🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Chìa Khóa Sống Lạc Quan Ebooks Nhóm Zalo CHÌA KHÓA SỐNG LẠC QUAN Tác giả: Lại Thế Luyện Phát hành theo thỏa thuận giữa Công ty Văn hóa Hương Trang và tác giả. Nghiêm cấm mọi sự sao chép, trích dịch hoặc in lại mà không có sự cho phép bằng văn bản của chúng tôi. GPXB số 970-2008/CXB/25-153/VHTT QĐXB số 1949/QĐ-VHTT In ấn và phát hành tại Nhà sách Quang Minh 416 Nguyễn Thị Minh Khai, P5, Q3, TP HCM Việt Nam Published by arrangement between Huong Trang Cultural Company Ltd. and the author. All rights reserved. No part of this book may be reproduced by any means without prior written permission from the publisher. LẠI THẾ LUYỆN Quà tặng trái tim CHÌA KHÓA SỐNG LẠC QUAN NHÀ XUẤT BẢN VĂN HÓA THÔNG TIN LỜI TRI ÂN Cuốn sách nhỏ này, Con kính tặng Thân Phụ Cuộc đời và cách sống của Cha là gương sáng cho con luôn biết sống lạc quan - trong bất cứ hoàn cảnh nào! Và con kính tặng Mẫu Thân Tấm lòng khiêm cung, nhân hậu của Mẹ đủ tiếp sức cho con vượt lên mọi bất công ở đời - để luôn giữ vững niềm tin vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống! Lại Thế Luyện 5 6 LỜI TỰA Trong cuộc sống, những sự việc xảy ra hàng ngày đều có thể ảnh hưởng đến thái độ sống của chúng ta. Những lúc cuộc sống gặp thuận lợi, may mắn hoặc ít nhất là trong những hoàn cảnh bình thường, ổn định, chúng ta có thể dễ dàng duy trì được thái độ sống lạc quan. Thế nhưng, khi cuộc sống chẳng may gặp phải những âu lo bất trắc, khi phải đối mặt với những thất bại triền miên, những mặt trái phũ phàng của cuộc đời hoặc khi bản thân tưởng như phải lâm vào hoàn cảnh khốn cùng bế tắc, mấy ai trong chúng ta còn duy trì được thái độ sống lạc quan? Điều khó nhất trong cuộc sống, phải chăng, chính là làm sao duy trì được thái độ sống lạc quan? Nhiều khi, những điều khiến cho ta cảm thấy hạnh phúc trong cuộc sống không hẳn là 7 ở học vấn, tài năng, sắc đẹp, tiền bạc hay hoàn cảnh, cũng không hẳn là ở những thành công hay thất bại trong hiện tại, mà chính là ở thái độ sống lạc quan của mỗi người chúng ta. Ngay lúc này đây, bạn đang lạc quan hay bi quan? Bạn có bao giờ ý thức được rằng, bi quan hay sầu muộn tức là tự mình đang lãng phí những ngày tháng quý giá của cuộc đời mình? Cho nên, trong hành trình đời người, việc xác định cho bản thân một thái độ sống lạc quan là điều hết sức quan trọng! Một khi biết lựa chọn và rèn luyện thái độ sống lạc quan, chắc chắn cuộc sống của mỗi chúng ta sẽ trở nên tốt đẹp hơn rất nhiều! Chúng tôi mong cuốn sách nhỏ này sẽ giúp được phần nào trong việc nâng đỡ tinh thần, giúp bạn vượt qua những nỗi buồn trong cuộc sống, để luôn có khả năng sống lạc quan, hạnh phúc, mỉm cười và nỗ lực vươn lên trong mọi hoàn cảnh - cho dù cuộc sống có thế nào đi chăng nữa! Thân mến! Lại Thế Luyện 8 Quà tặng trái tim CHƯƠNG 1 LÝ DO PHẢI SỐNG LẠC QUAN Cách đây khá lâu, tình cờ chúng tôi có đọc một câu chuyện kể về hai anh em sinh đôi nhưng có thái độ sống và suy nghĩ hoàn toàn khác nhau. Người anh thì luôn có thái độ lạc quan, lúc nào cũng luôn tự nhủ: “Cuộc sống quanh mình thật tốt đẹp!” Còn người em, trái lại, lúc nào cũng luôn tỏ ra buồn phiền và tuyệt vọng. Nhiều lần, người em thắc mắc về thái độ sống của người anh sinh đôi với mình; có lúc người em đã từng nghĩ, chỉ có những người điên khùng may ra mới có được thái độ sống lạc quan kiểu như anh mình mà thôi! Cha mẹ của hai cậu bé rất lo lắng và đã tìm đến một nhà tư vấn tâm lý để hỏi xem làm cách nào có thể dung hòa tính cách của cả hai anh em? Chìa khóa sống lạc quan 9 Nhà tư vấn đề nghị rằng, vào ngày sinh nhật của cả hai anh em, cha mẹ hãy thử cho họ vào hai căn phòng khác nhau và dành tặng mỗi người một món quà riêng. Với người em hay bi quan thì hãy tặng một bộ máy vi tính hiện đại nhất; còn với người anh hay lạc quan thì chỉ tặng một hộp bút chì màu nhỏ mà thôi! Cha mẹ nghe theo lời nhà tư vấn, làm đúng như vậy và lặng lẽ theo dõi kết quả. Khi họ đến cửa phòng của đứa con trai hay bi quan, họ nghe rõ tiếng phàn nàn của cậu bé: “Mình không thích màu sắc của cái máy vi tính này... mình không thích những trò chơi điện tử nhàm chán như thế này... Chán ơi là chán!...” Họ lại rón rén bước lại gần cửa phòng của đứa con trai hay lạc quan. Nhìn qua khe cửa sổ, họ thấy cậu bé đang mỉm cười thật hạnh phúc với hộp bút chì màu của nó. Cậu bé nói: “Mình sẽ vẽ được thật nhiều bức tranh đẹp nhờ có hộp bút chì màu này!...” ●●● 10 Quà tặng trái tim Nghe qua câu chuyện trên đây, bạn có suy nghĩ gì về thái độ sống lâu nay của mình? Bạn tự nhận mình là người có thái độ sống lạc quan hay bi quan? Nếu chúng ta có thái độ sống bi quan, thì dẫu cuộc đời có mang đến cho chúng ta nhiều điều tốt đẹp, thuận lợi, may mắn, chúng ta vẫn cảm thấy chán nản và bất hạnh. Trái lại, nếu chúng ta có một thái độ sống lạc quan, thì dù cuộc sống có phần kém may mắn đi chăng nữa, chúng ta vẫn có thể sống hạnh phúc và làm được rất nhiều việc có ích! Sự khác biệt cơ bản giữa thái độ sống lạc quan và thái độ sống bi quan chính là ở đó. Chỉ qua một câu chuyện minh họa giản dị trên đây, hẳn mỗi chúng ta đều thấy được tầm quan trọng của thái độ lạc quan trong cuộc sống là như thế nào! Thái độ sống lạc quan có thể giúp chúng ta làm nên nhiều điều kỳ diệu, trong khi thái độ bi quan có thể phá hỏng tất cả. Tổn thất lớn nhất của đời người chính là tự giam hãm trong một thái độ sống bi quan. Hay nói cách khác, mang một thái độ sống bi quan sẽ Chìa khóa sống lạc quan 11 chẳng khác nào tự mình đang vùi dập cuộc đời mình. Thế mà, khi nhìn vào đời sống của nhiều người quanh ta cũng như của chính mình, chúng ta thấy có biết bao nhiêu lý do để bi quan, biết bao nhiêu là biểu hiện của thái độ bi quan. Những lý do khiến chúng ta dễ bi quan Đã ít nhiều biết đến những tác hại của thái độ sống bi quan, thế nhưng sao vẫn có rất nhiều người luôn sống trong bi quan? Có rất nhiều lý do - chủ quan lẫn khách quan - khiến chúng ta dễ bi quan trong cuộc sống. Tuy nhiên, đã có khi nào bạn tự hỏi, bản thân mình hiện diện trên cõi đời này để sống trong hạnh phúc, lạc quan và hy vọng hay là để chết sầu, chết héo trong từng ngày? Ngày nào chúng ta có ý thức tự hỏi mình câu hỏi đó, thì ngày đó chính là cột mốc đánh dấu bước chuyển biến cơ bản trong cuộc đời ta. Giống như bác sĩ trước khi điều trị không thể không chẩn 12 Quà tặng trái tim đoán căn bệnh, muốn chữa trị tận gốc “căn bệnh” bi quan, trước hết chúng ta không thể không mổ xẻ những lý do khiến người ta thường tỏ ra bi quan trong cuộc sống. ●●● Lý do căn bản đầu tiên khiến chúng ta bi quan chính là những đau khổ, bề trái của cuộc sống. Sống ở đời, con người thường chỉ mong muốn mình có được những gì tốt đẹp nhất. Thế mà, cuộc sống có biết bao nhiêu nỗi khổ sở, những nghẹn ngào, uất ức, tức tối... Khác với cuộc sống của hai cậu bé song sinh trong câu chuyện trên đây, cuộc sống của những người trưởng thành chúng ta dĩ nhiên còn phải đương đầu với nhiều điều rắc rối hơn rất nhiều. Những bề trái của cuộc sống có thể khiến con người thất vọng, từ đó lại càng chìm sâu vào đau khổ nhiều hơn. Trong cuộc sống, dĩ nhiên chẳng có ai lại thích mình bị đau khổ cả, cũng chẳng có ai điên dại muốn đi tìm kiếm đau khổ hay giành giật đau khổ cho mình. Thế nhưng, nhiều nỗi khổ đau Chìa khóa sống lạc quan 13 trong cuộc sống cứ như “những vị khách không mời” vẫn đến gõ cửa nhà chúng ta mỗi ngày. Chỉ thoạt nghe nói đến hai chữ “đau khổ” thôi, cõi lòng chất chứa muộn phiền của nhiều người chúng ta lập tức đã cảm thấy thêm phần ngột ngạt, bởi cuộc sống hằng ngày của chúng ta, từ thuở mới bước chân vào đời cho đến nay đã phải trải qua nhiều đau khổ rồi! Chẳng ai muốn bản thân mình lại phải gánh chịu thêm một khổ đau nào nữa! Những nỗi đau khổ mà mỗi chúng ta gặp phải trong cuộc sống thật muôn hình vạn trạng! Nói chung, những thương tổn về mặt thể chất và tâm lý đều khiến cho con người cảm thấy đớn đau! Nhiều người luôn cảm thấy đau khổ vì lòng bạc ác của người đời. Những người khác lại đau khổ vì gặp thất bại triền miên trong công việc. Đau khổ có thể là do chúng ta phải chịu đựng bệnh tật hoặc những cơn khủng hoảng tinh thần Trong cuộc sống, những hoàn cảnh bi thảm, tệ hại ngoài sức tưởng tượng... Đau khổ khi cuộc đời chúng ta gặp phải những biến cố bất ngờ, ngoài 14 Quà tặng trái tim mong muốn của mình: những bạo lực, tệ nạn xã hội, tai nạn giao thông... Đau khổ có thể là do chúng ta phải chịu đựng những hiểu lầm, oan trái... mà cuộc đời mang đến. Đau khổ cũng có thể là do những cao vọng của đời mình chưa đạt được... Ngoài ra, đau khổ có thể là một phản ứng tự nhiên của chúng ta trước sự ra đi của người thân yêu hoặc sự mất mát những điều quan trọng và có ý nghĩa đối với cuộc sống của mình. Chưa hết, ngay cả trong tình yêu cũng có đau khổ, vì nhiều khi “cho rất nhiều nhưng chẳng nhận bao nhiêu” (Xuân Diệu). Thế rồi, đau khổ còn là khi bị gia đình hai bên cấm cản, khi người yêu phản bội, khi tình yêu tan vỡ... Cuộc sống có hàng tỷ nỗi khổ! Không ai có thể liệt kê hết tên gọi của những nỗi khổ đau mà từng người chúng ta gặp phải trong cuộc sống. Mỗi người lại có những nỗi đau khổ khác nhau, chẳng ai giống ai! Và ngay trong một đời người, ở mỗi lứa tuổi khác nhau, mỗi chúng ta lại có những nỗi khổ đau mang màu sắc khác nhau. Tuổi càng cao thì càng có thời gian dài trải nghiệm, và những nỗi khổ đau chồng chất trong Chìa khóa sống lạc quan 15 cuộc sống càng nhiều! Càng phải đối diện với những đau khổ, phức tạp của bề trái xã hội, con người lại càng dễ có thái độ bi quan, chán nản. Từ đó, nhiệt huyết mất dần, “nhựa sống” khô cạn... Do phải trải qua quá nhiều mệt mỏi rã rời vì cuộc sống, con người không còn muốn cố gắng vươn lên; thậm chí không còn dám tin rằng mình có thể lạc quan trong cuộc sống! ●●● Lý do căn bản thứ hai khiến chúng ta bi quan là do những gánh nặng, áp lực của cuộc sống luôn đè nặng lên cả thể chất lẫn tinh thần. Chuyện “cơm áo gạo tiền” luôn là vấn đề nan giải đối với nhiều người trong chúng ta. Những vất vả cơm áo đời thường khiến con người lúc nào cũng phải tối tăm mặt mũi, chẳng còn đầu óc đâu mà nghĩ đến điều gì khác sáng sủa hơn trong cuộc đời. Hằng ngày, có biết bao nhiêu người phải “đổ mồ hôi, sôi nước mắt” mà vẫn không có đủ cái ăn, cái mặc... Có nhiều lúc chúng ta tự hỏi, tại sao chỉ vì chuyện miếng cơm manh áo mà có những lúc con người đối xử với nhau tàn nhẫn quá? 16 Quà tặng trái tim Biết bao nhiêu người trẻ tuổi mà vẫn phải sống trong cảnh thất nghiệp, sống để... chờ “thời”! Chữ “thời” mà họ sử dụng ở đây có ý muốn nói đến việc họ muốn chờ đợi một cơ hội nghề nghiệp nào đó tốt hơn. Giữa lúc tuổi thanh niên tràn đầy nhựa sống, nhiệt huyết có thừa, muốn được làm việc, được phát huy năng lực thật sự của bản thân, được cống hiến cho đời mà nhiều lúc lại không tìm thấy một cơ hội thích hợp nào cả! Với tuổi trẻ, tương lai tưởng chừng như rộng mở phía trước, nhưng thực tế cuộc sống của họ lại lâm vào ngõ cụt bế tắc. Những ước mơ cao đẹp đành phải tạm gác sang một bên để nhường chỗ cho nhu cầu thực tế trước mắt. Và để giải quyết nhu cầu miếng cơm manh áo trước mắt, nhiều khi họ phải làm những công việc trái với kiến thức chuyên môn đã được đào tạo, trái với sở thích, lòng mong muốn của họ. Điều này có khi trở thành một bi kịch trong cuộc sống cá nhân của họ. Trong những hoàn cảnh như vậy, dù là một con người lạc quan nhất cũng không thể tránh khỏi có những lúc cảm thấy bi quan, mất tự tin vào năng lực, vào tương lai của bản thân. Chìa khóa sống lạc quan 17 Ấy thế mà trong cuộc sống, đâu phải chỉ có những người không đủ cái ăn, cái mặc, chưa có nghề nghiệp ổn định mới tỏ thái độ bi quan đâu! Ngay cả nhiều kẻ giàu có cũng vẫn cứ bi quan như thường. Nắm trong tay một số lượng vốn liếng, tài sản càng lớn thì lại càng phải biết lo đầu tư sao cho sinh lợi nhiều nhất. Bởi vì, giàu có đến đâu mà cứ ngồi một chỗ ăn thì đến một lúc nào đó của cải cũng sẽ hết. Cứ nhìn những nhà đầu tư chứng khoán ở sàn giao dịch mỗi ngày, mắt mũi họ dáo dác nhìn lên màn hình điện tử; mỗi khi chỉ số VN-Index sụt giảm cũng đủ thấy nét mặt họ tỏ ra bi quan kinh khủng đến mức nào! Đồng tiền vốn dĩ là cái không thể nắm giữ mãi trong tay. Quan sát những phiên giao dịch mỗi sáng, chúng ta thấy có những người mặt mũi bỗng chốc trở nên xanh rờn, rồi chuyển sang tái mét, tay chân run rẩy, toát mồ hôi hột... Thế rồi, chẳng mấy chốc, da mặt họ lại rất đỗi hồng hào và nét mặt lạc quan trở lại khi chỉ số nói trên tăng vọt lên. Họ chăm chú theo dõi từng sự thay đổi trên màn hình để biết tại phiên giao dịch hôm nay có bao nhiêu mã cổ 18 Quà tặng trái tim phiếu tăng giá, bao nhiêu mã cổ phiếu đứng giá, bao nhiêu mã cổ phiếu giảm giá? Và thái độ lạc quan hay bi quan của họ cũng lần lượt thay đổi cùng với sự thay đổi tương ứng của những con số nhấp nháy mà họ đọc được trên bảng điện tử. Có người vô cùng sung sướng, lạc quan khi chỉ sau một đêm ngủ, sáng sớm mở mắt ra bỗng chốc đã trở thành triệu phú. Nhưng cũng có những người đang cực kì giàu có, thế rồi cũng chỉ sau một đêm thì tất cả những gì họ nắm giữ trong tay đã hóa thành đống giấy lộn. Họ lại trở về với trạng thái “tay trắng” giống như lúc đầu; hay thậm chí, còn nợ nần chồng chất. Còn với những nhà doanh nghiệp, nghề nghiệp của họ được xếp vào tầng lớp giàu có của xã hội, nhưng có phải lúc nào họ cũng có thể mang một thái độ lạc quan nhìn cuộc sống hay không? Tình hình kinh tế trong nước lẫn quốc tế luôn luôn thay đổi. Nhiều người trong số họ phải thừa nhận, nghề kinh doanh là một trong những nghề nhiều căng thẳng nhất, lúc nào cũng phải lo lắng, động não, tìm cách duy trì sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp mình. Ngày nay, với Chìa khóa sống lạc quan 19 xu thế toàn cầu hóa, bất cứ sự biến động của một yếu tố nào đó trên thị trường toàn cầu cũng đều ảnh hưởng đến hoạt động của từng quốc gia, từng doanh nghiệp. Nhìn vào thương trường, bạn thấy những người thành công rực rỡ cũng nhiều, mà những kẻ thất bại thê thảm cũng lắm! Đọc thông tin quảng cáo trên nhật báo vào mỗi sáng, bạn sẽ thấy mỗi ngày có bao nhiêu doanh nghiệp bố cáo thành lập, thì cũng có một số lượng không ít các doanh nghiệp phải tuyên bố làm thủ tục giải thể hoặc phá sản. ●●● Lý do căn bản thứ ba khiến chúng ta dễ bi quan là những trở ngại, thách thức trong cuộc sống. Cuộc sống hoàn toàn không đơn giản chút nào cả, không phải lúc nào mọi thứ cũng diễn ra thuận buồm xuôi gió. Những trở ngại, thách thức Trong cuộc sống có thể đến từ thiên nhiên, từ xã hội hay từ người khác, làm ảnh hưởng đến cuộc sống của bản thân chúng ta. 20 Quà tặng trái tim Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất vẫn là chính bản thân ta. Những thảm họa của thiên nhiên đã và vẫn đang đe dọa cuộc sống con người ở rất nhiều nơi trên thế giới. Tài sản mà bạn vất vả tích cóp cả đời, chỉ trong nháy mắt có thể đã tan thành mây khói. Bao nhiêu con người đang có một cuộc sống an ổn, bình thường mà chỉ trong chốc lát đã lâm vào cảnh màn trời chiếu đất. Cuộc sống quả thực là có nhiều điều rất khó! Khi phải đứng trước tình thế “nghìn cân treo sợi tóc”, chúng ta chẳng biết mình nên hành động như thế nào nữa? Đó là những nguyên nhân từ thiên nhiên. Thế còn trong đời sống xã hội, muốn làm bất cứ điều gì để vươn lên Trong cuộc sống, bạn cũng thấy có những sự cản trở nhất định. Cuộc sống luôn đầy những thách đố, dù chúng ta có muốn trốn tránh cũng không được. Lúc nào chúng ta cũng cảm thấy hình như mình bị người khác “phá đám” trong mọi chuyện lớn nhỏ của cuộc sống! Cuộc sống mỗi ngày có thể đem lại cho chúng ta biết bao vấn đề đau đầu cần phải giải quyết. Thế Chìa khóa sống lạc quan 21 nhưng, khi muốn giải quyết một vấn đề này thì lại đụng chạm đến hàng loạt vấn đề khác. Nhiều vấn đề đan xen chằng chịt với nhau, thành một “nút thắt” mà chúng ta không biết phải tháo gỡ như thế nào. Những áp lực cuộc sống: công việc, học tập, gia đình... luôn đè nặng mỗi người chúng ta. Chính vì cuộc sống nhiều trở ngại, thách thức nên khi làm bất cứ công việc gì chúng ta cũng phải mang nặng nỗi lo. Nhiều người luôn bị những nỗi lo này đè nặng, thành ra lúc nào cũng phải “ôm cả đống lo” mà mãi cũng chẳng lo được chuyện gì ra hồn cả! Càng lớn tuổi thì càng phải gánh vác nhiều trách nhiệm, nên những nỗi lo lắng càng chồng chất, đè nặng tâm hồn. Những khó khăn, trắc trở trong cuộc sống làm cho con người dần trở nên mệt mỏi, chán nản, thụ động. Nhìn quanh cuộc sống, ở đâu cũng thấy những cản trở, những bế tắc, khó tìm thấy lối thoát... Dấu ấn thời gian để lại là những vết nhăn hằn sâu vẻ lo lắng, bi quan trên gương mặt. Mỗi ngày, những dòng suy nghĩ trong đầu óc chúng ta cứ lan man hết chuyện này đến chuyện khác, và 22 Quà tặng trái tim tình hình này cứ kéo dài như vậy mãi cho đến tận những giây phút cuối cùng của cuộc đời! Chúng ta sống một cuộc đời bi quan với cõi lòng nặng trĩu mà khó tìm thấy cách nào thoát ra được. Sự thật là cuộc sống hôm nay có rất nhiều bon chen, nhiều ganh đua thì con người mới có thể tồn tại và vươn lên được. Chúng ta không thể thoát khỏi cái guồng quay đó. Thế nhưng, ganh đua hay bon chen để rồi lại đánh mất chính thái độ sống lạc quan của mình thì có nên không? ●●● Lý do căn bản thứ tư khiến chúng ta bi quan là thực tế cuộc sống mỗi người đã phải chịu đựng quá nhiều thiệt thòi, bất công. Phải thừa nhận, khả năng chịu đựng của con người là có giới hạn. Trong cuộc sống, có những điều chúng ta chịu đựng được, nhưng cũng có những điều quả là vượt quá sức chịu đựng của ta. Có những điều chúng ta không gây ra nhưng vẫn cứ phải gánh chịu! Trước những tình cảnh như vậy, chúng ta rất khó tránh khỏi ý nghĩ tự cho mình là “nạn nhân” của cuộc đời. Chìa khóa sống lạc quan 23 Trong cuộc sống hằng ngày, rất nhiều khi chỉ vì những suy nghĩ, lời nói hay việc làm sai trái của người khác khiến chúng ta buồn bực. Mỗi sáng, chỉ cần bước chân ra đường, chúng ta sẽ thấy nhan nhản trước mắt mình đủ mọi lý do để bực dọc chỉ vì sự thiếu ý thức công cộng - bắt nguồn từ thói ích kỷ và sự thiếu hiểu biết - của nhiều người: rác rến vất bừa bãi ngoài đường; bước chân ra đường, ngày nào cũng phải chứng kiến nhiều người phóng nhanh vượt ẩu, gây tai nạn giao thông; xe chở vật liệu che chắn sơ sài làm rơi vãi đất cát gây bụi bặm; những xưởng sản xuất ở ngay bên cạnh khu dân cư luôn thải khói và hóa chất độc hại gây ô nhiễm không khí và nguồn nước; vào những ngày mưa lớn, hệ thống thoát nước bị nghẹt gây ngập nước; mỗi buổi chiều tối, những hàng ăn quán nhậu ồn ào lấn chiếm lòng lề đường; trụ điện đổ ngã, ngiêng vào nhà dân, có nguy cơ gây nguy hiểm chết người mà chưa thấy ai đến sửa... Những chuyện bực dọc trên, cứ kéo dài ngày này sang tháng nọ, khiến nhiều khi chúng ta có khuynh hướng trách móc thiên hạ phần đông 24 Quà tặng trái tim đều là những kẻ ích kỷ, sống vô trách nhiệm, chỉ biết đến quyền lợi riêng mà không nghĩ đến cộng đồng. Từ đó, chúng ta lúc nào cũng tỏ ra bi quan, lúc nào cũng cảm thấy tâm trạng của mình đầy căng thẳng khi phải nhìn nhận bất cứ sự việc gì khác xảy ra trong cuộc đời. Ngoài ra, có khi chúng ta còn cảm thấy cuộc sống thật bất công, bởi vì chúng ta muốn quá nhiều thứ của cải vật chất mà lại không có được, thành thử rất dễ cảm thấy bi quan, đau khổ. Chúng ta luôn nhìn thiên hạ xung quanh và cho rằng, tại sao thiên hạ có được toàn những thứ mình muốn mà mình lại không có được? Từ đó, chúng ta càng muốn làm sao cho bằng được với thiên hạ. Có khi, những suy nghĩ của chúng ta còn đi đến chỗ tự cho rằng: mình xứng đáng hơn thiên hạ, tại sao mình không có những điều mà thiên hạ đang có? Rồi từ đó, chúng ta càng có khuynh hướng tự cho mình là kẻ đang phải chịu đựng nhiều thiệt thòi, bất công nhất trên cõi đời này! Chuyện gì chúng ta cũng bi quan, bất mãn, hằn học, oán trách người khác. Chìa khóa sống lạc quan 25 Tuy nhiên, mọi việc có thật sự như thế không? Trong cuộc sống, có thể có những lúc chúng ta bị thiệt thòi, bất công thật! Nhưng cũng có những khi chỉ là do ta tự nghĩ ra những thiệt thòi, bất công, trong khi bản thân mình không hề gánh chịu một chút nào cả. Và rất nhiều khi, biết đâu chính chúng ta lại đang tiếp tục gây ra những thiệt thòi, bất công cho rất nhiều người khác mà ta không ý thức hết được! ●●● Ngoài những lý do cơ bản nêu trên thì cuộc sống còn có rất nhiều lý do khác khiến chúng ta bi quan, không thể nào kể ra hết được. Trên đời này, dĩ nhiên không ai là người có thể tường tận hết mọi khía cạnh, ngõ ngách phức tạp của cuộc sống! Bản thân người viết cuốn sách này cũng vậy! Tuy nhiên, điều chúng ta quan tâm ở đây không phải là liệt kê hết mọi lý do khiến cho con người ta dễ có thái độ bi quan Trong cuộc sống. Đã bi quan rồi mà lại còn cố gắng đào sâu thêm vào những chuyện chi li, vặt vãnh khiến mình 26 Quà tặng trái tim bi quan, thì chỉ càng làm cho chúng ta bi quan nhiều hơn mà thôi! Ở đây, bản thân việc đào sâu vào những lý do khiến chúng ta bi quan có thể mang tính chất chủ quan, phiến diện. Xét về căn bản, việc cố gắng đào sâu vào những lý do khiến mình bi quan sẽ không thể mang lại nhiều ích lợi cho bằng việc đào sâu vào những lý do khiến mình lạc quan! Ở chương 3 cuốn sách này, chúng ta sẽ nỗ lực tư duy về nhiều vấn đề phức tạp Trong cuộc sống theo những chiều hướng khác. Nghĩa là, thay vì chỉ nhìn thấy những lý do để bi quan, chúng ta sẽ lần lượt đào sâu vào những lý do khác có thể khiến chúng ta sống lạc quan nhiều hơn! Đây cũng là mục đích chính yếu của cuốn sách này. Nếu chúng ta cứ cố tìm cách để nhìn nhận mọi vấn đề Trong cuộc sống theo cái nhìn một chiều, phiến diện, rồi tiếp tục đào sâu vào những lý do khiến mình bi quan, chúng ta dễ có khuynh hướng ngày càng bị lún sâu thêm vào những thái độ sống bi quan không lối thoát. Trái lại, nếu chúng ta biết nhìn nhận mọi vấn đề Trong cuộc sống theo nhiều chiều hướng khác nhau, Chìa khóa sống lạc quan 27 từ nhiều góc độ tiếp cận khác nhau, chúng ta sẽ phát hiện ra rất nhiều lý do để chúng ta có thể sống lạc quan. Rất có thể, chúng ta sẽ ngạc nhiên với những phát hiện mới mẻ, sâu sắc của chính mình. Sở dĩ như vậy là vì, lâu nay chúng ta cứ mãi tự giam hãm mình trong một thái độ sống có phần bi quan, nên chúng ta chưa phát hiện ra mà thôi! Sự khác biệt cơ bản giữa người có thái độ sống lạc quan với người có thái độ sống bi quan cũng chính là ở đó. Bất cứ ai trong chúng ta cũng đều có khả năng nhận ra những khía cạnh mới mẻ trong cuộc sống, để có thể sống lạc quan mỗi ngày. Cùng một sự việc xảy ra, nhưng mỗi người đều có thể có cách nhìn khác nhau đối với sự việc đó. Cùng đối mặt với một vấn đề, nhưng mỗi người lại có cách giải quyết khác nhau đối với vấn đề đó. Cho nên, mỗi chúng ta cần nỗ lực tư duy và tìm cách giải quyết mọi vấn đề mà chúng ta gặp trong cuộc sống theo những phương hướng mới mẻ khác nhau, sao cho có thể làm chuyển biến cuộc đời mình theo một khuynh hướng tốt đẹp hơn! 28 Quà tặng trái tim Những biểu hiện của thái độ bi quan Trong cuộc sống, chúng ta mang thái độ sống như thế nào thì chúng ta sẽ có khuynh hướng biểu hiện bản thân mình như thế ấy. Cũng tương tự như số lượng những lý do khiến chúng ta dễ bi quan, những biểu hiện của thái độ bi quan thường rất phức tạp, đa dạng, không thể nào kể ra hết được... Dưới đây, chúng ta chỉ có thể xem xét qua một vài biểu hiện căn bản nhất của thái độ bi quan mà thôi! ●●● Trước hết, bạn có để ý thấy, nếu những người lạc quan luôn có nét mặt vui tươi, hớn hở bao nhiêu, thì trái lại, những người bi quan luôn mang một nét mặt cực kì sầu thảm. Lúc nào họ cũng làm ra vẻ như họ là người đang phải mang vác hết thảy những nỗi khổ đau ê chề trên cuộc đời này vậy! Suốt cả ngày, không biết bao nhiêu lần họ ngồi ngáp dài, chán chường, buông ra những lời than thở dài thườn thượt. Thái độ bi quan khiến con người ta sống thẫn thờ Chìa khóa sống lạc quan 29 ban ngày, thao thức khó ngủ ban đêm... Mọi khía cạnh trong cuộc đời đều trở nên phai tàn, héo úa. Từ đó, con người lại càng khó thoát khỏi khuynh hướng nhìn nhận mọi thứ trong cuộc sống quanh mình bằng con mắt sầu thảm, xám xịt. Ngày lại ngày, thân xác họ trở nên rã rời, héo mòn, tiều tụy. Dáng vẻ họ luôn lờ đờ, thiểu não. Giọng nói của họ yếu ớt, thều thào, nghe chẳng khác nào giọng nói của một người bệnh đang nằm trên giường trong giây phút hấp hối. Những bước đi của họ cũng đầy vẻ mỏi mệt, không còn nhanh nhẹn, tự tin như lúc bình thường. Tác phong làm việc hằng ngày của họ hóa thành lề mề, chậm chạp, không còn hăng hái... Nhìn vào những biểu hiện bên ngoài của con người bi quan, chúng ta cảm thấy thương cho họ mà cũng là thương cho chính chúng ta. Con người ta khó có thể cảm nhận hạnh phúc và khó có thể gặt hái được thành công gì - nếu cứ mang một thái độ sống bi quan như vậy. Hơn thế nữa, chẳng có ai lại thích làm việc hoặc sống bên cạnh những người mà vẻ mặt lúc 30 Quà tặng trái tim nào cũng bi quan. Bởi vì, khi sống gần những người bi quan, chúng ta dễ bị ảnh hưởng bởi thái độ bi quan của họ. Nhiều khi chúng ta có muốn giúp họ thoát khỏi bi quan cũng không được, vì họ rất dễ có những phản ứng thiếu kiềm chế mỗi khi chúng ta tìm cách tiếp cận với họ. Giúp con người về tiền bạc vật chất thì rất dễ, chỉ cần ta có sẵn tiền trong tay. Thế nhưng, giúp con người trở nên lạc quan thì rất khó, dù chúng ta có mang sẵn trong mình thái độ sống lạc quan đi chăng nữa. Nhiều khi, chúng ta mang thái độ sống lạc quan để tiếp xúc với những người đang bi quan, thì thái độ lạc quan của chúng ta có khi lại trở thành trở ngại rất lớn trong việc tiếp xúc với họ. Một khi đã bi quan thì con người thường cảm thấy khó hòa đồng với những người lạc quan, từ đó dễ có khuynh hướng xa cách hoặc gây hấn cả với những người đang lạc quan - cho dù những người lạc quan có thể chẳng hề chủ ý “gây” điều gì với mình. Nhiều khi, trong mắt của những người sống bi quan trầm trọng lâu ngày, thái độ sống lạc Chìa khóa sống lạc quan 31 quan của nhiều người xung quanh biết đâu lại trở thành lý do khiến họ bực bội. Cuộc sống trên cõi đời này của chúng ta sở dĩ phức tạp là như vậy; mà một phần lớn những sự phức tạp ấy là do chính con người tạo ra. Muốn sống lạc quan thì tự bản thân mỗi người phải biết thay đổi suy nghĩ, nâng mình lên một tầng bậc nhận thức cao hơn, và nhất là phải nỗ lực rèn luyện thái độ sống lạc quan mỗi ngày. ●●● Biểu hiện tiếp theo của thái độ bi quan chính là chúng ta luôn nghĩ đến điều rủi nhiều hơn điều may. Những người bi quan tự cho rằng, bản thân mình toàn gặp chuyện xui xẻo, còn thiên hạ - trái lại - lúc nào cũng chỉ toàn gặp những chuyện may mắn mà thôi. Nói cách khác, họ nghĩ bao nhiêu chuyện may mắn đều rơi vào thiên hạ, còn những chuyện rủi chỉ mình họ ôm. Họ không ngừng tự dằn vặt bản thân chỉ vì một suy nghĩ cứng nhắc, hoàn toàn thiếu căn cứ như vậy. Không hiểu dựa vào căn cứ nào mà họ luôn quả quyết mạnh mẽ về 32 Quà tặng trái tim mọi chuyện xảy đến cho bản thân mình và cho người khác như vậy? Làm sao họ biết hết được những chuyện gì đã xảy đến với người khác? Nếu chúng ta biết hết những chuyện đã xảy đến với người khác trong quá khứ và hiện tại đi chăng nữa, thì chúng ta cũng chưa thể nào biết được một cách cụ thể, chính xác những gì sẽ xảy đến cho người khác ở tương lai. Thế thì, chúng ta cũng đừng vội tự cho là người khác may mắn hơn mình! Có khi chúng ta được may mắn hơn người khác rất nhiều mà chỉ vì chúng ta chưa nhận ra mà thôi! Có khi may mắn trong cuộc đời đang sắp đến với ta mà chỉ vì ta cứ bi quan không chịu dang tay đón nhận mà thôi. Mọi thứ trong cuộc đời này luôn luôn biến đổi. Một điều gì đó đang xảy ra mà chúng ta cho là tồi tệ, thì không có nghĩa là nó sẽ tồi tệ như thế mãi. Có thể sự việc mà chúng ta cho là tồi tệ ấy chỉ là do chúng ta chưa nhận ra mặt tốt đẹp ở phía bên kia của sự vật. Hoặc cũng có thể sự việc mà chúng ta cho là tồi tệ ấy chỉ là một sự dọn đường chuẩn bị cho một điều tốt đẹp đang đến rất gần. Chìa khóa sống lạc quan 33 Tóm lại, những người bi quan đã tuyệt đối hóa vấn đề họa phúc trong cuộc đời này. Họ đã quên mất quan niệm sống “Trong họa có phúc, trong phúc có họa”. Và nhất là, họ không bao giờ nghĩ rằng bản thân họ có thể chuyển họa thành phúc, nên lúc nào cũng tự giam hãm mình trong một thái độ sống bi quan đến mức vô lý. Nhiều khi, họ đang sống trong phúc, nhưng vì cứ mang những thái độ và suy nghĩ bi quan, thành ra phúc lại chuyển thành họa. Thế nhưng, điều nguy hiểm nhất ở đây là, họ lại rất đỗi chủ quan, cứ tự cho rằng mình có lý khi sống như vậy. Thành thử, cuộc đời họ sau bao năm dài vẫn khó có thể thoát ra khỏi những đám mây mù của bi quan. ●●● Tự than thân trách phận cũng là một biểu hiện rất dễ nhận thấy ở những người có thái độ sống bi quan. Chính vì luôn tự cho rằng cuộc sống của người khác luôn gặp chuyện may mắn hơn mình, chính vì luôn nghĩ đến điều rủi hơn là điều may, chúng ta đi 34 Quà tặng trái tim đến chỗ tự đổ lỗi mọi thứ cho cái gọi là “số phận”. Khi gặp thất bại hoặc gặp phải những chuyện trái ý nào đó, chúng ta tự an ủi mình bằng câu: “Tại cái số của mình nó đen đủi như vậy!” Thế những lúc bạn phải vất vả để đạt được một thành công nho nhỏ nào đấy, bạn có tự nhủ rằng: “Tại cái số của mình nó may mắn như vậy!” không? Chắc chắn là không! Khi chúng ta thành công, chúng ta tự hào với những gì mình làm được. Chúng ta cho rằng, kết quả thành công đó là do chính mình làm nên. Vậy tại sao khi chúng ta thất bại, chúng ta không nghĩ, thất bại đó cũng do chính mình gây ra? Có thể có rất nhiều nguyên nhân đưa đến một thất bại, nhưng chắc chắn bản thân mình cũng có một phần lỗi trong đó. Thậm chí, có khi bản thân mình mới là nguyên nhân chính yếu dẫn đến thất bại, còn những nguyên nhân khác chỉ là phụ thuộc. Rất nhiều khi, chúng ta chưa thành công chỉ vì chúng ta chưa cố gắng đủ. Hoặc chúng ta đã cố gắng rất nhiều nhưng vẫn chưa thành công, chỉ vì chúng ta chưa đủ sáng suốt để nhận thức Chìa khóa sống lạc quan 35 đúng đắn tình hình thực tế, thay vì cứ đổ lỗi cho hoàn cảnh. Dẫu sao, hoàn cảnh vẫn chỉ là hoàn cảnh. Còn việc nhận thức đúng về hoàn cảnh rồi tìm cách thích nghi, nỗ lực cố gắng để thành công chính là trách nhiệm thuộc về chúng ta. Nếu chúng ta đủ tỉnh táo để nhận ra lỗi của mình trong những thất bại, thì chúng ta sẽ tránh được việc lặp lại những thất bại hôm nay. Điều này chứa đựng nhiều ý nghĩa tích cực hơn so với việc ngồi một chỗ để than thân trách phận! Chỉ riêng việc mất nhiều thời gian để than thân trách phận đã là một cách tự bỏ phí cuộc đời mình. Cuộc đời ta ngắn ngủi lắm, có rất nhiều việc tốt đáng làm mà không đủ thời gian để làm. Cuộc đời sở dĩ có nhiều chuyện phức tạp là để chúng ta nỗ lực suy nghĩ, tìm tòi, khám phá, đưa ra những giải pháp sáng tạo... để góp phần giải quyết chúng. Nhờ đó mà đời ta mới tránh được cảm giác vô vị, nhàm chán, mới tìm thấy nhiều ý nghĩa mới mẻ, phong phú... Chúng ta không thể chỉ sử dụng một khái niệm “số phận” để làm lời giải đáp cho mọi bất hạnh của bản thân mình. 36 Quà tặng trái tim Vậy thì lâu nay tại sao ta lại lãng phí thời gian để than thân trách phận như vậy? Than thân trách phận có khác nào là một cách tự gây thêm bất công cho bản thân mình! Số người tự than thân trách phận ở trên đời này nhiều nhan nhản. Đó phải chăng là một trong những lý do khiến cuộc sống của nhân loại vẫn còn nhiều đau khổ? Chắc chắn rằng, sẽ chẳng có ai kính trọng những người thích than thân trách phận như vậy cả! Xã hội chỉ kính trọng những con người luôn nỗ lực không mệt mỏi để vươn lên, để giúp chính mình và giúp đỡ người khác - dù trong bất cứ hoàn cảnh nào. ●●● Thêm một biểu hiện vô cùng nguy hại của thái độ bi quan chính là mất niềm tin nơi cuộc sống, nơi các giá trị đạo đức của cuộc sống, mất niềm tin nơi con người. Lúc nào họ cũng nhìn mọi thứ trong cuộc đời, nhìn những người họ gặp mỗi ngày bằng con mắt ngán ngại, nghi ngờ. Nhìn vào những cuốn sách của các tác giả trong và ngoài nước đã và đang nỗ lực Chìa khóa sống lạc quan 37 gieo rắc những hạt giống đạo đức và triết lý sống tốt đẹp cho cuộc đời, họ buông ra câu hỏi: “Không biết những kẻ viết sách hay như vậy, nhưng trong cuộc sống thực tế họ có sống được như những gì họ đã viết không?” Chỉ cần một câu nói bi quan, đơn giản như vậy thôi, họ có thể phủ nhận sạch trơn toàn bộ những tri thức, những nỗ lực và tâm huyết của biết bao nhiêu người cầm bút qua nhiều thế kỷ muốn cống hiến cho cuộc đời này. Điều nghịch lý oái oăm ở đây là, khi phủ nhận những gì tốt đẹp của người khác trong cuộc sống thì họ chỉ cần đưa ra một câu nói cực kỳ đơn giản, phiến diện; trong khi đó, để bào chữa và biện hộ cho “số phận” đen đủi của chính mình thì họ luôn cố gắng tìm ra đủ mọi lý lẽ. Số lượng những lý lẽ được đưa ra để tự bào chữa cho thái độ bi quan nhiều đến mức không thể nào đếm hết được. Lý lẽ nào thoạt nghe cũng có vẻ thuyết phục, nhưng chúng ta chỉ cần bình tĩnh sáng suốt ngẫm lại một chút thôi, sẽ thấy chẳng có giá trị thuyết phục chút nào cả! Một khi đã mất niềm tin vào cuộc sống, con người sẽ không còn tin cái thiện có thể thắng cái 38 Quà tặng trái tim ác. Bởi vì, nhìn vào bất cứ đâu, họ cũng chỉ nhìn thấy sự hoành hành của cái ác mà không hề thấy bóng dáng của cái thiện. Bóng tối của tội ác và những điều xấu xa thì dày đặc, trong khi ánh sáng của những điều tốt đẹp chỉ mới le lói, có khi chưa thấy đâu! Chút ánh sáng nhỏ nhoi lại bị bóng tối khổng lồ che khuất. Và cuối cùng, sau khi mất niềm tin vào lẽ sống của cái thiện, điều tệ hại nhất là con người sẽ mất niềm tin vào chính mình, vào những gì là tốt đẹp của chính mình. Đến tình trạng này rồi thì coi như chúng ta đã mất tất cả! ●●● Cuối cùng, biểu hiện dễ thấy nhất của thái độ bi quan là tỏ ra thất vọng, chán nản, buông xuôi mọi thứ. Những người có biểu hiện bi quan như thế này sẽ không còn thiết tha để bắt tay vào bất cứ công việc nào nữa. Họ sống như những cái bóng vật vờ, cho qua ngày tháng... Họ quên mất rằng, sai lầm lớn nhất của con người chính là hoang phí thời gian. Thời gian chính là cuộc đời của mỗi người. Cho Chìa khóa sống lạc quan 39 nên, khi họ hoang phí thời gian thì cũng chính là hoang phí cuộc đời họ, nhưng họ lại không chịu nghĩ đến điều đó. Với họ, “số phận” cuộc đời họ lúc này dường như đã hoàn toàn được an bài. Quen sống lâu ngày với thói sống thụ động, họ đánh mất đi cả những phẩm chất tốt đẹp, quý giá mà trước đây họ đã từng có. Họ sẵn sàng làm ngơ trước tất cả những gì chướng tai gai mắt, làm ngơ trước cả những bất công xã hội, những tội ác diễn ra nhan nhản hằng ngày ngay trước mắt họ. Im lặng trong những trường hợp này cũng chính là đồng lõa. Chưa hết, họ còn đi đến chỗ tự tìm cách biện minh cho thái độ vô trách nhiệm của mình đối với cuộc đời bằng một câu nói đơn giản: “Đời là thế!”. Một thái độ sống như vậy là không xứng đáng với lương tâm, với danh dự làm người! Mỗi người, xuất phát từ hoàn cảnh đặc thù của mình, cần phải có những phương cách riêng để đóng góp cho đời! Ngày nào chúng ta còn sống ở đời, biết rằng đời còn nhiều đau khổ mà không còn dám bắt tay vào làm những việc có ích cho đời thì thật là nguy hiểm. Thái độ đó là thái độ của những kẻ hèn 40 Quà tặng trái tim yếu, ích kỷ, nhu nhược. Để né tránh sự cắn rứt của lương tâm, một số người còn tự tìm cách bào chữa, bao che cho thái độ buông xuôi của mình bằng câu nói: “Dù sao thì việc đó cũng vượt quá sức mình” Viện cớ việc gì cũng quá sức mình, họ không bắt tay vào việc gì cả mà dùng thời gian rảnh rỗi cho những đam mê thiếu lành mạnh: cho nghiện ngập, cho hơi men, cho rượu chè be bét, rồi rên rỉ, ca cẩm: “Đời còn gì nữa đâu!” Con người ta nhiều khi vẫn cứ tìm cách chạy trốn chính bản thân mình như thế! Chính câu nói này là một kiểu “lập luận” hết sức nguy hiểm. Nó có thể hàm chứa nguy cơ xô đẩy con người buông thả bản thân vào vòng tội lỗi, đánh mất đời mình một cách hết sức oan uổng, đợi đến khi hối hận nhận ra, thì đã quá muộn! Tuy nhiên, mọi sự sẽ không đến nỗi quá muộn, nếu mỗi chúng ta biết gióng lên hồi chuông tự cảnh báo cho chính mình! Nếu chúng ta quyết tâm tạo nên bước ngoặt mới cho cuộc đời mình, thì chắc chắn cuộc sống của chúng ta sẽ thay đổi. Nhất định như vậy! Chìa khóa sống lạc quan 41 Cần rèn luyện thái độ lạc quan trong cuộc sống Qua một vài điểm đã nêu trên, chúng ta thấy, cuộc sống hằng ngày có đủ mọi lý do có nguy cơ xô đẩy chúng ta đến thế giới của sự buồn rầu, chán nản, bi quan. Bi quan lâu ngày sẽ dẫn con người đến thái độ chán ghét cuộc đời, cho rằng đời không đáng sống. Thế thì, tại sao chúng ta không tìm những lý do khác có tính thuyết phục hơn, để chúng ta có thể sống lạc quan? Không biết sống lạc quan thì những thực tế phũ phàng của cuộc đời sẽ đè bẹp mình! Vẫn biết rằng, chúng ta không thể thay đổi được quá khứ của cuộc đời mình. Ta cũng không thay đổi được những hành động của người khác. Ta càng không thay đổi được những bất trắc của cuộc sống. Chỉ có một thứ mà ta có thể thay đổi, đó chính là thái độ sống - lạc quan hay bi quan - của chính bản thân ta. Có thể nói, một trong những may mắn lớn nhất của con người trong cuộc sống chính là: ta có quyền được lựa chọn thái độ sống của chính mình! Những điều gì xảy đến 42 Quà tặng trái tim cho đời ta không quan trọng bằng cách chúng ta phản ứng với chúng như thế nào! Sống ở đời, chúng ta không tránh khỏi những lúc buồn khổ. Thậm chí, cuộc đời còn có nhiều nỗi buồn khổ tưởng chừng như quá sức chịu đựng của con người. Hết thảy chúng ta đều không tránh khỏi có những lúc bi quan, bởi mỗi chúng ta đều là những con người không hoàn hảo. Thế nhưng, những người lạc quan tỏ ra hơn người bình thường ở chỗ: trong hoạn nạn, họ vẫn mỉm cười. Những người lạc quan hiểu rằng, phải duy trì được thái độ lạc quan thì họ mới có thể tiếp tục cất bước trong cuộc sống. Do vậy, mỗi chúng ta cần quan tâm đến việc rèn luyện thái độ sống lạc quan, để có thể tự nâng tâm hồn mình lên khỏi những bề trái của cuộc đời. Sau những thất bại chua chát đắng cay, tưởng chừng như gục ngã, chính thái độ lạc quan tích cực sẽ giúp con người vươn mình đứng thẳng dậy, vững vàng bước đi trong cuộc đời. Sống ở đời, con người cần phải lạc quan yêu đời. Và nhất là, đừng bao giờ để cho thái độ bi quan làm gục ngã ý chí vươn lên của mình. Tuy Chìa khóa sống lạc quan 43 vậy, thái độ lạc quan không phải ngẫu nhiên sinh ra mà có. Ngay từ khi chúng ta còn bé, cha mẹ và người lớn có thể dạy dỗ chúng ta rất nhiều điều, nhưng dường như họ ít dạy chúng ta về thái độ lạc quan trong cuộc sống. Bởi lẽ, cuộc sống tuổi ấu thơ của chúng ta, do chưa phải đương đầu với nhiều phức tạp, rắc rối của bề trái cuộc đời, thành thử người lớn ít khi phải đề cập đến thái độ lạc quan đối với ta. Trong khi đó, chính họ lại đang phải mang một thái độ bi quan để đương đầu với đủ thứ chuyện rắc rối phức tạp trong thế giới của “người lớn”. Thậm chí, mỗi ngày họ còn phải nhìn vào nụ cười hồn nhiên, ngây thơ của chúng ta để có thể lấy lại một chút lạc quan trong cuộc sống cơ mà! Rồi cứ thế, theo dòng thời gian, chúng ta dần lớn lên. Qua lứa tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới”, bỗng vào một ngày đẹp trời nào đó, chúng ta bỗng chốc cũng trở thành “người lớn”. Nói cách khác, chúng ta được xã hội thừa nhận mình là người đã đạt đến lứa tuổi trưởng thành. Mọi việc diễn ra nhanh đến mức mà chính bản thân chúng ta cũng không ngờ! Từ đây, chúng ta phải đứng 44 Quà tặng trái tim trước nhiều ngã rẽ cuộc sống, đứng trước nhiều sự lựa chọn khác nhau. Giờ là lúc đến lượt chúng ta lại bắt đầu phải đương đầu với những vấn đề vô cùng phức tạp của cuộc đời - có khi còn phức tạp hơn so với những gì mà thế hệ người lớn đi trước chúng ta đã từng phải đương đầu! Thế nhưng, chúng ta đã chuẩn bị cho mình những gì trước chuyến hành trình tự lực một thân một mình bước vào đời? Chúng ta thấy, mình đâu đã bao giờ được dạy bảo gì, đâu đã được chuẩn bị gì cho một thái độ sống lạc quan đâu! Theo phản ứng tự nhiên, khi cuộc đời không như chúng ta mơ ước hay tưởng tượng hồi còn nhỏ, chúng ta dễ dàng mang “cặp mắt kính bi quan” đen thui để nhìn đời! Nói cách khác, chúng ta chưa rèn luyện cho bản thân mình một bản lĩnh vững vàng, một trình độ nhận thức sâu sắc, một cái nhìn đủ tỉnh táo, để có thể có đủ lạc quan trong cuộc sống. Và do vậy, chúng ta rất dễ mất niềm tin vào cuộc sống. Trong cuộc sống, cha mẹ và người lớn khó có thể dạy bảo cho chúng ta tất cả những gì mà ta cần có để sống vững vàng, sống tốt trong cuộc đời! Chìa khóa sống lạc quan 45 Nếu bạn có được cha mẹ hay người lớn đi trước đủ khả năng để dạy bảo nhiều điều, và nếu bạn cũng sớm biết chịu khó, có ý thức để tâm học hỏi, thì bạn là người may mắn nhất trên đời rồi! Thế nhưng, với những ai không có được sự may mắn đó thì sao? Chỉ còn một cách thôi! Đó là chúng ta phải tự trang bị cho mình. Nói cách khác, những gì mà cha mẹ và người lớn chưa thể dạy bảo chúng ta thì chúng ta phải có trách nhiệm tự học hỏi và rèn luyện cho bản thân. Việc học hỏi và rèn luyện luôn là những đòi hỏi tất yếu trên hành trình hoàn thiện bản thân của mỗi chúng ta. Để có được một thái độ sống lạc quan, đòi hỏi bạn phải kiên trì luyện tập, trong mọi hoàn cảnh sống, dần dần trở thành một cách sống của riêng bạn. Cuốn sách này được viết ra cũng chính vì mục đích đó. Một khi đã trở thành cách sống của bạn, bạn có thể luôn sống lạc quan giữa mọi phong ba bão táp của cuộc đời. Khi đó, mọi việc diễn ra trong cuộc đời có như thế nào cũng không quan trọng bằng việc bạn đã sống lạc quan như thế nào. 46 Quà tặng trái tim Thái độ lạc quan là một phẩm chất quan trọng trong nhân cách con người! Thái độ lạc quan có ảnh hưởng tích cực đến nhiều khía cạnh trong cuộc đời bạn. Bất kỳ ai đang mong muốn gặt hái thành công mỹ mãn ở đời, nhất là mong muốn sống một cách có ý nghĩa và cảm nhận được hạnh phúc ở đời, thì không thể không dành ra nhiều năm tháng để rèn luyện nó. Chìa khóa sống lạc quan 47 48 Quà tặng trái tim CHƯƠNG 2 SỨC MẠNH CỦA THÁI ĐỘ LẠC QUAN Thái độ lạc quan có ảnh hưởng như thế nào đối với cuộc sống của bản thân ta và cuộc sống của người khác? Càng thấu hiểu những ảnh hưởng cùng lợi ích của thái độ sống lạc quan, mỗi chúng ta càng có động lực thúc đẩy mạnh mẽ để rèn luyện nó. Dưới đây, chúng ta thử tìm hiểu những ảnh hưởng tích cực của thái độ sống lạc quan. Sống lạc quan là liều thuốc bổ cho sức khoẻ của bạn Như bạn đã biết, thể chất và tâm lý của con người luôn có sự ảnh hưởng mật thiết với nhau. Với kinh nghiệm bản thân, chúng ta có thể nhận ra điều đó. Và dưới ánh sáng của những nghiên cứu khoa học ngày Chìa khóa sống lạc quan 49 nay thì thiết tưởng điều này không có gì để phản bác hay tranh cãi. Bất cứ một sự thay đổi nào về mặt tâm lý cũng kéo theo những sự thay đổi nhất định về mặt thể chất và ngược lại. Chẳng hạn, khi bạn sợ hãi một điều gì đó, tim bạn bỗng đập nhanh thình thịch và tay chân run lẩy bẩy. Khi bạn đang lo âu hoặc để tâm suy nghĩ về một vấn đề nan giải nào đó, nét mặt bạn bỗng trở nên đăm chiêu. Khi bạn cảm thấy bối rối, e thẹn trước mặt người bạn khác phái, hai má bạn bỗng đỏ ửng, chân tay bạn trở nên luống cuống, cảm thấy thừa thãi. Cũng vậy, khi bạn bi quan, buồn phiền, sức khỏe của bạn sẽ bị ảnh hưởng một cách nghiêm trọng. Trái lại, khi bạn có thái độ sống lạc quan, vui vẻ, thì sức khỏe của bạn sẽ tốt hơn lên rất nhiều. Đó là chưa nói, khi lạc quan chúng ta cảm thấy mình như trẻ ra rất nhiều, luôn cảm nhận được sự khoan khoái, nhẹ nhàng lan tỏa khắp cơ thể. Theo một kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học Hà Lan, những người sống lạc quan có khuynh hướng sống thọ hơn. Kết quả nghiên cứu trên một nhóm người cao tuổi cho thấy, thái độ 50 Quà tặng trái tim sống lạc quan có liên quan đến 30% tỷ lệ người chết trong năm; trong khi đó, thái độ sống bi quan lại có liên quan đến 57% tỷ lệ người chết trong một năm. Thái độ sống bi quan của nhiều người có thể là nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ của những chứng bệnh nguy hiểm, như bệnh tim và các bệnh liên quan đến mạch máu. Sự thiếu vắng những xúc cảm tích cực có khả năng làm suy giảm hệ thống miễn nhiễm và có ảnh hưởng đến việc duy trì một tình trạng sức khỏe tốt. Cùng vướng phải một căn bệnh như nhau, nhưng người lạc quan có khuynh hướng mau lành bệnh hơn, trong khi những người bi quan có khuynh hướng làm cho bệnh tật trở nên trầm trọng hơn. Đó cũng là lý do mà vì sao các bác sĩ luôn khuyến khích bệnh nhân phải cố gắng duy trì một thái độ lạc quan cùng những suy nghĩ tích cực trong thời gian điều trị bệnh. Bởi vì, chính thái độ lạc quan sẽ giúp cho người bệnh mau bình phục hơn! Vì giữa sức khỏe và thái độ sống lạc quan có mối liên quan và ảnh hưởng lẫn nhau, nên khi Chìa khóa sống lạc quan 51 khỏe mạnh chúng ta dễ vui vẻ, lạc quan hơn so với khi phải sống trong tình trạng đau yếu. Có khỏe mạnh mới khiến não bộ thông minh, linh hoạt, dễ tư duy sáng tạo. Cho nên, mỗi chúng ta phải biết giữ gìn sức khỏe để sống lạc quan; và một khi đã duy trì được một thái độ sống lạc quan thì đó lại là liều thuốc bổ cho chính sức khỏe của bạn. Mỗi sáng thức dậy, chỉ cần dành một chút thời gian để tập thể dục, cũng đủ để bạn có được trạng thái khỏe khoắn, thoải mái, yêu đời và sống lạc quan suốt cả ngày! Sống lạc quan giúp bạn sáng suốt để nhìn mọi việc trong đời Trong cuộc sống, thái độ bi quan dễ khiến chúng ta nhìn mọi sự việc trên đời bị méo mó đi. Như ở những phần trên chúng tôi đã phân tích, một trong những biểu hiện thường thấy ở những người bi quan là họ luôn than trách cuộc đời này bất công! Thế nhưng, những người lạc quan thì hoàn toàn ngược lại. Họ 52 Quà tặng trái tim chẳng những không than trách cuộc đời bất công, mà luôn tìm thấy trong mọi sự việc hằng ngày những lý do để vui sống, để sống có ý nghĩa, có ích. Càng sống lâu trong bi quan, tầm nhìn của bản thân chúng ta càng bị thu hẹp. Ta sẽ không thể nhìn thấy được điều gì lớn lao hơn bản thân mình! Trong khi đó, những người có thái độ lạc quan luôn có một tầm nhìn lớn lao hơn bản thân họ. Họ không chỉ nghĩ đến chính mình, nhưng quan trọng hơn họ còn luôn nghĩ đến người khác. Những người lạc quan không nghĩ nhiều đến những bất công mà họ đang chịu đựng, vì họ còn mải nghĩ đến nhiều nỗi bất công mà rất nhiều người quanh họ đang phải chịu đựng. Sau những vất vả, khó khăn, nhọc mệt của đời thường, chúng ta cần dành thời gian để đào sâu vào chính lòng mình. Chúng ta phải luôn tự hỏi, vì đâu mà mình cảm thấy buồn bã, chán nản với cuộc sống? Liệu mình có nên nghĩ về những bất công ở đời để sống bi quan mãi như vậy không? Có phải vì cuộc sống của mình chỉ toàn những chuyện bất công hay chỉ là do sự cảm nhận mang tính bi quan, nhất thời của mình? Chìa khóa sống lạc quan 53 Rất nhiều khi chỉ vì tầm nhận thức của chúng ta còn hạn hẹp, chưa thấu hiểu được những lý lẽ của cuộc đời, thành ra chúng ta mang thái độ sống bi quan một cách hết sức vô lý. Bi quan chỉ là một cảm nhận sai lầm nhất thời, và chúng ta có thể điều chỉnh lại cho đúng! Thoạt nhìn, chúng ta có thể cho rằng sự việc này hay sự việc kia là vô lý. Nhưng sau khi bình tĩnh suy nghĩ lại, biết đâu chúng ta có thể hiểu thấu được những lý lẽ ẩn chứa đằng sau sự việc. Trong cuộc sống, không có bất cứ sự việc nào xảy ra mà không có những lý do của nó. Bởi vì cuộc đời công bằng lắm, không ai được tất cả và không ai mất tất cả bao giờ. Ẩn sau mỗi sự vật, sự việc đều có những lý lẽ riêng mà có thể là vì chúng ta chưa nhận ra, chưa hiểu ra, nên mới bi quan một cách vô lý như vậy thôi! Và do vậy, thái độ sống lạc quan là điều cần thiết để giúp chúng ta sáng suốt nhìn nhận nhiều sự việc trong cuộc đời mình. 54 Quà tặng trái tim Sống lạc quan giúp nâng cao hiệu quả công việc Không còn nghi ngờ gì nữa, thái độ sống của chúng ta như thế nào sẽ có ảnh hưởng đến công việc hằng ngày của chúng ta. Trong công việc, mỗi chúng ta đều có thể gặp rất nhiều vấn đề đau đầu cần phải giải quyết. Thái độ bi quan có thể khiến bạn nhìn công việc của mình bằng cái nhìn đầy u ám, nhưng thái độ lạc quan lại giúp bạn nâng cao hiệu quả công việc của mình. Thái độ bi quan chẳng những không giúp bạn giải quyết được vấn đề gì, mà còn khiến cho mọi việc trở nên trầm trọng. Trái lại, một khi bạn có thái độ lạc quan thì những sự việc rắc rối, phức tạp cũng sẽ hóa thành đơn giản! Trước khi và trong khi làm việc, những người bi quan thường khó có thể nhìn nhận chính xác tình hình thực tế. Họ làm việc một cách lề mề, chậm chạp, thành thử công việc không tiến lên được. Đã thế, họ lại luôn tự tưởng tượng ra đủ thứ khó khăn, trở ngại. Nhiều khi công việc không Chìa khóa sống lạc quan 55 đến nỗi áp lực cho lắm, nhưng chỉ vì cứ mang thái độ bi quan nên họ tự tạo thêm áp lực cho mình. Ngay cả trong lúc công việc tất bật, lẽ ra phải dồn sức chú ý cho công việc, lòng họ vẫn nặng trĩu lo âu. Nỗi lo này khiến họ khó có thể toàn tâm toàn ý cho công việc, thành thử hiệu quả công việc rất thấp. Thậm chí, những lúc phải đứng ra gánh vác trách nhiệm trong công việc, người bi quan thường tỏ ra lưỡng lự, do dự, làm như điều này là một gánh nặng quá sức họ. Chưa làm được bao nhiêu, nhưng bởi thói quen suy nghĩ bi quan đã hằn sâu trong nếp tư duy “thâm căn cố đế” của họ, họ liền hình dung ra đủ thứ thất bại, thành thử cuối cùng họ thất bại thật! Và khi đã thất bại, họ rất thích phàn nàn, than vãn, kêu ca, thích đổ lỗi cho hoàn cảnh hay cho người khác... Liệu chúng ta có chịu đựng nổi những con người có thái độ bi quan trong công việc như vậy hay không? Làm sao có thể gặt hái thành công trong công việc nếu lúc nào ta cũng làm việc với tinh thần sa sút và thái độ luôn bất mãn? 56 Quà tặng trái tim Trong khi đó, những người có thái độ lạc quan thì hoàn toàn ngược lại. Những người lạc quan hiểu rằng, con người khó có thể làm nên những thành quả lớn lao nếu lúc nào cũng bi quan về công việc của mình. Thái độ lạc quan giúp họ nhìn nhận mọi thứ liên quan đến công việc một cách rõ ràng hơn. Khi làm việc, họ biết nghĩ về kết quả mong muốn và tìm kiếm các cơ hội hơn là chỉ nghĩ đến những khó khăn. Từ đó, họ dễ dàng cảm thấy tự tin hơn trong công việc, luôn can đảm gánh vác trách nhiệm. Khi lạc quan, họ dễ dàng cố gắng hết mình cho công việc. Thái độ lạc quan của họ có ảnh hưởng một cách hết sức tích cực đến tinh thần làm việc của các bạn đồng nghiệp hoặc của những nhân viên dưới quyền. Chưa hết, thái độ lạc quan giúp họ dễ dàng đưa ra những quyết định khôn ngoan, đúng lúc để biến những dự định đang ấp ủ trong lòng trở thành hiện thực. Bằng kinh nghiệm của bản thân, bạn cũng có thể thấy những người lạc quan thường gặt hái thành công trong cuộc sống nhiều hơn so với những người bi quan. Đối với người có thái độ lạc quan, công việc thật sự là những cơ hội rất đỗi Chìa khóa sống lạc quan 57 tuyệt vời, còn đối với người có thái độ bi quan, thì công việc chỉ là gánh nặng bất đắc dĩ phải mang vác mỗi ngày. Bởi vậy, ngay từ hôm nay trở đi, bạn hãy thay đổi cụm từ “Mình đang phải làm việc” bằng cụm từ “Mình đang sống và đang được làm việc cho những điều mà mình mơ ước”. Khi đó, công việc không còn là gánh nặng khổ sở nữa, mà trở thành một niềm vui lớn lao, cao cả. Nhờ đó, bạn sẽ luôn lạc quan trong khi làm việc để làm việc mỗi lúc càng thêm hiệu quả nhiều hơn! Sống lạc quan không chỉ là cho hiện tại mà còn cho tương lai Rất nhiều người đang sống trong hiện tại nhưng lại bi quan về tương lai. Họ luôn tự hỏi: “Không biết rồi cuộc sống của mình năm mười năm nữa sẽ ra sao? Tương lai cuộc đời mình đi về đâu?” Thế rồi, những câu hỏi này lại đưa họ đến những giả thuyết, những suy diễn hết sức bi quan: “Từ trước đến giờ mình đã trải qua nhiều đau khổ, thất vọng rồi. Có lẽ tương 58 Quà tặng trái tim lai cũng chẳng có gì khá hơn được! Có lẽ rồi cũng sẽ rơi vào cùng cực bế tắc mà thôi!” Chúng ta vốn dĩ không thể biết trước tương lai, sống hôm nay chưa biết được ngày mai. Thế thì tại sao bạn lại nghĩ rằng mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ cơ chứ? Tại sao bạn không thử nghĩ theo chiều ngược lại? Thay vì hoài nghi về tương lai, bạn hãy tin tưởng chắc chắn rằng, nếu hiện tại bạn sống lạc quan thì nhất định tương lai của bạn sẽ tốt đẹp hơn. Bởi vì, bản chất của cuộc đời là luôn thay đổi. Nếu trong quá khứ, bạn đã từng phải trải qua rất nhiều đau buồn, thất vọng, thì bạn hãy tin rằng, mọi thứ sẽ có thể thay đổi. Những điều tồi tệ chỉ là mặt lật ngược của những điều tốt đẹp. Nếu bạn đang phải đối mặt với những điều tồi tệ thì cũng có nghĩa là những điều tốt đẹp đang ở rất gần bạn - ngay ở mặt phía bên kia mà thôi! Những gì đã xảy ra trong quá khứ thì không thay đổi được, nhưng với những gì tốt đẹp sẽ đến trong tương lai, thì chúng ta nên trong tư thế sẵn sàng ngay từ lúc này để chuẩn bị đón nhận. Nói cách khác, chúng ta đừng bận tâm Chìa khóa sống lạc quan 59 suy nghĩ quá nhiều đến những gì có thể xảy đến với mình, mà hãy nghĩ đến những điều tốt đẹp mình muốn làm. Hơn thế nữa, việc chúng ta nghĩ đến tương lai như thế nào cũng không quan trọng bằng việc biết cách chuẩn bị cho nó, dám nuôi dưỡng hy vọng vào nó. Những gì chúng ta làm trong hiện tại chính là gieo mầm cho tương lai. Hãy hình dung cuộc sống hằng ngày của bạn là khu vườn mà ở đó bạn loại bỏ những hạt giống nghi ngờ và thay thế chúng bằng những hạt giống hy vọng. Tương lai tốt đẹp sẽ thuộc về những người có sự chuẩn bị tốt ngay từ hôm nay! Nói tóm lại, với thái độ sống lạc quan, bạn có thể vui hưởng hiện tại và chuẩn bị sẵn sàng để đón nhận một tương lai tốt đẹp hơn. Sống lạc quan không chỉ khiến bạn thêm yêu đời mà mọi người quanh bạn cũng được hạnh phúc, vui vẻ Có một thực tế phải thừa nhận là, không phải lúc nào chúng ta cũng 60 Quà tặng trái tim dễ dàng có được thái độ lạc quan trong cuộc sống. Cuộc sống của mỗi người có lúc đầy hăng hái sôi nổi, có lúc lại thất vọng chán chường. Tình cảm có sự lây lan từ người này sang người khác. Khi chúng ta vui, những người quanh ta cũng sẽ dễ dàng cảm thấy vui. Trái lại, khi chúng ta buồn, thì nỗi buồn mà chúng ta đang gánh chịu cũng ảnh hưởng đến những người quanh chúng ta. Mỗi sáng thức dậy, chúng ta tâm niệm rằng hôm nay sẽ cố gắng sống với thái độ lạc quan suốt cả ngày. Nhưng nhiều khi, chỉ cần bước ra đường, đến nơi làm việc, tiếp xúc với khách hàng hoặc những đồng nghiệp có vẻ mặt buồn bã, cau có, tự nhiên tâm trạng của chúng ta cũng bị ảnh hưởng lây. Bao nhiêu cố gắng sống lạc quan bỗng chốc tan biến hết. Trong phút chốc, chúng ta cũng sẽ mang một vẻ mặt bi quan méo xẹo y hệt như những người mà chúng ta tiếp xúc; mà có khi, trông còn thảm hại hơn thế nữa! Bất cứ ai trong chúng ta mà chẳng có những nỗi khổ đau riêng tư trong cuộc sống. Hiểu được điều này, chúng ta sẽ không tự tách mình ra khỏi mọi người. Chúng ta cũng sẽ không tỏ ra nóng nảy, cáu gắt, bực dọc hay gây gổ nếu có ai đó vô Chìa khóa sống lạc quan 61 ý chạm phải nỗi đau của mình. Nếu trong xã hội ngày càng có nhiều người biết nỗ lực vượt lên nỗi đau của bản thân, biết rèn luyện thái độ sống lạc quan, thì chắc chắn cuộc sống hằng ngày sẽ trở nên tươi đẹp hơn rất nhiều. Chỉ có sự nỗ lực tự vượt lên nỗi đau, chúng ta mới xứng đáng là Người. Còn cứ khư khư ôm giữ lấy nỗi đau của mình, sẽ chỉ làm cho chúng ta cảm thấy đau khổ hơn và điều tồi tệ nhất là sẽ không còn nhìn thấy những đau khổ của người khác. Hẳn bạn đồng ý với chúng tôi rằng, một khi chúng ta biết tạm quên những nỗi khổ của mình đi để có thể sống yêu đời, chúng ta có thể mang lại nhiều ảnh hưởng tích cực đối với những người quanh ta. Mỗi sáng thức dậy, bạn hãy cố gắng đến với mọi người bằng nét mặt rạng rỡ, đầy lạc quan và nụ cười chân thật tươi nở trên môi, chắc chắn bạn không chỉ cảm thấy yêu đời mà nhiều người quanh bạn cũng cảm thấy được vui vẻ. Khi người khác nhìn thấy bạn có thái độ sống lạc quan, họ cũng sẽ dễ dàng trở nên lạc quan hơn. Từ hôm nay, bạn hãy nghĩ về tầm quan trọng trong thái độ sống lạc quan của bạn đối với người khác. Hãy trở thành ngọn nguồn yêu thương và 62 Quà tặng trái tim ủi an cho mọi người mỗi ngày. Còn gì đẹp hơn hình ảnh của một con người luôn biết sống yêu thương và nỗ lực đem lại niềm vui cho người khác - thông qua thái độ lạc quan đầy thiện chí của mình? Sống lạc quan để đi vào lòng người, tin tưởng con người, cảm hóa con người Trong cuộc sống, chỉ riêng việc bạn đang cố gắng sống lạc quan đã là một biểu hiện của việc biết yêu thương người khác. Sống giữa cuộc đời nhiều phức tạp, phải chịu đựng nhiều nỗi bực dọc do người khác đem lại, chỉ có những người có tấm lòng rộng mở mới có thể sống lạc quan. Con người lạc quan là con người biết tự vượt lên chính mình, vượt lên những phản ứng nóng giận, bực tức tự nhiên, những ganh ghét đố kị, những bỉ ổi tầm thường mà bất cứ con người bình thường nào cũng có. Nếu thái độ bi quan khiến cho người khác ngại giao tiếp với bạn, thì thái độ sống lạc quan chính là sự mở rộng cánh cửa tâm hồn mình để Chìa khóa sống lạc quan 63 chào đón người khác. Thái độ lạc quan có thể dễ dàng đưa con người xích lại gần nhau hơn. Khi đó, những gì là nhỏ nhen, ích kỷ sẽ bị loại bỏ. Những gì là đẹp đẽ, cao thượng sẽ được tôn lên. Nếu thái độ bi quan của ta có thể làm nản lòng người khác, thì thái độ sống lạc quan của ta có thể thắp lên ánh sáng hy vọng nơi tâm hồn người khác. Những ai lâu nay đang sống bi quan, họ sẽ dần nhận ra sức mạnh và giá trị của thái độ sống lạc quan nơi bạn, rồi dần dà họ sẽ tự thay đổi thái độ sống của bản thân họ để trở nên lạc quan hơn. Ngay cả với những người đang chìm sâu trong hố thẳm tuyệt vọng, thậm chí đang toan tính tự tử chăng nữa, nhưng có khi họ chỉ cần được soi rọi bởi một ý nghĩ tích cực của bạn thôi, cũng đủ để giúp họ từ bỏ ngay ý định dại dột. Sống lạc quan để nuôi dưỡng khát vọng vươn tới tương lai Sống ở đời, bất cứ ai cũng mong muốn một tương lai tốt đẹp hơn hiện tại. Thế nhưng, mong muốn là một chuyện, 64 Quà tặng trái tim còn thái độ sống của bản thân con người ta trước mong muốn ấy nhiều khi lại khác hẳn! Thậm chí, có khi con người lại rơi vào tình trạng cực kỳ mâu thuẫn giữa một bên là lòng mong muốn tương lai tốt đẹp với một bên là thái độ hết sức bi quan về tương lai. Cả lòng mong muốn cao đẹp này, cả thái độ bi quan tồi tệ này lại cùng tồn tại nơi một con người. Có ai trong chúng ta mà chưa từng có những lúc nuôi dưỡng trong sâu thẳm lòng mình những mơ ước? Tuy nhiên, với thời gian và trước những thực tế khắc nghiệt của cuộc sống hiện tại, bạn vẫn đang cố gắng thực hiện ước mơ hay là ước mơ đã tạm thời “ngủ yên” trong đáy sâu lòng bạn? Dù cho ước mơ ngày nào có đang tạm thời “ngủ yên” trong đáy sâu lòng bạn đi chăng nữa, thì bạn hãy tin rằng, ước mơ tươi đẹp năm xưa của bạn không hề mất đi, nhưng vẫn còn ở đó - trong sâu thẳm lòng bạn. Chỉ cần bạn đừng ngại “lay tỉnh” giấc mơ của mình thức dậy một lần nữa trong lòng bạn. Có khi nào bạn tự hỏi mình rằng, bản thân mình là một con người biết tự vượt lên chính mình để vươn lên trong cuộc sống hay là buông Chìa khóa sống lạc quan 65 trôi đời mình, để mặc mọi sự muốn ra sao thì ra? Trong những cảnh ngộ tưởng chừng như bế tắc, những người bi quan có thể đánh mất niềm tin và ước mơ, nhưng người lạc quan sẽ là người dũng cảm đi tìm một lối thoát cho hoàn cảnh bế tắc của mình. Cho nên, ngay lúc này đây, bạn hãy nghĩ về những ước mơ trước đây của bạn. Những người có thái độ sống lạc quan chính là những người dám “lay tỉnh” ước mơ cao đẹp ngày nào của họ. Nói cách khác, họ không thể sống lạc quan mà không có ước mơ. Nhờ có ước mơ, con người mới có thể băn khoăn, thao thức xác định cho mình một lý tưởng sống. Mà một khi đã xác định được rồi, thì lý tưởng mà họ vạch ra ngày càng trở nên rõ ràng và dứt khoát! Những người không có lý tưởng thì cuộc sống mỗi ngày của họ chỉ trôi qua một cách vật vờ, không để lại một dấu ấn nào cả, nhất là không thể nào sống lạc quan được! Để thực hiện ước mơ, bạn hãy thử nghĩ về những kế hoạch cụ thể, khả thi cho ngày hôm nay, ngày mai, tuần tới, năm tới, và nhiều năm tới nữa... Sau đó, bạn hãy nỗ lực bền bỉ bắt tay vào 66 Quà tặng trái tim thực hiện. Một tương lai tươi sáng, rực rỡ đang dần rộng mở trước mắt bạn rồi đấy! Một cuộc sống tốt đẹp đang đón chờ bạn ngay trong giây phút này, bởi vì bạn là người luôn nỗ lực sống lạc quan trong từng giây phút. Chỉ có những người sống lạc quan mới xứng đáng có được một cuộc sống tươi đẹp trong hiện tại cũng như tương lai. ●●● Trên đây, chúng ta đã nhận ra sức mạnh của thái độ sống lạc quan, xét trên nhiều phương diện khác nhau của cuộc sống. Nếu thiếu đi thái độ sống lạc quan thì mọi phương diện khác của cuộc sống chúng ta cũng đều bị ảnh hưởng. Thế thì, còn chần chừ gì nữa mà chúng ta không tự rèn luyện cho mình một thái độ sống lạc quan ngay trong ngày hôm nay? Chìa khóa sống lạc quan 67 68 Quà tặng trái tim CHƯƠNG 3 CHÌA KHÓA SỐNG LẠC QUAN Giữa cuộc đời với nhiều chuyện trái ý, nhiều khó khăn bủa vây, rèn luyện cho bản thân thái độ sống lạc quan là điều rất khó, nhưng không có nghĩa là không thể được! Bất cứ ai cũng đều có thể trở thành người có thái độ sống lạc quan. Nếu có trở ngại, thì trở ngại lớn nhất đó chính là bản thân ta. Có rất nhiều cách để chúng ta có thể luôn sống lạc quan trong nhiều hoàn cảnh. Biết quý trọng những gì mình đang có Cuộc sống, tự nó đã là một niềm hạnh phúc. Bản thân mỗi chúng ta được sống trên đời này đã là một may mắn. Từng giây, từng phút được sống trên đời vốn dĩ đã là những món quà vô giá Chìa khóa sống lạc quan 69 mà cuộc sống ban tặng cho chúng ta. Chúng ta chưa biết lạc quan, vui sống mỗi ngày, đó là lỗi tại chúng ta. Sở dĩ nhiều lúc chúng ta cảm thấy cuộc sống thật nhạt nhẽo, vô vị và vô bổ, đó là bởi vì chúng ta chưa biết làm những điều tốt đẹp nhất để làm phong phú cho cuộc sống. Rất nhiều khi chúng ta đang được hạnh phúc, may mắn trong cuộc sống mà chúng ta không biết. Chúng ta cứ mải mê mơ mộng những điều hạnh phúc, may mắn ở tận đâu đâu! Có thể trong hiện tại, chúng ta không cảm thấy hài lòng với những gì mình đang có và luôn ao ước một điều gì đó còn ở xa, nhưng sau này khi nhìn lại, chúng ta mới biết là hiện tại mình đang được may mắn và hạnh phúc như thế nào! Hoàn cảnh hiện tại của mình như thế nào thì cứ sống hết lòng với nó, tự dưng chúng ta sẽ cảm thấy hạnh phúc và lạc quan hẳn lên! Đừng đợi cho đến khi ốm đau mới cảm nhận được hạnh phúc của người có sức khỏe. Ngay cả khi ta bệnh tật, ta cũng đừng nghĩ đó là bất hạnh mà hãy thử suy nghĩ khác đi. Nhờ có bệnh tật ngày hôm nay mà ta càng biết quý trọng và giữ gìn sức khỏe của 70 Quà tặng trái tim mình nhiều hơn. Nhờ có bệnh tật mà chúng ta mới nhận ra, một thời gian rất dài trước đây - khi ta chưa bị bệnh, bản thân ta đã từng được may mắn, hạnh phúc như thế nào! Nhờ có bệnh tật, ta mới đồng cảm với hoàn cảnh của những người bị bệnh. Từ đó, ta mới có thể nhìn đời bằng cái nhìn sâu sắc hơn, tinh tế, thấu hiểu, chứ không nhìn một cách đơn giản, sơ lược như trước đây... Ngay cả khi chúng ta phải sống trong tình cảnh thất nghiệp đi chăng nữa, thì đó cũng không phải là lý do để chúng ta bi quan trong cuộc sống. Nếu chúng ta coi thất nghiệp là vấn đề riêng của cá nhân mình, chúng ta sẽ trầm trọng hóa nó. Thế nhưng, khi nhìn dưới góc độ quản lý kinh tế vĩ mô, chúng ta sẽ thấy rằng, mỗi năm trên thế giới có biết bao nhiêu người thất nghiệp, ngay cả ở những nền kinh tế phát triển nhất trên thế giới cũng không tránh khỏi tình trạng còn nhiều người thất nghiệp. Cuộc đời chúng ta, bất cứ ai mà chẳng trải qua những khoảng thời gian như vậy! Đối với những người lạc quan, điều quý giá nhất mà họ có được khi thất nghiệp chính là thời gian. Và thay vì cứ ngồi lo lắng, than thân trách phận hay chửi rủa hoàn cảnh, những người lạc Chìa khóa sống lạc quan 71 quan lại quan tâm đến việc sử dụng khoảng thời gian thất nghiệp sao cho có ý nghĩa nhất. Trong khi thất nghiệp, chúng ta có thể đọc những cuốn sách mà nhiều năm qua chỉ vì quá bận rộn mà chúng ta không có thời gian để đọc. Nhờ thất nghiệp mà chúng ta có thời gian lắng đọng suy nghĩ về cuộc sống, để rút ra nhiều điều có ý nghĩa hơn mà khi bình thường chỉ vì bận rộn công việc hối hả nên chúng ta chưa nhận ra. Và hơn nữa, nhờ thất nghiệp mà chúng ta càng có ý thức tích cực học hỏi kiến thức chuyên môn, trau dồi kỹ năng tay nghề để chuẩn bị nắm bắt những cơ hội nghề nghiệp tốt hơn sẽ đến trong tương lai không xa! Và ngay cả khi chúng ta bị lâm vào những hoàn cảnh cùng cực, đau khổ tột độ, chúng ta cũng hãy biết mừng vui cho bản thân, vì mình vẫn còn biết cảm xúc như một con người. Nếu hiện tại bạn còn có thể cảm nhận được những đau khổ mình đang chịu đựng, thì chắc chắn trong tương lai, bạn vẫn còn khả năng cảm nhận được những niềm hạnh phúc mà cuộc sống sẽ mang đến cho bạn! 72 Quà tặng trái tim Trước những đau khổ, chúng ta có muốn trốn tránh thì cũng chưa chắc gì trốn tránh được. Chỉ có những người dám dũng cảm đối mặt với đau khổ thì mới xứng đáng đón nhận những niềm hạnh phúc lớn lao hơn của cuộc sống. ●●● Để biết quý trọng những gì mình đang có, bạn đừng bao giờ so sánh một cách vô lý hoàn cảnh của mình với hoàn cảnh của người khác. Dù cuộc sống hiện tại có thể còn có nhiều điều bạn chưa hài lòng, nhưng bạn hãy biết hạnh phúc với những gì mình đang có mà chưa hẳn người khác đã có! Chúng ta thường có khuynh hướng đo đếm những gì là hạnh phúc, sung sướng của thiên hạ và so sánh những điều đó với những đau khổ, khó khăn trong hoàn cảnh của mình. Thật ra, cuộc sống của mỗi người đều chứa đựng những đau khổ, khó khăn riêng, cũng như những niềm hạnh phúc riêng, chẳng ai giống ai cả. Tục ngữ nói: “Mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh” là như vậy! Những nhận thức của chúng ta về hoàn cảnh của Chìa khóa sống lạc quan 73 người khác, nhiều khi chỉ vì gắn với những ước muốn chủ quan, những so sánh thiên lệch của chúng ta, nên kết quả là những suy nghĩ đó sẽ không còn đúng đắn cho lắm! Nhiều khi chúng ta cứ tưởng rằng người khác sung sướng, hạnh phúc hơn chúng ta, nhưng rất có thể họ lại đang mang nặng những khổ đau mà họ cố tình giấu diếm không để cho chúng ta thấy mà thôi. Có khi những thứ mà chúng ta nghĩ là biểu hiện cho sự sung sướng, hạnh phúc của họ lại chỉ là một “lớp vỏ” để che đậy bớt những nỗi khổ mà họ đang phải gánh chịu. So sánh với những người mà chúng ta tưởng rằng “họ hơn mình” sẽ chỉ khiến chúng ta rơi vào trạng thái đau khổ và có thái độ bi quan trong cuộc sống một cách hết sức vô lý. Thay vào đó, để sống lạc quan, chúng ta hãy biết “nhìn xuống”, biết nghĩ đến những người phải sống trong hoàn cảnh còn khốn khổ hơn mình xem sao? Khi đó, bạn sẽ thấy, so với nhiều người tuy mình chẳng bằng ai, nhưng mình vẫn còn may mắn hơn rất nhiều người khác. Một khi biết nhìn thấy những bất hạnh của người khác, để biết quý trọng những 74 Quà tặng trái tim gì mình đang có và gieo trong lòng mình một khát vọng giúp đỡ người khác, bạn sẽ càng có thể sống lạc quan nhiều hơn! Đừng phóng đại những đau khổ, buồn phiền, thất vọng Như trên đã nói, bất cứ ai cũng không thể tránh khỏi những nỗi đau khổ, buồn phiền, thất vọng trong cuộc sống. Nhiều người luôn tự cho mình là người kém may mắn trong cuộc sống, nhưng thật ra hoàn cảnh của họ còn may mắn hơn biết bao nhiêu người. Điều đáng nói là, chúng ta phải có những suy nghĩ và thái độ trước những đau khổ ấy như thế nào? Đau khổ là điều không tránh khỏi trong cuộc sống. Chúng ta không thể đau khổ chỉ để... đau khổ. Vậy thì, ẩn chứa đằng sau mỗi đau khổ, hẳn phải có một ý nghĩa sâu xa nào đó? Khi đang phải sống trong đau khổ, chúng ta đừng nên ngồi khoanh tay lại và than thân trách phận, sao mình khổ quá! Đang khổ mà còn ngồi Chìa khóa sống lạc quan 75 đó tự nghĩ mình khổ, thì nỗi khổ sẽ tăng thêm gấp đôi. Thay vào đó, hãy nghĩ về những điều may mắn mà mình đang có được. Nhiều khi, nỗi khổ mà ta đang gánh chịu quả thực là quá nhỏ bé so với những điều may mắn mà ta đang có trong cuộc sống! Khi làm một phép so sánh đơn giản như vậy, bạn sẽ thấy những may mắn của mình như được nhân lên gấp bội, còn những nỗi khỗ đã bị thu hẹp lại rất nhiều. Bạn sẽ hiểu ra rằng, thì ra lâu nay mình cứ cảm thấy khổ chỉ vì mình cứ tự phóng đại thêm nỗi khổ của mình mà thôi, chứ thực tế thì nó cũng đâu đến nỗi như vậy! Tuy nhiên, trong cuộc sống vẫn có thể có những trường hợp mà cuộc đời bạn lâm vào cảnh đau khổ cùng cực, bạn không còn đủ sáng suốt như những lúc bình thường để nhận ra mình được may mắn như thế nào. Thế nhưng, chỉ riêng việc bạn còn sống trên đời, còn suy nghĩ, còn cảm nhận được tức là bạn đã may mắn hơn rất nhiều người rồi! Khi suy nghĩ như vậy, ngay lập tức bạn sẽ biết trân trọng cuộc sống của mình. Chỉ cần còn sống trên đời, thì ta còn nhiều cơ hội để làm nên 76 Quà tặng trái tim những điều tốt đẹp. Chỉ cần còn sống trên đời, thì ta còn có cơ hội đón nhận những điều tuyệt vời của cuộc sống đang chờ đợi ta ở phía trước. Những đau khổ, buồn phiền, thất vọng chỉ là một phần trong cuộc sống, chứ không phải là tất cả cuộc sống của bạn. Sao bạn không nghĩ rằng, những đau khổ trong quá khứ mà bạn đã từng chịu đựng chỉ là những thử thách trên con đường vươn tới hạnh phúc. Sao bạn không nghĩ, những nỗi buồn phiền chỉ là lý do để bạn cảm nhận sâu sắc hơn những niềm vui của cuộc sống. Và ngay cả những nỗi thất vọng trước đây cũng chỉ là lý do để bạn nhen lên trong lòng mình những tia hy vọng mới ở tương lai. Cho nên, bạn tuyệt đối đừng bao giờ phóng đại những đau khổ, buồn phiền, thất vọng của mình, vì bản thân việc phóng đại như vậy có thể làm che khuất những gì tốt đẹp trong cuộc sống mà bạn đang có hoặc sẽ có. Nếu những người bi quan thường hay mắc phải tật phóng đại này, thì trái lại, những người lạc quan không bao giờ mắc phải tật xấu này cả. Chìa khóa sống lạc quan 77 Bên cạnh tật xấu phóng đại những nỗi buồn khổ như đã nói trên, trong cuộc sống lại có những người không “phóng đại” nỗi khổ, nhưng hằng ngày họ lại làm công việc “kéo dài” thêm nỗi khổ! Thật vậy, có những chuyện đã xảy ra từ rất “xa xưa” rồi, nhưng cho đến tận ngày hôm nay họ vẫn cố ngồi “gặm nhấm” nỗi khổ năm xưa của mình. Dù cuộc sống hiện tại của họ chẳng thiếu thốn điều gì, chưa kể còn may mắn hơn hàng triệu người khác, nhưng họ vẫn cảm thấy khổ. Lẽ nào trong quá khứ họ chịu khổ chưa đủ sao? Cho nên, họ mới tìm cách đem nỗi khổ từ quá khứ vào hiện tại để được tiếp tục... khổ tiếp! Những người như vậy không biết nâng niu, trân trọng một cách trọn vẹn những gì họ đang có. Hãy để quá khứ được “ngủ yên”! Mọi chuyện trong quá khứ đã xảy ra rồi thì không thể thay đổi được, đừng nên tìm cách đào bới sâu thêm mà chỉ có một cách duy nhất là chấp nhận. Hãy chấp nhận quá khứ là quá khứ, và nhất là cố gắng đừng để cho những nỗi khổ trong quá khứ ảnh hưởng một cách tiêu cực đến hiện tại! 78 Quà tặng trái tim Hãy nuôi dưỡng những suy nghĩ tích cực! Bí quyết tiếp theo để mỗi chúng ta có thể sống lạc quan, đó là: tự bản thân ta hãy biết nuôi dưỡng những suy nghĩ tích cực trong từng khoảnh khắc của cuộc sống. Cuộc đời bên ngoài là sự phản chiếu những suy nghĩ bên trong của chúng ta. Chúng ta suy nghĩ như thế nào thì chúng ta có khuynh hướng sẽ sống như thế ấy! Con người trưởng thành về mặt tinh thần là con người biết tự động viên, khích lệ chính mình bằng những suy nghĩ đúng đắn, tích cực. Nhiều khi, cuộc sống của chúng ta không đến nỗi khổ sở cho lắm, nhưng chính thái độ bi quan cùng những suy nghĩ vị kỷ và vô lý khiến chúng ta cảm thấy đau khổ. Và “đám mây mù” của những suy nghĩ mang tính tiêu cực này sẽ che lấp tầm nhìn của chúng ta, khiến chúng ta không còn thấy được những khía cạnh tích cực khác trong cuộc sống. Những suy nghĩ bi quan giống như liều “thuốc mê” khiến con người ta dễ có cái nhìn lệch Chìa khóa sống lạc quan 79 lạc trong cuộc sống, làm tê liệt ý chí vươn lên. Nuôi dưỡng những suy nghĩ bi quan tức là chúng ta đang tự gây thêm khó khăn cho bản thân. Trong những trường hợp đó, chúng ta không nên phung phí sức lực và thời gian để suy nghĩ về những điều không đáng suy nghĩ. Thay vào đó, chính những suy nghĩ tích cực có thể dần dần vực chúng ta đứng dậy! Dẫu rằng những suy nghĩ tích cực chưa thể làm cho tình hình thực tế thay đổi ngay lập tức, nhưng ít nhất nó cũng tiếp thêm sức mạnh tinh thần cho chúng ta! Chỉ riêng việc cố gắng suy nghĩ vấn đề cho thông suốt cũng giúp chúng ta tự hóa giải được bao nhiêu điều rắc rối, phức tạp. Sau đó, chỉ cần chúng ta đừng nghĩ đến bản thân mình nhiều quá, đừng tự than thân trách phận nhiều quá, chỉ cần mở rộng tầm nhìn để thấy được những khía cạnh khác trong cuộc sống, tự dưng nỗi khổ cũng sẽ không còn. Nếu mỗi ngày bạn đều mang một thái độ bi quan để nhìn mọi việc, thì dù sau bao năm tháng dài của đời bạn trôi qua, bạn cũng sẽ cảm thấy mọi việc quanh mình vẫn cứ tồi tệ như thế mãi! Nhưng một khi bạn quyết tâm thay đổi thái độ 80 Quà tặng trái tim bi quan thành thái độ lạc quan, bạn sẽ thấy mọi việc đang dần trở nên tốt đẹp hơn rất nhiều! Dù trong những hoàn cảnh được xem là tồi tệ nhất đi chăng nữa, ít nhất cũng vẫn có một vài khía cạnh tích cực mà bạn có thể tìm thấy. Dù phải đối mặt với nhiều vấn đề tồi tệ, bạn hãy luôn nỗ lực tìm kiếm những khía cạnh tích cực của từng vấn đề, thì bạn sẽ dần tạo được thói quen sống lạc quan. Điều đáng nói là, những suy nghĩ tích cực không phải tự nhiên tìm đến với chúng ta. Nó phải do chính bản thân mỗi chúng ta tự nuôi dưỡng lấy. Vậy thì từ nay, bạn đừng nhìn những sự việc trong đời bằng cái nhìn tiêu cực như lâu nay bạn vẫn nhìn. Đừng để những suy nghĩ tiêu cực chiếm lĩnh cả cuộc sống của mình, càng không nên để nó điều khiển bản thân mình! Thay vào đó, bạn hãy thay đổi cách nhìn về cuộc đời, về con người, bằng một thái độ tích cực, để làm phong phú tầm nhìn của bản thân. Bất cứ vấn đề nào mà chúng ta gặp phải trong cuộc sống cũng đều có hai mặt: tích cực và tiêu cực. Mặt tích cực chính là những ưu thế để kích Chìa khóa sống lạc quan 81