🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Câu chuyện nhà quản lý cà rốt và nghệ thuật khen thưởng Ebooks Nhóm Zalo Share by http://sachvui.com Share by http://sachvui.com Công Ty Samsung Trân trọng gửi đến bạn cuốn sách này. Phiên bản ebook này được thực hiện theo bản quyền xuất bản và phát hành ấn bản tiếng Việt của công ty First News - Trí Việt với sự tài trợ độc quyền của công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam. Tác phẩm này không được chuyển dạng sang bất kỳ hình thức nào hay sử dụng cho bất kỳ mục đích thương mại nào. Share by http://sachvui.com Share by http://sachvui.com Biïn dõch: VÛÚNG BAÃO LONG First News NHAÂXUÊT BA Ë N TRE à à Share by http://sachvui.com Share by http://sachvui.com LÚI GIÚIÁ THIÏUÅ Ban àang cê å m trïn tay quyï ì n sa í ch àa á äàûúcå dõch ra 15 thûátiïng va ë âban ra hún 200.000 ba á n trong ã thúi gian gê â n àêy cu ì a hai ta ã c gia á ãAdrian Gostick vaâ Chester Elton, nhûng ngûú ä i àa â ävaâàang laânhûng nha ä â quan ly ã ávaâtû vên tha ë nh cöng ta â i My å änhúâtriït ly ë áquanã trõ àang trú ã thanh thûúng hiï â u àö å c quyï å n cu ì a ho ã : “Bñ å quyït cu ë ãca-röâ t”. ë Ca-röâ t, loa ë i rau cu å ãhêu nhû khöng thï ì íthiïu trong ë bûa ùn cu ä a ca ã c gia àònh Êu – My á . Sú ä ãdô ca-röâ t chiï ë më võ trñ quan trong nhû thï å ëtrïn ban ùn cu â a ho ã å laâvò, nhû àa söë chung ta àï á u biï ì t, no ë á laâ loai thû å c ùn vû á a bö â í dûúng vû ä a chû â a nhiï á u loa ì i vitamin thiï å t yï ë u co ë á thïí giup cú thï á íduy trò sûc kho á e va ã âsûå thöng minh. Nïu ca ë -röâ t cê ë n thiï ì t cho mo ë i ngûú å i, mo â i giú å i, mo á iå luc, mo á i núi thò tuyïn dûúng – khen thûú å ng, theo ã Gostick vaâ Elton, cung thï ä . Thê ë t vê å y, mö å t lú å i khen â chên thanh, àu â ng lu á c co á á thïí biïn mö ë t ngûú å i bònh â thûúng tha â nh bê â c ky å taâ i. Mö â t phê å n thûú ì ng tho ã a àa ã ng, á 5 Share by http://sachvui.com àuáng ngûúâi khöng nhûäng giuáp baån giûä àûúåc nhên viïn gioi ma ã â con la â â möt ào å n bê â y hû í u hiï ä u àï å í tùng nùng suêt lao àö ë ng va å âduy trò sûå phat triï á n bï í n vû ì ngä cua cöng ty, tö ã íchûc cu á a ba ã n. å Bùng mö ç t cêu chuyï å n ngu å ångön hiïn àa å i va å ânhûngä diïn dõch hï î t sû ë c gê á n gu ì i, sinh àö ä ng, Gostick va å â Elton seächo chung ta thê á y tê ë m quan tro ì ng thû å c sû å å cua “ca ã -röâ t” trong viï ë c khúi dê å y nhû å ng tiï ä m nùng to ì lún àang ngu á ãyïn trong àöi ngu å änhên viïn cua mònh. ã Hy vong rù å ng, tê ç p sa å ch nho á ãnay se â äàem àïn cho ë ban mö å t ca å i nhòn mú á i me á ãvaâ thêt sû å å àöt pha å á trong cöng tac hoa á ch àõnh chiï å n lûú ë c pha å t triï á n trûú í c xu á thïëtoan cê â u ho ì a hiï á n nay. å - First News 6 Share by http://sachvui.com VÏÌCAÁC TAÁC GIAà Adrian Gostick vaâ Chester Elton, hai chaâng “Hiïåp sô Caâ-röët” àöìng súã hûäu bñ quyïët khen thûúãng nhên viïn àún giaãn nhûng hiïåu quaã àaätruyïìn cho chuáng ta möåt thöng àiïåp coá thïí laâm thay àöíi cùn baãn quan niïåm kinh doanh vaâ phûúng thûác quaãn lyá nguöìn taâi nguyïn quyá baáu nhêët trong moåi töí chûác: Con ngûúâi. Hai öng coân laâ àöìng taác giaã cuãa caác quyïín saách chuyïn vïì kinh doanh baán chaåy nhêët vaâ àûúåc hoan nghïnh nhiïåt liïåt: Managing with Carrots (Quan trõ bù ã ng khen thûú ç ng), A Carrot ã A Day ( Möîi ngaây möåt phêìn thûúãng). Hai öng àûúåc túâ Wall Street Journal vaâ Business Week xïëp vaâo haâng caác taác giaã best-seller taåi Myä. 7 Share by http://sachvui.com ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON Adrian Gostick Adrian Gostick àûúc tú å â Bûu àiïn Canada å goi la å â “Nhaâ khúiã xûúng ca á c chñnh sa á ch khen thûú á ngã nhên viïn”. Cac ta á c phê á m cu í a öng ã àûúc tú å âNew York Times àanh gia á la á â“múi me á ãvaâsangá tao”. Sa å ch cu á a öng àa ã äàûúc dõch sang 15 thû å átiïng vú ë iá hang trùm nga â n ba â n àûú ã c ba å n ra khù á p thï æ ëgiúi. Öng á laâ chuyïn gia hang àê â u trong lônh vû ì c tû vê å n khen ë thûúng nhên viïn. Adrian la ã âchuyïn gia cho túâUSA Today, nhêt ba å o á Investor’s Business vaâ hang chu â c ca å cá ên ba ë n chuyïn nga ã nh qua â n trõ kinh doanh kha ã c. Ca á cá tac phê á m cu í a öng cu ã ng àûú ä c pha å t trïn ca á c àa á i ABC, â CNBC vaâÀai pha â t thanh Hoa Ky á .â Öng laâ nhaâ bao àûú á c trao tù å ng nhiï å u gia ì iã thûúng lú ã n. Hiï á n nay, Adrian Gostick la å Gia â m àö á cë giao tïëCöng ty O. C. Tanner, möt cöng ty chuyïn å vïìtû vên khen thûú ë ng nhên viïn ha ã ng àê â u thï ì ëgiúi,á àöng thú ì i la â tha â nh viïn hö â i àö å ng cö ì vê ë n cu ë a ta ã p chñ å Human Capital Strategies and News. Adrian Gostick lêy bù ë ng Tha ç c sô qua å n trõ Àa ã i ho å c Seton å Hall, núi öng thûúng àûú â c mú å i la â m gia â o sû thónh á giang. Ca ã c ba á n co å áthïí liïn lac vú å i öng theo àõa chó: á [email protected] 8 Share by http://sachvui.com CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà Chester Elton Cuäng nhû Adrian Gostick, Chester Elton luön laâ chuã àïì bònh luêån cuãa nhiïìu túâ baáo, trong àoá coá túâ New York Times vaâ túâ Wall Street Journal. Túâ Bûu àiïån Canada cuäng phong öng laâ “Nhaâ khúãi xûúáng caác chñnh saách khen thûúãng nhên viïn”. Larry King, Chuã tõch Haäng CNN goåi öng laâ “möåt taác giaã àaáng àoåc”. Chester giûä chûác Phoá Chuã tõch Cöng ty O. C. Tanner vaâ cuâng laâm viïåc vúái Adrian. Öng laâ möåt thuyïët trònh gia coá haâng vaån khaán thñnh giaã tûâ Bùæc Kinh àïën Budapest (Hungary), tûâ Singapore àïën Seattle, vaâ laâ möåt diïîn giaã nöíi tiïëng taåi caác diïîn àaân vïìquaãn trõ nhên lûåc vaâthi àua khen thûúãng. Öng laâ nhaâ tû vêën vïì caác chñnh saách khen thûúãng nhên viïn cho nhiïìu khaách haâng thuöåc 500 cöng ty haâng àêìu Hoa Kyâ. Saách cuãa öng thûúâng àûúåc giúái thiïåu vaâ trñch dêîn trïn caác chûúng trònh phaát thanh vaâ truyïìn hònh nûúác Myävïì àïì taâi quaãn trõ nguöìn nhên lûåc. Àõa chó e-mail cuãa öng: [email protected] 9 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON TAI SAO BA Å N CÊ Å NÌ “BÑ QUYÏËT CUÃCAÂ-RÖËT”? Chaãy maáu chêët xaám ngaây nay àaätrúã thaânh vêën naån maâ nhiïìu doanh nghiïåp àang phaãi àöëi mùåt. Úà Bùæc Myä, ngay vaâo thúâi kyâ kinh tïë suy thoaái nhêët, tyã lïå nhên viïn thay àöíi chöî laâm trung bònh cuäng úã mûác 20%, vaâ möîi cöng ty chuáng töi coá dõp tiïëp xuác àïìu cho rùçng giûäàûúåc nhên viïn gioãi (nhêët laâsau caác àúåt sa thaãi) laâmöåt vêën àïì rêët àau àêìu. Kïët quaã khaão saát cho thêëy hún 60% ngûúâi lao àöång khöng caãm thêëy gùæn boá vúái núi laâm viïåc hiïån taåi vaâcuäng khöng coá yáàõnh keáo daâi quaá hai nùm. Thêt kho å ma á tûú â ng tûú ã ng ca å i gia á pha á i tra ã khi ã àïí mêt nhû ë ng nhên viïn thû ä c sû å å coá nùng lûc. å Khöng ñt cöng ty khi thûã lam mö â t phe å p tñnh àa á ä phai sû ã ng sö ã t trûú ë c nhû á ng thiï ä t ha å i ta å i chñnh â khöng lö í . Na ì o la â â chi phñ tuyïn du í ng, huê å n luyï ë nå àao ta â o, phu å å cêp ài la ë i, trú å å cêp ho ë c nghï å , ba ì oã hiïm,… cho nhû í ng ngûú ä i chu â ng ta chûa biï á t co ë á thïílam àûú â c gò cho cöng ty hay khöng, hay ho å ålaiå ra ài sau àöi ba thang thû á ãviïc va å âàïílai ca å ãmöt mú å á bong bong cho chu â ng ta. Ào á á laâ chûa kïí cac loa á iå 10 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà chi phñ vö hònh. Chùng ha è n nhû, khi mö å t nhên å viïn gioi nghó viï ã c, ba å n se å ämêt ài mö ë t tê å m gûúng ë sang va á â chùc chù æ n nhû æ ng ngûú ä i co â n la â i se å äkhöng khoi thù ã c mù æ c: “Co æ á chuyïn gò thï å ë nhó? Tai sao å cöng ty lai mê å t toa ë n nhû â ng ngûú ä i gio â i nhû thï ã ?”. ë Dô nhiïn, nhiïu nha ì â quan ly ã á àaä cöë trên an ë rùng du ç âsao doanh söëcua cöng ty vê ã n rê î t la ë c quan. å “Chung töi se á äthay bùng nhû ç ng ngûú ä i mú â i va á â hoå seä coá nhûng y ä á tûúng mú ã i.” Co á á le yä á kiïn na ë y se â ä àûng vû á ng nï ä u nhû ngûú ë i ra ài chó la â ânhûng nhên ä viïn kem co á i. Khöng may la ã ânhûng ngûú ä i yï â u ke ë má thûúng khöng tû â yå áthöi viïc ma å âthay vao ào â á lai la å â nhûng nhên viïn xuê ä t sù ë c, co æ á nhiïu y ì átûúng sa ã ngá tao hoù å c la å â nhûng ngûú ä i co â á khaã nùng thu hut vö á söë khach ha á ng mú â i vï á ì cho ban. Ào å ámúi la á â nhûngä ngûúi la â m nïn nhû â ng àiï ä u ky ì â diïu va å â chó coá hoå múi la á ângûúi co â á quyïn lû ì a cho å n núi la å m viï â c. å Vêåy, laâm thïë naâo àïí giûäàûúåc hoå? Baån haäy aáp duång “Bñ quyïët cuã caâ-röët”! Chuáng töi xin khöng baân àïën caác khoaãn böíng löåc àùåc biïåt hêëp dêîn coágiaátrõ tûâbaãy con söë trúã lïn daânh cho nhûäng con ngûúâi coá àêìu oác kinh bang tïë thïë. Chuáng töi chó muöën noái àïën 11 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON “nhûäng cuã caâ-röët” nhoã beá hay noái caách khaác, àoá laâ nhûäng sûå tuyïn dûúng khen thûúãng vaâ cöng nhêån thaânh tñch nhên viïn. Chñnh nhûäng “cuã caâ-röët” àoá seä laâm cho nhên viïn cuãa baån khoá loâng rúâi boã baån. Haäy suy gêîm vïì vêën àïìsau: Bêët kyâ ai cuäng coá thïí tûâ boã möåt cöng viïåc töët khöng chuát höëi tiïëc àïí nhêån lêëy möåt cú höåi khaác töët hún. Biïu tûú í ng loa å t sa å ch viï á t vï ë ìchuãàïì Khen thûúng Nhên viïn cu ã a Gostick & Elton. ã Hoå sùén saâng tûâ boã möåt chiïëc xe húi àúâi múái hay möåt vùn phoâng laâm viïåc àêìy tiïån nghi àïíàïën vúái möåt cöng ty naâo àoámaâhoå coáthïí phaát huy cao nhêët nùng lûåc cuãa mònh vaâ àûúåc cöng nhêån àuáng mûác. Daniel Horne, Trûúãng khoa Tiïëp thõ cuãa Trûúâng Providence, cho biïët: “Coá nhûäng lúâi noái khöng mêët tiïìn mua hay nhûäng phêìn thûúãng tuy khiïm töën nhûng laåi coáthïí goáp phêìn taåo ra möåt möi trûúâng laâm viïåc maâ nhiïìu ngûúâi muöën gùæn boá. Àöìng thúâi, cuäng coárêët nhiïìu nhûäng chi phñ thûåc tïëvaâvö hònh maâcöng ty phaãi gaánh chõu khi 12 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà möåt nhên viïn gioãi nghó viïåc, nhêët laânhûäng hêåu quaã liïn hoaân àïí laåi tûâsûå ra ài cuãa hoå”. Vêåy maâ hiïëm khi chuáng ta thêëy caác nhaâ quaãn lyá chuã àöång suy nghô vïì hiïåu quaã cuãa viïåc cöng nhêån thaânh tñch nhên viïn. Kïët quaã laâ gò? Haäy xem möåt dêîn chûáng sau àêy: Taåi möåt cöng ty khai thaác khoaáng saãn vuâng Têy Bùæc, coámöåt chuyïn gia tiïëp thõ múái vaâo laâm viïåc àûúåc vaâi thaáng. Anh êëy thûåc sûå laâ möåt chuyïn gia gioãi, rêët saáng taåo vaâ coá möåt bêìu nhiïåt huyïët lúán. Nhûng röìi anh laåi quyïët àõnh ra ài chó sau vaâi thaáng ngùæn nguãi. Chuáng töi àaägùåp vaâtroâ chuyïån cuâng anh êëy. Ngûúâi chuyïn gia naây thûâa nhêån rùçng tiïìn lûúng úã cöng ty múái khöng khaá hún, anh êëy coân phaãi chuyïín caã gia àònh àïën chöîmúái xa hún caã ngaân cêy söë. Nhûng úãnúi laâm viïåc múái, anh caãm thêëy mònh àûúåc trên troång hún. Thò ra àoá laâ ngoån nguöìn quyïët àõnh cuãa anh. Anh kï: “Chu í ng töi co á ámöt cuö å c ho å p nö å i bö å å vïì möt dû å aå n àang tiï á n ha ë nh. Sau ào â , àï á í giúiá thiïu dû å aå n ra trûú á c cöng chu á ng, töi àa á änöîlûc hï å të mònh àïí àûa noá vao chûúng trònh truyï â n hònh ì 13 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON cua Oprah ã (1) nhùm ta ç o tiï å ng vang va ë â thu hut sû á å quan têm cua dû luê ã n. Chûúng trònh àûú å c thû å cå hiïn mö å t ca å ch hoa á n ha â o, ca ã c sï á p lú ë n cu á a töi co ã ácú höi àa å nh bo á ng tïn tuö á i va í â àïí lai nhû å ng ê ä n tûú ë ngå vö cung tö â t àe ë p vú å i ha á ng triï â u kha å n thñnh gia á ãtrûcå tiïp cu ë ng nhû gia ä n tiï á p qua ma ë n a â nh nho ã . Vê ã yå maâ nûa lú ã i ca â m ún da ã nh cho töi cu â ng khöng co ä .á Hònh nhû viïc thû å a nhê â n cöng sû å c cu á a töi la ã mö â tå cûc hònh àö å i vú ë i ho á !”. å Baån thêëy àoá, moåi thûá àïìu coá thïí seäkhaác ài nïëu coá möåt lúâi khñch lïå àuáng luác! Vaâàêy khöng phai la ã âmöt vê å n àï ë ì caábiït. Rick å Beal, cöë vên cê ë p cao cu ë a Watson Wyatt, cho biï ã t:ë Theo möt kï å t qua ë ã nghiïn cûu va á o nùm 2000, chó â coá24% cac nha á âlanh àa ä o xem khen thûú å ng la ã âcöng cuå ghi nhên tha å nh tñch va â â giûächên cac nhên viïn á cua mònh. Öng co ã n cho biï â t thïm: “Mù ë c du å â nïnì kinh tïëtoan cê â u àang suy gia ì m va ã âviïc tiï å t gia ë m chi ã phñ laâ yïu cêu cê ì p ba ë ch, nhûng sû á å khan hiïm lao ë àöng chê å t lûú ë ng cao ào å i ho â i ngûú ã i sû â ã dung lao å àöng pha å i hï ã t sû ë c nùng àö á ng va å âsang ta á o trong viï å cå àûa ra nhûng chñnh sa ä ch khen thûú á ng xa ã c àa á ngá nïu ho ë åmuön giû ë äàûúc ca å c nhên viïn gio á i”. ã (1) Oprah Winfrey, nûäMC nöíi tiïëng nhêët nûúác Myähiïån nay.14 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà Úà cêëp àöå doanh nghiïåp, sau nhiïìu nùm laâm viïåc cuâng nhûäng rùn àe vaâ têm lyá lo súå bõ mêët viïåc, nhên viïn khöng coân yáàõnh cöëng hiïën lêu daâi cho cöng ty nûäa. Vaâ àoá thûåc sûå laâ möåt cuöåc chiïën rêët gay go. Nhûäng cuöåc sa thaãi, cùæt giaãm nhên viïn haâng loaåt vaâ cú cêëu laåi quy trònh saãn xuêët dêîn túái nhûäng töín thêët vïì nguöìn nhên lûåc vaâ laâm thõ trûúâng lao àöång toaân cêìu ngaây caâng trúã nïn noáng boãng hún. Möåt baâi baáo múái àêy trïn túâ New York Times chó ra rùng gê ç n 1/4 ngûú ì âi lao àöång trïn toaân nûúác Myäàaäphaãi nöîlûåc àïën kiïåt sûác. Möåt nûãa trong söë àoá cho rùçng núi laâm viïåc cuãa hoå chó laâ chöîàïí nghe nhûäng lúâi quaát thaáo vaâ xuác phaåm. Möåt phêìn ba nhûäng ngûúâi ài laâm thûúâng xuyïn bõ mêët nguã vò aáp lûåc cöng viïåc. Nïëu úã vaâo nhûäng thúâi kyâ trûúác, coá leänhên viïn àaärêìm röå àònh cöng. Nhûng ngaây nay àaä khaác, nhaâ triïët hoåc hiïån àaåi Homer Simpson nhêån xeát: “Nïëu hoå khöng thñch cöng viïåc cuãa mònh, hoå cuäng seäkhöng àònh cöng. Nhûng hoå chó laâm viïåc vúái möåt nûãa nùng suêët maâthöi!”. Àïí caãi thiïån tònh hònh naây, baån nïn aáp duång “Bñ quyïët cuã caâ-röët”, búãi chuáng seä giuáp 15 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON baån vaânhên viïn cuãa baån möåt caách hiïåu quaã, caã trong sûå phaát triïín nùng lûåc caá nhên vaâ vò muåc tiïu tùng trûúãng bïìn vûäng cuãa cöng ty. Mong rùçng khi àoåc quyïín saách naây, baån seä tòm thêëy sûå hûáng khúãi vaâ hêëp dêîn tûâ hûúng võ cuãa “caâ-röët”, hûúng võ cuãa thaânh cöng! Adrian Gostick - Chester Elton 16 CÊU CHUYÏÅN VÏÌ NGHÏÅ THUÊÅT ÀÖÅNG VIÏN KHEN THÛÚÃNG 1 TUÊN LÏ Ì ÎÀEN TÖI Ë CUÃA ÀAÅI UÁY VEX Sau hai mûúi nùm laâm viïåc cêåt lûåc, cuöëi cuâng Vex cuäng àûúåc thùng chûác àöìn trûúãng. Leä ra àoá phaãi laâ möåt ngaây àaáng tûå haâo nhêët, àaáng hên hoan nhêët trong àúâi anh. Nhûng, thay vò mang theo vaâi tuyáp kem chöëng nùæng vaâ ài du lõch àïën möåt baäi biïín thêìn tiïn naâo àoá, hoùåc sùæp xïëp cêín thêån böå lïîphuåc sô quan cuãa mònh vaâo va li àïí chuêín bõ tham dûå möåt buöíi tuyïn dûúng cöng trang long tro å ng, anh la å åi phai nhe ã át àêìy ba lö naâo àöì höåp, naâo thuöëc chöëng giaán àïí lïn àûúâng nhêån nhiïåm vuå múái taåi möåt vuâng àêët xa xöi trong vuätru, ha å nh tinh “Purgatory” â (1). Têët nhiïn Purgatory khöng phaãi laâ tïn thêåt cuãa vuâng àêët àoá, nhûng ngûúâi ta vêîn thñch goåi (1) Purgatory, theo Cú àöëc giaáo, laâ núi caác linh höìn bõ àaây àoåa (coá thïí hiïíu nhû àõa nguåc). 19 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON noá nhû vêåy, búãi Tiïíu haânh tinh söë 3 naây àuáng laâ möt àõa ngu å c trê å n gian. ì Vex àaäkhöng thïítûúãng tûúång àûúåc rùçng sau têët caã nhûäng thaânh tñch xuêët sùæc cuãa mònh, anh laåi bõ àiïìu àïën möåt haânh tinh khö khan nhêët, vö võ nhêët trong vuätruå. Noá chùæc chùæn laâ lûåa choån cuöëi cuâng cuãa bêët cûátay àöìn trûúãng múái naâo. - Vex, - chó huy trûúãng cuãa anh noái. - Chuáng töi cûã anh àïën Tiïíu haânh tinh söë 3 àïí tiïëp tuåc phuåc vuå cho sûå nghiïåp phaát triïín nïìn vùn minh cuãa chuáng ta. Trong khi Vex thúã daâi ngao ngaán thò võ chó huy phaán: - Khöng giêëu gò anh, trûúác àêy töi cuäng àaäcûã rêët nhiïìu sô quan gioãi àïën àoá, nam coá nûä coá, nhûng hoå chùèng laâm núi àoá thay àöíi àûúåc gò! Anh hiïíu yátöi chûá? Vò thïë, töi khöng mong àúåi gò nhiïìu úã anh. Anh cûá cöë hïët sûác xem sao! Àai uå y Vex chûa kõp mú á ã miïng trûú å c ha á ngâ àöng cêu ho ë i àang dö ã n dê ì p xuê å t hiï ë n trong àê å uì anh thò võ chó huy àaäphêy tay cha í o va â âbiïn nhanh ë vao pho â ng. Vex nhòn ca â nh cû á a ào ã ng sê á p la å i, rö å iì 20 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà àûa mùt nhòn cö thû ky æ áàang móm cûúi chia buö â nì vúi anh. Vex àa á nh quay ài va â â àau khöí bûúc lïn á tau con thoi ma â â khöng chùc mònh co æ á thïí hoanâ thanh nhiï â m vu å å nay hay khöng, cu â ng khöng hiï ä uí àûúc ta å i sao nhû å ng ngûú ä i trûú â c anh la á i thê å t ba ë i va å â cung chù ä ng biï è t la ë âmònh phai bù ã t àê æ u tû ì â àêu. Hai ngay sau khi àï â n Purgatory, Vex giú ë â àêy àang ngöi sau mö ì t chiï å c ba ë n phu â lúã p bu á i da å y nhòn â qua ö cûa sö ã íàêy bu ì i hûú å ng vï á ìphña canh àö á ng va ì ngâ ua cu á ng ngê ä p tra å n bu â i cu å a Tiï ã u ha í nh tinh sö â ë 3. Anh cöë ghi nhúánhûng gò àang hiï ä n ra trûú å c mù á t.æ Caãm nhêån àêìu tiïn cuãa Vex: Tiïíu haânh tinh söë 3 laâ vuâng àêët cuãa buåi bùåm. Moåi thûá àïìu bõ xoáa nhoâa dûúái lúáp buåi mõt muâ, dûúâng nhû khöng coá gò thay àöíi àaä haâng trùm nùm qua. Anh veåt möåt lúáp buåi trïn ö cûãa söí vaâ doäi theo möåt chiïëc xe àang chaåy ngang qua. Tûâng àaám buåi cuöìn cuöån cuöën vaâo baánh xe àïí röìi rúi xuöëng lêëp trúã laåi vaâo dêëu vïët cuãa baánh xe vûâa in trïn mùåt àûúâng. Tiïëp àïën laâ nhûäng con giaán khöíng löì. Anh tûâng tröng thêëy möåt con giaán coân to hún caã möåt chiïëc Volkwagen thúâi cöí. Nhûäng àïm àêìu tiïn, 21 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON anh àaäphaãi chui vaâo böìn tùæm àïí nguã nhùçm àïì phoâng sûå têën cöng cuãa chuáng. Nhûng cöng bùng ma ç â noi, tiï á nì lûúng úã àêy àûúcå traã cao hún so vúiá bêët kyâ núi naâo khaác. Ngoaâi ra anh coân àûúåc hûúãng nhiïìu Cam nhê ã n àê å u tiïn cu ì a Vex: ã Tiïu ha í nh tinh sö â ë3 laâvung àê â t cu ë a bu ã i bù å m. å böíng löåc khaác nûa: sö ä ë ngay nghó â phep ha á ng nùm cao hún; co â ámöt bar ca å âphï giaá caã rêt pha ë i chùng du ã â àöi khi phai chõu kho ã á chúâ àúiå möt chu å t, va á â con co â á caã may ba á n thû á c ùn tû á å àöng; å thêm chñ anh co å n àûú â c nghó la å m viï â c ca å ã ngay thû â á Sau nû á a.ä Nhûng mùc cho lûúng cao va å âböng hê í u, chù å ngè ai muön àï ë n àêy ca ë . Núi na ã y vê â n thiï î u sinh khñ du ë â nhûng ngûú ä i chó huy “xui xe â o” trûú ã c ào á áàaäcöëgùngæ hït sû ë c. Nhiï á u dên thûú ì ng va â â sô quan àön tru ì á àaä àïn àêy nhûng hê ë u hï ì t àï ë u bo ì ã ài. Duy chó coá vaiâ gia àònh bam tru á å vò hoå khöng thïí àïn núi na ë oâ khac. Va á âÀai uå y Vex cu á ng àûú ä c ca å nh ba ã o rù á ng ho ç å 22 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà laâ “nhûng ngûú ä i khöng co â á khaã nùng tön ta ì i ú å ã nhûng ha ä nh tinh co â átñnh canh tranh sinh tö å n cao”. ì “Mònh seäthay àöíi núi naây”, Vex noái to vúái chñnh mònh. Anh voâ àêìu bûát tai vaâmúã ngùn keáo höåc baân trïn cuâng. Vex gaåt sang bïn möåt àöëng giêëy goái keåo chewing-gum vaâ möåt loå thuöëc chöëng chêëy rêån röîng khöng. Ngoaâi ra khöng coân thûágò khaác. Anh múã tiïëp ngùn dûúái, cuäng chùèng coá gò. Anh àõnh àoáng laåi thò nhaác thêëy hai chiïëc bao thû nhoã phuã àêìy buåi nùçm sêu bïn trong. Anh nhùåt lêëy möåt chiïëc vaâthöíi ài lúáp buåi daây bïn trïn. - Hûâmmm… - Anh lêìm bêìm - Haåt giöëng... Anh thöi sa í ch àï å n ha ë t bu å i cuö å i cu ë ng. Ca â i bao á thû nhoã àûng nhû å ng ha ä t giö å ng ca ë -rö â t, hay ñt nhê ë të cung giöng giö ä ng ca ë -rö â t nï ë u nhòn va ë o ca â i vï á t ma å uâ cam con so â t la á i trïn tê å m hònh ngoa ë i bò thû. Anh â lêt mù å t sau lïn xem, chûa ai tû å ng mú â ã noá ca. Àiï ã uì àoá cung chù ä ng co è á gò àang nga á c nhiïn. Anh nhòn å ra cûa sö ã , ngoa í i kia la â âmöt vu å ng àê â t va ë ng cha â y, la á mâ sao maâtröng àûú ì c ca å -rö â t? Co ë áleächûa ai tröng thû ì ã va thê â m chñ xûa nay cu å ng chù ä ng co è ai ú á ha ã nh tinh â nay àûú â c ùn mö å t thû å árau cuã tûå nhiïn nao. Ngûú â iâ 23 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON ta chó viïc nhê å n nu ë t la á â coángay loai cha å o tö á ng hú í på chûa nhiï á u khoa ì ng chê á t, la ë i gia å u vitamin. â Anh àïí chuáng laåi ngùn keáo vaâ bùæt tay vaâo nhiïåm vuå àêìu tiïn cuãa möåt àöìn trûúãng. Caã ngaây höm àoá, Vex khöng ngûâng suy nghô vïìnhûäng haåt giöëng. Ai àaäàïí chuáng laåi àêy? Anh khöng thïí biïët àûúåc ai àaätûâng tröng cêy ú ì ã àêy duâ anh àaä àoåc thêëy rùçng coá ngûúâi àaä laâm Cai bao thû nho á ãàûng nhû å ng ha ä t giö å ng ca ë -röâ t.ë viïåc àoá haâng thêåp kyã trûúác thúâi kyâ khai hoáa. Coá thúâi kyâ trong lõch sûã haânh tinh xanh, ngûúâi ta thûåc sûå söëng bùçng caác loaåi thûåc phêím tûúi söëng thiïn nhiïn vaâ hoå rêët ûa chuöång chuáng. Nïëu vêåy nhûäng haåt giöëng kia àaä bõ laäng quïn bao lêu röìi? Töëi höm àoá, anh goåi moán caâ-röët töíng húåp. Anh vûâa ùn, vûâa trùn trúã möåt yá nghô àiïn röì. Chuyïån gò seä xaãy ra nïëu anh gieo nhûäng haåt giöëng àoá? Anh lêëy khùn lau caái thòa àêìy buåi vaâtûå 24 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà giïîu mònh. Úà àêy chûa àêìy ba ngaây maâ anh gêìn nhû thaânh ngûúâi mêët trñ. Àuáng laâ möåt yá tûúãng ngöng cuöìng. Nhûng röìi àïm höm àoá, sau khi leo vaâo böìn tùæm vaâtrûúác khi chòm vaâo giêëc nguã, àêìu oác anh vêîn coân lúãn vúãn yá nghô: “Sao mònh laåi khöng thûã nhó, coámêët gò àêu naâo?”. Saáng höm sau, anh dêåy trïî. “Öi caái lûng cuãa töi, sao noáï êím thïë naây!”. Anh laâu baâu nhûng trong loâng röån raâng vúái yá nghô tröìng caâ-röët. Tröng tro ì t khöng pha å i la ã â möt cöng viï å c àún å gian, nï ã u khöng muö ë n no ë i la á ârêt cû ë c khö å . Thïm í vao ào â , anh luön bùn khoùn vú á i yá ánghô rùng àiï ç uì mònh àang lam liï â u co å ágò àoásai lêm chùng. Thê ì må chñ nïu nhú ë âcoáphep la á å giup anh gieo trö á ng tha ì nhâ cöng thò vúi sö á ëhat giö å ng ñt o ë i ào ã , anh se á älam àûú â cå gò? “Coáleämònh chó phñ thúi gian vö ñch ma â âthöi”, röi anh no ì i to: “Ta á i sao mònh la å i tû å å buöc mònh å vao nhû â ng kho ä á khùn nay nhó?”. â Anh ngöìi xuöëng vaâ xoa cùçm. Nhûng maâ, biïët àêu chuáng laåi phaát triïín töët… Anh tûúãng tûúång caái caãm giaác àûúåc nïëm loaåi caâ-röët nguyïn chêët, tûå nhiïn vaâ böí dûúäng, röìi laåi nhùn nhoá cûúâi vaâ nghô: 25 Lûaã thûãvaâng, gian nan thûãsûác. HÖI CHÛ Å NG Á SÚÅ CA-RÖ Â TË Sûå thêt la å , hê â u hï ì t ca ë c nha á â quan ly ã á àïu ñt thû ì cå hanh viï â c khen thûú å ng nhên viïn cu ã ng nhû thû ä a nhê â nå nùng lûc cu å a ho ã . Àiï å u ào ì á thêt àa å ng tra á ch bú á i ho ã å chñnh laâ nhûng ngûú ä i duy nhê â t co ë á thïí lam tö â t viï ë cå nay. Co â thï á ho í se å ca ä m thê ã y lu ë ng tu á ng khi lê á n àê ì u tiïn ì khen thûúng mö ã t nhên viïn. Àû å ng lo, ào â á laâmöt dê å uë hiïu cho mö å t sû å å khúi àê ã u tö ì t àe ë p. å Chuáng ta khöng nïn boã qua möåt thûåc tïë khöng thïíchöëi boãcuãa cuöåc söëng, àoá laâ àïígia tùng hiïåu nùng laâm viïåc cuäng nhû sûå haâi loâng trong cöng viïåc, nhên viïn cuãa baån rêët cêìn nhêån àûúåc sûå cöng nhêån tûâphña baån. Viïåc khen thûúãng khöng phuå thuöåc vaâo võ giaám àöëc àiïìu haânh hay nïìn vùn hoáa cöng ty baån maâ chñnh caác nhaâ quaãn lyá cêëp trung múái laâ ngûúâi cêìn phaãi thiïët lêåp caác chñnh saách khen thûúãng vaâ cöng nhêån nùng lûåc cuãa nhên viïn. Caác nghiïn cûáu chó ra rùçng nhûäng khen tùång tûâcêëp trïn trûåc tiïëp seä coátaác duång cao hún so vúái tûâcaác laänh àaåo cao hún, nhûäng ngûúâi maâ nhên viïn cuãa baån chó coá thïígùåp mùåt àöi lêìn trong thaáng. 27 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON Nhûäng trúãngaåi cuãa viïåc khen thûúngã Duâ ban àang la å m viï â c trong mö å t möi trûú å ng gù â på nhiïìu trúãngaåi, duânhiïìu ngûúâi trûúác baån àaätûâng thêët bai ï chï å , du ì ânhên viïn cua ba ã n co å áphan àö ã i sû ë å thay àöi, du í âcac nha á âlanh àa ä o cê å p cao trong cöng ty ba ë nå khùng khùng rùng cöng sû ç c cu á a nhên viïn àa ã äàûúcå cöng nhêån bùçng nhûäng têëm phiïëu chi traãlûúng haâng thang, du á âban vû å a khö â n khö ë ítrai qua mö ã t àú å t cù å t gia æ mã nhên viïn, vaâduâtrong bêt cû ë átrûúng hú â p na å o ài nû â a, ä ban ha å y nhú ä rùá ng khen thûú ç ng luön la ã biï â n pha å p hû á uä hiïu nhê å t àï ë íkhñch lïåmoi ngûú å i la â m viï â c tö å t hún. ë Qua nhûng lê ä n tiï ì p xu ë c vú á i ca á c cöng ty thuö á c nhiï å uì lônh vûc kha å c nhau, chu á ng töi nhê á n ra rù å ng chó co ç á10% àïn 20% ca ë c nha á âquan ly ã ábiït khen thûú ë ng nhên viïn ã möt ca å ch kõp thú á i va â âhiïu qua å . Va ã âthêt sû å å laâàiïu àa ì ngá tiïc khi co ë mö á t sö å nha ë qua â n ly ã àa á cù ä t bo æ hù ã n thú è i gian â danh cho viï â c ghi nhê å n nö å îlûc cu å a nhên viïn. ã Àïíthanh cöng vï â ìmùt qua å n trõ nhên sû ã åcung nhû àï ä í gop phê á n pha ì t triï á n cöng ty, ba í n pha å i biï ã t hy sinh ba ë nã thên möt chu å t àï á íchia se. Ba ã n pha å i lù ã ng nghe, khñch lï æ å vaâ luön laâmöt phê å n quan tro ì ng trong àö å i ngu å änhên viïn cua mònh. Vê ã y thò ta å i sao vê å n co î n tònh tra â ng nhiï å uì nhaâquan ly ã áchûa thûc sû å å quan têm àïn viï ë c ghi nhê å nå 28 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà nöîlûc cu å a nhên viïn? Co ã á rêt nhiï ë u ly ì á do, tûu trung å chung töi xin liï á t kï nhû å ng ly ä ádo phöíbiïn nhê ë t sau àêy: ë Lo ngai gia å m su ã t uy quyï á n ì Möt sö å ënhaâquan ly ã álo ngai rù å ng nï ç u ho ë å quaánöngì nhiït va å âgên gu ì i vú ä i nhên viïn thò sû á å thên mêt ào å á seä lam gia â m ài sû ã tön tro å ng cu å a nhên viïn àö ã i vú ë i ho á , se å ä khiïn cho viï ë c thi ha å nh ky â ã luêt nhên viïn (khi cê å nì thiït) se ë ägùp kho å á khùn. Vêy, nhên viïn co å á lam viï â cå chùm chó hún khi ban khöng to å ãra thên thiïn vú å i ho á ?å Cêu traãlúi la â : Khöng. Nhên viïn chó la â m viï â c tö å t hún ë cho nhûng ngûú ä i ên cê â n vú ì i ho á va å biï â t quan têm àï ë në cac nhu cê á u cu ì a ho ã .å Khöng hiïu ro í älúi ñch cu å a viï ã c khen thûú å ng ã Kït qua ë ãtûâmöt nghiïn cû å u lú á n nhê á t tû ë âtrûúc tú á i nay á vïìmûc àö á åhai loâ ng cu â a nhên viïn ta ã i núi la å m viï â c cho å thêy viï ë c ghi nhê å n nö å îlûc va å â khen thûúng nhên viïn ã laâ nhûng yï ä u tö ë ë then chöt giu ë p nêng cao nùng suê á të lao àöng, àem la å i sû å ha å i lo â ng cu â a kha ã ch ha á ng va â ha â nå chïëthêp nhê ë t tó lï ë å nhên viïn boãviïc. No å i ca á ch kha á c, á khen thûúng va ã â thûa nhê â n sû å å àong go á p cu á a nhên ã viïn khöng phai la ã âchuyïn vù å t va å nh. Khöng co ä áchñnh sach na á y, ba â n àû å ng mong àa â t àûú å c nhû å ng tha ä nh tñch â lún lao. á 29 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON Khöng coáthúi gian â Hùèn nhiïn moåi nhaâ quaãn lyá àïìu rêët bêån röån. Vúái khöëi lûúång cöng viïåc ngaây caâng tùng trong khi laåi thiïëu nhên viïn höîtrúå, dûúâng nhû chuáng ta ai cuäng phaãi àaãm àûúng ba hay böën cöng viïåc cuâng möåt luác (nhûng chó àûúåc traãcöng cho möåt viïåc maâthöi). Tuy nhiïn, viïåc cöng nhêån àoáng goáp cuãa nhên viïn cuäng khöng laâm baån phaãi mêët quaá nhiïìu thúâi gian. Haäy cöëdaânh chuát thúâi gian àïíghi nhêån nhûäng àoáng goáp cuãa hoå àïí toã loâng trên troång cöng lao cuãa hoå, vaâtrïn têët caãlaâàïítaåo ra möåt hiïåu nùng laâm viïåc cao hún, möåt möi trûúâng laâm viïåc töët hún. Vúái muåc tiïu nhû vêåy, viïåc khen thûúãng hoaân toaân laâ möåt cöng viïåc thêåt sûå cêìn baån quan têm vaâ daânh thúâi gian cho noá. Khöng muön ta ë o sû å å khac biï á t giû å a ca ä c nhên viïn á Möt sö å ënhaâquan ly ã árêt e nga ë i khi pha å i xem mö ã t va å iâ nhên viïn nao ào â á laâ “nhên viïn vang”. Mö â t sö å ë khacá thay vò khen thûúng ca ã nhên thò khen thûú á ng chung ca ã ã nhom. Ca á ãhai cach na á y chó co â átac du á ng ke å o ngûú á i gio â iã xuöng tha ë nh ngûú â i trung bònh va â âkhuyïn khñch tû tûú ë ngã bònh quên chuã nghôa. Do ào, thay vò khen thûú á ngã chung chung vaâ hang loa â t, ba å n ha å y thû ä ã lêp biï å u àö í ì theo doi tha ä nh tñch cu â å thïí cua tû ã ng ngûú â i, mö â i tuê î nì 30 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà hoùc mö å i tha î ng, sau ào á á chó àanh gia á ávaâ khen thûúngã tûng ngûú â i mö â t cho àï å n khi tê ë t ca ë ãàïu nhê ì n àûú å c vinh å dûå ào. Khi thû á c hiï å n àûú å c àiï å u na ì y, ba â n se å ängac nhiïn å nhên ra rù å ng mo ç i thû å áàïu trú ì ãnïn dïîdang va â âkhöng mötå ai cam thê ã y cöng sû ë c cu á a mònh bõ ga ã t bo å . Ba ã n se å äthêyë chñnh mònh cung àûú ä c nhanh cho å ng nhòn nhê á n – vò å nhûng ca ä ch ha á nh xû â ã“àung àù á n va æ âkõp thúi”. Trong àa sö â ë cac trûú á ng hú â p, ba å n se å äthêy nhên viïn cu ë a mònh cu ã ngä cöng nhên tha å nh tñch lê â n nhau va î âkhöng ngûng thi àua â àïíàûúc ba å n cöng nhê å n. å Lo rùng nhên viïn se ç änghi ngúâàöng cú cu å a mònh ã Möt sö å ëlanh àa ä o têm sû å å rùng mö ç t va å i nhên viïn cho â rùng ho ç å giaãdöi trong viï ë c khen thûú å ng. Thê ã t vê å y, cu å aã khen khöng bùng ca ç ch khen. Chu á ng töi tû á ng chû â ngá kiïn trûú ë ng hú â p mö å t nhên viïn khöng hï å ìtoãlong biï â t ún ë khi nhên phê å n thûú ì ng vò chñnh cö àa ã ä tûå cöng nhênå mònh trûúc khi cê á p trïn cu ë a cö la ã m àiï â u ào ì . Àa á ävêy, cö å êy co ë n nghi ngú â ca â lúã i khen ngú â i cu å a võ la ã nh àa ä o no å . Vò å thï, ha ë y khen thûú ä ng nhên viïn kõp thú ã i, bù â ng nhû ç ng lú ä iâ leächñnh xac va á â cach thû á c ê á n tûú ë ng nhê å t. Thê ë t ra, co å á nhiïu ca ì ch khù á c phu æ c nhû å ng tònh huö ä ng kho ë áxûãtrong luc khen thûú á ng àûú ã c trònh ba å y trong quyï â n sa í ch na á y. â Chung töi cu á ng thû ä a nhê â n rù å ng cu ç ng co ä ámöt va å i nhên â viïn tûâchöi àûú ë c khen thûú å ng du ã âöng chuãcoátoãra ên cên, vui ve ì ãvúi ho á å àïn thï ë ë nao ài nû â a. Tuy khöng dï ä î 31 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON dang nhûng trong mö â t va å i trûú â âng húåp ban pha å i xa ã cá àõnh liïu nhû å ng nhên viïn nhû vê ä y co å álam tö â n ha í i àï å në thiïn chñ cu å a ba ã n va å â liïu ho å å coá thêt sû å å hoa hú â p vú å iá nïn vùn ho ì a cöng ty ba á n khöng? å Nghô rùng khen thûú ç ng thûú ã ng xuyïn se â älam â mêt ài y ë ánghôa Chung töi thûú á ng ho â i ca ã c nha á âquan ly ã : “Ba á n co å ánoiá vúi vú á /chö å ng ba ì n rù å ng ba ç n yïu cö ê å y/anh ê ë y thê ë tå nhiïu khöng?”. Ho ì å luön traãlúi “Co â á chû!”. Chu á ng töi á hoi tiï ã p: “Ba ë n no å i ra àiï á u ào ì mö á i nga î y?”. Ho â gê å t àê å u. ì “Tai sao?”. No å i chung ho á å thûúng àa â p la á i rù å ng: “Vò cö ç êy/anh ê ë y muö ë n nghe àiï ë u ào ì ”. Va á â ngay lêp tû å c, ho á å àaähiïu chu í ng töi muö á n no ë i gò. Àa phê á n nhên viïn ì chùng bao giú è âcam thê ã y nhê ë n àu å ãnhûng lú ä i khen. Vò â thï, du ë â cho coá khen thûúng nhiï ã u àï ì n àêu ài nû ë a, ä hanh àö â ng ào å ákhöng bao giúâlaâvö ñch hoùc khöng co å á yánghôa gò. Cung giö ä ng nhu cê ë u ùn uö ì ng ha ë ng nga â yâ cua chu ã ng ta vê á y, co å áai khöng muön àûú ë c khen ngú å iå thûúng xuyïn. â Súå bõ nhên viïn lúi du å ngå Àûng nghô thï â , ba ë n a å . La å i mö å t pha å n àö ã i da ë nh cho â ban nû å a àê ä y! ë 32 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà Caác nhaâquaãn lyákhaác khöng ai laâm thïëcaã Àoáchñnh xac la á âàiïu chu ì ng töi muö á n no ë i. Ha á y nhòn ä quanh xem moi chuyï å n chu å ng ta la á m xuê â t pha ë t tû á âàêu. Dô nhiïn chung ta hiï á u rù í ng la ç m ngûú â i tiïn phong se â ä thêt kho å . Mö á t sö å laë nh àa ä o khöng muö å n mònh la ë ngûú â i ài â àêu trong viï ì c khen thûú å ng nhên viïn. Nhû ã ng ngûú ä iâ khac thò no á i ho á å chó thûc hiï å n àiï å u ào ì ánïu ào ë á laâchñnh sach cu á a cöng ty va ã âàûúc cê å p trïn khú ë i xûú ã ng. Nhûng á cac nha á â lanh àa ä o thû å c sû å å seäphai la ã m cöng viï â c ma å â chûc danh cu á a ho ã å àaäghi ro: La ä nh Àa ä o. Ly å átûúng nhê ã të la, ha â ng tuê â n ha ì y du ä ng mö â t gio å ã“ca-röâ t” tûúi ngon hê ë pë dên cu î ng nhû â ng gia võ cê ä n thiï ì t àï ë íkhen thûúng nhên ã viïn. Coá thïícoámöt va å i so sa â nh trong nhên viïn cu á aã ban, chù å ng ha è n, co å á ngûúi no â i: “Shirley la á m cu â ng mö â tå viïc nhû töi nhûng la å i àûú å c nhê å n phê å n thûú ì ng lú ã n hún”. á Nhûng thûc ra thò hê å u nhû mo ì i ngûú å i àï â u rê ì t ca ë m kñch ã khi nhên àûú å c bê å t ky ë âcuã“ca-röâ t” na ë o. Va â âhoå luön àanhá giaácao nhûng la ä nh àa ä o da å m ta á o ra sû å å khac biï á t.å Khöng muön nhên viïn co ë ácúáàoi ho â i ã tùng lûúng liïn tuc å Thûc tï å ë luön diïn ra theo chiï î u hûú ì ng ngûú á c la å i.å Theo möt sö å ë nghiïn cûu mú á i àêy, nhû á ng nhên viïn ä nao ca â m thê ã y ha ë i lo â ng trong cöng viï â c va å â àûúc àï å ì cao thûúng ñt ào â i ho â i hún. ã 33 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON E ngai nhên viïn mong àú å i àûú å c cöng nhê å nå nhiïu hún ì Àung vê á y. Ho å å luön muön thêu to ë m mo á i danh hiï å u va å â phên thûú ì ng. Khi khen thûú ã ng àûú ã c thû å c hiï å n àõnh ky å ,â ai cung muö ä n co ë á lên thû ì áhai, thûába vaâvò thïëhoå luön nöîlûc àa å t tha å nh tñch cao hún. Chù â ng le è äàiïu na ì y la â iå lam ba â n lo lù å ng? æ Cêu thanh ngû â ä“Gieo nhên nao, gù â t qua å êã y” nga ë yâ nay cang trú â nïn àu ã ng àù á n hún bao giú æ hï â t. Ha ë y cöng ä nhên tha å nh tñch cu â a nhên viïn nhû ho ã å tröng àúi - va å âhoå seätao ra nhû å ng tha ä nh tñch tuyï â t vú å i cho ba â n. å DAÂNH CHO BAÅN Haäy daânh ra möåt vaâi phuát àïí suy nghô vïì caác nhên viïn cuãa baån. Coá thaânh viïn naâo trong nhoám chûa bao giúâ àûúåc baån khen thûúãng cöng khai trûúác toaân cöng ty khöng? Taåi sao? 34 2 Sang höm sau, khi mù á t trú å i vû â a mo â c, Àa å i uå yá Vex ra vûún tûú â i nhû á ng ha ä t giö å ng mú ë i gieo. Anh á mú àïn nga ë y tû â å tay mònh nhöí loai cu å ã mau cam â àêy quyï ì n ru ë äkia lïn khoi mù ã t àê å t va ë âàûúc thûú å ngã thûc mö á t bû å a ca ä -rö â t tûúi ngon tuyï ë t vú å i. â Vûâa tûúái, anh vûâa quan saát xung quanh. Tûâ àónh àöìi, anh coá thïí nhòn thêëy thuöåc cêëp cuãa anh, Trung uáy Constance Atwork(1) , àang kiïím tra thiïët bõ nghiïn cûáu thúâi tiïët vaâphên tñch tònh hònh khñ hêåu. Atwork laâ möåt phuå nûätrêìm lùång, thïë nïn Vex chùèng biïët roä lùæm vïì cö. Nhûng cùn cûá vaâo caác thao taác thuêìn thuåc cuãa cö, anh nghô cö coá àuã caác phêím chêët cêìn thiïët àïí trúã thaânh möåt nhaâ nghiïn cûáu thúâi tiïët xuêët sùæc. “Töët lùæm”, Vex tûå nhuã. Àaåi uáy Vex chuyïín hûúáng nhòn vïìphña kho duång cuå, núi Trung uáy Malcolm Tent(2) vûâa (1) Trung uáy Constance Atwork: Möåt biïån phaáp tu tûâ (chúi chûä) cuãa taác giaã, chó möåt con ngûúâi luön laâm viïåc cêìn mêîn (constantly at work). (2) Trung uáy Malcolm Tent, ngûúâi lo chuyïån “lïìu traåi” (tent) vaâ xe cöå úã Tiïíu haânh tinh söë 3. 35 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON múái bùæt tay vaâo cöng taác baão trò thûúâng nhêåt cuãa mònh. Tent laâmöåt anh chaâng thö löî, tröng rêët dûätúån. Vex caãm thêëy e ngaåi anh ta. Vex nhòn Tent thu gom àöìnghïì chêët lïn xe vaâ laái túái trûúác cûãa nhaâ mònh. “Hay nhó”, Vex lêím bêím. Tent àaão mùæt nhòn quanh cùn nhaâ vùæng lùång vaâ bùæt àêìu queát lúáp buåi vuä truå baám trïn xe viïn chó huy cuãa mònh. “Hûâmmm”, Vex bêåt thaânh tiïëng. “Thaão naâo xe cuãa mònh múái saåch seänhû thïë!”. Sau khi laâm vïå sinh xe Vex, Tent tiïën vïì xe cuãa Atwork. Vex khöng nhúátrong ban mö ta ã ã cöng viïc cu å aã Tent coá nhiïm vu å å lam vï â å sinh xe cöå hay khöng. Chút anh ca å m thê ã y húi bû ë c mònh, nhûng khöng å phai vò chuyï ã n anh khöng nhú å á roänhiïm vu å å cuaã Tent maâvò anh thêy Tent àa ë äboãsot mö á t thû å . Sa á ngá nao Tent cu â ng leo lïn leo xuö ä ng chiï ë c xe àê ë y bu ì iå trïn möt ha å nh tinh bu â i bù å m bê å c nhê å t trong vu ë ätru,å vêy ma å co â mö á i tê î m kñnh chù ë n gio æ luá luâ ngay trûú â cá mui ma ä âanh ta cung khöng thê ä y àï ë ílau cho sach…å Vex thúã dai. Co â á leäbaâ anh coá lyá khi noi rù á ng: ç 36 “Ca-rö â të giup tùng á thõ lûåc!” “CAÂ-RÖËT” GIUÁP ÀÖNG VIÏN Å TINH THÊN Ì LAÂM VIÏåC Möt chu å ãbao àa á äkïícho chung töi nghe vï á ìmötå nhên viïn treãtuöi rê í t àù ë c biï å t cu å a öng. Cha ã ng trai na â yâ àaätriïn khai tha í nh cöng mö â t kïnh qua å ng ca ã o mang vï á ì cho cöng ty hún möt triï å u àö-la trong khi nhiï å u ta ì p chñ å khac hiï á n àang rê å t lê ë n àê å n do doanh thu qua å ng ca ã oá giam su ã t. Võ chu á ãbao rê á t phê ë n khú ë i trûú ã c tha á nh cöng ào â á vaâquyït àõnh triï ë u tê å p mö å t cuö å c ho å p vú å i nho á m cu á a anh ã àïítuyïn dûúng cöng trang. å Rêt ngù ë n go æ n, võ chu å ãbao àa á äsûãdung tha å nh cöng â phûúng phap “cu á ãca-röâ t” khiï ë n cho toa ë n bö â å nhên viïn cua öng àûú ã c àö å ng viïn. Viï å c ta å o ra nhû å ng hiï ä u qua å ã nhû thïëlaâhoan toa â n co â áthï, miï í n la î âban nùng rú å i kho â iã chiïc ghï ë ëcua mònh àï ã íàïn vú ë i tû á ng nhên viïn cu â a ba ã nå nhùm nù ç m bù æ t va æ âthêu hiï ë u cöng viï í c, kha å ãnùng, têm tû, nguyïn vo å ng, tònh ca å m cu ã a ho ã . å 38 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà Qua nhûng cuö ä c “vi ha å nh” nhû thï â , ba ë n se å äbiïtë àûúc nhên viïn na å o la â m viï â c hiï å u qua å , nö ã îlûc na å oâ àang àûú á c khen thûú å ng, cöng viï ã c na å o cê â n pha ì i ca ã iã thiïn… va å â ghi chuávao sö â í tay cua ba ã n. Co å á thïí banå nghô mònh seänhúátêt ca ë ãmoi chi tiï å t, nhûng thû ë c tï å ëlaâ khöng. Nhûng ghi chu ä á nhû thïë nïu àûú ë c nhù å c la æ iå trong nhûng lê ä n tuyïn dûúng khen thûú ì ng nhên viïn ã se taä o sû å sö å ng àö ë ng va å giu â p mo á i ngûú å i hiï â u ro í gia ä trõ á nhûng cö ä ëgùng cu æ a ho ã . å Mùt kha å c, nï á u nhên viïn la ë m àiï â u gò ào ì á tuyït vú å i,â hay no ä i ngay vú á i ho á . å Ca-röâ t khöng cê ë t giû ë äàûúc lêu, å lúi khen cu â ng thï ä .ë Ban se å äthêy ho ë årêt phê ë n khú ë i trûú ã cá nhûng lú ä i khen cu â å thïívaâkõp thúi hún la â ânhûng lú ä i khen â qua loa chiïu lï ë åvaâmuön ma å ng. â Ban cu å ng nïn àï ä yí áàïn mong muö ë n, tñnh ca ë ch va á â caãnhûng vê ä t du å ng trûng ba å y trong pho â ng la â m viï â c cu å aã nhên viïn àïí co yá á tûúng giu ã p ba á n cho å n lû å a phê å nì thûúng thñch hú ã p cho tû å ng ngûú â i khi cê â n thiï ì t.ë Va, khi ba â n cu å ng trao àö â i cu í å thïívúi ca á c nhên viïn, á ban se å ägiup ho á å nhên ra àiï å u gò cê ì n pha ì t huy, àiï á u gò ì nïn han chï å . Àöi khi, nhû ë ng àõnh hûú ä ng àu á ng àù á n la æ â àiïu ma ì â cac nhên viïn cu á a ba ã n thê å t sû å å cên cho sû ì å thùng tiïn cu ë a ho ã .å Möt àiï å u quan tro ì ng ba å n cê å n lûu y ì ála: Trong bê â t ky ë â 39 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON chïëàöå khen thûúng na ã o, nï â u khöng xa ë c àõnh ro á ärangâ tiïu chñ hoùc tï å å hún laâxac àõnh sai tiïu chñ thò chù á ngè nhûng khöng thï ä í khuyïn khñch nhên viïn nö ë îlûc hï å të mònh maâcon ta â o ra ta å c du á ng tiïu cû å c, la å m na â y sinh têm ã trang bê å t ma ë n cu ä a nhû ã ng nhên viïn thê ä t sû å å coá nùng lûc. Chu å ng ta khöng àûú á c nhê å m lê ì n giû î a nghôa vu ä åvúiá thanh tñch. Khi nhû â ng viï ä c la å m tö â t àûú ë c cöng nhê å n – va å â hanh àö â ng na å y rê â t quan tro ë ng àö å i vú ë i tö á íchûc cu á a ba ã nå – ngûúi àûú â c khen thûú å ng va ã âàöng nghiï ì p cu å a ho ã å seä lam viï â c tö å t hún, thöng minh hún. ë Möt chiï å n lûú ë c khen thûú å ng co ã á thanh cöng hay â khöng tuy thuö â c va å o viï â c no å á àûúc thû å c hiï å n nhû thï å ë nao va â âcach àö á i xû ë ãcua ba ã n vú å i nhên viïn ra sao. Nï á uë ban àö å i xû ë ãtöt vú ë i ho á , ho å å seäàöi xû ë ãtöt vú ë i kha á ch ha á ng, â àiïu ào ì áthêt àún gia å n va ã âdïîhiïu. í DAÂNH CHO BAÅN Haäy suy nghô thêåt kyä vïì caác tiïu chñ khen thûúãng nhên viïn. Trong cuöåc hoåp sùæp túái, haäy khen thûúãng möåt nhên viïn vò ngûúâi naây àaä àaáp ûáng moåi tiïu chñ khen thûúãng. Vaâ giûä thöng lïå naây bùçng caách khen thûúãng àïìu àùån trong möîi cuöåc hoåp. 40 3 Khi Vex quay lai vùn pho å ng, anh bù â t àê æ u tû ì å hoi nïn khen thûú ã ng Atwork va ã âTent nhû thïënaoâ vïìnhûng nö ä îlûc cu å a ho ã . Anh co å áquyïn tùng lûúng ì vaâthûúng cho thuö ã c cê å p cu ë a mònh nhû ã ng khoa ä nã tiïn nho nho ì . Anh co ã áthïítùng söëngay nghó phe â pá cho ho... Nhûng nhû å ng ca ä ch la á m ào â á dïîdên tú î iá thoi quan liïu va á âmang tñnh caánhên. Anh cung co ä á thïí chúâàïn ky ë âàanh gia á á cuöi nùm nhûng nï ë u thï ë ë thò phai àú ã i àï å n mê ë y tha ë ng nû á a. ä Khöng, anh cên pha ì i khen thûú ã ng ho ã ångay lêpå tûc, bù á ng nhû ç ng phê ä n thûú ì ng thê ã t sû å å co yá ánghôa. Anh nhên ra rù å ng ài tòm cêu tra ç ã lúi thê â tå khöng phai dï ã . Anh co î n co â á cöng viïc cu å a mö ã tå àön trûú ì ng va ã â buâ àêu bu ì â cöí tûâ sang sú á m àï á në chiïu tö ì i. Nhûng du ë âsao anh vên cê î n co ì áthúi gian â noi chuyï á n vú å i thuö á c cê å p cu ë a mònh. Anh cê ã n hiï ì uí roähún vïì hoå vaâ nhûng gò ho ä å mong moi úã ã anh. Ngaây höm sau, trong luác ùn trûa, anh àïën ngöìi caånh Atwork. 41 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON - Höm nay trúâi àeåp nhó! - Anh noái. - Vêng. - Cö noái àuã lúán àïí anh coáthïí nghe. - Cö coá nghô rùçng höm nay trúâi nöíi giöng khöng? - Anh hoãi. - Töi khöng nghô vêåy. - Cö êëy àaáp. - AÁp thêëp àaächuyïín dêìn vïì phña Nam. - Cö àung la á âmöt chuyïn gia cû å âkhöi! - Vex noi.á Atwork cûúâi e theån. Hoåtroâchuyïån vúái nhau trong nûãa giúâvaâanh biïët àûúåc rùçng nûätrung uáy cuãa anh lúán lïn úã möåt nöng traåi taåi möåt vuâng xa xöi caách àêy möåt phêìn tû vuätruå. Höm sau nûäa, Vex àïën thùm Tent trong kho baão trò cuãa anh ta. - Chao Tent, - Vex lïn tiï â ng khi bûú ë c va á oâ trong. - Anh coáphiïn khöng nï ì u töi va ë o mö â t chu å t?á Malcolm Tent laâu baâu. Anh ta àang nùçm ngûãa ngûúâi dûúái gêìm xe. - ÛÂhhm… Töi chó àïën xem anh coá cêìn töi giuáp gò khöng. - Vex ngêåp ngûâng. 42 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà Tent trûúân ra khoãi gêìm xe vaâ nghi ngúâ nhòn Vex: - Cêìn gò aâ? - Vêng. - Àûúåc. Haäy baão hoå gûãi àöìtiïëp tïë ài, chuáng töi cêìn nhûäng bûäa ùn cho ra höìn möåt chuát giûäa caái àõa nguåc naây. - Tent noái. - Töi muöën phaát bïånh vúái nhûäng moán ùn cuärñch vaâchùèng bao giúâ thay àöíi gò caã. - Chó coá vêåy thöi sao? - Phaãi. - Tent àaáp vaâ chui trúã laåi vaâo gêìm xe. Saáng höm sau, Àaåi uáy Vex bùæt àêìu nhöí luä coã daåi àêìu tiïn moåc xen giûäa nhûäng chöìi caâ-röët xanh non mún múãn vûâa múái nhuá lïn khoãi mùåt àêët. Trûúác àoá anh khöng taâi naâo nghô ra àûúåc caách gò àïí khen thûúãng cö Atwork e theån vaâ anh chaâng Tent thö löî, nhûng khi anh nhòn vûúân caâ-röët, cêu traã lúâi böîng hiïån ra. Àuáng vêåy, noá nùçm ngay dûúái chên anh. Caách töët nhêët àïí khen thûúãng hoå laâduâng caâ-röët, loaåi thûåc phêím tûå nhiïn vaâ thuêìn khiïët. Dûúâng nhû coátiïëng noái phaát ra tûâtrong àêìu Vex: 43 Nïn choån nhûäng cuã caâ-röët thêt tûúi å vaângon. CÊN PHA Ì I CHO ÃNÅ LOAÅI “CAÂRÖËT” THÊT PHU Å ÂHÚPÅ Khi vûa tö â t nghiï ë p àa å i ho å c, Kathe Farris, mö å tå cûãnhên thûc thu å , vï å ì lam viï â c cho mö å t ngên ha å ng ú â ã võ trñ àûúc coi la å âthêp nhê ë t, nhên viïn trû ë c àiï å n thoa å i.å Trong möt lê å n luên chuyï ì n nhên viïn trong cöng ty, í Kathe àaämang vïìcho ngên hang cu â a mònh 1,2 triï ã uå àö-la tiïn cöng tra ì i.á “Thïë maâ hoå àaä thûúng töi ca ã i gò?”, Kathe chua á chat ho á i rö ã i tû ì å traãlúi: “Mö â t ca å i ly nhû á a uö å ng nûú ë c!”. á Kathe lùc àê æ u va ì âlùp la å i nhû vê å n co î n khöng tin àiï â uì àoácoáthïíxay ra: “Mö ã t ca å i ly nhû á a khöng hún khöng å kem!”. Va á â cö noi tiï á p: “Liï ë u töi va å â cac àö á ng nghiï ì på khac co á ácon tiï â p tu ë c muö å n ba ë n cöng tra á i cho ho á å nûaä khöng? Têt nhiïn la ë âkhöng!”. Roäraâng laâ khöng coá cuãcaâ-röët naâo giöëng cuãcaâ röët naâo! 45 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON Trong möt va å i trûú â ng hú â p, mö å t ca å i ly co á áthïílaâmötå phên thûú ì ng thñch hú ã p cho mö å t tha å nh tñch nho nho â .ã Vaâ àöi khi, nhûng ma ä nh giê ã y nho ë ãnguïch ngoa å c va å iâ chûäviït tay co ë n gia â á trõ lún hún nhiï á u so vú ì i bê á t cû ë á tùng phê å m na í o, bú â i ào ã á laâ nhûng lú ä i khen ngú â i thê å tå long cu â a cê ã p trïn da ë nh cho ba â n. å Nhûng trong trûúng hú â p cu å a Kathe, ca ã i ly la á âmötå phên thûú ì ng qua ã átêm thûú ì ng so vú â i tha á nh tñch àa â ngá khêm phuc cu å a cö. ã Cung liïn quan àï ä n chuyï ë n ca å i ly, mö á t cöng ty å dûúc phê å m thuö í c Top 100 cöng ty ha å ng àê â u Hoa Ky ì â àaämúi chu â ng töi àï á n tû vê ë n cho ho ë å vïì nghïå thuêtå khen thûúng nhên viïn hiï ã u qua å ãsau möt lê å n la ì nh àu ä ã hêu qua å ãvò àaäkhen thûúng khöng phu ã â húp. Lê å n ào ì ,á hoå nhên àûú å c mö å t gia å i thûú ã ng rê ã t tiï ë ng tùm vï ë ì chêtë lûúng sa å n phê ã m, xû í ng àa á ng vú á i cöng sû á c va á â sûå hy sinh nhûng giú ä â phut riïng tû cu á a tê ã t ca ë ã nhên viïn trong suöt sa ë u tha á ng ro á ng la â m thïm giú â . Khi gia â iã thûúng àûú ã c cöng bö å , mo ë i ngûú å i àï â u rê ì t vui mû ë ng. â Ban giam àö á c cöng ty nhanh cho ë ng tê á p hú å p nhên å viïn vaâ töíchûc tiï á c mû å ng ngay sau giú â â lam viï â c, dô å nhiïn hoå giûäkñn bñ mêt vï å ìcac phê á n thûú ì ng. Ta ã i buö å ií chiïu àai, gia ä m àö á c pha ë t biï á u ca í m ún sû ã å àong go á pá cua toa ã n thï â ínhên viïn vaâàanh gia á ácao giai thûú ã ng ho ã å vûa nhê â n àûú å c, mö å t gia å i thûú ã ng khù ã ng àõnh phûúng è 46 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà chêm “chêt lûú ë ng la å âtrïn hït” cu ë a cöng ty. Cuö ã i cu ë ng, â öng noi: “Àï á í chuc mû á ng tha â nh tñch na â y, mö â i ngûú î iâ trong cac ba á n se å änhên àûú å c mö å t mo å n qua á ”.â Coátiïng ai ào ë ávang lïn tûâphña sau: “Àïn giú ë âröi,ì nhêp tiï å c ài thöi!”. Va å â moi ngûú å i bù â t àê æ u ùn uö ì ngë cûúi àu â a vui ve â , bê ã u khöng khñ thê ì t na å o nhiï á t. å Sau ào, võ gia á m àö á c àiï ë u ha ì nh ra hiï â u va å âgiam àö á cë àöi ngoa ë i ke å o tê á m ma ë n che nhû â ng phê ä n thûú ì ng sang ã möt bïn: Mö å t kim tû å åthap gö á m nhû ì ng ca ä i ly bù á ng nhû ç aå xïp chö ë ng lïn nhau hiï ì n ra. Ca å ãphong tiï â c bö å ng im î phùng phùc. Mo æ i ngûú å i àï â u chûng hû ì ng. ã Nhûng röi ngûú ì i àê â u tiïn cu ì ng bûú ä c lïn nhê á nå phên thûú ì ng cu ã a mònh. Võ gia ã m àö á c àiï ë u ha ì nh thú â ã phao nhe â nho å m. Nhûng kòa, anh cha ä ng no â bö å ng cûú î iâ phaá lïn. Röi nhû ì ng ngûú ä i kha â c hûú á ng û ã ng theo. Va á iâ tuên sau ào ì , ca á i ly trú á ãthanh biï â u tûú í ng (khöi ha å i) mú â iá vïìchêt lûú ë ng cu å a cöng ty ho ã .å Khi hoå kïílai cêu chuyï å n na å y, chu â ng töi thû á a nhê â nå rùng viï ç c tö å íchûc tiï á c mû å ng rê â t àa ë ng hoan nghïnh, á bai diï â n vùn cu î ng thê ä t tuyï å t vú å i va â yâ á tûúng vï ã ì mötå mon qua á âlaârêt hay. Nhûng sau nhû ë ng cö ä ng hiï ë n, nö ë î lûc va å â hy sinh cua tê ã t ca ë ãmoi ngûú å i, mo â n qua á â àoá laâ hoan toa â n khöng xû â ng àa á ng. á 47 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON Con àêy la â âcêu chuyïn vï å ìmöt phê å n thûú ì ng co ã ágiaá trõ cao nhûng lai khöng mang la å i kï å t qua ë ãnhû y.á Möt lê å n töi dû ì buö å i khen thûú í ng ú ã mö ã t cöng ty no å .å Hoå tùng mö å t nhên viïn pho å ng kinh doanh mö â t cù å p ve å á du lõch nûúc ngoa á i. Nhûng anh àa â ä tûâ chöi nhê ë nå thûúng, vú ã i ly á ádo anh rêt sú ë å ài may bay. Thï á ë laâthiïnå yá cua ban gia ã m àö á c àa ë ä khöng thïí thûc hiï å n, viï å cå khen thûúng vò thï ã ëcung mê ä t ài mö ë t phê å n y ì ánghôa. Thêt ra chu å ng ta co á á thïí khùc phu æ c nhû å ng tònh ä huöng kho ë áxûãàoá bùng ca ç ch àï á yí ávaâ quan sat nhên á viïn xem hoå thñch gò, “gu” cua ho ã å ra sao. Ban cu å ngä coáthïíthùm doâàiïu ào ì átûâcac nhên viïn kha á c, hoù á cå tûâchñnh ban thên ngûú ã i sù â p àûú æ c trao qua å . â Theo möt cuö å c kha å o sa ã t va á o nùm 2000, 63% ngûú â iâ lam cöng ùn lûúng thuö â c khu vû å c Bù å c My æ ächo rùng ho ç å seätên tu å y vú å i cöng viï á c hún nï å u cê ë p trïn cu ë a ho ã å biïtë àöng viïn tinh thê å n la ì m viï â c nhên viïn bù å ng ca ç ch ta á oå àiïu kiï ì n àï å íhoå lûa cho å n phê å n thûú ì ng ho ã å thñch. Möt vñ du å åtuyït vú å i laâ âcêu chuyïn diï å n ra ta î i chuö å i nha î â hang Long John Silver’s. Lu â c bê á y giú ë , sö â ë lûúng nhên å viïn nöp àún nghó viï å c tùng àï å n cho ë ng mù á t. Tö å c àö ë åthay thïënhên viïn úãkhêu phuc vu å å ban tùng àï â n hún 200% ë so vúi nùm trûú á c. Thï á ë laâ cöng ty tòm cach giû á ä chên nhûng nhên viïn chu ä chö ã t bù ë ng viï ç c thû å c hiï å n “bñ quyï å të 48 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà cuãca-röâ t”, tû ë c tuyïn dûúng khen thûú á ng, àï ã ítao àö å ngå cú lam viï â c va å ânuöi dûúng lo ä ng nhiï â t tha å nh cu â a ho ã åtrong viïc thû å c hiï å n ca å c mu á c tiïu cu å a cöng ty. Phê ã n thûú ì ngã maâ cac nha á â quan ly ã á lûa cho å n cu å ng kha ä á àún gian. Khi ã nhên viïn lam àûú â c mö å t viï å c tö å t thò ho ë àûú å c thûú å ng mö ã tå àöng tiï ì n va ì ng. Thê â t ra ào å áchó laânhûng àö ä ng tiï ì n bù ì ngç nhûa, ma å u va â ng nhûng àûú â c ca å c nhên viïn rê á t thñch. Khi ë tñch luy àu ä ãmöt sö å ëlûúng nhû å ng àö ä ng tiï ì n na ì y, ho â åcoáthïí àöi chu í ng lê á y nhû ë ng phê ä n thûú ì ng bù ã ng va ç ng thê â t.å Kït qua ë , nha ã â hang Long John Silver’s àa â ä phaiã thûúng xuyïn àa â nh bo á ng la á i sa å n vò nhên viïn cu â a ho ã å di chuyïn tñch cû í c àï å n mû ë c sa á n ga â ch cu å ng pha ä i mo ã nâ vet ài nhanh cho å ng. Giú á â àêy, nhên viïn cua ho ã å noiá rùng: “Dô nhiïn chuyï ç n qua McDonald’s töi co í á thïí kiïm thïm 25 xu mö ë t giú å , nhûng ú â ãàêy töi seäcöëgùngæ àïílêy sú ë i dêy chuyï å n bù ì ng va ç ng thê â t kia”. å Vaâmoåi ngûúâi àaäbùæt àêìu nhên ra àiï å ìu quan troång àöi vú ë i nha á âhang la â â sûå sach se å , lo ä ng hiï â u kha ë ch, sû á å nhanh chong va á âchñnh xac…á Vñ duåsau àêy con ê â n tûú ë ng hún. Ba å n co å n nhú â ávõ chuã bao co á ángûúi nhên viïn xuê â t sù ë c mang vï æ ìcho cöng ty söëtiïn hún mö ì t triï å u àö-la? Öng ê å y no ë i: “Töi go á i àiï å nå cho vúåRoger vaâbiït rù ë ng cê ç u ê å y àang ao ûú ë c co á áàûúcå möt chiï å c àö ë ng hö ì ìàeo tay hiïu Breitling”. å 49 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON “Vaâ öng àaä cho anh ta chiïc àö ë ng hö ì ìào?”, chu á ngá töi hoi nhû thï ã í khöng tin laâ öng êy co ë áthïílam àiï â u ào ì .á “Khöng, khöng phai cho. ã Töi àaä tùng anh ê å y chiï ë cë àöng hö ì ì ào. No á á àûúc khù å cæ möt do å ng chû â ärêt àù ë c biï å t.å Vaâcêu ê å y àa ë äbêt kho å c...” á Möt chiï å c àö ë ng hö ì ìàeo tay hiïuå Breitling Võ chuãbao móm cûú á i no â i: “Töi co á áthïíthûúng cê ã u ê å yë 3.500 àö-la nhûng liïu cê å u ê å y co ë áhanh phu å c nhû thï á ë khöng? Liïu sö å ëtiïn ào ì ácoáthïímang lai hiï å u qua å ãcao hún chiïc àö ë ng hö ì ìkhöng?”. Thang sau, khi öng ê á y àï ë ìnghõ Roger nhên mö å t dû å aå ná kho, ba á n àoa å n thû á ãxem, Roger traãlúi nhû thï â ënao? Anh â êy sù ë n sa é ng nha â y va ã o lû â a vò sï ã p cu ë a mònh. Mö ã i khi Roger î nhòn àöng hö ì xem giú ì (àö â ng ta å c na á y thûú â ng àûú â c lù å p ài å lùp la å i khoa å ng 40 lê ã n ú ì ãmöi ngûú î i trong nga â y), ba â n nghô å rùng ai la ç ângûúi Roger nghô àï â n àê ë u tiïn? ì Chùc chù æ n viï æ c tòm ra mö å t phê å n thûú ì ng thñch hú ã på vaâtöíchûc trao thûú á ng hiï ã u qua å ãtön rê ë t nhiï ë u thú ì i gian, â vaâ thúi gian chñnh la â â tiïn ba ì c. Nhûng theo ca å c nha á â quan ly ã áxuêt sù ë c thò thú æ i gian cho nhû â ng viï ä c nhû thï å ë khöng bao giúâlaâhoang phñ ca.ã 50 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà Phên thûú ì ng luön ta ã o ra nhû å ng gia ä á trõ vö hònh lúná hún rêt nhiï ë u so vú ì i gia á átrõ bùng tiï ç n cu ì a no ã . No á ágiupá ban giû å äàûúc nhên viïn, khuyï å n khñch sû ë å cöng hiï ë n, ë tùng cûúng àö â ng lû å c la å m viï â c va å âbêu nhiï ì t huyï å t cu ë aã nhên viïn ban. å Thûc hiï å n viï å c khen thûú å ng mö ã i tuê î n mö ì t lê å nì Nùm lên trong nga ì y - ào â á laâ söë lên ùn uö ì ng ma ë â cú thïíban cê å n àï ì ícoáthïíduy trò phong àöå cao nhêt. Viï ë cå ghi nhên tha å nh tñch cu â ng thï ä , ba ë n pha å i thû ã c hiï å nå thûúng xuyïn va â â liïn tuc àï å íphat huy tö á i àa tinh thê ë nì lam viï â c cu å a mo ã i ngûú å i. â Coánhiïu ca ì ch ghi nhê á n tha å nh tñch va â âcung khöng ä qua kho á khùn nhû chu á ng ta thoa á t nghô. Trong qua å trònh á tû vên cho ha ë ng trùm cöng ty kha â ch ha á ng thuö â c khu å vûc Bù å c My æ , chu ä ng töi àa á ätñch luy àûú ä c nhiï å u kiï ì u khen í thûúng rê ã t sa ë ng ta á o va å âàùc biï å t hiï å u qua å . ã Co nhû á ng phê ä n thûú ì ng rê ã t àún gia ë n, sö ã kha ë c phû á cá tap hún. Mö å t cêu ho å i thûú ã ng thê â y la ë : “Tha â nh tñch na â oâ xûng àa á ng vú á i mö á t phê å n thûú ì ng lú ã n, tha á nh tñch na â oâ àang nhê á n mö å t ve å á xem phim?”. Àiïu ào ì á tuy thuö â cå nhiïu thû ì , chù á ng ha è n nhû mu å c tiïu cu å a tû ã ng pho â ngâ ban vaâ cua cöng ty, sû ã å àong go á p riïng hoù á c chung å cua nhû ã ng ngûú ä i ba â n muö å n ghi nhê ë n cöng lao. Co å áleä khöng phai tê ã t ca ë ãhoå àïu la ì â siïu nhên ca, nhûng va ã iâ ngûúi trong sö â ë hoå giûävõ trñ nong cö â t trong viï ë c àa å tå 51 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON àûúc tha å nh tñch ào â , trong khi phê á n co ì n la â i cu å ng khöng ä thïí thiïu. Ho ë å laâ nhûng nhên viïn chuyïn cê ä n, sa ì ngá tao, la å m viï â c cû å c ky å â hiïu qua å ãvaâ chñnh xac. Vò thï á ,ë phên thûú ì ng cho ho ã å phai kha ã c nhau. á Duâ thïë nao thò cuö â i cu ë ng ba â n vê å n la î â ngûúi pha â iã quyït àõnh phê ë n thûú ì ng na ã o la â âthñch húp nhê å t, phu ë âhúpå nhêt vú ë i nhû á ng ne ä t vùn ho á a cöng ty ba á n. Vò chó co å ábanå múi biï á t ro ë ätiïu chuên na í o thï â íhiïn tö å t nhê ë t tha ë nh tñch â vaâgiaátrõ cua nhû ã ng ngûú ä i àûú â c khen thûú å ng. ã Viïc na å y lu â c àê á u se ì äkhöng dïîthûc hiï å n (ào å á laâ lyá do tai sao chó mö å t va å i nha â âquan ly ã álam àûú â c àiï å u na ì y). â Nhûng àïíkhen thûúng hiï ã u qua å ãthò khöng con ca â chá nao kha â c. á Gúi yå ávïìnhûng mo ä n “ca á -röâ t bö ë ídûúng” ä Sau àêy laânhûng y ä átûúng co ã áthïígiup ba á n tû duy å sang ta á o hún khi ghi nhê å n tha å nh tñch cu â a mö ã t nhên å viïn. Hay nhú ä árùng khöng pha ç i mo ã i phê å n thûú ì ng àï ã uì thñch húp vú å i tê á t ca ë ãmoi ngûú å i hay mo â i nï å n vùn ho ì aá cöng ty: * Noi “ca á m ún” vú ã i nhên viïn cu á a ba ã n. å * Gûi thû khen ngú ã i nhên viïn àï å n tê ë n tay gia àònh å cua ho ã å(àêy coáleälaâcöng cuå cöng nhên tha å nh tñch â nhên viïn hûu hiï ä u nhê å t nhûng chûa àûú ë c khai å thac àu á ng mû á c). á 52 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà * Tònh nguyïn la å m nhû â ng cöng viï ä c nhên viïn ba å n ñt å hûng thu á ánhêt. ë * Nhúánhûng nga ä y àù â c biï å t quan tro å ng cu å a ho ã å (sinh nhêt, nga å y cûú â i, nga á y gia nhê â p cöng ty, v.v…) va å â gûi thiï ã p chu å c mû á ng. â * Cung ha â t nhû á ng ba ä i ha â t vui nhö á n trong nhû å ng lu ä c co á á dõp sinh hoat tê å p thï å ívúi nhên viïn. á * Tam ngûng cöng viï å c trong va å i phu â t àï á íchuc mû á ngâ nhên viïn ngay khi hoåvûa àa â t tha å nh tñch. â * Tùng ve å áxem phim, nhac kõch hay giao hûú å ng. ã * Tùng ve å áxem àêu bo ë ng. á * Tùng sa å ch àu á ng vú á i sú á ãthñch cua tû ã ng nhên viïn vï â ì tac gia á , thï ã íloai.å * Tùng nhû å ng vê ä t phê å m vui nhö í n co å áthïímang theo ngûúi.â * Tùng phiï å u mua ha ë ng (thê â t tuyï å t vú å i àö â i vú ë i nhû á ngä ngûúi vû â a mú â i chuyï á n nha í âhoùc xêy nha å âmúi). á * Pha möt ta å ch ca á â phï hoùc mö å t ly thû å c uö á ng buö ë ií sang ûa thñch cho nhên viïn cu á a ba ã n. å * Mua thûc ùn trûa mú á i nhên viïn cu â a ba ã n. å 53 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON * Tùng the å ãthanh viïn cêu la â c bö å å thïíduc thê å m my í .ä * Tùng mö å t ve å ádu lõch tùm suö æ i nûú ë c khoa á ng. á * Viït lú ë i khen ngú â i thê å t cu å å thïíviïc ho å å àaälam. â * Àùt ba å o da á i ha â n gû å i àï ã n tê ë n pho å ng la â m viï â c hoù å cå nhaâhoå(khöng chó nhûng loa ä i ba å o, ta á p chñ trong lônh å vûc kinh doanh). å * Tùng vú å chö å ng ho ì coupon ùn tö å i ta ë i nha å ha â ng nùm â sao. * Àùt thu å ng thû go â p y á ávïìcach cöng nhê á n tha å nh tñch cu â aã nhên viïn. Khi nhên viïn hoan tha â nh tö â t cöng viï ë c, å hay àï ä ho í tûå cho å n phê å n thûú ì ng trong hö ã p, mo å i thû å tûá â bûa ùn trûa miï ä n phñ cho àï î n viï ë c thay nhú å t xe. á * Viït ky ë ãyïu cöng ty ke ë m hònh a â nh va ã â nhûng cêu ä chuyïn vï å ìcac tha á nh tû â u àa å äàat àûú å c trong nùm. å * Àïìnghõ hoå lam cö â ëvên cho ca ë c nhên viïn mú á i.á * Hang tha â ng tö á íchûc mö á t cuö å c ho å p co å áùn sang bïn á ngoai cöng ty nhù â m chia se ç ãkinh nghiïm va å â khen thûúng ñt nhê ã t cho mö ë t ngûú å i.â * Danh nhû â ng phê ä n thûú ì ng cuö ã i nùm àù ë c sù å c cho æ nhûng ngûú ä i hoa â n tha â nh xuê â t sù ë c cöng viï æ c. Trïn å möt sên khê å u trang tro ë ng, ha å y tù ä ng ho å å nhûng phê ä nì 54 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà thûúng bù ã ng hiï ç n vê å t ma å â hoå trên trong, ke å m theo â nhûng lú ä i khen cu â å thï.í * Mang bang thöng ba ã o va á o pho â ng ba â n va å âdan bû á cá thû cam ún cu ã a kha ã ch ha á ng lïn ào â á àïímoi ngûú å iâ cung chiïm ngûú â ng. ä * Phong vê ã n mo ë i ngûú å i va â âghi nhên kinh nghiï å m cu å aã ho. Sau ào å , biïn soa á n tha å nh mö â t quyï å n cê í m nang í nghïìnghiïp bo å ãtui va á âphat cho nhên viïn mú á i la á mâ tai liï â u tham kha å o. ã * Thiït lê ë p ca å c tiïu chñ thi àua vï á ìchêt lûú ë ng, chuyïn å cên, tiï ì t kiï ë m nguyïn vê å t liï å u, v.v… va å â trao tùngå nhûng phê ä n thûú ì ng co ã álogo cöng ty cho ngûúi àa â tå nhûng tha ä nh tñch ào â . Chù á ng ha è n mö å t chiï å c a ë oá khoac, mö á t chiï å c àö ë ng hö ì ì coá logo hay möt cêy å but ma á y co á ákhùc lú æ i khen ngú â i. å * Hay la ä m cho mo â i cuö å c khen thûú å ng ca ã ng co â yá ánghôa cang tö â t. Ca ë ch thû á c va á âkhöng khñ buöi trao thûú í ngã laâmöt trong nhû å ng àiï ä u àï ì í lai êå n tûú ë ng sêu sù å cæ nhêt àö ë i vú ë i nhên viïn va á âlam ho â å cang thïm gù â n bo æ á vúi cöng ty hún nû á a. ä Greg Boswell, Phoá Töng gia í m àö á c àiï ë u ha ì nh U â yà ban Khen thûúng Nha ã â nûúc, la á â möt chuyïn gia vï å ì kiïu khen thûú í ng ca ã á nhên khöng mang tñnh chêtë 55 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON truyïn thö ì ng na ë y. Trûú â c àêy Greg tû á ng qua â n ly ã ámötå nhom sa á u ngûú á i. Hiï â n ta å i, anh chó co å n qua â n ly ã ámötå ngûúi va â â hai ngûúi bo â n ho å å lam viï â c bù å ng nùng suê ç të cua ca ã ãmöt pho å ng ban lú â n. á “Cung vú â i sû á å suy thoai cu á a nï ã n kinh tï ì ëvaâviïc cù å tæ giam lao àö ã ng, viï å c cöng nhê å n tha å nh tñch nhû â ngä nhên viïn con la â i trú å ã nïn quan trong hún bao giú å â hït.” Öng no ë i. “Àö á i vú ë i àö á ng sû ì å duy nhêt cu ë a töi, töi ã hiïu tû í ng sú â thñch nho ã cu ã a cö ê ã y. Chù ë ng ha è n, töi biï å të cö êy rê ë t thñch ba ë nh quy nhên sö-cö-la.” á Vò thïëmöi khi Greg ài cöng ta î c da á i nga â y, öng luön â àùt trûú å c cho cö ê á y nhû ë ng chiï ä c ba ë nh quy mú á i ra lo á â úãmöt cû å a hiï ã u gê å n ào ì .á “Cö êy pha ë i tu ã c trû á c ú å ãvùn phong trong khi töi co â á thï ài àêy ài ào í bïn ngoa á i. Vò thï â töi muö ë n chù ë c chù æ næ rùng mö ç i nga î y àï â u co ì ámöt niï å m vui nho nho ì ãdanh cho â cö êy va ë âcö êy se ë äbiït rù ë ng töi àa ç nh gia á ácao cö êy”. ë Àïn ky ë âtöng kï í t cuö ë i nùm, Greg mú ë i cê â p trïn cu ë aã mònh àïn va ë âbao ca á o tê á t ca ë ãcac tha á nh tñch ma â â nhên viïn cua Greg àa ã äàat àûú å c. Sau ào å , võ la á nh àa ä o se å ä thöng bao cho nhên viïn cu á a Greg vï ã ì nhûng mu ä cå tiïu sùp tú æ i cu á a cöng ty. Theo Greg, àiï ã u na ì y la â m cho â cö êy ca ë m thê ã y àûú ë c quan têm àu å ng mû á c va á âcö êy se ë ä lam viï â c tñch cû å c hún. å 56 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà Thêt vê å y, tuyïn dûúng khen thûú å ng kõp thú ã i, àu â ngá ngûúi, àu â ng ca á ch se á ämang lai nhû å ng lú ä i ñch vö cu å ngâ to lún. á Chñnh sach khen thûú á ng ú ã ãcac cöng ty á Cac nha á â quan ly ã á khöng àún àöc trong viï å c khen å thûúng va ã âcöng nhên tha å nh tñch nhên viïn. Rê â t nhiï ë uì cöng ty lún àa á ätöí chûc khen thûú á ng nhên viïn cu ã aã mònh vaâàaätao ra nhû å ng tiï ä ng vang lú ë n. Sau àêy la á âmötå vai vñ du â :å Hoyman, Dobson & Co., möt cöng ty kiï å m toa í n ú á ã Melbourne, Florida tin rùng phê ç n thûú ì ng se ã älam cho â cac nhên viïn cu á a ho ã å hai lo â ng, gù â n bo æ ávaâtên tu å y hún å vúi cöng viï á c, ngay ca å ãàöi vú ë i nhû á ng ngûú ä i co â ásùn ba é nã tñnh cên mê ì n. Ào î álaâlyádo cöng ty àaäthuï dõch vuåmat-á xa vao phu â c vu å åtai chö å îcho nhên viïn vao mö â i chiï î u thû ì á Sau trong mu á a he â . Khöng nhû â ng thï ä , nhû ë ng ngûú ä i vûú â tå thanh tñch hoù â c la å m thïm va â o nga â y thû â áBay co ã n àûú â cå àai mö ä t bû å a ùn trûa thõnh soa ä n va å âhoå coáthïímúi ca â ãvúå hoùc chö å ng va ì â con cai cu á ng dû â . Margaret Jenkins, å ngûúi qua â n ly ã ánhên sûå cöng ty, noi rù á ng bê ç t cû ë ákhi naoâ cö cam thê ã y tònh tra ë ng cùng thù å ng xuê è t hiï ë n trong cöng å ty, cö liïn ra cû ì a ha ã ng Dairy Queen gê â n ào ì ámua àuãthûá sö-cö-la mang vïìcho moi ngûú å i tha hö â ìlûa cho å n. å Cöng ty phat chuyï á n nhanh FedEx thò àù í t ra danh å hiïu “Tay la å i va á ng” ha â ng nùm nhù â m khuyï ç n khñch ta ë iâ 57 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON xïëlai xe cê á n thê í n. Phê å n thûú ì ng khi thò mö ã t chiï å c àö ë ngì hö, lu ì c mö á t ca å i tu á i xa á ch, thê á m chñ la å âcac mo á n trang sû á cá vaâ möt huy hiï å u FedEx bù å ng va ç ng 24K. Kï â t qua ë , sö ã ë lûúng ta å i xï â ëlai xe an toa á n gia tùng àa â ng kï á .í Lam viï â c tö å t ta ë i bö å åphên chùm so å c kha á ch ha á ng toa â nâ cêu cu ì a Tê ã p àoa å n EMC, nhên viïn se â ä àûúc nhê å nå nhûng phê ä n thûú ì ng rê ã t gia ë á trõ. Tai tö å ng ha í nh dinh â Massachusetts cua cöng ty chuyïn cung cê ã p dõch vu ë å lûu trûäthöng tin nay, ca â c nhên viïn xuê á t sù ë c se æ änhênå àûúc nhû å ng tê ä m ngên phiï ë u ma ë ânhiïu ngûú ì i ao ûú â c va á â thûúng ke â m theo mö â t chiï å c a ë o thïu, a á o chúi gön, hoù á cå ao gio á . Ho á åcoámöt chûúng trònh àï å ìcûãkhen thûúng trû ã cå tuyïn giu ë p cho á n ra nhên viïn xuê å t sù ë c. Ca æ c nha á âquanã lyá chó lam mö â i cöng viï î c xa å c àõnh cê á p àö ë å cua phê ã nì thûúng ma ã âthöi. Khach sa á n Fairmont ú å ãToronto thò àûa ra chûúng trònh khen thûúng vï ã ìchêt lûú ë ng phu å c vu å å khach ha á ngâ maâphên thûú ì ng la ã ânhûng chiï ä c cu ë p luên lûu va á âmötå biïu tûú í ng bù å ng va ç ng co â ágùn kim cûúng. Àûú æ c cöng å nhên la å âmöt trong nhû å ng cöng ty co ä ámöi trûúng la â mâ viïc tö å t nhê ë t úë ãCanada, Fairmont coáchñnh sach khen á thûúng gù ã n liï æ n vú ì i mu á c tiïu cu å a cöng ty. Chñnh sa ã chá nay khöng pha â i do la ã nh àa ä o cê å p cao àûa ra ma ë â do 70% nhên viïn vaâ 30% ngûúi qua â n ly ã á trûc tiï å p cu ë aã möi kha î ch sa á n Fairmont tû å å àam tra ã ch. Nhên viïn á 58 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà àûúc àö å ng nghiï ì p va å â khach ha á ng àï â ìnghõ vao danh â sach khen thûú á ng go ã i la å â“BravoGram”. Sau ào, mö á tå têm thiï ë p ca å m ún àûú ã c gú å i tú ã i ho á å vúi lú á i àï â ì cûãxetá tùång danh hiïåu “Gûúng mùåt xuêët sùæc cuãa thaáng”. Möåt hoùc hai gûúng mù å t xuê å t sù ë c nhê æ t ào ë á seäàûúc nhê å nå möt huy chûúng va å â àûúc quyï å n cho ì n mö å t phê å nì thûúng bù ã ng hiï ç n vê å t. Riïng “Gûúng mù å åt xuêt sù ë cæ nhêt cu ë a nùm” se ã àûú ä c thûú å ng mö ã t ky å nghó ma â t da á nhâ cho hai ngûúi úâ ãbêt ky ë â khach sa á n na å o cu â a Fairmont ã trïn toan thï â ëgiúi.á Net2000 Communications, möt cöng ty cung cê å pë dõch vuå truyïn thöng bùng thöng rö ì ng co å átruå súãchñnh tai Herndon, Virginia, thò thûú å ng nhên viïn nhû ã ngä chiïc xe húi àù ë t tiï æ n, tu ì y thuö â c va å o mû â c àö á å àong go á pá cua ho ã å vao tha â nh cöng cu â a cöng ty. Mö ã i nhên viïn î xuêt sù ë c se æ äàûúc cho å n mö å t trong nhû å ng chiï ä c BMW ë Z3, BMW 325, Audi TT hay Dodge Durango. Thêt la å â hêp dê ë n! Nhû î ng chiï ä c xe àê ë u tiïn àûú ì c tù å ng thûú å ngã vao nùm 1999, theo cöng ty, la â âdanh cho nhû â ng nhên ä viïn àaähoan tha â nh vûú â t mû å c kï á ëhoach mö å t ca å ch xuê á të sùc nhê æ t. “Trong cuö ë c ca å nh tranh chê å t xa ë m ma á âchungá ta àang phai àö ã i mù ë t, chûúng trònh na å y giu â p Net2000 á tiïp tu ë c tuyï å n du í ng va å giû â àûú ä c nhû å ng ngûú ä i ta â i gio â i”, ã möt la å nh àa ä o cöng ty àa å änoi nhû thï á . Tê ë t nhiïn, àï ë í àûúc tham gia chûúng trònh na å y, nhên viïn pha â i co ã áñt nhêt hai nùm la ë m viï â c ta å i cöng ty. å 59 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON Tiïn ba ì c va å ânhûng lú ä i khen ngú â iå Têt nhiïn mo ë i cöng ty àï å u pha ì i tra ã ãlûúng tûúng xûngá vúi nùng lû á c cu å a nhên viïn nï ã u muö ë n giû ë äàûúc ho å .å Chung töi chó quan niï á m rù å ng tiï ç n ba ì c khöng pha å i lu ã cá nao cu â ng la ä â cöng cuå àöng viïn nhên viïn hû å u hiï ä uå nhêt. Trong khi nhiï ë u cöng ty du ì ng nhû â ng khoa ä n lûúng ã böng hê í u hô àï å íàöi lê í y sû ë åtên tu å y cu å a nhên viïn, thò ca ã cá nghiïn cûu gê á n àêy cho thê ì y sû ë å cöng nhên tha å nh tñch â vaâquan têm àïn nhên viïn la ë ânhûng yï ä u tö ë ëchñnh taoå nïn sûå hai lo â ng trong cöng viï â c cu å a nhên viïn. ã Trong khi caác nhaâ quaãn lyá buöåc phaãi traã lûúng theo giaá thõ trûúâng àïí giûängûúâi gioãi nhêët thò “giúái doanh nhên Myä nhanh choáng nhêån ra rùçng caác phêìn thûúãng bùçng tiïìn khöng chó rêët töën keám maâ coân rêët haån chïë trong viïåc àöång viïn tinh thêìn laâm viïåc cuãa nhên viïn”, Wayne Slough, chuyïn gia Trung têm Nghiïn cûáu vïì tñnh hiïåu quaã trong töí chûác thuöåc trûúâng Àaåi hoåc cöång àöìng J. Sergeant Reynolds taåi Richmond, Virginia àaä phaát biïíu nhû thïë. “Phêìn thûúãng seäkeáo theo phêìn thûúãng vaâ trúã thaânh möåt thoái quen xêëu àöëi vúái nhên viïn, tûâàoádêîn àïën möåt hiïån tûúång maâ caác nhaâ nghiïn cûáu goåi laâ ‘höåi chûáng thûúãng’… Àïën khi khöng coân àaáp ûáng àûúåc kyâvoång cuãa nhên viïn, chuãdoanh nghiïåp xem nhû thêët baåi hoaân toaân.” 60 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà Con nû â a, mö ä t khi ngûú å i ta muö â n kiï ë m thê ë t nhiï å u tiï ì nì thò hoå seä tòm con àûúng ngù â n nhê æ t àï ë í nhên àûú å cå nhûng phê ä n thûú ì ng co ã gia á trõ cao nhê á t, thê ë m chñ ho å se å ä khöng con quan têm àï â n chê ë t lûú ë ng cöng viï å c nû å a. ä Vêy, khen ngú å i nhên viïn bù å ng lú ç i khöng tö â t hún ë sao? Kyâ laå nhûng àoá lai chñnh la å â sûå thêt: chó cê å n mö ì tå vai lú â i khen ngú â i thê å t àu å ng lu á c, ba á n se å äthêy ca ë c nha á â quan ly ã ákhac kinh nga á c nhòn ba å n vò ghen tõ vú å i nhû á ngä kït qua ë ãban àa å t àûú å c. å 61 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON DAÂNH CHO BAÅN Khi tuyïín nhên viïn, baån haäy noái vúái hoå rùçng: “Töi biïët anh/chõ seätaåo ra nhûäng thaânh tñch xuêët sùæc trong tûúng lai, vêåy xin cho töi biïët laâm thïënaâo àïí cöng ty coáthïí khen thûúãng cho anh/chõ möåt caách xûáng àaáng?”. Sau àoá daânh ra mûúâi phuát àïí khaám phaá súã thñch cuãa anh êëy/cö êëy. Coáthïí anh êëy thñch cêu caá nïn nûãa ngaây pheáp seälaâ möåt phêìn thûúãng tuyïåt vúâi. Nïëu anh êëy thñch nghïå thuêåt thò nïn duâng phêìn thûúãng laâ nhûäng chiïëc veá xem triïîn laäm tranh, nghe nhaåc thñnh phoâng; hoùåc möåt cuöën saách hay, nïëu anh êëy thñch àoåc saách. Ghi nhêån nhûäng súã thñch cuãa nhên viïn vaâ dûåa vaâo àoá choån nhûäng phêìn thûúãng thñch húåp. Nhûäng gúåi yá trïn àêy khöng chó giuáp baån coá nhûäng yátûúãng hay vïì phêìn thûúãng, maâ coân cho nhên viïn cuãa baån thêëy rùçng baån thûåc sûå quan têm àïën hoå. 62 4 Thoaáng chöëc, àaám caâ-röët tûâ cuöåc thûã nghiïåm àiïn röì cuãa Vex àaämang möåt yá nghôa múái. Nhúâ sûå chùm soác cêìn mêîn cuãa anh nïn chuáng lúán nhanh nhû thöíi. Vaâ vò úã vuâng àêët xa xöi heão laánh naây thûåc phêím tûúi söëng rêët quyá hiïëm nïn caâ-röët àöëi vúái caác thuöåc cêëp cuãa anh giúâ àêy coân coá giaátrõ lúán hún bêët cûámöåt laáthû khen ngúåi trõnh troång hay möåt danh hiïåu naâo. Theo anh biïët, khöng coá loaåi rau quaã naâo ngoaâi caâ-röët àûúåc vun tröìng úã Tiïíu haânh tinh söë 3 naây tûâtrûúác túái nay. Vex muöën giêy phuát anh trao cho nhên viïn mònh nhûäng cuã caâ-röët tûúi nguyïn múái nhöí phaãi thêåt àùåc biïåt. Anh muöën hoå biïët rùçng anh àaäquan têm àïën tûâng ngûúâi trong hoå nhû thïë naâo. Thïë laâ anh vaåch möåt kïë hoaåch àïí laâm Tent vaâ Atwork phaãi ngaåc nhiïn. Roäraâng Trung uáy Tent laâ ngûúâi rêët coátêm höìn ùn uöëng. Anh ta àaä àïì nghõ Vex yïu cêìu hêåu 63 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON Nhúâsûå chùm soc cê á n mê ì n cu î a Vex, ã àam ca á -röâ t lú ë n nhanh nhû thö á i.í phûúng cung cêëp caác loaåi thûác ùn töíng húåp múái nhêët. Trong thêm têm, Vex àaäquyïët àõnh tùng Tent mö å t àôa å caâ-röët tûånhiïn phuã àêìy bú ngay trûúác mùåt moåi ngûúâi cuâng vúái nhûäng lúâi caãm ún thêåt cuå thïí vïì nhûäng àoáng goáp cuãa Tent trong viïåc laâm cho Tiïíu haânh tinh söë 3 naây trúã thaânh möåt núi àaáng söëng vaâ laâm viïåc. Coân vúái Trung uáy Atwork, cö êëy hay e theån trûúác àaám àöng nïn coá leäseäkhöng thñch sûå öìn aâo. Cö êëy lúán lïn úã nöng traåi, nïn phêìn thûúãng phaãi phuâ húåp vúái tñnh caách cuãa cö êëy. Coá leä Atwork seärêët vui khi anh múâi cö ra vûúân cuâng anh thu hoaåch nhûäng cuã caâ-röët àêìu tiïn. Vaâ anh seä tùång cö möåt gioã àêìy ùæp caâ-röët tûúi nguyïn maâ khöng quïn noái rùçng anh luön ghi nhêån nhûäng nöîlûåc tuyïåt vúâi cuãa cö. Chó trong vaâi tuêìn, àaám caâ-röët àaäàïën luác coá thïí thu hoaåch. 64 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà Möåt buöíi saáng, anh goäcûãa phoâng laâm viïåc cuãa Atwork: - Töi hy vong cö se å ätham gia vúi töi chiï á u nay... ì Atwork bònh thaãn gêåt àêìu. Cö nghô rùçng anh muöën hoå cuâng lêëy caác thöng söë thúâi tiïët. - ÛÂmm ... Töi muöën múâi cö cuâng thu hoaåch caâ-röët. Atwork thoaáng ngaåc nhiïn vïì lúâi àïì nghõ bêët ngúâ cuãa Vex nhûng cuäng nhêån lúâi. Vaâ cuäng vò vêåy maâ cuöåc troâ chuyïån giûäa hoå trong luác nhöí caâ-röët luác àêìu coá phêìn böëi röëi. - Töi àaánh giaá cao sûå cöëng hiïën cuãa cö trong viïåc chuêín bõ nhûäng baáo caáo thúâi tiïët chñnh xaác möåt caách xuêët sùæc. - Vex noái - Töi àaäbaáo caáo thaânh tñch cuãa cö vïì Böå tham mûu vaâ mong cö nhêån nhûäng cuã caâ-röët naây nhû möåt phêìn thûúãng daânh cho nhûäng nöîlûåc àaáng ca ngúåi cuãa cö. Atwork bûúác thêëp bûúác cao húán húã bï vïì nguyïn möåt röí caâ-röët àêìy ùæp. Cö rêët haâi loâng vúái caách khen thûúãng cuãa Vex. Coân Vex thò tûå nhuã rùçng lêìn túái anh seäkhen ngúåi cö möåt caách cöng khai hún. 65 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON Àaåi uáy Vex nghô, coá leä vúái Malcolm Tent thò moåi viïåc seäkhoá hún möåt chuát, Nhûng Tent rêët vui veã nhêån lúâi tham dûå buöíi khen thûúãng cöng khai, cuäng nhû rêët haâo hûáng trûúác nhûäng lúâi khen vaâ bûäa tiïåc caâ-röët cuãa Vex. Trûúác mùåt moåi ngûúâi, Tent cêìm àôa caâ-röët trïn tay, nhoán lêëy möåt mêíu maâu cam àang múâi goåi, ngêåp ngûâng cùæn möåt miïëng nhoã vaâmùæt anh böîng saáng rúä. - Lêu lùæm röìi töi múái coá möåt bûäa ngon thïë naây! - Anh noái. - Töt lù ë m, töi rê æ t vui vò anh thñch no ë . Töi á muön anh biï ë t rù ë ng mo ç i nö å îlûc du å â nhoã nhêt cu ë aã anh àïu àûú ì c ghi nhê å n. - Va å â Vex quay sang moiå ngûúi - Chu â ng ta àï á u biï ì t rù ë ng núi àêy àê ç y bu ì iå bùm. Va å o mö â t sú å m tinh mú lu á c töi mú á i àï á n àêy, ë töi nhòn thêy Tent que ë t do á n bu å i cho xe cu å a töi, va ã â hònh nhû anh êy àa ë älam viï â c ào å á cho têt ca ë ã chungá ta trûúc khi chu á ng ta thû á c giê á c. Anh ê ë y àa ë ämang laiå cho chung ta sû á åthoai ma ã i va á âdïîchõu hún khi söngë úã àêy. Töi àï yí á tûâ àoá vaâ thêy rù ë ng anh luön la ç mâ moi viï å c vú å i tê á t ca ë ãsûåtên tu å y cu å a mònh. Tha ã nh thê â tå maânoi, chûa ai trong chu á ng ta tû á ng no â i lú á i ca â m ún ã Tent. Nhûng höm nay, têt ca ë ã chung töi muö á n no ë iá rùng: Chu ç ng töi ca á m ún anh, Tent a ã !å 66 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà Möt rö å íca-röâ t àê ë y ù ì p, phê æ n thûú ì ng ã danh cho Atwork. â Hoå nöìng nhiïåt bùæt tay Tent vaâ cuâng reo hoâ vang dêåy. Tent böëi röëi àïën àoã mùåt vaâ chó ùn thïm àûúåc möåt ñt caâ-röët nûäa. Möîi lêìn khen thûúãng caâ-röët cho cêëp dûúái, Vex caãm thêëy vui nhû úã nhaâ. Caãm giaác khi trao nhûäng phêìn thûúãng vaâ nhûäng lúâi khen chên thaânh, àuáng luác, àuáng ngûúâi múái tuyïåt vúâi laâm sao. Ngay luác àoá, Vex nhúálaåi cuöåc àaâm phaán vúái böå laåc thuânghõch Tweebs úãmöåt vuâng àêët xa xöi maâ anh tûâng àûúåc tham dûå. Lêìn àoá, võ trûúãng àoaân rêët lo lùæng. Öng àaächuêín bõ lúâi leärêët cêín thêån cho cuöåc gùåp vaâ khi caã àoaân bûúác xuöëng taâu con thoi, öng coân trao tùång trûúãng àoaân bïn Tweebs möåt kyã vêåt xinh xùæn àïí kyã niïåm cuöåc gùåp gúänaây. Sau ào, võ trûú á ng àoa ã n no â i vú á i Vex mö á t àiï å uì lam anh khù â c ghi ma æ i trong trñ nhú ä á cua mònh: ã 67 Cuãa cho khöng bùng ç caách cho. CACH KHEN Á MÚÁI LA QUAN TRONGÅ Lên tú ì i, nï á u con hay cha ë u ba á n mang vï å ìmöt bû å cá tranh mau nûú â c ma á âchung àa á äve úä ãtrûúng, thay vò xoa â àêu chu ì ng va á âbao: “Cha ã u àu á ng la á ânhaâhoa sô tñ hon ta å iâ ba nhêt!”, ha ë y thû ä ãbònh luên thê å t chi tiï å t vï ë ì bûc tranh á xem sao, chùng ha è n nhû: å “Sao con dung ma â u ào â ãchöînay?”, “Àêy la â âgò thïë con?”, “Chöînay con co â áàõnh veäthïm gò khöng?”… Vaâ sau khi treo bûc tranh lïn tûú á ng, ha â y biï ä u lö í å thai àö á å cua ba ã n mö å t ca å ch cu á å thï, vñ du í : “Bö å ërêt thñch ë cach con ve á änhûng ca ä nh hoa xoay mònh hûú á ng vï á ì phña mùt trú å i, thê â t la å âtinh tï!”, hay “Bö ë ëchûa tûng nhòn â thêy con bo ë å laá nao àa â ng sú á å nhû thï”… Chù ë c chù æ næ àûa be á á seävui hùn lïn va è â nhúárêt lêu nhû ë ng lú ä i khen â nhû vêy. å 69 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON David Cherrington, möåt hoåc giaãàöìng thúâi laâ taác giaã quyïín “Nuöi dûúäng tinh thêìn traách nhiïåm núi con treã” (Rearing Responsible Children), àaächûáng minh têìm quan troång cuãa caách khen àuáng luác, àuáng chöîtrong quyïín saách cuãa mònh qua vñ duå khöi haâi nhû sau: Coámöt ngûú å i thûú â ng khen ngú â i ca å c con trûú á c mù á tå vúå mònh vaâ chó giai thñch ngù ã n go æ n: “Anh chó muö å në em biït rù ë ng anh àa ç nh gia á á cao nöîlûc nuöi da å y ca å cá con cua em”. Mö ã t lê å n, öng cu ì ng mú ä ã lúi khen mö â tå cach chung chung nhû thï á . Sau khi öng ài kho ë i,ã ngûúi me â å quay sang hoi ca ã c con ta á i sao cha la å i khen å ngúi chu å ng. Àû á a 10 tuö á i tra í ãlúi: “Con àoa â n la á âvò con àaäkhöng rûa hï ã t àö ë ng che ë n àôa le á ära con phai la ã m”. â Àûa 13 tuö á i no í i: “Con cu á ng chù ä ng biï è t nû ë a, co ä áleächa húi tònh cam chu ã t thöi”. Co á n àû â a 15 tuö á i no í i: “Ai ma á â biït cha co ë yá á gò, con khöng nghô cha biït hï ë t mo ë iå chuyïn àang diï å n ra trong nha î âmònh àêu!”. Trong cöng viïc cu å ng vê ä y, nhû å ng lú ä i khen ngú â i sa å oá röng thûú î ng khiï â n nhên viïn pha ë i thù ã c mù æ c: “Öng ê æ yë biït gò vï ë ìcöng viïc cu å a mònh ma ã ânoi?”. á Vêng, àöi vú ë i nhên viïn, àiï á u quan tro ì ng la å âchungá ta hiïu ro í änhûng gò ho ä å àang lam. â Mandy Assi, phuå trach bö á å phên tiï å p tên kha ë ch sa á nå 70 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà Fairmont Royal York úãToronto, laâ ngûúi rê â t thñch a ë pá dung viï å c khen thûú å ng cu ã å thï. “Ca í c nha á âquan ly ã áàïuì biït rù ë ng tòm àûú ç c ngûú å i gio â i khöng dï ã , giû î äàûúc ho å å con kho â á hún, nhêt la ë â trong nganh phu â c vu å å cac nhu á cêu ca ì ánhên khöng ai giöng ai nhû ú ë ãkhach sa á n”. Cö å noi. “Ba á n cê å n pha ì i ro ã ärang, chù â ng ha è n nhû khen mö å tå nhên viïn tiïp tên: Cö àa ë älam rê â t tö ë t vò àa ë äkhiïn cho ë öng Smith tûúi cûúi sau khi la â m thu â ãtuc nhê å n pho å ng, â duâthoat àê å u öng ê ì y co ë áveãrêt kho ë áchõu. Töi àanh gia á á cao viïc cö na å n la á i ngoa å i giú â â àïígiup àú á äcac àö á ngì nghiïp kha å c mù á c du å âtöi biït cö àa ë ärêt mï ë t.”å Phong cach qua á n ly ã ácua Assi co ã áàem lai hiï å u qua å ã khöng? Chó biït rù ë ng 18 nhên viïn cu ç a cö àa ã äàöngì long àï â ìcûãcö cho giai thûú ã ng “Ngûú ã i la â nh àa ä o xuê å të sùc cu æ a Royal York”. “Töi yïu cöng viï ã c cu å a mònh. ã Thêt tuyï å t vú å i khi nhû â ng nö ä îlûc cu å a ba ã n àûú å c cöng å nhên. Töi co å n lûu giû â äban sao cu ã a tê ã t ca ë ãcac àï á ì cûã cua nhû ã ng àö ä ng nghiï ì p trong bö å å phên töi qua å n ly ã ávaâ nhûng suy nghô tö ä t àe ë p ma å âmoi ngûú å i da â nh cho töi. â Chung co á yá á nghôa rêt àù ë c biï å t àö å i vú ë i töi”, Assi cho á biït. Cö ê ë y khöng nhû ë ng nhê ä n àûú å c danh hiï å u nhên å viïn xuêt sù ë c cu æ a quy ã ámaâcon àûú â c tön vinh la å â“Nhaâ quan ly ã áxuêt sù ë c nhê æ t nùm 2000 cu ë a Royal York”. ã Cac nha á qua â n ly ã nhû Assi nù á m vû æ ng nhû ä ng bñ quyï ä të àún gian àï ã íkhen thûúng hiï ã u qua å :ã 71 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON - Àung lu á cá - Cuå thïí - Chên thanh â - Chu àaoá Àoá laâ nhûng yï ä u tö ë ë khöng chó giup ca á i thiï ã n mö å ië quan hïå lam viï â c ma å â con gia tùng lo â ng trung tha â nhâ cung nhû sû ä å tên tu å y cu å a nhên viïn cu ã a ba ã n. å Baån coân nhúánhûäng haåt giöëng chuáng ta tûâng tröìng thñ nghiïm trong nhû å ng chiï ä c cö ë c bù ë ng giê ç y hö ë iì trung hoc khöng? Chu å ng luön ào á i ho â i nhû ã ng thû ä thiï á të yïu àï ë íphat triï á n: àê í t, nûú ë c, khöng khñ, a á nh sa á ng, va á â sûå chùm soc cu á a chu ã ng ta. Khen thûú á ng cu ã ng thï ä ,ë noábao göm mö ì t sö å ëyïu tö ë ëthiït yï ë u àï ë íphat huy ta á cá dung cao nhê å t. ë Àïíkhöng boãsot yï á u tö ë ënao, ba â n chó cê å n nhú ì átûâsau àêy: CIA(1). Àoá laâ Company (cöng ty), Individual (caá nhên), vaâAward (phên thûú ì ng). ã Cöng ty: Trûúc tiïn ha á y chuê ä n bõ chu àa í o khi no á i vï á ì cöng ty vaâ cac mu á c tiïu phê å n àê ë u. Ba ë n pha å i la ã m nö â ií bêt àûú å c y å átai sao ào å álaânúi tuyït vú å i àï â ílam viï â c (lõch å sûãcöng ty, thanh tû â u àa å äàat àûú å c, nhû å ng cuö ä c chuyï å ní (1) CIA: Chûä viïët tùæt àûúåc nhiïìu ngûúâi biïët, chó Cuåc Tònh baáoTrung ûúng Myä (Central Intelligence Agency). Àêy laâ möåt trong caác pheáp luyïån trñ nhúá (choån nhûäng chûäviïët tùæt phöí biïën vaâ gúåi nhúá) thûúâng àûúåc nhiïìu ngûúâi aáp duång. 72 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà àöi thu í ávõ, möi trûúng la â m viï â c tö å t, dõch vu ë å khach ha á ngâ tuyït ha å o hay phu ã c lú á i cao da å nh cho nhên viïn...) â Chùng ha è n ta å i FedEx, ca å c nha á â quan ly ã ámûún ca å cá buöi khen thûú í ng àï ã ínoi vï á ìgiaátrõ cua nhên viïn cu ã ngä nhû tinh thên phu ì c vu å åvaâlúi nhuê å n cu å a cöng ty. ã ÚÃnhaâ hang thû â c ùn nhanh KFC ta á i Tricon, ho å å laiå thuyït trònh vï ë ì phûúng chêm Cleanliness (vïå sinh hang àê â u), ì Hospitality (long hiï â u kha ë ch), á Accuracy (sûå chñnh xaác), Maintenance (kyä thuêåt baão trò), Product quality (chêt lûú ë ng sa å n phê ã m), va í âSpeed (töcë àöå phuc vu å ), go å i tù å t la æ âCHAMPS. Caánhên: Tiïp àï ë n, ha ë y àï ä ìcêp thê å t cu å å thïínhûngä thanh tñch ca â á nhên gùn liï æ n vú ì i viï á c hoa å n tha â nh ca â cá muc tiïu cu å a cöng ty nhû thï ã ë nao. Àï â í viïc khen å thûúng àa ã t hiï å u qua å ã cao nhêt, ba ë n nïn mú å i nhû â ngä àöng nghiï ì p cu å a ngûú ã i nhê â n thûú å ng pha ã t biï á u, nhê í nå xet vï á nhû ì ng phê ä m chê í t àa ë ng quy á , vï á tñnh sa ì ng ta á o, vï å ì sûå cöng hiï ë n hoù ë c nhû å ng tha ä nh tû â u cu å å thïícua ho ã .å Möt ca å ch tuyï á t vú å i kha â c la á â ban àñch thên no å i vï á ì thanh tñch cu â a ho ã . Àï å í dïî dang nhú â á àûúc àê å y àu ì ã nhûng ào ä ng go á p cu á a ho ã , ba å n co å áthïísûãdung phûúng å phap nhú á áqua cach kï á íchuyïn. Phûúng pha å p ào á áchûaá àûng trong tû å â SAIL. Noá thïí hiïn mö å i liïn hï ë å giûaä Situation (hoan ca â nh), ã Action (hanh àö â ng), å Impact 73 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON (anh hûú ã ng) va ã â Link (liïn hï) vú å i nhû á ng gia ä á trõ cuaã cöng ty. Phên thûú ì ng: ã Cuöi cu ë ng, ha â y no ä i vï á ìphên thûú ì ngã ban muö å n da ë nh cho nhên viïn cu â a ba ã n. Co å áthïíàoálaâ möt phê å n thûú ì ng trang tro ã ng (nhû å ng ky ä vê ã t bù å ng va ç ng, â pha-lï, … coáin logo cöng ty hoùc nhû å ng lú ä i khen tù â ngå àûúc cha å m khù å c …), hoù æ c mö å t trong va å i mûúi ca â chá khen thûúng nhe ã å nhang kha â c ma á âchung töi àa á äàïìcêpå úãphên 3. ì Vaâ dô nhiïn, trûúc khi kï á t thu ë c buö á i khen thûú í ng, ã àûng quïn no â i mö á t lú å i ca â m ún chên tha ã nh. Chó vú â i mö á tå ñt thúi gian, suy nghô, nö â îlûc va å â sûå höîtrúå cua ky ã äthuêtå giup trñ nhú á á noi trïn, viï á c khen thûú å ng se ã ämang àïnë cho ban nhû å ng hiï ä u qua å ãbêt ngú ë .â * * * Ca-röâ t co ë á thïíàûúc vun trö å ng va ì â phat triï á n quanh í nùm. Àoá laâmöt phê å m chê í t rê ë t nö ë i trö í i. Lú å i khen ngú â iå cung vê ä y, ào å khöng nhû nhû á ng phê ä n thûú ì ng bù ã ng tiï ç nì dïîbõ can kiï å t theo sû å åeo hep cu å a ngên sa ã ch, no á ácoáthïí àûúc trao tù å ng ngay ca å ãkhi cöng ty àang úãvao nhû â ngä thúi àiï â m kho í ákhùn nhêt. Va ë âhún thïënûa, no ä ágiup nhên á viïn gùn bo æ ávúi ba á n hún, vò no å ámang àïn cho ho ë å niïmì hy vong vï å ì tûúng lai töt àe ë p hún. Thê å t vê å y, lú å i tuyïn â dûúng lam nhên viïn pha â i nhòn la ã i ba å n thên va ã â ngêmî 74 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà nghô: “Mònh àaälam àûú â c nhû å ng gò àa ä ng àï á íghi nhúávaâ coáñch cho cöng ty?”. Sau àêy laâmöt vñ du å åvïìcach vê á n du å ng àu å ng àù á n y æ á tûúng trïn. Hï ã å thöng cû ë a ha ã ng rau qua â ãcua Cöng ty ã Festival Foods úã Onalaska, bang Wisconsin, múiâ khach ha á ng va â â nhên viïn cung ngö â i la ì i vú å i nhau àï á í chûng kiï á n khoa ë nh khù ã c ghi nhê æ n tha å nh tñch cu â a nhên ã viïn. Töng gia í m àö á c Dave Skogen pha ë t biï á u mú í ãàêu: ì “Cung vú â i sû á å cam kït duy trò nhû ë ng sa ä n phê ã m chê í të lûúng cao, an toa å n vï â å sinh thûc phê å m va í â cung cêpë nhûng tiï ä n nghi cao cê å p nhê ë t, chñnh tha ë i àö á å tên têm å phuc vu å åcua ca ã c ba á n àa å älam cho kha â ch ha á ng luön àï â në vúi chu á ng ta”. á Hai lên trong nùm, cöng ty àa ì ätöí chûc nhiï á u àú ì tå huên luyï ë n va å âthao luê ã n vï å ìcöng tac khen thûú á ng cho ã têt ca ë ãcac cû á a ha ã ng trûú â ng. Ngay ta ã i pho å ng huê â n luyï ë nå cua cöng ty àûú ã c da å n àê á y nhû ì ng cêu trñch dê ä n, khê î uí hiïu, chù å ng ha è n: “Nhên viïn khöng bo å ãviïc vò cöng ty, å hoå chó boãviïc vò ngûú å i qua â n ly ã ”.á - Thûc ha å nh khen thûú â ng la ã âmöt trong nhû å ng mön ä hoc bao gö å m nhû ì ng tiï ä t thû ë c tê å p cu å å thï, bao gö í mì nhûng viï ä c nhû: å - Múi ai ào â áphat biï á u àöi lú í i vï â ìsûå cöng hiï ë n cu ë aã ngûúi àûú â c khen thûú å ng. Chù ã c chù æ n ho æ å biït nhiï ë uì 75 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON àiïu vï ì àö ì ng nghiï ì p cu å a ho ã hún ba å n. Nhú å ho â ma å ba â nå biït nhiï ë u hún vï ì ì phêm chê í t cu ë a ngûú ã i sù â p àûú æ cå khen thûúng. ã - Hay cho nhû ä ng ngûú ä i tham dû â åbiït trûú ë c va á i nga â y. â - Hay chuê ä n bõ, chuê í n bõ va í âluön chuên bõ thê í t chu å àao cho viï á c khen thûú å ng. Ca ã ng da â nh nhiï â u thú ì i gian â chuên bõ khen thûú í ng, ba ã n se å äthêy buö ë i khen thûú í ngã cang co â yá ánghôa vaâphat huy ta á c du á ng cao hún àö å i vú ë iá caãngûúi àûú â c thûú å ng lê ã n ca î c nhên viïn kha á c. á - Yïu cêu tê ì t ca ë nhên viïn tham dû ã lïå khen thûú î ng. ã Ban pha å i ba ã o àa ã m rù ã ng bê ç t cû ë ácêp qua ë n ly ã ánao du â âbênå rön àï å n àêu cu ë ng khöng àûú ä c bo å ãqua sûå kiïn quan å trong na å y. Àêy la â âdõp töt nhê ë t àï ë ímoi ngûú å i gù â n bo æ ávúiá nhau hún. Sau möi àú î t huê å n luyï ë n, la å nh àa ä o cöng ty pha å iã thûúng xuyïn xuö â ng ca ë c cû á a ha ã ng àï â í kiïm tra viï í cå khen thûúng àõnh ky ã . Àiï â u na ì y khöng chó ba â o àa ã m viï ã cå khen thûúng àûú ã c thû å c hiï å n àu å ng àù á n, ma æ âcon àï â ílamâ gûúng cho moi ngûú å i. â Debbie Riggs, cûa ha ã ng trûú â ng KFC/Tricon cho ã biït kï ë í tûâ khi thûc hiï å n khen thûú å ng cöng khai, ca ã cá nhaâhang cu â a ho ã å kinh doanh hiïu qua å ãhún nhiïu. Thê ì tå vêy, mö å i liïn kï ë t giû ë a viï ä c khen thûú å ng va ã âthanh cöng â 76 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà trong viïc àiï å u ha ì nh quan tro â ng àï å n àö ë åvên àï ë ì khen thûúng àa ã ätrúãthanh mö â t tiïu chñ quyï å t àõnh tha ë nh cöng â àöi vú ë i ca á c nha á âquan ly ã .á Ban thi àua khen thûúng cu ã ng ào ä ng vai tro á âcú banã trong chûúng trònh khen thûúng trong nhiï ã u nùm qua ì tai cöng ty. “Töi tû å ng chû â ng kiï á n nhiï ë u ngûú ì i ra â n ru â aå nûúc mù á t xu æ c àö á ng khi Ban thi àua khen thûú å ng àï ã në tên núi la å m viï â c cu å a ho ã . Tuy nhiïn, lu å c àê á u, mö ì t la å nhä àao cê å p cao cu ë a chu ã ng töi àa á äyïu cêu thay Ban thi àua ì khen thûúng bù ã ng mö ç t cú chï å ëkhac, vò öng cho rù á ngç viïc la å m cu â a Ban na ã y rê â t öë n a ì o va â â lam nhên viïn mê â të têp trung trong giú å â lam viï â c. Nhûng Gia å m àö á c àiï ë uì hanh cu â a chu ã ng töi àa á äphan àö ã i, rù ë ng hoa ç t àö å ng cu å aã Ban thi àua khen thûúng pha ã n a ã nh vùn ho á a cöng ty va á â noáphai tö ã n ta ì i.”å Ban lanh àa ä o KFC/Tricon àa å ähiïu àûú í c tê å m quan ì trong cu å a viï ã c khen thûú å ng nö ã ng nhiï ì t tha å nh tñch cu â aã nhên viïn vaâxem àoálaâmöt hoa å t àö å ng cê å n thu hu ì t sû á å chu yá ácua mo ã i nhên viïn. Chù å ng pha è i àa ã äàïn lu ë c ba á nå lam viï â c ào å áhay sao? Vêy nïn khen thûú å ng vú ã i tê á n suê ì t na ë o? Bao nhiïu â lêu ban tö å íchûc khen thûú á ng mö ã t lê å n, trang tro ì ng hay å àún gian? Sau àêy la ã âmöt va å i gú â i yå : á - Hang tuê â n, ha ì y gû ä i lúã i khen ngú â i hoù å c ca å m ún àï ã në 77 ADRIAN GOSTICK - CHESTER ELTON moi nhên viïn ñt nhê å t mö ë t lê å n. Ba ì n khöng cê å n pha ì iã cöng khai nhûng phai àa ã m ba ã o se ã ä khöng lam tö â ní thûúng nhûng nhên viïn kha ä c nï á u ho ë å coá nghe thêy. ë Hay nhú ä , lú á i khen ngú â i hoù å c ca å m ún pha ã i chñnh xa ã c vú á iá nhûng tha ä nh tñch, cöng viï â c cu å a ho ã . å - Hang tha â ng, mo á i phê å n thûú ì ng nhû nhû ã ng tê ä më thiïp khen ngú å i viï å t tay cho àï ë n nhû ë ng tê ä m ve ë áxem phim, tùm nûú æ c khoa á ng cho àï á n mö ë t bû å a ùn trûa miï ä nî phñ – nïn àûúc chuyï å n tù í ng ñt nhê å t mö ë t lê å n cho ngûú ì iâ àaäcoáthanh tñch cao nhê â t; va ë â ñt nhêt mö ë i quy î ámöt lê å nì àöi vú ë i nhû á ng nhên viïn ào ä ng vai tro á âchuãàao trong sû å å thanh cöng cu â a pho ã ng/ ban, hoù â c cöng ty. å - Ñt nhêt mö ë i nùm mö î t lê å n, nhû ì ng phê ä n thûú ì ngã trang trong ghi nhú å á nhûng tha ä nh tñch àù â åc biïåt xuêtë sùc hay nhû æ ng gia ä i thûú ã ng vï ã ìchêt lûú ë ng phu å c vu å å do nhên viïn mang vïì nïn àûúc trao tù å ng cho nhû å ngä nhên viïn xûng àa á ng. Hê á u hï ì t ca ë c cöng ty lú á n chu á ngá töi àûúc biï å t àï ë u àa ì m ba ã o 40% nhên viïn cu ã a ho ã å nhên àûú å c phê å n thûú ì ng trang tro ã ng cho kï å t qua ë ãlamâ viïc xuê å t sù ë c trong nùm cu æ a ho ã .å Trïn àêy chó laâ nhûng bûú ä c khú á i àê ã u. Viï ì c khen å thûúng trïn thû ã c tï å ëcung co ä ámöt sö å ëtrúãngai tu å y theo â àùc àiï å m riïng cu í a tû ã ng cöng ty. Tuy nhiïn, ha â yä thûúng xuyïn àö â ng viïn khen thûú å ng nhên viïn cu ã aã ban. No å ákhöng nhûng thï ä íhiïn sû å å thûa nhê â n cu å a ba ã nå 78 CÊU CHUYÏNÅ NHA QUAN LY à Á CA RÖT VA Ë Â NGHÏÅ THUÊTÅ KHEN THÛÚNGà vïìcöng sûc cu á a ho ã , ma å âcon giu â p ho á å biït cöng nhê ë nå thanh tñch va â âhoc ho å i lê ã n nhau cu î ng nhû cöng nhê ä nå caãvai troâlanh àa ä o cu å a ba ã n nû å a. ä DAÂNH CHO BAÅN Möåt söë nhaâ quaãn lyá cöng nhêån thaânh tñch nhên viïn bùçng lúâi noái, trong khi möåt söë khaác thò viïët thû khen ngúåi. Duâ bùçng caách naâo ài nûäa, viïåc khen thûúãng phaãi baão àaãm yïëu töë thûúâng xuyïn vaâ taåo ra àûúåc sûå hûng phêën. 79