🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook CR7 - Hành Trình Lên Đỉnh Thế Giới - Guillem Balague Ebooks Nhóm Zalo NHÀ XUẤT BẢN HÀ NỘI Số 4 ‐ Tống Duy Tân, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội ĐT: (04) 38252916 – Fax: (04) 39289143 Email: [email protected] CR7 - HÀNH TRÌNH LÊN ĐỈNH THẾ GIỚI Chịu trách nhiệm xuất bản: Tổng giám đốc ‐ Lê Tiến Dũng Biên tập: Đàm Thị Ly Vẽ bìa: Hữu Anh Trình bày: Song Ngư Sửa bản in: Minh Vân - Thanh Thủy Liên kết xuất bản Công ty Cổ phần sách TH NHÀ SÁCH THBOOKS Địa chỉ: Số 51, Ngõ 441, Đường Lĩnh Nam, P. Lĩnh Nam, Q. Hoàng Mai, TP. Hà Nội. Tel: (84-24)32011882 - 097354.0078 Website: http://thbooks.vn Fanpage: http://m.facebook.com/THbooks Mã ISBN: 978-604-55-5866-9 In 2.000 cuốn, khổ 16x24 cm tại Công ty TNHH In và Thương mại Thuận Phát, Văn Trì, Minh Khai, Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Số xác nhận ĐKXB: 911-2020/CXBIPH/01-56/HN. Quyết định xuất bản số: 602/QĐ-HN ngày 11/05/2020. In xong và nộp lưu chiểu năm 2020. Chương 1 MADEIRA - MỘT HÒN ĐẢO NHỎ NHƯ NHIỀU HÒN ĐẢO KHÁC K hi sinh ra, có bốn điều mà chúng ta không có quyền lựa chọn, đó là: cha, mẹ, anh chị em và nơi được sinh ra. Và còn một điều nữa là đam mê của chúng ta, thứ luôn tạo động lực giúp ta hướng về phía trước. Ngoài ra, tất cả đều không thực sự cần thiết. Trước khi bàn tới đam mê của một Cristiano Ronaldo đang ở trên đỉnh cao danh vọng, điều gì xứng đáng với những trang đầu tiên của cuốn sách này: người mẹ, gia đình hay nơi mà anh ấy đã được sinh ra? Câu trả lời nhất định là Dolores Aveiro, người mẹ vĩ đại hiện vẫn đang sống cùng và chăm chút cho cậu con trai Junior của Ronaldo như một người mẹ chăm con, chứ không phải bà nội chăm cháu. Cách đây hơn 20 năm, bà đã dằn lòng cho phép cậu con trai 12 tuổi của mình rời miền quê nghèo Madeira để theo đuổi đam mê trở thành một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp. Một quyết định xé lòng, nhưng bà chấp nhận, bởi bà tin đó là lựa chọn tốt nhất, thậm chí có thể là duy nhất. Hoặc cũng có thể vì bà đã từng phải trải qua điều tương tự. Người ta thường nói, trong cuộc đời, những đức tính và khiếm khuyết có thể được lặp lại từ thế hệ này qua thế hệ khác. Năm xưa, cha của bà cũng đã ra đi, mặc dù theo một cách khác, trong chiếc vali ngày xưa ấy không có niềm thương yêu - thứ mà bà đã ních chặt trong vali của cậu con trai trước chuyến bay đến Lisbon. Chúng ta sẽ không bao giờ hiểu được Ronaldo nếu không nhìn lại cuộc đời của bà Dolores Aveiro, mẹ anh. Chúng ta hãy cùng tới Funchal, nơi Dolores và Cristiano sinh ra và lớn lên, và cũng chính từ nơi đó, họ đã ra đi. Funchal là... Thủ phủ của đảo Madeira thuộc Bồ Đào Nha, ngoài khơi bờ biển phía tây bắc của châu Phi. Hòn đảo vốn xanh tươi nhưng lại đìu hiu, thưa thớt bởi sự ra đi của lớp lớp cư dân nơi đây. Trong quá khứ, Madeira được tìm ra một cách tình cờ. Hãy cùng trở lại với thời điểm khởi đầu của Thời đại khám phá đầu thế kỷ XV. Henry the Navigator, vị hoàng tử của Bồ Đào Nha và là Công tước đầu tiên của Viseu, với tiếng nói đanh thép, sự quyết đoán đã quyết định thám hiểm bờ biển châu Phi. Ông đã cho tập hợp các nhà hàng hải cùng những người vẽ bản đồ giỏi nhất trong nước và trên thế giới thời điểm đó. Ông phái họ đi khám phá những vùng đất mới bằng những con tàu ba cột buồm và số vật dụng hạn chế: một chiếc thước đo cao độ thời xưa, một chiếc đồng hồ cát, một chiếc la bàn, cùng một vài thứ khác. Những cơn gió ngoài khơi dọc bờ biển châu Phi vô cùng nguy hiểm và lạ lẫm đối với các thuyền trưởng trẻ tuổi như João Gonçalves Zarco và Tristão Vaz Teixeira, khiến họ bị mất phương hướng. Sau nhiều ngày trôi qua mà không có bất cứ tín hiệu nào của đất liền, họ đã phát hiện ra một hòn đảo nhỏ với bãi biển cát vàng, và đặt tên là Porto Santo. Sau khi lập bản đồ vùng biển, các nhà hàng hải đã quay trở lại Bồ Đào Nha để báo cáo về những phát hiện của họ. Hoàng tử Henry nói: “Cảm ơn. Bây giờ thì hãy trở lại và cai trị hòn đảo đó. Và tiếp tục khám phá những chân trời mới nữa.” Đó là thời điểm năm 1419. Trở lại khu vực đó, cách Porto Santo không xa về phía nam, các nhà thám hiểm nhìn thấy vùng mây rộng lớn mà bất kỳ ai từng đến Madeira đều biết đó là đặc trưng của hòn đảo này, bên cạnh những con đường dốc đứng và loại rượu vang tuyệt vời. Mỗi hải lý tiến tới vùng biển chưa được khám phá này đều ẩn chứa đầy những bí ẩn và cả sự sợ hãi. Họ phải chiến đấu chống lại những ngọn sóng dữ dội của Đại Tây Dương và điều kiện thời tiết khắc nghiệt để đi từ Porto Santo đến Vịnh Machico, cửa ngõ dẫn tới Madeira. Các nhà hàng hải cuối cùng đã thả neo tại Madeira, hòn đảo lớn nhất trong bốn hòn đảo thuộc quần đảo núi lửa, cách quần đảo Canary 400km và nằm trên cùng vĩ độ với Casablanca, Morocco. Họ rời khỏi Desertas và Savage, những hòn đảo nhỏ và không có dân cư. Mới đây, hai hòn đảo này đã được công nhận là Di sản Thế giới. Và Madeira đã được khám phá theo cách đó. Henry the Navigator đã đưa các gia đình, những người nông dân từ Algarve đến Madeira lập nghiệp. Ngày nay, có gần 270.000 cư dân đang sinh sống trên hòn đảo này. Đế chế Bồ Đào Nha chính thức tan rã vào năm 1975, nhưng Madeira vẫn là hiện thân của thời kỳ hoàng kim đó, như một người anh em họ của Bồ Đào Nha đang không ngừng đấu tranh để chấp nhận sự thật. * * * Tôi dừng lại ở Lisbon trước chuyến đi lần đầu tiên đến Funchal. Tôi ăn tối với một vài người bạn tại Clube de Jornalistas, một nhà hàng nổi tiếng của thủ đô Lisbon. Khi nhắc đến Madeira, họ nói rằng: “Những người Madeira không chỉ có chất giọng rất lạ, mà bản thân họ cũng rất lạ. Chắc cậu đã nghe nói về vụ bê bối ấu dâm mới nhất ở đó, và rằng nạn nghèo đói tràn ngập trên đảo. Đó là chế độ độc tài với nhà lãnh đạo trị vì lâu năm nhất. Đó không phải là Bồ Đào Nha.” g p Và là một khu du lịch? “Dành cho những người Anh tầng lớp thấp,” một người đàn ông hăng hái kể lại cho chúng tôi những thứ khác nữa về Madeira mặc dù ông chưa một lần đặt chân đến. Sau khi hạ cánh xuống một sân bay nhỏ ở Funchal, tôi nhận ra bức tượng Zarco được đặt trước trung tâm thị trấn, ánh mắt hướng về khu dân cư, thế hệ con cháu của các gia đình đến từ Algarve bắt đầu cuộc sống trên hòn đảo đá núi lửa dày đặc sáu thế kỷ trước. Và, cũng giống như các nhà thám hiểm trước đây, chúng tôi được chào đón bằng những đám mây là là mặt đất, tưởng chừng có thể dễ dàng chạm tới, gợi nhớ đến bức tranh của John Constable. Đó là một ngày tháng Năm, thời điểm những giải đấu khép lại, tôi đến Madeira với mục đích nghỉ ngơi, đồng thời liên lạc với những người có liên quan đến nhân vật chính trong cuốn sách mới của tôi. Tôi thuê một khách sạn tốt và một chiếc xe, nhưng lại không rõ động cơ cần phải khỏe đến mức nào để có thể thoải mái băng qua những con đường dốc lên đến hơn 30 độ. Tôi đến Funchal để tìm kiếm những nguồn thông tin đầu tiên. Tôi đã phỏng vấn một số nhà báo địa phương nổi tiếng, người đã vẽ nên bức tranh đáng kinh ngạc về Ronaldo, người bị cho là tỏ ra xa cách mỗi khi trở về, người đã lãng quên Madeira và ít quan tâm đến những gì anh bỏ lại ở nơi này. Nó nhắc tôi nhớ đến những điều mà người ta thường nói về The Beatles của Liverpool: Thực sự xót xa đối với những Liverpudlian khi John, Ringo, George và Paul lại chẳng bao giờ cảm thấy biết ơn đối với thành phố nơi họ đã được sinh thành. Còn nữa: Ronaldo đã có mối quan hệ làm ăn với một số người giàu có ở quê hương, những kẻ luôn cố gắng lợi dụng để lấy tiền của anh mà không thực hiện lời hứa. Trong khi đó, họ nói với tôi, Ronaldo khá thân thiết với giới cầm quyền ở Madeira. Hãy đặt vào bối cảnh này: Cựu Chủ tịch của khu vực tự trị Madeira, Alberto João Jardim, đã nắm quyền 37 năm trước khi từ chức vào tháng 1/2015. Trong bài phát biểu chia tay trước báo chí ngày ông rời nhiệm sở, Jardim nói: “Tôi không lên kế hoạch để làm tổn thương bất cứ ai, nhưng nếu ai đó không công bằng với tôi, họ sẽ phải trả giá vì điều đó.” Jardim, người được bao quanh bởi những cộng sự đầy quyền lực, là người mà bạn cần phải có mối quan hệ tốt. Thoạt nhìn qua có thể chia người Madeira thành hai nhóm. Những người, như Jardim, với họ Madeira là cả thế giới; và những người như Zarco, người sáng lập ra nơi này, rời đi để chinh phục những miền đất mới, mặc dù vẫn giữ lại ngôi nhà trên đảo. Thực tế là không có người Madeira nào thực sự rời đi... Với những cư dân đầu tiên ở vùng đất này, và thậm chí đến ngày nay, việc canh tác trên những mảnh đất nhỏ vẫn là hoạt động mang lại kinh tế lớn nhất. Tuy nhiên, những vụ mùa kém năng suất cứ nối tiếp nhau, cộng thêm việc đất đai phải chia ra cho số lượng cư dân ngày càng tăng, khiến cuộc sống trở nên khó khăn hơn. Nhiều người buộc phải di cư đi nơi khác, nhưng trong thâm tâm họ vẫn hy vọng được trở lại vào một ngày không xa. Nằm ở cửa ngõ giữa châu Âu, châu Mỹ và châu Phi, các lục địa lớn luôn có sức hút đối với những cư dân sống trên hòn đảo nhỏ. Rất nhiều người Madeira sinh sống và phát triển ở tận Nam Phi hay Venezuela, mà hầu hết đều nhanh chóng trở thành những người dẫn đầu trong mọi lĩnh vực: xây dựng, công nhân nhà máy, luật sư, hay khách sạn, dịch vụ. Ngày nay, có khoảng 750.000 người tự xưng là người Madeira, họ đi khắp thế giới và luôn tự hào về nguồn gốc của mình. Điều đó có nhắc bạn về Ronaldo? * * * Trong chuyến hành trình đầu tiên đến quê hương của Ronaldo, tôi đã có thời gian lang thang quanh ngôi nhà nơi anh ấy sinh ra, tại Quinta do Falcao nhỏ bé. Nằm trên sườn đồi, đi qua hai con dốc, ngôi nhà nhỏ khiêm nhường với quần áo phơi ngoài cửa sổ, một cửa hàng và một quán bar có mái che bằng nhựa và sân thượng không mấy vững chắc. Ngôi nhà của gia đình anh đã bị phá bỏ gần mười năm trước để xây dựng nhà hội đồng. Đã có những khoản tài trợ từ Liên minh châu Âu được chuyển đến, nhưng trên thực tế, hòn đảo này như đang lênh đênh giữa một nền kinh tế bất bình đẳng. Chính quyền tự trị chỉ đề cập đến khoảng 2% người dân sống dưới mức nghèo khổ để bảo vệ tiềm năng du lịch nơi này, trong khi tổ chức từ thiện União das IPSS lại đưa ra con số là 20%. Tình trạng thất nghiệp phổ biến và phúc lợi xã hội thì không đến tay tất cả mọi người. Hơn 28.000 công dân phải dựa vào nguồn lương thực trợ cấp của chính quyền. Trong khi đó, những người rất giàu có chiếm 10% dân số. Thời điểm chuyển giao giữa hai thế kỷ chứng kiến sự thay đổi thú vị. Madeira đã được liên kết chặt chẽ với Vương quốc Anh từ thế kỷ XVII, khi nó trở thành một bến cảng hỗ trợ các thương nhân người Anh trên hành trình xuyên Đại Tây Dương. Lính Anh thậm chí đã chiếm giữ Madeira một vài giai đoạn trong Chiến tranh Napoléon để ngăn chặn người Pháp xâm chiếm. Một số người đã quyết định mở cửa hàng trên đảo để bắt đầu phát triển trang trại và buôn bán rượu vang. Trong thời đại Victoria, những người phụ nữ có tên đệm kiểu Anh như Blandy và Leacock có thể dành cả buổi sáng để uống rượu vang Madeira, và buổi chiều thì nhâm nhi một tách trà trong các biệt thự sang trọng của họ. Thế chiến thứ Hai đã báo hiệu sự chấm dứt sức ảnh hưởng của người Anh và tầm quan trọng chiến lược của cảng. Thế hệ về sau này đã bán những ngôi nhà mà gia đình họ đã ở đó trong nhiều thế kỷ và trở về Vương quốc Anh khi chứng kiến sự khủng hoảng kinh tế. Chỉ còn khoảng 200 cư dân Anh vẫn trụ lại, nhưng quan niệm rằng lối sống của người Anh đại diện cho một phong cách sống sang trọng và tốt đẹp hơn, vẫn tồn tại giữa những người dân Madeira, hay thậm chí là người Bồ Đào Nha nói chung. Sau ba thế kỷ dưới sự cai trị của người Anh, phong cách thuộc địa trước đây đã bị thay thế bởi một thế hệ thương gia mới. Họ là con cháu của những người Bồ Đào Nha đã lập nghiệp ở nước ngoài, gồm các gia đình như Pestanas, Roques, Berardos, quay trở lại giúp phát triển kinh tế, cải thiện cơ sở hạ tầng và ổn định dần nền kinh tế vốn bấp bênh trên đảo. Từ đỉnh đồi nơi khách sạn tôi đang ở, bạn có thể thấy một số khu dân cư tuyệt đẹp, nhưng cũng có những túp lều tồi tàn trên vách núi, những ngôi nhà xây dở dang trên những mảnh đất hoang khô cằn hay những con phố đầy rác rưởi. Và rất nhiều người già lang thang khắp mọi nơi, với ánh mắt và đôi chân mỏi mệt. * * * Ngày cuối cùng của chuyến đi, tôi tình cờ gặp được Ricardo Santos, con trai Chủ tịch của Andorinha, câu lạc bộ đầu tiên trong sự nghiệp của Ronaldo. Họ cùng tuổi, và từng là đồng đội của nhau, cả ở câu lạc bộ lẫn trên sân bóng đường phố. Họ cũng từng là những người bạn thân. Nhưng với vẻ ngại ngùng, anh ấy cho rằng quãng thời gian khi ấy không có ý nghĩa nhiều với Ronaldo của hiện tại. Trên đường đến sân bay, tôi đã gọi cho Fernando Egídio, một nhà xã hội học nổi tiếng sống tại Funchal. Ông ấy từ chối nói về Ronaldo. Ông ấy không phải là người duy nhất tỏ thái độ như thế. Tôi đã suy nghĩ rằng nhiều người Madeira sẽ dành sự tôn trọng - thậm chí thái quá - đối với Cristiano. Tất nhiên, sự ghen tị luôn vây quanh những thành tích của anh, nhưng theo nhìn nhận ban đầu, dường như có rất ít bằng chứng về sự sùng kính gần như là tôn giáo mà nhiều người vẫn dành cho Lionel Messi ở Rosario hoặc Diego Maradona ở Buenos Aires. Có thể đó chỉ là sự phản ánh cái cách mà bóng đá được tận hưởng ở mỗi quốc gia. * * * Trái ngược với những gì mà một số người đồng hương vẫn nói về anh, trên thực tế, Ronaldo rất quan tâm đến Madeira và những thứ đang diễn ra tại nơi này. Anh chọn nơi đây là địa điểm xây dựng khách sạn đầu tiên trong chuỗi khách sạn mang tên CR7 của mình, khai trương vào mùa hè 2016; sau đó mới là ở Lisbon và Madrid. Anh còn xây một ngôi nhà bên bờ biển và một ngôi nhà khác gần đó cho mẹ mình. Anh quyên góp rất nhiều cho việc cứu trợ lũ lụt trên đảo vào năm 2010 khi cơn lũ ập đến khiến 40 người chết và hơn một trăm người bị thương. Sự đóng góp ấy, cùng với các chiến dịch quảng cáo miễn phí đã giúp quê hương của Ronaldo trở thành một điểm đến du lịch hàng đầu. Vào tháng 12 năm 2013, Ronaldo mở cửa bảo tàng trưng bày 155 chiếc cúp và huy chương của mình, cùng 27 trái bóng được các đồng đội ký sau mỗi cú hat-trick và những bức ảnh nổi tiếng vẽ nên câu chuyện cuộc đời mình. Hoặc ít nhất là một phần của nó. Theo một bài báo đăng tải trên Daily Telegraph vào tháng 5 năm 2014: “Pelé, người vĩ đại nhất, cần ba chức vô địch World Cup, 1.281 bàn thắng và 31 năm sau khi kết thúc sự nghiệp trước khi có ai đó cảm thấy rằng cần phải mở một bảo tàng mang tên ông ấy.” Lối vào được trang trí với hai cánh cửa trượt ngang, trên đó là bức ảnh lớn-hơn-ngoài-đời của Ronaldo, dẫn du khách qua một “hang động thiêng liêng của Aladdin thời hiện đại” trưng bày rất nhiều những thành công vĩ đại của anh. Nhà thơ người Catalan Salvador Espriu có câu, tấm gương sự thật được ghép thành từ rất nhiều mảnh nhỏ. Hàng ngàn du khách đến bảo tàng sẵn lòng bỏ tiền mua những món quà lưu niệm tái hiện lại câu chuyện của gia đình Ronaldo. Espriu còn nói mỗi mảnh ghép đều ẩn chứa những ánh hào quang. Những danh hiệu của Ronaldo là sự thật, nhưng hoàn cảnh khó khăn mà gia đình Santos Aveiro phải trải qua chắc chắn cũng không phải là giả. * * * Maria Dolores Aveiro sinh ra ở Caniçal, Madeira, nơi mà cuộc sống thực sự khó khăn vào những năm 1950. Anh trai của bà hơn bà một tuổi, nhưng không được đăng ký khai sinh mãi cho đến khi Dolores ra đời. Thời đó, các giấy tờ chính thức đều là tiếng nước ngoài, thật phiền phức đối với những gia đình nghèo như họ. Câu chuyện về mẹ Ronaldo được cô đọng bởi hai chữ “đấu tranh” và trở nên phổ biến ở Madeira. Luôn là những cuộc chiến giành giật với số phận kể từ khi bà được sinh ra. Mẹ của bà, Matilde, qua đời ở tuổi 37 sau một cơn đau tim, để lại bốn đứa con thơ. Lúc ấy, Dolores mới tròn 5 tuổi. Thiếu vắng tình cảm của mẹ, Dolores, người chị cả trong nhà, đã thay mẹ gánh vác trách nhiệm nuôi dạy các em. Cha của bà, José Viveiro, cuối cùng đã phải gửi cả bốn chị em bà vào hai trại trẻ mồ côi khác nhau. Maria Dolores đã khóc rất nhiều. Các sơ quản lý bằng những hình phạt nghiêm khắc và Dolores thường xuyên phải chịu đòn roi vì những lỗi nhỏ như lỗi chính tả. Thỉnh thoảng bà lại trốn khỏi trại mồ côi. Và khi bị bắt trở lại, những hình phạt dành cho Dolores luôn rất nghiêm khắc. Cha của bà cũng không thường xuyên đến thăm. Động lực g g g y ộ g ự của bà là hy vọng các em vẫn ổn và họ sẽ được đoàn tụ một ngày không xa. Một ngày, José xuất hiện cùng với người vợ mới của ông, bà Ángela. Người mẹ kế này có năm người con và đang mang thai đứa bé thứ sáu. Khi Maria Dolores lên 9, các sơ nói với José rằng: “Hãy đến mang đứa trẻ đi.” Và Maria được trở về nhà. Tuy nhiên, ngôi nhà đó không còn là mái ấm như xưa. Bà thường xuyên bị mẹ kế đánh đập, đến nỗi phải trốn đi. Khi bị bắt lại, họ trói Maria vào chân bàn. Những người em của bà về sau cũng phải chịu sự bạo hành tương tự. Cha của bà đã đưa bà vào bệnh viện tâm thần, nhưng bác sĩ ở đó kết luận rằng bà không có vấn đề gì. Vấn đề không nằm ở con gái của ông. Dolores bắt đầu nghĩ về cuộc sống tự lập. Ngôi nhà của José và Ángela có đến 12 người sinh sống nhưng lại không có điện, nước. Năm đứa trẻ ngủ chung trong một phòng. Dolores nghỉ học khi 13 tuổi. Trường học chỉ dành cho nam giới. Bà phải đi làm và bắt đầu với những chiếc giỏ bằng liễu gai để chuẩn bị cho vụ mùa sắp đến. Công việc bắt đầu lúc 5h30 sáng, 6 ngày 1 tuần. Khi 18 tuổi, bà gặp một người đàn ông tốt bụng. * * * Bà quen một anh chàng trong vùng, José Dinis Aveiro, lớn hơn 2 tuổi và đang làm việc cho một quầy bán cá. Họ tình cờ gặp nhau khi bà đi chợ hoặc trên đường về nhà. Chàng trai ấy mang lại tiếng cười - điều vô cùng hiếm hoi trong suốt tuổi thanh xuân của bà. Anh tràn đầy sức sống, khiến bà thấy hấp dẫn và được tôn trọng. Bà bắt đầu biết yêu. Khi cha của bà biết chuyện, ông cho họ 3 tháng để kết hôn, với suy nghĩ rằng cả nhà sẽ bớt đi một miệng ăn. Hai người kết hôn và chuyển đến sống tại nhà của cha mẹ Dinis, nơi mà cả bốn người trong nhà cùng ngủ trong một căn phòng chật hẹp, với tấm rèm ngăn đôi. Thời gian như ngừng trôi và sự yên tĩnh mà Dolores trải nghiệm lần đầu tiên mang đến cho bà cảm giác mãn nguyện. Họ không có kế hoạch trong chuyện sinh con. Và họ cũng không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào cả. Elma, đứa bé đầu tiên, ra đời sau một năm kết hôn. Dolores mang bầu lần thứ hai gần như ngay sau đó, khi đang hồi phục sức khỏe sau kỳ sinh nở. Niềm vui ngắn chẳng tày gang. Dinis được gọi đi lính. Angola, Guinea-Bissau và Mozambique, tất cả các thuộc địa của Bồ Đào Nha lúc đó, đều đang đấu tranh giành độc lập, trong khi Bồ Đào Nha cố gắng giữ lại đế chế và lợi ích kinh tế của mình. Hugo, đứa bé thứ hai, được sinh ra khi Dinis vẫn đang ở châu Phi. Nhưng phần nào đó trong con người Dinis đã chết ở nơi chiến tuyến. Ông trở về nhà cha mẹ ở Santo Antonio 10 tháng sau với một bộ dạng nhợt nhạt. Từ ông toát ra một sự mất mát to lớn. Nụ cười của ông khô héo. Ông đã già đi hẳn 10 năm chứ không phải 10 tháng. Sự hồn nhiên và tươi sáng đã lụi tắt trên mảnh đất châu Phi khô cằn, và giờ đây chỉ còn lại nỗi ám ảnh với ký ức chiến tranh, như vô số người khác. Chiến tranh đã hủy hoại Dinis, cho dù thân thể còn lành lặn. Ông thẫn thờ, chỉ biết đếm ngược thời gian cho hết một ngày và mất hết nhiệt huyết với mọi thứ, mọi người, bao gồm cả vợ mình. Ông cũng không thể đi làm được nữa. Từ đó trở đi, người ta chỉ còn thấy ông duy nhất ở một nơi: trong quán rượu. * * * Và cũng từ đó, Dolores đột nhiên phải gánh vác nhiệm vụ của cả một người cha và một người mẹ. Bà một mình di cư đến Pháp để làm việc, giống như nhiều người đàn ông vùng Madeira khác. Nếu có thể chi trả cho cả nhà với số tiền kiếm được từ nghề giúp việc tại Paris, chắc chắn bà sẽ đưa cả gia đình đến Pháp. Trong một khoảnh khắc hiếm hoi tỉnh táo, Dinis nói chuyện với bà qua điện thoại: “Nếu chúng ta sinh ra đã nghèo khó, chúng ta sẽ... nhưng ít nhất cũng phải gần gũi với lũ trẻ.” Bà trở về nhà sau 5 tháng xa cách và ngay sau đó lại mang bầu Katia. Lúc đó, Dolores mới chỉ bước sang tuổi 22. Sau cuộc Cách mạng Hoa cẩm chướng[1] và sự kết thúc của chế độ độc tài Salazar năm 1974, Dolores sống tại một ngôi nhà bỏ hoang như nhiều người khác. Dinis nhìn bà chạy về phía căn nhà với một đứa trẻ trên tay và hai đứa khác chạy theo sau bằng một ánh mắt xa lạ, cứ như thể người ngoài cuộc nhìn vào. Thế rồi, sự lo lắng của ông chuyển sang một đứa trẻ khác cần được chăm sóc. Ông vẫn thất nghiệp. Ông hoàn toàn mất phương hướng trên hòn đảo quê hương. [1] Cuộc đảo chính quân sự diễn ra vào ngày 25/4/1974 ở Lisbon, Bồ Đào Nha. Ở tuổi 30, Dolores một lần nữa mang bầu. Lần này mới thực sự là ngoài dự định. Thực sự phiền toái. Trong nhà, đồ ăn không còn đủ cho tất cả mọi người. Còn chồng bà thì vẫn thường xuyên “vắng mặt”. Bà đã nghĩ đến việc bỏ đứa bé. Thực tế là bà đã từng thử một lần, theo lời khuyên của một người hàng xóm: uống bia đen đun sôi và chạy cho đến khi ngất xỉu. Nhưng nó không hiệu quả. Bác sĩ không muốn giúp bà vì không nỡ bỏ đứa bé: “Nó sẽ mang đến niềm vui cho cả gia đình đấy.” Khi đứa bé chào đời, ông ấy nói: “Nặng cân đây, nó sẽ trở thành một cầu thủ chuyên nghiệp cho mà xem!” Dolores đặt tên đứa bé theo vị Tổng thống nước Mỹ, Ronald Reagan. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro được sinh ra vào ngày mùng 5 tháng 2 năm 1985. * * * Ronaldo suýt nữa đã được sinh ra ở Australia. Thấy rất nhiều bạn bè lần lượt rời Madeira, José Viveiro, cha của Dolores cũng quyết định rời bỏ hòn đảo này và đến Perth[2] cùng với Ángela và lũ trẻ. Dolores đã cố gắng thuyết phục ông mang cả gia đình nhỏ của mình theo. Nhưng ông đã trả lời rằng không có còn đủ chỗ. [2] Thành phố ở phía tây Australia. Như thể là đất nước Australia quá nhỏ bé… José và Ángela (đều đã qua đời) sống ở Yangebup, một vùng ngoại ô thành phố đông đúc thứ tư của Australia. Ronaldo đã từng trả tiền ăn ở và đi lại để họ có thể đến Đức xem anh thi đấu tại World Cup 2006. Năm đó, Bồ Đào Nha đứng thứ tư. Và Dolores là hướng dẫn viên của họ. * * * Trước khi tiếp tục, có một thông tin rất đáng ghi lại: Ronaldo có nguồn gốc châu Phi. Cụ nội của Ronaldo là Isabel Rosa Piedade, sinh ra ở Praia, thủ đô của nước Cộng hòa Cabo Verde[3]. Ở tuổi 16, bà di cư sang Funchal, nơi bà kết hôn với José Aveiro. Isabel và José có một cậu con trai tên là Humberto, chính là cha của José Dinis và là ông nội của Cristiano. [3] Một quần đảo nhỏ nằm ở Tây Phi. Nguồn gốc châu Phi có thể giải thích phần nào cho tố chất bẩm sinh trở thành cầu thủ bóng đá trong anh. Nhóm sợi cơ phổ biến trong những vận động viên da đen chạy nước rút (màu trắng, loại II, dành cho các cơn co thắt, tạo ra năng lượng nhanh chóng và bùng nổ mà không cần oxy) đã có sẵn trong cơ thể của Ronaldo kể từ khi được sinh ra. * * * Trở lại với ngôi nhà tạm bợ của Aveiro, mọi người cùng nhau cố gắng vì cuộc mưu sinh. Elma và Hugo dừng việc học từ sớm để đi làm. Elma là bồi bàn ở một nhà hàng trong khi Hugo làm việc cho một công ty nhôm. Cả hai đều chưa tròn 17 tuổi. Dolores cũng thay đổi khi không còn cặm cụi với những chiếc giỏ bằng liễu gai, bằng muỗng nữa: bà đã xin được việc trong bếp của một khách sạn ở Funchal. Nhưng họ vẫn phải tính toán từng xu một. Chỉ có bánh mì trên bàn ăn, hiếm khi có thịt, thường thì chỉ có một chút vào sáng Chủ nhật. Thực đơn giữa tuần bao gồm một món xúp mà Dolores tranh thủ chuẩn bị lúc ở nhà, giữa các ca làm việc. Với bánh mì và bơ. Thịt gà được để dành cho những dịp ăn mừng, hay ngày lễ. Dù vậy, không ai cảm thấy đói cả. Họ chẳng bao giờ mua quần áo; thay vào đó, họ khiêm tốn nhận sự giúp đỡ từ các gia đình khác. Những người anh em họ tặng lại những chiếc áo, quần và thậm chí là cả quần áo lót đã chật cho những đứa trẻ nhà Aveiro. Sau đó, cả gia đình được chuyển về Quinta do Falcao, một ngôi làng nhỏ gần nghĩa trang San António, nơi xây dựng nhà ở xã hội cho những cư dân nghèo vốn trước đây phải sống trong lán trại. Vùng này cách xa so với những điểm đến quen thuộc của khách du lịch. Ngôi nhà rõ ràng là khá hơn trước kia nhiều, mặc dù mái nhà bằng tấm lợp xi măng không chịu được mưa, khiến bà Dolores phải nhờ hội đồng cấp vật liệu để gia cố. Các bức tường bằng gạch thô không được sơn phủ, thậm chí đôi chỗ can bằng các tấm gỗ. “Chúng tôi có ba phòng, một cho tôi và chị gái, một dành cho Ronaldo và Hugo, và phòng còn lại là của bố mẹ tôi,” Katia chia sẻ trong cuộc phỏng vấn trên sóng truyền hình. “Ngôi nhà đơn giản, nhưng tôi nhớ rằng nó rất thoải mái và chúng tôi đã rất hạnh phúc khi ở đó.” Tại ngôi làng nghèo ấy, nơi chỉ có rượu và ma túy, trẻ em sống và chơi ở trên đường gần như suốt cả ngày. Mặc dù vậy, không ai cảm thấy có vấn đề với nó cả - bởi tất cả mọi người đều ở trong cùng một hoàn cảnh như nhau. “Ngôi nhà đó đến nay đã không còn. Mỗi khi về thăm nơi đây, tôi luôn nổi da gà và muốn quay ngược thời gian để sống lại một ngày năm ấy. Tôi biết điều đó là không thể, nhưng tôi vẫn nhớ mọi thứ mà chúng tôi đã cùng nhau trải qua ở đó... Ngôn từ không thể diễn tả hết được.” Ngôi nhà của gia đình Ronaldo bị phá bỏ năm 2008, mặc cho sự nổi tiếng của anh. Không ai có bất cứ động thái nào để giữ lại ngôi nhà cho hậu thế. Giờ đây nó đã là một bãi đất trống phủ đầy cỏ dại. Tại Quinta do Falcao, các chú bác của Ronaldo hiện vẫn đang sinh sống trong những tòa nhà cao tầng, cùng với con của họ - những đứa trẻ đã từng chơi đùa với anh trên phố. Filomena Aveiro, bà nội của Ronaldo, cũng sống ở đây cho đến những ngày cuối đời. Mọi người đi ra và đi vào ngôi nhà mà không cần gõ cửa; bởi lẽ không ai khóa cửa. Ronaldo được sinh ra và lớn lên ở một môi trường như thế và đó là cách mà anh vẫn sống. Những ngôi nhà của anh tại Manchester và Madrid luôn là chốn nghỉ chân cho bạn bè và gia đình. Và cánh cửa luôn luôn rộng mở. * * * Có một bức ảnh rất thú vị khi chụp lại khoảnh khắc Ronaldo ở tuổi 16 khoác trên mình chiếc áo của Sporting Lisbon trong chuyến đi về Madeira. Anh đến Quinta do Falcao và muốn được ghé thăm ngôi nhà gắn liền với thời thơ ấu. Thoáng cau mày, nhưng rạng rỡ niềm tự hào. Một người con nữa của Madeira đã ra đi và tạo dựng tên tuổi của mình, bỏ lại bóng tối ở sau lưng. Đó là bức ảnh trong lần đầu tiên trở về nhà. * * * Ở Quinta do Falcao, không có nơi nào thích hợp để đá bóng mà không làm phiền đến người khác. Không có công viên. Thậm chí không có một bãi đất trống. Marítimo, một trong những câu lạc bộ có tầm ảnh hưởng nhất trên đảo, nằm cách đó 10 phút đi bộ. Nếu không muốn đi một vài dặm, không còn cách nào khác, lũ trẻ phải chơi bóng trên những con đường dốc và gồ ghề. * * * Trong lễ rửa tội của Ronaldo, cha anh đã đến muộn nửa tiếng. Dinis chơi bóng đá từ nhỏ và trở thành người phụ trách trang phục tại Andorinha, một câu lạc bộ tí hon ở địa phương. Ông đã có ý mời đội trưởng, Fernando Barros Sousa, trở thành cha đỡ đầu của Ronaldo, vì tin rằng Sousa sẽ là một hình mẫu lý tưởng cho con trai mình. Sousa là một người đội trưởng mẫu mực, và cũng nhờ vào sự thành công mà dư dả về tiền bạc. Buổi lễ diễn ra lúc 6 giờ nhưng Andorinha lại có trận đấu lúc 4 giờ, nghĩa là chắc chắn họ không thể tham gia buổi lễ đúng giờ. Nhưng Dinis không thay đổi kế hoạch mà vẫn đến thi đấu. Các linh mục đã phải hết sức kiên nhẫn chờ đợi. Họ đã đặt tên và làm lễ cho tất cả các đứa bé khác. Chỉ còn lại mình Cristiano. Và người cha thì vẫn vắng mặt. Nếu mọi người xung quanh đều tham gia vào bóng đá, nếu hình mẫu của bạn là một cầu thủ bóng đá và nếu cha bạn đến muộn trong lễ rửa tội của bạn chỉ vì một trận đấu, thì việc bạn trở thành một cầu thủ bóng đá là điều hoàn toàn dễ hiểu. * * * Trong bộ phim tài liệu CR9 vive aquí kể về Cristiano Ronaldo, có một phân cảnh: Cristiano nói: “Tôi đã đạt đến đỉnh của thế giới. Bây giờ tôi muốn bất tử.” Sau đó, anh ấy chuyển sang nói giọng trẻ con, nghiêng về phía màn hình đang hiển thị một bức ảnh hộ chiếu của mình khi còn bé: “Tititititi, Cristiano Ronaldo.” Anh ấy ra vẻ như muốn vuốt ve cậu bé trong hình. Rồi anh quay đi và cười. Cười rất nhiều. CR: “Đó là tôi! Lúc 3 tháng tuổi! Nhìn này, hãy nhìn thằng bé này! Thật ngộ nghĩnh! Với một chiếc vòng vàng trên cổ tay.” Sau đó, anh tạo một tư thế hài hước, rõ ràng là anh ấy đang cười chính mình, nhưng không ý thức việc đang nhìn thấy chính mình. Trong khi đó, chị gái Katia của anh ôm lấy cậu con trai. Ronaldo hỏi: “Thằng bé trông giống em không?” Khuôn hình một lần nữa tập trung vào bức ảnh của Cristiano hồi bé với đôi mắt to, sáng ngời. Anh không nhìn vào camera, mà nhìn vào người đang nói chuyện với anh. CR: “Nó sẽ là một cầu thủ bóng đá như cậu nó.” Đứa bé bắt đầu khóc và Cristiano động viên chị gái. CR: “Cậu cũng từng thế, cháu đừng lo.” * * * Năm xưa, Katia thường đưa Cristiano đến trường và đợi anh để cùng về. Cô cũng thường giúp em làm bài tập về nhà. Vì bà Maria Dolores không có thời gian chăm lo mọi thứ, nên Katia đã nhanh chóng học cách để dạy dỗ đứa em trai. “Nhưng nó thì không chú ý gì đến tôi cả,” cô cười, “tôi lúc nào cũng phải nổi cáu lên. Mẹ tôi dặn: ‘Katia, đừng để Cristiano đi đá bóng trước khi nó làm xong bài tập nhé.’ Nhà chúng tôi có một cửa trước và một cửa sau. Tôi nhắc Ronaldo (ở nhà chúng tôi gọi nó là ‘Ronaldo’, chứ không phải ‘Cristiano’) rằng: ‘Ronaldo, làm bài đi nhé’. Nó đáp cộc lốc một câu: ‘OK’. Nhưng khi tôi gọi, thì nó đã đi mất rồi. Vì thế mà mẹ luôn cáu với tôi mỗi khi đi làm về.” Mẹ Ronaldo nói: “Nó tuy là một đứa nghịch ngợm, nhưng đôi khi cũng biết nghe lời. Nếu bạn thu hút được sự chú ý của nó, nó sẽ rất tập trung vào những gì bạn nói. Thằng bé rất biết cư xử.” Chị Graça, một giáo viên tiểu học tại trường São João ở Funchal nhớ lại: “Cậu ấy tích cực tham gia các hoạt động ngoại khóa cuối kỳ như kịch, khiêu vũ, ca hát.” Cristiano thích được làm nhân vật chính. “Nhưng cậu ấy có vẻ khá lười, thường quên làm bài tập về nhà.” “Tôi vẫn nhớ rằng chị ấy thường kéo tai và đánh vào tay tôi”, Cristiano nói đùa,“Tôi là một đứa trẻ ngoan vì tôi được mẹ, cha, và các anh chị quản thúc. Tôi thấy mình cũng chăm chỉ, tốt bụng. Tôi nghĩ thế…(cười).” DINIS, NGƯỜI CHA Dinis Aveiro không được học hành nhiều ngoài chương trình giáo dục bắt buộc, vì vậy sau khi trở về từ quân ngũ, ông chỉ có thể kiếm sống bằng các công việc chân tay. Ngoài nghề bán cá, ông cũng từng là thợ xẻ đá và thợ làm vườn cho hội đồng địa phương, nhưng khoảng thời gian thất nghiệp nhiều hơn đi làm. Vì vậy, khi có cơ hội làm việc ở bộ phận phục vụ trang phục tại Andorinha, ông lập tức nhận lời. Câu lạc bộ nhận được khoản tài trợ từ hội đồng và bây giờ họ có một sân nhân tạo, nhưng trong những ngày đầu họ phải tập luyện trên các sân bóng thuê hoặc tại các trung tâm thể thao. Cuối cùng, họ được giao cho một khoảng đất lớn để xây một quán bar và một nhà kho. Công việc của Dinis là thu gom thiết bị, trông coi bóng, đồ đạc cho huấn luyện viên, chuẩn bị trang phục, vệ sinh toilet và cắt cỏ... Tầm quan trọng của bóng đá dần tăng lên trong gia đình ông, và việc tham dự các trận đấu của Andorinha đã trở nên thường xuyên hơn, đặc biệt là những trận đấu của đội trẻ khi Hugo Aveiro cũng là thành viên của đội. Mọi người đều nhận xét José Dinis là một người tốt. Ông ấy dễ gần, điềm đạm và có giọng nói trầm khàn. Và thường dành một khoản tiền riêng để uống rượu. Nhiều người khác, trong đó một số là cựu lính chiến, cũng vậy. Họ chìm đắm trong nghèo đói, chán nản, bị mắc kẹt bởi nỗi thất vọng và phiền muộn. Ở Madeira, người ta uống rượu từ sáng và không có dấu hiệu dừng lại. Họ nói đó là thứ mang tính văn hóa, giống như ở Vương quốc Anh hay các nước Bắc Âu. Đồ uống ở đây là một loại g q y g y ộ ạ rượu mạnh trộn với mật ong và chanh, chanh leo hoặc bất kỳ loại trái cây nào khác, và được hâm nóng. Ngư dân uống chúng để cảm thấy phấn chấn. Chỉ cần hai cốc, và bạn sẽ cảm thấy ổn hơn. Vì thế mà người ta hay uống, và tất nhiên, vì nó cũng rẻ nữa. Arnaldo, hướng dẫn viên của tôi trong chuyến đi tới Madeira, kể rằng lần đầu tiên cha anh cho uống rượu khi anh mới lên 4. Ở quán bar không có nước trái cây. Cha anh đã đưa một cốc rượu pha với nước ấm để khiến anh im lặng, không làm ảnh hưởng đến mọi người. Anh đã không từ chối, và uống nó mỗi khi được cha đưa cho. Dinis không thuộc loại say xỉn thích gây sự chú ý hoặc đôi co với người khác. Ông rất lịch sự và im lặng trong những cơn say suốt hàng giờ. Khi lên 8 hay 9, Ronaldo rất thích được ở bên cha. Nhiều đêm, đồng hồ đã chỉ 11 giờ và mắt đã díu lại nhưng anh không thể nào yên tâm lên giường khi không có cha bên cạnh. Anh sẽ cùng với chị gái hay một vài người bạn đến quán bar để kéo ông ấy về, mặc cho ông không chịu. Anh cũng rất thích ở bên cạnh ông tại một góc nào đó trong quán bar. Chỉ đơn giản là ngồi yên lặng và uống. Và không gây ra bất kỳ rắc rối nào. Khi ông chịu về nhà cũng là lúc mà ông cần đến bờ vai của cậu con trai. Ông đã quá say rồi. Ở độ tuổi còn rất trẻ, Ronaldo dần dần phải gánh vác vai trò của người cha trong gia đình - thứ mà cha của anh bỏ bê vì những cơn say. “Tôi chỉ muốn con trai tôi được hạnh phúc và thành công.” Đó là câu nói mà anh đã nghe thấy ở quán bar. “Tôi muốn sống ở thế giới của tôi. Và thế giới của nó do nó quyết định.” Thực tế, ông không thích chuyển đến Manchester khi Cristiano thi đấu ở đó, và cũng chỉ đến thăm một vài lần. g ộ Moisés, anh bạn của tôi, nói rằng Dinis thuộc tuýp người ít đòi hỏi về cuộc sống. Dinis cũng từ chối sự giúp đỡ của chính con trai mình ngay cả khi lâm bệnh. Ronaldo đề nghị trả tiền điều trị tại các phòng khám cao cấp nhất ở Anh, nhưng mãi đến cuối đời, ông mới đồng ý để làm hài lòng cậu con trai. Nhưng đã quá muộn. Ông qua đời tại một phòng khám ở Anh. Chính sự vắng nhà thường xuyên, một tình bạn đích thực và niềm tin tưởng đặt trọn vào cậu con trai - rằng Ronaldo sẽ trở thành một cầu thủ chuyên nghiệp - đã giúp ông luôn giành được một vị trí đặc biệt trong tâm trí các con. Tại ngôi nhà của Cristiano ở Manchester, có một vài bức ảnh của José Dinis Aveiro và Zé - con trai của Katia, được coi là sự thu nhỏ của José - như một sự tưởng nhớ đến người đã khuất. * * * Chúng tôi đã thảo luận tất cả những điều này với Martinho Fernandes, một nhà báo người Madeira, bạn của José Dinis. “Nếu Cristiano vẫn ở Madeira, cậu ta sẽ chẳng thể nào đạt được thành công như hiện tại.” Ông ấy cho rằng những điều kiện, hoàn cảnh xung quanh đã làm nên một Ronaldo của bây giờ. Xuất thân từ một gia đình nghèo khổ có thể là yếu tố cần thiết với bất cứ một cá nhân nào trở nên thành công. Khả năng vượt qua thách thức, khó khăn giúp anh trưởng thành hơn. Martinho nói thêm: “Nếu không bị kiểm soát quá chặt, sự tự do sẽ cho phép bạn khám phá hết những tiềm năng của mình.” * * * Fernando Sousa, cha đỡ đầu của Ronaldo, không bao giờ quên nhiệm vụ của mình mỗi khi đến Giáng sinh. Một năm nọ, ông mua cho Ronaldo một chiếc ô tô đồ chơi, và cậu bé đã tỏ rõ nỗi thất vọng vì cậu chỉ muốn một quả bóng. Tại sao lại như vậy? Cha của cậu bé ngày nào cũng chở những bịch bóng rất lớn và ậ g y g g ị g cậu bé Cristiano thường giúp ông gom lại mỗi khi kết thúc buổi tập. Nhưng, tất nhiên, anh muốn có một quả bóng của riêng mình. Fernando đã ghi nhớ điều đó và thực hiện vào năm sau. Quả bóng có giá 5 euro. Thời niên thiếu, Cristiano mang nó đi khắp mọi nơi. Hàng xóm của anh là Adelino Andrade, vẫn nhớ khi ấy anh khá thấp bé và gầy gò, với mái tóc đen, xoăn, dành cả ngày trên đường: “Thằng bé làm hàng loạt các kỹ thuật với trái bóng. Trái bóng gần như bị dính lấy chân nó.” Tôi thấy Ronaldo tâng cái nắp chai nhựa nhiều lần, và sau đó là cái chai, mà không để chúng chạm xuống sàn nhà. Câu chuyện với trái bóng bắt đầu từ đó. Ronaldo nhớ lại: “Khi còn nhỏ, tôi thường xem những người lớn tuổi hơn mình thực hiện các kỹ thuật với trái bóng và tôi cũng bắt đầu làm theo.” Nó dần trở thành một sở thích - chơi với trái bóng, thực hiện các kỹ thuật mới ngay trên phố, cả khi khởi động hay tập luyện. Ông ấy nói đó mới thực sự là Cristiano Ronaldo. Anh làm vậy không phải để thể hiện, mặc dù không phải lúc nào cũng như vậy. Trái bóng gần như là một người bạn với anh trong mọi chuyến đi. Anh cũng thường đến lớp với một quả bóng kẹp dưới cánh tay, mặc dù có lần cô giáo phải nhắc nhở anh rằng: trái bóng sẽ không thể cho anh bữa ăn, và sẽ chẳng đưa anh đến đâu trong cuộc sống. Trường học là nơi đặt nền móng, để giúp học sinh phát huy được tiềm năng của mình. Giáo viên cảm thấy có nghĩa vụ phải bảo ban, nhắc nhở học sinh về mối liên quan với những gì chúng đang học, tầm quan trọng của giáo dục và đưa ra những ví dụ thực tế trong tương lai mà rất nhiều trong số đó dần trở nên không cần thiết với xã hội. Thực tế thì cô giáo đã không sai, nhưng Ronaldo là một trường hợp ngoại lệ. Sau này, bà có vài lần cố gắng xin lỗi cha mẹ của Cristiano, và tự hứa với bản thân sẽ không hành xử như vậy nữa. g ậy Cậu bé Ronaldo 12 tuổi có nghĩ về những điều đó hay không, khi đang ngồi trên máy bay đến Lisbon lần đầu tiên? Chúng đã trở thành động lực mãnh liệt. TRẬN ĐẤU ĐƯỜNG PHỐ Madeira là hòn đảo của mùa xuân vĩnh cửu khi được ban tặng nền nhiệt độ vô cùng ổn định. Rất hiếm khi nhiệt độ vượt quá 33 độ C. Điều kiện lý tưởng để chơi bóng trên đường phố. Hòn đảo được hình thành nhờ các lần núi lửa phun trào, tạo ra bề mặt gồ ghề và hình thành các vách đá và hang động. Địa hình đồi núi chiếm trọn không gian và để lại rất ít khu vực đồng bằng. Điều kiện này không phù hợp để chơi bóng. Hằng ngày, mỗi khi đi học về, Cristiano vứt ba lô ở đâu đó, hứa sẽ làm bài tập về nhà, lấy sữa chua, khoét một cái lỗ nhỏ ở đáy để uống, rồi trốn đi từ cửa sau, mặc cho chị gái cố gắng hét lên điều gì đó về bài vở. Hai hòn đá được dùng làm hai chiếc cột gôn trên con đường dốc và hẹp cạnh nhà anh. Bóng được làm bằng túi và giấy, hoặc chỉ cần một cái chai nhựa. Đó là một thứ bóng đá kỳ diệu: mọi người cứ thế chơi mà không cần bất cứ công nghệ gì. Luật chơi cũng rất rõ ràng. Từ khi được cha đỡ đầu tặng cho quả bóng, Ronaldo luôn mang theo mình, các bạn sẽ được chơi cùng khi anh muốn, và chơi trò mà anh thích. Người có bóng sẽ là người đặt ra luật chơi. Các trận đấu bắt đầu sau giờ học và kết thúc khi trời đã tối muộn. Ronaldo luôn là người cố gắng nhất và giỏi nhất. Ô tô và xe buýt vẫn thường xuyên đi qua đi lại, vì thế những đứa trẻ phải liên tục di chuyển hòn đá/cột gôn để nhường đường. Trận đấu bị gián đoạn nhiều nhất là khoảng 2 phút. Không thể chơi bóng dài trong không gian chật hẹp như vậy, vì thế chủ yếu là các đường chuyền ngắn, hoặc, một số tình huống, Ronaldo rê bóng qua tất cả mọi người. Kỹ thuật của anh cho phép anh làm điều đó và nhiều thứ hơn nữa. Chính con đường không bằng phẳng, đầy chướng ngại vật và những giờ chơi bóng trên đường phố đã giúp anh phát triển kỹ thuật cá nhân của mình. Khi không có ai, Ronaldo sẽ mang trái bóng đến một bãi đất nhỏ và sút bóng vào tường. Lặp đi lặp lại. Cứ như thế nhiều giờ liền. Đôi khi, anh cũng đến các bãi biển để kiếm tìm thử thách mới. Như thường lệ, sẽ có thêm bạn của anh là Ricardo Santos, con trai của Chủ tịch Andorinha và giờ là Giám đốc Thể thao của câu lạc bộ. “Tinh thần chiến đấu ở bóng đá đường phố cho bạn niềm kiêu hãnh và cả sự tự tin nữa.” Hay như Nuno Luz, một nhà báo, bạn của Ronaldo, đã nói về những con người lớn lên trên đường phố,“Ở những làng quê nghèo, bạn không có lựa chọn khác ngoài việc phải có nghị lực. Nếu không, bạn sẽ bị nuốt chửng ngay. Hoặc là bạn bước qua chúng, hoặc là chúng sẽ làm điều đó với bạn.” Và không có ai bước qua được Ronaldo cả. * * * Ricardo nhớ lại: “Khi tôi gia nhập Andorinha lúc 9 tuổi, anh ấy đã ở đó rồi. Và khi tôi bắt đầu chơi bóng cho câu lạc bộ, chúng tôi không còn thi đấu trên đường phố nhiều nữa.” Thứ bóng đá đường phố vốn không có nhiều luật lệ hay lịch biểu, mà các nhà tâm lý học gọi là “trận đấu có chủ đích”, đã được thay thế tại Andorinha với các cầu thủ từ 8 đến 10 tuổi được “đào tạo có chủ đích” - bóng đá với bộ dụng cụ, cọc hình nón, tập luyện bài bản và cả huấn luyện viên. Cristiano luôn được bao quanh bởi những gương mặt thân quen. Thấy con trai chơi bóng trên đường phố hàng giờ liền, cha anh đã gợi ý rằng anh có thể cùng ông đến câu lạc bộ nơi ông gợ ý g g g ạ ộ g đang phụ trách trang phục, để Ronaldo thu dọn những trái bóng cùng ông. Người anh em họ của anh, Nuno, khi ấy cũng đang chơi cho câu lạc bộ, đã mời anh đến tham gia một buổi tập, và nhiều buổi tập sau nữa. Anh trai của Ronaldo, Hugo, vẫn đang thi đấu ở đó nhưng ở lứa tuổi lớn hơn. Ricardo Santos, ban đầu còn khá dè dặt và thậm chí tỏ ra nghi ngờ, nhưng dần dần cởi mở hơn khi chúng tôi đi dạo quanh câu lạc bộ. “Anh ấy ở đây trong hai mùa giải, nhưng phần lớn là thi đấu với những đứa trẻ lớn hơn 2-3 tuổi. Chúng tôi đã giữ đơn đăng ký rất sớm cho anh ấy, khoảng những năm 1994-95. Chúng tôi thường thi đấu trên sân đất và anh ấy rõ ràng là người giỏi nhất. Anh là một tiền đạo nhưng có mặt ở mọi nơi trên sân. Anh ấy thích đẩy bóng lên, rê dắt và thực hiện các pha đảo chân. Đến giờ, anh ấy cũng không thay đổi quá nhiều!” Trong những tuần đầu tiên, Ronaldo thường một mình và có vẻ ngại tiếp xúc với mọi người. Thực tế là anh có chút e ngại khi cầm bóng trước những đồng đội dường như to gấp đôi về thể hình. Nhưng anh không cần quá nhiều thời gian để phát triển mối quan hệ với những đứa trẻ khác, để trở nên vui vẻ, hòa đồng hơn. Họ gọi anh là “sợi mì”, bởi lẽ anh không cao nhưng có dáng mảnh khảnh. Sự e ngại ban đầu đã sớm nhường chỗ cho sự tự tin. Ricardo kể: “Chúng tôi không nghĩ cậu ta yếu đuối. Cậu ấy không cần sự hỗ trợ nào cả khi thi đấu với những cầu thủ lớn tuổi hơn. Cậu ấy có thể tự chăm sóc bản thân.” Các buổi tập giữa tuần sẽ là các trận đấu 3-3. Các trận thi đấu sân 7 diễn ra vào thứ Bảy và Ronaldo luôn muốn thi đấu trong những trận đấu có 11 người vào Chủ nhật. Anh xử lý tuyệt vời trong không gian chật hẹp, tốc độ cực nhanh, hai chân đều có kỹ thuật đáng ngưỡng mộ, thực sự vượt trội so với các cầu thủ cùng lứa. “Cậu ấy không cần phải đến Andorinha để học cách kiểm soát bóng, rê dắt bóng hoặc bất kỳ kỹ thuật nào khác,” Francisco Alonso, một giáo viên tại trường và là một trong những huấn luyện viên đầu tiên của Ronaldo chia sẻ. “Có lẽ đó là bẩm sinh.” Có những trận đấu đã đi vào huyền thoại và sống mãi trong ký ức của nhiều người. Một lần, khi Andorinha đang dẫn trước 3-0, Cristiano ngã xuống sau một pha va chạm và phải rời sân với chấn thương ở vùng đầu. Kết thúc trận đấu, cả đội nhận thất bại 4-3. Anh thực sự quan trọng với cả đội. Một lần khác, Ronaldo bật khóc trong phòng thay đồ khi cả đội bị dẫn 0-2 sau hiệp 1. Nhưng rồi họ lội ngược dòng và thắng lại 3-2, với một Ronaldo đầy quyết tâm xoay chuyển tình thế. Cả đội gọi anh là “Cậu bé khóc nhè”. Anh đã khóc và khóc rất nhiều, không chỉ trong phòng thay đồ, mà còn cả trên sân nếu đội nhà thua. Khóc một cách dễ dàng. Khi anh chuyền bóng cho đồng đội ở một tình huống ngon ăn, nhưng họ lại không thể làm tung lưới - anh cũng bật khóc và tức giận. Ricardo Santos nhớ lại: “Vâng, ở tuổi lên 8, cậu ấy đã bắt đầu thể hiện rõ sự thất vọng nếu ai đó không chuyền bóng cho mình. Và những đứa trẻ khác đã đáp trả lại cậu ấy.” Cristiano nói: “Lúc còn là đứa trẻ, tôi rất khó chịu khi đội mình thua...” Mỗi một trận thua giống như một sự mất mát trong cuộc đời với những đứa trẻ như anh. Chắc chắn không có chỗ cho thất bại. Chỉ có duy nhất một mục đích và chỉ có thể là chiến thắng. Ngoài chiến thắng, những thứ còn lại là hoàn toàn vô nghĩa. Không thể chấp nhận được. Mọi người cũng hay gọi anh là “Chú ong nhỏ”, không chỉ bởi tốc độ mà còn là sự chăm chỉ, nỗ lực. Chiếc cúp đầu tiên mà Ronaldo ở tuổi lên 8 giành được là tại một giải đấu địa phương, hiện vẫn đang được đặt trang trọng trong bảo tàng của anh ở Funchal. Trong khi chúng tôi đang trò chuyện, một người đàn ông bụng phệ bắt đầu khều rác và chuẩn bị gom vào thùng rác. Đó cũng là công việc mà Dinis đã từng làm. Ông trò chuyện với mọi người và cuối cùng ngồi xuống, uống vài cốc bia với những vị khách tại quán. Ricardo hỏi mượn một quả bóng để tôi có thể chụp một bức ảnh. Sau đó, anh ấy còn cho tôi xem một bức ảnh của Ronaldo với toàn đội, người cha đứng cạnh bên, cao lớn và đầy tự hào. Nhiều năm sau, Ronaldo mời Ricardo và bố của anh đến Manchester thăm nhà anh ấy và xem một trận đấu của Manchester United. Đó cũng là lần áp chót mà Cristiano gặp người đồng đội của mình. Lần gần đây nhất họ gặp nhau là khi tham dự lễ khánh thành bảo tàng của Ronaldo tại Funchal, cho dù họ không trao đổi quá nhiều, ngoại trừ những câu hỏi thăm đơn giản như: “Cuộc sống dạo này ổn không?” Ricardo thừa nhận: “Bây giờ, tôi cảm thấy hơi ngại khi nói chuyện với anh ấy.” Andorinha muốn Cristiano trở thành biểu tượng của học viện, nhưng ngôi sao nhỏ tuổi ấy đã không đồng ý. Lý do là giám đốc câu lạc bộ từng có những nhận xét tiêu cực dành cho mẹ của anh, trong một buổi phỏng vấn của tờ báo địa phương A Bola. Kể từ đó, Ronaldo dần xa cách với câu lạc bộ đầu tiên mà anh khoác áo. * * * “Thể dục là môn yêu thích của cậu ấy. Rất dễ thấy. Cậu ấy luôn được chọn tham gia các hoạt động đòi hỏi sự phối hợp tối đa, và điều đó giúp cậu ấy giỏi cả tennis, bơi và bóng bàn,” Irmá Graça, một trong số những giáo viên của Ronaldo kể lại. Và thể dục cũng là cái cớ để anh không phải ngồi vào bàn với sách vở. Dolores là fan của cả Luis Figo và Sporting Lisbon, tiết lộ rằng: “Tôi từng ao ước có một cậu con trai giỏi đá bóng, vì tôi cũng g ộ ậ g g g yêu thể thao. Thỉnh thoảng Ronaldo trốn học để đi đá bóng. Các giáo viên bảo tôi hãy khuyên bảo thằng bé, nhưng đừng động chân động tay. Nó đã phải tập luyện rất nhiều để trở thành một cầu thủ giỏi.” Ronaldo luôn có một mối liên kết chặt chẽ với mẹ. Khi anh bắt đầu vẽ ra hai hướng đi cho chính cuộc đời của mình: “Mẹ, hoặc là con sẽ đi học; hoặc là bóng đá,” thì bà đã trả lời: “Nếu bóng đá là điều con thích, con trai à... hãy cố lên.” Cristiano thể hiện rất tốt ở Andorinha và điều này nhanh chóng đến tai huấn luyện viên đội trẻ của Nacional. Những gì diễn ra sau đó đúng là một khoảnh khắc vô cùng thú vị. Khi được báo cáo về tài năng trẻ này, huấn luyện viên đã đích thân đến xem anh thi đấu. “Tôi vô cùng ngạc nhiên khi phát hiện ra cậu ấy chính là con trai đỡ đầu của tôi. Tôi biết thằng bé có tham gia chơi bóng nhưng không biết nó đá tốt ở mức độ nào. Con đường rộng mở ngay phía trước thằng bé.” Cha đỡ đầu của anh, Fernando Barroso Sousa, khẳng định. Ông là một nhân vật quan trọng trong những bước khởi đầu và quyết định lớn của Cristiano. Mùa hè năm 1995, Cristiano ở tuổi lên 10, đã được chuyển đến CD Nacional. Nhưng tại sao lại là Nacional, chứ không phải Marítimo, một câu lạc bộ lớn khác trên đảo, có tiếng tăm hơn trong việc giúp các cầu thủ trẻ trưởng thành, và là một trong số năm hoặc sáu câu lạc bộ lớn nhất của Bồ Đào Nha? Năm 1994-95, họ đã bất ngờ lọt đến trận chung kết, và quan trọng hơn, lại ở ngay cạnh Andorinha. Marítimo dường như hấp dẫn hơn với Ronaldo và cả Dinis. Vị trí gần hơn, và dường như hoàn toàn phù hợp là bước tiến tiếp theo cho cậu bé Ronaldo. Tuy nhiên, đòi hỏi về tài chính của Andorinha đã khiến cho Chủ tịch của Marítimo, người không ị g g đánh giá cao giá trị của Ronaldo vào thời điểm đó, phá vỡ các cuộc đàm phán. Nhận thấy Marítimo đã bỏ cuộc, cha đỡ đầu của Cristiano bắt đầu nói chuyện với Nacional, và họ đã thực hiện các bước cần thiết để hoàn thành vụ chuyển nhượng: 2 bộ dụng cụ tập luyện và 20 trái bóng là cái giá mà câu lạc bộ mới của anh chi ra. Cũng vì thế mà câu chuyện được kể đi kể lại nhiều lần. Nhưng có một điều chưa kể trong câu chuyện này, đó là những cậu bé tự hào khoác lên mình màu áo của Marítimo vẫn chưa từng thua đối thủ lớn nhất của họ là Nacional. Thực tế là, Bernardino Rosa, người phụ trách tuyển trạch tại học viện Marítimo, lẽ ra đã có thể thay đổi vận mệnh của Ronaldo và thậm chí là lịch sử bóng đá. Nhưng Bernardino đã đến muộn trong cuộc họp. Marítimo có mối quan hệ chặt chẽ với đội bóng láng giềng Andorinha, đội bóng vốn hay mượn dụng cụ, bóng, áo tập từ họ. Biết sự hạn chế của Andorinha, Bernardino tin rằng Ronaldo sẽ có lợi hơn khi chuyển đến học viện Marítimo với cơ sở vật chất tốt hơn và có triển vọng tốt hơn. Trong phần sau của thế kỷ XX, sự giảm tỉ lệ sinh đang bắt đầu ảnh hưởng đến các thế hệ tài năng của bóng đá trẻ. Trong những năm 1970, mỗi năm trên đảo thêm 9.000 thành viên. Đến những năm 1980, con số này đã giảm xuống còn 5.400 (và ngày nay chỉ là 1.700). Câu lạc bộ đang dần nâng cao nhận thức về nhu cầu phát hiện và thu hút các ngôi sao mới nổi. Bernardino nói với Andorinha, để đảm bảo các tài năng giỏi nhất sẽ về với câu lạc bộ,“Marítimo luôn đồng ý mọi điều khoản được Nacional đưa ra.” Nó gần như đã trở thành một câu thần chú của câu lạc bộ. Cuộc trao đổi về Ronaldo giữa Andorinha và Marítimo có tiến triển tốt, cho dù vị chủ tịch của Marítimo không mấy hứng thú. Bernardino bị thuyết phục bởi tiềm năng phát triển của Ronaldo và đã rất nhiều lần nói với ban lãnh đạo. Ông cũng hiểu rằng họ sẽ là sự lựa chọn đầu tiên của anh ấy, nhưng cần hành động thật nhanh chóng. Vậy mà sau đó, mọi thứ rơi vào bế tắc. Giám đốc của Andorinha gọi cho Bernardino vào thứ Sáu để sắp xếp một buổi gặp mặt quyết định vào thứ Hai tuần sau. Bernardino đang làm việc ở một ngân hàng và không thể đột nhiên xin nghỉ để tham gia cuộc hẹn, chắc chắn đây không phải là công việc được ưu tiên nhất. Bằng mọi giá, ông ấy phải ở Lisbon vào thứ Hai. “Nhưng nếu ông muốn, chúng ta có thể gặp nhau hôm nay, thứ Bảy hoặc bất cứ ngày nào trong tuần,” ông nói với giám đốc của Andorinha. Nhưng lịch cho buổi gặp cuối cùng không được chốt lại, bởi không ai gọi lại cho ai để xác nhận. Khi trở về Funchal, Bernardino đã gọi cho Andorinha để có một cuộc hẹn và đặt vấn đề. “Mọi thứ đã được ký kết và hoàn tất giữa Cristiano và Nacional rồi, Bernardino ạ. Anh không xuất hiện tại buổi hẹn ngày thứ Hai và bây giờ thì tất cả đã xong xuôi rồi.” Bernardino không thể tin vào những điều mình vừa nghe. Ông muốn nói chuyện với Ronaldo một lần nữa. “Mẹ tôi muốn tôi đến Nacional, cha đỡ đầu của tôi cũng thế. Là mẹ tôi ký hợp đồng, không phải cha tôi.” Bernardino Rosa, nay đã từ chức, cho rằng: “Tôi không bao giờ tin được rằng cậu ấy có thể trở thành một cầu thủ như bây giờ. Bạn có thể thắng, nhưng cũng có thể thua. Đó là lý do tại sao tôi luôn nói rằng những thứ đã đến với Ronaldo, luôn là một phần quan trọng. Sự thật là khi đó tôi đã rất tức giận, chúng tôi đã có thể giành được những danh hiệu nếu có cậu ấy trong đội hình. Có lẽ cậu ấy sẽ ở đây lâu hơn là thời gian tại Nacional. Nhưng đó không phải là thực tế, bạn có thể làm được gì đây?” Hãy nhớ những điều mà ông ấy nói về quãng thời gian ngắn ngủi của Ronaldo tại Nacional. Tôi sẽ nói với bạn lý do vì sao ở phần sau. * * * “Khi tôi bắt đầu chơi bóng... Tôi cảm thấy... Tôi thực sự là một con người khác.” “Tại sao?” “Tôi không biết, có thể là tôi tham vọng hơn.” Cuộc nói chuyện với Cristiano Ronaldo, năm 2010 Thời gian của Ronaldo tại Andorinha đã dạy cho anh rất nhiều về giá trị của đội bóng, mặc dù các buổi tập luyện không có yêu cầu cụ thể. Hầu như không bao giờ khi bạn còn trẻ. Vì thế, tại Nacional, lần đầu được tiếp xúc với bóng đá ở cấp độ cao hơn, anh đã gắn bó hai mùa bóng. Ronaldo, mặc dù rất dũng cảm và học được cách tránh va chạm với những cậu bé lớn tuổi hơn mình, nhưng các huấn luyện viên của Nacional vẫn lo lắng rằng việc thiếu dinh dưỡng sẽ hạn chế sự phát triển của anh. Họ yêu cầu mẹ anh, nếu có thể, hãy bổ sung chế độ ăn bằng cá và thịt, thay vì quá nhiều sữa chua. Xét trên nhiều phương diện, tài năng của anh là không thể phủ nhận. Cậu bé Cristiano Ronaldo 10 tuổi đã thực sự nổi bật. António Mendonça, một huấn luyện viên từ Nacional (theo cách phát âm của anh) nhận định: “Cậu ấy thực hiện động tác một cách nhanh nhẹn, giỏi rê bóng và có những cú sút uy lực. Suốt trận đấu, cậu ấy chạy khắp mặt sân, từ đầu này sang đầu kia, kiểm soát trái bóng trong chân và không để nó chạm đất.” Pedro Talhinhas, một huấn luyện viên khác tại Nacional bày tỏ: “Cậu ấy là một cầu thủ từ đường phố với kỹ thuật đặc biệt ở cả hai chân. Nhưng nói như vậy không phải bóng đá đường phố là yếu tố duy nhất. Cậu ấy được trui rèn qua các hoạt động thường ngày khác: chạy trên nhiều địa hình, leo cây, nhảy qua chướng ngại vật, đi bộ đến trường rồi bãi biển. Ronaldo là cầu thủ điển hình đã có một tuổi thơ trọn vẹn. Cậu ấy đã trải qua thời gian dài không liên lạc với gia đình và cũng không đi học. Đó là cách mà cậu ấy bắt đầu đi tìm câu trả lời cho chính mình. Và điều đó có ý nghĩa ra sao đối với sự nghiệp bóng đá của cậu? Nó mang tới sức mạnh tinh thần khủng khiếp để ứng biến trong các tình huống 1 đấu 1. Nó giúp giải quyết các tình huống bất ngờ trong trận đấu. Một cầu thủ khác với nền tảng gia đình quá yên ổn sẽ chẳng thể nào trở thành mẫu cầu thủ như thế được đâu.” Carlos Bruno chia sẻ: “Các cầu thủ ngày nay có xu hướng chơi bóng kém sáng tạo hơn, là do sự thay đổi trong thói quen của trẻ em, chủ yếu ở các nước phương Tây phát triển. Bóng đá không thể trở thành môn thể thao sáng tạo và tự do trong một môi trường cứng nhắc. Những đứa trẻ tham gia các câu lạc bộ hoặc trường học bóng đá với những huấn luyện viên khuôn mẫu. Điều này dần dần giết chết sự sáng tạo của trẻ. Chúng dần mất đi phẩm chất hiếm có của bản thân: khả năng tranh chấp trong các tình huống 1 đối 1. Những cầu thủ xuất sắc có khả năng ứng biến theo các điểm nóng trên sân đáng giá hàng triệu đô, nhưng họ đang ngày một hiếm dần.” Pedro Talhinhas: “Nhiệm vụ đầu tiên của chúng tôi là giúp cậu ấy hiểu rằng bóng đá là môn thể thao tập thể. Cậu ấy thường tự làm tất cả mọi thứ trên sân, hiếm khi phối hợp với đồng đội và ngược lại. Cậu ấy muốn nhận bóng và đẩy bóng lên để ghi bàn. Có vẻ như cậu ấy cảm thấy rằng mình xuất sắc hơn so với phần còn lại và rất ít chuyền bóng. Cậu ấy không thể thông cảm cho pha bóng lỗi của đồng đội và to tiếng với họ. Các đồng đội thường chấp nhận điều đó, vì chúng tôi thắng trận với 9 hay 10 bàn gì đó, mà hầu hết là nhờ công của cậu ấy. Chúng tôi sẽ trao đổi với cậu ấy: ‘Hãy nhìn này, đây là vị trí của anh, và đây là cách mà anh nên di chuyển’.” David Gomes: “Câu lạc bộ đã dạy cho anh ấy bài học đầu tiên về chiến thuật.” Pedro Talhinhas: “Cậu ấy đã tập với các cầu thủ lớn hơn 2 tuổi và không bao giờ chấp nhận hai từ ‘thất bại’, trong trận đấu, hay trong các buổi tập. Cậu ấy khóc trên sân, trong trận đấu, khi rời sân, hay cả trong phòng thay đồ. Khi rơi vào trạng thái như thế, cậu ấy nên được ở một mình. Cậu ấy cũng không thích điều này bị nói ra trước công chúng, vì cậu không muốn thể hiện bất cứ điểm yếu nào cả. Cậu muốn những thứ đó nên được góp ý khi ở một mình.” David Gomes: “Đối với một đứa trẻ xuất thân từ một gia đình yên ổn, chúng thường dành nhiều thời gian ở nhà, hiếm khi bỏ học và chỉ có khoảng 1 tiếng rưỡi đến 2 tiếng tập luyện mỗi ngày. Nhưng Ronaldo là một trường hợp khác, anh dành từ 10 đến 12 tiếng để tập luyện cùng với trái bóng mỗi ngày.” Pedro Talhinhas: “Chúng tôi tập luyện 3 buổi một tuần, và vào thứ Bảy sẽ thi đấu trên sân nhỏ hơn, trên đường băng hoặc sân bê tông. Trong 3 tháng đầu tiên là những trận 7 đấu 7, sau đó là các trận đấu 11 người. Chúng tôi luyện tập với đội hình 5 người mỗi bên. Không có phòng tập gym, vì câu lạc bộ thời đó không có điều kiện. Thực tế, không có câu lạc bộ nào tại Madeira có phòng tập gym cả.” Ronaldo có từng nói rằng anh ấy sẽ là người giỏi nhất chưa? Pedro Talhinhas: “Với tôi thì chưa. Cậu ấy nói rằng muốn trở thành một cầu thủ chuyên nghiệp, nhưng không phải là giỏi nhất.” Có ai nghĩ rằng anh ấy có thể trở thành cầu thủ xuất sắc nhất trên thế giới không? Pedro Talhinhas: “Đã có một vài huấn luyện viên nói thế. Tôi có nói với họ rằng hãy nói với tôi về cầu thủ xuất sắc nhất trong 10 năm tới, tôi sẽ đi tìm kiếm người đó.” Anh có thường xuyên nhìn thấy anh ấy với cha của mình? Pedro Talhinhas: “Thường thì Ronaldo sẽ đến tập một mình. Và cha cậu ấy sẽ đến xem các trận đấu. Ông ấy không can thiệp vào bất cứ điều gì cả, cũng không nói gì với con trai mình hay các huấn luyện viên. Những thứ mà các huấn luyện viên đang làm là rất tốt với cậu ấy rồi.” * * * Ronaldo bị cảm cúm ngay trước trận đấu quyết định tại giải bóng U13 trong vùng. Anh ấy van nài bà Dolores để được ra sân thi đấu dù bà muốn cậu con trai bé bỏng của mình nằm yên cho đến khi khỏi bệnh. “Mẹ, con muốn thi đấu. Nếu mà mệt quá, con sẽ xin thay ra, con hứa đấy!” Cuối cùng, bà cũng phải đồng ý để cậu ra sân: “Tôi không thể ngăn nó lại được.” Và anh đã ra sân thi đấu ngày hôm đó. Cristiano nhớ lại: “Hôm đó, tôi không hề thấy đau đớn hay mệt mỏi. Điều tôi nhớ nhất là tôi đã ghi bàn và chúng tôi là nhà vô địch. Chúng tôi xứng đáng với điều đó.” Đây là thành công đầu tiên của cả đội. Chủ tịch mới của câu lạc bộ, ông Rui Alves, đã trao cho Ronaldo chiếc cúp ngay tại Estádio dos Barreiros, sân nhà của Nacional. Tin đồn về cầu thủ 10 tuổi xuất sắc nhất vùng Madeira đang chơi cho Nacional nhanh chóng bay xa, và Sporting Lisbon đã nghe được điều đó. * * * Tài năng của Ronaldo dường như đã vượt quá tầm của một hòn đảo nhỏ hẻo lánh như Madeira, dù chỉ mới 12 tuổi. Và điều gì phải đến cũng đã đến. Mặc dù ông João Marques de Freitas, Tổng Thư ký, kiêm Chủ tịch Hội Cổ động viên của Sporting tại Madeira, chưa một lần xem Ronaldo thi đấu, nhưng Fernando Sousa, cha đỡ đầu của anh đã nói với ông về tài năng hiếm có này. “Tôi có thể đến văn phòng với thằng bé được không?” Sousa hỏi João. Lúc đó đang là mùa lễ hội tại Madeira, tuy không mấy lý tưởng, nhưng cuộc gặp mặt đã diễn ra nhanh chóng. Người cha đỡ đầu một lần nữa là nhân tố quan trọng cho những bước tiến trong sự nghiệp của anh. Sousa nói với João,“Thằng bé rất giỏi đấy. Tại sao chúng ta không đưa nó đến Sporting?” Marques de Freitas không phải là một huấn luyện viên, nên ông không hứa hẹn hay cam kết bất cứ điều gì cả. Điều vốn thường xảy ra trong bóng đá. Vì thế, ông gọi cho Aurélio Pereira, người phụ trách chuyển nhượng tại Sporting, người đã mang về những tài năng một thời như Futre, Figo, Simão, Quaresma, Nani và Moutinho. “Anh Aurélio, tôi đã gặp một cậu bé, cha đỡ đầu của cậu ấy nói rằng cậu ấy chơi bóng rất hay. Tôi thì không biết nhiều về bóng đá. Bây giờ tôi nên làm gì nhỉ?” João Marques de Freitas hiếm khi giới thiệu các cầu thủ. Nhưng Aurélio còn đang nghi ngại liệu có cần thiết phải nỗ lực đối với một cậu nhóc đã bước sang tuổi 12 và đến từ một nơi rất xa hay không. Ngày nay, câu lạc bộ thiết lập các bộ phận tuyển trạch để đảm bảo phát hiện các tài năng nhí từ khi lên 6 ở Funchal và đưa về đất liền tập luyện, nhưng lúc bấy giờ thì chưa có chuyện đó. Aurélio đã giúp João. Ông đề xuất đưa cậu bé đến trong vòng một tuần. Họ sẽ đánh giá và sẽ báo kết quả sau. Khi đó, Nacional đang nợ Sporting 25.000 euro với bản hợp đồng của Franco, người đã ký hợp đồng với đội bóng vùng Madeira nhưng đã chia tay do không thể đáp ứng được kỳ vọng. Họ đang phải vật lộn để trả nợ và phương án khả dĩ chính là thương vụ của Ronaldo. Nhưng Ronaldo chỉ đáng giá 25.000 euro thôi sao? Vào thời điểm đó, 25.000 euro là một số tiền rất lớn; trên thực tế, khoản tiền lớn như vậy chưa bao giờ được chi ra cho một đứa trẻ. Aurélio đã bị thuyết phục trả khoản phí này để giới thiệu Ronaldo đến ban lãnh đạo. Sau khi nhận được sự đồng ý từ cả Sporting và Nacional, João đã sắp xếp cho Ronaldo đến Lisbon, chuyến đi đầu tiên của anh ra khỏi Madeira. Giá vé được giảm dành cho trẻ em dưới 12 tuổi. Cha đỡ đầu đưa anh đến sân bay. Anh bay một mình. Khi kể lại câu chuyện đó, Ronaldo nói rằng anh đi cùng với mẹ. Aurélio thì nhớ rằng cha đỡ đầu đi cùng anh. Nhưng thực tế là, không có ai đi cùng với cậu bé Ronaldo lúc bấy giờ. Đối với một đứa trẻ 12 tuổi, thật khó để hiểu hết được sự phức tạp trong mỗi quyết định, khi trách nhiệm gần như bằng không. Nhưng Cristiano từng thừa nhận với cha đỡ đầu rằng anh rất lo lắng và không sao ngủ được trong đêm trước chuyến bay đầu tiên trong đời. Như thể anh hiểu rằng mọi thứ sẽ thay đổi ngay khi anh bước chân lên chiếc máy bay đó. Anh lên đường với một tấm thẻ tên treo trên cổ và một cái balo chứa một vài bộ quần áo. Aurélio và Mário Lino, vị Giám đốc khác của Sporting đã ra đón anh tại sân bay. Cristiano ngồi sau xe của Aurélio, ánh mắt xa xăm nhìn ra thế giới bên ngoài với người xe nườm nượp. Anh kể: “Tôi cứ nghĩ khi ấy tôi đã đến một đất nước khác rồi.” Có lẽ ý anh là một hành tinh khác. Ronaldo tin rằng anh có thể vượt qua mọi khó khăn, thách thức, cho dù thi đấu với ai đi chăng nữa: “Tôi thực sự tự tin và cảm thấy thoải mái. Tôi biết họ thích và muốn giữ tôi lại.” Ronaldo đã qua đêm tại khu nhà cạnh sân vận động cũ José Alvalade, và các cậu bé trên 14 tuổi của câu lạc bộ cũng ở đó, những người sắp tới sẽ chạm trán với anh. Buổi tập sáng, dù đã lên kế hoạch từ trước, bị hủy, và anh được đi cùng Aurélio để theo dõi trận đấu giữa lứa U19 của Sporting với Manchester United. Cristiano háo hức nhìn các cầu thủ khởi động. Dù không được phép của Aurélio, anh vẫn cởi bỏ bộ đồ tập để tham gia cùng với họ. Một bức hình đã chứng minh điều đó. Khoảnh khắc cuối cùng cũng đã đến. Buổi “xem giò” diễn ra trên sân bóng Sporting da Torre (hiện không còn nữa), sân bóng mà các đội trẻ của Sporting vẫn hay tập luyện. Hôm đó đúng vào ngày cưới của Aurélio nên ông không thể chứng kiến những pha chạm bóng đầu tiên của Ronaldo với các đồng đội. Anh ấy khởi động trong màu áo của Sporting. Anh thực hiện những cú nhảy, những pha bứt tốc và những bài căng cơ. Khi trái bóng hướng đến chân anh lần đầu tiên… “Tôi sẵn sàng để kiểm soát nó… và trái bóng đã nằm gọn dưới chân tôi!” Anh đã giữ được sự bình tĩnh, hoặc ít nhất là cố rỏ ra như thế. Về sau, cha đỡ đầu của anh thừa nhận: “Thằng bé có nói với tôi rằng lúc đó nó đã rất căng thẳng.” “Tôi tự nhủ: Mình sẽ làm được.” Thật thú vị là Paulo Cardoso, một huấn luyện viên được giao nhiệm vụ báo cáo với Aurélio về cậu bé tài năng ấy lại không thể nhớ rõ tình huống đó trên sân: “Cậu ấy thực hiện kỹ thuật gì đó rất đẹp mắt ở cú chạm bóng đầu tiên... Wow! Tôi quay sang nhìn người đồng nghiệp Osvaldo Silva. Chúng tôi cùng có một câu hỏi trong đầu, và không hiểu nổi chuyện gì xảy ra: ‘Cái gì thế này?’” Anh ấy lại nhận bóng và cứ như vậy. “Các huấn luyện viên phát hiện ra tôi là một cầu thủ khác biệt.” Ronaldo thừa nhận. “Đúng vậy, cậu ấy thật khác biệt,” Paulo Cardoso nói. “Cậu ấy có điều gì đó thật đặc biệt: một tài năng lớn.” Đồng đội cũng bắt đầu để ý đến anh. “Sau buổi tập, các cầu thủ khác băn khoăn: ‘Sao cậu ta có thể làm những thứ đó ở tuổi mới 12...’” Ronaldo mỉm cười khi nhớ lại. Các cậu bé 13, 14 tuổi lập tức sán lại gần anh sau buổi tập vì ngưỡng mộ. Cardoso và Silva viết trong báo cáo của mình: “Một cầu thủ với tài năng xuất chúng và kỹ thuật tốt. Khả năng kiểm soát bóng khi đang di chuyển cũng như tại chỗ đều đáng kinh ngạc. Cực nhanh nhẹn trong các bước chạy cự ly ngắn và dài. Kỹ năng đi bóng rất đa dạng. Chơi tốt cả hai chân, mạnh dạn và táo bạo.” Ở ngày thứ hai, Aurélio đến sân, tận mắt chứng kiến anh tập luyện để xem có đúng như những gì viết trong báo cáo hay không. Nếu đúng, anh sẽ được thi đấu trong một trận đấu của U14 trên một sân đấu lớn hơn, nằm cạnh sân Alvalade cũ. Và thật dễ dàng để nhận ra mọi người đang trầm trồ về điều gì. Nhưng Aurélio muốn nhiều hơn thế, ông cần biết anh ấy đang nghĩ gì. “Hôm nay, ở tuổi 66, với 46 năm kinh nghiệm đánh giá các tài năng trẻ, tôi vẫn luôn nghi ngại về các cầu thủ,” người đứng đầu học viện Sporting chia sẻ. “Thứ duy nhất tôi có thể chắc chắn cho đến bây giờ là tôi luôn nghi ngờ. Nếu không cố gắng hiểu các cầu thủ từ bên trong, bạn sẽ không thể đánh giá được họ, thậm chí nếu không có cách nào để tìm ra những thứ mà bạn cần phải biết về họ: sức mạnh tinh thần, khả năng vượt qua khó khăn, hay cách họ giải quyết với việc phải xa gia đình và những thứ xung quanh.” “Trong ngày thứ hai, thực sự cậu ấy đã trở thành thủ lĩnh của đội. Dù cho cậu ấy đang thi đấu cùng với các cầu thủ top đầu của học viện. Họ lớn tuổi hơn, nhưng tất cả đều xếp sau và vui vẻ nghe theo sự dẫn dắt của cậu ấy. Có vẻ như đứa nào cũng muốn đến để kể cho tôi nghe rằng cậu bé ấy chơi tốt đến thế nào. Mỗi khi một cầu thủ mới đến đây tập luyện, tôi luôn đề cập đến vị trí đội trưởng của toàn đội. Chính các cầu thủ mới có thể nói cho tôi những điều mà các huấn luyện viên không thể nhìn ra.” Và có một tình huống giúp ông hiểu Ronaldo là người như thế nào, không chỉ ở khả năng đi bóng. Một khoảnh khắc quyết định. “Cậu ấy sắp sửa nhận bóng từ một quả ném biên, trong tư thế bị kèm rất chặt. Theo cách mà Di Stéfano vẫn hay nói: ‘Cậu ấy có thể cảm nhận hơi thở của đối thủ vây quanh.’ Ronaldo ít hơn các hậu vệ đối phương một vài tuổi. Cậu ấy quay sang và nói: ‘Này mấy nhóc, bình tĩnh đi chứ.’ Cậu ấy gọi họ là ‘nhóc’. Tôi bật dậy và đi nộp báo cáo của mình ngay lập tức. Chúng tôi nhất định phải ký hợp đồng với cậu bé này.” Anh tiếp tục luyện tập thêm hai ngày, nhưng khi ấy, quyết định cuối cùng đã được đưa ra. Aurélio gọi điện cho Marques de Freitas và hồ hởi thông báo: “Thằng bé tuyệt vời quá.” Tuy nhiên, vẫn còn vài thủ tục nữa. Giám đốc phụ trách tài chính của Sporting cần một chút tác động nữa để đưa ra quyết định và vì thế, Aurélio viết báo cáo thứ hai: “Đây sẽ là một khoản đầu tư cho tương lai.” Cựu Giám đốc Điều hành của câu lạc bộ, ông Simões de Almeida, cuối cùng cũng đã quyết định vào mùa hè năm 1997, 4 tháng sau khi Ronaldo đến để kiểm tra năng lực. Trong thời gian đó, Aurélio đã bay đến Madeira để nói chuyện với gia đình Cristiano. Cụ thể là mẹ của anh. “Họ đến từ ‘bên kia’ để nói chuyện với chúng ta,” đó là cách mà ông Dinis nói với bà Dolores. “Bên kia” theo Dinis là phần đất liền của Bồ Đào Nha. Cristiano, Dinis, Dolores, Elma, cha đỡ đầu của Cristiano, và Aurélio gặp nhau tại một khách sạn ở Funchal. Với bản năng luôn bảo vệ con của một người mẹ, lúc đầu, bà Dolores tỏ ra khá lạnh lùng. Bà chưa phải đưa ra một quyết định nào quan trọng như thế này kể từ khi xây dựng gia đình cho đến giờ. Tuổi thơ của bà thiếu vắng sự chăm sóc của cha mẹ, đó là những thứ mà bà không muốn cậu con trai của mình phải nếm trải. Quãng thời gian chia cách vì bà phải đi làm ở Pháp đã là quá đủ rồi. Nhưng một lần nữa, bà lại mủi lòng trước lời thỉnh cầu của con trai: “Mẹ, xin hãy cho phép con đi.” Sporting đưa ra phương pháp tập luyện rõ ràng và quan trọng hơn cả là giống như một gia đình: họ sẽ bảo vệ cậu bé. Dolores được phép liên lạc thường xuyên và họ cũng sẽ hỏi ý kiến bà trước khi đưa ra bất cứ quyết định nào, bao gồm cả các vấn đề liên quan đến kỷ luật. Aurélio đã thừa nhận đây là một trường hợp đặc biệt. Ronaldo sống cùng với những đứa trẻ khác trong khu nhà dành cho các cầu thủ. Anh sẽ tiếp tục đi học và sẽ không được phép chơi bóng nếu không đến trường và hoàn thành bài vở trên lớp. Aurélio rất điềm tĩnh và khôn khéo, nói năng nhẹ nhàng, nhưng cũng hết sức rõ ràng và đầy thuyết phục. Phong thái tự tin đĩnh đạc đã giúp che giấu sự thật rằng ông cũng đang khá lo lắng. “Sau đó, chúng tôi phải cân bằng sự tự do của các cầu thủ cả trong lẫn ngoài sân cỏ, cũng như gắn kết họ. Nhưng có vẻ tôi đã lầm. Nếu bạn không thể gắn kết một ai đó, thậm chí là một cầu thủ chuyên nghiệp, nếu anh ta không cảm thấy là một phần của thành phố, câu lạc bộ và đội bóng mới, bạn sẽ không thể nhìn thấy một cầu thủ thực sự. Bạn sẽ không thể khai phá hết khả năng của họ. Điều đó vô cùng quan trọng, đó là nhiệm vụ của chúng tôi. Suy nghĩ của chúng tôi cần phải song hành cùng các cầu thủ.” Theo hợp đồng, bà Dolores sẽ được đến Lisbon 3 lần mỗi năm, và lương của Ronaldo sẽ được chuyển trực tiếp vào tài khoản của gia đình. Lương năm đầu tiên của anh là 10.000 euro. Mọi thứ rồi sẽ ổn thôi, Ronaldo nói với mẹ để ngăn những giọt nước mắt. Chị gái Elma cũng ngấn lệ. * * * Chỉ sau hai mùa giải, Ronaldo đã sẵn sàng để rời Nacional. Rui Alves, Chủ tịch câu lạc bộ nói: “Chúng tôi nghĩ anh ấy xứng đáng được vinh danh tại câu lạc bộ.” “Chúng tôi đã chọn cậu ấy là một trong số 11 gương mặt xuất sắc nhất mọi thời đại của Nacional. Những bức ảnh trong thời gian cậu ấy khoác áo tại đây được trưng bày tại bảo tàng của cậu ấy và chúng tôi cũng được phép dùng tên của cậu ấy để đặt cho sân vận động của học viện. Cậu ấy là nguồn cảm hứng cũng như một cầu thủ mẫu mực.” Sự thành công của cầu thủ xứ Madeira này đã tạo nên sức ảnh hưởng vô cùng to lớn. Giờ đây, vào bất cứ ngày nào, lúc 8 giờ tối, có khoảng 200 trẻ em mặc áo của Nacional và mơ mình trở thành Ronaldo. Điều này còn được tác động bởi kỳ vọng của các bậc cha mẹ, nhưng họ quên mất rằng sự khác biệt giữa Cristiano và phần còn lại là khát khao cháy bỏng để hoàn thiện bản thân và một tinh thần cố gắng phi thường. Ronaldo là duy nhất. Carlos Pereira, vị chủ tịch của Marítimo và là một người bạn của Ronaldo, gọi hiện tượng này là “Ronaldomania”: “Đó là một vấn đề nghiêm trọng bởi hầu hết các bậc phụ huynh thường không nhận ra rằng họ chẳng giúp ích gì cho những đứa trẻ. Ở trong bất kỳ hoàn cảnh nào, điều họ có thể học được từ Ronaldo đó là: với các cậu bé, sự lựa chọn tốt nhất là rời hòn đảo. Hòn đảo quá nhỏ, không đủ để biến những ước mơ thành hiện thực. Thành công lớn nhất của Ronaldo là chuyển tới Lisbon.” Điều này giúp anh ấy thoát khỏi cảnh đói nghèo, những xung đột gia đình và thói nghiện rượu. “Nếu không, ở tuổi 13, 14 gì đấy, cậu ấy có thể trở thành một Dinnis thứ hai,” Pereira nghĩ. Anh trai Hugo đã chọn ở lại. Hugo đã có thể trở thành một cầu thủ, nhưng anh đã đánh mất cơ hội của mình. Ma túy đã cướp đi cơ hội của anh cũng giống như rất nhiều những thanh niên khác tại Quinta do Falcão. * * * Ở một câu chuyện khác, Bernardo Rosa, tuyển trạch viên của Marítimo, đã quyết định không đến Lisbon vào thứ Hai đó và không dự cuộc họp với Andorinha. Cristiano đã hoàn tất việc ký hợp đồng với câu lạc bộ của mình. Marítimo không có khoản nợ nào với Sporting, vì thế mà họ không buộc phải bán anh ấy đi. p g ọ g ộ p y Hãy tưởng tượng rằng anh lên đội một 5 năm sau và giành chiếc cúp Bạc tại chính Marítimo. Cả Porto, Sporting và Benfica cùng ganh đua để giành được anh ấy và anh ấy sẽ tận hưởng thành công cùng với một trong ba ông lớn của bóng đá Bồ Đào Nha. Những câu lạc bộ lớn nhất châu Âu bày tỏ sự quan tâm đến anh ấy, và có thể anh sẽ ký hợp đồng với Barcelona chăng? Điều đó hoàn toàn có thể xảy ra. Thay vào đó, việc ở lại Madeira lâu hơn nữa có thể khiến anh mắc kẹt tại nơi này, và có nguy cơ trở thành một tài năng sớm nở tối tàn, bị kìm hãm tại hòn đảo nhỏ bé này và dần biến mất, khi không còn được thế giới bên ngoài chú ý nữa. Pedro Pinto: “Khi nhìn lại bức hình này của mẹ, anh nghĩ về điều gì?” CR: “Mẹ là người quan trọng nhất trong cuộc đời tôi. Người đã cho tôi mọi thứ, sự dạy dỗ và tất cả những cơ hội mà tôi có trong cuộc đời này. Bà luôn bên tôi, ở mọi khoảnh khắc của cuộc sống, vui có, buồn có… Bà chưa bao giờ đóng sập cánh cửa hy vọng. Bà luôn cho tôi cơ hội để theo đuổi giấc mơ.” Bài phỏng vấn trên CNN với Pedro Pinto, 2012 Trong buổi lễ sinh nhật lần thứ 29 của Cristiano vào tháng 2 năm 2014, Dolores đã trả lời một câu hỏi về người con trai trên Real Madrid TV: “Bà cảm nhận như thế nào về anh ấy với vai trò là người đàn ông trong gia đình?” Ban đầu, bà nghẹn ngào xúc động không nói nên lời. Bà hít một hơi thật sâu và trả lời: “Ronaldo là một người đàn ông tuyệt vời, một người bạn của gia đình, và mọi người. Thằng bé thích giúp đỡ người khác. Ronaldo có trái tim nhân hậu. Chúa đã sinh ra nó.” Bà ngừng lại vì xúc động, “Ronaldo cho tôi mọi thứ trong cuộc sống. Điều may mắn nhất đối với tôi là có một đứa con trai không bao giờ bỏ rơi mẹ mình. Đó là tất cả.” Có hai cách lý giải việc Dolores để Ronaldo rời xa vòng tay của bà khi mới 12 tuổi. Ông Rui Alves, Chủ tịch của Nacional cho rằng: “Những phụ huynh có trình độ học vấn cao có xu hướng muốn kiểm soát con đường sự nghiệp của con cái, và kết quả đôi khi lại trái với mong đợi. Trong khi với những người ít được học hành, họ chấp nhận cho những đứa trẻ của mình có quyền được mơ ước. Tôi nghĩ đó là những gì đã diễn ra với cha mẹ của Ronaldo, đặc biệt là mẹ anh: ‘Chúng ta không thể đạt được nó, nên những đứa trẻ phải ước mơ.’” Một cách giải thích khác cay độc hơn, rằng: Một đứa trẻ 12 tuổi chưa thể là người xuất sắc nhất, mà chỉ là một cậu bé với giấc mơ của mình. Đó chẳng thể được coi là một khoản đầu tư an toàn. Gia đình nhà Aveiro vốn luôn phải chật vật kiếm sống, và không có Ronaldo nghĩa là sẽ bớt đi một miệng ăn trong nhà. Còn với Dolores, bà đã tự thuyết phục bản thân rằng Sporting có thể chăm lo cho con bà. “Năm đó tôi 12 tuổi. Tôi còn nhớ như in ngày chia tay ở sân bay. Tôi có thể nhìn thấy những giọt nước mắt của chị gái, dù chị ấy có đeo kính râm. Cả nhà đều khóc. Nhưng mẹ luôn nhắc nhở tôi: ‘Con trai, mẹ sẽ không bao giờ tha thứ cho mình nếu một ngày nào đó con nói rằng con không thể trở thành một cầu thủ là vì mẹ. Hay vì cha con. Hãy chiến đấu vì giấc mơ của con nhé, con trai của mẹ.’ Nước mắt của tôi tuôn rơi khi máy bay bắt đầu cất cánh. Đó là cuộc sống... Tôi không bao giờ cho rằng họ bỏ rơi tôi, mà là họ để cho tôi sống với đam mê, theo con đường mà tôi đã chọn. Đó thực sự là giai đoạn khó khăn nhất trong cuộc đời của tôi. Tôi có tiếc nuối điều gì không ư? Nếu có, thì có lẽ là đã không tận hưởng tuổi thơ của mình thêm chút nữa.” Cristiano Ronaldo Chương 2 LISBON - ĐỊNH HÌNH SỐ PHẬN E rik Erikson, nhà phân tích tâm lý người Đức nổi tiếng với cụm từ “khủng hoảng tâm lý”, đã chỉ ra rằng, qua nghiên cứu về các giai đoạn phát triển tâm lý xã hội, ta có thể xác định được những tính cách đặc trưng của con người trong các nhóm tuổi cụ thể. Từ 5 đến 12 tuổi, những đứa trẻ bắt đầu khám phá những thứ mà chúng thấy thú vị, và dần hình thành các tài năng đặc biệt. Chúng cũng bắt đầu bộc lộ cá tính riêng. Từ 13 đến 19, ở tuổi vị thành niên, chúng trải qua giai đoạn quá độ sang tuổi trưởng thành. Chúng bắt đầu đi tìm lời đáp cho câu hỏi “Tôi là ai?” và “Tôi có thể là gì?” Chúng phát triển cá tính và không ngừng đấu tranh để khẳng định vị trí của mình. Chúng muốn được tự do, tự lập và được đối xử giống như người lớn. Khao khát được thừa nhận và chấp nhận chính là mầm mống cho sự phát triển về nhân cách. Cảm giác thoải mái trong một môi trường tập thể (ở trường học hay trong một đội bóng), hoặc đơn giản chỉ là với chính cảm xúc của họ mang đến sự thỏa mãn - khi đó chúng sẽ bắt đầu ý thức về cách những người khác nghĩ về mình. Ronaldo là một ngôi sao bóng đá đã giành nhiều chiến thắng ngay từ những ngày đầu tiên trong sự nghiệp. Anh là một người lãnh đạo đầy bản năng và luôn duy trì mối quan hệ tốt với các đồng đội. Anh cần họ tôn trọng và đổi lại, họ sẽ được nhận những cố gắng, nỗ lực và sự dẫn dắt của anh. Với Ronaldo, điều đó đã sớm bắt đầu tại Sporting - khi anh 14 tuổi. Trở lại với Erikson, sự phát triển của tuổi thanh niên được tiếp nối bằng việc lựa chọn một công việc và một “vị trí trong thế giới của người trưởng thành”. Các báo cáo chỉ ra rằng, những sự lựa chọn thiếu cái nhìn sâu sắc sẽ dẫn tới kết quả là mọi thứ chỉ kéo dài trong thời gian ngắn. Những thất bại, trở ngại tưởng như không thể vượt qua có thể mang đến cảm giác chán nản, tuyệt vọng. Giữa những cảm xúc và nghi ngờ lẫn lộn như thế, cần có những khoảng dừng để khám phá và trải nghiệm. Một cá nhân chỉ có thể thoát khỏi những đường hầm tối tăm như thế nếu thực sự biết mình là ai. Ronaldo đến Lisbon ở tuổi 12 vì anh không muốn bất cứ điều gì khác. Anh đã tự chọn con đường sự nghiệp cho riêng mình và bắt đầu thế giới của người trưởng thành sớm hơn so với hầu hết bạn bè đồng trang lứa. Và cũng vì thế, dường như anh đã bỏ qua khoảng thời gian vô tư, tự do để trải nghiệm. Erikson giải thích, từ độ tuổi 12 trở đi, chúng ta bắt đầu khám phá ra rằng mọi thứ đều có giá, và hoàn cảnh thực tại là một phần trong nhân cách của chúng ta, đặc biệt với những ai đã trải qua sự đói khổ cho dù ở mức độ nào. Gia đình của các cầu thủ khác biệt với những gia đình thường ở chỗ họ dành sự tập trung chú ý vào cậu con trai tài năng với hy vọng rằng cậu ấy sẽ thành công trong tương lai và sẽ có thể giúp họ giải quyết những nhu cầu nhất định. Ở một chừng mực nào đó, cậu ấy sẽ trở thành trụ cột trong gia đình và dần gánh vác vai trò của người cha. Gia đình dần trở nên phụ thuộc vào cậu con trai mà họ luôn đặt niềm tin. Điều này, dần dần và chắc chắn, trở thành sức mạnh của Cristiano Ronaldo. * * * Ronaldo hoàn toàn tập trung vào mục tiêu của mình và dồn tất cả trí lực cho mục tiêu đó. Với anh, trường lớp thật nhàm chán. Nền tảng giáo dục của Ronaldo bắt đầu từ đường phố và phòng thay đồ. Sporting Lisbon đã dạy anh rất nhiều thứ qua môn thể thao vua: kỷ luật, tôn trọng quyền lực, chăm chỉ là phương tiện để thành công; và kết quả là thước đo. Chính trong thế giới thu nhỏ đó đã phát sinh nguồn động lực mới, giúp anh phát triển nhân cách và tinh thần đồng đội, cũng như rèn luyện tính kiên trì. Học tập là một phần tất yếu đối với sự phát triển con người. Nó không chỉ hoàn thiện tính cách của chúng ta, mà còn tạo điều kiện để kết nối với mọi người. Nói cách khác, nó sẽ giúp chúng ta suy nghĩ tích cực hơn. Chúng ta học cách để bảo vệ ý kiến của mình, khám phá nhiều hơn về thế giới và con người xung quanh chúng ta. Đó là nền tảng của sự tự tin và khả năng phân tích phản biện. Một điều thường thấy là, khá nhiều cầu thủ đã bỏ qua “phần tất yếu” này - tức việc học - và được đặt trong thế giới của chính họ, nơi mà họ không cần suy nghĩ, có thể mãi mãi là đứa trẻ. Khi mối quan hệ với mọi người xung quanh trở nên thoải mái, các cầu thủ sẽ có thể toàn tâm toàn ý tập trung phát triển tài năng của mình. Thậm chí nhiều phụ huynh cũng vậy. Thường có ba kiểu phụ huynh. Một là, rất nghiêm khắc, luôn áp dụng kỷ luật, nguyên tắc. Họ luôn quan tâm tới con cái trong khuôn khổ nhất định và giữ khoảng cách với những đứa trẻ. Hai là, buông lỏng, hiếm khi đặt ra các quy tắc hay kiểm soát con cái. Nhóm cuối cùng là nuông chiều. Họ thường đưa ra những phần thưởng, thay vì hình phạt hay bất cứ quy định nào. Những phụ huynh này có xu hướng khoan dung, tha thứ, biện minh cho mọi lỗi lầm của con và cố gắng tránh đối đầu với con. Theo ý kiến cá nhân của tôi, Dolores và Dinis nằm trong nhóm thứ ba. Rui Alves, Chủ tịch của Nacional, huấn luyện viên Pedro Talhinhas và Martinho Fernandes, một nhà báo và cũng là bạn của Dinis, đã nhắc đến những điều này khi họ cho rằng sự can thiệp của gia đình sẽ cản trở Ronaldo tự do phát triển những tố chất sẵn có để trở thành cầu thủ như ngày nay. Có thể, sự tự do sẽ giúp đứa trẻ trở nên dạn dĩ, nhưng nếu cha mẹ không kiểm soát đúng mực thì sẽ có nguy cơ phát triển những tính cách tiêu cực như ích kỷ, cố chấp, kiêu ngạo và có lẽ nguy hiểm nhất là thiếu tự tin. Khi một đứa trẻ lớn lên trong một môi trường không có khuôn phép, không có bất cứ hình mẫu nào rõ ràng, và với một người cha luôn vắng mặt, điều đó có thể tạo ra sự thiếu tự tin trong suốt quá trình trưởng thành. Thậm chí khiến đứa trẻ không thể định hướng và lựa chọn đường đi cho mình. Thiếu tự tin? Ronaldo có thiếu tự tin hay không? Bạn đã bao giờ nghĩ rằng, những nỗ lực duy trì thân hình hoàn hảo của Ronaldo bắt nguồn từ sự thiếu tự tin? Những người đã hài lòng về bản thân và thỏa mãn với những gì mình đang có, thì có cần phải luôn hoàn hảo hay không? Hãy nghĩ về điều đó đi. Thiếu vắng những chuẩn mực xã hội được dạy dỗ bởi một gia đình ổn định, một Ronaldo trưởng thành bỗng chốc biến thành một cậu nhóc - khi hét lớn trong khán phòng trong lễ trao giải danh hiệu Quả bóng Vàng 2014. Một hành động có thể coi là không đúng chỗ - anh biết mọi người đang tập trung vào mình. Một vài người cho đó là thiếu văn hóa, nhưng thực tế, đó đơn giản là sự thiếu nhận thức về hành vi của mình. Những người bảo vệ Ronaldo cho rằng anh ấy chỉ sống thật với bản thân, với những cảm xúc của mình. Những gì bạn thấy cũng chính là những gì bạn biết về anh ấy. Anh không hề che giấu cảm xúc của mình. Những gì tôi thấy, đó là một cậu bé lạc lối. Nếu ta chấp nhận rằng bản năng kiêu ngạo và cách cư xử của Cristiano là do cách anh được dạy dỗ, thì phải chăng, ta nên đánh giá một vài hành động khác của anh ấy? Chẳng hạn như, khi anh sút thẳng vào chân hậu vệ Edimar của Córdoba, và nhận chiếc thẻ đỏ thứ 5 kể từ khi thi đấu tại Tây Ban Nha. Hay khi anh phô trương đặt tay lên huy hiệu FIFA World Champion trên áo? Có thể không dễ để thông cảm với hành động của anh, nhưng tất cả đều bắt nguồn từ cùng một vấn đề. Trong cuốn tự truyện của Mario Torrejón, José Ángel Sánchez, vị Giám đốc Điều hành tại Real Madrid đưa ra đánh giá: “Khi chúng ta không thể hiểu cách cư xử hay hành vi của người khác và chỉ trích họ, đó là do ta đang đánh giá họ bằng cách dùng những tiêu chí đời thường mà họ vốn không có.” * * * Cristiano Ronaldo thừa nhận mình tin vào Ông già Noel cho đến tận khi lên 10 hay 11 gì đó. Và một, hai năm sau, anh đã rời hòn đảo. Ở tuổi 13, anh đã một mình chu du khắp Lisbon bằng tàu điện ngầm. * * * Tháng 9 năm 2014, tôi khởi hành chuyến đi tới Funchal và Lisbon với nguồn năng lượng và cảm hứng mới. Thời điểm đó, nhà nghiên cứu và là cánh tay phải đắc lực của tôi - Maribel, cũng là một thành viên của đoàn. Manoj, từ Mozambique, là một hướng dẫn viên lành nghề, đã dẫn chúng tôi vượt qua những chặng đường khó khăn nhất. Cùng tham gia hành trình lần này có một nhà sản xuất của Sky Sports và một người quay phim mới (bởi vì người đồng hành trước của tôi, Dan và Christian đã đổ bệnh với triệu chứng giống như cúm sau khi thực hiện liên tục 16 cuộc phỏng vấn. Chúng tôi thực sự đã làm việc quá sức; tôi nhất định phải chú ý hơn!) Sau khi thuyết phục được Phòng phim tài liệu, chúng tôi bắt tay vào việc ghi lại cuộc đời của Ronaldo, từ thơ ấu cho đến lần đầu đặt chân lên mặt cỏ Old Trafford. Chúng tôi gọi nó là The Making of Ronaldo (Điều làm nên Ronaldo). Bộ phim được công chiếu tại các trường học và học viện bóng đá trên toàn thế giới, bởi lẽ hành trình của anh ấy thật phi thường và mang đầy cảm hứng. * * * “Tôi phải tự mình làm mọi thứ, gần như mọi lúc. Tôi thức dậy, là quần áo, giặt giũ, dọn giường... Tôi làm những việc mà những đứa trẻ khác ở độ tuổi đó chưa chắc đã phải làm. Họ chẳng phải lo lắng về những điều như thế. Họ có người khác làm giúp. Tôi thì không. Tôi đã học được nhiều thứ, tôi lớn lên để trở thành một người đàn ông.” Cristiano Ronaldo thuần thục việc gấp quần áo ở tuổi 12 Cristiano đã đặt chân đến Lisbon vào tháng 8 năm 1997 và thi đấu cho đội bóng thủ đô đến tháng 8 năm 2003. Thành phố làm tôi nhớ đến một quý bà, dù vẫn rất xinh đẹp nhưng những ngày tháng tuổi trẻ và vinh quang thì đã trôi qua từ lâu. Mọi người cởi mở hơn nhiều so với ở Madeira và tỏ ra vui vẻ khi tôi giải thích công việc của mình. Có ba người thực sự là nền tảng cơ bản cho sự phát triển của Ronaldo trong suốt quãng thời gian anh thi đấu cho đội bóng thủ đô của Bồ Đào Nha. Đầu tiên phải kể đến Aurélio Pereira, sự kết hợp của người cha, cha đỡ đầu và một chuyên gia tư vấn. Thứ hai là Leonel Pontes, một đồng hương vùng Madeira, vị huấn luyện viên đã hướng dẫn anh trong suốt những năm đầu. Và Nuno Naré, huấn luyện viên đội trẻ của Ronaldo, người đã để mắt đến anh trong suốt chặng đường 4 năm tại đây. Ở thời điểm đó, Sporting không có một học viện tổ chức quy củ như bây giờ, cũng không có nhiều tài năng trẻ. Tất cả chỉ có khoảng 20 học viên, người ít tuổi nhất cũng đã 14. Ronaldo là đứa trẻ 12 tuổi đầu tiên của học viện và điều này đã phát sinh một chút rắc rối. Điện thoại di động thời đó không phổ biến như bây giờ, và thế giới dường như rộng lớn hơn rất nhiều. “Với những cậu bé đến từ Porto, cách đây khoảng 350km, đã thấy khó khăn rồi, huống chi là từ Madeira,” Aurélio Pereira chia sẻ. Buổi tối là khoảng thời gian khó khăn nhất với những cậu bé. “Các học viên cần hiểu rằng chúng tôi không thể thay thế gia đình, mà chỉ đang giúp chúng giải quyết các vấn đề đang gặp phải,” Aurélio Pereira bổ sung. Khoảng thời gian vài tháng đầu sẽ rất khó khăn với những cậu bé vượt quãng đường hàng trăm dặm đến đây, khi không có trường học và việc kết bạn thì không dễ dàng. Gia đình ở quá xa và tối đến, họ phải ở một mình. Điều này khiến họ có nhiều thời gian suy nghĩ.” Những tháng đầu tiên là thời gian mang tính quyết định; rất nhiều học viên đã bỏ cuộc. “Tất cả chúng tôi, những nhà quản lý, huấn luyện viên và cả bác sĩ phải làm quen và chăm sóc cậu ấy. Từng bước chúng tôi thực hiện đều rất mới mẻ đối với cậu ấy. Chúng tôi phải đưa cậu ấy vào tập thể; và chẳng bao lâu sau, cậu ấy đã trở thành ‘thú cưng’ của các cậu bé lớn hơn trong học viện.” Thú cưng? Nhưng không bao lâu. * * * Trong thời gian ở Lisbon, tôi đã nói chuyện với Hugo Pina, một trong những đồng đội của Ronaldo tại học viện. Cậu ấy có khuôn mặt ưa nhìn, giọng nói nhỏ nhẹ, ban đầu tỏ vẻ khá nhút nhát. Trên ghế sofa trong khách sạn, Hugo ngồi sụp xuống, và nhích dần về phía trước theo diễn biến của câu chuyện. Đến cuối cùng, cậu ấy đã ngồi ra sát mép ghế, thậm chí còn cắt ngang câu hỏi của tôi và hào hứng kể chuyện. Dưới đây là những gì cậu ấy kể: “Xin chào. Tôi là Hugo Pina. Có lẽ anh chưa từng nghe về tôi. Chắc chắn rồi. Tôi sẽ nói ngắn gọn thế này. Tôi bắt đầu sự nghiệp tại Belenenses, một đội hạng nhất từ Belem, vùng lân cận Lisbon và đã thi đấu 7 năm ở đó. Tôi đến Sporting năm 15 tuổi. Trước khi đặt bút ký hợp đồng với Sporting, tôi suýt chút nữa đã gia nhập Barcelona, nhưng họ muốn tôi thử việc 2 tuần, trùng với lịch thi đấu của Lisbon. Khi ấy, tôi là đội trưởng, mẹ tôi và tôi đã quyết định sẽ không chuyển đi đâu hết. Bây giờ tôi không nghĩ về nó nữa. Sporting trả 300.000 euro để ký hợp đồng với tôi. Tôi đã đến đây từ năm 15 tuổi và mọi người đều biết con số mà Lisbon phải bỏ ra. Đồng đội của tôi thường hỏi nhau: ‘Cậu ta là ai mà chúng ta lại trả cho cậu ta nhiều thế?’ Con số đó là một chủ đề thảo luận quen thuộc trong phòng thay đồ, thậm chí ngay cả khi trên sân. Các cầu thủ khác cười cợt tôi và điều đó. Nhưng bạn dần dần sẽ gặp gỡ nhiều người hơn, mọi người biết đến bạn và con số kia dần đi vào quên lãng. Khi bạn đến, bạn sẽ thấy đủ loại người; và sẽ có một thử thách nhỏ, đó là kết bạn. Bạn có thể dễ dàng kết bạn với một số người, nhưng số khác thì có vẻ không mấy thân thiện, thậm chí đến 4 tháng sau, bạn có thể vẫn còn thắc mắc: ‘Gã kia là ai nhỉ?’ Có thể nói, thời niên thiếu của chúng tôi không được bình thường. Đôi khi, tôi cảm thấy như một tù nhân, vì mọi thứ đều bị kiểm soát, mọi việc đều phải làm vào những thời điểm nhất định - thức dậy, tập luyện, ăn uống, nói chuyện, đi học, đi ngủ. Nhưng bất cứ khi nào ở Sporting, các cầu thủ trẻ đều được chăm sóc hết mực. Ở tuổi 15, chúng tôi được thi đấu cho câu lạc bộ xuất sắc nhất Bồ Đào Nha (theo quan điểm của riêng tôi), và tất nhiên huấn luyện viên xứng đáng được coi như những vị thánh. Cristiano là học viên trẻ nhất (14 tuổi) khi tôi gia nhập Sporting. Tôi tham gia U17 trong khi Cristiano vẫn ở đội nhỏ hơn, nhưng vì quá xuất sắc nên cậu ấy được đôn lên tập cùng chúng tôi. Đó là cách mà chúng tôi gặp nhau. Cristiano nói thứ tiếng Bồ Đào Nha không giống như chúng tôi ở Lisbon bởi chất giọng khác biệt của Madeira, và điều này khiến cậu ấy rất ngượng ngùng. Cristiano luôn nói rằng ngày đầu đến trường thật kinh khủng. Hôm đó, cậu ấy phải đi một mình từ sân tập đến huyện Telherias để tìm trường học. Cậu ấy bị lạc đường, đến lớp muộn khi giáo viên đang điểm danh. Cậu ấy đứng số 5 hay 6 gì đó trong danh sách. Cristiano giơ tay khi được gọi tên, và vừa cất lời thì một nhóm bạn đã rúc rích cười vì chất giọng của cậu ấy. Cristiano bắt đầu vã mồ hôi và muốn đi về. Người ta nói rằng Cristiano đã dọa đánh giáo viên bằng ghế, nhưng tôi không dám chắc về điều đó. Cristiano nghĩ rằng thật kỳ lạ khi mọi người không hiểu những gì cậu ấy nói! Cậu ấy đã khóc rất nhiều và nói với mẹ là muốn về nhà. Mẹ cậu đã khuyên đừng chú ý đến những thứ đó. Khoảng thời gian đó là quãng khủng hoảng đầu tiên trong đời của cậu ấy. Bóng đá sau đó đã đưa mọi người vào đúng vị trí của họ. Những trò đùa cợt trở nên nhạt nhẽo. Mọi người bắt đầu học cách tôn trọng lẫn nhau. Đó là những thứ tốt đẹp mà bóng đá mang lại. Chúng tôi sớm trở nên tâm đầu ý hợp, với những trò đùa ở chỗ này, chỗ kia, những trò trẻ con đúng với lứa tuổi của mình. Về khoản này, Cristiano thực sự giỏi, cậu ấy luôn biết tạo ra tiếng cười. Tôi tin rằng nhiều người không hiểu hết về Cristiano Ronaldo. Thực sự, Cristiano trên truyền hình không phải là người mà chúng tôi quen biết. Cách cậu ấy ăn mừng bàn thắng hay những phát biểu của cậu ấy không phản ánh đúng con người thực tế ngoài đời. Cristiano rất quan tâm và yêu quý bạn bè của mình. Chúng tôi thường ăn tối trong phòng của Ronaldo hoặc của tôi tại câu lạc bộ; và luôn dùng bữa sáng cùng nhau mỗi ngày. Mỗi phòng cần có một trưởng phòng và cậu ấy đã rất nhanh chóng trở thành một thủ lĩnh mẫu mực. Phòng của cậu ấy luôn là tâm điểm của cả đội. Và buổi tập luyện đầu tiên... có thể sẽ không khiến anh ngạc nhiên. Mà cũng có khi là có. Cậu ấy ngày đó vẫn giống như ngày hôm nay, khao khát làm mọi thứ, bất kể tuổi tác: đá phạt, phạt góc, phạt đền... Cậu ấy nhỏ tuổi hơn và chúng tôi đã nghĩ: ‘Thằng nhóc này muốn làm cái quái gì thế nhỉ?’ Chúng tôi phát cáu với phản ứng và yêu cầu của Cristiano, nhưng rồi ai cũng phải công nhận tài năng của cậu ấy. Cuối cùng, chúng tôi cũng chịu giao trái bóng cho cậu ấy và cùng chờ đợi những điều phi thường. Những trận thắng trở nên dễ dàng hơn khi có Ronaldo thi đấu. Cậu ấy thực sự là một hiện tượng. Mục tiêu duy nhất của Cristiano là làm nên lịch sử; những thứ còn lại chỉ là thứ yếu. Vâng, cậu ấy muốn hoàn thiện bản thân, giúp cả đội và phá vỡ mọi kỷ lục... Nhưng, trên hết, Cristiano muốn làm nên lịch sử. Cậu ấy muốn trở thành người xuất sắc nhất. Ronaldo tập luyện một mình để trở nên tốc độ như Thierry Henry - cầu thủ nhanh nhất thế giới ở thời điểm đó. Khi chúng tôi hỏi: ‘Cậu đang tập gì đó?’ Cậu sẽ đáp: ‘Cho tôi 2 tuần và tôi sẽ nhanh như Henry cho mà xem.’ Tại Sporting có một cầu thủ người Brazil tên là Andrés Cruz, với những múi cơ thực sự nổi bật. Nhìn thấy cậu ta nâng mức tạ khoảng 90-95kg, Cristiano lạnh lùng nói: ‘Tôi chắc chắn sẽ nâng được 90kg.’ Và cậu ấy lao vào tập luyện không ngừng nghỉ cho đến khi làm được điều đó. Chắc hẳn động lực của cậu ấy là: ‘Nếu anh ta làm được thì mình cũng có thể làm được.’ Cristiano tập đứng lên - ngồi xuống và chống đẩy trong phòng hằng ngày. Cậu ấy thường đến phòng gym một mình hoặc cùng một vài người bạn vào ban đêm, 2 hoặc 3 lần mỗi tuần và cố tránh không gây ra tiếng động. Họ nhảy qua hàng rào cạnh phòng gym, trèo lên mái che và vào bên trong qua cửa sổ. Cristiano nghĩ mình quá mỏng cơ nên cậu ấy phải tập thêm bài nâng tạ và chạy bộ trên máy chạy khoảng 40 phút mỗi ngày. Không ít lần Cristiano đã bị bắt vì việc tập trái giờ quy định, mặc dù vậy, cậu vẫn sẽ quay lại. Cậu ấy mới chỉ 14 tuổi! Thật khó tin! Về sau, họ đã phải lắp khóa để Ronaldo không đột nhập vào phòng gym nữa. Tôi cũng đã đến Madeira cùng cậu ấy một vài lần. Cristiano dậy rất sớm, với một bản nhạc trên radio. Sau đó ra ngoài ăn sáng, có thể tập luyện một chút hoặc cùng đi bộ. Chỉ có một chút tiệc tùng vào buổi tối. Ronaldo không bao giờ uống rượu; đến bây giờ cũng vậy. Những ngày nghỉ của chúng tôi diễn ra như thế. Cậu ấy luôn gắn liền với trái bóng, luôn luôn. Khi tôi thức dậy vào buổi sáng thì đã thấy cậu ấy đang tập luyện với trái bóng. Đá chân trái rồi chân phải, và cứ như thế... Cậu ấy cũng sẽ đến phòng gym với suy nghĩ: ‘Khi có một ngôi nhà cho riêng mình, việc đầu tiên, tôi sẽ xây một phòng gym.’ Không ai trên thế giới này có suy nghĩ như cậu ấy, một ngôi nhà mà điều quan trọng nhất là các thiết bị phòng gym. Cậu ấy thường chạy bộ trên phố cùng quả tạ đeo trên cổ chân. Thường thì nhiệt độ ngoài trời khoảng hơn 35 độ, rất nóng... Hoặc đeo chúng và bắt đầu di chuyển giống như đang chơi bóng để nâng cao sức mạnh của đôi chân. Tôi thì không làm thế bao giờ. Thời tiết quá nóng. Gần nhà Ronaldo có một sân bóng. Cậu ấy thích chơi bóng cùng những người bạn ở đó, bởi họ nói chất giọng giống cậu ấy, và biết cậu ấy từ khi còn là một cậu nhóc. Messi chắc hẳn không chăm chỉ như Ronaldo. Ở Ronaldo hội tụ cả hai thứ: tài năng nổi trội và trên hết là khát khao phi thường để trở thành cầu thủ xuất sắc nhất. Chúng có liên quan chặt chẽ đến nhau. Người luôn cố gắng trong giờ tập luyện, kiên trì và chăm chỉ cuối cùng cũng sẽ đạt được mục tiêu. Bạn có biết không? Ronaldo chưa bao giờ hài lòng với những gì mình làm. Cậu ấy thậm chí đã nói như vậy ngày hôm qua trên một chương trình truyền hình: mục tiêu của cậu ấy trong năm nay là vượt qua những gì đã đạt được trong năm trước. Nhiều cầu thủ bóng đá sau khi đạt được vinh quang sẽ nghĩ đến việc nghỉ ngơi. Nhưng điều đó không đúng với Ronaldo. Cậu ấy muốn nhiều hơn và hơn thế nữa, muốn phá vỡ kỷ lục ghi bàn của chính mình tại Champions League, giành thêm một danh hiệu Champions League nữa, và một lần nữa lên ngôi La Liga cùng với Real Madrid. Cậu ấy đã có mọi thứ trong bóng đá và cả cuộc sống. Cậu ấy không phải là mẫu cầu thủ tập luyện vào lúc 11 giờ trưa và theo dõi một trận đấu vào lúc 3 giờ chiều. Cậu ấy thích công việc của mình và yêu bóng đá, thích tập luyện, khát khao hoàn thiện bản thân. ... Nhưng lại không thích ngồi xem các trận đấu. Và nếu năm xưa quyết định theo nghiệp bóng bàn hay bơi lội, tin rằng Ronaldo cũng sẽ xuất sắc nhất thế giới cho mà xem. Cậu ấy thật tuyệt vời. Những cậu bé ở U15 theo dõi Ronaldo ngay từ khi cậu ấy vẫn còn là thành viên của đội trẻ. Ronaldo dần dần trở thành thủ lĩnh của cả đội. Cậu ấy không đeo chiếc băng trên cánh tay, nhưng vẫn là một đội trưởng. Sân bóng là nhà, là cuộc sống của Ronaldo. Và cậu ấy biết rằng mình xuất sắc hơn phần còn lại. Vì thế, cậu ấy bắt đầu ra lệnh cho những người xung quanh. Ronaldo dẫn dắt để giúp cả đội tiến bộ hay là để họ sẽ chuyền cho cậu ấy? Tôi dám chắc rằng một số đang tự hỏi bản thân điều đó. Câu trả lời là cả hai. Và để giúp cậu ấy có nhiều cơ hội ghi bàn hơn. Ronaldo luôn muốn nhiều hơn. Chúng tôi có thể đang dẫn g g trước đến 4-0 rồi nhưng cứ trung vệ của đội chuyền về là cậu ta lại hằn học quát lớn: ‘Làm cái quái gì thế? Đưa bóng lên để ghi bàn chứ!’ Không phải ai cũng ưa cái tính ganh đua của cậu ấy. Một người bạn khác của tôi luôn có vô số vấn đề với Cristiano Ronaldo. Ricardo Quaresma, cũng là một học viên của học viện, không ít lần nổi nóng với Cristiano. Họ cạnh tranh mọi lúc. Nếu Ronaldo làm được điều gì đó, Quaresma cũng muốn làm điều tương tự. Cả hai đều là những tiền đạo, một ở cánh trái và một ở cánh phải. Nhưng họ hiếm khi chuyền bóng cho nhau. Và cũng rất ít nói chuyện với nhau. Bây giờ vẫn vậy. Là một tiền vệ trung tâm, tôi có nhiệm vụ phân phối bóng đến người có vị trí thuận lợi hơn. Đó là công việc của tôi. Nếu tôi chuyền cho Cristiano thì Quaresma sẽ kêu lên, và ngược lại thì Cristiano lại phàn nàn. Với cá tính nóng nảy, cậu ấy sẽ chỉ trích bạn ngay trên sân. Nó xảy ra khá nhiều lần. (Cười) ‘Cậu muốn gì? Tôi chỉ có mỗi một quả bóng.’ Tôi đáp. Dù vậy, Ronaldo không phải là người bạn tồi. Chỉ khoảng 5 - 10 phút sau, cậu ấy sẽ lại rủ: ‘Nào, đi ăn thôi!’ Có lần, chúng tôi phải thi đấu với Marítimo tại Funchal. Cristiano rất phấn khích vì được gặp gia đình và những người bạn cũ sau thời gian dài xa cách. Tuy nhiên, tuần đó, cậu tập luyện không được tốt. Đầu óc cậu ấy có vẻ không tập trung và ảnh hưởng đến việc tập luyện. Ronaldo chơi cá nhân, không chuyền cho ai; một mình đẩy bóng lên và sút vào khung thành; và sẵn sàng nổi nóng với người không chuyền bóng cho mình... Những buổi tập đó thực sự rất tệ. Vì thế, cậu nằm ngoài danh sách thi đấu hôm đó. Cristiano không tin nổi điều đó. Cậu xem đi xem lại đến 4 lần, không còn chút hy vọng nào nữa. Cậu bắt đầu khóc, khóc vì không được trở về gặp những người thân yêu nơi quê nhà. g ợ gặp g g y q Ronaldo muốn chia sẻ với ai đó nỗi bực tức của mình. Bài học là phải luôn luôn tập luyện chăm chỉ; bất kể khả năng của bạn ra sao hay trận đấu tiếp theo thế nào, bạn phải dồn hết sức để tập luyện. Hãy tưởng tượng mà xem! Cơ hội được thể hiện bản thân trước gia đình đã không còn nữa! Một khoảnh khắc khác cũng in sâu vào tâm trí của tôi, đó là khi Ronaldo khoảng 15 hay 16 tuổi. Những đứa trẻ bị phạt vì bất cứ lý do gì đều phải dọn dẹp phòng ăn và đi đổ rác bằng chiếc thùng rác có bánh xe. Một ngày, khi Ronaldo bị phạt, tôi trêu: ‘Hahaha. Ronaldo, cậu đang có một chiếc Ferrari à?’ Cậu ấy đáp: ‘Rồi cậu sẽ thấy. Một ngày nào đó tôi sẽ giỏi nhất thế giới và tôi sẽ có vô số Ferrari.’ Và thực sự điều đó đã thành hiện thực! Tôi không hiểu tại sao cậu ấy lại chịu sự chỉ trích nhiều hơn những người khác. Và cơ chế bảo vệ của cậu ấy là trở nên kiêu ngạo! Có thể cậu ấy sẽ nghĩ rằng: ‘50 bàn một mùa và 2 danh hiệu Champions League, tôi có mọi thứ mà mọi người vẫn nghi ngờ giá trị của tôi ư? Họ nói tôi chỉ ghi bàn vào lưới các đội bóng nhỏ và không ghi bàn trong những trận chung kết.’ Tôi không biết, nhưng quả thật hơi kỳ lạ. Tôi đã chơi bóng ở Sporting 5 năm, trước khi gia nhập Córdoba - đội bóng ở Segunda B, giải hạng 2 của Bồ Đào Nha. Hợp đồng 5 năm, nhưng tôi chỉ ở đó 2 năm. Sau đó tôi thi đấu một năm rưỡi ở Guadalajara trước khi trở về Bồ Đào Nha và đầu quân cho CD Mafra ở giải hạng 2. Quãng thời gian này, tôi chỉ gặp Ronaldo 2 đến 3 lần một tháng, bởi vì cậu ấy có cuộc sống riêng, là người của công chúng và không dễ để có thời gian với cậu ấy... Khi cậu ấy thi đấu cho Đội tuyển Quốc gia, chúng tôi sẽ gặp nhau và cùng ăn tối nếu có thể. Khi tôi thi đấu ở giải hạng 2, nếu tôi xin Ronaldo đôi giày hay áo đấu, cậu ấy sẽ tặng tôi ngay. Mỗi khi gặp nhau, cả hai chúng tôi như thể chưa bao giờ từng chia xa. Ronaldo chẳng hề thay đổi.” * * * Hugo Pina vẫn chưa kể hết câu chuyện về việc Ronaldo không được chọn trong chuyến trở về Madeira. Đó là mùa giải 2000-01. Theo những gì ghi trong cuốn CR7: los secretos de la máquina (CR7: Bí ẩn của cỗ máy ghi bàn) của Luis Miguel Pereira và Juan Ignacio Gallardo, thì những phàn nàn về cầu thủ Madeira bắt đầu xuất hiện chỉ một tháng trước đó. Dưới đây là báo cáo hồi đó: “Cầu thủ Cristiano Ronaldo đã đánh cắp một lon trà đá của đồng đội tại sân tập và hai hộp sữa chua của bà Emília. Cậu ta cũng lấy đồ ăn trưa của cầu thủ Rui Lopes (bị ốm) mà không xin phép.” Cristiano đã nghỉ quá nửa số phép quy định của câu lạc bộ. Lý do cậu ấy sợ đến trường là vì “có xích mích với một đám trẻ em da đen” - theo những gì mà báo cáo viết. “Tuy nhiên, nhiều lần cậu ấy vẫn đến trường chơi bóng nhưng không vào lớp học.” Huấn luyện viên của anh thời điểm đó là Luís Martins đã ghi lại một vài dòng ghi chú đầy lo lắng: “Cậu bé này bất ổn về tâm lý; thường mất kiểm soát bản thân.” Martins cho rằng vẫn còn thời gian để giải quyết vấn đề: “Chúng tôi nghĩ cậu bé cần được hướng dẫn để phát triển về tâm lý vì cậu ấy vẫn chưa trưởng thành về mặt nhân cách.” Khi biết tên mình không có trong danh sách thi đấu tại Madeira, Ronaldo cảm thấy thất vọng. Anh đã khóc trong cú điện thoại gọi về cho mẹ. Dolores đến tìm huấn luyện viên ngay khi toàn đội hạ cánh xuống hòn đảo. Họ giải thích với bà những gì đã xảy ra, bà hiểu điều đó và ủng hộ quyết định của câu lạc bộ. Trong khi đó, Dinis lại giành cả trận để nói cho Luís Martins biết suy nghĩ của mình. * * * Một góc nhìn khác của vấn đề là về tông giọng địa phương của Ronaldo. Hãy bàn về một trường hợp tương tự trước. Napoleon sinh ngày 15 tháng 8 năm 1769 tại Ajaccio, thủ đô của Corsica ngày nay, một hòn đảo được nhượng lại cho Pháp vào năm 1768. Ông là người con thứ 4 trong gia đình quý tộc có 8 anh chị em. Cha ông đã cố gắng kiếm được cho ông một suất học bổng tại trường quân sự Brienne. Ông đến đó khi mới lên 10 tuổi. Napoleon nói tiếng Pháp với giọng đặc sệt của miền Corsica, và liên tục mắc lỗi chính tả. Ông tự hào bảo vệ “nguồn gốc” của mình, nhưng các sinh viên khác, chủ yếu là từ các gia đình quý tộc, liên tục cười nhạo ông. Ông đã viết bức thư gửi cho cha mình khi 14 tuổi: Brienne, ngày 6 tháng 4 năm 1783 Thưa cha, nếu cha không thể cho con những điều để giúp con được mọi người tôn trọng hơn, xin hãy đưa con trở về. Con quá mệt mỏi vì phải thể hiện mình là người nghèo khổ. Con quá chán ghét khi nhìn thấy những kẻ giàu có, xấc xược với nụ cười khinh khỉnh, những kẻ chỉ nổi trội hơn con bởi khối tài sản của chúng, chứ không hề có chút cao quý đáng kính nào cả. Không, cha ơi, nếu con không thể tự tạo ra may mắn cho bản thân, hãy đưa con đi khỏi Brienne. Nếu cần, có thể đưa con vào nhà máy. Bất chấp những nghi ngại thể hiện trong lá thư, chàng trai Napoleon vẫn kiên trì bằng cách nỗ lực hết sức vào việc học và cả những bài kiểm tra thể chất khắt khe. Ông muốn thể hiện sự vượt trội so với các học viên khác. Với kết quả xuất sắc, đặc biệt ở môn toán, Napoleon đã giành suất học bổng tại một trường quân sự ở Paris. Và vài năm sau đó, Napoleon đã thay đổi cả thế giới. * * * “Tôi có một món quà. Tôi được chỉ dạy các kỹ năng và tôi là một cầu thủ bóng đá tuyệt vời. Tôi tin rằng Chúa đã ban tặng cho tôi món quà đó.” Cristiano Ronaldo Có thể là Chúa ban phước. Có thể là thành quả của hàng nghìn giờ tập luyện và thi đấu ngay từ khi còn là một đứa trẻ. Tranh cãi về khái niệm “tài năng thiên bẩm” đã chiếm phần lớn trong cuốn tự truyện về Lionel Messi của tôi, vì thế ở đây, tôi muốn tập trung nhiều hơn vào sự khổ luyện của Ronaldo và những triết lý thấm nhuần tại Sporting Lisbon. Nhiều người cho rằng đó chỉ là câu lạc bộ núp dưới bóng của Porto và Benfica, không giàu có nhất, không thành công nhất, cũng không có lượng fan đông đảo nhất, nhưng Sporting lại có một học viện tuyệt vời nhất. Với vai trò là người đứng đầu đội trẻ, Aurélio Pereira luôn có mặt thưòng xuyên ở học viện. Ông chưa bao giờ trực tiếp huấn luyện Ronaldo, nhưng đóng vai trò quan trọng trong triết lý xây dựng linh hồn cho học viện. “Tôi là một huấn luyện viên không được đào tạo bài bản, mà chủ yếu là tự học. Không có các khóa đào tạo dành cho huấn luyện viên ở Bồ Đào Nha thời bấy giờ. Đó là lý do tại sao những tác động của chúng tôi trên phương diện tinh thần luôn nhiều hơn là những tính toán chiến thuật. Chúng tôi luôn có sức mạnh nội lực bên trong để có được sự kiên trì khi huấn luyện các cầu thủ trẻ, và khiến họ cảm thấy bóng đá là điều quan trọng nhất trong tâm trí. Chúng tôi giúp họ hiểu rằng phạm sai lầm là một phần của quá trình học hỏi. Muốn có trái ngọt, cần phải gieo những hạt giống tốt. Đó là phong cách huấn luyện mà Ronaldo cùng các cầu thủ trẻ được thấm nhuần mỗi ngày.” Những người phụ trách đội trẻ gần như kiêm nhiệm cả làm thầy và làm huấn luyện viên. Đây thực sự là một mô hình lý tưởng cho các học viện bóng đá. Cho đến bây giờ vẫn vậy. * * * Hãy trở lại thời điểm tháng 8 năm 1997. Mẹ của Ronaldo đặt bút ký vào hợp đồng đầu tiên có thời hạn 3 năm với lời hứa sẽ gia hạn thêm 2 năm nữa nếu anh ấy chuyển sang thi đấu chuyên nghiệp. Lương của anh là 50 euro mỗi tháng. Bà Dolores quản lý tất cả số tiền và sẽ gửi cho con trai một nửa để mua quần áo (sau khi Ronaldo ghen tị với lũ bạn mặc đồ hiệu) và những đồ dùng cá nhân khác. Hai năm sau, con số tăng lên thành 250 euro, và câu lạc bộ sẽ bố trí 6 chuyến bay về Funchal mỗi năm để anh được gặp gia đình. Mẹ anh đã tiết kiệm được rất nhiều, sau khi gửi cho con trai 50 euro hằng tháng. Trong khi đó, các báo cáo về Ronaldo vẫn tiếp tục nhấn mạnh tài năng của anh, đồng thời cũng nhắc tới “tính quyết đoán và sự kiêu ngạo”, theo như Aurélio Pereira nhớ lại. Nơi ở đầu tiên của Ronaldo là Centro de Estágio, nằm cạnh sân vận động Alvalade: gồm 7 phòng ngủ, mỗi phòng 4 người, 1 phòng xem tivi và 1 phòng tắm. Ronaldo sống cùng với các đồng đội từ những nơi xa xôi như Mozambique và Nigeria. Leonel Pontes, người phụ trách việc giữ liên lạc với gia đình Ronaldo đã đề nghị anh đến sống tại nhà mình khi cần, đặc biệt là trong vài tháng đầu tiên, khi cuộc sống mới ở Lisbon gây khó khăn với một Cristiano còn quá trẻ. “Khi anh ấy 12 tuổi, có một cầu thủ gốc Phi vào tập luyện cùng đội, nhưng lại không còn chỗ ở cho cậu ta. Ronaldo đã nói: ‘Cậu có thể ngủ trên giường, tôi sẽ ngủ dưới sàn.’” Aurelio nhớ là như vậy. Trên thực tế, theo như Cristiano kể, anh và bạn cùng phòng đã ghép hai chiếc giường lại với nhau. Qua đây, bạn có thể thấy, Ronaldo đã sớm có nhận thức sâu sắc về tình bạn. Nhịp sống hằng ngày bắt đầu với bữa sáng cùng đồng đội tại một quán cà phê; đi bộ khoảng một cây số đến trường; trở về sân vận động để dùng bữa cùng mọi người tại một nhà hàng liên kết của câu lạc bộ. Nghỉ ngơi. Ăn nhẹ vào buổi chiều. Tập luyện cùng huấn luyện viên trên sân bóng. Ăn tối tại nhà hàng. Trong suốt ba mùa bóng, Ronaldo kiếm được 5 euro mỗi trận khi nhặt bóng trong các trận đấu của Sporting trên sân nhà (theo lời kể của Gabriel Heinze, cựu trung vệ của Sporting đã chơi bóng cùng Ronaldo ở Manchester United). Sau trận đấu, anh và các đồng đội rời Alvalade đến một nhà hàng để ăn những chiếc pizza “2 trong 1”. Cuối ngày, anh trằn trọc với nỗi nhớ nhà trước khi chìm vào giấc ngủ. Nhưng đến sáng hôm sau, anh lại xoay vòng với thời gian biểu hằng ngày. Anh mua thẻ điện thoại khoảng 2 đến 3 lần mỗi tuần để gọi điện về nhà, trò chuyện với cha mẹ và anh chị, trong khi ánh mắt vẫn hướng về đồng hồ đếm ngược số phút đang gọi. Ronaldo luôn khóc mỗi lần gọi về nhà, nhưng trở về phòng với cặp mắt khô ráo, như chưa hề rơi nước mắt. Pontes động viên “cuộc sống vốn dĩ không dễ dàng” mỗi khi thấy anh buồn, mặc dù hiếm khi bắt gặp anh khóc. “Tôi tin rằng cậu ấy không muốn thể hiện bất cứ điểm yếu nào ra bên ngoài.” Trong mọi hoàn cảnh, cầu thủ đến từ Madeira luôn thật nổi bật. “Từ khi nó rời đến Lisbon, mọi câu chuyện trên hòn đảo này đều là về ‘Cristiano Ronaldo là một hiện tượng, anh chơi bóng thật tuyệt...’ Tôi nghĩ rằng đó là khi gia đình chúng tôi nhận ra nó quả thực khác biệt với những đứa trẻ khác.” Chị gái Katia giải thích. “Đột nhiên mọi người muốn làm việc với thằng bé, nó bắt đầu ký hợp đồng với các thương gia... Những điều khác thường đang diễn ra.” * * * Trong một buổi tập với U14 Lisbon, Ronaldo có cảm giác lạ ở vùng ngực: nhịp tim đập nhanh và mệt mỏi một cách bất thường. Điều này cũng đã từng xảy ra trước đó, anh bị thay ra trong một trận đấu của Sporting khi mới chỉ thi đấu vỏn vẹn 6 phút. Sau khi kiểm tra tại câu lạc bộ và bệnh viện, các bác sĩ kết luận anh mắc hội chứng tim đập nhanh và cần phải phẫu thuật. Lo sợ con trai sẽ phải kết thúc sự nghiệp, bà Dolores ngay lập tức ký vào tờ cam kết phẫu thuật. Một cuộc tiểu phẫu bằng tia laze được thực hiện vào tháng 6 năm 2000 tại bệnh viện Coração, cách không xa thủ đô Lisbon. Aurélio Pereira và Nuno Naré, những người đã thay Pontes dạy dỗ cầu thủ vùng Madeira, đều ở bên anh trong bệnh viện. Anh được xuất viện và trở về câu lạc bộ ngay ngày hôm sau. Tuy nhiên, Sporting phải đợi 3 tháng trước khi cho phép anh tập luyện và thi đấu trở lại, để chắc chắn rằng mọi thứ đều ổn. * * * Cristiano thi đấu ra sao ở thời điểm đó? Anh thích nghi như thế nào với sơ đồ 4-3-3 của Sporting? Tại sao đội hình đó lại được lựa chọn tại câu lạc bộ? Tôi và nhóm Sky Sports quyết định đến vùng ngoại ô của Lisbon nhằm tìm kiếm những đầu mối, những câu chuyện và những góc nhìn mới. Chúng tôi băng qua cây cầu tưởng như dài vô tận đi qua Tagus và sau một hồi lạc đường, chúng tôi đến một ốc đảo xanh nằm giữa vùng ngoại ô của thành phố. Đó chính là học viện của Sporting được khánh thành vào đầu mùa 2001-02. Chúng tôi đến thẳng văn phòng của Aurélio Pereira. Căn phòng nhỏ với một cửa sổ nhìn ra Đại Tây Dương và chứa đầy những kỷ vật: ba chiếc áo có chữ ký phía sau bàn làm việc, hai trong số đó là của Ronaldo; và hai tấm bảng lớn dán đầy hình ảnh của những cầu thủ bóng đá nổi tiếng lớn lên tại học viện, đương nhiên, có của Cristiano. Một trong số đó là hình ảnh cậu bé mặc bộ đồ thể thao với vẻ mặt đầy lo lắng khi khởi động, và một cái khác, gần đây hơn, anh ấy ôm Aurélio. “4-3-3 ư?” Pereira tự hỏi chính mình. “Đó là một hệ thống giúp các cầu thủ dễ dàng hiểu, thích nghi và xoay chuyển sang một hệ thống khác như 4-4-2, hay 3-5-2. Thỉnh thoảng có người nói rằng chúng tôi chỉ sản sinh ra các cầu thủ chạy cánh; nhưng điều đó không đúng. Chúng tôi thích các cầu thủ tốc độ ở hai cánh, nhưng cũng rất cần các cầu thủ giỏi chơi ở giữa sân từ độ tuổi khoảng 15, 16. Họ có thể cải thiện tốc độ phản ứng, chạm bóng nhiều hơn và học cách tạo ra khoảng trống ở những khu vực vốn hạn chế về không gian. Mục đích là cấp bóng cho các cầu thủ chất lượng nhiều nhất có thể.” Với Ronaldo, các huấn luyện viên phải khiến anh hiểu trái bóng đó không phải là của riêng anh. Trong đầu Aurélio Pereira khi đó đầy ắp những câu hỏi kiểu: “Làm thế nào để đào tạo một cầu thủ như thế? Nói với cậu ấy rằng cậu cũng giống với những cầu thủ khác ư?” Không, Ronaldo không phải như vậy. Bạn có thể nhận ra sự tự tin, đôi khi thái quá của anh. “Sao mà không tự tin cho được, khi ngay từ nhỏ cậu ta đã được coi là người xuất sắc nhất?” Aurélio tiếp tục. “Tự tin là thứ luôn song hành với cậu ấy trên con đường đã chọn. Những phản ứng trên đường pitch là kết quả của tính cách nổi loạn và niềm đam mê cháy bỏng của cậu ấy với trái bóng tròn.” Và người đứng đầu học viện cho phép anh được kiêu ngạo. Thực tế, trên sân cỏ, Ronaldo đã được tha thứ nhiều lần hơn nhiều cầu thủ khác. Giống như ở nhà. Aurélio đã thấy được ảnh hưởng tích cực từ thái độ trên sân bóng của anh đến các cầu thủ khác cũng như toàn đội. Anh chỉ cần cải thiện tính kỷ luật ngoài sân bóng nữa thôi. Nhưng, tại thời điểm đó, huấn luyện viên không chắc chắn liệu sự tự tin trên tư cách một cầu thủ có liên quan đến những khó khăn mà anh gặp phải với các nội quy và quy tắc ở trường lớp hay không - liệu chúng có phải là hai mặt của một vấn đề? Bất chấp điều đó, Ronaldo, một nghệ sĩ trên sân cỏ, cần phải thể hiện hiệu quả - đó là một tiến trình. Tuy nhiên, anh vẫn chưa giành được một danh hiệu cá nhân nào. Năm tháng trôi qua, Aurélio vui mừng vì Cristiano sẽ định cư tại Lisbon và câu lạc bộ. Và đó là thành công của câu lạc bộ: vị giám đốc học viện luôn ý thức được không phải người Madeira nào cũng phù hợp để rời hòn đảo. “Tôi từng chứng kiến hai cậu bé chừng 15, 16 tuổi đã khăn gói hành lý về nhà ngay ngày thứ hai”. Sự cách trở về địa lý có thể cho ta thêm sức mạnh nhưng cũng có thể hủy hoại chúng ta. Lên 15 tuổi, anh chuyển đến một ngôi nhà ở trung tâm Lisbon. Thuộc lòng mọi ngóc ngách của thành phố, anh đi bộ mỗi khi rảnh rỗi, chạy bộ trong các công viên gần đó và thử thách bản thân chạy cùng với những chiếc xe đua khi dừng đèn đỏ. Anh chỉ đặt chân về nhà khi đã tới giờ đi ngủ. Một đêm nọ, trên đường về nhà từ trung tâm mua sắm sau giờ giới nghiêm (dù biết rằng mình sẽ bị mắng), Cristiano và ba người bạn phải đối mặt lũ cướp với dao trên tay tại tàu điện ngầm. Hai người chạy mất trong khi hai người ở lại. Đoán xem Ronaldo ở nhóm nào? Tất nhiên, anh ấy là một trong hai người ở lại đối mặt với lũ cướp. Cuối cùng, không ai bị cướp cả. Pereira chia sẻ: “Cậu ấy bị đau một chút, và chúng tôi đã chăm sóc chu đáo. Cậu ấy có thể cảm nhận được sự ấm áp. Đó là tiền đề cho những gì diễn ra về sau này. Không chỉ là tình bạn, giữa chúng tôi còn hơn cả một mối quan hệ họ hàng. Đó là những gì mà chúng tôi đề nghị với cậu ấy.” * * * Như Hugo Pina đã nói, Cristiano không uống rượu, không hút thuốc và đặc biệt ghét ma túy. Anh ấy đã thấy những gì xảy ra với cha và người anh trai Hugo. Hugo bắt đầu dùng ma túy sau khi Ronaldo chuyển đến Lisbon 2 năm. Bà Dolores đã phải vay mượn để đưa Hugo vào một phòng khám đặc biệt nhưng cuối cùng, anh ta vẫn tái nghiện chỉ sau 2 năm. Và nhiều lần sau nữa. Ronaldo đã kiếm được đủ tiền ở Sporting và đã bắt đầu đảm nhận vai trò mà cha anh chưa thực hiện được. Anh chi trả các hóa đơn trong gia đình và nhiều hơn thế. Anh đến thăm Hugo khi anh ấy từ chối điều trị và khăng khăng đòi vào phòng khám hồi phục. Bây giờ thì anh ấy đã hồi phục hoàn toàn. * * * Tôi xin đưa ra hai ý kiến và một hình ảnh như sau: Cristiano đã dành tiền giúp đỡ anh chị em trong nhà đạt được mục đích. Katia thu âm một đĩa CD. Hugo, sau khi quản lý một công ty sơn với 15 công nhân, tiếp quản bảo tàng của anh ở Madeira. Anh mua nhà cho mẹ. Trong gia đình các cầu thủ, vai trò của mọi người đôi khi xáo trộn như thế. Dinis nghiện rượu. Hugo nghiện thuốc. Ronaldo nghiện bóng đá. Yếu tố tâm lý và xã hội chắc chắn góp phần gây ra điều đó, nhưng có những nghiên cứu chứng minh rằng cũng có ảnh hưởng của các yếu tố di truyền, ít nhất là trong xác suất nghiện và sự tiến triển về sau. Gen ước tính đóng góp đến 40-60% vào khả năng nghiện rượu. Tại Lisbon, sau khi giành La Décima, Cristiano và Hugo ôm nhau thật chặt. Đó là sự kết thúc chặng đường dài với cả hai. * * * 16 tuổi, Ronaldo trở thành cầu thủ đầu tiên trong lịch sử Sporting thi đấu cho U16, U17, U18, dự bị và đội một trong cùng một mùa giải (mùa 2001-02). Năm đó Ronaldo chuyển đến nhà mới ở Marqués de Pombal tại trung tâm của thủ đô Lisbon. Đó là nơi mà Sport TV thực hiện những bản tin đầu tiên về ngôi sao trẻ này. Trong loạt phóng sự, bạn có thể thấy hình ảnh: Ronaldo trên tàu điện ngầm hay trong một căn phòng ngủ khiêm tốn với hai chiếc giường và một chiếc tivi. Anh nói với các nhà báo rằng mình đang có một công việc tuyệt vời khi được gặp gỡ nhiều cầu thủ khác và nhận được một mức lương khá tốt. Ngoài ra, bạn còn có thể nghe anh ấy nói với bạn bè về trò PlayStation: “Này? Cái này bao nhiêu đấy? Cậu mua nó à? Tôi có một cái ở nhà.” Sau đó, trong bài phỏng vấn, Cristiano thừa nhận,“tôi kiếm được khoảng 300 euro... Cộng thêm khoảng 300 euro tiền thưởng.” g Tiền được coi là thước đo của địa vị và giá trị cá nhân, có lẽ đó là ý kiến của một cậu bé vừa mới bước ra từ đói nghèo. Khi Ronaldo nhận được hợp đồng chuyên nghiệp, người đại diện của anh là José Vega đã nổi tiếng khắp Bồ Đào Nha. Số tiền trong điều khoản giải phóng của anh lên tới bảy con số không. Và 2 năm sau, anh ra đi để trở thành cầu thủ của Manchester United. * * * Vài năm sau bản tin trên tivi, một Ronaldo 18 tuổi thường kể với bạn bè rằng anh sợ phụ nữ sẽ đến với anh vì tiền. Họ trêu anh: “Đúng đấy, vì cậu quá xấu. Chắc chắn họ chỉ muốn đến với cậu vì tiền thôi!” Rồi bổ sung, “nhưng cậu sẽ kiếm được rất nhiều tiền! Cậu nên quen với việc ai đó muốn một chút trong số tiền mà cậu kiếm được đi!” Ronaldo thừa nhận rằng người mẫu triệu phú Irina là người tình đầu tiên của anh, giúp anh cảm thấy an tâm - bởi đó là mối quan hệ cân bằng. Nhưng đáng tiếc là nó đã không kéo dài đến trọn đời. Chúng ta sẽ còn nói về điều này ở phía sau. Rất nhiều câu chuyện kể về chuyện tình vào mùa hè lãng mạn tại Madeira và tôi đã nghe hàng tá những phiên bản khác nhau về vụ anh bị cáo buộc có liên quan đến sự cố tại hộp đêm ở Lisbon, trong đó có việc một người đã bị vệ sĩ của anh ném xuống sông. Ronaldo có lần chia sẻ về giấc mơ của mình khi 20 tuổi. Đó là về đám cưới của anh. Những gì anh còn nhớ là hình ảnh cô dâu xinh đẹp, và mẹ anh hiện diện với gương mặt rất hạnh phúc. Tại thời điểm Cristiano nhận ra mình không phải là một chàng trai trẻ nữa mà là một người đàn ông, anh tỉnh dậy nhẹ nhõm. Tôi tưởng tượng cảm giác đó có lẽ đến từ nỗi sợ phải kết hôn của anh ấy. Anh ấy cũng đề cập đến trong các bài phỏng vấn về mong muốn con trai cũng yêu bóng đá nhiều như mình, và phát triển các kỹ thuật tương tự, bởi vì họ có thể có cùng “gen bóng đá”. Anh cũng thừa nhận rằng sẽ rất vui nếu cậu con trai trông giống mình. Liệu chúng ta có thể nói rằng rất nhiều người cha đều có niềm vui như thế? Hoặc có thể nó phản ánh một điều gì đó sâu sắc hơn. * * * Luis Boa Morte, cựu cầu thủ chạy cánh của Arsenal và West Ham, đã trải qua thời gian thi đấu tại Sporting Lisbon và giờ là một huấn luyện viên tại học viện. Ông đã trải qua tất cả những điều tốt, xấu mà Ronaldo và các đồng đội của anh phải đối mặt khi còn ở tuổi teen. “Nhiều cầu thủ được chuyển đi sau những thành công bất ngờ. Họ được kỳ vọng có thể làm nên điều gì đó, nhưng thực tế thì không phải vậy, bởi những khoản đầu tư hoặc những lời khuyên không đúng chỗ. Khi có điều gì đó bất ổn, tất cả những người bạn mới dường như biến mất. Bạn sẽ bị bỏ lại một mình, và vấn đề nhỏ trở nên lớn hơn nếu không được giải quyết đúng đắn ngay từ đầu. Thậm chí có thể gây ra các vụ tự tử.” Ông ấy đã thấy Cristiano phát triển vòng tròn quan hệ của bản thân với những tín hiệu thành công ban đầu, nhưng dần dần thu nhỏ lại. Anh tin tưởng ít người hơn theo thời gian. Đó là câu chuyện của nhiều cầu thủ trẻ. “Cristiano đã đến Sporting khi cậu ấy còn quá trẻ và buộc phải chứng minh tiềm năng của bản thân. Sau đó, người đại diện đến và bạn phải bảo vệ chính mình. Bạn cần lời khuyên từ cha mẹ, nhưng đôi khi họ lại không ủng hộ bạn. Và rồi người đại diện bắt đầu gây áp lực với cha mẹ bạn. Vì bạn chưa đủ tuổi, nên cha mẹ sẽ đứng ra để ký kết mọi thứ. Nó bắt đầu như một guồng quay, rất nhanh, đôi khi bạn có thể không theo kịp.” José Veiga bắt đầu đại diện cho Ronaldo vào tháng 4 năm 2001. Ronaldo 16 tuổi đã ký vào bản hợp đồng 2 năm. Cơ hội lần đầu được ra nước ngoài bắt đầu xuất hiện. Jorge Manuel Mendes, một vị đại diện người Bồ Đào Nha khác, đã khuyên anh chọn Inter Milan, một trong những thế lực tại thị trường chuyển nhượng lúc bấy giờ. Luis Suárez, cố vấn của Chủ tịch câu lạc bộ Massimo Moratti, đã đến Lisbon để xem trận đấu giữa Belenenses và Sporting. Ronaldo thi đấu không thực sự tốt, nhưng Luis Suárez vẫn bị bất ngờ với thể chất, khả năng bứt tốc, tốc độ và cả những cú sút của anh. Khát khao của Ronaldo thực sự nổi bật qua việc liên tục ra dấu xin bóng trong suốt trận đấu. Luis Suárez cũng đã có cuộc gặp với Cristiano trước khi trở về Italia để báo cáo với Chủ tịch Moratti vài ngày sau. “Chúng ta phải ký hợp đồng với cậu ấy, cậu ta sẽ là một trong những cầu thủ xuất sắc nhất thế giới,” Suárez nói. “Cậu ta bao tuổi?” “16.” “Chúng ta chỉ ký với những gì chắc chắn.” “Nhưng cậu ấy có giá chỉ 2 triệu đô la! Tôi sẵn sàng trả 1 triệu từ tiền túi của mình,” Luis Suárez nói với ông ấy. Nhưng cuối cùng Moratti vẫn không đồng ý và thương vụ đã không diễn ra. Gérard Houllier, huấn luyện viên của Liverpool lúc bấy giờ, cũng biết đến Ronaldo và cử tuyển trạch viên đến theo dõi giải U17 châu Âu, nhưng họ nghĩ khi đó anh ấy còn quá trẻ. Thật kỳ lạ, lúc đó, José Veiga, người đại diện có tiếng nhất của Bồ Đào Nha, dường như không nhận ra những gì ông ta có trong tay - các đồng nghiệp của ông thừa nhận rằng lẽ ra ông có thể nghỉ ngơi với những thành công của mình, vui vẻ chờ đợi các câu lạc bộ đến với ông, thay vì chăm lo cho sự nghiệp của các cầu thủ. Jorge Mendes biết rằng cơ hội duy nhất đã đến. Ông đặt vấn đề xem liệu họ có thể hợp tác với nhau được không. Jorge đề xuất: “Hãy bắt đầu với Quaresma, Ronaldo và Hugo Viana,” ba ngôi sao tại học viện Sporting. Jorge Mendes đã nói chuyện với họ - ba cầu thủ đều dưới 19 tuổi - hứa sẽ tìm cho họ những câu lạc bộ lớn và họ sẽ kiếm được ít nhất là 1 triệu euro. Mendes đã thuyết phục được họ. Hugo Viana đến Newcastle United. Quaresma ký hợp đồng với Barça. “Jorge đã giúp đỡ tôi rất nhiều trong vài tháng đầu tiên khi tôi mới đến Porto,” cựu cầu thủ Jorge Andrade thừa nhận. “Ông ấy cũng đã tạo nên Deco, người đã chỉ bảo tôi rất nhiều. Tôi dùng bữa với Mendes và Deco mỗi ngày. Cảm giác thoải mái như một gia đình. Rồi chúng tôi được gọi lên đội tuyển quốc gia. Mendes góp phần quan trọng trong việc này.” Bạn có thể thấy đó là một trong những chìa khóa làm nên thành công của Jorge Mendes. Ông ấy làm việc chăm chỉ, và cực kỳ chi tiết. Ông luôn ở bên các cầu thủ, giữ lời hứa, mở ra cánh cửa đến thế giới rộng lớn và những mối quan hệ của ông thì vô hạn. Ông kết thân với gia đình các cầu thủ, một trong các cách tiếp cận của ông. Ông mua quà tặng cha mẹ, anh chị em và cả chính cầu thủ đó nữa; có thể là tivi, ô tô, hay thậm chí một căn hộ… Không nghi ngờ gì, Mendes là một nhà đại diện giỏi nhất trên thế giới. (Ông là một Ronaldo khác trong lĩnh vực này, người luôn cầu toàn, chăm chỉ và ám ảnh với công việc.) Hãy nhìn vào danh sách khách hàng của ông trong quá khứ và hiện tại: Ronaldo, José Mourinho, Nani, Quaresma, Paulo Ferreira, Carvalho, Diego Costa, David de Gea, Ángel di María, Falcao… Năm 2001, nhận thấy giá trị của Ronaldo, Jorge Mendes đã vẽ ra một kế hoạch để lôi kéo anh. MÙA GIẢI 2001-02: SỰ BÙNG NỔ CỦA RONALDO Cristiano nói với mẹ rằng khi anh kiếm được tiền, bà sẽ không phải làm việc vất vả nữa, và anh sẽ tặng bà một ngôi nhà. Dù số tiền nhận được khi mới bắt đầu chơi bóng chuyên nghiệp chưa thể coi là nhiều nhưng cũng đủ để anh thuyết phục mẹ mình nghỉ việc và chuyển đến sống cùng anh tại Lisbon. Elma sẽ chăm sóc cho gia đình tại Funchal. Ngay sau đó, Ronaldo và mẹ chuyển đến sống tại một căn hộ cao cấp gần khu triển lãm. Trong khi đó, khoảng cách giữa Ronaldo và đội một dần thu hẹp theo từng ngày. Huấn luyện viên mới của đội một Sporting, ông László Bölöni người Rumani, thường đôn các cầu thủ trẻ lên đội hình, và Cristiano nhận được lời đề nghị từ huấn luyện viên trưởng khi mới 16 tuổi. Hôm đó, anh ở trường buổi sáng, và khi về (cơ sở đào tạo mới được khánh thành ở ngoại ô Lisbon), huấn luyện viên đội Sporting B, Jean Paul, gọi anh vào văn phòng: “Hãy chuẩn bị đi, cậu sẽ tập cùng đội một chiều nay.” Khỏi phải nói Ronaldo đã sung sướng thế nào, và anh lập tức xin được dùng điện thoại. Chỉ cần một cuộc gọi ngắn thôi, nhưng anh phải báo tin vui này với mẹ ngay. Anh chạy một mạch vào phòng thay đồ và xỏ chân vào đôi giày đá bóng. Tuy nhiên, niềm hân hoan chẳng mấy chốc chuyển thành sự hồi hộp, lo lắng. Anh đếm ngược cho đến giờ tập: 4 giờ 30 phút. Vẫn còn hơn hai tiếng rưỡi nữa mới đến buổi tập chiều. Rồi một tiếng rưỡi. Và rồi chỉ còn một tiếng nữa. Anh đã sẵn sàng cho buổi tập này từ rất lâu rồi. Mário Jardel, João Vieira Pinto và André Cruz cũng đã sẵn sàng… Nửa tiếng nữa. Anh quan sát mọi thứ diễn ra xung quanh. Mọi người thay đồ và xỏ giày ra sao, ai đang nói chuyện với ai. Anh ngồi yên lặng một góc. Thần kinh đang nóng dần lên với những lo lắng, hồi hộp. Anh không thể ngừng suy nghĩ rằng anh đang làm gì ở đây, ngay cạnh những cầu thủ tầm cỡ. Anh tự nhủ, phải thể hiện giá trị của mình ngay trong buổi tập đầu tiên này. Anh không muốn bất cứ ai lãng quên mình. Tất cả đã đến sân tập. Và tim anh bắt đầu đập nhanh hơn thường lệ. Điều quan trọng là anh nhận ra mình phải cố gắng hơn nữa để được tiếp tục ở đây. Không ai được trao những cơ hội như thế này mà không có đủ lý do. Kịch bản tồi tệ nhất có thể xảy ra: anh không thể hiện được nhiều. Ronaldo không thể chơi theo cách mà anh muốn. Anh dần mất kiên nhẫn. Cánh cửa đến với thành công mở ra với anh nhưng anh lại không thể bước qua nó. Anh không biết lúc đó Bölöni đã viết báo cáo về anh như sau: “Kỹ thuật (điểm trừ): cảm quan không gian yếu; kỹ thuật chưa đủ; phòng ngự kém. Thể chất (điểm trừ): chưa nhiều sức mạnh. Chiến thuật (điểm trừ): không có ý thức chiến thuật về cá nhân hay đồng đội. Cá nhân - tâm lý (điểm trừ): ích kỷ; tinh thần yếu; thiếu tập trung.” Khoảng 3-4 tháng sau, giống như một người di cư thích nghi với ngôn ngữ mới, mọi thứ dần về vị trí vốn có của nó. Ronaldo đã hòa nhập tốt hơn với đội. Nhịp tim ổn định và trở lại bình thường. Nỗi lo sợ đã biến mất. Anh dám thực hiện một pha xâu kim trước một cầu thủ kỳ cựu. [1] đầy điêu luyện. Và quá ham Anh thực hiện những cú sombrero rê rắt. [1] Động tác dùng mũi giày hất bóng lên không trung rồi nhanh chóng đẩy bóng về phía sau. Theo một đoạn trích trong tiểu sử chi tiết của Pereira và Gallardo, trong một buổi tập của đội một, sau một pha tắc bóng quyết liệt với một cầu thủ lớn tuổi hơn, anh đã bị nhắc nhở: “Bình tĩnh nào, cậu nhóc...” Ronaldo quay lại và đáp,“Chờ xem anh có còn gọi thế không khi tôi là người xuất sắc nhất thế giới.” Ronaldo từ Madeira, người đã gây bất ngờ với cả hệ thống đào tạo trẻ, đã trở lại. Nhưng anh ấy không được tham dự các trận đấu. Hai ngôi sao khác của học viện là Ricardo Quaresma, hơn Cristiano 1 tuổi rưỡi, và Hugo Viana, hơn 2 tuổi, trở nên nổi bật từ thời điểm nửa sau mùa giải và là nhân tố quan trọng trong mùa giải xuất sắc đó của câu lạc bộ. Ronaldo liên tục hỏi các huấn luyện viên của Bölöni rằng liệu ngày mai anh có được tập luyện cùng với đội một không. Cristiano có lẽ đang nôn nóng, nhưng Bölöni thì không hề. Toñito, đồng đội người Tây Ban Nha, thường chở anh đến sân tập hằng ngày, kể lại: “Cậu ấy không ngừng phàn nàn về việc không được thi đấu nhiều như mong muốn. Cậu ấy không phải là người thích tuân thủ mọi thứ và luôn tin rằng mình là người