🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Cuộc Đời Dài Lắm Ebooks Nhóm Zalo Mục lục Phần một 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Phần hai 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 33 34 35 Phần một Ebook miễn phí tại : www.Sachvui.Com 1 SỰ LINH CẢM VỀ MỘT NỖI BẤT HẠNH NÀO ĐÓ TRONG THẾ giới vô thức mù mờ của anh đã xảy ra. Đó là vào khoảng lúc 5 giờ sáng. Cả thị xã trung du vẫn còn chìm trong cơn ngái ngủ trễ nải mà nếu để ý tinh một chút, dường như có thể nghe được cả tiếng cựa mình nồng nàn của những tấm thân con gái dưới làn chăn mỏng. Sông Đa Quýt thở phập phồng dưới chân đồi. Một chút sương mù lãng đãng vương trên mái nhà bưu điện. Tiếng mèo động tình cuối cùng đã yếu đi trong màu da trời bợt bạt như da người chết trôi. Một tiếng giao hủ tiếu mỳ cô đơn và dấm dứt kẽ răng trườn trong ngõ nhỏ. Bụi và rác từ những chỗ mai phục im lìm bắt đầu túa ra để từ bây giờ thực thi cái ngôi vị độc tôn cho đến tối hỉm. Tiếng máy nước nhà ai chảy từng giọt từng giọt gợi lên cái sự tiểu tiện đầu sáng của một gã đàn ông u xơn tiền liệt tuyến… Có tiếng gõ cửa vang lên chát chúa như tiếng cối tép nổ miệng hầm. Anh không giật mình. Nói đúng ra, vào cái tuổi ngoài bốn mươi đã bươn trải đủ chuyện trên đời, anh không con cái khả năng biết giật mình. Vả lại cả đêm qua anh có ngủ được chút nào đâu mà giật kia chứ. - Long à! – Anh gọi cậu con ngủ ở phòng trong – Ra xem ai mà ngõ cửa hỗn vậy? Anh định nói sớm vậy nhưng cứ nói mạnh thế để tự trấn an mình. Thằng con 17 tuổi, mới học có lớp 12 mà đã cao 1 thước 65 vừa càu nhàu vừa gãi đùi cành cạch đi ra. Cửa mở. Cơn gió lạnh cùng với hai, ba bộ sắc phục công an tím tái ùa vào. - Ông Vũ Hà Nguyên! Gớm! Giọng ai mà mới sáng ra đã ráo hoảnh, quyền uy thế nhỉ? - Tôi đây! – Anh chui ra khỏi cánh màn có dính vài ba vết máu muỗi. - Mời ông đứng lên nghe đọc tuyên lệnh khám nhà và bắt giữ! Đến rồi đây! Dẫu đã lường trước trăm lần ngàn lần nhưng vừa nghe, anh đã thấy cổ chân mình sưng phù lên, hụt hẫng, chao nghiêng như chân người khác lắp vào. Thằng con nhìn bố. Đôi mắt mười bảy mở to đến tưởng chừng không thể mở to hơn được nữa. Rùng mình. Đôi mắt này sẽ buốt xoáy vào anh không biết đến bao giờ! Nhưng anh lại chỉ, lạy trời, mong cho cái sự bắt bớ này diễn ra thật chóng vánh, đừng đánh động cho bất cứ một ai ở khu tập thể này biết cả, lạy trời! Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam… Cũng những từ những chữ quá đỗi quen thuộc mà anh đã đọc, đã viết biết bao lần trong các loại giấy tờ công văn của một đời doanh nghiệp mà giờ đây nghe sao lạ quá! Như của quốc gia khác, của thể chế khác. Và liền sau đó là cục cằn vang lên những tiếng lục lọi, xô đẩy, ập vào lôi ra, gạt xuống, quằng lên… của cánh tủ, ngăn kéo, giá sách, chăn màn, nệm ghế… - Ông Vũ Nguyên! – Vẫn giọng nói nồng nặc mùi đêm – Trong nhà có két sắt, có chỗ cất giấu tài sản nào khác không? - Thưa không? - Vậy tất cả những sổ sách, giấy tờ liên quan đến tiền bạc, tài sản cá nhân ông để ở đâu? Ông đem gửi chỗ nào? - Tại sao tôi lại phải đem gửi trong khi nhà chỉ có hai cha con? - Tức là – Một tệp tiền cả lẻ lẫn chẵn được giơ lên – toàn bộ của cải ông chỉ có mấy triệu bạc này thôi? - Tôi không rõ là bao nhiêu nhưng… có lẽ cũng chỉ có thế. - Vô lý! – Bây giờ mới nghe thấy gắt – Một giám đốc tăm tiếng như ông, một giám đốc được mệnh danh là tỷ phú khét tiếng như ông mà toàn bộ chỉ có vậy thôi à? Nhà cửa đồ đạc cũng… Vô lý! - Xin các đồng chí cứ khám kỹ và nếu cần, cho xác minh tất cả các ngân hàng trong, ngoài nước. - Tất nhiên sẽ xác minh. Và yêu cầu ông chỉ được nói khi tôi hỏi. Bây giờ mời ông đi! - Xin hỏi tôi có phải mang theo cái gì không ạ? Quần áo, chăn màn, thuốc, bàn chải đánh răng… chẳng hạn? - Mang đi! Nhưng mà lẹ lên! Cái gì thiếu, mang sau. Miếng quân hàm trên vai bắt đèn loé sáng. Thiếu tá… Mới chiều qua thôi, viên đại tá chỉ huy trưởng của anh ta còn tức điên lên vì trận cầu lông đánh thua anh ở sân câu lạc bộ! Đứng cách con ba bước, anh nói: “Ba không có tội. Có kẻ đã hãm hại ba. Con nhớ lấy chuyện này… Số tiền này để con đóng tiền học và mua gạo mắm… Ba tin rằng ba sẽ trở về nhưng nếu không về, con ráng học cho giỏi, ra trường, con hãy làm sáng tỏ mọi điều cho ba. Ba đi…” Giọng anh nghẹn tắc nhưng đứa con vẫn chỉ nhìn. Bọn bạn con nó bảo ba mày giỏi nhất vùng… Nó lại bảo mày có quyền tự hào về ba mày… Mới hôm nào thôi, đôi mắt kia còn nói với anh như thế. Lúc đó là 5 giờ 30! Phố xá vẫn vắng tanh. Thị xã vùng bán sơn địa này còn im lìm. Chiếc xe thùng lăn bánh bon về hướng thành phố lặng lẽ như mọi lần chiếc xe của công tình yêu cũng lặng lẽ lăn bánh đưa bánh đưa anh về sân bay để thực hiện một chuyến đi ra Hà Nội họp hay một chuyến công cán nước ngoài. *** Đời người dài lắm! Vậy nhưng đêm đó đối với anh còn dài hơn cả đời người! Chỗ của anh đó, vào đi! Từ bây giờ anh là phạm nhân, mọi nội quy anh phải có bổn phận chấp hành nghiêm chỉnh! Mọi sai phạm cố tình chống đối sẽ bị trừng phạt thích đáng! Ôi chào! Sao cứ văng vẳng tiếng loa trực thăng gọi xuống ngày nào: “Mọi sự ngoan cố chống trả, quân lực Việt Nam cộng hoà sẽ buộc phải trừng phạt thích đáng…” Sau câu nói càu nhàu đầy mùi quản giáo đó là hàng loạt những tiếng nói khác nhừa nhựa, đều cáng ở đâu đó xung quanh đổ ập xuống đầu: Giám đốc hả? Tổng giám đốc hả? Vỡ nợ hay ăn cắp? Cái mặt trứng tươi thế kia là chỉ có ăn cắp! – Khổ thằng già rồi thằng già ơi! Sướng lắm thì khổ nhiều, đời có vay có trả, ráng mà sống, đừng đập đầu vào tường, nghe lão! – Sao? Có mang theo trong người thứ gì không đó? Bỏ ráo trọi ra làm một cái lễ nhập môn coi!... Mẹ! Không có cái đếch chi hết. Tiền không! Thuốc không! Thế thì làm giám đốc làm con mẹ gì – Không sao! Chắc cha này nuốt vào bụng để nuôi béo “thằng nhỏ” hết rồi. Tụt quần chả ra coi thằng nhỏ còn… chớ được giọt nào không! Tụt!... Từ đầu đến giờ anh chỉ ngồi im như không nghe thấy gì, không nhìn thấy gì, trống trải và mụ mị nhưng tới khi có hai thằng mất dạy trẻ tuổi, râu ria, mồm miệng hôi hám vật anh ngã ngửa rồi một thằng giữ tay, một thằng tháo dây lưng lôi chiếc cạp quần xuống, thằng khác thọc tay vào dưới háng định bắt đầu thực hiện một động tác mân mó khốn nạn thì trí nhớ anh sực tỉnh. Một tiếng thét, một cú đạp, một động tác bật dạy mạnh không ngờ nhưng chỉ tích tắc sau, toàn thân anh đã bị ép cứng xuống sàn nhà, quần bị tụt đến gối, tênh hênh, thẳng đơ như một thanh tà vẹt bị tán đinh ri vê xuống đường ray. Những ngón tay sần sượng, thô rám lại tiếp tục cái động tác hồi nãy một cách khoái trá. Anh cố vớt vát một câu tắc nghẽn: “Các cậu tính làm cái trò bẩn thỉu gì vậy? Các cậu chỉ bằng tuổi con tôi mà sao…”. Một tiếng cười hực lên: “Để dạy bố cách tự sướng. Một giám đốc cao su chỉ huy hàng ngàn gái tơ như bố, chắc đêm nào bố cũng sướng, vào đây không có, thèm, chỉ có cách bố tự tay cầm vào nó mà sướng thôi. Bố hãy bắt đầu cuộc sống thứ dân từ thói quen nhà nghèo không mất tiền này. Nào! Ráng lên bố! Con giống của bố hết xí quách rôi hay sao mà cứ mềm èo vậy! Ráng lên… Rồi! Sắp được rồi… được rồi đó! Cha chả! Dòm còn ngon lắm! Hơn trai tơ”. Chẳng biết nó có chớ được hay không như từ hai hốc mắt mở trừng trừng đau đớn của anh, rõ ràng là có những giọt nước mắt khô quánh đang chớ, đang rịn ra thật. Và chính những giọt nước mắt câm lặng đó đã làm bật lên một giọng trầm khàn cất lên từ góc phòng: “Để cho người ta yên!” Tiếng nói chán ngắt, mệt mỏi nhưng đầy uy lực đó có tác dụng tức thì. Tiếng nói của một người đàn ông cao tuổi. Nói mà vẫn nằm. Uy lực mà không cần căng giọng. Cả bọn ngần ngừ nhìn nhau rồi lẳng lặng về chỗ. Mùi hôi hám loãng ra. Đến lúc đó anh mới bỗng thấy rỗng roãng cả người. Mùi vị tù đày nếu lúc nãy còn mờ nhoà thì giờ đây đã hiện hình thật cụ thể, góc cạnh. Anh oà khóc! Gần hai mươi năm sống trên đời, đây là lần thứ hai anh khóc, khóc vỡ toác, khóc nức nở, khóc không thể kìm lại được. Lần thứ nhất cách đây hơn hai mươi năm, năm Sáu Tám, cả đại đội chết hết dưới cầu sông Sài Gòn, anh đã khóc tầm tã suốt quãng đường đêm ba giờ đồng hồ một mình lủi thủi trở về căn cứ và để bây giờ, cũng là đêm, một mình… Đêm không ngủ dài khổ bằng cả một đời. Đêm không ngủ đối với một người hầu như không bao giờ biết mất ngủ như anh lại dài dặc ngàn lần hơn. Muốn quên đi, không muốn nhớ gì hết, không thể nhớ được gì cả nhưng trời ơi, sao những mảnh đời xa lắc, những mảnh đời anh đã trải qua, cả những mảnh đời anh không nhìn thấy lại cứ xôn xao sống dậy, đứt quãng, chắp nối, tranh cướp, chen lấn, gầm ghì trong anh tan nát thế này… 2 ĐÓ LÀ NHỮNG THÁNG NGÀY ẢM ĐẠM CỦA THẬP KỈ 80, khi cả vùng đất hàng chục ngàn héc ta đang rung lên, nghiêng ngả, vật vã bởi cái hiệp định cao su Việt Xô có nhiều khả năng biến thành chú voi khổng lồ bị sa lầy. Khổng lồ! Cuộc chiến tranh khổng lồ vừa thắng lợi. Một ý chí khổng lồ đã ca khúc khải hoàn. Một nỗi lạc quan khổng lồ đang tràn ngập khắp bản làng ngõ phố. Những ý tưởng kinh tế khổng lồ được hình thành. Bởi thế, cái kế hoạch 5 vạn héc ta cao su vặt vãnh này đâu có gì với sức vóc chẻ tre dóc nứa lúc ấy. Những bộ óc điều hành ở chất ngất tầng cao nghĩ vậy. Và vậy là sa lầy. Sa lầy thành bản chất. Sa lầy có chiều sâu. Sa lầy không gượng được nữa! Bỗng vỡ ra cái điều quá đỗi đơn giản mà sao chậm rì đến thế: Đem áp đặt cái thế phá đồn, giành đất hùng mạnh vào thứ cây im lìm, lành hiền này đâu có dễ. Nó là cây chứ đâu phải trận giặc. Nhưng nó sẽ là trận giặc một khi con người không hiểu nó là cây. Trận giặc ấy là thế này: Đất đai nhiều quá! Kế hoạch lớn quá! Nhưng thời gian lại không cho phép kéo dài. Thế là vội. Vội thì ắt phải huy động tới con người. Người từ khắp bốn phương dồn về như trảy hội trong hy vọng đổi đời, lật đời, trong hứa hẹn đây là một kinh đô cao su huy hoàng mà tại đó, con người sẽ chính thức trở thành một công nhân công nghiệp được bảo hành cuộc sống ấm no ở nhà lầu, điện nước tràn trề từ lúc lọt lòng cho đến tận ngày nằm xuống. Nhưng chao ôi, những sinh linh phần lớn là nghèo khổ từ các vùng biển hoang hoá, từ các vùng đồi khô cằn đó lại không biết, không hề có mảy may chút hiểu biết gì về cái loài cây cho mủ này. Và máy móc, và xe pháo, và xăng dầu được tập kết ùn ùn mang bóng dáng một cuộc tổng tiến công đại quy mô lần hai, cuộc tiến công hỉ xả vào đói nghèo. Nhưng máy móc vẫn là máy móc. Nó chẳng thể thay thế được tri thức làm rừng. Một chủ trương từ trên cao dội xuống: Bỏ máy móc! Tận dụng sức người! Con người sẽ quyết định hết thảy! Hãy lấy phương châm Ruồng cốt đốt dọn của ông bà làm khẩu hiệu hành động. Thế là máy móc được đổi bằng xương máu từ một quốc gia xa xôi chuyển về đã thành đống sắt vụn, xăng dầu thành chất đốt bỏ hoang giữa trời, của nả nhà nghèo mà một đống đành theo khói bay đi và người thì tiếp tục trồng ẩu, trồng lấy được, trồng bằng mọi cách để lấp đầy hiệp định. Cả 50 ngàn héc ta đất ngả nghiêng, vỡ vụn. Cây không lớn. Lớn rồi lại không có mủ. Rừng cây thành vô sinh. Cây rền rĩ, người than khóc. Thiên hạ vỡ mộng đã lác đác bỏ về. Kẻ mới tới, thoáng thấy cảnh tình cũng ngoắt lưng rùng mình trốn chạy. Đói rét, bệnh tật, tăm tối, chết chóc… bắt đầu hoành hành. Cái các, cái xấu thừa dịp nảy mầm ma quái như cỏ dại. Hy vọng đã thành tuyệt vọng. Cao su đi dễ khó về… Câu ca cũ sao lại thổi buồn đến thế dọc suốt các hàng lô. SOS! Cây cao su kêu cứu! Phận số con người kêu cứu! Những chiếc xe sang trọng xịch đến rồi lại đi. Những chiếc chuyên cơ từ Hà Nội bay vào cũng chỉ dừng lại ở trụ sở Công ty mươi phút rồi cất cánh chìm lút vào mây trời. Chỉ còn lại rừng cây là vẫn đứng im lìm, ngơ ngác. Ngơ ngác và khổ đau cả cái nhìn của con người. Con người bỗng trở thành thủ phậm và nạn nhân chẳng đừng của chủ thuyết duy lý đang gào thét vang rừng: Đánh Mỹ được thì làm cái gì cũng được hết, huống chi là cái cây cao su vớ vẩn này! Các đồng chí! Dàn hàng ngang tiến lên! Nhưng cái sự dàn hàng ngang ấy không tiến lên được mà lại dậm chân tại chỗ, lún sâu hơn. Hàng ngàn héc ta cao su èo uộc có khả năng bị loại bỏ. Hàng trăm con người mới hôm qua còn được gọi là ưu tú bây giờ cũng ngơ ngác đứng co cụm lại với nhau. Xao xác… Xao xác… Lại xao xác, trống vắng đến rợn người như nỗi trống vắng sau một trận đánh huỷ diệt cấp chiến lược năm nào. * ** … Đại đội trưởng trinh sát Vũ Nguyên trở về với vùng rừng cao su trong cương vị giám đốc một xí nghiệp công trình đúng vào những ngày oi nồng hầm hập đó, khi anh mới vừa tròn hai mươi tám tuổi, được nhìn nhận như là chàng sĩ quan trẻ đẹp, có triển vọng nhất binh đoàn. Anh trở về cùng với cả đội hình trên vạn con người đã lập nên những chiến tích lẫy lừng trong suốt chiều dài các chiến dịch. Anh trở về trong ý định sắt đá của cấp vĩ mô rằng, bằng mọi giá người lính phải vực dậy được con voi kinh tế khổng lồ đang rống lên những tiếng kêu thảm thiết giữa đầm lầy này. Và những người lính với trữ lượng nhiệt tình chưa mất đi nhiều lắm sau cả chục năm buông toả vào trận mạc đã phần nào thực hiện được cái ý định mang bản chất cao đẹp nhưng cũng quá đỗi thiệt thòi nước sông công lính ấy. Những tưởng vực dậy được là xong, là lại trở về đội hình chiến đấu đầy kỷ niệm đau thương và hào sảng nhưng anh đâu ngờ rằng, con voi khổng lồ khoác làn da nhám xúi duy ý chí đó đã vĩnh viễn gắn số phận những người lính vào số phận trường sinh của nó, gắn cho đến tận bây giờ, khi anh đang nằm trên chiếc giường xi măng lạnh lẽo, có những răng rệp cắn nhôn nhốt ở khe mông nơi đây. Cuộc đời anh có lẽ sẽ không đến nỗi bị xô đẩy đến cái hoàn cảnh khốn nhục này nếu như ngày ấy, sau ba năm phụ trách xí nghiệp công trinh, anh không đột ngột được điều xuống cứu nguy cho một nông trường trọng điểm đang có nguy cơ tan rã. Chậc! Thì cũng chỉ là có lẽ thôi chứ nước đời muôn vạn ngóc ngách biết đâu mà lường. Cũng như những lời khuyên vừa chân tình vừa bỗ bã của bạn bè khi biết tin anh sắp rời xa họ kia: “Vớ vẩn! Cậu ở đây đang yên đang lành, chí ít cũng còn chút bóng dáng kỷ luật nhà binh, sống đỡ phải nhìn trước ngó sau, xuống đấy để mà vỡ mặt à?” “Ông có biết cái nông trường ông sắp xuống nó là thế nào không? Đồi nghiền thịt đấy! Mới có ba năm mà nó đã cho ra bã bốn đời giám đốc rồi. Cậu liệu được mấy hả, hay là nó chỉ chờ cậu xuống là cái miệng đỏ lòm của nó sẽ táp một phát gọn hơ?” “Nghĩ lại đi sếp ơi! Tính sếp thẳng thế, nóng thế, lại nhiều khi tỏ ra rất yếu mềm, nhẹ dạ thế, xuống nông trường nhiều cái chướng tai gai mắt, nhiều cái hiểm độc lắm, không trụ nổi đâu”. “Này, em bảo thật nhé, có khi nào anh nghĩ người ta đang có ý định nhổ anh đi bằng cách ném xuống một cái xoáy nước toàn ba ba thuồng luồng để anh không có dịp ngoi lên được nữa không?” “Nó nói đúng đấy. Ông anh thử nghĩ lại cái vụ đồi tiền hay cái vụ khoán sản phẩm tí nữa thì đưa ông anh đến cửa nhà tù xem. Ôi! Cõi đời phức tạp thấy mẹ mà ông anh cứ phiêu diêu lãng mạn như bay trên mây ấy thôi. Nhớ không?” … Anh nhớ chứ! Nhớ bỏng rát cả cổ họng nữa là khác bởi chuyện đó mới xảy ra cách đây có hơn một năm và anh, cho đến lúc ấy anh cũng chỉ mới có ba mươi hai tuổi chứ mấy! Anh không thích sự đổi tiền, đúng! Đổi làm gì khi nền sản xuất còn quá ư ăn đong thế này để rồi trước sau đồng tiền lại tuột giá như cái gã mắc bệnh đại tràng tuột hết đồ ăn thức uống ra đằng mông, mất công! Cuộc sống hậu chiến chưa đâu vào đâu mà đã đổi tiền là dễ làm rối tung mọi sự lắm! Đúng, anh đã oang oang nói thế và tất nhiên chẳng ai để cho anh được nói thêm câu nào. Người ta đưa công an đến. Họ triệu anh lên huyện rồi lên tỉnh. Họ buộc anh phải giải trình này nọ. Họ bảo anh phát ngôn quá ư là vô tổ chức, dung tục, đây là chủ trương lớn của nhà nước, đồng chí là cán bộ, là đảng viên mà lại nói vậy là có khác chi tiếp tay cho bọn xấu đang từng giờ từng phút nhăm nhe cắn vào thành quả cách mạng, nhăm nhe đánh vào chủ trương của nhà nước ta! Anh cãi, cãi rất hăng, cãi như người ta nó là cãi có lý luận đàng hoàng và nói chung, khi còn trẻ lại vừa kiêu hùng bước từ trong rừng ra là hay cãi lắm. Đáng lẽ là sự cãi đó sẽ dẫn anh đến rất nhiều phiền hà, thậm chí cả tai hoạ nếu như ông bí thư huyện, vốn là người từng trải, lại có mối quan hệ chiến đấu nhiều năm trên một địa bàn sinh tử không đứng ra che đỡ. Đỡ xong mới bảo: “Mày khâu bớt cái mồm mày lại, thằng khùng! Dù chủ trương có đúng hay không nhưng mày là thằng cộng sản, mày phải chấp hành. Khỉ khô cái mồm mày! Im súng cả mấy năm rồi mà vẫn giữ cái trò la hét oai oải như ngày nào xông vào đồn giặc là chết sặc máu đấy con ạ!”. Nói phải củ cải cũng nghe. Thì im. Vậy rồi cũng người bí thư nói tiếng Thượng sõi ngang tiếng Kinh được dân coi như thánh sống kia ít tháng sau lại đã âm thầm ủng hộ cái phương thức khoán sản phẩm trong kinh doanh, sản xuất của đơn vị anh. Thanh tra xuống một chục đoàn. Ban giám đốc công tình yêu gọi lên cũng một chục lượt. Anh bị xoay ngược xoay xuôi đến bạc cả tóc râu suốt ba tháng liền. Thế này là tiếp tay cho tư bản, là nô lệ cho kiểu làm ăn phi pháp bóc lột, là phá tận gốc các nguyên tắc kinh tế Xã hội chủ nghĩa ưu việt, la… Nói chung người ta chút nữa thì tống anh vào trại tâm thần. Khoán khiếc gì? Sao lại khoán? Bao nhiêu năm hậu phương mênh mông có khoán đâu mà vẫn nuôi được tiền phương làm nên kì tích thế kỉ? Đồng chí đã là cái gì mà dám một thân một mình lội ngược dòng cơ chế? Anh lại cãi. Cãi cũng hăng và cũng lý luận không kém. Không! Tôi không lội ngược dòng gì hết, tôi chỉ quá xót ruột khi ngày ngày phải nhìn cái cảnh công nhân của tôi sống lắt lay, làm lắt lay, ăn lắt lay, cái gì cũng lắt lay để rồi khi nằm xuống cũng lắt lay không ra cái giống người! Cuộc đời dài lắm! Nếu ngày qua ngày cứ lắt lay, trễ nải, nhàm chán như thế thì khác chi loài muông thú, cây có, không vui buồn, không khát vọng, không chuyển dịch đổi thay. Tôi muốn công nhân của tôi có niềm mê say, háo hức mỗi sáng ngủ dậy. Vì thế tôi phải khoán. Khoán như khoán đào hầm tránh B52 trong rừng. Các đồng chí có biết cái khaons đào hầm đó không? Đào hăng lắm. Đào cho mình. Bị thương, sốt rét cũng bật dậy mà đào. Đào như điên như dại. Đào say sưa. Đào chính xác từng phân đất. Đào cho khỏi chết. Vậy thôi. Người ta sẽ cách chức anh dẫu mù mờ không hiểu rõ lắm vì sao phải cách chức nếu như cũng chính cái người bí thư địa phương đầy mình uy tín kia lại không phóng xe xộc ngang vào cuộc họp Đảng uỷ. Ông bảo hãy khoán! Có một ông bí thư tỉnh ở một tỉnh trung du ngoài kia cũng khoán sản trên đất canh tác như thế này, cũng bị mất chức, cũng ối chuyện rầy ra nhưng đang được nghiên cứu lại, đích thân chủ tịch nước đi nghiên cứu và xem chừng có vẻ xuôi. Rừng cao su thuộc nhà nước nhưng đảng bộ công tình yêu cao su lại thuộc cấp uỷ địa bàn nên lời nói phát ra từ hai hàm răng bị cà cụt kia cũng có sức nặng lắm. Anh thoát. Nhưng lại bị mắng. Mắng nhẹ hơn. Miệng mắng mà mắt cười: “Vừa phải thôi mày! May mà có cái ông to tướng ở ngoài kia đỡ đạn dùm chứ không lần này mày tiêu rồi. Thích làm người hùng à? Thích là một trong những người đầu tiên phất cao ngọn cờ khoán sản trong cả nước à? Coi chừng cờ rách mà người tan đó!”. Bị mắng mà ruột mát như được uống nước dừa đầu hạ. Ông tính đang không chui vào cái miệng đỏ lòm, lởm khởm nanh vuốt của nó ư? Chớ dại! Anh không dại và anh cũng chẳng muốn làm người khôn. Vả lại, đời dài lắm, thi thoảng cũng phải dại một chút cho nó tỉnh ra, nếu khôn cả đã thành Rô bốt hết trọi trơn còn gì. Vả lại, anh cũng muốn thay đổi môi trường cho vui, càng khó càng vui, càng gian nan càng muốn thử sức. Anh nghĩ thế và cũng trả lời thế. Song có một điều thầm kín mà anh không thể nói ra, không tiện nói ra, đó là cái sự chấp nhận xuống nông trường ở nơi anh còn vì bóng dáng một người con gái tên Thương. Hà Thương… Sự ra đi lần này của anh trong hành trang chỉ mang theo hai tài sản: Tình yêu trắc trở và cây kèn kỉ vật của một đồng đội đã ngã xuống trao lại. Chàng trai người Hà Nội vốn là con một gia đình nghệ sĩ đang học dở trung cấp âm nhạc thì được lệnh tổng động viên ra chiến trường ấy, vào những giờ rảnh rỗi giữa hai trận đánh đã tận tình dạy anh cách sử dụng cái cây kèn lạ ngoắc lạ ngơ trông như ống lươn nâu quánh này. Anh học được nhiều bài lắm nhưng không hiểu sao Vũ Nguyên lại chỉ thật thích có mỗi bài Cái chết của con thiên nga! Sự ra đi của cái đẹp… Cái chết của những điều cao quý… Cuộc sống thật mỏng manh… Thiên nga mỏng manh! Phải chăng âm hưởng thăm thẳm của nó có cái gì giống cuộc đời, tâm hồn, số phận những người lính đang từng ngày ngã xuống vì một ý tưởng thiêng liêng luôn được ủ ấm trong lồng ngực. Và rồi lạ chưa kìa! Lại cũng chính cây kèn và bản nhạc con thiên nga… đó, giống như một định mệnh, đã cho anh có dịp được gặp em, yêu em và… xa em! Dạo đó… 3 KHÔNG NGỦ ĐƯỢC? Tiếng hỏi khàn khàn và dóng một ấy là của một ông già hồi tối đã lên tiếng bênh vực anh. Anh không trả lời. Nói đúng hơn là anh không thể trả lời, không muốn trả lời. Hình như gà ngoài phố đã gáy canh một? Tiếng gà… Xưa nay anh có bao giờ để ý đến tiếng gà mà sao giờ đây nó lại thấm thía cái nghĩa yên hàn, tự do đến thế. Anh trở mình. Sàn xi măng kích thuốn vào từng đốt xương. Trời ơi! Đã có bao giờ kể cả thời chiến tranh anh phải nằm như thế này! Hai mươi năm làm doanh nghiệp, cũng ngần ấy lần hoặc hơn thế những chuyến đi nước ngoài, đi về Thành phố, đi ra Hà Nội… Những chuyến bay, những căn phòng sang trọng, những chiếc giường êm ái, những hương vị quý phái, những… Anh thoáng rùng mình. Đêm nhà tù sâu thẳm như đêm trong địa ngục. Từ đầu đêm đến giờ anh không hề chợp mắt. Không dám chợp mắt dẫu đầu óc ê ẩm, thân thể mỏi nhừ. Bởi lẽ, chỉ cần thoáng chợp đi một chút, khi tỉnh dậy, chợt nhận ra cảnh ngộ hiện tại của mình là lại bàng hoàng, bủn rủn hết cả người. Giống như năm xưa nằm giữa hàng rào địch chờ giờ nổ súng, gió đồng bưng mát quá mà anh cũng đâu có dám thiu thiu. Thiu thiu rồi, tỉnh dậy, lại đập mặt vào hoàn cảnh máu me và có thể sẽ vĩnh viễn ra đi khỏi cõi đời chỉ một lát nữa, đầu óc tê dại đi kinh hoàng lắm! - Cố ngủ đi một chút! Đêm đầu vào đây ai cũng vậy nhưng chỉ vài đêm là quen. Anh vẫn nằm im. Ông ta là ai? Một tên giết người, một kẻ hiếp dâm, một giám đốc cũng mang vạ tham nhũng như anh hay một gã buôn lậu ma tuý như những kẻ đốn mạt, nham nhở hồi tối? Chao ôi! Có ai ngờ đến cái tuổi ngoài bốn mươi này, mình lại bị sống chung phòng với bọn tội phạm ghê tởm như thế! Tội phạm… Mà anh cũng có sáng giá gì hơn. Anh cũng đang hiện hình là một tên tội phạm già đó thôi. Có tiếng sột soạt. Anh hé mắt nhìn. Người bạn tù đã trở về chỗ, nằm ngửa, vẩn vơ nhả khói thuốc lên trần nhà. Góc kia, sát tường, hai gã trai trẻ đang nằm úp thìa vào nhau, dưới vệt đèn bảo vệ vàng vọt từ ngoài sân hắt vào, đôi mông để trần cũng vàng vọt của chúng cọ chịn, ghì xiết mỗi lúc mỗi nhanh… Trời! Nước mắt anh lại rịn ra. Hà Thương ơi! Lúc này em đang ở đâu? Em có biết tôi đang phải sống cạnh những thằng người như thế nào… Hà Thương… Tôi đã để mất em một lần và giờ đây, chắc tôi sẽ chẳng bao giờ có lại được em nữa! * ** Toàn cảnh nông trường khi anh xuống diễn ra thật thảm hại. Giống như cái xí nghiệp công trình của anh thời chưa khoán sản phẩm. Tất cả đêu phực lên cái mùi vị mốc thếch, lởm khởm của một cánh rừng đang vào kỳ tàn lụi. Cây lởm khởm, cây thực sinh nằm cạnh cây mới trồng, người lởm khởm, mủ chảy từng giọt như bầu vú mẹ tong teo đã kiệt sữa, ngày ảm đạm, tối trở về trong âm u dầu đèn, đường sá lầy lội, mái lá trống hoác như những con mắt mù loà nhìn lên bầu trời tím tái õng nước, mắt người lớn trĩu nặng tâm tư, bụng trẻ thơ chứa đầy khoai sắn và thuốc kháng sinh, một ca sốt rét phải cáng đi mất ba ngày, đầu tuần cán bộ chủ trì các đơn vị lên công tình yêu giao ban phải lội bộ, cơm đùm cơm nắm cứ như cái anh đi thăm tù, bóng dáng người cạo mủ lẩn quất, lầm lụi trong rừng sâu gợi nhắc những hồn ma bóng quế, những cô nữ tu khổ ải ngày nào, nước da con gái xanh úa dần đi theo màu lá, thỉnh thoảng nhìn nhau cười, cái cười lại như khóc và đó đây trong các khoảnh đất ẩm ướt đầy cỏ lác, đã rải rác hiện lên những nấm mồ oan nghiệt chết vì đói khát, vì bệnh tật… Nhưng cái thảm hại nhất lại nằm lẻ khuất trong lòng dạ con người mà lúc đó anh không tài nào nhận biết được. Chẳng một ai có thể nhận biết được. Bởi nó đã diễn ra trước khi anh khăn gói xuống đây. Nó ủ dấm, nằm gọn cho đến suốt những năm tháng sau này. Con người đó có cái tên thật lành hiền nghe như khoai như sắn: Phạm Đăng Điền. Đăng Điền kém anh vài ba tuổi, thông minh, sắc sảo, văn hoá được đào tạo khá cơ bản, lúc ấy đang giữ chức đội trưởng, và có lẽ là vào loại đội trưởng giỏi giang kỳ cựu nhất của hơn hai chục nông trường trong toàn Công tình yêu. Anh ta đang ngồi trước mặt phó giám đốc Đoàn Thanh, một cấp phó nông trường cũng kỳ cựu không kém. Và hai cái kỳ cựu đang chụm đầu vào nhau, chỉ giãn cách bởi chai đế đã vơi hơn một nửa, xung quanh là rừng cây cao su sắp đến kỳ cho mủ toả bóng xanh mát như ánh trăng ma quái. - Hắn sắp về đấy – Điền nói. - Biết! – Đoàn Thanh nhìn đi đâu. - Hắn là một tay cứng, chắc sẽ xáo tung lên tất cả. - Biết! - Và khi ấy, chắc anh em mình chỉ còn cách là cúi đầu răm rắp. - Sao nữa? - Và rồi là cuộc sống sẽ ngột ngạt không chịu nổi. - Cậu ngột ngạt? - Chả riêng ai. - Còn gì nữa không? - Nói chuyện với anh chán như cơm nếp nát! - Thì tôi có bắt cậu nói. - Nhưng hắn sắp về. Ít nhất cái sự về này cũng xúc phạm đến anh chứ? - Tôi? - Anh. Tuổi đời tuổi đáng anh hơn hắn, hồi bộ đội quân hàm anh phong trước hắn, anh lại là phó của bốn đời giám đốc, các giám đốc cứ lần lượt bị đốn, còn anh vẫn như bàn thạch, riêng điều đó cũng đủ để kỳ này anh lên nắm cái ghế giám đốc chứ không phải hắn, một thằng cha căng chuskieets một mẩu trồng trọt không biết. Nói thật tình nhé, em buồn cho anh! - Chứ không phải buồn cho cậu? - Và chán nữa! Chính cách cư xử quá sức nhu nhược của anh đã xúc phạm đến cả chúng tôi, những đứa đã lăn lộn với mảnh đất này ngay từ ngày người còn ngủ chung với cọp. - Ý cậu? - Ý anh chứ. Anh phải tỏ thái độ, phải ra mặt phản kháng, phải có tiếng nói lên tổ chức. Chúng tôi sẽ đứng bên cạnh anh. - Xin lỗi nhé! Mình chịu. Mình mệt rồi và mình cũng không mê mụ cái chức giám đốc ấy lắm để phải phản kháng một cái gì. Hình như cái số mình sinh ra chỉ để làm phó, chỉ để phò một ai đó. Hồi chiến tranh cũng vậy, bây giờ cũng vậy. - Nhưng hắn không đáng để anh phò. Và kẻ hắn thanh toán trước hết sẽ chính là anh. - Miệng lưỡi cậu như rắn! Cứ làm như đây là vương quốc của một thế giới ngầm. - Hơn cả thế giới ngầm nếu ta không biết cách tự vệ. - Nói rõ ra xem nào! - Phải đánh phủ đầu ngay từ khi hắn bước chân về. - Cậu đánh? - Nếu cần, nếu anh vẫn giữ thái độ im lặng. - Bảo này! Nông trường đang tan nát, bộ sậu nông trường đang ba bè bảy mối, làm gì thì làm, mặc các cậu nhưng cái gì cũng phải cho có chừng mực. Đừng vì một điều gì đó mà làm công nhân cực khổ thêm. - Vậy nhé! Ông anh ngầm thoả hiệp rồi đấy nhé! Cấm không có chuyện nửa đường nghĩ lại đâu đấy. Và yên tâm đi. Hắn cút rồi, người mà bọn này công kênh lên đặt vào chỗ cần đặt thì chỉ có là ông anh. - Cái đó mình… không biết. Anh có quen Đăng Điền. Và tất nhiên cũng biết cả Đoàn Thanh. Hồi anh mới ở bộ đội chuyển ra thì Đăng Điền cũng vừa từ một tỉnh cực Nam Trung Bộ nhập vào. Nghe đâu hắn cũng có một thời lên xanh đánh giặc hăng ra trò rồi sau đó không hiểu vì lý do gì lại trở ra làm dân hay được tổ chức cử ra hoạt động trong dân không biết nữa. Hai môi trường, hai tiểu sử nhưng sống với nhau lại khá hoà hợp. Phải chăng cùng là dân Thành phố, cũng đã từng là sinh viên, lại có chút đồng điệu về tâm hồn tình cảm, người yêu âm nhạc, kẻ thích chụp ảnh, vẽ tranh và đặc biệt là đều cùng rất yêu rừng nên gặp nhau một cái là mến ngay. Mến nhưng vẫn có cái gì không thật gan thật ruột. Sau rồi người ở lại làm đội trưởng, người chuyển qua làm giám đốc xí nghiệp, xa nhau và hầu như không có tin tức gì về nhau cho đến tận bây giờ. Điều ấy anh hiểu rõ cũng có căn nguyên của nó. Đó là một lần uống rượu tranh luận về chuyện người Cộng sản có biết làm kinh tế không hay là… Điền đã tưng hửng: “Tôi không thích gì chế độ nguỵ, cũng không ưa gì Mỹ nhưng Cộng sản chúng ta còn phải học ở họ nhiều lắm cách cai trị và cách quản lý kinh tế ngoài những khả năng đánh đấm, võ biền đã lỗi thời”. Lúc ấy không kìm được, anh đã kéo Điền ra một chỗ vắng, nói: “Cậu bắt đầu nhờn rồi đấy! Câu đó của ai đó nói ra thì có thể châm chước nhưng cậu, cậu đã từng là lính, dù là một thằng lính không đi hết cuộc chiến tranh chăng nữa nhưng cậu không nên nói cái giọng xổ toẹt đó, hèn lắm!” Điền không nói lại, chỉ cười lạnh: “Có thể tôi sai… Tôi không biết thật… Tôi xin lỗi!” Nhưng đôi mắt lanh lợi của hắn lại chuyển màu xám đục như đang có những cơn giông tích mưa vần vụ bên trong. Phải chăng mọi chuyện được bắt đầu từ cái câu mắng văng ra một cách chân tình đó hay còn vì một lý do mù mờ nào đó không hiểu nổi, dẫu rằng khi anh trở về, Điền cũng đang là một thành viên của đảng uỷ nông trường! Nhưng còn Đoàn Thanh, tiểu đoàn trưởng cũ của anh, một con người ngay thật, hiền lành, không thấy nói ác về ai, không một lần xử tệ với ai, mộ con người đã có lần lạc rừng cõng nhau cả chục ngày, thoát, đã khóc nấc như đàn bà: “Đây là nghĩa tử sinh không bao giờ quên được, từ nay tao với mày kết nghĩa anh em, thề sống chết…” Chả lẽ con người ấy cũng cùng một duộc với hắn ư? Anh không tin. Cho đến bây giờ đã khoác danh tù tội, anh vẫn không thể tin! Còn Hà Thương… Lúc này cô có biết anh đã bị bắt không và nếu biết thì thái độ, tâm trạng cô sẽ như thế nào? Đàn bà… Ôi! Đàn bà… sao càng sống nhiều năm trên đời lại càng thấy họ là không thể hiểu nổi như thế? * ** … Lúc đó Hà Thương đang cắm cúi cạo mủ trên phần cây của mình. Nhìn cô thật khác với các chị em trong tổ: dáng cao, mảnh, nước da trắng, khuôn mặt thanh thoát, đẹp, những ngón tay thon dài dường như không phải dùn để làm cái công việc này và đôi mắt lúc nào cũng phảng phất nét buồn kín đáo. Giữa những cô gái chất phác khác, cô gây ấn tượng đến nỗi coslaanf một nhà thơ đi thực tế xuống đây đã phải thốt lên: “Như một diễn viên đang thể hiện vai cô gái cạo mủ cao su”. Cô chỉ lặng cười. Còn giờ đây, nhìn những giọt mủ ứa ra nhọc nhằn mà cô héo ruột héo gan. Nghe đâu giống cây này nếu trồng tốt, chăm sóc tốt, biết chăm bẵm biết yêu tương trân trọng nó, từ sáng đến giờ nó đã tràn ra cho người cả miệng tô sữa trắng ngần rồi chứ không phải cạn queo dáy bát như giọt nước mắt người mù như thế này. Đau lưng quá! Làm bạn với cây cối cả nửa năm rồi mà sao cái lưng chẳng mềm đi được một chút? Mỗi một ngày công suốt từ 4 giờ sáng cho đến 3 giờ chiều là phải đảm bảo cạo đủ một héc ta tức 450 cây, như vậy mỗi cây không cạo quá nửa phút. Chậm hơn, nắng lên hoặc mưa xuống, mủ lặn hết vào trong hoặc trộn hoà vào nước trời là coi như công cốc! Lại còn cái khoảng cách giữa mỗi cây nữa! Cây này cách cây kia chí ít là ba thước, mỗi buổi cạo phải đi hết cả khoảng cách ba nhân với bốn trăm năm mươi là bao nhiêu?... Ba mươi buổi cạo một tháng, ba trăm buổi cạo một năm, cả một đời cạo sẽ phải đi hết một đoạn đường dài dặc thế nào? Đi trong lặng lẽ, đi trong buồn tủi, đi trọn một đời con gái trong xanh xao, vô định mà rồi rút cục không biết mình đi đâu? Âm thầm quá! Âm thầm cạo, âm thầm về lán, âm thầm ngủ, âm thầm gá lắp một tình nghĩa vợ chồng, âm thầm đẻ để rồi chưa kịp hiểu chuyện gì, những đứa trẻ sinh ra lại âm thầm đi tiếp bước đi của cha mẹ… Cũng là một kiếp thợ thuyền nhưng phải chăng không có nơi nào thân phận người thợ lại chìm lắng, buồn tênh và ít nói ít cười đến câm lặng như ở nơi đây! Thoáng dừng tay nhìn những bóng dáng bạn cạo đang lẩn khuất trong ẩm ướt như những hồn ma bóng quế vật vờ, Hà Thương khẽ thở dài… Đội trưởng Đăng Điền bước tới như một cánh dơi oà ra từ vũng tối. Hắn kín đáo nhìn cô với ánh mắt buồn buồn rồi lặng lẽ bỏ đi sau khi để rơi một tiếng thở ra ngấy buốt. Tiếng thở này chỉ có Thương là hiểu. Như thể là: “Rốt cuộc cô là ai, là cái gì mà cứ lầm lũi, bí hiểm như thể là cái thứ mà tôi không bao giờ với tới, như đang tồn tại ở một thế giới khác, một thế giới không hề biết đến có một thằng tôi trước đây, bây giờ và còn lâu về sau này vẫn đang hướng vọng về cô, lo âu và khắc khoải!” Nhưng mặt khác, bằng cái nhìn căng chằng như muốn thiêu đốt, nó lại muốn bảo: “Không sao! Trước sau gì thì sự bí hiểm, kiêu sa của cô cũng sẽ được chính tôi, gã đội trưởng trực tiếp của cô xé toang chứ không phải ai khác. Tôi đã mở lối mòn cho cô về đây thì tôi cũng sẽ biết cách rào dấp cái lối ấy lại”. Cô thoáng rùng mình. Như có con vật xanh nào trườn bò vào chỗ kín. Ngay từ ngày đầu về, cô đã không chịu nổi cái nhìn buốt lạnh của hắn. Đứng đối diện, hắn không nhìn dao cạo, không nhìn miệng cạo khô hay ướt, cũng không nhìn dăm cạo đẹp hay xấu theo đúng chức trách giám sát của mình, hắn chỉ nhìn xăm xoi thật sâu vào đáy mắt các cô thợ như muốn lôi tuột từ trong đó ra những suy nghĩ có khối có góc cạnh. Hắn không chịu nổi cái dáng vẻ thờ ơ, xa cách khi họ nhìn hắn. Là con người phức tạp đầu óc luôn chia hai phần sáng tối, hắn có thể không buông tha bất kì một nhan sắc có chút gợi tình nào nhưng đồng thời hắn cũng sẵn sàng nện vỡ mặt kẻ nào đó xúc phạm đến các nhan sắc ấy. Chính mắt cô chứng kiến trong một lần nhậu, Tụ, đội trưởng đội 2, vốn là người chém to kho mặn đã ồn ào nhận xét: “Tớ đã đi nhiều nơi, đã nếm đủ vị cuộc đời nhưng có lẽ không ở đâu khuôn ngực con gái lại đẹp như khuôn ngực con gái làm cao su. Trắng xanh như lá!” Sao anh biết? Một ai đó vặn lại, Tụ cười khục: “Bí truyền. Chỉ cần yêu cầu các nàng cạo ngược chứ đừng cạo xuôi. Cạo xuôi thẳng lưng thẳng ngực chả thấy gì, chán ốm. Cạo ngược, buộc các nàng phải gập người xuống và thế là… trắng ơi là trắng, phồng ơi là phồng! Cả một viện bảo tàng, một phòng tranh ảnh các bộ ngực trinh nữ vùng sơn cước của thằng cha Điền được phơi bày ra hết trọi”. Câu nói vừa dứt, lập tức cả khuôn mặt anh chàng to con bỗng méo lệch đi đến 120 độ về phía sau trước một cú đấm trời giáng của hắn vào chính giữa quai hàm. Hắn nói: “Mày có thể tụt quần cả trăm đứa, ngàn đứa nhưng mày chẳng nên mang cái chuyện ấy ra làm mồi nhậu nghe mày!”. Cái bảo tàng ngực như lời con người nát rượu nói ấy liệu có không, chưa ai dám quả quyết nhưng ảnh về những phong cảnh cao su, con người cao su, cả cái xấu lẫn cái đẹp đều được hắn chụp lía lịa, chụp cả cuộn cả chục cuộn là có thật. Cái thì hắn lồng kính treo trong nhà hoặc gửi biếu treo trong hội trường, cái thì hứng lên cũng đôi bận gửi đăng ở vài tờ báo và cũng có cái hắn giấu nhẹm, chỉ khi nào rảnh rỗi mới gài kín cửa, lục tủ mở ra xem một mình. Phải chăng đó chính là bộ ảnh chụp những khuôn ngực con gái làm cao su thánh thiện và tội tình như cái Tít hắn đặt? Tội tình… Mới chỉ thoáng nghĩ đến đó, ngực cô đã thấy nhột nhạt khó thở. Càng nhột nhạt hơn khi một lần chính cô đã bắt gặp hắn nhìn lạnh tanh, vô cảm vào một chị thợ đang vạch bầu vú tròn căng, trắng nhễ nhại, đưa những ngón tay gầy guộc, đen nhẻm nặm sữa vào thân cây. Thức dậy đi làm từ lúc còn tối đất, đến buổi sữa dâng tức trong ngực, chẳng thể đáo về cho con bú, đành chỉ nặn sữa cho phun vào gốc cây chứ còn biết làm sao! Sữa cao su chảy từng giọt. Sữa người tia từng dòng. Trong quạnh quẽ, hai dòng sữa trộn hoà vào nhau, trắng như khăn tang, tức tưởi. Cây rền rĩ vặn mình, mắt người mẹ trẻ trôi thả đi đâu, ai oán… Vậy mà hắn cứ nhìn, ơ thờ, ráo hoảnh đôi mắt ra mà nhìn, cái kiểu nhìn của một kẻ ngoại cuộc, kiểu nhìn của một con đực đang chăm chú nghiên cứu những nét kỳ dị trong sự tồn tại nhọc nhằn của con cái… Hà Thương thoáng buồn! Chao ôi! Đáng lẽ mình chẳng nên về đây, chẳng nên nghe hắn làm ra cái bộ ngậm ngùi thương cảm mà về! Một con người nghe nói đã có thời từng ngồi trên ghế đại học, đã có lúc biết sống lặng thầm trong thế giới suy tưởng mênh mông, một con người ngày ấy, thỉnh thoảng gặp trên văn phòng Công tình yêu hồi mới thành lập, chỉ gợi lên trong cô một ấn tượng nhợt nhạt, chăm chỉ và lành lạnh, thế thôi, vậy mà giờ đây, chả lẽ do cuộc sống quá đỗi nghiệt ngã, lại cũng chính con người ấy đã biến thành một kẻ bất nhẫn nhanh vậy sao? Dù vậy nhưng cô cũng chẳng thể hoàn toàn dửng dưng được với hắn. Dẫu sao trong những phút giây ngột thở nhất của một quãng đời đàn bà, anh ta cũng đã biết tìm đến cô với một hành vi nghĩa hiệp, chân tình. Và những ngày mới về đây lạ nước lạ cái, anh ta cũng đã tỏ ra biết chăm sóc cô khá chu đáo, khi thì bánh xà bông, ít viên thuốc, mét vải, lúc thì cân đường hộp sữa, trái cam… Những thứ mà ở thời điểm ấy, chỉ có thể có được trong mơ. Nhưng đến khi anh ta nhớ và chăm chút cả đến ngày hành kinh của cô bằng cách đặt công việc nhẹ hơn, gần nhà hơn và thậm chí có cả gói bông thấm ở đầu giường thì cô bắt đầu thấy có cái gì ghê ghê trong đầu… Tuy thế con người ấy cũng chỉ khiến cô lảng xa chứ không sợ. Cái cô sợ lại chính con người kia, Tuấn, mệnh danh là Tuấn Tử Thần. Đẹp trai, giàu có, tiền tiêu không nghĩ, lúc nào cũng ngồi rất phong trần hiệp sĩ trên một chiếc xe phân khối lớn, chiếc xe có lẽ là độc nhất vô nhị ở vùng cao su sát biên giới Campuchia này. Không ai rõ hắn ở đâu đến, hắn sống chủ yếu bằng nghề gì nhưng có điều ai cũng biết rằng, hắn là thành phần tự do đã tìm đường chạy dạt về đây sinh sống như trăm ngàn những cư dân tự do đến từ mọi vùng đất khô cằn khác. Gã có ơn với cô. Trận lũ tháng trước cuốn cô đi theo con suối đầy đá nhọn, cành khô cả cây số. Tấm thân mỏng manh của cô chắc chắn sẽ rách nát nếu như lúc ấy không hiểu sao gã lại có mặt kịp thời, để nguyên cả quần áo nhào xuống rồi phóng liền ba trăm cây số đưa cô về bệnh viện thành phố. Một tuần sau ra viện. Lại chính hắn lạnh lùng vượt ba trăm cây số trả cô về nông trường sau khi đã thanh toán mọi khoản chi phí rất ư là hào phóng. Con người cao lớn, lạnh lùng, ria rậm, đẹp một cách cô hồn, vận cả bộ bò bạc phếch, kính đen, giày lính Bôtđơsô ấy đang đứng kia, cạnh Đăng Điền. Cuộc nói chuyện giữa một thành phần bất hảo với một cán bộ nông trường diễn ra thật bình đẳng và khác thường: - Giám đốc mới đang trên đường về đấy – Điền làm ra vẻ vô tình thông báo. - Thì sao? – Hàng râu mép tỉa rất tải tử khẽ chuyển động. - Cậu nên nằm im một thời gian xem động tĩnh thế nào. Tay này không vừa đâu, đã nổi tiếng là một tay biết chơi luật rừng không thương xót đối với bọn đại ca, đầu gấu như các cậu. - Để coi. Cùng lắm hắn cũng chỉ có một cái đầu và tứ chi. Có thứ dữ chăng nữa, chắc cũng không khá hơn thằng giám đốc ăn tục nói phét, quát khẽ một tiếng đã hồn xiêu phách lạc vừa rồi hay như cha trưởng công an xã đã quỳ mọp dưới chân tôi xin tha chết cho vợ con nó chứ? - Từ từ! Vì các cha đó tay không sạch bị cậu nắm đằng chuôi, còn tay này, không đùa được đâu. Lâu nay hắn nổi tiếng là liêm khiết đó. - Trước tiền bac và đùi non thì chẳng thằng nào liêm khiết được hết. Chuyện đó anh cứ kệ xác tôi. Tôi đã có cách xử trí với tất cả mọi hạng người. Điều tôi muốn biết lúc này là bao giờ thì cô ấy được thoát khỏi cảnh cạo mủ để lên làm sổ sách ở nông trường như đã ít nhất là trên một lần anh cam kết với tôi? - Nó không chịu lên. - Không chịu hay anh không muốn cho lên? - Cậu nói thế là có ý gì?... Cậu nghĩ rằng tôi cũng mê mẩn nó như cậu chắc? Mà bảo này, đẹp trai như cậu, nhiều tiền nhiều bạc như cậu, cậu vơ đâu chả được gái đẹp, gái trinh và cậu cũng đã vơ quá nhiều rồi, tại sao cậu lại cứ chết nhui chết nhủi vào cái con bé cạo mủ bốc toàn thân mùi gái già này nhỉ? - Ông anh nói không thật lòng. Chính ông anh cũng đang thèm chết mẹ được rúc vào cái mùi ấy. - Nói bậy nào! - Tôi khuyên ông anh một câu nhé! Đánh đực đâu thì đánh, trong tay ông anh có cả bầy cả đàn con gái kia mà, riêng con người này anh phải chừa ra, bất biết ngày trước giữa anh và cô ấy đã có những tình cảm như thế nào. Tôi trân trọng cô ấy và anh, con người anh cũng không bao giờ có thể hiểu cô ấy có giá như thế nào đâu. Anh nhớ kỹ lời tôi. - Cậu doạ tôi đấy à? – Hắn đanh mặt. - Tôi không có thói quen doạ người. Thấy quấy là làm luôn. - Ghê quá nhỉ? – Hắn cười nhạt – Thỉnh thoảng cậu cứ hay quên cậu là ai nhỉ? - Rất nhớ! Một thằng tứ chiếng giang hồ có tiền án tiền sự, một thằng đang trở thành hung thần của cả vùng này, một thằng không coi công an chính quền sở tại ra cái gì, một thằng đang sống dựa vào những cánh rừng cao su nghèo kiệt, và trên hết, một thằng đang được không ít các vị cán bộ trong nông trường tiếp tay và cậy nhờ vào nó. Ví dụ như… - Hắn rút ra một tệp tiền – Đây là phần chia tháng này của ông anh. Ba triệu. - Cái cậu này sao mà trắng trợn quá! Cậu nên nhớ tôi không phải cậu mà cậu cũng không thể là tôi, muốn gì cũng phải có khoảng cách – Đẩy tệp tiền trở lại – tôi không thích cái lối cậu tung tiền kiểu này! Dù sao tôi cũng là… - Là ai mặc anh – Tệp tiền được nhét gọn vào túi ngực Đăng Điền và không có phản ứng ngược trở lại – Bây giờ tôi cần ở một mình. - Thêm một thông tin rất mới có liên quan đến cậu này… Có nghe không? - Thì tôi có điếc đâu. - Giữa thần tượng của cậu và hắn, tay giám đốc sắp về ấy, đã có thời là nhân tình nhân ngãi với nhau. Biết đâu đây chẳng trở thành một nơi trốn chúa lộn chồng? - Càng tốt! Tôi chỉ thích những người đàn bà có giá. - Còn nữa! Ngoài mải mê công việc ra, hắn còn có một thứ mải mê khác, đó là âm nhạc. Hắn là một tay chơi Cla rất khá, cứ khi nào trong đầu sắp sửa có một quết định táo bạo hoặc có một nỗi buồn ghê gớm nào là hắn lại đem kèn ra chơi, như thể đó là một cách tăng thêm cảm xúc, tăng thêm quyết tâm. - Rất tốt! Tôi thích một tình địch như thế. - Thích cả cái chuyện hắn sẽ phỗng tay trên của cậu mọi việc? - Đã có sao, nếu hắn làm được. Để mặc câu nói ngạo nghễ ở đó, Đăng Điền đi sâu vào trong lô. Muỗi oà theo mỗi bước chân đạp vào lá mục. Lát sau đã nghe tiếng anh ta vang lên ông ổng qua loa: “Các tổ chú ý! Cơn mưa có chiều hướng chuyển dần về phía đội ta. Tổ nào cạo xong, nhanh chóng trút mủ. Tổ nào chưa xong, tranh thủ cạo gom lại. A lô! A lô!...” * ** Một mùi đàn ông khét nồng và một tiếng nói cũng rất đàn ông thổi nóng rát bên tai cô: - Sắp mưa rồi. - Vâng! Sắp mưa – Cô khẽ nhợn người. - Tối qua tôi đến lán Thương không có nhà. - Vâng! Tôi họp bên đội – Lại cái nhợn người thứ hai. - Nhìn chiếc giường ken bằng lồ ô nơi Thương nằm, thật tội! - Xin lỗi anh! – Cô ngoắt chân chuyển sang cây khác. - Độ này em xanh quá! – Tuấn cũng chuyển theo – Tôi có mang đến cho em ít thuốc bổ mua tận bên Pháp, cả chiếc đồng hồ Longzin để em biết giờ dậy mỗi sáng. - Cám ơn anh nhưng… - Không nhưng gì hết! Chí ít em cũng phải để cho tôi có quyên được chăm lo cho em phần nào chứ. - Xin lỗi! – Cô lại chuyển. - Chuyện trò với em mệt quá, cứ như là đuổi giặc – Gã trai chuyển theo. - Sắp mưa rồi… - Kệ mưa! Tôi sẽ bù cho em ngày công ngày hôm nay, bù cả tháng, bù hết năm cũng được, bù cả đời, em đừng đi như thế nữa. Chóng mặt lắm! - Anh Tuấn! – Cô dừng lại, đôi mắt ngước lên, ầng ậng màu xanh hưu hắt – Xin anh đừng nói như thế và… đừng đến đây nữa. Thương cảm ơn anh về mọi điều, Thương rất hiểu lòng anh nhưng Thương không thể… - Em khinh tôi là thành phần bất hảo, là đối tượng cần trừng phạt của các cuộc sống cũng đang rất đáng bị trừng phạt này? - Không hoàn toàn như vậy nhưng… - Còn em, không hiểu tại sao em lại đi tự trừng phạt mình? Một cử nhân Anh văn, một cô giái ngoại ngữ đang được trọng vọng ở công tình yêu, vì nỗi gì em lại bỏ vào rừng làm kiếp đi đày của thợ cạo mủ? - Đi đày!... Anh nói quá! Tôi yêu rừng su, tôi thích gắn bó với chúng, tôi tìm được những giây phút thanh thản khi động chạm vào giọt sữa mát rượi của chúng! – Lại định chuyển sang cây khác. - Thôi được! – Một cái gì quật mạnh xuống đất, một tiếng đế giày đi mạnh lên trên – Tôi về. Nhưng tôi nói trước, nếu em còn ở đây, một khi em không là của tôi thì cũng không thể của thằng nào khác, cả thằng hiện tại lẫn thằng sắp đến. Số phận khốn nạn của tôi đã nhập vào cuộc đời em rồi. Tiếng nói buồn như đá và tiếng chân xa dần, hụt hẫng. Cô rơi người ngồi xuống, đưa mắt thẫn thờ nhìn chiếc đồng hò đáng giá bằng cả mấy năm lương nát vụn trong cỏ, con dao tuột khỏi tay, trên lưỡi dao còn vương lại một vài giọt mủ được ánh mặt trời chiếu vào long lanh màu hổ phách… * ** Đón anh ở cửa rừng lại không phải những giọt sữa màu hổ phách ấy mà là hia chuyện buồn vui khác hẳn. Chuyện buồn nằm ở khối tròn chiếc xe bồn chở mủ về công tình yêu đang xịch đỗ bên đường. Anh chàng lái xe đen cháy, tóc tai rậm rì, tự nhiên như cái người đi tiểu tiện, trèo lên mở nắp, thò vòi cao su vào hút mủ ồng ộc ra chiếc xô to tướng, đâu đấy, với một chiếc xô khác, anh ta lội xuống suối múc đầy nước, lại trèo lên, ồng ộc đổ vào bồn. Trước cái nhìn ngơ ngác của anh, anh ta cười khì khì: - Nhìn gì anh bạn? Lạ lắm à? - Đồng chí làm vậy hỏng hết mủ còn gì – Anh gượng nhẹ. - Hỏng à? – Không còn khì khì nữa mà là khành khạch – Hỏng từ lâu rồi. Hỏng từ trên xuống dưới rồi. Hỏng mẹ nó toàn bộ và triệt để rồi. Ông bạn từ hành tinh nào đến mà hỏi ngứa tai vậy. Chào nhé! - Đồng chí tên là gì nhỉ? – Vẫn gượng nhẹ. - Anh bạn cần hỏi tên làm cái đ. gì! Tớ tên Đói. Con cùng cha khác mẹ với tên Khát. Nghe thủng chưa anh bạn công tử bột? Thủng rồi thì xéo cho bố mày làm ăn nhé! Công tử bột… Anh bất giác sờ tay lên mặt. Có lẽ mình bột thật! Đánh nhau có, gian khổ có, đói khát vất vả cũng có mà sao mặt mũi vẫn cứ trắng tươi như cái đứa cả đời chỉ ngồi trong phòng lạnh? Chán thật! Thân thể lại gầy mảnh như con gái nữa. Quá chán! Người ngợm, mặt mũi thế này làm sao anh chàng tài xế kia lại có thế nghĩ hắn đang đứng trước ai được! Anh chợt nhớ đến câu nói của người bạn thân thiết cùng đoàn tên là Vận, Trần Vận, kém anh vài tuổi, đầu óc nghĩ ngợi sâu sắc nhưng lại nổi tiếng là ăn nói bỗ bã, trần trụi, hiện đang là trưởng phòng kinh doanh xuất nhập khẩu trên Công tình yêu: “Mày đáng lẽ phải đầu thai vào phận gái mới phải cu em ạ! Đàn ông đàn ang chó gì mà mặt hoa da phấn, lưng thẳng, cổ thẳng, bụng eo, đùi tròn, tiếng nói lúc nào cũng khẽ khàng như đang tỏ tình, khen cũng cười mà chửi cũng cười, lại còn răng khểnh nữa, ông lại bẻ mẹ nó cái răng ra nhậu chơi bây giờ!” Và rồi cũng chính cái anh chàng Vận thỉnh thoảng hay cố tình lùa tay vào háng anh để trêu trọc ấy một lần đã thì thào với đám bạn nhậu: “Kinh! Thằng này lưỡng thê các cậu ạ! Ban ngày trước mọi người là con gái nhưng ban đềm ngồi một mình lại chính thị đàn ông. Hồi tối nhìn qua cửa sổ, tao vừa chứng kiến cảnh thằng đội trưởng to con, dữ dằn chuyên tháo xăng đem ra chợ trời bán của nó co rúm người lại, thiếu đường quỳ mọp xuống mà tế sống nó. Ái dà! Không còn nhận ra cái thằng Nguyên ẻo ẻo nữa! Cổ gân lên, mắt còn bạc phếch như mắt chó dại, tiếng nói lạnh buốt khí tử thần đến nỗi tao đứng ngoài cũng thấy toàn thân nổi da gà. Kinh!” Chiếc xe bồn rồ máy bon ra đường chính. Gặp chỗ xấu nó nhảy thếch, hộc lên một tiếng, chao nghiêng rồi lại gượng trở về thế cân bằng, nhọc nhằn bò tiếp. “Chết thôi! Đường sá thế này, mủ rỗ hết còn gì!” Anh than lên một tiếng chả ăn nhập vào đâu. Chuyện vui, thật kì cục, cũng lại dính dáng đến một chiếc xe. Nó chở đầy gỗ quý đang đứng chình ình trước một chú bò tắt thở, máu ở đầu ở ngực chảy tràn xuống vũng sình lầy, đỏ bầm. Người xúm đông xúm đỏ, trong đó nổi trội lên hai người. Người thứ nhất là chàng trai dân tộc ở trần, vận khố, chân tay cuộn bắp cuộn múi đang huơ con dao quắm bắt nắng sáng bạc ngang trời. Người thứ hai là một người thiếu phụ có lẽ là chủ xe, đẫy đà, trắng hồng, cặp đùi, bộ ngực cũng cuộn sóng cuộn bão không kém đnag hãi hùng đứng nép vào sau xe. - Mày đền con bò cho tao đi! Mày không đền tao chém chết! – Chàng dân tộc nói. - Tại… tại con bò của anh đang không xồ từ trong lô ra chứ… xe tôi đi đúng đường – giọng nói đàn bà hổn hển như đang vào cữ trở dạ. - Tao chém vào cái mồm nói láo bây chừ! Con xe của mày biết xô chứ con bào của tao nó hiền, nó chỉ biết ăn cỏ thôi chứ nó không biết xô đâu. - Thiệt mà… - Có đền không? – Lưỡi dao loé lên như tia chớp – Mày không đền lũ làng tao kéo ra đây phá nát cả rừng cao su bây giờ! - Đền. Đền. Nhưng tôi… không mang đủ tiền. Thấy tình hình có vẻ căng, anh len vào đứng giữa hai người: - Có chuyện gì đấy chị? – Quay sang tia chớp – Anh cứ bỏ dao xuống cái đã, chuyện đâu có đó, đàn bà con gái cái chân không biết chạy nhanh đâu. - Ừ, tao bảo nhưng mày phải bảo nó đền tao. Chậm một giờ đến một con, chậm hai giờ đền hai con, chậm ba giờ đền… - Thôi được rồi. Sẽ đền, sẽ đền. Nhưng câu chuyện đầu cuối ra làm sao đã chứ? - Không có cuối đâu. Chỉ có đầu thôi, đầu con xe nó đâm vào đầu con bò của tao thôi. - Như vậy hai bên đều có lỗi. Coi như hoà. - Không hoà được! Mày nói tầm bậy tầm bạ rồi. Luật của bản tao, hai con đâm nhau, con nào chết trước là con ấy không có tội mà. Con bò của tao chết trước. Con mắt người thiếu phụ nhìn lên thật thiểu não. Anh mỉm cười: - Lúc ấy tôi cũng đứng gần mà, tôi thấy con xem chết trước, khự mọt cái là chết luôn. Con bò của anh còn giãy giãy một lúc mới chết đấy. - Không đúng. Con xe của nó chưa chết, nó còn đi được. - Ai bảo anh thế? - Tao đẩy nó sẽ đi mà. Thừa lúc anh chàng người Thượng cúi xuống tra dao vào thắt lưng, anh ẩy khẽ người lái xe mặt cắt không ra máu: “Lên gài số lại! Lẹ lên!” Anh này chợt hiểu, biến nhanh. - Thôi được! – Anh dọn một cái giọng thật nghiêm – Tôi sẽ làm trọng tài. Nhà chị nghe đây, nếu người đàn ông này đẩy con xe chạy được, tức là con xe chưa chết, chỉ có con bò của anh ta chết, chị sẽ phải đền. Bắt đầu! Tất nhiên là chiếc xe không một mảy may nhúc nhích. Đẩy một hơi không được, thêm một vài chàng vận khố khác hè nhau vào đẩy cũng không được, anh ta quay lại, mồ hôi mồ kê, thất vọng ra mặt: - Con xe của mày chết thật rồi. Chết cứng. Thôi, tao không bắt đền nữa. Coi như hoà. Hai con chết cùng lúc. Tao cho thằng trọng tài mặt con gái kia một đùi về nhậu với vợ nó cho sướng. Chị chủ cười mà như mếu, dúi vào tay anh ta một tệp tiền: - Nhưng dù sao tôi cũng có lỗi, anh cầm tạm vài trăm ngàn gọi là lòng thành… - Ý, người S’Tiêng không cần lòng thành đâu. Người S’Tiêng chỉ cần lòng bò về hun khói nhậu chơi thôi. Tao về đây. Loáng cái, mấy tấm lưng trần đen bóng cúi xuống, thế là chú bò rủi ro đã được khiêng đi mất hút sau khi để lại một khúc đùi đỏ mịn nằm nghiêng trên cỏ. Cô chủ xem gõ nói mà không quên hất mái tóc khá đẹp ra phía trước ngực, khuôn ngực căng nhức tưởng chừng chưa thể có một bàn tay nào chạm được đến: - Em tên là Thuỷ, Thanh Thuỷ, nhà ở ngoài thị trấn, ngay chỗ ngã ba, nếu có dịp mời anh ghé chơi. May quá! Nếu bữa nay không có anh thì rồi tình hình sẽ cò cưa không biết thế nào. Chị bạn em ở Đắc Lắc tháng trước cũng va phải một vụ gần như thế này, là người chứ không phải là bò, chút nữa thì phá sản vì mức đòi bồi thường không thể tưởng tượng nổi của họ đấy. Em cám ơn anh nhiều… Xe đi rồi, một tiếng nói vang lên ngay màng tai: “Ông anh trúng máng rồi! Bà này giàu nhất nhì trong huyện, lại đang trục trặc với chồng, cứ đến chơi đi, biết đâu…” Không kịp nghe hết câu tưng nựng đó, con mắt anh bỗng đờ ra… Trong đám đông thợ đi làm về đang túm tụm nói cười bàn tán kia, hình như anh vừa nhác thấy một khuôn mặt nấp trong lá… một khuôn mặt quá đỗi thân quen… khuôn mặt tớp táp mồ hôi đang hướng về phía anh với cái nhìn vừa lạ lùng vừa khắc khoải lại vừa như muốn trốn chạy! Rẽ mọi người tìm được đến nơi thì khuôn mặt ấy đã không còn đó nữa như vừa rồi chỉ là một ảo ảnh… * ** Ngay chiều hôm đó, tại văn phòng, gồm đông đủ các cán bộ nông trường có mời thêm vài người đội trưởng anh đã được đón tiếp một cách thật ghẻ lạnh. Những cái bắt tay nhạt thếch. Những miệng cười trống rỗng. Những câu chào hỏi dè chừng và những cái nhìn dò xét. Cứ như là người ta đón tiếp một kẻ tiếm quyền, một tay phá gia chi tử hay một đứa con lạc loài tanh tưởi từ nơi xa trở về. Cả cung cách của Đoàn Thanh, người bạn chiến đấu đã lâu mới gặp lại cũng lầm lì như chưa hề quen biết… Chỉ có Đăng Điền là tỏ ra thân thiện. Cái bắt tay rõ chặt, cái ôm ngang lưng nồng nàn như ôm người tri kỷ, như trong quan hệ giữa hai người chưa hề có một mảy may cấn cợn ngày nào. Nhưng cũng chỉ có một Đăng Điền… Biết trước, đã lường trước mà anh vẫn cứ thấy hẫng nhẹ trong người. Cho đến khi một đội trưởng ngồi cạnh Đăng Điền mà anh có mang máng nhớ tên nhớ mặt, Tụ, hình như Đình Quang Tụ, trung đội trưởng thông tin, ngày trước thì phải, bật đứng dậy, nắt mặt tự nhiên chả ai làm gì cũng rắn câng: - Có giám đốc mới về là tốt rồi. Ít nhất rừng cũng có chủ. Nhưng chỗ quen biết, mất lòng trước được lòng sau, tôi là tôi cứ xin nói thẳng, đất này là đất dữ, đất nghịch, đã về thì cố mà trụ lại, kẻo ba bảy hai mốt ngày bọn tôi lại phải làm một tiệc tiễn anh đi như đời các vị giám đốc trước, mệt lắm! - Ơ hay nhỉ! – Đăng Điền làm bộ lạnh mặt – Cũng là người quen cũ, không còn có câu gì để nói nữa hay sao mà đồng chí lại gở mồm thế? Tôi thì tôi tin! Đã sống với anh Nguyên những lúc gian khó nhất, tôi tin ở bàn tay quản lý cũng như tấm lòng của giám đốc mới. Bất giác anh nhìn sang Đăng Điền với cái nhìn ấm như nắng rồi nhìn hết lượt mọi người. Gầy guộc quá! Xanh xao quá! Như dáng hình đồng đội của những năm Mậu Thân bị dồn đến chân tường năm xưa. Sự hụt hẫng chìm xuống. Một nỗi xót xa dâng lên, đáng lẽ khóc, anh lại mỉm cười, cái mỉm cười có đường môi duyên khá đẹp và giọng nói vẫn khẽ khàng như đưa như ru: - Điều đó còn tuỳ thuộc vào hết thảy những anh em ngồi đây. Nếu không làm được, chính tôi sẽ khăn gói ra đi chứ không cần anh em phải lót lá. Muốn vậy tôi cũng báo trước, ngay từ bây giờ, mọi việc sẽ được sắp xếp, dọn dẹp lại từ đầu. Người nào chịu được thì ở lại. Ai không chịu được, xin cứ tự nhiên, kể cả đồng chí đội trưởng đội 2 vừa nói câu rồi, tôi không có ý giữ. Kể từ ngày mai, tất cả nông trường sẽ làm việc theo quy chế mới. Giải tán! 4 SANG ĐÊM THỨ HAI, VŨ NGUYÊN ĐÃ NGỦ ĐƯỢC MỘT CHÚT. Đêm thứ ba thời gian ngủ dài hơn. Đêm thứ tư khoảng thức và khoảng ngủ đã ngang bằng. Cuộc đời dài lắm nhưng cuộc đời cũng kì lạ thật! Nó có thể khiến người ta quen đi ngay cả những cái tưởng chừng không thể nào quen nổi. Như cuộc sống tù ngục đen tối này, quen cách nói năng xưng hô gióng một của những người quản giáo, của đám bạn tù, quen luôn mỗi sáng thức dậy thèm một ly cà phê đen đá đến bần thần cả người mà không có, quen cả cái lối đi tiểu, đại tiện cho nhanh, tiểu đại tiện ngay tại tấm gỗ lưng ở góc phòng, để còn nhường chỗ cho kẻ khác trong khi hồi ở nhà, với căn bệnh u xơ tiền liệt tuyến và đại tràng mãn tính, mỗi lần vào trong toalet là phải rỉ rả vừa đọc báo vừa dặn ngồi cả nửa tiếng đồng hồ. Quen nên buộc phải quên. Anh đang cô quên đi cái căn bệnh đái tháo đường đang có chiều hướng nặng lên mà mỗi lần đi giải xong, cứ thấy bủn rủn chân tay như người vừa leo qua mười con dốc. Và cả căn bệnh ám ảnh nhất, căn bệnh còn đang trong giai đoạn mù mờ nhưng mỗi bận chợt nghĩ đến là lại cứ giật thót người lên, căn bệnh không một ai biết được ngoài người bạn bác sĩ viện trưởng đã chẩn đoán cho anh. Một căn bệnh về tim… Thì vẫn là quên và quen, hai liệu pháp tâm lý đắc dụng để sống được ở những chỗ như chỗ này. Quên và quen… Nhưng có một cái nhưng không thể quen nổi, đó chính là cái sự bị quên lãng. Đã sang ngày thứ sáu rồi mà người ta vẫn chưa một lần động chạm đến anh. Anh thèm được ai đó gọi đến, hỏi han, luận tội, cả mắng mỏ cũng được để có điều kiện được phản hồi, được nói lại. Như vậy anh sẽ có cảm giác rằng mình đang tồn tại, đang vận động đến một cái gì chứ cứ nằm ngồi suốt ngày đêm trên dòng thời gian lệt sệt, nhão nhoét có lúc lại vón cục như thế này, khổ quá! Anh bắt đầu thèm nắng, thèm gió và thèm được nhìn ngắm mặt người. Những bộ mặt mà khi còn ở ngoài đời, anh đã bắt đầu thấy ghê sợ, không muốn nhìn, không muốn thấy. Người với người là địa ngục… Ai đã nói câu nói đúng đến nhợn người ấy nhỉ? Gần đây anh thèm được nhìn mặt sông, mặt hồ để đầu óc mình được trở về với cõi lặng nhưng công việc của anh lại không cho quyền anh thực hiện được điều ây. Những buổi chiều tan tầm nhìn xuống lòng đường, chẳng hiểu sao lòng dạ anh cứ chống chếnh đến tận cùng. Người! Người ở đâu ra mà nhiều thế. Con người! Hay những con vi khuẩn đang bò lổm ngổm, nhẫy nhụa khắp hành tinh làm cuộc mưu sinh vật vã? Con vị khuẩn đực, con vi khuẩn cái, mỗi con tự khoác cho mình một mảnh linh hồn nặng oằn, trống rỗng, khát vọng. quằn quại làm khổ nhau, tự làm khổ mình mà quên tiệt mất rằng, cuối chót rồi cũng trường bò vào cõi chết vô vị, câm lặng vĩnh viễn. Sang ngày thứ bảy, anh đề nghị xin gặp người quản giáo để bày tỏ ý muốn được ra ngoài lao động như mọi người. Anh quản giáo chừng ngoai hai mươi tuổi, có nét mặt quen quen là lạ như đã có một lần nào anh thoáng gặp ở đâu, nhìn anh lâu lắm rồi bỏ đi, không nói gì, đôi mắt con trai thật buồn như lọt lòng ra đã buồn. Hai hôm sau, anh và cái con người cao tuổi đã bênh che anh buổi đầu được chuyển sang phòng giam khác, một phòng giam tám thước vuông mới chỉ có một người ở sẵn. Phòng này ra chiều khá hơn, có chăn chiếu, có cửa sổ trổ ra ngoài khoảng trống đàng hoàng và suất ăn, nói của đáng tội, cũng thấp thoáng gợi nhắc đến cái suất ăn của con người. - Này! – Người bạn tù cao tuổi có vóc dáng to lớn, đúng cái vóc dáng của những ngư dân một vùng biển Sa Huỳnh bão gió năm xưa mỉm cười, nói – Không phải tự nhiên mà bọn mình được biệt đãi thế này. Anh thử nhớ xem anh có quen biết cái tay quản giáo ít nói ấy không? Tôi thấy mắt hắn ta nhìn anh khác lắm! - Tôi cũng ngờ ngợ. Nhưng chịu không nhớ ra. Mười năm chiến trường, hai mươi năm thương trường mà thực chất cũng là chiến trường, lặn lội, va chạm khắp nơi, cọ xát đủ các loại người, làm sao nhớ nổi. - Nhưng tóm lại người ta bắt anh vì tội gì? Anh im lặng. Phòng chỉ có ba người, một người im lặng, ngưới thứ ba suốt ngày quay mặt vào tường, vậy thì người hỏi lại đành đóng vai người tự giãi bày vậy. - Tôi về hưu rồi – Vũ Lâm, tên ông già, nói – Nhưng cái tay người ta đưa xuống làm tổng giám đốc thay tôi là một thằng ngu và đểu. Ngu thì còn khả dĩ chữa chạy được nhưng đểu là tôi không nhất trí bàn trao. Cơ ngơi sự nghiệp mồ hôi nước mắt mấy chục năm của gần ngàn con người mới tạo dựng lên, mỗi lúc sang tay một thằng làm đâu bị đuổi đấy, tham ô, phá sản đấy được à? Vậy là nó thù. Thù cũng chả làm gì nếu như nó không có đường dây chạy thẳng lên Bộ. Bộ biết nó dở nhưng chả hiểu vì một lý do tế nhị gì đó, vẫn cứ nhất quyết dùng. Y như rằng, chỉ sau có mấy tháng, do ngu dốt, do tư lợi, nó đã để thất thoát gần chục tỷ. Sợ tội, nó bàn mưu tính kế với một vài kẻ xưa nay không ưa tôi dù những kẻ đó đã có thời chịu ơn cưu mang, nâng đỡ của tôi, tìm cách đổ vấy sang đời tổng giám đốc cũ, tức là tôi. Nó bảo do tôi không biết làm ăn, nợ cũ chồng lên nơ mới, tàu bè, thiết bị hư hỏng cả nên không tránh khỏi thất thoát mà hắn chỉ là đứa đổ vỏ khi về tiếp quản. Độc địa hơn, hắn còn lục lọi hồ sơ khép tôi là chủ trương buôn lậu hơn trăm chiếc xe máy, có chữ kí rành rành. Đúng! Tôi ký. Tôi vẫn ký. Xưa nay đẻ nuôi sống ngàn còn người tôi phải ký chứ. Chỉ có điều, chữ ký tôi bao giờ cũng quang minh chính đại. Ví như vụ xe máy kia. Không phải riêng Tổng công ty tôi mà hàng chục doanh nghiệp khác cũng dính vào. Dính hơi nóng vội mọt chút. Dính trong khi chưa có Quota, nói đúng hơn là Quota về chậm chứ không phải không có. Thế là… Thằng đểu… Sao ở đâu cũng nảy nòi ra lắm thằng đểu thế này! Anh không muốn nghe nữa. Anh không muốn ai khuấy động đến cái vũng đểu cáng đang bốc mùi nồng nặc trên đời này nữa. Vì anh, chính anh cũng đang là nạn nhân của cái sự quá ư là thất đức đó, anh đã thấm thía nó đến tận gan ruột rồi… * ** Kể từ ngày mai, tất cả nông trường sẽ làm việc theo quy chế mới! Nói thì nói cứng vậy nhưng để ra được một quy chế mới đối với anh đâu có dễ dàng gì. Cái quy chế cũ, cái nếp nghĩ nếp làm cũ đã thấm vào đầu có người công nhân hàn trăm năm nay, đã di căn rễ đùm rễ đề, đã ăn sâu, buông toả vào tận lòng đất, lại thêm hàng chục năm bao cấp trị trề bổ sung vào, muốn thay đổi nói, đập vỡ nó, anh biết mình không thể chỉ ngồi trong phòng với cây bút, tập giấy mà tạo ra được. Chưa vội nhận bàn trao, cứ tạm để phó giám đốc Đoàn Thanh điều hành hết mọi việc, Vũ Nguyên bắt đầu mở cuộc vi hành vào sâu cõi sống của hơn ngàn sinh mạng từ giờ đã được phó thác hoàn toàn vào chỉ một tay anh. Với một chiếc xe đạp, chứ không phải chiếc Băc Kinh già cũ của ban giám đốc, một cuốn sổ bìa xanh, lang thang vào tất cả các ngóc ngách trên ngàn héc ta, trên ngàn nhân khẩu, trên vài trăm mái lá nằm rải rác, lẻo khuất của nông trường, vừa tìm hiểu con người, anh vừa tìm hiểu công việc như một người thợ học nghề cần mẫn. Anh nhẩn nha xuống từng đội, tha thẩn vào từng tổ, đứng hàng giờ giữa hàng lô, nhìn vào từng bữa cơm, thạp gạo của mỗi người. Anh không chỉ đi ngày mà còn đi đêm. Chỗ nào đi xe được thì đi, chỗ nào đường vỡ, cống trôi thì lội bộ, thậm chí có đoạn còn phải cả vượt sông bằng túi ni lông theo kiểu thời chiến để đến được những đội hình xa nhất. Tất nhiên anh chưa muốn cho người ta biết mình là ai, chỉ mỉm cười xưng là cán bộ kĩ thuật mới về công ty, được phân công đi tìm hiểu thực trạng cây trồng… Cái thực trạng này đối với anh đâu có lạ gì. Những tháng ngày lặn lội trong các cánh rừng su để thực thi công trình, những buổi giao ban sôi sủi hàng tuần, những phiên họp đảng uỷ côn… Cái thực trạng này đối với anh đâu có lạ gì. Những tháng ngày lặn lội trong các cánh rừng su để thực thi công trình, những buổi giao ban sôi sủi hàng tuần, những phiên họp đảng uỷ công ty, những đêm tâm tình không ngủ với người trồng trọt… Tất cả những cái đó đã ngấm dần vào anh, ngấm dần như duyên số duyên nợ để rồi giờ đây anh giã từ máy móc để xuống ở hẳn với nó. Hơn nửa tháng sau trở về, nhìn anh không còn ai nhận ra nữa! Vẻ trắng trẻo đẹp trai đã thay bằng khuôn mặt râu ria xạm xần nắng gió nhưng vẫn đẹp, một vẻ đẹp thanh tú, phảng phất nét phong trần. Môi tái hơn, mắt trũng sâu hơn và bàn tay có những ngón trắng hồng như ngón tay con gái cũng ám màu đất đỏ vì như anh nói, đã chơi trở lại một cơn sốt rét muốn quỵ ngã luôn ở dọc đường. Nhưng đôi mắt lại bình tâm khác lạ, như có cả những đám mây chiều và con suối đầu nguồn trong vắt đang bảng lảng trôi trong đó. Ngay chiều hôm ấy, anh cho triệu tập toàn bộ đảng uỷ và ban giám đốc nông trường. - Rừng cây xấu quá ngoài hình dung của tôi khi xuống đây. Và bà con sống cũng cơ cực quá! Cơ cực ngoài sức hình dung của người! – Lời tâm sự đầu tiên của anh là như thế - Chúng mình dẫu sao cũng còn chút máu lính chảy trong người, trước tình cảnh này, nói thật nhé, tôi cứ cảm thấy bao máu xương của bạn bè đổ xuống trở thành vô nghĩa quá… Trong gần hai tiếng đồng hồ, với những trang sổ tay nhuốm đất lem nhem, với giọng nói buồn buồn như dứt ruột, như một lời tâm sự chân thành và đau xót, cả một chút phẫn nộ, trầm uất, anh đã nói hết tất cả mọi điều mình nghe thấy, nhìn thấy và cảm thấy. Anh nói về cách thức quan liêu đến thối rữa trong quản lý, về thói duy lý ngớ ngẩn chỉ cốt làm lấy được, lấy thành tích trong khai hoang, trong trồng mới, trong các công đoạn chăm sóc, tưới bón, trong cả kỹ thuật cạo phá, cạo ẩu… dẫn đến hơn ngàn héc ta cao su đang trở thành hơn ngàn héc ta đất chết. Anh nhấn mạnh đến sự sa sút, đến kinh ngạc về thể chất của một số không ít những cán bộ tự cho mình cái quyền được sống ung dung, sống trưởng giả như những ông vua con trên cái dạ dày trống rỗng của thần dân. Sự sa sút về chất này làm nảy nòi ra hàng loạt những tiêu cực, những tệ nạn không thể hiểu nổi mà báo chí đã không ngớt đề cập đến như nạn ăn cắp mủ, ăn cắp gỗ đến mức trắng trợn, công khai (anh vui vẻ kể lại chuyện anh chàng lái xe đổ nước suối vào bồn hôm rồi…) gian dối hàm lượng, gian dối tiêu chuẩn gạo mắm, thuốc men của trên phát xuống khiến cho người thợ nhìn nông trường như nhìn vào địa ngục, nhìn cán bộ đảng viên như nhìn vào một lũ quan tham, cậu trời, chẳng khác gì đám chủ đồn điền tây tàn ác ngày xưa… - Vậy mà chúng ta đã từng có những ngày bám trụ, đóng quân trong những cánh rừng cao su này và được bà con làm cao su nuôi nấng, che chở! – Ngừng một chút, nhìn sâu vào mắt từng người, anh nói tiếp, vẫn bằng cái giọng hiu hắt như không phải nói cho ai nghe mà chỉ nói với chính mình – Các đồng chí hãy một lần thử xuống tới tận từng người công nhân xem họ sống, họ nghĩ về chúng ta như thế nào! Buồn lắm… Dốt nát, phè phỡn, mèo chuột, nhậu nhẹt, trù dập, xểnh ra là xà xẻo, động tí là lập băng này, kíp nọ chơi xấu, hất cẳng nhau, kiến thức về trồng cây thì nghèo nhưng kiến thức về ăn xài lại rất phong phú… Họ nói về chúng ta như vậy đấy. Cả phòng họp lặng tờ. Nghe được cả tiếng con nhặng nào è è bay vào rồi è è bay ra. Thoáng có những đôi mắt nhìn xuống. Lại thoáng có những đôi mắt càu cọ nhìn lên, một vài nước da xanh tái nhưng lại có nước da đỏ bừng, tím lịm. Rồi không phải ai khác, lại chính Tụ, người đội trưởng đội 2 có vẻ mặt hầm hố đã dằn mặt anh hôm rồi đứng bật dậy: - Yêu cầu đồng chí giám đốc chân ướt chân ráo mới về, chẳng nên vỗ mặt anh em như vậy. Đồng chí không có quyền và cũng sẽ không bao giờ có quyền hết. Ở đây ít nhất cũng có những người lớn tuổi, những người đã vào nghề lâu năm hơn đồng chí thiết nghĩ trong cách nói năng nhận định, đồng chí vuốt mặt cũng phải nên nể mũi! Không khí càng nặng hơn. Có người ngấm ngầm gật đầu. Có người nhìn nhanh lên Vũ Nguyên với vẻ ái ngại. Dầu sao người ta cũng là… lại có người như được câu nói của Tụ gãi trúng vỉa mặt, bật thẳng tay, mồm miệng căng chằng ra cái tuồng sắp đánh đòn hôi chợ. Đúng lúc đó, đội trưởng đội chủ lực Đăng Điền hắng giọng nhẹ rồi ôn tồn đứng dậy giọng miền trung ấm và nặng, rất có sức thu hút ngay từ đầu: - Tôi không tán thành cách nói công thần của đồng chí Tụ và một vài đồng chí khác vừa rồi. Những nhận định của anh Nguyên có thể chính xác, có thể chưa chính xác nhưng đấy là nhận định của một người trung thực, có lương tâm, còn những nhận định đó có thoả đáng với một người quản lý hay không, đó lại là chuyện khác – Anh ta ngừng lại một chút cho câu nói vừa đủ sức ngấm vào số đông – Bao lâu nay chúng ta đã quá nghe quen những lời ve vuốt rồi, bây giờ nghe những lời nói thẳng, theo tôi là tất cả nên bình tĩnh. Bài học bốn đời giám đốc đã đổ gục từ đây không đủ để cho chúng ta rút ra bài học biết lắng nghe những điều đi chúng vào tim gan phổi phèo ư? Đề nghị đồng chí giám đốc cứ nói tiếp! Đúng là một tiếng nói có hiệu lực. Trong chốc lát, không còn một cánh tay quá khích nào giơ lên nữa. Tưởng nhân lúc này giám đốc sẽ thừa cơ phản kích lại nhưng không, anh chỉ mỉm cười, cái cười mỉm không rõ ràng ý nghĩa: - Tôi biết nói ra những điều này sẽ nghịch nhĩ, thậm chí sẽ xúc phạm đến nhiều người nhưng không thể không nói ra. Bởi vì bây giờ tôi với anh em là một, tôi nói thế tức là tôi cũng đang xúc phạm đến chính tôi. Cuộc sống của mọi người và cuộc sống của rừng cây đang đứng trước miệng vực của sự hoàn toàn phá sản buộc tôi phải nói. Cũng xin cảm ơn lời nói thẳng của anh Tụ và các anh khác. Như vậy, chúng ta sẽ hiểu nhau hơn. Tôi muốn mọi việc xấu tốt, trắng đen phải rõ ràng ngay từ đầu để ngay tuần sau, có một nội dung họp chắc chắn sẽ còn căng thẳng hơn, sẽ động chạm sâu sắc hơn đến tất cả những người ngồi đây, đó là thảo ra quy chế mới – ngừng lại một chút như để nghe chính tiếng nói trong ngực mình phát ra, anh hạ giọng – Tất nhiên quy chế có nhiều điều nhưng các đồng chí đảng viên có mặt ở đây trước hết và trên hết hãy thống nhất cùng tôi một điều, điều có tính chủ đạo và sống còn nhất, đó là bằng mọi giá phải thiết lập ngay được sự công bằng trong các rừng cây, không có công bằng, không có dân chủ thì sẽ không có gì hết! Bây giờ mời các đồng chí về nghỉ! Cuộc họp giải tán nhanh. Còn lại một nhóm người vẫn ngồi lại, mặt mày đuỗn đệt như bị trúng gió. Đăng Điền đi đến, giọng buồn phiền: - Các ông dại bỏ mẹ! Quyền lực trong tay người ta, người ta muốn nói gì thì nói, kệ, hơi đâu mà mấy ông phản ứng bộp chộp như đám đĩ non ngứa nghề thế! Phó giám đốc Đoàn Thanh kéo xếch anh ta ra một góc, nói sát vào mang tai, hơi thở nồng nặc mùi thuốc lào: - Điền! Tóm lại mày là thế nào? Từ lúc về đến giờ, rõ ràng tao thấy mày đã hai lần đứng ra bảo vệ nó trong khi chính mày lại muốn tao… - Bảo vệ ai? – Điền cười nụ - Bảo vệ anh hay bảo vệ hắn? Không chờ cho Đoàn Thanh hiểu hết, Điền đã bỏ đi, miệng tru lại trong một điệu huýt gió hành khúc rộn ràng… * ** Đêm đó, chắc là khuya lắm rồi nhưng trong căn phòng mười thước vuông của Vũ Nguyên, ánh đèn măng sông vẫn còn leo lét cháy. Anh bị sốc vì không khí cuộc họp vừa rồi ư? Không! Mọi sự anh đã lường hơn thế, mới có vậy thì đã nhằm nhò gì. Hay là anh đang nung nấu những quy chế sắt sẽ được tung ra ngày mai? Càng không! Mọi cái đã nằm sẵn trong đầu rồi, nhất định sẽ phải áp đảo đến tận cùn được ăn cả ngã về không, một dấu phảy cũng không khoan nhượng. Chỉ có ngọn gió trời xào xạc ngoài kia là biết anh đang nghĩ gì. Anh đang nghĩ đến Hà Thương. Trong chuyến đi nhọc nhằn vừa rồi, công việc chỉ một phần, phần khác đau đáu, cấp bách hơn là từ trong sâu thẳm mọi điều, anh muốn vô cùng gặp lại người con gái ấy. Nhưng đâu có gặp. Xuống tới tận chỗ ở của cô, người bạn gái cùng lán bảo cô đã tranh thủ xin đi nghỉ phép năm để chăm sóc một người thân ốm nặng ở quê rồi. Ngẩn ngơ đứng nhìn chiếc giường ọp ẹp ken bằng lỗ nơi em ngủ, cái chăn cái màn đầy mụn vá em gấp gọn để ở một đầu, lại nhìn cái lu nước mẻ sóng sánh vài giọt, nhìn lên mái lá lỗ chỗ sao trời, nhìn vào tấm liếp thưa đang có gió rít ngang… tự dưng nước mắt anh bỗng ứa ra. Hà Thương ơi! Phải chăng em sống cuộc sống tự đoạ đày này là vì anh? Như vậy anh hiểu em vẫn không hề tha thứ cho anh. Tại chỗ bò và xe đâm nhau hôm rồi, nhìn thấy anh, biết anh tới đây làm gì, em đã trốn chạy bằng cách xin nghỉ phép bất thường phải không? Làm gì đến nỗi phải như vậy cơ chứ Thương ơi… Và chính lúc đó, dưới tấm chiếu te tua, vàng xỉn như tấm chiếu của người đánh tẩm quất tại vỉa hè chợ Bến Thành, anh chợt nhìn thấy một tệp giấy chi chít những hàng chữ đang viết dở. Hàng chữ mềm mại, nghiêng nghiêng quen thuộc của em. Anh tần ngần cầm lên… Không phải nhật ký cũng không phải văn chương như đã có lần em khao khát mình trở thành người chép sử cho loài cây cho mủ. Em toàn viết những suy nghĩ day dứt của em về giống má, về hàm lượng, về thể thức chăm sóc, bón phân, về các quy trình cạo làm sao cho có hiệu quả nhất nhưng lại không ảnh hưởng đến trữ lượng của cây, về tay nghề cũng như về đời sống con người làm nghề… Những dòng chữ, những cái gạch đầu dòng, những hình vẽ rối rắm như có cả nước mắt và mồ hôi em trong đó nhạt nhoà dần trước mắt anh. Anh không thể đọc được nữa, anh không muốn đọc nữa… Thì ra em vẫn là em như ngày xưa, cả nghĩ, dễ bị tổn thương, giàu nghị lực, hoàn cảnh nào cũng giữ cho mình một chút than lửa âm thầm. Em đang khát vọng về rừng cây để che đi cái tuyệt vọng về cuộc đời, hay chính cái tuyệt vọng về cuộc đời đã làm nảy sinh trong em cái khát vọng về rừng cây? Hoặc chỉ là giản đơn như câu nói dứt ruột của em một chiều buồn hôm ấy: “Ông nội em bỏ quê đi cao su đã bị Tây chặt đầu ở đây. Bố em đi bộ đội cũng ngã xuống ở một cánh rừng cao su nào đó mãi tận miệt Tây Nguyên mà chưa tìm được xác…” Tiễn anh ra cửa, cô bạn có cái nhìn héo hon cùng lán với Thương giữ anh lại một chút, ngần ngừ nói thêm: “Nó bảo nó đi nghỉ phép nhưng em không tin. Gần đây em thấy nó thế nào ấy. Nước da xấu lắm, thỉnh thoảng lại lăn ra nằm lịm đi một lúc mà hỏi gì nó cũng nhất định không chịu nói. Em nghi là…” Cô gái tắc lời không nói thêm gì nữa, chỉ có ngọn gió rừng su hoang sơ và giá lạnh là phân vân đi tiếp hết câu nói của cô. Bệnh rừng. Bệnh của đói nghèo, của kham khổ, thiếu chất thôi chứ có gì phải nghĩ đâu cô gái ơi! Chạnh buồn như mỗi lần thấy chạnh buồn, anh đi đến chiếc tủ với ý định mang cây kèn Clarinet ra thổi nhè nhẹ vài giai điệu cho bình tâm trở lại nhưng bàn tay anh chợt giật phắt, khẽ run lên… Hộp kèn để nghiêm ngắn ở ngăn trên không còn nữa, thay vào đó là cả cây kèn tròn trịa mày nâu hun đã biến thành một mớ ngổn ngang những mẩu vụn dập nát, ở giữa là mấy lỗ kèn sáng bạc ngơ ngác nhìn lên như những con mắt mù loà… Và cạnh đấy là một mảnh giấy viết không vội vã chút nào, thậm chí còn rất đẹp và hình như có ướp cả hương thơm: “Ông Vũ Nguyên! Biết ông đang toan tính nhiều chuyện, tuỳ ông, nhưng tốt nhất là ông không nên động đến lãnh địa làm ăn của chúng tôi. Đất lề quê thói, ở đâu có luật ở đó, ông nên tỏ ra biết điều. Sự bể nát của cây kèn này, mong ông hiểu cho như là một lời nhắn nhủ ban đầu. Cám ơn!” Cầm cây kèn chỉ còn là cái xác trên tay, anh ngồi lặng đi, cười nhạt một tiếng rồi tắt đèn đi nằm. Lại một trò khỉ của đám giang hồ! Từ ngày cởi áo lính trở về vùng đất dữ dằn này, đã bao bận anh phải đương đầu với nó và chưa bao giờ coi nó là cái gì cả. Chuyện vặt cõi đời, có thế mới vui. Gió rừng su vẫn không thôi than vãn ngoài kia như đang rì rầm làm sống lại cả một chiều dài thăm thẳm của lịch sử nơi này… Ngày ấy, khi còn đang là giám đốc xí nghiệp cơ khí, trong những đêm nhức nhối vì chuyện khoán sản, chuyện đổi tiền bay lơ lửng trên đầu như một cái án treo không cưỡng được, anh đã mang cây kèn này ra để tự trấn an mình. Cây kèn đã theo anh đi suốt các trận đánh, đã trở thành người bạn, một chỗ dựa tinh thần cho anh trong những giờ khắc ác liệt, bi thương nhất. Và rồi cũng chính âm thanh của nó đã dẫn cô đến với anh. “Anh đừng thổi nữa!... Chưa ở đâu và chưa bao giờ em được nghe một tiếng nhạc buồn như thế! Tiếng kèn như tiếng khóc…” Cô đã nói như vậy vào một đêm chỉ có hai người ngồi với nhau trong một góc rừng thưa. Rồi mái tóc vừa gội của cô đã bất giác ngả vào ngực anh như có cả một rừng sả tràn về… cô khóc thật, nước mắt con gái thấm ướt đến tận tâm can, một điều mà trước đó anh chưa hề dám nghĩ tới, chưa hề dám tin… Một tiếng gõ cửa rất ư là rụt rè vang lên. Cửa mở. Anh nhận ra ngay khuôn mặt của cái anh chàng lái xe bồn hôm đó. Chỉ khác nét nhâng nháo đã thay bằng vẻ ỉu xìu trông chả giống ai. - Có chuyện gì thế? – Anh hỏi – Mà vào hẳn trong này đi đã. - Em… em đến chịu tội – Không thể có giọng nói nào khổ sở hơn. - Tội gì? – Chút nữa anh bật cười. - Tội bố láo bố lếu với anh, tội gọi anh bằng mày tao chí tớ, tội… Tại vì anh trông giống mấy tay nhà báo, giống mấy tay kĩ sư xuống thực tập nên em mới… Nghe nói sáng nay anh kể lại chuyện của em giữa cuộc họp, em khổ tâm quá! - Ngôi xuống và uống nước đi! – Anh rót cho anh ta ly trà còn âm ấm – Tôi quên rồi và nếu có nhớ thì nhớ cậu có tội khác kia. Tội nặng. - Chết em – Anh chàng giật nảy. - Đó là tội đổ nước lã vào mủ. Tội này có thể đưa ra toà án binh. - Thế thì phải đưa ra toà hết hả anh – Mặt chảy ra - Ở đây có thằng nào là không đổ đâu. - Thôi được rồi. Muốn tôi xoá tội, cậu hãy nói thử một sáng kiến là làm sao cho cánh xe bồn của các cậu từ nay không làm được điều ấy. - Dễ - mặt anh chàng sáng lên – Chỉ cần gắn xi miệng bồn lại rồi mới được nổ máy. Bố thằng nào dám bóc ra… ấy, em lại văng tục rồi, em xin lỗi… - Gắn xi à?... Được, một ý nghĩ hay đấy. Tốt! Thôi, bây giờ cậu về đi! Tôi cảm ơn cậu! - Cám ơn em? – Há hốc mồm – Tức là anh sẽ xoá tội cho em? - Xoá! Anh chàng lao tới đưa cả hai tay nắm lấy tay anh cho lên mồm hôn chùn chụt rồi đi ra cửa: - Vâng! Em về đây! Bữa nào rảnh, em mời giám đốc xuống chỗ em nhậu chơi. Rượu tự nấu lấy bằng men Trương Xá gửi từ ngoài kia vào, thịt thú rằng, đã lắm! Em chào anh ạ! Cậu chàng biến nhanh vào bóng đêm. Hình như có cả tiếng huýt sáo rộn ràng vang trở lại. Vũ Nguyên lắc đầu. Trời đất! Tội ăn trộm mủ không lo mà lại lo tội ăn nói không phải với cấp trên! Đầu óc con người ở đây bây giờ chẳng lẽ lai nguyên thuỷ đến thế kia ư? * ** Ấy vậy nhưng cuộc họp như anh nói là hết sức quan trọng để ban hành quy chế mới đó sang tuần sau vẫn chưa xảy ra được. Không phải vì lời đe doạ lạnh lẽo cùng sự bể nát của cây kèn kỷ vật kia. Chuyện đó, như đã thành một thói quen, chỉ kích thích thêm tính hành động quyết liệt trong con người anh. Cũng không phải do tình hình chung chưa thuận lợi cho sự ra đời một quy chế, cũng chẳng phải do có ai phá bĩnh, ai bàn ra khiến cho anh phải giật mình nghĩ lại. Ráo trọn những điều này anh đều đã có đủ kinh nghiệm đối phó rồi. Một cái mới ra đời làm sao lại có thể mong thông đồng bén giọt ngay được, hoạ có là ở thế giới siêu thực. Cái làm anh tạm dừng lại là chỉ ở như một mảnh giấy khác, mảnh giấy gấp tư, bên trong là những hàng chữ bút bi màu tím được viết một cách vụng về, gẫy góc chắc là của một bàn tay đàn ông không nhiều chữ nghĩa cho lắm nào đó chẳng hiểu ném vào qua lối cửa sổ lúc nào: “Chưa nên ban hành quy chế mới lúc này! Rất dễ bị phản ứng, rất dễ gẫy! Nên để họ có thời gian làm quen với một vài cách thức mới rồi sau đó dựa vào đó mà thảo quy chế. Mà cũng chỉ nên thảo từng phần, thực thi từng phần không nên thảo cả một lúc, thực thi cả một lúc, họ sẽ không tiêu hoá nổi đâu. Tập quán, suy nghĩ làm ăn cũ muốn thay đổi phải có thời gian…” Mảnh giấy này là của ai? Dưới chẳng ký tên nhưng rõ ràng đây là một ý kiến thiện chí chân thành và phần nào có lý nữa. Dường như con người bí hiểm giấu mặt này rất biết cái cá tính nôn nóng đến quyết liệt trước những việc gai góc đòi hỏi ý chí quyết đoán của anh. Ai nhỉ? Của Đoàn Thanh à? Hay Đăng Điền? Vô lý! Nếu là họ thì cứ đến trao đổi thẳng chứ bịa đặt giấy má ra làm gì! Hay là của… Cũng vô lý! Nét chữ của em anh đã thuộc làm lòng, đã ăn sâu vào tiềm thức làm sao có thể không nhận ra. Vả lại, theo một nguồn tin khéo hỏi dò được, em đi nghỉ phép đã về đâu? Thế thì của ai?... Thôi được! Bất biết là của ai nhưng cũng nên nghe ngóng lại mọi chuyện, đúng là chưa thể tiến hành một cái gì quá mạnh trong lúc này được. Anh lặng lẽ chấp nhận nhưng chưa chấp nhận cái phần giao tranh gay gắt trong đầu mấy hôm nay chưa phân thắng bại và nhét mảnh giấy xuống đáy ba lô lưu giữ một kỷ niệm ngày đầu về với cây cao su. 5 GIỮA LÚC ĐÓ, VÀO MỘT BUỔI SÁNG TRỜI QUANG MÂY tạnh, người ta thấy có một chiếc trực thăng loại chuyên cơ bay từ hướng Thành phố đáp thẳng xuống một khoảng rừng trống vừa bị đốt cháy lam nham. Cái dáng bay và cái dáng hạ cánh của nó tựa như một cánh chim đại bàng rờ rỡ uy quyền. Cả nông trường xôn xao. Cả công ty xôn xao. Và cả Tổng cục, cả tỉnh, cả vùng cũng xôn xao vì sự có mặt bất thần của đoàn khác này. Dẫn đầu là một người cao lớn, mặc áo kiểu Tôn Trung Sơn, mũ cối màu ghi, nét mặt tỏ ra phiền muộn. Bước sau ông là một người dáng cao gầy, tóc bạc trắng, vẻ nhìn thấu đáo, phúc hậu. Và cạnh sự phúc hậu đó là một người thấy nhỏ hơn, khuôn mặt thanh thoát, có cái miệng cười rất đẹp. Xảy ra một hiện tượng cuốn chiếu như thế này: Tất cả các cán bộ tổng cục, thành phố, tỉnh, vùng đều tỏ ra cung kính khác thường trước con người thấp nhỏ ấy. Con người thấp nhỏ lại tỏ ra cung kính đặc biệt với con người mảnh gầy, phúc hậu kia. Con người mảnh gầy, phúc hậu kia lại có thái độ vì nể khác thường trước con người cao lớn, đội mũ cối, vận áo Tôn Trung Sơn màu ghi kia nữa. Nói chung cả ba con người này đều là những khuôn mặt quá đỗi quen thuộc trên những phương tiện thông tấn quốc gia vào những ngày lễ trọng, những phiên họp có tính bản lề liên quan đến vận mệnh sống còn dân tộc. Người mặc áo Tôn Trung Sơn đi đến trước mặt Vũ Nguyên lúc ấy đang vận một chiếc sơ mi trắng đến nhức mắt giữa khung cảnh núi rừng hỏi với chất giọng miền Trung rất nặng: - Đồng chí là giám đốc ở đây? - Báo cáo, tôi! – Anh dướn thẳng người. - Nghe nói là một giám đốc giỏi mà để cây phát hoang cháy thế này có xót ruột không? – Ông chỉ những gốc cây lớn nhỏ đang nằm lổn nhổn xung quanh. - Báo cáo rất xót ruột ạ! - Tại sao lại đốt? Ai chủ trương đốt? - Báo cáo, chủ trương đốt là của trên, bởi vì đăng kiểm lâm họ không cho mang gỗ ra khỏi rừng, sợ tiêu cực đành phải đốt để phát quang chứ biết làm sao ạ? Ngừng lại một lúc lâu như thử đo đếm xem cái anh chàng trẻ ranh này là ai mà đứng trước mình cứ nói lem lẻm như vậy, ông hỏi tiếp: - Tình hình chỗ đồng chí như thế nào? Có khá hơn những chỗ khác không? - Thưa, chắc cũng vậy. - Tại sao? – Tiếng hỏi càng nặng. - Tại bởi có ba điều bất hợp lý… Nói đến đó, anh chợt dừng vì thấy xung quanh thoáng có những con mắt của đủ các cán bộ lớn nhỏ đang thấp thỏm nhìn lên như sắp sửa nhúng chân vào lò thuốc súng. Trong số đó anh thấy rõ ràng có cả con mắt toé lửa cửa giám đốc Công ty Ba Vinh như muốn ngầm nhắc nhở anh: “Quá chớn rồi đấy! Liều liệu cái mồm!” nhưng lại có một loạt những cái nhìn khác, cái nhìn của đồng đội, của công nhân bay đến như một sự đòi hỏi, một sự khích lệ âm thầm nên chẳng thể dừng lại, giọng nói vẫn rành rẽ, bình thản: - Điều bất hợp lý thứ nhất là kế hoạch gieo trồng quá lớn trong khi năng lực gieo trồng lại quá mỏng. Thế là toàn gieo nhảy cóc, gieo ẩu. Tức là thay vì phải ươm, phải chiết cẩn thận rồi mới bưng đi trồng theo kiểu Stum trần, đằng này phần lớn là trồng thẳng, trồng kiểu thực sinh, tác hại bây giờ chưa thấy rõ nhưng đến giai đoạn cây bắt đầu làm mủ thì sự tác hại là không thể lường trước được. - Điều thứ hai? – Nét mặt người hỏi đã hơi sạm lại. - Điều thứ hai, đặc điểm dân ở đây là hầu hết đến từ các vùng ven biển nên không có nghề, không có một chút khái niệm gì về kĩ thuật cây cao su cả, trong khi họ phải ôm một khối lượng công việc quá lớn và phức tạp. Và điều thứ ba – Như sợ phải nghe cái câu hỏi giống như thế chẹn vào, anh nói lướt luôn – Chủ trương bỏ cơ giới khai hoang chỉ bằng thủ công là sai lầm. Phương châm rường cốt dốt dọn theo kiểu làm rẫy của người dân tộc chỉ đúng với địa bàn bằng phẳng tiện lợi giao thông và có tay nghề truyền thống như bên Đồng Nai. Trong khi đặc điểm thổ nhưỡng ở đây lại hoàn toàn khác hẳn. Thế là các phương tiện cơ giới bỗng chốc thành đống sắt vụn giữa trời. Tất cả lặng đi. Nắng rung hơi vào ánh mắt từng người. Người này nhìn người nọ, người nọ lại nhìn người kia. Câu nói của anh như một ngọn roi quất xuống những điều lờ mờ bao lâu nay người ta đều hiểu, đều muốn nói nhưng không thể nói, không tiện nói hay không dám nói. Chỉ có khuôn mặt người cao gầy, phúc hậu bình thản, thỉnh thoảng ông lại gật đầu nhẹ một cái. Cuối cùng người nhỏ bé có cái miệng cười khá đẹp lên tiếng như thể muốn xoá đi cái im lặng ngột ngạt không chịu nổi bằng giọng nói Thừa Thiên rất du dương của mình: - Tình hình vậy mà giám đốc ra lô lại vận áo trắng à? - Báo cáo, tôi nghĩ rằng hôm nay tôi đi đón đảng và chính phủ. - Tốt! Nói tất cả những điều này, đồng chí giám đốc có ngại gì không, ví như sự võ đoán chưa thật chính xác chẳng hạn. - Dạ, ngại thì tôi đã không nói. Bởi vì là đảng viên, tôi phải có bổn phận nói thật với Đảng, là người lính tôi phải báo cáo trung thực với Tổng tư lệnh. - Tốt! – Ông quay qua vỗ vai một người tầm thước có nước ra rất chiến trận, nói với người mặc áo Tôn Trung Sơn như thể xoá đi cái khẩu khí lạ tai của cái anh chàng giám đốc trông đỏm dáng vừa rồi – Báo cáo anh! Đây là một bí thư giỏi nhất thời chiến, chắc chắn sẽ là một tổng cục trưởng giỏi nhất thời bình. Anh cứ tin rồi tình hình sẽ được khẩn trương khắc phục. - Tin gì? – Giọng ông mặc Tôn Trung Sơn bỗng căng lên – Tôi, Đảng và nhà nước đã tin ở các đồng chí ấy nhiều quá rồi nhưng có thấy biến chuyển gì đâu. Nên nhớ đây là hiệp định thế kỉ, một hiệp định khổng lồ thắt chặt thêm tình bằng hữu giữa hai nước, các đồng chí giậm chân tại chỗ thế này biết ăn nói thế nào với người ta, lỗi tại ai? Tại tôi duy ý chí, tôi phiêu lưu à? Hay tại chính phủ, tại các đồng chí không biết điều hành? Ý kiến của đồng chí giám đốc nông trường kia cũng có cái để chúng ta phải suy nghĩ. Ngay chiều này về Thành phố đề nghị bên chính phủ cho triệu tập tất cả các ban ngành, các bộ, vụ có liên quan đến để bàn riêng về việc này. Gấp rồi. Giá nào cũng phải làm bằng được. Đây là tự trọng dân tộc. Cũng là món nợ ân tình chúng ta phải trả trong chiến tranh mà không chỉ là năm mười ngàn héc ta này đâu, tới đây ngành cao su phải tiến lên hàng chục, hàng triệu héc ta, có cái gì mà nhân dân không làm được, hả? Tiếng hả reo vào đám đông như một phát đạn trái pháo khiến cho mọi cái nhìn cứ lộn trọng, ngơ ngác bay đi đâu. Theo sự hướng dẫn của phó giám đốc Đoàn Thanh, đoàn người sang trọng có cả một dây báo chí, truyền hình hùng hậu đi theo tiếp tục rùng rùng chuyển bước tiến sâu vào rừng cao su để thực hiện cái ý niệm rất ư quần chúng là kịch mục sở thị. Giám đốc công ty Ba Vinh đi qua trước mặt anh, thái độ lầm lầm không thèm nhìn cũng không thèm nói nửa câu. Riêng người bí thư huyện có nước da đồng hun ngày nào lúc này đã là bí thư tỉnh, còn lùi lại, huých khẽ vào sườn Vũ Nguyên một cái đau điếng: - Mày… Cái tật! Định chơi đứng tim mọi người đó hả? Nhưng… được ngon đó mày! Cũng phải để cho vua hiểu ra một điều gì chứ. Ông cười khùng khục nhưng lại đuỗn mặt ra. Anh vừa nhác thấy một khuôn mặt quen giữa đám thợ cạo ở rặng su trước mặt rất quen, khuôn mặt của Hà Thương… nhưng khi tĩnh chí nhìn lại khuôn mặt kia lại biến mất! Thương… Thế là em đã trở về rồi phải không hay em chỉ là một ảo ảnh cây lá mà anh va mắt vào đâu cũng thấy? Tốt thôi! Dẫu em không muốn nhận ra tôi, em lẩn tránh tôi nhưng giữa những cánh rừng tan hoang đang cần được vực dậy bằng mọi giá này, chỉ cần có em, có bóng dáng em đâu đó là được rồi… - Tuyệt vời! Một phong đội can đảm. Tuyệt vời! Hôm nay anh đã nổi lên như một người hùng giữa đám báo chí rồi. Chính sự nóng vội duy ý chí, không hiểu biết gì về làm ăn kinh tế của các cụ ấy đã đưa đến thảm cảnh này chứ ai!... Anh thử nhìn xem, công nhân họ đang ngầm tự hào về người giám đốc chịu chơi của họ kia kìa. - Các cụ nào? – Anh quay lại. Cái miệng của Đăng Điền đang đả đớt trước mắt… Anh cau mày! Có lẽ đây là lần đầu tiên từ ngày về đây, anh bắt đầu thấy cái miệng kia sao cứ đả đớt, cứ trơn truộn đến thế - Không, cậu nhầm! Lỗi không chỉ ở riêng các cụ ấy, lỗi ở của tất cả chúng ta, lỗi của lịch sử đã xảy ra quá nhiều chiến trận. Và mình cũng chỉ thay mặt anh em công nhân nói lên tiếng nói chân thực trong đầu chứ có muốn là người hùng người hiếc gì đâu. Cái miệng kia chỉ hơi thưỡi ra một chút rồi liền đó lại cười ngay, một cái cười khác hẳn, rờn rợn, thấu buốt và lãnh cảm… * ** Sau lần ấy, công việc bộn bề cứ cuốn anh vào cái mê hồn trận mịt mù của nó đến nỗi Vũ Nguyên không còn kịp nhớ lại điều gì nữa. Riêng chuyện cây đàn đã thành cái cớ để anh có buổi làm việc riêng kĩ càng với người đội trưởng bảo vệ cần cù nhưng quá thụ động và hiền lành. - Ông Thuần này, chuyện mất mủ tóm lại là được diễn ra theo kiểu nào – Anh hỏi. - Nhiều lắm ạ! – Người đội trưởng quê sứ Nghệ ậm ừ - Mất do thợ cạo phá, cạo ẩu, cạo không theo một trình tự kĩ thuật nào… - Tôi không hỏi cái ấy. - Dạ, mất do dân tự do đêm đêm lẻn vào cạo trộm có, mất do lái xe bồn dọc đường tháo mủ đổ nước thay vào có, và mất do chính công nhân của mình lẻn mang đi bán cũng có. - Lén mang đi bằng cách nào? - Họ nhét mủ tạp, loại mủ còn rơi rớt lại trên miệng cạo, đã khô vào cạp quần, vào ống quần rồi cứ thế đi ra khỏi lô. Còn mủ ướt, họ chắt vào can, vào chai, giấu kín trong nùm bụi, chờ tối trời chui vào xách về. Cũng chẳng được bao nhiêu – Anh ta thở dài như bà già – Cắp trộm khốn khổ vậy, mỗi ngày đổ cho con buôn may lắm cũng chỉ đủ tiền mua thêm nửa lon gạo, mớ rau về cho con. - Nhưng cả ngàn người, người nào cũng lon gạo, mớ rau như thế, của nả nông trường sẽ tổn hao bao nhiêu? - Dạ… Nhưng cái hao nó nằm ở chỗ dân tự do vào cạo phá kia. Họ ào vào hàng chục người, có đận lên tới hàng trăm giặc càn. Họ băm chặt vào thân cây không thương xót bằng đủ các loại phương tiện miễn sao cho tứa ra được nhiều mủ nhất trong khi chị em mình phải nâng niu, tỉa tót từng dăm mảnh như sợi tóc một. Nói đùa, sáng ra nhìn thân cây bị phạt đi những mảng trắng hếu như thịt người mà… ứa nước mắt. Cây nào bị băm chặt như thế đến lần thứ hai coi như chết hẳn. - Tôi đã nhìn thấy nhưng chỗ mủ ăn cắp ấy họ phải có chỗ tiêu thụ chứ? - Có chứ ạ! Ráo chọi tập trung vào một mối, đó là chỗ thằng Tuấn mệnh danh là Tuấn tử thần. Bao nhiêu nó cũng mua hết, mua giá rẻ như ăn cướp rồi dùng xe chở đi bán cho các cơ sở chế biến với giá cắt cổ. - Ai cũng biết mà cả bốn đời giám đốc, cả ông bảo vệ tồn tại suốt bốn đời vẫn không có cách nào triệt được nó, vẫn chỉ ngồi ứa nước mắt thôi à? - Chịu ạ! Nó ăn sâu lắm rồi, ăn cả vào nông trường, vào cả chính quyền, công an xã nên biết đấy mà đành chịu đấy. Đã có lần một ông giám đốc của mình định làm căng, định dùng luật pháp trị hắn, chỉ hai ngày sau, cả nhà ông ấy bị cháy rụi mà chịu không tìm được nguyên do, hay người ta sợ vạ cũng chẳng chịu tìm… Vũ Nguyên chợt nhớ đến cây kèn và mấy lời đe doạ vừa trắng trợn vừa tỏ ra rất mềm mỏng hôm nào. Trầm ngâm một lát, anh ngẩng lên: - Bần cùng sinh đạo tặc! Tất cả từ do đói mà ra. Nếu như đồng lương nuôi sống được cái bụng thì ai còn nghĩ đến chuyện trộm cắp nữa! Tại sao xưa nay mấy ông không dùng biện pháp thưởng phạt cho nghiêm vào? Bắt được cân mủ nào là phạt tiền thật nặng cân mủ đó, đồng thời cạo thêm được cân mủ nào cũng thưởng bằng tiền cho cân mủ ấy. Nào, giữa phạt và thưởng, họ chọn cái nào? - Dạ, trước đây cũng có giám đốc đã đặt vấn đề này ra nhưng không ai theo cả, cuối cùng ông ấy lại bị chuyển đi. - Vậy chuyện khoán đầu lô cho từng công nhân, từng hộ để họ ý thức làm chủ phần cây của mình đã có ai đặt ra chưa? - Dạ… Cái này thì chưa. - Vấn đề là ở chỗ ấy. Khi đã là chủ rồi thì họ buộc phải có trách nhiệm chăm sóc, bảo vệ như bảo vệ gạo nhà mình. Mọi sự tiêu cực tự nhiên sẽ giảm đi. Ngược lại, họ sẽ làm lấy lệ, làm được chăng hay chớ, làm chăm chỉ để làm gì khi đồng lương lại không phụ thuộc vào sự chăm chỉ ấy. Ông thấy thế nào? Khổ! Người bảo vệ còn thấy thế nào nữa khi cả bốn đời giám đốc đi qua, anh ta vẫn chỉ vật vờ như cái bóng, như một gã thiên lôi vô tích sự, đã có khi nào được một người đứng đầu nông trường đem những chuyện vừa gan ruột vừa trừu tượng ra tâm sự như thế này đâu. 6 SÁU THÁNG SAU, CÓ MỘT BÀI BÁO ĐĂNG ĐĂNG Ở TRANG nhất với một dòng Tít khá ấn tượng như sau: “Một cú cựa mình xây xát giữa những cánh rừng nghèo kiệt”. Bài báo có đoạn: “… Có thể nói, quy chế quản lý sản xuất mới của các nông trường cao su X. giống như một giọt dung dịch cực mạnh nhỏ xuống những cánh rừng nghèo kiệt đã làm xáo tung lên tất cả. Đã xoá tan cái màn sương bao cấp âm u, giá lạnh bao năm nay đè nặng xuống cuộc sống người thợ. Đã gây lên những cú sốc khá mạnh ở những người này, đồng thời cũng gây nên sự tiếp nhận hồ hởi của một số người kia. Nhưng nhìn chung, dù muốn hay không, giọt dung dịch này cũng đã bắt đầu phát huy được những phản ứng dây chuyền tích cực của nó…” Bài báo viết tiếp: “… Chỉ sau một thời gian ngắn mạnh dạn thực hiện quy chế sản xuất mới, nông trường cao su X đã có những cú cựa mình chuyển động. Những vườn cây trồng ẩu, trồng dăm, gánh nặng từ trong quá khứ để lại, đã được tập trung chăm sóc hoặc khoanh vùng chờ thanh lý. Một số ít những vườn cây trồng mới bắt đầu được hình thành với những quy trình cơ bản nhất, điều mà trước đây còn rất bị coi nhẹ, ví như kiên quyết trồng theo kĩ thuật Stum trần, tức là trồng qua ươm qua chiết chứ không trồng thẳng từ cây giống. Nạn cạo phá, cạo lấy được, cạo một dăm tức là ngày nào cũng cạo trên một thân cây thay vì cạo một ngày cho cây nghỉ tích mủ một ngày, cạo vụ thành tích đã bước đầu được chặn đứng. Giờ đây nông trường đang cho tiến hành thí điểm một đợt phát động hướng tới Bàn Tay Vàng để nâng cao kỹ thuật cao. Sâu hơn thế, bàn tay người thợ bao đời nay bị bỏ quên trong bóng tối, bây giờ đã được lôi ra ngoài sáng để tự thay đổi cuộc đời mình. Bệnh phấn trắng, nấm hồng, những căn bệnh truyền kiếp bất khả kháng của loài cây cho mủ đã được đặt ra cấp bách. Nạn ăn cáp mủ, nạn phá cây đã bước đầu được giảm thiểu. Những tổ bảo vệ tuần tra đêm, một lực lượng lâu nay không biết làm gì nay đã được xốc lại và đi vào hoạt động. Những chiếc xe chở mủ về nông trường đã được gắn xi để tránh xảy ra hiện tượng thất thoát giữa đường. Phân bón nhận về với một khối lượng lớn đã được quản lý chặt từng cân thay vì ngày trước phân ra lô thì ít, phân biến thành tiền chảy và túi một số người thì nhiều. Người ta kiểm định mủ ngay từ gốc cây để giải toả sự móc ngoặc hàm lượng, mua hàm lượng giữa bộ phận này và bộ phận khác dẫn đến sự thiệt hại chung cho người sản xuất… Được biết tới đây nông trường sẽ thí nghiệm khoán đấu lô để gắn người công nhân vào lợi ích của mình. Làm nhiều hưởng nhiều, làm ít hưởng ít, làm thật ăn thật, trong làm có phạt có thưởng. Tiền lương công nhân sẽ được nhận ngay tại nông trường bộ bể tránh những thâm hụt, rườm rà khi phải xuống đội… Bài báo nói thêm: “Để ra được mảng quy chế hàng chục điểm then chốt này, những cán bộ quản lý của nông trường đã phải chống trọi với không ít những thế lực bảo thủ, trì trệ đã trở thành thâm căn cố đế. Không biết rồi sau này nó sẽ được thực thi đến đâu nhưng với hiện trạng mảng tối nhiều hơn mảng sáng hiện nay trong các vườn cây cao su, việc làm này là một hành động quả cảm, lội ngược dòng và chắc chắn là sẽ nhiều phen rớm máu…” * ** Không đầy một tháng sau nữa, kể từ khi đoàn cán bộ cấp cao Đảng và chính phủ đó đến, một cơn bão thanh lý đã xầm xập đổ xuống toàn bộ công ty, làm nghiêng ngả, tan tác cả rừng cây. Đã đến lúc người ta không thể để những bóng hình con gái cạo mủ âm thầm trong rừng vắng kia phải đưa đôi vai mảnh khảnh của mình ra gánh chịu cái sức đè quá nặng của sai lầm trong quá khứ được nữa rồi. Cả sáu ngàn héc ta ngút ngàn cây cối trong chốc lát bị vặn gẫy. Cả hàng trăm con người đầy mình chiến tích trong trận mạc bị rơi rụng theo. Thanh lý cây, thanh lý cả người. Bài học cho thời kỳ hậu chiến mới mở ra làm kinh tế thật đắt giá. Có cả mồ hôi và xương máu, cả niềm vui và nỗi buồn. Vị tổng cục trưởng, người bí thư chiến tranh giỏi nhất như có lần được trân trọng giới thiệu hoá ra không nhất thiết cứ sẽ là một nhà kinh tế giỏi nhất, đã lặng lẽ ra đi. Một phó thủ tướng giàu nhiệt huyết nhưng non kinh nghiệm phụ trách các khu vực kinh tế phía nam cũng không trụ lại được. Xao xác. Xao xác và xao xác… Sự mất mát tài sản ngang bằng một cơn bão thế kỷ đổ bộ vào đất liền. Sự mất mát về con người tương đương sự ngã xuống của một chiến dịch trọng điểm trong chiến tranh. Nét bàng hoàng ngơ ngẩn còn hiện lên trong đáy mắt của hàng chục ngàn con người cho mãi đến những năm tháng sau này… Nhưng thật may, hay không may, nông trường của anh sự xê xích lại là không đáng kể. Hơn trăm héc ta phải thanh lý thì anh đã dự định cho nằm chờ thanh lý rồi. Chỉ một vài đội trưởng không đủ sức điều hành đành phải điều xuống làm tổ trưởng. Ban giám đốc và nông trường bộ sẽ không có thay đổi gì lớn ngoại trừ một vài trường hợp khá tế nhị mà anh đang cân nhắc… Và anh, người giám đốc nông trường, sau một thời gian tận lực, thân thể chỉ tạm sụt xuống dăm cân nhưng đầu óc lại thấy yên ổn, bình tĩnh hơn. Riêng chỉ có điều làm anh vẫn đêm ngày canh cánh là chưa nối lại được quan hệ với Hà Thương. Thương vẫn tiếp tục lẩn tránh và vẫn làm như không hề hay biết sự có mặt của anh ở vùng đất này. Một buổi chiều sắp mưa trong rừng su, không còn cách nào khác, cô đành phải ngồi lại với anh một chút bởi không còn biết tránh đi đâu được nữa khi vị giám đốc đòn đã có ý ngồi đón cô gần cả nửa ngày ở con đường mòn độc đạo dẫn về lán. Thì vẫn là ngồi nơi trống trải, ngồi trên dẹp, ngồi giữa tiếng muỗn bay và mùi lá mục, ngồi cách xa nhau bằng cự ly của một buổi họp công đoàn. - Anh nhớ em! – Anh nói. - Xin anh có thể nói chuyện khác được không? - Anh vẫn yêu em! - Em không muốn nghe mãi câu ấy. - Anh đi tìm em! - Xin anh… đủ rồi đấy. - Anh sẽ còn nói. Nói một năm. Nói một đời. Đời này không xong, sẽ nói tiếp đời khác. - Em về đây. - Anh có lỗi với em. Anh đã làm khổ em. - Ông giời cũng có lỗi. - Anh về đây trước hết là vì em. Chỉ vì em. - Chứ không phải vì để trở thành một người hùng kinh tế trong toàn ngành cao su như báo chí vừa ca ngợi? - Không! Vô nghĩa hết! Không có em, mọi chuyện vừa rồi chả còn có ý nghĩa gì. Nếu vừa rồi anh đã làm được một cái gì đó cho nông trường thì cái đó trước hết là vì em, nhờ có em. - Làm giám đốc mà nói thế không sợ người ta cho là phản động, là cá nhân à? – Giọng nói đã mềm hơn. - Có em ở bên, anh không sợ gì hết, anh không cần gì hết. Ngay bây giờ anh có thể từ bỏ tất cả chỉ để làm một công nhân cạo mủ miễn là được ngày ngày bên cạnh em. Im lặng giây lâu. Hình như đã có giọt mưa rơi trên lá… - Em có tha thứ cho anh không? Hồi đó anh không hề có ý lừa dối em nhưng anh không đủ can đảm. Nếu nói ra anh vẫn chưa dứt khoát trong quan hệ vợ chồng với người đàn bà ấy, anh sợ em sẽ bỏ anh. - Cho nên người ta mới để cho bà vợ nhờ người đến đánh ghen ầm ĩ tại Công ty giữa ban ngày!... Nhưng không sao, tất nhiên thôi, em không ghét chị ấy, thậm chí còn biết ơn. - Anh khổ lắm! Anh đâu có ngờ cơ sự lại diễn ra đến nông nỗi ấy. Cho tới lúc đi anh mới thấy hết cái khốn nạn của mình. Thật khốn nạn! - Thôi! Tự nguyền rủa lúc này có ích gì. Chị và cháu chắc vẫn khoẻ? - Bọn anh sắp ra toà. - Để làm gì? - Vì em. Và cũng là theo ý của cô ấy. - Muộn rôi! Anh hãy trở về vun quén những gì đã có trong tầm tay mình, ít nhất cũng vì thằng nhỏ. Tự dưng đôi lúc em thấy nhớ nó quá! Mà chị ấy cũng không có lỗi gì. Làm vợ thì phải giữ chồng, phải phận em, em cũng sẽ làm như vậy. - Em không hiểu gì hết, không hiểu gì cả. Cái sự sẽ ly hôn này không hẳn là vì em, vì cái chuyện mới nới cũ của anh mà vì chính bản chất hôn nhân của nó. Không có em, bọn anh trước sau cũng chia tay. Chỉ có điều vừa đúng lúc đó em xuất hiện. - Mưa sắp nặng hạt rồi! Em đi đây. Nếu được khuyên anh một câu thì em chỉ mong anh nên hết sức cảnh giác trong mọi chuyện. Không phải tất cả họ đều ưa anh đâu. Họ đang chờ anh sơ hở để thọc dao vào mạng sườn. Mà anh thì vẫn như ngày nào, động chút là bốc, hơi tí là say sưa trong công việc thì rất sắc sảo nhưng trong cuộc đời lại hoàn toàn nhẹ dạ, ngây thơ. Anh đang mơ ngủ trong sự yên tĩnh trước cơn dông đó. - Nước da em xấu quá! Mắt lại có quầng nữa… Em đang có điều gì giấu anh phải không? Cô bạn cùng lán với em nói hình như em… - Không… Làm gì có gì. Con nhỏ đó biết gì mà nói. Em… em vẫn bình thường. - Mảnh giấy ném qua cửa sổ phòng anh hôm rồi là của em phải không? - Giấy nào? – Cô thoáng quay đi – Em không có thói quen ném bất cứ cái gì qua cửa sổ phòng ai hết. - Không sao! Dù vậy anh vẫn cám ơn cái mảnh giấy ấy. Và cám ơn cả lời khuyên lúc này của em. Càng cám ơn khi anh biết rằng tự trong đáy lòng của em, em vẫn chưa quên anh, em vẫn còn lo lắng cho anh như ngày nào. Nhưng em có thể yên tâm! Không ai làm gì được anh cả, không kẻ nào có thể chơi xấu được anh hết. - Thôi, anh về đi! - Cho anh thêm một phút nữa! Anh biết trước mặt đoạn đường đi sẽ rất không bằng phẳng, thậm chí có nhiều cạm bẫy, trong khi đó anh còn có bao nhiêu việc phải làm. Chính vì thế mà em hãy hà hơi tiếp sức cho anh. Hình ảnh em và hình ảnh cây cao su đã trộn vào nhau làm một. Anh khao khát mong muốn cuộc sống rừng cây, cuộc sống người thợ sẽ mỗi ngày mỗi sáng sủa hơn. Sẽ có mái ngói thay cho mái tranh, sẽ có ánh điện thay cho ngọn đèn dầu, sáng ra lô bằng xe máy xe đạp, chiều trở về sẽ có mâm cơm đủ chất đặt trên bàn, buổi tối nhà nào cũng có chiếc truyền hình làm bạn, không còn cái cảnh mới đầu đêm đã phủi chăn leo lên giường như gà leo vào chuồng, và tháng tháng lĩnh lương xong, ngoài chi tiêu mọi khoản, mỗi người còn để ra được một vài lai vàng, một vài chục bạc chắt chiu cho cuộc sống mai này… Chỉ nghe tiếng gió thổi dọc lô như một tiếng thở dài man mác… Tiếng anh cũng nhẹ thoảng trộn hoà vào cái âm thanh từng chiều man mác ấy, như không phải nói với cô, không phải nói với mình cô mà như nói với một cái gì đó xa xăm hơn: - Đời cây như đời người. Nước mắt cây như nước mắt người. Cao su theo thổ ngữ Braxin là Cao – u – su, là nước mắt của cây, đời người tuổi thọ trung bình được sáu mươi năm, đời su chỉ bằng một phần ba như thế. Sữa người hình thành sau khi sinh nở, sữa cây chỉ sau có bảy năm, khi thân hình nó đo được vừa bằng hai gang tay nối lại… Hai mươi nhăm năm một đời cây, nó cho con người nhiều hay ít sữa lại phụ thuộc vào tình nghĩa thuỷ chung của con người đối với nó. Con người ích kỷ, con người độc ác, con người chỉ biết hành hạ, bóc lột nó, nó sẽ buồn rầu mà héo hon mà thui chột dần dòng sữa trời cho… - Anh Nguyên… - Cô thốt kêu lên – Đừng… đừng nói nữa anh! - Chính vì vậy mà anh muốn em phải lên giúp anh một tay tại văn phòng. Ở đây không cần một người đang mang trong đầu hai bằng đại học. Chỗ của em là ở phòng kỹ thuật hay kế hoạch gì đó kia. Cây cao su đang cần những người mát tay và am hiểu nó, giống như cô gái cần một người yêu biết chia sẻ, bết yêu thương. Lên nhé! - Sao không đưa thẳng lên phó giám đốc cho gọn? - Anh sẵn sàng đưa nếu em chịu. Đó không chỉ là ý anh mà còn là ý của đảng uỷ. - Ông giám đốc không sợ người ta sẽ dị nghị là chỉ lo cất nhắc những người thân vào chỗ thơm thảo thôi sao? - Không! Nếu là kẻ thù mà làm tốt, anh vẫn đưa lên. Còn người thân làm dở, anh cũng chẳng nương tay. Vì sự tồn vong của hàng ngàn héc ta cao su hay vì ba cái miệng lưới thế gian, anh chỉ có quyền chọn một. - Anh vẫn hay thích nói những lời to tát nhỉ? Có sợ lúc nào đó sẽ gẫy không? - Gẫy nhiều rồi, bây giờ có gẫy nữa vẫn vậy. Và nếu có gẫy thì sẽ gẫy ở đây, ở chính trong những cánh rừng cao su mà anh biết rằng số phận anh với số phận nó sẽ gắn với nhau cho đến ngày cuối cùng của cuộc đời… - Anh vẫn chưa thấy chán cho cái tính ưa mộng mơ lãng mạn của mình ư? - Thương ơi… Cây kèn anh mang theo định sẽ lần nào thổi lại cho em nghe bản nhạc ấy, bị người ta bẻ vụn rồi. Con thiên nga của anh bị bẻ cánh thật rồi! - Ai bẻ? – Lần đầu tiên thấy đôi mắt buồn kia tỏ ra chăm chú. - Nếu mà biết. - Dạo này trông anh có vẻ hơi gầy đi… Người ta bảo đêm nào anh cũng thích đi cưỡi xe máy đi kiểm tra lô. Anh nên cẩn thận. Đã có người bị bỏ mạng trong những chuyện như thế rồi. - Vậy nhé! Ngay tuần sau em lên nhé! Không tha thứ cho anh thì thôi nhưng hãy vì hơn ngàn con người này. Nếu cần, anh sẵn sàng mất em để được một cộng sự thạo việc. Lại tiếng gió thổi dọc lô và hình như có cả tiếng mưa rơi thật nhẹ như tiếng chân nhỏ xíu của con thú nào dẫm trên lá ủ… Một bóng người xuất hiện. Vừa trông thấy họ đang im lặng ngồi bên nha, cái bóng vội rụt lại ngay. Đó là Đăng Điền. Hắn đi kiểm tra lô vô tình nhìn thấy hay cố tình đưa chân để thấy, cái đó không ai biết và ngay cả chính hắn, hắn cũng không thể biết… - Cuối cùng thì ra người ta vẫn lo cho công việc chung hơn là lo… - Hà Thương nói sau một lúc im lặng – Anh về đi! Chuyện này em chưa thể trả lời được. Biết đâu tới đây em sẽ không còn ở đây nữa! Còn chuyện kia, cái chuyện mà anh bảo chính vì nó nên anh đến đây ấy, em có thể trả lời luôn, trả lời một lần là không bao giờ phải trả lời lại nữa: Không! Vĩnh viễn không! Con người anh hoàn toàn chết trong em rồi. Chết hẳn! Chào anh… Bóng cô hút dần trong rừng chiều như không có thật, như một ảo ảnh buồn. Anh buồn quá! Câu nói cuối cùng của cô đã thổi một làn hơi lạnh buốt trong cái đầu đã quá trống trải của anh. Chao ôi! Cuộc đời sao vui ít buồn nhiều… Lớn lên đi bộ đội, hết giặc về nhà đã có một cô gửi chờ sẵn để làm vợ theo ý mẹ. Chục năm hành quân chỉ có máu không có đàn bà, chỉ có chôn nhau không có tình yêu, anh lính nào chả dễ dàng gật đầu khi có một cô gái muốn gắn bó với mình. Mười năm… cứ là con gái là tuyệt hết, cứ là đàn bà là có giá trị, cần gì phải thổn thức yêu đương. Thế là hôn nhân, là cứ mỗi sáng ngủ dậy lại thấy hình ảnh trong mắt nhau loãng nhạt đi một chút. Anh vùi đầu vào sách. Chị lại khao khát một chất đàn ông năng nổ. Bắt đầu khinh nhau, xúc phạm nhau, thậm chí nằm bên nhau mỗi người đuổi theo một thế giới tâm tình riêng của mình. Nhưng lại không thể bỏ nhau. Chục lần viết đơn là chục lần xé. Đứa con ngây thơ không có tội tình gì đã chấp chới níu buộc lại mảnh vá. Tình chồng vợ không còn. Nghĩa tao khang cũng hết. Nhưng vẫn cứ thích quản lý nhau như quản lý một tài sản. Không ít đêm họp hành về muộn, da thịt anh đã trở thành đối tác cho mấy móng tay người đàn bà cả ghe cào xé. Anh lặng im. Đến nhiệm sở ai hỏi, anh chỉ cười bảo con mèo nhà nuôi nó động tình. Nhưng cô giáo Anh văn có cặp mắt trong veo lại hiểu. Nhìn anh cười mà cô lại khóc. Đàn bà nhạy cảm, dễ mủi lòng vì những cái do đàn ông đàn bà gây ra hơn là những phạm trù to tát chiến tranh hay hoà bình. Từ mủi lòng đến tình yêu chỉ cách nhau một hơi thở mỏng. Và một tối đến thăm anh, nghe tiếng kèn Klarinet của anh thổi nghe buồn đến nẫu ruột, cô giáo xinh đẹp trẻ tuổi đã thổn thức thở vào ngực anh học trò lớn tuổi có cái cười đàn ông thu hút chết người… * ** Anh nổi tiếng là người có máu lạnh, hoàn cảnh nào cũng không làm nhăn được vầng trán trắng xanh rất đẹp nhưng anh lại có trái tim nghệ sĩ đa cảm đập trong lồng ngực như cô gái tên Hà Thương ấy đã nói đúng. Đúng nhưng anh không sửa, không hề có ý sửa. “Thủ đoạn, âm mưu, đối phó với kẻ thù trong chiến tranh đủ rồi, nay với bạn bè, đồng chí mình, mình lại không tin ư? Họ dù có xấu thế nào nhưng cũng không bao giờ là địch”. Anh đã nói thế trong các cuộc họp đảng uỷ và làm đúng như thế trong mọi cảnh huống ngọt nhạt hay dữ dằn. Nhưng anh lại không biết thêm một vế nữa mà khi chỉ có một mình trong ngục tù giá lạnh bỗng mới chợt hiểu ra, đó là nhiều lúc ta đối với ta còn thâm độc, dữ dằn hơn cả kẻ thù. Ví như cuộc chuyện trò trong quán nhậu giữa Đăng Điền và Tuấn Tử Thần đang diễn ra kia. - Mấy ông bị bó giò bó cẳng sạch trơn rồi hả? – Tuấn cười khảy – Vậy mà chỉ được cái nỏ mồm. Sao bảo chỉ ba bảy hai mốt ngày là sẽ bứng hắn đi cái rẹt như bứng một gốc cây mục cơ mà. - Bé cái mồm chứ! Thì bộ cậu cũng không trở thành ngoan ngoãn dễ bảo rồi là gì! Mẹ khỉ! Lúc nào cũng vỗ ngực tự xưng là chọc trời khuấy nước mà rốt cuộc, hắn cứ lê chổi đến đâu là sạch bách đến đó. Sao? Cái số 60 tấn mủ và ba chục tấn phân của đám đàn em thu gom được bị hắn lấy lại sạch trơn rồi phải không? Mấy thằng bị tóm? - Ông chửi tôi đấy à? – Tuấn nhướng mắt. - Phải nói thằng cha này khá cứng cựa. Đã nói là làm. Đã làm là tới bến luôn. Thật khác hẳn mấy cha giám đốc trước, cha nào lành thì vừa đ. vừa run, biến xăng dầu, biến thuốc trừ sâu thành cục tiền nhét túi đi Sài Gòn đập phá hoặc ngày ngày rủ nhau xách súng đi săn bắn ở mãi miệt rừng xa, mặc cho cây mọc kiểu gì thì mọc, người sống ra sao thì sống. - Ông có kiểu nói như con đực bị thiến. Tỉnh ngộ rồi hả? Xúc động rồi hả? Vậy thì quỳ xuống đi! Quỳ xuống mà van lạy, thề thốt từ nay hoàn lương, sẽ trung thành suốt đời với sếp đi! Có khi còn kịp vớ miếng xương thừa đó. - Thôi uống! Tao khoái kiểu nói của mày. Đểu một chút nhưng nó thật – Cười vang nhưng không giấu được vẻ giễu cợt – Chắc dạo này hẻo hả? Có hẻo mới phải đãi nhau thứ rượu hạng bét này? - Ông đừng kích tôi. Tôi đang chờ. - Còn chờ nỗi gì nữa! Một mùa mưa trôi qua rôi! Và cũng vài ba bận cậu đã tìm cách dúi tiền, dúi gái non vào tay hắn rồi nhưng có suy xuyển gì đâu! - Tôi đếch thèm chờ chuyện của mấy ông, tôi chờ là chờ thái độ của cô ấy. - Chậm chân rồi thằng em dại gái nhất nhì Đông Dương ạ! Điều dự đoán đã thành hiện thực. Họ đã gặp nhau rồi. Hình như lại có cả thề thốt lẫn nước mắt nước mũi nữa. - Ai? - Vẫn nó. - Thằng Vũ Nguyên? - Làm gì mà trợn trạo lên thế? Sao cậu bảo thích có một tình địch nặng cân kia mà? - Nặng cân chứ không phải nặng tình. Chúng nó đã khóc với nhau à? - Tốt nhất là cậu trực tiếp hỏi hắn. Ghê thật! Dám biến cả cái nông trường hơn ngàn cư dân này thành tấm màn che mắt thiên hạ diễn trò trốn chúa lộn chồng thì cái tình ấy không phải là đùa. - Tôi không tin. Lão này có thể có chuyện này chuyện nọ nhưng không thể có chuyện đó. Một thằng đàn ông rất khó chơi nhưng đàng hoàng, tôi biết. - Thì cậu cứ biết, tôi có nói gì đâu. Đàn bà mà! Đứa nào chả ham danh ham lợi, trong khi cậu chỉ là… Xin lỗi! Tôi chỉ nói đến thế và nói chung, coi như tôi không nói gì cả nhé! Và nếu có điều gì cần nói thêm thì điều ấy là: Sở dĩ vừa qua hắn dám chơi rắn như thế là vì tay hắn sạch. Khá sạch. Giờ muốn bẩy hắn đi được lại chỉ có bài bản cũ là làm sao cho tay hắn nhúng chàm. Chào cậu! * ** Anh vẫn nhớ buổi làm việc với phó giám đốc Đoàn Thanh hôm ấy. Phải chăng chính vì buổi làm việc này mà anh đã đẩy bạn bè sang phía đối lập? Sáng đó, chưa đến giờ làm việc, anh tranh thủ đọc thêm một vài trang tài liệu nghiệp vụ bằng nguyên bản tiếng. Anh mà anh có mang theo khá nhiều khi về đây. Và nói chung, trước kia cũng như bây giờ, đã thành một thứ gần như nghiện, cứ sểnh ra một chút thời gian nào là anh lại vùi đầu vào học và đọc. Anh học buổi tối, học buổi trưa, học trên xe, học lúc ngồi máy bay, học ở khách sạn, nhà nghỉ, đêm mất ngủ cũng mang sách ra học. Học đủ thứ, từ cây trồng đến ngoại ngữ, từ quản lý đến các nguyên lý thiết bị… Tóm lại cứ có cái gì liên quan đến cây cao su là anh ngốn hết, ngốn có ghi chép, có đúc kết và cái nào đem ra vận dụng được là mạnh dạn vận dụng. Ngay từ hồi còn ở trên xí nghiệp, cái sức đọc và học của anh đã làm không ít các vị giáo sư, tiến sĩ, phó tiến sĩ đến Công ty tham quan, làm việc phải ngỡ ngàng. Cả Hà Thương nữa, chính cô đã một lần phải thốt lên: “Anh đi sai nghề rồi. Chính ra cái nghề của anh là phải đeo mục kỉnh ngồi ở một phòng nghiên cứu sang trọng nào kia”. Anh chỉ cười và không lấy điều đó làm rầu lòng bởi con người anh là như thế, thích học hỏi, thích khám phá, thích thử nghiệm, chỉ đơn giản như cơm ăn nước uống hàng ngày vậy thôi. - Anh cho gọi tôi? – Đoàn Thanh bước vào, toàn thân bụi bám đỏ như cua rang. - Anh vừa xuống đội về? – Vũ Nguyên ngấp cuốn tài liệu lại, tươi cười đứng dậy. - Đội 3 chúng nó rải phân ẩu quá! Đã nói phải đào hố ngay cạnh thân cây để tránh nước mưa làm trôi đi, chúng nó vẫn cứ xẻ rãnh ra ngoài, chả là làm vậy nó nhàn mà. - Anh Thanh… - Rồi ngay cả cái chuyện mủ tạp nữa. Chúng nó vẫn không tận dụng triệt để, mủ vẫn còn dắt lại ở miệng cạo nhiều lắm, nhìn mà xót ruột! Bỏ rẻ cũng hơn một ngàn một cân mủ tạp của người ta chứ bỡn. Cả ngàn héc ta là bao nhiêu mủ? Các cậu ở dưới đội cạn nghĩ lắm! Riêng cái đội 1 của tay Điền là còn khả dĩ một chút. - Thôi được rồi! Hôm nay tôi mời anh lên để… Hay là thôi, để lúc khác. Trông anh có vẻ mệt, lại đất cát bê bối nữa. Anh về phòng nghỉ đi một lát! - Nghỉ! Đang vào thời vụ, nghỉ thế nào được. Mà dẫu có nghỉ cũng không yên. Chỉ hở mắt ra một tí là lại làm bậy rồi. - Cái chết của anh là ở chỗ ấy. - Ông bảo gì? Ai chết? Tôi ư? - Đúng, anh! Nhưng anh ngồi xuống đã. Có ấm trà Thái mới pha, anh nhắp cho ấm. Đoàn Thanh đỡ chén trà bốc khói từ tay Vũ Nguyên nhưng chưa uống ngay, nhìn thẳng vào mắt bạn: - Có chuyện gì phải không? Đã mấy khi giám đốc ngồi pha trà thảnh thơi thế này. - Vâng! Có chuyện, chuyện về cá nhân anh. - Cá nhân tôi? Tôi làm gì bậy à? Hay có đứa nào giở trò vu cáo? - Không! Không có ai trách nhiệm và tận tuỵ với công việc hơn anh. Từ ngày về đây, anh đã giúp tôi được nhiều lắm. Và nói thực, thời gian đầu về, nếu không có anh thì tôi chưa biết xoay xoả cách nào. Nhưng... - Đồng chí cứ nói thẳng ra. Tôi đủ sức để nghe mọi điều, kể cả điều xấu nhất. - Anh là người ưu tú của một thời. Anh lại là người đã kết nghĩa tử sinh, đã có ơn cứu mạng đối với tôi… - Thôi! Chẳng nên nhắc lại chuyện cũ. Cái gì qua cho qua luôn. Tôi nghe đây! - Vâng! Bây giờ anh không còn thích hợp với công việc nữa. - Biết nói thẳng đấy nhỉ. Cám ơn! – Giọng Đoàn Thanh đắng ngắt. - Nói cách khác, anh đã không chuyển kịp tình hình. Tình hình hiện nay nó đòi hỏi một tri thức làm nghề và hiểu nghề sâu lắm, chỉ nhiệt tình và tận tâm thôi không đủ. Xin lỗi! Ngay như cái việc đêm nào anh cũng lặn lội xuống các đội là một ví dụ của sự lúng túng về tri thức điều hành. Người quản lý giỏi là người biết ngồi một chỗ nhưng thâu tóm được mọi việc. Tức là tôi vẫn nói về… năng lực và trình độ. - Nghĩa là cái thằng tôi dốt nát chứ gì? Mà làm sao không dốt được kia chứ một khi cả tuổi trẻ bỏ vào rừng đánh nhau, hết đánh nhau lại chui đầu vào một cánh rừng khác tồi tệ, căng thẳng hơn, cho đến tận bây giờ. - Anh Thanh… Tôi hiểu anh, hiểu thế hệ chúng ta thiệt thòi như thế nào nhưng anh cũng cần phải hiểu tôi. Cả nước rùng rùng chuyển động lên cách thức làm ăn mới, nếu tôi không gồng mình lên tiếp nhận những cái cần phải tiếp nhận thì tôi cũng tự đào thải tôi từ lâu rồi. Thực lòng tôi không muốn nhìn thấy anh quá nhọc nhằn vất vả trong công việc mà kết quả không bao nhiêu. - Giấy quyết định của tôi đâu? – Tiếng nói chìm vào trong ngực. - Giấy quyết định gì? - Quyết định cho thôi việc, cho nghỉ việc. - Anh nhầm rồi. Tôi muốn anh đi học một lớp quản lý ngắn ngày của Bộ đang mở ở Thành phố. - Xin trả lời ngay: Tôi không đi đâu cả! Tôi hết tuổi học rồi và cũng hết cái tuổi ngồi khoanh tay để nghe thiên hạ dạy dỗ rồi. Tuỳ công ty và nông trường, thấy tôi còn làm được cái gì thì cứ phân công, kể cả cho xuống cạo mủ, làm bảo vệ, coi kho, quét dọn… miễn là không phải rời khỏi nơi đây. Cả chục năm gắn bó, quen ngửi mùi mủ cao su rồi. Sống ở đây, chết cũng tại đây thôi. - Thôi được, tuỳ anh. Nếu như tôi nhờ anh nằm cho cái chân trợ lý vật tư xe máy, trợ lý kinh doanh đang còn khuyết, anh có bằng lòng không? Đây là cái chân chạy đòi hỏi một sự công tâm, chu đáo. Hai cái này anh có thừa. - Tức là tôi chính thức bị cách chức? - Không! Người mình lâu nay suy nghĩ về ba cái thứ bậc này nặng nề quá, đâm tự mình làm khổ mình. Nước người ta, một đoàn tàu và nhau, ngày hôm sau bị bộ trưởng xin ra khỏi vị trí của mình. Đơn giản. Có gì đâu. Trường hợp này, nông trường chỉ trả anh về với vị trí thích hợp của anh mà thôi và thực bụng cũng để anh sống khoẻ hơn những năm tháng cuối đời. Vả lại, đây cũng mới chỉ là một gợi ý, còn mọi quyết định là thuộc về trên chứ anh. - Năm tháng cuối đời! Tôi đã già kiệt đến thế rồi kia ư? Chính vì sự sống của những rừng cao su này mà tôi đã chôn vùi cả sự sống của mình. Cám ơn! Bốn mắt nhìn nhau. Rồi một tiếng cười khô rang không rõ nghĩa. Vị phó giám đốc lặng lẽ đứng dậy bước ra khỏi cửa, tấm lưng vâm vam còng xuống… Ngồi lại trong phòng, mái tóc bồng bềnh rất đẹp của anh cũng dần dần rủ ra. Anh vừa làm một động tác báo tử cho bạn bè, đau đớn lắm nhưng không thể không làm. Guồng quay kinh tế nghiệt ngã này nó chẳng chừa ai cả, kể cả anh nếu như một ngày nào đó… 7 NGỒI TRONG QUÁN THANH THUỶ, TUẤN TỬ THẦN UỐNG một mình hết cả chai Hennesy loại nhỏ. Buổi nó chuyện của Đăng Điền hôm trước đã làm hắn điên ruột. Không điên ruột vì những giải pháp cứng rắn gần đây của giám đốc Vũ Nguyên đã khiến cho công cuộc làm ăn nơi hắn có chiều chững lại, chững lại mặc mẹ, hắn đâu chỉ có trông mong vào ba cái tiêu thụ mủ ăn cắp chết dẫm ấy. Cũng không điên ruột khi hắn dần dần lờ mờ nhận ra rằng, đối thủ kỳ này của hắn quả là một tay quả thật không vừa. Tất cả những trò mềm rồi lại rắn, rắn rồi lại mềm hắn đem ra thi thố đều truội đi hết cả. Lần thứ nhất là lá thư với cây kèn, không ăn thua, nửa tháng sau bản quy chế mới vẫn được ban hành. Lần thứ hai là một tệp tiền năm ngàn đo la xanh biếc được bọn đàn em khéo léo gà vào một món quà tặng nhân ngày giám đốc mới chính thức nhậm chức, không ăn thua, ba giờ đồng hồ sau, món tiền ấy đã được trả về chủ cũ, cũng khéo léo như lúc nó được gửi đi. Lần thứ ba là một lời mời ra nhà hàng máy lạnh mãi tận khu du lịch ngoài thị xã, tất nhiên vẫn là bọn đàn em chủ trì mà hắn chưa có ý ra mặt. Đối tác nhận lời, ăn uống thoải mái, chuyện trò rôm rả song đến cái khoản mời lên phòng riềng nghỉ ngơi cho một bé thơm nức mùi sầu riêng chăm sóc thì lại kiên quyết bị chối từ, cũng không ăn thua nốt. Mềm đến vậy là mềm quá cỡ, mềm đến mất cả tư thế rồi, có lẽ cách ứng xử tốt nhất với thằng cha có phong dáng thư sinh này chỉ còn là chơi rắn, thật rắn. Nhưng cái đó để sau, trong tầm tay, làm lúc nào thì làm, kể cả máu lên, có thể mầm ngay bây giờ! Điều khiến cho hắn thực sự điên ruột ấy là cái tin Hà Thương đã chính thức có nhân tình! Thế thì đểu thật! Thà nó nhân tình nhân ngãi với ai còn đỡ tức chứ nhân tình nhân ngãi với một thằng cha đã có vợ con đùm đề kiểu ấy mà lại là một thằng giám đốc xôi thịt nữa thì giảm giá quá! Hăn không muốn cái giá của thần tượng hắn bị giảm, vì như vậy, cuộc đeo đuổi gian nan để có được nàng này còn có nghĩa mẹ gì nữa! - Cho chai nữa đây, bà chủ! – Hăn gọi, giọng đã nhão nhợt. Từ trong quầy, cô chủ quán Thanh Thuỷ bước ra, bộ đồ lụa xanh may khéo khiến cho vóc dáng cô đã lẳn tròn lại càng tròn lẳn, căng nhức. Cô ngồi xuống trước mặt hắn, giọng thật nhẹ: - Thôi, đừng uống nữa, Tuấn! - Không uống nữa thì làm gì?... Làm tình với nhà chị chắc? - Đừng nói bậy nào! – Giọng có vẻ bề trên – Tôi hỏi thật nhen! Có phải chỉ vì cái số 60 tấn mủ và mấy chục tấn phân bị mất trắng không? - Trắng đen gì? – Tuấn trợn mắt – Nhà chị biết gì vào đấy mà hỏi? - Vì không chỉ Tuấn mà ngay cả tôi, dạo này làm ăn cũng khó quá! Gỗ không ra khỏi rừng nổi, đành ngồi nhà bán quán kiếm ba đồng ba cắc vậy. - Thương quá nhỉ? – Tuấn ợ một tiếng rõ to như muốn tuồn cả ruột gan ra ngoài. - Nghĩ cũng kẹt cậu ạ! Trước đây còn thuê được cánh cạo mủ làm cửu vạn tuồn gỗ ra mặt đường cho mình, bây giờ hỏi đứa nào đứa ấy lắc đầu quầy quậy. Mà có kiếm được ít khúc đi chăng nữa thì cũng bị cánh bảo vệ của nông trường kết hợp với cánh lâm nghiệp chặn bắt hết cả. Trước đây nếu chỉ có cánh lâm nghiệp không thôi thì… mấy trăm bạc, chai rượu ngoại là xong. - Chị kể khổ với tôi đấy à? Cho xin chai nữa! - Hết rồi! - Vậy tôi đi quán khác. Mấy giờ? - Hơn một giờ đêm rồi. Chả có ma nào bán nữa đâu. Tuấn về đi! - Không về. Một… một giờ à? – Con mắt đỏ lọc của hắn chợt bắn ra một tia lửa nhỏ - Tốt! Tôi đi đây! - Đi đâu? - Hỏi thật nhé – Chị đã có lần nào bị nẫng tay trên bao giờ chưa? - Nẫng gì cơ? - Nẫng… tình! Mà thôi hỏi nhà chị cũng bằng… thừa! Trong bộ ngực khổng lồ kia có trái tim chó đâu mà hỏi. Tiền! – móc túi ra một tờ đô – Thiếu, chả sau, thừa, của chị. Đi đây! Một giờ… Giờ này là giờ hắn thường ra lô… Tốt! - Cậu Tuấn! – Thanh Thuỷ thoáng chột dạ - Cậu nói ai ra lô? Không phải anh Nguyên giám đốc chớ? - Giám đốc nào? Thằng này là không có giám đốc giám đeo nào hết! Mà bà chị sao? Cũng phải lòng hắn rồi hả? Cũng mê tiền tài danh vọng của hắn rồi hả? Mẹ chị! Mẹ cả cái lũ đàn bà! Giết… giết tất! – Loạng choạng đi ra… - Đừng… Đừng Tuấn! Tuấn đã ra mở khoá xe máy phóng ào đi trong đêm, vệt đèn pha như vệt máu chém vào bóng tối dày đặc. Thanh Thuỷ bồn chồn đi qua đi lại, những ngón tay trắng hồng cứ xoắn vặn vào nhau… * ** Nhưng hắn không phóng xe ra lô. Bằng những dày dạn cuộc đời, hắn chả dại gì trực tiếp ló mặt ra lô lúc này. Hắn phóng đến nhà một thằng đàn em, cũng là dân tự do vào loại tin cậy nhất. Chính thằng đàn em này đã bẻ nát cây kèn của Vũ Nguyên để thực hiện đòn cảnh cáo phủ đầu theo chỉ lệnh của hắn và cũng chính gã đàn em ấy lại là người mất nặng nhất trong vụ mủ vừa qua, đâu những mười tấn và cuốn theo luôn cả chiếc xe máy mới tậu được. - Nhục vậy mà vẫn còn ôm đít vợ ngủ được hả mày? – Tuấn hỏi, cho cả hai đế giày lên mặt bàn. - Thằng em đâu có dám động cựa gì khi chưa có nhời của ông anh – Gã vừa xúc miệng òng ọc vừa càu nhàu. - Thì bữa nay tao đến là có nhời đây! Cảnh cáo phát nữa. Cảnh cáo ngay giữa lô. - Bao giờ? - Ngay bây giờ. Cái giờ thuận tiện nhất khi dạo này nghe bảo đêm nào hắn cũng bày trò một mình đi kiểm tra xuống tới tận các đội. Đêm qua là đội 1, đêm nay chắc đội 2, đội của lão Tụ. - Đội nào cũng chơi! Cứ để đó cho em. Thằng này tới số rồi đây. - Nhưng nhớ là chỉ cảnh cáo. Cấm không được gây án mạng! - Ông anh yên tâm đi! Mấy ngón đòn ngầm của thằng em làm theo lệnh của ông anh hồi ở trong trại ở Thanh Hoá, ông anh quên rồi à? - Còn nữa! Sau đó đến gặp thằng Phần, bảo nó ngay sáng mai kéo mấy đứa thứ dữ lên thẳng văn phòng tay giám đốc mà đòi lại mấy chục tấn phân. Đêm nay chơi, sáng mai chơi, chơi tới luôn, xem nó có chịu nổi không? Tao đi đây! Nói xong hắn lại ra xe, chiếc xe máy vào loại sang và đẹp nhất thị trấn không đưa hắn trở về nhà mà bon thẳng xuống khu lán của Hà Thương. Hắn nhìn đồng hồ: Hai giờ! Giờ này em còn đang ngủ để lát nữa là lại trở dậy bắt đầu cho một ngày lao động ê ẩm và vô bổ. Cách lán chừng vài trăm thước, để không gây tiếng ồn, hắn tắt máy, dắt xe vào một bụi cỏ rậm ướt đẫm sương, đặt nằm xuống rồi nhẹ chân đi tiếp. Đang đi, chợt bước chân hắn chậm lại. Hình như đâu đây đang vang lên tiếng người, tiếng đàn bà trộn lẫn tiếng đàn ông. Tiếng đàn bà rên rỉ, tiếng đàn ông thở hồng hộc. Rồi có lúc cả hai tiếng trộn nhào vào nhau, không phân biệt nổi đâu là tiếng đàn ông đâu là tiếng đàn bà nữa. Không muốn nhìn lâu vào hai cái vật thể trắng nhờ nhờ như hai con trăn đất đang cuộn tròn vào nhau, soàn soạt, hắn dè dé chân định đi vòng sang ngả khác thì bất thần cái bóng đàn ông đã đứng dậy, kéo lại quần, vẫn thở như hen trong khi cái bóng đàn bà thấp loằn choằn đã kịp chạy vụt vào trong lán. Bóng đàn ông chưa đi ngay, còn nán lại xoè lửa đốt thuốc, ánh lửa phực lên soi rõ khuôn mặt Đăng Điền đang lấm tấm những giọt mồ hôi thoả mãn. Hắn bước thẳng đến. - Xong rồi à? - Ai đấy? – Điền giật nẩy người – A… Cậu đấy à? Cậu cũng… - Có cho nó cái gì không? - Ai? – Cái con đàn bà mà ông vừa rúc đầu vào nó. - Cho gì? - Biết ngay mà – Một tiếng cười nhạt – Lại chơi quỵt – Có tiếng đội trưởng mà đã cho mình cái quyền chơi quỵt. Mai mốt làm to hơn, bắt gái bo lại cho mình chắc? Ít nhất cũng phải trả cho người ta cân đường, hộp sữa hay mấy lon gạo bằng tiền chứ. Của đâu như của giữa rừng mà sẵn vậy? - Cái cậu này chỉ được cái ăn nói… Đây có phải đi chơi đĩ đâu! - Nhưng ông đang biến họ thành đĩ cả đấy, một thứ đĩ quá sức rẻ mạt, một thứ đĩ không có thù lao. - Ơ hay… - Thì tôi cũng nói vậy. Ở đời không ai cho không ai cái gì bao giờ, ngoài những kẻ chỉ thích sướng mà không chịu mất. Ông về mà rửa ráy đi… * ** Lán nhỏ phập phồng. Hắn biết chắc Hà Thương đang chỉ ở trong đó một mình. Cô thợ cạo cùng lán cách đây ba ngày đã phải chở đi bệnh viện tỉnh vì căn bệnh vẹo cột sống không đi lại được. Vẹo cột sống, mắt vẩy sừng, tóc rụng, khớp, tiêu hoá, mất máu… đất rừng quanh năm ẩm ướt, thiếu nắng, thiếu đàn ông, thân gái cao su còn sinh ra những loại bệnh tật quái quỷ gì nữa? Lòng hắn chợt se lại, một điều mà chính hắn cũng ít khi bắt gặp ở trong con người bất cần đời như hắn. Hắn nâng cánh liếp lách nhẹ người vào. Hơi đàn bà ấm sực có pha trộn một chút dầu nóng phả vào mặt làm hắn lặng đi giây lát. Chút cảm giác hồi hộp nhen lên như ngày này khi còn khoác áo trận với tư cách là một người lính đặc công tình nguyện nửa đêm lẻn vào thum diệt mấy thằng chỉ huy Pôn Pốt ác ôn cũng nôn nao hồi hộp như thế này. Không cần bật đèn, hắn cũng biết cô đang nằm ở góc nào trong bóng tối. Biết bao đêm hắn đã im lìm đứng ngoài nhìn qua kẽ liếp vào giường cô, vào chỗ cô kê gối ngồi viết hay đọc mà không dám vào. Tại chỗ đó, gần nơi cửa sổ còn có chằng buộc dây thép, cô khẽ cựa mình rồi lại thở đều đều, hình như có rên lên một tiếng nho nhỏ… Chao ôi, giấc ngủ của người đàn bà cạo mủ, giấc ngủ của em sao quá nhọc nhằn? Tiếng rên con gái trong đêm khiến đôi chân hắn không nhếch thêm được một bước nào nữa! Hơi rượu trong người đã vợi nhẹ. Lúc thoạt quyết định đến đây, trong cái đầu phừng phừng của hắn đã cháy lên một ngọn lửa quyết liệt, man dại rằng tất cả phải hỏi cho ra lẽ, nếu cần sẽ chơi thô bạo, sẽ chiếm đoạt, sẽ lôi cô vào rừng, thậm chí xốc cô lên xe đưa cô đến nơi chỉ có hai người rồi… Vậy mà lúc này đây, chỉ đứng cách cái hình hài, cái hơi hướng nồng nàn quá đỗi thân thương kia có nửa thước, nỗi khao khát đến mê mụ, đến rồ dại bấy lâu của hắn lại bỗng tan biến đi. Hắn biết, biết rất rõ nữa là khác rằng, sau lần chăn mỏng rách đắp hờ kia là một tấm thân mảnh khảnh nhưng mềm mại không bốc lửa nhưng ấm nóng, là những đường cong nhức nhối, là bộ ngực phập phồng, là đôi môi hé mở, rạo rực, là… là tất cả mà nếu chỉ một lần được áp mặt vào đó thôi là hắn có thể đánh đổi hết thảy kể cả cuộc đời. Vậy mà lần nữa, hắn lại không dám. Gần ba mươi tuổi đời, giầu có, ga lăng, có một vẻ đẹp đàn ông bụi bặm, phong trần, đàn bà con gái các loại đã qua tay phải tính tới số hàng trăm, trong đó ít nhất không dưới mười người sẵn sàng quỳ xuống để được hưởng tình yêu của hắn nhưng chưa bao giờ hắn thấy tình cảm của mình lại rối nhằng, nhút nhát như thế này. Chả lẽ hắn lại yêu? Yêu xót xa đến tận đáy ruột, điều mà đã từ lâu rồi hắn nghĩ rằng mình sẽ không bao giờ còn có được nữa… Cô lại trở mình. Và hình như lại khẽ rên… Lại trở mình… Mùi da thịt đàn bà thơm nồng, ngầy ngậy, không một chút nước hoa, chẳng một chút son phấn cứ phảng phất bay ra, quẩn quay vướng víu lấy đầu óc hắn. Hắn bất giác run người lên, nhích thêm nửa bước chân rồi lại dừng… Trong khoảnh khắc vừa thần thánh, vừa đục ngầu, vừa thanh tao vừa dữ dằn ấy, hắn chợt nghĩ đến một mái ấm gia đình, nghèo nàn, dột nát, gió thổi tứ bề kiểu như thế này cũng được nhưng sớm tối đi về có em, được nhìn thấy em, được chăm cho giấc ngủ của em không nửa chừng đứt quãng… Chìm thêm người một chút nữa vào bóng tối, thế rồi, thay vì sẽ làm một cái gì đó như là ngâu nghiến, như là bầm dập thì hắn lại chỉ nhẹ nhàng cúi xuống kéo tấm mền bị tuột phủ lên ngực cô, đặt khẽ một cái hôn giá lạnh vào vầng trán thanh thoát, âm ấm đó rồi rút một tệp tiền loại năm mươi ngàn nhét hờ xuống dưới gối và lại lặng lẽ lách cửa đi ra… * ** Trưa hôm sau, gần như trong cùng một lúc, hắn nhận được liền ba thông tin không mấy vui vẻ. Thông tin thứ nhất là của gã đàn em mất mủ. Gã xuất hiện với cú lắc đầu rất ư là ngán ngẩm: “Không ăn thua rồi ông anh ơi! Đêm qua lúc khoảng hai giờ sáng, lão giám đốc có đi kiểm tra các lô thật nhưng mới vừa xông ra chặn đầu xe hắn lại thì hắn đã chặn mình trước. Hắn quay ngang xe làm rào chắn cái rẹt rồi rọi thẳng đèn pin vào mặt từng đứa bảo: Làm thằng đàn ông nửa đêm đi rình đánh lén là hèn! Có giỏi thì ra hẳn chỗ đèn sáng kia chơi tay bo từng người một, nếu thua sẽ trả lại mủ, còn nếu được, các chú tốt nhất là từ nay bỏ cái thói thảo khấu cò con ấy đi! Đấy, ông anh coi, bị chặn lại giữa đường như thế mà thằng cha chẳng có chút lúng túng nào lại còn ung dung thách đấu và xem chừng cái bộ vó của chả có vẻ là dân đánh đấm chuyên nghiệp lắm nên…” Hắn phun phèo miếng nước bọt xuống đất vẻ khinh bỉ: “Vậy các chú đành chịu cúp đuôi chạy về như chó à?” “Đâu có!” – Thằng đàn em cãi – chơi chứ. Chính em cũng chơi, thua được cũng chơi, uất cái đầu quá xá rồi nhưng… Chính lúc đó thằng Tụ và lão Thuần đội trưởng bảo vệ ở đâu phóng xe xộc đến súng hườm hườm trong tay, thế là đành thôi. Mà quái lạ! Cái thằng Tụ ăn tục nói phét này vốn xưa nay có coi đám giám đốc ra cái giống gì đâu, kể cả lão giám đốc mặt hoa da phấn này, có khi còn ngấm ngầm cho ăn đòn trở lại nữa mà nay không hiểu sao trung thành thế? Có khi lão đã thu phục được hết nhân tâm về phía lão rồi”. “Câm mồm!” Một tiếng quát rộng xuống. Thông tin thứ hai là của thằng đàn em bị tịch thu phân tên Phần. Gã này không làm cú lắc đầu sái cổ mà lại làm cú vặn tay răng rắc “Tay giám đốc này lỳ lắm đại ca ơi! Phải như những tay trước, chỉ doạ nạt, nắn gân mấy nhát là có thể thoả sức mắng chửi, đuổi đánh quanh phòng. Nhưng tay này chỉ ngồi ỳ, thậm chí không cả thèm nhìn lên nửa con mắt nữa! Cắm phậm con dao thái xuống giữa bàn, em hỏi: thằng nào là giám đốc? Hắn hỏi lại: Cậu bao nhiêu tuổi, văn hoá lớp mấy. Em quát: có khôn hồn trả ngay mấy tấn phân hoá học không thì thịt xương lộn xộn ngay bây giờ. Hắn hỏi: Phân nào, phân của nhà cậu bỏ tiền ra mua hay của nông trường? Em bảo: Của nông trường cũng là của bỏ tiền ra mua. Hắn bảo: đó là của ăn cắp, cậu mua đồ ăn cắp cũng được coi như là ăn cắp, ăn cắp có chủ mưu, vậy thì đi gặp cái đám ăn cắp đấy mà đòi lại, nhân thể giúp tôi nhận mặt chúng luôn! Biết thằng này giở giọng cùn, em không nói nữa, rút luôn con dao Thái lên… hắn vẫn ngồi. Em chém dứ, hắn không chuyển. Em chém thật. Hắn hơi né người. Lưỡi dao ăn sâu vào thành ghế. Em cầm cả cái ghế bổ thẳng vào đầu hắn. Đến lúc ấy hắn mới… đại ca ơi, thằng này có nghề, chiếc ghế chưa kịp chạm vào da đầu hắn thì toàn thân em đã bị nhấc bổng lên vì một cú lia ngang rất mạnh và cả hai chân rồi… Vừa lúc, thằng đội trưởng bảo vệ cù lần, cái thằng Thuần được gọi là Thuần gà công nghiệp ấy xách súng sộc vào. Gớm! Trông tay chân mặt mũi của hắn mới ghê chứ, cứ như là đội trưởng hình sự chiến lược, thật khác hẳn hồi trước đến nỗi cứ tưởng mình nhìn nhầm. Nghĩ rằng phen này thế là mất cả chì lẫn chài, không dè, đại ca biết không, hắn lại xua lão ra, nói: Bọn này tính dượt lại mấy động tác võ thật cho buổi hội thao toàn dân quân tuần sau đó mà không có gì đâu. Thế là…” “Cút má mày đi! Tao ngồi đây để nghe mày ca ngợi nó đó hả?” Lại một tiếng đập bàn cái rầm. Và người đem thông tin thứ ba đến lại không phải ai khác lại là… Hà Thương. Đối với Tuấn, có lẽ đây mới là thông tin quan trọng và được nóng lòng chờ đợi nhất chứ không phải hai cái thông tin chó chết kia. Cô vừa đi lô về, vẫn còn nguyên bộ quần áo bảo hộ màu xanh lết phết những vệt mủ trên lần vải. Đang ngồi lầm lầm cạnh phin cà phê tự pha, nhác thấy cô Tuấn sững người không tin ở mắt mình. Đây là lần đầu tiên, cô đến căn nhà vườn xinh xắn và khá u tịch của hắn. Lúc ấy, đáng lẽ nhìn thẳng vào mắt cô, không hiểu sao hắn lại cứ đăm đăm nhìn vào một vết mủ phía trên ngực áo… Chao ôi! Có lẽ đối với hắn, một kẻ đã lang bạt trong đủ các ngóc ngách cuộc đời đã thấy không biết cơ man nào là các loại quần áo, cổ điển hay thời thượng, thôn nữ hay tân kì, kín đáo hay hở hang, dịu dàng hay rung giật… nhưng chỉ có cái mầu xanh bạc phếch được điểm một vết nhựa trắng nhẹ đang hiện diện trước mắt kia là đẹp nhất. Chỉ có cái vẻ dáng quá đỗi khiêm nhường hơi tội tình tần tảo kia mới làm tôn lên hết chiều tinh khiết, sâu xa bên trong con người cô. - Anh Tuấn! Tôi đến để trả lại anh số tiền đêm qua – Cô nói và để xếp tiền trên bàn. Tiếng nói vỡ toác bên tai. Đây mới đúng là cái bên trong! Hắn chua chát nghĩ và quay đi phía khác, tiếng nói thật mềm như không phải là tiếng nói cố hữu của hắn: - Tôi biết điều này sẽ xảy ra nhưng tôi cũng không nghĩ rằng Hà Thương lại có thể cố chấp như thế! Chả lẽ là đồng loại mà giúp nhau chút xíu cũng không được ư? - Tôi không thích, nửa đêm nửa hôm anh làm vậy nếu nhìn thấy, người ta sẽ nghĩ về tôi, về cả anh như thế nào? - Tôi không cần biết người ta nghĩ thế nào cả. Họ còn tồi tệ hơn cô tưởng nhiều cơ – Hắn thoáng nhớ đến hai cái vật thể màu trắng quấn vào nhau đêm qua – Còn nêu chỉ vì thế mà khiến cô phật lòng thì… tôi xin lỗi! Nói dứt, cũng giống như chiếc đồng hồ đắt giá hôm nào, hắn cầm ngay lấy tập tiền lạnh lùng xé nát quăng tràn qua nền nhà. - Anh Tuấn làm cái gì thế? – Cô tái mặt – Sao anh lại có thể làm như thế được? - Tôi sẽ còn làm như thế nếu như đêm hôm qua tôi chỉ là một thằng khốn nạn như cô nghĩ. Cảm ơn! Cảm ơn về một bài học mà lần đầu tiên tôi nhận được từ đàn bà, bài học của sự ngu ngốc khi trong tay mình không có gì cả lại dám muốn có tất cả với một kẻ đang tối mắt vì danh lợi của một thằng đàn ông không kém ngu ngốc khác. Cám ơn! - Tiền của anh anh có quyền xé nhưng anh không có quyền nói về tôi, nói về người khác ác như vậy! - Nói ác không thôi à? – Hắn tiến sát vào gần cô như muốn úp chụp – Tôi còn làm ác nữa kia. Đối với một người như cô nếu không làm ác thì không bao giờ có được. Cô nhớ lấy! Bây giờ về đi nếu không cái đó sẽ xảy ra ngay tại đây, ngay bây giờ! Hà Thương nhìn thẳng vào mặt Tuấn một chút để hiểu con mắt màu xám chì kia không biết nói đùa, buông khẽ một tiếng thở dài rồi đi ra. Không nhìn theo, gã tử thần chỉ cười khô một tiếng, quăng vèo cả phin cả tách cà phê ra ngoài cửa sổ. 8 CÁI TIN ĐOÀN THANH THÔI GIỮ CHỨC VỤ GIÁM ĐỐC BAY rất nhanh ra toàn nông trường, như một chiếc xe tải mùa khô làm tung lên những đám bụi mù mịt trái chiều. Người bảo phải, kẻ bảo ác quá. Người nói cần vậy, thời kì mới đâu có dừng lại mãi ở cái tư duy thủ công, kẻ lại cho là võ đoán, chuyên quyền, cây cao su chứ cây gì mà làm dữ vậy. Thậm chí có người đổ diệt cho giám đốc là vắt chanh bỏ vỏ, dọc theo lối thực dụng kiểu Mỹ. Kẻ khác lại hít hà, trông con người mảnh dẻ đa cảm vậy, ai ngờ cũng biết chơi rắn ra phết, phải nói là quá rắn. Nhưng nói chung là hầu hết đều tỏ thái độ đồng tình. Và nếu có phàn nàn điều gì thì lại là, ông ấy chơi rắn không đều, vẫn còn chừa chỗ cho một số kẻ xấu bụng âm ỉ tìm cách chống lại mình. * ** 8 giờ tối. Đăng Điền tìm đến tận nhà riêng của Đoàn Thanh. Tất nhiên là lại có một chai rượu đặt trên bàn. Xứ rừng nẻo khuất, đêm xuống không có vài ly rượu giải buồn thì phỏng con người còn biết làm gì. Đẻ ra ở đây, lớn lên ở đây, lấy chồng lấy vợ ở đây, rồi lại sinh con đẻ cái, lại vui buồn, lại già nua, lại nằm xuống ở đây, năm này qua năm khác, đời này qua đời khác ở giữa cái màu xanh trùng trùng cây lá tương phản nhức nhối với màu đất đỏ Bazan miên man dài rộng này. - Buồn quá! – Điền nói – Thằng em buồn cho ông anh quá! Không cất nhắc lên thì thôi, lại còn giáng xuống. Bất nhẫn! Bất nhẫn với đồng loại đã là điều chẳng nên, bất nhẫn ngay cả với người ơn của mình thì đúng là không thể chấp nhận được. - Cậu nói ít đi một chút có được không? - Càng buồn khi cái kẻ nghiễm nhiên lên thay chỗ của anh lại là… Đúng là không tin được… - Là ai? Phải cậu không? Cậu bao giờ cũng là cái đứa biết xen vào đúng chỗ. - Không! Hoạ có chó nó tin em. Và em cũng kh. Thể là chó để dám hỗn hào ngồi lên đầu ông anh được. - Hay một thằng nào ở trên xuống? Một đứa ở nông trường khác sang? - Không ở trên, cũng không ở chỗ khác. Ở ngay tại đây. - Ai? Nói huỵch toẹt mẹ nó ra đi! - Xem chừng ông anh cũng có vẻ nóng ruột về nhân sự lắm nhỉ? - Tao không nóng ruột nhưng tao muốn xem hắn là ai. Nếu hắn thật sự có năng lực thì tốt, còn không, bao nhiêu công sức của mọi người đổ sông đổ biển cả à? - Người ấy là Hà Thương. Kỹ sư Hà Thương. - Hà Thương?... Sao lại là con nhỏ ấy? Nó đã qua quản lý hồi nào đâu. Kể cả quản lý cấp cơ sở? - Nhưng ả đã quản lý được phần hồn ông giám đốc. - Tức là mày muốn nói… - Còn muốn gì nữa. Nó hiện sờ sờ ra đấy. Ông giám đốc hãnh tiến sẵn sàng hy sinh bạn bè, hi sinh những người có công để kiếm chỗ thơm thảo cho nhân tình nhân ngãi. - Tao không tin! Thằng Nguyên có thể có tật này tính nọ nhưng nó không hèn đến thế. - Cơ chế thị trường mà anh Hai! Cơ chế ngày có thể biến đổi bản chất con người từng ngày, từng giờ, sao có thể lường được, anh Hai! - Thế thì khốn nạn thật! - Bây giờ anh mới biết là nó khốn nạn ư? Khốn nạn lâu rồi. Khốn nạn ngay từ lúc mới bước chân về cơ. Rốt cuộc hắn ta đã biến cả cái nông trường có truyền thống lâu đời này, biến chúng ta, biến tôi và anh thành gạch lát đường cho đế giày tham vọng của hắn. Tham vọng xong rồi, hắn lại biến tiếp nó thành hang ổ của sự mèo chuột, dâm tình. - Mày đừng nói nữa… - Sao không? Bài báo vừa rồi sặc mùi ăn tiền – Bọt mép trên miệng Đăng Điền bắt đầu sùi ra trắng xác – Đổi đời à? Cây trồng ẩu đã được thay thế bằng cây trồng mới à? Nạn ăn cắp mủ, nạn cạo phá, nạn thất thoát phân bón được chặn đứng à? Người công nhân đã thực sự làm chủ trên phần lô của mình ư? Hay hàm lượng cao su đã trở nên quang minh chính đại?... Bịp bợm hết! Toàn bề vỏ cả! Cái gì mà khoán? Tài sản của dâan, tài sản của nhà nước, có là của riêng đứa nào đâu mà khoán, cứ làm như thế là ruộng rau nhà chúng không bằng. Thực chất hắn đang đẩy nông trường trượt mạnh theo vết xe tư bản, hoàn toàn trái với nguyên tắc kinh tế xã hội chủ nghĩa của Đảng. Thì đấy. Bao nhiêu mảng mục ruỗng, thối tha, mấy tay nhà báo có dám đụng đến đâu hay đụng rồi lại bị xoá băng? Rồi anh xem, chỉ ba bảy hai mốt ngày là đâu sẽ vào đó hết, thậm chí còn tồi tệ hơn cả thời kỳ tồi tệ nhất. Và khi đó, hắn cùng cô nhân tình đội lốt u sầu của hắn sẽ cao chạy xa bay sau khi đã vớ bẫm một mẻ… - Một mẻ? Cậu bảo mẻ gì? Chả lẽ thằng ấy nó cũng… - Còn cũng gì nữa? Hắn bỏ xa những tay trước về khoản này nhưng kín kẽ, cao thủ hơn. Ví như những vụ hắn cho bắt mủ, bắt phân, bắt xăng dầu chẳng hạn. Anh tưởng hắn bắt thật đó à? Còn lâu! Bắt vờ để bọn kia phải nôn ra, nôn quá nửa, thế là hắn vừa được tiếng vừa được miếng. Ghê không? - Có bằng chứng? - Giờ thì chưa nhưng chắc chắn sẽ có. Miễn là ta phát động được quần chúng tích cực dám đứng ra tố cáo. - Tức là cậu định mở một chiến dịch? - Định gì nữa! Phải hành động thôi. Bọn ta đều là những thằng lính đến tính mạng còn không sợ, sợ gì ba cái trò lang băm phù thuỷ này… - Đừng nên đưa chuyện lính tráng vào đây! Mà hình như cậu đã có làm lính hồi nào đâu nhỉ? - Thôi được, nhất trí! – Điên nói lướt – Anh đi lên Công ty một chuyến đi! Ông Ba Vinh giám đốc trên đó được lắm, đôi lần gặp, ông ấy tỏ ra cũng rất ghét cái lối làm ăn và cả con người kiêu ngạo của cha Nguyên này. Tiện chân, lên cả Tổng cục nữa. Bằng uy tín của mình, anh cứ nói cho ra nhẽ mọi chuyện. Lãnh đạo trên ấy hầu hết cùng lứa với anh, vốn nể anh, họ sẽ nghe anh. Nhân tiện anh tìm gặp một vài nhà báo trẻ tuổi, xông xáo nữa. Họ sẽ xuống đây tiếp xúc với những nhân cốt em đã bồi dưỡng sẵn. Đừng dính vào mấy tay phóng viên báo Đảng vừa rồi. Họ cũ lắm, chậm rồi, không nhìn thấy gì đâu. Còn em, em se có cách của riêng em. Nhất định không để cho một con sâu mọt nào cắn nát cả rừng. Ngay ngày mai anh đi đi! Tiền chi phí dọc đường đây, anh cầm đỡ. Nếu cần ngoại giao với người này người nọ, anh cứ chi, em lo hết. - Để… để khoan đã. Tao thấy chuyện này có cái gì đó chưa thật rõ ràng. Hay là… - Tuỳ ông anh. Mất tất cả nhưng không thể mất danh dự. Mà danh dự của anh, của em, của tất cả những người lao động tử tế ở đây đang bị xúc phạm nặng nề. Nhất là anh. - Thôi được! Mày không phải nhiều lời. Để tao nghĩ chín cái đã. Còn mày nữa, làm gì thì làm nhưng chớ có làm ẩu, làm thất đức, làm ảnh hưởng đến niêu cơm bát gạo của mọi người. - Dặn thừa. Ít nhất anh nhớ em vẫn còn là một thằng đảng viên cộng sản, một thằng đã cùng anh bổ nhát cuốc đầu tiên xuống cái vùng hoang hoá toàn cỏ lậu với mìn trái này. * ** 11 giờ đêm. Đăng Điền chạm mặt giám đốc tại nhà chỉ huy của đội. Một thứ nhà làm tạm trong lô cao su theo sáng kiến của Vũ Nguyên để dễ bề điều hành công việc tại chỗ những phần cây thuộc lãnh địa đội mình. Trời lắc rắc mưa. Tối thăm thẳm như điểm tận cùng của trái đất. Họ bấm đèn pin vào mặt nhau. - Trời đất! – Đăng Điền kêu lên – Giám đốc đi kiểm tra lô mà chẳng chịu báo một câu để bọn em cử người đi theo, tránh những chuyện đáng tiếc như đêm rồi. - Ngẫu hứng thì đi lung tung ấy mà, bảo làm gì. - Anh nói vậy là không được! Anh bây giờ đâu có phải là của riêng anh nữa, anh là tài sản cảu nông trường. Chà! Chuyện anh dằn mặt mấy thằng oa trữ hàng ăn cắp vừa rồi đang lan ra khắp nông trường, chỗ nào thiên hạ cũng bàn tán xôn xao, vẻ kính nể lắm! Em bảo, người ta vốn là đại đội trưởng trinh sát đã từng trăm trận uýnh tay bo với biệt kích Mỹ chớ bộ! Nói thật, em đã trải qua cả bốn đời giám đốc nhưng chưa thấy người nào chịu chơi hết mình với công việc cả đêm lẫn ngày đến quên cả mạng sống như anh. - Cậu nói quá! Hết mình gì đâu. Chả là trước khi đặt lưng xuống giường, mình bao giờ cũng có thói quen là đi dạo giữa cây cối một chút. Cái hương vị cao su về đêm nghe dễ chịu lắm, đầu óc thoáng đãng hẳn ra, ngửi miết thành ghiền. - Anh cứ nói thế. Người ta có thể ghiền thuốc, ghiền gái, ghiền tiền bạc chứ ai lại đi ghiền mùi… mủ cao su. Mà em hỏi nhé, trăng hạ tuần đẹp thế này mà sao anh không rủ… nàng cùng đi dạo? - Nàng nào? - Hà Thương ấy. Em thấy Thương có vẻ mến anh, tôn sùng anh. - Cô ấy tâm sự với cậu thế à? - Ui giời, cái giống đàn bà đang yêu có giấu được ai. Mắt mũi lúc nào cũng ướt rườn rượt, bất chợt buồn bất chợt vui, thỉnh thoảng lại cười ngơ ngẩn một mình. - Cậu cũng rành nhỉ? - Thạo nữa là khác. Em nói thật nhé! Anh làm tới đi! Nếu cần em sẵn sàng gác cửa cho. Mình yêu, mình đem lại sự sung sướng cho