🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Cau O Thuoc Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn Dành để tưởng nhớ cha tôi Yvan Audouard (1914-2004) https://thuviensach.vn Đêm nay người sống bị quật dậy Và những người chết thức tỉnh run rẩy giống hệt người sống. ARAGON Thế giới người chết là chốn xa xăm luôn đe dọa người sống. DƯƠNG THU HƯƠNG https://thuviensach.vn “Bạn có nhớ truyền thuyết đó không? Về sao Hôm và sao Mai... Sao Hôm đem lòng yêu sao Mai nhưng chúng chẳng bao giờ gặp được nhau. Tất nhiên rồi, vì khi ngôi sao này đi ngủ lại là lúc ngôi sao kia thức dậy, và ngược lại. Thế là mỗi năm hai lần, trên sông Ngân Hà, những chú quạ lại kết cánh thành cầu nối cho chúng gặp nhau. - Mỗi năm hai lần, chẳng nhiều nhặn gì. - Một lần trong đời, có lẽ cũng đã là nhiều.” https://thuviensach.vn Phần mở đầu Tôi nhận được cuộc điện thoại vào lúc tối muộn. Một giọng nói lạ hoắc, xoe xóe hỏi xem có phải tôi tên là André Garnier, có đúng tôi là con trai của Pierre Garnier không và khi tôi đang lúng búng trả lời rằng đúng là tôi nhưng ai thế? ai vậy? thì giọng nói ấy tiếp tục: “Cha anh, ông Garnier sẽ tới nhà anh ngày mai. Lúc 10 giờ 30 được chứ?” Chắc chắn, chúng ta không sống trong một thế giới mà người cha là đoàn tàu và con cái là sân ga; chắc chắn người phụ nữ này không có thật, bà ta không xưng danh và tôi cũng chẳng hỏi. Thế nhưng, ngày hôm sau, có hai nhân viên cứu thương - một to con, một gầy nhẳng - gõ cửa nhà tôi rồi đưa một tờ giấy màu xanh cho tôi ký, cứ như là họ đi giao thư bảo đảm vậy. “Đúng 10 giờ 30 phải không nhỉ?” người gầy nhẳng ra vẻ thành thạo hỏi, rồi hai người đàn ông rời đi không để tôi kịp ngậm miệng lại. Bố và tôi cứ đứng trên lối nhỏ dẫn vào nhà, lạ lẫm với nhau. Ông hơi lắc lư người, hai bàn tay nắm chặt chiếc túi da du lịch. “Mẹ con có khỏe không?” cuối cùng ông cũng lên tiếng và tôi thấy lòng mình ngổn ngang những cảm xúc đầy mâu thuẫn mà nổi trội là một cơn giận dữ rất thường tình - tức giận vì đột nhiên tôi phải làm người cha chăm sóc ông trong khi ông chưa từng một ngày làm cha tôi. “Thế còn vợ con?” ông tiếp tục, với giọng niềm nở. “Tốt cả,” tôi nói nhỏ, không cố để ông nghe thấy. https://thuviensach.vn Ông đến chậm mất ba mươi năm so với ngày mẹ tôi mất, nhưng chỉ muộn có ba hôm so với ngày vợ tôi bỏ đi. Một chút cố gắng thôi là ông đã có thể đến kịp. *** Tôi chủ yếu túc trực bên ông những tuần cuối cùng. Con trai tôi cũng vào phòng, ngồi quỳ ngay dưới chân giường chơi trò Mikado một mình. Cô gái trẻ lặng lẽ ngồi bên bố tôi, vừa đan khăn vừa liếc nhìn chúng tôi qua cặp kim đan. Cháu bón cho ông từng thìa khoai nghiền hay những món ăn tráng miệng có vị caramel, giúp ông nhấp môi vào ly bia tươi không cồn. Cháu đến với tư cách là người trông trẻ, rồi ở lại với danh nghĩa một y tá, một quản gia và tôi còn biết gì nữa đây. Tất cả những gì tôi biết về cháu là cháu được sinh ra tại Việt Nam. “Giống như tôi ư?” một lần tôi đã hỏi và cháu chỉ gật đầu; việc góp thêm những khoảng lặng vào cuộc sống của chúng tôi không tạo được một chút thân tình nào giữa chúng tôi và cháu. Cháu cúi xuống bên ông và ông ngập ngừng đưa tay chạm vào mái tóc của cháu. Cháu xoa bóp cánh tay cho ông rồi hôn ông, ông thì thầm, hoặc có thể chỉ hơi mấp máy môi. Một lần tôi nghe tiếng ông nói: “Không.” Rồi lại: “Tại sao lại không chứ?” Đôi mắt ông nhìn mông lung và tôi nghĩ chắc là ông muốn giữ cháu lại. Tôi thấy buồn nôn vì ghen tị: thế đấy, đến cả khi sắp chết ông vẫn yêu thương một người khác - một người xa lạ - hơn tôi. Tôi bị ám ảnh bởi những nếp nhăn hằn sâu trên trán ông và cái vết nhăn như trẻ con hằn cả xuống cằm, cứ như thể chúng đang che giấu những bí mật mà tôi bị vùi sâu trong đó. Tôi liên tục bị những mảnh ký ức đeo đuổi. Một đêm - là cái đêm trước hôm ông https://thuviensach.vn mất? hay là cái hôm bác sĩ đã sử dụng từ “giải thoát”? - lúc tôi đang gà gật trên chiếc ghế bành cạnh giường ông thì bị cái điệp khúc của ông đánh thức: “Chúng tớ đang trong quán rượu ở cây số 113 trên đường đi Đà Lạt, một mỏm đá lớn bên vệ đường, ngay bìa rừng. Bên phải tớ là Tikhomirov, người Nga da vàng, nhà báo hạng xoàng, một người đồng chí; bên phải anh ta là Carraz, to lừng lững, vừa luồn tay dưới mông cô nàng Olga vừa tợp bát mì. Những người khác bốc khoai tây chiên ăn. Olga: một thiếu nữ Lào xinh xắn lười nhác. Cũng không biết tại sao lại gọi cô nàng là Olga. Bên trái tớ, ngồi ngay sát, là Katia, người mà anh đã biết, lâu rồi tôi không nói chuyện với cô ấy nữa và bên cạnh cô ấy, trong bóng tối, là một người Việt. Anh ta có muốn giết chúng tớ không? Chúng tớ không có mật khẩu và với lính biệt kích Sénégal thì đừng có dại mà đùa. Tikhomirov nói với anh ta: ‘Thế nào, mày muốn giết bọn tao à?’ Anh ta trả lời: ‘Tao chẳng cách gì giết được tụi mày. Tụi mày đã chết rồi.’ Cậu thấy rõ sự việc rồi đấy, tớ đã kể cho cậu rồi mà. Chúng tớ đang trong quán rượu ở cây số 113, trên đường đi Đà Lạt. Bên phải tớ...” Cái đĩa ấy đã được ghi nhưng phần lời vẫn có thay đổi, những chi tiết vô nghĩa được thêm vào hoặc lược bớt đi, với một sự liên kết tổng hòa theo một logic vẫn còn là bí ẩn cùng câu kết vang lên như một hồi chuông báo tử: “Tao chẳng cách gì giết được tụi mày. Tụi mày đã chết rồi.” Ngay trước khi chết, ông run rẩy kéo chăn lên như muốn trùm kín cả người. Ông không nói gì nữa, lúc bấy giờ ông sùi bọt mép và thở ran. Tôi đã nhầm khi tưởng rằng đôi mắt ông trống rỗng hay có thể chúng là tấm gương phản chiếu mắt tôi. Con trai tôi còn đang ở trường và tôi có cả buổi sáng để bố tôi ra đi. Đó là thời gian nhiều hơn cần thiết, nhiều hơn thời gian mà chúng tôi từng có với nhau. https://thuviensach.vn Ông vã mồ hôi đầm đìa và tôi đặt tấm khăn mặt lên trán ông. Tôi ấp lấy bàn tay ông trong tay tôi; nó thật nhỏ bé và yếu ớt. Giữa lúc hấp hối, ông quay mặt về phía tôi, nhìn tôi chằm chằm với ánh mắt u ám rồi chợt bừng sáng, vẻ nghiêm túc của đứa trẻ vừa mới chào đời. Ông lập bập lưỡi trong vòm miệng nhưng không phải vì khát. Bằng động tác hất cằm, ông ra hiệu cho tôi lại gần. “Bố có điều muốn nói,” ông thì thầm rất khẽ, nhưng rõ ràng. Và dường như làm thế là chưa đủ, ông nhắc lại to hơn, với tình trạng của ông thì chắc hẳn là một tiếng hét, nhưng chỉ buột ra được một tiếng khào khào: “Bố có điều muốn nói.” Ánh nắng mùa xuân xuyên qua tấm rèm khép kín. Tôi đứng dậy mở toang rèm ra, hít thở bầu không khí trong lành, chớp mắt và tự nhủ đó là một trong những ngày ấy. Khi tôi quay lại thì ông đã ra đi, tôi trơ trọi ở lại với những điều ông muốn nói. *** Ngày hôm sau, chỉ còn tôi và cậu con trai ở lại trong căn hộ trống rỗng. Thằng bé lẩm nhẩm hát và lặng lẽ chơi trên tấm thảm phòng khách. Đồ chơi yêu thích của nó vẫn là những chú lính chì, chúng từng là của tôi khi tôi còn bé, và trước đó là của bố tôi rồi trước bố tôi là của ông tôi: những cuộc chiến tranh đã ào qua đất nước chúng tôi, nỗi nhục năm 1870, cuộc tàn sát năm 1914, nỗi hổ thẹn năm 1940(1)... Chúng tôi xuất thân từ một gia đình nơi người ta hy sinh vì nước Pháp. Tôi cứ nhìn con trai một lúc lâu mà không nói gì; rồi thằng bé ngước mắt về phía tôi mỉm cười. https://thuviensach.vn “Gấu túi.” Thằng bé bám chặt lấy tôi, quặp đùi quanh hông tôi và dụi đầu vào vai tôi. Rồi tôi nhẹ nhàng đặt nó xuống đất và ngồi xổm bên cạnh. Tôi trải tấm giấy nền màu xanh sẫm xen lẫn màu hạt dẻ của núi được rừng cây bao phủ; cách khu vực chiến trường một đoạn, tôi bố trí một ngôi làng phía Đông, với những trang trại rộng lớn, gia súc, nhà thờ làng với tháp chuông nhọn màu đỏ. Khung cảnh này là nơi chúng tôi từng sống. Chúng tôi bốc thăm xem ai nhận được chiếc máy bay trinh sát duy nhất có hai cánh màu xanh lá cây mà khi cất cánh phải thổi vào cánh quạt. Tôi bốc trượt và theo thỏa thuận, phải nhận chiếc xe cứu thương chữ thập đỏ thiếu một bánh, cùng với một cô y tá đội mũ ca lô trắng. Quân đội của chúng tôi - lính bộ binh mặc áo ca pốt màu xanh dương, lính sơn cước với trang phục màu trắng và áo choàng màu hạt dẻ, long kỵ binh, đại bác, ngựa chiến - bắt đầu di chuyển. Chúng tôi chiến đấu mà không trò chuyện, miệng thổi còi và huýt sáo, họng thở ran và gầm gừ như để lồng tiếng cho một bộ phim lớn về chiến tranh. Là các vị tướng muôn đời trẻ trung, chúng tôi chiến thắng để cười cợt những gì mà cha ông chúng tôi thực ra đã thua. Sau trận chiến, chúng tôi lên chuyến tàu đêm. Cậu con trai nép sát vào người tôi, còn tôi hát cho nó nghe tất cả các bài hát mình thuộc cho đến khi nó ngủ thiếp đi. Bác Jean, người bạn thời thơ ấu của bố, ra ga đón chúng tôi. Ông đội chiếc mũ rơm có dải ruy băng màu hạt dẻ mà trên đó vẫn đính mẩu mác bằng giấy bìa: bác Jean đến từ một thế giới nơi người ta không vứt bỏ bất kỳ thứ gì. Hai hàm răng vàng xỉn không https://thuviensach.vn làm lu mờ đi nụ cười của bác nhưng nụ cười ấy chẳng dập tắt được nét buồn trong đôi mắt. Bác cân nhắc từng từ trước khi nói. Cả ba chúng tôi lên một chiếc xe vắng khách ám mùi thuốc lá. Ngay cạnh ngôi làng nơi bố trưởng thành, tôi giải thích cho con trai, có một chỗ dành cho những người không còn sống nữa nhưng có thể vẫn đang tồn tại. “Ý bố là gì ạ? thằng bé hỏi, giọng ngờ vực. Họ... hồi sinh hả bố?” Tôi rất bất ngờ. Nó đào đâu ra cái từ ấy nhỉ? “Bố không biết. Một số người cho là như vậy, một số người khác thì không. - Nhưng còn bố thì sao, hả bố? - Bố không biết - Bố phải biết chứ. Các ông bố đều biết mà.” Giọng của ông già Gabin vang lên trong tâm trí tôi, cái bài ca ngốc nghếch ấy: Bây giờ thì tôi biết, tôi biết mình chẳng biết gì. Đó là tất cả những gì tôi biết, điều đó thì tôi biết... Một đám mây dông bao trùm lên những viên ngói tròn màu đỏ trên các nóc nhà trong thị trấn Saint-Gabriel rồi quất mạnh vào những quả đồi xứ Provence; một cơn gió Bắc ẩm, se lạnh, thổi tới từ phía sau, khiến những chiếc áo sơ mi mùa hè của chúng tôi bay phần phật như những cánh buồm. Ở cổng vào nghĩa trang, hai cây bách lắc lư theo những cơn gió mạnh; một cánh cổng lưới sắt đập vào trụ đá. Gió không để cho thứ gì yên bình, kể cả những tấm bia mộ. Dường như ngay cả những https://thuviensach.vn tấm bia giả cẩm thạch khắc chữ “Thương tiếc” hay “Requiescat in pace(2)” cũng đang run rẩy. Một nhóm những người già mà tôi không quen biết đặt lên má chúng tôi những nụ hôn đẫm nước. Có một người đứng tách ra xa, thậm chí còn chẳng gật đầu làm hiệu với tôi. Ông ta to lớn và gần như hói trọc, phần dưới của khuôn mặt bị bộ râu chớm bạc che lấp. Ông mặc bộ vest màu đen nhàu nhĩ bên ngoài chiếc áo phông trắng, chân thì đi xăng đan. Ông chỉ tiến lại đặt lên quan tài một lá cờ của trung đoàn bộ binh thuộc địa và một tấm huân chương quân nhân. Tôi không rời mắt khỏi ông trong khi ông đứng dậy, cúi đầu rất nhanh rồi bước ra xa. Cuối buổi tang lễ, một người đàn ông dáng thẳng và gầy còm, đôi mắt xanh lợt, đi về phía tôi, một bên tì vào cây gậy chống, bên kia dựa vào người vợ trông trẻ hơn ông. “Tôi là Costes. Xin chia buồn, chàng trai trẻ.” Ông bắt tay tôi và ôm hôn mà không chạm vào mặt tôi. Với ông, việc gọi tôi là “chàng trai trẻ” không làm tôi khó chịu, ngay cả khi tôi vừa tròn năm mươi tuổi cách đây không lâu. Ông nhìn chòng chọc vào tôi với vẻ chăm chú xa xăm của một người đã lòa mắt. Bác Jean đứng ở phía sau, và Mireille, con gái bác, đứng ngay bên cạnh. Con trai tôi chạy chơi giữa các ngôi mộ, đặt một cánh hoa hồng lên những ngôi mộ không có hoa. Mireille mặc chiếc váy màu đen bó sát, để lộ cơ thể viên mãn nở nang tự nhiên sau lớp váy. Dưới đôi mắt cô có những vệt sẫm màu, chắc hẳn là do trang điểm hoặc do mệt mỏi. Tôi cùng ông Costes chậm rãi tản bộ giữa những ngôi mộ. https://thuviensach.vn “Bố cháu nhắc đến nhiều tên người, tên phố nhưng tất cả đều... trống rỗng... Cuộc đời ấy đã trôi qua. Bố cháu bị quá khứ ám ảnh, nhưng cháu lại có cảm giác như đang lật giở một cuốn album ảnh cũ mà chẳng có ai thuyết minh. Nhiều cái tên lặp lại: Tikhomirov, Bằng Sơn. Cái địa danh này: hẻm Éden. Khi cháu hỏi thì bố chẳng bao giờ trả lời; ông chỉ im lặng hoặc tiếp tục nói như đang đọc chính tả. Vì thế cháu thôi không hỏi nữa.” Ông Costes luồn tay vào mái tóc đã hơi dài, và đang ngả hoa râm. Cùng với đó là bộ trang phục hoàn hảo, thoảng mùi hương cây đoạn. Ông luôn có nụ cười chẳng dành cho ai cả. Tôi kể cho ông nghe lúc bố lâm chung, “bố có điều muốn nói”. Ông Costes bước đi khó khăn, chân phải của ông run rẩy như được đỡ bằng một sợi dây chun. “Đặc trưng của những vết thương cũ đấy. Nó khiến các cựu chiến binh tin rằng cả tôi cũng là một anh lính già. - Ông không phải lính già sao?” Ông làm vẻ ranh mãnh. “Không. Nhưng tôi có những vết thương riêng... Mà suy cho cùng thì cũng chẳng có gì khác. Cậu có thực sự muốn nói chuyện không? - Nếu ông có điều gì muốn nói. - Vấn đề là - và cậu biết rất rõ, phải không? - tôi không thể nói cho cậu những chuyện ‘của ông ấy’. Và như thống chế Pétain lúc cuối đời, tôi cũng thế: mỗi ngày chỉ có hai giờ đồng hồ minh mẫn, không hơn.” https://thuviensach.vn Chúng tôi lại đi qua hàng rào sắt. Những nhân viên nhà đòn chỉ mặc sơ mi, áo vest vắt trên vai, lặng lẽ uống bia sau xe tang. Ông Costes đặt bàn tay thô ráp lên tay tôi. Quờ quạng bám vào tôi, ông kéo tôi đến băng ghế sát tường. Ông thở chậm lại, mắt nhắm hờ. Ngay lúc ấy, vợ ông quay lại, chìa tay ra cho ông. Ông thận trọng đứng lên. “Cậu đến gặp tôi nhé, ông nói. Ở Paris. Chúng ta sẽ nói chuyện. - Cháu có thể hỏi ông một điều được không? - Bất cứ điều gì cậu muốn. - Người đàn ông đặt lá cờ trên quan tài bố cháu rồi lẳng lặng ra về tên là gì ạ? - Carraz.” Carraz. Lại một cái tên mà bố tôi từng nhắc đến. “Ông có số điện thoại của ông ấy không? - Suzanne ơi?” Vợ ông lấy ra một quyển sổ từ túi xách, chép lại số điện thoại vào mặt sau tấm danh thiếp in tên ông. Họ cùng nhau rẽ ở góc đường. Chúng tôi lặng lẽ đi đến chỗ ngã tư cùng với bác Jean và Mireille. “Đó là một người bạn của bác,” rốt cuộc bác Jean cũng nói ra, mắt nhìn về phía những quả đồi. Sau đó, với vẻ nể trọng, ông nói tiếp: https://thuviensach.vn “Ông ấy quen biết nhiều.” Ngày hôm sau, tôi gọi điện cho Carraz. Điện thoại đổ chuông rất lâu rồi mới có một giọng nói khàn khàn, khản đặc do khật khừ say rượu và khó chịu bắt tôi nhắc lại tên. “Cháu là André Garnier, bác Carraz ạ. Con trai của người mà hôm trước bác đã đến dự lễ tang ở Saint-Gabriel.” Hơi thở của ông có vẻ gấp gáp, sốt ruột. “Không phải cứ đến dự tang lễ của người cha thì tôi lại có điều muốn nói với con ông ta đâu. Tôi không muốn nói về tất cả những chuyện đó, thế thôi. Tôi đã làm hết những gì cần phải làm rồi. - Ý bác muốn nói gì ạ? - Không gì cả. Những người như tôi không muốn nói gì cả. - Bác thừa hiểu ý cháu không phải là vậy mà. - Những người như tôi chẳng hiểu gì cả.” Giọng ông bất chợt trở nên giận dữ nhưng ông vẫn không gác máy. Trong vài giây, tôi vẫn nghe thấy tiếng thở như kéo bễ của ông, tôi cố kiềm chế cảm giác khó chịu của mình. “Còn Bằng Sơn, bác biết người này chứ ạ?” Tôi thốt ra cái tên này giống như người ta ném viên đá cuội cuối cùng xuống biển, trong màn đêm, với hy vọng nó nẩy thia lia trên mặt nước. Ông mất nửa giây lưỡng lự. “Tôi chẳng biết ai cả. https://thuviensach.vn - Tốt thôi, cuối cùng tôi nói, nếu bác muốn như vậy, cháu còn có thể làm gì được chứ? - Cậu còn có thể làm gì được chứ? ông lặp lại.” Buổi sáng tôi rời nhà trong lúc con trai vẫn đang ngủ và tôi đi chạy bộ trong rừng thông. Ngay trên mặt đường chính, có đến năm sáu khối đá kếch sù nằm trải dài. Chúng được xếp theo hình vòng cung cứ như để dùng cho một mục đích tôn giáo bí ẩn nào đó. Bản hòa tấu inh ỏi của lũ ve sầu vẫn chưa bắt đầu và tôi tận hưởng giây phút bình yên vừa bị những cơn gió mistral(3) đầu mùa đến khuấy động. Rồi tôi đi xuống chỗ con kênh bơi lội cùng với lũ ếch. Sau đó tôi đi uống cà phê với Mireille và chúng tôi chuyện trò về những chủ đề chẳng ăn nhập gì với nhau, về mây trời, chim chóc, về vị của cà chua mùa này rồi về giá xe hơi. “Hãy nói cho em biết đi, cô ấy đề nghị. - Em muốn anh nói gì?” Tôi những muốn cô ấy im lặng và như vậy tôi có thể được yên trong trạng thái bồng bềnh, tràn ngập ham muốn lặng lẽ và thư thái, chỉ thấy chân trời là đường bờ vai cô ấy. “Hãy cho em biết khi nào anh tỉnh lại, khi nào anh thôi sống với... những cái bóng... khi nào anh định gọi điện cho vợ để nói rằng anh muốn gặp con trai.” Tôi tiếc nuối rời mắt khỏi cô ấy. Con trai tôi ư? Nhưng tôi vẫn nói chuyện với nó sớm sớm tối tối. Tôi đâu cần cô ta giúp làm việc ấy. Bố con tôi đã làm biết bao việc cùng nhau và tôi đã tạm dừng cuộc đời riêng để tuổi thơ của thằng bé là một lâu đài hạnh phúc. https://thuviensach.vn “André? Anh nói điều gì đi...” Tôi không thể nào mở miệng. Tôi thừa biết là cô ấy sẽ không bỏ rơi tôi, với tính cách dịu dàng quá đỗi, với cái cách nhẹ nhàng yêu thương con người tôi, cho dù thế nào đi nữa. Nếu tôi nói ra một lời, thì cùng lúc tôi cũng phủ nhận biết bao điều, để bao nỗi nghi hoặc xâm chiếm hết sự tinh anh của mình, sự tinh anh bất hủ và thân thương. Tôi lấy tay bịt hai tai lại rồi đi vụt về phía sau khu vườn, ở đó có bậc thang dẫn đến nhà tôi, nơi con trai tôi đang nằm ngủ cuộn tròn trên giường, chờ tôi. Nó sẽ tỉnh giấc khi tôi trở về và kể cho tôi nghe về giấc mơ của nó rồi cả hai chúng tôi lại lim dim ngủ như những chú mèo, một lớn, một bé. Hiên nhà tối đen, tôi muốn bật đèn nhưng điện đã bị ngắt, tôi không tìm thấy cầu dao. Tôi gọi tìm con trai, con trai yêu quý của tôi còn đang say ngủ, tại sao lại làm phiền nó chứ? Tôi gọi để nó lao đến quặp lấy tôi như con gấu túi, được vỗ về. “Bố chỉ mới để con lại đây một buổi tối thôi mà, tôi nói với nó, nhưng bố không đi xa đâu, lúc nào bố cũng dõi theo con dù con không biết và không chuyện gì có thể xảy đến với con được, bố bảo vệ con trước mọi thứ. Nếu con sợ, nếu con lạnh hay đói, nếu con nhớ bố, con chỉ cần mở mắt là bố đã ở ngay bên cạnh. Không, bố không bỏ rơi con, con đừng nghĩ thế, con trai của bố, con đừng bao giờ nghi ngờ bố, đừng bao giờ nhé.” Tôi gọi con và quờ quạng tiến lên trong bóng tối, từ phòng này qua phòng khác, dò dẫm bước khắp nhà vì đó là một căn nhà nhỏ chất đầy những mớ lộn xộn của quá khứ, tất cả những đồ gãy hỏng này, những chiếc ghế đổ chổng ngược này, cả cái hành trình chông gai này để được ôm con trai trong vòng tay. Tôi mò mẫm khắp giường, tìm kiếm dưới đám ga phủ và chăn, vì một cơ thể bé nhỏ đến thế có thể bị che lấp, chỉ cần một góc nhỏ, một cái gối là có thể bỏ qua mất thằng bé, tờ quảng cáo cũ của hãng https://thuviensach.vn Vận tải biển, thạch cao bong ra từng mảng từ đó, và trong căn phòng cũ kỹ nhất, dọc theo tường, một chiếc cầu là, một chiếc bàn ăn dài trong bếp, áp phích quảng cáo phim Con gái người thợ đào giếng. Thằng bé không có đó, đồ ranh mãnh, láu cá này, nó trốn kỹ đến nỗi mặc cho tôi hét gọi, mặc cho tay tôi khua khoắng mò tìm nhưng vẫn không thấy, con ra đây mau, thế là đủ rồi đấy, buồn cười thật đấy nhưng con thôi đi, bọn trẻ con là như thế đấy, chúng không biết điểm dừng trong khi bạn thì lo lắng, tự vấn, cố tìm, tìm nữa, tìm mãi, nhưng bọn chúng thì không. Tôi bò vào đến giường và rờ rẫm từng ngón tay về phía trước nhưng vẫn không thấy thằng bé, và lần đầu tiên tôi toát mồ hôi, đầm đìa cả người: nó không có ở đó. Khi tỉnh dậy, cả người tôi đau ê ẩm như bị đánh đòn. Nhưng rốt cuộc, tôi chỉ có một mình, một mình giữa những khoảng lặng mà tôi có nhiệm vụ nhân thêm lên nữa, chứ không phải gọi những hồn ma về. Đã đến giờ lên tàu. https://thuviensach.vn PHẦN 1 SÀI GÒN, HẺM ÉDEN 1. “Tao chẳng điển trai nhưng lại có cái của quý bự. Mày nghĩ là ổn chứ?” Carraz ngừng một lát rồi cười ngây ngô. Với cái mũi vừa ngắn vừa tẹt cùng bộ râu ba ngày chưa cạo, Pierre Garnier nghĩ bụng, trông cậu ta thật gớm. “Này, mày nghĩ cô ấy có thích không?” Pierre không biết nên cười hay nên càu nhàu. Vào lúc mà những người khác đang trở xuống khu hầm ngột ngạt của chiến hạm Desaix thì họ nằm khểnh trên những ván gỗ vẫn đang còn nóng giãy của boong tàu, nheo mắt nhìn mặt nước biển màu đồng, lằn những vệt đỏ màu máu. Phía sau họ, bốn gã ngốc đang chơi bài, làm náo loạn không gian yên tĩnh chắc chắn còn hơn cả những chiếc loa phóng thanh, suốt cả buổi chiều toàn xổ ra những bài giáo huấn về địa lý Đông Dương, về cách gieo cấy lúa và về bản tuyên ngôn Brazzaville(1) của tướng De Gaulle. “Vĩ Nhân đã giải phóng chúng ta, Carraz lẩm bẩm, nhưng ông ta chẳng giúp chúng ta đuổi được mấy gã chơi bài bơ lốt ngu xuẩn kia đi. Hay hớm gì cái trò đỏ đen! Nói cho tao biết mày nghĩ sao đi, có hay không nào? - Tao mà là con gái, thì chắc là tao chẳng khoái đâu. https://thuviensach.vn - Cái xứ này toàn những của quý bé tẹo. Hàng như của tao, họ sẽ phải liệt vào sử sách đấy. - Nói cho mày biết nhé, có thể tao không phải người thích hợp với chủ đề này. - Mày nói đúng, anh chàng Cửng-cu ạ, mày chẳng biết cái quái gì cả. Nhưng đó chính là điều tao thích ở mày. Mày không mắc giang mai hay lậu. Mày cũng chẳng dính đến những thói hư tật xấu đang hủy hoại chúng ta.” Pierre giương to mắt. Tuy nhiên dường như đối với cậu thì chẳng cần phải cào sâu xuống dưới bề mặt da để tìm thấy thói hư tật xấu. Còn những căn bệnh hoa liễu, thì đúng thật, cậu cũng chẳng vội vàng. “Garnier, tao làm mày khó chịu hả?” Carraz hỏi. Pierre đứng dậy không trả lời, kẹp dưới nách cuốn truyện Dưới bóng những thiếu nữ đương hoa. Ở Marseille, trên cảng Joliette, khi mấy cậu bạn nhìn thấy thế, họ đã cười ngất! Proust ư! Tên với chả tuổi - lại còn là một kẻ ái nam ái nữ. Giờ thì điều đó chẳng còn khiến cậu buồn nhún vai: cái biệt danh ngu ngốc này không còn khiến cậu thấy đỏ mặt nữa. Đọc sách là một phần sở thích kỳ cục của riêng cậu, chẳng xấu cũng chẳng tốt hơn trò xăm trổ của Montpezat (mỗi bên mông xăm một con vẹt có bộ vú người) hay thói quen kỳ dị của Lamirault là uống một ngụm Pétrole Hahn(2) lúc ngủ dậy. Con sóng lừng chồm lên mạn sườn màu xám của con tàu mà từ dưới đáy tàu thỉnh thoảng lại vang lên tiếng sóng xô trầm đục và sâu. Xa hơn nữa, trên boong vọng lại những tiếng khóa nòng súng cành cạch. https://thuviensach.vn Carraz mải mê với việc cắt tỉa móng tay, cậu ta lấy răng cắn rồi phì ra những mẩu móng, cố phì cho càng lúc càng xa. Dù thế nào, Pierre nghĩ bụng, có những người đã tham chiến “thực sự” - và những người còn lại. Cậu nằm trong số những người còn lại đó. Cậu đã trải qua bốn năm Đức chiếm đóng cùng với mẹ và dì trong căn nhà của gia đình ở Saint-Gabriel. Ở làng, người ta gọi cậu là “dân Paris” bởi giọng nói và những cuốn sách cậu đọc. Bỗng dưng, vào mùa xuân năm 1944, ở tuổi mười tám, một chuyện đã giáng trúng cậu. Cái ông Malraux mà cậu ngưỡng mộ ấy, chẳng phải ông đang ở đâu đó trong một vùng du kích, và đang tổ chức Kháng chiến sao? Bất chợt, cậu thấy hổ thẹn với chính bản thân mình. Cậu đã làm gì? Không gì cả. Hành động nổi loạn duy nhất của cậu là cùng với cậu bạn Jean, vào năm 1943, cắm cờ quân đồng minh lên một tấm bản đồ châu Âu mà cậu cất dưới giường. Một trò trẻ con... Không một ai quanh cậu có ý khiển trách gì. Sống sót là môn thể thao tập thể của một dân tộc đổ máu và, có vẻ như, đã bị tước đi mong ước kéo dài quá khứ vinh quang của mình. Một đêm, không nói một lời với bất cứ người nào trừ một lời nhắn để lại cho mẹ, cậu đã rời làng bỏ đi trên chiếc xe đạp. Gần mười tám tháng sau, khó khăn lắm cậu mới chấp nhận được cảnh trớ trêu ác nghiệt mà vì nó ngay từ ngày ra đi cậu đã ở vị thế của kẻ chậm chân đen đủi - anh lính lạc đường ngay trước trận chiến và vừa chạy theo trung đoàn của mình vừa kêu gào rằng tôi muốn chiến đấu. Cậu thiếu điều gì mà không thể trở thành chiến binh thực sự? Nó thể hiện trên khuôn mặt, trong đôi tay cậu chăng? Bị gom về trại huấn luyện Fontainebleau trong khi những người khác đi giải phóng Paris, cậu lại bị chậm chân trong những trận chiến ác liệt cuối cùng vào mùa đông năm 1944-1945. Thành công duy nhất của cậu là trở thành một “người của Leclerc” - viên tướng bất bại của một dân tộc bại trận, sư đoàn của ông không theo lệnh https://thuviensach.vn người Mỹ mà tiến thẳng về Paris. Nước Pháp được giải phóng dưới tay người Pháp: một ảo ảnh tuyệt đẹp nhưng dẫu sao vẫn chỉ là ảo ảnh, Pierre biết thế. Chính trong thời kỳ Đức chiếm đóng, cậu bắt đầu gặp gỡ họ, những chàng trai ấy có khi cũng chỉ trẻ như cậu nhưng họ đã thấy hết, biết hết, từ châu Phi đến nước Pháp. Điều người ta có thể biết về những trải nghiệm của một người, không bao giờ là do chính người đó kể mà do một người khác, với giọng thì thầm: âm thầm lặng lẽ, điều không được nói ra đè nặng lên con người còn nặng nề hơn tất cả những lời phỉnh phờ, bỡn cợt và khoác lác. Carraz đã mất đi người em trai vào một ngày hè, trong vùng du kích Lot. Cậu ta không nói ra còn chúng tôi không làm như không biết. Về phần Pierre, cậu chỉ kể là bố mình mất vào tháng Sáu năm 1940. Mọi người chẳng hỏi han gì thêm. Họ không cần biết rằng đó không phải là ở Sedan, không phải trong trận xung kích tuyệt vọng của các sĩ quan dự bị trường bộ binh Saumur, hay trong trận chiến lẫy lừng ở Montcornet do tướng De Gaulle chỉ huy - mà là trong một tai nạn xe hơi. Sự việc ấy - cùng với những tình tiết liên quan - đã được chôn chặt trong lòng cậu. Đông Dương. Cậu còn nhớ cái ngày vừa cách đó hai tháng, cậu nghe tin người ta đang tuyển lính tình nguyện cho quân đoàn viễn chinh Viễn Đông mà “chủ tướng”, biệt danh người ta vẫn gọi Leclerc, đang tổ chức. Điều gì đã khiến cậu lựa chọn? Một cơn trào dâng kích thích tố, suy cho cùng là khát khao cháy bỏng được phục vụ. Và trên hết là sự thanh thản. Đông Dương: sự cứu chuộc, cuộc sống, không gian, quên lãng! Và sau đó đại úy Blondeau đã nhìn thẳng vào mắt cậu mà nói: “Garnier này, với lý lịch của cậu, tôi nghĩ cậu nên xung phong vào ban biên tập tờ báo của chúng tôi.” Pierre choáng váng. Blondeau tiếp tục với giọng nhẹ nhàng hơn: “Chúng tôi không có nhiều nhân tài văn chương trong quân đội. Chúng tôi cần những https://thuviensach.vn người như cậu. Đó là một nhiệm vụ cao quý không thua gì các nhiệm vụ khác. Tôi có thể tin tưởng vào cậu được không?” Lòng đầy hổ thẹn, Pierre chỉ gật đầu. Đông Dương... Đến gần dải đất nhô ra của mũi Saint-Jacques(3), biển Đông trở nên xám xịt và như trũng xuống. Phía mặt trời lặn bị chia thành hai dải song song: một dải ở phía trước, mang ánh vàng dịu của ảo ảnh phương Đông; và dải kia, ở phía sau, mang màu đỏ của máu. Phía xa hơn, đường viền màu xanh của rừng rậm mờ dần, bất động, như phông nền cho những con rối bằng bìa đen. Có cảm giác thật không an toàn khi tiến vào đất nước này giữa lúc đêm hôm. “Ăn thôi, Carraz làu bàu. Tao đang đói ngấu đây! - Tao thích ở một mình đọc sách hơn.” Hiếm khi cậu cưỡng lại mong muốn được bảo vệ nhờ sự có mặt của cậu bạn nặng đến cả tạ, với cung cách hung hãn và khuôn mặt vuông vức lúc nào cũng bị bộ râu chực che lấp khiến cho khá nhiều người phải tránh xa nếu không có mối thù ngấm ngầm nào với cậu. Đó là một gã to mồm nhưng cũng có thể ngậm chặt miệng suốt ba ngày, điều này không khiến Pierre thấy phiền, mà ngược lại. Không cần cố gắng, bằng bản năng, cậu cảm thấy được trong con người Carraz một tình cảm trìu mến đầy ngại ngần và thô kệch, kiệm lời, rất nhạy cảm, tự đắc vì không bị kéo theo mưu đồ của những kẻ ngốc nghếch. Khi họ gặp lại nhau, ở Marseille, Pierre thì vừa mua xong sô cô la còn Carraz thì mới tiêu nốt phần lương, trước đó đã bị hao hụt kha khá, cho một ả điếm mà cậu ta rất thích vùng xương chậu uyển chuyển của ả, không có từ nào chính xác hơn từ “khó tả”(4) để tả. Khu nhà lụp xụp gần cảng vẫn sản sinh ra những đứa trẻ rách rưới và lũ chuột dẻo dai siêu đẳng. https://thuviensach.vn “Thế giày của mày đâu rồi?” Carraz đã để quên chúng ở nhà thổ, hoặc đã gán nợ lại một quán bar nào đó, rồi họ lên tàu, khoác tay nhau, dưới ánh mắt chăm chú của một ông già người Ả Rập đang ngồi xổm trên bến tàu, cậu trai trẻ gầy trơ xương, nhẹ cân hơn cả chiếc túi đựng sách, và một gã hộ pháp đi chân đất. Dù có từng mơ tưởng đến những phòng khiêu vũ của quán Pasteur hay những bức chạm nổi phỏng kiểu Angkor ở lối vào nhà hàng Félix-Roussel, Garnier vẫn nhanh chóng hòa nhập được: những phòng ngủ chật kín người, toát ra cái hơi ẩm trong không khí càng lúc càng trở nên nhớp nháp khi họ xuống gần chí tuyến, những boong tàu xếp đầy các thùng trang thiết bị, đạn dược, và trên đó những chiếc xuồng cứu hộ đã bị kéo đi nhường chỗ cho xe Jeep và hai chiếc xe bọc thép, những lần tắm với chút nước ít ỏi đen sì: chẳng có gì trên tàu hứa hẹn viễn cảnh thi vị ở xứ thuộc địa. Còn về đồ ăn, mối quan tâm thường trực của binh lính Pháp, tốt hơn là không nên đề cập đến. Đến kênh đào Suez, ở nghi thức nhập môn, cậu đã đọc được rằng ngày xưa, những kẻ phiêu du thường thay Âu phục ra để mặc trang phục màu trắng và đội mũ; với nghi thức này, người đó mong rằng có thể bỏ lại trong xoáy nước con tàu cái tầm thường và mối ưu phiền mình đang trốn chạy - chưa kể đến ký ức về những tội ác và lỗi lầm. Người mới đến, con trai một công chức tỉnh lẻ khiêm nhường, là một kẻ tự phụ! Gã nhát chết, một tên Sở Khanh! Bị nhục nhã, hắn đã sẵn sàng để được cứu chuộc! Kẻ yếu đuối, khi nắm quyền! Pierre hắt hơi: cậu chỉ biết ném qua mạn tàu xuống biển miếng kẹo cao su nhai dở, gói trong tấm giấy bạc. Khi đỗ lại ở mỏm Aden, vùng sỏi đá vỡ vụn vì nắng nóng nơi chỉ có những túp lều mái tôn mọc lên, cậu đã xuống đến cửa túp lều https://thuviensach.vn bẩn thỉu nơi những cô gái trẻ mảnh khảnh hông hẹp đang “hành lễ”, cậu từ chối không vào trong, lấy cớ là bỗng nhiên thấy khó ở, chiếc khăn tay ẩm đắp trên trán, ngồi dưới cái bóng mờ tối của túp lều, sau rốt cậu buộc phải thừa nhận rằng mình đã vui sướng khi nghe thấy những âm thanh sơ đẳng, tiếng gầm gừ, tiếng làu nhàu từ những người anh em của cậu, những người đàn ông - giữa những âm thanh ấy là tiếng kêu chói tai ngắn ngủi, inh ỏi hòa lẫn tiếng phàn nàn của mình. Cậu không làm điều đó không phải vì việc đó xấu xa, mà do bản tính rụt rè. Đã từng có chuyện như thế này, hồi ở Đức, đôi khi cậu vẫn nhớ lại... cặp mắt lạnh lùng của một phụ nữ trẻ tìm thấy một góc trời xám xịt qua cánh cửa hé mở để trốn chạy, một lọn tóc đẫm mồ hôi dính chặt trên trán và bết lại, trong khi cả cơ thể, tấm đệm, kho thóc đều rung chuyển... “Ả điếm đã có cái ả muốn,” Le Bihan đã bình luận thế, và cậu đã không thể thoát hẳn khỏi cái bản chất xấu xa của sự thỏa mãn cũng xưa cũ như những kẻ chiến thắng, nếu có thể gọi họ như vậy. Phải, người Nga vẫn làm việc này ầm ầm, tất cả mọi người đều làm việc ấy, cả người Mỹ, và người Anh với những lời rao giảng nhai đi nhai lại, tất cả mọi người. Đồng ý là cậu đã dần cho Le Bihan một trận nhưng rồi cũng chẳng cảm thấy khá hơn sau đó: trong chừng mực nhất định, cậu không thể phủ nhận mình có can dự vào chiến thắng đê hèn này. Carraz không thuộc đoàn viễn chinh ấy và là người duy nhất cậu có thể trò chuyện về chuyện đó, cổ họng nghẹn lại vì hổ thẹn. Họ ngồi trong bóng tối lạnh lẽo của một trại đóng quân ngoài trời và cậu tin rằng cậu bị bạn coi thường vì không phải một thằng đàn ông. Rồi cậu nghe tiếng cậu bạn hát: Sơn ca chao liệng tới Chim hót vang những lời https://thuviensach.vn Hoa mỹ nhân xinh xắn Hoa mỹ nhân tươi tắn kìa em ơi Chim hót vang những lời Lũ đàn ông đâu có đáng chi Hoa mỹ nhân xinh xắn Hoa mỹ nhân tươi tắn kìa em ơi Lũ đàn ông đâu có đáng chi Và đám con trai còn chẳng ra gì Hoa mỹ nhân xinh xắn Hoa mỹ nhân tươi tắn kìa em ơi(5) Carraz ư? Là thế sao, Carraz mà cậu biết đang hát bài Cây mỹ nhân ư? Có gì bí ẩn trong đó, nhưng cậu đã tế nhị không cố hiểu sâu hơn. Đến Colombo(6), thêm lính Anh lên tàu, và cùng với họ, ló mặt ra từ đầy những hoa là hoa, vài anh chàng người Pháp cải trang thành dân Anh, nhưng bị nhận ra ngay vì cái kiểu hơi tí đã phàn nàn, và cả do miếng phù hiệu hình cờ tam tài may trên tay áo họ. Tại đồn chỉ huy của Trung tâm chỉ huy Đông Nam Á, nép sau đại úy Blondeau, Pierre nhận ra dáng người dong dỏng của Mountbatten. Chừng nào chủ tướng vẫn còn ở đó, người ta vẫn phải diễn trò “thỏa ước hữu nghị” từ bữa sáng cho tới bữa tối. Nhưng giờ đây Leclerc đã ra đi nên cứ hở ra là người Pháp và người Anh lại sát phạt nhau. Người Pháp ham muốn mọi thứ vì họ chẳng có gì, còn người Anh lại tự hỏi vì sao do đói khát mà họ lại lên đường với cơn cuồng nhiệt trong cuộc tranh đua uy quyền vốn đã là quá khứ dù họ có làm gì. Tất cả đều kết thúc với việc chìm ngập vào thứ tiếng Pháp lai Anh trong các quán bar ở Raffles, trong sự mập mờ tinh tế được nuôi dưỡng bằng mối hận thù đeo đẳng sắp được mười thế kỷ. https://thuviensach.vn Vì Pierre cảm ơn Blondeau đã đưa mình đi, viên đại úy nắm lấy vai cậu và, để tốt cho cậu, chỉ dặn cậu đừng có chuyện trò gì với thường dân duy nhất lên tàu cùng họ, một nhà báo mang họ Carlisle chuyên mặc đồ trắng và mang theo một két rượu Dubonnet, “để động viên tinh thần chịu đựng.” Hết sức tự nhiên, Garnier chẳng mấy chốc đã gắn kết với Carlisle bằng một tình bạn mà cậu tin là thận trọng, nếu không muốn nói là láu cá. Vốn tiếng Anh tạm được của Garnier, chút hứng thú vui tươi mà người bạn kia khơi gợi ở chàng đồng nghiệp trẻ, vẫn còn non nớt trong nghề báo cũng như trong chiến đấu, kéo họ xích lại gần nhau từ bữa điểm tâm cho đến tận khi trời đầy sao trên boong tàu đã thoảng gió mát. Chính ở đó, lúc đi tiểu, lúc hút điếu Bastos hay Craven A, cậu có cảm giác rõ ràng nhất về việc trở thành một người đàn ông và thoát khỏi nỗi sợ hãi mà thực ra cậu chưa từng thoát được. “Cậu sẽ làm gì nếu được quyền lựa chọn? Carlisle hỏi cậu với vẻ mỉa mai thường ngày. Một nhà văn chăng? - Một người hùng,” Pierre trả lời và mặt cậu đỏ lên trong bóng tối khi diễn tả tham vọng ngây thơ này. “Cậu có thể vừa là một nhà văn vừa là một người hùng đấy.” Pierre nghĩ tới Malraux, người mà cậu đã thoáng thấy bóng dáng một lần, khi ông lướt qua các văn phòng ở dưới tòa báo Tự do!, phố François I, và cậu thậm chí không dám nói với ông lấy một lời. Cậu cười bực dọc. “Còn anh thì sao, Carlisle? - Ồ, tôi ấy à, lạy Chúa lòng lành. Tôi không còn tự hỏi mình câu ấy nữa rồi, như cậu có thể đoán được điều ấy khi nhìn cái con https://thuviensach.vn người đang già cỗi của tôi đây. Nếu phải tự vấn, thì đó sẽ là câu, lẽ ra mình đã có thể trở thành gì. Nhưng có trả lời được câu hỏi ấy thì cũng chẳng đề làm gì. - Tại sao lại thế? - Vì tôi đã lựa chọn rồi, cậu bạn thân mến. - Rồi sao nữa?” Nhờ nài nỉ, Pierre đã moi được từ vẻ điềm tĩnh của gã bạn người Anh một tiếng thở dài cáu kỉnh. “Rồi cuộc đời đã trôi qua.” *** Bằng Sơn, một người Việt thấp bé, nổi danh là một chiến binh nhanh mạnh, chịu đựng gian khó, thường uống cùng những người khác sau khi ẩu đả nhưng chưa từng để mình đi quá đà. Mùa xuân năm 1939, cậu ta bị kéo khỏi quê hương Nghệ An và bị ép phải gia nhập quân đội Pháp. Những bần cố nông người Việt, sau khi làm nô lệ đồn điền cao su, lại biến thành bia đỡ đạn. Ngược đời làm sao, Bằng Sơn đã vượt qua bài thi sử dụng vũ khí bằng một niềm đam mê lạnh lùng, khéo léo trong thao tác, thuần thục với mọi loại vũ khí cậu ta chạm tay vào, và hăng hái trong mọi nhiệm vụ. Tháng Sáu năm 1940, thất bại của người Pháp chỉ gây cho cậu ta cảm giác dửng dưng lẫn chán ngán. Quyết định tiếp tục trận chiến của cậu ta chính là lời tuyên bố trung thành với đất nước đã nhận nuôi mình - trong chừng mực mà người ta có thể cảm thấy mình là con nuôi của người đã bắt cóc mình và dùng cây gậy như là phương tiện giáo dục chủ yếu. Cậu ta thích chiến tranh và đứng về góc độ này, trận chiến năm 1940 là nỗi thất vọng. Vì vậy cậu ta theo Leclerc rong ruổi khắp châu Phi, cho đến tận khi Paris và Strasbourg được https://thuviensach.vn giải phóng. Trở về nhà, cậu ta lại xung phong vào Quân đoàn viễn chinh Viễn Đông. “Tại sao cậu lại làm thế? một hôm Pierre hỏi. - Tại sao cậu lại làm thế, cậu ấy?” Pierre cười. “Tớ chẳng biết. Họ nói rằng chúng ta sẽ giải phóng Đông Dương như khi các cậu giải phóng nước Pháp. - Chúng ta. - Chúng ta làm sao? - Chúng ta giải phóng nước Pháp. Chúng ta: có cả cậu ở trong đó đấy. - Thôi đi, Bằng Sơn. Tớ biết điều mình đã làm. Và biết cả điều tớ đã không làm. Tại sao cậu không trả lời câu hỏi của tớ? - Người nông dân nhỏ bé nhất ở một làng quê nhỏ nhất đồng bằng sông Mê Kông sẽ được đối xử như người Alsace hay người Normandie. - Tớ cóc thèm quan tâm đến người Alsace, tớ đang nói với cậu về Đông Dương. Cậu nghĩ rằng chuyện ấy sẽ thực sự xảy ra như thế à? - Tại sao lại không?” Bằng Sơn cười vô tư. Pierre không thể không nghi ngờ rằng cậu bạn mình nghĩ và biết nhiều hơn những điều nói ra. https://thuviensach.vn “Vậy thì, Pierre nói tiếp, chúng ta sẽ đá đít quân Nhật và lập lại một thế kỷ hòa hữu Pháp-Đông Dương. Đó là sự thật đích thực phải không? - Sự thật ấy à, đó là sự thật về quả trứng. - Quả trứng ư? - Những người theo chủ nghĩa thực dân kiểu cũ nghĩ rằng lòng trắng tốt hơn lòng đỏ. Tuyên truyền của Nhật lại nói là lòng đỏ tốt hơn(7). Còn tớ và cậu chúng ta được trả tiền để làm trứng trộn.” Pierre cố dò xét trên khuôn mặt nhẵn bóng, đôi mắt không hề cười trước câu chuyện bông đùa của hai người. “Cậu vẫn chưa trả lời câu hỏi của tớ. - Tai kẻ thù đang lắng nghe chúng ta.” Không thể moi thêm điều gì từ cậu ta - và Pierre phải thừa nhận rằng đó là một nét lôi cuốn của cậu ta, cũng như cái thứ tiếng Pháp lạ lùng, sai toét nhưng lại thi vị, ở đó những câu từ sâu sắc luôn pha trộn với thứ tiếng bồi của lính. Họ chưa từng thực sự nói lại chuyện đó và Bằng Sơn cũng chưa từng trả lời nghiêm túc. Chắc chắn là chưa trả lời. Chắc chắn cậu ta không còn tin vào điều gì, chỉ cam chịu nghe những điều ngu ngốc và chỉ thể hiện sự phản đối bằng vầng trán với đôi mắt đen sáng rực, để ngoài tai những từ ngữ bóng bẩy và rỗng tuếch, những rêu rao sặc mùi men về tình đồng đội, những điều ngu ngốc sau canh khuya. Đúng vậy, có thể cậu ta cóc thèm quan tâm. Hoặc có thể có điều gì khác. *** https://thuviensach.vn Cái đêm trước khi họ đến Sài Gòn, Pierre được ru ngủ bằng tiếng thầm thì của những người khác, cách chỗ cậu mấy xe, cậu ngồi tựa đầu vào lốp dự phòng của một chiếc Jeep. Đó là lúc nỗi lo lắng, lòng nhớ nhung quê hương, niềm luyến tiếc của con người có thể được mạnh dạn bộc lộ trong bóng tối. Thậm chí người ta có thể câm lặng. Giữa những câu đùa cợt tầm phào, cuộc đối thoại trở nên triết lý. “Tớ biết là tớ sẽ chết, một giọng nói cất lên, nhưng mười lăm phút nữa thì chưa.” Yên lặng. Rồi một giọng khác: “Nhưng làm sao mà cậu biết được?” Cười vang. Có lẽ Pierre sẽ không thừa nhận mối liên hệ bí ẩn giữa cậu và họ dù có đang ngồi giữa bọn họ. Cậu bắt lấy từng mảnh đời này nhờ làn gió thổi đến, vui sướng tận hưởng nỗi cô độc của mình vì nó đã được bảo vệ bằng sự hiện diện của những người khác. Dù cho đã thôi chơi nhạc kể từ cái ngày nhận được tin bố mất, cậu vẫn giữ bên mình một cuốn sổ tay trong đó những khuông nhạc trống rỗng như cái giá sách trong căn hộ bỏ hoang. Thỉnh thoảng, cậu viết nguệch ngoạc lên các dòng kẻ vài vết đen trông như những con quạ đậu trên nhánh lúa mì lúc chiều hôm. Đêm Trung Hoa, đêm dịu dàng qua... Cái giọng mũi của Bằng Sơn là tiếng thì thầm đầy mỉa mai kín đáo. Pierre giật nẩy mình cứ như bị bắt quả tang đang làm một việc không thể tiết lộ với ai. Cuốn sổ bìa màu hạt dẻ tuột khỏi tay và cậu phải mò mẫm trong bóng tối để tìm lại. Bằng Sơn ngồi xuống cạnh cậu mà không nói nửa lời, không một tiếng động, chẳng buồn để tâm đến vẻ căng thẳng bất thường của cậu. Phía dưới chỗ họ ngồi, con tàu đang phun nước òng ọc. Đêm Trung Hoa, đêm dịu dàng qua... https://thuviensach.vn Lần này, tiếng của Bằng Sơn không làm cậu luống cuống. Cậu mỉm cười trong bóng tối khi bắt quả tang cậu ta đang liếc nhìn. Lúc ấy cậu chỉ thấy anh bạn bày biện giữa họ một kiểu như bữa tối nhẹ. Trên ba cái vỏ đồ hộp, Bằng Sơn vừa dựng xong một cái bàn thờ trên đó cậu ta bày một ít cơm, vài điếu thuốc và một con đầm lấy từ bộ bài; còn có cả một ly nhỏ đựng thứ chất lỏng màu hổ phách có mùi như pha trộn giữa xăng và rượu. Ở giữa, cậu ta đặt một tấm ảnh chông chênh trên đám vỏ đồ hộp hiệu Thái Bình Dương và chèn bằng hai củ khoai tây đã mọc mầm đen. “Không có nén hương nào.” Pierre để cậu ta tiếp tục nghi lễ mà không cố hiểu xem chuyện gì đang xảy ra. Rồi cậu chợt nhận ra bố mình trong bức ảnh. Bằng Sơn lấy hai điếu thuốc lá, một cho mình, một cho Pierre, rồi mời cậu vài hơi. Sau đó chắp tay lại, kẹp điếu thuốc lá lại bằng hai ngón giữa, vái ba vái. Pierre làm theo. Sau khi vái xong, Bằng Sơn lấy điếu thuốc từ tay Pierre rồi cắm cùng điếu thuốc của mình vào khe giữa hai ván cầu. “Chúng ta nói chuyện về bố cậu nhé, cậu muốn không? - Tớ chẳng hiểu gì cả, Bằng Sơn. Bố tớ thì can hệ gì trong chuyện này?” Bằng Sơn lặng lẽ mỉm cười. “Không ai nói với cậu là cậu giống ông ấy à? Hay cậu nghĩ rằng hai khuôn mặt người da trắng đối với tớ cũng giống như hai khuôn mặt người da vàng đối với cậu? https://thuviensach.vn - Không phải đó là điều tớ muốn nói, Bằng Sơn, tớ xin lỗi. Chỉ vì khi thấy cậu với bức ảnh này, tớ bị phân tán. - Cậu có nhớ một ngày tháng Năm năm 1940 khi bố cậu trên đường từ bãi tập về đến làng Saint-Gabriel, bố cậu đã ghé qua chào tạm biệt gia đình không? Ngày hôm đó ở sau lưng ông có một gã thấp bé tóc đen da vàng. Gã đó chính là tớ, binh nhì Bằng Sơn!” Pierre gật đầu nhưng trên thực tế cậu chẳng nhớ tí gì. Khuôn mặt cứng cỏi cùng bộ râu của bố, những mẩu đối thoại bập bõm hơi có vẻ hình thức với mẹ cậu. Có thể thời điểm đó là khoảng hai tuần trước khi bố cậu được điều đi Paris, và như vậy là một tháng trước khi ông mất. Quá nhiều cảm xúc vẫn vây quanh cậu. “Tớ chỉ nhớ được là lúc ấy tớ thấy cảm thấy bình thường khi bố tham gia cuộc chiến cách quê nhà Saint-Gabriel có ba cây số. Tớ nghĩ rằng lính nào chẳng như thế, người ta cử họ đi ngay gần nhà thôi. Chỉ sau này tớ mới biết rằng đó có thể được gọi là sự ngẫu nhiên lạ lùng.” Pierre quay lại với những chi tiết mà cậu không thực sự quan tâm. “Thế các cậu làm những gì, cả ngày ấy? - Bọn tớ bị bắt học miễn phí bằng thứ tiếng Pháp dở hơi. - Vậy là cậu chưa học xong. - Tinh thần của dân tộc tớ có những sức sống không ngờ. - Tại sao thỉnh thoảng cậu cứ nói như sách vở thế? - Tại vì thỉnh thoảng tớ có đọc sách.” https://thuviensach.vn Họ lặng lẽ hút thuốc một hồi. Rồi Bằng Sơn bình thản tiếp tục: “Cậu muốn nói chuyện về ông ấy bây giờ chứ? - Cậu không phải miễn cưỡng đâu, cậu biết đấy. Tớ đã rất bực tức, lúc ấy tớ mới mười bốn tuổi... - Mười bốn tuổi mà ở quê tớ thì cậu đã là một người đàn ông còn ở nước cậu thì mới chỉ là một đứa trẻ. Tớ rất quý ông, bố cậu ấy, chỉ thế thôi. Tớ quý ông ấy cũng chẳng vì lý do gì. Ông ấy chẳng cứu mạng hay làm gì cho tớ cả. - Không có lý do. Điều đó không tồn tại, không lý do. - Có chứ, nó có tồn tại. Một gã trung úy gàn dở thì cử chúng tớ đi trinh sát đường rừng hoặc lội nước, chỉ để đày đọa chúng tớ. Còn bố cậu, cậu biết đấy, ông ấy đi cùng và chỉ cho chúng tớ đường đẹp mà đi. Chúng tớ còn đi săn thỏ nữa. Một lần, tớ còn vào làng với ông ấy để kiếm diệu nho và banh.” Bằng Sơn không phát âm chuẩn chữ “r” và Pierre mất một lúc mới hiểu được từ “diệu nho” là gì. “Một trái banh á? - Cậu thấy chưa, ‘diệu nho’ chẳng khiến cậu ngạc nhiên! Bây giờ cậu đã hiểu rõ quân đội Pháp rồi nhé. Một trái banh, đúng đấy. Chúng tớ buồn như trấu cắn ấy. Đơn vị tớ có nhiệm vụ bảo vệ lãnh thổ Pháp trước quân Ý nhưng quân Ý thì chẳng thấy bao giờ - chỉ thấy mỗi gã nông dân làm mướn nghèo khổ một tối thứ Bảy đụng phải mấy tay người Pháp yêu nước. Còn chúng tớ, chúng tớ chia đội ra đá banh. - Pháp-Đông Dương à? https://thuviensach.vn - Bố cậu và gã trung úy gàn dở kia là hai người Pháp duy nhất nên họ làm thủ môn. Không, là đội Bắc đấu với đội Nam. - Thế đội nào thắng? - Vận động lịch sử của nước Đại Việt theo chiều từ Bắc vào Nam. Họ chơi khá hay nhưng chúng tớ lại có tính kỷ luật cao hơn. Cũng có thể do bố cậu bắt được một quả phạt đền.” Trong giây lát, Pierre cố gắng khiến cho cái hình ảnh lạ lẫm của cha mình, với gương mặt luôn nghiêm khắc, đang nhào ra đỡ bóng trở nên gần gũi hơn... Nhưng tâm trí cậu không nấn ná lâu ở những hình ảnh về trận bóng trên mặt sân mấp mô của bãi tập ấy. Cậu hồi tưởng những mảnh vụn ký ức từ những lần hiếm hoi bố ghé qua thăm nhà. Cảm giác khó chịu mà cậu cảm thấy vào chuyến thăm nhà lần cuối của ông, đầu tháng Sáu, khi bố cố gắng cùng cậu đi dạo kiểu “đàn ông với nhau” trên đồi. Những từ ngữ rỗng tuếch: “bị điều đi làm nhiệm vụ”, “ngay khi bố có thể”, “hãy chăm sóc mẹ chu đáo”, “người đàn ông trong gia đình.” Một câu hỏi đến giờ vẫn còn mắc ngang họng cậu: “Còn điều gì khác mà bố muốn nói với con không hả bố?” Không, cậu không chắc là bố nói dối cậu, mà đúng hơn là cảm giác về một cuộc gặp gỡ nữa đều khiến cả hai cảm thấy gượng ép. Sự trớ trêu của cuộc chiến điều ông đi cách nhà ba cây số, nhưng ông làm như thể sống ở một thế giới khác. Cậu không thể nói tất cả chuyện này với Bằng Sơn, người rất quý bố cậu không vì lý do gì, hay là vì khả năng chơi bóng của ông. “Cậu bạn Jean của tớ nghĩ rằng các cậu đang phát triển các loại vũ khí bí mật. - Bí mật đến mức nó vẫn luôn bị chôn vùi ở đó. - Thế ông có nói gì trước khi đi không?” https://thuviensach.vn Pierre mím môi lại. “Kiểu như bí mật về những vũ khí bí mật à? Không, ông không nói gì. Tớ nhớ là ông không có đàn piano, vì vậy tớ giúp ông làm một tấm ván để chơi. Chỉ mình ông nghe thấy tiếng nhạc, nhưng tớ vẫn lắng nghe ông. - Tấm ván ấy giờ thế nào rồi? - Có thể nó đã bị cháy. Có thể nó đã bị mục nát đâu đó trong rừng. Năm năm thì cũng dài dài đấy.” Những ngón tay của Pierre gõ nhịp lên boong tàu. Họ lặng thinh. Đôi khi, trong một hành động trùng hợp, Pierre cảm nhận được bóng hình của anh bạn người Việt, họ cúi xuống với lấy điếu thuốc và rít một hơi dài trước khi lại cắm thứ đồ lễ ấy xuống. Trong giây lát, gương mặt bố hiện ra trước Pierre trong một quầng sáng màu đỏ nhạt, chìm trong khói thuốc khiến người ta liên tưởng đến làn sương dày đặc, ở đó sự mơ hồ về ký ức, những cảm xúc trái chiều khơi dậy trong cậu, tất tật, cả bí ẩn về cái chết của ông, hòa trộn vào nhau trong một ẩn ngữ duy nhất rồi tan biến theo làn khói giữa đêm dài vô tận. Cứ như thế, trong mùi hắc ín và mùi xăng, mùi thuốc lá và mùi cao su, chìm trong không khí thành kính tưởng nhớ một người quá cố mà bản thân cậu chưa bao giờ thể hiện điều đó, cuối cùng Pierre cũng thiếp đi, vài phút trước khi trời sáng. *** Người đàn ông chèo con xuồng ba lá, giữ mái chèo giữa hai bàn chân, mái chèo duy nhất cũng làm luôn nhiệm vụ bánh lái và trên ấy có treo một chiếc đó. https://thuviensach.vn “Tao rất muốn biết nó chạy kiểu gì,” Carraz nghiến răng nói. Khi tiến sát gần, họ mới biết tại sao nó lại chệch đường trôi dạt đến như vậy: con xuồng mất lái. Họ phải chờ triều cường lên mới cho tàu vào sông Sòi Rạp được. Không lâu sau đó, đến khúc uốn của con sông, Sài Gòn màu trắng hiện ra trong buổi bình minh mưa nặng hạt, trên dòng sông nặng phù sa mà họ đang gắng sức tiến lên, dường như không phải rẽ nước mà là rẽ thứ chất lỏng dính nhớt, quánh đặc đầy rong tảo rất đáng ngại, rễ cây trôi nổi, rác rưởi và - đôi khi - cả những thây người. Họ đi qua xác một con tàu Nhật chỉ còn trơ khung; một làn gió ngột ngạt cuốn theo mùi khói muội: một kho cao su đang bốc cháy. Tất cả mọi người đều lên boong đứng, dò tìm dấu hiệu của sự sống, rình chờ xem dưới các vòm đước liệu có một bóng người hay một dấu hiệu nào không. Chẳng thấy gì hết. Có tiếng người thì thầm. Đây không phải chuyện bỡn cợt. Qua những ụ khối xám xịt ở khu cảng ngoài Nhà Bè, họ đi ngược dòng với vận tốc quá nhanh so với nỗi e ngại và quá chậm so với sự mong đợi của họ. Những căn nhà tranh lác đác, điểm xuyết những khóm chuối mọc rải rác, những hàng cau lênh khênh như dấu cảm thán cũng không mang lại lời giải đáp nào. Bên những cầu tàu bằng gỗ đang mục nát ven bờ sông, một con đò không người lái dập dềnh giữa sóng nước; không có lấy một con trâu, một đứa trẻ để đem lại hơi thở cho cái khung cảnh nơi sự sống vừa rời xa này. Dưới vành mũ trắng, mồ hôi họ túa ra vì nóng nực và sợ hãi. “Mày nghĩ thế nào?” Pierre thì thầm vào tai Carraz. https://thuviensach.vn Anh chàng to con vừa chộp được một con ruồi, cậu ta lắc lắc trong nắm tay rồi sau đó đưa lên tai nghe xem có còn bay không, với vẻ mong đợi mơ màng hệt như khi người ta áp vỏ sò vào tai để nghe âm thanh đại dương. Cuối cùng cậu ta nhẹ nhàng xòe bàn tay ra, và con côn trùng ấy đờ đẫn bay lên. “Tao chẳng nghĩ gì cả, anh bạn ạ. Trừ việc đừng nên trông chờ là sẽ có một ủy ban đón tiếp hoành tráng. Và đối với đồ khai vị tối nay thì như vậy là trượt rồi. - Sự trở lại Đông Dương của người Pháp...” Pierre chẳng phải ngoảnh lại cũng đoán ra cái giọng mỉa mai đó là của Carlisle. “May thay chúng ta có những người bạn Anh, cậu nói giọng kèn kẹt. Chúng ta sẽ là cái quái gì nếu không có họ.... - Rất đơn giản: thay vì lão De Gaulle khù khờ, các cậu sẽ có Montgomery hay Eisenhower làm quyền tổng thống. Dù sao, cách đây chưa lâu, chúng tôi vẫn là những người thừa hưởng hợp pháp ngai vàng nước Pháp. Nếu không có sự ngu ngốc của Jeanne d’Arc(8) thì có phải giờ đây tất cả đều nói tiếng Pháp hết rồi không. - Lịch sự đi nào, Carlisle, thôi ngay những chuyện ngu ngốc của anh đi. - Nhớ cho kỹ nhé, dù sao cũng có một số người Pháp đã góp tay đưa cô gái ấy lên giàn hỏa thiêu và châm lửa đống củi. Cậu sẽ yêu kẻ thù như chính bản thân mình... Hẳn là trong truyền thống nước cậu có cái gì đó, hoặc có thể các cậu còn sùng đạo hơn chúng tôi... - Carlisle, anh làm bọn tôi bực mình rồi đấy. https://thuviensach.vn - Hài hước kiểu Anh, anh bạn trẻ thân mến, cậu biết không?” Carraz giận dữ liếc mắt về phía gã phóng viên người Anh. Rồi quay sang Pierre. “Mày muốn tao hòa giải vụ này không? cậu ta lẩm bẩm. - Ý mày là sao? - Để tao sửa lại chân dung cho hắn ta?” Carlisle sờ tay lên khuôn mặt với làn da sần rỗ của mình. “Chân dung của tôi đã được chỉnh sửa không đến nỗi tệ rồi, gã mỉm cười nói. Tôi e rằng cho dù các cậu có tài nghệ tuyệt vời cũng không thể làm nó đẹp lên - hoặc xấu đi được nữa đâu.” Carraz quay đầu lại, vẻ ngán ngẩm. “Chẳng có gì phải ngạc nhiên khi chúng ta choảng nhau với bọn họ suốt cả nghìn năm trời. Chiến đấu bên họ à? Quên chuyện đó đi.” Cậu ta khạc nhổ và Carlisle lùi lại một bước, rồi đưa mắt về phía đỉnh tháp nhọn màu đỏ của nhà thờ, nhô cao trên cả rừng mái nhà: Sài Gòn đó, lười nhác và chậm chạp. Vừa lau mồ hôi chảy dài trên trán, vừa khẽ nhấc mũ lên, Pierre chỉ thấy những hình ảnh lờ mờ trước khi đọc được những chữ cái đầu tiên trên mặt tiền một tòa nhà mái vòm màu trắng: “Ngân hàng Đông Dương.” Rồi ánh mắt cậu nhắm vào cột cờ Thủ Ngữ, ở đó có treo một lá cờ đỏ sao vàng. “Cái gì thế nhỉ?” cậu hỏi Carraz, anh chàng nhún vai tỏ vẻ không biết. Carlisle định trút một câu độc địa nào đó, nhưng ánh mắt giận dữ của Carraz đã ngăn gã lại. https://thuviensach.vn Bến cảng hoang vắng và họ buộc phải tự dỡ hàng xuống tàu. Trong bầu không khí nóng ẩm, những câu nói bông đùa và tiếng cười rúc rích tắt dần giữa sự im lặng nặng nề. Sau đó họ rời boong tàu và đứng xuống mặt đất một lát, vừa nhảy chân sáo vừa chờ một dạng trật tự được thiết lập. Lính Gurkha(9) của tham mưu trưởng Gracey đâu rồi? Còn lính Pháp, không còn lấy một ai sao? Chỉ duy nhất có tàu của họ trên bến cảng. Ở trên cao, phía kho vũ khí vẫn còn ánh sáng lờ mờ của đám cháy. Trong cảng, còn trơ khung những con tàu khác. Thỉnh thoảng lại có một tiếng nổ, một loạt súng. Bước đi chậm chạp, lưỡng lự, họ băng qua khu đất hoang có hàng rào bị đánh sập, ngăn cách họ với tòa nhà bỏ hoang của Công ty vận tải đường biển. Họ tiến vào phố Catinat(10) dưới vòm me. Truyền đơn in trên giấy xám vung vãi dưới đất. Pierre nhặt một tờ lên: “Đả đảo thực dân Pháp! Nền độc lập của dân tộc Việt Nam muôn năm!” Rồi, những dòng chữ lớn hơn: “Phát lệnh tổng bãi công ở Sài Gòn.” Lòng tôn kính vô cớ với Malraux khiến cậu mỉm cười nhưng cậu không thể chia sẻ câu trích dẫn trong Thân phận con người(11) với bất kỳ ai, có lẽ trừ Blondeau, người còn có việc quan trọng hơn phải làm. Bàn tay ẩm ướt đặt trên báng súng, mắt đảo liên hồi về phía hàng rào khép kín của các cửa hàng Denis Frères, Descours và Cabaud, tìm kiếm một tay du kích vô hình, tránh những đống rác chất đầy dưới lòng đường, đoàn lính Pháp đi ngược lên phố Catinat. “Đây đâu phải là đại lộ Champs-Élysée,” Carraz lẩm bẩm. Họ đi ngang qua mặt tiền nhà hát, sân hiên khách sạn Continental giờ đã biến thành boong ke và chẳng hiểu vì sao cờ Mỹ được kéo lên cột ở đây, những bao cát, các cửa sổ đóng kín. Đảo mắt tới đâu, Pierre cũng đều thấy những biển hiệu mang những cái tên chất chứa nỗi hoài nhớ đã được báo trước, trong khi cậu lại chẳng có https://thuviensach.vn lấy một kỷ niệm nào về chúng. Nhưng ngay lập tức, trạng thái tập trung nhạy bén khởi nguồn từ nỗi sợ đã thắng thế. Cậu vượt lên ngang với Blondeau. “Thế nào, Garnier, mọi việc tốt chứ? viên đại úy hỏi. Tôi hy vọng là cậu sẽ chuẩn bị cho chúng tôi một cái tin long trọng.” Blondeau nói vội, không ngừng rà soát những hiểm họa rình rập: tầng trên cùng của các tòa nhà, dưới bóng các cổng tam quan, góc khuất chỗ các con phố cắt vuông góc. “Tôi đã hình dung ra tiêu đề: ‘Quần chúng nhiệt liệt chào đón đội quân giải phóng Sài Gòn’. Tóm lại là một thứ theo văn phong đó: tôi không muốn đe dọa tài sản quý giá nhất của chúng ta - tự do báo chí, hay chính là tự do quân sự.” Cái nháy mắt không mang vẻ nhạo báng. Đôi khi, một cái nháy mắt làm biến dạng khuôn mặt viên đại úy, trong khoảnh khắc khiến khuôn mặt anh trông giống như một chiếc mặt nạ bi kịch. Blondeau cảnh giác nói thêm ngay: “Tôi biết việc này chán ngắt, nhưng chúng ta đều biết là một số nhóm quân đang khủng bố dân chúng. Chúng ta phải nhập cuộc thôi.” Bởi một lý do chỉ riêng họ biết, nhóm quân Anh đã đi theo hướng riêng, dọc theo kênh Tàu Hủ, về phía Chợ Lớn. Ở góc giao với đại lộ Bonard(12), hình như họ trông thấy hai lính Nhật đang bỏ trốn, mỗi tên gánh một đầu cái đòn gánh treo một người đàn ông. Họ thoáng do dự, khi bình tĩnh trở lại, hai lính Nhật đã mất hút. “Cái của nợ đó là gì thế? Carraz hỏi - Đến lượt chúng ta nhập cuộc thôi, Pierre nghiến răng nói. https://thuviensach.vn - Ai nói điều vớ vẩn ấy thế?” Pierre hất cằm về phía cái đầu trần của Blondeau đã ở phía xa, cố gắng tỏ ra cứng rắn trong dáng đi. Carraz nhăn nhó gãi cằm. “Vậy thì chúng ta còn chờ gì nữa?” Cách nhà thờ hai trăm mét họ dừng lại nghỉ. Một bức tượng đổ ngang, bị hạ bệ: ngay cả khi đó chỉ là một bức tượng đá thì cũng là người Pháp đầu tiên mà họ nhìn thấy nằm dưới đất. Họ rời mắt khỏi kẻ xâm lăng bị lật đổ đó. Carraz chỉ nhà thờ. “Nó làm tao nhớ đến Albi, cậu ta cố gắng bỡn cợt. - Mày đến Albi rồi á, chính mày ấy? - Không, thế thì sao?” Pierre thấy một người An Nam đang ngồi xổm, anh ta mỉm cười nhìn họ, bàn tay dài trơ xương, với những đốt tay biến dạng, mân mê dưới cằm, vê chỏm râu lún phún vài sợi. Không chắc đó là lính gác của một ngõ phố nơi mà tất cả các nhà đều đóng cửa, bên cạnh một rạp hát có trưng những dòng chữ đen sì trên tấm bảng hiệu đã tắt đèn: Cuốn theo chiều gió. Pierre huých khuỷu tay làm hiệu cho Carraz. “Thấy tên đường chưa? - Mày muốn tao quan tâm đến cái quái quỷ gì chứ? người kia làu nhàu. - Éden, Pierre nói. Thiên đường, chúng ta đang ở thiên đường.” https://thuviensach.vn 2 Ông cụ thận trọng đứng đằng sau đám giá xếp nơi ông bày “hiệu sách” rong của mình: những cuốn truyện trinh thám tiếng Anh cũ kỹ đã phai màu, vài tập phô tô được đóng lại thành sách, vài tấm bản đồ rách nát, vài tập báo cũ nát. Ông cụ chừng bảy mươi tuổi, có thể hơn thế. Biển hiệu ghi “Khỉ xanh,” hẻm Éden. Tôi lật giở vài cuốn sách một cách không chủ định, rồi khép lại mà không hề đọc, thận trọng để không khiến những trang giấy mủn ra thành bụi trong tay mình. “Còn bản đồ Sài Gòn, tôi muốn nói là bản đồ năm 1945-1946 ấy, ông không có cái nào à?” Vẻ mặt ông cụ không chút biểu cảm, mớ tóc hoa râm mỏng bết chặt lên vầng trán đầy nếp nhăn. Làn da của ông khô ráp và nhợt nhạt, còn đôi mắt toét nhoèn, rầu rĩ. Rốt cuộc ông cúi xuống một ngăn kéo, lôi từ đó ra một tập phô tô cũ kỹ. Bản đồ hàng hải, bản đồ khí hậu, bản đồ địa lý. Sau đó ông đưa cho tôi một tấm. “Bản năm 1952, ông nói. Có một số điểm khác nhau, nhưng...” Tôi trả tiền tấm bản đồ, cuốn Người Mỹ trầm lặng, và Truyện Kiều, cuốn sách huyền thoại diễn tả nỗi đau tâm hồn của người Việt. “Tôi sẽ quay trở lại. - Chắc chắn rồi.” Ông tạm biệt mà không bắt tay tôi, lặng lẽ đi khuất vào trong hẻm. https://thuviensach.vn Từ khi tới Sài Gòn, tôi hăng hái rảo bộ, cố nhớ lại những điều tôi chưa từng biết nhưng không hẳn là không biết, được vun đắp bởi một cảm giác quen thuộc lạ lùng cứ vương vấn trong tôi cho đến tận đêm khuya, khi tôi bị khí hậu nóng ẩm tỏa ngập thành phố làm thức tỉnh. Ban ngày, tôi có thể ngồi đến mười lăm phút đồng hồ quan sát dòng người trên một con phố nào đó trước khi tìm thấy chỗ cho mình để rồi hòa vào dòng người đó. Có thể cũng chính điều này đã giữ họ lại, cảm giác ngây ngất được tan biến đi, niềm cám dỗ của sự phá hủy. Tôi vừa mới đến: tôi có một lý thuyết chung cho mọi điều. Những đêm đầu, tôi quyết định ở khách sạn Continental, điều hòa thì ồn ã, quầy bar dưới tầng một thì sáng rực đèn neon, sảnh vào bị choán chỗ bởi một cây thông Noel cồng kềnh cùng một đống quà giả bọc giấy trang kim vẫn nằm đó từ Giáng sinh này qua Giáng sinh khác. Trong vườn ngự trị một cây hoa sứ, loại cây nhiều tán với những bông hoa màu hồng tỏa mùi hương khêu gợi, làm thỏa lòng những kẻ phiêu lưu, những ông chủ nhà băng, những người lính đặc công trở về sau nhiệm vụ và những nhà báo trở lại từ khắp phương trời. Dưới gốc cây treo một tấm biển đề “trồng năm 1885”. Ở đây, tất cả những gì không bị tàn phá đều biến thành bảo tàng mà từ nơi ấy sự sống đã rời xa. Không cần phải tìm dấu vết thương tích trên những tòa nhà và cây cối mà chỉ cần tìm trong một ánh mắt nhìn trộm, một hình bóng nhạt nhòa. Tôi tản bộ trên những con đường thẳng tắp trong khu phố nơi các tòa nhà thuộc chính quyền thực dân đã được chuyển giao nguyên trạng cho chế độ cộng sản, chỉ loại bỏ một vài biểu tượng quá lộ liễu. Đây đó, những trán tường màu trắng hay màu đất son thể hiện những nét cổ kính của nước Pháp giờ đây đã thất bại, những cán cân của một nền công lý mà người ta không còn tin tưởng nữa, những bầu ngực vốn chẳng nuôi nấng một đứa con nào. Câu lạc bộ https://thuviensach.vn thể thao cũ từng là một công viên nơi mà các jogger hiếm hoi chạy vòng vèo quanh đám cau vua, trong khi đó, ở một góc khuất, từ bể bơi vọng đến những tiếng hò hét của bọn trẻ. Chính nơi đây, năm 1945, lòng đoàn kết của những người da trắng đã được tái lập. Ngay khi vừa mới mở cửa trở lại câu lạc bộ cũ mặc định cấm người Việt thì những “người Pháp mới” đã áp dụng luật lệ phân biệt chủng tộc này, với những quy định hiển nhiên đến mức thậm chí họ chẳng cần nói ra. Trong lúc đọc những cuốn sách, tôi cố tìm hiểu vị thế của bố tôi, một người lính chưa từng thực sự tham chiến, một nhà báo quân đội trở thành người chiếu phim, lang thang không mục đích khắp đất nước, xách chiếc va li kim loại nặng trịch chứa đầy những cuộn phim chiến tranh của Mỹ hay Pháp cùng một máy chiếu De Bries 16 mi li mét và những bóng đèn hình dự trữ. Thời niên thiếu, khi tôi gặng hỏi thêm chi tiết, mẹ đã miễn cưỡng đưa cho tôi một bản tiểu sử sơ lược: tham gia Kháng chiến năm ông mười bảy tuổi, chuyến khởi hành đến Đông Dương, cuộc gặp gỡ của bố mẹ ở Hà Nội và ngày chào đời của tôi ở Sài Gòn - rồi cuộc trở về Pháp đột ngột của gia đình tôi, vào cuối năm 1954, khi tôi vừa được hơn một tuổi. Những kỷ niệm sau đó lẫn lộn với nhau: những tấm bưu thiếp với độc một từ ngắn ngủi, những lần chờ đợi bên điện thọai khi ông đã hứa gọi mà không gọi, hoặc hứa đến mà không đến. Bố tôi thích những lời hứa, cùng cái không khí trang trọng và sụt sùi bao quanh chúng, nhưng đối với ông, giữ lời là điều không thể. Ngay cả những “điều muốn nói” mà ông đã nhắc đến trước khi chết, ông cũng chẳng ấp úng buông ra lời đầu tiên. *** https://thuviensach.vn Lúc trời trở tối, tôi đi ngang qua bệnh viện Grall(1), phố Lagrandière(2) xưa, nơi tôi sinh ra, nếu tin vào tấm bản đồ gấp tư đang ở trong túi tôi. Một phụ nữ đi dạo với chiếc xe nôi. Hai cậu bé chạy đuổi nhau đứng sững lại khi nhìn thấy tôi sau hàng rào. Xa hơn trên phố, mắt tôi bị hút vào mặt tiền một cửa hiệu bán tranh. Toàn là những chủ đề truyền thống về cuộc sống thôn quê Việt Nam, với những phong cảnh từ muôn đời và những linh hồn phiêu dạt, nhưng người họa sĩ đã chất lên mỗi sinh vật sống một gánh nặng khổ đau, tạo ra một loạt cách nhìn bình thản nhưng bi thảm xuyên qua các thời đại lịch sử. Cô gái bán hàng mặc bộ áo dài màu xanh pha trắng hỏi tôi bằng thứ tiếng Anh khá chuẩn xem tôi thích những bức tranh nào. Tôi cười mà không trả lời và cô ấy nói: “Vâng, để em xem nào.” Cô lấy ra một cuộn tranh to rồi mời tôi ngồi xuống bên cạnh, cô trải quanh tôi những bức tranh đồng lúa, những triền đê, trâu bò, một cánh quạ bay, những thôn nữ, cả một vùng địa lý tưởng tượng mà ở giữa nơi ấy chúng tôi thấy mình đơn độc đến vậy. “Anh có thích những bức tranh này không?” Tôi gật đầu mà không nhìn cô, đoán là cô vẫn ngồi yên, rất thoải mái và duyên dáng. Cô kể cho tôi những câu chuyện mà tôi không hiểu, nói với tôi những giá tiền mà tôi không thể trả, sẵn lòng ban tặng cho tôi gương mặt nhìn nghiêng thanh tú, cái cổ mảnh dẻ, bất cứ lúc nào mà tôi muốn. Tôi làm động tác đứng dậy nhưng cái chân mắc chứng cứng khớp đã phản bội tôi và tôi suýt ngã. Cô kêu lên rồi bằng một động tác nhanh nhẹn cô đỡ lấy tôi, để tôi khỏi ngã. “Anh ổn chứ? Em xin lỗi. Anh có chắc là ổn không?” https://thuviensach.vn Sự ân cần của cô thật là huyền bí đối với tôi. Chúng tôi bước vào trong phòng tranh, cánh tay cô đỡ lấy cánh tay tôi như một sự che chở thân tình, để chắc chắn là tôi sẽ không ngã khuỵu xuống. Tôi nói với cô rằng tôi không phải khách du lịch đi tìm dịch vụ “mát xa đặc biệt,” mà tôi chỉ muốn nói chuyện với cô, rằng cô không phải trả lời, không phải bây giờ, nhưng nếu muốn thì cô đến gặp tôi vào lúc bảy giờ ở khách sạn Continental. Tôi bước đi trong tâm trạng bối rối, không chờ cô trả lời. Trong tai tôi vang lên những câu nói của cô “em xin lỗi” hoặc thậm chí “em rất xin lỗi” nhưng tôi không thực sự chắc chắn, có thể tôi chỉ nghe thấy có tiếng nói. Sau đó, tôi thấy sự táo bạo của mình thật là nực cười nhưng dễ khiến động lòng. Tôi nghĩ có thể cô sẽ đến, có thể là không, chắc chắn là không, sao lại không chứ? để tạo một mối liên hệ bí mật giữa sự cần thiết của việc cô đến và sự có mặt của tôi ở thành phố này. Buổi tối, đến thời khắc mà tôi chờ đợi, một cơn dông khủng khiếp làm ngập cả thành phố và tôi chỉ có một mình trên sân hiên. Tôi không thất vọng, chỉ bị ướt, và sự vắng mặt của cô không tước mất ở tôi cái cảm giác hiện diện đó. “Ngày mai, tôi tự nhủ, ngày mai cô ấy sẽ tới.” https://thuviensach.vn 3. Buổi tối hôm đầu, họ bị cấm rời khỏi tàu, mặc dù than vãn nhưng không ai nghĩ đến việc phản đối sự cương quyết của cha Blondeau. Giờ chẳng phải lúc đùa và khi chơi bài bơ lốt, các quân bài hạ xuống uể oải, những ánh mắt lơ đãng nhìn về phía vệt sáng đỏ nhạt phát ra từ một đám cháy. Thỉnh thoảng vọng lại tiếng súng F-M. Ngay cả khi không khí tĩnh lặng đã trở lại trong đêm cũng không khiến người ta yên lòng chút nào. Họ đã bị cuốn vào chiến tranh và phần lớn trong số họ đều đã tham chiến. Nhưng đây có thực sự là một cuộc chiến không? Pierre rời đám bài bạc và thấy Blondeau một mình trên boong. Làn khói xanh từ điếu thuốc anh hút lởn vởn quanh má. Mặc dù bị chứng máy cơ mặt, viên đại úy trông vẫn có vẻ mơ màng, thờ ơ với mối hiểm họa. “Thế nào, Garnier, zui chứ? - Zui quá đi chứ, thưa đại úy, nếu tôi được phép. Anh có biết chuyện gì đang diễn ra không? - Tôi chẳng biết gì nhiều hơn cậu. Hình như một nhóm nổi dậy đã tuyên bố độc lập ở Bắc Kỳ. Bọn cộng sản, nghe nói thế. Bây giờ chuyện đó kích động đến cả đây, với sự cổ vũ của bọn Nhật mà lũ này thì dù thế nào cũng chỉ muốn tống cổ chúng ta... - Nhưng bọn chúng đã đầu hàng từ cách đây một tháng rồi mà! - Ở Nhật thì đúng thế, nhưng ở đây thì không phải vậy. Làm sao mà biết được! Và trí khôn của những kẻ mạnh trên thế giới này khiến chúng phải đầu hàng quân Anh, chứ không đầu hàng quân https://thuviensach.vn Pháp. Tôi đã gặp Gracey và mọi chuyện thật đơn giản: thay vì quay vũ khí chống lại chúng ta, lính Nhật bây giờ sẽ quay lại chống những kẻ đang tấn công chúng ta. Tuyệt đấy chứ! - Thế còn quân Mỹ? - Quân Mỹ không thích và có chút coi thường chúng ta. Họ nói rằng kể từ thời Napoléon, chúng ta toàn tích cóp thất bại và rằng nếu không có họ thì chỉ có trời mới biết được giờ đây chúng ta ra sao. Trước khi chết, Roosevelt đã tuyên bố rằng họ sẽ tước hết thuộc địa của chúng ta, rằng chúng ta chỉ biết lao vào bóc lột một cách đáng xấu hổ ở đó. - Đúng là giọng điệu tuyên truyền! - Có thể, nhưng không cần phải là một nhà cách mạng cũng có thể nhận ra công cuộc thuộc địa hóa của chúng ta không tiến triển theo hướng mà lẽ ra nó đã phải thế và có thể đã như thế... Thế nhưng cần phải có niềm tin, Garnier ạ. Chúng ta vẫn chưa biết tin vào cái gì, nhưng cần phải có niềm tin...” Pierre thích cái từ này mặc dù Blondeau đã nói ra sau một cú máy cơ mặt, với cái giọng vô cùng chán nản. Trong một hoàn cảnh khác, với đôi mắt u sầu và mái tóc không mấy ngay ngắn này, có lẽ anh sẽ là một tu sĩ nhiệt tâm, sẽ cải đức tin cho những kẻ Dị giáo chứ không đem họ đi đóng đinh hoặc nấu trong vạc dầu. Cậu quay trở xuống hầm tàu. Một cậu bạn đã tìm cách mua được rượu đựng trong vỏ chai Johnnie Walker rồi họ rót ra ca, chuyển từ võng này qua võng kia, mặt nhăn nhó ngay khi vừa tợp lưỡi. Rượu này đem đốt thì cháy phải biết! Không biết nó được làm từ cái gì - ít nhất thì cũng có mạt cưa. Có tiếng ho rũ rượi, tiếng xuýt xoa ngạc nhiên và đau đớn. https://thuviensach.vn “Cậu nói có một cuộc nổi dậy à,” một giọng nói không biết của ai cất lên khiến tất cả cười bò ra. Pierre gà gật trong tiếng rầm rì của những cuộc đối thoại không đầu không cuối. Những lời nhận xét lan man, dở dang, và những câu hỏi không chờ câu trả lời. “Chính là bọn Nhật khốn kiếp đã làm chúng ta loạn cả lên, nếu không thì khó tin lắm...” Khó tin ư? Vẫn luôn có một kẻ ngoác miệng phun ra điều cực kỳ ngu xuẩn với cái giọng cố chấp. Pierre rướn người đứng dậy khỏi võng. Dù quân Ăng lê đã dọn dẹp sạch sẽ, thì nơi này vẫn sặc mùi kinh hoàng, cậu vẫn muốn lên phía trên hơn: nếu có bắn pháo hoa, tốt nhất nên ngồi lô đầu. Khi ra đến hành lang, cậu nghe tiếng láo nháo, tiếng giậm chân, tiếng la hét, tiếng đạn bắn... Cậu lao về phía boong tàu, nhận ra bóng Carraz và Jaccoux đang bắn bừa phứa. Một quả lựu đạn rít phía trên đầu họ rồi phát nổ trên mặt nước, cách con tàu chừng hai mét. Tiếng đạn phía đối diện vừa ngừng thì những cái bóng cũng tản ra. Vẫn còn lại ba bốn đụn vải đen trên bãi đất trống. Họ nhìn nhau: các chàng trai đã lấy lại nhịp thở. Không kịp sợ: chỉ kịp kinh ngạc. Blondeau là người đầu tiên phá tan sự yên lặng: “Geyer và Sainte-Laudy, các cậu đi xem xét mấy gã ấy cho tôi. Những người khác, giữ nguyên vị trí. - Bọn Nhật khốn kiếp, một giọng kèn kẹt cất lên. - Im lặng, tôi xin các cậu đấy.” Hai người đàn ông mất hút trong bóng tối sương mù dày đặc. Pierre đưa mẩu thuốc cho Carraz. Một giọng nói không rõ từ đâu vang lên. https://thuviensach.vn “Đại úy? Bọn Nhật đó không phải là bọn Nhật. - Ý cậu là gì? - Bọn Nhật đó, chính là bọn Việt cộng. - Mẹ kiếp.” Blondeau chưa bao giờ là người thô tục và chuyện đó chẳng có nghĩa lý gì khi anh buông câu chửi thề với một giọng bình thản. “Mẹ kiếp,” anh nhắc lại. Sau đó, không ai nói thêm lời nào nữa. Xa hơn, phía bên kia quân cảng và bờ kênh bao quanh phía Bắc thành phố, người ta nghe vọng lại tiếng ầm ì lờ mờ nhưng dữ dội. Blondeau uống hai ca rượu liền rồi đi xuống cabin của mình mà không nói một lời. Họ đi ngủ mà không ngủ, tay để trên súng F M, đầu tựa trên vai cậu bạn sặc mùi mồ hôi và thuốc lá. Pierre đứng lại trên boong tàu. Cậu đề nghị giúp nhưng Blondeau đã nhẹ nhàng mắng. “Dù sao, đây cũng không phải trận Little Bighorn của Custer(1), Garnier à,” kèm theo câu đùa anh vỗ nhẹ vào lưng thuộc cấp. Pierre cam chịu: đại úy sẽ không căng thẳng vì chuyện này đâu. Trong màn đêm tĩnh lặng, cảm giác có sự hiện diện im lìm của ai đó trong bóng tối, cậu giật nẩy mình, kịp nén lại tiếng kêu trước khi nhận ra ánh mắt cười tít của Bằng Sơn. “Bằng Sơn? cậu hổn hển nói, cậu làm tớ sợ quá!” Cậu ngỡ mình nghe thấy tiếng nín cười nhưng không chắc lắm. Gã đểu giả này cứ như ma ấy - hay có thể nói là bí hiểm. “Ổn chứ?” Pierre hỏi. https://thuviensach.vn Cậu bạn lắc đầu không trả lời. Cậu ta nhìn Pierre với vẻ chăm chú khiến cậu lúng túng, một câu hỏi không lời lóe lên trong ánh mắt. “Ổn chứ?” Pierre hỏi lại, và cảm thấy lẽ ra mình nên hỏi câu khác. Bằng Sơn tiến lại gần và ôm chặt lấy cậu trong giây lát rồi biến đi cũng đột ngột như khi xuất hiện. *** Người đưa tin là con lai Việt-Corse, “đầu gà, đuôi vịt” như cách người ta vẫn nói ở đây, anh ta trịnh trọng truyền đạt yêu cầu về một “cuộc họp riêng” với Blondeau. Địa điểm theo anh ta nói là ở một nhà kho gần doanh trại Trung đoàn Bộ binh Thuộc địa số 11. Lính Nhật đã rời bỏ căn cứ và chẳng còn gì phải sợ, nhưng nếu muốn tìm thấy những người còn sống sót thì phải khẩn trương. Anh ta dẫn họ đến tận chỗ cánh cửa hé mở thì lấy hai tờ giấy bạc rồi chuồn đi. Họ đắn đo một lát trước khi bước vào. Sau đó Blondeau nói với giọng cứng rắn bất thường: “Đi nào, mẹ kiếp. Anh ta nói đến những người lính Pháp đấy.” Chỉ còn khoảng chục người trong số họ vẫn còn thoi thóp, bị giam từng cặp một trong những chiếc lồng nhốt súc vật mà họ không thể đứng cũng chẳng thể nằm nổi trong đó. Phần lớn những người này chẳng hề động đậy khi họ mở cửa lồng rồi chìa tay vào trong; phải mất một lúc họ mới phân biệt được những người đã chết, cơ thể cứng đờ trong những tư thế kỳ quặc, với những người còn sống, hoàn toàn đờ đẫn vì sợ và kiệt sức. Mùi hôi thối của phân, nước tiểu và mồ hôi bốc lên nồng nặc trong không khí ẩm thấp, vô cùng khó chịu. Những người lính Pháp - những từ ấy của Blondeau đã tiếp sức cho họ. https://thuviensach.vn Pierre cùng Carraz kéo một cơ thể ra khỏi lồng mà không biết liệu là xác hay là người sống. Rồi họ nghe thấy một âm thanh, nửa gầm gừ, nửa rên rỉ, và họ thở phào hiểu ra rằng gã đó vẫn còn sống (nhưng cũng thấy ghê người, cái cảm giác mà Pierre không mấy tự hào). “Thằng này là của tao, Carraz nói. - Không, tao nhận hắn. Tao không muốn hắn ngoẻo vì hoảng sợ khi thấy bộ mặt khó chơi của mày. - Mày kỳ cục thật, Cửng-cu. Mày nên làm lính mới phải.” Họ nói nhỏ, không chắc nên làm gì tiếp theo. Pierre nâng người anh ta lên, cảm giác lạ lùng vì thấy nhẹ bẫng. Rồi họ nghe thấy một giọng nói, điềm đạm nhưng cứng rắn. “Các anh sẽ đưa chúng tôi ra khỏi đây chứ?” Cái gã ló mặt lên ấy tên là Tikhomirov và vì một lý do anh ta không nêu ra ngay (điều sẽ biến anh ta thành một người hùng hay một kẻ tình nghi), anh ta có vẻ khỏe mạnh hơn nhiều so với những người khác. Anh ta giải thích rằng mình cùng đồng đội đã bị giam giữ ở một khu trại, trong điều kiện hết sức thê thảm, sau cuộc bạo động của lính Nhật ngày 9 tháng Ba vừa rồi. Mới cách đây ba ngày, khi tin đồn về việc tướng Leclerc đến bắt đầu lan rộng, họ bị giải đến đây và để mặc cho chết. “Hẳn họ thấy khó xử nếu thả các anh? - Đó là một hành động thể hiện tình thương đối với chúng tôi đấy; họ nghĩ rằng chúng tôi đã nhục nhã đến độ không còn ham sống nữa.” https://thuviensach.vn Có vẻ gì đó lạnh lùng trong phong thái bình thản của anh ta, cái vẻ của một bậc thầy dạn dày sự ghê tởm. Họ vẫn không thấy rõ khuôn mặt anh ta trong bóng tối, họ thì thầm để không ảnh hưởng đến linh hồn những người đã chết. Pierre đưa người bị thương ra ngoài, rồi trở lại giúp những người khác. Từng người, từng người một được đưa ra khỏi lồng. Bởi cách lựa chọn tàn nhẫn, trừ khi đó không phải do chủ tâm, bọn Nhật đã nhóm ra các cặp mà sẽ chỉ còn một người sống sót. Vì không đủ chỗ cho mỗi người vào một chuồng - nên chúng xếp hai người... Đôi khi người chết đỡ lấy kẻ sống, tạo thành một tác phẩm điêu khắc vững chắc đến lố bịch. Khó có thể nói là họ đang ôm nhau hay đang vật nhau, hơi thở của người còn sống cũng lạnh như người chết, trong khi da thịt người chết vẫn phập phồng sự sống không còn là của mình. Từng tí một, họ gỡ dần những ngón tay co quắp vẫn ghì chặt theo bản năng. Chưa bao giờ họ ở gần với sự sáng tạo thần thánh của cuộc đời đến vậy: không cần phải nói, đó là một công việc dơ bẩn. Phần lớn tù nhân không thể đứng vững nổi và họ nhắm tịt mắt lại khi gặp ánh sáng u ám ban ngày. Chỉ mỗi Tikhomirov trụ được với vẻ lãnh đạm siêu phàm của mình. “Nhẹ nhàng với những người này thôi, anh ta nói với Pierre. Họ đã khổ vì không được nói rồi. - Thế còn anh, Pierre ngây thơ hỏi. Anh không ở cùng với họ?” Tikhomirov lắc đầu. Đó là một người đàn ông gầy gò có vóc dáng trung bình, trên khuôn mặt thô góc cạnh nổi bật lên đôi mắt màu xám, hơi lồi. “Tôi có nguồn dự trữ bí mật, anh ta cười. https://thuviensach.vn - Ý anh không phải là về lương thực hay nước uống đấy chứ? - Không, tôi không nói về những thứ ấy. - Anh định làm gì bây giờ? Trở về nhà nghỉ ngơi chứ? - Không.” Pierre ngờ rằng mình có thể phải nghe câu chuyện về một phụ nữ bị hãm hiếp rồi bị giết chết, và cậu thấy mình đã có đủ chuyện kinh khủng cho cả ngày... “Vậy anh sẽ làm gì? - Tôi sẽ ở lại với các anh nếu chỉ huy của các anh chấp nhận tôi.” Pierre ra trao đổi vài câu với Blondeau, anh trở lại cùng cậu rồi nắm lấy cánh tay Tikhomirov một cách thân tình, gần như kiểu cha với con, trong khi họ xấp xỉ tuổi nhau - ngoài ba mươi. “Cậu không nên làm thế, viên đại úy nói, và tôi cũng không nên để cậu làm vậy, nhưng...” Tikhomirov mỉm cười. “Nhưng cả hai ta đều biết rằng có những chuyện là bất khả kháng, thưa đại úy, phải không ạ?” Tật máy mặt của Blondeau không xóa được nụ cười buồn rầu của anh. Các cơ thể người được đưa đi trên những chiếc cáng tạm bợ, để lộ cả phần kín của những người dở sống hay dở chết. Ai đang ngủ và ai đang bồng bềnh trong một thế giới khác? Tikhomirov không nhìn. Anh ta chỉ chịu ăn uống một tí chút sau khi người tù cuối cùng được đưa đi khuất. https://thuviensach.vn *** Khi đến trước hàng rào sắt màu ghi xám của Sở Mật thám, Pierre ngạc nhiên trước cặp đôi mà Tikho và cậu tạo thành. Cả hai từng không đủ khả năng tại ngũ, vì những lý do khác nhau, nhưng họ tình nguyện làm nhiệm vụ và được chấp nhận. Theo họ biết, ấy là nhiệm vụ đi trinh sát và đang thiếu người: chiến hạm Vinh quang cùng với Massu và đơn vị bộ binh của Sư đoàn Thiết giáp số 2 vẫn chưa tới, người ta không tin tưởng vào những đội quân vừa mới được giải phóng của Trung đoàn Bộ binh Thuộc địa số 11. Tikho ngăn cậu lại khi cậu định chìa tờ giấy công tác đã được đóng dấu cho một gã Sénégal khổng lồ (quân lính thì chẳng có lương ăn nhưng vì cái tình yêu theo kiểu rất Pháp này đối với nền hành chính mà vẫn có cả lô con dấu còn nguyên dấu mực được tìm thấy). “Chẳng việc gì phải gấp cả, Tikho nói. - Tớ tưởng cậu muốn tới đó. - Tớ muốn. Nhưng chúng ta được quyền tranh thủ ngắm gái chứ.” Pierre bật cười. Các cô gái à? Chẳng có lấy một cô nào - toàn là lính Pháp ở doanh trại Martin-des-Pallières(2), lính Gurkha đầu cạo trọc đội mũ vành rộng, lính Nhật đeo xà cạp, cảnh sát Việt Minh mặc quần soóc và áo sơ mi xanh... Tất cả đều chạm mặt nhau nhưng không thực sự nhìn nhau, mỗi bên đều liếc nhìn đánh giá sức mạnh bề ngoài của bên kia. Trên phố Catinat vẫn chẳng có xe kéo, cũng như xe xích lô, chỉ có vài đứa ở người Việt sợ sệt đi thám thính cho “bà đầm” đang quá sợ không dám ra ngoài. Sau vài ngày, Pierre vẫn còn chưa biết liệu https://thuviensach.vn mình có thích Tikho đi cùng không. Và cậu vẫn chưa có dịp nào để hỏi lấy một câu về quá khứ của anh ta; chỉ có điều, do cậu tình cờ để ý, anh chàng kia thỉnh thoảng cũng để lộ với cậu vài chi tiết. “Tờ báo mà cậu làm..., Tikho nói. - Có chuyện gì à, tờ báo ấy ấy? - Tớ có thể giúp cậu. - Ý cậu là gì? - Tớ biết rõ thành phố này, tớ quen nhiều người, tớ có thể đưa cậu đi, giúp cậu tìm hiểu. Cậu có thích thế không?” Pierre, vì một lý do mà cậu không xác định nổi, cảm thấy hãnh diện vì được Tikho chấp nhận. “Tại sao cậu làm thế? cậu hỏi. - Tớ thích thế. - Cậu biết viết báo à? - Không, nhưng cậu thì có, cậu biết viết. Nếu cậu xin Blondeau đi viết báo, cậu có nghĩ là anh ta đồng ý không? - Tớ nghĩ là có. Mà sao cậu biết là tớ biết viết báo?” Tikho nhăn mặt không trả lời. Một chiếc xe Jeep chạy qua, chỉ có mỗi người lái, một người Mỹ còn trẻ, râu rậm, ánh mắt sáng thể hiện một niềm tin tươi mới. “Trung tá Dewey, Tikho vừa cười vừa nói. - Sao cậu biết? Pierre ngạc nhiên hỏi. https://thuviensach.vn - Cậu không nghe tớ nói à? Và chẳng phải cậu vừa mới nhận với tớ rồi đấy à? - Tớ nói là tớ sẽ nói chuyện với Blondeau. - Tớ biết. Có thể cậu còn chưa biết đủ về tớ để có thể tin tưởng tớ. Liệu tớ nói thêm có giúp cậu hơn không?” Cho dù tò mò đến mấy, và dù thực sự có bản tính đa nghi, Pierre vẫn không khỏi bất ngờ. Cậu giơ hai tay lên trời và cứ lẩm bẩm “không, không” một cách đầy bối rối. “Tớ sinh ra ở Nga, tại ‘Petersbourg’ như người ta vẫn gọi vào thời trước những ngày vinh quang của Leningrad. Bố mẹ tớ đã ra đi sau Cách mạng, vì vậy mà tớ không trở thành một người Nga da trắng, mà là một người Nga da vàng.” Pierre nở nụ cười căng thẳng. Đôi mắt tròn màu tro xám của Tikho dường như bao giờ cũng chỉ thể hiện một ẩn ý mỉa mai nào đó. Trong mỗi lời nhận xét của anh ta vẫn luôn thể hiện cái ý châm chọc ấy. “Cậu không cần nói về mình với tớ. Mọi chuyện đều ổn. Không phải vì tớ không quan tâm. Mà chỉ là vì... chỉ vì tớ không phải là cảnh sát. - Bọn họ nghi ngờ chúng ta và tớ hiểu họ. Người ta nói với họ rằng chúng ta là một lũ thực dân cuồng tín và phân biệt chủng tộc, chỉ nhắm đến dân An Nam để ức hiếp và bóc lột họ. Và để dàn xếp mọi chuyện, theo họ, chúng ta đã biến thành những kẻ thông đồng đáng ghê tởm với bọn Nhật trước khi lâm vào những tình cảnh đáng hổ thẹn. Có phải cậu đã nghe những chuyện như thế không? - Cũng đại loại như vậy, Pierre thú nhận. Có đúng thế không? https://thuviensach.vn - Đại loại như thế. - Thế điều ấy có đúng với cậu không? - Cậu nghĩ sao thì nghĩ thôi. Dân ở đây không phải lúc nào cũng giống như vẻ bề ngoài. - Ở đâu mà chẳng thế, không phải sao? - Ở đây còn hơn những nơi khác. Cậu vẫn muốn biết thêm về gã Dewey kia đấy chứ? - Đúng vậy, nhưng chỉ khi cậu gọi tớ là sư phụ. - Thôi được, sư phụ, Dewey là người đứng đầu OSS - cơ quan tình báo Mỹ. Hắn là cháu của một thượng nghị sĩ và là một người lý tưởng chủ nghĩa theo kiểu Roosevelt. Hắn là một tín đồ, cậu thấy đấy, một kẻ nguy hiểm. - Hắn tin vào cái gì? - Tin rằng quyền của các dân tộc phải do chính họ nắm giữ... Hắn nói rằng chủ nghĩa thực dân đã hết thời và rằng chúng ta cùng đám người Anh phải ra đi. - Chúng ta à? - Người Pháp chúng ta. - Tớ tưởng cậu là người Nga chứ. - Tớ nói là ‘Nga da vàng,’ Garnier ạ. Hộ chiếu Nga của tớ bị mất từ lâu rồi - và ngay cả nếu như tớ có tìm thấy hộ chiếu thì chắc người ta cũng trả cho tớ quốc tịch của một đất nước không còn tồn tại. Hồi còn bé, tớ đã bị cấm không được nói tiếng Nga công khai ở nhà. Cả gia đình tớ đã có quốc tịch Pháp cách đây hai mươi năm https://thuviensach.vn và hôm đó, bố tớ đã về nhà với một va li đầy lúc lắc đồ chơi cùng những lá cờ Pháp bé tí, những bức tượng bán thân của Napoléon, những tấm bưu thiếp phong cảnh xa lạ như các lâu đài bên sông Loire. Chúng tớ ngồi ở bàn ăn và để tỏ lòng biết ơn, chúng tớ đã hát bài quốc ca Pháp La Marseillaise cho đến khi rát cả cổ họng. Điều đó có ý nghĩa gì với cậu không? Đất nước cậu đã chấp nhận tớ: tớ là con của Đế chế. - Thôi được, người Pháp. Vậy tức là theo gã Dewey đó, chúng ta phải ra đi để nhường chỗ cho quân Mỹ à?” Tikho cười khẩy. “Không, theo gã đó thì bọn chúng cũng phải ra đi. Châu Á là của người châu Á. - Vậy thì sao? - Thì sao à? Thì tất cả mọi người sẽ ở lại, dĩ nhiên rồi.” Bước chân đưa họ về phía tòa nhà của Sở Mật thám. Tay lính gác người Sénégal cho họ qua sau khi thờ ơ liếc mắt nhìn giấy tờ của Pierre. Tikho lẩm bẩm một mình vài từ tiếng Nga và Pierre hỏi xem anh ta vừa nói gì. “Tớ nói là cái thằng ngu này còn chẳng biết đọc.” Thấy khó chịu, Pierre chỉ cười trừ. Sân của Sở Mật thám đầy hòm xiểng và đám người hỗn độn. Nó đã lại chật ních từ hai ngày nay, khi tù binh Pháp bị người Việt bắt vừa được thả thì lại phải lèn tù binh Việt do lính Pháp tóm được. Họ được một cảnh sát mặc thường phục đón tiếp. Đó là một người cụt tay với gương mặt hốc hác. Ông ta chìa tay trái ra với họ. “Tôi có biết anh không nhỉ? ông ta hỏi Tikho, lờ tịt Pierre đi. https://thuviensach.vn - Có thể ông biết tôi. Nhưng dù thế nào tôi cũng biết ông. - Thế còn người kia là ai? - Sư phụ của tôi đấy. - Anh cho tôi là thằng ngu à? - Tôi đâu dám thế.” Viên cảnh sát nhìn Pierre với vẻ không ưng. “Ông chỉ cần hình dung, Pierre nói, kẻ ngu ngốc nhất có thể gom được lúc này, chính là tôi. Nhưng chuyện này sẽ không kéo dài đâu, tôi chắc chắn thế: họ sẽ tìm được người tốt hơn. - Lại thêm mấy kẻ kỳ cục cho mà xem, người kia nói với vẻ chán nản hơn là bực bội. Anh viết được chứ? - Chúng tôi chính là những người làm ra tờ Tự do! - Chưa từng nghe nói. - Đó là tờ báo của quân Pháp ở Viễn Đông. Tên do tướng Leclerc lựa chọn. - Anh nói nghe lạ nhỉ. - Ông hoài nghi ư? - Quân Pháp Viễn Đông ở đâu khi người ta cần? Vì vậy, thưa ngài chủ báo quân Pháp ở Viễn Đông, đúng là hoài nghi. - Hãy chờ Leclerc tới. - Tôi đang nóng lòng đến chết đi được đây. https://thuviensach.vn Sau đó, ông ta nhìn họ, huýt sáo qua kẽ răng và thở dài. “Tôi xin lỗi, hai anh bạn. Tôi thì đang mệt bở hơi tai mà chúng tôi cũng đang thiếu thốn đủ thứ. Các anh đã thấy mớ lộn xộn này chưa? Tất cả phiên dịch đã rút hết và chúng tôi phải chạy đôn đáo tứ phía để kéo họ trở lại. Những tên nhà quê khốn kiếp đó đã giết chúng tôi, tôi không biết số nhân viên thực tế hay ước chừng là bao nhiêu. Thế mà chỉ thị đầu tiên tôi nhận được, tôi thách các anh đoán ra nhé? Tổ chức lại việc giám sát thư từ. Các anh có biết tôi có bao nhiêu thư không? Ba mươi lăm nghìn! - Đọc thư để làm gì chứ?” Viên cảnh sát quay sang nhìn Tikhomirov. “Hắn từ đâu ra thế, gã bạn anh ấy? - Một người Pháp đến từ Pháp. - Bọn họ đều như thế cả à? - Ông lại bắt đầu thế rồi,” Pierre thốt lên, nhưng viên cảnh sát đã vội vàng xua xua bàn tay trái. “Tôi xin lỗi, xin lỗi, tôi đã nói với anh là, chúng tôi không chịu nổi nữa. OK, đây là sơ đồ. Liên quan đến cuộc tấn công đêm qua...” Pierre và Tikho nhìn nhau, sững sờ. “Các anh không nghe nói chuyện gì xảy ra ở Cité Hérault(3) à? - Không, Pierre nói”. Viên cảnh sát quay sang Tikho. “Anh biết nơi tôi nhắc đến là ở đâu chứ? https://thuviensach.vn - Dĩ nhiên là có. - Ma cũ hả? quay lại nơi gây án đây. Trong khi chờ đợi ‘ma mới’ như hắn đến khai thông, họ cần chúng ta làm chút việc vặt. Không có ý xúc phạm đâu đấy? Pierre không bình luận gì. Vài tháng nay, rượu của ông ta bị pha thêm axít và chuyện này khiến ông ta nổi khùng. Và có thể người ta đã không hỏi ý kiến trước khi chặt mất cánh tay của ông ta. “Chuyện gì xảy ra vậy?” Viên cảnh sát đưa họ tờ sơ đồ. Pierre và Tikho nhìn nhau, bỗng hiểu ra tại sao chẳng có ai tranh giành cái nhiệm vụ này của họ. Họ bắt đầu lên đường, trong cảnh ngộ kỳ quặc, bị kẹp giữa lính Nhật đeo kiếm bên sườn. Pierre vắt chéo trước ngực sợi dây đeo súng F-M và máy ảnh Rollei Flex, được viên cảnh sát tin tưởng giao cho vì tin vào năng lực của cậu. Cité Hérault, Tikho giải thích với cậu, là khu gồm bốn phố xếp hình răng lược áp lưng vào kênh Avalanche(4), lọt thỏm giữa các khu phố Đa Kao và Tân Định, gần khu vườn hoa nơi những con vật đói ăn được tự do chạy nhảy. Cư xá gồm nhiều “ngăn,” những ngôi nhà một tầng hay những tòa nhà hai hoặc bốn tầng, hẹp và sâu hun hút, nơi trú ngụ của những công chức quèn “hám gái”, đám dân lai đủ các màu da; vào sâu hơn một chút, trong một khu toàn nhà tranh nơi cảnh sát không còn ra vào kiểm soát nữa, toàn là dân An Nam làm thuê cho người Pháp, đầu bếp, sai vặt, nhưng cả lũ kẻ cắp và bọn vô lại cũng tìm được nơi ẩn náu an toàn trong khu phố rối rắm này. Vừa tới nơi, Pierre và Tikho đã bị quấy nhiễu, xin xỏ, chửi bới. Lính Nhật dõi theo bước chân họ trong khi những kẻ cay độc nhất https://thuviensach.vn buộc tội họ. “Lũ khốn nạn! một phụ nữ hét lên. Chúng tao đã báo trước về chúng nó hàng bao nhiêu ngày rồi. Thế mà chúng nó lại gửi cho chúng tao cái này để bảo vệ cầu đấy.” Bà ta chỉ tay về hướng cầu Phú Nhuận, cách đó hai trăm mét. “Bọn da vàng chết tiệt! Bọn chết tiệt! Cả giống nhà chúng nó chết tiệt!” Bà ta nghẹn ngào trong cơn giận dữ hằn học và chán nản, còn họ khôn ngoan không thử bất cứ một cử chỉ an ủi hay một lời lẽ nào để xoa dịu. Bà ta khạc nhổ vào một lính Nhật trẻ mà cậu ta không hề chớp mắt. Liếc nhìn về phía Tikho, Pierre không còn thấy vẻ mỉa mai quen thuộc trên gương mặt anh ta nữa. Họ ghé qua các ngôi nhà, và thời gian quá ít ỏi nên chẳng thể nhớ nổi chi tiết những món nội thất tồi tàn, một bức ảnh cung điện Versailles rách nát, một tấm thảm đã sờn cùng một chú chó đang ngủ trên đó, đồ ăn thừa trên chiếc bàn thấp giả gỗ gụ khảm trai. Họ tập trung sự chú ý vào những khuôn mặt này, những khuôn mặt giận dữ, những khuôn mặt đẫm nước mắt với những câu chuyện kể lể. Họ lắng nghe, ghi chép, chụp ảnh, hứa hẹn càng ít càng tốt (nhưng vẫn càng lúc càng nhiều hơn theo từng giờ), cảm giác nặng nề dần bởi nỗi căm thù và dòng máu đã đổ khắp bốn khu phố này, ra đến tận sông. Garnier vẫn nhớ tin đồn nghe được, ngay sau cuộc tấn công chiến hạm của họ. Chính chúng, những kẻ khủng bố ở Bình Xuyên, vả lại là ai thì cũng có quan trọng gì đâu, chính chúng đã vào từng căn nhà chém giết không phân biệt già trẻ lớn bé, mổ bụng phụ nữ https://thuviensach.vn mang thai, chặt chân tay... Hoặc hơn thế nữa, bắt người già và trẻ nhỏ buộc lại, ròng dây quanh cổ, dong xuống những chiếc thuyền ba lá chờ sẵn ở bờ kênh. Những ngày sau đó, cậu hẳn sẽ phải dọn đống tàn tích không tên. Trên đường Jean-Mazet(5), họ thấy xác của một sĩ quan cảnh sát bị người ta khạc nhổ lên: lẽ ra phải tự vệ thì hắn ta lại ném vũ khí xuống nước và cầu xin, van vỉ... “Bọn chúng không thích thương hại, một phụ nữ miệng méo xệch nói, chúng khinh thường kẻ cầu xin. Hãy nghĩ mà xem, đã tám mươi năm chúng ta ở đây thế mà bọn chúng không hề - sẽ không bao giờ - được khai hóa văn minh. Các người có thể nạp vào đầu chuyện đó không? Roi mây, đó là tất cả những gì chúng hiểu.” Có mùi chua chua của món phở bốc ra từ bếp, còn có cả cứt ruồi, dấu vết những con muỗi bị đập và bà ta khịt mũi rồi khạc nhổ khi uống từng ngụm nhỏ trong chiếc ly đựng thứ nước có màu đùng đục. “Thật may là bà ta không mời chúng ta một ly,” Tikho rỉ tai cậu khi họ rời đi. Pierre im lặng ghi nhận câu đùa ngốc nghếch. Cuối cùng thì cũng có điều gì đó mà người ta có thể tạ ơn Chúa - đó, những thời khắc yên lặng, trên hết là việc từ giờ đến tối, họ có thể kết thúc công việc bằng điều này, rồi nó sẽ bị lãng quên trong đống hồ sơ đầy bụi ở Sở Mật thám. Cả ngày Pierre luyện cách chai sạn với những lời lẽ, nỗi oán giận, tiếng kêu gào, những giọt nước mắt - nhưng khó khăn nhất vẫn là với những ánh mắt câm lặng, đầy hận thù dữ dội, không thể xoa dịu. Trong mỗi căn nhà người chết cũng nhiều như người mất tích - với những người ấy, chẳng hề có một tia hy vọng mong manh. Cậu https://thuviensach.vn mường tượng thấy những cuộc tra tấn tàn bạo. Đêm đến, người ta đưa họ đến một bãi đất hoang xem phần cơ thể còn lại của một phụ nữ Việt và người chồng da trắng. Bộ phận sinh dục của người đàn ông bị cắt và khâu vào miệng người vợ, xác của cô vợ chỉ còn trơ xương, phần kín là một vũng máu đen sì. Pierre chụp ảnh, ghi chép hết lại cho đến tận lúc đó. Cùng với nhiều thanh niên thuộc thế hệ mình, cậu lờ đi những tài năng tầm thường về phản tuyên truyền của Giraudoux(6) để tôn sùng một người mà cậu cho là tác giả bi kịch hiện đại. “Nó được gọi thế nào nhỉ, khi mà tất cả sụp đổ, tất cả bị tàn phá...” Cậu nhớ như in câu kết nổi tiếng của Cuộc chiến thành Troy không xảy ra. Nhưng trước những người chết và những cảnh tra tấn này, trước những khuôn mặt không thể khuây khỏa, không thể tha thứ đó, cậu khó mà tự nhủ được rằng sự tàn phá này có thể gọi là rạng đông. Có điều gì đó trong cậu níu lấy sự sống, sự cần thiết được thấy và được nói - thậm chí cũng không phải điều này, mà chính một hành động máy móc đã khiến cậu theo đuổi nhiệm vụ mù quáng này cho đến khi không còn ai để nghe và chẳng còn gì để thấy. Nhưng đứng trước hai cơ thể bị chịu nhục hình ấy, điều đó đã không còn và cậu khóc như đứa trẻ con vẫn còn trong cậu. https://thuviensach.vn 4. Những ngày tiếp sau, mọi thứ lại bắt đầu theo một trật tự mới giống hệt với trật tự cũ. Pierre, viện cớ do đòi hỏi cấp bách của nhiệm vụ được giao, đã xin Blondeau cho phép rời chỗ trú quân ở Martin-des-Pallières, gần khu đóng quân của Trung đoàn Bộ binh Thuộc địa số 11, những người đã bị giam giữ suốt sáu tháng trong điều kiện rất tồi tàn, họ bị thua trong khi không bị tấn công mà cũng không hề đánh lại - tình huống mà người ta bắt đầu thấy quen thuộc trong lịch sử quân đội Pháp thời gian gần đây. Chính họ cũng đang nuôi mối thù hận đối với quân Nhật, lũ da vàng và cả nòi giống ấy. Họ đã ở đó quá lâu, vậy mà vẫn không thể rời đi được, họ buộc phải gặm nhấm vị cay đắng của nỗi nhục khi nhớ về “một thời oanh liệt”, cái thời mà có thể không thực sự tồn tại, cái thời “đi thị sát” về vùng kênh Avalanche và cái thời của những cuộc đua đầu tiên ở trường đua ngựa Phú Thọ. Chỉ thị của Blondeau rất rõ ràng: giữ khoảng cách với những gã da trắng nhỏ mọn quàu quạu, những tên thực dân thích sống với quá khứ và thích phục thù. Vấn đề ở chỗ, hầu hết dân da trắng ở thuộc địa đều nghĩ giống nhau: chỉ có loại người ấy, những kẻ khuyên dùng dùi cui - không biết đánh giáp lá cà, không đáng mặt đàn ông, chỉ một cú hiểm và a lê hấp! xẹp lép như con tép, khi nào các cậu mới hiểu điều đó? Thứ thuốc độc ấy - Pierre nghĩ - nhưng dù sao thứ thuốc độc đó cũng đang lan truyền, có thể ngấm cả vào mạch máu cậu. Trong lúc chờ Leclerc tới, rồi binh đoàn Massu, người ta buộc phải giữ những gì đã chiếm lại được, buộc phải thỏa hiệp với quân Anh và nới lỏng gọng kìm mà hằng đêm vẫn đang khóa chặt quanh Sài Gòn. https://thuviensach.vn Không đài, không báo, tin tức chỉ thu lượm được qua những lời đồn, không hoàn toàn đúng mà cũng chẳng hoàn toàn sai, trừ khi người ta thông báo cái chết của ai đó: xác chủ cửa hiệu làm tóc được phát hiện cùng một chữ thập đẫm máu trên cổ, nội tạng bị phơi dưới nắng ngay bên cạnh, gan bàn chân bị bỏng, một mẩu giấy viết chữ “Việt gian” dính vào mắt cá chân; nhiều điệp viên hai mang bị phát hiện làm việc ba mang; chính Dewey, lãnh đạo sáng chói của OSS, đã bị hạ sát nhầm trên đường ra sân bay khi gào lên: “Tôi là người Mỹ!” lời tuyên bố công khai nực cười và ngây thơ chứng tỏ rõ rằng chẳng ai ngây thơ hết. Một người bán phở rong đi ngang qua phố Paul-Blanchy(1), cất tiếng rao lảnh lót, “ai hủ tiếu! ai hủ tiếu!” đó là một tín hiệu tốt lành ngay cả nếu anh ta có giấu một con dao găm trong nếp gấp tay áo; phu xe kéo, một nông dân lưng còng, một kẻ ăn mày trên đường Catinat, đó là cuộc sống đã quay trở lại, có thể ô tạp nhưng có thực, ấm nồng, và đáng thèm muốn. Pierre nhìn thấy trong ánh mắt những người đi trước một điều rằng chẳng có gì tốt đẹp từ cái “tiền tuyến” huyền thoại này; nhưng cả những lý tưởng mà cậu từng mang cũng ngập chìm trong nhục nhã, hình ảnh khu Cité Hérault đeo đuổi cậu, còn thật hơn cả những cảnh tượng trên đường phố, nét hoa mỹ của tòa nhà năm tầng ở góc đường Catinat và Lagrandière, vẻ thơ mộng vô tình của các biển hiệu. Cần phải “tin tưởng” như Blondeau có lẽ đã nói, không cần biết tin vào cái gì. Chỉ có nhiệm vụ là phải sống sót. Cậu ở chung phòng với Tikho trong căn nhà ở khu phố Đa Kao, trong con hẻm thông ra đường Paul-Bert(2), một đầu được che chở dưới tán lá rộng lớn của một cây dái ngựa, một con ngõ um tùm cây cối mọc trên tường, hoặc chính là tường đã được xây bao quanh cây cối. Chủ ngôi nhà họ ở là một bà già người lai, dửng dưng còn hơn cả chính những người An Nam, suốt ngày ngồi trên chiếc ghế đẩu, https://thuviensach.vn sau bếp, cắt tiết gà và nấu mì. Bà cho họ thuê một phòng rộng ngay tầng trệt với điều kiện là không được gái gú - dù sao thì họ cũng làm chuyện ấy ở chỗ khác. “Về việc này, chúng ta sẽ thu xếp cách khác, Tikho nói vẻ bí hiểm.” Pierre chẳng vội muốn biết, bởi cậu gán cho chuyện tình dục cả một thế giới đáng ngờ với giang mai và những mũi tiêm đau đớn, mà để làm điều đó phải có sự tráng kiện bẩm sinh như Carraz hoặc vẻ lãnh đạm khiêu khích của Tikho. Cậu không thấy được nét quyến rũ toát ra từ bản thân, vốn nhạy cảm với cả đàn ông và đàn bà, một nét đẹp mảnh mai và u buồn đợi chờ bàn tay khéo léo cứu rỗi. Cậu chẳng tin vào điều gì, thậm chí còn nghi ngờ cả những hoài nghi của mình. Do sự tình cờ trớ trêu, văn phòng của họ là một túp lều trong hẻm Éden này, nơi mà ngày mới đến, Pierre đã bắt gặp ánh mắt mơ hồ ấy nhìn họ, cái nụ cười không hề tươi tắn ấy. Ông già đã có mặt tại vị trí hằng ngày của mình, bằng lòng với một đồng bạc hay một lời giễu cợt, thờ ơ với thời cuộc. “Cậu phải dè chừng đấy, Tikho nói, dè chừng với cả ông ta. - Cậu đang nói gì thế? Pierre ngạc nhiên hỏi. Ông ta còn chẳng làm đau một con ruồi. - Một con ruồi thì không, nhưng nếu phải ra tay giết cậu, ông ta sẽ làm đấy.” Pierre nhún vai; tuy nhiên quả là cậu cũng không thoải mái trước sự hiện diện của thực thể mơ hồ này. Rồi một ngày ông già biến mất, và cậu cũng không còn nghĩ đến chuyện đó nữa. Dù chẳng biết gì về nghệ thuật báo chí, Tikho vẫn xào xáo lại các tin nhanh rồi vận dụng khả năng tóm tắt và khiếu hài hước sâu cay của mình để nặn ra được những tiêu đề dù chưa từng được đăng tải nhưng anh ta vẫn cất sâu trong ngăn kéo tủ. Anh ta dựng nên bức https://thuviensach.vn chân dung biếm họa của cô gái tên Thiệp, ngồi thẳng người sau khẩu Remington, đang cài lại chiếc cặp ghim trên búi tóc cột chặt của mình. Điện thoại hiếm khi đổ chuông, có những khoảng thời gian đình trệ khá lâu khiến Pierre càng có ý thức về vị trí “Trưởng Văn phòng Sài Gòn” của mình. Vương quốc của cậu giới hạn ở cô gái tên Thiệp đáng thương và một chàng trai trẻ ít lời tên Kim, người được tuyển làm gác cổng kiêm chân sai vặt. Pierre nhìn cậu ta, nói vài lời bông đùa. Một người rụt rè đến như Kim, mà chỉ sau vài ngày đã chuyển từ việc lắp bắp những câu không thể hiểu nổi sang thành câu trả lời, rồi mỉm cười. Pierre biết rằng thành phố vẫn đang trong tình trạng vô chính phủ và cậu không thể làm gì để đáp ứng được những đòi hỏi cần thiết về giấy má và vân vân. Nhà in thì ở tận Chợ Lớn mà vào thời điểm này, khu vực ấy không hề an toàn. Số đầu tiên của tờ Tự do! đã lỗi thời trước khi được ra mắt, cùng với những thông điệp cá nhân có lẽ chẳng bao giờ đến tay người nhận: Ba chàng lính trẻ tuổi đời 25, 22 và 20 mong tìm các thiếu nữ kết bạn tâm giao trong thời gian ở Đông Dương. Lính trẻ mong muốn định cư ở Đông Dương tìm bạn nữ nghiêm túc thuộc gia đình trồng cao su. Số 119, đại lộ Charner(3): thiếu nữ Paris mong tìm bạn trai người Paris gia đình tử tế. Viết về báo, số... Không chỉ chứa chấp cậu, Tikho còn đưa Pierre đi cùng khắp nơi. Anh ta cho cậu mở từng cánh cửa và dần dần cho cậu hiểu ra rằng chẳng có gì để hiểu hết. Đằng sau vẻ chính trực của nhà nhập khẩu người Bordeaux che giấu bản chất buôn lậu, người mà dưới ách người Nhật đã cư xử hết sức anh hùng; nhà cộng sản thuộc “nhóm Mác xít”(4) cho rằng nền độc lập của nước Việt vẫn còn chưa chắc chắn và trước khi đến được lúc đó thì các đồng chí người https://thuviensach.vn Việt nên từ bỏ phương pháp quyết tử và cần phải chắt lọc phân tích chính trị của mình; chủ đồn điền này đã làm giàu bằng cây cao su lại đi tố giác đường dây buôn bán nô lệ từ Bắc Kỳ và than thở khi mất cơ hội; một người lai có ánh mắt u ám, như nhân vật của Victor Hugo, kể về nỗi nhục trong việc xưng hô, về việc những đứa con lai bị cả hai cộng đồng hắt hủi; viên luật sư gốc Việt lớn lên ở Pháp, theo đạo Thiên Chúa, không thể ngủ được nếu không đọc vài trang của Maupassant, lại là một người theo chủ nghĩa dân tộc cao ngạo. Pierre lần nào cũng tin chắc là mình đã nắm bắt được sự thật về những con người này, cái sự thật duy nhất, không thể chối cãi, rồi trong những giấc mơ của cậu tất cả lẫn lộn, tạo nên một bức tranh chìm trong cơn mưa nặng hạt, ở đó chẳng nhận rõ được gì. Khi cậu tâm sự với Tikho, anh ta chỉ cười: “Đó là vì cậu còn chưa thấy gì cả.” Ngày 5 tháng Mười năm 1945, giữa cơn mưa rào, họ ra sân bay Tân Sơn Nhất chờ chiếc Dakota của Leclerc bay đến từ Sri Lanka. Tất cả người Pháp đổ xuống đường và cho dù chỉ được một lần, bầu không khí sôi sục hưng phấn không hẳn chỉ theo kiểu thích gây gổ. Qua hàng rào ướt như chuột lột tạo thành từ đoàn lính Nhật đang quay lưng lại phía cậu, Pierre nhìn thấy vị anh hùng người Pháp: một người đàn ông nhỏ con, gầy đét vung gậy lên phía trước, quân phục nhàu nhĩ, mắt màu xanh sứ, mũ kê pi bốn sao đội hơi lệch. Blondeau rỉ tai Pierre: “Lần đầu tiên tôi gặp ông ấy thì ông ấy mới là một đại úy vô danh đang chạy xe trên đường phố ở Morvan. Ông ấy hẳn đã ném chiếc xe máy xuống mương vì hết sạch xăng. Ông ấy nhìn thấy tôi và đến hỏi điều gì đó. Lúc ấy, chúng tôi đã nhìn thấy chiếc Messerschmitt của Đức bay trên trời - màu xanh ngằn ngặt của bầu trời tháng Sáu năm 1940 - và ông ấy đã khóc, giọt nước mắt duy nhất lăn dài bên cánh mũi. https://thuviensach.vn - Ông ấy có biết điều đó không? Anh chưa bao giờ nói cho ông ấy biết chuyện đó à? - Ông ấy không thuộc típ người đa cảm. - Vậy thì sao nào? - Chính tôi mới là người cần nhớ lại chứ không phải ông ấy.” Quay mặt về phía dinh Norodom(5), đứng trên một chiếc thùng gỗ, Leclerc bắt đầu nói một tràng mà chẳng ai nghe thấy gì, trừ những từ ông nhấn mạnh bị lạc đi giữa trời mưa gió. Ông nhìn thẳng về phía chân trời cứ như chỉ có nơi ấy để mà nhìn. Rồi ông bắt tay thật chặt vài người, trước khi mất hút sau câu nói: “Còn bây giờ, vào việc thôi!” Vài ngày sau, ông đến gặp họ ở hẻm Éden, thanh tra theo kiểu kiểm tra tất cả, nhanh gọn mà chính xác đến cặn kẽ: “Tôi thấy các anh thiếu đủ thứ, chỉ trừ nghị lực và lòng dũng cảm. Tôi tin tưởng các anh, cũng như người dân Đông Dương và Pháp. Với tư cách nhà báo, các anh mang một nghĩa vụ đặc biệt - thậm chí là thiêng liêng. Các anh có hiểu điều ấy không? Tôi muốn mỗi người lính trên đất nước này coi mình là người giải phóng chứ không phải kẻ áp bức.” Những lời lẽ có thể thật nực cười trên miệng lưỡi kẻ khác, nhưng lại được Leclerc truyền đạt với vẻ trang nghiêm giản dị. Ông biến nó thành sự thật vì ông tin tưởng như vậy, ai nấy trong bọn đều phổng cả mũi nhờ niềm tự hào lặng lẽ trong những lời đoan chắc của ông. Ông không tra vấn họ. Pierre, đờ đẫn vì thán phục và cũng do cả nhút nhát, không dám nói với ông về vụ cư xá Cité Hérault, về thái độ gay gắt của người dân nơi đây, về những gì mà người ta có thể đoán được qua nỗi oán hận của phần lớn người Việt, khi bắt gặp ánh mắt họ. Và rất có thể, ông đã biết hết những điều đó. Blondeau cũng đã nói như vậy, cần phải tin tưởng... Pierre, một độc https://thuviensach.vn giả của Pascal(6), biết rằng trong những vấn đề này trước tiên là nên phục tùng. “Khi nào sẵn sàng các anh hãy đến gặp tôi. Tôi muốn các anh viết thật thoải mái tự do, như cái tên rất đẹp của tờ báo. Tự do! từ đẹp đẽ nhất trong tiếng Pháp! Từ đó còn có nghĩa khác ư? Những người Pháp tự do, như người ta gọi chúng ta thế. Hãy xứng đáng với tên gọi đó. Nhất trí chứ?” Ông vừa rời đi thì Tikho, Thiệp và Pierre nhìn nhau, kiếm tìm vẻ mặt xác nhận cuộc viếng thăm của ông là có thật. Pierre đứng đờ ra, trốn tránh lời mỉa mai cay độc có thể buông ra từ miệng Tikho. Dần dần, sân hiên khách sạn Continental đã lấy lại vẻ thường ngày và Pierre đã có thói quen gặp gỡ Carlisle ở đó cùng những nhà báo khác đến Sài Gòn để đưa tin về các “sự kiện”. Dù cảm thấy không nên ở bên họ nhưng cậu vẫn hài lòng đôi chút khi mình được họ chấp nhận trong tình bằng hữu. Cậu bắt đầu nói, nhại lại họ, làm ra vẻ biết những bí mật tối thượng trong khi cậu chẳng hề biết tí gì, dại dột tưởng mình được che chở bởi giới quý tộc tự phong chấp nhận cậu quá dễ dãi này. Cậu cười hùa theo những lời đùa cợt của họ và chấp nhận những quy định của họ. Quy định số 1: không bao giờ tin tưởng nhà báo. Quy định số 2: không bao giờ nói chuyện với nhà báo. Quy định số 3: không bao giờ kết bạn với nhà báo. Buổi tối, cậu đi chơi với Carraz, chắc là do ảnh hưởng từ đội đặc công Ponchardier trứ danh nên cậu ta có thể hiên ngang cởi trần đi dạo với một dây lựu đạn quàng quanh cổ. Vài quán rượu đã mở cửa trở lại, vài cô gái đã tái xuất: những cô đẹp nhất đã bị lính Anh tóm mất và cho dù thế nào thì điểm của lính Pháp cũng đã rớt thê thảm sau cuộc đảo chính của Nhật ngày 9 tháng Ba. https://thuviensach.vn “Mật khẩu của tao, đó là Cửng-cu,” Carraz vừa nói vừa đẩy cậu lên phía trước. Carraz đi khắp nơi mà không hề e sợ, không cần hộ tống và không giấy phép, tự do như một người đã chết nhưng đang phiêu du một thời gian trên cõi trần. Cậu ta luôn có ba viên xúc xắc trong túi và bằng nguồn trò vui vô tận cùng những bài hát, cậu ta thu hút được đám trẻ con. Massu đã đi máy bay kịp gặp chủ tướng và chiến hạm Vinh quang đã đến nơi cùng Trung đoàn Bộ binh. Dronne, Fonde và những người khác - có thể còn hơn cả chuyện khi mình tướng Leclerc đến, cậu đã cảm nhận trong phong thái tự tin của họ khi đi ngược phố Catinat, những tiếng reo mừng rỡ của họ khi nhận ra đồng đội, một sự đợi chờ mới mẻ mà cậu đã không còn tin tưởng nữa. Nhưng còn lần này thì sao? Họ tin tưởng vào bản thân. Họ đi theo Leclerc, người đi theo De Gaulle, người đã cứu vớt danh dự cho Tổ quốc. Điều này không thể không có ý nghĩa. Bao nhiêu người anh dũng như vậy liệu có thể nhầm lẫn? Hẳn là trong chốc lát người ta có thể quên đi cuộc đình công đang tiếp diễn, rác rưởi và gạch vữa đầy trên đường phố và những người bên cảnh binh tình nguyện vận thường phục, đeo băng tay tam tài, đi tuần tra quảng trường Nhà Hát Lớn. “Cậu thực sự tin vào những điều ngu xuẩn này à?” Tin, tin, vẫn luôn là cái động từ này... Nhưng từ miệng Leclerc thì nó thật đúng đắn, còn từ miệng Carlisle lại trở nên trống rỗng và lạc điệu. Pierre không thể kiềm chế mong muốn làm gã vui lòng dù gã khiến cậu phật ý. Carlisle đã năm chục tuổi đầu và ánh mắt màu xanh lợt mỉa mai lẩn dưới mi mắt đã mở rồi nhắm trước bao cảnh đời. Một nếp nhăn cay đắng hiện trên khóe miệng gã. “Có thể đó là những điều ngu ngốc, Carlisle, nhưng tôi viết cho báo của quân đội Pháp. Chấm hết. https://thuviensach.vn - Tôi biết tỏng là cậu viết cho ai. Tôi muốn hỏi đánh giá riêng của cậu cơ. - Anh muốn tôi nói gì đây? Tôi là người Pháp. - Một câu trả lời kiểu Pháp - Một lời nhận xét kiểu Anh.” Chẳng có gì hay ho bằng những cãi cọ giữa bạn bè với nhau. Pierre nóng nảy trong khi gã bạn già vẫn lạnh tanh, cùng với nụ cười nhạt thể hiện tất cả những gì mà người ta muốn, một vẻ ngạo nghễ khó chịu, một thái độ khoan dung nhàm chán. “Đó là chiến tranh, vì vậy... - Ồ không đâu! Chỉ là chủ tướng thích đàm phán trên thế kẻ mạnh. - Rồi các cậu sẽ thay đổi thôi!” Pierre đấm tay xuống mặt bàn. “Đừng có hắt nước đi thế, anh bạn của tôi. Thời buổi khó khăn, một ly cũng quý hiếm như một cuộc đối thoại tử tế. - Tôi sẽ hắt nước đi nếu tôi muốn. - Nghe này, Garnier, cậu là một người thông minh. Cậu biết rõ vị thế kẻ mạnh của các cậu là cái quái gì khi không có chúng tôi, Sư đoàn lính Ấn 20 và tướng Gracey đần độn. Các cậu trở lại trong hành trang của chúng ta, hay đúng hơn là trong những chiếm hạm của chúng tôi, cùng binh lính, xe tải và vũ khí của chúng tôi. Thậm chí kể cả quân phục các cậu mặc cũng chẳng phải do các cậu trả tiền. Chẳng ai muốn các cậu có mặt ở đây - kể cả người Nhật, người Tàu https://thuviensach.vn và người Mỹ. Cả người Việt cũng không, rõ ràng là thế. Và nếu như Churchill không năn nỉ... - ... vì những lý do rất vụ lợi... - Kể từ khi nào lợi ích quốc gia đã bị loại khỏi chính trị vậy, xin kính cẩn hỏi cậu như thế? Và cậu thừa biết là vấn đề không nằm ở đó. - Thế thì vấn đề là ở đâu? - Vấn đề là De Gaulle của các cậu và nỗi ám ảnh của ông ta về uy quyền, Đế quốc Pháp, dù bây giờ người ta có gọi nước Pháp là gì. - Liên hiệp Pháp. - Khác nhỉ. Cứ đeo băng tay tam tài cho một trong những gã kia (gã chỉ vào một đội tuần tra đi ngang qua trước mặt họ) và gọi hắn là người giải phóng đi, nhưng hắn vẫn chỉ là một kẻ thực dân mà thôi. - Còn chúng tôi, vậy anh gọi chúng tôi là gì?” Carlisle ngừng một lát, uống một ngụm đồ uống duy nhất sẵn có: rượu gạo, mật, và sữa bột. “Chỉ vì cậu nên tôi sẽ động lòng mà gọi là những kẻ vô tội. Nhưng vì trung thực nên phải thêm rằng: chẳng bao lâu nữa các cậu sẽ không còn vô tội đâu.” Pierre sôi sùng sục trong lòng. Với mỗi từ mà người kia nói, cậu đều muốn dần cho gã ta một trận. https://thuviensach.vn Carlisle làm hiệu chào Franchini, ông chủ khách sạn Continental, đang đảo một vòng quanh các bàn. Gã đảo Corse cười đáp lại gã. Carlisle lại nhấp môi vào ly cocktail. Gã tặc lưỡi cứ như đó là rượu vang đỏ dom Pérignon. “Tôi biết: anh khó mà chấp nhận được rằng chúng tôi có đặc quyền bám lấy đế chế của mình trong khi các anh phải gạt bỏ, nhưng... - Nhưng sao? - Nhưng dù cả hai dân tộc chúng ta đều có thể phải đi đến chỗ từ bỏ đế chế của mình, thì giữa chúng ta vẫn có một sự khác biệt rất lớn.” Bên kia phố, Pierre phát hiện thấy một chú chuột, một chú chuột to tướng màu xám, gần như đen tuyền - sinh vật duy nhất quá mập mạp khi được thành phố này nuôi dưỡng. “Sự khác biệt đó là gì?” cậu hỏi, đột nhiên vẻ đầy mơ mộng, đôi mắt còn bị ám ảnh bởi ánh nhìn của con vật gặm nhấm đang bất động. “Khác nhau là ở chỗ chúng tôi đã thắng trận còn các cậu thì thua. - Chúng ta không nhìn sự việc theo cùng một cách. Cho dù thế nào thì những người ngồi đây như chúng ta đều đã đánh - và chiến thắng.” Carlisle không muốn châm chọc cậu hơn nữa. Gã đưa thuốc lá và lửa cho Pierre, thờ ơ với cái thứ vừa đột ngột hạ hỏa cho anh bạn người Pháp yêu quý của mình. Một chú chuột. Sự khác biệt mà một chú chuột có thể làm được. Ngày hôm sau, Bằng Sơn biến mất. https://thuviensach.vn 5. Tôi thích đi bộ một mình, hoặc gọi xích lô đưa mình đến một ngôi chùa hẻo lánh. Tôi chạy bộ đến bờ sông và dừng lại đó, hết cả hơi, hổn hển vì cơn ho trong khi mặt trời đang lặn, phản chiếu thứ ánh sáng màu đồng trên sông Sài Gòn, một tấm bưu thiếp, cảnh lúc này chính là như thế, một tấm bưu thiếp được gửi từ bong bóng thời gian. Ban đêm, tôi lạc trong một khu phố tối tăm và kết thân với một người bạn thực sự đầu tiên: một chú chuột bám theo tôi. Đôi mắt tinh nhanh nhìn tôi với một vẻ tôn thờ - hoặc đó là ấn tượng tôi cảm thấy từ trong bóng tối. Chúng tôi tán chuyện và nó kể rằng nó đến từ đảo Poulo Condor(1) nơi nó đã được chứng kiến các thế hệ tù nhân, những người cộng sản và những người yêu nước, những người gốc Bắc, những người gốc Nam, và nó đi đến kết luận rõ ràng rằng chẳng có gì giống một con người bị nhốt trong tù bằng một con người bị nhốt trong tù, dù khoảng cách giữa một người trong tù và một người bên ngoài cũng không xa lắm. Thật là triết lý, chuột thân mến của tao! Điều mày đã dạy cho tao mới hay làm sao trong cái đêm Chúa lòng lành này! Tôi đuổi theo chú chuột đang bò thoăn thoắt trên đường Tôn Thất Thiệp, gần ngôi đền của người Campuchia, thầm nài nỉ nó cho tôi thêm sự khôn ngoan tột cùng của nó. “Chuột ơi, chuột ơi, tôi thì thầm trong hơi thở, hãy nói cho tao nữa đi, hãy cứu tao khỏi tình trạng dốt nát này!” Nhưng chú chuột vẫn tiếp tục, thờ ơ với thân phận khốn cùng của tôi, vẫn ngậm chặt trong hai hàm răng nhọn cả một thế kỷ và chút ít tri thức. Trước khi biến mất ở lối vào một tòa chung cư cao cấp, nó vẫy vẫy đuôi và tôi nghe thấy, tôi thề là https://thuviensach.vn đã nghe thấy, một giọng the thé chói tai nói rằng: “Hãy quên đi tuổi tác của con người, hãy quên đi tuổi tác của động vật, hãy quên đi tuổi tác của loài chuột, hãy chuẩn bị cho cuộc sống khó khăn trong xà lim bởi vì một ngày nào đó, sắp thôi, đó chính là cái mà người ta gọi là cuộc sống.” Con chuột khốn khiếp! Nó đã phá hỏng buổi tối và cả đêm của tôi, và tôi còn thấy nó trong những giấc mơ, ngày một lớn lên, với đôi mắt xám tro lạnh lẽo, nhảy múa trên bụng tôi không biết chán, chưa bao giờ bập răng vào da thịt tôi nhưng luôn luôn trêu chọc tôi. Tôi rời khách sạn Continental và chuyển đến ở một khách sạn rẻ tiền hơn, tôi không dùng dịch vụ massage - không phải các dịch vụ “đặc biệt,” mặc dù việc ấy cũng không mấy khác nhau đối với tôi, trong những đêm bị con chuột triết lý kếch sù gàn dở quấy rầy. Lẽ ra tôi đã có thể nhắm mắt và để đôi bàn tay rắn rỏi vuốt ve, xoa dầu và nói với tôi: mặc kệ đi, mọi chuyện đều tốt đẹp, đôi bàn tay trên bàn chân tôi, trên lưng tôi, trên đùi tôi, gần những hòn bi đến nỗi khiến tôi thấy nhồn nhột và phải tự véo mình để không bật cười. Một hôm, có cô gái kể cho tôi nghe câu chuyện cuộc đời cô và tôi đã hơi độc ác khi không nghe, mà để mình được ru ngủ bằng lời than vãn về số phận không may mắn của cô. Tôi hiểu là cô ấy đã kể xong vì thấy im lặng khá lâu, khi tôi mở mắt ra thì thấy cô đang thổn thức vì chuyện mình đã kể còn tôi, tôi chẳng có chút ý niệm nào về chuyện đó. “Em tên gì? tôi hỏi với giọng vô cùng dịu dàng. - Kim Dung. - Tên hay thế. Chắc là nó phải có một ý nghĩa thơ văn rất đẹp. - Em xin lỗi, cô ấy nói, từ chối không nói rõ cho tôi về ý nghĩa thơ văn đẹp đẽ của tên mình. Em muốn làm gì đó thêm nữa nhưng https://thuviensach.vn