! nhûäng ngûúâi xung quanh, rùçng àoáchñnh laâcùn nguyïn taåi sao anh ta khöng thïíthaânh cöng. Baån nïn biïët möåt suy nghô, duâ tñch cûåc hay tiïu cûåc, cuäng seätaåo nïn möåt cûúâng lûåc nïëu àûúåc lùåp ài lùåp laåi nhiïìu lêìn, seäcaâng luác caâng ùn sêu vaâo tiïìm thûác. Luác àêìu, coáthïíngûúâi bïånh hoaân toaân àuãtónh taáo àïínhêån ra caái cúámònh àang duâng chùèng khaác gò möåt lúâi noái döëi nhûng lêu dêìn, chñnh baãn thên anh ta cuäng bõ thuyïët phuåc rùçng àoá thûåc sûålaânguyïn nhên taåi sao anh ta khöng thïíthaânh cöng. Chñnh vò vêåy, nïëu baån thûåc sûå quyïët têm vaâmuöën hûúáng àïën thaânh cöng thò cêìn phaãi bùæt tay ngay vaâo bûúác thûánhêët - tûå taåo ra möåt loaåi vùæc-xin tiïu diïåt têån göëc tûâng tïë baâo cuãa cùn bïånh nguy hiïm na í y. â BÖN BIÏ Ë U HIÏ Í N CÚ BA Å N NHÊ Ã T CU Ë A CÙN à BÏNH “TÛ Å Å BAO CHÛ Â A” Ä Cùn bïånh “tûå baâo chûäa” xuêët hiïån dûúái rêët nhiïìu thïí daång khaác nhau, nhûng nguy hiïím nhêët chñnh laâ viïåc àöí löîi cho sûác khoãe, trñ tuïå, tuöíi taác hoùåc sûå may ruãi àïí tûå biïån höå cho mònh. Bêy giúâ, haäy xem chuáng ta coáthïíbaão vïåmònh thoaát khoãi nhûäng biïíu hiïån naây bùçng caách naâo. 1. “Nhûng maâsûc kho á e cu ã a töi khöng àûú ã c tö å t lù ë m.” æ Àöí löîi cho sûác khoãe coárêët nhiïìu mûác àöå, nheå thò: “Töi thêëy khöng àûúåc khoãe lùæm”, hoùåc nùång hún: “Töi àang gùåp bêët öín úãtim, gan, phöíi, naäo…”. Caái nguyïn cúá“sûác khoãe khöng töët” vêîn haâng ngaây àûúåc sûã duång laâm lúâi baâo chûäa, möîi khi ai àoá khöng laâm àûúåc 35 THE MAGIC OF THINKING BIG nhûäng gò mònh muöën, khöng daám nhêån laänh nhûäng traách nhiïåm lúán hún, khöng kiïëm àûúåc nhiïìu tiïìn hún, hay khöng thïíàaåt àûúåc thaânh cöng. Haâng triïåu ngûúâi trïn thïëgiúái hiïån àang mùæc phaãi chûáng bïånh naây, nhûng liïåu àêy coá phaãi laâ lyá do chñnh àaáng trong àa phêìn caác trûúâng húåp hay khöng? Baån coáthïínhêån thêëy: têët caã nhûäng ngûúâi thaânh àaåt chûa bao giúâduâng sûác khoãe laâm caái cúácho nhûäng thêët baåi cuãa mònh. Hai ngûúâi baån cuãa töi, möåt nhaâ vêåt lyá hoåc vaâ möåt baác sô phêîu thuêåt, àïìu khùèng àõnh: vïì mùåt thïí chêët, trïn àúâi naây khöng coá ai laâhoaân toaân khoãe maånh caã. Bêët cûá ai cuäng mùæc phaãi möåt thûá bïånh naâo àoá, duâ nheå nhêët. Chûáng bïånh “dûåa vaâo sûác khoãe àïí baâo chûäa cho baãn thên” naây cuäng vêåy. Khöng ñt ngûúâi àaä bõ noá khuêët phuåc, hoùåc ñt hoùåc nhiïìu. Nhûng nhûäng ngûúâi suy nghô tñch cûåc vaâluön hûúáng túái thaânh cöng thò khöng. Möåt buöíi trûa noå, sau khi töi vûâa hoaân thaânh buöíi diïîn thuyïët úãCleveland, möåt anh baån khoaãng 30 tuöíi xin gùåp riïng töi vaâi phuát. Sau khi chuác mûâng baâi thuyïët trònh rêët thaânh cöng cuãa töi, anh buöìn baätêm sûå: “E rùçng nhûäng yátûúãng cuãa öng chùèng thïígiuáp àûúåc gò cho töi”. Röìi anh ta tiïëp tuåc: “Öng biïët khöng, nhûäng cún àau tim cûá liïn tuåc haânh haå khiïën töi khöng thïí laâm gò àûúåc”. Anh baån treã àaäàïën gùåp böën võ baác sô khaác nhau nhûng khöng ai phaát hiïån ra tim anh ta coávêën àïìgò. Chñnh vò thïë, anh ta muöën xin töi vaâi lúâi khuyïn. Töi àaáp: “Thûåc ra töi khöng coákiïën thûác gò vïìtim maåch caã. Nhûng nïëu töi, hay bêët cûá möåt ngûúâi bònh thûúâng naâo 36 DAÁM NGHÔ LÚÁN! khaác úã vaâo hoaân caãnh cuãa anh bêy giúâthò töi seälaâm ngay ba àiïìu. Àêu tiïn ì , töi seätòm àïën möåt chuyïn gia tim maåch gioãi, nhúâöng êëy khaám kyälûúäng vaâseänghe theo nhûäng chêín àoaán cuãa öng êëy. Nhû anh vûâa kïí, anh àaäài khaám nhûäng böën baác sô maâkhöng ai chó ra àûúåc àiïìu gò bêët thûúâng úãtim anh caã. Vêåy haäy xem nhû lêìn thûánùm naây laâlêìn kiïím tra cuöëi cuâng. Biïët àêu anh àang coámöåt traái tim hoaân toaân khoãe maånh thò sao. Coân nïëu anh cûátiïëp tuåc lo lùæng, suy nghô vïìnoá, rêët coáthïícuöëi cuâng anh seämùæc bïånh tim thêåt àêëy! Àiïu thû ì áhai töi khuyïn anh, àoálaâtòm àoc cuö å n sa ë ch: á Hayä söng tro ë n ve å n tû å ng nga â yâ cua Tiï ã n sô Schindler. Trong cuö ë n sa ë chá ào, Schindler àûa ra nhê á n àõnh: cû å ábön bï ë nh nhên nù å m àiï ç uì trõ tai bï å nh viï å n thò co å á ba ngûúi mù â c pha æ i EII (Emotional ã Induced Illness - chûng bï á nh gêy ra do nhû å ng ca ä m xu ã c tha á iá qua). Ha á y thû ä ãtûúng tûú ã ng xem, ba trong sö å ëbön ngûú ë i ào â ácoá thïí khoe ma ã nh va å âchùng pha è i nù ã m viï ç n nï å u nhû ho ë å biït ca ë chá kiïm chï ì ëvaâkiïm soa í t ca á m xu ã c. Anh thû á ãàoc cuö å n sa ë ch ào á áàïí biït ca ë ch ‘tû á åàiïu khiï ì n ca í m xu ã c’ cu á a chñnh mònh. ã Vaâàiïìu cuöëi cuâng, noái thêåt vúái anh, baãn thên töi luön quyïët têm seäsöëng hïët mònh cho àïën húi thúã cuöëi cuâng”. Àêy cuäng laâ lúâi khuyïn chên thaânh nhêët maâ vaâi nùm trûúác töi nhêån àûúåc tûâmöåt ngûúâi baån luêåt sû. Öng baån cuãa töi mùæc bïånh lao. Tûâluác àoá, öng êëy biïët cuöåc söëng cuãa mònh seäluön phaãi gùæn vúái nhûäng buöíi chûäa trõ thûúâng xuyïn, nhûäng quy àõnh nghiïm ngùåt vïìsûác khoãe. Thïë nhûng, öng êëy khöng bêån têm, súå haäi hay lo lùæng gò caã. Öng êëy vêîn laåc quan theo àuöíi ngaânh luêåt, xêy dûång möåt gia àònh haånh phuác vaâ têån hûúãng cuöåc söëng. Hiïån giúâöng êëy àaä78 tuöíi. Sau bao nùm vêët vaãtrïn àûúâng àúâi, öng êëy àaäàuác kïët àûúåc quan niïåm söëng cho baãn thên mònh: 37 THE MAGIC OF THINKING BIG “Töi khöng bao giúâ lo lùæng, nghô ngúåi vïì chuyïån söëng hay chïët. Möåt khi vêîn coân söëng trïn coäi àúâi naây, töi seäsöëng thêåt sûå, söëng hïët mònh. Bêët cûáluác naâo töi lo lùæng vïìphuát lêm chung, àoá laâluác töi àang chïët àêëy”. Sau àoá, töi àaáp chuyïën bay túái Detroit. Trïn maáy bay, töi laåi àûúåc chûáng kiïën cêu chuyïån thûáhai, möåt cêu chuyïån hoaân toaân khaác. Khi maáy bay vûâa cêët caánh, töi böîng nghe tiïëng tñc tùæc àêu àoá. Húi giêåt mònh, töi nhòn sang ngûúâi àaân öng ngöìi ghïëbïn, vò dûúâng nhû tiïëng àöång phaát ra tûâphña anh ta. Anh êëy móm cûúâi thên thiïån, baão: “AÂ, khöng phaãi bom àêu. Tiïëng tim töi àêåp àêëy maâ”. Nhêån thêëy sûå ngaåc nhiïn pha lêîn neát hoaâi nghi trïn gûúng mùåt töi, anh ta chêåm raäi kïí cho töi nghe cêu chuyïån cuöåc àúâi mònh. Trûúác àoába tuêìn, anh ta àaätraãi qua möåt cuöåc phêîu thuêåt thay van tim nhên taåo. Anh baão rùçng khi nhûäng mö múái phaát triïín bao lêëy caái van nhên taåo thò nhûäng tiïëng tñch tùæc êëy seä khöng coân nûäa. Nghe àïën àêëy, töi múái hoãi vïìnhûäng dûåàõnh tiïp theo cu ë a anh ta. ã Anh vui veãtraãlúâi: “AÂ, töi coánhiïìu kïëhoaåch troång àaåi lùæm. Khi trúãvïìnhaâ úãMinnesota, töi seäàùng kyávaâo trûúâng luêåt. Töi hy voång möåt ngaây naâo àoá mònh coá thïí laâm viïåc cho chñnh phuã. Caác baác sô cho biïët sau khi nghó dûúäng trong vaâi thaáng, töi seähoaân toaân khoãe maånh trúãlaåi vaâcoáthïílaâm viïåc nhû bao ngûúi bònh thûú â ng kha â c”. á Nhû baån thêëy àêëy, möîi chuáng ta hoaân toaân chuã àöång trong lûåa choån caách àöëi mùåt trûúác caác vêën àïì vïì sûác khoãe. Trong cêu chuyïån kïíàêìu tiïn, nhên vêåt cuãa chuáng ta mùåc duâ 38 DAÁM NGHÔ LÚÁN! chûa biïët chñnh xaác coátruåc trùåc gò vúái sûác khoãe cuãa mònh hay khöng, nhûng anh ta àaähöt hoa ë ng, buö ã n ba ì , khùng khùng ä cho rùçng mònh khöng thïítiïëp tuåc theo àuöíi cöng viïåc àûúåc vaâ khêín khoaãn ai àoá àöìng caãm vúái anh ta. Trong khi àoá, hoaân toaân ngûúåc laåi, duâàaäphaãi traãi qua möåt cuöåc phêîu thuêåt thuöåc vaâo loaåi nguy hiïím bêåc nhêët, anh baån trong cêu chuyïån thûá hai vêîn luön laåc quan, haâo hûáng bùæt tay vaâo laâm bêët cûáviïåc gò. Àiïím khaác biïåt chñnh laâ úã caách nhòn nhêån cuãa möîi ngûúâi trûúác sûác khoãe cuãa mònh. Coân rêët nhiïìu trûúâng húåp khaác nûäa minh chûáng vïìchûáng bïnh å àöí löîi cho sûác khoãe. Thûåc ra töi laâ möåt bïånh nhên tiïíu àûúâng àaätiïm àïën 5.000 muäi insulin. Caác baác sô khuyïën caáo töi: “Tiïíu àûúâng chó laâmöåt cùn bïånh thïí chêët maâthöi. Tònh traång tinh thêìn múái gêy hêåu quaãtöìi tïåhún nhiïìu. Nïëu anh lo lùæng, hay suy nghô tiïu cûåc, anh seägùåp truåc trùåc nghiïm troång àêëy”. Kïítûâkhi biïët mònh coábïånh, töi thûúâng tiïëp xuác vaâlaâm quen vúái rêët nhiïìu bïånh nhên tiïíu àûúâng khaác. Töi seäkïí caác baån nghe hai cêu chuyïån hoaân toaân traái ngûúåc nhau. Möåt ngûúâi luön nghô mònh sùæp chïët mùåc duâbïånh tònh cuãa anh ta chûa àïën mûác àaáng lo ngaåi. Vò súåbõ nhiïîm truâng, anh ta traánh xa bêët cûáai coátriïåu chûáng söímuäi duâchó múái hùæt húi sú saâi. Súå bõ kiïåt sûác, anh ta hêìu nhû chùèng daám àöång tay àöång chên laâm gò caã. Luác naâo anh cuäng lo lùæng xem àiïìu gò coáthïí xay ra ã tiïëp theo. Moåi ngûúâi xung quanh chaán ngaán vò suöët ngaây phaãi nghe nhûäng lúâi kïu than, phaân naân. Thûåc ra cùn bïånh cuãa anh ta chùèng phaãi laâtiïíu àûúâng, maâchñnh laâchûáng bïånh àöílöîi cho sûác khoãe àïíbiïån höå cho sûålûúâi nhaác cuãa mònh. Cêu chuyïån vïìvõ giaám àöëc khu vûåc cuãa möåt cöng ty xuêët baãn têìm cúäthò traái ngûúåc hoaân toaân. Anh êëy bõ tiïíu àûúâng 39 THE MAGIC OF THINKING BIG nghiïm troång àïën nöîi phaãi tiïm vaâo ngûúâi lûúång insulin nhiïìu gêëp 30 lêìn so vúái anh baån úãcêu chuyïån trïn. Nhûng anh êëy chùèng bao giúânghô mònh àang öëm, luön laâm viïåc hïët mònh vaâtêån hûúãng cuöåc söëng. Möåt ngaây noå, anh êëy noái vúái töi: “Bõ bïånh nhû thïë naây chùæc chùæn laârêët khoá chõu vaâ bêët tiïån röìi. Nhûng töi khöng muöën nùçm ò möåt chöîàïísuöët ngaây lo lùæng. Anh biïët khöng, möîi lêìn tiïm, töi laåi thêìm caãm ún vaâ cêìu nguyïån cho nhûäng ngûúâi àaätòm ra insulin àêëy”. John - möt trong nhû å ng ngûú ä i ba â n thên nhê å t cu ë a töi - hiï ã nå àang laâ giang viïn ta ã i mö å t trûú å ng àa â i ho å c danh tiï å ng. Nùm ë 1945, sau Chiïn tranh Thï ë ëgiúi thû á áhai, anh trúãvïìtûâchêu Êu vaâ chó con mö â t ca å nh tay. Thï á ë nhûng John luön móm cûúi, sù â né sang giu â p àú á ängûúi kha â c, la á c quan khöng ke å m bê á t ky ë â ngûúiâ lanh lù â n na å o. Co â lêá n töi va ì John no â i chuyï á n rê å t lêu vï ë tûúng lai ì vaânhûng trú ä ãngai ma å âanh êy se ë ägùp pha å i trong cuö ã c sö å ng. ë Anh êëy nhuán vai, cûúâi: “Mònh chó mêët coá möåt caánh tay thöi maâ. Àûúng nhiïn coân hai thò chùæc chùæn töët hún möåt röìi. Tuy mêët ài möåt caánh tay nhûng tinh thêìn mònh khöng hïìnao nuáng chuát naâo”. Baån àaäbao giúânhòn thêëy möåt tay gön cûâkhöi chó coámöåt caánh tay chûa? Vêåy maângûúâi baån cuãa töi àaälaâm àûúåc àiïìu àoá. Möåt lêìn, töi tòm hiïíu xem laâm caách naâo anh êëy àaävûúåt qua sûå mêët maát àïí àaåt àûúåc nhiïìu thaânh tñch cao àïën mûác caác tay gön bònh thûúâng khaác cuäng chó mong àaánh hay gêìn bùçng anh. Anh chó cûúâi vaâbaão: “AÂ, töi àaäruát ra àûúåc möåt kinh nghiïåm àùæt giaá: nïëu coáthaái àöåtñch cûåc, laåc quan thò chùæc chùæn töi coá thïí àaánh baåi nhûäng àöëi thuã coá àêìy àuã hai tay nhûng luön mang thaái àöåtiïu cûåc”. 40 DAÁM NGHÔ LÚÁN! 4 àiïu ba ì n co å áthïílam àï â ívûút qua cùn bï å nh å àöílöi cho sû î c kho á eã Loaåi vùæc-xin töët nhêët chöëng laåi chûáng bïånh naây bao göìm böën àiïìu sau: 1. Haäy traánh nhùæc àïën sûác khoãe cuãa baån. Viïåc noái quaá nhiïìu vïìmöåt cùn bïånh, duâ chó laâ caãm laånh thöng thûúâng, seä khiïën baån caãm thêëy caâng töìi tïå hún. Viïåc nhùæc ài nhùæc laåi vïì bïånh têåt öëm yïëu cuäng giöëng nhû boán phên cho caác haåt mêìm “tiïu cûåc” vêåy. Hún nûäa, suöët ngaây than vaän vïìsûác khoãe cuãa mònh cuäng chùèng phaãi laâmöåt thoái quen töët àeåp. Noákhiïën moåi ngûúâi phaát chaán vò khi àoá baån giöëng nhû möåt keãgiaãvúâ, luác naâo cuäng muöën mònh laâtrung têm cuãa vuätruå. Nhûäng ngûúâi thaânh àaåt luön biïët caách vûúåt qua xu hûúáng thöng thûúâng àoá: hoå chùèng bao giúâ phaân naân vïì bïånh têåt cuãa mònh. Moåi ngûúâi chó coáthïí(xin cho pheáp töi àûúåc nhêën maånh tûâ coá thïí) caãm thöng àöi chuát khi thêëy ai àoá suöët ngaây kïu ca vïìbïånh têåt vaâsûå öëm yïëu cuãa mònh, song hoåseäkhöng bao giúâtön troång, hay hïët loâng phuåc vuå nhûäng ngûúâi nhû vêy ca å !ã 2. Àûâng quaá lo lùæng vïì sûác khoãe cuãa mònh. Tiïën sô Walter Alvarez, cöë vêën danh dûå cuãa Bïånh viïån Mayo gêìn àêy viïët rùçng: “Àöëi vúái nhûäng ngûúâi suöët ngaây chó ru ruá trong nöîi súå haäi, lo lùæng, töi àaäphaãi khêín cêìu hoå haäy reân luyïån caách kiïím soaát baãn thên hún nûäa. Vñ duå, möåt ngûúâi àaân öng cûá khùng khùng baão rùçng tuái mêåt cuãa mònh khöng öín, mùåc duâtaám baãn phim chuåp X-quang chó roä anh ta hoaân toaân khoãe maånh. Töi àaäphaãi cöë 41 THE MAGIC OF THINKING BIG thuyït phu ë c anh ta thöi khöng chu å p X-quang nû å a. Töi ä cuäng tûâng yïu cêìu haâng trùm ngûúâi khaác dûâng têët caã caác xeát nghiïåm àiïån têm àöì vò thûåc tïë laâtim hoå hoaân toan bònh thûú â ng”. â 3. Haäy caãm ún cuöåc söëng vò baån coân àûúåc khoãe maånh àïën bêy giúâ. Coámöåt cêu noái àaáng àûúåc nhùæc ài nhùæc laåi nhiïìu lêìn: “Töi àaä luön ca cêím chó vò mònh coá àöi giaây löîi thúâi cho àïën ngaây töi gùåp möåt ngûúâi khöng coân chên àïí àûúåc mang giaây”. Búãi thïë, thay vò kïu ca than phiïìn “caãm thêëy bêët öín”, baån nïn vui sûúáng, haånh phuác vò mònh vêîn khoãe maånh, laânh lùån vaâo luác naây. Àiïìu àoáseä töët hún cho baån rêët nhiïìu. Liïìu vùæc-xin töët nhêët àïí traánh nhûäng cún àau, bïånh têåt àang giaây voâ, chñnh laâ thaái àöå laåc quan, sûå maän nguyïån vaâloâng biïët ún vò sûác khoãe maâbaån hiïån coá. 4. Haäy thûúâng xuyïn tûånhùæc nhúãmònh “Thaâbõ moân coân hún bõ gó”. Cuöåc söëng laâ cuãa chñnh baån, haäy têån hûúãng hïët mònh. Àûâng laäng phñ cuöåc söëng bùçng nhûäng suy nghô vêín vú vïìbïånh têåt. 2. ”Nhûng phai co ã átrñ tuïåthò múiá thanh cöng àûú â c chû å !”á Chûáng bïånh àöí löîi cho trñ lûåc bùçng lúâi than phiïìn “Töi keám thöng minh lùæm” laâ rêët thûúâng gùåp. Baån coá bêët ngúâ khöng, nïëu biïët cùn bïånh naây phöí biïën àïën mûác 95% nhûäng ngûúâi xung quanh baån mùæc phaãi, vúái caác cêëp àöå khaác nhau. Khaác vúái nhûäng daång “tûå baâo chûäa” khaác, nhûäng ngûúâi mùæc bïånh naây thûúâng êm thêìm chõu àûång. Chùèng mêëy ai dïîdaâng 42 DAÁM NGHÔ LÚÁN! thûâa nhêån laâmònh keám thöng minh. Thay vaâo àoá, hoåthûúâng caãm nhêån noá úãsêu xa bïn trong têm höìn. Khi nhùæc àïën nùng lûåc trñ tuïå, hêìu hïët chuáng ta thûúâng mùc pha æ i hai sai lê ã m cú ba ì n sau: ã 1. Àaánh giaáquaáthêëp trñ tuïå cuãa mònh. 2. Àaánh giaáquaácao trñ tuïå cuãa ngûúâi khaác. Chñnh vò nhûäng àaánh giaásai lêìm nhû thïë maârêët nhiïìu ngûúâi gêìn nhû xem thûúâng baãn thên mònh. Hoåkhöng thïígiaãi quyïët nhûäng tònh huöëng khoá khùn chó vò hoå cho rùçng mònh khöng àuãtrñ tuïåàïílaâm àûúåc àiïìu àoá. Thïënhûng, nhûäng ngûúâi khöng bêån têm nhiïìu àïën trñ thöng minh hoùåc khaã nùng tû duy cuãa mònh thò luön hoaân thaânh töët cöng viïåc. Thûc ra, å caách baån sûãduång trñ tuïåkhi giaãi quyïët möåt vêën àïì quan troång hún nhiïìu lûúång thöng minh maâbaån coá. Tiïën sô Edward Teller, möåt trong nhûäng nhaâ vêåt lyálöîi laåc nhêët cuãa Hoa Kyâ, khi àûúåc hoãi “Liïåu möåt àûáa treã coánïn nöî lûåc àïí trúã thaânh möåt nhaâ khoa hoåc khöng?”, öng àaätraã lúâi: “Àïí trúã thaânh möåt nhaâ khoa hoåc, möåt àûáa beá khöng cêìn phaãi coá böå oác phaãn xaå nhanh nhû chúáp, khöng cêìn möåt trñ nhúá thêìn kyâ, cuäng khöng cêìn nhûäng àiïím söë quaá cao. Àiïìu duy nhêët quan troång laâàûáa treãàoáphaãi thûåc sûåàam mï khoa hoåc”. Loâng àam mï, sûå nhiïåt tònh luön laâ nhûäng yïëu töë quan troång trong moåi lônh vûåc, kïí caãtrong khoa hoåc. Möåt ngûúâi duâ chó söë IQ chó laâ 100 nhûng luác naâo cuäng mang thaái àöåtñch cûåc, laåc quan, sùén saâng húåp taác thò chùæc chùæn seäcoámûác thu nhêåp khaáhún, àûúåc moåi ngûúâi caãm phuåc, tön 43 THE MAGIC OF THINKING BIG troång nhiïìu hún, vaâ cuäng seäthaânh cöng hún ngûúâi coá chó söë IQ 120 nhûng laåi luön bi quan, tiïu cûåc vaâkhöng coá yámuöën húåp taác vúái moåi ngûúâi xung quanh. Chó cêìn coáàuã niïìm àam mï àïí thûåc hiïån cöng viïåc àïën núi àïën chöën - duâ àoá laâ viïåc vùåt, hoùåc möåt dûå aán lúán - ùæt hùèn seä töët hún nhiïìu so vúái ngûúâi coáthûaâ trñ tuïånhûng khöng biïët sûã duång vaâo viïåc gò. Khi coáàam mï laâbaån àaänùæm àûúåc chùæc chùæn 95% khaãnùng thaânh cöng. Trûúác àêy, trong bûäa tiïåc gùåp mùåt cûåu sinh viïn do trûúâng àaåi hoåc cuä töí chûác, töi àaä gùåp laåi Chuck, möåt sinh viïn gioãi töët nghiïåp loaåi ûu. Chuáng töi khöng liïn laåc gò vúái nhau caã chuåc nùm nay. Töi nhúálêìn cuöëi cuâng gùåp nhau, anh êëy àaätêm sûåvïì muåc tiïu thaânh lêåp vaâàiïìu haânh möåt doanh nghiïåp cuãa riïng mònh úãphña têy Nebraska. Trong bûäa tiïåc höm àoá, töi àaähoãi thùm Chuck hiïån nay anh êëy àang kinh doanh trong lônh vûåc gò. Anh êëy thêåt thaâthuánhêån: “AÂ, thûåc ra töi vêîn chûa tûåkinh doanh gò caã. Nùm nùm trûúác, thêåm chñ àïën têån nùm ngoaái, töi khöng daám kïícho ai vïìàiïìu maâtöi sùæp chia seãvúái anh…Töi àaä dûå truâ têët caã khoá khùn coá thïí xaãy àïën, nghiïn cûáu vïì nhûäng lyá do taåi sao möåt doanh nghiïåp nhoã bõ phaásaãn: “Baån phaãi coá nguöìn vöën döìi daâo”; “Baån phaãi xaác àõnh chñnh xaác chu kyâ kinh doanh”; “Liïåu nhu cêìu vïìloaåi saãn phêím maâbaån seächaâo baán coácao khöng?”; “Liïåu ngaânh kinh doanh taåi àõa phûúng coá öín àõnh hay khöng?” Thûåc ra coá àïën 1.001 àiïìu baån phaãi lûu têm. Vaâ àiïìu khiïën töi bêån têm nhêët chñnh laâ cêu chuyïån vïì nhûäng ngûúâi baån cuãa töi tûâ thúâi trung hoåc. Duâ hoå khöng 44 DAÁM NGHÔ LÚÁN! àûúåc lanh lúåi lùæm, thêåm chñ vaâi ngûúâi trong söë àoá coân chûa tûâng hoåc àaåi hoåc nhûng hiïån giúâhoå laåi rêët thaânh cöng trong cöng viïåc kinh doanh cuãa mònh. Coân töi chó ò aåch baám theo sau vúái cöng viïåc cuãa möåt nhên viïn kiïím tra cûúác phñ vêån chuyïín haâng. Giaánhû ngaây xûa töi àûúåc daåy vïìcaách laâm thïë naâo àïílaänh àaåo möåt doanh nghiïåp nhoãài àïën thaânh cöng, coá leägiúâàêy töi àaälaâm àûúåc nhiïìu àiïìu hún hùèn!” Roäraâng Chuck rêët thöng minh nhûng anh ta àaäkhöng biïët sûãduång trñ thöng minh cuãa mònh möåt caách àuáng hûúáng àïíthaânh cöng trong kinh doanh. Taåi sao möåt söëngûúâi àùåc biïåt thöng minh nhûng vêîn thêët baåi? Bao nhiïu nùm nay, töi chúi khaáthên vúái möåt ngûúâi coáàêìy àuã töëchêët cuãa möåt thiïn taâi, möåt böå oác siïu viïåt, ngûúâi thuöåc Phi Beta Kappa(*). Mùåc duâcoátrñ thöng minh bêím sinh tuyïåt àónh nhûng anh êëy laåi laâmöåt trong söëngûúâi ñt thaânh àaåt nhêët maâ töi biïët. Anh êëy coá möåt cöng viïåc taâm taåm (vò súå phaãi gaánh nhiïìu traách nhiïåm); chûa tûâng kïët hön (vò e ngaåi trûúác viïîn caãnh cuãa haâng loaåt cuöåc hön nhên phaãi kïët thuác taåi toâa aán); chó coávaâi ngûúâi baån (vò moåi ngûúâi àïìu phaát ngaán khi chúi vúái anh êëy). Anh êëy cuäng chùèng bao giúâchõu boãtiïìn àêìu tû vaâo bêët cûámöåt lônh vûåc naâo (vò lo súåseämêët tiïìn). Thay vò sûã duång böå oác thiïn taâi cuãa mònh àïí tòm ra con àûúâng dêîn àïën thaânh cöng, ngûúâi àaân öng naây laåi duâng noáàïíàûa ra nhûäng lêåp luêån chûáng minh moåi viïåc röìi seächùèng ài àïën àêu. Chñnh vò anh êëy àïí cho yánghô tiïu cûåc khöëng chïëböånaäo (*) Phi Beta Kappa: Höåi Baão trúå Sinh viïn Taâi nùng Xuêët sùæc trong caác ngaânh khoa hoåc vaânghïå thuêåt tûå do, àûúåc saáng lêåp vaâo ngaây 05/12/1776 taåi Àaåi hoåc William & Marry. Àêy laâ höåi sinh viïn lêu àúâi nhêët úã Myä. Phi Beta Kappa coá göëc tûâ tiïëng Hy Laåp, coá nghôa: “Niïìm say mï hoåc hoãi laâkim chó nam cuãa cuöåc àúâi”. 45 THE MAGIC OF THINKING BIG cuãa mònh nïn röët cuöåc hêìu nhû chùèng laâm àûúåc gò, chùèng cöëng hiïën àûúåc gò cho xaähöåi. Chó cêìn möåt chuát thay àöíi trong thaái àöå hay trong caách suy nghô, anh êëy seä laâm nïn nhiïìu àiïìu vô àaåi, hûäu ñch. Anh êëy súã hûäu möåt böå naäo coá thïí àem laåi thaânh cöng vang döåi, nhûng laåi thiïëu sûác maånh yáchñ. Töi xin kïíthïm möt cêu chuyï å n kha å c vï á ìmöt ngûú å i ba â n ma å â töi quen thên àaäkhaálêu. Anh êy àûú ë c tuyï å n va í o quên àö â i ngay å sau khi nhên àûú å c bù å ng tiï ç n sô ta ë i mö å t trûú å ng àa â i ho å c ha å ng àê â uì New York. Suöt ba nùm trong quên ngu ë , anh ê ä y àa ë älam àûú â c gò? å Khöng trúã thanh mö â t sô quan, cu å ng chù ä ng pha è i mö ã t chuyïn å viïn huên luyï ë n nhên sû å . Trong ba nùm liï å n anh ê ì y chó la ë i xe ta á i.ã Tai sao? Bú å i vò trong àê ã u anh ê ì y luön ngê ë p àê å y nhû ì ng suy nghô ä ngao ma å n mö å t ca å ch tiïu cû á c vï å àö ì ng àö ì i lñnh tra å ng (“Mònh gio á iã hún hoå nhiïu”), vï ì ì cac phûúng pha á p re á n luyï â n cu å a quên àö ã iå (“Chung thê á t ngú å ngê á n”), vï í ky ì luê ã t quên ngu å (“Nhû ä ng àiï ä u ào ì á danh cho nhû â ng ke ä ãngúânghïch, khöng pha å i cho mònh), àï ã íröiì tûåàay nghiïn ba ë n thên (“Mònh thê ã t la å ângu ngöc khi khöng thï ë í tòm àûúc ca å ch thoa á t kho á i cû ã c hònh na å y”). â Nhûng ngûú ä i nhû anh ta rö â i se ì ächùng àûú è c ai tön tro å ng. å Têt ca ë ãnhûng gò anh ta ho ä c àûú å c àï å u trú ì ãnïn vö ñch. Chñnh thaiá àöåtiïu cûc àa å ävö tònh biïn anh ta tha ë nh mö â t ke å ãtêm thûú ì ng. â Haäy nhúárùçng, àïígiaãi quyïët vêën àïìthò caách baån sûãduång trñ thöng minh quan troång hún nhiïìu so vúái lûúång trñ thöng minh baån coá. Ngay caãmöåt tiïën sô cuäng khöng phaãi laângoaåi lïåcuãa nguyïn tùæc cú baãn naây. Vaâi nùm trûúác töi trúãthaânh baån thên cuãa Phil F., giaám àöëc nghiïn cûáu tiïëp thõ cuãa möåt cöng ty quaãng cao danh tiïëng vaâ anh êëy luön àaãm nhiïåm töët võ trñ cuãa mònh. 46 DAÁM NGHÔ LÚÁN! Coá phaãi Phil thaânh cöng nhúâ vaâo “möåt böå oác siïu viïåt” khöng? Hoaân toaân Khöng! Thûåc ra Phil gêìn nhû chùèng biïët gò vïì phûúng phaáp nghiïn cûáu hay caác pheáp toaán thöëng kï. Anh êëy chûa tûâng töët nghiïåp àaåi hoåc (mùåc duâ têët caã nhên viïn dûúái quyïìn anh êëy àïìu laâ cûã nhên). Phil chùèng bao giúâtoãra mònh am tûúâng têët caã moåi thûá. Vêåy àiïìu gò àaägiuáp Phil kiïëm àûúåc trïn 30.000 àö la möåt nùm, trong khi khöng coámöåt cêëp dûúái naâo cuãa anh êëy àaåt àïën 10.000 àö la? Cêu traã lúâi thêåt àún giaãn: Phil laâmöåt “kyäsû con ngûúâi”. Anh êëy biïët taåo caãm hûáng cho moåi ngûúâi trong cöng viïåc, àùåc biïåt nhûäng khi hoårúi vaâo thêët voång hay chaán naãn. Phil luön söëng hïët mònh vaâbiïët caách khúi dêåy loâng àam mï, nhiïåt tònh núi ngûúâi khaác. Anh êëy hiïíu nhûäng gò khiïën moåi ngûúâi e ngaåi, vaâanh êëy thêåt loâng yïu quyáhoå. So vúái möåt ngûúâi coáchó söë IQ cao hún, Phil àaáng giaágêëp nhiïìu lêìn, khöng phaãi vò trñ tuïåmaâvò anh êëy àaäbiïët sûãduång tû duy nhû thïënaâo. Theo thöëng kï, taåi Myä cûá 100 ngûúâi hoåc àaåi hoåc thò khöng àïën 50 ngûúâi töët nghiïåp. Töi rêët toâmoâvïìthûåc traång naây nïn àaäàïën hoãi trûúãng ban tuyïín sinh cuãa möåt trûúâng àaåi hoåc lúán. Öng êëy giaãi thñch: “Khöng phaãi vò hoå keám thöng minh. Nïëu hoå thiïëu khaã nùng tû duy, chuáng töi àaäkhöng nhêån hoå vaâo ngay tûâ àêìu. Cuäng khöng phaãi vêën àïì hoåc phñ, vò moåi ngûúâi àïìu trang traãi àûúåc cho viïåc hoåc cuãa mònh. Vêën àïì nùçm úãthaái àöå. Chùæc öng seängaåc nhiïn khi biïët rùçng coárêët nhiïìu baån treã boã hoåc chó vò khöng thñch thêìy giaáo, khöng thñch caác mön phaãi hoåc, hay khöng thñch baån beâcuâng lúáp”. Nïëp nghô tiïu cûåc chñnh laâ lyá do laâm cho caánh cûãa dêîn 47 THE MAGIC OF THINKING BIG àïën nhûäng võ trñ quaãn lyá, àiïìu haânh cêëp cao laåi àoáng chùåt trûúác khöng ñt caác nhên viïn treã. Khöng phaãi khaã nùng tû duy maâchñnh thaái àöåcaáu kónh, tiïu cûåc, coi thûúâng ngûúâi khaác àaä nñu chên hoå laåi. Nhû möåt chuyïn viïn cêëp cao, thêm niïn àaä têm sûå vúái töi: “Rêët ñt khi chuáng töi tûâ chöëi möåt ngûúâi treã tuöíi chó vò anh ta thiïëu nùng lûåc, maâthûúâng do thaái àöåthiïëu tñch cûc cu å a anh ta”. ã Töi àaätûâng naán laåi möåt cöng ty baão hiïím àïí tòm hiïíu vò sao 25% söë nhên viïn àûáng àêìu laåi baán àûúåc 75% töíng khöëi lûúång baão hiïím, trong khi 25% söë nhên viïn keám nhêët chó àoáng goáp 5% maâthöi. Àïí tòm ra cêu traã lúâi, ngûúâi ta àaärêët thêån troång kiïím tra haâng ngaân höì sú caá nhên vaâ phaát hiïån ra rùçng: giûäa nhûäng ngûúâi naây khöng hïì coá sûå khaác biïåt quaá lúán naâo vïì trñ lûåc bêím sinh caã. Mùåt khaác, sûå caách biïåt vïì giaáo duåc cuäng khöng giaãi thñch taåi sao hoå coákhaãnùng baán haâng khaác nhau. Cuöëi cuâng, ngûúâi ta khaám phaára sûå khaác biïåt lúán nhêët giûäa möåt ngûúâi thaânh cöng vaâmöåt ngûúâi thêët baåi nùçm úãthaái àöå, khaãnùng kiïím soaát vaâàiïìu khiïín suy nghô cuãa baãn thên. Nhûäng ngûúâi gioãi nhêët thûúâng nhiïåt tònh, yïu quyámoåi ngûúâi xung quanh, vaâkhöng phaãi lo lùæng àïën mûác aám aãnh. Thûåc ra, tñnh caách bêím sinh maâchuáng ta àûúåc nhêån tûâluác sinh ra, chuáng ta khoá loâng hoaán àöíi hoaân toaân, song chuáng ta vêîn coáthïítaåo ra sûåthay àöíi trong caách sûãduång tri thûác. Tri thûác seätrúãthaânh sûác maånh, nïëu chuáng ta sûã duång chuáng möåt caách húåp lyá. Chûáng bïånh “àöílöîi cho trñ lûåc” thûúâng ài liïìn vúái möåt söësuy nghô sai lêìm vïìtri thûác. Chuáng ta thûúâng nghe moåi ngûúâi noái tri thûác laâsûác maånh. Nhûng nhêån àõnh naây chó 48 DAÁM NGHÔ LÚÁN! àuáng möåt phêìn, vaâchó dûâng úãmûác tiïìm nùng. Tri thûác chó trúã thaânh sûác maånh thûåc sûå khi àûúåc sûã duång àuáng caách, àuáng muåc àñch. Khi àûúc ho å i “Mö ã t dù å m tûúng àûúng vú å i bao nhiïu bö á å(*)?”, nhaâ baác hoåc Einstein àaätraã lúâi: “Töi khöng biïët. Taåi sao töi phaãi nhöìi vaâo àêìu mònh nhûäng con söëmaâtöi coáthïídïîdaâng tòm thêy úë ãbêët cûámöåt cuöën saách tham khaão phöíthöng naâo!”. Einstein quaã thûåc àaädaåy chuáng ta möåt baâi hoåc àaáng giaá. Öng luön tin rùçng moåi viïåc seätöët hún nhiïìu nïëu chuáng ta sûã duång trñ oác àïísuy nghô, chûá khöng phai àï ã í lam nha â â kho chûaá nhûäng sûåthêåt hiïín nhiïn. Henry Ford àaätûâng möåt lêìn kiïån baáo Chicago Tribune vò töåi phó baáng khi hoå goåi öng laâkeã ngu döët. Ford baão hoå: “Caác öng haäy chûáng minh xem!”. Àïí àaáp traã, túâbaáo yïu cêìu Ford traã lúâi vaâi cêu hoãi àún giaãn nhû: “Benedict Arnold laâ ai?”; “Cuöåc chiïën tranh Nam – Bùæc diïîn ra khi naâo?” vaâmöåt vaâi cêu khaác nûäa. Vò khöng àûúåc ài hoåc tûâ nhoã nïn hêìu nhû Ford chùèng traãlúâi àûúåc cêu naâo. Cuöëi cuâng, Ford tuyïn böë: “Töi khöng thïí traã lúâi àûúåc, nhûng chó cêìn 5 phuát thöi, töi seätòm ra möåt ngûúâi coáthïítraã lúâi têët caã”. Henry Ford chûa tûâng quan têm àïën nhûäng thöng tin àoá. Nhûng öng biïët nhûäng àiïìu maâmöåt giaám àöëc àiïìu haânh cêëp cao cêìn phaãi biïët: àoálaâkhaã nùng tòm kiïëm vaâxûã lyáthöng tin quan troång hún nhiïìu, so vúái viïåc sûã duång böå oác nhû möåt nhaâ kho àïílûu trûätêët caãmoåi thûá. (*) 1 böå (foot) = 0,3048 meát 49 THE MAGIC OF THINKING BIG Möåt ngûúâi chûáa àêìy trong àêìu nhûäng kiïën thûác saách vúã, thûåc sûå hoå àaáng giaábao nhiïu? Vai nga â y trûú â c àêy, töi àa á äcoámöt buö å i tö í i thu ë á võ bïn mötå ngûúi ba â n. Anh ê å y hiï ë n àang la å gia â m àö á c mö ë t doanh nghiï å p sa å nã xuêt, tuy mú ë i tha á nh lê â p nhûng tö å c àö ë åphat triï á n rê í t nhanh va ë âgùtå hai àûú á c kha å ánhiïu tha ì nh cöng. Trong lu â c no á i chuyï á n, chu å ngá töi tònh cúâchuyïn ti-vi sang mö í t trong nhû å ng game show truyï ä nì hònh àûúc ûa thñch nhê å t. Ngûú ë i chúi trong chûúng trònh höm â àoá traã lúi àûú â c rê å t nhiï ë u cêu ho ì i úã ã cac lônh vû á c kha å c nhau, á nhûng phên lú ì n chu á ng àï á u chù ì ng co è yá ánghôa gò ca.ã Sau khi anh ta traãlúâi xong möåt cêu hoãi vúávêín gò àoávïìmöåt ngoån nuái úãArgentina, ngûúâi baån töi hoãi: “Anh nghô töi seätraã cho anh chaâng naây bao nhiïu, nïëu anh ta laâm viïåc cho töi?” Töi toâmoâ: “Bao nhiïu?” “ÛÂm. Töi seätraã àuáng 300 àö la, khöng hún khöng keám möt xu! Khöng pha å i 300 àö la mö ã t tuê å n hay mö ì t tha å ng àêu, á maâ laâ möåt àúâi! Chùæc anh ngaåc nhiïn lùæm nhûng thûåc ra töi àaä tñnh kyäröìi. Võ “chuyïn gia” naây cuãa chuáng ta khöng biïët caách tû duy. Khaã nùng cua anh ta chó la ã â thu thêp va å â lûu trûäkiïnë thûác trong böå naäo cuãa mònh maâ thöi. Thûåc chêët, anh ta chùèng khaác gò möåt cuöën baách khoa toaân thû “söëng”. Vúái 300 àö la, töi hoaân toaân mua àûúåc möåt cuöën baách khoa toaân thû töët. Coá leä300 àö la cuäng… coân quaácao, búãi thûåc tïëlaâchuáng ta coáthïí tra cûáu àïën 99% nhûäng àiïìu anh chaâng naây biïët trïn google.com hêìu nhû hoaân toaân miïîn phñ. Anh noi tiï á p: “Töi muö ë n ca ë c cö á ng sû å å cua mònh pha ã i la ã â nhûng ngûú ä i biï â t ca ë ch gia á i quyï ã t vê ë n àï ë , biï ì t sa ë ng ta á o va å tòm ra â nhûng y ä átûúng mú ã i. Ho á åphai biï ã t ûú ë c mú, sau ào á ábiïn ûú ë c mú á 50 DAÁM NGHÔ LÚÁN! thanh ha â nh àö â ng cu å åthï. Chó mö í t ngûú å i â biït tû duy ë múi co á á thïí cung töi kiï â m tiï ë n, co ì n mö â t ngûú å i chó biï â t ào ë c va å âlûu trûä moi thû å trong àê á u thò thû ì c sû å chù å ng thï è laí m nïn tro â trö â ng gò”. ë Ba cach chû á a trõ cùn bï ä nh “àö å ílöi cho trñ lû î c”å Dûúái àêy laâba caách khaáàún giaãn giuáp chûäa trõ hoaân toaân chûáng bïånh naây: 1. Àûâng bao giúâàaánh giaáquaáthêëp trñ tuïå cuãa mònh, vaâ cuäng àûâng bao giúâ àaánh giaá quaá cao trñ thöng minh cuãa ngûúâi khaác. Haäy nhúálaâkhöng bao giúâàûúåc haåthêëp baãn thên. Haäy quan têm àïën nhûäng gò baån coá, khaám phaánhûäng khaã nùng coân tiïìm êín trong con ngûúâi baån. Haäy nhúá rùçng trñ thöng minh cuãa baån nhiïìu ñt khöng quan troång bùçng viïåc baån sûã duång noá nhû thïë naâo. Haäy sûã duång trñ tuïå cuãa mònh möåt caách coá ñch, thay vò chó maäi lo lùæng xem mònh coáthöng minh hay khöng. 2. Möîi ngaây haäy tûå nhùæc nhúã: “Thaái àöå maâ baån thïí hiïån quan troång hún nhiïìu so vúái trñ thöng minh baån coá”. Duâ trong cöng viïåc hay cuöåc söëng thûúâng ngaây, haäy luön suy nghô tñch cûåc. Haäy cöë gùæng tòm ra nhûäng lyá do àïí chûáng minh baån coá thïí laâm àûúåc viïåc, thay vò baån khöng thïí. Haäy luön giûävûäng vaâ phaát huy tinh thêìn: “Töi seächiïën thùæng”, sûãduång trñ thöng minh cuãa mònh möåt caách hûäu ñch, saáng taåo àïítòm ra con àûúâng ài túái thaânh cöng, àûâng àïínoádêîn baån àïën thêët baåi. 3. Haäy nhúárùçng khaã nùng tû duy àaáng giaáhún rêët nhiïìu khaãnùng thu thêåp vaâlûu trûäkiïën thûác. Haäy sûãduång böå naäo àïítû duy vaâphaát triïín nhûäng yátûúãng saáng taåo, àïí 51 THE MAGIC OF THINKING BIG tòm ra con àûúâng múái hún, húåp lyáhún – bêët luêån baån àang laâm viïåc gò. Haäy luön tûåhoãi baãn thên: “Ta àang sûã duång trñ tuïå cuãa mònh àïí laâm nïn lõch sûã, hay chó àún giaãn laâ àang sûã duång noá àïí ghi laåi lõch sûã do nhûäng ngûúâi khaác lêåp nïn?”. 3. “Öi, chùng ñch lú è i gò àêu, töi àa å ägiaâquaáröiì (hay “Töi con qua â átre”).” ã “Àöí löîi cho tuöíi taác” laâmöåt chûáng bïånh khiïën baån caãm thêëy tuöíi taác cuãa mònh khöng phuâhúåp àïí laâm bêët cûá viïåc gò, baån e ngaåi phaãi chuöëc lêëy thêët baåi. Cùn bïånh naây thûúâng coá hai loaåi rêët dïînhêån biïët: hoùåc “Töi àaägiaâquaáröìi”, hoùåc “Töi coân quaátreã”. Chùæc hùèn baån àaätûâng nghe haâng trùm ngûúâi úãnhûäng àöå tuöíi khaác nhau biïån minh cho sûåkeám coãi cuãa mònh nhû thïë. Thêåt àaáng ngaåc nhiïn khi nhêån ra hêìu nhû chùèng coámêëy ngûúâi thêëy mònh “àuáng àöåtuöíi” àïílaâm möåt viïåc gò àoá. Cuäng thêåt àaáng tiïëc, caái cúá naây àaä khiïën haâng trùm haâng nghòn ngûúâi àïí vuöåt mêët nhûäng cú höåi quyá giaá. Khi cú höåi àïën, hoå cûáàinh ninh mònh quaá giaâhay quaátreã nïn khöng daám nùæm lêëy, thêåm chñ hoåchùèng theâm bêån têm àïën viïåc thûãbùæt tay möåt lêìn xem sao. Suy nghô “Töi giaâquaáröìi” laâdaång phöí biïën nhêët cuãa cùn bïånh “àöí löîi cho tuöíi taác”. Cùn bïånh naây lan truyïìn theo nhûäng con àûúâng tinh vi, rêët khoá nhêån biïët. Gêìn àêy, möåt chûúng trònh ti-vi àûa tin vïìmöåt nhaâquaãn lyá cêëp cao bõ mêët viïåc sau khi cöng ty cuãa öng êëy saáp nhêåp vúái möåt cöng ty khaác. 52 DAÁM NGHÔ LÚÁN! Öng êëy liïn tuåc tòm viïåc suöët mêëy thaáng trúâi, nhûng khöng núi naâo nhêån öng vaâo laâm caã. Cuöëi cuâng, sau khi àaäquaáchaán naãn vaâmïåt moãi, öng tûånhuã: “Thöi, àaäàïën tuöíi naây thò mònh nghó ngúi cuäng àûúåc röìi”. Caác vúã kõch vaâbaâi baáo viïët vïìchuãàïì: “Taåi sao baån laåi thêët baåi úãtuöíi 40?” rêët àûúåc ûa thñch, búãi vò chuãàïìàoárêët hêëp dêîn àöëi vúái nhûäng têm höìn àang lo lùæng kiïëm tòm möåt lúâi baâo chûa cho ba ä n thên mònh. ã Kiïm soa í t va á âvûút qua cùn bï å nh “àö å ílöi cho tuö î i ta í c”? á Cùn bïånh naây hoaân toaân coá thïí chûäa khoãi. Vaâi nùm trûúác, khi àang tiïën haânh möåt chûúng trònh àaâo taåo baán haâng, töi àaä tòm ra phûúng thuöëc hûäu hiïu khöng nhû å ng chû ä a kho ä ãi maâ coân coátaác duång ngùn ngûâa, giuáp baån phoâng traánh àûúåc cùn bïånh naây. Trong söë ngûúâi tham gia chûúng trònh àaâo taåo, coá möåt hoåc viïn tïn laâ Cecil. Nùm àoá Cecil 40 tuöíi. Anh ta mong muöën thay àöíi vaâhoaân thiïån mònh hún àïí coáthïí trúã thaânh àaåi diïån cuãa möåt cöng ty saãn xuêët, nhûng anh laåi núm núáp mònh coá phêìn lúán tuöíi. Möåt lêìn Cecil baão vúái töi: “Maäi àïën giúâ, töi vêîn chûa laâm àûúåc àiïìu gò hay ho caã, coáleäphaãi bùæt àêìu moåi thûátûâ con söë 0. Nhûng töi àaä40 röìi, töi àaâo àêu ra thúâi gian àïíbùæt àêìu laåi moåi viïåc”. Trong nhûäng lêìn troâchuyïån vúái Cecil vïìtuöíi taác, töi luön nhùæc nhúãanh êëy: “Anh seägiaâ, nïëu nhû luác naâo anh cuäng nghô mònh àaägiaâ!” Nhûng lúâi khuyïën caáo êëy hêìu nhû chùèng mang laåi kïët quaãgò. (Bêët cûáluác naâo khi nghe nhû vêåy, ngûúâi ta cuäng seäàaáp laåi: “Töi thûåc sûå caãm thêëy mònh giaâröìi”). 53 THE MAGIC OF THINKING BIG Cuöëi cuâng, töi tòm ra möåt caách, thûã àem aáp duång vúái Cecil. Möåt höm, sau buöíi àaâo taåo, töi àïën gêìn anh vaâ hoãi: “Cecil naây, theo anh, thúâi gian laâm viïåc hiïåu quaãnhêët cuãa möåt àúâi ngûúâi laâkhi naâo?” Cecil im lùång suy nghô röìi traã lúâi: “Töi àoaán laâ khi anh ta úã vaâo àöåtuöíi 20”. “Töët. Thïëtheo anh, khi naâo thò ngûúâi ta khöng thïí tiïëp tuåc laâm viïåc töët àûúåc nûäa?” Anh êëy traã lúâi: “Nïëu luön khoãe maånh, chñ thuá vúái cöng viïåc, ngûúâi ta coáthïí laâm viïåc töët cho àïën nùm 70 tuöíi hoùåc hún thïënûa”. ä Töi tiïëp lúâi: “ Haäy cûáxem nhûäng àiïìu anh vûâa noái laâàuáng. Nhû vêåy thúâi gian möåt ngûúâi coáthïílaâm viïåc töët laâkhoaãng 50 nùm - möåt nûãa thïëkyã àuáng khöng? Cecil naây, bêy giúâ anh 40 tuöíi. Vêåy anh àaäsûãduång hïët bao nhiïu nùm laâm viïåc hiïåu quaã trong àúâi mònh röìi?”. Cecil àaáp: “Hai mûúi.” “Vêy anh co å n bao nhiïu nùm nû â a?” ä “Ba mûúi.” “Àuáng vêåy, Cecil aå. Noái caách khaác, anh coân chûa têån duång hïët möåt nûãa khoaãng thúâi gian maâ anh coáthïí laâm viïåc töët cú maâ, anh chó múái duâng hïët 40% thöi.” Giúâ àêy, Cecil hiïíu rùçng khöng phaãi tuöíi taác, maâ chñnh thaái àöåtiïu cûåc vïìtuöíi taác múái laâtrúãngaåi lúán trïn con àûúâng ài àïën thaânh cöng cuãa anh. 54 DAÁM NGHÔ LÚÁN! Haäy tûå cûáu mònh ra khoãi nhûäng suy nghô tiïu cûåc vïìtuöíi taác, röìi baån seänùæm bùæt àûúåc nhiïìu cú höåi töët maâtûâtrûúác àïën nay baån vêîn cho laâkhöng thïí. Haâng chuåc nùm qua, möåt ngûúâi hoå haâng cuãa töi tûâng traãi qua nhiïìu cöng viïåc khaác nhau - baán haâng, tûå kinh doanh, laâm viïåc trong ngên haâng, nhûng anh êëy vêîn chûa tòm ra cöng viïåc maâmònh àam mï nhêët. Cuöëi cuâng, anh êëy kïët luêån: coámöåt àiïìu anh êëy muöën laâm hún bêët cûáviïåc gò khaác, àoá laâ trúã thaânh möåt chñnh khaách. Nhûng khi nghô àïën àiïìu àoá, anh e ngaåi mònh àaägiaâ. ÚÃtuöíi 45, anh coân phaãi chõu traách nhiïåm vúái ba àûáa con, trong khi vêîn chûa daânh duåm àûúåc tiïìn baåc. Thêåt àaáng mûâng, anh êëy haå quyïët têm: “45 tuöíi hay hún nûäa chùèng phaãi laâ vêën àïì àöëi vúái mònh. Mònh seätrúã thaânh thöëng àöëc”. Duâchùèng coágò ngoaâi niïìm tin maånh meä, 5 nùm sau, anh êëy àûúåc böí nhiïåm laâm Thöëng àöëc bang Illinois. Tûâàoá, cuâng vúái caác cöång sûå cuãa mònh, anh àaähoaân thaânh vai troâ thöëng àöëc möåt caách hoaân haão. Sau àoá, töi coádõp noái chuyïån vúái ngûúâi àaân öng naây. Anh êëy baão: “Anh biïët khöng, nïëu 5 nùm trûúác, luác 45 tuöíi, töi khöng àûa ra quyïët àõnh àuáng àùæn êëy thò coáleäsuöët phêìn àúâi coân laåi, töi chó biïët nhòn thúâi gian tröi qua, söëng möåt cuöåc àúâi buöìn baä, chaán chûúâng maâ thöi. Bêy giúâ töi caãm thêëy khoãe khoùæn, traân àêìy sinh lûåc vaâ nhiïåt tònh hïåt nhû luác coân àöi mûúi vêy”. å Quaãthêåt tröng anh êëy treãhún tuöíi rêët nhiïìu. Khi baån àaä xua tan àûúåc nhûäng lo lùæng tuöíi giaâ, möåt caách tûånhiïn, baån seä caãm nhêån trong mònh sûác treã vaâniïìm laåc quan vö têån. Àaánh 55 THE MAGIC OF THINKING BIG baåi àûúåc nöîi súåhaäi tuöíi giaâ, nghôa laâbaån àaätûåtùng thïm tuöíi àúâi cuäng nhû thaânh cöng cho mònh. Möåt àöìng nghiïåp cuä cuãa töi úã trûúâng àaåi hoåc, Bill, cuäng laâ möåt minh chûáng thuávõ vïìkhaãnùng àêíy luâi hoaân toaân chûáng bïånh “àöí löîi cho tuöíi taác”. Bill töët nghiïåp Àaåi hoåc Harvard vaâo nhûäng nùm 1920. Sau 24 nùm miïåt maâi vúái cöng viïåc möi giúái chûáng khoaán nhûng khöng daânh duåm àûúåc bao nhiïu, anh chúåt nhêån ra mònh muöën trúãthaânh möåt giaáo sû àaåi hoåc. Baån beâkhuyïën caáo anh seäphaãi traãi qua nhûäng chûúng trònh hoåc têåp vêët vaã, khöng kheáo anh seäkiïåt sûác. Nhûng Bill quyïët têm àaåt àûúåc muåc tiïu, anh ghi danh vaâo Àaåi hoåc Illinois khi 51 tuöíi. Böën nùm sau, anh töët nghiïåp. Hiïån nay Bill laâTrûúãng khoa Kinh tïëhoåc cuãa möåt trûúâng àaåi hoåc khoa hoåc xaähöåi vaâ nhên vùn danh tiïëng. Anh êëy rêët haånh phuác. Bill thûúâng cûúâi noái: “Töi vêîn coân 1/3 söënùm sung sûác nûäa cú àêëy!”. Luön nghô mònh giaâlaâmöt cùn bï å nh dê å n àï î n thê ë t ba ë i. Ha å yä àanh ba á i no å , àû á ng àï â ínoácan àûú ã ng ba â n àï å n vú ë i tha á nh cöng. â Vêåy, khi naâo möåt ngûúâi àûúåc xem laâquaátreã? Suy nghô “Töi coân quaá treã” cuäng gêy ra nhiïìu hêåu quaã àaáng tiïëc. Khoaãng möåt nùm trûúác àêy, anh baån Jerry 23 tuöíi àïën tòm töi xin lúâi khuyïn vïìmöåt vêën àïìàang khiïën cêåu bêån loâng. Cêåu êëy laâmöåt chaâng trai töët vaâtaâi gioãi. Trûúác àoá Jerry tûâng laâlñnh duâ, sau khi xuêët nguä, cêåu thi àêåu vaâo trûúâng àaåi hoåc. Trong luác hoåc, Jerry vêîn kiïëm tiïìn nuöi vúå con mònh vúái cöng viïåc cuãa möåt nhên viïn baán haâng cho möåt cöng ty kho baäi vaâvêån chuyïín lúán. Cêåu toãra xuêët sùæc caãtrong cöng viïåc lêîn trong hoåc têåp taåi trûúâng. 56 DAÁM NGHÔ LÚÁN! Nhûng, ngaây höm àoá Jerry àïën gùåp töi vúái têm traång lo lùæng. Cêåu êëy noái: “Thûa Tiïën sô Schwartz, töi àang gùåp möåt vêën àïìkhoánghô. Hiïån cöng ty àang àïìnghõ böínhiïåm töi vaâo võ trñ giaám àöëc baán haâng. Nïëu chêëp nhêån, töi seäcoátaám nhên viïn dûúái quyïìn”. Töi höì húãi: “Chuác mûâng cêåu, thêåt laâ möåt tin töët laânh. Nhûng sao tröng cêåu laåi coáveãlo lùæng thïë?”. Cêåu êëy traã lúâi: “Àuáng vêåy, vò taám ngûúâi dûúái quyïìn quaãn lyá àïìu lúán tuöíi hún töi. Ngûúâi giaâ nhêët hún töi nhûäng 21 tuöíi, coân ngûúâi treã nhêët cuäng hún töi 7 tuöíi. öng nghô töi coánïn nhêån võ trñ àoákhöng? Liïåu töi coálaâm nöíi khöng?”. “Jerry naây, khi töíng giaám àöëc cöng ty coá yáàõnh böínhiïåm cêåu vaâo võ trñ naây, chùæc chùæn öng êëy àaätin cêåu coáàuãnùng lûåc. Nïëu khöng, öng êëy àaächoån ngûúâi khaác. Haäy luön ghi nhúába àiïìu, röìi moåi thûáseä öín caãthöi. Àiïìu thûá nhêët, àûâng bêån têm àïën tuöíi taác. Trïn àöìng ruöång, möåt chuá beá seä trúã thaânh möåt ngûúâi àaân öng, nïëu chûáng minh àûúåc laâ mònh coá khaã nùng àaãm àûúng nhûäng viïåc maânhûäng ngûúâi àaân öng trûúãng thaânh thûúâng laâm. Tuöíi taác luác àoáchùèng coá yánghôa gò caã. Àiïìu naây cuäng àuáng vúái cêåu. Chó cêìn cêåu chûáng minh mònh àuãkhaãnùng àaãm nhiïåm chûác vuå giaám àöëc baán haâng thò cêåu àaäàuãtuöíi àïílaâm viïåc àoáröìi. Àiïu thû ì á hai, àûâng laåm duång quyïìn haânh. Haäy luön tön troång caác nhên viïn thuöåc cêëp, haäy lùæng nghe hoå. Haäy khiïën hoå caãm thêëy àang laâm viïåc trong möåt têåp thïíùn yá, chûákhöng phaãi laâm viïåc cho möåt keã àöåc taâi. Nïëu laâm àûúåc nhû thïë, hoå seähúåp taác töët vúái cêåu thay vò toan tñnh chöëng laåi cêåu. 57 THE MAGIC OF THINKING BIG Àiïu thû ì ába, haäy têåp laâm quen vúái àöåi nguänhên viïn dûúái quyïìn lúán tuöíi hún mònh. Khöng ñt nhaâlaänh àaåo úãnhiïìu lônh vûåc khaác nhau thûúâng treãhún nhûäng ngûúâi maâhoåàang quaãn lyá. Vò thïëhaäy quen vúái viïåc àoá, Jerry aå. Vaâhaäy nhúárùçng, tuöíi taác khöng phaãi laâtrúã ngaåi, trûâphi cêåu chêëp nhêån cho noácaãn bûúác mònh.” Hiïån nay moåi chuyïån vúái Jerry àang diïîn ra töët àeåp. Cêåu êëy thñch ngaânh kinh doanh vêån taãi vaâàang coákïëhoaåch thaânh lêåp cöng ty riïng trong vaâi nùm túái. Sûåñt tuöíi chó biïën thaânh trúãngaåi khi naâo ngûúâi treãtûåraâng buöåc mònh vaâo mùåc caãm nhû thïë. Baån thûúâng nghe àïën nhûäng cöng viïåc àoâi hoãi sûåtrûúãng thaânh nhêët àõnh, nhû möi giúái chûáng khoaán hay baán baão hiïím. Thêåt vö lyánïëu loâng tin cuãa möåt nhaâ àêìu tû laåi àùåt cûúåc vaâo tuöíi taác: baån buöåc phaãi coân treã hay àaåt àïën möåt àöåtuöíi nhêët àõnh. Àiïìu quan troång nùçm úã chöîbaån nùæm roävïì cöng viïåc cuãa mònh àïën mûác naâo. Nïëu baån àaänùæm roäcöng viïåc vaâ hiïíu roänhûäng ngûúâi xung quanh, baån hoaân toaân àuã trûúãng thaânh, chñn chùæn, àuã kinh nghiïåm àïíàaãm nhiïåm viïåc àoá. Rêët nhiïìu ngûúâi treãtuöíi caãm thêëy hoåbõ ghòm laåi chó vò hoå coân ñt tuöíi. Hiïån nay, coámöåt thûåc tïëlaâtrong caác cöng ty vêîn coân nhûäng ngûúâi lûúâi biïëng vaâ khöng àaáng tin cêåy, hoå caãn trúã con àûúâng phña trûúác cuãa baån bùçng caách vin vaâo lyá do tuöíi taác hoùåc möåt vaâi lyádo naâo àoá. Tuy nhiïn, nhûäng ngûúâi thûåc sûå quan têm àïën sûå phaát triïín cuãa cöng ty seäkhöng laâm nhû vêåy. Hoå seägiao cho baån nhûäng cöng viïåc phuâhúåp nhêët. Haäy thïí hiïån cho moåi ngûúâi biïët baån àuã khaã nùng, laåc quan, tñch cûåc, vaâ khi àoásûå nùng 58 DAÁM NGHÔ LÚÁN! àöång treãtrung cuãa baån seätrúãthaânh möåt lúåi thïë. Noái toám laåi, phûúng thuöëc àïí chûäa trõ bïånh “àöí löîi cho tuöíi taác” laâ: 1. Haäy nhòn nhêån vêën àïìtuöíi taác möåt caách tñch cûåc. Haäy luön nghô “Töi vêîn coân treã” chûá khöng phaãi “Töi àaä giaâ röìi”. Haäy luön phoáng têìm mùæt túái nhûäng chên trúâi múái, tùng thïm sûå nhiïåt tònh cuäng nhû sûác treã cho chñnh mònh. 2. Haäy thûãtñnh xem baån coân bao nhiïu thúâi gian àïílaâm viïåc hiïåu quaã. Haäy nhúárùçng möåt ngûúâi 30 tuöíi vêîn coân 80% thúâi gian laâm viïåc hiïåu quaã úãphña trûúác. Vaâmöåt ngûúâi 50 tuöíi vêîn coân àïën 40% vaâ cuäng laâ khoaãng thúâi gian sung sûác nhêët trong cuöåc àúâi. Cuöåc söëng thûåc ra daâi hún moåi ngûúâi thûúâng nghô rêët nhiïìu. 3. Haäy daânh thúâi gian sùæp túái laâm nhûäng gò baån thûåc sûå mong muöën. Moåi thûá seä chó laâ quaá muöån, nïëu nhû baån cûá àùæm mònh vaâo doâng suy nghô bi quan “töi chêåm mêët röìi”. Haäy ngûâng ngay suy nghô: “Leära töi nïn bùæt àêìu tûâmûúâi nùm trûúác”. Àoálaâsuy nghô cuãa nhûäng keãthêët baåi. Thay vaâo àoá, haäy laåc quan nghô rùçng “Töi seäbùæt àêìu ngay bêy giúâ, coân rêët nhiïìu thúâi gian úãphña trûúác”. Àoá múái laâcaách suy nghô cuãa nhûäng ngûúâi thaânh àaåt. 4. “Trûúng hú â p cu å a töi kha ã c lù á m. Töi toa æ n gù â på nhûng chuyï ä n ke å m may mù á n thöi.” æ Gêìn àêy töi coánghe möåt kyäsû cöng chaánh baân luêån vïìvêën àïìan toaân giao thöng trïn caác tuyïën cao töëc. Anh êëy cho biïët 59 THE MAGIC OF THINKING BIG möîi nùm coáàïën 40.000 ngûúâi tûã vong vò tai naån. Àiïím quan troång nhêët, maâ anh êëy muöën laâm roätrong baâi noái chuyïån, laâ thûåc ra khöng hïìcoáàiïìu àûúåc goåi “tai naån”. Caái maâchuáng ta quen goåi “tai naån giao thöng” chó laâthêët baåi cuãa con ngûúâi, hoùåc cuãa maáy moác, hoùåc caãhai maâthöi. Nhûäng gò võ chuyïn viïn naây nïu ra àaächûáng minh cho möåt àiïìu maâ caác nhaâthöng thaái úã moåi thúâi àaåi thûúâng noái: Moåi thûá àïìu coá nguyïn do cuãa noá. Khöng coá gò xaãy ra maâ khöng coánguyïn nhên caã. Do àoá, nhûäng viïåc liïn quan àïën con ngûúâi cuäng khöng nùçm ngoaâi nguyïn tùæc naây. Hêìu nhû möîi ngaây tröi qua, ñt nhêët möåt lêìn baån nghe thêëy ai àoákïu ca vïìsûåkeám may mùæn cuãa mònh. Cuäng hiïëm coángaây naâo baån khöng nghe thêëy ai àoákhùng khùng cho rùçng thanhâ cöng cuãa möåt ngûúâi naâo àoáchó dûåa vaâo may mùæn. Töi xin nïu ra vai vñ du â minh chû å ng vï á ca ì ch con ngûú á i àê â uì hang cùn bï â nh “àö å ílöi cho vê î n may” na å y nhû thï â ënao. Va â i nga â yâ trûúc, töi àûú á c ba u å y viïn ban qua ã n trõ tre ã ãtuöi mú í i ài ùn trûa. â Chuã àïì cua cuö ã c no å i chuyï á n höm ào å á laâ George C, möt anh å ban trong nho å m vû á a mú â i àûú á c thùng chû å c lïn võ trñ cao hún. á Trûúác cêu hoãi “Vò sao George laåi àûúåc böínhiïåm vaâo võ trñ àoá?”, ba nguúâi noå àaäàûa ra haâng loaåt lyádo, naâo laâmay mùæn, naâo laânhúâthên thïëhay do vúå anh ta búå àúäcêëp trïn cuãa anh ta... Hoåàaälöi têët caãmoåi thûácoáthïínghô ra àïílaâm lyádo, ngoaåi trûâsûåthêt. å Sûå thêåt àoárêët àún giaãn: George laângûúâi xûáng àaáng hún caã. Anh êëy luön chùm chó, hoaân thaânh töët caác cöng viïåc àûúåc giao vúái hiïåu quaã cao hún hùén so vúái nhûäng ngûúâi khaác. 60 DAÁM NGHÔ LÚÁN! Töi biïët caác võ laänh àaåo cuãa cöng ty àaädaânh khaá nhiïìu thúâi gian àïí cên nhùæc xem ai trong söëböën ngûúâi laâthñch húåp nhêët cho võ trñ àoá. Ba ngûúâi baån àang vúämöång cuãa töi leära nïn hiïíu rùçng, caác võ laänh àaåo cêëp cao khöng bao giúâchoån võ trñ quaãn lyáquan troång bùçng caách ruát thùm may mùæn. Lêìn khaác, töi coá dõp noái chuyïån vïìsûå nghiïm troång cuãa cùn bïånh “àöílöîi cho vêån may” vúái ngûúâi quaãn lyábaán haâng cuãa möåt cöng ty saãn xuêët duång cuåvaâmaáy moác. Anh êëy toãra rêët haâo hûáng vúái chuãàïìnaây vaâkïícho töi nghe vïìnhûäng kinh nghiïåm cuãa baãn thên. “Töi chûa tûâng nghe àïën khaái niïåm vïìcùn bïånh naây, nhûng àoáthûåc sûå laâmöåt trong nhûäng vêën àïìkhoá khùn nhêët maânhûäng ngûúâi quaãn lyábaán haâng phaãi àöëi mùåt. Vûâa múái höm qua thöi, úã cöng ty töi xaãy ra möåt viïåc coá thïí laâ minh chûáng tuyïåt vúâi cho nhûäng àiïìu öng àang noái. Vaâo khoaãng 4 giúâ chiïìu, John - möåt trong nhûäng nhên viïn baán haâng cuãa chuáng töi - àem vïì möåt àún àùåt haâng duång cuå maáy moác trõ giaá 112.000 àö la. Luác àoátrong vùn phoâng coân coámöåt nhên viïn ban ha á ng kha â c. Doanh sö á ë ban ha á ng cu â a anh na ã y luön thê â p. ë Nghe thêëy John thöng baáo tin vui, anh ta khöng giêëu àûúåc sûå ganh tõ khi múã lúâi chuác mûâng miïîn cûúäng: “Chuác mûâng John, anh laåi gùåp may nûäa röìi”. Vêåy àoá, anh chaâng nhên viïn keám coãi naây khöng chõu thûâa nhêån möåt sûåthêåt laâchùèng coámöëi liïn quan naâo giûäa sûå may mùæn vaâàún àùåt haâng lúán maâJohn àaägiaânh àûúåc caã. John àaä phaãi kiïn trò “àùåt quan hïå” vúái khaách haâng roâng raävaâi thaáng trûúác àoá, àaäphaãi thûác trùæng nhiïìu àïm liïìn àïítòm ra nhûäng lêåp luêån vïìmùåt taâi chñnh, thêåm chñ coân nhúâcaác kyäsû lùæp raáp thiïët bõ sú böå àïí thuyïët phuåc khaách haâng vïì mùåt lúåi ñch kyä thuêåt. John khöng hïì gùåp may, chñnh viïåc lïn kïëhoaåch chu 61 THE MAGIC OF THINKING BIG àaáo vaâtriïín khai kïëhoaåch möåt caách bïìn bô múái laâmay mùnæ . Haäy giaã àõnh ngûúâi ta duâng may mùæn àïí caãi töí haäng General Motors. Nïëu may mùæn laânhên töëquyïët àõnh ai laâm gò, úã võ trñ naâo thò têët caã caác doanh nghiïåp Myäseäphaásaãn. Nïëu General Motors àûúåc caãi töíhoaân toaân dûåa trïn cú súãmay mùæn, khi àoá, nïëu muöën tòm choån ban quaãn trõ cuãa cöng ty, ngûúâi ta cûá viïåc ghi hoåtïn cuãa têët caãnhên viïn vaâo trong möåt caái thuâng àïíböëc thùm! Caái tïn àêìu tiïn àûúåc lêëy ra seälaâchuãtõch höåi àöìng quaãn trõ. Caái tïn thûáhai seälaâphoáchuãtõch höåi àöìng quaãn trõ, vaâcûá tiïëp tuåc nhû thïë cho àïën nhûäng chûác danh thêëp nhêët trong cöng ty. Nghe coá veã ngúá ngêín phaãi khöng naâo? Vêng, àoá thûúâng laâ caách giaãi thñch moåi thûábùçng sûåmay mùæn. Baån coáthïíchïëngûåcùn bïånh “àöílöîi cho vêån may” bùng hai ca ç ch sau: á 1. Chêëp nhêån quy luêåt nhên quaã. Haäy suy xeát kyälûúäng vïìsûå may mùæn maâbaån cho rùçng ai àoáàang coáàûúåc, baån seä nhêån ra hoå thaânh àaåt vò hoå coásûå chuêín bõ, biïët lïn kïë hoaåch vaâ coá quyïët têm hûúáng túái thaânh cöng. Àöìng thúâi, haäy nhòn laåi sûå keám may mùæn maâ ai àoáàang gùåp phaãi. Haäy quan saát vaâ phên tñch cùån keä àïí nhêån ra nhûäng nguyïn nhên roäraâng dêîn àïën hêåu quaã. Nhûäng ngûúâi thaânh cöng hoåc àûúåc nhiïìu àiïìu tûâsûå thêët baåi. Traái laåi, nhûäng keã têìm thûúâng chùèng biïët ruát ra cho mònh möåt kinh nghiïåm gò ngoaâi sûåàöílöîi. 2. Àûng trú â ãthanh mö â t ngûú å i chó biï â t mú mö ë ng. å Àûng àï â ímöiî ngay tröi qua vö ñch chó àï â ímú möng vï å ìmöt con àûú å ngâ 62 DAÁM NGHÔ LÚÁN! thanh cöng ma â âkhöng cên nö ì îlûc. Chu å ng ta khöng thï á í thanh cöng chó dû â a va å o may mù â n. Tha æ nh cöng àï â n tû ë â thai àö á å lam viï â c chùm chó va å âkhaã nùng ap du á ng nhû å ngä nguyïn tùc mö æ t ca å ch kiïn trò. Àû á ng mong chú â âmay mùnæ seägiup ba á n thùng tiï å n, àûa ba ë n àï å n vinh quang hay co ë á àûúc nhû å ng àiï ä u tö ì t àe ë p trong cuö å c sö å ng. Thay va ë o ào â ,á hay tê ä p trung va å o viï â c hoa å n thiï â n va å âphat triï á n ba í n thên ã mònh àïítrúãthanh ngûú â i chiï â n thù ë ng. æ 63 CHÛÚNG 3 XÊY DÛÅNG SÛÅ TÛÅ TIN VA XOÁA BOà NÖÎI SÚÅ HAÄI MÖÎI KHI PHAÃI LO LÙÆNG VÏÌ MÖÅT ÀIÏÌU GÒ ÀOÁ, chùæc hùèn bêët cûá ai trong chuáng ta cuäng tûâng àûúåc baån beâ an uãi: “Chùèng qua cêåu tûåtûúãng tûúång ra maâthöi, khöng coá vêën àïìgò àêu. Àûâng lo lùæng thaái quaá.” Hoå hoaân toaân coáthiïån yákhi noái vêåy, nhûng caãbaån vaâtöi àïìu biïët phûúng thuöëc xoa dõu nöîi súå haäi kiïíu nhû thïë khöng bao giúâàem laåi hiïåu quaãcaã. Nhûäng lúâi an uãi, àöång viïn coáthïí giuáp chuáng ta quïn ài nöîi súåhaäi trong vaâi phuát hoùåc may mùæn hún laâvaâi giúâ. Nhûng chó möåt cêu noái àún giaãn “Cêåu àang tûå tûúãng tûúång ra àêëy maâ!” thò khöng thïínaâo giuáp chuáng ta xoáa boãhoaân toaân nöîi súåhaäi àïílêëy laåi sûåtûåtin. Àïí chïë ngûå nöîi súå haäi, trûúác tiïn chuáng ta phaãi thûâa nhêån sûåhiïån hûäu cuãa noá. 64 DAÁM NGHÔ LÚÁN! Àa phêìn moåi nöîi súå haäi cuãa con ngûúâi àïìu do vêën àïì vïì têm lyámaâra. Sûålo lùæng, cùng thùèng, böëi röëi hay höët hoaãng àïìu laâsaãn phêím cuãa nhûäng yánghô tiïu cûåc vaâtraång thaái röëi loaån têm lyá. Nhûng nïëu chó dûâng úã viïåc tòm ra cùn nguyïn cuãa nöîi súå haäi, chuáng ta khoá loâng loaåi boã noáhoaân toaân. Cuäng giöëng nhû viïåc chûäa bïånh vêåy. Khi baác sô phaát hiïån ra möåt vïët nhiïîm truâng trïn cú thïí baån, öng êëy khöng thïí dûâng úã àoá, maâ seä tiïëp tuåc àiïìu trõ àïën khi vïët thûúng laânh hùèn. Phûúng phap chû á a trõ truyï ä n thö ì ng bù ë ng ca ç ch trê á n an ë “ban-chó-tû å -tûú å ng-tûú ã ng-ra-ma å -thöi” phu â ã nhên sû å å tön ta ì i cu å aã nöi sú î åhai. Trong thû ä c tï å , nö ë i sú î åhoan toa â n â coáthêtå . Noálaâkeãthuâ söëmöt cu å a bê ã t cû ë áai trïn con àûúng vûún tú â i tha á nh cöng. No â á ngùn can ba ã n nù å m bù æ t ca æ c cú hö á i, la å m cho sû â c kho á e cu ã a ba ã n suy å giam, sinh ra bï ã nh tê å t, lo lù å ng, gia æ m tuö ã i tho í . Nö å i sú î coå n khiï â në ban khöng da å m ma á nh da å n pha å t biï á u y í ákiïn cu ë a ba ã n thên. ã Nöi sú î åhai - hay cu ä åthïíhún laâsûåthiïu chù ë c chù æ n, thiï æ u tû ë åtin, sûåbêt öë n vï í ìmùt tinh thê å n - la ì âmöt trong nhû å ng nguyïn nhên ly ä á giai nga ã y nay chu â ng ta vê á n pha î i àö ã i mù ë t vú å i suy thoa á i kinh tï á .ë Cung do nö ä i sú î å hai ma ä âhang triï â u ngûú å i khöng cha â m tay àï å në thanh cöng, khöng àûú â c tê å n hûú å ng mö ã t cuö å c sö å ng sung tu ë c. á Thûåc tònh maânoái, nöîi súåhaäi coásûác maånh ghï gúám. Bùçng nhiïìu caách, nöîi súå ngùn caãn ngûúâi ta àaåt àûúåc nhûäng àiïìu maâ hoåmong muöën trong cuöåc söëng. Nöîi súåhaäi, duâ úãdaång naây hay daång khaác, duânùång hay nheå àïìu thuöåc vïì chûáng bïånh tinh thêìn. Àïí chûäa trõ möåt chûáng bïånh tinh thêìn, ta phaãi cêìn sûã duång nhûäng phaác àöì cuå thïí, àûúåc kiïím chûáng kyäcaâng - giöëng nhû caách chûäa trõ möåt cùn bïnh thï å í chêt.ë 65 THE MAGIC OF THINKING BIG Tuy nhiïn, àïí chuêín bõ cho cuöåc chûäa trõ, àiïìu àêìu tiïn ban pha å i la ã m la â âtêåp cho mònh thoái quen phaát huy sûå tûå tin àïën mûác töëi àa. Khöng möåt ai sinh ra coásùén sûå tûå tin. Àiïìu naây cuäng àuáng vúái nhûäng nhên vêåt maâbaån thûúâng ngûúäng möå(vïì sûå tûå tin, àiïìm tônh, vïì khaã nùng chïë ngûå nöîi súå haäi trong moåi hoaân caãnh). Hoå àaåt àûúåc võ thïë xaähöåi laâ do biïët khai thaác, phaát huy têët caãsûåtûåtin maâhoå coá. Baån hoaân toaân laâm àûúåc nhû hoå. Vêng, chûúng naây seä chó cho ban ca å ch la á m ê â y. ë Trong suöt Thï ë ë chiïn thû ë á hai, Lûc lûú å ng Ha å i quên My ã ä buöc ca å c tên binh pha á i biï ã t búi gio ë i hoù ã c, nï å u chûa, ho ë åphai ho ã cå búi cho thêt gio å i; vò ca ã c tûú á ng lônh hiï á u rê í t ro ë ärùng trong nhiï ç uì trûúng hú â p, ca å c thu á y thu ã ãchó coáthïísöng so ë t nï á u ho ë åbiït búi. ë Nhûäng tên binh chûa biïët búi buöåc phaãi tham dûå caác lúáp hoåc do Lûåc lûúång Haãi quên töíchûác. Töi àaänhiïìu lêìn àûúåc têån mùæt chûáng kiïën nhûäng buöíi têåp búi cuãa hoå. Baån seäcaãm thêëy haâi hûúác khi nhòn thêëy nhûäng anh chaâng cûúâng traáng, khoãe maånh, àêìy sûác söëng laåi e ngaåi trûúác mêëy meát nûúác. Möåt trong nhûäng baâi têåp maâtöi vêîn coân nhúálaâ caác thuãy thuã àûúåc lïånh phaãi nhaãy tûâmöåt têëm vaán àùåt caách mùåt nûúác 2 meát xuöëng möåt höì búi sêu 2,5 meát, vúái khoaãng nûãa taá chuyïn gia búi löåi tuác trûc xung quanh. å Nghô möåt caách sêu xa hún, àoá quaã laâ àiïìu àaáng buöìn. Nöîi súå haäi cuãa nhûäng chaâng trai treã àoá laâ hoaân toaân coáthêtå . Hoå khöng hïìbiïët rùçng, chó cêìn möåt cuánhaãy xuöëng bïínûúác dûúái kia laâcoáthïíàaánh baåi hoaân toaân nöîi súåhaäi cuãa hoå. Coávaâi lêìn töi àaänhòn thêëy vaâi anh chaâng “vö tònh” bõ àêíy xuöëng khoãi têëm vaán, kïët quaãlaâhoåàaähoaân toaân chïëngûåàûúåc nöîi súåhaäi! 66 DAÁM NGHÔ LÚÁN! Sûå viïåc xaãy ra àaäminh chûáng möåt àiïìu: chó coáhaânh àöång múái coá thïí giuáp chuáng ta chïë ngûå nöîi súå haäi. Caâng do dûå, thiïëu quyïët àoaán, trò hoaän thò caâng taåo àiïìu kiïån thuêån lúåi cho nöîi súångaây caâng lúán dêìn. Haäy cheáp ngay vaâo cuöën söí tay “nhûäng nguyïn tùæc àïí thanh cöng” cu â a ba ã n: å chó coáhaânh àöång múái giuáp ta chïëngûå àûúåc nöîi súå haäi. Thûåc tïë àaä chûáng minh nguyïn tùæc naây laâ hoaân toaân àuáng àùæn. Vaâi thaáng trûúác, möåt ngûúâi àaân öng têìm 40 tuöíi, laâquaãn lyákinh doanh cho möåt têåp àoaân baán leã khöíng löì, àaäàïën gùåp töi trong têm traång lo lùæng. Öng êëy kïí: “Töi lo lùæm. Chùæc töi sùæp mêët viïåc àïën núi röìi. Töi biïët thúâi gian cuãa mònh úã cöng ty naây chó coân tñnh bùçng ngaây nûäa thöi”. Rêët ngaåc nhiïn, töi hoãi: “Taåi sao laåi thïë? Chuyïån gò àaäxaãy ra vêy?”. å “Moåi viïåc àïìu chùèng ra sao caã. So vúái cuâng kyânùm ngoaái, doanh söë cuãa böå phêån töi giaãm túái 7%. Àiïìu naây caâng tïå hún vò doanh söëcuãa caãcûãa haâng vêîn tùng úãmûác 6%. Têët caãlaâdo töi àaäàûa ra vaâi quyïët àõnh thiïëu khön ngoan. Rêët nhiïìu lêìn töi bõ giaám àöëc kinh doanh goåi lïn khiïín traách, vò chó riïng böå phêån töi khöng theo kõp tiïën àöå cuãa caã cöng ty. Töi chûa bao giúâ caãm thêëy töìi tïå àïën thïë. Hònh nhû töi àang àaánh mêët dêìn sûå nhaåy beán cuãa mònh. Moåi ngûúâi xung quanh àïìu nhêån thêëy àiïìu àoá: tûânhûäng nhên viïn baán haâng dûúái quyïìn cho àïën trúå lyá cuãa töi, vaâàûúng nhiïn caã caác uãy viïn trong höåi àöìng quaãn trõ nûäa. Caách àêy vaâi ngaây, trong 67 THE MAGIC OF THINKING BIG cuöåc hoåp caác quaãn lyáchuã chöët cuãa cöng ty, möåt àöìng nghiïåp thêåm chñ coân àïìnghõ chuyïín möåt söënhên viïn cuãa töi sang cho anh ta phuå traách, vò theo anh ta: “laâm nhû vêåy seä tao àûú å cå lúåi nhuêån lúán hún cho cûãa haâng”. Noái thêåt, töi caãm thêëy mònh nhû ngûúâi àang chïët àuöëi trong khi haâng ngaân keã cú höåi chó àûáng àoáxem töi àang chòm dêìn”. Ngûúâi quaãn lyá àoá cûátiïëp tuåc kïí lïí, nhêën maånh vaâo tònh traång khoákhùn, khöísúãhiïån thúâi cuãa mònh. Cuöëi cuâng, khöng àuãkiïn nhêîn nûäa, töi àaânh phaãi cùæt ngang: “Vêåy öng àaälaâm gò àïí thoaát khoãi tònh traång àoá? Öng àaäcöë gùæng laâm gò àïí moåi viïc tö å t hún chûa?”. ë Öng ta ngêåp ngûâng: “Chùèng thïínaâo laâm àûúåc gò hún nûäa àêu! Thöi thò cûáhy voång vaâo nhûäng àiïìu töët àeåp seäàïën vêåy”. “Ngay vao lu â c na á y, öng co â áthûc sû å ånghô rùng chó cê ç n hy vo ì ngå thöi laâàuã?” Röi khöng àú ì i öng ê å y tra ë ãlúi, töi ho â i tiï ã p: “Ta ë i sao å öng khöng lam gò àï â íbiïn nhû ë ng hy vo ä ng ào å áthanh sû â åthêt?”. å Öng ta suy ngêîm möåt laát röìi noái: “Xin öng cûá tiïëp tuåc. Töi nïn laâm gò bêy giúâ?”. “Úà vaâo hoaân caãnh cuãa öng, töi nghô, coáhai viïåc nïn laâm. Àêìu tiïn laângay chiïìu nay, öng haäy bùæt tay vaâo viïåc tòm caách tùng doanh söë baán haâng cuãa böå phêån mònh lïn. Chuáng ta cêìn phaãi àöëi mùåt vúái khoákhùn. Chùæc chùæn phaãi coámöåt lyádo naâo àoá khiïën cho doanh söë baán haâng ngaây caâng giaãm. Phaãi tòm ra lyá do cho bùçng àûúåc! Coá leä, öng nïn múã möåt àúåt giaãm giaá thêåt hêëp dêîn nhùçm tiïu thuåhïët àöëng haâng töìn kho, vaâsau àoá nhêåp thïm nhûäng mùåt haâng múái coágiaátrõ cao hún. Hoùåc öng coáthïíthay àöíi caách baâi trñ cûãa haâng, hay khñch lïå nhên viïn laâm viïåc nhiïåt tònh hún. Töi khöng thïínoái chñnh xaác àiïìu gò 68 DAÁM NGHÔ LÚÁN! seägiuáp tùng doanh söë, nhûng chùæc chùæn seäphaãi coácaách! Öng cuäng nïn gùåp riïng giaám àöëc kinh doanh. Coáthïíöng êëy àang àõnh sa thaãi öng, nhûng nïëu öng trònh baây vïì nhûäng khoá khùn àang gùåp phaãi, xin öng êëy möåt lúâi khuyïn àïígiuáp thoaát khoãi tònh traång hiïån giúâ, chùæc chùæn öng êëy seäsùén saâng. Tin töi ài, möåt khi giaám àöëc nhêån ra öng àang nöîlûåc àïí caãi thiïån tònh hònh, öng êëy seächo öng thïm thúâi gian. Hún nûäa, öng êëy cuäng thûâa hiïíu rùçng cöng ty seäphaãi boãra möåt khoaãn khöng nhoã, nïëu muöën tòm ngûúâi thay thïë möåt quaãn lyá coá kinh nghiïåm nhû öng. Sau khi tòm àûúåc hûúáng giaãi quyïët húåp lyá nhêët, haäy àöëc thuác caác trúå lyá cuãa mònh triïín khai ngay kïë hoaåch múái. Haäy chêëm dûát caách xûã sûå nhû möåt keã baåi trêån. Haäy àïí cho moåi ngûúâi xung quanh biïët laâöng hoaân toaân coáthïí vûúåt qua khoá khùn nay.” â Nghe àïën àêy, võ quaãn lyá tûúi tónh hùèn lïn. Öng êëy hoãi tiïëp: “Öng noái coáhai viïåc töi nïn laâm. Vêåy viïåc thûáhai laâgò?”. “Viïåc thûá hai coáthïí coi nhû möåt phûúng aán dûå phoâng. Öng àaánh tiïëng cho hai hoùåc ba àöëi taác thên thiïët nhêët cuãa mònh biïët laâöng àang nghô túái viïåc chuyïín sang laâm cho möåt cûa ha ã ng kha â c, tê á t nhiïn la ë â phai co ã thu nhê á p kha å á hún chöî laâm hiïån nay. Töi nghô, sau khi öng àaäthûåc hiïån nhûäng chiïën lûúåc múái giuáp tùng doanh söëcuãa böå phêån thò phûúng aán dûå phoâng coá thïí khöng cêìn thiïët. Nhûng biïët àêu àêëy, duâsao coámöåt hay hai phûúng aán vêîn töët hún. Phaãi nhúá rùçng: möåt ngûúâi àang ài laâm muöën tòm möåt cöng viïåc khaác seä dïî hún haâng chuåc lêìn so vúái möåt ngûúâi thêët nghiïåp àang muöën tòm viïåc laâm.” 69 THE MAGIC OF THINKING BIG Khöng lêu sau àoá, chñnh võ quaãn lyátûâng-gùåp-rùæc-röëi êëy goåi laåi cho töi. Öng höì húãi thöng baáo: “Khi quay trúã laåi cöng ty, töi àaä tiïën haânh haâng loaåt thay àöíi, trong àoá thay àöíi quan troång nhêët coáliïn quan àïën caác nhên viïn baán haâng cuãa töi. Trûúác àêy, töi chó töí chûác hoåp nhên viïn möåt tuêìn möåt lêìn, nhûng bêy giúâsaáng naâo chuáng töi cuäng hoåp vaâo àêìu giúâ. Caách laâm àoá àaäkhúi dêåy sûånhiïåt tònh, loâng àam mï cöng viïåc núi hoå. Töi àoaán rùçng, möåt khi hoå caãm thêëy töi àang cöë gùæng caãi thiïån tònh hònh, hoåcuäng sùén saâng giuáp àúätöi hïët loâng. Têët caãnhûäng gò hoå chúâlaâmöåt tñn hiïåu thay àöíi tûâphña töi maâthöi! Töi tin moåi viïåc röìi seängaây caâng töët àeåp hún. Tuêìn trûúác doanh söëcuãa chuáng töi àaäcao hún cuâng kyânùm ngoaái, thêåm chñ coân cao hún doanh söëtrung bònh cuãa cûãa haâng. AÂ, tiïån àêy töi cuäng muöën thöng baáo cho öng möåt tin vui nûäa. Vïìphûúng aán dûå phoâng, sau khi nghe öng khuyïn nhû vêåy, töi àaägúåi yá vaâ nhêån àûúåc hai lúâi múâi laâm viïåc vúái mûác lûúng khaá cao. Töi rêët vui nhûng vêîn tûâ chöëi caã hai, búãi moåi viïåc úãàêy àang trúãlaåi töët nhû xûa röìi”. Roäraâng möåt àiïìu: khi chuáng ta phaãi àöëi mùåt vúái khoá khùn, nïëu khöng laâm gò àïíthoaát khoãi tònh traång àoáthò chuáng ta seächó maäi àûáng trong vuäng buân maâthöi. Hy voång laâàiïím khúãi àêìu, nhûng cêìn phaãi coá haânh àöång àïí biïën hy voång thaânh sûåthêåt. Haäy luön ghi nhúáàïí aáp duång nguyïn tùæc naây. Möîi khi baån gùåp khoá khùn, duâ lúán hay nhoã, haäy luön giûätinh thêìn thêåt vûäng vaâng. Sau àoá, haäy tûåhoãi xem mònh cêìn laâm gò àïíchïëngûå nöîi súåhaäi àoá? 70 DAÁM NGHÔ LÚÁN! Trûúác tiïn haäy cö lêåp nöîi súå haäi cuãa baån. Sau àoá tòm ra caách thñch húåp nhêët àïíloaåi boãnoá. Dûúái àêy laâ vñ duå vïìmöåt vaâi nöîi súåthûúâng gùåp vaânhûäng caách àïí chïëngûå chuáng: NÖÎI SÚÅ HAIÄ 1. Cam thê ã y xê ë u hö ë í vò veã ngoai cu â a mònh. ã 2. Lo súå seäàïímêët möåt khach ha á ng quan â trong. å 3. Súå thi trûút.å 4. Súå moåi thûánùçm ngoaâi têm kiï ì m soa í t cu á aã mònh. 5. Súå gùåp phaãi nhûäng tai nan ngoa å i tê â m kiï ì mí soat, nhû thiïn tai hoù á cå truc trù å c chuyï å n bay. ë CACH CHÏ Á Ë NGÛÅ Hay ca ä i thiï ã n ve å ã ngoai cu â a mònh bù ã ngç cach àï á n mö ë t tiï å m cù å t to æ c hoù á c mö å t thê å mí myäviïn. Ha å y àa ä nh giê á y; giù ì t uå i quê ã n a ì oá thùng nï è p. Nhûng àiï ë u quan tro ì ng nhê å të laâhay cû xû ä ãthêt duyïn da å ng. Àiï á u ào ì á coân àem laåi hiïu qua å ã lún hún nhiï á u so ì vúi viï á c chûng diï å n quê å n a ì o mú á i.á Hay la ä m viï â c chùm chó gê å p àöi, chùm ë soc kha á ch ha á ng ào â átöt hún. Ha ë y sû ä a chû ã aä ngay nhûng lö ä i lê î m àa ì äkhiïn kha ë ch ha á ngâ mêët loâng tin úã baån. Thay vò lo lùng, ha æ y da ä nh thú â i gian àï â í ön bai thê â t ky å .ä Thay vò súå hai, ha ä y xoa dõu sû ä å lo lùngæ cua nhû ã ng ngûú ä i kha â c, va á âtônh têm àïí coá sûå thû thai.á Hay hûú ä ng sû á å chu yá á cua mònh va ã oâ nhûng viï ä c kha å c, vñ du á : nhö å í coã ngoaiâ vûúân, nö àuâa vúái luätreã, hay xem möåt böå phim hay. 71 THE MAGIC OF THINKING BIG 6. Lo súå vïìnhûäng àiïìu maâ moåi ngûúâi nghô vaânoái vïì ban. å 7. Lo súå khi àêu tû hay mua ì nhaâ 8. Súå con ngûúi no â i chung. á Hay ba ä o àa ã m nhû ã ng viï ä c ba å n àõnh å laâm laâhúåp lyá. Sau àoáthûåc hiïån chuáng, àûâng do dûå. Àûúåc moåi ngûúâi ban ta â n cu á ng tö ä t, vò chù ë ng ai bo è ã cöng sûc ra la á m nhû â ng viï ä c ma å â ngûúi kha â c khöng the á m àï â yí áàïn. ë Hay phên tñch mo ä i khña ca å nh. Sau å ào, ha á y thê ä t quyï å t àoa ë n. Mö á t khi àa å ä quyït àõnh rö ë i, ha ì y kiïn àõnh vú ä iá suy nghô cua mònh. Ha ã y tû ä å tin vaoâ sûå phan àoa á n cu á a chñnh mònh. ã Haäy luön giûämöåt khoaãng caách tûúng àöëi vúái hoå vaâhaäy nhúárùçng: moi ngûú å i xung quanh ba â ån cung la ä â con ngûúâi nhû baån maâthöi. Haäy laâm theo hai bûúác sau, nïëu baån muöën chïë ngûå nöîi súå haäi vaâàaåt àûúåc sûåtûåtin cho mònh: 1. Haäy cö lêåp sûåsúåhaäi cuãa baån. Haäy troái chùåt noá. Xaác àõnh chñnh xaác àiïìu àang khiïën baån lo súålaâgò. 2. Sau àoá haäy haânh àöång. Tûâng nöîi súå haäi àïìu coá möåt phûúng phaáp thñch húåp àïí chïëngûå. Vaâhay ghi nhú ä ámöt àiï å u: sû ì ådo dûå chó lam nö â i sú î åhai nga ä yâ cang lú â n thïm. Ha á y thê ä t quyï å t àoa ë n va á âhanh àö â ng ngay lê å p tû å c! á Thiïëu tûå tin trêìm troång coáthïí khiïën trñ nhúá cuãa baån trúã nïn röëi loaån vaâphûác taåp. 72 DAÁM NGHÔ LÚÁN! Böå naäo cuãa baån giöëng nhû möåt ngên haâng. Nhûäng suy nghô saãn sinh ra haâng ngaây seäàûúåc kyá gûãi trong “ngên haâng têm trñ”. Caác suy nghô döìn laåi ngaây caâng nhiïìu, trúã thaânh trñ nhúácuãa baån. Khi baån coáviïåc gò àoácêìn nghô ngúåi hoùåc khi baån àöëi mùåt vúái khoákhùn, baån seätòm àïën ngên haâng àoá: “Töi àaä coákinh nghiïåm gò vïìchuyïån naây?”. Ngên haâng naây seätûå àöång cung cêëp cho baån haâng loaåt thöng tin vïì nhûäng tònh huöëng tûúng tûå maâ baån tûâng traãi qua trûúác àêy. Khi àoá, trñ nhúácuãa baån seäàoáng vai troânhû möåt nhaâ cung cêëp chêët liïåu àïídûåa vaâo àoá, baån coáthïísaãn sinh ra nhûäng yátûúãng múái. Viïn thuãquyäcuãa “ngên haâng têm trñ” rêët têån tuåy, àaáng tin cêåy. Anh ta khöng bao giúâ lûâa döëi baån. Nïëu möåt luác naâo àoá baån àïën tòm anh ta vaâhoãi: “Naây anh baån, haäy cho töi vaâi thöng tin cho thêëy töi hoaân toaân keám coãi so vúái nhûäng ngûúâi khaác”, ngay lêåp tûác anh ta seä traã lúâi: “Coá ngay àêy, thûa öng chuã. Haäy nhúá xem hai lêìn trûúác öng àaäthêët baåi nhû thïënaâo? Öng coá nhúáthêìy giaáo nùm lúáp 6 àaäbaão öng khöng coákhaã nùng laâm àûúåc bêët cûá àiïìu gò khöng? Öng coá nhúá nhûäng àiïìu öng vö tònh nghe àûúåc tûâcaác àöìng nghiïåp cuãa öng khöng? …” Cûánhû thï, viïn thu ë ãquyäseäàao sêu tû â ng ngo â c nga á ch trong á têm trñ ban, tòm ra ha å ng loa â t ky å ûá c ba á n àa å ägûi úã ãngên hang, àï â í chûng minh ba á n hoa å n toa â n thua ke â m nhû á ng ngûú ä i kha â c. á Nhûng nïëu nhû cêu hoãi cuãa baån laâ: “Anh baån, töi cêìn àûa ra möåt quyïët àõnh cûåc kyâ khoá khùn. Haäy giuáp töi vûäng tin hún naâo!”. Viïn thuã quyäseänhanh choáng traã lúâi: “Coángay, thûa öng chuã”. Nhûng lêìn naây, nhûäng yátûúãng maâanh ta cung cêëp cho 73 THE MAGIC OF THINKING BIG baån seälaâ nhûäng viïåc maâtrûúác àêy baån àaätûâng thaânh cöng! “Haäy nhúá laåi trûúác àêy khi gùåp phaãi tònh huöëng tûúng tûå, öng àaäxûãlyátöët nhû thïënaâo… Öng coánhúáöng Smith àaätûâng tin tûúãng öng nhû thïënaâo, haäy nhúálaåi xem baån beâàaätûâng khen ngúåi, ngûúäng möåöng ra sao? Vaâ, …” Viïn thuã quyäcuãa baån luön àaáp ûáng àêìy àuã vaâ chñnh xaác nhûäng yïu cêìu maâ baån àûa ra. Anh ta seä giuáp baån nhúá laåi nhûäng gò baån muöën - vò xeát cho cuâng, àêëy laâ ngên haâng cuãa ban ma å .â Dûúái àêy laâ hai àiïìu cûåc kyâ hûäu ñch nïëu baån muöën xêy dûång sûå tûå tin, bùçng caách quaãn lyá húåp lyá vaâ hiïåu quaã “ngên hang têm trñ” cu â a mònh. ã 1. Haäy chó giûälaåi nhûäng suy nghô tñch cûåc, àûa vaâo“ngên haâng têm trñ” cua mònh. ã Thaânh thûåc maânoái: bêët cûáai cuäng tûâng gùåp phaãi khöng ñt tònh huöëng khoá khùn, böëi röëi, dïî naãn loâng. Nhûng caách nhûäng ngûúâi thaânh cöng vaâ khöng thaânh cöng àöëi mùåt vúái chuáng thò hoaân toaân traái ngûúåc nhau. Nhûäng ngûúâi khöng thaânh cöng luác naâo cuäng bõ aám aãnh búãi nhûäng tònh huöëng àoá, luön miïång than vaän vïì chuáng. Hoå lêín tröën trong böëi röëi vaâkhiïën chuáng ngaây caâng hùçn sêu trong têm trñ mònh àïíröìi hoåphaãi trùçn troåc haâng àïm. Nhûng haânh àöång cuãa nhûäng ngûúâi thaânh cöng vaâtraân àêìy tûåtin thò ngûúåc laåi. Hoå luön têm niïåm rùçng “Àûâng nghô vïìnhûäng tònh huöëng nùçm ngoaâi mong muöën.” Thay vaâo àoá, hoåluön suy nghô vïìnhûäng àiïìu laåc quan hún. Haäy thûãtûúãng tûúång, nïëu möîi saáng trûúác khi ài laâm, baån àöí àêìy nûúác bêín vaâo keát nûúác giaãi nhiïåt àöång cú xe húi thò liïåu chiïëc xe cuãa baån coáthïíchaåy töët àûúåc khöng? Nïëu baån cûá 74 DAÁM NGHÔ LÚÁN! laâm nhû vêåy, duâmaáy coátöët àïën àêu, chiïëc xe seäsúám bõ truåc trùåc maâ thöi. Tûúng tûå nhû vêåy, viïåc lûu trûähaâng àöëng suy nghô tiïu cûåc, khöng thoaãi maái trong àêìu seäkhiïën têm trñ baån súám “hoãng hoác”. Doâng suy nghô tiïu cûåc àoáseäbaâo moân têm trñ baån qua tûâng ngaây, seätaåo ra sûå lo lùæng, thêët voång vaâ caãm giaác yïëu keám. Chuáng khiïën baån khöng biïët laâm gò tiïëp theo, maâchó coáthïíàûáng ngoaâi ròa nhòn moåi ngûúâi tiïën lïn. Vò vêåy, tûâluác naây, haäy têåp cho mònh thoái quen sau: Bêët cûá khi naâo baån coá thúâi gian ngöìi suy ngêîm möåt mònh, nhû luác laái xe hay duâng bûäa möåt mònh, haäy nhúálaåi nhûäng kyã niïåm ngoåt ngaâo, lûu giûächuáng trong trñ nhúá. Àiïìu naây seägiuáp baån tùng thïm sûåtûåtin, caãm thêëy “Töi-luön-öín” vaâluön khoãe maånh. Àêëy laâ möåt phûúng phaáp hoaân haão vaâ cûåc kyâ hûäu ñch. Trûúác khi ài nguã, haäy luön nghô àïën nhûäng àiïìu töët àeåp, haäy lûu chuáng trong “ngên haâng têm trñ” cuãa baån. Haäy nghô àïën nhûäng niïìm haånh phuác maâbaån àaävaâàang àûúåc hûúãng. Haäy caãm ún vïì nhûäng àiïìu tuyïåt vúâi maâ baån àang coá: sûác khoãe döìi daâo, ngûúâi baån àúâi lyá tûúãng, nhûäng àûáa con ngoan, nhûäng ngûúâi baån tuyïåt vúâi… Haäy nhúátúái nhûäng cûã chó töët àeåp maâ moåi ngûúâi daânh cho nhau. Haäy nhúá àïën nhûäng thaânh tñch, thùæng lúåi - duâlaânhoã nhêët - cuãa baån. Haäy àiïím laåi têët caã lyádo maâ vò chuáng, baån luön thêìm caãm ún thûúång àïë àaächo baån àûúåc söëng trïn coäi àúâi naây. 2. Tûâ trong “ngên haâng têm trñ”, baån chó àûúåc pheáp ruát ra nhûäng suy nghô tñch cûåc maâthöi. Vaâi nùm trûúác, töi húåp taác khaá mêåt thiïët vúái möåt cöng ty tû vêën úã Chicago. Cöng ty naây chuyïn nhêån tû vêën têm lyácho khaách haâng, chuãyïëu laânhûäng vêën àïìliïn quan àïën hön nhên gia àònh vaâcên bùçng nöåi têm. 75 THE MAGIC OF THINKING BIG Möåt buöíi chiïìu, töi ngöìi troâchuyïån vúái võ giaám àöëc cöng ty vïìnhûäng thuãthuêåt giuáp khaách haâng tòm laåi sûåcên bùçng têm lyá. Öng êëy “bêåt mñ”: “Anh biïët khöng, coáleächuáng töi seäthêët nghiïåp hïët, nïëu moåi ngûúâi hiïíu vaâlaâm àûúåc viïåc naây…” “Viïåc gò thïë?” - Töi toâmoâhoãi. “Àún giaãn thöi: triïåt tiïu moåi yá nghô tiïu cûåc, trûúác khi chuáng taác àöång lêy lan khiïën ta hoang mang, lo súå. Hêìu hïët nhûäng ngûúâi nhúâtöi tû vêën àïìu tûå xêy dûång cho mònh möåt baão taâng chûáa àêìy nöîi súå haäi. Chùèng haån, trong hön nhên, hêìu nhû cùåp vúå chöìng naâo cuäng gùåp phaãi vêën àïì goåi laâ“quaái vêåt tuêìn trùng mêåt”. Tuêìn trùng mêåt, vò möåt lyádo naâo àoá, àaäkhöng àûúåc myämaän nhû ngûúâi trong cuöåc mong àúåi. Nhûng thay vò boã qua, chön sêu nhûäng kyá ûác töìi tïå àoá, hoå laåi thûúâng xuyïn nhùæc àïën àïí dùçn vùåt nhau, àïíröìi kyá ûác trúã thaânh vêåt caãn khiïën hoå khöng thïísöëng haånh phuác. Hoå àïën tòm gùåp töi, vúái hy voång tòm ra löëi thoaát cho cuöåc hön nhên. Phêìn lúán caác khaách haâng cuãa töi àïìu khöng biïët vêën àïì cuãa hoå nùçm úã àêu. Cöng viïåc cuãa töi laâ tòm ra vaâ giaãi thñch cho hoå nguyïn nhên, sau àoáthuyïët phuåc hoå hiïíu vêën àïìthûåc ra khöng àïën nöîi nghiïm troång. Nhiïìu ngûúâi dïîcoáthoái quen tûåtaåo ra “quaái vêåt tinh thêìn” möîi khi hoå gùåp phaãi bêët cûá chuyïån khöng vui naâo: thêët baåi trong cöng viïåc, sûåphuåbaåc cuãa ngûúâi yïu, möåt khoaãn àêìu tû khöng hiïåu quaã hay sûå thêët voång vïì caách cû xûã cuãa àûáa con àang tuöíi dêåy thò - àoálaânhûäng con “quaái vêåt” maâtöi cêìn phaãi giuáp caác thên chuãàûúng àêìu vaâàaánh baåi chuáng.” Bêët kyâ möåt yánghô tiïu cûåc naâo, nïëu àûúåc “nuöi dûúäng” thûúâng xuyïn trong àêìu, choáng chêìy gò cuäng seäbiïën thaânh 76 DAÁM NGHÔ LÚÁN! möåt “quaái vêåt” ngûåtrõ trong têm trñ baån, phaávúäsûåtûåtin, dêîn àïën nhûäng bêët öín nùång nïìvïìtêm lyá. Trong baâi baáo “Con àûúâng tûå huãy hoaåi baãn thên” àùng trïn taåp chñ Cosmopolitan, Alice Mulcahey cho biïët möîi nùm coáhún 30.000 ngûúâi Myätûåtûã, hún 100.000 ngûúâi khaác nuöi yá àõnh tûåtûã. Baâviïët: “Coánhiïìu bùçng chûáng àaáng kinh ngaåc cho thêëy hiïån nay, haâng triïåu ngûúâi àang tûå “àêìu àöåc” mònh bùçng nhûng phûúng pha ä p chê á m va å âkhoánhên thê å y, ho ë åtûåtûã khöng phaãi vïìthïíxaác, maâvïìtinh thêìn. Hoåluön tòm caách haåthêëp baãn thên, tûåtrûng pha â t hay tû å åhaåthêp mònh”. ë Nhaâtêm lyáhoc no å i trïn cu á ng kï ä ícho töi nghe vïìviïc öng ê å yë àaägiup mö á t bï å nh nhên chê å m dû ë t tònh tra á ng “tû å åtûãvïìmùt tinh å thên”. Öng kï ì : “Nû í äbïnh nhên na å y gê â n 40 tuö ì i va í âcoáhai con. Baâ êy rúi va ë o khu â ng hoa ã ng trê ã m tro ì ng, ba å âthan thúãrùng bê ç t cû ë áviïcå gò xay àï ã n vú ë i mònh cu á ng àï ä u la ì âchuyïn khöng vui: tû å âluc co á n ài â hoc cho àï å n khi kï ë t hön, rö ë i sinh con, hay tê ì t ca ë ãnhûng núi ba ä â tûng ú â - tê ã t ca ë àï ã u tö ì i tï ì ! Ba å êâ y chua cha ë t ba á o khöng thï ã nhú í nö á ií àaä coá luc na á o ba â êâ y thû ë c sû å å cam thê ã y ha ë nh phu å c hay chûa. á Chñnh vò nhûng gò ngûú ä i ta nhú â áàûúc trong qua å ákhû aá nh hûú ã ngã àïn nhû ë ng gò ngûú ä i ta nhòn thê â y úë ãhiïn ta å i, nïn ngûú å i phu â ånûä nay chù â ng thê è y gò ngoa ë i sû â åtùm töi va ë âbi quan. Khi töi àûa ra möt bû å c tranh va á âhoi ba ã êâ y nhòn thê ë y gò ú ë ãbûcá tranh êy, ba ë êâ y no ë i: á “Dûúng nhû sù â p co æ ámöt cún ba å o cû ä c ky å âkhungã khiïp ngay trong àïm nay vê ë y!” å Trûúc ào á , töi chûa tû á ng àûú â cå nghe lúi gia â i thñch na ã o bi quan àï â n thï ë ëvïìbûc tranh. (Ky á âthûcå àêy laâbûc tranh sún dê á u kha ì álún, ve á äcanh mù ã t trú å i ha â åxuöng gê ë nì ngang àûúng chên trú â i va â âmöt bú å âbiïn lú í m chú ã m àa ã . Bû á c tranh á àûúc ve å ärêt cöng phu, co ë áthïíàûúc hiï å u la í âcanh bònh minh hay ã 77 THE MAGIC OF THINKING BIG hoang hön tu â y theo ca â m nhê ã n tû å ng ngûú â i. Theo têm ly â áhoc, sû å å cam nhê ã n trûú å c bû á c tranh se á äböc lö å å phên na ì o tñnh ca â ch cu á aã ngûúi ào â . Hê á u hï ì t nhû ë ng ngûú ä i bònh thûú â ng àï â u ba ì o àêy la ã â canh bònh minh. Chó co ã ánhûng ai àang gù ä p khu å ng hoa ã ng, rö ã ië loan têm ly å áthò múi no á i ào á álaâcanh hoa ã ng hön.) â Laâmöåt chuyïn gia têm lyá, töi khöng coáàuã khaãnùng thay àöíi nhûäng gò àang hiïån hûäu trong trñ nhúá cuãa möåt con ngûúâi. Töi chó coáthïígiuáp hoånhúálaåi nhûäng àiïìu khöng hay àaäxaãy ra trong quaákhûá, vúái caái nhòn nheå nhaâng vaâthoaãi maái hún. Àoá cuäng laâcaách àiïìu trõ cú baãn maâtöi aáp duång vúái ngûúâi phuånûä naây. Töi troâchuyïån, gúåi yábaânhúálaåi nhûäng niïìm vui trong quaá khûá, thay vò chòm vaâo nöîi thêët voång triïìn miïn. Saáu thaáng sau, baâ êëy àaäcoánhûäng dêëu hiïåu àêìu tiïn trong chuyïín biïën têm lyá. Àïën luác àoá, töi quyïët àõnh àûa ra möåt baâi têåp àùåc biïåt. Töi yïu cêìu baâ suy ngêîm vaâ möîi ngaây ghi laåi ba lyá do àïí caãm nhêån haånh phuác quanh mònh. Möîi khi baâ êëy àïën gùåp töi vaâo buöíi chûäa trõ kïë tiïëp, chuáng töi cuâng thaão luêån vïì nhûäng àiïìu àûúåc baâ êëy ghi ra. Chuáng töi thûåc hiïån phûúng phaáp naây trong suöët ba thaáng liïìn. Vaâ, baâ êëy àaäthay àöíi hoaân toaân. Giúâ àêy, baâ luön laåc quan vaâvui veãnhû bao ngûúâi khaác”. Khi ngûúâi phuå nûänaây khöng coân nghô àïën nhûäng àiïìu tiïu cûåc nûäa, chùæc chùæn baâseähöìi phuåc tinh thêìn möåt caách nhanh chong. á Duâ baån àang gùåp phaãi vêën àïì têm lyá nghiïm troång àïën mûác naâo, chó cêìn baån nghô àïën nhûäng àiïìu tñch cûåc thay vò tiïu cûåc, cùn bïånh àoálêåp tûác seätiïu tan. Àûâng tûåtaåo ra nhûäng con “quaái vêåt” trong têm trñ mònh. Àûâng nghô àïën nhûäng àiïìu khöng vui. Khi nhúá laåi bêët kyâ möåt 78 DAÁM NGHÔ LÚÁN! sûåviïåc àaätûâng xaãy ra, haäy hûúáng suy nghô vaâo mùåt töët, vaâchön ài mùåt xêëu cuãa noá. Haäy dûâng laåi ngay lêåp tûác möîi khi baån phaát hiïån ra mònh àang suy nghô theo chiïìu hûúáng buöìn baä, ï chïì. Coámöåt sûåthêåt rêët quan troång, àaáng mûâng – àoálaâtêm trñ con ngûúâi thûúâng coá xu hûúáng quïn ài nhûäng chuyïån khöng hay. Nïëu baån biïët àoán nhêån moåi àiïìu vúái têm lyánheå nhaâng, thoaãi maái, nhûäng kyá ûác töìi tïå seä ngaây caâng múâ nhaåt. Vaâ, seä àïën möåt ngaây viïn thuãquyätrong “ngên haâng têm trñ” cuãa baån gaåt hùèn “taâi khoaãn” töìi tïåra ngoaâi. Tiïën sô Melvin S. Hattwick, möåt nhaâtêm lyáhoåc vïìquaãng caáo danh tiïëng, nïu ra nhêån xeát vïìkhaãnùng ghi nhúácuãa con ngûúâi : “Möåt mêíu quaãng caáo mang laåi caãm giaác dïîchõu cho ngûúâi xem seädïîdaâng àûúåc ghi nhúá hún. Coân nïëu khöng, ngûúâi àoåc hoùåc ngûúâi nghe seälêåp tûác quïn ngay thöng àiïåp maâmêíu quaãng caáo àoámang laåi. Vò nhûäng thöng àiïåp àoáhoaân toaân traái ngûúåc vúái nhûäng gò hoå mong muöën, do àoáhoå cuäng seäkhöng muöën lûu chuáng laåi laâm gò caã”. Toám laåi, chuáng ta seädïîdaâng quïn ài nhûäng viïåc khöng töët àeåp nïëu chuáng ta khöng nhúáàïën chuáng nûäa. Haäy luön suy nghô möåt caách tûúi saáng. Sûå tûå tin vaâ caãm giaác chinh phuåc àûúåc caãthïëgiúái trong baån seälúán dêìn. Khi baån khöng coân mùåc caãm tûåti hay àaánh giaáthêëp baãn thên laâbaån àaätiïën àûúåc möåt bûúác daâi trong viïåc chïëngûånöîi súåhaäi röìi àêëy! Tai sao rê å t nhiï ë u ngûú ì i la â i co å ácam gia ã c sú á åsït, lu å ng tu á ng, e de á â khi tiïp xu ë c vú á i mo á i ngûú å i xung quanh? Nguyïn nhên sêu xa â cua sû ã ngûú å ng ngu å ng ê â y la ë gò? Va â chu â ng ta la á m gò àï â khù í c phu æ c?å Súåhaäi moåi ngûúâi xung quanh laâmöåt chûáng bïånh rêët àaáng lo ngaåi. Nhûng khöng phaãi laâkhöng coácaách àïí chûäa trõ. Baån 79 THE MAGIC OF THINKING BIG hoaân toaân coáthïí chïëngûå àûúåc nöîi súå haäi naây, nïëu biïët nhòn nhên å con ngûúâi bùçng möåt thaái àöåthên thiïån. Töi coángûúi ba â n la å âmöt doanh nhên kha å áthanh àa â t, hiï å nå àang àiïu ha ì nh mö â t cú sú å ãsan xuê ã t my ë änghïåtrang trñ vaâàöìlûu niïm. Anh ê å y kï ë cho töi nghe kinh nghiï í m cu å a ba ã n thên vï ã ca ì chá thûc nhòn nhê á n con ngûú å i. Ào â laá mö â t cêu chuyï å n hï å t sû ë c thu á võ. á “Trûúác khi gia nhêåp quên àöåi trong Chiïën tranh Thïëgiúái thûá hai, töi laâ keã cûåc kyâ ruåt reâ, nhuát nhaát khöng thïí tûúãng tûúång, töi luön súå haäi khi phaãi tiïëp xuác vúái ngûúâi laå. Luác naâo töi cuäng caãm thêëy tûåti vïìcaãngoaåi hònh lêîn trñ tuïå cuãa mònh. Hònh nhû ai cuäng thöng minh hún töi rêët nhiïìu thò phaãi. Luác naâo töi cuäng nghô mònh sinh ra àïílaâm möåt keãthêët baåi. Nhûng röìi möåt sûå may mùæn tònh cúâ àaägiuáp töi xoáa boã hoaân toaân nöîi súåhaäi êëy. Trong nhûäng nùm 1942-1943, quên àöåi töí chûác tuyïín quên böí sung cho möåt chiïën trûúâng aác liïåt. Khi àoátöi àûúåc cûã àïën laâm y taátaåi möåt trong nhûäng trung têm tuyïín quên lúán nhêët caãnûúác. Haâng ngaây, nhiïåm vuå cuãa töi laâ phuå giuáp caác baác sô kiïím tra sûác khoãe cuãa nhûäng ngûúâi dûå tuyïín. Caâng tiïëp xuác nhiïìu vúái hoå, töi caâng trúã nïn daån dô hún, nöîi súå cuäng theo àoádêìn biïën mêët. Haâng trùm chaâng trai àïën dûå tuyïín àûúåc yïu cêìu cúãi boã quêìn aáo, àûáng xïëp haâng àïíàûúåc kiïím tra lêìn lûúåt. Bêët chêëp sûå khaác nhau vïì ngoaåi hònh, beáo gêìy, cao thêëp, hoå àïìu giöëng nhau úãsûålo lùæng, úãcaãm giaác bú vú àún àöåc hiïín hiïån trïn neát mùåt möîi ngûúâi. Chó múái vaâi ngaây trûúác, hoå coân laânhûäng con ngûúâi hoaân toaân xa laå vúái nhûäng nghïì nghiïåp khaác nhau, nhûäng möëi quan têm khaác nhau. Coángûúâi laâgiaám àöëc treã, vaâi ngûúâi khaác laânöng dên, nhên viïn baán haâng, ngûúâi àaánh caá 80