🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Cha Mẹ Nhật Nuôi Dạy Con Như Thế Nào? Tập 1: 300 Thói Quen Rèn Luyện Nhân Cách Cho Trẻ Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn Shichida Mokoto CHA M NHÂT NUÔI D Y CON NHƯ TH NÀO? 300 thói quen rèn luy n nhân cách cho tr B n quy n ti ng Vi t © 2014 Công ty c ph n Sách Alpha NHÀ XU T B N DÂN TRÍ 1 https://thuviensach.vn M c L c L i nhà xu t b n ............................................................................................................ 7 Cha m nuôi con t t thư ng đ t m c tiêu cao ................................................................... 8 Nuôi dư ng chí l n cùng v i giáo d c tri th c ............................................................... 9 Giáo d c ph i b đư c tính v k .................................................................................... 9 Giáo d c t 0 tu i là t t nh t cho s trư ng thành c a tr .............................................. 12 Không khoe khoang v i m i ngư i xung quanh........................................................... 13 Nh ng đi m cơ b n c n nh khi nuôi d y tr .................................................................. 13 M luôn có th í gian..................................................................................................... 14 Không so sánh, không thúc gi c nhưng cũng không ngh ngơi.................................... 15 Tr 2 tu i ph i bi t gi l i h a ..................................................................................... 18 c l p t khi lên 3 ...................................................................................................... 18 Khi tr đúng ph i nghiêm túc th a nh n....................................................................... 20 Tr không ch u thua cu c ............................................................................................. 21 Tr hay khóc................................................................................................................. 22 “Đ a tr quá ngoan”..................................................................................................... 23 Suy ngh tiêu c c ......................................................................................................... 23 Tư ng mình hưn ngư i .............................................................................................. 24 Tính th n tr ng thái quá ............................................................................................... 24 Tr quá ngh ch ng m ................................................................................................... 24 Tr thi u bình tĩnh ........................................................................................................ 25 Tr tư ng tư ng và nói chuy n m t mình.................................................................... 26 Phát tri n nhi u đ c tính t t tr ................................................................................. 27 Thích tìm hi u............................................................................................................... 27 Tính tình vui v ............................................................................................................. 27 K lư ng, t m ............................................................................................................. 27 Có cá tính..................................................................................................................... 28 Tính sáng t o ............................................................................................................... 28 Tính tích c c ................................................................................................................ 28 Tính t ch ................................................................................................................... 29 Có h ng thú ................................................................................................................. 29 Sau khi em bé đư c sinh ra ......................................................................................... 31 Kho ng cách gi a hai tr ............................................................................................. 33 Nuôi con m t ................................................................................................................ 33 a tr gi a.............................................................................................................. 33 L i khuyên đ i v i t ng l a tu i................................................................................... 33 https://sachhoc.com 2 https://thuviensach.vn Dư i 1 tu i ................................................................................................................... 33 1 - 2 tu i ....................................................................................................................... 34 2-3 tu i ......................................................................................................................... 34 3-5 tu i ......................................................................................................................... 34 5-6 tu i ......................................................................................................................... 35 Trên 6 tu i .................................................................................................................... 35 Quan h cha con và quan h v i ông bà ..................................................................... 35 Vai trò c a ngư i cha................................................................................................... 35 Quan h cha - con........................................................................................................ 36 Cho tr ng s m, sáng hai cha con cùng d y .............................................................. 36 G i con cho bà............................................................................................................. 36 M có quá nghiêm kh c? ............................................................................................. 37 V a đi làm v a nuôi con .............................................................................................. 38 Chương 2. L i khuyên cho nh ng lo l ng trong vi c nuôi con ........................................ 40 Bú m , khóc đêm, tr ng cùng b m Nuôi con b ng s a m c n phù h p v i nhu c u c a con......................................................................................................................... 40 S khác nhau gi a s a m và s a bò......................................................................... 40 Gi i pháp kh tr khóc đêm........................................................................................... 41 Tr ng cùng b m giúp n đ nh v tinh th n ............................................................. 42 Thói quen mang khăn đi ng ........................................................................................ 42 Tr ng không sâu ....................................................................................................... 43 Tránh nh ng th không h p v i cơ thê ....................................................................... 44 Phương pháp c i thi n dinh dư ng cho cư th và não b ........................................... 46 Nh ng th nên ăn và không nên ăn............................................................................. 46 tr thích ăn rau........................................................................................................ 47 V n đ ng t khi m i sinh ............................................................................................. 47 Cho tr bò..................................................................................................................... 47 T p đi b ...................................................................................................................... 48 Trò chưi giúp tr tr nên nhanh nh n, khéo léo ........................................................... 49 S a thói quen thu n tay trái ......................................................................................... 50 Cho tr đi ti u............................................................................................................... 51 T p thói quen đi ngoài đúng gi ................................................................................... 51 Phân bi t bên ph i, bên trái.......................................................................................... 51 T p c m đũa, bút chì.................................................................................................... 52 Cài nút áo..................................................................................................................... 52 Tr không thích chơi v i b n........................................................................................ 54 https://sachhoc.com 3 https://thuviensach.vn Ngáy............................................................................................................................. 55 Co gi t, chu t rút .......................................................................................................... 56 D ng........................................................................................................................... 56 Tr hay s vào b ph n sinh d c ................................................................................. 57 S t................................................................................................................................ 57 Hen suy n, viêm h ng.................................................................................................. 58 Ngh t mũi..................................................................................................................... 58 Nhi t đ phòng vào mùa đông ..................................................................................... 58 Chương 3. Ki n th c đơn gi n đê phát tri n trí l c c a tr ............................................. 59 Nh ng g i ý đ tr vui v trau d i ki n th c ................................................................ 59 H c mà chơi ................................................................................................................. 59 M i ngày h c bao nhiêu là đ ?..................................................................................... 61 Không đư c kiêu ng o................................................................................................. 61 T thân v n đ ng ......................................................................................................... 61 Ra ngoài chưi th a thích .............................................................................................. 62 T o thói quen suy ngh ................................................................................................. 62 Không nên cho tr xem tivi........................................................................................... 63 4\ ......................................................................................................................................... 65 Phương pháp làm cho tr nói....................................................................................... 65 Phát âm rõ ràng............................................................................................................ 66 Cách đ c sách tranh, xem sách tranh .......................................................................... 66 Khi tr không t p trung xem sách................................................................................. 67 Không đ c sách cho hai anh (ch ) em cùng lúc ............................................................ 67 M c tiêu là 300 cu n m i năm...................................................................................... 67 Con s và tính toán ...................................................................................................... 70 Ghi nh phép c ng m t cách lô-gic.............................................................................. 71 Phép tr ....................................................................................................................... 71 Phép nhân và phép c ng.............................................................................................. 72 Phép chia và ý nghĩa co' b n........................................................................................ 72 D y ti ng anh t o tu i ................................................................................................. 73 Phương pháp d y và m c tiêu h c .............................................................................. 74 H c t đơn qua sách và video ..................................................................................... 74 Phát tri n tài năng âm nh c.......................................................................................... 75 Còn nhi u kh năng khác có th phát tri n .................................................................. 75 Rèn luy n trí nh .......................................................................................................... 75 Luy n đ c nhanh.......................................................................................................... 76 https://sachhoc.com 4 https://thuviensach.vn Tư duy và thu c lòng.................................................................................................... 76 Nuôi dư ng kh năng tư duy ....................................................................................... 76 T p s d ng tay ........................................................................................................... 78 H c t p và l p h c ....................................................................................................... 78 Vi c h c ph i vui v nhưng v n đ m b o chăm ch ..................................................... 79 Giáo viên nghiêm kh c là t t ........................................................................................ 79 Khi tr không ch u ng i yên trong l p........................................................................... 80 Tr 2 tu i ...................................................................................................................... 81 Tr 3 tu i ...................................................................................................................... 81 Tr 4 tu i ...................................................................................................................... 81 Tr 6 tu i ...................................................................................................................... 82 Chương 4. Sinh ho t t i trư ng m u giáo, trư ng ti u h c............................................. 83 Bí quy t ch n trư ng m u giáo.................................................................................... 83 Đi m thu n l i và b t l i khí đi m u giáo ..................................................................... 83 Ng s m và d y s m là chìa khóa c a thành công ..................................................... 87 Luôn h c trư c 1-2 năm............................................................................................... 89 Ph l c............................................................................................................................. 90 Các bài t p “h c và chơi” theo phương pháp Shichida ................................................ 92 H c cha m Nh t d y con yêu sách .............................................................................. 101 H c ch ' m t cách đon gi n, t nhiên........................................................................ 101 https://sachhoc.com 5 https://thuviensach.vn L i nhà xu t b n B n đ c thân m n, Giai đo n 0-6 tu i là th i đi m quan tr ng nh t trong cu c đ i đ giúp tr phát tri n ti mnăng trí tu . Nh ng b c làm cha làm m hi u đư c t m quan tr ng c a giai đo n này và có ý th c nuôi d y con đúng đ n s giúp tr r t nhi u trong tương lai. N u không bi t t n d ng mà b b ng đi vi c giáo d c s m, sau 6 tu i vi c ti p thu c a tr kém d n đi, thì xem ra chúng ta ã lãng phí r t nhi u trong vi c khơi d y t ch t thiên tài con mình. Phương pháp Shichida là phương pháp giáo d c s m n i ti ng Nh t và th gi i, đư c sáng l p b i ti n sĩ Shichida Makoto. Phương pháp này đã đư c ng d ng trong các trư ng h c h th ng Shichida và nhi u nư c trên th gi i. Đi m đ c bi t c a phương pháp này là thay vì nh i nhét ki n th c, ti n sĩ Shichida chú tr ng đ n s phát tri n não b . Ông nói r ng n u chúng ta c g ng nh i nhét nhi u ki n th c, thì s khó khăn hơn trong vi c kích ho t các kh năng m nh m c a não ph i. Theo lý lu n c a Shichida, não ph i phát tri n m nh mnh t vào giai đo n con ngư i tu i 0-6 tu i, t 6 tu i tr đi não trái s phát tri n hơn. Trong cu n sách 300 thói quen rèn luy n nhân cách cho tr theo phương pháp Shichida mà chúng tôi hân h nh đư c gi i thi u t i b n đ c, b n s th y ti n sĩ Shichida đưa ra nh ng hư ng d n r t chi ti t, c th t ng cách th c nuôi n ng và giáo d c con, sao cho có th khơi d y ti m năng con nhi u nh t. Phương pháp này không quan tâm xem con b n th t s bi t gì v ch / s / hình d ng/ màu s c/ đ ng v t/... ho c nh ng ki n th c c th như ngư i sáng tác b c h a đó là ai... Nh ng ki n th c th c t đư c s d ng c t nh m luy n t p não b . Ti n sĩ Shichida nói r ng: “Chúng tôi không nh m cung c p cho tr em ki n th c đơn thu n mà cung c p cho các em s c m nh c a s t p trung, đ trong nh ng năm sau này, tr có th t tìm hi u m i th d dàng hơn.” Vì th , vi c rèn luy n s t ch , rèn luy n trí thông minh cũng như tính cách c a tr đư c k t h p hài hòa. Chúng tôi r t tâm đ c v i quan ni m giáo d c như th , vì thay vì cho a tr m t con cá (t c cho tr h c các ki n th c đơn thu n), phương pháp này l i d y tr b t cá (t c h c cách tư duy). Cho đ a tr m t con cá ch nuôi s ng chúng đư c m t ngày. D y tr cách b t cá m i nuôi s ng chúng m t đ i. B i v y, đi u c t y u mi b c làm cha làm m chúng ta là giúp tr bi t cách tư duy ch ng. Đó cũng là cái đích mi chúng ta hư ng t i khi giáo d c con. Trân tr ng gi i thi u t i b n đ c b sách thi t th c và h u ích này. Hà N i, tháng 3 năm 2014 CÔNG TY CP SÁCH ALPHA https://sachhoc.com 6 https://thuviensach.vn Cha m nuôi con t t thư ng đ t m c tiêu cao Bí quy t đ tr có chí l n Cha m nuôi d y con thư ng có xu hư ng ch nghĩ đ n m c tiêu trư c m t và s trư ng thành v m t tri th c c a con, nhưng đó chưa ph i là phương pháp nuôi dư ng m t nhân tài. Ph i làm sao đ con t bi t suy nghĩ m i là đi u quan tr ng nh t. Mu n làm đư c đi u này, chúng ta c n ph i có bí quy t, đó là cha m không ch nên d y con h c mà còn c n d y c phương pháp h c t p và cách bi u đ t. M c đích c a giáo d c là d y con t l p, đ khi trư ng thành con có th d dàng hòa mình vào xã h i, như th thì con m i có th tr thành ngư i t tin và có ý chí. Không ph i cha m nào ngay t khi sinh con ra đã nghĩ đ n tương lai c a con. Nhưng cũng có ngư i đã bi t đ t m c tiêu ngay t u và ph n đ u nuôi d y con thành công, tiêu bi u là cha c a Tiger Woods, m t v n đ ng viên Golf chuyên nghi p c a M . M c tiêu chúng ta đ t ra cho con càng cao càng t t, vì không ít tr ng h p m c tiêu đ t cao như núi nhưng k t qu t đư c ch nh như cây kim. Cha m hãy làm sao m c tiêu không bao gi k t thúc, đ con tr ngay t nh ã hi u rõ và bi t cách t ph n đ u theo đu i m c tiêu. Khi tr t nh n th c r ng mình mu n tr thành ngư i như th nào trong tương lai thì a tr đó s có đ ng cơ h c t p thích h p đ t m c tiêu đó. K c nh ng tr chưa có ý chí ph n đ u, m c tiêu s thôi thúc ý th c n l c d n d n. Cha m c a nh ng đ a tr trư ng thành t t thư ng xây d ng k ho ch t s m Vì th b n hãy nhanh chóng ch n l y m t “k ho ch gia đình”, ch ng h n mong mu n con mình s tr thành m t tài năng âm nh c, m t tài năng ngo i ng , m t v n đ ng viên th thao n i ti ng... Cha m không nên bó h p trong m t m c tiêu đơn gi n như ph i có thành tích h c t p t t hay con làm đư c nh ng công vi c bình th ng... Hãy c g ng đ con có đư c “mt cái gì đó th t đ c bi t”. Ch ng h n như múa ba-lê, bơi l i, h i h a... đ u đư c. Xác đ nh mc tiêu rõ ràng và b t đ u hư ng tr ph n đ u hoàn thành m c tiêu y. Hãy tr đư c tr thành ngư i mà tr cũng mong mu n. tr tr thành ngư i t tin và t t b ng Nuôi dư ng nh ng kh năng cơ b n t lúc còn nh và hư ng con suy nghĩ đ c l p là đi u h t s c c n thi t. Có hai đi u c n b n c n chú tr ng khi nuôi d y con: • Nuôi dư ng s t tin. • Nuôi dư ng kh năng d p b nh ng suy nghĩ v k . M t con ngư i có nhân cách trư c tiên ph i bi t c m thông v i ngư i khác. Năm 1926, Th tư ng Nh t B n đã phát bi u: “C t lõi c a n n giáo d c là gia đình”, “Hãy d y con b n, đ https://sachhoc.com 7 https://thuviensach.vn chúng không có nh ng suy nghĩ tiêu c c làm nh hư ng đ n ngư i khác.” Tri t gia - nhà giáo d c Morishinzo đã t ng nói: “95% trách nhi m nuôi d y tr thu c v cha m , b i v y phương pháp cha m nuôi d y con cái th nào là đi u r t quan tr ng.” Đ ng quên d y cho tr s t tin và lòng v tha. Nuôi dư ng chí l n cùng v i giáo d c tri th c Ngày nay, ph n l n các gia đình u m i ch d ng l i vi c chu n b hành trang tri th c con có thành tích h c t p t t trư c m t mà không đ bi t r ng b i đ p ý chí cho con còn quan tr ng hơn nhi u. Ý chí mà chúng ta c p trong cu n sách này là mong ư c tr thành ngư i tài gi i và có ch ng nh t đ nh trong xã h i. N u cha m c m c con cái t l n lên thì chúng s có tâm lý ích k , coi mình là trung tâm, trong đ o ph t g i đó là s tăm t i. Giáo d c đ tr không có suy nghĩ ích k này là vi c c c k c n thi t, nh t là trong th i đ i r t nhi u tr nh ch bi t nghĩ đ n b n thân mình, bi u hi n c a ngư i không có đ c. Ngay t nh , tr con c n ph i đư c d y d t nh ng vi c nh nh t bi t thông c m và bi t nghĩ cho ng i khác. M c đích cu i cùng c a giáo d c chính là đ con tr sau này s tr thành ngư i có ích và mong mu n góp s c mình c ng hi n cho xã h i. Bi t tôn kính ngư i trên Khi xây d ng m t gia đình h nh phúc không th thi u ch “kính”. Càng có chí l n càng không th không bi t đ n “kính”. Trong giáo d c có hai nhân t quan tr ng: yêu và kính. Con ngư i mà ch có yêu thôi thì không . Lu n ng d y: “Ch yêu mà không kính”, hay là “Thi u ch kính thì không th phân bi t cái gì.” Ch bi t yêu mà không bi t kính thì chúng ta không khác loài đ ng v t là m y. Tr sinh ra t nhiên đã “yêu” m và “kính” cha. Tr nhìn cha b ng con m t kính tr ng và cũng mong mu n đư c cha tôn tr ng. Không có ai trên đ i này không mong mu n đư c ngư i khác tôn tr ng mình, b i v y vi c nuôi dư ng và duy trì ch “kính” trong tâm h n tr là h t s c c n thi t. Đ a tr ch bi t nghĩ đ n b n thân là đã thi u m t ch “kính”. Ph i giáo d c tr b thói ích k và tr thành đ a tr ngoan ngoãn bi t nghe l i cha m . M t đ a tr bi t yêu thương cha m mình m i nghĩ đ c cho ngư i khác và gi đư c ch “kính”. Ngư i gi đư c o đ c c a mình cũng chính là ngư i s ng đ cho nh ng ngư i xung quanh kính tr ng mình. Bài h c đ tr hi u v ch “kính” chính là s tôn tr ng l n nhau c a cha m trong gia đình. Có như v y thì cha m m i có th làm gương cho con cái noi theo. Giáo d c ph i b đư c tính v k Ho t đ ng tinh th n c a con ngư i đư c phân chia ra làm ba lĩnh v c: “Trí - tình - ý”. Trong trái tim thì không có ch “trí”, ch có “tình” và “ý”. Trái tim quy t đ nh tính cách c a con ngư i thông qua “tình” (tình c m) và “ý” (ý chí). Giáo d c trái tim t c là giáo d c đ b đư c thói cá https://sachhoc.com 8 https://thuviensach.vn nhân ch nghĩa. tr thành con ngư i chân chính ph i h i t đư c hai y u t : Bi t thông c m v i ngư i khác và quy t tâm c g ng đ n cùng. Khi đó giáo d c tách thành giáo d c IQ và giáo d c EQ, trong đó, giáo d c IQ là giáo d c nâng cao tri th c, còn giáo d c EQ là giáo d c kh năng ki m ch tình c m, nhu c u c a b n thân, có lòng c m thông sâu s c v i ngư i khác. Nhi mv c a giáo d c tinh th n trư c tiên là làm cho tinh th n lành m nh, không có nh ng c m xúc b t thi n, lương tâm luôn trong sáng. Đi u th hai tư ng như đơn gi n nhưng cũng không th thi u, đó là bi t chào h i t t c m i ngư i b ng thái đ ni m n t nhiên. Đi u th ba là bi t tr l i “vâng” m t cách chân thành. Tóm l i, ba đi u c n giáo d c cho tâm h n là trong sáng, vui v và chân thành. D y tr cách gi gìn tâm h n Con tr c n đư c d y cách gìn gi tâm h n mình trong su t cu c đ i. V y ph i s ng như th nào m i là t t? • D y tr hi u r ng m i ngư i đ u có m t vai trò nh t đ nh. S t n t i c a m i ngư i đ u quan tr ng, không gì có th thay th đư c. • Giúp tr nh n th c đư c r ng s ng trên đ i nh t thi t ph i có m c đích. Nói cho tr bi t t i sao m t s ngư i l i thành công. • D y tr t m quan tr ng c a vi c h c và ý nghĩa c a “tu thân tr nhân” - t c là c g ng h c t p đ tr thành ngư i tài gi i, có ích thì có th ch o đư c ngư i khác. • D y tr : “Thuy t thành công”. Nói v i tr v nh ng ngư i thành công có chí l n. Đ c, k cho tr nghe nh ng câu chuy n th c v h , v nên cho chúng nh ng hình nh c th và t o ra s c nh hư ng t i tâm h n tr . Hãy c cho tr nghe nhi u ti u s c a nh ng ngư i thành công, và cùng nhau tìm ra nh ng nhân t khi n h t đư c như v y. Theo tác gi có 10 đi u ki n sau: • Có m c đích rõ ràng. • Không b th t b i làm cho g c ngã. • Ph i tr giá cho thành công (không làm, không n l c không th có đư c.) • Luôn s ng v i c m giác bi t ơn. • Luôn có suy nghĩ l c quan. • Hư ng t i nh ng gì mình mong mu n. H c t p t “thuy t thành công.” https://sachhoc.com 9 https://thuviensach.vn Bi t rõ nh ng quy t c c a Tinh th n. Bi t r ng s ph i ch u đ ng. Có thói quen ghi chú. 10 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Giáo d c t 0 tu i là t t nh t cho s trư ng thành c a tr Tr đư c giáo d c t 0 tu i s trư ng thành t t Giáo d c 0 tu i là vi c chú tr ng giáo d c cho tr giai đo n t 0 - 6 tu i. Khi đi nhà tr , mu giáo cũng như khi h c ti u h c đ u c n ph i n l c h c t p. Giáo d c 0 tu i không ph i ch t p trung vào giáo d c tri th c mà còn ph i nuôi dư ng tâm h n, l nghĩa và các phương di n xã h i khác cho tr . Giai đo n tr t 0 - 3 tu i, c n chú tr ng vi c d y tr h c ngôn ng , đ c sách, v tranh mà không đư c b gi a ch ng, vì n u v y coi như không thu đư c k t qu . Cha m nên tin tư ng vào s trư ng thành c a con, c g ng đ u đ n m i ngày d y tr m t chút, ch c ch n s mang l i hi u qu . Thông thư ng, các trư ng m u giáo, nhà tr v n gi l i suy nghĩ cũ r ng đ tr chơi là chính, vi c d y các ki n th c như d y h c ch , h c s cho tr ch y u th c hi n gia đình. N u cha m không bi t đi u đó mà phó m c t t c cho nhà tr , m u giáo, thì khi n tu i đi h c, k t qu h c t p kém c i c a con s khi n cha m vô cùng kh s . Đ không rơi vào tình tr ng đó, hãy cùng con c g ng h c t p ngay t 0 tu i. Sau 2 tu i s nhìn th y s ti n b tr S trư ng thành vư t b c nh ng đ a tr ã n l c ph n đ u s đư c nhìn th y rõ sau 2 tu i. Trư c đó, hi u qu c a nh ng gì ã đư c d y trong giai đo n 0-2 tu i s không đư c bi u hi n rõ ràng, nhưng hãy gi ni m tin vào s trư ng thành c a tr không ng ng c g ng. M i ngày m t chút, không ng ng ngh s là nh ng đi u h t s c quan tr ng v i tr . Suy nghĩ “có th i gian là đư c” là sai l m N u cho tr th i gian, t nhiên chúng s có h ng thú đ ghi nh , đó là m t suy nghĩ sai l m. Suy nghĩ này s b phí m t th i k quan tr ng c a tr . Cha m ph i là ngư i đi u khi n h ng thú c a con m t cách khéo léo. N u cha m không mu n làm thì ch c ch n con cũng s không mu n. Phương pháp c th cho v n đ này s đư c gi i thi u chương 3. Ban đ u hãy cho tr h c dư i hình th c chơi các t m th giúp tr ghi nh . C qua m t ngày rong chơi là tr m t thêm m t ngày không l n. M i ngày ch c n b ra kho ng 30 phút, con b n s l n thêm r t nhi u. V y nên hãy c g ng đ vi c h c t p liên t c, không b gián đo n. Quan đi m “không đư c d y tr trư c tu i đi h c” s khi n tr không th ti n b đư c. Hãy coi đó là trách nhi m b t bu c c a cha m . Hãy nhìn l i l ch s , nh ng tài năng ưu vi t h u h t đ u là nh ng ngư i đư c giáo d c r t t t. Như l i m t s nhà phê bình, c cho tr th a s c chơi đùa, còn b m ch vi c ng i đó và k v ng, là không đư c. M t cái cây đư c bi t 11 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn n nh qu , v y hãy đánh giá vi c giáo d c d a vào k t qu c a nó. Khi so sánh năng l c c a nh ng đ a tr đư c giáo d c theo quan ni m th p kém hơn so v i nh ng đ a tr gi i giang khác, b n s th y s kém c i đó là vô cùng đáng th t v ng. Đ ng đ nh ng phát ngôn vô trách nhi m khi n ý nghĩa và b n ch t c a vi c giáo d c b che l p và b cong m t cách hoàn toàn. Nói tính cách b bi n d ng là không có căn c Giáo d c tri th c cho tr t s m làm nh hư ng t i tâm lý c a tr , khi n tr ích k , t mãn là hoàn toàn không có cơ s . N u như có vi c như v y, t c là cha m không chú ý đ n giáo d c nhân cách mà ch t p trung vào h c t p. Giáo d c 0 tu i bao g m c giáo d c nhân cách và tri th c tr m i phát tri n toàn di n đư c. Đi u này ph i đư c các b c ph huynh xác đ nh rõ ràng, nh t thi t không đư c ch d y tr h c mà còn ph i quan tâm nhi u đ n tinh th n c a tr . Ch t p trung vào vi c h c c a con, so sánh con mình v i con ngư i khác, s t ru t la mng con, không nhìn nh n đúng con mình, đó là đi u t i k . Tr dù ch ti n b chút ít cũng nên l y đó làm m ng, c t sao đ b m và con cái đ u vui v m i là quan tr ng. N u tr không h ng thú h c mà b ép bu c thì vi c h c s tr thành m t th áp l c và v n không mang l i hi u qu . B i v y, c n ph i hi u đư c c m giác c a con, t đó đưa ra nh ng đ i sách phù h p. Nh ng đi m c n lưu ý đ tr luôn đáng yêu Mu n tr đi h c có thành tích xu t s c nhưng b n thân không t cho là mình hơn ngư i, không kiêu ng o, có tính cách trong sáng, đư c m i ngư i quý tr ng, thì ngay t 4, 5 tu i tr ã c n đư c chú ý d y b o. Làm đư c đi u đó, tr n tu i đi h c s không có tính t ph , đư c th y cô và b n bè yêu quý. M t đi m quan tr ng n a là không đư c coi giáo d c trư ng h c là trung tâm mà ph i coi giáo d c t i nhà là chính. Nh ng ngư i tài gi i có c ng hi n l n cho xã h i, đư c nh n gi i Nobel, khi còn nh u đư c giáo d c r t t t. Cha m hãy giúp cho tr có ư c mơ, càng vĩ đ i càng t t và ngay t th i thơ u hãy c g ng hư ng đ n vi c ph n đ u th c hi n ư c mơ đó. Không khoe khoang v i m i ngư i xung quanh Vi c tr đư c giáo d c s m, t t nh t là không nên nói v i nh ng ngư i xung quanh. Th c t có nh ng ngư i hàng ngày ch dành ra 20 phút d y con h c, nhưng đã b ngư i khác cho là k c c. B c ph huynh hi u bi t s ch giáo d c con cái trong nhà ch không phô trương vi c đó. Đ n nhà tr , m u giáo cũng không nói, v i ngay c b n thân tr cũng không c n ph i nói. Nh ng đi m cơ b n c n nh khi nuôi d y tr Hãy ch p nh n tr như nó v n có Nuôi d y tr c n ph i: 12 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn • Hi u đư c s hi n di n tuy t v i c a tr . • Th a nh n nh ng đi m t t c a tr . • Khen ng i nh ng n l c và ti n b c a tr . • Ti n đư c m t bư c cũng l y làm vui m ng. • Tôn tr ng cá tính c a tr . • Yêu thương tr vô đi u ki n. Cha m hãy ch p nh n cá tính c a con như th đó là m t tính cách hoàn h o. Không c n ph i ph ng theo m t m u nào, th ng th n nhìn nh n con mình, như th s xóa đư c t t c nh ng phi n mu n và lo âu. R ng lư ng v i con, tin tư ng con, ch c ch n nh ng đi u t t đ p s d n d n bi u hi n. u tiên hãy yêu thưưng tr , sau đó hãy nghiêm kh c v i tr Nuôi d y tr , trư c h t ph i đ tr c m nh n đư c tình yêu sâu s c c a cha m , đi u quan tr ng ti p theo là s nghiêm kh c. S nghiêm kh c d a trên tình yêu v ng ch c s khi n tr vâng l i, còn s nghiêm kh c không d a trên tình yêu thương s làm bi n d ng tính cách tr . Khi con ngoan, hãy ôm con th t tình c m vào lòng và nói: “Con ngoan l m, m r t yêu con.” Khi đó, cái c m giác s m khi m nghiêm kh c t nhiên s bay m t. Đ a tr s th y m th t hi n, th t d u dàng. Không m ng tr , hãy khen và nói th t nh nhàng Tuy t đ i không m ng tr , không đánh tr . Vi c đó s phá h ng h t gi ng đư c gieo mm, phá h ng s trư ng thành c a tr . Không cha m nào l i có ác ý v i con, b i v y, ch c n nói nh nhàng v i con là đ . Th i k tr t 1 - 2 tu i không c n áp d ng hình ph t. Đánh m ng tr s sinh ra cho tr m t ph n ng t nhiên, khi n tr ngày càng c ng đ u, khó d y. Hãy s d ng l i khen và thái đ nh nhàng đ u n n n tr . M luôn có th í gian Nuôi d y tr theo ch nghĩa lý t ng, hay còn g i là ch nghĩa c u toàn, nhưng tr l i không tr nên lý t ng, thư ng s làm cho ngư i m có th c m th y b t mãn, s t ru t. Nhưng chính s lo l ng s t ru t đó là th t nh t, kìm hãm s trư ng thành c a tr . Tr s không còn vui v , hay tè d m, khóc nhi u, đ c bi t là v đêm. B i v y, ngư i m hãy t tìm cách t b c m giác đó, bình tĩnh ch i tr , mi n là tr ã làm h t kh năng c a mình là đư c. Trong tim ngư i m hãy luôn có ch cho s ch i, không v i vàng, đó là đi u ki n t i quan tr ng. Khi y tr cũng s c m th y th nh thơi, không có ph n ng tiêu c c, vi c h c t p s nhanh chóng ti n b . 13 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Tóm l i, đi u ki n đ tr có th phát tri n là không đư c gi c giã, làm sao cho tr đư c thư thái, quan h cha m con cái đư c t t nh t, như v y giáo d c tr m i có hi u qu . Không so sánh, không thúc gi c nhưng cũng không ngh ngơi M i tr có m t t ch t khác nhau, vi c nuôi d y vì v y cũng ph i khác nhau và k t qu c a vi c giáo d c do đó cũng khác nhau. Cho r ng tr 1 tu i khác làm đư c thì con mình cũng ph i làm đư c là cách nghĩ h t s c tùy ti n, c n ph i b ngay. Con mình là con mình, ch n l y m t phương pháp nuôi d y đ phát huy th m nh c a con, như v y m i là đúng đ n. So sánh con mình v i tr khác r i lo l ng s t ru t s ch ng ích l i gì. Hãy luôn tin t ng con, tin vào s trư ng thành c a con. Giáo d c tr 0 tu i ph i tâm ni m: “Không so sánh, không thúc gi c, nhưng cũng không ngh ngơi.” C ti n hành m t cách tho i mái và hài lòng khi nhìn th y s ti n b c a con dù ch là r t nh . T nhiên tr s l n lên m t cách không ng . Ch c n n l c, m i vi c s thay đ i. Tr có năng l c ESP (giác quan c m nh n đ c bi t), vì v y n u cha m gi c giã, không tho i mái, tr hi u ra và s ngay l p t c t b . Cha m hãy nh r ng ph i cho con th i gian, ph i kiên nh n trông đ i m i có k t qu . Không nên “cái gì cũng mu n” Vi c gì cũng mu n con làm, trong khi th i gian không đ , c cha m và con cái đ u b b n r n quá s c, không đư c ngh ngơi, s d n đ n c hai cùng căng th ng. Khi đó hãy cân i th i gian v i các vi c c n làm đ gi m stress. Không c n ph i theo đu i t t c m i th , nên ch n nh ng đi u trong kh năng c a con đ làm, cho con có th thư giãn u óc, thì vi c h c t p c a con s càng có hi u qu . So v i vi c mu n con làm t t m i phương di n, thì m t đi u gì đó khi n con khác v i tr khác s t t hơn nhi u. M c tiêu c n đ t và th i gian c a con đ u quan tr ng 14 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn cho kh i t nh t, hàng ngày cho con đi nhi u nơi khác nhau, cùng hư ng v m c tiêu đã có, hoàn thi n d n d n m c tiêu này. Trong sinh ho t hàng ngày n u luôn có m c đích đ t đư c, ch ng ph i d n d n có th “mài s t nên kim” hay sao? Đ ng đ m i ngày trôi qua vô ích, hãy c g ng tìm l y m t m c tiêu nào đó đ theo đu i. Cha m không nên t o ra th i gian cho con, hãy con t đi u ch nh th i gian c a mình. S d ng th i gian theo cách đó, c cha m và con cái s u th y tho i mái. c sách cho con nghe trư c khi đi ng , nói v i con r ng hãy nghe m c sách và ng ngon n sáng. Có th dùng băng ghi âm l i đ c sách cũng đ c. Dùng băng ghi âm ti ng m c s giúp ngư i m ti t ki m đư c th i gian và con tr cũng s không th y chán. C ý b qua m t vài chi ti t Cha m hãy t o m t chút kho ng cách v i con, đ t đó có th i gian suy nghĩ cho riêng mình, b n thân tr cũng có th i gian chơi m t mình và phát huy s c sáng t o. Làm h con t t c s làm gi m s c sáng t o c a con, đó không ph i là bi n pháp giáo d c hay. B i v y hãy cân nh c b qua m t ph n và đ con t làm. Con đư c ho t đ ng theo suy nghĩ riêng c a mình s c m th y thú v hơn là dư i s s p đ t c a cha m . Vi c ăn u ng n u đư c làm h toàn b cũng s không thú v . Đ con đư c giúp đ m , d y con làm cùng v i m nh ng vi c đơn gi n s khi n con vui thích hơn nhi u. Nói v i nh ng ngư i m nghiêm kh c Không gì t t hơn là hãy c g ng thay đ i b n thân. “Tôi s thay đ i, không ch v i con mà còn v i t t c m i ngư i. Tôi s tr thành ngư i r ng lư ng, không n i nóng, s là ngư i m d u hi n c a các con...” - hàng ngày, trư c khi đi ng , hãy t nh như v y, t xây d ng l i hình nh c a m t ngư i m m i. Có th ghi l i nh ng l i đó vào băng, nghe đi nghe l i m i tôi. Khi ngư i m thay đ i, ch c ch n con cái s thay đ i theo. 15 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn ChifoTig 1. Cha m làm gì đê phát tri n trí l c và nhân cách cho con Bí quy t đ thành công trong vi c giáo d c l nghĩa Tr ngoan ph i bi t ki m ch Khi tr khóc, cha m ngay l p t c đáp ng yêu c u c a tr s khi n chúng ch bi t đ n b n thân mình và không có kh năng t ki m ch c m xúc. N u không d y tr bi t ch u đ ng ngay t nh ng vi c nh nh t thì khi l n lên s n y sinh r t nhi u v n đ ph c t p khác. Đ c trưng c a nh ng tr có hành vi ph m pháp là không có kh năng t ch ng b n thân, luôn ngh n mình tr c tiên. Khi tr khóc, h th n kinh c ch s ho t đ ng và qua đó chúng s h c đư c cách ki m ch . Vi c ch u đ ng xét trên khía c nh xây d ng n n t ng trí l c là m t vi c r t t t, cha m hãy d y con bi t ch u đ ng. M nghiêm kh c, còn b thì hi n hơn m t chút, như th con s có c mgiác đư c giúp đ . N u c hai đ u quá nghiêm kh c, con s không bi t b u víu vào đâu. Tuy nhiên, đư c b hi u cũng không có nghĩa là yêu c u c a con s đư c đáp ng ngay, mà thông qua đó d y cho con bi t ch u đ ng t ng chút m t. D y tr ý th c t ki m ch Giáo d c ý th c không ph i là ch trích, b t b hành đ ng c a con t ng ly t ng tý, mà cơ b n là ph i đ cho con đư c t do. Tuy nhiên, dù con có khóc lóc, cha m cũng ph i gi nguyên thái đ kiên quy t, bu c con ph i ch p nh n. Cơ b n c a vi c giáo d c ý th c ki m ch là cha m không đư c th a hi p, vì n u th a hi p, tr s tr nên t hơn. Còn i v i nh ng hành đ ng t nhiên t t y u trong quá trình l n lên c a tr (như giành gi t đ , đ y ngư i khác, ném m i th ...), cha m không nên xem đó là sai ph m c ý mà quát m ng con. Cho tr 1 tu i t p ch u đ ng nh ng vi c nh Tr đư c 13 tháng tu i tr ra, nh t thi t không đư c đáp ng ngay m i yêu c u mà ph i đ cho tr ch u đ ng t ng chút m t. Tr l i con b ng nh ng câu như: “Đ i m m t chút, mchưa r nh tay...”, qua đó b t đ u t p cho tr bi t ki m ch . Khi tr ki m ch đư c, hãy khen ng i tr th t nhi u. K c tr có khóc lóc ăn v , hãy b tr đi, cho tr ch u đ ng. Nh ng vi c không đư c phép làm ph i d y cho rõ Khi tr đư c kho ng 2 tu i, v i nh ng vi c “không đư c làm”, dù tr khóc đ n đâu cũng v n ph i nói cho tr hi u r ng nh t đ nh không đư c. Sau đó, hãy ôm tr vào lòng và nói th t nh nhàng: “Không ph i là m m ng con, m d y con là không đư c làm vì m nghĩ đi u đó là c n thi t. M r t yêu con và mu n giúp con tr thành m t đ a tr ngoan đ y thôi!” Như v y, d n d n tr s tr nên ngoan ngoãn. u tiên là m ng th t nghiêm (ch trong 30 giây), sau đó ôm tr , d u dàng gi i thích cho tr 16 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn nghe r ng vi c m ng là không tránh kh i - cha m hãy nh cách làm này. Tr 2 tu i ph i bi t gi l i h a Tr 2 tu i đã hình thành m t ý th c nh t đ nh, vì v y đi u gì ã h a v i tr thì ph i gi l i. Khi đi chơi, hãy cùng quy nh xem m y gi v và d y tr ph i gi l i. Không đư c cho phép tr ch nghĩ đ n nhu c u c a b n thân, ph i kiên quy t d y tr bi t nghe l i. c sách trư c khi đi ng cũng th . Hãy h a trư c xem “Đ c đ n trang bao nhiêu thì d ng” ho c là “Đ c đ n 9 gi thì đi ng ”. N u đ cho tr nh m m t trong khi nghe, tr s ng ngay. B t đ u t p ch u đ ng t nh ng vi c nh nh t, d n d n s có th hu n luy n tr ch u đ ng nh ng vi c l n hơn. c l p t khi lên 3 Tr đư c 3 tu i là hoàn toàn có th t l p, vì v y gi a m và con hãy có nh ng cam k t v i nhau kèm theo m t l i h a: “N u phá v nh ng gì ã cam k t thì m s m ng đ y.” Khi mng con không ph i ghét con nên m ng, mà là “hành đ ng không gi l i h a là m t hành đ ng r t x u c n ph i m ng.” quan h cha m và con cái đư c tho i mái, nên th c hi n theo cách này ngay. Tính cách đư c hình thành mu n nh t là 3 tu i Nh ng tr mà đ n t n 3 tu i chưa t ng b m ng s không có kh năng ch u đ ng và s là mt a tr ích k . N u tr hơn 3 tu i mà cha m không nghiêm kh c v i nh ng đi u không đư c phép làm thì sau 4 tu i, vi c đó s không có hi u qu . Tính ích k s không th thay đ i đư c. Trư c 3 tu i, n u tr ã có n tư ng v vi c b cha m m ng th c s thì đi u đó s có giá tr kìm hãm tr trư c nh ng mong mu n ích k và s khi n cho tr không tr thành ngư i ch bi t nghĩ đ n b n thân. Nuôi d y tr v cơ b n ph i có thái đ nh nhàng h t s c, nhưng bên c nh đó v n c n ph i nghiêm kh c, đi u này cũng là r t c n thi t, không th thi u đư c. Không m ng tr b ng l i mà b ng thái đ , b ng s bi u c m Nh ng vi c nguy hi m tính m ng, không đư c phép làm thì r t c n ph i làm cho tr hi u. Nhưng không đư c m ng b ng nh ng l i l n ng n . 17 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Khi tr m c ph i đi u c m k ã nói t trư c đó, không dùng l i đ m ng tr mà hãy th hi n b ng thái đ . Tuy nhiên, không ph i là thái đ t c gi n mà là thái đ bu n bã. Ng c l i, n u cha m dùng cách đánh tr thì s ngày càng khó d y tr . Tuy t đ i không dùng t t c nh ng bi n pháp x ph t thân th , ép bu c tr . Tr là t m gương ph n chi u hình nh c a cha m , vì v y mu n tr thay đ i, cha m hãy thay i b n thân. Khi tr ăn v Khi tr khóc lóc ăn v , n u x trí không đúng s r t nghiêm tr ng, khi n cho v sau tr s càng c ng đ u và khó d y hơn. Trong trư ng h p đó, nh t nh không đư c th a hi p. Mc k tr khóc, ho c là hư ng tr chú ý đ n th khác, qua đó d y tr h c cách ch p nh n. N u m c k cho tr khóc, thì khi tr nín, hãy ôm tr vào lòng và khen: “Con ã ch u đ ng r t t t.” V i cách x trí này, tr s d n d n b c thói ăn v . Ngư c l i, n u quá chú tr ng đ n c m giác c a tr , th a hi p v i thói ích k , v sau tr s luôn luôn làm như v y. Nói chuy n v i tr khi t m b n Mu n tr c i thi n thái đ thì hãy dùng cách nói chuy n trong khi cùng t m b n. Không ph i nói thái đ th nào là đáng ghét hay ph i làm th nào đ đư c m i ngư i yêu quý, mà ch nói chuy n m t cách bình th ng. Cũng không ph i nói như v i tr con, hãy làm như đang nói chuy n v i ngư i l n, n i dung là k v nh ng đ a tr ngoan, bi t vâng l i, c chuy n v nh ng đ a tr chưa ngoan. Như th tr s d ti p thu. 18 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Khi tr đúng ph i nghiêm túc th a nh n Khi l i nói c a con h p lý hơn, cha m ph i th ng th n nhìn nh n cái sai c a mình. Không dùng quy n uy c a ngư i l n đ i x v i con. Khi cha m có th t h mình xu ng th p hơn đ l ng nghe con cái nói, s giúp con l n lên, bi t bày t c m xúc m t cách d dàng. Tuy nhiên, đi u đó không có nghĩa là cha m cho phép con mu n gì đư c n y. Đi u gì không đư c, ph i d t khoát là không đư c, đi u gì con có lý thì ph i th a nh n, như v y m i là cách nuôi d y đúng đ n. Tách tr ra xa nh ng ch không đư c chưi T t c nh ng vi c tr làm là th c nghi m, là h c t p, vì v y nh t đ nh không đư c m ng tr . N u là nh ng ch tr không đư c chơi thì t t nh t nên tách tr ra xa đ chúng không th ng vào đư c. Còn không thì c tr làm, ch ng nghiêm kh c c m đoán. Tuy t đ i không dùng cách m ng m . N u cha m t c gi n m ng m , có th b t con nghe l i nhưng th c t tr không nh n th c đư c gì c . Thay vì m ng m , hãy b con ra kh i nơi đó. Luôn ghi nh r ng t c gi n và m ng m s t o ra m t đ a tr c ng đ u và không bi t nghe l i. Hãy dùng cách khen ng i đ u n n n tr . L nghĩa trong nhà và khi ra ngoài c n th ng nh t Khi nhà cũng như khi đi nhà hàng, l nghĩa không đ c thay đ i. Ví d như khi tr làm đ đư ng, không c n ph i m ng, nhưng ngư i m s xin l i vì làm phi n ngư i ph c v và con cũng s ph i làm như v y. Vi c không may thi u th n tr ng v i ai cũng có th x y ra, không nên vì th mà m ng tr , mà qua đó d y tr cách xin l i vì làm phi n ngư i khác. Không b n tâm n u ngư i xung quanh chê bai Vi c nuôi d y con n u v p ph i s chê bai c a nh ng ngư i xung quanh s g p không ít khó khăn. Nhưng n u vì th mà ngư i m lo l ng, s t ru t thì r t không t t cho con. B i v y, ngư i m hãy c g ng đ luôn như m t tr i t a ánh sáng m áp. Đ làm đư c như v y, t nh ng vi c nh nh t, ngư i m cũng không đ c có tâm lý b n ch n, s t ru t mà ph i luôn gi thái đ bình th n. N u b thúc gi c, tr s không h c đư c và cũng s không đ t đư c k t qu gì. Cho nên, không b n tâm đ n mi ng ti ng th gian, gi v ng phương châm giáo d c c a gia đình mình là cách t t nh t. Tính cách và ý th c c a tr , có th nói có nh ng đi u r t khác bi t, cũng có c nh ng đi u không th nói h t đư c, v cơ b n, có đ a tr r t sáng d , cũng có đ a tr l i hơi “tăm t i” và ý th c c a tr cũng theo đó mà khác nhau. Có nh ng tr r t ngoan, l i có nh ng tr không bi t nghe l i - cái đó là do ý th c c a m i ngư i. Th nên, n u quá chú ý đ n l i ngư i khác thì s ch ng làm đư c gì c . Hãy bình tâm và l c quan. Hóa gi i nh ng tính cách chưa t t tr Cách nhìn nh n và cách phát tri n nhân cách 19 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Tính cách c a m i ngư i là khác nhau, không theo m t khuôn m u chung nào c , vì th hãy nhìn nh n con mình như tính cách v n có. Cha m không nên săm soi khuy t đi m c a con, hãy nhìn vào nh ng đi m t t và khen ng i, tr s t nhiên tr nên ti n b . N u c ép con theo m t chu n m c nào đó con s không phát tri n đư c. Khi tr có tâm lý l i Tr có tâm lý l i cao là do ngư i m ã xen vào quá nhi u, nói cách khác là làm h con quá nhi u, c n ph i đ con t v n đ ng. Hãy tìm c nh ng cu n sách vi t v bi n pháp đ d n d tr , khơi d y mong mu n t mình làm tr . Tr không t mình suy ngh Tr không t mình suy nghĩ thông thư ng là do cách ti p c n trong phương pháp giáo d c c a cha m . Bi n pháp là hãy l ng nghe ý ki n c a tr , cha m càng ít xen vào ý ki n c a tr càng t t. N u tr ã quen v i vi c hành đ ng theo m nh l nh thì s không còn kh năng t suy nghĩ. Hãy tr t thân v n đ ng th t nhi u, đ tr đư c mi t mài v i th mình thích, ví d như ô tô hay trò chơi x p hình... Như v y, tr s có th t mình suy nghĩ. Tuy t đ i không đư c cho tr xem tivi. Tivi s làm cho tr lư i suy nghĩ. Cho tr ti p c n v i nh ng th m i, nh ng tr i nghi m khác bi t như chơi g p gi y ch ng h n. Trò chơi ki u này không tư duy không th chơi đư c, do đó tr s đư c rèn luy n tư duy và s khéo léo. Cha m có th d y tr chơi c ho c gi i câu đ đơn gi n, chúng s giúp ích r t nhi u v m t tư duy c a tr . Tr hay ghen t Tr có tinh th n c nh tr nh là r t t t. Đi u đó s t o đ ng l c đ tr ti n xa hơn sau này. V i nh ng tr t tin r ng mình có kh năng, không nóng v i, không than vãn, cha m ch c n quan sát t xa là đư c. Tuy nhiên, nh ng tr có tính hi u th ng, hay ghen t , luôn luôn c g ng đ mình v t lên trư c, n u không may b thua cu c s tr nên chán n n, đi u này l i là không t t. Trên th c t không ai có th ng đ u trong m i lĩnh v c, v y hãy ch n l y m t th mà mình v n hơn ngư i, đ có th t tin v lĩnh v c đó. Tr không ch u thua cu c Tr có tinh th n c nh tranh lành m nh s là nh ng tr có th ti n xa. Khi thua cu c, tr có th phát khóc, đó cũng là m t tr i nghi m, qua đó tr hi u đư c r ng thua cu c là như th nào, t o đ ng l c đ sau này c g ng hơn. Vì v y không nên cho r ng khóc là x u. Trong hoàn c nh đó, cách x lý c a cha m là hãy c g ng đ hi u c m giác c a con “Qu th c, c m giác thua cu c đúng là t i t . Cha m cũng nghĩ v y.” T đó, khuy n khích con c g ng luy n t p 20 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn nhi u hơn đ thay đ i tình hình. Làm đư c như v y là cha m ã giúp con r t nhi u. Gi d con mu n ch y nhanh, hàng ngày hai cha con hãy cùng nhau luy n t p, ch c ch n con s có th d n đ u. Hãy làm cho con tin t ng vào đi u đó và d c s c luy n t p. Đi u này cũng s góp ph n nuôi dư ng b n tính gan góc cho con. Có nh ng đ c đi m tính cách tư ng như không t t, nhưng ngư c l i có th bi n thành nhân t giúp tr trư ng thành hơn. Tinh th n c nh tranh là m t lo i như v y, vì th cha m hãy khéo léo hư ng d n con. Tr hay cáu gi n N u tr th c s nh n đư c tình yêu c a ngư i m , thì s không có tính hay cáu gi n. Cha mhãy t suy ng m l i xem có m ng m con hay không, có quá n ng l i v i con hay không. N u câu tr l i là có, t c là chính cha m ã truy n cho con cái tính nóng n y và vi c tr hay cáu gi n là do nguyên nhân t cha m . Khi đó, b n thân ngư i l n hãy c s c thay đ i, t nhiên tr s thay đ i theo. Tr hay khóc Tr có tính hay khóc thư ng là do b cha m m ng nhi u, vì th thay vì m ng m tr , hãy ng viên, khen ng i đ giúp tr t tin hơn. Khi tr bi t r ng mình đư c yêu thương chúng s tr nên m nh m . Hãy i x v i tr như ngư i l n, nh tr giúp nh ng vi c nh , c m ơn và khen ng i, tr s tr nên ngư i l n hơn và không hay khóc. Tích c c khen ng i và tôn tr ng tr , đây là hai y u 21 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn t thay đ i tính hay khóc. Ngư c l i, n u c xem tr như tr con, dùng m nh l nh đ sai khi n tr , không l ng nghe c m xúc c a tr , thì tr s luôn luôn có xu hư ng haykhCha m hãy h n ch can thi p b ng l i mà hãy chú ý t i c m nh n c a tr . Tr d b kích đ ng Khi tr khóc to, cha m không đư c h t ho ng, c cho tr khóc, và khi tr ng ng khóc thì khen: “Con đã ki m ch gi i l m.” N u tr không có ý th c t ki m ch thì s d b kích đ ng. Trong cách nuôi d y con cái hàng ngày, n u cha m tôn tr ng và khen ng i tr , tr s có năng l c lý gi i t t và ch c ch n s không b kích đ ng. Khi tr vui v , hãy nh tr giúp và h t l i khen ng i tr , khi n cho tr càng vui thích hơn. So v i vi c c g ng s a nh ng đi m chưa t t, thì bi n pháp này có hi u qu hơn. “Đ a tr c ng đ u” Trong quá trình l n lên s có th i đi m tr tr nên bư ng b nh đ n n i ph n ng l i cha m t t c m i vi c. Đó là giai đo n t t y u trong quá trình tr ng thành c a tr , vì v y hãy l y đó làmvui m ng ch không nên m ng m tr . N u giai đo n này vư t qua m t cách khéo léo, thì sau đó tr s tr l i là đ a tr ngoan ngoãn như trư c. Ngư c l i, n u m ng m , gây s c ép cho tr , tr s không nh ng không ti n b mà còn phát tri n l ch l c và vi c nuôi d y s khó khăn hơn r t nhi u. Cha m hãy ghi nh r ng nuôi d y con không ph i là b t con làm theo m nh l nh mà ph i l ng nghe c m nh n c a con đ đưa ra các gi i pháp phù h p. “Đ a tr quá ngoan” Có nh ng ngư i th y con mình quá ngoan, quá hi n lành, ch ng bao gi đùa c t, nên đâm ra lo l ng. Ch c n không dùng cách m ng m , nhìn nh n đúng và khen ng i h p lý, tr s tr thành đ a bé ngoan, nên vi c lo l ng con mình “ngoan quá” là không c n thi t. N u v n không yên tâm, có th cho con v n đ ng cơ th thông qua vi c tham gia m t s ho t đ ng, các môn th thao như ki m, nhu đ o, karatedo... là đư c. Tr quá cam ch u Tr bi t ch u đ ng, bi t ch ng b n thân là đi u r t t t. Nhưng nhi u khi cha m l i lo l ng r ng s ch u đ ng đ n m t lúc nào đó s bùng phát, nhưng th c ra, thông qua h c t p, chơi th thao, âm nh c,... căng th ng s đư c gi i t a giúp tr tránh kh i stress. V i tr có tính sáng t o cao, hãy suy nghĩ đ n vi c cho tr h c h i h a, h c các môn có tính ngh thu t, đòi h i nhi u công phu, đi u đó s gi i t a căng th ng r t t t. Suy nghĩ tiêu c c Tr có suy nghĩ tiêu c c là do trong quá trình đư c nuôi d y tr c m th y có nhi u áp l c. Gi i pháp là hãy khuy n khích tr “có mong mu n gì thì c nói ra”, tuy nhiên n u làm quá thì s l i 22 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn d n đ n nguy cơ khi n tr ch bi t nghĩ đ n b n thân, vì v y ph i c g ng đi u hòa là t t nh t. Tư ng mình hưn ngư i Mu n s a tính đó, hàng ngày hãy cho con chơi v i các đ a tr xung quanh nhi u hơn. Th i gian hai m con nhà v i nhau nhi u s khi n tr có tâm lý h ng n i, không hư ng ngo i, nên sinh ra như v y. Cho tr ti p xúc nhi u v i bên ngoài s c i thi n đư c tình hình. Khi thói quen sinh ho t thay đ i, tính cách cũng s thay đ i. Tính th n tr ng thái quá Hi n t i cha m th y tr không thân thi n v i nh ng tr khác, không có nghĩa là s vĩnh vi n như v y. Tr con thư ng th n tr ng, qua th i gian d n d n s tr nên thân thi n hơn. Đi di n v i tính cách đó, cha m cũng ch c n quan sát là đ . Ngư c l i n u quá đ c thúc con ph i nhanh chóng thay đ i, m i vi c s ch x u đi. c n có cái nhìn m áp và tình c m trong chuy n này. Tóm l i, cha m mong mu n con thân thi n v i t t c m i ngư i thì hãy cho con th i gian và bình tĩnh quan sát, không c n ph i lo l ng. Quá nh y c m V i nh ng tr quá nh y c m, c n giúp con cân b ng tr l i, trong đó chú ý hai đi u sau: • Ngư i m ph i t o cho con c m giác an toàn và đư c yêu thương. Khi con c n m , không đư c l đi mà hãy ôm con âu y m. • Chú ý đ n v n đ th c ăn: N u s d ng quá nhi u ch t đ m, s a bò, ng t (kem, sô- cô-la, nư c ng t...) s khi n đ u óc b m n c m, sinh b nh. Khi đó c n c i thi n ch ăn, tăng cư ng rau c qu . Tr hay s hãi Tr có lúc s nh ng th như tivi, đi u đó cũng không đáng ng i, cha m hãy kiên nh n ch th i k đó qua đi, đ tr trư ng thành hơn. Không nên tùy ti n mua nh ng công c giáo d c v áp d ng m t cách tùy ti n. Khi nào thì giai đo n này qua đi, đi u đó tùy vào t ng đ a tr . Có th sau 2, 3 tháng, ho c sau 1 năm. Cha m không quá chú ý, tr s t nhiên thay đ i. Tr hay x u h L i có th i k , tr c bi t hay x u h . Th i k đó cũng s t nhiên qua đi, s ch ng có v n đ gì. T t nh t là c m c k . Ngư c l i, n u c c tìm cách này cách khác bu c tr ph i giao ti p, g p g ngư i này ngư i khác thì h u qu là tr s càng c thu mình l i hơn. Th i đi m này, ch c n cho tr giao ti p v i nh ng ngư i thư ng g p xung quanh nhà, nh ng ngư i thân thích, đ c bi t, đ cho tr đư c chơi v i b nhi u hơn. Tr quá ngh ch ng m Khi th y tr quá ngh ch ng m, thay vì nhìn vào khía c nh ngh ch ng m, hãy quan sát tr 23 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn khía c nh h c h i. Ngay như con c a tác gi , lúc 2 tu i đã làm h ng t i b n chi c máy ghi âm. Nhưng chính đ a tr này v sau l i gi i giang nh t lĩnh v c cơ khí. Cho r ng tr ngh ch ng m và m ng m , thì sau đó tr s thành ra ngh ch ng m th t và tr s thích l y vi c khi n cha m b c mình làm trò đùa. Trong giai đo n th c nghi m này, không m ng m mà khéo léo vư t qua, tr s l i tr nên ngoan ngoãn. Ng i m n u th y con thích thú v i vi c lôi t t c gi y ăn trong h p ra, thì cho con c h p là hơn. Tr thi u bình tĩnh Tr b m ng nhi u s m t kh năng t p trung và không th tr nên ngoan ngoãn. Ngư i m i x d u dàng đ y tình yêu v i con, s giúp cho tr có thái đ bình tĩnh và ch u khó h c hành. Tr không ch u l ng nghe Quá chú ý vào vi c d y tr h c mà không d y v ý th c s khi n tr không có kh năng t p trung l ng nghe ngư i khác, khi đ n trư ng s r t v t v . Giáo d c tr t 0 tu i không ph i là giáo d c nên nh ng đ a tr không t p trung, không bi t l ng nghe, không gi đư c bình tĩnh. Gi i pháp là ph i tri t đ giáo d c ý th c cho tr . Mu n tr thay đ i, hãy ôm tr trong 8 giây, bu i t i khi đi ng dùng phương pháp ám th trong 5 phút đ t nh v i b n thân là s làm đư c. Tr không t p trung, đãng trí Thi tho ng tr m i suy ngh gì đó mà không chú ý xung quanh, có th là d u hi u c a tài năng l n sau này. Ngư i như th có th có kh năng liên tư ng và s c sáng t o r t cao, là ngư i đáng ngư ng m . N u đư c đánh giá đúng, chúng s th c s tr thành tài năng l n, nhưng n u b cho là x u, chúng s không ti n xa đư c. Einstein khi còn đi h c cũng là m t đ a tr ãng trí, v y nên không c n lo l ng n u con mình như v y. Hãy luôn nghĩ th t t t, th t tích c c v con. Tr ch vùi đ u vào m t vi c N u tr ch chuyên tâm vào m t vi c duy nh t, đó hoàn toàn không ph i là d u hi u đáng ng i. Khi tr có kh năng t p trung cao trong m t v n đ , tr có th suy nghĩ m t cách sâu s c, d n đ n thành th c. Thư ng thì tr con không có kh năng đó, nên có nhi u cha m nôn nóng mu n con mình t đư c. Còn nh ng ph huynh th y con chuyên tâm quá vào m t vi c gì l i s r ng con không có th i gian vui chơi gi i trí. Cho tr đư c t p trung làm vi c mình thích là cách tr có th ti n xa hơn. B t tr t b hư ng sang th khác s d n đ n s ph n kháng, n ng hơn n a là c tuy t. Gi s tr h ng thú v i ô tô, có th mua đ chơi ô tô, sách ô tô, th card ô tô, tranh ô tô,... hi u bi t sâu v mt đi usinh ra thành qu . Tr có th nh đư c hàng trăm lo i ô tô, các b ph n c u t o c a ô tô, nh đó kh năng quan sát, so sánh, t p trung, suy nghĩ, ghi nh , đ u s hơn h n nh ng tr 24 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn khác. Tóm l i, không dùng cách c m đoán tr mà hãy cho tr đư c hư ng đ n nh ng gì tr th c s ham thích. Tr h i su t ngày Giai đo n t 2 - 4 tu i là th i k nhìn th y cái gì tr cũng h i. Khi đó, cha m không đư c m ng tr là “ n ào quá”, mà ph i khéo léo g i ý thêm cho tr suy nghĩ ti p. Ví d có th nói “ nh , không bi t là làm th nào nh ?”, “Con nghĩ là ph i làm sao?” Ch c n tr tr l i đư c m t chút, hãy khen ng i.N u sai, hãy nói v i con: “Chà, con nghĩ như th à? M thì cho là th này....” C như v y, tr s bi t suy nghĩ ngay t nh , càng ngày s càng gi i giang hơn. Tr tư ng tư ng và nói chuy n m t mình Không đư c cho r ng vi c con nói chuy n m t mình là x u và m ng con. Ph i tôn tr ng, không đư c phá v th gi i tư ng tư ng c a con. Có r t nhi u vi c ph i lo l ng nhưng vi c này thì không c n. Tr con còn hay chơi trò t ng tư ng mình là m t nhân v t khác, đi u đó cũng không có gì là k qu c c . Các thiên tài thư ng đư c k là lúc nh r t hay chơi trò này. N u có th , cha m cũng v như mình là m t ngư i khác và cùng chơi v i con. Tr nói d i, t c m ch Hãy luôn nói v i tr r ng s trung th c là c n thi t. Tr hi u đư c đi u đó, s không nói d i. Trong cu c s ng hàng ngày, cha m cũng luôn ph i chú ý giáo d c ý th c. K cho con nghe nh ng truy n ng ngôn Ê-s p như “Rìu vàng rìu b c”, “C u bé chăn c u và con sói”... thông qua đó giáo d c con v lòng trung th c. Đ c cho con nghe v ti u s c a nh ng ngư i vĩ đ i, nh đó s làm cho tâm h n tr tr nên cao đ p hơn. Cha m tuy t đ i không đư c th t h a v i con tr , làm như v y s khi n tr coi s d i trá là đi u bình th ng. Cha m ph i h a v i con là không nói d i. 25 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn N u con hay t c m ch, hãy nghĩ ra m t câu chuy n gì đó v m t đ a tr hay t c m ch và k cho con nghe. Làm th nào đó đ con hi u đư c s khó x khi rơi vào tình c nh b ngư i khác b i móc chuy n c a mình, con th y là không nên làm như th . Phát tri n nhi u đ c tính t t tr Thích tìm hi u N u tr ham hi u bi t, không nên vì lý do “khác v i mong mu n c a cha m ” mà ngăn c n tr . Hãy tr t do phát tri n, như th tr s nhanh ti n b . So v i vi c đưa ra cho tr nhi u hình m u, đ tr đư c tìm tòi sâu vào cái mà tr ham thích s t t hơn. Khi tr quan tâm sâu s c n m t v n đ , s c t p trung và kh năng suy nghĩ c a tr s tăng lên, kh năng ti p thu cũng tăng. V i tr thích quá nhi u th , cha m hãy giúp tr tìm th y phương hư ng riêng. Tâm h n phong phú Làm th nào đ có th nuôi dư ng tâm h n cho tr ? Vi c này ph i làm giai đo n tr t 0 - 3 tu i. Giai đo n tr 0 tu i nên cho tr ra ngoài xem các tr khác chơi, khi tr 1 - 2 tu i, cho đi chơi nhi u hơn, g p g b n bè nhi u hơn. N u không có nh ng tr i nghi m đó, ch chơi loanh quanh trong nhà, thì tr s ch bi t đ n m , tâm h n tr s b gi i h n. Hãy cho tr đi chơi nh ng nơi như th y cung trên c n, vư n bách thú, v quê, càng nhi u càng t t. Cha m có th nh tr đi mua đ , mua rau qu , d y tr t đi xe buýt, xe đi n trên m t ch ng nào đó, n u có nh m l n cũng là m t tr i nghi m thú v . Hãy b t đ u t nh ng nơi g n nh t. Tính tình vui v Tr luôn vui v là do đư c hư ng đ y đ tình yêu c a m , đư c chú ý phát tri n năng l c, b n thân tr cũng th y t tin. Khi hòa nh p vào t p th đư c ngư i khác tôn tr ng, b n thân tr cũng bi t giúp đ ngư i khác, có tính c ng đ ng cao. Ngư i m hãy cho con tình yêu tr n v n, hãy c g ng t o đi u ki n cho tr phát tri n càng nhi u kh năng càng t t, bên c nh đó cũng nên cho tr giao lưu th t nhi u. Bi t thông c m S c m thông không ph i là th có th h c đư c t sách v , mà là t giáo d c ý th c. Bi n pháp là hãy nh tr giúp đ nh ng vi c phù h p ngay t nh . Đ tr có th hi u đư c tâm tưngư i khác thì u tiên hãy cho tr th y r ng vi c giúp đ ngư i khác là mang l i ni m vui cho h và nh n đư c l i c m ơn cũng là m t ni m vui. B n thân tr cũng s d n d n c m nhân đươc ni m vui t đó. K lư ng, t m c tính này có th rèn luy n đư c nh vi c cho tr t chơi ghép hình. Không đư c cho tr chơi các hình ã đư c ghép s n, vì như v y tr s không có kh năng t p trung, s quen v i vi c “ăn s n”. Hãy cho tr chơi nh ng đ chơi mà ph i t mình b công s c m i chơi đư c. 26 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Chú ý mua cho tr nhi u sách có hình nh. Làm vi c c n th n Làm m i vi c c n th n là đ c tính có th hu n luy n tr ngay t nh . Ví d , ngoài v tranh, có th cho tr chơi nh ng trò có tính t m n như dán tem, ghép hình... cũng r t có tác d ng. Cho tr làm c nh ng vi c c n theo dõi quan sát k lư ng như tr ng hoa, nuôi con v t. Có cá tính a tr cá tính là đ a tr có m t tài năng đ c bi t nào đó. Có th là ngo i ng , bơi l i, âmnh c, múa,... Hãy giúp tr phát tri n k năng đó th t t t. Ngoài ra, nh ng tr này có tính c nh tranh, không mu n thua kém b t k ai. Cha m hãy tr đư c hư ng đ n lĩnh v c mà tr r t thích, r t gi i và r t chuyên tâm. Tính sáng t o Tính cách c a tr ch y u hình thành n a sau c a giai đo n 2 tu i, đây là th i k quan tr ng nh t đ phát huy tính sáng t o tr . tr phát huy tính sáng t o, cha m hãy luôn t ra thích thú v i nh ng th con đã làm ra. V i nh ng th mà con đã b nhi u công s c, hãy ch p nh l i, treo lên tư ng ho c cho vào album. Sau đó hãy khuy n khích con làm cái khác đ p hơn n a. V i cách làm này, d n d n s có đư c 1, 2, r i 5, 10 cu n album, như v y, trí sáng t o c a tr ã đư c nuôi dư ng r t t t. Tóm l i, n u cha m thư ng xuyên ch cho con làm th này, th kia, thì s t o cho con thói quen nh v , vì v y nh t thi t không đư c làm giúp mà đ con t làm, sau đó khen ng i thành qu c a con. Tính tích c c Ngư i m hãy suy nghĩ xem nhà có nói quá nhi u không, có sai b o con b ng m nh l nh không? Hãy th t mình ngang hàng v i con, r i nh con giúp đ xem. Khi làm như v y, tr s r t h ng thú, s c t suy nghĩ, d n d n làm đư c nhi u vi c, tr thành m t đ a tr tích c c. N u cha m xen vào quá nhi u, chăm lo cho con quá m c c n thi t, s d n đ n tình tr ng không có ch d n c a cha m thì con không bi t ph i làm th nào. Tr luôn nghĩ cha m s b o mình làm và c th ch i, d n d n sinh ra không t giác. Thói quen đó ph i s a càng s m càng t t. Bi t nói lên c m giác c a mình tr có th nói lên c m nh n c a mình và có cách ng x tích c c thì phương pháp l p Yamabiko (Yamabiko nghĩa là ti ng v ng) r t có hi u qu . Phương pháp Yamabiko là phương pháp mà ngư i m b h n nh ng câu m nh l nh dành cho con, thay vào đó là l ng nghe l i nói c a con. Con nói gì thì m s l p l i g n như th . 27 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Gi s con nói: “M ơi, anh con t l m!” Ngư i m s nói: “Anh con t l m? T như th nào nh ?” “Anh đánh con.” “V y là anh con đã đánh con đ y! Sao anh l i đánh con?” “Ch ng có gì c mà anh l i đánh con.” “À, ch ng có gì c mà anh l i đánh con! T i sao ch ng có gì c mà anh l i đánh con nh ?” C như v y, dùng phương pháp Yamabiko l p l i nh ng gì tr ã nói và ti p t c h i tho i theo cách đó. Nh phương pháp này, đ i tho i gi a hai m con đư c hình thành, tr s d n bi t cách đ i đáp. Tr c ng s tích c c phát ngôn khi đi nhà tr , m u giáo. Tính t ch Tính t ch th hi n qua vi c t làm và t ch u trách nhi m, xu t phát t tính đ c l p c a tr . Tính cách này không t nhiên có mà ph i nh vào cách nuôi d y c a cha m . Ngư i luôn suy nghĩ đ n nh ng đi u có ích cho ngư i khác, khi n ngư i khác nghe theo ý ki n c a mình, đư c cho là ngư i có tính t ch . Rèn luy n tính t ch , đ u tiên là ph i tuân theo các quy t c chung, ph i h c các lu t l xã h i. N u không có ý th c nghiêm ch nh tuân th tr t t chung, t do làm nh ng đi u mình thích, thì khi l n lên s tr thành ngư i không có kh năng t ki m soát. Giáo d c tr nh , ban đ u ph i theo m t khuôn kh nh t đ nh. H c các vi c khác cũng nh th . Ti p sau đó m i là vư t ra kh i khuôn kh và t t o ra hình nh c a chính mình. Đó là căn b n c a vi c giáo d c ý th c t ch . Có h ng thú Mu n tr có h ng thú, ph i quan sát th t k lư ng đ tìm ra nh ng kh năng n i b t c a tr khen ng i và khuy n khích. Hãy c g ng ghi l i nh ng đi m đ c bi t trong hành đ ng c a tr . Cha m thư ng có khuynh hư ng ch nhìn th y nh ng đi m chưa đư c con mà b qua mt đi m t t. Hãy quan tâm t i m t m nh c a con, giúp con nh n th c đư c kh năng tuy t v i c a b n thân. Khi tr hi u rõ đi u đó, tr s có th phát huy năng l c c a mình ngày càng t t hơn. ng viên khen ng i tr chính là đ xóa đi màn sương m che ph tâm h n tr . Tr ph i nh n th c đư c th m nh c a mình thì m i c g ng ph n đ u đư c. Đ u tiên tr ch có th giúp đư c nh ng vi c r t nh , nhưng không đư c chê cư i tr . N u tr nói mu n t mình làm vi c 28 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn gì đó, cũng không đ c trêu ch c. Hàng ngày, hãy ghi chép l i nh ng vi c khi n con thích thú và làm t t, ch c ch n s có ích. Ban đ u có th không đ n năm vi c m i ngày, nhưng sau có khi s lên t i 50 vi c t t. B n thân ngư i m hãy thay i cách nhìn v i con mình. Vô tư không lo l ng Hãy d y cho tr r ng, n u tr có n tư ng m nh v i m t vi c gì đó, thì hãy nh t quy t th c hi n. Th c hi n đi u mình p là quy t c quan tr ng th nh t. Ph n đông m i ngư i có thói quen suy nghĩ không tích c c, vì th khó có th thành công đư c. N u có thói quen suy nghĩ l c quan thì s làm đư c, ngư c l i n u luôn có thói quen bàn lùi thì s không th c hi n đư c, đó là quy t c quan tr ng th hai. Theo quy t c này, ngư i hay lo l ng s có k t c c th t b i. Quá lo l ng thì s nh n đư c k t qu đúng như mình ã lo l ng, đó là quy t c quan tr ng th ba. Vì v y, hãy t o cho mình thói quen không lo l ng. V i tr con, hãy dùng nh ng câu nói ki u như “Con ch c ch n s làm đư c”, đ t o s t tin cho con. N u ngay t khi con còn nh , cha m luôn t nh l c quan, không t b gi a ch ng, thì s nuôi d y con thành công. Nh ng đi m c n chú ý khi con có anh ch em Gi i pháp kh chu n b sinh thêm em bé Khi đ a tr bi t r ng mình s p có em, t nhiên nó s quay tr l i cư x gi ng như em bé. B n năng tr nghĩ là em bé s chi m đư c tình yêu c a m , v y n u mình cũng là em bé thì s giành đư c m . Khi y, n u ch nói: “Con là anh/ch c a em đ y!” thì s th t b i. Ngư i m ph i cho con bi t r ng con s có em và kh ng đ nh v i con r ng: “Cho dù có em bé thì con v n là quan tr ng nh t”, và b o con hãy i x d u dàng v i em. D y con nói chuy n v i em bé trong b ng, làm quen v i em d n d n. Vi c này n u làm không khéo s khi n tr l n có tâm lý r ng em bé s chi m m t m và s đeo dính l y m . Nhưng n u tr hi u r ng m v n luôn dành tình yêu cho mình thì s c m th y yên tâm và d n d n s có th tách kh i me. 29 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Sau khi em bé đư c sinh ra N u ch quan tâm đ n em bé s khi n tr l n không yên tâm, s l i tè d m, l i cư x như th mình là em bé. Cha m hãy quan tâm nhi u hơn đ n tr l n. Khi chăm sóc em bé, trư c tiên hãy nói chuy n v i tr l n th t nh nhàng, xác nh n l i v trí c a tr , s khi n tr không còn lo l ng n a. v n thư ng xuyên đ c sách cho tr nghe, khi tr cư x đúng, hãy ôm tr vào lòng và khen ng i “Con th t là đ a tr ngoan.” Ch ng h n khi thay tã cho em bé, n u tr l n đ n bên c nh, hãy ôm tr l n vào lòng, h i xemtr có vui lòng m s thay tã cho em không, khi tr tho i mái thì m i làm. Như v y, tr s càng ngày càng vui v và ngoan ngoãn. Cha m th nh s giúp đ c a tr l n Như đã vi t ph n trư c, n u luôn ưu tiên và làm cho tr l n tho i mái thì tr s d n d n có th tách kh i m . Khi y, m có th nh tr giúp đ và tr s vui v làm b t c vi c gì. Thay vì b t bu c, hãy làm cho tr luôn tích c c và t nguy n giúp đ . Khi đư c giúp, hãy c m ơn tr : 30 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn “Con đã giúp đư c m r t nhi u, m c m ơn con. M r t yêu con.” Và nh ôm con (trong 8 giây), tình c m s truy n qua da và nh ng b t n, căng th ng s tan bi n, con s ngày càng tr nên hi u th o v i cha m . T i đ n có th kê giư ng cho con ng g n. K cho con nghe truy n c tích. T t nh t m t gia đình nên có hai con Gia đình có nhi u hơn hai con d sinh ra cãi nhau. M t ngư i m có nhi u hơn hai con cũng s không th nào chăm sóc đ y đ cho các con đư c. Và n u lúc nào cũng ch nghĩ đ n v n đó thì th n s b căng th ng quá m c đ n phát b nh. N u c s c làm cái vi c không th làm đư c, thì k t c c x u là khó tránh, vì v y hãy d t khoát ngay t u là không đ tình tr ng đó x y ra. Chúng ta nên làm nh ng vi c kh thi v i gia đình mình. Như v y, cha m s đư c ngh ngơi, b u không khí tho i mái trong gia đình s truy n sang con, b n thân con cái s đư c thư th , không v i vàng. Chúng ta ng đ b rơi vào “ch nghĩa lý t ng”, mà hãy theo “ch nghĩa hai con”. Và nh không dùng cách m ng m mà hãy khen ng i th t nhi u. Không đư c đ n y sinh tính c nh tranh Cha m ph i bi t cách đ i x anh ch em trong nhà luôn yêu quý nhau, duy trì tình c m gia ình. N u so sánh hai đ a tr t c là cha m ã th t b i. So sánh v m t cá tính thì không sao, nhưng n u cùng h c m t v n đ mà so sánh ai hơn là không đư c. Không đư c đ tr l n lên v i tâm lý c nh tranh, hãy nuôi d y các con trong s thông c m v i ngư i khác. Cha m hãy luôn yêu thương và quan tâm đ y đ n tr l n, b n thân tr s không ghen t v i em, trong nhà s không x y ra sóng gió. Hãy nh luôn khen ng i và đ i x d u dàng v i con. Ôm con trong 8 giây. Và đ ng quên áp d ng phương pháp ám th 5 phút m i t i. C n ph i giáo d c con l n th t t t Giáo d c đ ng th i c hai tr m t lúc thì không cha m nào làm đư c. Trong trư ng h p đó, hãy l y vi c giáo d c con l n làm tr ng tâm, con th s thông qua đó mà h c h i. Khi con l n ã đư c giáo d c đ y đ r i, s tr thành t m gương t t, có s c nh hư ng t nhiên đ n con th , và con th s còn phát tri n t t hơn n a, cha m không c n ph i lo l ng. Tuy nhiên, cũng c n ph i chú ý đ không x y ra tình tr ng con l n là trung tâm c a gia đình, con th l i b thi u h t. Vi c trông coi c hai con là b t kh thi, vì v y hãy nh ch ng, ông bà, ngư i giúp vi c ho c nhà tr giúp đ , trong th i gian đó thì ng i m săn sóc đ a tr còn l i. N u không th nh đư c ai khác, hãy c g ng bên con l n trong gi ng trưa là đư c. 31 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Kho ng cách gi a hai tr Gi a hai tr nên có m t kho ng th i gian nh t đ nh thì t t hơn. N u sinh thêm con trong khi con l n m i 2 tu i, thì tr đó r t có kh năng s ghen t v i em, và s mu n quay l i làm embé, khi n ngư i m khó lòng xoay x . Khi tr đư c 3 tu i, s có th d n d n tách m , không còn s c v i vi c có em, đó là th i gian phù h p đ sinh thêm con. Nuôi con m t a tr là con m t thư ng b cho là “có v n đ ”. Nhưng không ph i đ a tr con m t nào cũng k qu c. Có nhi u tr con m t đư c giáo d c r t t t. N u cha m có th khéo léo hi u đư c tâm lý c a con, nuôi d y con đúng cách, thì con m t cũng s phát tri n như các tr khác. Tuy nhiên, có nh ng đi u mà n u là con m t thì s không th h c đư c, mà nh t thi t ph i có nhi u hơn. Riêng cá nhân tác gi mong mu n n u có đi u ki n thì sinh hai con. Tr là con m t trong gia đình vì không có ai là i th , thông thư ng s có v tr m l ng. Nhưng khi l n lên, hòa nh p vào t p th , s d n d n hi u ra cách đ i nhân x th , cha mcũng không c n quá lo l ng. Thay vào đó, hãy suy nghĩ đ giúp con hòa nh p, bi t th hi n b n thân, bi t phát huy năng l c và phát tri n tài năng. a tr gi a a tr gi a, vì có c anh/ch , c em, vì th thư ng r t nhanh nh n V i tr này, n u cha mquá lo l ng, tr s tr nên y u đu i, vì v y hãy tr phát tri n t nhiên là t t nh t. Tr không như đ a l n nh t, cũng không như đ a nh nh t, hãy giáo d c tr như b n thân v n có, tr s tr nên r t t tin. Không can thi p vào chuy n cãi nhau c a các con Khi các con cãi nhau, cha m không quy t đ nh ai đúng ai sai, cũng không c n can thi p gì. Tr t nhiên s theo tr t t anh em, ngư i l n mà xen vào là h ng chuy n. Thông thư ng s theo tr l n, khi đó tr l n s c m th y tho i mái và s cư x t t v i em, quan h anh ch em trong nhà s tr nên t t đ p. T t nhiên s có lúc tr l n sai, cha m c n d y tr đi u gì không đúng. Khi tr cùng chơi đ chơi, n u là đ c a tr l n thì ph i ưu tiên tr l n. N u b t tr l n ph i như ng đ c a mình cho em là không đư c. Hãy xác đ nh rõ ràng quy n s h u và nói cho Tr đư c 9 - 1 0 tháng, n u không cùng tr chơi trò “cho - mư n” thì n hơn 1 tu i s không tr l n hi u đi u đó. L i khuyên đ i v i t ng l a tu i Dư i 1 tu i Tr kho ng 6 tháng mà bi t nh n di n m t ngư i, ch ng t trí tu tr ã phát tri n. Hãy cho tr nh n bi t t t t ng ngư i trong nhà. 32 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn th d y tr đưa đ cho ngư i khác. Trong gia đình, hãy d y tr đưa đ cho ngư i này, mư n c a ngư i kia. Thông qua trò chơi, d y tr nh ng tình hu ng th c t , sau đó l p l i nh ng hành đ ng đó. Kho ng 11 tháng, tr có th bi t đưa tay cho tr khác, th hi n tình c m thân thi n. Khi đó, hãy nói v i tr r ng đi u đó th t đáng yêu. 1 - 2 tu i Giai đo n này, tr có th có cách cư x nóng n y, nhưng tính cách đó ch là nh t th i, qua 2 tu i tính cách này s không còn n a, vì th cha m cũng không c n lo l ng. Tr giai đo n này thư ng hay ném đ , n u la m ng tr cũng không bình tĩnh l i đư c mà s có thái đ ph n kháng m nh hơn. N u c m c k , đ tr đư c ném tho i mái, l y đó làm mt trò chơi vui thích, thì t tr s nhanh chóng “t t nghi p”. Đây là m t bư c c a quá trình tr ng thành, vì v y không nên m ng m tr . M ng m ch làm cho con tr tr nên ngày càng khó b o. Thay vào đó, cha m hãy tìm nh ng đi m t t con và khen ng i, tr s tr nên ngoan ngoãn. T m 22 tháng tu i v n còn là th i k tr chưa n đ nh. Tr v n đang trong th i gian nh n bi t và quen d n v i nh ng ngư i xung quanh, hay tr n sau lưng m , đi ra ngoài v n còn nhút nhát và hay đòi b . Nh ng lúc như v y không đư c b m c con mà hãy đáp ng đ y đ , khi th i k này qua đi, tr s nh n bi t m i ngư i r t t t, s thích chơi v i tr con, bi t chào h i ngư i l n. Tr con m i ngày m i khác, càng lúc càng trư ng thành. Đ tr đư c l n lên, tình yêu thương c a cha m là y u t c t y u nh t. 2-3 tu i Tr đư c 2 tu i s òi “t mình làm” m i vi c, không thích ngư i khác đ ng tay vào. Giai đo n này r t quan tr ng đ nuôi dư ng s t tin cho tr . Hơn 2 tu i m t chút, tr s không ch u nghe l i cha m h t th y m i vi c. Khi đó n u cha mt c gi n và l n ti ng m ng m , tr s càng c ng đ u và ương bư ng hơn. Cha m c n có cách gi i quy t phù h p, không tr c ti p đ i đ u v i tr mà làm như mình ch p nh n đi u đó. Gi s con nói: “Con không mu n”, hãy nói: “V y là con không mu n đ y. Th thì m s làm.” L p t c tr s òi t mình làm. Tóm l i, cha m ph i tránh đôi co v i tr , dùng chi n thu t “t n công t phía sau”, nói nh ng l i ngư c v i ý đ nh c a mình. 3-5 tu i Th i k này tr b cho là bư ng b nh nh t, nhưng cha m hãy ng xem đó là s bư ng b nh mà hãy nhìn nh n đó là s t l p. Khi tr nói: “Con không mu n” thì đó chính là d u hi u đ b t đ u hu n luy n tính t l p cho tr . H u h t m i vi c tr s nói “Con không mu n”. N u cha 33 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn m m ng m ngay thì s đánh m t s t l p tr . Cha m c n tôn tr ng mong mu n t l p c a con, thay vì nói: “Hãy làm đi”, thì hãy h i: “Con s làm vi c A hay vi c B?”, như v y con s c m th y là mình đư c h i ý ki n, cách làm này s phát tri n đư c tính t l p. M t khác, trái v i vi c mu n tách kh i cha m và t l p, tr th c ra v n không mu n r i m, v n đòi đư c ôm b , lúc đó n u cha m m c k và b o: “Con t chơi m t mình đi”, thì l i khi n tr không th t l p đư c. Th i k này, cha m v n c n chơi cùng con. Cha m c n hi u r ng đây chưa ph i là lúc con có th chơi m t mình ho c chơi v i tr khác hoàn toàn đư c. 5-6 tu i Tr 5 tu i đã có th hành đ ng m t cách t ch . Tr c bi t không thích b nói: “Hãy làm đi!”, vì v y cha m c n tránh dùng nh ng câu m nh l nh. Thay vào đó có th l p th i gian bi u, cho tr đánh d u vào nh ng vi c đã làm. Khi tr đánh d u h t m i vi c, cu i tháng nên có ph n thư ng cho tr , tr s làm t t hơn. Càng nói nh ng câu như: “Hãy làm nhanh lên”, tr s càng ch m ch p. N u tr làm ch m, cha m hãy làm như không bi t, đ tr t ch u trách nhi m, t làm đ n cùng. Cha m nói quá nhi u s khi n tr không tr thành ngư i l n đư c, vì th hãy b thói quen can thi p mà nên h c cách tôn tr ng tính đ c l p t ch c a con. Trên 6 tu i Tr trên 6 tu i đã bi t suy nghĩ m t cách logic, th i k này hãy cho tr c nh ng sách có s lý gi i rõ ràng, b n thân cha m trư c m i v n đ hãy gi i thích rõ lý do cho con. Quan h cha con và quan h v i ông bà Vai trò c a ngư i cha Các ông b nhìn chung không nhi t tình l m trong vi c giáo d c con mà thư ng giao cho ngư i m . Nhưng khi nhìn th y con có nh ng thay đ i n i b t s lưu tâm và mong mu n giúp . Hàng ngày, b hãy b t th i gian đ chơi v i con. Khi th y m b n r n v i vi c chăm sóc con, b hãy giúp m làm nh ng công vi c nhà. Quan ni m v ý th c c a ngư i cha có th khác ngưừỉ m Khi cha m có quan ni m v ý th c khác nhau, không nên vì th mà bu n bã, hãy cho đó là đi u t t. M d y con tình yêu, cha d y con s nghiêm kh c, như th là cân b ng. M d y con s d u dàng, cha d y con s c ng r n, đó cũng là đi u hay. Cha và m không nh t thi t ph i có cách d y gi ng nhau. Ngư i m hãy yên tâm ngư i cha làm theo cách c a mình. Gi a hai ngư i hãy duy trì quan h t t và cùng h p s c nuôi d y con. Không nên nghĩ tr con làm phi n cha chúng Con th ng cùng m là chính, khi b có th i gian trông con giúp, hãy c m ơn vì đi u đó. Trong th i gian đó, ngư i m có th làm vi c riêng c a mình. Th ng thì ban ngày m toàn 34 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn ph n chăm sóc con, bu i t i b có th giúp đ . Tr đư c chơi cùng b nhi u s có tâm lý yên n, luôn vui v đáng yêu. Ngư i m không ph i lo r ng tr con khi n b v t v , hãy g i ý đ b chăm sóc con. Vi c chăm sóc và giáo d c con là vi c tr ng đ i, v đi m này hai v ch ng hãy cùng nói chuy n và h p tác l n nhau. Quan h cha - con Nh ng em bé t nh có ti p xúc v i b , không có bé nào là không mu n đư c b b m, n ng n u. Tr t nh đư c giao ti p v i c b và m , s thích chơi v i c hai. Đôi khi v ng m , chơi v i b cũng r t t t. Nhưng nhi u khi b hay b n r n, gi gi c không phù h p v i con, đó là đi u đáng ti c. N u có th , b hãy c g ng s p x p th i gian đ bên con. Trong trư ng h p không th thì cũng không nên quá phi n lòng, vì phi n lòng s d n đ n stress, s nh hư ng đ n con cái. Thay vào đó ngư i m hãy c g ng đ luôn bên con. Cho tr ng s m, sáng hai cha con cùng d y Tr con kho ng 8 gi đi ng là đư c, đó là th i gian b t đ u s n sinh hooc-mon tăng trư ng. Th i đi m đó n u không cho tr ng , đ ng h sinh h c s b lo n, không t t cho s trư ng thành c a tr . Ng s m và d y s m, bu i sáng d y cùng v i b , như th là h p lý. G i con cho bà G i con cho bà s cho cha m r t nhi u, khi sinh thêm em bé cũng không quá b n r n. Khi đó, tr s không ghen t v i em và ngư i m s có th i gian chăm sóc em bé. V i nh ng ưu đi m đó, có th suy nghĩ đ n vi c nh ông bà trông giúp tr l n. Nhưng n u ngư i m có tâmlý giao h n con cho ông bà, thì ng c l i, tr s ch mu n nhà. T t c tùy thu c vào tâm lý ngư i m . Khi m không b căng th ng, đ i x d u dàng v i con, con s yên tâm v bên m. Tr con có th cũng yêu quý ng i khác ngoài m , nhưng ch dành kho ng 30%, còn l i 70%tình c m v n dành cho m . Ngư i m hãy luôn có suy nghĩ r ng lư ng là cách gi i quy t t t nh t. 35 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn M có quá nghiêm kh c? Luôn ghi nh là không m ng m con, hãy nh nhàng và luôn khen ng i con. Khi con làm gì không đúng cũng đ ng m ng, hãy nh nhàng nói cho con hi u, như v y tr s không n y sinh thái đ ph n kháng. Càng m ng m tr s càng tr nên bư ng b nh. Đây v n còn là th i đi m tr mu n đư c chi u chu ng, vì v y hãy ng t ngào v i tr . N u m quá nghiêm kh c, tr s nhõng nh o ông bà. Hãy luôn dành cho con tình yêu, luôn cư x d u dàng v i con, đó là phương pháp t t nh t. Thái đ c a m v i bà n i Gia đình yên m, hòa thu n là môi trư ng giáo d c t t nh t cho tr . Nhưng đ thay đ i bà là đi u g n như không th , vì v y ngư i m hãy c g ng đ thích nghi v i bà. Hãy tôn tr ng bà, hãy luôn vui v tươi cư i, như v y không khí trong nhà m i yên vui đư c. Hãy tìm ra nh ng đi m t t c a bà, c m ơn bà, như v y thái đ c a bà ch c ch n s tr nên tích c c. M u ch t gi gìn không khí gia ình là ngư i m , gi ng như v ng thái dương v y. Ngư i m làm t t vai trò c a mình, gia ình t nhiên s yên n, h nh phúc. con tr yêu quý bà Tr con bao gi cũng yêu m . T m quan tr ng c a bà đ i v i tr b ng kho ng 20% c a m. Bà không th thay th đư c m . Khi có m bên c nh, tr có th t ra không c n bà, nhưng không có nghĩa là tr ghét bà. M ph i d y con bi t ơn bà và ph i thư ng xuyên nói l i c mơn. Hàng ngày, hãy nói v i con r ng bà r t hi n, r t yêu quý con, con hãy luôn là a tr ngoan đ bà đư c vui. 36 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn V a đi làm v a nuôi con N u c hai v ch ng cùng c g ng, thì vi c v a đi làm v a nuôi con là m t k ho ch kh thi. Nhưng n u c b và m u quá b n r n và giao h n con cho bà thì l i là đi u đáng lo l ng. B i vì nhi u đ a tr đư c nuôi d y theo mô hình này hoàn toàn không đư c giáo d c t t v m t ý th c. Chúng không đư c hư ng đ y đ tình yêu c a m , d n đ n không có tinh th n h p tác, khi đi nhà tr , m u giáo s tr thành đ a tr khó ki m soát. N u có th m b o không x y ra vi c đó, ngư i m hoàn toàn có th đi làm bình th ng. Con cái cũng s nhìn vào và h c t p tác phong làm vi c c a cha m . Chú ý đ tr không b phát tri n ch m N u công vi c cho phép, m có th cho con đi làm cùng, v a d u con v a làm, ho c đ con ng i bên c nh, thi tho ng có th i gian thì nói chuy n v i con, tranh th d y con, đư c như v y là r t t t. N u ph i nh ngư i khác trông con giúp thì đó ph i là ngư i có th thay m làm nh ng vi c như đ c sách cho con nghe, d n con đi d o, quan sát t nhiên, đ m b o phát huy đư c các kh năng c a con. Đi u quan tr ng là ph i chú ý đ s phát tri n c a tr không b ch m l i. S p x p khi cha m u đi làm Cha m u đi làm không có nghĩa là con s không đư c nuôi d y t t. M i ngày dành cho con kho ng 30 phút, c g ng tìm ra nh ng ưu đi m c a con và hư ng con phát tri n, khi y ch c ch n con s không thua kém b t k ai. Các b c ph huynh hãy tin như th . Khi tr v nhà, hãy phân chia th i gian đ có th c sách cho con, chơi v i con, cùng con chơi các trò chơi có tính trí tu kho ng 30 phút là đư c. N u giao con cho ngư i khác, ph i đ m b o con không đư c xem tivi, mà đư c nghe đ c sách, đư c cùng chơi đ chơi, đư c d n đi d o, không b m c quá nóng, không đ c ăn v t. Khi b v ng nhà lâu ngày nh b c a tr trong nhà, hàng ngày cho tr nói chuy n. Cho con nghe đi n tho i c a b . Có đi u ki n thì quay c nh c gia đình sum h p và m l i cho con xem cũng là cách làm hay. Môi trư ng nông thôn r t t t cho tr Môi trư ng nông thôn không có ti ng n, l i có r t nhi u th thú v . Nh ng đi u h p d n không ph i ch là âm thanh, có c nh ng th nhìn th y b ng m t, so v i thành th thì nông thôn thú v hơn nhi u. Có th nghe ti ng nư c sông ch y, ti ng chim hót líu lo, có th đi d o và l ng nghe âm thanh yên tĩnh c a cánh đ ng. Nh ng âm thanh quá sôi đ ng ch n thành th d làm cho con ngư i b căng th ng, tinh th n m t m i. S yên c a nông thôn giúp cho con ngư i đư c ngh ngơi, tinh th n tho i mái. Đó là ưu th vư t tr i c a nông thôn so v i thành th . 37 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Hãy k cho tr nghe v t nhiên và cho tr đư c h c h i th t nhi u t nông thôn. D y tr tên c a các loài cây c , các lo i côn trùng, các lo i đá, cho tr chơi sông, ngh ch nư c, ngh ch cát, đ tr tr i nghi m càng nhi u càng t t t t c nh ng gì không th làm đư c thành th . Vi c quan sát t nhiên là vi c không th làm thành ph . Nh ng tòa nhà cao thành ph khi n ngư i ta không th nhìn th y b u tr i và các vì sao. Vì th , ngay khi có cơ h i, hãy cho tr thư ng th c nh ng đi u đó thôn quê. Chú ý khi thay đôi ch Khi thay đ i môi trư ng s ng, c n quan tâm trư c h t là nư c u ng và th c ph m. Vi c này khác h n v i m t chuy n đi chơi. Ngay t u hãy d n tr đi thăm các nhà xung quanh, cho tr đi chơi công viên lân c n. Ph i h t s c quan tâm đ tr có th thích nghi v i môi trư ng m i. 38 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Chương 2. L i khuyên cho nh ng lo l ng trong vi c nuôi con Bú m , khóc đêm, tr ng cùng b m Nuôi con b ng s a m c n phù h p v i nhu c u c a con. N u em bé mu n bú m kho ng 3 ti ng m t l n thì hãy cho em bé bú 3 ti ng m t l n, n u embé mu n kho ng cách đó là 4 ti ng thì hãy 4 ti ng cho bú m t l n, dù th nào cũng ph i theo nhu c u c a con. Không đư c b t ép con ph i tuân th gi gi c như m t cái máy, c n phù h p v i t nhiên. Ban đêm không c n c đánh th c con đ cho bú, m và con đ u đư c ng gi c là t t nh t. Cho con bú m n kho ng 1 tu i Hãy cho con bú m n kho ng 1 tu i. Đ n giai đo n ăn d m nên cho ăn trư c r i bú sau. Ăn d m c n chú ý t p cho tr quen v i nhi u lo i th c ăn, tránh vi c ăn u ng không cân đ i. N u có th , cho tr ăn đư c càng nhi u lo i th c ăn càng t t. S khác nhau gi a s a m và s a bò S a m có thành ph n chính là lactose, s a bò có thành ph n chính là casein. Ch t canxi có trong m i lo i s a cũng khác nhau. Dùng nhi u s a bò s khi n s trao đ i canxi trong cơ th b phá v , răng d b sâu, xương giòn, hay b d ng, d c m cúm. So v i canxi có trong s a bò, canxi trong cá con (ăn c xương) ho c thu c canxi s t t hơn. Trong s a bò s ho t đ ng c a catalase (enzym hô h p) b kém. Enzym hô h p này r t c n thi t trong ho t đ ng oxi hóa t bào. T bào cũng c n hô h p, trong quá trình đó s t o ra H202, ch t này làm đông k t protein. Enzym hô h p catalase có tác d ng phân gi i ch t H202 thành oxi và nư c. N u dùng nhi u s a bò, ch t H202 sinh ra trong quá trình trao i ch t s không phân gi i đư c mà b tích t l i, có h i cho cơ th . Bài ti t lư ng mu i và lư ng đ m dư th a 39 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn bài ti t lư ng đ m và mu i dư th a trong cơ th , hãy cho tr u ng nhi u nư c. Lư ng nư c b ng 3 - 4 l n lư ng s a m . Ban đ u hãy cho tr u ng nư c m. Cho tr u ng s a ban đêm đ n bao gi ? Thói quen u ng s a ban đêm tr cũng không gi ng nhau, nhưng thông thư ng là s ch md t khi đư c 3 tháng. Tr 4 - 5 tháng n u v n cho u ng s a đêm thì n t n 8-9 tháng, tr cũng s v n ti p t c. Thói quen này nh t đ nh ph i b . Tr có th khóc trong m t vài ngày, khi đó có th b tr lên, đi ra bên ngoài, v v cho tr ng ti p. Ban ngày, hãy cho tr d y s m, đi ra bên ngoài chơi, duy trì kho ng cách gi a các l n u ng s a, t o thói quen ăn u ng đúng gi . Khi cai s a s t ng thay đ i thành b a ăn d m. Vi c khi n cho tr khóc vào ban đêm s nh hư ng x u đ n tâm lý là hoàn toàn không đúng. Khi tr khóc th n kinh c ch s ho t đ ng, là m t vi c t t. Kho ng 10 tháng th c hi n ăn d m hoàn toàn và cho tr cai s a là h p lý. Khi tr nh t đ nh đòi bú đêm Có nh ng em bé nh t đ nh đòi bú m vào ban đêm, khi đó hãy cho em bé bú em có th yên tâm ng ti p. N u không th t o thói quen cho con, cũng không nên quá câu n , hãy có thái phù h p v i mong mu n c a con. D a vào tình hình th c t c a em bé đ d y d là t t nh t. Thay vì lo l ng là mình không bi t nuôi con, hãy c g ng hi u tâm lý c a con, khi đó b n thân ng i m cũng s không b căng th ng. N cư i tr l i trên gương m t ngư i m vô hình chung s truy n tình yêu sang cho con, con s tr nên ngoan ngoãn. Nguyên nhân c a khóc đêm và phưưng pháp ám th Khóc đêm thư ng đư c cho là do ban ngày tr b kích đ ng nhi u. Hãy th gi m b t kích ng và đ cho con chơi m t mình xem sao. Nh ng kích thích vui s không có nh hư ng x u, nhưng n u tr b m ng nhi u, b b t làm nh ng vi c không vui, khi n cho th n kinh b căng th ng, s d n đ n khóc đêm. Cũng có th do ngư i m b m c con, khi n con c m th y không yên n. Ngoài ra, s a bò và n c ng t quá nhi u cũng khi n đ u óc tr b kích thích. C n h n ch nh ng th ch a nhi u đư ng như nư c ng t và các đ ăn v t. Cho tr ăn nhi u rau xanh, thay s a bò b ng nư c. Trà và cà phê tuy t đ i c m. Bí quy t đ tr ng ng khóc đêm là hãy ôm ch t con trong 8 giây, ban đêm khi con b t đ u ng dùng phương pháp ám th trong 5 phút. Phương pháp này đ c bi t có hi u qu . “Con là mt a tr ngoan, b m r t yêu con. Con s ng th t ngon đ n sáng mai.” - Hãy nói v i con nhưv y t đáy lòng, con s yên tâm ng . Gi i pháp kh tr khóc đêm Khi tr hay khóc v ban đêm, trư c khi đi ng có th cho tr t m nư c m. (Nư c m ch không ph i nư c quá nóng). Sau khi t m, hãy cho tr u ng nư c l c. Nư c l c là nư c tinh khi t ch không ph i nư c đun sôi đ ngu i. S a cũng có th là nguyên nhân gây kích thích 40 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn khi n tr khóc v đêm, vì th t m th i d ng u ng s a, thay b ng nư c. Nư c s giúp tr ng say. Không nên m c quá nhi u qu n áo khi đi ng vì có th khi n tr b nóng quá. Trư c khi đi ng không nên đ tr b kích đ ng m nh, vì th c n tránh nô đùa quá tr n. Hãy cho tr đư c đi vào gi c ng trong ti ng nh c nh nhàng. Ngoài ra, có th g i cũng có nh hư ng đ n gi c ng . Hãy th cho tr dùng g i c a b xemsao (có nghĩa là m t lo i g i cao hơn. Đã có ghi nh n r ng tr ng ngon nh g i c a b ). Ho c, th cho tr dùng g i nư c ch ng h n. Khi tr g t ng , hãy cho m t chút mu i vào đ u ngón tay và đ tr li m. Khi tr không bu n ng , hãy vu t nh 2 - 3 l n t trán xu ng mũi và ám th r ng con s ng ngon. Trư c khi đi ng , hãy t t đèn trong phòng kho ng 1 ti ng. Cũng có nghiên c u ghi nh n r ng tr ng ngon hơn khi u ng nư c sau khi l c qua máy l c t o ion thay vì n c thông thư ng. Hãy quy nh gi ng c a con, m có th vào ng cùng, sau khi con đã ng r i m i ra kh i chăn. Tr ng cùng b m giúp n đ nh v tinh th n Tr ng cùng b m thư ng đư c cho là không t t, nhưng n u vi c ng cùng giúp tr tránh kh i b t an, có th yên tâm ng ngon, thì đó cũng không ph i là vi c x u. Ngư c l i, có th khi n tr c m nh n sâu s c hơn tình yêu c a m , tránh đư c nh ng t n h i v tinh th n. Khi tr ã ng r i, m s tr p riêng chăn, như v y tr cũng v n có th ng c l p. Khi b t đ u ng , n m tay tr và đ c sách cho tr nghe cũng là cách r t hi u qu . Nên dùng lo i g i th p dành cho tr em, chú ý đ tr không b va đ u vào tư ng trong khi ng . Thói quen mang khăn đi ng Có nhi u tr có thói quen mang khăn đi ng , đây là vi c khi n tr c m th y yên tâm hơn, vì th không nên ngăn c n. N u b n thay khăn b ng g i ôm thì cũng s d n đ n tình tr ng khi không có g i ôm tr không ng đư c. 41 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Tóm l i, s yên n đ i v i tr là quan tr ng, n u c tình tách tr kh i nh ng th đó, s d n n b t n. M hãy n m tay con, hát, k chuy n cho con. Khi tr g t ng Khi tr khó ng , hãy ôm tr , ng cùng v i tr . N u tr có d u hi u mu n g i lên tay m khi ng thì hãy cho tr đư c làm như v y. v cơ b n không th ti p t c như th mãi, nhưng trong trư ng h p đó hãy âu y m, n ng n u tr , ru cho tr ng . Tr ng không sâu Tr ng lúc mê lúc t nh thư ng do b m ng nhi u mà ra. Hãy ng ng ngay vi c m ng m , khen ng i và ôm ch t con trong 8 giây. Phương pháp ám th n t n 6 tu i v n có tác d ng, vì th hãy th áp d ng. Khi có m t ngư i khác, hãy nh con giúp vi c gì đó và khen ng i: “Con r t ngoan, giúp m đư c r t nhi u.” Thư ng xuyên nói: “M c m ơn con”, “M nh con nhi u quá”... Nh ng vi c đó s khi n tr vui v và tho i mái v m t tâm lý. Khi tr khóc nhõng nh o, hãy k cho tr khóc Tr thư ng xuyên khóc, không ph i vì tã t, vì nóng, vì đau, vì đói, vì bu n ng ..., nghĩa là ch ng có lý do gì mà khóc, t c là nhõng nh o. Khi đó, c m c cho tr khóc, 30 phút hay 1 ti ng cũng m c k . Khi tr hi u r ng mình có khóc bao nhiêu cũng s không nh n đư c gì c , thì tr s ng ng khóc và t mình bình tĩnh l i. Hãy tr đư c khóc m t l n cho th a. Khi tr s t m N u tr c s ti m mãi, thì th t phi n ph c. Hãy cho tr m t con g u bông th t m m, th t êm tr ôm khi đi ng . Tr s th y yên tâm v i món đ đó m i khi ng . Cho tr nghe nh c Cách rèn tr ng trưa và cách đánh th c Không tùy ti n đánh th c khi tr ng trưa. Hãy theo dõi tr trong m t tu n và ghi l i. Gi s th i gian ng bình quân là 2 ti ng 30 phút thì hãy t đ ng h báo th c trư c đó 10 phút. Tu n ti p theo đ t s m hơn 10 phút n a, ti p theo l i s m hơn 10 phút n a. Hãy đánh th c tr b ng đ ng h báo th c. Khi tr ã d y r i hãy cho tr u ng nư c, đi b đi d o. U ng nhi u nư c giúp tr có gi c ng sâu, đ u óc đư c ngh ngơi, th c d y cũng r t t nh táo. M t khác, có tr không ng trưa nhưng bu i t i l i ng r t ngon, cũng là thói quen t t. L i có nh ng tr ban ngày ng r t ngon nhưng bu i t i l i hay th c gi c và khóc, khi n mCai s a nên th c hi n trong giai đo n t 1 0 - 1 2 tháng, n u mu n cũng ch n 1 năm 3 m i m t, stress, không bi t ph i làm th nào. Nhìn chung, tr ng trưa ít nhưng th tr ng v n tăng bình th ng thì không có gì ph i lo l ng. Ng trưa ít hay nhi u là tùy tr . T vi c ăn d m đ n n n p ăn u ng Th i k cai s a 42 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn tháng. N u trong giai đo n đó tr có th t b s a là bình th ng. S a bò không ph i là mt th c ph m t t, so v i s a bò thì s a đ u t t hơn. Vi c cai s a, n u th c hi n mu n, s n y sinh m t s đi u sau: • Tr không bi t c n, không ăn đư c th t. Hi n nay có khá nhi u tr như v y. • U ng s a trong th i gian dài s d n đ n m t cân b ng dinh dư ng. • Tr u ng s a lâu ngày cũng s ch m bi t nói. • Có xu hư ng ch m phát tri n trí tu . • Tr bú m sau 1 tu i s d b sâu răng. N u không th cai s a hãy th bi n pháp sau: l y mi ng dán dán vú m l i, và nói v i con r ng, m b đau. Con hi u đi u đó, s không bú m n a. Ăn d m ph i t p t ng chút m t Ăn d m có th b t đ u t p t 3 tháng v i lư ng ăn là m t thìa nh nư c đ u tương. N u tr không thích, ch u ng s a, s d n đ n h ng v giác, l n lên không bi t ăn rau. Dù v t v , hãy c t p cho tr quen v i nhi u lo i v . Đ u tiên ch c n 1-2 thìa nh . Khi tr quen d n m i tăng lên. Tr ăn ít cũng không ph i lo l ng. Vì tr ch ăn theo nhu c u c a mình, không nên b t bu c tr ăn m t cách tùy ti n. Tránh nh ng th không h p v i cơ thê Khi ăn th n u có nh ng th không h p v i cơ th thì nên tránh. V i đ ăn m i thì không đư c cho ăn nhi u ngay m t lúc vì có th d n đ n d ng, ch nên b t đ u t m t lư ng r t nh , cha m hãy ghi nh đi u đó. Chu i và tr ng cũng ch cho ăn ít m t, 1 tu n 1 - 2 l n, nhi u l m cũng ch 3 l n là đư c. v ý th c ăn u ng, nh t đ nh ph i tuân th v n đ th i gian. Không đư c cho ăn v t. Tr ăn v t thì n b a chính s không mu n ăn n a, v a ăn v a chơi là m t thói quen r t x u. B t đ u t p cho tr t ăn t 9 tháng tu i Tr đư c hu n luy n c m thìa t ăn t lúc 9 tháng tu i s r t khéo tay. Ban đ u tr s v ng v và làm rơi vãi nhi u, hãy r ng lư ng v i tr . Tr v a ăn v a chơi thì m thu d n ngay, không cho tr ăn l m . Tr hi u ra đi u đó s không đ ng đ nh n a mà c g ng ăn nhanh. 43 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn v ý th c ng i bàn, ngay t u hãy kiên quy t không cho tr v a ăn v a đi l i xung quanh. Tr s d n d n có thói quen ngoan ngoãn ng i bàn, vì th hãy kiên nh n ch i. B m t b a ăn đ l y l i c m giác thèm ăn N u tr ăn lâu, hãy b t t c nh ng b a ph và nư c ng t. T t c nh ng đ ng t, s a, nư c ng t đ u không làm cho b a ăn chính đư c ti n b . Ngoài ra, m t tu n có th cho tr nh n ăn sáng m t hôm. N u tr mu n ăn, cũng không cho ăn. B m t b a sáng, tr s ăn t t hơn h n. Khi cho tr b qua m t b a ăn, trong vòng 6 gi không đư c cho ăn gì ngoài n c, tr s l y l i c m giác thèm ăn và s thích thú v i vi c ăn. Lúc nào cũng nghĩ đ n vi c cho con ăn, cho con ăn, thì con s ch ng bao gi th y thèm ăn. Vi c ăn u ng ph i b t ngu n t h ng thú, đó là đi u quan tr ng nh t. Ch ăn không cân b ng, b t ép tr ăn s d n đ n vi c m t c m giác thèm ăn. Nhưng n u tr t nhiên có xu hư ng ăn thiên v m t lo i cũng không nên can thi p quá thô b o. Giáo d c ăn u ng còn quan tr ng hưn giáo d c ý th c Nuôi d y tr ph i b t đ u t giáo d c ăn u ng. Vi c ăn u ng còn quan tr ng hơn c h c t p và l nghĩa. Ăn nhi u th t, các s n ph m t s a, các đ ăn s n s khi n cho tr có tính ph n kháng và đ u tranh m nh, năng l c trí tu gi m sút, khi đó n u c g ng giáo d c t 0 tu i cũng ch t hi u qu m t n a. B a ăn ph i là đ ăn t nhiên, nhi u rau, thư ng xuyên thay đ i. Tr s thu n tính và bi t nghe l i. 44 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Phòng b nh t vi c ăn u ng Nuôi dư ng tr c n ph i tránh đư c các b nh t t thông thư ng. Th t bò, s a bò, các s n ph m t s a, tr ng, đ u không nên ăn quá nhi u hàng ngày, hãy ăn nhi u rau, tinh b t, nhưv y tr s không b s t hay b các b nh khác. Cho tr u ng nư c đã qua máy l c t o ion, nư c ion đi n gi i. Phương pháp c i thi n dinh dư ng cho cư th và não b • Cho tr u ng Lecitin (m t lo i thu c b ). Lecitin có tác d ng làm thay đ i th ch t và t o c m giác thèm ăn. • Ti n hành phân tích m u tóc c a tr xác đ nh xem có b thi u k m và magie không. N u tr b thi u ph i b sung đ y đ , nh ng nguyên t vi lư ng này s làm thay đ i v giác và kích thích ăn u ng, đ c bi t là k m. • S d ng nư c ion đi n gi i cho tr u ng hàng ngày. S trao đ i canxi và magie s t t hơn, tr s tr nên kh e m nh. Nư c u ng hàng ngày là nhân t quan tr ng nh t. • Cho tr ăn rau theo mùa. Không ph i ch vi c h c t p mang l i ki n th c. Đ ăn, th c u ng cũng làm thay đ i căn b n s ho t đ ng c a t bào trong cơ th và não b . Cha m hãy ghi nh đi u đó. Nh ng th nên ăn và không nên ăn S a và tr ng ăn hàng ngày là không đư c. Hãy gi m b t hai th này. N u ăn liên t c còn có th gây b nh máu tr ng. Hoa qu không th thay th đư c rau. Chu i cũng không đ c ăn liên t c m i ngày m t qu , vì s gây d ng. Rau có th n u chín, hãy cho tr ăn càng đa d ng càng t t. Các lo i khoai như khoai lang, khoai tây, c t , khoai môn,... các lo i c như c c i, cà r t, các lo i rau bó xôi, súp lơ, c i, u r t t t. 45 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Ngư c l i, nh ng th như th t ngu i, xúc xích, gan, không nên cho ăn. Gan là cơ quan gi i c, t p trung nh ng th ô nhi m nh t c a cơ th , vì th r t nguy hi m. Tr ăn gan r t hay b s t. tr thích ăn rau Tr b thi u k m s khi n cho v giác b h ng, không th ăn đư c rau. Ăn vào s b nôn ra. Đây không ph i do tâm lý mà th c s là v n đ c a cơ th . Khi đó hãy cho tr n m tinh ch t chi t t qu mai, có tác d ng thay đ i v giác, s có th khi n tr ăn đư c rau. Ngoài ra, hãy xay nư c cà chua, dưa chu t, cà r t, rau chân v t, táo, c i d u cho tr u ng. T làm đ ăn v t cho tr Không nh t thi t ph i tuy t đ i c m đ ng t. nhà có th t làm cho tr m t s ăn v t, khi tr ra ngoài cũng s không đ n m c thèm khát. Nguyên li u là đư ng (ít), hoa qu , m t ong, m n, đ làm nư c qu , k o bánh ng t. Các bà m có th tham kh o cách làm trên các sách chuyên v n u ăn, m th c. Khi tr b m Khi tr b m, hãy cho ăn các th d tiêu hóa như cháo. Cho tr u ng nư c khoáng thiên nhiên. Không cho tr ăn theo ý thích, v n ph i cho ăn nhi u rau như thư ng. a tr ngay t nh ã kh e m nh nh v n đ ng V n đ ng t khi m i sinh Sau khi sinh đư c hai tháng các kh p xương và cơ b p c a tr s ho t đ ng. Não b , h th n kinh, cơ b p, xương c t, m ch máu, h hô h p... đã phát tri n th ng nh t. Khi tr ng , hãy dùng tay trái gi chân tr , cho tr n m ngón tay ph i c a m . M v a n n bóp chân cho tr , v a giơ tay tr lên vai r i h xu ng, tr s nhanh chóng bi t l y. Cho tr bò Bò là tư th cơ b n giúp phát tri n s v n đ ng. Trư c khi tr bi t đi, hàng ngày cho tr bò th t nhi u s có đư c s c kh e t t. Giúp tr t p luy n Có r t nhi u hình th c t p luy n. B t đ u t vi c v n đ ng toàn thân, chân và tay c ng đ trư n. Đ u tiên là xoay vòng vòng t i ch , sau đó lùi, r i m i trư n lên phía trư c. Khi tr đư c 8-9 tháng, hãy hu n luy n tr bò th p. Cách th c c a trò này là cho tr bò tư th b ng sát đ t, đ y chân tr đi. Tr s d n bi t cách s d ng chân. Trư c m t tr chơi đ khuy n khích tr l y. Khi không chơi trò này thì t p th d c. Kéo tay tr cho tr ng i d y, gi cho tr ng, nhún nh y chân, l t nghiêng cho tr tr mình. Trong giai đo n này n u cho tr v n đ ng nh ng ng tác c n thi t thì tr s tr nên m m d o. D y tr cách nh c chân lên, giúp đ tr b ng cách c m tay cho tr ng. Giai đo n này n u b tay ra thì tr v n chưa t ng đư c, vì th cho tr dùng tay m t chút. Vi c còn l i là nh n 46 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn n i ch i tr trư ng thành. Tr ghét n m s p V i tr ghét n m s p thì không th d y tr bò b ng đư c. Hãy c l t úp tr và đ y vào chân, tr s d n d n bi t bò. N u th y tr khóc mà b tr lên ngay, tr s không c g ng n a. Trong trư ng h p này, hãy hu n luy n m t cách c ng r n. T p đi b D y tr t p luy n có r t nhi u cách. Không nh t thi t ph i là bò cao. t p đi, cho tr bámvào bàn và đi men theo. Cũng có th cho tr n m vào dây th ng và đi. Không dùng các thi t b t p đi, vì s khi n cho cách đi c a tr tr nên k c c, có th nh hư ng khi l n lên. 47 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Các bài t p v n đ ng c a tr M c đích c a vi c đi d o là đ cho tr nhìn th y không gian r ng l n, c nh đ p, nhìn th y các tr khác chơi đùa. Vào nh ng ngày đ p tr i hãy tích c c cho tr ra ngoài th t nhi u. Nh y xa s có tác d ng làm đ p ph n đùi. V hình bàn chân trên t, và b o tr nh y đúng vào đó. Đ u tiên làm 50 l n, sau tăng lên 100, 200, 300 l n. Tr ng cây chu i: n m l y c chân tr d c ngư c lên. Đ u tiên hãy quan sát ph n ng c a tr và th v i th i gian kho ng 10-20 giây. N u tr h ng thú v i vi c đó, thì 30-50 giây cũng không sao. Nh y b ng 2 chân: đ u tiên cho tr ng t cao kho ng 3cm và nh y xu ng. Sau tăng lên 5-1 Ocm. Nh y cóc: không ph i t nhiên mà bi t, c n ph i t p. Có tr 4 tu i v n không bi t nh y cóc. Thông thư ng tr giai đo n 3-4 tu i là có th làm đư c. V i tr hay chơi các trò chơi có tính ho t đ ng ngoài không gian r ng s th c hành r t nhanh, nh ng tr không m y khi ra ngoài s khó hơn. Vì v y, hãy cho tr ra ngoài tr i, vòng quanh các g c cây, m nh y cóc cho con xem nhi u l n đ con làm theo. Ngoài ra cũng có th d y con nh y múa. Chu n b không gian cho tr thích v n đ ng V i tr thích v n đ ng, hãy trang b m t s d ng c th thao t i nhà, như v y tr s có đi u ki n t p luy n đ phát tri n hơn n a. Hãy t o đi u ki n đ xây d ng m t phòng t p th d c trong nhà và phát tri n kh năng v n đ ng c a con. Thay đ i nh ng tr lư i v n đ ng Hàng ngày, b m hãy cho tr ra ngoài chơi, cùng v i tr chơi nh ng trò chơi mang tính táo b o. N u đ cho tr t mình chơi thì s không th hu n luy n đư c. Cho tr leo lên nh ng ch cao, nh y t trên cao xu ng, cùng ch y b v i tr ... Hàng ngày cho tr ch y b , đu xà, chơi g y,... s t ng chút m t hóa gi i s chán ghét v n đ ng. N u c k tr thì tr s mãi mãi chán ghét. Trò chưi giúp tr tr nên nhanh nh n, khéo léo tr đư c nhanh nh n khéo léo hãy chơi nh ng trò sau: • Trò chuy n nhà: L y 4 chi c thùng các tông, vi t lên đó ch nhà c a g u, c a th , c a voi, c a sư t . M nói: Chuy n đ n nhà c a g u và ch y đ n nhà c a g u. Con cũng ch y đ n đó. N u ch y ch m s b b (ông ba b ) b t. Trò chơi này s giúp con tr nên nhanh nh n. Và khi con làm vi c gì đó nhanh, hãy khen ng i: “Con nhanh như khi chuy n nhà y nh !” • Chơi trò nh t h t đ u t ĩa vào c c. Trò này cũng giúp con nhanh nh n và khéo léo hơn. tr có cơ th m m d o, chơi th thao t t, thì ph i có nh ng v n đ ng phù h p cho tr t nh . u tiên, cho tr n m lên chăn, lăn tròn theo chi u ngang. Làm như th nhi u l n, sau đó lăn lên phía trư c. Hãy cho tr đư c nhào l n theo cách đó. 48 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Cách v n đ ng tr chơi th thao t t Phương pháp hu n luy n l c n m t p n m, khi tr ng hãy cho tr c m ngón tay m . Hàng ngày, c m tay kéo tr ng i d y t tư th n m, sau đó ti p t c kéo đ tr ng d y, r i đu đưa trên không. Khi đã quen, cho tr n m vào g y, r i kéo như th . Khi tr trên 2 tu i, cơ b p tay đã phát tri n, cho tr v n đ ng b ng tay nhi u. Ra công viên, cho tr đi tàu du ngo n, chơi trò xúc cát vào xô. S a thói quen thu n tay trái Tr n 6 tu i có th s d ng tay ph i thì t nhiên s thích nghi v i vi c đó. Cha m không c n ph i ép bu c quá, t nhiên tr s s d ng tay ph i. Tr 1 - 2 tu i đa s s dùng tay trái. L i khuyên v i m t s trư ng h p đ c bi t Em bé béo quá: Hãy cho bé c i tr n đ d v n đ ng. Kéo tay bé d y, đ bé đ ng và nhún nh y, r i cúi xu ng tư th bò. Hàng ngày hãy t p luy n như th . N u không cho tr t p luy n, cơ th s ch m phát tri n. Có th c m tay cho bé t p đi b . Cho bé bò th p, bò cao th t nhi u. Em bé hơi béo: V i nh ng bé hơi béo m t chút, ph i cho v n đ ng thư ng xuyên đ tr nên nhanh nh n. Cho tr t p đu xà, tr ng cây chu i, trèo lên trên cao, nh y trên t m b t lò xo, t p trong các phòng t p th d c. Ngoài ra c n b sung canxi đ y đ . Em bé g y: V i nh ng trư ng h p không lên cân, nhưng v n kh e m nh và vui v thì không có gì ph i lo l ng. Cho tr th u ng s a đ u nành, n u có th thay cho s a bò càng t t. Cho tr ng nhi u cũng có th tăng cân. Tr quá hi u đ ng: cho tr ăn kiêng v i g o l t (g o chưa xát). Các lo i th c ph m như th t, tr ng, th t bò, các ăn ng t như k o, sô cô la, kem, đ u ng l nh, đư ng tr ng, ph i d t khoát b h n. V i tr này, c i thi n ch ăn là cách hi u qu nh t. Ch m d t ăn ng t, s a thói quen ăn nhi u đ m, tr s nhanh chóng thay đ i, tr nên bi t nghe l i, hòa ng v i b n bè, vi c h c t p cũng s ti n b . Khi tr thèm ăn ng t quá có th cho ăn đư ng đen, m t ong nguyên ch t, các đ ăn v t t làm. 49 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Tr th p bé: Mu n c i thi n chi u cao và tr ng lư ng cho tr hãy dùng các th c ph m b sung có ngu n g c t nhiên Ngoài ra, hãy làm n c ép cà chua, cà r t, dưa chu t, rau chân v t, táo, c i d u cho tr ăn thêm. Tr bi ng ăn hãy c t h n m t b a đ ăn ngon mi ng. Cai s a cũng s làm tr có h ng thú v i vi c ăn hơn. D y d nh ng vi c nh nhưng t i quan tr ng Cho tr đi ti u Khi đã ăn d m hoàn toàn, tr s u ng ít hơn và ăn nhi u hơn, th i gian gi a các b a ăn s dài ra, và kho ng cách gi a các l n đi ti u cũng thưa hơn. Theo dõi tr xem sau khi u ng bao lâu thì đi ti u, sau đó căn th i gian cho tr đi. Nhi u l n như v y, khi tr mu n đi ti u, s có v b n ch n, nét m t thay đ i, là d u hi u đ m bi t và ti n t i s thành thói quen t t là đi ti u theo gi . Theo dõi trong kho ng m t tu n và ghi chép l i th i gian là s làm đư c. Hãy dùng lót b ng s i bông đ tr đư c thoáng mát. T p thói quen đi ngoài đúng gi Khi tr đư c 3, 4 tháng tu i là có th t p thói quen đi ngoài theo gi , chưa đ y 1 tu i là có th không c n dùng b m. N u không rèn luy n thói quen này, tr hơn 1 tu i v n ph i dùng b m thì s r t khó đ b . Tuy nhiên, không nên c ép bu c tr vi c đó, ngay c khi b tr hay cho tr ng i bô mà tr v n ph n đ i thì cũng không nên m ng m mà hãy kiên nh n ch i, đ n kho ng 2 tu i tr có th b đư c vi c dùng b m là bình th ng. v cơ b n, hãy luôn gi cho b m c a tr đư c s ch s . Phân bi t bên ph i, bên trái Không đ ng th i d y c hai bên. u tiên hãy d y bên ph i trư c. Tay ph i là tay c m đũa, c m kéo, dùng khi b t tay... T p c m kéo Khi d y tr c m kéo, đ u tiên hãy dùng tay ph i t p m ra n m vào, khi quen r i thì c m kéo và làm th . 50 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn T p c m đũa, bút chì Cách s d ng đũa và bút chì là r t quan tr ng, ngay t u ph i d y tr cách c m đúng. Nhìn chung tr hay c m lung tung, vì v y b m ph i chú ý đ u n n n. Cài nút áo T p cài nút áo khoác là d nh t. Có th cho tr cài khi m c ho c t p cài v i áo không cũng đư c. Cho tr cài nút áo c a m ch ng h n. Nút càng to càng t t. Cũng có th mua cho tr m t con búp bê to đ có th m c và c i qu n áo cho búp bê. Bí quy t phát tri n t các ho t đ ng vui choi Chơi đ chơi và d n d p Tr dư i 1 tu i thư ng không chơi đư c m t món đ nào quá 5 phút. Khi đó không ph i c tr thích chơi cái nào l i l y thêm ra, mà ph i c t cái cũ đi r i m i đư c l y cái m i. Tr n hơn 3 tu i m i b t đ u d y d n d p thì s không th d y đư c và m s luôn luôn ph i làm h tr . Hãy coi d n d p là m t quy đ nh. Có th quy đ nh là món đ này thì ph i đ ch này và yêu c u tr th c hi n, còn d n d p s ch s hoàn toàn thì tr chưa th làm đư c. Lúc đ u mhãy giúp tr . Khi đư c 3 tu i, hãy tr t mình làm toàn b . Hãy làm m t cái giá đ chơi, chia thành các ô, trên đó dán các mi ng gi y đ đánh d u. Các đ chơi cùng lo i thì s cùng m t khu v c. M i ngày cho tr ra ngoài chơi hai l n Hàng ngày, hãy cho tr đư c ra ngoài vào bu i sáng và bu i chi u. Bên ngoài có không khí trong lành và c nh s c thiên nhiên r t t t cho s phát tri n tâm h n và th ch t c a tr . Hãy tránh xa nh ng chô đông ngư i. Khi đi ra ngoài s nhìn th y r t nhi u th , hãy l y đó làm đ tài đ nói chuy n v i con, càng 51 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn phong phú càng t t. Chơi ngoài là r t c n thi t Khi tr đư c chơi bên ngoài cùng b n bè, t nhiên s hi u ra nhi u đi u v cách chơi v i b n. Tr ch nhà s không bi t cách hòa nh p. Vì v y, cho dù s có khá nhi u v n đ , nhưng hãy c cho tr đư c ra ngoài g p các b n. Trên cơ s cho tr con ti p xúc v i nhau, hãy cho con quan sát các tr khác chơi ván trư t, chơi xích đu... S p x p đ khi đi d o có th làm đư c nh ng vi c đó. Cho tr 1 - 2 tu i chơi cùng v i tr l n hơn Tr đư c hơn 1 tu i hãy cho n công viên thi u nhi đ ti p xúc v i các trò chơi ván trư t, xích đu, nh t đá, ch y, đu xà, leo c u thang, nh y lò cò... Th i k này, n u tr giao lưu v i các b n không ngoan s b thi t thòi. Vì v y, cha m c n chú ý ch n b n cho con, n u có th thì hãy cho con chơi v i nh ng tr l n hơn m t chút và đã có ý th c t t, tránh xa nh ng tr chưa t t. Đi u này không nh hư ng đ n kh năng hòa nh p v i các b n khi vào ti u h c. Tr 2 tu i v n còn khá nhút nhát nhưng đ n 4, 5 tu i s thay đ i và bi t cách hòa ng hơn. Chơi t p th t 2 tu i Tr 2 tu i nhìn chung v n chưa bi t cách chơi cùng các b n, n u có ng i cùng nhau cũng s t mình chơi theo ki u c a mình là chính. T m 3 tu i tr m i có th cùng chơi v i nhau. Nhưv y không có nghĩa là tr 2 tu i không th giao lưu v i các b n, ngư c l i, c n ph i đ tr g p g nhau thì n 3 tu i tr ra m i có th hòa nh p. T t nh t là cho tr đư c g p các tr l n hơn, n u không chơi cùng thì cũng là đ quan sát xem các tr l n chơi như th nào. B t đ u chơi v i m t, hai đ a tr T p th là r t c n thi t, nhưng n u ngay t u cho tr ti p xúc v i nhi u b n, có th tr s s hãi. Vì v y, hãy b t đ u v i m t, hai đ a tr g n nhà. Ban đ u m không đư c đ m c tr chơi m t mình, m hãy ng i cùng và hai m con chơi v i nhau. Sau m t th i gian, tr s quen d n và có th hòa nh p. Trư c khi cho con n trư ng Tr xích mích v i các b n là đi u không tránh kh i. Thông qua đó, tr s h c đư c cách như ng nh n và cách ch p nh n. Sau khi con khóc, hãy khen ng i s c ch u đ ng c a con. v nguyên t c, không đư c xen vào khi tr con cãi nhau, nhưng đó là sau khi con vào h c, t c là v cơ b n đã bi t suy nghĩ theo cách c a mình. Hi n t i, n u b b t n t, tr s s b n, s không th chơi v i b n, d n d n tr nên xa lánh m i ngư i. B i v y, giai đo n này v n r t c n s ki m soát c a m . Nên đ con chơi v i nh ng b n hi n lành và bi t như ng nh n. Ngoài ra, tr gi t tóc b n, đánh vào đ u b n là bi u hi n c a vi c b t mãn vì không đư c làmtheo ý mình, th ng là do b m t c gi n, m ng m mà ra. Đ gi i quy t v n đ này, hãy: • Ôm con trong 8 giây, đ con có tâm lý tho i mái tr l i. 52 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn • Không tr ng ph t b ng cách đánh tr . • Dùng phương pháp ám th 5 phút trư c khi ng . Khi tr nói b y Tr con thư ng h c r t nhanh nh ng t ng b y. c n ph i nghiêm kh c v i vi c này. Ph i ch rõ cho tr bi t r ng nói như th là không ngoan, con không đư c phép dùng t đó. Ch c ch n con s hi u đư c. Khi tr l y đ chơi c a b n hay b b n l y đ chơi L y đ c a ngư i khác là không t t. Ngư c l i đ ngư i khác l y đ cũng không t t. Tr ã làm sai thì hãy nói cho tr hi u. Như v y, tr s bi t ph i l y l i đ chơi c a mình. N u ch ng nhìn và không làm gì c , tr s tr nên y u đu i. Khi b b n xô đ y Tr thay đ i trong quá trình tr ng thành. Có lúc, tr b b n xô đ y, có lúc tr l i xô đ y ngư i khác. Dù th nào thì đó cũng là không t t. Hãy d y con mình và c tr khác như th . Tr không thích chơi v i b n N u tr không thích chơi v i b n, ch c h n ph i có nguyên nhân gì đó. Hãy tìm hi u đ kh c ph c tình tr ng này. Có m t c u bé 2 tu i, đư c g i m t trư ng m u giáo có r t nhi u tr khác. C u bé này trư c đó r t ngoan ngoãn và vui v , sau đó l i tr nên khó g n. Cha m c u đư c khuyên không cho c u t i đó n a. C u bé tr l i bình th ng. M t năm sau, c u l i đư c đ n mt nhà tr khác và đã r t vui v . Môi trư ng đ i v i tr nh r t quan tr ng. Hãy tr đư c trong m t môi trư ng th t t t. Th i gian chơi m t mình cũng quan tr ng Tr cũng c n ph i có th i gian đ chơi m t mình. N u m c bên tr su t c ngày s làm tr m t đi tính sáng t o. Vì th , m hãy t o cơ h i đ con đư c t chơi. Ví d như khi m làm vi c nhà, con có th chơi m t mình. Chơi m t mình cũng là cách đ con bi t ch p nh n. Ch p nh n đư c nh ng vi c nh nh t thì m i không tr thành ngư i ích k . Khi tr t chơi thì m không đư c g i. N u b g i, tr s chuy n hư ng t p trung sang m và không ch u chơi m t mình n a. Tr không th t chơi Tr không th t chơi m t mình, ch bi t ng i mút ngón tay là r t gay go. Khi y ph i cho tr ra ngoài th t nhi u, đ cho tr đư c v n đ ng, v n đ ng đ n m c m t nhoài và t i ng th t 53 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn ngon. D n d n tr s tr nên tích c c. L i khuyên đ i v i m t s b nh thư ng g p Hô h p c a tr sư sinh và m t s cách t p luy n Tr sơ sinh đư c m vu t ve, làm cho th n kinh ph n x ho t đ ng phù h p v i s hô h p, có tác d ng giúp đ cho tr hít th đư c d dàng. Hô h p t t làm cho s phát tri n ngôn ng đư c trôi ch y, có liên quan m t thi t đ n s c kh e th ch t và tinh th n su t cu c đ i. Khi tr l n hơn m t chút, hãy cho tr chơi trò th i t t n n, trò này r t có l i cho s hô h p t nhiên c a tr . N u s trò chơi này nguy hi m, hãy m t qu bóng bàn lên trên bình s a cho tr th i bay xu ng đ t. D n d n đ ra xa hơn m t chút đ tr th i m nh hơn. H vách liên th t là gì? Khi còn trong b ng m thì tim thai nhi luôn có l h ng, sau khi đư c sinh ra thì l này mt đi.Vi c m t đi này có th ch m tr m t s tr , g i là b nh h vách liên th t. Tuy nhiên, đây th c t không ph i là b nh, vì v y không c n thi t ph i quá lo l ng. L h ng này đ n kho ng 2-3 tu i s t đóng l i, đi u đó là hoàn toàn bình th ng. (Cha m nên tham kh o thêm ý ki n c a bác s hi u hơn v tình tr ng th c t c a con). Bu i t i hãy s d ng phương pháp ám th , l h ng này s m t đi nhanh hơn. Khi tr b táo bón Tr nh tuy t đ i không đư c đ b táo bón. Khi tr không đi đư c, hãy bơm nư c m vào h u môn. Ch ng táo bón s tác đ ng x u t i não, gây co gi t, đ ng kinh. Trà lá keo r t có tác d ng trong trư ng h p này. Phân su c a tr sau khi sinh n u không ra ngoài đư c, đ n t n khi l n lên cũng s v n t n t i trong ru t gây r t nhi u tác h i. Khi đi ngoài khó, hãy cho tr u ng nhi u nư c. Nư c t nhiên đã qua l c ch không ph i nư c đun sôi đ ngu i. Hay b tiêu ch y Tr d b tiêu ch y hãy cho u ng trà lá phong. Tiêu ch y nhi u có th mài táo cho tr ăn. Thu c có ngu n g c th o m c cũng có th đư c dùng đ tr b nh tiêu ch y. Ngáy Ngáy là do não đang c n oxy, vì th phát ra ti ng kêu như v y. Cái đó còn nguy hi m hơn c b nh. Hãy th nhìn vào trong mi ng tr . Ch c là s không nhìn th y lư i gà. Đó là vì l i đã t t vào phía h ng làm che m t. Chính vi c đó khi n cho đư ng khí đ o b h p l i, oxy cung c p cho não không t t, sinh ra ngáy. Đ ch a ch ng ngáy này, hãy đeo n p ch nh răng vào bu i t i trư c khi tr đi ng . V i tr bú bình do khoang mi ng chưa phát tri n nên hay b ch ng này. Hãy tham kh o thêm ý ki n c a nha sĩ. Nghi n răng 54 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Nghi n răng là do trư c khi đi ng ph n đ u và c b v n đ ng nhi u. Phương pháp ám th khi tr đi ng r t có hi u qu trong trư ng h p này. Khi tr th c mà nghi n răng, hãy nói v i tr r ng: “Con làm th thì răng s b mòn và m t đi đó”, tr s hi u và thôi ngay. Co gi t, chu t rút Co gi t ph n l n là do tác đ ng c a vi c b táo bón mà ra. Vì v y hàng ngày hãy dùng n c m đ thông. N u th y tr b co gi t, hãy ti n hành r a ru t. Ch ng co gi t còn đư c nói là do b phân trong ru t gây nên. V i ch ng này, hãy cho tr u ng nhi u nư c l c, nư c rau s ng xay. Không nên dùng thu c. D ng D ng thư ng do nguyên nhân ăn u ng và do các thi t b trong nhà. S c đ kháng c a cơ th m t đi, sinh ra các kháng nguyên. Gi i pháp là lo i b các th c ph m không phù h p, di t côn trùng. ch a ch ng này, hãy cho tr u ng nư c ion đi n gi i. Có nh ng trư ng h p d ng c v i g o l t, khi đó có th thay b ng g o m m. Quá m n c m v i ti ng đ ng Tr t m 8 tháng tu i r t m n c m v i ti ng đ ng, nhưng thư ng m t đi sau kho ng n a năm, vì th không c n lo l ng. Cũng có nh ng trư ng h p tr c bi t m n c m v i ti ng đ ng do thi u vitamin B2. Khi đó, hãy xem xét l i thành ph n dinh dư ng, khoáng ch t và b sung h p lý s kh i. Tránh nh ng đ ăn nhi u đư ng, không ăn s a bò. Hoa qu ăn quá nhi u cũng không t t. Không ph n ng v i âm thanh Hãy dùng qu chuông l c cho kêu th t to đ thu hút tr , t v trí xa ti n l i g n. N u không có qu chuông thì có th dùng cái chũm ch e (lo i dành cho tr con). Tr ghét m t s âm thanh Khi tr ghét m t s lo i âm thanh, cha m c n tránh đ tr không ph i nghe nh ng âm thanh đó. Khi l n hơn m t chút, tr không ph n ng m nh n a, m i cho tr nghe l i. Vi c luy n t u, dù tr ghét cũng b t ph i nghe, không ph i là cách hay. Khi tr s c vì ph i ti p xúc v i nh ng gì đáng s Lúc nh , t t nh t là không nên cho tr nghe nh ng chuy n kinh d , tàn ác. Nh ng b c tranh đáng s cũng không nên cho xem. Nh ng th đó s gây s c, nên ph i c g ng đ tr có th quên đi. Nhìn chung, qua th i gian tr s bình th ng tr l i, vì th cũng không c n lo l ng quá. Nói l p 55 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Trong kho ng 2-4 tu i, tr có th xu t hi n t t nói l p, đi u đó là bình th ng. Kho ng 1 - 2 tháng sau s t h t. N u cha m quá chú ý, tr cũng s chú ý theo và t t nói l p s thành th t. Không đ ý gì n, t t đó t nhiên s m t đi. Cha m vì lo l ng mà yêu c u con nói ch m l i là đi u tuy t đ i không đư c. Dùng phương pháp ám th vào bu i t i khi đi ng s có hi u qu hơn. Cho tr nghe băng đ t p hát và nói ti ng Anh cũng t t. Ngoài ra, tr đư c hu n luy n s c th i t t cũng s không nói l p n a. M hãy cùng con chơi trò th i t t n n, th i ng hút, th i chong chóng quay càng lâu càng t t. C n móng tay C n móng tay là hành đ ng hoàn toàn vô th c. M t m t hãy dùng phương pháp ám th , mt khác, khi th y tr c n móng tay, m không nói gì v vi c đó mà cũng b t chư c tr làm như v y. Tr s không c n n a. Tr hay s vào b ph n sinh d c M t bác sĩ nhi nói r ng, vi c này không có gì đáng ng i, ch gi ng như là trò chơi c a tr . Tác gi cũng cho r ng đây ch là m t thói quen c a tr , nhưng n u thói quen này đã hình thành, thì r t khó s a. Có m y cách sau: • Cho tr m c qu n dài đ không s đư c. • Cho ra ngoài chơi đ tr không th y chán. • Khi nhà hãy cho tr chơi các trò chơi c n dùng tay (x p hình ch ng h n). • Dùng phương pháp ám th . Gi i pháp cho tr khi m thính • Tham kh o sách dành riêng cho tr khi m thính. • Nhanh chóng cho tr dùng máy tr thính đ tr không b ch m nói. Tr ch m nói s ch mphát tri n trí tu . • B nh này ph n l n là do th n kinh th c v t m t kh năng đi u khi n, x y ra trong quá trình bài ti t hooc-mon. Hãy dùng phương pháp ám th kh c ph c. • Ki m tra xem tr có nghe đư c gì không. T o ra nh ng âm thanh khác nhau và theo dõi ph n ng c a tr . Cơ b n là v n cho tr đeo máy tr thính và th c hi n giáo d c 0 tu i như bình th ng. S t Khi tr b s t, hãy hòa t nh ch t chi t t qu mai (lư ng b ng h t đ u nh ) v i m t ong cho tr u ng (dư i 1 tu i không đư c dùng). Cho tr u ng m i ngày 3 l n, nhi t đ s h nhanh chóng, v n gi m cho tr , không đ b l nh, khi tr ra m hôi thì thay áo ngay. 56 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Hen suy n, viêm h ng Tr b hen suy n không nên dùng nư c u ng thông thư ng, hãy dùng n c có ion ki m. Cho tr u ng nư c ch t t c sen cũng r t có tác d ng. Tr b viêm h ng có th bôi dung d ch Lugol. Ngh t mũi • Mài c c i v t l y nư c, dùng bông t m và đưa vào trong mũi. • Dùng cây ng i tây vò nát nhét vào mũi. • D u trà, d u oliu l y bôi vào l mũi. • Cho tr ng i hành tr ng, bôi d u v ng. Nhi t đ phòng vào mùa đông N u nhi t đ trong phòng xu ng dư i 13oC hãy b t đi u hòa, trên 14oC thì không c n. Nhi t 17-I80C là phù h p. 12-13oC tr v n có th thích ng đư c. Chú ý không đ nhi t đ phòng cao quá. Khi m c đ m ng, khi c i tr n m ng c a qu n áo tùy thu c t ng tr . Nh ng tr có s c kh e t t vào mùa đông v n có th ch c n áo m ng. Nhưng khi b m thì không đư c đ tr m c như v y. B đi ngoài càng không đư c đ tr m c phong phanh. Cha m ph i căn c vào tình tr ng s c kh e c a tr ch 57 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn không ph i ý ki n ch quan c a mình. Mùa hè có th cho tr c i tr n thư ng xuyên. Vào mùa thu v n có th cho c i tr n, tr s quen d n và kh e m nh. Thói quen m c áo m ng cũng có th t p t mùa hè. Mátxa b ng khăn khô Th c hi n mátxa b ng khăn khô cho tr trong phòng m. Khi da b m n ng a thì không đư c làm. Có th đeo găng cotton và xoa bóp chân tay cho tr . Tuy nhiên, v i tr có th ch t y u thì không nên áp d ng. Quan đi m v tiêm ch ng G n đây có trư ng h p tr sau khi tiêm ch ng b s t cao, t vong, vì th nhi u cha m cho r ng không nên tiêm. So v i vi c tiêm phòng cho tr thì vi c quan tâm đ có đư c m t cơ th kh e m nh t nhiên ngay trong cu c s ng hàng ngày quan tr ng hơn nhi u. Chương 3. Ki n th c đơn gi n đê phát tri n trí l c c a tr Nh ng g i ý đ tr vui v trau d i ki n th c H c mà chơi Vi c h c c a tr , quan tr ng nh t là ph i vui. Nh t thi t không đư c t o áp l c cho tr . N u tr không thích mà v n ép tr h c s khi n cho quan h m con tr nên x u đi. Ph i luôn ngh cách d y khi n tr th y vui thích, như th , tr m i không có c m giác b b t ép, vi c h c mi t hi u qu . 58 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Tr con luôn có mong mu n khám phá, h c h i nh ng cái m i, cha m hãy khéo léo t n d ng ưu đi m đó. Trong khi h c mà m ng m , dùng nh ng l i l hà kh c, tr s tr nên bư ng b nh và hay cãi l i. Không m ng m , hãy khen ng i đúng cách, sao cho tr luôn luôn tươi t nh, đó là cách giáo d c đúng đ n nh t. Như th , tr s làm t t t t c m i vi c. “M hãy là m t tr i t a ánh sáng d u dàng m áp trên t ng bư c con đi.” Luôn thay đ i phương pháp đ kích thích tr Tr h c r t nhanh. N u cha m , th y cô giáo không bi t đi u đó, ch cho tr xem m t cu n sách, m t b card, tr s t d u hi u chán ngán, không mu n xem n a cho dù trư c đó r t thích. Th c t , tr ã ghi nh toàn b n i dung và không có nhu c u xem l i. N u mua cho tr cu n sách m i, b card m i, thay đ i cách xem c a tr , tr s l i có h ng thú h c t p. Có không ít nh ng trư ng h p, ngư i l n ch d y theo l p trình s n c a mình mà b qua c mnh n c a tr . Vi c giáo d c như th là th t b i. Nh t thi t ph i có phương pháp phù h p v i tr , t o cho tr c m giác vui v , s n sàng ti p thu. N u tr không thích, ph i b ngay, tuy t đ i không ép. Khuy n khích quá nhi u cũng không đ c N u liên t c khích tr s khi n tr ph n ng l i và không ch u h c n a. c n ph i theo dõi ph n ng c a tr , luôn gi m c đích làm cho tr vui v thì m i có th c g ng. Không đư c nóng v i thúc ép tr . Ph i thư ng xuyên ôn l i đ tr không quên Tr nh r t t t, nhưng l i quên r t nhanh. Vì th c n ph i đư c nh c l i, nh t là đ i v i nh ng v n đ quan tr ng ph i giúp tr ghi nh m t cách ch c ch n. Vi c ghi nh ý nghĩa c a các chòm sao có vai trò quan tr ng trong c i ngư i, vì th hãy d y tr ghi nh , tri th c s đư c hoàn thi n và tr nên sâu s c hơn. T ch d y tr n ch tr t h c N u d y cho tr quá nhi u th mong tr tr nên gi i giang, ngư c l i có khi l i khi n cho tr m t kh năng t suy nghĩ đ c l p. Trong t t c m i v n đ , nên đ tr t làm, t suy ngh m i là t t nh t. Ban đ u, giúp tr ti p thu nh ng đi u cơ b n, nhưng sau khi tr d n d n phát tri n lên, thì không d y tr n a, mà đ tr t v n đ ng, cha m không xen vào, ch l ng nghe là chính. 59 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn M i ngày h c bao nhiêu là đ ? M i ngày ch h c t m kho ng 30 phút đ n 1 ti ng là phù h p. Cái này cũng mu n, cái kia cũng mu n, s d n đ n áp l c cho c cha m và con cái. Nuôi d y tr m t cách thong th , kiên nh n là phương pháp t t nh t, c g ng nhi u quá khi n c hai bên đ u b stress là hoàn toàn không t t. Bi n pháp đê tr h c c n th n có th giúp tr h c t p c n th n, hãy làm m t th i khóa bi u ghi chép. Ngày nào tr chămchú h c không đ x y ra l i thì đánh d u tròn (O), ngày nào chưa đ t thì đánh d u chéo (x). Như v y s t o cho tr thói quen chú tâm vào vi c c a mình. Khi h c chơi c cũng th . Hãy t o cho tr thói quen cân nh c k lư ng, không v i vàng h p t p. T o ra ph n thư ng h p d n Sau khi h c xong, cho tr làm nh ng vi c mà bình th ng tr v n thích như đi chơi, đ c sách, chơi bài,... Có th làm b ng k t qu h c t p hàng ngày đ tích vào, n u đư c nhi u d u tròn thì s đư c m làm m t b a ti c nh khen ng i. Không dùng ti n ho c các đ ăn v t làm ph n thư ng. Không đư c kiêu ng o D y tr ý nghĩa c a câu t c ng “Chim ưng ph i gi u móng s t”. Tr kho ng 4 tu i đã có th hi u đư c n i dung câu này. Ngư i t mãn là ng i ngu d t, nh ng ngư i có năng l c th c s s luôn khiêm t n không khoe khoang v i ngư i khác - hãy d y tr như v y. T thân v n đ ng Làm giúp tr quá nhi u, nói quá nhi u, bên tr quá nhi u đ u không đư c. Làm v y, cha m ã l y m t th i gian riêng, làm m t kh năng t v n đ ng c a tr . Hãy cho tr có th t do làm theo cách c a mình. 60 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Ra ngoài chưi th a thích Tr có năng l c n u c b d m chân t i ch s không có h ng thú đ h c. Khi th y tr ã chán, đã hoàn thành, ph i nhanh chóng chuy n sang giai đo n ti p theo. Cha m không nên l m d ng các công c giáo d c có s n mà hãy khuy n khích tr h c và chơi bên ngoài. Tr ch y u h c trong nhà s có xu hư ng xa lánh các b n. Hãy cho tr đư c ra ngoài chơi tho i mái. Tr đư c chơi ngoài quen s không ph i theo đuôi ai. Khi đi m u giáo, tr s bi t cách chơi cùng các b n, s phát huy đư c tính h p tác, tính sáng t o và kh năng ch o. Xin lưu ý l i v i các b c ph huynh là c n h t s c c nh giác v i cách s ng ch quan tâm đ n h c t p trong nhà. Tr không thích h c Không thích h c là đi u r t đáng lo ng i. Khi y, cha m hãy dùng nh ng công c giáo d c mà tr thích đ t o h ng thú. Tuy t đ i không ép bu c nh ng th tr ghét, ph i là nh ng vi c tr thích thì m i có th phát huy đư c kh năng c a tr . Gi s v i công c tranh. N u tr thích v tranh, công c giáo d c s là b ch cái và gi y v dùng cho tr nh , tr có th luy n t p trên đó. T o ra nh ng thói quen sinh ho t t t cho s phát tri n T o thói quen suy ngh vi c h c đư c hi u qu , hãy bi n h c t p thành m t thói quen sinh ho t hàng ngày. Hãy cho tr h c vào bu i sáng, th i gian còn l i trong ngày dành cho vui chơi th a thích, đ c bi t là chơi ngoài tr i. Cơ th ngư i ho t đ ng t t nh t vào bu i sáng, h c s nhanh vào đ u và m t ít th i gian nh t. Bu i chi u, cơ th s m t m i, đ u óc kém linh ho t, th i gian h c cho dù dài hơn g p đôi nhưng hi u qu s ch t m t n a. Hãy xây d ng cho tr m t th i gian bi u hàng ngày và th c hi n m i vi c đúng k ho ch. Khi đó tr s phát huy đư c tính t l p, s không có thái đ ph n đ i, t mình s hi u đ n gi nào làm vi c đ y, h c và chơi đ u như v y c . Lưu ý là th i gian bi u c a tr không ph i d a trên phù h p gi gi c c a cha m , mà ph i đư c t o d ng d a trên thói quen sinh ho t c a con. Đi u ch nh th i gian ng Đi u ch nh th i gian ng c a tr nên c g ng đ có th d y s m vào bu i sáng. Ban ngày cho tr ra ngoài chơi hai l n, bu i sáng và bu i chi u, sao cho tr có th v n đ ng t i đa, hít th y đ oxy, u ng nhi u nư c. Trư c khi đi ng , cho tr t m b n nư c m (40oC) kho ng 30 phút đ cơ th đư c thư giãn. Sau khi t m, hãy u ng nư c l c, s giúp ng ngon hơn (không u ng s a). Bu i sáng, cho tr d y t m 7 gi là t t nh t. M t ngày có th ăn 4 đ n 5 b a, nhưng không cho ăn các đ ăn v t. 61 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Khi vi c h c b gián đo n vì m ph i tìm cách đưa tr quay l i d n d n. Tr b m, vi c h c t m th i ng ng l i, s khi n tr m t thói quen h c. Sau khi đã kh i, cũng không nên b t tr quay l i n n p cũ ngay l p t c mà ph i d n d n. Vi c b t đ u l i cũng không ph i theo cách y như cũ, vì s khi n tr chán. Hãy c g ng nghĩ ra phương pháp ti p c n m i m tr c m th y h ng thú. Có th mua thêm đ chơi m i, công c giáo d c mi. Nhưng n u tr không thích, hãy b t đ u l i v i nh ng đ quen thu c. L p đi l p l i cũng giúp tr phát tri n, vì v y, hãy l p đi l p l i m t cách ch m rãi. Khi vi c h c c a tr b gián đo n vì m N u tr b m, vi c h c t m th i ng ng l i, tr s đánh m t thói quen h c. Tr v a kh i m, cha m không nên b t tr quay l i n n p cũ ngay l p t c mà ph i d n d n. Vi c b t đ u l i cũng không ph i theo phương pháp cũ, vì s khi n tr chán. Hãy c g ng nghĩ ra phương pháp ti p c n m i m tr c m th y h ng thú. Có th mua thêm đ chơi m i, công c giáo d c m i. Nhưng n u tr không thích, hãy b t đ u l i v i nh ng đ quen thu c. L p đi l p l i cũng giúp tr phát tri n, vì v y, hãy l p đi l p l i m t cách ch m rãi. Không nên cho tr xem tivi Tivi làm cho s ho t đ ng c a não b nh hư ng, r t không t t. Ánh sáng và âm thanh c a tivi khi n cho m ng lư i ho t đ ng c a não đang trong quá trình hình thành tr nên l n x n. V i ngư i l n, do quá trình hình thành này ã k t thúc nên không b nh hư ng. Tr dư i 4 tu i t t nh t không nên cho xem tivi. Tác h i c a tivi có th li t kê như sau: • Tr s không quan tâm đ n sách tranh, không thích ch nghĩa. • Kh năng suy ngh kém, d n đ n vi c khi l n lên v n không th t suy nghĩ. • Hình thành nên thói quen x u là khi không đư c xem tivi s c m th y khó ch u. • S phát tri n c a tr không bình th ng. Khi g p khó khăn d b tr m c m. • Không thích v n đ ng ho t bát, tr thành đ a tr ù l . Khi tr nh t đ nh đòi xem tivi V i nh ng tr r t thích tivi, khó c m hoàn toàn thì hãy quy nh th i gian xem, ví d m i ngày 30 phút. Hai m con hãy cùng ch n l y m t chương trình phù h p v i tr em. N u m t ngày xem nhi u hơn 1 ti ng s khi n tr không thích h c, m t kh năng tư duy. B v n đir c xem bóng chày B có th xem bóng chày nhưng n u đ con cũng chú tâm vào chương trình đó là không t t. Thi tho ng ch nhìn loáng thoáng thì không sao. 62 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Th nghi m đ t m t h t đ u đang n y m m trư c tivi, m m cây l n lên s b èo u t. Đó là do nh hư ng có h i c a sóng đi n t . Tr con cũng gi ng như v y. Lưu ý là luôn ph i cách xa tivi trên 3 mét. Cho tr nghe âm thanh th t, không cho nghe nhi u ti ng máy móc Tr m i sinh mà nghe nhi u ti ng máy (ti ng radio, tivi...) s nh hư ng đ n giác quan, tr nên không có ph n ng v i ti ng ngư i, d b tr m c m. Hãy gi m b t ti ng máy và nói chuy n v i con nhi u hơn. Video phát tri n não trái và ngôn ng Tivi không có s l p đi l p l i, vì th không giúp ích cho s phát tri n c a não trái (não ngôn ng ). Nhưng video thì có th l p đi l p l i, s có ích cho s ho t đ ng c a não trái. Mu n d y tr h c ti ng Anh, video là công c t t nh t, v a có hình nh đ phát tri n não ph i, v a có ngôn ng phát tri n não trái. Cho tr xem m i tu n 1 l n là phù h p. Ph i l p đi l p l i m i có tác d ng, còn n u ch xem 1 l n thì s không đ ng l i đư c gì. Chơi game luy n ngón tay và tư duy. Chơi game cũng có tác d ng luy n ngón tay và tư duy, l i có nhi u c p đ , thông thư ng tr s không ghét. M i ngày có th cho tr chơi kho ng 30 phút, kèm theo m t s đi u ki n do cha m quy đ nh. Tương lai s là th i đ i công ngh , n u tr t nh đư c ti p xúc v i nh ng th như game, có th xem là y u t thu n l i. Tuy nhiên, không đư c chơi quá nhi u. Ngoài game v n ph i cho tr t p s d ng các đ như dao, kéo, đ ngón tay đư c linh ho t. Chương trình máy tính cho tr Chương trình đư c xây d ng b i H c vi n Manabukun, là m t chương trình r t h u d ng, v cơ b n, tr không thi u nh ng kh năng ưu vi t, vì th , n u không đi trư c m t bư c, luôn trong tư th chu n b cho các giai đo n ti p theo thì n 5-7 tu i, tr cũng ch như nh ng đ a tr bình th ng khác. Vì th , hãy cho tr đư c h c lên nh ng ki n th c cao hơn, c g ng đ n 5-7 tu i có th ti p xúc v i ki n th c b c trung h c. D y tr nh ng t ng chu n và cách phát âm chu n Ki m tra kh năng ngôn ng t khi tr đư c 10 tháng Tr t m 7-8 tháng cũng có th bi t đư c m t vài t , nhưng thông thư ng là kho ng 10 tháng. Tr 10 tháng nói đư c t “m ” là đ t. M c tiêu là khi 11, 12 tháng nói đư c 3 - 4 t . T p nói Khi tr b t đ u t p nói, ban đ u s ch nói ch u tiên, ho c ch cu i cùng. Sau đó m i nói đư c c t . o 63 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn 4\ Đi u quan tr ng nh t trong vi c nuôi d y tr không ph i là hư ng t i s ti n b v h c l c mà là s trư ng thành v tâm h n. Cha m hãy tin t ng vào kh năng trư ng thành c a con. Kh năng ngôn ng m i tr là khác nhau Tr có th bi t nói s m ho c mu n. T xưa các c ã có kinh nghi m “nh ng tr bi t đi s mthì s bi t nói mu n”, “tr b bò thì s nói mu n”. Tr b cha m thúc ép quá s càng không ch u nói. Hãy nh r ng tr con hi u h t nh ng gì ng i l n nói, cha m ch c n tin tư ng dõi theo con là đ . Có khi, tr hơn 2 tu i m i b t đ u nói. v m c tiêu c a kh năng ngôn ng , tr 14 tháng có th nói đư c t đơn gi n g m hai ch là đư c. N u tr không nói nhưng v n hi u đư c l i ngư i khác cũng không có v n đ gì. v n duy trì d y tr thông qua các s v t, tranh, sách, card b ng cách l p đi l p l i. Khi tr không ch u nói Tr không nói thư ng là do nguyên nhân tai có v n đ , không nghe đư c. Hãy th ki m tra kh năng nghe c a tr b ng cách gõ chuông và quan sát xem tr có ph n ng không. M hãy th g i con nhân lúc con không chú ý. N u vi c t ki m tra g p khó khăn, hãy đưa tr đi khám. Phương pháp làm cho tr nói • B các lo i th t, cho tr ăn rau và cơm. • Cho tr ăn các đ c n nhai nhi u, ăn các lo i qu h ch, chú ý ăn t ng chút m t đ kh i hóc. • Cho tr ra ngoài nhún nh y, m i ngày kho ng 500 - 1000 l n. • Không cho tr xem tivi. 64 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn • L p đi l p l i m t t , có th l p l i đ n hàng nghìn l n. Tr nghe nhi u s b t ra thành l i. • c sách “T đi n tr em b ng tranh” cho tr nghe. • C g ng đưa t v ng vào đ u tr . Làm đư c t t c nh ng đi u trên, tr s nhanh chóng bi t nói. Tr l p l i l i m như v t Có nh ng khi ngư i l n nói gì, tr l p l i y như v y. Lúc đó, hãy d y tr cách tr l i đúng, d n d n tr s bi t cách h i tho i. Không n ng l i chê trách, vì như th s khi n tr không mu n nói n a. Ch c n cha m nói th t chu n cho con nghe là đư c. Phát âm rõ ràng Có ba đi u lưu ý sau: • Luy n t p s c nhai. • Phát âm th t chính xác cho tr nghe nhi u l n. • c cho tr nghe nhi u l n cu n: “T đi n tr em b ng tranh”. T đi u 195 đ n đi u 211, tác gi hư ng d n cha m d y tr phát âm và h c ch Hán. Xét th y n i dung không phù h p v i đ c gi Vi t Nam nên chúng tôi đã l c b t. Nuôi dư ng kh năng đ c b t đ u t sách tranh Giúp tr hi u sách tranh qua tr i nghi m th c t Cha m hãy nh r ng mu n nuôi d y tr t t ph i làm cho tr thích sách tranh và ph i đưa đư c càng nhi u t ng vào đ u tr càng t t. Sách tranh là sách có hình nh, không ph i là truy n tranh. Hãy c sách tranh th t nhi u Cho tr đư c ti p xúc v i th c t nh ng gì ã th y qua sách. Ví d , tr thư ng xuyên xemsách v các con v t, hãy đưa tr n công viên đ đư c tr c ti p nhìn th y voi, ng a v n, ...tr s c m th y r t thú v và s nh r t lâu. V i nh ng tr không bao gi đư c xem sách, không bi t tên các con v t, khi n công viên, cũng s ch th y “nhi u quá, nhi u quá”, nhưng s quên ngay. Cách đ c sách tranh, xem sách tranh c cho tr nghe cu n sách mà tr thích. Đ c đi đ c l i, đ c đ n nhàu nát c cu n sách, s nâng cao kh năng đ c, kh năng suy nghĩ c a tr . Hãy v cho tr các hình mà tr thích. 65 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Phát tri n nh ng gì mà tr có h ng thú là cách t t nh t. Khi tr không t p trung xem sách Th i k 8 tháng tu i tr luôn thích l t sách sang trang ti p theo. Cho tr đư c m theo ý mình, r i đ c trang mà tr ch n. Như th , tr s l i t p trung l ng nghe. M t khác, tr cũng s thích cu n này, không thích cu n kia, hãy c cu n mà tr mu n. Thư ng xuyên mua thêm sách m i. Có khi, tr ch ngh ch sách ch không xem. Khi đó hãy tìm cách dán sách lên t ng và đ c t xa. Không đ c sách cho hai anh (ch ) em cùng lúc Tr l n có sách thích h p v i tr l n, tr nh có sách c a tr nh . Không đ c cho c hai cùng m t lúc. M c tiêu là 300 cu n m i năm Hãy c th t nhi u cho tr nghe. Có nh ng bà m m i ngày đ c cho con t i 5 - 10 cu n. Công c giáo d c m i, sách m i, v i tr bao nhiêu cũng không th a. Cha m hãy luôn có suy ngh đem đ n cho con nh ng đi u m i m . M t cu n sách mà đ c đi đ c l i quá nhi u s khi n tr th y chán, không mu n h c n a. Cha m c n chú ý không đ tình tr ng đó x y ra. Có th mư n sách c a thư vi n, c a b n bè, mi n là có th c càng nhi u càng t t. Phương 66 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn pháp xây d ng kh năng đ c sách tr c sách t t, hàng ngày hãy c th t nhi u sách tranh cho tr nghe. Đ n khi tr có th c thì cho tr t c. Ban u, cho tr c nh ng cu n đơn gi n. Sách có nhi u tranh, ít ch , d c, s khi n tr r t thích thú. V i lo i sách này, hai m con v a đ c v a l y tay ch vào t ng ch . Nhi u l n như v y tr s nh đư c m t ch . Đ c đư c kho ng 10 cu n, tr s phát huy đ c kh năng đ c sách. Trò chơi giúp nâng cao kh năng đ c Ph huynh có th tham kh o năm phương pháp sau: • Tìm card ghi ch cái. • Chơi trò x p ch và tranh thành c p. • Ghép ch b ng các t m card ghi ch cái. • Hai m con t v tranh, vi t ch làm thành sách (kho ng b n trang). c thành ti ng và đ c th m Khi tr ã c sách t t, hãy cho tr luy n đ c thành ti ng nhi u l n. Luy n t p chăm ch hàng ngày, tr s c trôi ch y. Khi đã có th c thành ti ng trôi ch y, hãy cho tr c th m. Đi u quan tr ng là ph i luy n đ c thành ti ng cho thành th o trư c. Hàng ngày đ u ph i luy n, sáng, trưa, t i, có cơ h i là cho tr c. Giúp tr nói t t Khi đ c sách cho tr nghe, hãy c th t di n c m. Như v y, tr cũng s h c theo. Hai m con hãy ghi âm ti ng nói, sau đónghe l i, s th y rõ hơn. Có th cho tr ng lên b c và đ c sách như th đang bi u di n, tr cũng s c g ng đ c hay hơn. Nâng cao kh năng hi u nh sách tranh tr có th lý gi i t t v n đ , hàng ngày hãy c cho tr kho ng 5-6 cu n sách tranh. Hãy hình nh hóa câu h i, đ nâng cao năng l c lý gi i. Ch n nh ng cu n đơn gi n, hai m con v a ch tay v a đ c. Phát tri n kh năng nghe tr bi t l ng nghe, hãy k chuy n Momotaro. Cho tr chơi trò Three-hunt (m t lo i bài tây có hình và tên các con v t, các ng tác). Trò chơi này s giúp tr tăng kh năng chú ý và l ng nghe. Bí quy t đ vi t t t T p vi t cho đúng 67 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Ph i có v t p vi t, vi t đi vi t l i hàng ngày. Bút cũng ph i t p c m cho chính xác. Đ vi t p ch có cách chăm ch luy n t p. D y tr v nh ng tranh đcrn gi n Quan đi m v tranh không c n ph i d y là sai, như th l n lên tr khó lòng bi t v . Vi c d y tr bi t v nh ng đư ng nét cơ b n là r t c n thi t, sau đó hãy tr v t do. Khi tr v , hãy h i xem v cái gì, r i hư ng d n tr v cho đúng. Thư ng xuyên t p v , tr s v đư c các hình cơ b n, kh năng v s ti n b nhanh chóng. Giúp tr có h ng thú vi t N u tr không thích vi t, hãy th g i ý tr vi t thư cho ông bà xem sao. Vi t thư g i cho b khi đang đi làm cũng đ c. B v , hãy c và khen ng i. T làm sách tranh cũng là cách hay đ d y tr . Hãy nghĩ ra nhi u cách đ vi c vi t tr nên thú v . Làm nh t ký tranh, nh t ký ghi chép quá trình tr ng thành Hàng ngày cha m hãy cho tr gi y đ tr t v tranh, h i xem tr v gì, r i ghi tiêu đ vào. Không v t b nh ng tranh tr ã v mà lưu gi l i. Sau này xem l i s th y r t thú v . M c tiêu là tr bi t vi t khi đư c 3 tu i. Hàng ngày hãy d y con ghi l i nh ng vi c đã x y ra: “Nh ng gì con nói v i m , con hãy vi t ra r i đưa cho m xem nhé!”. D n d n, tr s bi t cách thu th p và ghi chép. Nh là không đư c chê bai nh ng đi u tr vi t. Ph i tìm ra nh ng đi m t t và khen ng i. D y tr vi t văn Trong m t cu n sách vi t riêng v b i dư ng tài năng văn chương cho tr , tác gi nêu ra mt s đi m m u ch t sau: 68 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn • u tiên d y tr vi t v màu s c. Có màu s c, câu văn s có tính hình nh. • “Con dùng màu gì?” • “Màu đ ” • “V y con hãy th vi t câu: Bé Yuki đi chi c xe ba bánh màu đ .” • Ti p theo, hãy d y tr vi t v âm thanh, chú ý đ n trích d n l i ngư i khác, ví d : M g i: “Ăn cơm nào!” • D y tr miêu t hình kh i, chú ý dùng các y u t so sánh, ví d : Cánh đ ng gi ng như mt t m th m màu xanh. • Trình bày c m nghĩ c a mình. Không vi t t t c cùng lúc mà hãy nhìn t ng phương di n m t. • Cho tr c văn c a nh ng b n cùng l a và vi t l i. Không ch vi t v nh ng vi c đã x y ra, qua đó hãy miêu t l i c hoàn c nh và c m nh n c a mình. • D y tr cách ng t câu. D y tr theo cách trên, kh năng vi t s r t t t. Lưu ý là d y cùng lúc t t c m i th s d n n nhàm chán, vì v y hãy d y t ng chút m t. Con s và tính toán D y các con s ngay trong sinh ho t hàng ngày • Khi đi t m, hãy nói v các b ph n c a cơ th : “M i ngư i có m t cái mi ng nhé. Có my m t, m y tai, m y ngón tay nh ?” • Hãy d y v các đ v t trên bàn ăn, món ăn, ví d : Trên bàn có m y cái đĩa, trong đĩa có m y mi ng? • Mua bàn tính cho tr , hàng ngày t p đ m. Đ m xuôi, đ m ngư c, đ m cách quãng (2,4,6...; 5,10,15...) • L y gi y vi t s và dán lên đĩa, chơi trò nh t đ u b vào đĩa theo đúng s lư ng đã dán. Qua đó tr s hi u đư c m i liên h gi a con s và s lư ng th c t . • Vi t các con s lên t ng b c c u thang, lên m t b c là tăng thêm m t s . • Dùng hai con xúc x c (6 m t ho c nhi u hơn), cho tr nhìn l t qua và đ c s ch m trên đó. D y tr m ngư c. H c thu c lòng các phép toán cơ b n u tiên ph i h c thu c các phép tính c ng 1 ch s . Đó là chìa khóa c a vi c làm tính. Trong toán đ , còn l i bao nhiêu, khác nhau bao nhiêu, là ph i làm phép tr , đi u này cũng c n ghi nh . V i phép c ng, thư ng có câu h i t ng là bao nhiêu, t t c bao nhiêu, tăng lên thành bao nhiêu... hãy vi t ra gi y cho tr h c thu c. 69 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Cơ b n c a các phép tính chính là thu c lòng. Cách nh các phép c ng 1 ch s Vi t phép tính ra m t t m bìa (5+3=, 2+3=,...), m t sau ghi đáp án, r i làm theo các bư c sau: • Cho tr c to các phép tính, t nh n l n. • c các phép tính t l n đ n nh . • c l n l n không theo th t . Ghi nh phép c ng m t cách lô-gic Quy ư c ngón cái là 5 đơn v , các ngón khác là 1. Th c hi n phép c ng s d ng các ngón tay theo quy ư c đó. Phép tr Phép tr là phép tính ngư c l i c a phép c ng. Khi tr ã thu c các phép tính c ng, ví d 8+5=13, hãy d y tr phép tr 13-5=8. H i các câu đ , ví d 7 là 4 và m y? Tr thông qua đó s nh đư c 7-4=3. V i cách này, phép tr s đư c ghi nh d dàng. 70 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Chơi trò gi i toán b ng viên bi. V i phép tính 5+? =6, hãy dùng 6 viên bi. M t tay gi 5 viên, r i xem tay còn l i có bao nhiêu viên. Tr bi t chơi trò này, s thích thú v i các phép toán. Phép tr cũng s hi u đư c. Hãy t o ra nhi u trò chơi theo cách tương t . Chơi trò gi i toán b ng viên b V i phép tính 5+7=6, hãy dùng 6 viên bi. M t tay gi 5 viên, r i xem tay còn l i có bao nhiêu viên... Tr bi t chơi trò này, s thích thú v i các phép toán. Phép tr cũng s hi u đư c. Hãy t o ra nhi u trò chơi theo cách tương t . Phép nhân và phép c ng V i phép nhân 1x2=2, d y tr c thu c “M t hai là hai”, 2x1=2 thì c là “Hai m t là hai”. V i phép c ng 2+1=3, hãy d y tr c “Hai v i m t là ba”. Như v y tr s phân bi t đư c hai phép tính trên. Phép chia và ý nghĩa co' b n Phép chia cũng d y trên cơ s b ng c u chương, ngoài ra, hãy d y tr ý nghĩa c th . • Ý nghĩa th nh t: Khi chia m t s lư ng nh t đ nh cho t ng ngư i thành các ph n b ng nhau, s bi t đư c mi ngư i nh n đư c bao nhiêu. S không ai ph i t ai. Hãy áp d ng vào th c t chia ph n cho tr xem. • Ý nghĩa th hai: Ý nghĩa này s không d y ngay l p t c cùng v i ý nghĩa th nh t, vì s b l n l n. Khi tr hi u đư c rõ ràng ý th nh t m i d y ti p. Ý nghĩa th hai là chia đư c cho bao nhiêu ngư i. Trong b a t i có 24 chi c bánh quy, m i ph n đư c chia có 6 chi c, thì s có đ ph n cho bao nhiêu ngư i? Hãy cho tr t ra đ toán đ v i phép chia, tr s n m v ng v n đ . D y xem đ ng h u tiên, hãy cho tr xem các hình ng h trong sách và d y. Hàng ngày cho tr nhìn ng h và xác đ nh gi . Ti p đó, d y 5, 10, 15... phút. Cu i cùng s d y t ng phút chi ti t. Hãy s d ng đ ng h chơi đ xem. 71 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Trong sinh ho t hàng ngày, m i vi c đ u ph i t o thói quen làm đúng gi , ti p đó là đúng đ n phút. D y tính ti n Hãy dùng ti n đ chơi và cùng tr chơi trò bán hàng, qua đó d y cách tính ti n. Thi tho ng cho tr đi mua đ , t p tính ti n l và tr ti n. V i ti n tr đư c cho, cũng không đ c đ tr s d ng tùy ti n. Hãy cho tr quy n s ghi chép ti n b c, d y tr cách c t gi ti n ti t ki m, l p k ho ch chi tiêu có m c đích. Ph i bi t r ng s d ng ti n b c đúng đ n là r t quan tr ng. D y ti ng anh t o tu i D y ti ng Anh t o tu i N u có th , t t nh t hãy chia ra: M d y ti ng m , b d y ti ng Anh. N u không th phân chia đư c thì m cũng có th d y đ ng th i c hai. Phu nhân Stoner ngư i M ã t mình d y con gái thông th o tám th ti ng. Hãy s d ng búp bê tư ng trưng cho ngư i các nư c khác nhau, phân bi t ti ng nói d y tr . D y ti ng Anh tương đương ti ng m Hãy yên tâm d y ti ng Anh cho tr , s không có chuy n hai th ti ng b l n l n. Cho tr h c t đơn ti ng Anh, nghe băng, xem sách tranh ti ng Anh. Cho tr ti p thu ti ng Anh như v i ti ng m , tr s có th thông th o c hai ngôn ng . 72 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Thông thư ng, tr ch đư c h c kho ng m t n a, như th là lãng phí. Phương pháp d y và m c tiêu h c • M c tiêu là tr nh đư c 500 - 1.000 t đơn. Dùng các t m card, t đi n b ng tranh. • Ti p theo là đ c đư c kho ng 50 cu n sách tranh. • Cu i cùng, tr ph i xem đư c video, hi u đư c t đơn và câu văn. V i video, cho tr xem m i ngày m t chút, m i tháng xem m t b , qua đó h c các t và câu văn xu t hi n. H c t đơn qua sách và video Khi tr l n hơn m t chút, m c tiêu là ghi nh đư c kho ng 2.000 t đơn. c th t nhi u sách tranh cho tr nghe, s lư ng kho ng 50 cu n sách g m các câu đơn gi n. Cho tr xem video, dù tr không hi u gì cũng s v n có giá tr phát tri n ngôn ng , gi ng nhưkhi đ c sách cho tr nghe lúc nh , s t o ra n n t ng đ tr có th hi u đư c ngôn ng sau này. n m t lúc nào đó, tr s có th nghe hi u đư c t đơn và câu văn. S d ng băng và dĩa CD đúng cách CD và băng ti ng Anh có th cho tr nghe trong b a ăn, trong lúc chơi, như m t th âm thanh t nhiên. M hãy b t chư c ti ng nói trong băng, tr cũng s b t chư c theo. Sau 2, 3 tháng nghe, hãy thay băng khác. Cho tr nghe bài hát, r i nghe các t đơn và h c theo. Khi tr nói đư c, hãy ghi âm l i. Khi tr bi t hát, cũng ghi âm. Tr đư c ghi âm, s r t c g ng. Chơi trò ghép tranh v i chư cũng r t hi u qu Cách th c cũng gi ng như v i ti ng m , nhưng s d ng nh ng t m bìa ghi ch ti ng Anh. Mu n bi t tr có nh hay không, hãy tr t nh t và ghép. B ng cách đó, s lư ng ch tr nh đư c s tăng lên. K t qu h c t đơn th hi n qua ba bư c • Nhìn ch trên t m bìa có th c đư c và nói đư c ý nghĩa. • Nhìn ti ng m , có th nói đư c ti ng Anh. • Nhìn tranh, nhìn ch ti ng m , vi t đư c ti ng Anh. Khi tr làm đư c ba vi c trên, coi như đã t yêu c u. Thi tho ng v n ph i ôn t p l i. H c ti ng Anh chính th ng Cho tr vào trư ng qu c t là cách t t nh t. Hàng ngày, tr đư c nghe, đư c nói ti ng Anh, kh năng này s phát tri n rõ r t. Ngoài ra, có th h c qua video và qua m ng. H c ti ng Anh m t tu n m t l n thì chưa đ . Hàng ngày h c nhà là r t c n thi t. Nh ng đi u ã h c trư ng khi v nhà cũng c n ôn l i. 73 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Khuy n khích h c đa ngôn ng * H c đư c nhi u ngôn ng là r t t t. N u có th , hãy c g ng th c hi n giáo d c đa ngôn ng t i gia đình. Khi còn nh , n u tr đư c nghe nhi u th ti ng, khi l n lên, vi c h c ngo i ng s r t d dàng. So v i vi c ch h c ti ng Anh, h c nhi u ti ng khác s t t hơn. Cơ b n, hãy cho tr nghe băng và h c thu c. Tr nhìn th y ngư i xung quanh đ c thu c, s t mình c theo. M hãy làm tr c đ tr b t chư c. Mu n cho tr h c ti ng Đ c Công c d y ti ng Đ c h u như không có bán. Cha m có th cho con đ n các câu l c b ngo i ng có d y ti ng Đ c. Tr 2 tu i là có th h c đư c. Phát tri n tài năng âm nh c Làm th nào đ tr h ng thú v i âm nh c? Tr 1 tu i, n u m hát cho nghe, cũng s hát theo. N u ch cho nghe băng, tr s không hát. N u m hoàn toàn mù t t v âm nh c, tr cũng s mù t t. Hãy t o thói quen thư ng xuyên ca hát nhà. Tr t m 2 tu i, hãy gõ chuông theo các âm Đô, Rê, Mi,... cho tr nghe, s t o ra c m h ng v i âm nh c. Th i đi m ti p xúc v i piano và violon V i piano, tr 2 - 3 tu i tay v n còn nh , không h c đư c. Kho ng 4 tu i là h p lý. N u b t u trư c đó, tr cũng không th đánh đàn ngay đư c, hãy tìm cho tr m t giáo viên t p trung vào các giai đi u và c m th âm nh c. V i violon, tr 2 tu i là h c đư c. Nhưng khi b t đ u s m, c n c g ng đ tr không chán và b gi a ch ng. Phát tri n tài năng âm nh c. N u ch trương phát tri n tài năng âm nh c, hàng ngày hãy cho tr nghe các ca khúc c a các tác gi l n. N u mu n tr h c violon, hãy cho nghe các tác ph m violon. N u mu n tr h c piano, hãy cho nghe các tác ph m piano. Cho tr xem các t m bìa ghi n t nh c và đàn cho tr nghe b ng piano. (Không dùng đàn organ đi n, hãy cho tr nghe các đơn âm rõ ràng t piano). V i ký hi u nào thì cho tr nghe âm thanh đó. Còn nhi u kh năng khác có th phát tri n Rèn luy n trí nh Bư c đ u, đ phát tri n kh năng ghi nh , có b y cách sau: • C m m t t m card trên tay, cho tr xem, che đi ba chi c, r i h i đó là cái nào. Có th tăng lên 4, 5 chi c. 74 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn • Cùng chơi bài tây. • Dùng 10 chi c c c úp xu ng, cho vào đó các viên bi (m nh gi y) khác màu và đ tr tìmđúng. • Dùng h p diêm x p thành 5 t ng, g n các t ng vào nhau, t o thành t . Làm c dây kéo đ m . B bi các màu vào đó, r i đ tr tìm đúng ngăn t ng bi. • D y tr nh qu c k c a các nư c. • D y tr h c thu c các bài thơ ng n. • D y tr h c thu c sách tranh. Ngoài ra, hãy d y tr nh tên các loài cây, chòm sao... Luy n đ c nhanh Ký c có nhi u d ng. Có d ng ghi nh n b ng tai, có d ng ghi nh n b ng m t. Hai d ng này khác nhau. Kh năng nào t t c n phát huy, kh năng nào chưa t t c n rèn luy n. Khi có th c lư t t c đ nhanh, s v n đ ng đ u óc cũng s hoàn toàn khác bi t. Tư duy và thu c lòng Tư duy và thu c lòng là hai vi c có t m quan tr ng như nhau. Nhưng tư duy d a trên ký c trong quá kh . N u không có ký c thì cũng không th tư duy. V i tr nh , ban đ u ch y u là h c t p nguyên xi, vì th v n đ u tiên là ph i h c cách ghi nh . Hãy cho tr h c thu c lòng th t nhi u. Tư duy là đ u ra (output), còn ghi nh là đ u vào (input). Tr có đ u vào phong phú thì u ra m i có tri n v ng. Tóm l i, hãy d y tr ghi nh càng nhi u càng t t. Nuôi dư ng kh năng tư duy Tr t 3 tu i là th i k b t đ u b i dư ng kh năng tư duy, vì th không nên d y cho tr toàn b mà hãy tr t suy nghĩ. • Hư ng d n tr t làm chong chóng, g p gi y. • Khuy n khích tr vi t gì đó lên các t m bìa card có tranh. u tiên vi t hai t m, sau tăng lên kho ng 10 t m. Ví d , b c tranh có hình búp bê và đèn đi n, có th vi t: “Búp bê đang treo đèn”, s lư ng tranh tăng càng nhi u càng t t. • Kh năng t suy nghĩ g n li n v i kh năng vi t, vì th hàng ngày hãy cho tr vi t. Kh năng t p trung, s c b n Tr kho ng 2 tu i kh năng t p trung c c ng n, v i m i th ch t p trung đư c kho ng 5 phút. Hãy c g ng làm tăng kh năng t p trung lên 30 phút đ n 1 ti ng. Nhưng không ph i ch cho tr xem mãi m t th . M u ch t là ph i có s i m i, bi n hóa. Có th cho tr chơi x p hình, v tranh, đ c sách. Ngh ch đ t cát trong sân cũng đ c. Tr thích làm gì, hãy cho tr đư c 75 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn làm thư ng xuyên. Đi u quan tr ng nh t là tìm ra trò chơi mà tr thích và chơi hàng ngày. V i tr thích ô tô, hãy cho tr đư c làm quen N u tr có h ng thú v i ô tô, hãy cho tr đư c ti p xúc th t nhi u thông tin và các v n đ liên quan đ n ô tô. T p trung vào các lo i sách có tranh, các t m bìa card hình ô tô, chơi ô tô, khi đi d o hãy đưa đ n nh ng nơi có nhi u ô tô đ xem. Thông qua vi c nghe, nhìn, tr s có hi u bi t sâu s c v ô tô và s rèn luy n đư c kh năng t p trung chú ý. Đ n m t lúc nào đó, tr t nhiên s chuy n hư ng sang thích th khác, hi n t i hãy c s d ng nh ng th liên quan đ n ô tô đ d y là t t nh t. Bí quy t đ tr không nh m l n Vi t các bi n pháp s a l i. • T o thói quen ki m tra l i bài làm đ i v i m i câu h i. • Trư c khi h c, l y m t đ ng xu bu c vào s i ch kho ng 30cm, gi b ng ngón cái và ngón tr . Sau đó l c theo chi u th ng đ ng r i d ng l i, l c theo chi u ngang, d ng l i, l c theo 76 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn chi u kim đ ng h , d ng l i. Làm như v y, tr s luy n đư c kh năng gi bình tĩnh và không b sai l m. • Vào ngày ngh , hãy chơi c cùng v i b . Thông qua đó tr s h c đư c cách t p trung chú ý đ tránh m c sai l m. T p s d ng tay V hình g u lên túi đ ng s a (túi nilón b c), đ c l ph n m t, mũi, mi ng, c t ng n ng hút x vào. Nhét ti n vào h p ti t ki m. T p dùng kéo, dùng bút chì. Nhét h t đ u vào bình, h p có mi ng nh . Đánh tr ng, chơi piano. H c t p và l p h c Cho tr h c nhi u th Giai đo n trư c tu i đi h c là giai đo n gieo h t, vì th hãy cho tr đư c h c nhi u th . Ngo i ng , âm nh c, th thao, h c càng nhi u càng t t. Không cho h c tr s ch ng bi t gì. B n thân tác gi cũng cho con h c ch , tính toán, âm nh c, ti ng Anh t nh . L a ch n môn h c không ph i theo tiêu chí đ ph c v vi c h c trư ng sau này mà mang ý nghĩa có ích cho xã h i tương lai. So v i vi c h c làm tính thì các môn ti ng Anh, bơi, v tranh, h c ch , âm nh c s có ích hơn. Ch n ra m t môn có kh năng phát tri n nh t Vi c h c t p c g ng ti n hành nhi u nh t trong ph m vi th i gian và đi u ki n kinh t cho phép, tuy nhiên trong s đó không ph i môn nào cũng h c như nhau. Cha m hãy ch n l y m t môn nào đó có ích cho con nh t, phù h p v i con nh t, có đi u ki n phát tri n nh t đ t p trung nhi u hơn vào đó. Ngoài ra, không ph i ch trói bu c v i vi c h c mà v n c n cho con ra ngoài chơi cùng b n bè có đư c s chín ch n, nâng cao kh năng sáng t o. C n ph i hi u r ng n u như cái gì cũng mu n thì s không th hoàn thành đư c gì. 77 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Vi c h c ph i vui v nhưng v n đ m b o chăm ch N u vì h c quá nhi u, b m ng m nhi u, tr s b stress, tr nên khó b o. Vì th nh t thi t không đư c m ng mà ph i thư ng xuyên đ ng viên khen ng i. Ngoài ra, đ phát huy tài năng ưu vi t c a tr , c n ph i có s kh luy n. Vì v y, cha m hãy ng viên con c g ng và tin tư ng vào s ti n b c a con. Khi nào thì b t đ u h c s d ng bàn tính? Bàn tính nên cho tr h c càng s m càng t t. N u nhà có th d y đư c thì cho con h c t 2 tu i, khi đư c 6 tu i là có th s d ng thành th o. N u nhà không s d ng bàn tính, thì khi tr 4, 5 tu i hãy cho n trư ng d y s d ng bàn tính đ đư c h c. Nhà gi tr và trư ng m u giáo Nhà gi tr là nơi ch chăm sóc ch không d y ki n th c. N u th y tr có v phù h p v i nơi đó thì hãy cho tr n. So v i vi c tích lũy ki n th c, nhu c u đư c giao lưu, đư c nâng cao tính c ng đ ng cũng không kém ph n quan tr ng. u tiên khi b t đ u t i l p, tr s l và khóc, cha m hãy kiên nh n cho tr thêm th i gian. Khi tr ã bi t nói t t, bi t ch tương đ i, thì có th cho đ n l p m u giáo. N u cho tr đi quá s m, tr có th b s c, không ph i là đi u hay. Giáo viên nghiêm kh c là t t Giáo viên nghiêm kh c s t t cho c vi c h c và vi c tu dư ng đ o đ c. Hãy c cho tr nghe truy n v Beethoven đ giúp tr hi u đư c r ng mu n thành tài nh t thi t ph i có s kh luy n. nhà có s d u dàng c a m , đ n trư ng có s nghiêm kh c c a giáo viên, v i tr là cân b ng. Hãy c cho tr nghe ti u s c a các thiên tài, thông qua đó d y con thành ngư i có s c kh e tinh th n m nh m , không d dàng t b m c đích. 78 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn Khi tr không ch u ng i yên trong l p Tr không ch u ng i yên trong l p có th vì ban u chúng th y xung quanh l l m nên mt t p trung. Khi đã quen, tr s t bi t thay đ i cho phù h p. Trư c khi cho tr n l p, hãy d n con: “Con nh ng i ngoan ngoãn như các b n nhé!” Trư c khi vào l p, v i nh ng tr không ch u ng i yên trên gh , hãy cho tr di chuy n ngang trên th m, đi b trên giá có b m t ph ng, bò kho ng 20m, đu trên xích đu, xoay vòng tròn, sao cho tr có th đư c v n đ ng th t nhi u, sau đó tr s có th ng i yên t i bàn. Khi tr chán, hãy d y tr ý nghĩa c a vi c đi h c N u tr c m th y vi c h c nhàm chán, có th s không ch u đi. Hãy nói cho tr hi u ý nghĩa c a vi c đ n trư ng. Tr con c n ph i đ n trư ng đ h c cách h p tác v i ngư i khác, khi trư ng thành ra ngoài xã h i có th d dàng hòa nh p v i m i ngư i. Hãy cho tr đư c làm nh ng vi c mà tr thích, nhưng ngay t u ph i h a là không b d gi a ch ng và ph i gi l i. Trư c khi b t đ u, hãy h i rõ lý do vì sao con thích làm vi c đó. Khi đã quy t đ nh r i, thì dù khó khăn v n ph i c g ng. Ch c n s d y d t i l p là đ ? Khi ch p nh n s d y d c a giáo viên, hãy tin t ng hoàn toàn vào giáo viên, h c th t t t các bài h c trên l p. i v i các bài h c trên l p, hãy giúp tr ôn t p l i cho v ng. N u ngư i m cho r ng s d y d trên l p là phù h p thì hãy làm theo. Tuy t đ i không đ tình tr ng không hi u mà v n làm. Tham kh o cách d y c a giáo viên trên l p So v i vi c d y h c t i nhà, s d y d c a giáo viên trên l p s đúng phương pháp hơn, mt khác giáo viên có kinh nghi m ti p xúc v i nhi u tr hơn, vì th s giúp tr n m b t t t hơn và nhanh ti n b hơn. 79 https://sachhoc.com https://thuviensach.vn