🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Cờ Vua Nhập Môn Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn GIÁO TRÌNH NHẬP MÔN CỜ VUA DÀNH CHO HỌC SINH TIỂU HỌC BIÊN SOẠN: ĐỖ PHÚ PHI Học sinh truy cập website để làm bài tập tương tác và tải phần mềm đấu cờ miễn phí. Mọi ý kiến và đóng góp xin gửi qua email [email protected]. Ấn bản PDF lần 1, tháng 1/2020 https://thuviensach.vn Mục lục 1 Bàn cờ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.1 Nguồn gốc cờ vua 7 1.2 Kể chuyện cờ vua 7 1.3 Luật chơi cơ bản 7 1.4 Giới thiệu bàn cờ 7 1.5 Bài tập 9 1.6 Tô màu 10 2 Quân cờ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 2.1 Giới thiệu 11 2.2 Cách xếp cờ 11 2.3 Tô màu 13 3 Tốt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3.1 Nước đi của tốt 15 3.2 Ván cờ thực hành 18 4 Xe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 4.1 Nước đi của xe 19 4.2 Ván cờ thực hành 20 https://thuviensach.vn 5 Tượng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 5.1 Nước đi của tượng 21 5.2 Ván cờ thực hành 22 6 Hậu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 6.1 Nước đi của hậu 23 6.2 Ván cờ thực hành 24 7 Mã . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 7.1 Nước đi của Mã 25 7.2 Bài tập thực hành 26 7.3 Ván cờ thực hành 27 8 Vua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 8.1 Nước đi của vua 29 8.2 Ván cờ thực hành 30 9 Tấn công và phòng thủ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 9.1 Tấn công 31 9.2 Phòng thủ 31 9.3 Bài tập tấn công 33 9.4 Bài tập phòng thủ 34 10 Chiếu hay chiếu bí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 10.1 Chiếu và cách thoát khỏi nước chiếu 37 10.2 Bài tập 38 11 Chiếu bí trong 1 nước . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 11.1 Chiếu bí với tốt 41 11.2 Chiếu bí với xe 42 11.3 Chiếu bí với tượng 44 11.4 Chiếu bí với hậu 45 11.5 Chiếu bí với mã 46 https://thuviensach.vn 12 Cờ bí hay chiếu bí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 12.1 Khi nào thì cờ bí ? 49 12.2 Vận dụng luật cờ bí 50 12.3 Cờ bí hay chiếu bí ? 51 12.4 Cờ bí, chiếu bí hay chơi tiếp ? 52 12.5 Thủ hòa 53 13 Nhập thành . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 13.1 Mục đích nước nhập thành 55 13.2 Điều kiện nhập thành 57 13.3 Bài tập 58 14 Đổi quân . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 14.1 Giá trị tuyệt đối 61 14.2 Giá trị tương đối 62 14.3 So sánh số quân tấn công và phòng thủ 62 14.4 Bài tập 63 15 Hòa cờ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 15.1 Khi nào thì hòa cờ ? 65 15.2 Cả 2 bên không đủ lực lượng để chiếu bí 65 15.3 Một thế cờ lặp lại 3 lần 66 15.4 Chiếu vĩnh viễn thành hòa 68 16 Chiếu bí vua đơn độc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 16.1 Chiếu bí với 2 xe 71 16.2 Chiếu bí với 1 hậu 72 16.3 Chiếu bí với 1 xe 73 17 Nước đi đặc biệt của tốt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 17.1 Phong cấp tốt 75 17.2 Bắt tốt qua đường 77 https://thuviensach.vn 6 18 Ghi chép lại ván cờ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 18.1 Ký hiệu quân cờ 79 18.2 Ký hiệu nước đi 79 18.3 Ký hiệu nước đi đặc biệt 80 18.4 Ván cờ minh họa 81 19 Bắt đầu ván cờ như thế nào? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 19.1 Yếu lĩnh khai cuộc 85 19.1.1 Nguyên tắc 1: Chiếm lĩnh hoặc khống chế khu trung tâm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 19.1.2 Nguyên tắc 2: Xuất quân nhanh chóng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 19.1.3 Nguyên tắc 3: Ngăn chế kế hoạch hành động của đối phương . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 19.1.4 Nguyên tắc 4: Tránh để hình trận có khiếm khuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 19.2 Những sai lầm điển hình 87 19.2.1 Sai lầm 1: Không tích cực tranh đoạt khu trung tâm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 19.2.2 Sai lầm 2: Tham tốt hoặc đi một quân nhiều lần làm chậm tốc độ xuất quân . . . . . . . 89 20 Những danh thủ cờ vua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 20.1 Franc¸ ois-André Danican Philidor (1726-1795) 93 20.2 Paul Charles Morphy (1837-1884) 95 https://thuviensach.vn 1. Bàn cờ 1.1 Nguồn gốc cờ vua Vào khoảng thế kỷ thứ 6, các nhà thông thái Ấn Độ đã sáng tạo một trò chơi gọi là “Saturanga”, tức cờ vua ngày nay. Các quân tượng trưng cho một thế trận đầy đủ chỉ huy và bốn binh chủng quân đội thời bấy giờ. Lúc đầu thế trận được bày trên đất, có cả "sông" và "núi" ngăn cách. Dần dà thế trận rộng lớn được thu nhỏ lại trên một bàn cờ được chia thành các ô và quân được cách điệu hóa. Từ đó cờ dễ dàng đến với tất cả mọi người, chu du khắp thiên hạ. 1.2 Kể chuyện cờ vua Truyền thuyết kể lại rằng sau khi phát minh ra cờ vua, nhà phát minh được nhà vua cho phép tự chọn phần thưởng cho mình. Ông bèn tâu lên: "Muôn tâu bệ hạ, bàn cờ của hạ thần có 64 ô vuông, xin bệ hạ cho đặt ở ô thứ nhất một hạt thóc, ô thứ hai gấp đôi ô thứ nhất tức là hai hạt và cứ thế số thóc của ô sau gấp đôi ô trước". Nhà vua thấy rằng những hạt thóc nhỏ bé được đặt vào 64 ô cờ chắc chẳng đáng là bao, bèn đồng ý ngay và giục quần thần đếm thóc thưởng cho ông. Sau một hồi tính toán, quần thần kinh hãi tâu cho vua rằng: toàn bộ số thóc có trong vương quốc cộng với số thóc của các nước lân bang cũng không đủ thưởng cho nhà phát minh. 1.3 Luật chơi cơ bản Cờ vua là trò chơi hai người, chơi theo lượt, một người cầm trắng và người còn lại cầm đen, bên trắng luôn luôn đi trước. Một bên giành chiến thắng bằng cách bắt vua đối phương. 1.4 Giới thiệu bàn cờ Bàn cờ hình vuông, gồm 64 ô vuông nhỏ bằng nhau hợp thành. Ô có màu sáng gọi là ô trắng, ô có màu sẫm gọi là ô đen. https://thuviensach.vn 8 Chương 1. Bàn cờ Cột: các ô cùng trên một đường thẳng đứng. Ví dụ: cột a, cột d và cột g. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Hàng: các ô cùng trên một đường ngang. Ví dụ: hàng 1, hàng 5 và hàng 7. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Ô: là giao điểm của cột và hàng. Tên gọi của chúng là kết hợp tên cột và hàng. Ví dụ: ô e4, ô g6. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Đường chéo: do các ô cùng màu tạo thành. Tên gọi đường chéo do hai ô cờ ở mỗi đầu tạo thành. Ví dụ: đường chéo a1-h8. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Khu trung tâm: khu hình vuông ở giữa bàn cờ do 4 ô d4, d5, e4, e5 hợp thành. Khu trung tâm là khu vực quan trọng nhất trên bàn cờ. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Cánh hậu: do 4 cột a, b, c, d hợp thành. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 1.5 Bài tập 9 Cánh vua: do 4 cột e, f, g, h hợp thành. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 1.5 Bài tập Bài 1: Đánh dấu X vào các ô a1, c8, e4, g7. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bài 2: Ghi tên các ô có đánh dấu X. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bài 3: Ghi tên các cột sau. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bài 4: Ghi tên các hàng sau. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 10 Chương 1. Bàn cờ Bài 5: Ghi tên đường chéo sau. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 1.6 Tô màu Bài 6: Đánh dấu X vào 4 ô thuộc khu trung tâm. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 2. Quân cờ 2.1 Giới thiệu Cờ vua có cả thảy 32 quân cờ, chia thành hai phe, một phe cờ trắng, một phe cờ đen. Mỗi bên có 16 quân cờ, bao gồm 6 binh chủng: 1 vua, 1 hậu, 2 xe (chiến xa hoặc pháo đài), 2 tượng (lính cưỡi voi), 2 mã (lính cưỡi ngựa), 8 tốt (bộ binh). 2.2 Cách xếp cờ Bước 1: Xoay bàn cờ cho đúng, góc phải bàn cờ luôn là ô trắng. Bên trắng sẽ là ô h1, bên đen sẽ là ô a8. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bước 2: Xếp 8 tốt trước tiên. Tốt trắng ở hàng 2, tốt đen ở hàng 7. 0Z0Z0Z0Zopopopop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPOPOPOZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bước 3: Xếp 2 xe ở 2 góc bàn cờ. https://thuviensach.vn 12 Chương 2. Quân cờ Bước 6: Xếp hậu trắng nằm ô trắng, hậu đen rZ0Z0Z0sopopopop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPOPOPOS0Z0Z0ZR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bước 4: Xếp 2 mã nằm cạnh 2 xe. rm0Z0Znsopopopop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPOPOPOSNZ0Z0MR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bước 5: Xếp 2 tượng nằm cạnh 2 mã. rmbZ0ansopopopop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPOPOPOSNA0ZBMR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h nằm ô đen. rmbl0ansopopopop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPOPOPOSNAQZBMR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bước 7: Xếp vua nằm cạnh hậu. rmblkansopopopop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPOPOPOSNAQJBMR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Cần nhớ: Góc phải bàn cờ luôn là ô trắng. Hậu trắng nằm ô trắng và hậu đen nằm ô đen. https://thuviensach.vn 2.3 Tô màu 13 2.3 Tô màu https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn 3. Tốt 3.1 Nước đi của tốt Tốt tượng trưng cho bộ binh và là quân có giá trị nhỏ nhất trên bàn cờ. Trong giai đoạn khởi đầu, mỗi người chơi có 8 tốt, tốt trắng nằm ở hàng 2 còn tốt đen nằm ở hàng 7, xếp ở vị trí như hình sau: 0Z0Z0Z0Zopopopop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPOPOPOZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tốt đi thẳng, ăn chéo: đi thẳng tiến 1 ô, và ăn chéo 1 ô. Tốt không đi lùi hoặc ăn lùi, cũng không đi ngang hoặc ăn ngang. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0o0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0O0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tốt trắng và tốt đen đều nằm ở vị trí ban đầu. Tốt trắng sẽ tiến lên 1 ô. https://thuviensach.vn 16 Chương 3. Tốt 0Z0Z0Z0ZZ0Z0o0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0ZPZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Vị trí tốt trắng sau khi tiến lên 1 ô. Tới lượt mình, tốt đen tiến lên 1 ô. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZpZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0ZPZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Hình cờ sau mỗi lượt đi của trắng và đen. Ván cờ vẫn tiếp diễn. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZpZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0O0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0o0Z00Z0O0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tới đây, tốt trắng có thể chọn đi thẳng hoặc chọn nước ăn chéo. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0o0Z00Z0O0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tốt trắng bắt chéo 1 ô, ăn tốt đen. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0O0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Hình cờ sau khi tốt trắng ăn tốt đen. Ở đây, tốt đen bị lấy ra khỏi bàn cờ và tốt trắng thay chỗ. Tốt bị cản đường: khi có quân cờ nằm ngay https://thuviensach.vn 3.1 Nước đi của tốt 17 phía trước. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0onZ00Z0ZPZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tốt trắng không thể đi thẳng khi bị tốt đen cản đường. Nhưng tốt trắng có thể ăn mã. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0oPZ00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tốt chỉ đi chéo nếu có nước ăn quân. Tốt ở vị trí ban đầu có thể đi được 2 ô: tốt trắng ở hàng 2 hoặc tốt đen ở hàng 7 có thể đi 2 ô. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0o00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00O0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tốt có thể đi 1 ô hoặc 2 ô tùy ý. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0o00O0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tốt sau khi di chuyển thì chỉ đi được 1 ô. Tốt không thể đi 2 ô: khi có quân cản phía trước. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0o0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0O0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0ZNZ0Z00Z0O0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 18 Chương 3. Tốt 3.2 Ván cờ thực hành Trò chơi: bắn xe tăng. 0Z0Z0Z0Zopopopop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPOPOPOZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Luật chơi như sau: 1. Một bên giành chiến thắng bằng cách cho 1 chiếc xe tăng chạy về đích (hàng cuối) hoặc bắn cháy hết xe tăng đối phương. 2. Bên trắng luôn luôn đi trước. 3. Mỗi người đi 1 lượt, chờ đối phương đi xong rồi mình mới đi. 4. Chạm quân nào bắt buộc đi quân đó, còn chạm quân đối phương phải ăn. 5. Đi rồi không được đi lại (thả tay ra là hoàn thành nước đi). 6. Đi và bắt quân bằng 1 tay, không được đi 2 tay. https://thuviensach.vn 4. Xe 4.1 Nước đi của xe Xe di chuyển trên cột dọc và hàng ngang, đi bao nhiêu ô là tùy ý. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZRZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Xe tấn công những quân cờ nằm trên đường đi của mình. 0Z0Z0Z0ZZ0o0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZRZ0ZrZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Xe trắng tấn công tốt đen ở c7, xe đen ở g4. Xe bị cản đường khi có quân khác nằm trên đường đi của mình. https://thuviensach.vn 20 Chương 4. Xe 0Z0Z0Z0ZZ0o0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZRZ0ZPZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Xe trắng không thể nhảy qua đầu tốt đen để đến ô c8, cũng không thể nhảy qua đầu tốt trắng để tới ô h4. 4.2 Ván cờ thực hành Trò chơi: Ván cờ xe tốt. rZ0Z0Z0sopopopop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPOPOPOS0Z0Z0ZR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZRZ0ZPsZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Xe trắng không thể ăn xe đen do bị tốt cản đường. Một bên giành chiến thắng khi: 1. Có 1 tốt chạy về đích (hàng cuối). 2. Có tổng giá trị các quân trên bàn cờ nhiều hơn đối thủ (tốt = 1 điểm, xe = 5 điểm) ngay khi dừng cuộc chơi. https://thuviensach.vn 5. Tượng 5.1 Nước đi của tượng Tượng di chuyển trên đường chéo, đi bao nhiêu ô là tùy ý. Tượng nằm ô màu nào thì chỉ di chuyển trên ô màu đó. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZBZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tượng tấn công những quân cờ nằm trên đường đi của mình. 0Z0Z0Z0ZZpZ0Z0Z00Z0Z0ZrZZ0Z0Z0Z00Z0ZBZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tượng trắng tấn công tốt đen ở b7, xe đen ở g6. Tượng bị cản đường khi có quân khác nằm trên đường đi của mình. https://thuviensach.vn 22 Chương 5. Tượng 0Z0Z0Z0ZZpZ0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZBZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZPZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tượng trắng không thể đi đến ô h1 hoặc a8 do bị tốt cản đường. 5.2 Ván cờ thực hành Trò chơi: Ván cờ tượng tốt. 0ZbZ0a0Zopopopop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPOPOPOZ0A0ZBZ0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZBZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZPZZ0Z0Z0Zr 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tượng trắng không thể ăn xe đen do bị tốt cản đường. Một bên giành chiến thắng khi: 1. Có 1 tốt chạy về đích (hàng cuối). 2. Có tổng giá trị các quân trên bàn cờ nhiều hơn đối thủ (tốt = 1 điểm, tượng = 3 điểm) ngay khi dừng cuộc chơi. https://thuviensach.vn 6. Hậu 6.1 Nước đi của hậu Hậu di chuyển trên cột dọc, hàng ngang như xe và đường chéo như tượng, đi bao nhiêu ô là tùy ý. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0ZQ 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Hậu tấn công những quân cờ nằm trên đường đi của mình. rZ0Z0Z0aZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0Zm0Z0Z0ZQ 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Hậu trắng tấn công cùng một lúc 3 quân đen. Hậu bị cản đường khi có quân khác nằm trên đường đi của mình. https://thuviensach.vn 24 Chương 6. Hậu 0Z0Z0Z0ZZPZ0Z0Zp0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0ZQ 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Hậu không thể đi đến ô a8 hoặc h8 do bị tốt cản đường. 6.2 Ván cờ thực hành Trò chơi: Ván cờ hậu tốt. 0Z0l0Z0Zopopopop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPOPOPOZ0ZQZ0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0aZrZ0Z0ZP0ZPZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0ZQ 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Hậu không thể ăn xe hoặc tượng do bị tốt cản đường. Một bên giành chiến thắng khi: 1. Có 1 tốt chạy về đích (hàng cuối). 2. Có tổng giá trị các quân trên bàn cờ nhiều hơn đối thủ (tốt = 1 điểm, hậu = 9 điểm) ngay khi dừng cuộc chơi. https://thuviensach.vn 7. Mã 7.1 Nước đi của Mã Mã nhảy từ ô này đến ô kia. Bước nhảy theo hình chữ L: thẳng 2 ô rẽ ngang 1 ô. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZNZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZM0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Mã tấn công những quân cờ nằm ở ô nó đáp xuống. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZNZ0ZZpZ0Z0Z00Z0Z0o0ZM0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 26 Chương 7. Mã qua đầu quân khác. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZNZ0Z0Z00Z0Z0M0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Mã không bị cản đường do nó có thể nhảy 7.2 Bài tập thực hành Bài 1: Dùng mã bắt tất cả tốt đen. 0Z0Z0Z0ZZ0ZpZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0o0o0Z00Z0Z0Z0ZZpZ0ZpZ00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0M0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bài 2: Dùng mã bắt tất cả tốt đen. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0o0ZZ0ZPOPZ00Z0ONO0ZZ0ZPOPZ00Z0o0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZpZ0ZZ0o0Z0o0pZ0Z0Z0ZZ0o0Z0Z00Z0ZpZ0ZZ0Z0Z0M0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bài 3: Dùng mã bắt tất cả tốt đen. https://thuviensach.vn 7.3 Ván cờ thực hành 27 được nhảy vào ô tô đậm. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0ZpZ00Z0o0Z0ZZpZ0Z0o00Z0Z0Z0Zo0Z0ZpZ00ZpZ0Z0ZZ0Z0Z0M0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bài 4: Dùng mã tiêu diệt tất cả tốt đen nhằm giải cứu hoàng hậu. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZpopZ0ZZ0oQo0Z00ZpopZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0M0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bài 5: Mã bắt tất cả tốt đen. Lưu ý: mã không 7.3 Ván cờ thực hành Trò chơi: Ván cờ mã tốt. 0Z0Z0Z0ZZpZ0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0o00Z0Z0Z0ZZ0ZpZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0M0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bài 6: Dùng mã bắt tất cả tốt đen. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0o00o0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0o0Z0ZZ0Z0Z0M0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0ZnZopopopop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPOPOPOZ0Z0Z0M0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 28 Chương 7. Mã Luật chơi như sau: 1. Chỉ được đi quân mã. 2. Bên nào bắt hết tốt đối phương trước hoặc ăn mã đối phương thì thắng. https://thuviensach.vn 8. Vua 8.1 Nước đi của vua Vua di chuyển từng ô một. Vua đi giống hậu nhưng chỉ được 1 ô. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZKZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Vua không ăn quân được bảo vệ. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0a0Z00Z0ZKZ0ZZ0ZnZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Vua không thể ăn tượng. Vua không đi đến ô bị đối phương kiểm soát. https://thuviensach.vn 30 Chương 8. Vua Hai vua không được gần nhau. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0ZrZ00Z0Z0Z0ZZ0Z0O0Z00Z0ZKZ0ZZ0ZPZ0Z00ZnZ0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 8.2 Ván cờ thực hành Trò chơi: Ván cờ vua tốt. 0Z0ZkZ0Zopopopop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPOPOPOZ0Z0J0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZkZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZKZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Một bên giành chiến thắng khi: 1. Có 1 quân tốt chạy về đích (hàng cuối). 2. Ăn hết tốt của đối phương. Lưu ý: vua là quân cờ duy nhất không bị ăn. Vua cũng không được đi vào ô do tốt hoặc vua đối phương kiểm soát. Nếu lỡ đi thì sẽ bị tính 1 lỗi kỹ thuật, 3 lỗi sẽ bị xử thua. https://thuviensach.vn 9. Tấn công và phòng thủ 9.1 Tấn công Một quân cờ bị tấn công khi nó nằm trong "tầm ngắm" của quân cờ đối phương. Tốt đen nằm trong "tầm ngắm" của xe và tượng. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0ZpZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZBZZ0ZRZ0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 9.2 Phòng thủ Bốn phương pháp phòng thủ: 1. Chạy đến ô an toàn. 2. Dùng quân cờ khác bảo vệ. 3. Dùng quân cờ khác che chắn. 4. Tiêu diệt quân tấn công. https://thuviensach.vn 32 Chương 9. Tấn công và phòng thủ Cách 2: đen dùng mã bảo vệ xe. 0Z0Z0Z0ZZ0ZnZ0Z00Z0ZrZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0S0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Xe đen bị xe trắng tấn công. 0Z0Z0Z0ZZ0ZnZ0Z00Z0Z0Z0sZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0S0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Cách 1: đen chạy xe đến ô khác. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZrZ0ZZ0m0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0S0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZrZ0ZZ0Z0m0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0S0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Cách 3: đen dùng mã che chắn xe. 0Z0Z0Z0ZZ0ZnZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0s0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Cách 4: đen tiêu diệt xe đối phương. https://thuviensach.vn 9.3 Bài tập tấn công 33 9.3 Bài tập tấn công Tấn công quân cờ không được bảo vệ, vẽ mũi tên chỉ nước đi. Lưu ý: không đi vào ô bị đối phương kiểm soát. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZrZ0Z0Zb0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0L0Z0 8 7 6 5 3 1 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZrZ0ZpZ00Z0ZnZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZQZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 2 4 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZnZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0m0Zr0Z0ZBZ0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0a0Z0Z00Z0Z0ZrZZ0ZbZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0ZNZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 34 Chương 9. Tấn công và phòng thủ 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00a0Z0Z0ZZ0Z0ZbZ00Z0m0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0L0Z0Z0 8 7 6 5 5 6 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0a0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0m0Z00Z0S0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0m0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 9.4 Bài tập phòng thủ Quân cờ nào đang bị tấn công ? Vẽ mũi tên chỉ nước phòng thủ. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0ZpZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZBZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 7 8 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0ZnZZ0Z0s0Z00Z0Z0ZRZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 9.4 Bài tập phòng thủ 35 9 10 11 0Z0Z0ZnZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZRZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZbZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0a0Z0Z0ZZ0m0Z0Z00ZNZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0ZrZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZQZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZnZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 12 13 14 qZ0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0BZ0Z0Z0ZmQZ0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0ZbZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZPZ0OZ0Z0Z0MR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h rZ0Z0Z0ZZ0ZBZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZPZ0Z0Z00ZPZ0Z0ZM0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn 10. Chiếu hay chiếu bí 10.1 Chiếu và cách thoát khỏi nước chiếu Nước tấn công vua gọi là chiếu. Vua phải thoát khỏi nước chiếu ngay lập tức. Có 3 cách thoát khỏi nước chiếu: 1. Chạy vua đến ô an toàn. 2. Dùng quân cờ khác che chắn cho vua. 3. Tiêu diệt quân chiếu. Nếu cả 3 cách đều không được thì "chiếu bí". Ván cờ kết thúc, bên bị "chiếu bí" thua cuộc. RZ0Z0j0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZKZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Cách 1: chạy vua đến ô an toàn. RZ0Z0ZkZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZKZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0ZrZ0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Cách 2: che chắn cho vua. https://thuviensach.vn 38 Chương 10. Chiếu hay chiếu bí RZ0Z0ZkZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZKZZ0ZbZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Cách 3: tiêu diệt quân xe chiếu. 10.2 Bài tập RZ0Z0ZkZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZKZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Đen không còn cách nào thoát khỏi nước chiếu. Đen bị "chiếu bí", đen thua. Chiếu hay chiếu bí. Nếu chiếu, vẽ mũi tên chỉ cách thoát khỏi nước chiếu. 0Z0Z0ZkZZ0Z0ZQZ00Z0Z0ZKZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 1 2 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0ZkZZ0Z0Z0L00Z0Z0ZKZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 10.2 Bài tập 39 0Z0ZQZkZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZKZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 3 6 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0LkZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZKZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 7 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0L0ZkZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0JZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 5 8 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0ZQZkZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0JZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00A0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0OPOZ0Z0s0J0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZBZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0OPOZ0Z0s0J0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 40 Chương 10. Chiếu hay chiếu bí 9 10 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0A0Z0ZZ0Z0Z0ZP0Z0Z0OPZZ0Z0s0J0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0A0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0OPOZ0Z0s0J0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 11 12 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0O00Z0Z0ONOZ0Z0s0J0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0O00Z0Z0OQOZ0Z0s0J0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 11. Chiếu bí trong 1 nước 11.1 Chiếu bí với tốt Vẽ mũi tên chỉ nước chiếu bí. 0Z0j0Z0ZZ0ZPZ0Z00Z0JPZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 1 2 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0ZKAk0Z0Z0Z0OZ0Z0Z0O00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 42 Chương 11. Chiếu bí trong 1 nước 0Z0Z0Z0jZ0Z0ZKZP0Z0Z0ZPZZ0Z0ZBZ00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 3 5 4 3 2 1 a b c d e f g h kAKZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00O0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 6 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0ZKZkaZ0Z0Z0Zp0Z0Z0ZPOZ0Z0Z0M00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Zkl0ZZ0JpZpZ00Z0ZPO0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 11.2 Chiếu bí với xe Vẽ mũi tên chỉ nước chiếu bí. 7 kZ0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00J0Z0Z0ZZ0Z0S0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 11.2 Chiếu bí với xe 43 8 9 10 kZ0Z0Z0ZZ0J0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0S0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0ZrjZRZ0Z0Z00Z0Z0Z0JZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0ZkZ0ZZ0Z0Z0ZRRZ0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 11 12 0Z0ZkZ0ZS0Z0Z0Z00Z0Z0Z0SZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0S0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0Zj0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0S0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 44 Chương 11. Chiếu bí trong 1 nước 11.3 Chiếu bí với tượng Vẽ mũi tên chỉ nước chiếu bí. 13 14 kZ0Z0Z0ZZ0JBZ0Z00Z0Z0Z0ZZNZ0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h kZ0Z0Z0ZZ0ZBZ0Z0NJ0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 15 16 0Z0Z0ZbjA0Z0Z0Zp0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0ZkZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZNJ0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZBZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 11.4 Chiếu bí với hậu 45 17 0Z0J0jbZZ0Z0Z0Z00Z0ZBZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0A0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 18 kZ0Z0Z0ZZ0J0Z0Z00Z0Z0Z0ZZBA0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 11.4 Chiếu bí với hậu Vẽ mũi tên chỉ nước chiếu bí. 0Z0Z0Z0jZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0JZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0L0 8 7 6 0Z0j0Z0ZL0Z0Z0Z00Z0ZKZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 19 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 20 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 46 Chương 11. Chiếu bí trong 1 nước 21 22 0Z0Z0j0ZL0Z0Z0Z00Z0ZKZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0lkZZ0L0Z0Z00Z0Z0ZKZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 23 24 0Z0Z0Z0ZZ0Z0ZKZ00Z0Z0Z0jZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZQZZ0Z0Z0Z00Z0Z0l0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0ZKZ00Z0Z0Z0jZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZQZZ0ZqZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 11.5 Chiếu bí với mã Vẽ mũi tên chỉ nước chiếu bí. 25 0Z0Z0ZrjZ0Z0Z0op0Z0Z0Z0ZZ0Z0M0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 11.5 Chiếu bí với mã 47 26 27 28 0Z0Z0ZbjZ0Z0Z0Zn0Z0Z0O0ZZ0Z0M0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0ZnjZ0Z0Z0Zb0Z0Z0O0ZZ0Z0M0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0mZ0ZNZ0Zk0Z0Z0Z0OZ0Z0Z0J0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 29 30 0Z0ZkZ0ZZ0Znm0Z00Z0ZNZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZNZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0ZkZ0ZZ0Z0mnZ00Z0ZNZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZNZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn 12. Cờ bí hay chiếu bí 12.1 Khi nào thì cờ bí ? Chiếu bí: vua bị chiếu và không thể thoát khỏi nước chiếu. Bên bị chiếu bí thua cuộc. Cờ bí: vua không bị chiếu và không có nước đi hợp lệ. Bên rơi vào tình huống cờ bí được hòa cờ. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0jqZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Vua trắng bị chiếu bí, trắng thua. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0l00Z0Z0j0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Vua trắng không bị chiếu và trắng không có nước đi hợp lệ, trắng được hòa cờ. https://thuviensach.vn 50 Chương 12. Cờ bí hay chiếu bí 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0PZ0Z0Z0ZZ0Z0Z0l00Z0Z0j0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Trắng không đi vua được nhưng trắng vẫn có thể đi tốt, ván cờ vẫn tiếp diễn. 12.2 Vận dụng luật cờ bí 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0Zo0Z0Z0Z0PZ0Z0Z0ZZ0Z0Z0l00Z0Z0j0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Trắng không đi vua hoặc đi tốt được, trắng hết nước đi hợp lệ, hòa cờ. Hình cờ sau đây, trắng đang yếu thế. Trắng sẽ đưa về thế cờ bí để thủ hòa. 0Z0Z0skZZ0Z0Zpop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0L0Z0Z00Z0Zrl0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0skZZ0Z0ZpLp0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Zrl0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 12.3 Cờ bí hay chiếu bí ? 51 Đến trắng đi, trắng rơi vào tình huống cờ bí, hòa 0Z0Z0s0ZZ0Z0Zpjp0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Zrl0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 12.3 Cờ bí hay chiếu bí ? 0Z0Z0Z0jZ0Z0Z0L00Z0Z0ZKZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 cờ. kZ0Z0Z0ZZ0J0Z0Z00L0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 1 2 4 3 2 1 a b c d e f g h 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 52 Chương 12. Cờ bí hay chiếu bí 0Z0Z0L0jZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZKZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 3 4 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0L0ZZ0Z0Z0Zk0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0J00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 12.4 Cờ bí, chiếu bí hay chơi tiếp ? ka0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0KZQZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 kaQZ0Z0ZZ0Z0Z0Z0KZ0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 5 6 4 3 2 1 a b c d e f g h 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 12.5 Thủ hòa 53 kaQZ0Z0ZZ0Z0Z0Z0KZ0Z0Z0oZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 7 8 4 3 2 1 a b c d e f g h kaQZ0Z0ZZ0Z0Z0Z0KZ0Z0Z0oZ0Z0Z0ZP0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 12.5 Thủ hòa 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZkZ0Z0ZJ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0SZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0l0Z0Z0 8 7 6 0Z0Z0ZKZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZklZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0ZRZ0 8 7 6 10 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 11 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 54 Chương 12. Cờ bí hay chiếu bí 12 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0Zj0Z0Z0Z00Z0l0Z0ZJQZ0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 13 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0ZKakZ0BZ0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZqZ0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 13. Nhập thành 13.1 Mục đích nước nhập thành Cách đây vài thế kỷ khi chưa có luật nhập thành, các ván cờ thường kết thúc chóng vánh. Nguyên nhân là vua ở trung lộ dễ bị tấn công từ nhiều hướng. Do đó vào thế kỷ 16, người ta đề ra luật nhập thành để vua có thể tới vị trí an toàn. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0J0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Để nhập thành, bạn cần có 2 quân cờ vua và xe. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0J0ZR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Thực hiện nước nhập thành như thế nào ? https://thuviensach.vn 56 Chương 13. Nhập thành 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0JR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bước 1: cầm vua di chuyển 2 ô về phía xe. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0ZRJ0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Bước 2: thả vua ra, cầm xe đặt ở ô phía bên kia. Gọi là nhập thành cánh vua hay nhập thành gần. Cần nhớ: thực hiện nước nhập thành bằng một tay. Tiếp theo, hãy xem đen nhập thành cánh hậu hay nhập thành xa. rZ0ZkZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h rZkZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Zks0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Kết luận: nước nhập thành giúp vua được che https://thuviensach.vn 13.2 Điều kiện nhập thành 57 chắn bởi hàng tốt và xe nhanh chóng nhập cuộc. 0Zks0Z0Zopo0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0OPOZ0Z0ZRJ0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 13.2 Điều kiện nhập thành Bạn không được nhập thành khi: 1. Giữa vua và xe có quân cản trở. 2. Vua hoặc xe đã từng di chuyển. 3. Vua đang bị chiếu. 4. Một trong 2 ô nhập thành bị quân đối phương kiểm soát. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPZ0OPOS0Z0J0MR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Trắng không được nhập thành cánh vua vì bị mã cản. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPZ0OPOS0Z0J0ZR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Trắng mất quyền nhập thành cánh hậu do xe đã di chuyển. Tuy nhiên, trắng vẫn có thể nhập thành cánh vua. https://thuviensach.vn 58 Chương 13. Nhập thành 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPZ0OPOS0Z0J0ZR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Trắng mất quyền nhập thành cả 2 cánh vì vua đã di chuyển. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00a0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPZ0OPOS0Z0J0ZR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Trắng không thể nhập thành do bị tượng chiếu. 13.3 Bài tập Vẽ mũi tên chỉ nước nhập thành cho trắng và đen. 0Z0s0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0a0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0ZPZ0POPZ0ZPOS0Z0J0ZR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Trắng không thể nhập thành hai cánh vì 2 ô nhập thành bị kiểm soát. 0Z0ZkZ0sZ0Z0ZpZp0Z0Z0ApZZ0Z0Z0Z00Z0ZbZ0ZZ0O0Z0Z0PO0Z0Z0ZS0Z0J0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Trắng vẫn có thể nhập thành do 2 ô d1,c1 không bị quân nào kiểm soát. Tương tự đối với đen. https://thuviensach.vn 13.3 Bài tập 59 rZbZkZ0sopo0Zpop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPZ0OPOS0Z0JBZR 8 7 6 5 3 1 4 3 2 1 a b c d e f g h rZ0ZkZ0sopo0Zpop0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0POPZ0OPOS0ZKZ0ZR 8 7 6 5 4 2 4 3 2 1 a b c d e f g h rZ0ZkZ0sopo0Zpop0Z0Z0Z0ZZ0A0Z0Z00Z0Z0Z0aZ0Z0ZPZ0POPZ0ZPOS0Z0J0ZR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h rZ0ZkZ0sopo0ZpZp0Z0Z0ApZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0mPZ0POPZ0ZPOS0Z0J0ZR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn 14. Đổi quân 14.1 Giá trị tuyệt đối Các quân cờ có sức mạnh khác nhau, người ta quy sức mạnh của chúng thành điểm để dễ so sánh. Khi đổi quân, ta dựa bảng giá trị để biết việc đổi quân là lời hay lỗ. Tượng trắng ăn tượng đen (ăn 3 điểm) và bị tốt 0Z0Z0Z0ZZ0Z0ZpZ00Z0ZbZ0ZZ0Z0Z0Z00ZBZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h đen ăn lại (mất 3 điểm), gọi là đổi ngang. Trường hợp này thường xuất hiện khi đổi 2 quân cùng loại. Bảng 14.1: Bảng giá trị Loại quân Giá trị Tốt 1 điểm Mã 3 điểm Tượng 3 điểm Xe 5 điểm Hậu 9 điểm Vua Vô giá https://thuviensach.vn 62 Chương 14. Đổi quân Tượng trắng ăn xe (ăn 5 điểm) và bị tốt đen ăn 0Z0Z0Z0ZZ0Z0ZpZ00Z0ZrZ0ZZ0Z0Z0Z00ZBZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 14.2 Giá trị tương đối lại (mất 3 điểm), trắng lời 2 điểm. Trong trường hợp này trắng đổi lời còn đen đổi lỗ. Bảng so sánh trên là để tham khảo khi trao đổi quân ở trường hợp thông thường, còn trong thực chiến rất phức tạp. Giá trị quân cờ có thể tăng hay giảm tùy theo vị trí và tác dụng của nó. nZ0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0ZNZ00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Mã trắng đi được 8 ô còn mã đen đi được 2 ô. Mã trắng nhiều điểm hơn mã đen. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZnZ0Z0ZZ0Z0o0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0ZNZ00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Mã trắng đóng vai trò tấn công còn mã đen mang gánh nặng phòng thủ. Mã trắng nhiều điểm hơn mã đen. 14.3 So sánh số quân tấn công và phòng thủ Khi đổi quân, ngoài việc dựa vào bảng giá trị, ta còn đếm số quân tấn công và phòng thủ để biết việc đổi quân là lời hay lỗ. https://thuviensach.vn 14.4 Bài tập 63 Trắng có 2 quân tấn công còn đen chỉ có 1 quân 0Z0ZrZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0m0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00A0Z0Z0ZZ0Z0S0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Trắng có 2 quân tấn công còn đen chỉ có 1 quân phòng thủ. Nếu đổi quân trắng sẽ lời. 0Z0ZrZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0m0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00A0Z0Z0ZZ0Z0L0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 14.4 Bài tập phòng thủ. Trong trường hợp này trắng lấy tượng ăn mã trước. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZnZ0Z0ZZ0a0Z0Z00Z0O0Z0ZZ0Z0ZNZ00Z0Z0Z0ZZ0ZQZ0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Đen có 2 quân tấn công tốt còn trắng có 2 quân phòng thủ. Nếu đổi quân, đen sẽ lỗ. Trong các trường hợp sau, việc đổi quân có lời không ? Nếu lời thì vẽ mũi tên chỉ thứ tự đổi quân. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0o00Z0Z0m0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0A0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0ZRZ0 8 7 6 5 1 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 64 Chương 14. Đổi quân 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0m0ZZ0ZrZ0Z00ZQZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0ZRZ0Z0 8 7 6 5 5 2 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0o0Z0ZZ0Z0o0Z00Z0O0Z0ZZ0Z0ZNZ00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 6 3 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZrZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0M0Z0Zr0O0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 7 4 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0s0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZnZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0S0Z0ZZ0ZRZ0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0ZkZ0ZZ0Z0ZpZ00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZBZ0Z0ZZQZ0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00l0Z0Z0ZZ0a0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0OPOZ0Z0ZRJ0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 15. Hòa cờ 15.1 Khi nào thì hòa cờ ? Trong thi đấu, ngoài trường hợp thắng thua, cũng thường xuất hiện hòa cờ. Dưới đây là những trường hợp hòa cờ phổ biến: 1. Cả 2 bên không đủ lực lượng để chiếu bí đối phương. 2. Một thế cờ lặp lại 3 lần. 3. Chiếu vĩnh viễn. 4. Cờ bí (chương 12). Ngoài ra còn có luật 50 nước, truy kích vĩnh viễn, đề nghị hòa cờ... Nếu muốn tìm hiểu sâu hơn có thể tham khảo sách về luật cờ vua. 15.2 Cả 2 bên không đủ lực lượng để chiếu bí Hãy xem các trường hợp sau, trắng lẫn đen đều không đủ lực lượng chiếu bí nên hòa cờ. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0j0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0J0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0j0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00JBZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 66 Chương 15. Hòa cờ 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZnZZ0Z0Z0j00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 15.3 Một thế cờ lặp lại 3 lần Trong ván đấu ở vòng loại tranh ngôi vô địch thế giới năm 1971, giữa Bobby Fischer và Tyran Petrosian đã xuất hiện tình huống một thế cờ lặp lại 3 lần. 0Z0Z0Z0ZopZ0ZpZk0ZpZ0l0oZ0ZrZPZ00Z0Z0S0ZZ0Z0Z0ZPPZPZQO0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Fischer cầm trắng và đang ở thế yếu, nên hòa là kết quả tốt. Lưu ý là hình cờ trên sẽ lặp lại 3 lần. 0Z0Z0Z0ZopZ0ZpZk0ZpZ0Z0oZ0ZrlPZ00Z0Z0S0ZZ0Z0Z0ZPPZPZQO0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 15.3 Một thế cờ lặp lại 3 lần 67 0Z0Z0Z0ZopZ0ZpZk0ZpZ0Z0oZ0ZrlPZQ0Z0Z0S0ZZ0Z0Z0ZPPZPZ0O0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZopZ0ZpZk0ZpZ0l0oZ0ZrZPZQ0Z0Z0S0ZZ0Z0Z0ZPPZPZ0O0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZopZ0ZpZk0ZpZ0l0oZ0ZrZPZ00Z0Z0S0ZZ0Z0Z0ZPPZPZQO0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Hình cờ đầu tiên lặp lại 2 lần. 0Z0Z0Z0ZopZ0ZpZk0ZpZ0l0oZ0Z0sPZ00Z0Z0S0ZZ0Z0Z0ZPPZPZQO0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZopZ0ZpZk0ZpZ0l0oZ0Z0sPZ00Z0Z0S0ZZ0ZQZ0ZPPZPZ0O0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZopZ0ZpZk0ZpZ0l0oZ0ZrZPZ00Z0Z0S0ZZ0ZQZ0ZPPZPZ0O0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Nước cờ sai lầm của Petrosian. https://thuviensach.vn 68 Chương 15. Hòa cờ Hình cờ đầu tiên lặp lại 3 lần, Fischer tuyên bố 0Z0Z0Z0ZopZ0ZpZk0ZpZ0l0oZ0ZrZPZ00Z0Z0S0ZZ0Z0Z0ZPPZPZQO0ZZ0Z0Z0ZK 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 15.4 Chiếu vĩnh viễn thành hòa hòa. Trong thi đấu, bên yếu thế thường mượn nước vĩnh viễn để cầu hòa. Khi đó, một thế cờ sẽ lặp lại 3 lần mà thành hòa. 0Z0Z0ZkZZ0Z0Z0o00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0ZQ0o0Z0Z0ZlPa0Z0Z00ZPZ0Z0ZZKZ0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tình huống trên, trắng đang yếu thế. Hậu trắng sẽ chiếu vĩnh viễn ở ô h5 và e8 để cầu hòa. 0Z0ZQZkZZ0Z0Z0o00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00o0Z0Z0ZlPa0Z0Z00ZPZ0Z0ZZKZ0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 15.4 Chiếu vĩnh viễn thành hòa 69 0Z0ZQZ0ZZ0Z0Z0ok0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00o0Z0Z0ZlPa0Z0Z00ZPZ0Z0ZZKZ0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0ok0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0ZQ0o0Z0Z0ZlPa0Z0Z00ZPZ0Z0ZZKZ0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn 16. Chiếu bí vua đơn độc Ở giai đoạn cuối ván cờ, một bên chỉ còn lại vua; bên kia còn lại 1 hậu hoặc 1 xe có thể chiếu bí vua đối phương nhờ sự hỗ trợ của vua. Nếu bên ưu thế hơn 2 xe thì không cần vua hỗ trợ. 16.1 Chiếu bí với 2 xe Phương pháp: dồn vua đối phương ra đường biên bàn cờ. Chiếu leo thang với 1 xe cắt đường, 1 xe chiếu. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZkZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZRZ0Z0ZZ0ZRZ0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00j0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00ZRZ0Z0ZZRZ0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 72 Chương 16. Chiếu bí vua đơn độc 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0kZ0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0RZ0Z0Z0ZZRZ0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Cần nhớ: thủ pháp cắt hàng để hạn chế tầm hoạt động của vua đối phương. 16.2 Chiếu bí với 1 hậu Phương pháp: dựng hàng rào để dồn vua vào góc, vua lại gần hỗ trợ hậu chiếu bí. 0j0Z0Z0ZZ0ZQZ0Z00J0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0ZkZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZRZZ0Z0Z0ZR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Trắng tiến xe khống chế hàng 7, sau đó chiếu bí bằng xe còn lại. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0j0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0ZQJ0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 16.3 Chiếu bí với 1 xe 73 0Z0Z0Z0ZZ0j0Z0Z00Z0ZQZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0J0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZkZ0Z0Z00Z0L0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0J0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 16.3 Chiếu bí với 1 xe Phương pháp: xe phối hợp với vua để dựng hàng rào, dần dần thu hẹp hàng rào và bức vua 0j0Z0Z0ZZ0ZQZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0J0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tiếp theo trắng chỉ cần chuyển vua tới b6 để hỗ trợ hậu chiếu bí ở b7. Lưu ý: không để cờ bí như hình sau. kZ0Z0Z0ZZ0L0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0J0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0j0Z0ZZ0Z0S0Z00Z0Z0J0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 đối phương vào góc. 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 74 Chương 16. Chiếu bí vua đơn độc 0Z0Z0Z0ZZ0j0Z0Z00Z0S0Z0ZZ0J0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0j0Z0Z0ZZ0ZRZ0Z00ZKZ0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0j0S0Z0ZZ0Z0Z0Z00J0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 17. Nước đi đặc biệt của tốt 17.1 Phong cấp tốt Giống như những chiến sĩ anh hùng được thăng chức; Khi tốt đi hết chặng đường cam go, bão táp để tới được hàng ngang cuối cùng thì ta "phong cấp" cho nó. Lúc này, tốt được phong thành một trong các quân cờ sau: Hậu, Xe, Mã hoặc Tượng (trừ Vua ra). Khi phong cấp, ta đưa tốt ra khỏi bàn cờ, đặt quân cờ khác thế chỗ. 0Z0Z0ZkZZ0O0Z0Z00Z0Z0ZKZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0ZQZ0ZkZZ0Z0Z0Z00Z0Z0ZKZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tốt trắng được phong hậu, đồng thời chiếu bí đen. Trong một số tình huống đặc thù, tốt được phong thành Xe hoặc Mã, Tượng. https://thuviensach.vn 76 Chương 17. Nước đi đặc biệt của tốt 0Z0Z0ZKZZ0ZqZPZ00Z0Z0ZkZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0LKZZ0ZqZ0Z00Z0Z0ZkZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Nếu tốt trắng phong Hậu thì đen sẽ bị chiếu bí ở h7. Trong trường hợp này trắng nên phong Mã. 0Z0Z0MKZZ0ZqZ0Z00Z0Z0ZkZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZPZ0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0J0ZZ0Z0Z0Zk 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0L0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0J0ZZ0Z0Z0Zk 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Nếu tốt trắng phong Hậu thì đen sẽ rơi vào thế cờ bí, hòa cờ. Do đó, trắng nên phong Xe. 0S0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0J0ZZ0Z0Z0Zk 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h https://thuviensach.vn 17.2 Bắt tốt qua đường 77 17.2 Bắt tốt qua đường Khi một bên có tốt ở vị trí ban đầu đi một lúc 2 ô, nếu có tốt đối phương nằm trên cùng hàng ngang ở đường dọc kế bên. Lúc này, tốt đối phương có thể ăn chéo 1 ô, nước đi đặc thù này gọi là "Bắt tốt qua đường". 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0o0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZPZ0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Hình trên, khi tốt trắng tiến lên 1 ô thì tốt đen sẽ ăn. Nếu tốt trắng nhảy một lúc 2 ô thì sao ? 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0oPZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0o0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tốt đen cũng ăn như trường hợp tốt trắng đi 1 ô, gọi là "Bắt tốt qua đường" 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0oPZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Hình trên, tốt trắng vừa đi 1 ô, liệu tốt đen có "Bắt tốt qua đường" ? Không thể, vì tốt trắng chỉ đi 1 ô. https://thuviensach.vn 78 Chương 17. Nước đi đặc biệt của tốt 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0aPZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Đen có thể dùng tượng bắt tốt trắng không ? Không thể, vì chỉ có tốt mới có thể "Bắt tốt qua đường". 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZPZ0ZZ0ZpZ0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Đen có thể bắt tốt qua đường ? Không thể, chỉ khi nào tốt đen nằm ở ô d4. Cần nhớ về luật bắt tốt qua đường: 1. Chỉ có tốt mới thực hiện nước đi này. 2. Chỉ khi nào tốt đối phương "nhảy" một lúc 2 ô. 3. Đây không phải là lựa chọn bắt buộc. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0oPZ0ZZ0Z0Z0Z0kZ0Z0Z0JZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Đen không buộc phải bắt tốt qua đường mà có thể lựa chọn tiếp tục tiến tốt phong hậu. 0Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0oPZ0ZZ0Z0Z0Z0kZ0Z0Z0JZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Đen không lập tức bắt tốt qua đường mà chọn đi vua. Liệu ở lượt sau, đen có được bắt tốt qua đường ? Không thể, đen đã mất quyền. 4. Lựa chọn bắt tốt qua đường phải thực hiện ngay sau khi đối phương "nhảy" tốt. https://thuviensach.vn 18. Ghi chép lại ván cờ Người chơi cờ vua phải học cách ghi chép ván cờ để tham gia giải đấu hoặc nghiên cứu tài liệu cờ. 18.1 Ký hiệu quân cờ Quân cờ được ký hiệu bằng chữ cái đầu tiên của tên quân cờ và được viết hoa. 1. Vua = V 2. Hậu = H 3. Xe = X 4. Mã = M 5. Tượng = T 6. Tốt: không cần ghi ký hiệu 18.2 Ký hiệu nước đi Ta ký hiệu nước đi bằng ký hiệu quân cờ và ô cờ nó đến. Tốt trắng đi e4, ký hiệu: e4. rmblkansopopZpop0Z0Z0Z0ZZ0Z0o0Z00Z0ZPZ0ZZ0Z0Z0Z0POPO0OPOSNAQJBMR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Tốt đen đi e5, ký hiệu: e5. https://thuviensach.vn 80 Chương 18. Ghi chép lại ván cờ rmblka0sopopZpop0Z0Z0m0ZZ0Z0o0Z00ZBZPZ0ZZ0Z0Z0Z0POPO0OPOSNAQJ0MR 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Trắng đi Tượng c4, ký hiệu: Tc4. Đen đi Mã f6, ký hiệu: Mf6. Lưu ý: đôi khi ta thêm ký hiệu cột hoặc hàng để phân biệt 2 quân cùng loại. 18.3 Ký hiệu nước đi đặc biệt Một số ký hiệu đặc biệt: • Ăn quân = x (dấu nhân) • Chiếu = + (dấu cộng) • Chiếu bí = # (dấu thăng) • Nhập thành ngắn = 0-0 • Nhập thành dài = 0-0-0 0Z0ZrZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0ZrZ0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZS0Z0ZRZ0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Trắng có xe cột a và f đều đến được c1. Xe cột f đi c1, ký hiệu: Xfc1. Đen có xe hàng 4 và hàng 8 đều đến được e6. Xe hàng 4 đi e6, ký hiệu: X4e6. • Phong cấp tốt = dấu bằng + quân cờ được phong cấp • Bắt tốt qua đường = q.đ 0Z0ZrZkZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0Z0Z0ZZ0Z0S0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Xe ăn quân ở e8 và chiếu, ký hiệu: Xxe8+. 0Z0Z0ZkZZ0Z0Z0a00Z0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z00Z0L0Z0ZZ0Z0Z0Z00A0Z0Z0ZZ0Z0Z0Z0 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Hậu ăn quân ở g7 và chiếu bí, ký hiệu: Hxg7#. https://thuviensach.vn