🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Con Đường Một Chiều - Bà Tùng Long full prc pdf epub azw3 [Tiểu Thuyết] Ebooks Nhóm Zalo Mụclục VàoTruyện Chương1 Chương2 Chương3 Chương4 Chương5 Chương6 Chương7 ChươngKết CON ĐƯỜNG MỘT CHIỀU Bà Tùng Long www.dtv-ebook.com Vào Truyện Phi Nga ngồi dựa lưng vào một gốc dừa tàu lá sum sê, nhìn về phía sông, đôi mắt mơ màng. Chưa bao giờ Phi Nga thấy trời đẹp như hôm nay. Nhưng nàng không phải ra đây để ngắm cảnh vì còn lạ gì phong cảnh làng này nữa, ngày nào mà nàng không ra ngồi nhìn những chiếc thuyền chở hàng hay những chiếc đò dọc chậm chạp trôi trên dòng nước xanh rì. Đôi mắt của Phi Nga khác nào những ống kính chụp mãi những bức tranh linh động của quê nàng, một ngôi làng yên tĩnh trên bờ Cửu Long miền Hậu giang. Phi Nga cảm thấy cuộc đời nàng không khác nào dòng sông trước mặt. Ngày nào cũng như ngày nấy, cũng những cảnh quen mắt, không thay đổi. Và Phi Nga bỗng ao ước một cuộc đời mới khác hẳn so với cuộc đời buồn tẻ của nàng. Sống trong gia đình, Phi Nga thấy không ai hiểu nàng hết. Hai em gái nàng, Phi Anh và Phi Yến, như quá xa cách mặc dù hàng ngày ba chị em vẫn sống bên nhau, dưới mái gia đình, bên cha mẹ. Ông bà Hoàng Minh chỉ có ba cô con gái nhưng không hề lấy chuyện không có con trai làm trọng. Ông Minh thường nói với bạn bè: - Đời bây giờ gái cũng như trai. Nhưng ông lại không chủ trương cho con gái học nhiều. Cả ba con ông, cô nào cũng chỉ học đến bậc trung học đệ nhất cấp (1) là ở nhà để giúp mẹ trong việc nhà và việc đồng áng. (1) nay là trung học cơ sở (cấp 2) Cha ông Minh từng là một nhà cách mạng, tham gia đấu tranh giải phóng dân tộc thoát khỏi ách nô lệ của người Pháp và bị tù đày, chết ở Côn Đảo. Ông Minh có học thức, như ai thì ông cũng có thể chen lấn tìm một địa vị ngoài xã hội. Nhưng trước cái chết của cha, ông Minh thề không hợp tác với thực dân, về quê sống với nghề nông trên ruộng vườn của ông cha để lại. Những lúc nhàn tản ông vẫn đọc sách, đọc báo để cập nhật kiến thức. Biết làm thơ, thích ngâm vịnh, ông Minh thường đem đọc những bài thơ của mình cho các bạn nghe bên những tách trà thơm ngát, dưới ánh trăng trong... Ba năm liên tiếp, bà Minh sinh cho ông ba con gái, cả ba đều xinh đẹp khác thường. Bà Minh vốn không quen việc đồng áng. Từ ngày về làm vợ ông Minh, bà chỉ trông nom việc nhà, nuôi dạy con cái và chăm sóc chồng. Ông bà rất tương đắc. Ông thì hãnh diện có một người vợ vừa đẹp vừa hiền lại hiểu ông, chịu sống theo nếp sống của ông. Bà thì tự phụ có được một người chồng khác hẳn với những người đàn ông tầm thường trong làng. Nhờ hiểu nhau và kính nể nhau nên hai ông bà vui sống với hạnh phúc thanh đạm ở thôn quê. Thỉnh thoảng cao hứng, ông Minh lại làm vài bài thơ và người được nghe trước nhất là bà. Nhưng rồi ngày tháng trôi qua, thời thanh xuân không còn nữa, ngay nay hai ông bà sống bên nhau như hai người bạn. Việc dạy dỗ con cái, ông bà đã xao lãng hơn trước. Ông chủ trương dạy dỗ con cái là bổn phận của mẹ, còn bà thì lại nghĩ các con bà có học nết na, ngày mai đây chúng nó có chồng thì ông bà không còn lo lắng gì nữa. Nhưng cả ông và bà làm sao hiểu được tâm trạng của ba con, mỗi cô ham thích một cách và cả ba đều cảm thấy khung cảnh gia đình và làng quê chật hẹp và quen thuộc quá. Trong lúc chưa đi lấy chồng, mỗi cô tìm một việc làm để giải trí. Phi Nga vẽ, Phi Anh đàn hát và Phi Yến thì may thêu nấu nướng. Mỗi cô có một căn phòng rộng rãi, nhiều hôm họ chỉ gặp nhau trong những bữa cơm. Phi Nga thích phong cảnh đẹp, sống với thiên nhiên nhiều hơn sống với các em, với cha mẹ. Phi Nga có một người bạn trai, cùng học từ lớp năm trường làng. Dũng mến Phi Nga và phục tài nàng vì lúc còn đi học, Phi Nga là một nữ sinh thông minh, lúc nào cũng dẫn đầu và còn có khiếu vẽ, nam sinh cũng phải thua. Dũng là con một giáo viên nhà thanh bạch nhưng phúc hậu. Nối nghiệp cha, vừa thi đậu trung học, Dũng thi vào trường sư phạm và giờ đây là một giáo viên ở quận. Chủ nhật nào Dũng và Phi Nga cũng gặp nhau trên bờ sông cách nhà Phi Nga chừng nửa cây số. Hôm nay cũng như mọi ngày, Phi Nga ra chỗ hẹn, nhưng Dũng chưa đến. Phi Nga không sốt ruột và lợi dụng thì giờ ngồi một mình, Phi Nga nghiền ngẫm lại những ý nghĩ suốt tuần nay luôn ám ảnh nàng, về chuyện hôn nhân, ông bà Minh để các con được quyền lựa chọn và cho phép các con tự do giao thiệp với bạn trai. Nhưng Phi Anh và Phi Yến chưa thích có bạn trai, chỉ có Phi Nga là quen thân với Dũng. Từ khi còn đi học, Dũng đã rất nể phục Phi Nga. Vì thế mặc dù yêu cô bạn gái từ lúc còn học ở lớp đệ ngũ, Dũng vẫn không dám tâm sự với nàng. Phi Nga đoán biết mối tình của Dũng qua những cử chỉ lúng túng khi hai người ngồi bên nhau, nhưng cứ giả vờ như không để ý. Dũng chưa bao giờ cầm tay nàng quá một phút. Có lần Dũng đưa tay ra vuốt mái tóc dài và óng ánh của Phi Nga, nhưng rồi có lẽ cho rằng cử chỉ ấy quá thân mật, Dũng bẽn lẽn rút tay lại nhìn Phi Nga như một kẻ có lỗi bị bắt tại trận. Dũng thường nói: - Phi Nga tài giỏi quá! Tại sao Phi Nga không xin phép hai bác học nữa để trở thành một ngôi sao của phụ nữ sau này? Nhưng khi được biết Phi Nga thôi học ở nhà thì Dũng lại không giấu được niềm vui và ấp ủ một hy vong kín đáo. Nếu Phi Nga mà đi học nữa thì Dũng sẽ thua nàng xa và hai người làm sao còn gặp nhau trong cuộc sống? Năm nay Phi Nga vừa đúng hai mươi tuổi, còn Dũng thì đã hai mươi hai. Phi Nga quen nhiều bạn trai, nhưng nàng chỉ mến có Dũng. Nàng cho rằng Dũng hiểu nàng hơn cả cha mẹ và các em. Từ ngày thôi học, nhiều nơi đi hỏi nàng, nhưng nàng đều từ chối khéo nên không phiền lòng ai. Phi Nga không biết làm sao ra khỏi cảnh buồn tẻ này, nàng phải tìm một công việc gì mới hay lãnh một trách nhiệm gì khác để cuộc sống của nàng có ý nghĩa hơn. Và Phi Nga đã nghĩ đến chuyện lập gia đình. Chỉ có giải pháp ấy mới đem lại cho nàng một hướng đi mới mẻ, nàng sẽ có phương tiện hoạt động cho chính nàng, tạo nên một mái nhà theo ý muốn của nàng. Nàng sẽ đóng vai nội trợ lo cho chồng, và những lúc rảnh thì vẽ tranh, nắn tượng. Rồi nàng sẽ có những đứa con, trung tâm điểm cuộc sống của người đàn bà. Nhưng lập gia đình với ai? Chỉ có Dũng là Phi Nga có thể yêu thương, nhưng lạ quá, mấy năm trời ròng rã quen nhau, lúc nào Dũng cũng có mặc cảm thua sút Phi Nga nên chẳng dám tỏ tình yêu của chàng. Chẳng lẽ Phi Nga lại mở miệng nói trước? Nhưng nếu Phi Nga không nói gì thì Dũng sẽ không bao giờ dám mở miệng trước. Ai quen Phi Nga đều công nhận nàng rất chân thật, muốn việc gì là nói thẳng, không úp mở, giấu diếm, ghét thương ai cũng dám nói thật với họ và không bao giờ giận ai trên một giờ đồng hồ. Phi Nga có tánh tình như con trai, dám nói những điều mà các cô gái khác thường e lệ, rụt rè. Nhất là về chuyện hôn nhân, Phi Nga luôn tự nhiên bày tỏ ý kiến của mình. Hai em của Phi Nga thường cho chị quá táo bạo khi nghe Phi Nga nói: - Chị mà có chồng thì chị sẽ trang hoàng nhà cửa như thế này... Hay là: - Chị sẽ tạo cho gia đình chị thành một tổ ấm, một tổ uyên ương. Người con gái phải có chồng mới phát triển được tài năng của mình về mọi mặt. Cả tuần nay Phi Nga đã suy nghĩ kỹ, nàng phải bàn với Dũng về chuyện hôn nhân. Thân nhau và hiểu nhau quá, Dũng lẽ nào lại chê cười Phi Nga là nông nổi, sỗ sàng? Chuyện hôn nhân là chuyện quan trọng cả đời người, người con trai có quyền nghĩ đến thì người con gái tại sao lại không được phép bàn tới? Ông Minh nghĩ Phi Nga mới hai mươi tuổi, việc hôn nhân của nàng còn nhiều thì giờ để sắp đặt, lựa chọn. Các cô con gái của ông đẹp đẽ, có học thức, nhà không đến nỗi túng thiếu lẽ nào không có được những người chồng có chức nghiệp, địa vị? Đối với Phi Nga, ông lại càng không lo lắng vì Phi Nga có tài, tánh tình chân thật, làm việc gì cũng chu đáo. Phi Nga đã có ý định sẽ bàn với Dũng về chuyện hôn nhân và nàng đã ngồi chờ Dũng, lòng bình tĩnh vì đã suy nghĩ kỹ về những gì nàng sắp nói với Dũng. Phi Nga ngồi như thế được một giờ thì Dũng đến. Anh bối rối hỏi: - Nga đợi anh lâu chưa? - Đợi anh cả giờ rồi. Hôm nay sao anh đến trễ vậy? Dũng ngồi xuống bên Phi Nga: - Ba anh bị cảm. Anh phải lo cho ba xong mới đi được. Phi Nga vào ngay đề: - Chúng mình quen nhau lâu quá rồi anh Dũng nhỉ? Dũng ngạc nhiên: - Chín, mười năm rồi. Nhưng sao hôm nay em lại nói đến chuyện ấy? - Hai bác đã bàn về việc hôn nhân của anh chưa? Dũng nhìn sâu vào mắt Phi Nga như để tìm hiểu nàng muốn nói gì: - Cha mẹ anh cũng thường nhắc về việc này, nhưng anh chưa làm vui lòng cha mẹ được. Cũng may là cha mẹ anh cho phép anh được quyền lựa chọn người bạn đời. Anh định hai năm nữa mới cưới vợ, sau khi dành dụm được chút ít tiền đã. Phi Nga hỏi: - Hai bác cho anh cái quyền lựa chọn người bạn đời? Vậy anh đã lựa ai chưa? Dũng cúi mặt không dám nhìn Phi Nga: - Anh đã lựa rồi. Và Dũng nói nhanh như để trấn áp sự xúc cảm của mình: - Còn Nga, chắc hai bác đã nhắm được chỗ nào rồi? Nga đẹp và có tài như vậy, làm gì mà không kiếm được chồng giàu sang. - Việc hôn nhân của Nga do Nga định đoạt, cha mẹ không ép Nga đâu. Dũng vừa nghe Phi Nga nói vừa cúi xuống nhìn những đường ngang dọc trên mặt đất mà chàng đang vẽ với một que củi khô. Phi Nga nói tiếp như để tâm sự với Dũng: - Nga đã nghĩ kỹ. Nga phải lập gia đình để có những trách nhiệm mới, để thương yêu chăm lo một người hiểu Nga và thương yêu Nga. Cha mẹ Nga yêu Nga thật, nhưng Nga đã đến cái tuổi tự mình phải lo cho mình. Dũng ấp úng: - Dũng hiểu ý Nga, nhưng Dũng muốn biết là Nga đã chọn được người ai chưa? Phi Nga nói thật nhanh: - Nga đã chọn rồi. Dũng nghe tim mình đập mạnh vì lo lắng: - Dũng chúc Nga tìm thấy hạnh phúc trong sự lựa chọn này. Phi Nga nhìn Dũng với đôi mắt đầy trách móc: - Thế còn anh, với người anh đã chọn, anh có thể tìm thấy hạnh phúc không? - Nếu người ấy nhận lời anh thì đời anh sẽ hạnh phúc lắm. - Người ấy là ai vậy anh Dũng? Dũng nhìn thẳng về phía trước: - Anh không thể nói được. Vì anh không hiểu người ta có bằng lòng lập gia đình với anh không? - Thì anh cứ nói thử tên người ấy cho em nghe đi. Chúng ta quen nhau lâu lắm rồi, anh còn ngại gì? Dũng yêu Nga nhưng không dám thú thật vì lầm tưởng Nga không yêu chàng, đã có người yêu khác. Dũng thở dài: - Thôi, không nên nói cho em nghe. Chuyện yêu thương của anh chưa chắc đã đi đến hôn nhân được. Được biết em có hạnh phúc, anh mãn nguyện lắm rồi. Thấy vẻ lúng túng của Dũng, Nga đoán hiểu được phần nào, nên mạnh dạn nói: - Chúng ta quen nhau những chín, mười năm nay, tại sao chúng ta không thể lập gia đình với nhau hả Dũng? Thật là một câu hỏi đột ngột mà Dũng không bao giờ tưởng tượng là nó có thể thốt ra từ miệng Phi Nga, khiến Dũng không còn biết trả lời sao. Dũng chỉ nhìn Phi Nga sửng sốt. Phi Nga không chút thẹn thùng nói tiếp: - Hạnh phúc của chúng ta phải do chính chúng ta định đoạt. Nga nghĩ rằng chúng ta đã hiểu nhau thì có thể lập gia đình với nhau. Dũng không giấu được sự vui mừng: - Nga bằng lòng lập gia đình với anh? Trời ơi! Anh cứ tưởng đâu Nga chê anh bất tài, nghèo nàn. Anh thành thật cảm ơn Nga đã nói trước, chớ nếu như Nga mà không nói thì anh không bao giờ dám nói. Và để Nga khỏi hỏi, Dũng nói tiếp: - Anh yêu Nga từ lâu rồi, từ ngày Nga vừa đậu tiểu học kia lận, nhưng yêu một cách tuyệt vọng. Vì thế anh đã tự nhủ lòng là sẽ chờ em lập gia đình rồi mới cưới vợ. Nga mỉm cười: - Nhưng bây giờ thì anh nghĩ sao? - Anh là người may mắn nhất đời này. Rồi đây sẽ có vô số người ganh tị với anh. - Mặc họ, hãy nói đến chuyện mình đã. Thế nào, anh có đồng ý là chúng ta cưới nhau trong năm nay không? Dũng dè dặt: - Trong năm nay? Sao gấp vậy? Em có thể đợi anh vài năm nữa không? Phi Nga cương quyết: - Không, em không thể đợi vài năm nữa. Em muốn có một mái gia đình, em muốn dùng thì giờ của em vào một tổ ấm. Em muốn tìm cho đời em một hướng đi. Anh sợ chưa có tiền làm đám cưới, thuê nhà cửa, sắm đồ đạc à? Dũng suy nghĩ một chút rồi nói: - Anh chưa có đủ tiền, và cũng chưa biết ý kiến của cha anh ra sao. Em ráng đợi anh thu xếp đã nhé. - Còn thu xếp cái gì nữa? Thuê một căn phố hay cất một căn nhà nhỏ đâu có tốn kém gì bao nhiêu. Em có tiền. Dũng lưỡng lự: - Tiền của em? Không, hãy để anh lo. Phi Nga không bằng lòng: - Tại sao lại có chuyện anh lo hay em lo? Chúng ta sống với nhau thì ai lo được cứ lo, miễn sao hạnh phúc thì thôi. Hay là anh không yêu em, anh khinh em vì thấy em đã mở lời trước về chuyện hôn nhân? Nếu cứ lấy chuyện thường tình mà đối xử với nhau, thì cuộc hôn nhân của chúng ta không bao giờ thành được. Em đang cần có chốn để hoạt động, em đang muốn có một nếp sống theo ý muốn. Đã đến lúc tình yêu của cha mẹ không còn thỏa mãn được cuộc sống tình cảm của em nữa. Em thấy chỉ có lập gia đình là giải pháp hay nhất. Nếu anh chưa lập gia đình trong năm nay thì em sẽ xin cha mẹ cho lên Sài Gòn tìm việc làm... Phi Nga hơi chán nản khi thấy Dũng không hề sốt sắng hân hoan khi nghe nàng bày tỏ cảm tình. Sự thật Dũng không ngờ Phi Nga lại chân thành đến nước đó nói đến chuyện hôn nhân như người ta giải một bài toán. Thấy Phi Nga không được vui, Dũng liền phân trần: - Không phải anh không sốt sắng về chuyện hôn nhân của chúng ta, nhưng em phải để anh thu xếp rồi trả lời em sau. Có được một người vợ như em, anh còn cầu mong gì hơn? Rồi Dũng cầm lấy tay Phi Nga: - Về nhà cửa thì anh đã có sẵn cái nhà dành cho ông hiệu trưởng, nhưng ông ta không ở vì có nhà của cha mẹ vợ cho. Ngôi nhà đó mấy lúc nay anh vẫn ở. Chỉ còn lo tiền làm đám cưới. Đồ đạc sẽ lo sau. Bây giờ có gì thì dùng nấy. Phi Nga cười: - Như vậy anh còn lo gì nữa? Cuối năm nay chúng mình làm đám cưới nhé. Trước sự bồng bột của Phi Nga, Dũng đành nói: - Anh sẽ ráng thu xếp. Nhưng nãy giờ chúng ta quên nghĩ đến việc hai bên cha mẹ có bằng lòng không đã chứ? - Sao lại không? Anh bảo bác cho anh được tự do kia mà. Còn em, em cũng đã cho anh biết là cha mẹ em không ngăn cản nếu kết hôn với anh. - Em tin chắc như thế? - Tin chắc. Dũng siết chặt bàn tay Phi Nga: - Em không sợ phải khổ sở khi về làm vợ một giáo viên không địa vị, không giàu có? Em không ân hận chứ? - Em đã nghĩ kỹ, em chỉ cần một người hiểu em. Còn anh? - Anh vô cùng sung sướng. Hai người ngồi im bên nhau một lúc lâu, cùng nhìn về phía trước. Một chiếc ghe chở dừa tươi trôi ngang qua, sau lái là một cặp vợ chồng còn trẻ có vẻ mặt tươi vui. Phi Nga mỉm cười: - Rồi chúng ta cũng như cặp vợ chồng kia. Dũng cãi lại: - Nhưng chúng ta đâu có xuôi ngược quanh năm như vậy. - Em muốn nói là chúng ta sẽ hạnh phúc như vợ chồng nhà kia. - Tại sao em biết họ có hạnh phúc? - Sống có cặp có đôi là hạnh phúc. Nét mặt tươi vui của họ đã nói lên điều đó. - Em nói có phần đúng. Phi Nga bực dọc: - Em nói là đúng, chớ không có phần gì hết! Anh từ trước đến giờ có tính hay lưỡng lự, không cương quyết bây giờ đến chuyện hôn nhân anh cũng lưỡng lự nữa sao? Dũng thú nhận: - Anh đâu có lưỡng lự. Việc này anh nghĩ từ lâu, ao ước ngày đêm. - Ao ước ngày đêm nhưng sao bây giờ anh lại lạnh lùng vậy? - Anh lạnh lùng? Không, anh mừng quá, không còn biết nói năng gì nữa. Phi Nga đứng dậy: - Bây giờ em về thưa cha mẹ em biết. Chủ nhật tuần tới chúng ta sẽ gặp lại và bàn về chuyện đám cưới. Em mong anh thu xếp cho yên xong. Dũng ngạc nhiên: - Sao em về gấp vậy? Chúng ta hãy ngồi lại đây bên nhau một chút đã. Phi Nga vẫn quyết định ra về: - Hôm nay em gặp anh chỉ để bàn chuyện này thôi, một chuyện quan trọng suốt đời chúng ta. Từ thuở nhỏ Phi Nga đã muốn việc gì là đem hết tâm trí vào việc ấy và làm cho kỳ được. Phi Nga muốn may một cái áo hay thêu một cái áo gối, tức thì lấy vải ra, bắt tay vào việc và cắm cúi làm, đến bao giờ xong mới thôi. Và khi xong, chiếc áo ấy sẽ khít khao, cái áo gối ấy sẽ vừa vặn đẹp đẽ. Đôi mắt cũng như đôi tay của Phi Nga chính là cái thước, là máy đo, máy cắt... Đã làm việc gì là nàng làm say mê, chính xác, hết lòng, chớ không có cái lối lừng khừng, như bị ai bắt buộc phải làm. Ông Minh thường nói với vợ: - Con đó đã muốn cái gì là không ai cản nổi! Nếu điều nó ham thích là tốt thì khòng nói gì, chớ rủi nó đam mê một cái gì có hại thì có trời cứu! Bà Minh thì cho là thứ đàn bà, con gái ấy có ngày sẽ hư hỏng vì không kềm chế nổi sự ham muốn quá độ, nhưng trong thâm tâm, bà cũng không khỏi phục Phi Nga có nhiều biệt tài. Thấy Phi Nga không chịu ngồi lại, Dũng phải đứng lên theo, bước đi cạnh nàng. Lòng Dũng tràn ngập một tình yêu đẹp đẽ trong khi đầu óc Phi Nga đang bận rộn về chuyện cưới hỏi, chuyện nhà cửa, áo cưới... Không dằn được nữa, Dũng cầm tay Phi Nga đưa lên môi đặt một cái hôn nồng nàn: - Anh sẽ yêu em mãi mãi. Phi Nga choàng tay qua vai Dũng: - Tuần sau lại gặp nhé! CON ĐƯỜNG MỘT CHIỀU Bà Tùng Long www.dtv-ebook.com Chương 1 Lựa một hôm cha mẹ đang vui, Phi Nga thưa: - Con xin phép cha mẹ được kết hôn với anh Dũng. Bà Minh ngạc nhiên nhìn con: - Thằng Dũng chưa hề thưa với cha mẹ. Ông Bính, cha nó, cũng chưa đến đây. Con này nông nổi quá! Ông Minh ôn tồn: - Con đã nghĩ kỹ chưa? Dũng chỉ là một giáo viên... Phi Nga không hề nao núng: - Con nghĩ kỹ rồi. Anh Dũng và con quen nhau từ nhỏ, cùng học chung một trường từ lớp năm đến lớp đệ tứ (1). Anh Dũng rất hiểu con... Chúng con đã đồng ý lập gia đình với nhau... Con về đây xin phép cha mẹ, còn anh Dũng cũng về xin phép cha mẹ anh ấy... Bà Minh biết rõ tánh tình Phi Nga, bà cũng biết ông Minh sẽ để con tự do lựa chọn người bạn đời. Dù bà có ngăn cản hay rầy la cũng không được, chỉ tổn thương tình mẹ con không ích gì, nên bà dịu giọng: - Dũng hiền lành đứng đắn thật, nhưng một người con trai như vậy khó có sự nghiệp được. Mẹ thấy con hơi hấp tấp đó. Phi Nga trình bày: - Thưa mẹ, con đã nghĩ kỹ, chỉ có anh Dũng là hiểu con và có thể đem hạnh phúc đến cho con... Anh sẽ khuyến khích con phát triển tài năng nếu con thật sự có chút ít tài về mặt nào đó... Chúng con đồng ý cưới nhau nội trong năm nay... Ông Minh hỏi: - Việc cưới hỏi, nhà cửa, tiền nong... Dũng đều lo được? - Chúng con cùng lo, nếu một mình anh Dũng không lo nổi. Theo ý anh Dũng thì anh muốn hai năm nữa hãy làm đám cưới vì hiện giờ anh đang để dành tiền... Bà Minh nói: - Như vậy là phải, nhưng con đã thúc hối nó? Mẹ biết mà, con muốn cái gì là phải có ngay cho con. Ông Minh hỏi: - Và con không sợ thằng Dũng cười con nông nổi sao? - Anh Dũng hiểu con lắm. Ông Minh hiểu con nhưng bà Minh thì không sao hiểu nổi, vì khi ở cỡ tuổi Phi Nga, mỗi lần nghe ai nói đến chuyện hôn nhân, cưới hỏi là bà không khỏi thẹn thùng, không dám bày tỏ ý kiến. Ngay lúc ông bà mới cưới nhau, mỗi lần đi chung bà vẫn thấy ngường ngượng. Phi Nga thúc hối Dũng cưới gấp như vậy, liệu Dũng và Phi Nga có tránh được sự bồng bột của tuổi trẻ, quên cả giữ gìn cho nhau không? Bà Minh lo ngại lắm, nhưng bà không để lộ sự nghi ngờ ra ngoài vì Phi Nga không ghét gì hơn là bị người khác ngờ vực, hiểu lầm. Phi Nga nói tiếp: - Anh Dũng có sẵn nhà rồi. Ông Minh nói: - Không có thì cha có thể giúp nó. - Nhưng anh ấy không muốn thế. - ha hiểu nó. Lập gia đình thì phải đủ sức lo. Người đàn ông nào cũng tự ái như Dũng hết. Được, cứ để nó lo, bao giờ nó lo không xong rồi sẽ hay. Bà Minh hỏi: - Thế ông Bính không lo cho nó sao? Phi Nga nói: - Việc cưới hỏi phải có cha mẹ anh Dũng đứng ra lo, nhưng bên trong chắc anh Dũng phải lo hết, vì ông bà Bính đâu có giàu, anh Dũng còn hai người em nữa. Bà Minh có vẻ nghĩ ngợi: - Mẹ vẫn không yên lòng. Việc gì con muốn con đều làm được, từ trước đến giờ đều như thế, nhưng việc hôn nhân là việc quan trọng. May một cái áo hay đan một cái khăn, thêu một cái bao gối, máy hư, thêu xấu, đan lộn con còn tháo ra sửa lại được. Chớ một khi lập gia đinh rồi, thấy mình lầm lẫn muốn xây dựng lại, đâu phải dễ. Mình đã mất mát quá nhiều trong cuộc hôn nhân ấy rồi. Ông Minh nói: - Việc hôn nhân của nó do nó lựa chọn, sau này nó khỏi phiền trách chúng ta. Sau khi trình bày với cha mẹ, Phi Nga mới cho hai em biết. Phi Yến không tán thành: - Anh Dũng lù khù lắm, em không hiểu tại sao chị lại tha thiết lập gia đình với anh ấy? Cha mẹ có ép chị đâu. Anh Đình gần ra trường, sắp làm bác sĩ rồi mà chị lại không ưng. Phi Anh không bày tỏ ý kiến riêng vì nàng mong Phi Nga có chồng cho rồi để nàng không còn bị chị chỉ trích mỗi khi làm một việc gì không chu đáo. Khác với chị, Phi Anh làm gì cũng bỏ dở dang, đàn một bản nhạc cũng đàn nửa chừng, thêu một cái áo cũng thêu lỡ dở. Phi Anh không có gì ganh ghét với chị, nhưng bên một người chị có tài như thế, nàng cũng phải bực bội vì mình thua sút quá nhiều. Mỗi khi thấy Phi Anh đàn sai một bản nhạc hay đan sai một đường kim, Phi Nga khuyên em đàn lại hay tháo ra đan lại thì Phi Anh hờn dỗi bỏ đi, không chịu nghe, không chịu sửa đổi. Nhiều khi hai chị em xích mích nhau cũng vì Phi Anh cứng đầu mà Phi Nga không chịu được cách sống cẩu thả của em. Phi Yến không giống Phi Nga và cũng không giống Phi Anh, nói cười luôn miệng và không biết lo nghĩ gì hết. Phi Yến thích có một nếp sống nhung lụa, không thể chịu vất vả nhọc nhằn và cũng không có được tánh kiên trì. Phi Anh thưòng nói với Phi Yến: - Chị Phi Nga đi lấy chồng rồi thì chị cũng xin cha mẹ đi Sài Gòn học đánh máy, kế toán. Chị Nga nghĩ lập gia đình là tìm một lối thoát hợp lý hợp tình, không phiền cha mẹ, không trái ý ai, nhưng chị, chị không muốn thoát ly gia đình kiểu ấy. Sống bên cha mẹ không phải là sướng hơn sao? Ở đây cha mẹ lo cho mình, lập gia đình mình phải lo tất cả, gánh cả một gánh nặng mà không biết chồng mình có phụ giúp mình được phần nào không? Chị sẽ xin đi học nghề và tìm việc làm để sống một cuộc đời tự do không bị ràng buộc. Phi Yến hỏi: - Chớ ở đây ai ràng buộc chị? - Tình thương ràng buộc chớ còn ai nữa? Vì thương yêu cha mẹ, không nỡ làm trái lòng cha mẹ mà mình chịu ngồi yên một chỗ, không dám làm gì theo ý muốn của mình cả. - Tại sao cha không thích mình học nhiều hơn nữa, chị nhỉ? Em đậu trung học sớm quá, mới mười lăm tuổi, vậy mà cha không cho em học thêm. Mấy năm nay ở nhà, em cũng chả dám làm gì. Có phải tại chị Phi Nga nghỉ học sớm rồi mình cũng phải đi theo con đường ấy? - Không phải đâu. Cha không muốn cho chị em mình đi làm việc thì có học nhiều cũng chẳng ích gì. - Học để mở mang trí tuệ, mà dù có đi làm việc thì đã sao? Con Thúy Liễu đâu giàu gì hơn mình, vậy mà cha mẹ nó cho nó đi học, bây giờ nó đậu tú tài phần nhất rồi. Nó bảo nó sẽ học lên bác sĩ. Thế chị xin học nghề, liệu cha có bằng lòng không? - Bây giờ chưa chắc cha cho, nhưng đợi chị Phi Nga đi lấy chồng rồi, có lẽ cha sẽ bằng lòng. Cha vì vấn đề chánh trị không chịu ra làm việc, nằm yên một chỗ làm người ẩn dật, chớ còn chị em mình ở trong thời đại mới, làm sao sống như cha được? Cha cứ tưởng con gái chỉ có mỗi một nghề là nghề đi lấy chồng, cứ tưởng nghề nghiệp là chồng, sự nghiệp cũng là chồng và ai đi lấy chồng rồi cũng có hạnh phúc như mẹ cả. Phi Yến cười khẩy: - Kể ra thì không ai sung sướng và vô tư như mẹ, cha lo hết, mẹ chỉ biết nuôi tụi mình. Nhưng chị đi học nghề rồi thì em ở nhà một mình buồn lắm, em cũng phải nghĩ cách làm một cái gì mới được. Chị Anh à, kể ra thì chị Nga có tài thật đấy, chị ấy làm cái gì cũng khéo hơn người khác, chính mẹ cũng phục chị. Chị không xuống bếp thì thôi chớ một khi đã tự tay nấu nướng thì món ăn nào cũng ngon, cũng vừa miệng. Những chiếc áo của chị Nga may còn đẹp hơn tay thợ rành nghề. Chị không thấy chị ấy vẽ tranh à? Hôm nọ anh Giang họa sĩ, bạn của anh Đình thấy chị Nga vẽ phục sát đất. Anh Giang có nói với anh Đình một câu mà em nghe lén được. - Câu gì? - Anh Giang bảo: “Giá chưa có vợ thì tôi sẽ cưới cô Phi Nga. Cô ấy là một thiên tài”. - Chị ấy đâu có học với ai đâu mà thiên tài! - Vì không học với ai mới là thiên tài chớ. Nếu có học thì là nhân tài mà thôi. - Em nhận xét thiên tài và nhân tài theo lối đó thì chị phục em hết sức. - Anh Giang còn định giới thiệu chị Nga với một giáo sư dạy vẽ cho chị học thêm, nhưng chị Nga không chịu. - Chị ấy vẽ để giết thì giờ chứ đâu phải ham mê cái nghề ấy. - Cha cũng khen chị Nga vẽ đẹp. Cha thích nhứt là bức tranh “Người gánh lúa” của chị. Gánh lúa mà như gánh cả một giang san, gánh cả cuộc sống của nhân loại, cha bảo thế. Anh Đình đòi mua bức tranh ấy với giá cao mà chị Nga không bán. Phi Anh hỏi: - Anh Đình mua để làm gì? - Anh Đình mua cho anh Giang. - Tại sao anh Giang không hỏi mua? - Vì anh Giang là một họa sĩ mà hỏi mua tranh của một người chưa tên tuổi, anh ấy sợ mất mặt. - Không phải vậy đâu. Anh Đình mua là dể mua lòng chị Nga, chớ đâu phải mua tranh. Một bác sĩ mà biết gì về hội họa? Lại nữa anh Đình muốn cho chị Nga thấy anh ấy có tiền. Gặp chị thì chị bán ngay! - Đâu phải chỉ có một bức tranh ấy. Còn một bức khác nữa, vẽ một cô gái ở chợ về, tay xách giỏ, tay xách cặp gà. Phi Anh bĩu môi: - Chị Nga vẽ những cảnh gì đâu, không thơ mộng chút nào. Chị thấy sao thì vẽ vậy và giờ đây lại đi yêu một anh chàng lù đù đến ngốc. Tại sao chị Nga lại yêu được anh Dũng, Yến nhỉ? Chuyện hôn nhân của Phi Nga, cha mẹ và hai em đều không được ưng ý, nhưng Nga vẫn giữ ý kiến riêng của mình. Sau khi gặp lại Dũng lần thứ hai là Phi Nga bắt tay vào việc may áo quần cưới, thêu gối... Một mình Phi Nga tự thêu may lấy, chứ không thuê thợ, không nhờ hai em. Nàng tính là còn ba tháng nữa mới đến ngày cưới, ba tháng là đủ thì giờ cho nàng xếp đặt đâu vào đó. Ông bà Bính đã nhờ mai mối đến hỏi và cả hai bên đã bằng lòng. Dũng có vẻ lo lắng, mỗi lần gặp Phi Nga là bàn tính về chuyện trang hoàng nhà cửa, tổ chức tiệc tùng. Phi Nga nói: Anh để đó cho em, em sẽ lo được. Gần đến ngày cưới, Dũng mới cho Phi Nga biết bà Bính không phải là mẹ ruột của chàng. Hai em của chàng mới là con ông bà Bính, Dũng chỉ là con riêng của ông Bính. Mẹ chết từ lúc Dũng mới hai tháng. Dũng được cô ruột, tức em ông Bính, đem về nuôi cho đến khi lên năm tuổi, mới trả lại cho ông Bính, khi ông vừa cưới vợ khác, tức bà Bính bây giờ. Ông Bính sắp về hưu và sẽ dọn về ở quê vợ. Bà Bính có hưởng của cha mẹ một phần ruộng đất ở Biên Hòa và có lẽ khi Dũng lập gia đình rồi thì ông bà không còn ở đây nữa. Phi Nga không lấy chuyện ấy làm quan trọng. Nàng chỉ biết có Dũng, lập gia đình với Dũng, phải tự tạo lấy một sự nghiệp, không thể dựa vào cha mẹ. Dũng kể: - Lúc nhỏ anh không được mẹ yêu thương như hai em, và đến ngày nay, anh đã có nghề nghiệp, không còn là gánh nặng cho gia đình, vậy mà mẹ anh vẫn không thương hay nể gì anh cả, đôi khi nghĩ đến anh cũng buồn lắm. Ngày nay được sống trong tình yêu của em, anh sẽ tìm lại niềm tin ở tương lai. Những đứa trẻ thiếu tình thương cha mẹ thường bi quan, thiếu nghị lực, tự tin. Anh thua em xa lắm, anh không được cương quyết, không ham hố cái gì, đi dạy là vì sống chớ không thấy thích cái nghề của mình. Từ nay anh sẽ sửa đổi lại. Cha anh như một người bất đắc chí, không lo cho gia đình, con cái. Mẹ của anh phải lo hết và lẽ dĩ nhiên bà phải lo cho hai con bà. Với anh, bà luôn luôn có ý nghĩ không cần phải lo cho anh vì anh đã có cha lo, có gia đình bên nội, có họ hàng của mẹ anh. Vì thế mà từ lúc nhỏ, anh muốn làm gì thì làm, miễn không làm phiền đến bà mẹ kế, không chọc ghẹo đến hai đứa em khác mẹ là được. Phi Nga khuyên: - Thôi, anh đừng nói đến chuyện ấy nữa. Việc gì đã qua hãy để nó qua. Bà mẹ kế của anh có ghét anh, không lo cho anh thì ngày nay anh cũng khôn lớn rồi, cần gì tình thương của bà ta nữa. Huống chi anh đã có nghề nghiệp. Hãy quên những gì không đẹp, và chỉ nghĩ đến cái ơn của bà đối với anh. Bà đã đem lại cho cha anh những ngày yên vui, đã săn sóc hai em của anh và giờ đây trong lúc cha già, bà đã ở bên cha, an ủi cha, vì anh đã ra sống riêng. - Em nói rất phải. Nhưng anh sở dĩ đem chuyện gia đình của cha mẹ anh ra nói với em là để em hiểu rõ để sau này khỏi phiền trách mẹ anh, nếu thấy người lạnh nhạt với em. À, mấy lúc nay em lo may áo quần phải không? - May áo cưới và sắm những thứ cần thiết. Em có nói cho mẹ em biết là em không cần sắm gì hết ngoài chiếc áo cưới. Vải may áo cũng là tiền cùa em mua. Hạnh phúc của chúng ta sau này không phải ở cái đám cưới linh đình hay những rương quần áo, đồ đạc mà cô dâu mang về nhà chồng. Làm sao cho nó giản tiện thôi. Anh cũng biết mẹ anh chớ, làm cái gì phiền phức cho bà, tốn thì giờ của bà là bà không thích. Còn cha em thì xưa nay không thích tiệc tùng, bạn bè nhiều rnà cái đám cưới này do chúng ta chủ trương, cha mẹ không phản đối là may chứ còn nói là tán thành thì không thể được. Dũng gật đầu thú nhận: - Với cha mẹ anh cũng thế. Cha anh không ngờ anh lại cưới vợ gấp như vậy. Một hôm Phi Nga đang ngồi may áo cưới thì bà Minh lại ngồi bên nàng, cầm chiếc áo lên xem: - Hàng này đẹp đấy chứ! Sao con không thuê người ta may? Con may thì làm sao đẹp được? - Bao giờ may xong, con sẽ mặc cho mẹ xem thử có đẹp không? Phi Nga nói thêm: - May xong chiếc áo này, con sẽ may cho hai em con mỗi đứa một chiếc áo mới, màu xanh nhạt. Con đã mua vải rồi. Bà Minh hỏi: - Con đã may cho con mấy bộ áo quần? - Hai chiếc áo dài, hai chiếc quần hàng trắng, ba bộ áo quần mặc trong nhà. Chừng ấy thứ đủ rồi. May sắm làm chi cho nhiều, tốn kém mẹ ạ. - Hình như ông bà Bính không tán thành việc Dũng cưới con? Phi Nga buồn bã: - Không tán thành việc anh Dũng cưới vợ, dù cưới ai cũng thế chớ không phải là cưới con, nhất là cưới trong năm nay. Rồi Phi Nga kể mẹ nghe chuyện gia đình Dũng. Bà Minh nói: - Thảo nào bà Bính đã nói: “Tôi không có quyền về chuyện tương lai của nó. Nhà tôi chủ trương thế nào cũng được”. Phi Nga à, mẹ thấy trước là con sẽ không tìm thấy hạnh phúc bên Dũng nên mẹ lo lắm. Hai em của con cũng không tán thành. Phi Nga quả quyết: - Con tin chắc là con có hạnh phúc. Hai em con còn nhỏ hiểu gì? Huống chi Phi Anh và Phi Yến khác con nhiều lắm. Xin mẹ yên lòng. Bà Minh lấy chiếc áo Phi Nga đang may ướm vào người nàng rồi nói: - Con mặc chiếc áo này chắc đẹp lắm. Đôi khi mẹ ân hận hết sức. - Mẹ ân hận về việc gì? Bà Minh tâm sự: - Mẹ vì yêu cha con nên không màng chi hết, tiền bạc, địa vị. Tất cả mẹ không xem ra gì mà chỉ nghĩ đến cha, đến cái chí nguyện của cha. Và vì thế đối với các con, mẹ cảm thấy như người không đầy đủ bổn phận. Tại sao mẹ không tìm cách làm cho thật nhiều tiền để các con sung sướng hơn, có một nếp sống đầy đủ hơn? Phi Nga ngạc nhiên: - Các con có phiền trách gì mẹ đâu. Chúng con vẫn thấy sống bên mẹ là hạnh phúc kia mà. Bà Minh thở dài: - Thật thế không con? Mẹ cảm thấy dường như các con mỗi ngày mỗi xa dần mẹ. Phi Nga cười: - Con cái lớn lên thì phải có cuộc sống riêng chớ mẹ. Mẹ đâu thể giữ mãi tụi con. Mà giữ làm gì cho khổ mẹ. Những đứa con nếu biết điều thì tự tìm lấy cuộc sống độc lập để đỡ cho cha mẹ những mối lo. Còn ở dưới mái gia đình, những đứa con dù lớn khôn, dù có học thức, có địa vị đến đâu, kẻ làm cha mẹ vẫn thấy những đứa con ấy hãy còn nhỏ... Mà đã thấy là còn nhỏ tức là phải lo lắng, phải săn sóc. Ngừng một lát, Phi Nga nói tiếp: - Ví dụ con ở đây, con đi đâu về trễ là mẹ lo ngay ngáy đủ chuyện, đứng ngồi không yên, và khi thấy con về bình yên vô sự lúc ấy mới hú hồn. Còn như con có gia đình rồi, sống xa mẹ, mẹ đâu có những lo lắng ấy? Tránh bớt cho cha mẹ những lo lắng, những bực dọc là bổn phận của tụi con. Bà Minh ngẫm nghĩ rồi nói: - Con nói cũng có phần đúng. Nhưng con lập gia đình với Dũng, mẹ vẫn thấy không yên lòng chút nào. Lương một giáo viên có là bao. Rồi đây con sẽ có con... - Lương của Dũng không đủ thì con sẽ làm thêm để phụ giúp gia đình. - Con trông vào những bức tranh, vào tài vẽ của con sao? - Chớ mẹ nghĩ con trông vào cái gì bây giờ? Nhưng ngoài những bức tranh, nếu có người chịu mua, con còn có thể thêu may để kiếm thêm tiền. Con và Dũng phải tạo một cơ sở vững vàng để lo cho con cái, để tương lai sáng lạng huy hoàng chớ mẹ. Ai ra đời cũng hai bàn tay trắng hết. Được mấy người thừa hưởng của cải của cha mẹ? Phi Nga đã trấn an được mẹ về chuyện hôn nhân của mình với Dũng, nên bà Minh không còn phân vân nhiều nữa. Nhưng còn ông Minh, từ hôm Phi Nga xin phép được lập gia đình với Dũng, ông chưa có dịp để chuyện trò riêng với con. Ông rất thương yêu Phi Nga vì Phi Nga là đứa con đầu lòng và cũng vì Phi Nga có nhiều tài hơn các em. Ông Minh thường nói với nàng: - Con hiểu cha hơn hết. Có nhiều chuyện, ông Minh bàn với Nga mà không bàn với vợ và chính Phi Nga cũng nhận thấy cha còn hiểu mình hơn mẹ. Một hôm ông nhìn Phi Nga vẽ một bức tranh và hỏi: - Con đã lo xong áo quần về nhà chồng chưa mà ngồi vẽ như vậy? - Con vẽ vài tấm phong cảnh để treo phòng khách. Con lo xong áo quần cả rồi. - Cha không khỏi buồn khi thấy con tự lo tất cả... Lẽ ra cha mẹ phải lo cho con. Nhưng cũng tại con đảm đang quá, lúc nào cũng nhận lấy trách nhiệm. - Có gì đâu mà cha mẹ phải lo. Về việc hôn nhân cua con với Dũng, mẹ không được yên lòng. Còn cha, cha có hiểu cho con không? Chưa kịp vào đề thì Phi Nga đã mở đầu câu chuyện, ông Minh vui vẻ: - Cha tin con tìm thấy hạnh phúc trong cuộc sống chung với Dũng. Nếu Dũng bất tài, yếu đuối thì đã có con, con thúc đẩy, khích lệ, khuyến khích Dũng. Con không phải hạng đàn bà ngồi im một chỗ chờ chồng mang đồng lương về. Con thích hoạt động, lại có tài. - Con cảm ơn cha đã hiểu con. Mẹ chỉ sợ với đồng lương của Dũng, Dũng không đủ lo cho gia đình. Ông Minh gật đầu: - Mẹ con lo cũng phải. Nhưng nếu Phi Anh mà có chồng như con thì đáng lo vì Phi Anh không có sự kiên nhẫn và lòng hăng hái, say mê như con. Con bảo lập gia đình với Dũng con sẽ hạnh phúc, vì nói quả quyết như vậy nên cha yên lòng, chớ thật sự với thái độ lạnh lùng của ông bà Bính, cha mẹ làm sao không lo ngại. - Ông bà Bính tán thành là được, anh Dũng sẽ khỏi mang tiếng trái lời cha mẹ. Việc ông bà Bính lạnh lùng hay không chỉ là chuyện phụ thuộc. Chúng con đều ở vai chủ động, nếu chúng con không có hạnh phúc là lỗi tại chúng con... - Cha tin Dũng sẽ thương yêu con mãi mãi, và nhờ thế con sẽ tìm thấy hạnh phúc... * * * Dũng đưa Phi Nga lên quận xem qua căn nhà nhỏ ông hiệu trưởng đã nhường lại cho Dũng ở mấy lúc nay. Thấy ngôi nhà xinh xinh, vừa gọn gàng vừa đầy đủ tiện nghi, có vườn có giếng, Phi Nga vui mừng nói: - Ngôi nhà thơ mộng quá. Em sẽ trang hoàng nó không thua bất cứ một biệt thự sang trọng nào. Dũng lo nghĩ: - Nhưng trang hoàng phải tốn tiền... - Em phải tìm cho ra tiền để trang hoàng ngôi nhà này. Dũng ngạc nhiên: - Em tìm đâu ra tiền? Vả lại đây là nhà người ta, đâu phải nhà mình mà trang hoàng cho tốn kém. Mai mốt đây ông hiệu trưởng này đổi đi, ông khác đến, không có nhà sẵn như ông này, rồi đòi nhà lại thì có phải là toi công không? - Ở một ngày cũng trang hoàng. Vì mình cũng là chủ ngôi nhà đó một ngày. Huống chi ông hiệu trưởng này có đổi đi thì cũng phải chờ hết niên khóa, nghĩa là còn sáu bảy tháng nữa... Còn về chuyện tiền, có người chịu mua hai tấm tranh của em lâu rồi... Em cứ do dự không chịu bán. - Hai bức tranh nào? - Bức “Thằng bé tắm sông” và bức “Mẹ ngồi đan áo”. - Ai chịu mua? - Cái bà gì về nghỉ mát ở nhà ông hội đồng Tích... Hình như bà ấy có họ hàng với ông hội đồng. - Bà ấy làm nghề gì mà mua tranh? Đàn bà nước mình mà có người chịu bỏ tiền ra mua tranh thì cũng lạ đấy. Phần đông các bà có tiền là để sắm nữ trang, mua hột xoàn. Mấy người biết giá trị của một bức họa? - Bà này có chồng ngoại quốc. Dũng kêu lên: - Có thế chứ! Và chắc là chồng bà có lắm tiền. - Hồi đó em chưa muốn bán, mặc dù bà ta cứ theo năn nỉ hoài... - Tại sao em chưa muốn bán? Chưa được giá à? Phi Nga nói, đôi mắt xa xăm: - Vì hai bức tranh ấy chưa có gì đặc sắc, nét bút còn non lắm. Sự thật em chưa là môn đệ ai, chỉ tự học và vẽ theo sở thích. Bà ta mua hai bức tranh ấy vì em vẽ cảnh thôn quê nước mình, cảnh ấy mang qua Pháp, qua Mỹ sẽ lạ mắt thiên hạ... Nhưng lúc này vì cần tiền nên chắc em phải dẹp tự ái, bán càn để lấy tiền. Năm nghìn đồng lúc này (1) rất cần cho ta... - Em vẽ mất mấy ngày? - Vẽ suốt ngày thì độ một tuần là xong... - Một tuần mà kiếm được năm nghìn, khỏe thật! Anh hò hét cả tháng mà chỉ được trên ba nghìn... Nói xong, Dũng thở dài... Với ý định bán hai bức tranh để lấy tiền trang hoàng nhà cửa, Phi Nga liền đi quan sát các phòng, trù tính, vẽ kiểu và bàn lại với Dũng... Dũng chỉ nói chấm câu mỗi khi Phi Nga hỏi ý kiến chàng: - Em tính sao được thì thôi. Anh không thạo bằng em đâu... - Em phải ở đây một tuần để trang hoàng nhà cửa... Dũng lo ngại: - Chúng ta chưa làm đám cưới, cha mẹ có để em lên đây với anh không? Phi Nga ngạc nhiên: - Sáng lên, chiều tối về... Chúng ta sắp cưới nhau rồi, đâu có gì phải ngại. Anh không hiểu em sao mà lại hỏi vậy? Ái tình là một cái gì thiêng liêng và lâu dài, đâu phải là chuyện ham muốn chốc lát... Nga sở dĩ muốn lập gia đình với anh, là vì Nga thấy anh đứng đắn, biết kính nể Nga và tôn trọng tình yêu. Nếu anh cũng như bao thanh niên khác, yêu thương bồng bột, ham muốn nông nổi thì không đời nào có chuyện đi trang hoàng nhà cửa như ngày hôm nay đâu. Dũng vội vàng nói: - Anh hiểu mà... Anh đâu dám phạm đến bà chúa của anh... Ngày hôm sau Phi Nga liền bắt tay vào việc. Với hai người làm công cho ông Minh. Phi Nga quét lại nước vôi, sơn cửa ngõ, làm cỏ xung quanh vườn. Rồi Phi Nga mua bàn ghế, giường nệm, may màn, gối, sắm chén bát. Nhiều người không khỏi ngạc nhiên về việc làm của Phi Nga. Người ta thì thầm với nhau: - Cô ấy tân thời quá, đi cưới chồng nên phải lo hết. Ông giáo Dũng vậy mà có phước! Nhưng ông bà Minh cũng dễ quá. Lẽ ra nhà trai phải lo những chuyện ấy... Người ta bàn tán nhiều về cô con gái đầu lòng của ông Minh, nhưng vì dân chúng trong làng từ trước đến nay vẫn kính mến gia đình ông Minh, nên bàn tán mà không chê bai, bịa đặt nói xấu Phi Nga. Họ chỉ cho là Phi Nga tân tiến quá, muốn làm một cuộc cách mạng về chuyện cưới hỏi. Dọn dẹp yên xong đâu đó, Phi Nga liền rước cha mẹ đến xem ngôi nhà mà nàng sắp về sống chung với Dũng. Bà Minh không khỏi ngạc nhiên: - Con này có đầu óc tổ chức thật! Nhưng rủi ông hiệu trưởng đòi lại nhà thì sao? - Bao giờ đòi sẽ hay, mẹ ạ. Ông Minh nói: - Mẹ con lo xa như vậy rất phải... Cha phải nghĩ cách mua cho con một ngôi nhà ở quận, thì cái công con trang hoàng nhà cửa khỏi bị uổng. Con người vốn là giống ích kỷ, dù sao mình cũng thấy tiếc khi mình ra công làm cho người khác hưởng. Phi Nga chỉ im lặng quay qua nhìn Dũng, chính Dũng cũng đã nghĩ như ông Minh, ông Minh nói tiếp: - Với một tổ ấm như thế này, cha tin con sẽ tìm thấy hạnh phúc. Và dù con không tìm thấy hạnh phúc thì con cũng đã tạo được hạnh phúc cho người con yêu... - Tạo được hạnh phúc cho người mình yêu tức là mình có hạnh phúc rồi, cha ạ... Ông Minh nhìn Dũng rồi gật đầu: - Đúng vậy. Dũng không giấu được sự bẽn lẽn: - Em Phi Nga có tài quá... Con không ngờ... Ông Minh nói: - Nó nói phải... Người con gái khi ra lập gia đình mới có dịp phát triển tài năng, và khi có con mới đủ sức mạnh đương đầu với tất cả khó khăn trở ngại để nuôi con và bảo vệ hạnh phúc cho con cái. Bà Minh ngồi lên chiếc ghế dựa, đưa mắt nhìn khắp phòng. Bà không bao giờ có được óc sáng kiến ấy. Ngày xưa ông bà nấu nướng như thế nào, bây giờ bà làm như thế ấy, không sửa đổi. Chiếc áo bà ba phải có tà, có đinh, cổ phải viền vì các cụ ngày trước mặc như vậy thì bà may như vậy. Nhà bếp của bà từ ngày bà về làm vợ ông Minh đến nay vẫn không thay đổi: cái sống chén để ở một góc, bộ ngựa kê bên hông cửa, lu nước gần cái lò và cái tủ để thức ăn bên cửa sổ... Năm này tháng nọ, những vật ấy không bị dời chỗ bao giờ. Cảm tình của bà có xê dịch phần nào đối với chồng con theo ngày tháng, nhưng những vật ở trong nhà vẫn nguyên chỗ cũ... Bà không bao giờ nghĩ những vật vô tri vô giác ấy lại có thể ảnh hưởng đến đời sống tinh thần của con người, có thể đem lại những ý nghĩ đẹp đẽ, vui tươi cho cuộc sống. Cái tủ là để sắp áo quần, cái ghế để ngồi, những vật vô linh hồn ấy cần gì phải thay cũ đổi mới cho tốn kém? Nhưng bây giờ được thấy căn nhà của Phi Nga, bà mới nhận ra sự cần thiết của nghệ thuật bày trí. Nó làm cho cuộc sống êm dịu và thơ mộng hơn lên rất nhiều. Bà Minh chưa bao giờ thấy khoan khoái như lúc ấy cho nên khi ông Minh đứng dậy ra về, bà thơ thẩn như tiếc rẻ một cái gì. Những hôm Phi Nga không đến, Dũng ngồi nhìn những căn phòng vừa trang hoàng xong, thầm nghĩ: - Phi Nga có tài như thế, liệu có chịu ép mình trong khung cảnh hẹp hòi của một người nội trợ không? Phi Nga có tự cho là đủ với bổn phận của một người vợ, người mẹ không? Hay khung cảnh này chỉ là chỗ dừng chân tạm thời để nàng phóng mình vượt qua một thế giới mênh mông, xa lạ khác, cái thế giới của nghệ thuật? Và Dũng không khỏi lo lắng. Dũng không có tinh thần tranh đấu, lại không đủ can đảm để nhận lãnh một trách nhiệm lớn lao mà Dũng cho là quá sức mình. Khi Dũng được đổi về đây, người ta định giao cho Dũng làm hiệu trưởng một trường tiểu học, nhưng Dũng cứ lo sợ là Dũng mới ra trường, chưa có kinh nghiệm, điều khiển một trường có năm sáu lớp, Dũng làm không được. Dũng cứ nghĩ là mình vụng về trong giao thiệp, còn trẻ, khó có được uy tín, khó gây được tình cảm với các bạn đồng nghiệp. Vì thế ông Châu, một giáo viên lớn tuổi, đã làm hiệu trưởng thay thế Dũng. Bây giờ sắp lập gia đình, Dũng lo lắng không biết mình có đủ tư cách làm chủ một gia đình không? Mặc cảm thua sút Phi Nga từ lúc còn đi học khiến ngày nay Dũng không dám quyết định một việc gì mà chỉ biết tán thành những đề nghị của Phi Nga. Cũng như bà Minh, khi đến thăm ngôi nhà mới của Dũng, bà Bính đã ngồi im lặng một lúc lâu ở phòng khách, rồi mới nói với Dũng: - Thế là mẹ yên lòng, không còn lo nghĩ gì cho con nữa. Dũng chưa hiểu bà kế mẫu ấy muốn nói gì vì từ trước đến giờ Dũng có bao giờ thấy bà vì Dũng mà lo nghĩ cái gì đâu. Dũng không phiền trách bà, không ganh tị với hai em là vì Dũng đã nghĩ như ông Mẫn Tử Khiên. Nếu không có bà thì ai lo cho cha, ai thương yêu săn sóc hai em của Dũng? Bà Bính nói tiếp: - Con hiền lành quá nên không bao giờ nỡ phiền trách mẹ không hề lo gì cho con... Nhưng chắc con cũng hiểu dùm mẹ là cảnh nhà quá thanh bạch, cha con ngoài đồng lương không biết làm gì ra tiền, vì thế mẹ phải lo cho hai em... Và lo cho hai em thành ra bỏ bê con. Nhưng may là con đã có nghề nghiệp, tuy không hơn ai nhưng cũng đủ sống, không đến nỗi thiếu thốn. Giờ đây con lại được một người vợ đảm đang, mẹ tin con sẽ tìm thấy hạnh phúc. Mẹ không còn ân hận về những thiếu sót của mẹ đối với con. Từ nay mẹ sẽ đem hết tâm trí để lo cho cha con và hai em. Cha con cũng gần đến tuổi hưu rồi, mấy lúc nay mẹ định dọn về quê mẹ. Có ít vườn tược, ruộng đất, mẹ sẽ trồng trọt, chăn nuôi và tuổi già của cha con sẽ được an nhàn. Trước đây mẹ đã bàn việc này với cha con, nhưng cha con còn do dự là vì con chưa có gia đình, không có người săn sóc, giúp đỡ. Bây giờ con gặp được Phi Nga, nó hiểu con, yêu thương con, tình yêu của nó sẽ thay đổi cuộc đời con từ vật chất đến tinh thần. Một cô gái biết trang hoàng nhà cửa như thế này trước khi về với chồng, cô gái ấy sẽ có đầy đủ bổn phận. Phần của con như thế là yên, mẹ mừng cho con mà cũng mừng cho mẹ đỡ đi một mối lo về tinh thần. Mẹ không đủ sức lo cho con, điều đó không ai trách mẹ, nhưng tự mẹ cảm thấy bất công đối với con... Chưa bao giờ nghe người mẹ kế nói với mình những câu tình nghĩa như thế, nên Dũng vô cùng cảm động. Bà Bính hỏi: - Chỉ còn ba hôm nữa là ngày cưới, con còn việc gì phải lo nữa không? Có cần thêm chút ít tiền không? - Con đã lo tất cả rồi. Và con không bao giờ phiền trách mẹ. Tại sao mẹ phải phân trần như vậy? Hay có ai đã nói gì với mẹ? - Đợi gì có người nói mẹ mới hiểu những điều ấy. Đừng tưởng người mẹ kế nào cũng vô tình ích kỷ đâu. - Con không bao giờ nghĩ vậy, thưa mẹ. - Con là con trai nên không phiền trách mẹ, nếu là gái thì khó tránh những xích mích mẹ ghẻ con chồng. Xã hội luôn có thành kiến người mẹ ghẻ nào cũng độc ác và đứa con chồng nào cũng bị hất hủi, bỏ bê. Cũng thời con ghẻ nhưng đứa con trai bao giờ cũng dễ chịu hơn đứa con gái. Dũng không muốn nghe bà Bính biện hộ cho những người đàn bà xấu số bước về gia đình chồng với cái chức “mẹ ghẻ”, nên nói: - Bao giờ con cũng nhớ ơn mẹ, mẹ đã đem hạnh phúc đến cho cha con, mẹ đã cho con một mái gia đình và những đứa em ngoan ngoãn. Được yên tâm vì những lời nói của Dũng, bà Bính không còn ân hận gì nữa. Bà hết lời khen Phi Nga về cách trang hoàng nhà cửa, nhất là khi việc ấy không hề làm bà tốn đồng nào. Bà chỉ may cho Dũng một bộ âu phục, gọi là mừng Dũng nhân ngày trọng đại nhất đời chàng. Dũng sợ bà tốn kém nên xin trả tiền bộ quần áo ấy, nhưng bà không chịu. Bà thành thật nói: - Con hãy để cho mẹ làm bổn phận của mẹ. Con đi cưới vợ mà mẹ không tốn đồng nào thì vô lý lắm. Dũng nói để bà yên tâm: - Mẹ không biết đó thôi, chớ Phi Nga cũng đã tự mình lo lấy tất cả, từ chiếc áo cưới cho đến những đồ đạc trang hoàng ngôi nhà này. Bà Bính hỏi: - Thế ông bà Minh không lo à? - Không phải không lo, nhưng Phi Nga đã bán những bức tranh để lấy tiền lo việc đám cưới. Đâu phải bà Minh không phải là mẹ ruột của Phi Nga, cũng đâu phải ông Minh không có tiền. Nhưng Phi Nga muốn làm thế để tỏ cho con thấy là nàng yêu con và một khi tự mình chọn lấy người bạn đời thì mình phải lo liệu lấy, đừng để phiền cha mẹ. Tuy vậy, theo lời Phi Nga thì ông bà Minh cũng đã gửi ngân hàng cho ba đứa con, mỗi người một số tiền hồi môn... - Tiền hồi môn? Con có nghe là bao nhiêu không? - Con không nghe nói, và con cũng không hỏi. Phi Nga nói sẽ chỉ dùng tiền ấy trong những trường hợp khẩn cấp, không đào đâu ra được tiền mà thôi. Mẹ nên yên lòng đừng lo nghĩ nhiều về việc mấy lúc nay không săn sóc được cho con. Từ nhỏ con đã sống với bà con, nay ở với bác, mai ở với chú, khi bên nội, lúc ở bên ngoại, nên con đã quen với cảnh tự mình lo lấy cho mình... - Nhưng từ nay sẽ có Phi Nga săn sóc cho con. Mẹ yên lòng lắm. Thôi, mẹ về và lúc nào mẹ cũng cầu mong cho con được nhiều hạnh phúc. Bà Bính ra về với những ý nghĩ vui tươi, đẹp đẽ. Trước đây khi Dũng ở với cô bác, những người có họ hàng với mẹ Dũng thường nói xấu bà, còn những người bên gia đình ông Bính thì lạnh nhạt với bà. Bà không phải không hay biết, nhưng đã làm ngơ giả điếc để đừng phải lãnh Dũng về. Đến khi Dũng hơi lớn, bà mới rước Dũng về nuôi. Lúc ấy Dũng đã giúp được bà nhiều việc, mà cái việc chánh là trông em. Lẽ ra khi Dũng thi đậu trung học là bà nên nghe lời chồng cho Dũng học thêm vài ba năm nữa để có bằng tú tài, rồi học lên đại học bằng cách vừa đi học vừa đi dạy. Nhưng bà không chịu, bà chỉ muốn cho Dũng có nghề nghiệp sớm, để đỡ cho bà một mối lo, để bà có thể đem toàn lực ra mà lo cho hai con bà. Bà chỉ sợ cảnh cha già con muộn, ông Bính về hưu khi hai con bà chưa thành tài, đỗ đạt... Bà tự bào chữa cho mình là bà không phải ích kỷ, rào cản con đường tiến thủ của Dũng, nhưng mà người mẹ nào cũng phải lo cho con mình trước... Ông Bính không thể cãi lại ý muốn của bà, không thể vì Dũng mà bỏ hai đứa con sau trong sự thiếu thôn hay để gia đình có chuyện lục đục. Sau khi ở nhà Dũng về, bà Bính thường ngồi ngắm những đồ đạc và cách bày biện trong nhà của mình và không khỏi nghĩ: - Nhà này cũng không thiếu bàn ghế, đồ đạc, nhưng sao trông nó luộm thuộm quá. Vào nhà của thằng Dũng, mình thấy mát mắt và tâm hồn tự nhiên khoan khoái. Bao giờ dọn về quê, ta sẽ dọn dẹp nhà cửa thật gọn gàng. Những hình thức bên ngoài ngó vậy mà cũng cần thiết hết sức. Bà nói với ông Bính: - Ông hãy lại thăm nhà thằng Dũng. Tôi thật phục tài của con Phi Nga. Không biết nó ở trường nào ra mà khéo léo như vậy. Ngày nào bà cũng lặp lại những lời khen ấy, khiến ông Bính phải tò mò tìm đến nhà Dũng. Ông đi coi một vòng rồi nói với Dũng: - Vợ con có đầu óc lạ thật đấy. Nhà là của người khác, có chắc gì ở được lâu mà chịu tốn công trang hoàng như vậy. Nó đã lỡ trang hoàng như thế rồi thì con nên vận động cuối năm nay làm hiệu trưởng để được ở luôn đây. - Con đã lỡ trao chức hiệu trưởng cho ông Châu rồi, lấy lạl cũng kỳ. Coi bộ ông ấy hãnh diện với cái chức ấy lắm. - Lẽ dĩ nhiên là hãnh diện vì ở một quận nhỏ chức phận thường được người ta kiêng nể. Hiệu trưởng bao giờ cũng có quyền hơn giáo viên. Người ta đem con cái đến xin học phải thưa với ông hiệu trưởng chớ thưa với con sao? Ngẫm nghĩ một lát, ông Bính nói: - Có một người vợ như Phi Nga, cuộc đời con sẽ thay đổi nhiều. Từ lúc còn nhỏ, con có tánh rụt rè, vì thế lớn lên con không được cương quyết, thiếu nghị lực. Cha tin tưởng con sẽ bỏ được tánh do dự và mạnh dạn lãnh trách nhiệm nếu cần. Người ta bảo người đàn bà co tài thường không có đức, nhưng theo cha thấy thì Phi Nga rất hiền lành, biết yêu thương con. Mà đã biết yêu thương con thì Phi Nga có thể hy sinh tất cả để cho con tìm thấy hạnh phúc. Mẹ con khen Phi Nga nhiều lắm và mừng con may mắn về đường nhân duyên. Mẹ con như con đã hiểu, ít khi chịu khen ai, nhất là khen người cùng phái, vậy mà bây giờ lại khen Phi Nga thì cũng lạ thật. - Ai đến đây và nhìn thấy ngôi nhà này cũng phải khen. Ông Châu còn không khỏi tiếc rẻ là đã nhường ngôi nhà này cho con ở. Cha thấy đó, bàn ghế, đồ đạc có gì là sang trọng hay mắc tiền đâu. Bàn cũ nhưng Phi Nga sơn lại. Ngay như cái tủ đựng thức ăn, Phi Nga lót vải dầu nên trông như mới. Chén bát cũng thế, Phi Nga lựa màu sắc tươi đẹp trông vừa mắt lắm. Chưa có gì cả cha ạ, mấy cái chén, vài cái đĩa, một ít ly tách vừa đủ dùng, nhưng Phi Nga đã tự lựa cho vừa ý. Những tấm màn cửa này cũng tự tay Phi Nga cắt. Phi Nga làm việc gì cũng vừa mau lại vừa đẹp. Nhưng ông Bính thấy Dũng dường như có điều gì lo nghĩ chứ không được thoải mái lắm: - Nhưng ba trông con như có điều gì không được vui? Dũng tươi cười nói để cha yên lòng: - Con không có điều gì lo nghĩ cả. - Tại sao con tính gấp chuyện hôn nhân? Trước đây ba tháng, cha có bàn với con về việc này thì con bảo để vài năm nữa. Có phải Phi Nga đã thúc hối con không? - Trước đây con chưa dám nghĩ đến chuyện hôn nhân là vì con sợ Phi Nga không bằng lòng lập gia đình với con, trong khi con đã yêu nàng từ lâu rồi. - Nhưng bây giờ con còn lo nghĩ gì nữa? Để cha khỏi hỏi lôi thôi, Dũng nói: - Con sợ rủi Phi Nga thay đổi ý kiến thì cũng phiền... Thà cưới hỏi cho rồi để yên xong đâu đó. Ông Bính gật đầu: - Con nghĩ như vậy là phải. Đời bây giờ các cô thiếu nữ hay ham muốn một cách dễ dàng... - Không phải trường hợp của Phi Nga... Phi Nga mến con lắm. Có nhiều nơi sang giàu đến hỏi mà Phi Nga không ưng, nàng bảo con hiểu nàng... Vợ chồng trước nhất phải hiểu nhau thì mới sống lâu dài bên nhau được. Nhưng tại sao cha lại nghĩ là con lo lắng việc gì? - Mặt con trông bơ phờ... Từ khi con còn nhỏ, hễ có việc gì lo nghĩ là nét mặt con như thế đó, cha còn lạ gì! Khi con đi thi tiểu học rồi trung học, nét mặt con như thế đó: đôi mắt sụp mi, vành môi trên như cuốn lên... Dũng đành thú thật: - Phi Nga tài giỏi quá... Con thấy mình thua sút. - Thua sút cái gì? Nó đậu trung học, con cũng đậu trung học... Đâu phải nó học tú tài, cử nhân gì mà bảo là hơn con? - Phi Nga vẽ giỏi, làm việc gì cũng khác thiên hạ, tính toán việc gì cũng đúng. Bắt tay vào việc gì thì việc ấy cũng thành công, kết quả. Ông Bính khuyên: - Nếu con giữ mặc cảm thua sút Phi Nga là hỏng. Con sẽ không bao giờ tìm thấy hạnh phúc. Cha hỏi thật, Phi Nga có tỏ ý gì khinh dễ hay chê bai con không? Dũng vội nói: - Nếu khinh dễ hay chê bai thì Phi Nga đâu thèm kết hôn với con. Ông Bính thở ra: - Như thế thì thôi, chuyện gì con phải thắc mắc? Có phải Phi Nga đã thúc hối con làm đám cưới gấp chăng? Con cứ nói thật cho cha biết. Hay là nó đã lỡ có thai với con? Dũng đứng ngay dậy: - Không bao giờ Phi Nga lại như thế. Nàng xem con như một người bạn và đôi khi con có cái cảm giác Phi Nga chỉ là một bạn thân, một bạn trai. Nếu con mà không đứng đắn với Phi Nga thì chắc chắn không bao giờ có chuyện hôn nhân này. Các bạn của con bảo Phi Nga không dễ gì mà chọc ghẹo được. Gần nàng họ phải cảm mến nàng, và đôi khi sợ nàng là khác. - Như vậy con không nên nghĩ ngợi nhiều, hãy hiểu Phi Nga và đừng nuôi mặc cảm thua sút nó. Vợ chồng phải kính nể nhau. Con kính nể nó thì nó sẽ kính nể con. Nó không thấy con thua sút nó nên nó mới chọn con và chê những thanh niên có địa vị, có tiền của hơn con. Con hay lo nghĩ những chuyện không đâu. Như thế sẽ làm cho hạnh phúc của con bị lung lay, giảm mất giá trị. Ông Bính khuyên lơn Dũng rất nhiều rồi mới ra về. Thấy cả cha và mẹ đều tin tưởng ở Phi Nga, Dũng cũng yên lòng. Từ hôm ấy đến ngày đám cưới, nét mặt của Dũng đã tươi tỉnh, hân hoan như lúc nghe Phi Nga tỏ ý muốn lập gia đình cùng chàng. Chú thích: (1) tương đương lớp chín ngày nay (2) Đơn vị tiền tệ ở miền Nam khoảng năm 1960 CON ĐƯỜNG MỘT CHIỀU Bà Tùng Long www.dtv-ebook.com Chương 2 hi Nga bày bàn, sắp chén đũa và nhìn đồng hồ. Sắp đến giờ tan học rồi. Các món đồ chín tất cả chỉ chờ Dũng về là hai vợ chồng ngồi vào bàn. Dũng xấu đói lắm, về đến nhà chỉ kịp rửa mặt và hai tay xong là kéo ghế ngồi vào bàn ăn. Phi Nga mơ màng nhớ lại những ngày đã qua. Một đám cưới giản dị đầy thân mật, không có chuyện đi hưởng tuần trăng mật. Sau ngày cưới nàng bắt tay vào việc nội trợ, không có người giúp việc mà Dũng cũng chỉ nghỉ được có ba ngày. Nàng về với Dũng đến nay đã đúng một tuần. Một tuần hạnh phúc vô biên vì cả hai đều yêu thương nhau và hiểu nhau. Dũng trẻ ra và yêu đời hơn trước. Chàng không còn thấy mệt nhọc, uể oải sau giờ dạy vì bây giờ ở trường về nhà, chỉ cách một quãng đường rất ngắn, chàng thấy ngay nét mặt vui vẻ, xinh đẹp của Phi Nga. Nàng đứng đón Dũng ở tận cửa ngoài. Từ bỏ cái không khí ồn ào của lớp học, Dũng bước ngay vào thế giới của tình yêu và tuổi trẻ. Những nụ hôn nồng cháy, những nụ cười âu yếm, những câu nói tình tứ, những cái nhìn trìu mến... làm cả hai như sống ở một thế giới riêng biệt. Ngồi bên nhau, họ không cần biết những gì đang xảy ra bên ngoài, xung quanh họ. Chưa bao giờ Dũng được ăn những bữa cơm ngon lành như từ lúc về với Phi Nga. Dũng chưa bao giờ được ai săn sóc như lúc này. Có hôm Dũng cầm lấy đôi tay của Phi Nga hôn say sưa: - Đưa anh xem đôi tay của em ra sao mà em đã mang lại cho anh bao nhiêu hạnh phúc? Cái gì do bàn tay của em làm ra cũng đều đem lại cho anh niềm yên vui cả. Đôi tay của em là đôi tay của nàng tiên xinh đẹp. Phi Nga cũng nhận thấy Dũng yêu nàng tha thiết, chân thành, nên nàng cố tạo cho nếp sống của hai người tất cả những gì êm đềm, hòa thuận. Nàng lo cho Dũng từng li từng tí, làm lụng suốt ngày, hết nấu nướng đến thêu may, dọn dẹp, nhờ vậy mà những bữa cơm được ngon lành, nhà cửa lúc nào cũng ngăn nắp, sạch sẽ. Tối đến, sau bữa cơm, Phi Nga còn giúp Dũng chấm bài, hay Dũng đọc sách với Phi Nga ngồi vẽ bên chàng. Tuy bận rộn như thế nhưng Phi Nga vẫn thấy chưa tận dụng hết sức hoạt động của mình. Lo cho Dũng chưa đủ, Phi Nga cần phải làm một cái gì khác. Lúc còn ở với cha mẹ, Phi Nga có một căn phòng riêng biệt dùng làm “xưởng vẽ”. Thỉnh thoảng nàng vào đó mở tung cửa sổ, chống tay vào thành cửa nhìn ra ngoài vườn. Một con bướm lượn qua, một hàng tre nghiêng ngã bên lối đi, một đôi chim rỉa cánh trên cành lựu, một đóa hồng tươi đẹp vừa nở đêm qua... đều có thể là đề tài cho Phi Nga. Nàng hứng lên là ngồi vào ghế và vẽ say mê quên cả ăn uống. Từ ngày nhận lời làm vợ Dũng, bận rộn với chuyện dọn nhà, lo đám cưới, Phi Nga quên mất thú vui tô vẽ của mình. Nàng cần một căn phòng riêng biệt hay một xó xỉnh nào đó, miễn sao đừng có những cặp mắt tò mò soi vào để nàng có thể làm việc tự do. Những lúc ấy, nàng dường như sống trong một thế giới riêng biệt. Nàng không muốn ai lọt vào đó, dù là Dũng, người thân yêu nhất của nàng hiện giờ. Lúc còn ở nhà với cha mẹ, nàng cũng cảm thấy cần có những lúc sống một mình như thế. Khi ngồi một mình trước bức họa và làm việc say mê, nàng không bao giờ thấy mình cô độc. Trái lại, có lúc nàng ngồi bên hai em hoặc giữa đám đông mà lại thấy mình cô đơn hơn bao giờ hết. Sống những ngày hạnh phúc nhất của người con gái mới bước chân về nhà chồng, Phi Nga quên bẵng đi thú tiêu khiển trước đây của mình, nhưng giờ đây trong lúc bày bàn ăn chờ Dũng về, Phi Nga bỗng nhớ ra và tự nghĩ: - Thảo nào mà mình có cảm giác như chưa dùng hết sức hoạt động của mình. Dọn dẹp nhà cửa, nấu nướng may vá, những việc ấy Phi Nga đã làm như một cái máy... Những chuyện ấy không đòi hỏi ở Phi Nga một chút nhọc mệt nào của đầu óc. Với Phi Nga, làm việc mà đầu óc không mệt nhọc là chưa phải làm hết sức mình... Đầu óc đang bận rộn về chuyện chưa dùng hết thì giờ, nên khi Dũng bước vào cửa, sau cái hôn thường lệ, Phi Nga nói ngay: - Em phải tìm một góc nào đó để tạo một chỗ làm việc riêng cho em mới được. Dũng tươi cười hôn lại vợ: - Cái nhà bếp không đủ cho em múa máy tay chân sao? Anh thấy em bận rộn suốt ngày. - Em muốn nói cái xưởng vẽ của em đấy chứ... Dũng lo lắng nhìn Phi Nga: - Lại nghĩ đến chuyện sáng tác rồi à? Thì hãy sáng tác cho anh một đứa con đã. Phi Nga choàng hai tay qua cổ Dũng, ghì đầu chàng xuống: - Ừ nhỉ, phải lo sáng tác chuyện ấy trước đã. Thích quá nhỉ! Một đứa con... Còn bức tranh nào đẹp bằng bức tranh ấy... Một đứa con... Những tiếng cười nói của nó sẽ là những bản nhạc làm rộn rịp ngôi nhà này... Thế là Phi Nga bỏ dở ngay chuyện tìm một chỗ để đặt cái giá vẽ của mình. Dũng đi thay quần áo, rửa mặt rồi trở ra kéo ghế ngồi trước bàn ăn. Phi Nga cũng vừa bưng tô canh cá nóng hổi lên, khói nghi ngút. Những miếng cà chua màu đỏ, những cánh hành ngò màu xanh, cùng với những miếng thịt cá trắng nõn nằm trong cái bát sành màu tím nhạt đặt giữa một cái đĩa cùng màu có vẽ hoa làm Dũng thấy nôn nao đói... Không kịp đợi vợ cùng ngồi vào mâm, Dũng cầm muỗng múc canh vào chén, miệng khen: - Em có món canh này ngon tuyệt... Nhưng khi Phi Nga đặt thêm đĩa xà lách lên bàn thì Dũng kêu lên: - Một bát canh, hay một đĩa thức ăn của em soạn là một bức tranh đầy đủ màu sắc hòa hợp đẹp mắt. Ăn một bữa cơm mà thị giác, khứu giác, vị giác đều được thỏa mãn thì em thật là một người nội trợ hoàn toàn. Mẹ anh không bao giờ biết trộn xà lách như thế này... Mát miệng đã đành mà còn mát cả mắt nữa... Phi Nga đã dẹp chuyện vẽ tranh lại rồi, nhưng không ngờ Dũng lại bươi ra bằng cách khen về hình thức những món ăn của nàng, vì thế Phi Nga buộc lòng phải nói: - Trong khi em chưa tạo ra được một xưởng vẽ thì em tạm lấy cái nhà bếp làm nơi sản xuất những bức tranh với màu sắc đẹp mắt, ngon miệng anh. Dũng gật đầu: - Nhưng chính những bức tranh này mới cần cho anh, cho hạnh phúc của đôi ta. Nghe Dũng nói thế, đôi mắt của Phi Nga bỗng đăm chiêu và trong giây phút ấy, Dũng cảm thấy Phi Nga dường như xa cách hẳn mình, dù vẫn ngồi sờ sờ bên chàng. Dũng hỏi: - Em nghĩ gì mà thừ người ra như vậy? Phi Nga giật mình: - Em đang nghĩ đến hạnh phúc của đôi ta. Lúc nãy anh nói đến chuyện sáng tác một đứa con, một sáng tác đầu tiên của chúng ta, khiến em đã dẹp lại trong cái ngăn kéo tận cùng của đầu óc em chuyện tạo ra một nơi yên tĩnh làm xưởng vẽ. Sao bây giờ anh cứ nhắc đi nhắc lại hoài nào là bức họa, nào là màu sắc, khiến cái ngăn kéo đó bị lôi ra lại, và em lại bị lôi cuốn vào chuyện tranh, chuyện vẽ. Có phải là đáng lo không? Dũng ngơ ngẩn nhìn Phi Nga. Gương mặt nàng sáng ngời lên nhứ lòng đang bị nung đốt bởi ngọn lửa nào đó, chắc chắn không phải là ngọn lửa do tình yêu tạo nên. Cũng có nhiều lúc nét mặt của Phi Nga sáng ngời lên như thế nhưng cái sáng ngời ấy do tình yêu nung đốt nên Dũng liền nhận được ở đôi môi nàng những cái hôn nồng nàn tha thiết... Nhưng lần này thì lòng Phi Nga đang bị thần nghệ thuật hành hạ và làm xao lãng trong giây lát sự yêu chồng... Chỉ là xao lãng trong giây lát, nhưng Dũng thấy dài vô tận... Vốn yếu đuối nên luôn thiếu tự tin, ngày nay mặc dù đã nắm trong tay tình yêu và hạnh phúc do Phi Nga tạo cho, Dũng vẫn lo lắng những vật quý báu ấy sẽ không còn ở với chàng nếu chàng cứ để Phi Nga cảm thấy thiếu thốn một cái gì hay ngăn trở Phi Nga đeo đuổi ham thích của nàng. Dũng liền nói: - Nếu em cần thấy có một nơi yên tĩnh để vẽ những lúc anh đi vắng thì em cứ ngăn bớt căn phòng ngủ... Phi Nga không để Dũng nói hết lời: - Phòng ngủ như vậy là chật quá rồi... Ngôi nhà này chỉ gồm có một phòng trước dùng làm chỗ tiếp khách và đặt bàn ăn, một phòng ngủ và một nhà bếp. Muốn mở xưởng vẽ phải làm thêm cái gác ở trên bếp, hay phải che thêm cái chái. Em sẽ nghĩ lại, nhưng cũng không cần gấp đâu anh. Chúng ta còn chán thì giờ. - Chỉ sợ lúc em có con thì em không còn ngày giờ nữa chứ. Có nên lợi dụng lúc em chưa bận rộn con cái không? Phi Nga hỏi như để hỏi chính mình: - Những đứa con có là trở ngại đáng kể cho sự nghiệp của người đàn bà không, nếu họ có sự nghiệp, hay nếu họ thật sự muốn tạo cho họ một sự nghiệp? Hỏi xong câu đó, Phi Nga ngồi trầm ngâm trước mâm cơm, quên cả ăn. Dũng nói, từng tiếng của chàng rơi ra nặng nề trong bầu không khí im lặng lúc bấy giờ: - Theo ý anh, sự nghiệp đáng kể cúa người đàn bà là chồng con. Phi Nga không cãi lại, nàng chỉ nói: - Sang năm chúng ta sẽ có một đứa con, anh đồng ý chớ? Dũng bỗng lo lắng: - Đợi vài năm nữa hãy có con. Có con sớm em sẽ khổ, kéo dài thời kỳ trăng mật lâu chừng nào thì chúng ta được hưởng hạnh phúc lứa đôi nhiều chừng ấy. - Nhưng đứa con có làm giảm mất hạnh phúc lứa đôi của chúng ta không? - Em cứ nhìn gia đình chị Loan thì rõ. Chị ấy có chồng mới ba năm, đã hai lần làm mẹ. Suốt ngày chị ấy đầu bù tóc rối, anh Phẩm chồng chị, không còn chút hứng thú mỗi khi về nhà. Nào tiếng khóc của con, tiếng than của vợ, rồi thì nhà cửa bừa bãi, bếp núc dơ bẩn. Còn đâu cái cảnh thuở ban đầu... - Lỗi tại chị Loan! Em mà có được hai đứa con như chị Loan thì anh sẽ thấy em săn sóc chúng nó như thế nào. - Hãy nghe lời anh đi, khoan nghĩ đến chuyện có con đã. Phi Nga nhún vai vẻ bất bình: - Anh thật dễ thay đổi ý kiến. Lúc nãy bảo em hãy nghĩ đến chuyện sáng tác một đứa con, bây giờ bảo em hãy đợi vài năm nữa. Bực mình chưa? Anh nên nhớ em mà muốn thì không ai cản nổi đâu nhé. Dũng liền nói: - Thì tùy em vậy. Anh chỉ sợ em mệt, em khổ vì con cái nheo nhóc. Em không thấy chuyện có con là mệt thì tùy em vậy, sau này đừng đổ lỗi cho anh. Phi Nga trớ lại vui vẻ và lườm Dũng: - Từ nay không nên do dự như vậy. Đàn ông phải cương quyết mới làm nên việc. Dũng nhận lỗi: - Anh hay do dự quá. Tánh anh từ trước đến giờ như thế, biết làm sao bây giờ. Phi Nga đợi Dũng ăn xong, dẹp bàn và đem chén đĩa xuống bếp. Dũng nói: - Để anh phụ em dọn dẹp. Anh cứ nằm dài như các cụ đồ nho ngày trước, lỗi thời lắm! Đời này chồng vợ phải đâu lưng sát cánh bất cứ trong công việc gì. Trong khi vợ làm lụng mà mình nằm dài đọc báo, đọc sách để chờ thức ăn tiêu hóa thì vô lý lắm. Vừa nói Dũng vừa lấy giẻ lau bàn, dọn ghế và mang chén đĩa xuống bếp. Phi Nga nói: - Anh giúp em thì công việc mau rồi, em rảnh tay sẽ lên ngồi bên anh. Chúng ta có nhiều thì giờ bên nhau, có phải là vui hơn không? Phi Nga vừa sắp chén dĩa xong thì bên ngoài có tiếng giầy đi vào sân. Phi Nga nhìn qua cánh cửa sổ nhà bếp thì thấy Loan và Phẩm khoác tay nhau đi lên thềm. Phi Nga vội vàng rửa tay rồi chạy lên nhà trên. Lúc ấy Dũng đã đứng dậy ra đón bạn: - Anh chị đến chơi, mà tụi này không biết trước. Loan hỏi: - Biết trước để lo đãi đằng phải không? Phi Nga cười: - Vậy mới phải chớ... Phẩm nói: - Từ hôm đưa cô dâu về đây, chúng tôi chưa có dip đến thăm anh chị. Thế nào, hạnh phúc lắm phải không? Phi Nga chỉ nói mấy tiếng cảm ơn thường lệ trong khi Dũng vui vẻ nói: - Phi Nga thay đổi hẳn tôi, anh chị ạ... Loan nói: - Chị giỏi thật. Nhưng rồi đây có con, anh sẽ biết. Anh Phẩm cứ than như bộng. Con nít thì hay khóc, vậy mà anh ấy bảo không chịu được. Suốt ngày tôi lo cho hai con, anh về đến, cơm có trễ, canh có nguội là anh càu nhàu muốn điên lên được. Phẩm nghe vợ đem chuyện nhà ra nói liền lườm vợ: - Đến nhà vợ chồng mới cưới mà than thở như vậy là kém xã giao nghe chưa bồ? Bị chồng cảnh cáo, Loan quay qua nói chuyện khác: - Ông hiệu trưởng buồn cười thật! Từ hôm đi dự đám cưới anh chị, ông ấy dường như tiếc rẻ là đã để cho anh chị ở ngôi nhà này... Dũng hỏi: - Tiếc rẻ cái gì vậy chị? - Tiếc rẻ vì thấy chị Nga trang hoàng ngôi nhà này đẹp quá. Coi bộ ông ta muốn lấy lại. - Có lấy lại cũng đợi hết niên khóa đã chớ. Loan nói: - Tội gì trả lại? Anh cứ vận động lấy lại chức hiệu trưởng đi. Anh muốn không? Tôi giúp cho. - Chị quen với ai hả chị Loan? Quen với ông trưởng ty hả? Hay ông quận trưởng? - Quen với ai miễn là lấy lại chức hiệu trưởng cho anh được thôi. Phẩm nói: - Cái ông ấy coi vậy mà nhỏ nhen quá, đã có nhà của cha vợ rồi mà còn tham lam. Người ta đã nhường chức hiệu trưởng cho mà không biết cám ơn... Anh Dũng à, anh không vận động làm hiệu trưởng thì năm tới anh sẽ mất ngôi nhà này cho mà xem. Loan nói thêm: - Ngôi nhà này lúc bỏ trống không ra gì nên ông ấy chê, bây giờ chị Nga đã trang hoàng đẹp đẽ nên nó ăn đứt những biệt thự nửa quê nửa tỉnh ở đây. Chị Nga à, chị phải thúc anh ấy đi vận động làm hiệu trưởng. Bao giờ anh chị vận động không được, tôi sẽ nói giúp cho. Phi Nga nói: - Cái đó tùy ở anh Dũng. Trước đây anh không chịu làm hiệu trưởng, bây giờ sau khi cưới vợ lại đòi làm, người ta sẽ nghĩ là tôi xúi xử và thế nào họ cũng bảo là cái tụi đàn bà thích làm lớn, ham chức vị quyền thế và bất cứ ở đâu có đàn bà là có chuyện lôi thôi xía vô chuyện của chồng. Loan nói: - Ăn thua gì cái chuyện làm hiệu trưởng đã cực khổ mà lương hướng cũng chẳng lên được là bao. Địa vị quyền thế gì một ông hiệu trưởng ở một trường quận, có làm lớn thì cũng chỉ làm lớn được với mấy đứa học trò, bắt nạt được ai? Nhưng mình cần giữ cái nhà này để ở, chị Nga ạ. Tôi tiếc cái công chị trang hoàng lắm. Rồi Loan quay qua Dũng: - Anh nghĩ sao hả anh Dũng? Không dám làm hiệu trưởng hả? Anh lười thật đấy. Việc đời đâu phải dễ như anh nghĩ, phải tranh đấu mới được. Anh cứ buông xuôi thì hỏng tất cả. Phi Nga nhìn Dũng và nghĩ: - Chị Loan nói vậy mà đúng. Ngay như chuyện hôn nhân, nếu ta không đề nghị với anh ấy trước thì chắc anh cũng để buông xuôi rồi. Dũng thấy vợ nhìn liền nói: - Bây giờ đến nghỉ hè còn ba tháng nữa. Để xem ông ấy tỏ thái độ thế nào đã. Bây giờ thì ông ta vẫn tử tế với tôi, tôi không nghe ông ta nói gì về chuyện nhà cửa hết. Phi Nga thấy chuyện nhà cửa không làm Dũng vui, liền nói với Loan: - Anh chị dùng bánh ngọt nhé. Tôi đi pha trà. - Uống trà giờ này làm sao ngủ được? Thôi, chị cứ ngồi đây nói chuyện, đừng đi pha trà làm gì. Chúng tôi cũng vừa ăn xong. - Thì để tôi làm nước cam hay nước chanh vậy. Loan vẫn ngăn bạn: - Chúng tôi không khát. Rồi kéo tay Phi Nga ngồi xuống. Loan hỏi: - Chị đi thăm ai chưa? Bà hiệu trưởng, các cô giáo bạn của anh Dũng? Những bà trong quận này? Phi Nga lắc đầu: - Tôi chưa và có lẽ cũng không đi thăm ai hết. Ở đây tôi chỉ quen chị. Những người kia gặp thì chào hỏi, còn không thì thôi. Phẩm cười: - Tôi biết mà. Lúc này chị chỉ thích làm quen với anh Dũng. Phi Nga tỉnh bơ: - Đúng vậy. Loan cũng cười: - Chúng tôi thật không ngờ anh chị lập gia đình với nhau. Bạn bè quen thân rồi thường không muốn sống chung nữa. Phi Nga hỏi: - Tại sao vậy? Quen nhiều thì hiểu nhau chớ có sao đâu. Hiểu nhau mới ở đời với nhau được chứ. Loan lắc đầu: - Tôi không nghĩ như chị, quen quá hóa lờn thì còn đâu là sự kính nể nữa, lại nữa quen nhau quá, còn gì lạ với nhau nữa đâu... Phẩm nhìn vợ cười: - Vì nghĩ thế mà mình đã chọn tôi, vì tôi với mình không quen nhau từ trước? Loan lườm chồng: - Đừng nói chuyện mình, nhàm tai anh chị Dũng... Phi Nga muốn xoay câu chuyện qua một chiều khác liền hỏi: - Sao anh chị không đem hai cháu đến đây chơi? Loan nói: - Đi đâu mà mang trẻ con theo thì khổ lắm, lại nữa chúng nó có để yên cho mình nói chuyện đâu. Chị Phi Nga chắc chưa muốn có con lúc này... Dũng nghĩ Loan và Phẩm đã có nhiều kinh nghiệm về chuyện con cái nên hỏi: - Vợ chồng đến lúc nào thì nên có con hả anh chị? Phẩm giành trả lời trước: - Ba năm sau ngày cưới. Có con sớm mất vui... Dũng nhìn vợ: - Em nghe chưa? Phi Nga hỏi Loan: - Còn ý kiến chị thế nào? - Chuyện ấy đâu phải muốn là được. Mình có con thì mình cực, đàn ông họ cực cái gì mà than? Đẻ con ra cho họ thương yêu, lại ban cho họ cái chức làm cha vậy mà họ không muốn, thật ích kỷ hết chỗ nói. Phẩm cãi: - Ban cho chức làm cha rồi ngồi khoanh tay mà hưởng sao? Không đặt lên đầu, lên vai người ta bao nhiêu là bổn phận mới sao? Rồi thì vợ đẻ con bịnh, không chạy tiền hụt hơi sao? Các bà đâu thấy những chuyện phiền ấy, các bà cứ thấy chuyện mang nặng đẻ đau, nuôi con nuôi chồng mà không thấy cái khổ tâm của chồng trong trường hợp ấy... Loan nói: - Thôi đi, ai mà cãi lại cái miệng của anh. Anh và anh Tuấn khác nhau một trời một vực. Dũng hỏi: - Anh Tuấn nào? - Anh Tuấn làm ở Tòa hành chánh tỉnh này. Chị Tuấn sợ có con lắm, chị mới sanh có hai đứa con là tìm cách ngừa không cho có con nữa. Anh Tuấn thì ham con lắm, vì thế gặp ai anh cũng nói: đàn bà sao kỳ quá, đẻ con đẹp đẽ, dễ thương như vậy mà lại không thích, cứ kêu rên là khổ là bịnh hoài. Theo tôi thấy, người đàn bà cao quí và được đời kính trọng, nể nang là nhờ đẻ con đẻ cái để nhân loại khỏi diệt vong. Tôi mà có tiền thì tôi mở một viện dục anh tại nhà tôi, để hằng ngày được nhìn những đứa trẻ đùa nghịch, chạy nhảy. Mỗi đứa trẻ là một nguồn sống, hàng ngày mà được nhìn những mầm sống ấy thích quá. Phẩm nói đùa: - Hay để anh ấy đẻ thế cho vợ? Phi Nga nói: - Phải chi được thì chắc anh Tuấn cũng sẵn sàng. Phẩm hỏi: - Thế anh chị có thích con nít không? Phi Nga cười: - Ái tình phải đi đến hôn nhân và con cái là nguồn bảo đảm cho hạnh phúc gia đình. Phẩm nhìn Dũng lắc đầu: - Đàn bà khó hiểu lắm phải không anh Dũng? Loan nói: - Chính các anh mới là khó hiểu. Phi Nga nói: - Thôi cãi làm gì. Hãy nói chung con người thật khó hiểu. Như vậy không ai tranh chấp làm gì. Phẩm cười: - Như thế là huề cả làng. Nói thì nói vậy chớ tôi cũng chúc anh chị đầu năm sinh con trai, cuối năm sinh con gái. Dũng hỏi: - Để theo kịp anh chị và cũng để nếm mùi con khóc, con la chứ gì? Phẩm cười lớn: - Đúng vậy! Có vậy mới là tri kỷ, chớ bây giờ tôi có nói gì, anh cũng không tin. Phi Nga trở nên lặng lẽ, không góp câu nào về câu chuyện chung nữa. Đôi mắt của Phi Nga trở nên xa vắng, Dũng nhìn nàng và trên nét mặt của chàng thoáng ngay một nỗi lo lắng. Câu chuyện từ đó trở nên lạt lẽo. Phẩm liền nói: - Đến thăm anh chị một chút, bây giờ chúng tôi về để anh chị nghỉ. Phi Nga đứng lên ngay trong khi khách vẫn còn ngồi: - Hôm nào chúng tôi sẽ đến thăm anh chị và các cháu. Cử chỉ đuổi khách của Phi Nga khiến Phẩm khó chịu. Chàng liền kéo vợ đứng lên: - Chúng ta về kẻo các con đợi... Phi Nga và Dũng tiễn hai người ra tận ngoài đường. Khi quay vào, Dũng nói: - Em đang vui bỗng trở nên đăm chiêu khiến anh Phẩm khó chịu bỏ ra về. Em làm như là muốn đuổi khách vậy. Phi Nga bực bội: - Để anh Phẩm nói nhảm nhí mất cả ngày giờ của mình... Và Phi Nga trở vào ngồi lại chỗ cũ, đôi mắt vẫn xa xăm như lúc nãy. Dũng lấy báo ra đọc, để yên cho nàng với những ý nghĩ riêng. Chính Dũng cũng không sao hiểu được nàng đang nghĩ gì... Phi Nga ngồi như thế một lúc lâu mới đứng lên: - Thôi mình đi ngủ đi, để ngày mai anh còn đi dạy. Dũng hỏi: - Anh Phẩm nói gì mà em không được vui vậy? - Có gì đâu. Em thường có tánh hay nghĩ vơ vẩn. Một lời nói không đâu vậy mà đôi khi làm em nghĩ liên miên cả ngày. Anh đừng lấy chuyện đó làm điều... Dũng hỏi: - Em không thích bạn bè đến chơi? - Anh hiểu em nhiều, tại sao lại hỏi vậy? Từ trước đến giờ em đâu có nhiều bạn. Em quen chị Loan vì chị ấy là bạn học, mà chị Loan cũng là bạn của anh nữa. Từ ngày có gia đình chị thay đổi nhiều lắm, không khác gì những người đàn bà khác, gặp nhau là đem chuyện thiên hạ ra nói, còn không thì đem chuyện nhà ra than thở, nào con đau, nào chồng khó, nào túng thiếu, nào nhọc nhằn... Nhưng nghĩ kỹ lại thì cũng tại chị Loan không biết hướng cuộc sống của mình theo một chiều vui tươi đẹp đẽ hơn. Em không quan niệm như họ, có chồng là mất tự do, là khổ cực, có con là mất thì giờ, là vất vả. Có chồng có con đối với em là trách nhiệm mà người đàn bà nào cũng phải nhận lãnh. Lo cho chồng, săn sóc con không phải là cực hình mà là công việc có ý nghĩa, tự mình mình thích làm, vì yêu chồng yêu con, chớ đâu có ai bắt buộc mình. - Chị Loan tánh vốn nông nổi, em cũng biết rồi. Mình đâu ngờ chị ấy kết hôn với anh Phẩm. Ai cũng tưởng chị Loan yêu anh Phúc. Em có còn nhớ anh Phúc không? Anh ấy bây giờ là một chiến sĩ. - Người ta bảo anh Phúc sở dĩ nhập ngũ là vì Loan đó. Anh Phúc đinh ninh là chị Loan lập gia đình với anh. - Lúc nãy chị ấy nói em không nghe sao? Quen nhiều thì còn lạ gì nhau nữa. Nhưng thật ra chị ấy không hiểu gì hết. Quen thì quen vậy chớ làm sao hiểu nhau hết được. Ngay như chúng ta, chúng ta có thể tự hào là hiểu nhau, vậy mà anh làm sao hiểu được em đang nghĩ gì khi em ngồi thừ người ra như lúc này. Phi Nga khen: - Anh bao giờ cũng có một lối kết luận tài tình. Anh muốn biết em nghĩ gì à? Dũng phân trần, vẻ mặt kém vui: - Làm chồng mà không hiểu vợ mình nghĩ gì khi ngồi đối diện với mình thì vô lý lắm, hay là kém thông minh thôi, ở bên Châu Âu, mỗi khi chồng hay vợ nói đến người bạn đời thường bảo một phân nửa của tôi, như thế có nghĩa là chồng vợ xem nhau như một, có hiểu nhau mới xem nhau như một phải không em? - Anh muốn chúng ta là mấy bây giờ nếu không là một? Sao lại thắc mắc những chuyện không đâu như vậy? Em đang nghĩ liệu chúng ta có thể sống riêng biệt không cần bạn bè không? - Sao em lại có ý nghĩ lạ lùng như vậy. Con người ta phải có bạn bè, sống riêng biệt thì làm sao thành xã hội được? Đâu phải ai cũng như anh Phẩm, chị Loan. Nhưng anh thấy cặp vợ chồng ấy cũng dễ chịu, tử tế với mình đó chứ. Em thích sống một mình à? Thảo nào nhiều đêm đang ngủ anh giựt mình thức dậy thấy em cứ nhìn lên trần nhà. Những lúc ấy nếu anh có một ngai vàng hay một đế quốc, chắc anh sẵn sàng đổi cho người nào có thể nói cho anh biết em đang nghĩ gì. Phi Nga khó chịu: - Nếu vậy từ nay em không nghĩ như vậy nữa. - Anh có cấm em đâu. - Anh sợ em bất bình anh về chuyện gì sao? - Không, anh không nghĩ hẹp hòi như vậy... Phi Nga nói sau một lúc suy nghĩ: - Nhiều lúc em ngồi nhìn căn phòng rồi nghĩ đến nếu em có tiền thì em sẽ trang hoàng lại như thế nào cho đẹp hơn. Hoặc em nghĩ nếu có thì giờ thì em sẽ vẽ một bức tranh về ngôi nhà của mình như thế nào. Cũng có lúc em nghĩ về bố cục của một quyển sách mà em vừa đọc, hay nghĩ đến cuộc sống của một người nào đó mà em mới gặp... Những chuyện em nghĩ viễn vông lắm, mênh mông lắm, không liên quan đến đời sống tình cảm của chúng ta. Dũng nói, không hiểu là khen hay chê: - Em giàu tưởng tượng quá! Phi Nga chấm dứt câu chuyện: - Thôi, đi ngủ là vừa. Nhưng khi nằm vào giường, Phi Nga lại vớ ngay một quyển sách. Dũng hỏi: - Lại định đọc sách để nửa đêm thức nghĩ vẩn vơ à? Mặc dù đã được may mắn làm chồng Phi Nga, nhưng Dũng vẫn cảm thấy chàng không thể nắm hết được tinh thần của Phi Nga. Một phần nào đó trong cơ thể Phi Nga đã vuột ra khỏi tầm tay, tầm mắt của Dũng. Nhưng Dũng tự an ủi là Phi Nga đã yêu chàng và lo cho chàng một cách chu đáo. So sánh Phi Nga với những người đàn bà khác mà Dũng đã từng quen biết thì không ai hơn được Phi Nga về mặt nội trợ, về tài điều khiển một gia đình êm thấm, ngăn nắp. Phi Nga đang làm bếp thì Phi Anh đẩy cổng bước vào sân. Phi Nga ra đón em: - Phi Yến đâu? Chỉ một mình em đến thăm chị à? Phi Anh ngạc nhiên nhìn chị: - Trông chị mập ra, lạ thật. Phi Nga hỏi: - Có phải bây giờ trông chị nhà quê lắm không? - Trông hồng hào và có da có thịt hơn. Mẹ bảo em đến thăm chừng chị có vui vẻ không? Chưa vào nhà, đi đằng xa nghe tiếng chị hát, em biết ngay là chị có hạnh phúc. Phi Nga cười: - Mẹ sợ chị khổ? - Vì chị phải lo việc nội trợ. Có một cái nhà là cực nhọc lắm. Huống chi ngôi nhà này rộng quá. - Đâu có rộng gì. Chị không biết tìm đâu ra chỗ để làm xưởng vẽ của chị. Phi Anh đi xem qua khắp nơi rồi thừ người ngồi xuống ghế. Nàng không ngờ chị mình đã tạo được một tổ ấm đẹp đẽ như thế. Phi Nga hỏi: - Em nghĩ gì mà ngồi im như vậy? Có gì làm em không vừa lòng chăng? - Chị có căn nhà đẹp quá. Vợ chồng mới cưới mà có một mái nhà như thế này thì hạnh phúc quá. Vậy mà em cứ lo không ai rửa chén cho chị, chị không thích xuống bếp. Phi Nga cười: - Việc nhà thì phải lo, có chồng thì phải đảm đang. Lúc ở nhà chị muốn dọn dẹp thì mẹ lại bảo chị làm sai ý mẹ. Em uống nước chanh nhé, chị đi pha. À, em quên nói cho chị biết, Phi Yến đâu mà không đi với em? - Phi Yến đến chơi nhà bạn. Mẹ đi chợ về bỗng nhớ đến chị, sai em lên đây thăm chị. Anh Dũng đi dạy chưa về à? Chị đang nấu cái gì đó? - Chị chiên thịt. Chúng ta xuống bếp nói chuyện nhé. Chị trông chừng chảo thịt. Phi Anh đi theo chị: - Chị làm bếp mệt không? Ai đi chợ cho chị? - Chị chớ ai. À, trưa nay em ở đây ăn cơm với chị nhé. - Em phải về để nói cho mẹ biết. Em ở đây chỉ làm phiền anh chị chớ ích gì... - Em có nhớ chị không? Phi Anh thành thật: - Vắng chị cũng buồn, nhưng có chị ở nhà tụi em cảm thấy bất tài lắm. Phi Nga cười: - Thế chị đi lấy chồng, các em thấy mình có tài gì chưa? - Em đang học đàn với chị Xuân. - Chị Xuân biết gì về âm nhạc mà học? Em đàn được bản nào chưa? Phi Anh tự phụ nói: - Em đàn được từ trước, nhưng bây giờ học thêm cho vui. Phi Nga nhớ lại những bản nhạc mà Phi Anh đàn sai và mỗi lần Phi Nga sửa thì Phi Anh không bằng lòng, liền nói: - Em phải chú ý đến nhạc lý để khỏi đàn sai... Phi Anh nghe thế không được vui: - Lúc nào chị cũng nghĩ là em đàn sai! Phi Nga liền hỏi sang việc khác: - Cha mẹ độ rày có hay đi chơi không? - Từ hôm chị đi lấy chồng, cha trở lại làm thơ. Phi Nga mừng rỡ: - Thế à? Em thấy cha làm được mấy bài rồi? - Em nghe cha ngâm nga mãi, không biết mấy bài. À, chút nữa thì em quên chuyện này... Bà Quỳnh, người mua hai bức tranh của chị, vừa xuống đây nghỉ mát tại nhà ông hội đồng Tích. Bà ta cho người đến mời chị và khi nghe mẹ nói chị có chồng hiện ở trên quận thì bà ao ước làm sao gặp được chị. Bà bảo có việc nhờ đến chị. Phi Nga hỏi, đôi mắt trở nên vui vẻ lạ thường: - Thế à? Mẹ có chỉ chỗ chị ở không? - Không, mẹ dặn chị nay mai nếu rảnh thì về để gặp bà Quỳnh, chắc bà ấy muốn nhờ chị vẽ tranh nữa đó. Chị về được không? - Được chứ, chị về thì anh Dũng ăn cơm trưa ngoài quán, còn không chị nấu sẵn thức ăn anh ấy mua bánh mì về ăn cũng được... Nhưng vợ chồng mới cưới mà bỏ anh ăn cơm quán thì cũng tội. - Ai có chồng rồi cũng mất tự do. Chị Huệ từ ngày có chồng không dám tiếp bạn trai nữa. Chị ấy không dám đi đâu một mình sợ anh Viễn ghen. Chán thật đấy. Nhưng công việc làm ăn của chị mà chị cùng đi với anh Dũng thì người ta đâu thích. Em sẽ trả lời với bà Quỳnh như thế nào? - Được, ngày mốt chị sẽ về. Em nói trước cho bà Quỳnh biết. Phi Anh vui vẻ: - Có vậy chớ. Chẳng lẽ con gái có chồng rồi, mỗi lần về thăm cha mẹ phải đi với chồng? Phi Nga nghĩ: - Dũng không cấm ta đi đây đi đó, nhưng ta cũng không thích đi đâu cả... Phi Anh hỏi: - Chị vẽ thêm được gì chưa? - Chị chưa vẽ vì chưa có phòng vẽ. - Ngồi đâu mà vẽ không được, chuyện gì phải có phòng riêng. Những lúc anh Dũng đi vắng, chị cứ bày giá vẽ ngay trong phòng chị, hay ở dưới bếp cũng được, vừa vẽ vừa trông chừng nồi cơm. Phi Nga cười lớn: - Làm việc kiểu đó thì mất thú. Chị mà làm việc thì trời đất phải thu hẹp lại trong cây cọ, trên tờ giấy, mắt chị không còn thấy gì khác hơn là cái giá vẽ, đầu óc chị không nghĩ gì khác hơn là cái đề tài mà chị đang vẽ. Phi Anh bỗng hỏi: - Anh Dũng dễ chịu không chị? - Dễ chịu lắm... - Các em đều chê anh Dũng... Nhưng bây giờ anh chị đã sống với nhau rồi, em chỉ còn cách khen thôi. Phi Nga khen: - Biết điều đấy! Miễn chị thấy có hạnh phúc thì thôi... Phi Anh nói bằng một giọng hoài nghi: - Mới có ba tháng, lấy gì làm chắc. Phi Anh ra về trước khi Dũng ở trường ra. Phi Nga cho Dũng biết có Phi Anh đến chơi thì Dũng hỏi: - Sao cô ấy không ở lại dùng cơm? - Mẹ kêu Phi Anh đến xem thử em và anh có vui vẻ không. Dũng cười: - Ai cũng lo cho mình cả. Có lắm người sợ chúng ta không có hạnh phúc. - Ai nữa? - Anh Phẩm và chị Loan chớ ai. Họ nghĩ là mình quen nhau quá nên lờn... Phi Anh không ở lại chơi à? - Nó bảo mẹ đợi. Không biết mẹ nóng ruột hay thấy chiêm bao thế nào mà bỗng lo lắng như vậy. À, đến thứ sáu em về thăm mẹ rồi chủ nhật chúng ta về thăm cha mẹ bên nhà anh, anh Dũng nhá? - Tùy em, nhưng em nhớ chiều về, đừng ở lại đêm. - Độ ba giờ chiều là có mặt em ở đây rồi. Em làm sẵn thức ăn để anh ăn trưa với bánh mì được không, anh không phiền chớ? - Được mà, lâu lâu em mới đi vắng một hôm. Mọi ngày em lo đầy đủ cho anh quá, anh đâu đến nỗi ích kỷ quá như vậy. Phi Nga không kể Dũng nghe chuyện bà Quỳnh muốn gặp mình vì nàng chưa biết công việc ra sao, nhưng Dũng dường như đã đoán ra: - Có phải mẹ kêu Phi Anh gọi em về không? - Không, mẹ chỉ kêu Phi Anh đi thăm, nhưng em sợ mẹ không yên lòng, nên em phải về. Với lại cũng còn một số tranh dở dang còn bỏ ở nhà, em phải về lấy. Ngày hôm sau Phi Nga làm thức ăn và dọn dẹp đâu vào đó rồi nói với Dũng: - Sáng mai chúng ta ăn sáng rồi anh đến trường, em về nhà cha mẹ... Trưa anh về ăn cơm có nồi thịt em kho sẵn, có ngủ thì nhớ khóa cửa nhé. Dũng cười: - Em đi vắng có một buổi mà làm như đi đâu xa lắm, dặn dò đủ chuyện. - Không dặn sao được, anh hay quên lắm. Dũng nhún vai: - Anh đâu có đãng trí. Ở đây dân tình hiền lành lắm, ít có chuyện trộm cắp. - Mấy bà vợ của các đồng nghiệp anh tò mò quá. Ngày nào cũng lân la đến đây tìm cách hỏi chuyện em, họ muốn em mời họ vào nhà nhưng em chỉ đứng trong cửa nói ra, họ cụt hứng phải ra về. - Sao em không mời họ vào nhà chơi? - Chi vậy? Em sợ chuyện ngồi lê đôi mách lắm. Năm ba bà ngồi lại với nhau, không khoe khoang chuyện giàu sang thì cũng đem chuyện nhà người khác ra nói. Mình không nói cũng phải nghe, mà nghe là bực mình rồi. Anh còn nhớ lúc đi học, em không thân với một cô bạn nào mà chỉ thích làm quen với các anh. Các anh bao giờ cũng thành thật muốn gì thì nói, không úp mở, không giận hờn, không ganh ghét. - Và các cô bạn đã cười em là mê con trai. - Lúc đầu họ nói xấu em, nhưng rồi họ thấy em thẳng thắn, dám nói ngay vào mặt các anh nếu các anh không đúng đắn nên họ cũng phải kiêng nể em. - Đúng vậy. Mà những bà ấy đã hỏi gì em? - Họ hỏi đủ thứ. Và cũng như chị Loan, họ bảo ông hiệu trưởng muốn đòi lại ngôi nhà này. - Nếu vậy chắc mình phải lo tìm nhà khác thôi. - Chúng ta lo kiếm tiền mà cất nhà cho rồi... Dũng sững sờ: - Bộ cất nhà rẻ lắm hay sao? Tiền đâu mà cất? - Không tiền thì làm cho ra tiền... - Em lại nghĩ đến chuyện bán tranh chứ gì? Ở xứ mình chớ phải ở các nước mà một họa sĩ có thể làm giàu với nghề vẽ tranh... Anh ra dạy trên một năm nay, để dành được bao nhiêu thì làm đám cưới hết rồi. - Nếu chưa có thì phải làm theo chị Loan đã nói, vận động làm hiệu trưởng... - Được, để anh nghĩ lại. Còn không thì mình xin đổi lên tỉnh... Ở tỉnh có nhà cho các giáo viên ở... - Lên tỉnh cũng tiện, em dễ sống hơn... - Em không cần tiếp xúc với ai thì sống ở đâu không được? - Nhưng em thích nơi này hơn vì ở đây yên tịnh, thích hợp với con người hay nghĩ ngợi như em. - Nếu vậy anh phải vận động làm hiệu trưởng để mình có thể ở lại ngôi nhà này. Chưa có tiền làm nhà khác thì sao tính chuyện bỏ ngôi nhà này được. Huống chi em đã tạo cho anh một tổ ấm như thế này, dại gì để cho người khác đến ở. Nơi đây chúng ta đã có bao nhiêu là kỷ niệm. - Ít lắm chúng ta cũng phải ở đây ba năm, lúc ấy chúng ta mới có tiền tạo được ngôi nhà riêng của chúng ta. - Bà Châu đến đây lần nào chưa? - Bà vợ ông hiệu trưởng phải không? Có đến hôm đám cưới. - Chỉ một lần đó? - Có nhiều hôm em thấy bà Châu đi qua đây nhưng em giả vờ không hay biết hoặc núp trong bếp. Không thấy ai, bà không vào. Dũng lắc đầu: - Em lạ thật! Giá ai khác mà có ngôi nhà như thế này thì gặp người nào họ cũng mời vào để khoe. - Em không phải là thiên hạ. Lúc em còn nhỏ, cha đã bảo em không giống ai hết và như thế ra đời dễ bị người ghét. Vì thế em chỉ cần một mình anh yêu em là đủ rồi... Ở đời có một tình yêu rồi thì lo gì không tìm được một lẽ sống... Dũng lặp lại: - Ở đời có được một tình yêu rồi thì lo gì không tìm được một lẽ sống... Em nói hay thật, một câu triết lý đầy ý nghĩa... - Có triết lý gì đâu. Em chỉ nói những gì em nghĩ. Dũng không bao giờ nghĩ ngợi việc gì quá mười lăm phút, các bạn của Dũng thường bảo Dũng cạn và hẹp. Có lẽ nhờ vậy mà Dũng không bao giờ oán trách bà mẹ kế vì bà đã đối xử không tốt với chàng, Dũng cũng không bao giờ nghĩ nếu Phi Nga không nhận lời yêu chàng, lập gia đình với chàng thì chàng sẽ khổ sở, hay phải có một phản ứng như thế nào, hành động ra sao để chiếm cho kỳ được cảm tình của Phi Nga. Dũng cứ để việc gì đến là đến, chàng không cần tranh đấu, không cần chống lại những trở ngại trong tưởng tượng. Con người của chàng dường như vô tư, nhưng lại yếu đuối, dễ thất vọng... Thấy Dũng có vẻ nghĩ ngợi, Phi Nga nói tiếp: - Tình yêu mà em nói đây nghĩa của nó bao la lắm chớ không chỉ là thứ tình của thanh niên nam nữ yêu nhau. Tình yêu Tổ quốc, tình yêu bạn bè, tình yêu nhân loại, tình mẫu tử, phụ tử... Tình yêu mầu nhiệm lắm, biết yêu thương tức là biết sống... - Em nói cũng có phần đúng. Phi Nga cười và sửa lại: - Em nói đúng, anh nên công nhận như thế. Nhà bác học nung nấu bởi tình yêu nhân loại đã vùi đầu vào trong các phòng thí nghiệm, dám đổi sinh mạng, sức khỏe của mình để tìm thuốc trị một chứng bịnh nan y, hay để đem lại cho loài người một cuộc sống vui tươi hơn, tránh bệnh tật, khổ đau. Người chiến sĩ vì tình yêu Tổ quốc sẵn sàng hy sinh xương máu để cứu vớt đồng bào khỏi cảnh nô lệ tàn khốc, người chiến sĩ cũng như bác học cũng đều nhờ tình yêu mà tìm một lẽ sống cao cả. Người mẹ vì tình mẫu tử mà không quản công lao khó nhọc lo cho con, săn sóc cho con từ tấm bé đến khi khôn lớn, người mẹ ấy cũng đã tìm được cho mình một lẽ sống. Dũng hỏi: - Thôi học rồi chắc em đọc nhiều sách lắm nhỉ? - Em đọc nhiều sách nhưng chưa “lắm”, nghĩa là mới đọc vừa vừa thôi, ở đây làm gì có sách nhiều mà đọc, thỉnh thoảng cha đi tỉnh mua về quyển nào là em đọc quyển đó. Nhưng đọc xong, em hay có tánh suy nghĩ. Với anh, em nói những ý nghĩ của em, với ai khác thì em giữ lấy cho riêng em, không nói đâu. Nhưng dường như anh không thích nghe em lý luận bất cứ vấn đề nào không liên quan đến cuộc sống của chúng ta. - Sao lại không thích nghe? - Em thấy anh có vẻ mệt mỏi, chán nản khi nghe em nói. Một nhà phân tâm học ở Pháp có nói một câu như thế này: một người đàn bà mà để cho người ta thấy mình cũng có đầu óc, cũng thông thái như ai là dại. Những người đàn bà ù ù cạc cạc có lẽ là những người sung sướng nhất trong gia đình. Dũng cười: - Ù ù cạc cạc có nghĩa là không biết gì hết ngoài việc lo cho chồng, dạy dỗ con cái? Chớ còn ù ù cạc cạc là khờ dại dốt nát thì họ làm sao tạo được gia đình hạnh phúc? Người đàn bà dốt nát, ngu xuẩn thì làm sao mà giúp chồng, dạy con? Và để Phi Nga khỏi thắc mắc nhiều, Dũng nói sang chuyện khác. gày hôm sau, khi Phi Nga về đến nhà cha mẹ thì đã mười giờ. Ông bà Minh ra đón con và khi thấy nét mặt vui vẻ, tươi tắn của Phi Nga thì cả hai người đều không giấu được sự vui mừng. Bà Minh nói: - Em con bảo hôm nay con về nhưng mẹ không tin là con rảnh được. Lại nữa hôm nay Dũng mắc dạy, con về một mình, rủi nó không bằng lòng thì sao? - Con thu xếp thế nào được thì thôi. Anh Dũng không phải là khó. Ông Minh nói: - Biết con thế nào cũng về, nên ba ở nhà đợi chớ không đi đánh cờ. Mấy lâu nay con đã vẽ được bức tranh nào chưa? - Dạ chưa, con đang nghĩ cách tạo một chỗ làm việc. Nhưng nhà chật, lại nữa công việc nội trợ cũng thu hút của con khá nhiều thì giờ. Lúc đầu bao giờ cũng bận rộn, chưa quen việc, nhưng lần lần đâu vào đó thì có khác nào đoàn xe lửa chạy trên đường rầy ngày nọ qua tháng kia không có gì phải mệt trí nữa. Ông Minh chuyện trò với con gái một lúc đoạn ra đi, bà Minh lo làm cơm. Phi Nga ngồi giúp mẹ, nhưng bà liền nói: - Con nên đi lại nhà ông hội đồng Tích để gặp bà Quỳnh, bà ấy ở nán lại đây mấy ngày là chờ con về đó. Phi Nga hỏi: - Mẹ nhắn con về là vì chuyện bà Quỳnh thôi sao? - Thấy lâu con không về, mẹ có ý trông. Nhân bà Quỳnh muốn gặp con, mẹ nhắn con về luôn thể. Con vui cảnh chồng con là mẹ yên lòng rồi. Phi Nga nhìn quanh, thấy chén bát bừa bãi liền nói với mẹ: - Để con giúp mẹ dọn dẹp rồi hãy đến bà Quỳnh. - Mẹ dọn dẹp được rồi. Mẹ nói vậy nhưng Phi Nga vẫn ra tay dọn dẹp, nàng chỉ làm độ một giờ là đã đem lại thứ tự trong ngôi nhà bếp rộng rãi. Phi Nga nói: - Hai em của con tệ quá, không giúp được mẹ gì cả sao? - Từ hôm con đi lấy chồng, hai đứa nó thường đi chơi luôn. Phi Anh có xin lên Sài Gòn học đánh máy và kế toán, nhưng ba con không cho. Còn Phi Yến thì muốn học thêm ngoại ngữ. Chúng nó không phải như con... Thấy câu chuyện muốn kéo dài, bà Minh nhắc chừng con gái: - Con đi công việc của con đã, chừng nào về mẹ con ta lại có dịp nói chuyện nhiều. Phi Nga mặc áo ra đi, vừa đi vừa ngắm cảnh. Những người quen biết trong làng gặp Phi Nga đều mừng rỡ: - Về thăm nhà hả cô Phi Nga? - Cô vẫn mạnh giỏi chớ? Đã có tin mừng gì chưa? - Cô đi thăm ai vậy? Phi Nga lễ phép và niềm nở với mọi người: - Đi quanh một vòng để thăm bà con cô bác chớ thăm ai! Phi Nga đến nhà ông hội đồng giữa lúc nhà đang dọn cơm. Nàng ngập ngừng không biết nên vào nhà hay không thì bà Quỳnh đã nhìn thấy, liền cho người ra mời nàng vào. Bà Quỳnh nói để Phi Nga yên lòng: - Tôi không dùng cơm, chúng ta lên lầu nói chuyện. Thế cô đã ăn uống gì chưa? Ở bên nhà chồng về thẳng đây hả? Phi Nga nói: - Cháu đã ghé về nhà. Mẹ cháu đợi cơm ở nhà. Bà muốn gặp cháu? Bà Quỳnh nắm tay Phi Nga lôi lên lầu: - Lên đây hãy nói chuyện. Hai người vào phòng bà Quỳnh. Bà thân mật hỏi: - Cô đi lấy chồng sao không cho tôi hay để tôi có chút quà mừng cô. Ai lại tệ vậy? - Lúc ấy bà không ở đây, cháu biết bà ở đâu mà mời? Xin bà tha lỗi cho cháu, cháu vụng về lắm. Bà Quỳnh cười: - Nghệ sĩ bao giờ cũng vậy. Cô là một nghệ sĩ. Phi Nga khiêm tốn: - Cháu đâu đã có tài gì... Bà Quỳnh nói tiếp: - Một nghệ sĩ mà đi lấy chồng sớm là uổng lắm. Nhà tôi bảo thế. Nhà tôi đã nhận được mấy bức tranh của cô, tôi gởi qua cho ông ấy... Nhà tôi khen cô lắm và mới rồi nhà tôi và cháu bé đi Nhật, có ghé lại Sài Gòn thăm tôi. Nhà tôi muốn gặp cô... Phi Nga liền hỏi: - Ông muốn nhờ tôi vẽ cái gì nữa phải không? - Không phải nhờ cô vẽ mà muốn mua những bức tranh của cô, muốn xem qua những gì mà cô đã vẽ được. Nhà tôi là một người sưu tập tranh vẽ đủ loại của những họa sĩ khắp thế giới. Vì thế mà tôi muốn gặp cô để hỏi cô bao giờ tiếp được chúng tôi. Phi Nga không ngờ nàng dược một người sành về tranh để ý đến, nên cảm động, ngồi thừ người ra, một lúc lâu sau mới nói: - Bao nhiêu tranh vẽ của cháu, cháu còn để hết ở nhà cha mẹ. Cháu đang nghĩ cách tạo một nơi làm việc, nhưng chưa có thì giờ, phương tiện. Bà Quỳnh tiếc rẻ: - Từ ngày có chồng, cô không vẽ gì nữa sao? Bỏ phí thì giờ mà tài của cô cũng mai một sao? - Cháu vẫn nghĩ đến sở thích của cháu, nhưng thưa bà bây giờ thì cháu đang sống hoàn toàn cho chồng cháu. Bà Quỳnh cười có vẻ không tin: - Một người có tài như cô không thể sống hoàn toàn cho chồng được. Để rồi đây cô sẽ thấy lời nói của tôi là đúng. Bây giờ tình đang nồng, chuyện yêu thương còn mới mẻ, đối với cô cũng giống như một đề tài chưa được khai thác, nhưng một khi đã khai thác rồi, thì cô sẽ không còn thấy hứng thú gì nữa. Thấy Phi Nga im lặng cúi đầu suy nghĩ, bà Quỳnh tiếp: - Nhà tôi muốn xem qua những tranh cô đã vẽ được. Vậy cô nên nghĩ cách đem những bức tranh ấy tập trung lại một chỗ. Tháng sau nhà tôi sẽ trở lại đây. Riêng về phần tôi thì tôi muốn nhờ cô vẽ cho tôi một bức tranh về thằng con nhỏ của tôi, nó tên là Paul, năm nay mười hai tuổi. Chúng tôi cũng có một đứa con gái rất thích hội họa, còn thằng con riêng của nhà tôi thì đang theo học một trường mỹ thuật ở Rome. Phi Nga suy nghĩ một chút rồi nói: - Cháu sẽ dọn hết tranh về nhà riêng của chúng cháu tháng sau nếu ông về nước thì xin mời ông bà đến xem. Nhưng bà thưa dùm với ông, cháu không vẽ được bao nhiêu và cũng chỉ học lóm vậy thôi, không có thầy. Còn cậu Paul, khi nào bà muốn cháu vẽ cậu thì bà cứ đưa cậu đến. - Nhà cô ở đâu? - Nhà cháu ở trên quận... Bà đến trường tiểu học Thanh cần hỏi nhà thầy Dũng thì ai cũng biết. - Từ Sài Gòn xuống đây, tôi thường đi ngang quận. Được rồi, có dịp tôi sẽ ghé thăm cô. Độ rày tôi lên xuống đây thường lắm. Bà Quỳnh đứng lên lấy một cái gói lớn ở trên bàn đưa cho Phi Nga: - Nghe cô Phi Anh bảo hôm nay cô đến, nên tôi có cái này để dành cho cô. Một cân táo và một cân nho tươi, quà tôi mang từ Saigon về đó. - Bà cho thì cháu nhận, cháu xin cảm ơn bà. - Thôi, bây giờ cô về dùng cơm kẻo ông bà trông. Để tôi bảo xe đưa cô về nhà. Phi Nga vội vàng nói: - Bà cho cháu đi bộ để ngắm phong cảnh luôn thể... Về gần đến nhà, Phi Nga đã nghe một mùi thịt nướng thơm phức. Phi Nga vừa bước vào sân thì Phi Yến đã chạy ra đỡ lấy cái gói ở tay chị: - Gói gì mà nặng vậy? - Táo và nho của bà Quỳnh cho. Em lấy đĩa sắp ra cho cha mẹ dùng. Bà Minh nói: - Sắp một nửa thôi, còn một nửa con mang về cho chồng con ăn với. Phi Anh đang nướng thịt, chạy lên hỏi: - Chị gặp bà Quỳnh rồi à? Bà ấy muốn gặp chị để nói về việc gì thế? - Bà ta muốn đưa ông chồng của bà đến xem tranh của chị, nhưng chị đâu có bao nhiêu tranh. Có mấy bức thì đã bán hết cho bà ta rồi... Phi Anh nhắc: - Còn hai bức mà anh Đình hỏi mua cho anh Giang, chị có định bán không? - Không, chị chưa muốn bán... - Ông chồng bà Quỳnh là một họa sĩ à? Ông ta là người Pháp mà. Phi Nga nói để khỏi kể lể dông dài: - Chị không hiểu rõ vì không hỏi. Ông ta là một nhà sưu tập tranh chớ không phải là một họa sĩ. Bà Minh hỏi: - Chỉ có từng ấy chuyện mà nhắn con gấp vậy à? Cha con chắc không về dùng cơm. Mẹ con mình ăn với nhau... Phi Nga đi ngay vào phòng vẽ, mở tung các cánh cửa sổ và đứng ngắm những bức tranh dựng ở dưới đất hay treo trên tường. Những bức vẽ lỡ dở bỏ trên bàn hay còn gắn trên giá vẽ như có ý phiền trách nàng sao đi lấy chồng mà không chịu vẽ tiếp. Phi Nga đi qua đi lại trong phòng, cảm thấy như nàng vừa đi xa về và tất cả đồ đạc thân quen trong phòng đã làm nàng cảm động không sao tả được. Phi Nga trù tính mang tất cả những vật quen thuộc này về nhà và phải làm sao tạo cho nàng một căn phòng rộng rãi như thế này để làm việc. - Tại sao ta có thể quên khung cảnh quen thuộc này mấy tháng nay? Ta không bỏ bê công việc gia đình thì thôi, Dũng sẽ không phiền trách ta được. Lập gia đình không phải là giết hết tài năng của mình. Lấy chồng không phải bỏ cả những thú vui lành mạnh. Phi Nga đang suy nghĩ thì Phi Yến bước vào: - Chị định mang hết những thứ này về nhà chị? - Chớ để đây làm gì? - Theo em thì chị cứ để yên ở đây, hôm nào rảnh chị về đây vẽ. Phi Nga lắc đầu: - Đi lại mất cả ngày giờ, lại nữa một khi say mê với công việc chị sẽ không còn nhớ giờ về, anh Dũng phiền. Phi Yến choàng tay qua vai chị: - Ra dùng cơm, mẹ đợi. Lát nữa chúng em có nhiều chuyện nói với chị lắm. Phi Nga ra ngồi cạnh mẹ. Phi Anh hỏi chị: - Chiều nay chị về? Phi Nga gật đầu. Phi Yến hỏi: - Không ở lại chơi với tụi em vài ngày à? Phi Anh cười: - Chị ấy ở sao được, bỏ anh Dũng cho ai? Bà Minh liền nói: - Rồi đây các con có chồng, các con cũng vậy cả. Đừng vội cười chị các con. Ăn xong, Phi Nga cùng các em dọn dẹp rồi trở lại phòng vẽ. Phi Yến đi theo chị: - Chị Phi Anh xin cha đi Sài Gòn học đánh máy nhưng cha không cho. Em đợi chị Phi Anh xin được thì em cũng sẽ xin. Phi Nga nói: - Các em đi học hết cha mẹ sẽ buồn. - Ở nhà mãi thế này, tụi em chịu không được. Phải chi tụi em tài như chị, biết dùng thì giờ vào một việc hữu ích hay để đeo đuổi một chí hướng. - Sự thật chị cũng không hiểu chị vẽ như vậy có phải là đeo đuổi một chí hướng không? Lúc đi học chị thích vẽ, ngồi nghĩ một bài luận hay một bài toán, đầu óc nghĩ, tay chị vẽ trên giấy, vẽ ngoằn ngoèo, vẽ một cách tự nhiên, không chú ý là mình vẽ gì. Lần lần thành một thói quen, và khi nghỉ học không biết làm gì, chị vẽ. Phi Nga ngồi trước giá vẽ, ngắm bức tranh mà nàng đang vẽ dở dang trước khi đi lấy chồng. Nàng đã phác họa cảnh trên sông. Bây giờ nhìn lại, nhận thấy sai nhiều chỗ, nàng muốn sửa ngay lại, nhưng Phi Yến đã đứng sau lưng chị nhắc chừng: - Chị về đây không phải để vẽ. Hãy nói chuyện cho vui, chị mà vẽ thì tối nay anh Dũng phải chờ sáng mắt ra. Nghe em nhắc đến Dũng, Phi Nga thở dài đứng lên rời khỏi giá vẽ: