🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Cha Con Và Những Thước Phim Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn Mục lục Chương 1 Chương 2 Chương 3 Chương 4 Chương 5 Chương 6 Chương 7 Chương 8 Chương 9 Chương 10 Chương 11 Chương 12 Chương 13 Chương 14 Chương 15 https://thuviensach.vn CHA CON VÀ NHỮNG THƯỚC PHIM David Gilmore dtv-ebook.com Chương 1 Hôm ấy, khi đang đỗ xe trước vạch dừng đèn đỏ, tôi nhìn thấy con trai mình bước ra khỏi rạp chiếu phim. Nó đi cùng cô bạn gái mới. Cô bé khẽ níu tay áo nó bằng mấy đầu ngón tay, đồng thời thì thầm điều gì đó vào tai nó. Tôi không kịp nhìn thấy tên bộ phim chúng vừa xem - mái rạp chiếu phim bị một tán cây trổ đầy hoa che khuất - nhưng điều đó khiến tôi nhớ về ba năm vất vả đầy luyến tiếc mà tôi và con trai đã trải qua, chỉ có hai chúng tôi, cùng xem các bộ phim, trò chuyện với nhau ngoài mái hiên - đó là khoảng thời gian diệu kỳ mà một người cha thường không dễ gì có được trong quãng đời niên thiếu của con trai mình. Thời gian gần đây, tôi không thường xuyên gặp con mình như trước nữa (cũng nên như vậy) nhưng khoảng thời gian đó quả là tuyệt đẹp. Một cơ hội may mắn cho cả hai cha con tôi. * * * Khi còn thiếu niên, tôi tin rằng có một nơi dành cho những đứa trẻ hư hỏng đã bỏ học. Đó là nơi nào đó ngoài rìa của Trái đất, như nghĩa địa của loài voi chẳng hạn, nơi đây đầy những mảnh xương trắng của các cậu nhóc ấy. Tôi tin chắc rằng đó là lý do vì sao cho đến tận bây giờ, tôi vẫn còn gặp những cơn ác mộng về việc ôn thi môn vật lý, bị đòn roi, lo lắng ngày một nhiều, và cuốn sách giáo khoa với trang nối tiếp trang toàn vectơ và các đường parabôn - vì trước đó, tôi chưa từng thấy bất cứ thứ gì như vậy cả! https://thuviensach.vn 35 năm sau, khi điểm số ở trường của con trai tôi bắt đầu có dấu hiệu thiếu ổn định ở lớp Chín và hoàn toàn tụt dốc khi lên học lớp Mười, tôi đã trải qua hai nổi sợ hãi cùng một lúc. Trước hết, tôi sợ những gì đang thực sự diễn ra, và thứ hai là những cảm giác đã qua vẫn còn nguyên vẹn trong tôi. Tôi chuyển sang ở cùng vợ cũ của mình (cô ấy nói: “Thằng bé cần phải sống gần một người đàn ông”). Tôi ở nhà cô ấy, còn cô ấy thì ở trên gác xép của tôi, một nơi quá chật chội cho một cậu thiếu niên nặng nề chậm chạp, cao đến 1m93 ở. Bằng cách đó, tôi lặng lẽ đảm đương trách nhiệm của mình, tôi có thể thay cô ấy giúp con trai làm bài tập về nhà. Nhưng phương pháp này cũng không mang lại hiệu quả. Để trả lời cho câu hỏi mỗi tối của tôi: “Tất cả bài tập về nhà của con chỉ có vậy thôi à?”, con trai tôi, Jesse, hớn hở nói với tôi rằng: “Vâng ạ!” Thế nhưng vào mùa hè năm đó, khi nó đến ở với mẹ khoảng một tuần, tôi đã tìm thấy hàng đổng bài tập về nhà bị nhét vào bất cứ nơi nào có thể giấu được trong phòng ngủ của nó. Trường học đã biến nó trở thành một cậu chàng láu cá và dối trá. Vợ chồng tôi quyết định gửi nó tới một trường tư; vào một buổi sáng, một giáo viên trong trường bối rối gọi điện cho chúng tôi. “Con ông bà đang ở đâu?” Cuối ngày hôm đó, cậu con trai lớn tồng ngồng của tôi xuất hiện trước hiên nhà. Nó đã đi đâu vào ngày hôm đó? Có thể nó đã tới một cuộc thi hát rap tại một trung tâm mua sắm nào đó ở vùng ngoại ô, hoặc ở những nơi thiếu lành mạnh, nhưng chắc chắn là nó không có mặt ở trường. Chúng tôi đã mắng nó thậm tệ. Nó đã trang trọng xin lỗi, tỏ ra ngoan ngoãn được một vài ngày, nhưng sau đó mọi thứ lại tái diễn. Jesse vốn là một đứa trẻ dễ thương, rất kiêu hãnh. Nó dường như không có khả năng làm bất cứ điều gì nó không thích, dù hậu quả của việc đó có khiến nó lo lắng như thế nào đi chăng nữa. Và nó thật sự lo lắng về điều này. Bảng thành tích học tập của nó thật đáng thất vọng, ngoại trừ phần nhận xét. Người ta yêu quý nó, ai cũng vậy, ngay cả người cảnh sát https://thuviensach.vn bắt giữ nó vì tội phun sơn lên tường của lớp học cũ cũng quý nó. (Những người hàng xóm vốn đa nghi cũng thừa nhận điều này.) Khi viên cảnh sát thả nó trước cửa nhà, ông ta còn nói: “Jesse, nếu tôi là cậu, tôi sẽ quên hết những chuyện phạm pháp đi. Đơn giản là cậu không hề làm gì phạm pháp cả.” Cuối cùng, một buổi chiểu, trong lúc kèm Jesse học tiếng Latin, tôi phát hiện ra nó không hề có một cuốn vở hay sách giáo khoa nào cả, không có gì hết ngoài một mảnh giấy nhàu nát ghi vài câu về các quan chấp chính La Mã mà nó được yêu cầu phải dịch. Tôi nhớ hình ảnh nó ngồi bên kia chiếc bàn ăn trong nhà bếp, đầu cúi gằm: đó là một cậu chàng với gương mặt không hề bị rám nắng, trắng trẻo, đến mức bạn có thể thấy được vẻ không vừa ý của nó mà bằng chứng rõ ràng là cánh cửa nhà bếp bị đóng sầm lại. Hôm đó là Chủ nhật, cái ngày mà bạn luôn chán ghét khi ở độ tuổi thiếu niên: ngày nghỉ cuối tuần nhưng sắp trôi qua, bài tập về nhà vẫn chưa làm xong, thành phố u ám như mặt biển vào ngày vắng bóng mặt trời. Những chiếc lá ẩm ướt rơi rụng trên đường, ngày thứ Hai đang lờ mờ hiện ra trong làn sương mù. Vài phút sau, tôi lên tiếng: “Vở ghi của con đâu rồi, Jesse?” “Con để ở trường.” Nó có khả năng bẩm sinh về ngôn ngữ, hiểu được lô-gíc nội tại của chúng và có đôi tai của một diễn viên - ngôn ngữ đáng ra là một thứ rất dễ dàng với nó - nhưng nhìn cái cách nó lật qua lật lại trang sách, côi có thế thấy đầu nó đang rỗng tuếch. Tôi nói: “Bố không thể hiểu tại sao con không mang vở ghi về nhà. Việc này càng khiến việc học tập của con thêm khó khăn.” Qua giọng nói của tôi, nó nhận thấy tôi đã mất kiên nhẫn; điều đó khiến nó lo lắng, ngược lại cũng khiến tôi cảm thấy đôi chút nôn nao. Nó https://thuviensach.vn sợ tôi. Tôi ghét điều đó. Tôi chưa bao giờ hiểu được liệu đó có phải là một vấn đề trong mối quan hệ giữa cha và con hay là vì bản thân tôi nói riêng, với tính khí nóng nảy, thiếu kiên nhẫn mà tôi được thừa hưởng, là nguyên nhân khiến nó lo lắng hay không. Tôi nói: “Thôi, không sao. Dù sao thì như thế này cũng sẽ rất hay. Bố thích tiếng Latinh.” “Bố á?”, nó hỏi với giọng hăm hở (bất cứ điều gì có thể phân tán sự tập trung của tôi về việc quên vở ở trưởng). Tôi xem nó làm bài tập một lúc - những ngón tay dính đầy mực của nó nắm xung quanh cây bút, nét chữ rất xấu. Nó hỏi tôi: “Chính xác là làm thế nào mà bố đã lấy được một phụ nữ Sabine về làm vợ?” “Bố sẽ trả lời con sau.” Ngập ngừng một lúc, nó hỏi: “Helmet có phải là động từ không bố?” Buổi học cứ thế trôi qua, bóng chiều lan rộng trên mái bếp. Đầu bút chì miết trên mặt nhựa. Dần dần, tôi nhận thấy có một thứ âm thanh trong phòng. Âm thanh đó phát ra từ đâu? Từ Jesse? Nhưng đó là tiếng gì? Mắt tôi dán chặt vào Jesse. Đó là thứ âm thanh của sự chán nản, đúng thế, nhưng là một kiểu rất tinh tế, nhẹ nhàng, gần như là tiếng thuyết phục vô cùng nhỏ về sự không thích hợp của đống bài tập mà nó đang phải làm. Và vì một lý do kỳ lạ nào đó, trong vài giây ngắn ngủi ấy, tôi cảm thấy như thể âm thanh đó phát ra từ trong chính cơ thể của mình. Tôi nghĩ: Ồ, vậy ra đây là những gì mà Jesse đã phải trải qua trong một ngày ở trường. Dù có muốn chống lại âm thanh này, bạn cũng không thể nào chiến thắng. Và bỗng nhiên – điều này rõ ràng như tiếng đập vỡ cửa sổ vậy - tôi chợt hiểu rằng chúng tôi đã thua trong cuộc chiến học tập ở trường. https://thuviensach.vn Ngay lập tức tôi cũng biết – điều đó nằm trong huyết quản của tôi - rằng nếu cứ thực hiện theo phương thức này, tôi sẽ mất Jesse, rằng vào một ngày nào đó, nó sẽ đứng dậy từ phía bên kia chiếc bàn và nói: “Bố muốn biết vở ghi của con đâu à? Được rồi, con sẽ nói cho bố biết. Con nhét ở dưới mông đây này. Và nếu bố không lôi nó ra khỏi người con, con sẽ nhét nó vào người bố đấy.” Thế rồi nó sẽ bỏ ra ngoài, đóng sầm cửa lại trước mặt tôi, và mọi chuyện sẽ là như thế. “Jessc,” tôi dịu giọng nói. Nó biết rõ rằng tôi vẫn đang dõi theo và điều đó khiến nó lo lắng, như thể nó sắp sửa gây ra lỗi lầm (một lần nữa) và hành động búng búng ngón tay lên cuốn vở, lật đi lật lại, như là một cách để chuyển hướng cuộc nói chuyện. “Jesse, con bỏ bút xuống. Tạm dừng một chút đi.” Nó nói: “Gì cơ ạ?” Tôi thầm nghĩ: nó thật xanh xao. Thuốc lá đang khiến nó ngày càng hao mòn hơn. Tôi nói: “Bố muốn nhờ con một việc. Bố muốn con suy nghĩ thật kỹ, liệu con còn muốn đến trường nữa hay không.” “Bố, vở bài tập của con ở...” “Con hãy quên đống vở bài tập ấy đi. Bố chỉ muốn con suy nghĩ, liệu con có còn muốn tiếp tục tới trường nữa hay không.” “Tại sao ạ?” Tôi thấy rõ tim mình đập nhanh, máu dồn hết lên khuôn mặt. Tôi đang ở vào một vị thế chưa từng gặp phải, thậm chí chưa bao giờ hình dung ra. “Bởi vì nếu con không còn thích đến trường nữa thì cũng được thôi.” “Cái gì được cơ ạ?” https://thuviensach.vn Chỉ việc nói thôi mà, muốn nói gì thì hãy nói ngay đi nào. “Nếu con không còn thiết tha với việc đi học nữa thì con không cần phải đến trường nữa.” Nó khẽ hắng giọng: “Bố định cho con nghỉ học ạ?” “Nếu đó là điều con muốn. Nhưng bố mong con hãy dành vài ngày để suy nghĩ về điều này. Đây là một việc quan trọng...” Nó đứng bật dậy. Luôn như vậy, nó vẫn thường đứng dậy mỗi khi quá vui mừng; đôi chân dài ngoằng của nó không chịu ngồi yên khi kích động. Nó nhoài cả người sang phía bên kia bàn, giọng nói chùng hẳn xuống, thì thào như thể sợ bị nghe trộm: “Con không cần đến vài ngày để suy nghĩ đâu.” “Dù sao thì con cứ nghĩ kỹ đi. Bố yêu cầu đấy.” Khuya hôm đó, tôi củng cố tinh thần mình bằng vài ly rượu vang và gọi cho mẹ của Jesse, hiện đang ở trên gác xép của tôi (căn gác xép nằm trong một nhà máy sản xuất bánh kẹo đã cũ nát) để báo tin. Cô ấy là một nữ diễn viên đáng yêu, mảnh mai, một người phụ nữ tốt bụng nhất tôi từng biết. Nếu bạn hiểu ý tôi muốn nói: cô ấy là một người nghệ sĩ “không có vẻ gì là nghệ sĩ”. Nhưng giây phút đầu tiên, ngay khi nghe quyết định của tôi, cô ấy đã luôn nghĩ tới trường hợp xấu nhất, hình ảnh Jesse phải sống nhếch nhác trong một chiếc hộp các-tông ở ngay giữa Los Angeles. Maggie hỏi tôi: “Anh có nghĩ điều này xảy ra là vì nó thiếu lòng tự trọng không?” Tôi đáp: “Không. Anh cho rằng việc này là do nó ghét trường học.” “Nếu nó ghét đến trường thì hẳn là phải có vấn đề gì đã xảy ra với nó.” Tôi đáp: “Trước đây anh cũng rất ghét đi học.” https://thuviensach.vn “Có lẽ nó được thừa kế điều này từ anh.” Cuộc nói chuyện của chúng tôi tiếp diễn theo mạch như vậy cho tới khi cô ấy bật khóc còn tôi thì đang phun ra những điều thiếu suy nghĩ, huyên thuyên về những thứ trên trời dưới biển mà nếu làm được thì ngay đến cả Che Guevara cũng phải tự hào. Maggie nói: “Vậy thì Jesse cần phải đi kiếm việc làm.” “Em có ý nào khác không? Em có nghĩ rằng, thay vì hoạt động tích cực, nó lại chán ghét một thứ khác nữa hay không?” “Vậy nó sẽ làm gì?” “Anh không biết.” Maggie sụt sịt: “Có khi Jesse có thể tham gia công việc tình nguyện nào đó.” Giữa đêm khuya tôi chợt tỉnh giấc, Tina, vợ tôi đang khẽ trở mình và tôi nhìn ra phía ngoài khung cửa sổ nghĩ vẩn vơ. Mặt trăng đang xuống rất thấp; Jesse dường như đã đi lạc đường và đang chờ để được gọi về nhà. Tôi nghĩ: Nếu như tôi sai thì sao? Nếu như tôi phát chán vì phải nuôi báo cô con mình và cứ để cho nó hủy hoại cuộc đời mình thì sao? Việc mình làm là đúng đắn, tôi nghĩ vậy. Jesse cần phải làm một cái gì đó. Nhưng làm gì? Tôi có thể để nó làm việc gì mà không khiến nó lặp lại toàn bộ những thất bại tại trường học? Nó không thích đọc; nó cực kì ghét thể thao. Jesse thích điều gì nhỉ? Nó rất thích xem phim. Ngay cả tôi cũng rất thích. Trên thực tế, mấy năm cuối của tuổi 30, tôi đã trở thành một nhà phê bình điện ảnh khá lém lĩnh trên một chương trình truyền hình. Liệu chúng tôi có thể làm gì với sở thích ấy? Ba ngày sau đó, Jesse tới ăn tối tại nhà hàng Le Paradis, một nhà hàng kiểu Pháp với những chiếc khăn trải bàn trắng tinh và đồ làm bằng bạc rất nặng. Nó chờ tôi ở bên ngoài nhà hàng, ngồi trên hàng rào bằng đá và hút thuốc. Bao giờ cũng vậy, Jesse rất ghét phải ngồi một mình trong nhà hàng. https://thuviensach.vn Điều đó khiến nó cảm thấy không được tự nhiên, mọi người ở đó sẽ xem nó như một kẻ thua cuộc khi chẳng có người bạn nào đi ăn cùng. Tôi chào nó bằng một cái ôm, bạn có thể cảm nhận được sự mạnh mẽ từ cơ thể trẻ trung, đầy sức sống của nó: “Bố con mình gọi rượu vang trước đi, rồi chúng ta sẽ nói chuyện.” Chúng tôi bước vào cửa hàng. Những cái bắt tay. Những nghi thức của người lớn, ngay cả câu chuyện đùa giữa nó và người phục vụ ở quầy rượu về nhân vật John-Boy trong bộ phim truyền hình dài tập Gia đình Waltons, khiến nó hết sức hãnh diện và thích thú. Chúng tôi ngồi lặng lẽ, chờ đợi người bồi bàn tới. Cả hai chúng tôi đều đang đợi chờ một điều gì đó quan trọng; và tới thời điểm đó, chẳng có điều gì đáng để nói cả. Tôi để nó tự gọi rượu vang. “Corbière” nó thì thầm. Ở miền Nam nước Pháp, có phải không nhỉ?” “Vâng.” “Mùi hơi ngái?” “Chính là nó đấy ạ!” “Cho tôi một Corbière.” Khi nói câu này, nó mỉm cười với người phục vụ, ý bảo tôi biết tôi đang bắt chước thôi, nhưng dù sao tôi cũng cảm thấy rất vui. Chúa ơi, nó có một nụ cười tuyệt đẹp. Chúng tôi ngồi đợi cho tới khi rượu vang được mang tới. Tôi nói: “Hôm nay con làm chủ.” Nó ngửi nút chai rượu, vụng về, lóng ngóng xoay tròn ly rượu của mình, và giống như một chú mèo đang thưởng thức một đĩa sữa lạ, nó nhấp một hớp rượu. Vào giây phút cuối cùng, sự dũng cảm cũng rời bỏ nó, nó nói: “Con không thể nói được.” Tôi nói: “Có chứ, con có thể. Hãy thư giãn một chút đi. Nếu con nghĩ rằng mọi việc kết thúc thì nó sẽ kết thúc.” https://thuviensach.vn “Con cảm thấy lo lắng.” “Con thử ngửi mùi rượu vang này xem. Rồi con sẽ thấy, ấn tượng ban đầu luôn luôn đúng.” Nó ngửi ly rượu thêm một lần nữa. “Hãy đưa hẳn vào mũi ấy.” Nó nói: “Được rồi mà bố.” Cô phục vụ bàn hít một hơi dài phía trên của chai rượu vang: “Rất vui được gặp lại em, Jesse. Bố em là khách quen ở đây đấy.” Chúng tôi nhìn xung quanh. Một đôi vợ chồng già đến từ Etobicoke cũng có mặt trong nhà hàng. Con trai họ đã tốt nghiệp ngành quản trị kinh doanh tại một trường đại học nào đó ở Boston. Họ vẫy chào chúng tôi. Hai bố con tôi cũng vẫy tay lại. Nếu như tôi sai thì sao? Tôi nói: “Vậy con đã suy nghĩ kỹ về những điều chúng ta đã nói chưa?” Tôi có thể thấy nó muốn đứng bật dậy nhưng lại không thể. Nó nhìn ngó xung quanh như thể tức tối vì bị kìm hãm cảm xúc vậy. Sau đó, nó dí sát khuôn mặt trắng bệch của mình gần vào tôi, như thể nó đang chuẩn bị tiết lộ một điều tuyệt mật. Nó thì thầm: “Sự thật là, con không bao giờ còn muốn vào trong ngôi trường đó thêm một lần nữa.” Dạ dày tôi muốn quặn lên: “Vậy thì được rồi.” Nó nhìn tôi chăm chăm, không cất lên được tiếng nào. Nó đang chờ đợi điều mà nó phải làm để đổi lấy cái đặc ân kia. Tôi nói: “Tuy nhiên, có một điều như thế này. Con không cần phải làm việc, cũng không cần phải trả tiền thuê nhà. Hàng ngày, con có thể ngủ tới năm giờ chiều cũng được. Nhưng không được hút thuốc. Nếu con hút, dù chỉ một điếu thôi thì thỏa thuận của chúng ta sẽ kết thúc.” https://thuviensach.vn Nó đáp: “Vâng ạ.” “Bố nói nghiêm túc đấy. Bố sẽ bỏ ngôi nhà đáng nguyền rủa đó nếu con còn bắt đầu trở lại với cái thứ ấy.” “Được rồi ạ.” Tôi nói: “Nhưng vẫn còn một điều kiện nữa.” (Tôi cảm thấy mình như thám tử trinh thám trong bộ phim truyền hình Columbo[1].) Nó hỏi: “Điều kiện gì ạ?” “Bố muốn mỗi tuần, con sẽ cùng bố xem ba bộ phim. Bố sẽ là người lựa chọn phim. Đây là kiến thức duy nhất mà con sẽ phải học.” Một lúc sau, nó đáp: “Chắc bố đang đùa.” Tôi không để lãng phí một chút thời gian nào nữa. Ngay chiều ngày hôm sau, tôi bắt nó ngồi trên chiếc ghế dài màu xanh trong phòng khách, tôi ngồi bên phải, còn nó ở bên trái, kéo màn lên và cho nó xem bộ phim The 400 Blows (1959) của Francois Truffaut. Tôi nghĩ rằng đây là cách tốt để đi sâu vào những bộ phim nghệ thuật của châu Âu; tôi biết những bộ phim này sẽ khiến nó phát chán trừ khi nó học được cách để xem chúng. Điều đó cũng giống như sự biến tấu trong việc học ngữ pháp thông thường. Truffaut, tôi giải thích (tôi muốn tóm tắt thật ngắn gọn), đi từ việc làm phim cho tới những việc bất chính ở hậu trường; Truffaut bỏ học nửa chừng khi học trung học (giống như con), một người lẩn trốn quân địch, một tên trộm ngay từ khi còn bé; nhưng cậu bé lại yêu thiết tha các bộ phim và cả thời thơ ấu của mình, cậu ta lẻn vào xem phim tại các rạp hát mọc lên khắp nơi thời hậu Chiến tranh thế giới II. https://thuviensach.vn Khi Truffaut 20 tuổi, một biên tập viên đáng mến đã đề nghị anh cộng tác viết bài phê bình điện ảnh - nhờ đó, trong vòng gần 10 năm sau, anh đã có thể thực hiện bộ phim đầu tay của mình. The 400 Blows (đây là một thành ngữ trong tiếng Pháp để chỉ việc “chơi bời trác táng”) là một bộ phim tự truyện về những năm đầu đầy bất ổn khi Truffaut bỏ học. Để tìm được diễn viên vào vai nhân vật chính khi còn nhỏ, vị đạo diễn 27 tuổi mới vào nghề này đã cho đăng quảng cáo trên báo. Vài tuần sau đó, một chú bé có mái tóc đen nhánh - cũng vừa mới trốn khỏi trường nội trú ở miền trung nước Pháp - đã đi nhờ xe lên Paris để tham gia buổi thử vai cho vai diễn. Tên của chú bé là Jean-Pierre Léaud. (Đến lúc này, tôi đã thu hút được sự chú ý của Jesse.) Tôi đề cập đến việc ngoại trừ một cảnh trong văn phòng của vị bác sĩ tâm thần, bộ phim hoàn toàn được quay mà không hề có âm thanh - âm thanh được lồng vào sau - bởi vì Truffaut không có đủ tiền để mua các thiết bị thu âm. Tôi yêu cầu Jesse phải xem một cảnh nổi tiếng trong phim, khi toàn bộ học sinh trong lớp đều biến mất sau lưng giáo viên trong cuộc du ngoạn đến Paris; tôi cảm thấy hơi xúc động khi xem đến cảnh tuyệt vời, khi cậu bé Antoine nói chuyện với nữ bác sĩ tâm thần. Tôi nói: “Con hãy để ý đến nụ cười mà cậu bé dành cho bác sĩ, nghe bác sĩ nói về vấn đề giới tính. Hãy nhớ, nụ cười đó không hề có trong kịch bản; hoàn toàn là diễn xuất tự nhiên.” Đúng vào thời điểm đó, tôi nhận thấy mình đang bắt đầu nói với giọng dạy bảo giống giọng của một giáo viên. Vì vậy, tôi vội mở phim lên. Chúng tôi xem tới đoạn kết, một đoạn quay dài khi Antoine chạy trốn khỏi trại cải tạo; cậu bé băng qua các cánh đồng, vượt qua các dãy nhà trong nông trại, xuyên qua vườn táo, cho tới khi cậu đặt chân tới một bờ biển lạ lẫm. Như thể cậu bé chưa bao giờ thấy biển trước đó. Thật quá mênh mông! Cảm giác như biển cứ dài ra mãi, ra mãi. Cậu bước trên những bậc thang làm bằng gỗ dẫn xuống biển; chạy dọc bờ cát trải dài https://thuviensach.vn và rồi, ngay tại nơi sóng vỗ vào bờ, cậu bé hơi quay người lại và nhìn thẳng vào ống kính máy quay; bộ phim “đóng băng” lại ở chính cảnh ấy; và kết thúc khi hình dừng lại đột ngột ở gương mặt của nhân vật chính. Một lát sau, tôi cất tiếng hỏi: “Con nghĩ sao về bộ phim?” “Hơi chán bố ạ.” Tôi tự trấn tĩnh lại: “Con có thấy bất kỳ mối liên hệ nào giữa hoàn cảnh của Antoine và của mình không?” Nó suy nghĩ về câu hỏi đó một chút rồi trả lời: “Không.” Tôi nói: “con nghĩ tại sao Antoine lại có bộ mặt buồn cười như vậy khi bộ phim kết thúc?” “Con không biết.” “Nhìn cậu ấy thế nào?" Jesse trả lời: “Cậu áy trông có vẻ lo lắng.” “Antoine có thể lo lắng về điều gì được nhỉ?” “Con không biết.” Tôi nói: “Con hãy nhìn vào hoàn cảnh lúc đó của Antoine. Cậu ấy đã trốn chạy khỏi trường cải tạo và trốn khỏi gia đình; cậu ấy hoàn toàn tự do.” “Có thể cậu ấy lo lắng vì không biết mình sẽ phải làm gì.” “Con nói thế nghĩa là sao?” tôi hỏi. “Có thể cậu ấy đang muốn nói: Được rồi, mình đã đi xa đến thế này. Nhưng tiếp theo điều gì sẽ đến?” “Vậy để bố hỏi lại con. Con có thấy bất kỳ mối liên hệ nào giữa hoàn cảnh của Antoine và của con không?”, tôi hỏi lại. Nó nhe răng ra cười toe toét. “Ý bố là bây giờ con định làm gì khi không phải đi học nữa ạ?” https://thuviensach.vn “Đúng rồi.” “Con không biết.” “Đấy, có thể đó là lý do vì sao cậu bé kia nhìn có vẻ lo lắng như vậy. Cậu ấy cũng không biết mình sẽ phải làm gì,” tôi đáp. Một lát sau, Jesse cất tiếng: “Khi đi học, con phải lo lắng về việc bị điểm kém và gặp rắc rối. Bây giờ, con không phải đến trường nữa, con lo lắng rằng có thể con đã hủy hoại cuộc đời mình.” Tôi đáp: “Rất tốt.” “Sao lại tốt ạ?” “Nghĩa là con sẽ không bao giờ được thoải mái khi phải sống trong một hoàn cảnh tồi tệ.” “Dù vậy, con mong mình có thể dẹp bỏ mối lo lắng này. Bố có thấy lo không?” Tôi thấy mình vô tình thở hắt ra. “Có.” “Vậy có nghĩa là mối lo lắng sẽ chẳng bao giờ chịu dừng lại, cho dù bố có làm tốt hay không?” Tôi trả lời: “Vấn đề nằm ở đặc tính của nỗi lo lắng đó. Bây giờ, bố có những mối lo dễ chịu hơn rất nhiều so với trước đây.” Jesse nhìn chăm chăm ra phía cửa sổ: “Tất cả những điều này khiến con cảm thấy giống như hút một điếu thuốc. Sau đó, con có thể phải lo lắng về việc bị ung thư phổi.” * * * Vào ngày kế tiếp, trong thời gian ăn món tráng miệng, tôi cho Jesse xem bộ phim Basic Instinct (Bản năng gốc) (1992) do Sharon Stone thủ vai https://thuviensach.vn chính. Một lần nữa, tôi giới thiệu một chút về bộ phim, không có gì khác thường cả. Kinh nghiệm đơn giản là: Giữ những cái cơ bản nhất. Nếu nó muốn biết nhiều hơn, nó sẽ phải hỏi. Tôi nói: “Paul Verhoeven. Đạo diễn người Hà Lan; bước chân vào Hollywood sau khi đã có một số bộ phim thành công tại châu Âu. Hiệu quả hình ảnh tuyệt vời, sử dụng ánh sáng tinh tế. Đạo diễn được vài bộ phim xuất sắc, quá nhiều vấn đề bạo lực nhưng vẫn rất đáng xem. RoboCop (Cảnh sát người máy) là bộ phim xuất sắc nhất trong số các bộ phim đó.” (Tôi bắt đầu nói liên tục như một chiếc máy nhưng tôi không muốn để mất sự chú ý của Jesse.) Tôi tiếp tục: “Ngược lại, Paul cũng đạo diễn một trong những bộ phim tồi tệ nhất, Showgirls (Vũ nữ).” Chúng tôi bắt đầu xem phim: một người phụ nữ tóc hoe vàng, nước da ngăm ngăm đang vừa hành hạ một người đàn ông bằng chiếc giùi đập đá vừa quan hệ tình dục với anh ta. Một chuỗi cảnh mở đầu tuyệt vời. Sau khi xem khoảng 15 phút, khó khăn không phải là việc giả định rằng Basic Instinct (Bản năng gốc) không chỉ nói về những người không đứng đắn, mà là vì nó được nói bởi những người không đứng đắn. Đó là những cậu học sinh chỉ quan tâm đến những chủ đề dâm ô, đam mê những sở thích “suy đồi” như cocain và những người đàn bà thích quan hệ tình dục đồng giới. Nhưng đây lại là một bộ phim tuyệt vời đáng để xem - bạn buộc lòng phải nói như vậy. Nó gợi lên một nỗi khiếp sợ dễ chịu. Những thứ quan trọng hoặc thô tục dường như luôn sẽ xảy ra, ngay cả khi nó không phải như vậy. Và giờ là đến phần đối thoại của các nhân vật. Tôi nói với Jesse rằng, nhà biên kịch Joe Eszterhas, nguyên là một nhà báo, đã được trả tới ba triệu đô-la chỉ để thực hiện phần hội thoại kiểu như thế này: THÁM TỬ: Cô hẹn hò với anh ta bao lâu rồi? https://thuviensach.vn SHARON STONE: Tôi không hẹn hò. Tôi ngủ với anh ấy. THÁM TỬ: Cô có buồn vì anh ta chết không? SHARON STONE: Có. Vì tôi thích ngủ với anh ấy. Jesse không thể nào rời mắt khỏi màn hình. Có lẽ nó đã nên đánh giá cao bộ phim The 400 Blows nhưng với bộ phim này thì đây lại là một cái gì đó hoàn toàn khác biệt. “Liệu chúng ta có thể tạm dừng bộ phim một lát không hả bố?”, nó nói và chạy như bay vào toilet để đi vệ sinh; từ chiếc ghế dài ngoài phòng khách, tôi có thể nghe thấy tiếng kêu lách cách từ chỗ ngồi ở bệ xí, sau đó là tiếng nước phun ra, to như thể đang có một con ngựa đang đứng ở trong đó vậy. “Vì Chúa, đóng cửa lại, Jesse!” (Ngày hôm nay, chúng tôi đang học tất cả mọi thứ.) Rầm, cánh cửa đóng sập lại. Sau đó, nó vội vàng đi ra, đôi chân đi tất giậm ầm ầm lên nền nhà, chiếc thắt lưng giữ cho quần nó không bị tụt xuống và nó cúi người lao vào chỗ ghế ngồi. “Bố phải thừa nhận điều này, bố ạ - đây quả thực là một bộ phim tuyệt vời.” https://thuviensach.vn CHA CON VÀ NHỮNG THƯỚC PHIM David Gilmore dtv-ebook.com Chương 2 Một hôm, Jesse dẫn theo một cô gái về nhà. Cô bé tên là Rebecca Ng, một cô gái người Việt rất khác thường. “Rất vui được gặp bác, David,” cô gái nói: nhìn thẳng vào mắt tôi. David ư?[2] “Hôm nay bác thế nào?” “Hôm nay tôi thế nào ư?” Tôi nhắc lại hết sức ngu ngốc. “Mọi chuyện đều tốt đẹp cả.” Tôi có thích sống ở đây không à? Tại sao nhỉ, có chứ, cảm ơn. Rebecca nói: “Cháu có một người cô họ, sống cách đây chỉ vài dãy phố thôi. Cô ấy rất đẹp. Thuộc tuýp người cổ nhưng rất đẹp.” Tuýp người cổ ư? Rebecca Ng (phát âm là Ning) diện ngất trời với quần jeans trắng muốt, áo cánh khoét cổ sâu màu hạt đẻ, áo khoác da, chân đi bốt kiểu Beatle. Người ta dễ có cảm giác là cô bé đã tự kiếm tiền để mua sắm quần áo, bằng công việc làm thêm sau giờ học tại một cửa hàng bán quần áo nhỏ ở Yorkville, phục vụ đồ uống vào thứ Bảy cho các ủy viên ban quản trị tại quầy bar của Khách sạn Bốn mùa (mỗi khi cô bé không thể nhanh chóng https://thuviensach.vn giải quyết bài toán nợ nần với ngân hàng). Khi cô gái quay đầu lại để nói chuyện với Jesse, tôi bắt gặp mùi nước hoa thoang thoảng. Tinh tế, đắt tiền. Cô bé nói: “Vậy là chúng ta ở đây rồi.” Sau đó, Jesse dẫn Rebecca xuống tầng dưới để vào phòng ngủ của mình. Tôi há hốc miệng để phản đối. Căn phòng dưới đó như một cái nhà kho. Chẳng hề có cửa sổ cũng như chút ánh sáng tự nhiên nào. Ở đó chỉ có một chiếc giường với một tấm chăn màu xanh lá cây nhàu nhĩ, quần áo vứt đầy trên sàn nhà, đĩa CD lung tung khắp phòng, một chiếc máy tính được đặt đối diện với bức tường, một “thư viện” bao gồm một tác phẩm có bút tích ký tặng của Elmore Leonard[3] (chưa hề đọc), cuốn Middlemarch của George Eliot[4] (một món quà đầy hy vọng từ mẹ nó), cộng với một bộ sưu tập các tạp chí về nhạc hip-hop mà hình ảnh ở trên trang bìa là một người đàn ông da đen với bộ mặt cau có. Một bộ sưu tập những chiếc cốc uống nước dính chặt trên chiếc bàn đầu giường. Mỗi khi bị cậy lên khỏi mặt bàn, chúng kêu răng rắc như tiếng bắn súng lục. Ngoài ra còn có những tạp chí “người lớn” (Tờ 1-800- Slut) được đút lén lút vào khoảng trống giữa nệm và bục kê nệm. Nó nói với tôi thản nhiên như không: “Con không có vấn đề gì với sách báo đồi trụy đâu.” Tôi nói: “Còn bố thì có đấy, thế nên giấu kỹ nó đi.” Phòng bên cạnh là phòng giặt là, một nửa số khăn tắm trong nhà tung tóe trên sàn xi măng. Nhưng tôi im lặng. Tôi cảm thấy rằng bây giờ không phải là lúc thích hợp để đối xử với con mình như một đứa trẻ: “Tại sao hai đứa không ăn một ít bánh quy và uống sữa trong lúc bố phải quay trở lại cắt nốt đám cỏ chết tiệt trước nhà nhỉ?” Không lâu sau, tiếng ghi-ta điện vang lên ầm ĩ từ phía tầng của Jesse. Người ta còn có thể nghe thấy giọng Rebecca cao hơn cả tiếng nhạc đang bật, sau đó là đến giọng của Jesse, trầm ầm hơn và đầy tự tin. Sau đó là https://thuviensach.vn những tràng cười giòn giã. Tôi nghĩ, tuyệt quá, con bé đã khám phá ra Jesse vui tính đến mức nào. “Cô gái đó bao nhiêu tuổi thế?” Tôi hỏi ngay khi Jesse quay trở về, sau khi đưa Rebecca ra ga tàu điện ngầm. Nó nói: “Mười sáu. Thế nhưng cô ấy đã có bạn trai rồi ạ.” “Bố có thể tưởng tượng ra được.” Nó mỉm cười ngập ngừng: “Bố nói thế nghĩa là sao ạ?” “Không có gì đặc biệt đâu.” Nó có vẻ lo lắng. Tôi nói: “Bố cho rằng, ý bố là nếu nó đã có bạn trai rồi thì tại sao còn đến nhà mình làm gì?” “Cô ấy rất xinh, phải không bố?” “Tất nhiên rồi. Và nó cũng tự biết điều đó.” “Ai cũng thích Rebecca cả. Tất cả mọi người đều mong muốn được làm bạn của cô ấy. Cô ấy để họ được chở cô ấy đi chơi khắp nơi.” “Bạn trai của nó bao nhiêu tuổi nhỉ?” “Tầm tuổi cô ấy ạ. Thế nhưng anh chàng ấy là một kẻ khờ khạo và chán ngắt.” Tôi nói một cách cứng nhắc: “Điều đó lại tốt cho cô ấy đấy.” “Sao lại thế hả bố?” Tôi trả lời: “Điều đó sẽ khiến cô ấy càng trở nên thú vị hơn.” https://thuviensach.vn Jesse tự liếc thấy hình ảnh của chính mình thoáng hiện ra qua tấm gương trên bồn rửa bát. Hơi quay đầu sang một bên, nó hóp má lại, mím chặt môi và gương mặt hết sức nghiêm trang. Đây chính là “bộ mặt trong gương” của nó. Một bộ mặt nó không bao giờ thể hiện cho người khác, trừ lúc đứng trước gương. Mái tóc dày rậm như lông gấu trúc của nó dường như đang dựng đứng lên. Nó nói: “Nhưng anh chàng đáng yêu trước của cô ấy cũng 25 tuổi rồi.” (Nó muốn nói về Rebecca.) Nó cứ nhìn chằm chằm vào hình ảnh của mình trên gương, có chút gì đó không được thoải mái lắm, rồi nét mặt của nó dần trở lại bình thường. “25 tuổi à?” “Bố ạ, cô ấy thu hút mọi chàng trai ở xung quanh mình. Như ruồi ấy.” Trong khoảnh khắc ấy, Jesse có vẻ khôn ngoan hơn tôi lúc tôi bằng tuổi nó. Không đến mức khốn khổ một cách mù quáng như thế. (Không đáng gọi là một thành tích cho lắm.) Nhưng toàn bộ câu chuyện về Rebecca Ng lại khiến tôi cảm thấy lo lắng. Nó giống như cảm giác đứng nhìn Jesse bước vào một chiếc xe hơi cực đắt tiền. Tôi có thể ngửi được cả mùi ghế bọc da còn mới nguyên. Nó hỏi: “Trông con không hề giống một kẻ đang chuẩn bị tán tỉnh cô ấy hay đại loại như vậy, phải không bố?” “Không, không hề giống chút nào.” “Không lo lắng hoặc có biểu hiện gì khác sao?” “Không. Mà con đang lo lắng đấy à?” “Ngoại trừ những lúc con nhìn cô ấy thật gần, còn lại thì con thấy mình ổn bố ạ.” https://thuviensach.vn “Bố thấy, con có vẻ khá “đỉnh” đấy chứ.” “Có đúng không bố?” Và một lần nữa, bạn có thể thấy sự nhanh nhẹn, hoạt bát lại trở về trên tay chân nó. Tôi nghĩ những gì tôi có thể dành cho nó thật là ít ỏi - những lời động viên chỉ là những miếng táo nhỏ để làm yên lòng nó, giống như việc cho những con thú quý hiếm ở vườn thú ăn vậy. Qua bức tường, tôi có thể nghe thấy tiếng bà Eleanor, người hàng xóm của chúng tôi. Bà ấy đang lạch cạch ở quanh nhà bếp, pha trà, nghe đài. Một thứ âm thanh cô đơn. Tôi nửa lắng nghe bà, nửa suy nghĩ về những lo lắng của riêng mình. Tôi thấy mình đang chập chờn nhớ lại “cuộc hẹn” đầu tiên của Jesse. Lúc đó nó khoảng 10, hay 11 tuổi gì đó. Tôi đã theo dõi lúc nó chuẩn bị cho cuộc hẹn; khoanh tay nhìn nó đánh răng, bôi thuốc khử mùi của tôi lên chiếc nách bé xíu của nó, vận một chiếc áo phông màu đỏ, chải tóc và bắt đầu lên đường. Tôi đã lén theo nó, nấp sau cây cối và bụi rậm, cố tránh để không bị phát hiện. (Dưới ánh mặt trời, nhìn nó thật đáng yêu, dáng người mảnh khảnh với mái tóc màu tía.) Một lúc sau, nó xuất hiện trên đường dẫn vào một ngôi nhà kiến trúc kiểu Victoria rất khang trang, bên cạnh là một cô bé. Cô bé nhìn còn nhỉnh hơn nó một chút. Tôi đi theo hai đứa đến phố Bloor, nơi chúng bước vào quán Coffee Time và sau đó tôi làm mất dấu chúng. “Bố không nghĩ là Rebecca ngoài tầm với của con chứ?” Jesse hỏi tôi, bắt gặp hình ảnh của chính mình ở trong gương, khuôn mặt nó đang biến dạng. “Chẳng có ai là ngoài tầm với của con cả,” tôi nói. Nhưng tim tôi lại bối rối khi nói điều đó. * * * Mùa đông đó tôi có nhiều thời gian rỗi. Tôi đang chuẩn bị một ít tư liệu https://thuviensach.vn cho chương trình mà chẳng ai đoái hoài xem, nhưng hợp đồng của tôi sắp chấm dứt và vị giám đốc sản xuất đã thôi không trả lời những e- mail có đôi chút hấp tấp của tôi. Tôi có một cảm giác không thoải mái rằng sự nghiệp truyền hình của tôi đang trở nên bấp bênh. “Có lẽ anh cũng phải tìm lấy một công việc như mọi người khác thôi,” vợ tôi nói. Điều đó khiến tôi sợ hãi. Đi loanh quanh với mũ trong tay, khúm núm xin việc ở cái tuổi ngũ tuần. Cô ấy nói: “Em không nghĩ mọi người sẽ nhìn nhận sự việc như vậy đâu. Chỉ là một người đi tìm việc thôi. Ai cũng làm như vậy mà.” Tôi gọi điện cho một vài đồng nghiệp từ ngày xưa, những người đã từng ngưỡng mộ công việc của tôi (tôi nghĩ thế). Nhưng họ đều đã chuyển sang làm các chương trình khác, có vợ, có con. Người ta có thể cảm nhận được sự thân mật của họ và cùng lúc đó là sự xuất hiện không thích hợp của tôi. Tôi đã ăn trưa với những người đến vài năm nay tôi chưa gặp lại. Những người bạn cấp ba, bạn đại học, bạn từ những năm tháng rong ruổi ở Caribê. Sau 20 phút, tôi nhìn qua nĩa của mình và nghĩ, tôi không được phép làm điều này một lần nào nữa. (Tôi chắc rằng họ cũng đang nghĩ như vậy.) Tôi tự nghĩ, làm cách nào mà tôi có thể sống nốt quãng đời còn lại? Cộng thêm năm hay 15 năm nữa trong hoàn cảnh hiện tại, mọi thứ không ổn cho lắm. Niềm tin dễ dãi của tôi rằng mọi thứ rồi sẽ “đâu vào đấy” và “kết thúc tốt đẹp” đã tan biến. Tôi vẽ lên một biểu đồ buồn tẻ. Giả như không ai thuê tôi nữa, tôi có đủ tiền để sống trong hai năm. Lâu hơn nếu tôi không đi ăn hàng nữa. (Thậm chí lâu hơn nữa nếu tôi qua đời.) Nhưng sau đó thì sao? Đi dạy thêm ư? Một việc mà tôi chưa hề làm suốt 25 năm qua. Ý nghĩ đó khiến bụng tôi quặn lại. Chuông điện thoại réo inh ỏi lúc sáu rưỡi sáng, tôi lao ra khỏi giường, tim đập liên hồi và một mùi vị kinh tởm ở trong miệng; mặc áo sơ- https://thuviensach.vn mi, đeo cà-vạt và choàng ra ngoài chiếc áo khoác thể thao mốc meo; chuyến xe điện ngầm đáng sợ đưa tôi đến một ngôi trường trong khu phố tôi không hề quen, những hành lang quá sáng, văn phòng của hiệu phó. “Có phải anh thường xuyên xuất hiện trên truyền hình không?” Những ý nghĩ đó khiến bạn chỉ muốn rót ngay một ly rượu mạnh vào lúc 11 giờ sáng. Đó lại là điều mà thi thoảng tôi cũng làm, và tất nhiên, kèm theo đó là cảm giác nao nao khó chịu. Bạn đã quản lý cuộc sống của mình một cách nửa vời. Một sáng nọ, thức dậy quá sớm, tôi lang thang vào một quán ăn không quen. Khi hóa đơn được mang đến, giá tiền ít một cách vô lý; hiển nhiên đó là một lầm lẫn và tôi không muốn lấy mất khoản tiền hoa hồng của người phục vụ. Tôi vẫy cô phục vụ lại. “Bữa ăn này hình như hơi rẻ quá, cô ạ,” tôi nói. Cô ấy nhìn vào hóa đơn thanh toán, sau đó mỉm cười rạng rỡ: “À không, không, đó là suất ăn đặc biệt cho người đứng tuổi, bác ạ.” Suất ăn đặc biệt - dành cho người 65 tuổi trở lên. Thậm chí còn thảm hại hơn. Trong tôi có chút gì đó như muốn tỏ lòng biết ơn. Dù gì thì tôi cũng đã tiết kiệm được tận gần 2 đô-la và 50 xu cho bữa sáng với thịt lợn và trứng. * * * Bên ngoài, sự u ám và ảm đạm đang xâm chiếm. Trời bắt đầu có tuyết; những bông tuyết ẩm ướt trượt dài trên ô kính cửa sổ. Bãi đỗ xe nhỏ bên đường đã biến mất trong làn sương. Bạn có thể thấy hai chiếc đèn đuôi xe màu đỏ đang di chuyển xung quanh, có ai đó đang đỗ xe. Ngay lúc đó, mẹ của Jesse, Maggie Huculak (đọc là Hu-su-lắc) gọi điện. Cô ấy vừa mới rót cho mình một cốc rượu vang đỏ trên gác xép của tôi và muốn có người cùng bầu bạn. Đèn đường vụt hiện lên; màn sương tỏa sáng một cách kỳ https://thuviensach.vn diệu và mờ ảo quanh các ngọn đèn. Đột nhiên, đó lại trở thành một buổi tối thoải mái và hoàn hảo cho hai bậc phụ huynh trò chuyện về đứa con trai yêu quý – về chế độ ăn uống của nó (nghèo nàn và ít ỏi), chế độ tập luyện (không hề tập), việc nó hút thuốc (rất đáng lo ngại), Rebecca Ng (rắc rối), ma túy (nếu theo chúng tôi biết thì nó không nghiện), đọc sách (không hề), bộ phim nó xem North by Northwest (Bắc đến Tây Bắc) [1959] của Hitchcock), uống rượu (ở các bữa tiệc) và tính cách vốn có của nó (mơ mộng). Và trong khi chúng tôi đang nói chuyện, một lần nữa tôi lại bất thình lình nghĩ đến một thực tế là chúng tôi đã từng yêu nhau. Không phải tình yêu thể xác hay lãng mạn - điều đó đã qua rồi - mà là một thứ gì đó sâu sắc hơn thế. (Hồi còn trẻ, tôi đã không tin là còn có thứ gì sâu sắc hơn có thể tồn tại.) Chúng tôi tận hưởng sự thoải mái khi bầu bạn cùng nhau bằng giọng nói ôn hòa. Bên cạnh đó, phải rất khó khăn tôi mới nhận ra rằng ngoài cô ấy ra, không có ai trên trái đất này tôi có thể kể chuyện của mình chi tiết đến mức thừa thãi - từ việc sáng nay Jesse đã nói gì, đến việc nó thông minh ra sao, bảnh bao thế nào khi diện chiếc áo chơi bóng bầu dục mới. (“Anh nói đúng lắm! Nó rất hợp với tông màu tối!”) Không ai có thể chịu đựng được khi nghe những chuyện như thế đến quá 30 giây mà không lao ra ngoài cửa sổ. Tôi nghĩ, thật đáng buồn - quả là lãng phí cho những bậc phụ huynh mà lòng thù hận của họ dành cho nhau đã tệ đến mức nó cướp mất của họ những cuộc trò chuyện tuyệt vời như thế này. Tôi hỏi: “Dạo này em đã có bạn trai chưa?” Maggie trả lời: “Chưa. Chưa có anh nào đẹp trai cả.” “Rồi em sẽ tìm được một người thôi. Anh hiểu em mà.” https://thuviensach.vn Cô ấy nói: “Em cũng không biết nữa. Cách đây vài ngày, có ai đó đã nói với em rằng ở tuổi này em nên bị bọn khủng bố giết hơn là lấy một tấm chồng.” “Sao lại ăn nói hay vậy nhỉ. Ai nói với em thế?”, tôi hỏi. Cô ấy nhắc tới tên một nữ diễn viên có khuôn mặt lừa tình mà cô ấy tập vở Hedda Gabler cùng. “Bọn em đã đọc qua kịch bản vở kịch, và đến lúc cuối, ông đạo diễn, người em đã quen nhiều năm qua nói: ‘Maggie, cô như một ly rượu Scotch được cất bằng lúa mạch vậy.’” “Vậy sao?” “Và anh biết cô ta nói gì không?” “Nói gì?” “Cô ta nói: ‘Đó là loại rẻ tiền phải không?’” Một lúc sau, tôi nói: “Em là một diễn viên giỏi hơn cô ta nhiều, Maggie ạ; cô ta sẽ không bao giờ tha thứ cho em vì đã giỏi hơn cô ta đâu.” “Anh luôn nói những điều tốt đẹp với em,” cô ấy nói, giọng run run. Maggie rất dễ khóc. * * * Tôi không thể nhớ rõ nữa. Có thể chính cái đêm đầy sương đó hoặc có thể vài đêm sau, Rebecca Ng gọi điện đến nhà tôi vào lúc bốn giờ sáng. Chuông điện thoại len lỏi vào giấc mơ của tôi (ngôi nhà nghỉ hè của gia đình ở nông thôn, mẹ tôi đang làm một chiếc bánh sandwich kẹp cà chua trong bếp, tất cả đã qua đi rất lâu rồi) một cách hoàn hảo đến mức lúc đầu tôi không bị tỉnh giấc. Sau đó, nó cứ kêu đi kêu lại và tôi nghe máy. Lúc đó đã rất muộn, với một cô gái ở tuổi ấy, việc thức muộn như thế đã là không https://thuviensach.vn bình thường, hơn nữa lại còn gọi điện khắp nơi nữa. Tôi nói: “Gọi giờ này là rất muộn rồi đấy, Rebecca, quá muộn.” “Cháu xin lỗi ạ,” con bé nói bằng giọng không-có-ý-xin- lỗi lắm. “Cháu nghĩ là Jesse có điện thoại riêng trong phòng.” “Kể cả nếu nó có...”, tôi bắt đầu nói nhưng lưỡi tôi dường như cứng lại như của một bệnh nhân bị đột quỵ vậy. Bạn không nên tấn công một thằng bé mới lớn ngay khi nó vừa ngủ dậy, hãy đợi cho đến khi nó đã đánh răng rửa mặt, đi lên nhà, ngồi xuống bàn và ăn đĩa trứng rán. Sau đấy bạn mới mắng nó. Bạn sẽ nói: “Chuyện quái quỷ gì xảy ra tối qua thế hả?” “Cô ấy đã mơ thấy con.” Nó cố hạ thấp niềm hứng khởi của mình nhưng trên gương mặt lại sáng bừng lên niềm phấn khích của một người vừa thắng một ván bài poker lớn. “Nó nói với con thế à?” “Cô ấy nói với anh ta như thế ạ.” “Ai cơ?” “Bạn trai của cô ấy ạ.” “Nó kể với bạn trai rằng nó mơ về con sao?” “Vâng.” (Càng ngày chuyện này càng giống một vở kịch của Harold Pinter.) “Chúa ơi.” “Sao bố?”, nó nói giọng đầy lo lắng. “Jesse, khi mà một người phụ nữ nói với con rằng cô ta đã có một giấc mơ về con, con biết chuyện gì đang xảy ra, đúng không?” https://thuviensach.vn “Chuyện gì ạ?” Nó biết câu trả lời. Nó chỉ muốn nghe tôi nói câu ấy thôi. “Điều đó có nghĩa là nó thích con. Đó là cách để nói với con rằng nó đang nghĩ đến con. Thực sự nghĩ đến con.” “Đúng thế đấy ạ. Con nghĩ cô ấy thích con.” “Bố không nghi ngờ gì về chuyện đó. Bố cũng thích con”, tôi bỗng ngừng lại, không biết phải nói sao nữa. “Nhưng sao ạ?” Tôi nói: “Nó hơi đáng nghi thôi. Và tàn nhẫn nữa. Con sẽ cảm thấy như thế nào nếu bạn gái của con nói với con rằng cô ấy đang mơ về một người con trai khác?” “Cô ấy sẽ không làm thế đâu ạ” “Ý con là nếu con bé ở bên con, thì nó sẽ không bao giờ mơ về một người khác?” “Vâng,” nó nói, giọng không hoàn toàn chắc chắn. Tôi tiếp tục: “Điều mà bố đang cố nói với con, Jesse, là cái cách con bé đối xử với bạn trai cũ cũng là cách nó sẽ đối xử với con.” “Bố nghĩ thế à?” “Bố không nghĩ. Bố biết. Hãy nhìn mẹ con xem; mẹ con đã luôn luôn dịu dàng và rộng lượng với những người bạn trai cũ của mình. Đó là lý do vì sao mẹ không rót những lời độc địa vào tai con hoặc lôi bố ra tòa.” “Mẹ sẽ không làm thế đâu ạ.” https://thuviensach.vn “Đó chính là điều bố đang muốn nói. Nếu mẹ con không làm thế với những người khác, thì mẹ con cũng không làm thế với bố. Đấy là lý do bố lấy mẹ và sinh con mà không phải với bất cứ ai khác.” “Bố biết là bố mẹ sẽ chia tay à?” “Ý bố là nếu lên giường với một thằng khốn nhưng không có con với hắn thì cũng không sao.” Câu đó khiến nó im lặng. * * * Tôi giữ danh sách các bộ phim chúng tôi đã xem (những tấm thẻ vàng đính trên tủ lạnh), vậy nên tôi biết, trong mấy tuần đầu tôi đã cho nó xem bộ phim Crimes and Misdemeanors (Trọng tội và khinh tội) (1989). Phim của Woody Allen xem vào thời buổi này có cảm giác như một kiểu làm bài về nhà vội vàng, như thể ông ấy đang cố hoàn thành chúng và dẹp chúng sang một bên để có thể chuyển sang làm một thứ gì khác. Thứ gì khác đó, đáng lo thay, lại chính là một bộ phim khác. Đó là một vòng xoáy ốc đi xuống. Nhưng dù sao, sau khi đã cho ra đời hơn 30 bộ phim, có thể ông ấy đã hoàn thành công việc của đời mình; có thể từ giờ trở đi, ông ta được đặc cách lái xe với bất cứ tốc độ nào mình muốn. Mặc dù vậy, đã có một thời gian ông hoàn thành toàn những tuyệt tác, hết phim này đến phim khác. Trọng tội và khinh tội là một bộ phim mà nhiều người đã xem qua một lần, nhưng giống như những truyện ngắn của Chekhov, người ta khó có thể hiểu hết được nếu mới chỉ xem lần đầu tiên. Tôi luôn luôn nghĩ đó là một bộ phim khiến người ta thấy được cách mà Woody Allen nhìn nhận về thế giới - một nơi mà những người như hàng xóm của bạn có thể thực sự trốn được tội giết người và những anh chàng ngu ngốc luôn kiếm được những cô bạn gái xinh đẹp. https://thuviensach.vn Tôi nói trước cho Jesse biết về lối dẫn chuyện tài tình của bộ phim, cách tập trung vào cuộc tán tỉnh giữa vị bác sĩ nhãn khoa (Martin Landau) và cô bạn gái cuồng loạn của anh ta (Angelica Huston) có hiệu quả như thế nào. Chỉ cần vài nét phác họa và chúng ta có thể hiểu được tình cảm của họ đã phát triển đến đâu, từ một cuộc tình lãng mạn đến thời điểm giết người. Jesse nghĩ gì về bộ phim này? Nó nói: “Con nghĩ con sẽ thích Woody Allen ngoài đời thực.” Và chúng tôi dừng lại ở đó. Sau đấy, tôi cho nó xem một bộ phim tài liệu Volcano: An Inquiry into the Life and Death of Malcolm Lowry (Núi lửa: Cuộc điều tra về sự sống và cái chết của Malcolm Lowry) (1976). Bạn chỉ có thể nói điều này một lần và đó là điều này: Núi lửa là bộ phim tài liệu hay nhất tôi từng xem trong đời mình. Hơn 20 năm trước, khi bắt đầu làm truyền hình, tôi đã hỏi một đạo diễn kỳ cựu xem bà ấy đã nghe nói đến bộ phim đó chưa. Bà ấy nói: “Anh đùa đấy à? Đó chính là lý do tôi làm truyền hình.” Bà ấy thậm chí còn có thể trích dẫn một số lời bình trong bộ phim: “Làm sao mà, trừ khi anh uống rượu nhiều như tôi, anh có thể thấu hiểu được vẻ đẹp của một bà lão người Tarasco chơi đô-mi-nô vào bảy giờ sáng được.” Bộ phim đã kể một câu chuyện thật tuyệt: Malcolm Lowry, một chàng trai giàu có, rời Anh Quốc vào tuổi 25, túy lúy ở mọi nơi anh ta qua trên khắp thế giới, nhưng lại định cư ở Mexico, nơi anh ta bắt đầu một câu truyện ngắn. Sau 10 năm chìm đắm trong men rượu, anh đã mở rộng câu truyện ngắn đó ra thành tiểu thuyết vĩ đại nhất từng được viết về việc rượu chè, Under the Volcano (Dưới núi lửa,), và gần như trở nên điên loạn trong lúc thực hiện bộ phim. (Lạ lùng thay, hầu hết các tiểu thuyết của ông đều được viết ra tại một căn nhà gỗ nhỏ, cách Vancouver khoảng 10 dặm về phía bắc.) https://thuviensach.vn Tôi giải thích với Jesse rằng một số tác giả có cuộc đời và cái chết tạo cảm hứng cho sự tò mò và lòng ngưỡng mộ cũng nhiều như những gì họ đã sáng tác. Tôi nhắc tới Virginla Woolf (bị chết đuối), Sylvia Plath (chết vì ngạt khí ga), F. Scott Fitzgerald (uống rượu quá nhiều và chết rất trẻ). Malcolm Lowry là một người tương tự. Cuốn tiểu thuyết của ông là một trong những bài ca tụng lãng mạn nhất của văn học về sự quyên sinh. Tôi nói với Jesse: “Thật đáng sợ khi tưởng tượng xem đã có bao nhiêu thanh niên tầm tuổi con uống rượu say, nhìn vào gương và nghĩ rằng chúng thấy Malcolm Lowry đang nhìn thẳng vào mình. Có bao nhiêu thanh niên nghĩ rằnghọ đang làm điều gì đó quan trọng hơn, thơ mộng hơn là chỉ say bí tỉ.” Tôi đọc cho Jesse một đoạn trong cuốn tiểu thuyết để cho nó thấy nguyên nhân vì sao. Lowry viết: “Và đây là điều tôi thi thoảng cảm thấy về bản thân mình, như một nhà thám hiểm vĩ đại phát hiện ra một miền đất kỳ diệu mà không bao giờ có thể trở về để nói cho cả thế giới biết khám phá đó: nhưng tên của miền đất này lại là địa ngục.” Jesse nói: ngồi sụp xuống ghế đi-văng: “Chúa ơi, bố có nghĩ là ông ấy đã nghĩ như vậy không, rằng ông ấy đã thực sự khám phá ra bản thân mình như thế?” “Có, bố nghĩ thế.” Sau một hồi suy nghĩ, nó nói: “Con biết, đáng ra chuyện không xảy ra như vậy, nhưng kỳ lạ thay, nó khiến con người ta muốn ra ngoài và tự hủy hoại chính mình”. Sau đó, tôi yêu cầu nó đặc biệt chú ý vào văn phong lời bình trong bộ phim tài liệu, thường phù hợp với tầm cỡ văn chương của riêng Lowry. Sau đây là một ví dụ, mô tả của nhà làm phim người Canada, Donald Britain, về cuộc sóng bị giam cầm của Lowry trong một nhà thương điên ở New York: “Đây không còn là thế giới tư sản giàu có mà con người https://thuviensach.vn ta có thể cười nói vô tư trên những thảm cỏ mềm mại. Ở đây là những thứ giữ con người ta tồn tại mặc dù thực tế là họ không thể hồi phục được nữa.” “Bố có nghĩ là con còn quá trẻ để đọc tiểu thuyết của Lowry không?” nó hỏi. Câu hỏi khó đây. Tôi biết rằng tại thời điểm này trong cuộc đời nó, chỉ đọc 20 trang sách là nó sẽ bỏ cuộc. Tôi nói: “Con cần phải đọc một vài loại sách khác trước khi đọc sách của Lowry.” “Loại nào ạ?” Tôi nói: “Con sẽ được đọc khi học đại học.” “Thế chẳng lẽ bây giờ con không đọc được ạ?” “Có một số loại sách người ta chỉ đọc khi buộc phải đọc. Đó là điều tuyệt vời của giáo dục chính quy. Nó khiến con người ta đọc rất nhiều thứ mà bình thường không bao giờ để tâm đến.” “Và đó là một điều tốt?” “Rốt cuộc thì đó là một điều tốt.” Đôi khi Tina từ cơ quan vòng về nhà để quan sát tôi dụ dỗ Jesse lên trên gác bằng một chiếc bánh sừng bò trong tay - như thể tôi đang huấn luyện một chú cá heo ở trung tâm sinh vật biển Sea World. “Anh ấy rất hiểu công việc làm cha mẹ là như thế nào,” cô ấy đã nói vậy. Cô ấy đã từng đi làm thêm suốt mùa hè, kể cả ngày nghỉ và cuối tuần, để tự trang trải qua đại học, chắc cô ấy phải cảm thấy chuyện xảy ra ban chiều hơi khó chịu. Một đôi lời về Tina. Lần đầu tôi thấy Tina là khi cô ấy vội vã đi qua phòng tin tức - đó là gần 15 năm trước - tôi đã nghĩ: “Cô ấy quá xinh đẹp. https://thuviensach.vn Bỏ qua thôi.” Tuy vậy, chúng tôi cũng tán tỉnh nhau chóng vánh đến mức chỉ sau một vài tuần, cô ấy đã đưa ra lời nhận xét lạnh lùng rằng dù khi “uống rượu cùng nhau rất vui,” nhưng tôi “không đủ tiêu chuẩn để làm bạn trai.” “Ở tuổi của mình,” cô ấy nói, “tôi không thể tiếp tục trong hai năm với một mối quan hệ bế tắc được.” Một vài năm trôi qua. Chiều nọ, khi vừa bước ra khỏi ngân hàng ở một khu thương mại, tôi bắt gặp cô ấy dưới chân cầu thang cuốn. Thời gian đã khiến cô ấy gầy đi và hơi xanh xao. Tôi đã hy vọng đó là một mối tình buồn. Tôi đã thử thêm một lần nữa. Chúng tôi đã có một vài cuộc hẹn ở nơi này nơi khác, và vào một buổi tối, khi đi bộ về nhà, tôi nhìn thấy cô ấy và nghĩ rằng mình phải kết hôn với người phụ nữ này. Như thể là một cơ chế tự bảo quản đã tự động bật lên, như lò sưởi trong một đêm lạnh lẽo. Như người ta vẫn bảo kết hôn với người phụ nữ này và ngươi sẽ chết vì hạnh phúc. Sau khi nghe tin này, Maggie kéo tôi sang một bên và thì thầm: “Anh không được làm hỏng cuộc hôn nhân này đâu đấy.” Sau đó, tôi cho Jesse xem phim Citizen Kane (Công dân Kane) (1941) - “Khá hay nhưng không thể là bộ phim hay nhất từng được thực hiện”; The Night of the Iguana (Đêm của cự đà) (1964) - “Nhảm nhí.” Rồi On the Waterfront (Trên mặt nước) (1954). Tôi bắt đầu với một câu hỏi hoa mỹ. Liệu Marlon Brando có phải là diễn viên điện ảnh vĩ đại nhất mọi thời đại không? Rồi tôi bắt đầu kể chuyện. Tôi giải thích rằng bộ phim Trên mặt nước có vẻ như kể về câu chuyện quét sạch nạn tham nhũng trên bến cảng New York, nhưng thực ra nó nói về sự xuất hiện của một hình thức mới trong phong cách diễn xuất của phim Mỹ, phong cách “Method”. Kết quả là, khi https://thuviensach.vn các diễn viên nhập thân vào một nhân vật bằng cách liên hệ với kinh nghiệm thực tế, có thể hơi quá riêng tư và không cần thiết, nhưng nhờ vậy họ đã diễn xuất tuyệt vời. Tôi tiếp tục giải thích rằng có một số cách để hiểu bộ phim này. (Bộ phim đã giành được tám giải Oscar.) Ở mức độ bình thường, đây là một câu chuyện thú vị về một chàng trai trẻ (Brando), anh ta phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng thật sự của lương tâm. Liệu anh có bỏ qua cho những việc xấu xa không, mặc dù những việc đó do bạn anh làm? Hay anh sẽ lên tiếng? Nhưng còn một cách khác để nhìn nhận bộ phim. Đạo diễn bộ phim, Elia Kazan, đã vấp phải một trong những sai lầm khủng khiếp sẽ còn đeo bám ông cả đời: ông tự nguyện làm nhân chứng trước Ủy ban điều tra những hoạt động chống lại Hoa Kỳ của thượng nghị sĩ Joseph McCarthy vào những nảm 1950. Trong những “cuộc điều tra” của Ủy ban, các diễn viên, nhà văn và đạo diễn thường xuyên bị liệt vào danh sách đen của Đảng viên Cộng sản; cuộc sống của họ đã bị hủy hoại. Kazan bị gán cho biệt danh “Kazan hớt lẻo” vì cung cách cố làm hài lòng người khác và cái cách mà ông ta sẵn sàng “chỉ điểm.” Các nhà phê bình khẳng định rằng Trên mặt nước là lời bào chữa khéo léo cho việc phản bội bạn bè. Mắt Jesse đã bắt đầu lim dim nên tôi kết thúc bằng cách nhắc nó để ý tới cảnh Marlon Brando và Eva Marie Saint ở công viên; anh ta lấy chiếc găng tay của cô, đeo vào tay mình; cô muốn đi, nhưng không thể đi được nếu anh ta còn giữ chiếc găng ấy. Khi Kazan kể về Brando, ông luôn kể về khoảnh khắc ấy. “Anh đã xem cảnh đó chưa?”, ông thường hỏi những phóng viên bằng giọng nói của người đầu tiên đã chứng kiến một sự kiện mà đáng ra không https://thuviensach.vn thể xảy ra trong thế giới tự nhiên - nhưng đã xảy ra. Tiếp theo, tôi cho cho nó xem Who’s afraid of Virginia Woolf? (Ai sợVirginia Woolf?) (1966); Plenty (Vô kể) (1985) do Meryl Streep thủ vai. The Third Man (Người thứ ba) (1949) của Graham Greene. Jesse thích một vài bộ phim, một số phim làm nó chán. Nhưng như thế vẫn hơn đứt việc phải trả tiền thuê nhà và phải đi tìm việc. Tôi đã bất ngờ khi tôi cho nó xem A Hard Day’s Night (Đêm của một ngày nặng nhọc) (1964). Thật khó để một người không sinh vào những năm đầu thập kỷ 1960 có thể hình dung được ban nhạc Beatles quan trọng như thế nào. Vừa bước qua tuổi mới lớn, nhưng ở bất cứ nơi nào họ đến, họ đều được đối xử như những ông hoàng La Mã. Họ có một khả năng đặc biệt làm cho bạn cảm thấy như thể, bát chấp sự nổi tiếng quá mức của họ, chỉ một mình bạn mới có thể hiểu được họ tuyệt vời như thế nào. Tôi kể cho Jesse nghe về lần xem Beatles biểu diễn tại sân vận động của trường Maple Leaf Gardens ở Toronto (Canada) vào năm 1966. Tôi chưa từng thấy điều gì như thế: sự bùng nổ của những bóng đèn, sự cường điệu hóa của John Lennon suốt cả bài “Long Tall Sally.” Cô gái trẻ đứng cạnh tôi giật lấy ống nhòm của tôi mạnh đến mức cô ca suýt kéo cả đầu tôi theo. Tôi kể cho nó nghe lần phỏng vấn George Harrison vào năm 1989 khi ông ra album cuối cùng của mình; khi đang chờ trong văn phòng của ông tại xưởng phim Handmade Films, tôi suýt ngất lịm khi quay người lại và thấy ông đang đứng ngay đó, một người đàn ông trung tuổi, gầy gò với mái tóc đen dày. Ông nói bằng giọng người ta đã nghe thấy trong chương trình The Ed Sullivan Show: “Đợi một chút, tôi phải chải tóc đã.” Tôi nói cho Jesse biết về họ đã “đúng” như thế nào khi thực hiện bộ phim A Hard Day’s Night - từ cách quay bằng những thước phim đen trắng, https://thuviensach.vn đến việc cho họ mặc những bộ vest đen rất mốt cùng sơ-mi trắng, cho tới cách dùng máy quay cầm cay để mang đến cho bộ phim nét chân thực như phim tài liệu vậy. Phong cách sáng tạo mới mẻ đó đã ảnh hưởng đến cả một thế hệ những nhà làm phim sau này. Tôi chỉ nó xem một vài trích đoạn thú vị. George Harrison (diễn viên giỏi nhất trong nhóm, theo nhận xét của đạo diễn Richard Lester) và cảnh quay với những chiếc áo sơ mi khủng khiếp; cảnh John Lennon thổi miệng chai Coca- cola trên tàu. (Có vài người hiểu được câu chuyện cười đó.) Nhưng phần ưa thích nhất của tôi, đơn giản là đoạn nhóm nhạc Beatles chạy xuống một cầu thang và ra ngoài trời để đến một cánh đồng rộng. Với ca khúc “Can’t Buy Me Love” nổi lên làm nhạc nền, một khoảnh khắc hấp dẫn, mê hoặc đã xâm chiếm lấy tôi mà cho tới tận bây giờ tôi vẫn cảm thấy, đó là cảm giác gần chạm đến - nhưng không thể sở hữu - một cái gì đấy quan trọng một cách rất sâu sắc. Sau bấy nhiêu năm, tôi vẫn không thể biết được chính xác “cái gì đấy” là gì, nhưng tôi có thể cảm nhận được khi tôi xem bộ phim này. Ngay trước khi bật bộ phim này lên, tôi đề cập tới chuyện vào năm 2001, những thành viên còn lại của Beatles phát hành một tuyển tập các ca khúc hàng đầu của nhóm. Album này leo thẳng lên vị trí đầu tiên trên bảng xếp Hạng tại 34 quốc gia khác nhau. Từ Canada, Mỹ, Ailen và khắp châu Âu. Đây là thành tích của một ban nhạc đã tan rã từ cách đó 31 năm. Jesse yên lặng ngồi xem bộ phim một cách lịch sự, và khi bộ phim kết thúc, nó chỉ nói một câu đơn giản: “Quá tệ.” Nó nói tiếp: “Và John Lennon là diễn viên tệ nhất trong nhóm.” (Đến đây nó nhại lại Lennon với độ chính xác một cách đáng ngạc nhiên.) “Một gã hoàn toàn đáng xấu hổ.” Tôi không thể nói nên lời. Âm nhạc đó, bộ phim đó, phong cách diễn xuất... Nhưng trên hết, đó là Beatles đấy nhé! https://thuviensach.vn “Chờ bố một chút được không?”, tôi nói. Tôi lục quanh trong đống đĩa Beatles của mình cho đến khi tìm thấy “It’s Only Love” trong album Rubber Soul. Tôi cho đĩa vào máy và bật bài này lên cho nó nghe (ngón tay tôi giơ lên để thu hút sự chú ý của nó, đề phòng nó mất tập trung dù chỉ là một phần nghìn giây thôi.) “Đợi đã, đợi đã,” tôi gào lên đầy phấn khích. “Hãy đợi đến phần điệp khúc! Lắng nghe giọng hát này đi, nó như dây thép gai vậy.” Tôi gào trên tiếng nhạc: “Đây không đơn giản chỉ là giọng hát tuyệt vời nhất trong dòng nhạc rock and roll đúng không?” Khi đến đoạn kết của ca khúc, tôi ngồi xuống chỗ của mình. Sau một hồi im lặng thận trọng và bằng giọng nói thiếu tự nhiên (nó vẫn hại tôi, cái tuổi này), tôi nói: “Thế con nghĩ sao?” “Họ có chất giọng khá được.” Khá được á? “Nhưng con cảm thấy thế nào?” tôi gào lên. Đánh giá tôi một cách thận trọng bằng đôi mắt thừa hưởng từ mẹ, nó nói: “Thật lòng ạ?” “Thật lòng.” “Không thấy gì cả.” Im lặng. “Con không cảm thấy gì hết.” Nó đặt tay lên vai tôi cỏ vẻ giảng hòa. “Con xin lỗi bố.” Liệu trên môi nó có một vẻ thích thú ẩn giấu không? Liệu có phải tôi đã trở thành một ông già lẩm cẩm rồi không? https://thuviensach.vn CHA CON VÀ NHỮNG THƯỚC PHIM David Gilmore dtv-ebook.com Chương 3 Một chiều muộn – lúc đó khoảng gần sáu giờ - vẫn không thấy Jesse đâu. Tôi xuống dưới nhà và gõ cửa phòng nó. “Jesse,” tôi nói. “Bố vào được không?” Nó đang nằm dài dưới chăn, quay mặt vào tường. Tôi bật đèn ngủ và rón rén ngồi xuống góc giường. “Bố mang một ít đồ ăn cho con này,” tôi nói. Nó quay người lại. “Con không ăn được đâu, thật đấy bố ạ.” Tôi lấy ra một chiếc bánh sừng bò. “Thế thì bố cứ làm một miếng vậy.” Nó nhìn túi bánh đầy thèm thuồng. “Thế”, tôi nói (măm măm), “có chuyện gì?” “Không có gì ạ,” nó nói. “Là chuyện về Rebecca phải không?” Tôi nói. Nó bật dậy, mái tóc rậm rạp của nó dựng đứng lên như thể bị sét đánh. “Cô ấy đã đạt được cực khoái rồi bố ạ” nó thì thầm. Tôi giật nảy người. Tôi không làm cách nào khác được. Đây không phải là chuyện tôi muốn nói với đứa con trai 16 tuổi của mình, không cụ thể đến mức ấy. (Chuyện đấy phải để bạn thân của nó.) Nhưng tôi cũng có thể thấy được sau khi nói ra những lời ấy, chỉ cần nói rõ ràng và thảng thắn được, là nó đã giải phóng được gần hết chất độc ra khỏi người. https://thuviensach.vn Tôi giấu sự không thoải mái của mình bằng cách ăn gần hết một miếng bánh lớn. “Nhưng bố biết sau đấy cô ấy nói gì không?” nó nói. “Không, bố không biết.” “Cô ấy nói: “Em thực sự thích anh,Jesse ạ, nhưng khi em ôm anh, cảm giác giống như ôm một người bạn vậy.” “Con bé nói vậy à?” “Chính xác vậy. Con thề đấy, bố ạ. Như thể con giống như một cô bạn gái hay một gã đồng tính hoặc gì đó đại loại vậy.” Một lúc sau, tôi nói: “Con biết bố nghĩ gì không?” “Gì ạ?” Nó nhìn tôi như một bị cáo đang chờ nghe bản án. Tôi nói: “Bố nghĩ nó là một đứa lẳng lơ, hay gây rắc rối, thích hành hạ con.” “Thật hả bố?” “Thật.” Nó nằm xuống như thể sự việc tồi tệ lại một lần nữa xảy ra với nó. “Nghe bố này” tôi nói. “Bố sắp phải đi ra ngoài rồi. Bố có một số việc phải làm và con nên bắt đầu nghĩ lại về tất cả những việc này một lần nữa...” “Chắc là thế rồi ạ.” Cân nhắc từ ngữ của mình, tôi thận trọng nói: “Bố không muốn có một cuộc nói chuyện không phù hợp với con - chúng ta không phải bạn thân, mà là bố con - nhưng bố muốn nói điều này với con. Đám con gái không đạt cực khoái với những người họ không có vẻ ngoại hình cuốn hút.” https://thuviensach.vn “Bố có chắc không?” “Chắc,” tôi nói một cách cảm thông. (Thật thế không? Tôi tự nghĩ. Cũng không sao. Không phải vấn đề của hôm nay.) Tôi đưa Jesse đi xem phim Sexy Beast (2002) do Ben Kingsley thủ vai tại rạp Cumberland. Tôi có thể đoán rằng nó không xem phim mà chỉ ngồi trong bóng tối suy nghĩ về Rebecca Ng và cái vụ “ôm bạn bè” đó. Trên đường về nhà, tôi nói: “Con đã có cơ hội nói về chuyện con muốn nói hôm nay chưa?” Nó không nhìn tôi. “Tất nhiên rồi ạ,” nó nói. Chuyện đến đây là hết; ai lo việc người nấy thôi. Chúng tôi đi nốt quãng đường đến ga tàu điện ngầm trong sự yên lặng, bất an một cách kì lạ. Từ trước đến giờ, chúng tôi chưa từng gặp vấn đề khi nói chuyện, nhưng giờ đây dường như chúng tôi không còn điều gì để nói với nhau. Có thể, kể cả ở độ tuổi trẻ như nó, nó tự nhận biết được rằng tôi không thể nói cho nó bất cứ thứ gì để có thể thay đổi sự việc được. Chỉ có Rebecca mới có thể làm được điều đấy. Nhưng có vẻ như nó đã quên mất, rằng chi cần nói ra là nó được thoải mái. Nó đã bị cô lập với tôi. Và tôi cảm thấy một sự miễn cưỡng kì lạ như khi lao vào những căn phòng mà tôi không được mời vào. Nó đang trưởng thành. Thời tiết, luôn đúng thời điểm khi người ta chán nản, rất tồi tệ. Mưa suốt sáng, bầu trời xám xịt vào buổi trưa. Trong bữa ăn gia đình và vợ tôi, Tina, thằng Jesse chọc chọc miếng thịt nướng và khoai tây nghiền (món ưa thích của nó) nhiệt tình một cách lịch sự, có một chút máy móc. Trông nó mệt mỏi, như một đứa trẻ bị ốm, và uống quá nhiều rượu. Thực ra vấn đề không phải nó uống nhiều, mà chính là cái cách nó uống, quá nhanh, như đang xua đuổi cảm xúc. Một kiểu uống người ta thấy ở những kẻ nhậu nhẹt lớn tuổi hơn. Tôi nghĩ chúng tôi sẽ phải quan tâm hơn đến vấn đề này. https://thuviensach.vn Nhìn nó phía bên kia bàn ăn, tôi thấy mình đang tưởng tượng hết hình ảnh không vui vẻ này đến hình ảnh không vui vẻ khác, một cách thất thường. Tôi nghĩ đến cảnh khi nó lớn tuổi hơn, lái một chiếc taxi quanh phố trong một đêm mưa rả rích, một chiếc xe hôi mùi thuốc phiện, một tờ báo cuộn tròn trên ghế bên cạnh. Tôi đã nói với nó rằng, nó có thể làm chuyện quái quỉ gì cũng được, miễn là thấy thoải mái không cần quan tâm đến tiền thuê nhà, có thể ngủ cả ngày. Tôi quả là một ông bố tuyệt vời! Nhưng giả dụ không có gì xảy ra? Nếu như tôi thả nó xuống một cái giếng không có cửa ra, không có lối thoát, chỉ có một chuỗi những công việc vớ vẩn và đám sếp không ra gì, không tiền bạc và quá nhiều rượu? Nếu như tôi sắp đặt mọi chuyện như vậy thì sao? Tôi bắt gặp nó đứng một mình ở lan can tối muộn hôm đó. “Con biết không,” tôi nói khi thả mình xuống chiếc ghế mây bên cạnh nó, “việc con không đến trường là một con đường khó khăn đấy, con biết chứ?” “Con biết,” nó nói. Tôi tiếp tục. “Bố chỉ muốn chắc chắn rằng con biết mình đang làm gì, rằng có những hậu quả thực sự cho việc chỉ học hết lớp 10.” “Con biết,” nó nói: “nhưng dù sao con cũng biết kiểu gì con cũng sẽ có một cuộc sống đàng hoàng.” “Con biết à?” “Vâng. Bố không thấy thế à?” “Thấy gì?” “Thấy là con sẽ có một cuộc sống thoải mái.” Tôi nhìn nó, khuôn mặt xét nét của nó để lộ cảm xúc, dễ tổn thương, và tôi nghĩ tôi thà tự sát còn hơn là khiến nó thêm buồn phiền. https://thuviensach.vn “Bố nghĩ con sẽ có một cuộc sống tuyệt vời,” tôi nói. “Thực ra, bố chắc chắn là như thế.” * * * Khoảng năm giờ, một buổi chiều mùa xuân, Jesse lảo đảo bước lên cầu thang. Tôi định nói gì đó nhưng lại thôi. Đã thỏa thuận là như thế. Tôi có một cuộc hẹn đi uống rượu với một người để bàn về công việc cho một tạp chí (tôi vẫn đang mất rất nhiều tiền cho việc xin việc), nhưng tôi lại nghĩ mình nên cho nó bắt đầu xem một bộ phim trước khi đi. Tôi bật Giant (Người khổng lồ) (1956) do James Dean vào vai một chàng cao bồi trẻ. Trong lúc chờ bộ phim bắt đầu Jesse gặm một chiếc bánh sừng bò, vừa ăn vừa thở bằng mũi, nghe rất khó chịu. “Ai thế bố?” nó nói. “James Dean.” Im lặng. “Ông ta trông khá được đấy.” Chúng tôi đang xem đến cảnh Rock Hudson cố thuyết phục gã Dean láu cá để bàn về việc bán một mảnh đất nhỏ mà anh ta được thừa kế. Còn có ba đến bốn người nữa trong phòng, đều là doanh nhân, diện áo sơ mi trắng và cà vạt, tất cả đều muốn thằng nhãi này bán miếng đất. (Họ nghi có dầu xung quanh đây.) Hudson ra giá rất cao. Chàng cao bồi không đồng ý, cảm thấy tiếc nhưng anh muốn sở hữu một mảnh đất của riêng mình. Không lớn lắm, nhưng là của mình. Và khi bước ra ngoài, anh dừng ở trước cửa, mân mê một đoạn dây thừng dài, như đang tập dượt một trò quăng dây. “Bây giờ xem nhé,” tôi nói. “Nhìn cách ông ấy bước khỏi phòng, những cử chỉ của tay ông ấy, như đang gạt đống tuyết ra khỏi mặt bàn. Như ông đang nói những lời thóa mạ với đám thương gia kia.” https://thuviensach.vn Đó là một trong những khoảnh khắc thật lạ lùng, thật ngẫu nhiên trong phim, lần đầu tiên xem cảnh ấy, bạn không thể tin nổi vào mắt mình. “Thật tuyệt vời,” Jesse nói và ngồi thẳng dậy. “Xem lại đoạn đó được không bố?” (Kinh ngạc có thể là một biểu lộ cảm xúc phù hợp với Anton Chekhov, nhưng “Thật tuyệt vời!” mới xứng đáng để dành cho James Dean.) Ít phút sau, tôi phải đi. Trong lúc ra đến cửa, tôi nói: “Con nên xem nốt bộ phim này đi - đảm bảo con sẽ thích.” Tôi tưởng tượng, giống như tự khen mình, rằng nó sẽ thích. Nhưng tối muộn hôm đó, khi tôi quay về (mất 11 đô-la tiền taxi, việc vẫn không kiếm được), tôi thấy nó ngồi ở bàn ăn trong bếp ăn mỳ ống. Ăn nhồm nhoàm, miệng há hoác ra. Tôi đã bảo nó cả chục lần rằng không được làm như thế. Tôi rất khó chịu việc mẹ nó mặc kệ chuyện nàỵ. Để cho một đứa trẻ mới lớn quen với thói quen ăn uống không hay ho là bạn đang hại nó. Tôi nói: “Jesse, con đừng nhai nhồm nhoàm như vậy.” “Con xin lỗi.” “Mình đã nói chuyện này rồi cơ mà.” “Con chỉ như vậy ở nhà thôi,” nó nói. Tôi định bỏ qua chuyện này nhưng tôi đã không thể. “Nếu con làm thế ở nhà thì ra ngoài con sẽ quên không làm thế.” “Vâng, được rồi ạ,” nó nói. Tôi nói: “Thế con thấy bộ phim thế nào?” “Gì cơ ạ?” “Phim Giant.” “À, con cất đi rồi.” https://thuviensach.vn Một lúc sau, tôi nói: “Con biết không, Jesse, dạo này con chẳng làm gì nhiều lắm đâu. Con nên xem hết một bộ phim như Giant đi. Đó là nguồn giáo dục duy nhất con nhận được đấy.” Không ai nói gì trong khi tôi cố tìm cách thoát khỏi cái hộp của chân lý đúng đắn mà tôi tự vẽ ra cho mình. “Con có biết Dennis Hopper là ai không?” tôi nói. “Cái ông đóng phim Apocalypse Now (Ngày tận thế là đây) bố ạ.” “Bố từng phỏng vấn ông ta một lần đấy. Bố đã hỏi diễn viên ưa thích của ông ấy là ai. Bố nghĩ ông ta sẽ trả lời đó là Marlon Brando. Ai cũng nói là Marlon Brando. Nhưng ông ấy thì không. Ông ta bảo đó là James Dean. Con biết ông ấy còn nói gì không? Ông nói pha diễn tâm đắc nhất ông từng được xem chính là cảnh có James Dean và sợi dây thừng.” “Bố đùa con à.” “Bố nói nghiêm túc đấy.” Chờ thêm một lúc. Tôi nói: “Con biết chuyện James Dean không? Đóng được ba bộ phim rồi qua đời trong một vụ tai nạn ô tô.” “Lúc đó ông ấy bao nhiêu tuổi ạ?” “Mới đầu 20.” “Ông ấy say rượu khi lái xe ạ?” “Không, chỉ vì ông ấy phóng xe quá nhanh. Giant là bộ phim cuối cùng ông ấy đóng. Thậm chí ông ấy còn chưa được xem phim mình đóng.” Nó nghĩ ngợi về điều đó một hồi. “Thế bố nghĩ ai là diễn viên tuyệt nhất?” “Brando,” tôi nói. “Cảnh phim trong On the Waterfront. Lúc Brando cởi găng tay của cô gái và đeo vào tay mình, đó hoàn toàn là cảnh ngẫu https://thuviensach.vn hứng. Cảnh đó không thể tốt hơn được. Chúng ta nên xem lại một lần nữa.” Tôi nói tiếp, thực ra là nhắc lại, điều tôi đã từng được nghe khi còn học trong trường đại học: đó là lần thứ hai người ta thấy một điều gì đó thực ra lại là lần đầu tiên. Bạn cần phải biết nó kết thúc như thế nào trước khi có thể cảm nhận được vẻ đẹp của nó từ đầu đến cuối. Nó không biết phải nói gì - nó vẫn còn ăn năn về chuyện không xem hết phim Giant - nên nó nói: “Vâng.” Tôi chọn phim một cách ngẫu hứng, không theo một trật tự nào cả; thường phải hay, cổ điển thì càng tốt, nhưng hấp dẫn, và phải làm cho Jesse tập trung được với một cốt truyện sinh động. Không có lý do gì, ít nhất không phải vào thời điểm này, để tôi cho nó xem những thứ như phim 81/2 của Fellini (1963). Dần dần tôi sẽ cho nó xem những bộ phim như thế. (Hoặc sẽ không cho nó xem.) Cái tôi không chuẩn bị được chính là không hiểu được niềm vui thích của nó, khẩu vị giải trí của nó. Bạn phải bắt đầu từ đâu đó; nếu bạn muốn kích thích niềm đam mê văn học của ai đó, bạn không nên bắt đầu ngay bằng cách đưa cho người ta xem Ulỵsses[5] mặc dù thật thà mà nói thì cuộc sống không có Ulysses cũng không đến nỗi tệ lắm. Ngày hôm sau, tôi chọn phim Notorious (Khét tiếng) (1946) của Alfred Hitchcock, theo ý tôi thì đó là bộ phim hay nhất của Hitchcock. Ingrid Bergman, chưa bao giờ xinh đẹp hơn thế, chưa từng yếu ớt, mỏng manh hơn thế, vào vai cô con gái của một gián điệp người Đức được “biệt phái” sang một nhóm phát xít đóng ở Nam Mỹ. Cary Grant vào vai người điều hành của cô, người đã yêu cô ngay cả khi phải chỉ đạo cho cô kết hôn với kẻ cầm đầu tổ chức đó. Hy vọng mong manh của cô rằng anh sẽ hủy kế hoạch và cưới cô, đem đến cho câu truyện một phân đoạn cao trào lãng mạn tuyệt vời. Nhưng phần lớn thì nó là một tình tiết hồi hộp cổ điển. Liệu bọn phát xít có khám phá ra nhiệm vụ thực sự của Bergman không? Liệu https://thuviensach.vn Grant có kịp đến cứu cô không? Năm phút cuối của bộ phim khiến người xem lần đầu tiên phải nín thở. Tôi bắt đầu bằng cách giới thiệu qua một chút về Hitchcock, Jesse vẫn ngồi bên trái ghế đi-văng, cốc cà-phê cầm trên tay. Tôi nói rằng Hitchcock là một đạo diễn người Anh, có vẻ là một tên khốn, có sở thích không bình thường với những diễn viên tóc vàng trong những bộ phim của mình. (Tôi muốn thu hút sự chú ý của nó.) Tôi nói tiếp rằng ông ta đã cho ra đời gần chục tuyệt tác, tôi còn bổ sung một cách không cần thiết, rằng ai không đồng tình thì chắc chắn không yêu điện ảnh. Tôi nhắc nó để ý đến một số chi tiết trong phim. Cầu thang bên trong căn nhà của tên tội phạm ở Rio de Janeiro, nó dài bao nhiêu? Mất bao lâu để xuống hết cầu thang? Tôi không nói cho nó nguyên nhân vì sao cần để ý đến những chi tiết đó. Tôi còn nhắc nó chú ý những đoạn hội thoại mang nhiều hàm ý, để nhớ rằng bộ phim này được quay vào năm 1946. Tôi bảo nó để ý đến một góc quay rất nổi tiếng bắt đầu từ phía trên phòng khiêu vũ và dần dần hạ xuống một nhóm những người dự tiệc cho đến khi dần cận cảnh đến sát bàn tay đang nắm chặt của Ingrid Bergman. Cô ấy đang giữ cái gì trong tay vậy? (Một chiếc chìa khóa hầm rượu, nơi những bằng chứng tội ác của bọn phát xít được che đậy bằng những chai rượu.) Tôi tiếp tục nói: Nhiều nhà phê bình cho rằng Cary Grant có thể là nam diễn viên chính xuất sắc nhất trong phim Từ trước tới nay, bởi vì anh ấy có thể “cùng một lúc thể hiện được cả vai thiện và vai ác.” “Con có hiểu ‘cùng một lúc’ là gì không?”, tôi nói. “Con biết, con biết.” Tôi chỉ cho nó xem một bài viết của Pauline Kael về Grant trên tờ The New Yorker. “Anh ấy có thể không làm được nhiều,” Kael viết, “nhưng https://thuviensach.vn điều anh làm được thì không ai có thể đạt được tới mức ấy, và vì nét lịch lãm không hiếu thắng của anh và sự thừa nhận hóm hỉnh của anh về sự dại dột của chính mình, chúng ta có thể thấy bản thân mình được lý tưởng hóa trong anh.” Rồi tôi làm một việc mà tôi ước tất cả những giáo viên cấp ba của mình cần thường xuyên làm việc này hơn. Tôi bật phim lên. Trong lúc đội thợ đang xây lại nhà thờ bên đường (họ đang biến nó thành một căn hộ sang trọng), đây là những gì chúng tôi nghe được: INGRID BERGMAN (đang hôn Grant): Đây là một tình yêu thật lạ lùng. GRANT: Tại sao vậy? BERGMAN: Có thể vì sự thực là anh không yêu em. GRANT: Khi nào anh không yêu em thì anh sẽ nói cho em biết. Jesse quay sang nhìn tôi vài lần, mỉm cười, gật gật, hiểu được ý của bộ phim. Tôi hỏi với giọng thoải mái: “Thế con nghĩ sao về bộ phim?” “Cũng hay.” Tiếng hút thuốc bập, bập. Búa đập, đập ở phía bên kia đường. “Con có để ý cầu thang trong nhà không?” “Có ạ.” “Con có để ý đến cuối phim không? Khi Cary Grant và Bergman đang cố rời khỏi ngôi nhà và chúng ta không biết họ có thoát được hay không?” Nó chợt bất giác nhận ra. “Không, con không để ý.” “Cầu thang dài hơn,” tôi nói. “Hitchcock cho xây riêng một cầu thang thứ hai cho cảnh cuối đó. Con biết tại sao ông ấy lại làm thế không?” https://thuviensach.vn “Tại sao ạ?” “Bởi vì như vậy họ sẽ mất nhiều thời gian hơn để đi xuống cầu thang. Con biết tại sao ông ta lại muốn như vậy không?” “Để làm cho cảnh đó hồi hộp hơn ạ?” “Bây giờ thì con có thể đoán được Hitchcock nổi tiếng vì cái gì chưa?” “Các cảnh quay hồi hộp phải không ạ?” Tôi đủ biết mình phải dừng ở đây. Tôi nghĩ là hôm nay mình đã dạy được nó một chút gì đấy. Tôi nói: “Hôm nay chỉ thế thôi; tan học.” Có phải tôi vừa bắt gặp thái độ biết ơn hiện lên trên khuôn mặt trẻ trung của nó không? Tôi đứng lên khỏi ghế và bước vào trong nhà. “Còn một điều nữa, bố ạ,” nó nói. “Cảnh quay rất nổi tiếng ấy, cái cảnh ở bữa tiệc lúc Ingrid Bergman nắm chiếc chìa khóa trong tay ấy?” Tôi nói: “Ai học trong trường điện ảnh cũng đều học đoạn đó.” Nó nói: “Cảnh đó cũng tạm được, nhưng nói thật con không thấy nó có gì đặc biệt lắm.” “Thật à?”, tôi nói. “Thế còn bố?” Tôi suy nghĩ trong chốc lát. “Bố cũng không thấy thế,” tôi nói và đi vào trong nhà. https://thuviensach.vn CHA CON VÀ NHỮNG THƯỚC PHIM David Gilmore dtv-ebook.com Chương 4 Jesse có một cô bạn gái, Claire Brinkman. Đó là một cô bé rất đáng yêu có khuôn mặt tàn nhang, luôn lạc quan, vui vẻ, yêu cha mẹ mình, thích đi học, là chủ tịch câu lạc bộ nhạc cổ điển, biểu diễn tại nhà hát không chuyên, chơi khúc côn cầu, lượn quanh thành phố trên đôi giầy pa-tanh. Tôi lo con bé có thể đã tự loại mình khỏi tâm trí của Jesse. Bởi khó mà đối chọi lại một con người ma quái như Rebecca Ng, chuyên phá phách nhà người khác vào buổi đêm như một con yêu tinh. Tháng Sáu năm ấy chúng tôi đi Cuba, ba người, gồm Maggie, Jesse và tôi. Một cặp vợ chồng đã ly dị cùng tham gia kỳ nghỉ với đứa con trai yêu quý của mình. Tina, người duy nhất trong gia đình phải làm việc thường xuyên, đã ở lại nhà của Maggie. Người ngoài hoặc những người bạn không có lòng vị tha cảm thấy kỳ nghỉ gia đình này chắc chắn nghe rất kỳ cục, nhưng Tina hiểu điều đó, hiểu rằng cái thời tôi và Maggie lẻn lên giường của nhau đã qua lâu rồi. Mặc dù vậy, việc cô ấy ở nhà vợ cũ của tôi khi chúng tôi thoải mái đi Caribê cũng thật là kỳ lạ. Đó là một quyết định được đưa ra vào phút cuối. Ngay khi tôi đã từ bỏ chuyện con người ma quái kia, khi tôi dành vài phút mỗi sáng để đạp bàn, đạp ghế một cách bất lực và thỏ thẻ với Tina về nỗi khổ thất nghiệp của mình (công việc ở kênh phim tài liệu đã hoàn toàn đi tong), tôi nhận được một tin nhắn từ máy trả lời tự động. Đó là tin nhắn của một người Nam Phi tên Derek H., bụng phệ, mặt tròn, thái độ rất thất thường. Anh ta đang sản xuất một bộ phim tài liệu dài tập về Viagra và muốn hỏi xem liệu tôi có https://thuviensach.vn hứng thú tham gia vào “mặt trận” này không. 15 nghìn đô-la, ngao du tới Philadelphia và New York với một vài tuần ở Bangkok, nơi mà theo Derek, những gã ở tuổi xế chiều thường “tự sướng cho tới lúc chết”, theo đúng nghĩa đen. Chúng tôi đã “có một buổi họp mặt,” tôi đi gặp các thành viên trong nhóm, chọn một khách sạn bên bờ sông ở Bangkok, và thảo luận về thời gian biểu. Lúc đó là đầu tháng Bảy. Tối hôm đó, tôi đi uống rượu và say bí tỉ, lê lết, và mơ tưởng đến chuyện Jesse, mẹ nó và tôi đi nghỉ ở Cuba. Vào ngày chúng tôi khởi hành, con bé Claire Brinkman đã đến bằng đôi giày trượt pa-tanh để nói lời chào tạm biệt chúng tôi. Đôi mắt đỏ hoe của con bé khiến tôi lo lắng. Chúng tôi đặt hai phòng hạng sang tại khách sạn Parque Central ở thành phố Old Havana. Nơi đấy có bể bơi trên tầng thượng, áo choàng tắm rộng rãi trong tủ, và tiệc kiểu La Mã cổ vào mỗi buổi sáng. Khoản chi này khiến Maggie lo lắng - cô ấy là một phụ nữ thôn quê, luôn thấp thỏm mỗi khi cuộc gọi đường dài lên tới quá một phút - nhưng tôi đã cố nài nỉ. Hơn nữa, vợ chồng tôi liệu có còn được mấy chuyến du lịch bên đứa con trai của mình? Còn bao lâu nữa nó muốn đi du lịch cùng cha mẹ? Chuyện xảy ra vào đêm thứ ba chúng tôi ở đấy. Chiều hôm đó tôi đưa Jesse đến Bảo tàng Cách mạng, xem con thuyền mà Castro và 80 nhà cách mạng đã dùng để bí mật trở lại Cuba, xem ảnh của Che Guevara quá cố, ăn bữa tối túy lúy trên một ban công nhà riêng nhìn xuống khu phố Prado; ba người chúng tôi lảo đảo bước xuống Calle Obispo để uống cocktail mojito trước khi đi ngủ, một ban nhạc đang đàn hát trong căn phòng vuông vức tồi tàn; sau đó chúng tôi quay lại khách sạn, mắt tôi dần khép lại vì hơi nóng và rượu. Lúc đó đã gần ba giờ sáng, Maggie về phòng của cô ấy. Jesse và tôi ngồi xem tivi một lát. Và sau đó đã đến giờ đi ngủ. https://thuviensach.vn Nó cất tiếng hỏi: “Con có thể vẫn xem tivi và bật tiếng nhỏ đi được không ạ?” Tôi nói: “Thế sao con không đọc một cuốn sách nào đó đi?" Chúng tôi tắt đèn; tôi có thể cảm nhận được nó nằm đó, thao thức, không ngủ được. Cuối cùng, tôi bật đèn lên. “Jesse!” Nó không sao ngủ được. Nó quá háo hức. Liệu tôi có thể cho nó ra ngoài hút một điếu thuốc không? Ở ngay gần đây, chỉ ở phía bên kia đường thôi, ở băng ghế cạnh công viên ấy? Bố có thể nhìn thấy chỗ đó từ đây mà. Cuối cùng tôi cũng đồng ý. Nó nhanh chóng mặc quần áo và vội vàng đi ra ngoài. Tôi nằm đó thêm vài phút nữa, cứ bật đèn lên rồi lại tắt đi. Rồi bật dậy, đi ra phía cửa sổ và mở toang cửa ra. Chiếc điều hòa trong phòng ngừng chạy. Căn phòng trở nên yên tĩnh. Đột nhiên, tôi có thể nghe rõ ràng mọi thứ, tiếng những con ve sầu, một vài giọng nói Tây Ban Nha, một chiếc xe ô tô đang đi rề rề bên đường. Một chiếc xe đẩy quần áo dọn phòng đi qua hành lang ngay phía ngoài cửa phòng tôi, tiếng cốc va vào nhau leng keng. Tôi đứng bên cửa sổ, nhìn ra khu công viên tối tăm. Có những hình bóng di chuyển trong đêm tối. Những cô gái làng chơi đi bộ chầm chậm dưới những tán cây và hút thuốc cạnh bức tượng. Xa xa sau đó là mái vòm của Bảo tàng Cách mạng. Jesse bước vào tầm mắt của tôi trên vỉa hè phía dưới, quần thùng thình, mũ lưỡi trai xoay ngược lại. Nó châm một điếu thuốc, nhìn xung quanh (tôi bắt gặp bộ mặt trong gương của nó), và bắt đầu băng qua đường đến chiếc ghế băng công viên. Khi tôi sắp gọi bảo nó phải cẩn thận thì một người đàn ông da ngăm ngăm mặc áo vàng bước ra từ bóng tối. Hắn ta đi thẳng tới chỗ Jesse, tay giơ ra. Tôi đợi xem Jesse có bắt tay hắn không, và nó đã làm thế. Sai lầm. Hai người Cuba nữa xuất hiện, mỉm cười và gật gù, https://thuviensach.vn đứng quá gần với nó, và chỉ lên đầu phố. Thật đáng ngạc nhiên (tôi không thể tin nổi mắt mình), là bọn họ đã đi khỏi, ngang qua mặt Jesse. Toi mặc quần áo vào và bấm thang máy xuống dưới đại sảnh khách sạn. Một căn phòng rộng rãi, trần cao, sàn nhà lát đá cẩm thạch, lạnh lẽo như một chiếc sân trượt băng, đĩa nhạc đang được bật, một vài anh chàng bảo vệ diện những bộ đồng phục màu xám, tay cầm bộ đàm đứng trước cửa ra vào. Họ cất lời chào và tranh nhau mở cửa cho tôi. Không khí nóng nực bên ngoài phả vào người tôi. Tôi băng qua đường và bước vào công viên. Một cô gái làng chơi để ý đến tôi. Cô ta loạng choạng đứng dậy và lượn lờ đến chỗ tôi. Tôi nói không, cảm ơn, và đi qua công viên, mắt liếc xung quanh tìm Jesse. Chắc nó đã rẽ sang ngõ hẻm nào đó với những ông bạn mới. Nhưng ngõ nào cơ chứ? Tôi đi sang phía đông của công viên, gần những chiếc xe taxi và những chiếc xe ba bánh coco khi tôi để ý thấy qua lùm cây cối một con phố đi dọc qua nhà hát lớn của thành phố. Có ánh đèn rất sáng ở cuối đường. Tôi đi xuống khu phố đó cho đến khi tới trước một quán bar ngoài trời. Cả quán vắng tanh, ngoại trừ Jesse đang uống bia, với ba kẻ làm tiền ngồi cùng bàn với nó. Vẻ mặt nó hơi lo lắng như thể phát hiện ra có gì đó không ổn. Tôi bước qua bên đó. “Bố nói chuyện vói con một lúc được không?” Tên áo vàng nói: “Ông là bố nó?” “Đúng thế.” Tôi nói với Jesse: “Bố phải nói chuyện với con.” “Vâng, được rồi ạ,” nó nói và đứng dậy. Tên áo vàng đi theo nó ra ngoài phố, lượn lờ xung quanh, cố nghe lỏm. Tôi nói: “Mấy gã này không phải bạn của con.” https://thuviensach.vn “Con chỉ đang uống bia thôi mà.” Tôi nói: “Rồi con sẽ phải trả giá đắt hơn là một cốc bia đấy. Con đã mua gì của chúng chưa?” “Chưa ạ.” Tên chủ quán bước ra từ quầy bar, một gã béo và lùn, khá điềm đạm. Hắn không hề tỏ vẻ ngạc nhiên về chuyện này. Hắn bước qua chỗ Jesse và nắm tay áo nó. Tôi nói: “Ông làm cái gì đấy?” Hắn không trả lời. Hắn tiếp tục quay lại quầy bar, vẫn nắm chặt áo Jesse. Tôi bắt đầu cảm thấy tim mình đập loạn nhịp. Chuẩn bị có chuyện rồi. Chết tiệt, chuẩn bị có chuyện thật rồi. Tôi bảo hắn bằng tiếng Tây Ban Nha: “Nó phải trả ông bao nhiêu tiền?” Lúc đó, hắn đã kéo Jesse vào đến quầy bar. Hắn nói: “10 đô-la.” Tôi nói: “Một chai bia mà đắt thế.” “Giá nó như thế.” “Đây” tôi nói và đặt một tờ năm đô-la Mỹ xuống bàn. “Đi thôi.” Nhưng tên chủ quán nói: “Nó đã gọi một cốc rượu rum. Tôi đã pha rồi.” Tôi nói: “Ý ông là ông đã rót rồi à?” “Đại loại thế.” Tôi nói với Jesse: “Con đã chạm vào cốc rượu chưa?” Jesse lắc đầu, tỏ vẻ sợ sệt. Tôi nói: “Đi theo bố,” và chúng tôi bắt đầu đi ngược lên phố. Mấy gã côn đồ bắt đầu bám theo chúng tôi. Một trong số chúng vòng lên và đứng trước mặt tôi. Hắn nói: “Nó đã gọi đồ uống rồi. Bây giờ nó phải trả tiền.” https://thuviensach.vn Tôi cố bước vòng qua nhưng hắn chặn ngay trước mặt tôi. Tôi nói: “Tôi sẽ gọi cảnh sát.” Tên côn đồ nói: “Được thôi.” Nhưng hắn bước lùi lại. Chúng tôi tiếp tục đi, tên côn đồ vẫn lượn lờ xung quanh, kéo tay áo tôi, lũ bạn hắn theo sau, tôi nói với Jesse: “Bất kể chuyện gi xảy ra thì cứ đi tiếp đấy.” Chúng tôi đi qua công viên, gần như đang chạy, Jesse theo sát tôi và khi chúng tôi thấy cửa khách sạn, tôi nói: “Chạy đi.” Chúng tôi chạy qua phố, qua mặt tiền và vào lối cửa đi buổi tối. Nhưng chúng vẫn bám theo chúng tôi vào đến sảnh. Vẫn tiếp tục di chuyển, tôi nói với tên áo vàng: “Tốt nhất là mày nên cút khỏi đây đi.” Nhưng hắn vẫn không sợ. Cửa thang máy mở ra; hắn cố chui vào với tôi và Jesse, lũ bạn hắn đợi dưới sảnh. Bảo vệ xông ra bất thình lình. Dưới sảnh bắt đầu xảy ra một vụ cãi lộn bằng tiếng Tây Ban Nha và cánh cửa thang máy đóng lại. Chúng tôi lên tầng bốn, Jesse không nói năng gì cả, nhìn tôi đầy lo lắng. Nó nghĩ là tôi rất giận, tôi cũng hơi hơi giận, nhưng chính lúc đó tôi lại đang cảm thấy rất hãnh diện. Nghe có vẻ rất ủy mị, nhưng giống như tôi đã cưỡi ngựa đến cứu nó. Phục vụ nó tận tình, bảo vệ nó, hoàn thành nghĩa vụ của tôi. Thực ra tôi cảm thấy một niềm hạnh phúc thầm kín vì mọi việc đã kết thúc ổn thỏa. Ở tuổi này người ta thường không thể làm nhiều như thế cho con cái mình; bạn chỉ có từng ấy năng lực thôi và không có mấy cơ hội để sử dụng nó. Chúng tôi quá phấn khích đến nỗi không thể ngủ hay xem tivi được. Thật ra tôi đang rất đang thèm đồ uống. “Có lẽ chúng ta nên đi uống bia,” tôi nói. Chúng tôi chờ đợi khoảng 10 hay 15 phút gì đó và liếc nhìn trộm ra phía https://thuviensach.vn cửa khách sạn; không hề có bóng dáng của tên áo vàng đâu cả. Chúng tôi vội vàng đi dọc công viên, qua khu thương mại rồi tới Calle Obispo và đi thẳng con đường nhỏ hẹp hướng ra biển. Thành phố cũ kỹ lơ lửng trên một quả bóng nóng nực, tĩnh mịch. Tôi nói với nó khi hai cha con bước qua quán bar El Floridita tói tăm: “Đây là nơi Ernest Hemingway đã từng ngồi uống. Bây giờ thì nơi này là cái bẫy du lịch, giá một cốc bia những 10 đô-la, nhưng vào những năm 1950, đây được xem là một trong những quán bar được nhất trong thành phố này.” Chúng tôi đi qua một vài hàng cà phê đã khóa cửa, những chỗ mà mới cách đây vài giờ vẫn còn ồn ào tiếng nói chuyện, tiếng ghi ta và khói xì gà. Sau đó là một cửa hàng thuốc cũ kĩ, gỗ đen, những chiếc bình gốm xếp thành hàng chồng lên nhau dọc theo bức tường phía sau. Sau đó chúng tôi đứng trước khách sạn cũ của Hemingway, khách sạn Ambos Mundos, ở cuối phố. “Ông ấy đã viết một vài tác phẩm dở nhất của mình trên tầng năm đấy,” tôi nói. “Truyện của ông ấy có đáng đọc không bố?”, Jesse hỏi. “Con nghĩ cái quái gì lúc nãy thế, Jesse?” tôi hỏi. “Tự nhiên lại đi với một lũ du côn như thế hả?” Nó không trả lời. Tôi có thể thấy nó đang luống cuống đối phó với câu hỏi của tôi. “Nói cho bố nghe xem nào,” tôi nói nhẹ nhàng. “Con nghĩ con đang có một cuộc phiêu lưu. Hút thuốc và uống rượu mạnh ở một thành phố nước ngoài. Bố hiểu không?” “Con không cảm thấy có điều gì đó kỳ lạ à, lũ đó thân thiện đến mức vào ba giờ sáng sao?” https://thuviensach.vn “Con không muốn làm tổn thương họ,” nó nói. (Tôi nghĩ nó còn quá trẻ. Người cao ráo, ăn nói rảo hoạt. Những điều ấy có thể khiến bạn nhầm tưởng là nó đã trưởng thành.) “Chúng nó quen với việc làm người khác thấy tội lỗi rồi. Chúng làm thế cả ngày. Việc của chúng mà.” Chúng tôi đi dọc phố thêm một lúc nữa. Những chiếc đèn vàng trên đầu, lan can nhìn xuống dưới, quần áo treo trên dây tĩnh lặng, như có người đang chờ đợi. “Nếu con định đọc Hemingway,” tôi nói: “đọc truyện The Sun Also Rises (Mặt trời cũng mọc) ấy. Một vài truyện ngắn của ông ấy nữa. Số còn lại hơi có vấn đề.” Tôi nhìn quanh. Bạn có thể ngửi thấy mùi của những căn nhà đang mục rữa, nghe tiếng biển vỗ bờ ở phía bên kia bến tàu Avenida del Puerto. Nhưng không có quán bar nào cả. “Người ta nói bạn có thể kiếm được bất cứ cái gì vào bất cứ giờ nào ở Havana,” tôi nói: “nhưng hiển nhiên là không phải thế.” Bên trong khách sạn Ambos Mundos, người ta có thể thấy người phục vụ ca đêm đang nói chuyện với một cô gái xinh đẹp. Chúng tôi đi theo con đường chật hẹp rải sỏi ở phía đông, những tòa nhà đổ nát mọc lên ở hai bên đường, những cây nho leo dọc từ trên xuống, ánh trăng sáng vằng vặc ở trên đầu; bầu trời không có sao, chỉ có một chấm sáng lẻ loi giữa màn đêm mù mịt. Lúc này trời đã nửa đêm về sáng. Chúng tôi đi vào quảng trường, một đầu là nhà thờ cổ kính, đầu phía bên kia là một quán cà phê sáng đèn, có ba hay bốn chiếc bàn được đặt giữa quảng trường. Chúng tôi ngồi xuống đó. Một anh chàng phục vụ diện áo trắng thảnh thơi bước ra từ chỗ ánh đèn và tiến lại gần chỗ chúng tôi. “Chào bai quý ông”, (bằng tiếng Tây Ban Nha) “Cho chúng tôi hai chai bia.” https://thuviensach.vn Và sau đó là hai chai bia mát lạnh vào bốn giờ sáng. “Con xin lỗi về chuyện ở khách sạn,” Jesse nói. “Có một số quy luật của vạn vật không được xâm phạm,” tôi nói: đột nhiên trở nên thích tán gẫu (tôi rất vui mừng vì được như thế này với Jesse). “Một là con không bao giờ nên mua bất cứ thứ gi đáng mua từ một tên khốn. Hai là khi một người lạ mặc đến trước mặt con và đưa tay ra để bắt tay, hắn không muốn làm bạn của con. Con có hiểu bố nói không?” Cứ như một vị thần đèn khát nước đến ngồi cùng chúng tôi, bia đã biến mất khỏi chai. “Có khi mình nên uống thêm nhỉ?”, tôi nói. Tôi giơ hai ngón tay lên với người phục vụ và xoay quanh không khí. Anh ta bước đến. “Làm thế nào anh giữ bia được lạnh thế?” tôi hỏi. Tôi đang rất vui vẻ. “Sao cơ thưa ông?” “Không sao, không có gì quan trọng đâu.” Một chú chim hót líu lo trên ngọn cây bên cạnh. “Con đầu tiên của ngày hôm nay,” tôi nói. Tôi nhìn Jesse. “Mọi chuyện với Claire Brinkman vẫn ổn chứ?” Nó ngồi nghiêng về phía trước, mặt sạm lại. “Không phải việc của bố,” tôi nói nhẹ. “Bố chỉ buôn chuyện thôi.” “Sao ạ?” “Cô bé trông hơi đãng trí lúc mình bắt đầu rời đi, thế thôi.” Nó uống một ngụm bia lớn. Trong một giây tôi thấy trong cử chỉ đó của nó là cách nó uống với bạn bè. “Con nói thẳng với bố được không?” “Trong khuôn khổ thôi. Không nói chuyện ghê gớm.” https://thuviensach.vn “Claire hơi lạ bố ạ.” Một cái gì đó lạnh lùng, một cái gì đó không tốt đẹp lắm thoáng hiện trên nét mặt nó. “Con nên nhẹ nhàng với Claire hơn. Những gì con bé trải qua không dễ dàng lắm đâu.” Bố cô bé, một nghệ sĩ nặn tượng tôi biết từ những năm cấp ba, đã treo cổ tự vẫn bằng dây phơi quần áo từ mấy năm trước. Hơn nữa, ông ta là một tên nát rượu, một tên hay nói nhảm, một tên khốn. Loại người này luôn tự kết liễu đời mình mà không đoái hoài đến con cái họ, xem chúng sẽ đón nhận chuyện đó ra sao. Jesse nói: “Con biết chuyện đó.” “Vậy thì hãy đối xử dịu dàng với con bé.” Lại một con chim khác bắt đầu hót, nó đậu ở ngay phía sau nhà thờ. “Chỉ là con không thích cô ấy đến mức ấy. Đáng ra con nên thích cô ấy, nhưng thực tế thì không.” “Có phải con đã làm điều gì sai trái không, Jesse? Nhìn con như vừa mới lấy trộm chiếc vòng cổ của bà ấy.” “Không phải bố ạ.” “Thật không công bằng khi con nóng giận với Claire chỉ bởi vì con không thích con bé đó đủ nhiều. Mặc dù bố hiểu rõ về sự lôi cuốn.” “Đã bao giờ bố cảm thấy bị một người khác lôi cuốn chưa?” “Đó là một điều đáng thất vọng.” Tôi nghĩ đến đây là hết chuyện, nhưng dường như có một sợi dây mỏng cho phép kéo tất cả những thứ còn lại - bất kể là thứ gì - có thể tuột ra được. Lúc đó sự im lặng đã đến đúng lúc. Tôi gọi với người phục vụ: “Anh còn xì gà không?” https://thuviensach.vn “Có, thưa ngài.” Giọng nói của anh ta vang vọng giữa quảng trường vắng lặng. Anh ta lấy hai điếu xì gà ở trong chiếc lọ trên quầy hàng rồi mang qua chỗ chúng tôi. 10 đô-la một điếu. Nhưng bạn còn biết mua xì gà ở nơi nào nữa, vào giờ này buổi sáng? Jesse nói: “Con đã từng gọi điện cho một cô gái khác.” “Ừ.” Tôi cắn đầu một điếu xì gà và đưa cho nó. “Ai thế?” Nó nói một cái tên mà tôi không nhận ra. Tôi nghĩ nó trông rất vụng trộm, không thật thà. Một lát sau, chúng tôi nghe thấy tiếng đàn ghi ta nhẹ nhàng. Một người thanh niên trẻ ngồi trên những bậc thang của nhà thờ bên cạnh chiếc đàn ghi ta, nhẹ nhàng lướt những ngón tay trên các dây đàn. Trong ánh sáng xanh của buổi sớm, anh ta làm tôi nhớ đến bức họa của Picasso. “Bố có tin được không?” Jesse nói. “Bố đã nhìn thấy thứ gì” - nó tìm kiếm câu chữ để nói - “thật hoàn hảo như thế chưa?” Chúng tôi lặng lẽ hút xì gà một lúc, tiếng đàn vút cao trong không khí mùa hè êm đềm. “Bố?”, nó bỗng nói. “Ừ?” “Người mà con từng gọi điện thoại là Rebecca.” “Bố biết.” Im lặng. Tiếng hút thuốc bập bập. Chim hót. “Không phải cái người lúc nãy con nhắc đến đâu.” “Con không muốn bố nghĩ con là một kẻ thua cuộc. Con không muốn bố nghĩ là con bị ám ảnh bởi Rebecca Ng.” Bầu trời dần chuyển sang một màu xanh nhẹ nhàng hơn; trăng đang mờ đi; trong tiếng đàn, nó hỏi: “Con có bị Rebecca ám ảnh không nhỉ?” https://thuviensach.vn “Chẳng có gì là sai khi bị ám ảnh vì một đứa con gái, Jesse ạ.” “Bỗ đã từng bao giờ như thế chưa?” ‘'Xin con đừng bắt bố phải bắt đầu câu chuyện,” tôi nói. “Con chưa nói với mẹ đâu. Mẹ sẽ bắt đầu khóc và nói về cảm xúc của Claire. Bố có bất ngờ không?” “Bố có nghĩ thế không? Như thế có đúng không?” Ý tưởng đó khiến nó phấn khích và bỗng nhiên tôi cảm thấy sợ hãi, như thể tôi đang nhìn nó từ từ tăng tốc chiếc ô tô và đâm thẳng vào một bức tường xây bằng xi măng. “Liệu bố có thể nói với con một điều không?” “Tất nhiên rồi ạ.” “Trong chuyện tình yêu, cái gì đến nhanh cũng sẽ đi nhanh thôi.” Người phục vụ đi qua và thu lại vài chiếc ghế ở chiếc bàn cạnh chúng tôi và mang vào quán. “Chúa ơi,” Jesse nói. https://thuviensach.vn CHA CON VÀ NHỮNG THƯỚC PHIM David Gilmore dtv-ebook.com Chương 5 Khi từ Cuba trở về, tôi hơi ngạc nhiên khi không thấy bất kỳ tin nhắn điện thoại nào của Derek H. Cảnh quay đầu tiên của bộ phim tài liệu Viagra dự kiến bắt đầu trong một tháng nữa, thế nhưng chúng tôi không có kịch bản cuối cùng. Tôi đã chờ một ngày, một ngày nữa rồi mới gửi cho anh ta một email vui vẻ. (Tôi ghê tởm cái kiểu tình bạn giả tạo này). Anh ta trả lời thư gần như ngay lập tức. Anh ta đề xuất một bộ phim tài liệu dài hai tiếng về tổng thống Nam Phi Nelson Mandela, chủ yếu là cách thức tiếp cận phỏng vấn ông ấy, vợ cũ của ông ấy, thậm chí vài người bạn chí cốt của ông ấy trong tù. Có một yếu tố thời gian trong phim, đó là năm Mandela 86 tuổi, đương nhiên tôi có thể hiểu dấu mốc này. Ông ấy, Derek kết luận, vô cùng tiếc nuối nhưng ông ấy đã “không còn đủ thời gian”. Tôi rối trí. Không đề cập tới việc khánh kiệt sau chuyến đi “trọng đại” đến Cuba. Tôi cũng cảm thấy mình từng bị như vậy. Bị cám dỗ vào những thứ phù phiếm, những công việc không xứng đáng khiến tôi chẳng khác nào một kẻ ngốc. Tôi nhớ những lời đã nói với Jesse trong sân nhà thờ, cả sự nhiệt huyết truyền giáo mà tôi đã ban phát. “Con chưa bao giờ có được bất cứ thứ gì xứng đáng có từ cái nơi chết tiệt này”. Tôi đi lại huỳnh huỵch trong phòng khách, tay nắm chặt và thề trả thù; Jesse đã lắng nghe một cách lặng lẽ, tê liệt vì cảm giác tội tỗi, tôi hình dung như vậy. Rồi tôi lên giường ngủ trong tình trạng say khướt, tỉnh giấc lúc bốn giờ sáng để đi vệ sinh, đúng lúc tôi giật nước toilet thì chiếc đồng hồ đang đeo trượt khỏi cổ tay và bị cuốn theo dòng nước. Tôi ngồi bệt xuống https://thuviensach.vn bệ cầu và bắt đầu nức nở từng tiếng nhỏ. Chính tại đây, tôi đã để cho Jesse bỏ học giữa chừng, tôi đã hứa chăm nom thằng bé và giờ thì hóa ra tôi thậm chí không thể chăm sóc chính bản thân mình. Một chuyện nhảm nhí, giống như cha của Claire Brinkman. Đến sáng, tôi cảm thấy một cơn sốc chạy dọc ngực mình như một liều thuốc độc. Tim tôi đập nhanh, như thể chiếc thắt lưng dần xiết chặt quanh cơ thể tôi. Cuối cùng tôi không thể chịu nổi. Cần phải làm một cái gì đó, phải đi lại, tôi đã leo lên xe đạp và đạp xuống phố. Hôm đó là một ngày mùa hè buồn thảm, oi bức và nhung nhúc những con người khó ưa. Khi dắt xe qua một con phố chật hẹp, tôi chợt thấy một người đưa thư thận trọng đạp qua tôi. Anh ta đeo một cặp kính chống nắng, một chiếc cặp to chéo vai và găng tay không ngón. Nhưng điều làm tôi thích nhất ở anh chàng này là anh ta có vẻ cùng tuổi với tôi. “Xin lỗi”, tôi nói: “Anh là người đưa thư phải không?” “Vâng.” Tôi hỏi anh ta liệu có thời gian trả lời vài câu hỏi của tôi không? Anh ta kiếm được bao nhiêu từ công việc này? Khoảng 120 đô-la một ngày. Một ngày? Đúng vậy, nếu cố hết sức. Tôi đã hỏi anh ta làm việc cho ai, và anh cho tôi tên công ty. Anh chàng đúng là một gã dễ chịu với hàm răng trắng hoàn hảo. “Anh nghĩ liệu tôi có thể xin việc ở công ty của anh không?”, tôi hỏi. Anh chàng đẩy kính lên và nhìn tôi với đôi mắt xanh biếc. “Anh không phải cái gã ở đài truyền hình đấy chứ?” “Không phải thời điểm này”. Anh ta nói. “Lúc nào tôi cũng thấy anh trên tivi. Tôi xem anh phỏng vấn Michael Moore. Gã đó quả là một tay khó chịu”. https://thuviensach.vn Tôi nói: “Vậy anh nghĩ sao?” Anh ta nhìn xuống con dốc và chau mày. Anh ta nói: “Chà, chúng tôi giới hạn độ tuổi. Anh bắt buộc phải dưới 50”. Tôi nói: “Thế anh dưới 50 à?” “Không, nhưng tôi đã làm việc ở đó một thời gian dài”. Tôi nói: “Anh có thể làm giúp tôi một việc được không? Anh có thể thay mặt tôi nói với sếp của anh rằng tôi không phải kẻ lừa gạt hay lấy chuyện này ra đùa cợt, tôi sẽ làm việc tối thiểu trong sáu tháng, tôi đang rất sung sức”. Anh ta do dự: “Đó sẽ là một cuộc trò chuyện hơi kỳ quặc”. Tôi viết tên mình cùng số điện thoại và đưa cho anh ta. “Tôi thực sự biết ơn anh,” tôi nói. Một ngày trôi qua, rồi vài ngày nữa, chẳng có gì xảy ra cả. Tôi không bao giờ nghe được bất cứ tin tức gì từ anh ta. “Em có thể tin chuyện này không?” Tôi nói với Tina. “Anh thậm chí còn không xin được việc đưa thư.” Giữa bữa sáng yên ắng của ngày hôm sau, tôi đột nhiên đứng dậy, quay lại giường ngủ, mặc nguyên quần áo. Tôi trùm chăn qua đầu và cố tìm lại giấc ngủ. “Em có thể giúp anh chuyện này,” Tina nói, “nhưng anh phải để em giúp anh. Anh không được cãi lời em đấy.” Một giờ sau, cô ấy đưa tôi một danh sách 20 cái tên. Các tổng biên tập báo, các nhà sản xuất truyền hình cáp, những người làm trong ngành quan hệ công chúng, các chuyên gia tốc ký, thậm chí cả một chính trị gia địa https://thuviensach.vn phương chúng tôi chỉ hơi hơi biết. Cô ấy nói: “Anh phải gọi cho những người này và nói với họ anh rất sẵn sàng làm việc”. “Anh đã gọi rồi”. “Không, anh chưa gọi. Anh mới chỉ tìm đến những người bạn cũ”. Tôi nhìn vào cái tên đầu tiên trong danh sách. “Ôi, không phải cái tên chiết tiệt đó. Anh không thể gọi cho ông ta!”. Cô ấy bảo tôi im lặng. “Anh đã hứa sẽ không cãi lời em mà”. Bởi vậy tôi đã ngoan ngoãn nghe những gì cô ấy nói. Tôi cho mình hoãn thi hành một ngày, sau đó ngồi xuống bàn bếp và bắt đầu các cuộc gọi của mình. Trước sự ngạc nhiên của tôi, cô ấy đã đúng. Hầu hết mọi người đều lịch sự và tử tế. Họ không giúp tôi bất kỳ điều gì vào thời điểm đó, nhưng họ than thiện và đầy khích lệ. Trong khoảnh khắc mà tinh thần lạc quan trong tôi được nhân lên (dù sao thì gọi điện thoại vẫn tốt hơn là ngồi chờ đợi), tôi đã nói với Jesse: “Đây là vấn đề của bố, không phải của con.” Nhưng thằng bé không phải một kẻ thô lỗ hay ăn bám và tôi có thể cảm thấy nó đi dè dặt khi hỏi xin 10 đô-la cho việc này, 10 đô-la cho việc kia. Nhưng nó có thể làm được gì đây? Nó không có một xu. Mẹ thằng bé cũng nhưng cô ấy chỉ là một diễn viên thường. Và chắc chắn Tina sẽ không dùng các khoản tiết kiệm của mình (từ khi cô ấy 16 tuổi), để chu cấp cho con trai tôi, bởi như vậy thằng bé sẽ trở thành công tử bột mà đã có lần tôi đã khích lệ nó một cách quá tự tin. Vào giữa đêm (khi vài điều tốt đẹp có thể đến từ những suy nghĩ vẩn vơ), tôi băn khoăn không biết làm sao những thứ không dễ chịu này lại đến, bầu không khí toàn mùi tiền sẽ độc hại thế nào nếu vận may của tôi không sớm thay đổi. * * * https://thuviensach.vn Câu lạc bộ điện ảnh lại tiếp tục. Để lôi kéo Jesse xem nhiều phim hơn mà không biến thành một hoạt động giống kiểu bắt ép ở trường học, tôi đã bày ra trò chơi khoảnh-khắc-tuyệt-vời. Điều này có nghĩa một cảnh hoặc đoạn hội thoại hay hình ảnh khiến người ta chú ý khi xem, làm trái tim bạn đập rộn ràng. Chúng tôi đã bắt đầu với một bộ phim nhẹ nhàng The shining (Ngôi nhà ma) (1980) của Stanley Kubrick, câu chuyện về một nhà văn thất bại (Jack Nicholson thủ vai chính), dần hóa điên trong một khách sạn vắng vẻ và tìm cách giết cả gia đình mình. The Shining có thể là phim hay nhất của đạo diễn Stanley Kubrick. Nhưng Stephen King, tác giả cuốn tiểu thuyết miễn cưỡng đón nhận bộ phim và không hề thích Kubrick. Nhiều người cũng vậy, vì Kubrick nổi tiếng là một người khó tính, cầu kỳ và tôn thờ bản thân thái quá. Ông ta đã bắt các diễn viên diễn đi diễn lại, hết lần này tới lần khác mà vẫn không hài lòng. Khi quay cảnh Jack Nicholson cầm rìu phục kích Scatman Crothers, Kubrick đã bắt họ diễn đi diễn lại 40 lần, cuối cùng, khi thấy diễn viên Crothers 70 tuổi gần kiệt sức, Nicholson bảo Kubrick rằng cảnh quay thế là đủ và anh ta sẽ không diễn thêm một lần nào nữa. Sau đó, trong cảnh quay Jack cầm dao leo lên gác để đuổi theo người vợ (Shelley Duvall thủ vai), họ đã phải quay tới 58 lần thì Kubrick mới thấy hài lòng. (Tác phẩm có xứng đáng không? Cảnh quay thứ hai hoặc thứ ba có thể làm như thế không? Có thể.) Nhưng quan trọng hơn, Stephen King cảm thấy Kubrick “không lột tả được vấn đề” khi xét đến yếu tố kinh dị, không có mạch xuyên suốt cho câu chuyện. King đã đi xem một buổi chiếu khi The Shining mới ra mắt và rời rạp với sự phẫn nộ. Ông nói bộ phim giống như một chiếc xe Cadillac thiếu động cơ để chạy. Thực tế, King nghĩ rằng Kubrick toàn đạo diễn ra những bộ phim “làm đau tim” người khác. Cũng có điểm tôi đồng ý, nhưng tôi thích The Shining; tôi thích các cảnh quay và ánh sáng của phim, tôi thích âm thanh chiếc xe đạp ba bánh https://thuviensach.vn đi từ thảm tới gỗ rồi lại tới thảm. Tôi luôn thấy sợ hãi khi xem cảnh hai bé gái sinh đôi xuất hiện trong hành lang. Mặc dù với tôi khoảnh-khắc- tuyệt vời là cảnh Jack Nicholson bị ảo giác về cuộc đối thoại giữa bản thân với một người hầu bàn khách sạn, một dạng quản gia người Anh vụng về, cứng nhắc. Cảnh phim diễn ra trong ánh sáng điện trắng và cam mờ ảo của phòng vệ sinh. Cuộc hội thoại bắt đầu rất ngây ngô rồi người hầu bàn cảnh cáo Jack rằng con trai anh ta đang gây phiền toái, rằng có thể anh ta sẽ phải giải quyết hậu quả của chuyện này. Người hầu bàn (Philip Stone thủ vai) được hoan nghênh nhiệt liệt với cách diễn xuất tỉ mỉ, lời thoại xen lẫn nhiều khoảng lặng; hãy xem cái cách anh ta khép đôi môi khô khốc của mình khi kết thúc mỗi câu nói. Nó biểu hiện sự mỏng manh, một dấu chấm câu thô lỗ đầy lơ đãng. Người hầu bàn khẳng định: Anh ta có vấn đề với những đứa con của mình. Một trong số chúng không thích khách sạn và cố đốt nó. Nhưng anh ta đã “sửa sai” cho cô ta bằng một chiếc rìu. “Và khi vợ tôi cố ngăn tôi thực hiện nhiệm vụ của mình, tôi đã ‘sửa sai’ cô ấy”. Đó là một màn trình diễn hoàn hảo về cách dùng từ. Không giống với cách diễn xuất của Jack, chẳng hề chín chắn thêm chút nào kể từ lần đầu tiên tôi xem cách diễn ấy vào năm 1980. Ở đây, anh ta dường như không có kinh nghiệm, gần như không lành nghề, kém cỏi một cách đáng kinh ngạc, đặc biệt khi diễn bên cạnh nam diễn viên người Anh đầy tài năng và tinh tế nhường ấy. Mặc dù vậy, đó lại không phải là khoảnh-khắc-tuyệt-vời của Jesse, nó đã chọn cảnh cậu con trai vào phòng ngủ của Jack lúc sáng sớm để lén lấy lại một món đồ chơi thì thấy cha đang ngồi cạnh giường với ánh nhìn chòng chọc xa cả nghìn thước. Jack gọi thằng bé lại gần và thằng bé có vẻ bối rối. Nhìn vào gương mặt chưa cạo râu của người cha cùng đôi mắt lờ mờ, trong bộ đồ ngủ màu xanh da trời, khi đó Jack trông tái nhợt như một xác chết, cậu con trai bé bỏng đã hỏi cha rằng tại sao ông ta chưa đi ngủ. https://thuviensach.vn Sau một khoảnh khắc, anh ta lạnh lùng đáp: “Bố có quá nhiều việc phải làm”. Nghĩa là ở đây, chúng ta có thể trực cảm về ý định giết gia đình như người hầu bàn đã tiên đoán. “Chính nó,” Jesse thì thầm, “bố con mình có thể xem lại không?” Chúng tôi đã xem Annie Hall (năm 1977) vì, trong số nhiều lý do, thì cảnh phim trong đó Diane Keaton hát ca khúc “Seems Like Old Times” là ở một quán bar tối tăm. Keaton xuất hiện mỏng manh từ một phía trong cảnh quay và dường như nhìn vào ai đó ở phía đằng sau camera. Đó là một cảnh khiến tôi nổi da gà, cô ấy đang hát nhưng nhấn nhá vào những ca từ sâu sắc và thể hiện tâm trạng qua đôi mắt. Đó cũng là khoảnh khắc của sự tự nhận thức bản thân, với nhân vật của cô ấy, Annie Hall, một người viết nhạc thiếu kinh nghiệm, non nớt, đang thực hiện chuyến bay đầu tiên đầy lo sợ. Một số bộ phim khiến tâm trạng của bạn tụt dốc thảm hại, bạn lẽ ra phải đang yêu hoặc thất tình, hoặc bạn cần kết thúc thứ gì đó khi bạn xem chúng, bởi lúc này, nhìn từ góc độ khác, không có phép màu nào còn lại. Tôi đã cho nó xem bộ phim Around the World 80 Daỵs (80 ngày vòng quanh thế giới) (năm 1956) với những cảnh quay rực rỡ, thú vị về một chiếc khí cầu trôi nổi trên bầu trời Paris lúc hoàng hôn, từng khiến tôi choáng ngợp khi ở vào tuổi của thằng bé, nhưng có vẻ bây giờ đã lỗi thời và ngớ ngẩn kinh khủng. Nhưng mộc số bộ phim vẫn tạo được cho bạn cảm giác phấn khích năm này qua năm khác. Tôi đã cho Jesse xem bộ phim Mean Streets (Phố phường tồi tàn) (năm 1973), bộ phim mà đạo diễn tài ba Martin Scorsese đã làm trong thời điểm ông bắt đầu sự nghiệp. Phim nói về tình trạng gia tăng bạo lực tại khu Little Italy ở New York. Có một cảnh gần đoạn khởi đầu mà tôi không bao giờ quên. Với nhạc nền là những nốt nhạc kịch tính trong ca khúc “Tell Me” của nhóm Rolling Stones, các máy quay đã theo sát Harvey Keitel trong từng chuyển động, cách đi đứng của anh ta trong quán bar đầy https://thuviensach.vn ánh đèn đỏ. Bất cứ ai từng tới một quán bar yêu thích của mình trong đêm thứ Sáu cũng sẽ biết khoảnh khắc đó. Bạn biết mọi người, họ vẫy tay, gọi tên bạn, cả đêm vui vẻ đang ở trước bạn. Keitel lách mình qua đám đông, bắt tay chỗ này, buông lời đùa cợt chỗ kia; anh ta khiêu vũ chậm rãi, đung đưa duy nhất phần hông theo điệu nhạc, đây là bức chân dung một người đàn ông trẻ yêu cuộc sống, ham thích việc được sống trong không khí tối thứ Sáu này, với những con người thế này, ở nơi thế này. Nó cũng mang dấu ấn của một nhà làm phim trẻ tuổi, một khoảnh khắc của những xúc cảm mãnh liệt, khi anh ta như vậy, anh ta thực sự đang tạo ra một bộ phim. Có những khoảnh khắc tuyệt vời khác: Khi Gene Hackman gây náo loạn ở một quán bar trong bộ phim The French Connection (Mối quen Pháp) (năm 1971). Anh ta gào lên: “Thủy thủ Popeye đây!” rồi lao xuống quầy thu tiền, làm những lọ thuốc, những con dao bấm tự động và những viên ma túy bay xuống sàn nhà. Phản ứng ngạc nhiên của Charles Grodins trong bộ phim Ishtar (Thần tình yêu mang tai họa) (năm 1987) khi tài tử Dustin Hoffman hỏi anh ta liệu nước Libya có “gần đây” không. Hay phần độc diễn của Marlon Brando trong Last Tango in Paris (Bản Tango cuối cùng ở Paris) (năm 1972) về một con chó tên Dutchie từng “nhảy lên và nhìn quanh tìm những con thỏ” trên một cánh đồng toàn cây mù tạt. Chúng tôi đã xem Last Tango vào ban đêm, một cây nến được thắp trên bàn và vào cuối phim, tôi thấy đôi mắt sẫm màu của Jesse nhìn chằm chằm vào mình. “Thế đấy,” tôi nói. Có cảnh Audrey Hepburn cố thoát khỏi vụ hỏa hoạn tại một căn hộ xây bằng sa thạch nâu đỏ ở khu Manhattan trong phim Breakfast at Tiffany’s (Bữa sáng ở Tiffany) (năm 1961), tóc cô ấy cuộn trong khăn tắm, ngón tay cô ấy nhẹ nhàng gẩy đàn ghi ta. Máy quay đã thu được tất cả nét đẹp vào khung hình: cầu thang, những viên gạch, người phụ nữ mảnh mai; sau đó là chuyển những cảnh khép chặt khuôn hình, chỉ có mình Audrey; https://thuviensach.vn rồi thuyết minh, rồi cận cảnh đầy đủ, gương mặt cô ấy nổi bật trên màn ảnh, hai bên xương gò má mong manh, cằm nhọn, đôi mắt nâu. Cô ấy nhìn lên, ngạc nhiên thấy ai đó phía sau camera. “Xin chào!” cô nói bằng giọng êm ái. Đó là một trong những khoảnh khắc thúc đẩy người ta đi xem phim, bạn xem nó một lần, dù bạn bao nhiêu tuổi, bạn cũng sẽ chẳng bao giờ quên. Đó là một ví dụ về thứ mà những bộ phim có thể làm, cách họ lờ đi sự biện hộ của bạn và thực sự khiến trái tim bạn tan vỡ. Tôi ngồi trong trạng thái xúc động mạnh khi danh sách diễn viên và ê kíp sản xuất lướt qua, bài hát nhạc nền cho phim nhỏ dần nhưng tôi vẫn ý thức được sự dè dặt của Jesse như thể nó phải miễn cưỡng bước qua một tấm thảm trong đôi giày lấm bùn, có thể ví von như vậy. “Cái gì cơ?”, tôi nói. “Đó là một bộ phim khác thường”, nó đáp, cố kìm một cái ngáp, cách thể hiện khi thỉnh thoảng nó không thoải mái. “Như thế nào?” “Đó là câu chuyện về hai cô gái điếm. Nhưng bản thân bộ phim dường như lại không biết điều này. Dạo này người ta cho rằng nó nói về thứ gì đó đại loại như sự ngọt ngào và hấp dẫn”. Nói xong, nó cười. “Con không có ý thiếu tôn trọng trước những gì bố thực sự thích”. “Không, không”, tôi nói với giọng cảnh giác “Bố không thực sự thích phim này. Bố thích cô diễn viên”. Tôi tiếp tục nói rằng Truman Capote, người đã viết cuốn tiểu thuyết ngắn mà bộ phim dựa vào để chuyển thể, không bao giờ thích phần thử vai của Audrey Hepburn. “Ông ta đã nghĩ Holly Golightly giống một cô gái tinh nghịch hơn, cả mẫu phụ nữ như Jodie Foster”. “Chắc chắn”, Jesse nói. “Con chỉ không thể tưởng tượng Audrey Hepburn là một cô gái điếm. Và người phụ nữ trong bộ phim đó là một cô https://thuviensach.vn gái điếm. Anh chàng nhà văn trẻ cũng vậy. Cả hai đều làm vì tiền.” Holly Golightly là một kẻ bán rẻ danh dự, tài năng và tên tuổi vì tiền? * * * Jesse từng một lần hỏi tôi, rằng tôi có nghĩ là Rebecca đã rời bỏ nó? Tôi nói không, nhưng lại thầm lo rằng cuộc chạy đua giành con bé có thể đánh bại thằng bé. Tôi nhớ thằng bé tái nhợt, gương mặt thất vọng hướng về tôi trong nhiều tuần sau “sự cố” và nói: “Con nghĩ Chúa sẽ cho con mọi thứ con muốn ngoại trừ Rebecca Ng”. Bởi vậy, khi nó “có được” con bé, tôi đã cảm thấy bớt căng thẳng bởi điều này có nghĩa thời gian tới, ít nhất thì thằng bé sẽ không bị ám ảnh bởi nỗi nghi ngờ rằng đó là một niềm hạnh phúc cao hơn vượt ra ngoài tầm tay của nó. Nghĩ lại, tôi hình dung đó chính là các tin đồn về Claire Brinkman, thứ đã làm hồi sinh mối quan tâm của Rebecca dành cho Jesse. Các tin đồn đã thổi bay cậu bạn trai ngốc nghếch của con bé ra tận biển khơi và đáng buồn là đã mang theo cả Claire. Sự thật là, cho dù bạn đã vượt qua vẻ ngoài quyến rũ của con bé, Rebecca Ng vẫn là một nỗi nhức nhối khó nguôi ngoai. Con bé là một người chuyên gây rắc rối, một người tình hấp dẫn và gây khổ sở, một sinh vật dường như hút sạch oxy của người khác, khiến người ta phải buồn rầu và nói về con bé. Con bé gọi điện cho Jesse vào tối muộn và quấy rối. Nó đang phân vân. Có thể hai đứa nên “hẹn hò” với những người khác và xem liệu chúng có phải một “cặp xứng đôi vừa lứa” không. Tất cả điều này dành cho những giây cuối cùng của cuộc gọi. Đó là cách Rebecca khiến thằng bé tiếp tục trò chuyện. Con bé không thể chịu nổi khi thằng nhóc là người nói: “Anh phải đi bây giờ. Tạm biệt.” https://thuviensach.vn Nhiéu giờ trôi qua như thế, các cuộc chuyện trò khiến thằng bé tả tơi và dễ xúc động như thể đang có cát trong mắt nó. Tôi lo con bé sẽ để lại vết sẹo khó lành trong lòng Jesse. Nhưng có một phần nhỏ không thể có trong Jesse, thứ gì đó mà tất cả những thằng con trai khác cho con bé, nhưng vì những lý do mà tôi không hiểu, Jesse lại từ chối không cho, như một căn phòng đơn, tối tăm trong tòa nhà, nơi Rebecca không thể lại gần và nó ám ảnh con bé. Bạn đã biết, lúc con bé vào được bên trong tòa nhà với chiếc đèn pin, khoảnh khắc Rebecca hiểu nó không thể đến và đi, xuất hiện rồi biến mất, đó sẽ là một căn phòng vô giá trị, Jesse cũng vô giá trị và con bé tiếp tục tiến lên. Nhưng trong khoảnh khắc đó, một chiếc cửa bị khóa và con bé chờ bên ngoài, cố gắng tìm chiếc chìa có thể xoay được chốt cửa. Trong những buổi chiều ấm áp, chim hót líu lo, máy cắt cỏ kêu ro ro, tiếng búa đập rầm rầm trong ngôi nhà thờ đã cải tạo trên phố, Rebecca Ng xuất hiện trước hiên nhà chúng tôi, mái tóc đen óng ả của nó đầy sức sống. Có hai hoặc ba phút con bé lôi kéo tôi tham gia vào cuộc chuyện trò bâng quơ, vui vẻ, một kiểu nói chuyện mà người ta cho rằng chỉ có ở một chính trị gia trong buổi gây quỹ. Tán gẫu, tán gẫu, tán gẫu. Giao tiếp bằng mắt không sợ sệt. Loại con gái sẽ điều hành một chuỗi các khách sạn đẳng cấp thế giới một ngày không xa. Sau khi nhiệm vụ trò chuyện với tôi hoàn thành, con bé bất ngờ viếng thăm tầng hầm. Cánh cửa ở chân cầu thang đã đóng với tiếng lách cách nhẹ nhưng dứt khoát. Tôi nghe tiếng rì rầm của những giọng nói trẻ tuổi, sau đó tự hỏi liệu mình có nên nhắc nhở Jesse đánh răng hay sắp lại gối (và tôi đã quyết định không làm vậy), tôi đã tiến đến một góc thật xa, cách âm trong ngôi nhà. Thật hoàn hảo làm sao, tôi nghĩ, cái con bé Rebecca “điểm-A” đó lại có chuyện yêu đương với một học sinh bỏ học giữa chừng. Trong những https://thuviensach.vn buổi chiều khác tương tự, lúc con bé gặt hái được quá nhiều thứ trong một khóa đào tạo quản lý, Jesse và tôi đã xem phim trên ghế băng. Tôi có thể thấy từ những chiếc thẻ màu vàng của mình rằng chúng tôi đã trải qua vài tuần trong một “đơn vị” (có một từ đáng khinh là “trường học”) có tên gọi “Tài Năng Sẽ Hé Mở”. Đây đơn giản là một nhóm nhỏ những bộ phim, đôi khi không hay lắm, nhưng một diễn viên vô danh đã thể hiện nó vô cùng xuất sắc. Hãy nghĩ về Samuel L. Jackson như là một kẻ nghiện cocain hạng nặng trong bộ phim Jungle Fever (Sốt rét rừng) (1991) của Spike Lee. Bạn xem nó 30 giây đầu và tự hỏi: “Gã kia là ai?” Hay như vai nhỏ tí ti của nữ diễn viên Winona Ryder trong Beetlejuice (Ngôi nhà ma) (1988). Điều tương tự, tất nhiên, với vai diễn của Sean Penn, một kẻ nghiện cần sa ở trường trung học trong bộ phim hài về giới tính Fast Times at Ridgemont High (Thời vô tư ở trường Ridgemont ) (1982). Hãy để ý cái cách anh ta nhìn người khác khi nói chuyện. Như thể anh ta bị chói tai bởi âm thanh nhạc cụ điện tử trong đầu và đang dùng một cái gối áp chặt vào hai tai. Đó không phải là một vai chính nhưng Penn đã nổi bật trong bộ phim, tài năng của anh quá rõ ràng, quá hiển hiện, tới mức các nhân vật khác bị giảm xuống mức chỉ như những ca sĩ hát đệm (giống như hiệu ứng “làm thứ gì trở nên xám xịt” mà tài tử huyền thoại Gary Cooper đã làm với các bạn diễn của mình). “Con có tài năng không bố?”, Jesse hỏi. “Cả tấn,” tôi đáp. “Tài năng nào cơ ạ?” Con nói gì thế? “Thủ thuật,” tôi đáp, “để có một cuộc sống hạnh phúc là tài giỏi một lĩnh vực gì đấy. Con có hoài nghi rằng mình có thể giỏi điều gì không?” “Con không biết đó là điều gì”. https://thuviensach.vn Tôi kể cho nó về Andre Gide, tiểu thuyết gia người Pháp, người đã viết trong nhật ký của mình rằng ông ta giận điên tiết khi ở tuổi 20, ông đi dạo trên một con phố của Paris và chỉ bằng việc nhìn vào mắt ông, người ta không thể nói về những kiệt tác mà ông sẽ sáng tạo nên. Trên ghế của mình, Jesse nhoài người về trước, nói: “Đó chính xác là những gì con cảm thấy”. Tôi đã cho nó xem Audrey Hepburn trong bộ phim Roman Holiday (Kỳ nghỉ lãng mạn,) (1953). Đó là bộ phim đầu tiên của nữ diễn viên huyền thoại, với tư cách vai nữ chính khi bà mới 24 tuổi; thiếu kinh nghiệm nhưng sự ăn ý với Gregory Peck như khiến bà nổi bật lên với sự thuần thục, khéo léo, cách diễn tự nhiên không thể lý giải. Làm sao Audrey có thể tiến bộ nhanh như thế? Và với giọng nói có âm điệu lạ lùng, sự mãnh liệt đầy cảm xúc, một cách kỳ cục, bà đã khiến người ta nhớ tới Natasha, nữ anh hùng lãng mạn của Tolstoy. Nhưng Hepburn cũng có được thứ mà bạn không thể học được, đó là sự hòa hợp tuyệt vời với máy quay. Tôi đã đề nghị Jesse xem một lần nữa để xem chuyện gì đã xảy ra khi các máy quay tập trung vào gương mặt của nữ diễn viên, Roman Holiday đã giúp Audrey Hepburn giành một giải Oscar. Tôi đã chọn bộ phim đầu tay của một đạo diễn trẻ như là một phần trong chương trình “Tài Năng Sẽ Hé Mở” của chúng tôi. Tới hôm nay, bộ phim truyền hình bị lãng quên ở diện rộng này vẫn giữ được một trong những khoảnh khắc vui vẻ của cách làm phim nhìn-tôi-đây-này, rất trẻ trung mà tôi từng xem. Các bộ phim chiếu trên ti vi có xu hướng không thuộc lĩnh vực hàn lâm nhưng chỉ vài giây đầu của Duel (Đấu tay đôi) (1971), người ta có thể nói điều gì đó kỳ lạ đang diễn ra. Bạn thấy, từ góc nhìn của người lái xe, chiếc ô tô rời vùng ngoại ô dễ chịu của một thành phố nào đó ở Mỹ và chầm chậm thẳng tiến ra ngoài thành phố. Đó là một https://thuviensach.vn ngày nóng nực, bầu trời xanh ngắt, nhà cửa thưa thớt dần, xe cộ thưa thớt dần, chỉ có mình chiếc xe trên tường. Sau đó, không biết từ đâu, một chiếc xe tải 18 bánh gỉ sét xuất hiện trong gương chiếu hậu. Các ô cửa xe của nó bị chắn tối mịt. Người ta không bao giờ thấy người lái xe. Người ta nhìn lướt qua đôi giày cao bồi, bàn tay anh ta thò ra ngoài cửa sổ xe vẫy vẫy. Trong 74 phút, giống như một con quỷ thời tiền sử, chiếc xe tải đuổi theo chiếc ô tô trong khung cảnh ánh mặt trời thiêu đốt. Đó là Moby Dick đang tìm kiếm Ahab. Chờ bên đường, trốn trong cống thoát nước, xuất hiện để mất sự hứng thú rồi đột ngột xuất hiện trở lại, chiếc xe tải là một sự truyền nhiễm các tai ương phi lý; đó là bàn tay dưới giường ngủ đang chờ để chộp lấy mắt cá chân của bạn. Nhưng tại sao? (Gợi ý: Thậm chí ở lứa tuổi còn trẻ, đạo diễn đã biết cách không trả lời câu hỏi này.) Một chiếc xe tải và một chiếc ô tô, chẳng có mẩu đối thoại nào giữa chúng. Chỉ chạy vòng quanh những con đường cao tốc. Làm thế nào, tôi đã hỏi Jesse, người ta có thể thổi vào những đống sắt vụn đó sức sống và cảm xúc? “Giống như ép chặt rượu trên một tảng đá vậy”, nó nói. Tôi đã gợi ý rằng câu trả lời nằm ở sự tấn công về thị giác của đạo diễn. Duel bắt bạn phải xem, nhìn vào nó. Nó dường như nói với khán giả rằng có thứ gì đó quan trọng đang diễn ra ở đây, bạn từng lo sợ điều này trước đây và giờ nó lại lặp lại một lần nữa. Steven Spielberg 24 tuổi khi ông dạo diễn Duel. Ông đã làm một vài bộ phim truyền hình (Columbo được xem như tấm danh thiếp của ông) nhưng không ai lường trước được ông sẽ trở thành biểu tượng với sức lôi cuốn tuyệt đối này. Hơn cả chiếc xe tải, hơn cả vai người tài xế bị nỗi sợ hãi leo thang của Dennis Weaver, vị đạo diễn này đã trở thành ngôi sao của Duel. Giống như đọc những trang đầu tiên của một cuốn tiểu thuyết xuất sắc, bạn sẽ ý thức mình đang thấy sự hiện diện của một tài năng vĩ đại khinh suất. https://thuviensach.vn Người ta có thể thấy tại sao những nhà sản xuất phim chỉ xem Duel một lần mà lại cho ông ta đạo diễn bộ phim Jaws (Hàm cá mập,) (năm 1975) vài năm sau đó. Nếu Spielberg có thể làm một chiếc xe tải kềnh càng trở nên đáng sợ, hãy tưởng tượng cái ông ta có thể làm với một con cá mập (thứ mà, giống như người lái chiếc xe tải, phần lớn ở ngoài tầm nhìn. Bạn chỉ có thể thấy hiệu ứng, tác động của nó, một con chó mất tích, một cô bé đột ngột bị kéo chìm nghỉm xuống mặt nước, một chiếc phao nổ tung. Spielberg đã có trực cảm rất tốt khi còn rất trẻ rằng nếu bạn muốn dọa dẫm ai đó, hãy để chính trí tưởng tượng của họ thực hiện những phần quan trọng). Chúng tôi đã xem The Making of Duel (Quá trình sản xuất phim Duel), được ra mắt dưới dạng DVD. Trước sự ngạc nhiên của tôi, Jesse lắng nghe một cách thích thú Spielberg nói về việc xây dựng từng cảnh quay, cũng như ông ấy đã nghĩ về nó nhiều thế nào, làm việc nhiều ra sao. Những tấm bảng phác thảo cảnh quay và chuỗi hành động, loạt máy quay, thậm chí cả việc thử đến nửa tá xe tải để xem cái nào trông tồi tàn nhất. “Bố biết đấy,” nó nói với giọng hơi sửng sốt, “cho tới tận bây giờ, con đã nghĩ Spielberg là một người hơi ngớ ngẩn”. “Ông ấy là nhà làm phim gàn dở,” tôi nói, "một kiểu người hơi khác biệt” Rồi tôi kể cho Jesse nghe câu chuyện về một nữ diễn viên trẻ đẹp, ham mê tiệc tùng, từng quen biết cả Spielberg, George Lucas, Brian De Palma và Martin Scorsese ở California khi bọn họ chỉ mới bắt đầu sự nghiệp. Cô ấy rất ngạc nhiên, rồi nói dường như họ không hứng thú với gái đẹp hay ma túy. Tất cả những gì họ muốn là người này giao thiệp với người kia và nói về những bộ phim. “Giống như bố đã nói: đó là những kẻ gàn dở”. Tôi đã cho nó Xem bộ phim A Streetcar Named Desire (Chuyến tàu mang tên dục vọng) (195l). Tôi nói với nó, làm thế nào mà vào năm 1948, chàng diên viên trẻ vô danh Marlon Brando lại đi nhờ xe từ New York tới https://thuviensach.vn ngôi nhà của Tennessee Williams ở Provincetown, Massachusetts, để xin thử vai ở sân khấu Broadway, làm cách nào anh ra đã tìm được nhà soạn kịch trứ danh ở một bang toàn những mối lo kinh khủng, mất điện, những khu vệ sinh chật ních người. Không có nước. Brando đã khắc phục được rắc rối này bằng cách đặt những đồng xu vào đằng sau cầu chì rồi quỳ xuống, sửa hệ thống ống nước. Khi đã hoàn thành, anh ta lau tay, đi vào phòng khác và đọc lời thoại dành cho nhân vật Stanley Kowalski. Anh ta đọc trong khoảng 30 giây, rồi câu chuyện tiếp diễn, trước khi Tennessee, đang ngà ngà say, im lặng vẫy anh rồi nói: “Tốt đấy” rồi đưa anh chàng trở về New York với vai diễn chính. Và vai diễn của anh ấy ra sao? Có những diễn viên đã từ bỏ diễn xuất khi họ thấy Brando diễn vở Streetcar ở BroadWay năm 1949. (Cùng cách thức Virginia Woolf đã muốn từ bỏ khi lần đầu bà đọc Proust). Nhưng các hãng phim không muốn Brando tham gia các bộ phim. Anh ấy quá trẻ và hay làu bàu. Những giáo viên dạy diễn xuất của anh là Stella Adler lại đưa ra lời tiên đoán từ rất sớm rằng “cậu thanh niên huênh hoang, xấc xược lạ lùng” này sẽ trở thành diễn viên vĩ đại nhất trong thế hệ của mình. Và điều này đã được lịch sử chứng minh. Những năm sau đó, những sinh viên từng tham gia các hội thảo về diễn xuất với Brando đều nhớ, cách anh ta có thể ngâm thơ và độc diễn đoạn thoại của Shakepeare và làm nó trở nên chân thực hơn, tình cảm hơn tác phẩm của bất kỳ ai khác ngày hôm đó. “Streetcar,” tôi giải thich, “là vở kịch mà họ để cho những vị thần được bước ra khỏi chai; về nghĩa đen, nó đã thay đổi toàn bộ phong cách diễn xuất của người Mỹ”. “Bạn có thể cảm thấy nó”, Kark Maiden, người đóng vai Mitch trong vở kịch đầu tiên ở Broadway, vài năm sau đã nói rằng: “Khán giả muốn Xem Brando, họ đến vì Brando, và khi anh rời sân khấu, bạn có thể thấy rằng họ đang chờ đợi anh ấy trở lại." Tôi đã nhận ra mình đang trở nên gần gũi một cách nguy hiểm khi quá đề cao bộ phim, bởi vậy tôi buộc mình ngừng nói: "Được rồi,” tôi nói với https://thuviensach.vn Jesse, “con sẽ được xem một thứ đáng xem hôm nay. Thắt chặt dây an toàn nào." Thỉnh thoảng tôi thấy khiếp đảm khi chuông điện thoại reo. Nếu đó là Rebecca Ng, tâm trạng của chúng tôi chắc chắn sẽ bị không yên, như bị một kẻ phá hoại ném đá qua cửa sổ. Một buổi chiều, một ngày mật ngọt cuối tháng Tám, giữa chừng bộ phim Some Like It Hot (Những kẻ thích phiêu lưu) (l959), Jesse đã biến mất để nhận một cuộc gọi; nó đi khoảng 20 phút, rồi trở lại với vẻ sao lãng và khổ sở. Tôi bật phim tiếp tục nhưng tôi ý thức rõ ràng là, thằng nhóc không hề chý ý. Nó “dính” chặt mắt vào màn hình tivi như thể đang bấu víu vào một chiếc mỏ neo, rồi lại bồn chồn nghĩ về. Tôi tắt đầu DVD. Tôi nói: “Con biết đấy, Jesse, những bộ phim này đã được sắp đặt và khắc họa quan điểm tuyệt vời về suy nghĩ và tình yêu. Chúng đáng để người ta tập trung khi xem và đầu óc nghĩ vẩn vơ chỗ khác. Bởi thế, bố sẽ đề ra quy tắc ở đây. Kể từ lúc này, không nghe điện thoại trong khi xem phim. Vì việc đó thiếu tôn trọng và bất lịch sự”. “Được ạ,” nó nói. “Chúng ta thậm chí sẽ không nhìn số khi có cuộc gọi đến, được không?” “Được ạ, được ạ”. Điện thoại reo lên lần nữa. (Thậm chí từ nửa kia thành phố, dường như con bé Rebecca vẫn ý thức được rằng sự chú ý của thằng bé đang rong chơi đâu đó.) “Con nên nghe điện thoại đi. Một lần này nữa thôi đấy”. “Tớ đang ngồi với bố,” nó thì thào. “Tớ sẽ gọi lại”. Tiếng vo vo như một con ong bắp cày bị mắc bên trong ống nghe. “Tớ đang ở cạnh bố,” nó nhắc lại. https://thuviensach.vn Rồi nó đặt điện thoại xuống. “Chuyện gì thế?”, tôi hỏi. “Không có gì ạ.” Sau đó, như bị cơn giận khiêu khích, nó như nín thở nói: “Rebecca luôn chọn những thời điểm lạ lùng nhất để muốn nói chuyện.” Trong một khoảnh khắc, tôi nghĩ mình đã nhìn thấy nước ngân ngấn trong mắt thằng bé. “Chuyện gì thế?” “Về mối quan hệ của chúng con.” Chúng tôi quay lại với bộ phim nhưng tôi biết rõ rằng thằng bé không hề ở đó nữa. Nó đang xem một bộ phim khác, điều tồi tệ là Rebecca sẽ làm điều này vì thằng bé khiến con bé bực mình qua điện thoại. Tôi tắt tivi. Nó nhìn tôi, giật mình hoảng hốt như thể chuẩn bị gặp rắc rối. “Bố từng có một cô bạn gái,” tôi nói. “Tất cả những gì bọn bố từng nói với nhau là về mối quan hệ của mình. Và nó dần dần trở thành một nỗi buồn chán thực sự. Hãy gọi lại cho con bé. Và làm rõ mọi chuyện.” https://thuviensach.vn CHA CON VÀ NHỮNG THƯỚC PHIM David Gilmore dtv-ebook.com Chương 6 Một buổi sáng, sau khi trời nóng kéo dài gần như suốt cả tuần, thời tiết đột nhiên thay đổi. Mùa thu, mặc dù không phải ngày mai hay kể cả tuần sau, đang đến gần. Tôi đang đi đường tắt qua tòa nhà Manulife trên phố Bloor thì thấy Paul Bouissac ngồi một mình trong quán cà phê cạnh cầu thang cuốn. Ông ấy là một người gốc Pháp dáng người thấp, mặt cú vọ, dạy tôi một khóa về chủ nghĩa siêu thực ở trường đại học 30 năm về trước và là người luôn chê bai sự nghiệp truyền hình của tôi suốt từ lúc ấy. Ông ấy không thèm xem chương trình của tôi, nhưng người bạn của ông ấy, một nỗi ác mộng với bàn tay ướt mồ hôi, lại là một fan hâm mộ cuồng nhiệt. (Tôi khá nghi ngờ điều này, nhưng cũng không sao.) Bouissac giơ bàn tay bụ bẫm, trắng trẻo lên và vẫy tôi qua. Tôi ngoan ngoãn ngồi xuống. Chúng tôi nói về chuyện này, chuyện kia, tôi đưa ra những câu hỏi (như thường lệ). Khi đề cập đến chủ đề Jesse (Nó làm gì để giết thời gian trong ngày?), tôi tuôn ra một tràng về nỗi chán ghét trường học “có thể là một căn bệnh”, có lẽ thậm chí là “một cái gì đó đáng khích lệ” làm thế nào tôi có thể đối phó với một đứa con không thích xem tivi hay không nghiện thuốc phiện. Đứa trẻ hạnh phúc đó sẽ có một cuộc sống hạnh phúc, v.v và v.v... Tôi huyên thuyên một lúc và khi nói, tôi thấy mình thở hổn hển một cách kỳ lạ, như thể tôi vừa mới chạy lên hàng loạt các bậc cầu thang. Bouissac vẫy vẫy ra hiệu cho tôi im lặng và thật buồn cười, tôi có thể thấy chiếc xe nhỏ của mình bị kéo vào vỉa hè, lắc lư rất vô duyên. https://thuviensach.vn “Cậu phòng thủ quá đấy,” ông ấy nói bằng một giọng tiếng Anh rất nặng. (40 năm ở Toronto mà vẫn nghe như Charles de Gaulle vậy.) Tôi nhấn mạnh là tôi không như thế và lại phòng thủ kỹ hơn. Giải thích những thứ không cần phải giải thích, tự bảo vệ mình khỏi những lời chỉ trích chưa được giải tỏa. “Chỉ có một khoảng thời gian dành cho việc học thôi. Sau đó thì đã quá muộn rồi,” Bouissac nói với cái kết không một chút vị tha kiểu Pháp. Quá muộn ư? Tôi tự hỏi, liệu có phải ý ông ấy là việc học cũng giống như việc thành thạo một ngôn ngữ, người ta phải “biết” nói trước một độ tuổi nhất định (12 hoặc 13 gì đó) nếu không, người ta sẽ không bao giờ nói được ngôn ngữ đó? Thoáng lo âu hiện ra trong đầu tôi. Liệu chúng tôi có nên gửi Jesse vào một trường quân sự không? Mất hứng thú (và thể hiện điều đó ra mặt) về câu trả lời hoảng hốt của tôi, Bouissac lang thang tìm kiếm cho mình một đôi găng tay dùng để bắc bánh ra khỏi lò. Tối hôm đó, ông ấy chủ trì một bữa tiệc cho các nhà ký hiệu học quốc tế, một đám người ngu ngốc tự mãn. Cuộc chạm trán khiến tôi ngạc nhiên một cách kỳ lạ. Tôi cảm thấy như thể mình bị phản bội, đột ngột bán đứng chính mình. Liệu tôi có đang che giấu khuyết điểm của Jesse hoặc của chính mình hay không? Liệu có phải tôi đang khoác lác như một thằng nhóc lên mười trên sân trường hay không? Liệu điều đó có rõ ràng hay không? Có lẽ có. Nhưng tôi không muốn có ai đó nghĩ rằng tôi đã làm hư Jesse. (Tôi không thể rũ bỏ được hình ảnh Jesse lái xe, phì phèo khói cần sa.) Có ba cô bé mới lớn ăn diện đi lướt qua, để lại mùi kẹo cao su và luồng khí lạnh. Tôi nghĩ, có thể chúng tôi đã đánh giá quá cao sự ảnh hưởng của mình lên con cái. Chính xác thì người ta làm thế nào để có thể buộc một đứa trẻ mới lớn, cao đến gần l,9m làm bài tập về nhà? Không, cả mẹ nó lẫn tôi, đều đã đánh mất cái quyền đó. https://thuviensach.vn