🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Cậu Bé Đánh Giặc Cờ Đen Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn CẬU BÉ ĐÁNH GIẶC CỜ ĐEN Tác giả: Ngọc Giao Thể loại: Truyện ngắn Đóng gói: nguyenthanh-cuibap Text: Waka https://thuviensach.vn CẬU BÉ ĐÁNH GIẶC CỜ ĐEN Giữa một khu rừng thẳm, ngày nọ bỗng có vết chân người lần tới. Vẻ hoang vu từ đấy đỡ phần ghê rợn, sớm chiều những đụn khói trắng vẩn lên làm bớt cái lạnh của rừng già và khí đá nghìn năm u uất. Tiếng lão sơn nhân hú quái gở như tiếng ma quỷ; bóng lão chạy vun vút trên sườn non, khe suối, leo trèo như con hầu, con sóc ở các ngọn cây, vách đá cheo leo. Sau chân lão, một đứa trẻ chừng mười hai tuổi, mắt sáng, da đen bóng, chân tay cứng cáp, vác dao bám theo bố. Lũ ác thú thoạt đầu còn hầm hè toan hại cha con lão, nhưng rồi vật với người cũng quen hơi, coi nhau như bạn. Với hai cha con thì lá cây là màn, cỏ hoa là chiếu. Ngày ngày, bố vác nỏ săn chim, đẵn củi, con thì nhởn nhơ đùa với bày hươu nai ngoan ngoãn, với đàn hổ báo xinh xinh đang bú mẹ. Tiếng hú của lão hoạ hoằn mới cất lên chỉ để báo hiệu cho con biết rằng vừa có một vài con thú lạ ở rừng xa mới lạc về. Hai cha con lập tức ra sức chinh phục ngay bầy thú dữ kia. Một là chúng chết để lại thịt da cho lão, hai là bị tống ra khỏi vùng sơn lâm mà hiện cha con lão đang làm chúa. Đứa trẻ tên là Quải. Mẹ nó chết vì bị một con giải nuốt khi đang tắm bên bờ vực. Hôm ấy lão đã lao ngay xuống vực nước sâu đánh nhau với con giải, trả thù cho người vợ. Cuối cùng, làn nước đỏ ngòm lên vì máu của con giải sống đã thành tinh và cả máu của ông lão gan dạ. Xác con giải nổi lềnh bềnh, mấy chục cái vòi nhầy nhụa rớt rãi độc trôi dập dềnh trên mặt nước. Lão chỉ đủ sức lội được lên bờ thì gục xuống dưới chân thằng Quải ngày ấy mới chập chững, nó bò đến ôm lấy bố. Người cha hồi lâu tỉnh dậy, cúi rửa con dao máu, rồi cõng con về. Lão ốm hơn ba tháng vì nước độc và rớt độc ngấm vào những vết thương. Trong suốt ba https://thuviensach.vn tháng lão bị ốm, hươu nai đem quả rừng, nước suối đến nuôi lão và nuôi Quải. Ngày hai cha con đem nhau đến ở khu rừng hoang vu này, bầy hươu nai ân nghĩa đó cũng theo đi. Chúng ở cùng hang với cha con lão, canh gác cửa hang mỗi khi lão đi đâu vắng và vui đùa với thằng bé như anh em ruột thịt vậy. Thằng Quải như trên đã nói, là một đứa trẻ khỏe như thần, lại tinh khôn nữa. Chỉ cần đánh hơi đầu gió cũng biết giống ác thú gì, dù con ác thú ở cách nó rất xa. Quải nghe con hoẵng “giác” (kêu) ban đêm mà biết trời sắp sáng - nếu tiếng kêu ở trên cao; và trời sẽ mưa to - nếu tiếng kêu ở dưới thấp; con diều hâu rít lưỡi trong không là sắp giở trời mưa lạnh. Một ngày giông bão kia, nó một mình leo lên đỉnh núi, ngửa mặt nghe gió lùa vi vút dưới chân và nhìn những tảng mây khổng lồ đen xẫm chuyển trên nền trời u tối. Một con đại bàng bị gió bão đuổi ngang mây, đôi cánh mỏi đã khiến nó lao đao, chúi xuống như chiếc lá khô sắp rụng. Quải lo sợ cho tính mệnh con chim, nhưng không có cách nào cứu nổi. Giữa lúc ấy thì mạng sống của lão sơn nhân cũng bị đe dọa như con chim nọ. Một toán quân mã ở tít đằng xa theo đà gió bão, lạc lõng đến khu rừng hoang kia. Đó là lũ giặc Cờ Đen bên xứ Tầu, chúng kéo sang nước ta nhũng nhiễu, hành hạ con dân nước Việt bấy lâu nay khiến dân chúng cực khổ không sao kể xiết. Bọn người và ngựa, hung dữ như một đoàn âm binh hiện lên đột ngột đến nỗi lão vừa gánh bó củi về tới cửa hang thì bị vó ngựa của chúng xô ngã và gươm giáo của chúng chĩa tua tủa lên mình lão. Một tên tướng sai quân ném lão lên yên ngựa, rồi cả bọn lại phóng như gió lốc theo một ngọn cờ đen rất lớn. Toán giặc sẽ qua rặng núi Diều hâu. Quải từ nãy vẫn đứng trên ngọn núi, thoảng nghe vó ngựa khua rầm rập đằng xa, nó lấy làm lạ chạy xuống xem. Mới đến nửa chừng núi thì toán quân ập tới. Giữa đám gươm đao, nó thấy bố bị trói còng trên ngựa, do một tên giặc chột mắt cỡi. https://thuviensach.vn Hoảng sợ, Quải toan bắn theo tên giặc đó nhưng sờ lên vai mới biết mình không mang nỏ, nó đành bám chạy theo nhưng len lỏi khéo cho giặc khỏi trông thấy. Vốn đã luyện được tài leo chạy, nó đuổi sau đoàn ngựa rất dễ dàng. Tuy phải chạy qua biết bao rừng rậm núi sâu nhưng Quải vẫn bám theo được chúng. Cuối cùng bọn giặc hạ trại giữa một vùng thung lũng, chung quanh có những vách núi cao dựng đứng, vây kín như thành, chỉ độc có một lối vào là dòng suối sâu. Nó đứng lại, nấp vào một khe đá, ôm đầu nghĩ kế. Một kế lạ chợt lóe trong óc nó như tia chớp. Nó bèn len lỏi lui xa khỏi chỗ giặc đóng, rồi cắm đầu chạy về quan ải báo quan quân biết sào huyệt giặc. Quân triều đình mừng lắm, ban cho Quải một con ngựa thấp nhất, để theo đi dẫn lối. Đương đêm, bất chấp cơn bão mỗi lúc một mạnh, thằng bé vẫn cỡi ngựa phi như gió, dẫn đầu một đội binh triều đình dũng mãnh, gươm tuốt sáng loà. Quải quắc mắt, tay cầm cương, tay lăm lăm con dao rừng, bắp thịt nổi cuồn cuộn, lòng sôi lên vì muốn báo thù cứu bố. Đoàn quân sau lưng cũng hăng hái không kém, trong đêm thâu những vệt trắng di chuyển vun vút, vì mỗi người phải bịt một tấm khăn vải trắng cho dễ nhận ra nhau. Gần đến canh năm thì đến sào huyệt giặc. Ngựa bịt mõm sẵn cho khỏi hí, thả ở xa. Quân lính do Quải dẫn đường rón rén tiến về phía thung lũng. Trời sáng dần. Giặc thức dậy sửa soạn lễ tế cờ: Một con trâu cạo trắng hếu nằm trên một đống cành khô chất cao, đã sẵn sàng mồi lửa. Lão sơn nhân bị chúng buộc ghì vào chiếc cột treo lá cờ đen, gần ngay tên đao phủ. Chúng sắp dùng lão làm vật tế cờ cùng với con trâu nọ. Bọn giặc Tầu tuốt gươm, đứng thành hai hàng. Tên chủ tướng mặt mũi hung tợn bước đến dưới cờ làm lễ. https://thuviensach.vn Viên tướng triều đình thình lình vung kiếm ra lệnh cho năm trăm quân bắn một loạt súng hỏa mai và tên nỏ xuống dưới lòng thung lũng. Quải giương nỏ, nhằm đúng mắt thằng đao phủ, buông tên. Mũi tên vừa buông thì thằng giặc ngã lăn dưới chân bố nó. Sau loạt tên đạn thứ nhì, giặc ngã như ngả rạ, xác chồng chất đè lên nhau. Một lát sau, sự hỗn độn của lũ giặc Cờ Đen bị dẹp hẳn bởi loạt tên thứ ba. Tiếng rên la tắt dần đi dưới từng nhát kiếm của toán lính tiên phong vung xuống cổ những tên còn lại. Đáy thung lũng trở nên một nấm mồ khổng lồ chôn ngót ngàn thây giặc cỏ bao lâu nay tung hoành quấy nhiễu trên đất nước ta. Quân triều đình, theo lệnh chủ tướng, buông dây leo tụt xuống, lột lấy khí giới, thu phần toàn thắng. Quải là người ném dây leo xuống trước, cũng như đêm qua đã phi ngựa dẫn đầu năm trăm quân của triều đình. Quải cởi trói cho bố. Hai cha con mừng rỡ đến ứa nước mắt. Quan Tiểu phủ sứ nắm tay nó, khen ngợi là thiếu niên dũng sĩ, là người con hiếu và mưu trí khác thường. Sau đó, quan Tiểu phủ sứ ngỏ ý tiến dẫn bố con Quải, cho vào đội quân đi dẹp nốt giặc Cờ Đen còn sót ở các vùng biên giới. Lão sơn nhân từ chối, xin ở lại rừng xanh vui với nghề tiều phu, đoạn lão giục con lên ngựa theo quân triều đình đi tiễu trừ bọn giặc phỉ Tầu. Ngọc Giao Truyền Bá, số 63, năm 1943 https://thuviensach.vn QUẬN HẺO, QUẬN HE I Trời nổi giông bão và mưa mù mịt tự đầu buổi chiều. Rừng núi như điên cuồng gào thét dưới sức tàn phá của gió mưa. Sấm chớp như xé trời vạch núi. Chim chóc, thú rừng lẩn cả vào hang sâu, tổ kín. Khi bóng tối đang bảng lảng buông xuống thì mưa gió cũng dần dần tạnh. Bỗng từ phương nam, có hai bóng người phi ngựa tới. Cả hai cùng vận võ phục. Người to béo, râu quai nón thả lỏng dây cương, quay lại nói với người mặt vuông, lông mày xếch ngược, da đen như mực: - Quái, hắn dặn đợi ta ở Tháp Ma này, sao không thấy? Người kia dừng ngựa lại đáp: - Không lẽ nó dám sai lời. Há nó lại không biết kiếm ta sắc lắm hay sao! Mấy tiếng vượn hú trên một ngọn núi cao. Một con chim lìa tổ bay ra kêu ba tiếng như ma hờn quỷ khóc.Tự nhiên, một tảng đá từ trên sườn núi gần đấy lăn xuống, reo lên một tiếng vang động cả rừng chiều. Hai kỵ sĩ giật cương, ngựa chồm lánh ra xa. Đôi kiếm cùng rút ra lóe sáng. Bỗng một gã đàn ông mặc toàn đồ đen ở một bụi rậm nhảy ra trước đội ngựa chiến, cúi đầu, vòng tay nói: - Dám bẩm hai vị tướng công, chúng tôi chờ phục mệnh ở đây đã từ lâu. Viên tướng râu quai nón tra kiếm vào vỏ, gật đầu, rồi xuống yên, giao cương ngựa cho tên quân kia. Viên tướng mặt đen cao lớn cũng làm như vậy. https://thuviensach.vn Đôi ngựa được đem giấu giữa một lùm cây bên bờ suối. Đoạn tên quân thân cận đó vạch cỏ lấy thuổng cuốc cất giấu sẵn từ chập tối, bước sau hai người chủ. Đi được chừng nửa dặm, tên quân trỏ một cái mả dưới gốc ngô đồng: - Bẩm hai tướng công, chính thị đây là mả mẹ Phạm Đình Trọng. Viên tướng râu quai nón hỏi: - Có đích thực không. Mày nhớ sai, tao chém. Tên quân quả quyết: - Bẩm đúng. Chính con đã khiêng linh cữu mẹ Phạm Đình Trọng đem chôn. Ngày ấy Phạm Đình Trọng còn là một anh đồ kiết, làm ma mẹ mà không có lấy nổi một con gà cúng. Ông ta phải nói khó với mấy anh em con khiêng giúp, vì chúng con ở cùng một làng, một xóm với ông ta. Dứt lời, hắn đập đá lấy lửa châm một ngọn đuốc thông cắm trên một cành cây cạnh ngôi mả, rồi giơ cuốc khai quật nấm mồ vô tội. Những nhát cuốc giơ lên hạ xuống tới tấp và tàn nhẫn. Thỉnh thoảng những tia chớp sáng lòe trong rừng đêm soi rõ nét mặt hung ác và đôi cánh tay bắp thịt của kẻ đào mả khốn nạn kia. Hai chủ tướng của nó đứng sát bên ngôi mả, kiếm tuốt trần sẵn sàng như chỉ chờ kẻ nào đến ngăn cản việc khai quật mả là chúng giết. Có tiếng cánh chim động trên tổ khiến chúng ngẩng mặt, quắc mắt nhìn; tiếng hươu nai sột soạt cũng làm chúng lắng tai nghe, hăm hở vung gươm chờ đón. Một lát, ván quan tài bật ra. Tên quân thò lưỡi cuốc xuống, xúc ném lên mặt đất những xương xẩu còn dính thịt lầy nhầy chưa tiêu hết. Viên tướng râu quai nón đạp giày lên cái đầu lâu cười ha hả, nói với người bạn mặt đen sì: https://thuviensach.vn - Đại huynh ơi, đầu mẹ thằng Trọng oan nghiệt đang đối địch với chúng ta đó. Nghe nói có một lão thày địa lý Tàu qua đây, khen vị thế ngôi mả này tất sinh con làm khanh tướng, hiển hách suốt ba đời. Có lẽ như thế thật. Chúng ta chống cự với nó hơn ba năm nay, hao quân tổn tướng đã nhiều mà chưa trận nào thắng nó. Võ dũng của đại huynh, mưu trí của ngu đệ đây nào có kém gì ai, thế mà cứ thua nó mãi, đệ e rằng quân tướng coi thường mà lòng người cũng không còn muốn theo phò ta nữa. Tên Trọng cầm hơn ba vạn quân của triều đình, nếu cứ thắng mãi ta, đệ lo sẽ không còn đất mà lùi nữa. Chi bằng ta thử vứt xương mẹ nó đi, xem cơ sự có thay đổi khác chăng. Làm việc thất đức này, đệ biết không phải là trượng phu nhưng tình thế lúc này bắt ta phải nhẫn tâm như thế. Viên tướng mặt đen sì, giọng lè nhè như say rượu: - Đại huynh nói phải. Trong lúc binh đao, ta dùng được kế gì đánh bại được kẻ thù thì cứ dùng, chứ nói gì tiểu nhân quân tử. Ta không hại nó, nó cũng hại ta. Hắn cúi nhặt cái đầu lâu lên, đôi mắt đã xếch ngược càng xếch ngược thêm, cất tiếng cười như hùm rống: - Nào, ta xem đầu mụ nặng nhẹ thế nào nào, rồi mai ta sẽ cầm đầu con mi như thế này, ném cho quân lính để chúng băm nhỏ ra cho chó nhá. Viên tướng râu quai nón cũng cười khoái chí: - Bây giờ ta hãy ném xương mẹ thằng Trọng cho loài lang sói trong rừng ăn đã. Dứt lời, chúng vung vứt xương ra từ phía rồi cười ha hả, ra khỏi cửa rừng. Tên quân cúi đầu dâng cương cho chủ tướng. Tám vó ngựa phi như gió, biến vào bóng tối trùng điệp của đêm trường. Tên khốn nạn vừa đào mả trộm kia cũng lủi vào đêm tối như con chuột nhắt chui vào miệng cống. Rừng khuya tắt tiếng ngựa phi, lại hoàn toàn yên tĩnh và bí mật. https://thuviensach.vn II Viên tướng râu quai nón đó tên là Nguyễn Hữu Cầu, tục gọi là Quận He, người Hải Dương, trước đi ăn cướp, sau theo Nguyễn Cừ làm giặc. Đến khi Nguyễn Cừ bị đại tướng triều đình là Hoàng Nghĩa Bá phá được đồn giết đi rồi, thì Nguyễn Hữu Cầu tức Quận He vội đem đồ đảng về giữ núi Đồ Sơn và đất Vân Đồn. Năm Quý Hợi (1743) Quận He giết được quan Thủy đạo đốc binh là Trịnh Bảng, rồi tự xưng làm “Đông đạo thống quốc Bảo dân Đại tướng quân” thanh thế lừng lẫy ở mạn ấy. Sau bị Hoàng Ngũ Phúc đem đại binh đến vây ở núi Đồ Sơn, Quận He liều chết phá vây, về đánh lấy thành Kinh Bắc. Quan trấn thủ là Trần Đình Cẩm và quan Đốc đồng là Võ Phương Đề bị đánh thua ở Thị Cầu phải bỏ ấn tín mà chạy trốn. Ở kinh sư, chúa Trịnh Doanh (em Trịnh Giang) được tin ấy náo động cả lên. Trịnh Doanh bèn truyền cho đại tướng Hoàng Ngũ Phúc đem binh về, nhưng thanh thế Quận He vẫn mạnh, phá quân của Trương Khuông ở làng Ngọc Lâm (thuộc huyện Yên Dũng), đuổi quân của quan thống lĩnh Đinh Văn Giai ở Xương Giang (thuộc huyện Bảo Lộc) rồi lại về vây dinh Thị Cầu. Trịnh Doanh tức giận, bèn sai danh tướng Phạm Đình Trọng cùng Hoàng Ngũ Phúc cất đại quân đi đánh Quận He ở Xương Giang. Trận ấy, Phạm Đình Trọng chém chết một đại tướng của Quận He tên là Thông, thu được ngựa, lương thực và khí giới nhiều vô kể. Quận He là một tướng văn võ kiêm toàn, mưu sâu kế lạ, quân triều đình đều gờm sợ, coi là một tướng giặc giỏi vào bậc nhất kể trong bọn giặc nổi lên như ong thời bấy giờ. Ấy là những giặc to đáng kể như giặc Ngân Già năm Canh thân (1740). Trong khi đất Hải Dương, làng Ninh Xá có bọn Nguyễn Tuyển, Nguyễn Cừ làm loạn thì đất Sơn Nam, làng Ngân Già có https://thuviensach.vn bọn Vũ Đình Dung, Đoàn Danh Chân, Tú Cao cướp phá dân gian rất dữ, giết cả quan Đốc lĩnh là Hoàng Kim Qua. Thế giặc mạnh lắm, đến nỗi Trịnh Doanh vừa được cử lên làm chúa đã phải tự làm tướng đem binh đi đánh, bắt sống được hổ tướng Vũ Đình Dung đem chém, và đổi tên Ngân Già làm Lai Cách (nay là Gia Hòa). Kể đến giặc Ninh Xá. Thời bấy giờ Trịnh Giang vì ham mê tửu sắc, làm lắm điều càn bậy nên giặc mượn cớ diệt trừ họ Trịnh dấy lên không ngớt. Trịnh Doanh vừa dẹp xong giặc ở Ngân Già, lại phải lo tiễu trừ giặc chạy sang Ninh Xá tức vẫn là bọn Nguyễn Tuyển, Nguyễn Cừ, Vũ Trách Oánh, và Nguyễn Diên. Chúng dấy binh từ năm Kỷ Mùi (1739), làm loạn ở Hải Dương trước hết rồi vẫy vùng ở đất Từ Sơn, Thuận Thành, Nam Sách và Hồng Châu. Nguyễn Cừ thì giữ đất Đỗ Lâm ở Gia Phúc, Nguyễn Tuyển thì giữ núi Phao Sơn ở Chí Linh, làm đồn xây lũy, liên lạc với nhau, quân kể có hàng mấy vạn người, quan quân đi đánh nhiều phen bị hại. Năm Tân Sửu (1741) quan Thống lĩnh Hải Dương là Hoàng Nghĩa Bá phá được các đồn điền của giặc ở Phao Sơn, Ninh Xá và Gia Phúc. Nguyễn Tuyển thua chạy rồi chết. Vũ Trác Oánh không biết đi đâu mất. Còn Nguyễn Cừ thì chạy lên Lạng Sơn được mấy tháng lại về Đông Triều, nhưng vì hết lương phải nấp ở núi Ngọa Vân Sơn, bị quan Hiệp Đồng là ông Phạm Đình Trọng bắt được đóng cũi đem về kinh làm tội. Từ đó, giặc Cừ và giặc Tuyển mới tan. Tiếp đến giặc Hoàng Công Chất. Chất cùng với bọn Nguyễn Tuyển, Nguyễn Cừ nổi lên một lúc. Trước phá phách ở đất Sơn Nam về hạt Khoái Châu và Xuân Trường. Đến năm Ất Sửu (1743), Chất lại bắt được và giết quan trấn thủ Sơn Nam là Hoàng Công Kỳ, sau bị quan quân đuổi đánh, Chất chạy vào Thanh Hóa rồi ra Hưng Hóa cùng với tên Thành làm loạn ở vùng ấy. Sau tên Thành bị quan quân bắt được, tên Chất chạy lên giữ động Mạnh Thiên phía bắc Hưng Hóa rồi chiếm giữ cả mấy châu gần đấy, đồ đảng đông dần lên hàng vạn. Từ đó, Chất cứ cướp phá ở đất Hưng Hóa và đất Thanh Hóa. Mãi đến sau, Đoàn Nguyễn Thục đem quân Sơn Tây lên đánh động Mạnh Thiên. Khi quan quân lên đến nơi https://thuviensach.vn thì Chất đã chết rồi. Con là Toản chống giữ không nổi, phải bỏ chạy sang VânNam. Đồ đảng tan mất cả. Ấy là ta kể qua về những giặc nổi lên vì những việc làm càn bậy của Trịnh Giang, và như thế ta mới được biết rằng Trịnh Doanh là chúa kế nghiệp, phải bỏ ra bao năm đánh đông, dẹp bắc để giữ yên đất nước. Cũng chỉ vì việc đánh dẹp lâu năm như vậy nên Trịnh Doanh không rảnh rỗi mà làm được việc gì ích lợi, đến nỗi dân nghèo, nước yếu, chính trị điêu tàn, bởi vậy chẳng bao lâu họ Trịnh đổ, nhà Lê mất. Ở trên ta đã kể sơ lược về những giặc cỏ cùng nổi lên một thời với Nguyễn Hữu Cầu, tức Quận He. Kể như thế để ta so sánh cái tài, cái trí của Quận He trước khi ta được biết cả cái tài cái trí của người bạn uy dũng của Quận He là Quận Hẻo. Quận He mới chừng ba mươi lăm tuổi. Thuở nhỏ, Cầu là con một nhà phú hộ. Cha Cầu giàu có mà keo kiệt tàn ác. Cầu đánh mất trâu, phải trốn lẩn trong một cái miếu hoang ba bốn đêm ngày. Có một đứa trẻ mục đồng cùng xóm về mách bố Cầu. Nhà phú hộ lập tức đi tìm con. Cầu trông thấy bèn trèo lên núi trốn. Sau đó một lúc, bố Cầu không thấy con về, Cầu bèn tìm thằng bé đã mách tin mình đánh mất trâu kia, đấm nó một quả chết tươi. Vì việc giết người này, Cầu mò mẫm ra đi. Cầu lạc lên Lạng Sơn, sang ải Nam Quan, lạc đến Long Châu, xin vào ở với một chú khách tiều phu trong rừng. Cầu được chú dạy võ nghệ trong sáu năm giời. Cầu bỏ chú, trốn về nước. Gặp thời Nguyễn Cừ nổi loạn ở Hải Dương, Cầu xin theo làm lính. Lập được nhiều công lạ, Nguyễn Cừ cất Cầu lên làm tướng. Từ đó, Cầu nổi danh là một hổ tướng lúc nào cũng ngồi ngang đầu ngựa với Cừ. Sau khi Cừ chết rồi, Cầu thề với ba quân phải báo thù. Mấy trận đầu chống nhau với quan quân, Quận He luôn luôn thắng, thế mạnh như chẻ tre. Nhưng rồi gặp phải đại tướng Phạm Đình Trọng, Quận He bao phen táng đởm không những vì lưỡi đao nặng trăm cân của Phạm tướng quân, còn https://thuviensach.vn khiếp vía vì chiến lược xuất quỷ nhập thần của vị danh tướng triều đình này nữa. Quận He cũng được quan quận chịu là tài cán phi thường. Có khi bị vây mấy vòng mà chỉ một mình một ngựa, múa tít ngọn sà mâu phá vây ra như bỡn. Quận He to lớn, râu quai nón, mày rậm, mắt to, tiếng hét như sấm, mình vận đồ đen, mỗi khi ra trận xông pha, Quận He cởi bỏ áo ném cho quân giữ, rồi tay vung sà mâu, quay cuồng đôi cánh tay rắn khỏe đầy lông lá, sức mạnh thực như thần. Quan quân đều có ý khiếp sợ Quận He, thường gọi là Trương Phi đời Tam Quốc. Nhiều phen thất trận, Quận He bỏ chạy về vùng khác, tướng chết, quân tan. Nhưng chỉ trong vòng có mấy ngày, lại có hàng ngàn quân tướng đi theo. Vì rằng ngày thường cướp được thóc gạo của các thuyền buôn ngoài biển, Quận He lại phân phát hết cho dân nghèo, cho nên đi đến đâu cũng có người theo, muốn lấy bao nhiêu quân lương cũng có. Các tướng sĩ, hễ nghe chúa cử đi dẹp loạn Nguyễn Hữu Cầu, đều lo ngại. Duy có Phạm Đình Trọng là coi Quận He như một con hổ đói, mưu dũng của ông có thể dùng bắt Cầu không khó nhọc gì. Bởi vậy, chúa Trịnh Doanh chỉ còn trông vào sức Phạm tướng quân để giữ yên bờ cõi cho xã tắc. Trong khi ấy thì, năm Canh thân (1740) tên Tế và tên Bồng làm loạn ở đất Sơn Tây. Đại tướng quân Võ Tá Lý đánh bắt được cả hai đứa ở huyện An Lạc (thuộc phủ Vĩnh Tường). Bấy giờ một tướng giỏi của Tế là Nguyễn Danh Phương, tục gọi là Quận Hẻo, thề báo thù cho chủ, bèn chiêu gọi dư đảng về giữ núi Tam Đảo. Một mặt thì mộ quân trữ lương, và một mặt thì cho người về nói dối xin hàng. Khi đó, ở phía đông nam, Quận He đang tung hoành chống chọi với quan quân, cho nên Trịnh Doanh cũng bằng lòng tạm cho Quận Hẻo hàng. https://thuviensach.vn Nhưng kỳ thực, nhân cơ hội ấy, Quận Hẻo tìm cách liên lạc được với Quận He. Hai con hổ chiếm giữ một vùng biển để luyện chiến thuyền, lại chiếm một khu rừng rộng để luyện quân đánh thành, phá lũy. Một hôm, Quận Hẻo, Quận He ngồi uống rượu trên một tảng đá bên sườn núi, bàn mưu kế bắt Phạm Đình Trọng. Quận Hẻo có ý lo phiền, Quận He cũng vậy. Quân lính lúc bấy giờ cũng có lòng nao núng sau mấy trận bị Phạm tướng quân dùng mưu đánh phá, xác và máu ngập lụt cả một cánh đồng gianh dưới chân núi Cước Sơn. Bỗng một tên lính hầu rượu, dâng hai cái thủ lợn lên. Rượu ngà ngà, hai con hổ dữ vén tay áo, mỗi người cầm một cái thủ lợn, đưa lên gậm nhồm nhoàm, rồi ném xương xuống đất. Nhìn những mảnh xương, tên lính hầu mặt choắt, mắt chuột kia, sực nảy ra quỷ kế. Nó quỳ xuống tâu rằng: - Bẩm hai tướng quân, kẻ hèn mọn này đã nghe thầy địa lý nói rằng Phạm Đình Trọng sở dĩ được chúa Trịnh Doanh quý trọng, ấy là do ngôi mả bà mẹ ông ta ở chân núi Trường Sà trong rừng Mật phía tây nam. Nay xin hai tướng quân sai đào mả mẹ ông ta lên, vất xương đi, tức khắc Phạm Đình Trọng nếu không bị chết dưới lưỡi kiếm thần dũng của hai tướng quân, cũng bị gian thần trong triều ghen ghét. Ta hãy nhờ người xúc xiểm chúa Trịnh Doanh, khiến ông ta bị hại. Hai tướng quân nghĩ thế nào? Đôi mãnh hổ vùng ném hai chén rượu xuống đất, ngửa mặt cười vang cả núi: - Ừ được đấy! Ta cho kế của ngươi là giỏi. Xong việc này ta thưởng cho vàng bạc và phong chức đội trưởng, trông coi cả đám quân thị vệ của bọn ta. Kế ấy phải tức khắc thi hành ngay tối nay. Mau đóng yên cương sẵn, và sửa soạn thuổng cuốc, chỉ một mình mi làm việc ấy, nghe! Tên quân hầu rượu, cúi rạp đầu xuống lạy, rồi khúm núm lui ra. https://thuviensach.vn Thế là, giữa buổi tối giông bão và mưa mù mịt ấy, hai kỵ sĩ dừng cương ở Tháp Ma ven rừng thông, trong bóng tối một bóng đen nhảy vụt ra đỡ dây cương, rồi bó đuốc thông bốc sáng, những nhát cuốc hạ tới tấp và tàn nhẫn xuống nấm mồ vô tội. Những mảnh xương bị ném lên trời trong tiếng cười sặc sụa hơi men của Quận He, Quận Hẻo. III Phạm Đình Trọng được tin báo rằng mả mẹ mình đã bị Quận Hẻo, Quận He đào xới, vất xương đi, ông uất lên hét to một tiếng rồi ngất lịm. Tỉnh dậy, ông rút kiếm vạch trời thề phải giết hai tên giặc đó, quyết không cùng chúng sống ở đời. Mấy trận sau, Trọng cất quân đánh quân Cầu và Phương tan nát, nhưng bắt hụt kẻ thù. Hai tên bị ông chém rơi khăn, rách áo, thoát chết trận ấy, đều lo sợ lắm. Cũng vì lẽ ấy, Quận Hẻo tạm xa Quận He, để chạy sang giữ làng Thanh Linh (huyện Bình Xuyên, đất Thái Nguyên). Từ đó, Quận Hẻo mộ thêm quân, tích thêm lương, lập lại đồn ở núi Ngọc Bội (giáp huyện Bình Xuyên và huyện Tam Dương), lập đồn trong ở đất Hương Canh, lập đồn ngoài ở đất Ức Kỳ, rồi nhân khi Phạm Đình Trọng bỏ lỏng, Quận Hẻo ngang nhiên tự xưng là “Thuận thiên khởi vận đại nhân” làm cung điện, thu các thứ thuế ở đất Tuyên Quang, thanh thế lừng lẫy trong ngót mười năm trời, thành ra một nước riêng trong nước Việt vậy. Trong khi ấy, năm Bính Dần (1746) Quận He bị Phạm Đình Trọng đánh riết quá, sinh sợ hãi, vả quân lính thấy bị thua luôn, rủ nhau bỏ trốn rất nhiều. Hễ nghe có binh tướng quân Phạm Đình Trọng sắp giết Nguyễn Hữu Cầu để báo mối thù đào mả là chúng tán loạn xô nhau trốn, không lòng nào chống cự nữa. Thấy thế nguy, Quận He bèn cho người đem vàng bạc, gấm vóc, ngà voi, sừng tê giác về đút lót cho Đỗ Thế Giai là một viên quan hầu cận xiểm nịnh của Trịnh Doanh và quan nội giám là Nguyễn Phương Đĩnh để xin hàng. https://thuviensach.vn Giai và Đĩnh được của tối mắt, liền hết sức nói với chúa Doanh. Trịnh Doanh thấy đã mỏi mệt vì việc dẹp giặc, nhất là giặc Nguyễn Hữu Cầu, bèn ưng thuận cho hàng và phong cho làm Hương Nghĩa Hầu, lại sai quan Thiêm Tri là Nguyễn Phi Sàng đem tờ dụ ra bảo ông Phạm Đình Trọng đừng đánh Nguyễn Hữu Cầu nữa. Hôm ấy, Phạm Đình Trọng đang ngồi trên mình ngựa luyện binh trên bãi cỏ gianh ven rừng, thấy sứ giả đến đọc dụ, ông vội xuống yên. Nghe xong dụ Chúa, ông quắc mắt nhìn lên trời, tay nắm chắc thanh long đao, cất tiếng sang sảng nói rằng: - Những người làm tướng ở ngoài dẫu có mệnh vua, cũng có điều không chịu. Ông vâng mệnh vua đi gọi giặc về hàng. Tôi vâng mệnh vua đi đánh giặc, thì tôi cứ đánh. Nói đoạn, ông phất cờ, gọi lính truyền cất quân đi ngay. Phạm Đình Trọng cho thủ hạ tin cẩn các huyện Thanh Hòa, Tứ Kỳ, Vĩnh Lại, Thượng Hồng hợp nhất lại, đặt làm bốn cơ rồi giao cho họ cai quản. Ở Phủ Liêu, bọn nghịch tuần Đỗ Thế Giai Nguyễn Phương Đĩnh, vốn không ưa Trọng, bèn nhân lấy cớ ấy mà dèm với chúa Trịnh Doanh rằng Trọng có ý mộ thêm quân mưu phản. Nhưng Trịnh Doanh vốn biết Trọng là người trung thành, nên không nói gì đến việc ấy, lại làm một bài thơ sai người đưa ra cho ông để ông được yên lòng. Nguyễn Hữu Cầu tuy đã xin về hàng, nhưng vẫn cứ cướp phá các nơi, sau lại về phá ở đất SơnNam. Phạm Đình Trọng cất binh đánh Quận He ở đất Cẩm Giàng (gần Hải Dương), Quận He lại thua chạy suýt chết. Quận He bàn với quân tướng rằng: - Ta vừa mới thua, ắt có tin về kinh, chắc không ai phòng bị, nay ta lẻn về đánh có lẽ được. https://thuviensach.vn Nói đoạn, ngay đêm hôm ấy, Quận He kéo quân về bến Bồ Đề. Đến nơi thì trời gần sáng. Nhận được tin cấp báo, Trịnh Doanh tự đem quân ra giữ ở bến Nam Tân, Phạm Đình Trọng được tin ấy lập tức đem quân ập đánh mặt sau, Quận He lại thua to bỏ chạy. Từ khi thua trận Bồ Đề, Hữu Cầu về cùng với Hoàng Công Chất cướp ở huyện Thần Khê và Thanh Quan. Phạm Đình Trọng lại đem binh đánh đuổi. Hoàng Công Chất chạy vào Thanh Hóa. Quận He chạy vào Nghệ An, hợp với tên Diên. Phạm Đình Trọng đem quân vào đánh phá trại giặc, đuổi Quận He ra đến làng Hoàng Mai. Thế cùng, lực tận, Quận He chạy vào một hàng thịt chó, cởi vội quần áo, ném tiền ra xin mượn anh hàng thịt bộ quần áo rách, rồi nhân lúc anh đồ tể đang mổ chó, viên tướng thất trận cũng ngồi xuống làm với anh đồ tể. Phạm Đình Trọng biết đích giặc trốn lẩn trong làng, bèn dàn mấy nghìn quân vây kín chung quanh. Rồi đó, ông một mình một ngựa, cầm kiếm đi khắp làng, sai lính hô hễ ai chứa giặc hay trông thấy giặc mà không báo thì cả nhà chết chém. Bấy giờ, Nguyễn Hữu Cầu trông thấy vợ chồng anh giết chó run cầm cập thì không đành lòng, vả tự nghĩ mình là một người chọc trời khuấy nước bấy lâu, tiếng tăm lừng lẫy, không lẽ lại sợ chết để lụy cho người, bèn xách kiếm nhảy lên mái nhà đứng nhìn ra hàng quân vây trùng trùng điệp điệp, gươm đao tua tủa, chiêng trống dậy trời, chuyển đất. Khí tiết anh hùng bốc ngụt lên, Quận He cởi phăng áo như mỗi khi ra trận, ném đi, rồi chờ ngựa Phạm Đình Trọng vừa đi tới, Quận He nhanh nhẹn như con chim liệng vụt xuống. Lưỡi kiếm sáng lóe như tia chớp, Phạm Đình Trọng né mình tránh khỏi, lưỡi kiếm phạt ngang đầu ngựa. Con tuấn mã chồm lên rồi khuỵu xuống, mất hẳn nửa đầu. https://thuviensach.vn Hai hổ mạnh gặp nhau! Mặt đối mặt, trên một bãi chiến hẹp, quân lính đứng xa cả ở bên ngoài. Thanh long đao và ngọn bát xà mâu vung lên, thép thiêng và thép sắc lòe lửa sáng. Đường đánh của hai dũng tướng vô cùng tinh xảo, bong hai người quay tròn nom tựa những cánh hoa bay theo gió lốc. Những bước tiến lui, những cánh tay vút lên cao và là xuống tựa như lá liệng, chim sa. Cứ như thế, cuộc đấu kéo dài và kết thúc sau một tiếng quát to, rồi một cái mình bắn ra xa, rơi vào hố nước. Quận He thất trận. Máu ở đùi thấm ra lênh láng. Bại tướng vùng đứng dậy, nhưng lại ngã liền. Vết thương nặng quá. Tức thì một cái cũi do bốn tên lính đẩy đến, ném Quận He vào nằm trong đó. Hắn nằm yên, mắt nhắm nghiền. Phạm Đình Trọng truyền cho mười viên tướng, năm trăm quân lập tức lên đường, giải Quận He về triều nộp chúa Trịnh. IV Bấy giờ Nguyễn Danh Phương tức Quận Hẻo lập đại đồn trên núi Ngọc Bội, đang ngồi uống rượu trên sơn trại, bỗng thấy quân do thám chạy lên báo tin Nguyễn Hữu Cầu bị bắt rồi. Quận Hẻo giật nảy mình, chén rượu trên tay rơi xuống đất. Hôm sau, Phương lại được tin quan quân bắt đầu giải Cầu về triều nộp chúa Trịnh. Phương bèn nảy mưu cướp tù xa. Ngay hôm ấy, Quận Hẻo dẫn một nghìn quân lẻn tắt đường núi đón đầu bọn quân chúa Trịnh giải tù. Chúng ẩn nấp vào một cánh rừng chờ đợi. Quả nhiên bọn quân tướng của Phạm Đình Trọng đã rầm rộ tới kia, đi quanh một cái tù xa lớn, gươm giáo dựng lên tua tủa. Quận Hẻo nhảy lên mình ngựa, phất cờ ra hiệu, vẫy quân nhảy xổ ra xếp hàng chữ nhất. Quận Hẻo vác giáo xông vào bọn tướng của Phạm Đình Trọng đánh tơi bời. Bọn tướng tuy đông nhưng sao đủ tài cự địch với Phương, sức khỏe không kém gì Cầu. Cho nên bọn quan quân bị chết gần hết chỉ trong chớp mắt. Trong khi hỗn chiến, Quận He vẫn điềm nhiên vỗ https://thuviensach.vn đùi cười ha hả. Bọn tàn binh bỏ cả tù xa mà chạy. Thế là Quận He thoát nạn. Và hổ lại cùng với hổ về rừng. Lâu la trên núi Ngọc Bội được lệnh hai chủ tướng mổ trâu để khao mừng, đủ ba ngày đêm. Và nhân thể đợi ngày thứ tư thì chúng kéo đại binh xuống núi đi bắt Phạm Đình Trọng, trừ bỏ Trịnh Doanh để chia giang sơn mà làm vua nước Việt. Trên sơn trại đèn treo lá kết, trâu bò của dân do chúng cướp mang lên bị đem ra mổ rất nhiều. Tiếng khóc ở các làng quanh đấy bị át đi giữa tiếng reo hò của lũ giặc say. Lại nói mấy tên quan quân giải tù xa sống sót chạy ngày đêm về báo tin Quận Hẻo đánh phá cứu Quận He. Phạm Đình Trọng được tin bèn ngay đêm ấy, người ngựa ngậm tăm, thẳng tiến về núi Ngọc Bội, sơn trại giặc. Lừa lúc giặc đang đắc trí không ngờ, Phạm Đình Trọng vác đại đao, dẫn ba nghìn quân lẻn lên phóng lửa đốt trại giặc. Lâu la hoảng hốt, kêu rầm rĩ. Phạm tướng quân múa đao đi trước, xông vào vòng khói lửa ngút trời. Bấy giờ Quận Hẻo, Quận He đang ngà ngà rượu, thấy lâu la nhốn nháo, vội vác khí giới nhảy ra. Quận He gặp ngay Phạm Đình Trọng. Hắn gầm lên múa kích đâm liền, đại đao của Phạm tướng quân cũng múa tít quấn lấy ngọn kích của Quận He, đôi bên đánh nhau rất lâu trong khi Quận Hẻo cuống quít gạt tên lửa bay lên tới tấp do quan quân bắn ra, giữa khi bối rối lại gặp phải đại tướng của Trịnh Doanh là Nguyễn Phan sấn vào vung kiếm chém. Quan quân đánh rất hăng, bọn lâu la phần vì no thịt say rượu, phần vì hoảng hốt nên chết rất nhiều, xác ngổn ngang khắp sườn núi đá đầy gai nhọn và cỏ sắc. Quận Hẻo biết không thắng được bèn nhảy ra xa, hò lâu la chạy trốn. Quận He càng đánh càng hăng. Nhưng hùm thiêng gặp lúc sa cơ, hắn bị vướng một tảng đá trong khi lùi tránh lưỡi đao lợi hại của Phạm tướng quân vừa hạ xuống, không may bị ngã. Vết thương cũ ở đùi bị rách ra, Quận He đành ngã sóng soài dưới gót giầy Trọng giơ ra đạp xuống. Tức thì quân sĩ trói ngay Quận He lại, lôi xuống núi. Chính lúc ấy, Phạm tướng công bất ngờ bị một mũi tên tẩm độc của bọn lâu la nấp đâu đó bắn trúng cánh tay. https://thuviensach.vn Phạm tướng quân vẫn nghiến răng chịu đau, lệnh cho quân sĩ phóng lửa đốt trại giặc, chờ lửa cháy ngút trời, mới thu quân xuống núi, giải Quận He về. Quận Hẻo thu tàn quân chạy đến một cánh rừng phía tây. Hẻo quyết trả thù. Đêm ngày, Hẻo sai người đi mộ thêm quân, và cướp bóc nhân dân lấy lương thực phòng thủ. Hẻo còn sai lính đúc đạn, chế súng, luyện thêm một đội quân bắn nỏ rất tài. Không bao lâu, Hẻo lại có binh hùng, tướng mạnh, và thừa thế ấy, Hẻo càng tung hoành cướp bóc, giết người, có khi đốt cả một làng. Dân chúng, hễ nghe đến tên Quận Hẻo là hết hồn hết vía. Phạm Đình Trọng từ hôm bị thương ở cánh tay vì mũi tên thuốc độc, bệnh tình ngày một nặng. Một hôm nằm trong trướng, nghe tin giặc Hẻo quấy nhiễu, tàn sát lương dân, ông tức giận vùng đứng dậy, sai đóng yên ngựa, vác đao đi giết giặc Hẻo, nhưng vết thương lại vỡ ra, thuốc độc còn trong thịt trong máu, ông ngất lịm đi bất tỉnh. Chúa Trịnh Doanh ở trong triều được tin Phạm Đình Trọng bị thương, bèn vội vàng cất binh ra tiếp ứng. Đường đi những non cùng núi, lại gặp kỳ mưa ngập trời ngập đất nên mất nhiều ngày mà chửa đến nơi. Lại thêm, trời ra tai, binh lính bị bệnh tả sốt rét rừng, chết ở dọc đường rất nhiều. Một buổi chiều, chúa Trịnh nhân lúc cho quân nghỉ thổi cơm giữa một cánh rừng, ngài buồn bực, cầm gươm lững thững dạo chơi bên bờ suối. Bỗng một người con gái xách giỏ lá thuốc tiến đến gần, khép nép quỳ lạy chúa. Khi cô gái ngẩng lên, chúa Trịnh thốt giật mình vì nhan sắc thần tiên của cô. Cô khẽ nói: - Thiếp là một kẻ bấy lâu nương náu ở rừng xanh. Nghe đồn Phạm tướng quân là một dũng tướng của chúa công vừa bị mũi tên tẩm độc, vì vậy mà giặc Phương được thể tung hoành cướp bóc dân lành. Thiếp nghĩ một ngày Phạm tướng quân còn mang bệnh, lương dân còn thêm một ngày khốn đốn. Nghe nói đại binh chúa qua đây, nên vội đi hái lá thuốc, chờ theo đến đồn Phạm tướng quân, chữa cho người được an bình. https://thuviensach.vn Giọng nói êm như chim hót. Chúa Trịnh Doanh đờ đẫn, suýt quên mình là chúa. Bấy lâu mải việc binh đao, đánh đông dẹp bắc, giặc nổi lên nhũng nhiễu bốn phương chưa biết khi nào mới dẹp xong, vị chúa trẻ tuổi ấy chưa lúc nào an hưởng rượu trà ca hát và nhan sắc. Nay vẻ đẹp tuyệt trần của cô gái rừng xanh vụt hiện ra như thần tiên giáng thế, lẽ nào vị chúa trẻ tuổi khỏi xiêu lòng. Chúa Trịnh bèn mời cô gái về trướng, sai quân dâng rượu mời cô. Chúa nói: - Bấy nay không được nghe đờn ca, thiếu nữ khá vì ta mà ca hát cho quân ta tạm quên nỗi vất vả đường trường. Cô gái cúi đầu vâng lệnh. Sẵn trong giỏ thuốc một chiếc đàn xinh nhỏ, cô gái lên dây, nắn phím. Tiếng đàn huyền ảo, mê ly, xen lẫn lời ca muôn phần tình tứ, chúa Doanh say đắm ngất ngây. Năm ngàn quân tướng cũng ngẩn ngơ lòng, im tiếng thở. Đêm ấy trăng vằng vặc sáng. Lá cây rừng xao xác rụng xuống dòng suối trong veo chạy vào lòng rừng thẳm. Bỗng cô gái buông đàn: - Chết nỗi, trong lúc binh đao, lẽ ra thiếp phải bắt chước Ngu Cơ múa kiếm hiến vui chúa công mới phải, sao lại gẩy chi khúc đàn thảm não này để làm nguội lòng chinh chiến của ba quân, tội thiếp thật là to lắm - Đoạn, cô gái xếp đàn vào giỏ - Giờ đã khuya rồi, xin cho thiếp tạm lui, sớm mai sẽ xin trở lại theo chúa công lên đường. Trịnh Doanh chưa kịp ép nài, cô gái đã cúi đầu lạy, rồi gót sen thoăn thoắt, bóng người áo trắng đã mờ biến vào ánh trăng. Chúa Trịnh giật mình kinh sợ, tưởng chừng loài hồ tinh hiển hiện để trêu mình. Nhưng mờ sáng hôm sau, ba quân vừa gươm giáo sắp lên đường, chúa Doanh sửa soạn lên yên đã thấy thiếu nữ cưỡi con ngựa trắng ở rừng xa phi đến, bên cổ ngựa buộc giỏ thuốc lá và cây đàn. https://thuviensach.vn Đại binh rầm rộ lên Thái Nguyên. Chúa Trịnh cùng thiếu nữ vào xem ngay vết thương cho Phạm Đình Trọng, lúc bấy giờ đang mê sảng. Thiếu nữ từ tốn lấy lá dít vào vết thương đau. Một lát, nhọt độc vỡ ra, Phạm tướng quân ngồi dậy, lại tỉnh táo như thường. Không chờ Phạm Đình Trọng hỏi han, cô gái rừng xanh đã vội cúi lạy chúa Trịnh và Phạm tướng quân, rồi ra khỏi trướng nhảy lên yên ngựa phi về rừng núi. Chúa Trịnh bao nỗi tiếc nhớ, ngậm ngùi. Nhưng chiêng trống đã vang lừng, quân sĩ được lệnh tiến binh hò reo dậy đất. Phạm Đình Trọng lên yên ngựa, vác đại đao nguyện phen này phải trừ xong giặc Hẻo. Đại binh tiến thẳng đến Ức Kỳ. Giặc bắn đạn, tên nỏ ra như mưa. Quan quân không tiến lên được. Thấy vậy, Trịnh Doanh thân đánh trống, giục quân cứ tiến. Phạm Đình Trọng cùng Nguyễn Phan xuống ngựa, cởi áo giáp, hô trước quân lính rằng: - Quân sĩ đều có tên trong sổ sách, nếu phạm tội gì sẽ chiếu theo quân pháp mà xử. Hôm nay là ngày chúng ta đã bỏ mình giúp nước, cũng là ngày các người đền chúa. Vậy ai có cha già con dại thì cho lui, số còn lại hãy cùng ta liều một trận sống chết, dẹp cho xong bọn giặc hại dân hại nước này! Quân không ai chịu lui, đều xin xông vào. Trận đánh vô cùng kinh khủng. Quan quân bị đạn đè lên nhau mà chết. Chúa Trịnh vẫn khua trống tiến binh. Thanh đại đao của Phạm Đình Trọng cùng ngọn giáo của Nguyễn Phan múa tít, xông vào sào huyệt giặc như đi giữa chốn không người. Giặc vỡ chạy, chết không biết bao nhiêu mà kể. Quận Hẻo một mình một ngựa chạy vào núi Độc Tôn. Quan quân đuổi đến làng Tĩnh Luyện ở huyện Lập Thạch thì bắt được Hẻo. Chúa Trịnh Doanh vui mừng, bèn sai quân mở tiệc lớn. Trăng vằng vặc sáng. Đèn đuốc https://thuviensach.vn sáng rực một phương trời. Chúa Trịnh ngồi giữa, hai bên là Phạm Đình Trọng và Nguyễn Phan. Hôm sau, quan quan lên đường trở lại kinh sư. Quận Hẻo, Quận He tung hoành ngang dọc bấy lâu, giờ đành chịu quỳ giữa pháp trường, rồi chiêng trống ba hồi, hai cái đầu rụng dưới cánh tay đao phủ thủ trong một buổi sớm trời đất đầy sương mù, gió bấc. Ngọc Giao Truyền Bá, số 187, năm 1945 https://thuviensach.vn HANG THUỒNG LUỒNG https://thuviensach.vn GÀ RỪNG ẤP RẮN Ở khu rừng Bản Lạng có một lão thầy mo người Thổ, chuyên nghề đi cúng cấp hay chữa bệnh cho những kẻ bị ma hành. Tên lão là Trô Ún. Lão thấp, gầy, da mặt nát nhàu như miếng da trâu cũ, được cái đôi mắt lão sắc lạ lùng, lão đi trong đêm, nhìn mọi vật gần rõ như ban ngày vậy. Có kẻ gọi lão là “lão mắt mèo”. Đôi chân khẳng kheo của lão bước rất nhanh, trai khỏe mạnh không sao theo kịp. Cũng vì vậy, có kẻ lại gọi lão là “lão thỏ”. Hai cái tên lạ cũng đủ khiến lão thành một tay quan trọng trong rừng Bản Lạng, huống chi lão lại có sức khỏe khác thường, những đêm bão rừng, một mình xách chiếc nỏ rất lớn và đeo một túi tên, lão lủi vảo các hốc cây, dòng suối để bắn hươu, nai, hoẵng; nếu cần thì lão rất bình tĩnh chơi nhau cả với hổ, lợn lòi, trăn gió… Đôi cánh tay khô như cành củi, vậy mà mỗi khi trâu nhà ai sổng thừng hành hung, nhờ lão đuổi, lão chỉ việc ấn đầu trâu xuống bẻ gẫy hai sừng. Còn hổ báo, lão đã trải lắm phen cầm cự hàng giờ, rút cục phần thắng phải về phần lão. Nhưng cũng vì vậy mà mặt mũi và khắp mình lão đầy vết sẹo, có chỗ mất hẳn miếng thịt gần hở cả xương do móng vuốt loài ác thú. Phải nói đến tài dùng nỏ, dùng tên của lão già Trô Ún. Chiếc nỏ cứng nặng vô cùng, lão đã thách các tay có tiếng là khỏe mạnh, gan góc thử giương, nhưng chưa một kẻ nào giương nổi. Đến lượt lão, lão dương nhẹ nhàng như dương một cái cung dâu. Thứ tên lão dùng là một vật giết ác thú trong chớp mắt, dù mũi tên chỉ mới sước qua trên da thịt. Một buổi trời sầu đất thảm kia, lão thầy mo đã tìm ra một thứ cây độc nhất trong các thứ cây độc ở khu rừng Ma Chạo. Cái cây đó ở một tảng đá nhô lên, thân gầy mà cành lá vươn lên ngạo nghễ bốn mùa, mây che khuất ngọn. Có một giống chim “cô hời, cô hỡi” sớm và chiều bay đến cây này https://thuviensach.vn đậu, kêu thảm thiết như là ma quỷ. Khám phá được cây đó, lão Trô Ún suýt thì mất mạng. Chính vào cái buổi trời sầu đất thảm ấy, đang đuổi một con hươu qua chân núi bỗng lão dừng chân. Lão vô tình vịn tay vào một thân cây. Bàn tay lão vừa bị một cành gai cứa phải. Một chút nhựa cây dính vào vết gai đâm, khiến lão lao đao gục xuống. Vốn gan góc, và tinh nhanh, lão biết mình đã mó vào một cây nhựa độc, lão cố gượng dậy đi tìm lá nhịt. Phúc cho lão, lão tìm được ngay lá giải độc gần ngay chỗ đó. Đắp lá rồi, lão già tỉnh hẳn. Một ý nghĩ độc ác thoáng qua đôi mắt mèo lấp lánh, lão bèn rút dao lưng khía vỏ cây. Một thứ nhựa đỏ như máu rỉ ra. Lão quệt nhựa vào đầu chiếc tên, lắp vào nỏ, giương lên bắn thử một con trâu không biết của nhà ai đang ăn cỏ. Mũi tên cắm ngập đùi, con vật chỉ kịp chạy đủ ba bước thì nhựa độc ngấm rất nhanh, nó lăn ra chết. Lão thầy mo đắc trí cười rú lên mấy tiếng, lấy đầy nhựa vào ống tre rồi đi về. Từ đấy, lão già Trô Ún không cần đấu sức cùng hổ, lợn lòi, trăn gió nữa. Chỉ một mũi tên là hạ xong địch thủ. Ác thú không bao giờ chạy được quá ba bước trước khi lăn cổ chết. Mà tài nỏ của “lão mắt mèo”, đêm cũng như ngày, chẳng bao giờ làm phí một mũi tên bôi nhựa độc. Thứ nhựa ấy rồi cũng có kẻ tìm ra sau lão nhưng ít kẻ có gan dùng, vì lúc chặt vỏ cây, không khéo tay, nhựa bắn sang thịt da một chút, ắt chết liền. Đến nỗi người ta đâm sợ nó và đặt tên cho nó là “đoạn trường thảo”. Về sau, muốn phòng cho những tiều phu vô phúc chạm vào cái cây ma quái ấy, người ta bàn đốt nó đi. Họ đã chất củi, chất nhựa thông quanh gốc cây và châm lửa vào một chiều gió lộng. Gió mang lửa lên ngùn ngụt, nhưng cái cây nọ vẫn không sao cháy được. Hết lớp củi này đến lớp củi khác, bọn sơn thôn reo hò vang động cả núi rừng vậy mà “đoạn trường thảo” vẫn cứ đứng trơ trơ như cột đá giữa trời. Bọn dân sợ hãi, đã có kẻ bỏ chạy ra về. Chúng yên trí là cây ma quái linh thiêng nên chỉ nhìn nhau không dám reo hò nữa. https://thuviensach.vn Bỗng mây đen kéo đen kịt một gầm trời. Gió đã mạnh càng mạnh hơn. Cây rừng rú lên gớm ghiếc. Nhất là cái cây ma quái, theo sức gió rú lên từng hồi, nghe như tiếng gió từ cửa địa ngục lùa lên. Từng chiếc lá đỏ rụng lả tả như những giọt máu, lá rơi xuống chỗ nào, cỏ úa đi chỗ ấy. Rồi thì trời đổ mưa. Sấm chớp ầm ầm. Một tiếng sét chuyển núi rừng đánh đúng vào cái cây. Một tiếng reo vang động, cả một tảng đá tung lên, thân cây ngã xuống, cháy xém đi một nửa. Hôm sau, bọn dân lại kéo nhau ra, giết bò làm lễ ở gốc cây, rồi vòng tay nhau nhảy múa. Nhảy múa xong, chúng lại chất củi và tẩm nhựa thông để đốt. Lần này thì lửa bén ngay vào thân cây. Lửa càng cháy, một mùi tanh tởm như mùi thịt xương người cháy càng bốc lên. Bọn dân kẻ thì lao đao ngã xuống ngất đi, kẻ thì mau chân chạy thoát. Lửa cháy âm ỉ ba đêm ngày liền. Dân vùng ấy bồng bế nhau chạy về các nẻo rừng xa để tạm lánh hơi nhựa giết người. Đến ngày thứ tư lửa tắt, có kẻ mò về, thấy muông thú chết ngổn ngang ở nơi đốt lửa. Thì ra thú rừng đã ra và đã dẫm hay liếm phải đống tro kia. Cây ma quái đã bị sét đánh rồi, nhưng lão thầy mo Trô Ún vẫn còn một ống tre đầy nhựa "đoạn trường thảo" cất giấu ở trong buồng. Lão không dùng nhựa ấy để giết người. Tuy lão có sức khỏe phi thường và mặt mũi hung ác, song lão rất hiền với người, chỉ ác cùng mãnh thú. Bởi thế mà một bọn trai đã đến làm đồ đệ lão. Lão ngần ngại mãi rồi mới chịu thu học trò. Trong sân nhà lão, bọn học trò khi việc làm nương, đốn củi đã xong, thường tụ họp để tập bắn cung nỏ và đánh võ. Lão Trô Ún rất giỏi võ, cũng do một người Tầu ngày xưa đã vượt qua cửa ải Nam Quan vùng Lạng Sơn sang đây tìm đất chôn vàng hay để mả gì đó, rồi gặp ngay Trô Ún. Người Tầu nọ đã tận tình truyền bảo võ nghệ cho Trô Ún, rồi lại đi giang hồ. Trô Ún ngay từ ngày còn trẻ đã nổi danh ở vùng chợChu(Thái Nguyên - Bắc Kạn). Trô Ún nổi danh hào hiệp, có hắn nên hồi đó giặc cỏ không dám nổi lên. * https://thuviensach.vn Trên đây là chuyện ngót năm mươi năm về trước. Ngày nay người anh hùng có tài tên nỏ ấy đã già rồi. Tuy già mà đôi mắt mèo của lão vẫn rọi sáng được bóng đêm, đôi tay lão vẫn bẻ gãy sừng trâu, vẫn bóp ngạt hổ báo. Bây giờ ta hãy kể đến truyện gà rừng ấp rắn. Lão Trô Ún một hôm đi cúng cho một cô ả bị ma làm ở một làng kia xa lắm. Mọi bận mỗi khi đi xa thì lão thường cưỡi ngựa, lần này lão đi bộ. Lão vẫn bảo đi ngựa xuyên núi rừng rất chậm, đôi chân lão còn khỏe hơn ngựa nhiều. Lão đã chữa thuốc và cúng cấp xong, cô ả bị ma làm đã ngồi dậy được, và lúc này lão đang say rượu chếnh choáng ra về, có lẽ cô ả đã vào suối bóc vỏ măng rồi. Lão say tợn, có bao giờ lão lại say đến thế này đâu! À, tại chủ nhà đãi lão cái thứ rượu tăm ngon quá, lại nhắm với thịt lợn bao tử ướp men rượu nếp, thành ra lão mềm môi không biết say là gì nữa. Mặt trời sắp lặn. Một mình lão đi giữa rừng hoang. Lão lắng nghe chim hót và nhìn mây trùm trên ngọn cây đỉnh núi, bước cao bước thấp. Say quá, thấy buồn ngủ, lão kềnh bên bờ suối ngáy khì. Mặt trời lặn hẳn. Bóng tối trùm xuống bao la như tấm lưới không cùng. Tới khi lão mở mắt ra thì nhận thấy ánh trăng rọi mơn man trên bàn tay khô của lão. Vừa toan nhấc bàn tay lên, bỗng lão thấy cái gì là lạ, tròn và trắng, lấp lánh trong lòng bàn tay. Lão giơ lên mắt: đó là hai quả trứng, to như trứng vịt. Lão kinh ngạc ngồi nhỏm dậy, chú ý nhìn quanh và nhận ra một vạch dài in lõm xuống đất, như hình một con trăn, con rắn, hay con vật gì mình dài lắm vừa từ chỗ bàn tay lão bò xuống suối. Nỗi kinh ngạc diễn ra không lâu vì chẳng có gì khiến lão phải để tâm lo lắng, trái lại lão cho là một việc vui https://thuviensach.vn thích nữa. Lão mỉm cười bỏ hai quả trứng vào túi, rồi đứng lên đi. Tỉnh hẳn rượu, lão đi vun vút, không mấy lúc đã tới nhà. Lão có một người vợ già, không con cái. Chẳng thèm lên tiếng cho vợ biết, lão lẳng lặng vào chuồng gà, bỏ hai quả trứng vào trong ổ mà con gà mái rừng mới bắt đầu nằm ấp. Ấp được gần hai mươi hôm thì trứng gà nở hết. Hai quả trứng nọ nở sau cùng. Nhưng trứng không nở ra gà, mà nở ra hai sợi chỉ đỏ thoạt đầu cuộn tròn lại, sau đó một lúc thì ngọ nguậy rồi duỗi dài ra ước chừng một tấc. Lão Trô Ún cho là cái quái quỷ gì, nên cứ mặc nó ở ổ cỏ khô, chẳng buồn để tâm đến. Hai sợi chỉ đỏ lớn lên từng phút, từng giờ. Mới có ba đêm ngày mà chúng đã to bằng chiếc đũa. Con gà mái rừng sợ không dám vào trong ổ, phải nấp vào một xó chuồng. Chúng đuổi theo, quấn chặt lấy con gà khốn nạn. Con gà lăn ra dẫy đành đạch rồi chết cứng. Đàn gà con mới nở cũng chết luôn trong đêm ấy. Rồi cứ thế, đàn gà của mụ vợ lão thày mo mấy ngày sau, không thấy con nào ra khỏi chuồng ăn thóc nữa. Vợ chồng lão Trô Ún bấy giờ mới thấy làm lạ cùng mở cửa chuồng xem. Trong đó ngổn ngang những xác gà. Mà hai cái quái quỷ kia thì đã lớn bằng ngón tay, đỏ như máu, cuộn mình nằm một xó. Lão Trô lấy một con gà chết ra coi, thấy cổ có một vết cắn thủng rất sâu. Lão xem những con khác, thì con nào cũng có vết thương ở cổ. Bấy giờ lão mới biết đó là hai con thuồng luồng, vì cái giống này hay ăn máu súc vật. Vợ lão có ý sợ, bảo giết đi. Nhưng lão Trô, như ta đã rõ, có biết sợ là gì. Lão lại cho là thú vị, cười khà khà, rồi thò cái gậy đầu bịt sắt - cái gậy lão vẫn dùng làm khí giới đi rừng - vào trong chuồng. Miệng lão chúm lại, lão gọi líu díu thế nào mà hai con thuồng luồng cùng bò ra, quấn vào chiếc gậy. Ấy, lão vẫn có cái tài gọi chim, gọi rắn bằng cách đó, mỗi khi lão chán hươu nai, thấy thèm đánh chén thịt rắn, thịt chim. https://thuviensach.vn Hai con thuồng luồng đã quấn chặt vào đầu gậy. Chúng ngóc đầu lên, miệng há rộng ra nhìn lão. Lão lại cười khà khà, cần nhớ rằng lúc ấy lão đã say chếnh choáng. - Chúng mày ơi, ta hiếm hoi thì lấy chúng mày làm con vậy. Ồ, ta đang nằm ngủ, sao tỉnh dậy lại thấy hai quả trứng ở bàn tay. Có lẽ ta có duyên nợ gì với mẹ chúng mày. Hay là kiếp trước, ta là thuồng luồng đó? Nếu quả thế thì hai con ở lại đây với ta. Ta là cha hai con, ta nuôi nấng, phải kính trọng ta. Mẹ các con kia, con cũng phải kính trọng mẹ như ta vậy. Thuồng luồng có lẽ thuộc về giống linh vật, ngóc đầu lên rồi cúi xuống, làm như vậy ba lần. Lão Trô Ún đắc trí cất tiếng cười vang, rồi lão cúi bóp một con lợn nhỏ ở trong chuồng, lão thọc hai ngón tay sắt vào cổ nó. Máu vọt ra, lão cho hai con thuồng luồng cuốn vào cổ con vật khốn nạn đang giẫy giụa. Thuồng luồng quằn quại trong vũng tiết nóng hổi, hút no nê. Hút hết tiết, chúng to phềnh ra, to trông thấy, vừa bằng đôi rắn cạp nong. Mình chúng mọng những máu, trông có vẻ trong mát như chiếc vòng hổ phách. Lão thầy mo lấy làm thích lắm, cứ mân mê chúng cả ngày. https://thuviensach.vn CUỘC PHIÊU LƯU CỦA THUỒNG LUỒNG VÀ TRÔ ÚN Từ khi có đôi thuồng luồng làm bạn, lão thầy mo lại sinh tính thích đi đây đi đó. Được cái bệnh nhân mỗi ngày một lắm, người ta mời lão đi luôn. Với một cái ống trúc đựng rượu đeo vai, một con dao nhọn dắt ở bên sườn, một chiếc gậy bịt sắt, trên đầu gậy đôi thuồng luồng quấn tròn như sợi giây thừng lớn, lão đi qua rừng này, núi nọ, qua động này, bản khác. Đói thì ăn quả rừng, khát thì tu rượu ở ống trúc. Hết rượu, lão lại tìm vào làng mua, bảo là mua, nhưng có ai dám lấy tiền của lão. Ai cũng biết danh lão, cho nên thấy bóng lão là người ta đã giết gà đãi. Hễ nghe thấy tiếng gà kêu là lão đã oang oang dặn chủ nhân phải để cho lão tiết tươi. Chủ nhân vừa đưa bát tiết, lão gõ vào đầu gậy, đôi thuồng luồng nghe hiệu liền bò xuống ăn. Chủ nhân tỏ ý sợ thì lão vội an ủi ngay. Thuồng luồng ăn xong, tức thì chia nhau bò lên mái nhà thò đầu xuống để chầu bố nuôi chúng ngồi đánh chén với chủ nhân, khi bố nuôi chúng say lăn ra ngủ thì chúng làm như thể canh giấc ngủ cho bố chúng. Chờ đêm khuya mọi người ngủ cả, thuồng luồng ta mới bò xuống mò vào chỗ nhốt gà. Chúng thịt từng con một; không con gà nào kêu nổi một tiếng, vì thuồng luồng khôn khéo quấn nghiến cổ gà, rồi rất nhanh chúng cắn ngay vào cổ mà hút máu. Thuồng luồng chỉ hút trong chớp mắt là con gà chết cứng khô. No nê, đôi thuồng luồng lại bò lên mái, canh giấc ngủ cho lão bố nuôi đang ngáy khò khò. Sớm sau, thấy hai cậu con quý bụng căng tròn, lão thầy mo biết ngay đêm qua chúng đã đi sát hại vịt gà, lão lẳng lặng chống gậy xin đi tức khắc. Chủ nhân còn tiễn lão một ống rượu đầy. Và lão lại gõ chiếc gậy bịt sắt kêu lạch cạch trên đường đá dọc đường, nghếch cái mõm dài lên, vung vẩy tay https://thuviensach.vn áo rộng thùng thình, trông lão như gã Chư Bát Giới đi sang Tây Trúc cầu kinh vậy. Lão lầm lì và vốn không hay hát, nhưng một khi lão say mà hát thì chỉ rặt những câu thần chú hô ma hô quỷ. Tiếng lão the thé vọng vào rừng sâu nghe rất là ghê sợ. Một hôm, lão qua cái động của người Mán sơn đầu. Chúa động là một thằng què. Đầu hắn sơn bóng như đầu bọn đồ đệ, hắn cởi trần trùng trục, da xám mốc như con trăn gió. Hôm ấy sắp đến ngày dân động làm lễ tế Thần Rừng. Họ tổ chức cuộc săn đêm bắt lấy vài con vật để hôm sau tế. Bấy giờ đã tối. Lão thầy mo đang say túy lúy, lúc nào mà lão chẳng say. Sương xuống mù trời, gió núi kêu vun vút. Mới vào tiết mùa đông, lão Trô Ún chỉ mặc chiếc áo phong phanh lại thêm men rượu làm mềm đầu gối, lão trèo lên một ngọn cây nhìn xem đâu có lửa thì lần tới. Xa xa, có ánh lửa và tiếng hát văng vẳng. Tin là có chỗ nghỉ chân, lão lại nâng chiếc ống trúc tu một hớp rượu nữa rồi lao đao bước. Gió lạnh làm bạt hơi, lão thở phì phò như con rắn hổ mang phun nọc. Đuốc lửa lấp lóe chỗ này, chỗ khác. Tiếng reo hò của bọn dân địa phương đuổi thú vang dậy cả khu rừng già. Mặc chúng, lão Trô Ún vẫn đi ngược cơn gió lạnh, bước mà không cần nhìn, không cần nghe gì cả. Bỗng rắc một tiếng, cả người lão và cái gậy thuồng luồng rơi xuống hố. Thì ra là cái bẫy hổ. Mặc! Lão đang cần ngủ. Càng tốt, lão và hai con lão ngủ đêm nay dưới hố chơi, càng ấm áp chứ sao. Lão ngả lưng vào thành hố, duỗi dài chân ra, ngáp rồi nhắm mắt lại, miệng lầu nhầu: - Quân chó đểu nào đào hố bẫy hổ, ai ngờ hổ không thấy, lại chỉ thấy lão ngủ ngon lành, kể thì chúng cũng có lòng tử tế. Đầu lão nghẹo một bên, những tiếng lầu nhầu nhỏ đi dần, tiếp đến tiếng ngáy khò khò như tiếng ngáy của con hùm xám sau lúc no mồi. Đôi thuồng https://thuviensach.vn luồng nhoai cả lên miệng hố. Một tấm phên mây, sau khi lão thày mo gieo mình xuống, đã từ một cành cây rơi theo đậy miệng hố lại, kín như một cái chuồng bằng sắt. Lũ thuồng luồng hình như biết rằng gặp nạn, chúng lại bò tới canh giấc ngủ cho lão cha nuôi. Bỗng nửa đêm, những bó đuốc sáng rực kéo đến miệng bẫy. Bọn người thiểu số reo lên mừng rỡ, chúng tưởng một con ác thú đang nằm gọn dưới đó rồi. Cùng lúc mấy chục bó đuốc soi xuống hố, một đám tàn lửa rơi vào đầu Trô Ún khiến lão bừng mở mắt. Ngẩng lên, thấy những khuôn mặt dữ tợn đang ngơ ngác nhìn mình, lão thầy mo bèn gọi đôi thuồng luồng bảo chúng quấn vào đầu gậy, đoạn lão vỗ đùi nhảy vọt lên miệng hố, nhẹ như một cánh chim bay. Bọn Mán sơn đầu kinh ngạc lùi cả lại, chúng rút phắt dao ra. Trô Ún cũng rút dao, điềm nhiên đứng đợi. Chợt có tiếng chiêng từ nẻo xa vọng tới gần. Nghe tiếng chiêng, bọn này dừng tay dạt sang hai bên, đầu cúi xuống. Một tên Mán cao lớn bước lại, tay cầm chiếc nỏ khá to. Đó là chúa động. Một tên trình cho chúa biết việc lão thày mo ở dưới hố, và lão đã nhảy lên thế nào. Tên chúa động quắc mắc nhìn Trô Ún. Lão Trô Ún ưỡn ngực, vênh mặt lên nhìn lại. Đôi thuồng luồng ở đầu gậy cũng ngóc lên như khiêu khích. Lão Trô xưng ngay tên, vì lão tin rằng nếu chúng biết lão tất chúng phải kính nể oai danh của lão. Quả nhiên từ chúa đến quân, nghe tên lão xong đều tỏ ra kinh ngạc, đứng yên lặng nhìn nhau. Một lát, viên chúa cất tiếng oang oang, thách rằng nếu đúng thật là Trô Ún thì thử dương cái nỏ của hắn xem có nổi không. Lão thày mo phì cười, đỡ chiếc nỏ, và không cần lấy sức, lão vừa duỗi thẳng cánh tay ra thì chiếc nỏ gẫy làm đôi. Viên chúa Mán hoảng sợ, hắn vẫn khoe chỉ mình hắn mới dùng nổi chiếc nỏ lớn này, vậy mà không ngờ lão già lẻo khẻo kia lại bẻ nó như một cành https://thuviensach.vn cây mục. Hắn vội cúi chào tỏ ý bái phục lão Trô, rồi mời lão về chơi động. Lão không từ chối. Đến động, lão ngồi ngang với viên chúa Mán, uống rượu đựng trong cái sọ người, và cầm xâu thịt hươu nai nướng xiên bằng chiếc xương đẽo nhọn. Chúa Mán xin lão diễn võ Tầu, lão nể mà diễn chơi vài ngón. Chúng la hò bái phục. Lão ở luôn trong động ba ngày, rồi từ biệt chúa Mán lão lại chống gậy ra đi. https://thuviensach.vn CON XUỐNG AO CON Ở, BỐ SAY RƯỢU BỐ VỀ Thấm thoát nửa năm trôi qua. Lão thày mo độ này không còn đi đây đi đó nhiều như trước nữa. Đôi thuồng luồng đã lớn bằng cây tre. Ban ngày chúng cứ cuộn vào hai cái cột, hễ màn đêm vừa buông là chúng bò xuống lẩn vào làng hút máu gà vịt nhà người ta. Dân các bản nhao nhao không hiểu sao gà vịt nhà nào cũng cứ ban đêm thì lăn ra chết, mà lạ một điều con nào cũng có vết thủng ở cổ, rất sâu và nhỏ. Lão Trô Ún tuy biết người ta kêu la, nhưng không thể ngăn ngừa hai "cậu con nuôi" được. Chẳng lẽ lão để cho chúng đói. Mà đói quá ắt chúng phải giết gà vịt của nhà. Dân bản vẫn kêu la không ngớt vì số gà vịt chết nhiều quá. Người ta đã rình mò, nhưng sáng sớm chỉ thấy mặt đất trước cửa chuồng gà bị lõm thành vệt dài mà thôi. Sau đó, gà vịt trong làng vừa hết sạch thì đến lượt lợn lăn ra chết, mà cổ con nào cũng thủng. Hết lợn, tới lượt trâu bò. Riêng trâu bò thì thủng ở lưng. Dân bản đâm ra lo sợ, cho là tai ương do trời giáng xuống. Đôi thuồng luồng hút mãi máu lợn, trâu, bò trở nên to lớn gớm ghê. Cái gậy bịt sắt của lão thày mo trở nên vô dụng: chúng không thể quấn vào được nữa. Bây giờ bề to và bề dài của chúng quấn hết hai cái cột nhà, đầu chúng ở trên mái còn đuôi buông vừa chấm đất. Vợ lão Trô không biết tính sao, một hôm bàn với lão đành thả đôi thuồng luồng vào suối hay thả chúng xuống cái ao lớn phía sau nhà. Lão Trô suy nghĩ mãi. Thả vào suối thì không đành, sau cùng lão nghĩ chỉ còn cách nuôi chúng ở ao nhà, vì dù sao cũng là tình nghĩa "cha con". Buổi trưa hôm đó lão bắn được con lợn lòi, chọc tiết đãi đôi thuồng luồng. Còn thịt thì lão đốt lửa nướng để nhắm rượu. Đó là bữa tiệc tiến hai https://thuviensach.vn cậu con xuống nước. Lão ngồi giữa, đôi thuồng luồng cuộn khúc nằm chầu hai bên. Lão ngà ngà say, khẽ gõ cái gậy vào đầu chúng, nói: - Ta già rồi, không muốn đi nhiều nữa. Từ nay không đi cúng, tất ta nghèo lắm, chỉ còn trông cậy vào cái ao cá sau nhà kia thôi. Vậy hôm nay ta cho hai con ở dưới ao, giữ cá cho ta. Hễ kẻ nào gian tham xuống trộm cá thì ta cho phép hai con quấn chết mà hút máu. Khi nào ta muốn xuống bắt vài con cá làm đồ nhắm thì các con phải nhớ rằng ta sẽ lấy đầu gậy gõ ba cái vào tảng đá trên bờ để ra hiệu cho hai con biết. Thuồng luồng nghe lão nói đều cúi đầu có vẻ buồn rầu. Xong bữa rượu, lão đứng lên đi trước. Đôi thuồng luồng theo sau. Đến bờ ao, chúng nhoài xuống nước. Mặt ao đang phẳng lặng bỗng nổi sóng lên giào giạt và bọt nước tung trắng xóa mỗi khi chúng uốn khúc vẫy vùng. Từ đấy, đôi thuồng luồng ở hẳn dưới nước. Cách một hai ngày, lão thày mo lại xách nỏ vào rừng, và khi về lão lại ra bờ ao gõ ba cái vào hòn đá. Gõ vừa dứt thì sóng cuồn cuộn nổi, đôi thuồng luồng như vui mừng nhô nửa mình lên nhìn lão gật đầu ba cái. Lão vuốt râu cười vang rồi ném xuống cho hai "cậu con" một vật gì vừa bắn được. Tình thân mật và sự sống của thuồng luồng và Trô Ún đều đều như vậy đã gần trọn một năm. Cho đến một ngày kia thì... lão chết. Than ôi, lão thày mo đã hiến máu mình cho cặp thuồng luồng mà lão hai năm trời nuôi nấng như con đẻ. Nguyên do hôm đó được mời đi cúng ở trong làng, lão đã uống nhiều rượu hơn mọi khi, và lão say đến phát điên phát dại. Từ biệt nhà chủ ra về, lão đi một mình giữa rừng, trèo qua ba đợt núi cheo leo, lão nhảy lò cò một chân mà hát. Lão đứng trên đỉnh ngọn núi cao chót vót, xòe bàn tay bắt mây mà nguyền rủa. Lão xõa tóc, đọc thần chú, bắt quyết làm đủ mọi phép để sai Thiên lôi đánh đổ ngọn núi lão đang đứng, nhưng Thiên lôi không chịu nghe lời lão, lão tức mình hét vang cả trời. Hét to quá, và gió thổi mạnh quá khiến thân mình gầy choắt của lão lảo đảo, lão ngã đâm cổ xuống... Ấy thế mà chẳng hề hấn gì, xương thịt lão https://thuviensach.vn cứng như sắt nên chỉ bị thương xoàng. Đứng được lên, lão càng nguyền rủa Thiên lôi và cười sằng sặc. Lần mò mãi rồi lão cũng về được tới nhà, đã toan đi ngủ nhưng vì nóng bức quá, lão lừ lừ ra ao. Lão say mèm nên quên gõ ba cái như mọi khi để báo cho hai cậu con nuôi biết, lão cứ lừ lừ lội xuống. Nước mát rời rợi, lão xoài mình ra bơi. Bỗng sóng nổi lên ầm ầm. Lão chìm nghỉm, chỉ kêu được một tiếng rồi im lặng. Xác lão đã chìm nghỉm dưới lòng ao. Máu lão đã vào bụng đôi thuồng luồng đang đói, đợi bố mang mồi về như mọi bận thì có kẻ dám xuống ao trộm cá, chúng chờ gì mà không thịt bởi bố chúng đã cho phép làm thế. Hút máu xong đôi thuồng luồng nới khúc thân ra cho cái xác nổi lên. Bấy giờ chúng mới biết rằng chúng vừa hút máu bố nuôi. Trời tối. Dưới ánh trăng mờ mờ, chúng cuộn mình nằm bên xác lão thày mo, đầu rũ xuống như kẻ khóc. Mụ vợ lão Trô Ún ít lâu nay bị đau mắt mà gần như bị mù. Mụ chỉ ngồi một xó trên nhà sàn, không đi đâu hết. Mụ già yếu lắm rồi, lại hỏng mắt, thành ra con người vô dụng, đành sống nhờ chồng lúc ốm đau. Tối đó mụ đang dờ dẫm bốc nắm cơm thì nghe tiếng động, mụ lên tiếng hỏi. Đôi thuồng luồng đặt xác lão Trô vào lòng mụ. Như mọi lần thấy lão say ở đâu về, mụ lại cúi xuống ngửi xem chồng có thở không. Lần này nghe lâu lắm mà không thấy lão thở, mụ khóc nấc lên, bảo thuồng luồng: - Bố chúng mày hẳn là say rượu bị gió cảm chết mất rồi. Ta mù lòa, yếu đuối, biết làm sao được, thôi thì các con chôn bố các con đi. Nói rồi mụ già gục xuống ôm lấy xác chồng mà khóc. Đêm hôm ấy, trăng sao bỗng bị mây che kín, mưa sầu gió thảm rất hãi hùng. Mưa to gió mạnh đến nỗi cây cối trong rừng đổ ầm ầm, và suối thác reo như ma kêu quỷ khóc. Một sự lạ là trong cơn giông bão ghê gớm đó, https://thuviensach.vn các nhà trong bản có cái cuốc cái thuổng nào đều bị biến đi đâu hết. Và trên căn nhà sàn của mụ già mù, cái xác chồng mụ được dân bản vừa khiêng xuống khỏi cầu thang thì nó bỗng đứng phắt dậy, đi vun vút trong bóng tối. Cái xác qua rừng, qua suối, qua núi, qua đồi, đi đến đâu cành khô lá mục kêu xao xác. Hươu, nai, hổ, báo đều tránh vết đi của cái xác. Chỉ duy nhất có một con cú bay theo xác chết kêu ai oán như để tiễn biệt. Giông bão vẫn không hề ngớt. Những tiếng sấm chuyển rừng, và những tiếng sét tưởng như xé núi. Trong cơn giông bão, ở một dặng đồi cao có tiếng thuổng cuốc xoáy vào lòng đất. Lòng đất rung động dưới gió mưa sấm sét cho tới khi lũ gà rừng cất tiếng gáy rạng đông thì suốt dặng đồi kia đã thành ra một chiếc quan tài vĩ đại, trong đó chôn xác lão thày mo. Đôi thuồng luồng đã táng xác lão già Trô Ún để đền ơn nuôi dưỡng, và chúng ở luôn trong ấy để canh giấc ngủ ngàn năm của lão như khi lão còn sống vậy. * Đến ngày nay, ai đi qua con đường Bắc Kạn - Thái Nguyên nếu lưu ý dò xem, ắt thấy cái hang thuồng luồng nọ vẫn còn nguyên dấu vết. Nước từ trong lòng hang chảy xối mãi ra ngoài, làm thành một vũng khá sâu. Vũng nước trong văn vắt, sáng như một tấm gương thiên cổ. Ngọc Giao Truyền Bá, số 123, năm 1944 https://thuviensach.vn LỬA RỪNG https://thuviensach.vn BƯỚC NGUY HIỂM ĐẦU TIÊN CỦA CẬU BÉ RỪNG XANH Rừng sâu lặng lẽ ủ kín những bí mật kinh hoàng của nó. Thỉnh thoảng một cơn gió đầu thu ào qua, hoa lá rùng mình xào xạc rồi lại rơi vào cô tịch. Chồn cáo đi đâu vắng, cả một bóng chim, cánh bướm cũng không. Có lẽ trận bão đêm qua đã làm chúng hãi hùng ẩn vào hang hốc.Cái im lặng ghê rợn ấy khiến Phi, một cậu bé người Thổ, phải ngỡ nhìn tứ phía. Chưa bao giờ Phi thấy rừng lại u uất thế này. Mặt trời tuy đã lên cao nhưng không một tia nắng nào lọt qua được vòm lá rậm, những con vắt bò ngổn ngang trên nền rêu ẩm, bám cả vào ống chân cậu. Đang nằm bên gốc cây to, Phi ngồi nhỏm dậy, gấp quyển sách đọc dở, bỏ vào túi áo. Quyển sách viết về võ thuật Tàu, cậu ham đọc đêm ngày. Tuy sinh ra ở rừng xanh, nhưng Phi may mắn đã được ông Quản Hầu, hiện giữ chức kiểm lâm khắp vùng sơn cước này dạy học. Cậu ngoan ngoãn, thông minh, khỏe mạnh, lại vô cùng can đảm nên được ông Quản Hầu yêu quý như con đẻ, bởi lúc này ông đã năm mươi tuổi, lại góa vợ, không được đứa con nào. Bố Phi chết sớm vì bị cọp vồ; mẹ cậu trước kia làm bà Then (như cô đồng, thầy bói ta) nhưng bây giờ ốm yếu luôn, lại thêm nỗi bị lòa hai mắt, đành chỉ ngồi một xó. Ông Quản Hầu thương hại, nuôi cả hai mẹ con cậu. Ngày ngày Phi theo lệnh ông Quản, đem một đàn bò sữa đi chăn ngoài chân núi. Ông Quản Hầu là người trung thực, khí khái, giúp đỡ hết mọi người lương thiện, và rất can đảm. Ông tỏ ra nóng nẩy đối với bọn gian phi hung tợn thường xuống chợ mua bán, đổi chác hàng hóa mà lại ra cách bắt nạt, ăn hiếp người Kinh. Ông lấy thế làm bất bình, trừng trị chúng thẳng tay. Có một bọn ông luôn phải chống chọi ráo riết, ấy là bọn Thổ, Mán vẫn hay lừa ban đêm đẵn trộm cây gỗ quý ; bọn xuyên núi lọt sang tận biên giới Tàu để tải thuốc phiện và các hàng hóa lậu. https://thuviensach.vn Ty nhà đoan biết tài ông, đã nhờ ông giúp sức họ truy nã bọn gian này, và cũng do vậy ông Hầu đã mang mấy vết sẹo vì dao, đạn của kẻ thù. Bọn người đem lòng oán thù ấy lúc nào cũng rình mò, lẩn quất trong rừng núi chờ dịp hại ông. Còn ông Quản cũng sẵn lòng đương đầu với chúng bất cứ khi nào. Thỉnh thoảng Phi được theo ông trong những cuộc săn tìm bọn gian, cậu đã được ông dạy cả cách dùng súng, cách bày mưu mẹo vây đón, hoặc theo dò dấu vết của chúng. Qua nhiều phen thử thách, ông Quản rất bằng lòng về tính can đảm gan góc và ham mạo hiểm của cậu. Lại thêm được học bằng sách vở do ông truyền bảo, cậu bé Thổ thông minh ấy hiện giờ không khác chi một cậu học trò ta thấy ngoài trường tỉnh. Vốn được chôn nhau cắt rốn nơi rừng núi, Phi không thích ra tỉnh chút nào, cậu chỉ yêu đồi yêu suối, bè bạn với đàn bò sữa của ông Quản Hầu. Vả lại cậu rất hiếu nghĩa, không dám bỏ mẹ già đi đâu xa. Mặt trời đang hạ xuống rặng núi xa. Sương mùa thu bay vẩn vơ và ủ trong những chòm cây, hốc đá, tiết ra khí lạnh thấm vào da thịt. Nghe tiếng bò kêu ngoài rừng, Phi gấp sách bỏ vào túi áo, đứng lên: - Chết nỗi, mải với sách quá, quên cả tối. Mình cho bò về muộn thế này chắc ông quản không bằng lòng. Cậu vừa lẩm bẩm vậy thì chợt có tiếng sột soạt đâu đây, bụi cây rạp xuống, một con chó lớn lông loang lổ xám và vàng, dữ tợn như con báo nhảy chồm ra. Cậu cười khanh khách gọi: - Mô! Mô! Con chó rúc vào chân cậu. Phi xoa đầu nó bảo: - Sắp tối rồi. Mô ra đồi thu bò họp thành đàn, đi mau! https://thuviensach.vn Con chó khôn ngoan, tinh quái vô cùng. Nó sai khiến được cả đàn bò. Tiếng sủa của nó thay tiếng còi của chủ vang ở bìa rừng, chân núi những buổi chiều tà khi nó xua đàn vật to lớn kia về trại. Đàn bò đã quen với tiếng sủa ấy, răm rắp tuân theo như một đàn quân tuân lệnh chủ tướng. Đôi khi có con bò mới nhập đàn, chưa chịu theo lệnh nó, tức thì nó nhảy chồm lên sủa cắn ra oai mãnh liệt như con hổ khiến con bò ấy phải quy phục ngay tức khắc. Nhờ vậy, cậu chỉ nằm ở bìa rừng đọc sách, mặc đàn bò ăn cỏ ngoài chân núi, có Mô cai quản thì không sợ thất lạc bao giờ. Ngoài việc trông bò, Mô còn tỏ ra rất giỏi trong những đêm theo ông Quản Hầu vào rừng, đuổi bắt bọn đẵn trộm gỗ và tải hàng lậu qua biên thùy. Nhiều phen giữa rừng, ông Quản phải đánh nhau với bọn gian bôi nhọ mặt. Mô đã giúp ông hạ được chúng bằng miếng đòn rất độc, nó lùi lại lấy đà rồi nhảy vút lên cắn cuống họng kẻ thù. Miếng đòn nhanh đến nỗi không kẻ nào tránh được, và vết thương ở cổ tóe máu, kẻ địch chỉ còn cách kêu rú lên mà bỏ chạy cho toàn mạng. - Ra đồi họp đàn bò lại một chỗ. Mô! Phi vừa dứt lời bỗng Mô hướng về về một bụi cây, sủa ầm ĩ. Cậu biết ngay có kẻ rình mò trong đó bèn quát to một tiếng rồi tiến lại bụi cây. Con chó cũng chạy theo. Một cái đầu nhô lên. Đó là một tên Thổ mặt đầy sẹo dao chém, cởi trần trùng trục, đầu quấn mảnh khăn tràm. Nó nhảy ra khỏi bụi, rút con dao quai vẫn dùng để đi rừng giơ lên cao, nhe hàm răng vàng khè cười gằn một cách ghê rợn. Nó nói ngọng nghịu tiếng Kinh. - Cậu em đấy à? Bây giờ mà chưa cho bò về, ông kiểm lâm lại củng vỡ sọ cậu em đấy. Thôi về đi, mau. Phi tức giận: https://thuviensach.vn - Anh có quyền gì mà bảo ta về? Nói cho anh biết, ông Quản sẽ báo với ông Châu ra lệnh đuổi anh khỏi khu rừng này đó, vì anh là một kẻ không lương thiện. Anh nên giữ gìn cẩn thận cái cổ có vết sẹo lớn kia. Tại sao có vết sẹo ấy, chắc anh còn nhớ con Mô này. Ông Quản không thèm đối địch với anh, đã có chó của ông… Tên Thổ rít lên: - Im đi thằng nhãi, tao giết chết bây giờ. Nếu muốn sống, muốn nguyên vẹn cả đàn bò thì chớ có mở miệng mách với ông Quản là đã gặp ta. Mày không giữ được kín, mai ta sẽ đợi mày chỗ này. Phi quắc mắt, dằn từng tiếng: - Ta không sợ sự dọa nát hèn nhát của mày - Phi ưỡn ngực ra thách - Đây, có gan thì giết ta đi. Ta không bõ mó vào cổ mày cho bẩn tay, đã có con Mô, nó sẽ quật mày như quật một con mèo. Phi đập tay, suỵt một tiếng, tức thì Mô gầm gừ từ ban nãy, chồm ngay lên sủa mấy tiếng vang cả núi rừng. Tên Thổ có vẻ gờm con chó lắm, nó lùi lại nấp sau một gốc cây to, chĩa mũi dao ra để giữ miếng. Cậu bé cất tiếng cười chế nhạo: - Ta tưởng mày tài giỏi mãi! Xéo đi đằng nào thì xéo. Ta hứa sẽ không nói với ông Quản rằng đã gặp mày. Nhưng liệu hồn đó, đừng có làm ăn bất lương như thế mãi. Trời Phật không bao giờ dung túng kẻ gian phi. Ông Quản không bao giờ chịu để bọn mày ăn cắp gỗ và buôn lậu như vậy. Phi cười khinh bỉ, rồi vẫy Mô ra khỏi rừng. Sau lưng, cậu còn nghe thấy tiếng lầu nhầu nguyền rủa của tên giặc Thổ và tiếng dao đâm phầm phập vào thân cây. Cậu mỉm cười, lau mồ hôi ướt đầm đìa trên trán, nghĩ bụng: “Mình phải lấy hết can đảm làm già với nó, thế mà nó sợ. Gian bao giờ chẳng phải sợ ngay. Kể ra thì mình địch sao được nó. "Nhưng lòng ngay https://thuviensach.vn thẳng và can đảm lúc nào cũng thắng được mọi việc bất chính và nguy hiểm ở đời". Nhớ đến lời răn dạy ấy của ông Quản, cậu tự hẹn mình phải luôn luôn lấy câu đó làm sức mạnh, làm khí giới. https://thuviensach.vn NGÔI NHÀ MA Phi cỡi trên lưng một con bò, ngửa mặt nhìn mây bay, vui vẻ hát. Đàn bò chen chúc theo sau, con chó khi chạy trước, lúc lui lại sau, dáng bộ đắc thắng như một viên tướng vừa hạ được quân thù. Bụi cát vẩn trên con đường núi quanh co, tiếng chim hót ríu rít trong màn sương mù đang loãng dần, đâu đây có tiếng suối chảy róc rách trong cánh rừng tịch mịch. Phi và đàn bò về đến trại. Ông Quản đang ngồi đánh cờ với một bạn già ngoài vườn. Ông ngước nhìn Phi, đôi mắt sáng đầy vẻ nhân từ, cương trực ấy hơi tối lại. Ông gõ ngón tay xuống cạnh bàn cờ: - Hôm nay con về muộn lắm đó! Ta không bằng lòng đứa trẻ nào không biết trọng kỷ luật và thì giờ. Con lại không biết rằng mẹ con mong mỏi lắm sao. Rừng núi độ này có nhiều kẻ gian, nguy hiểm hơn cả loài mãnh thú, ta nhắc lại lần nữa rằng: con phải luôn luôn đề phòng mới được. Chưa bao giờ, ông Quản nói nặng lời với cậu hơn. Sự giận dữ chỉ đến đấy, và cũng chỉ đến đấy là ông đã giơ tay âu yếm xoa đầu cậu rồi bảo bọn đầy tớ dọn cơm cho cậu ăn kẻo quá đói. Ăn xong Phi chạy xuống gian nhà ngang thăm mẹ. Hai mẹ con vui vẻ nói chuyện một lúc rồi Phi tắt đèn đi ngủ. Đôi khi trong giấc ngủ say sau một ngày mệt nhọc, Phi lại mơ thấy rừng thấy núi, có khi đuổi chồn, đuổi cáo, có khi đuổi một tên buôn lậu mặt mũi đầy sẹo, tay cầm con dao quắc lẻm. Trong giấc mơ khủng khiếp ấy, Phi thường kêu thét lên. Bà mẹ lòa nghe con kêu lại ngồi dậy rờ rẫm đến chỗ con nằm, ôm ghịt lấy con một lúc lâu. Lúc nào bà cũng sợ sệt, lo lắng về rừng sâu, núi cả, bà luôn luôn rùng mình mỗi khi nghĩ đến móng vuốt một con hổ xám và cái xác xương thịt tơi bời đầm đìa máu của chồng bà ngày xưa. https://thuviensach.vn Sớm hôm sau, Phi thức dậy trước mặt trời, trước cả chim muông. Cậu vào suối tắm, ăn điểm tâm bằng vài thứ hoa quả lành của rừng, rồi theo thường lệ cùng Mô lùa đàn bò lên đồi dứa dại hoặc xuống đồng gianh. Sáng nay, cậu không vui cười như mọi sang khi thấy ông Quản bữa nay cũng dậy sớm, ngồi có vẻ suy nghĩ một việc gì. Cậu đoán là ông mới được bên nhà đoan báo tin việc bắt kẻ gian. Hẳn ông đang tìm mưu kế. Phi không dám tò mò hỏi ông Quản điều mà ông chưa định nói. Cậu chỉ lặng lẽ tìm chỗ vắng, một mình ngồi nghĩ ngợi vẩn vơ. Cậu lại tưởng tượng ra một cảnh dữ dội ở núi rừng, có ánh sáng đèn lấp loé, có tiếng dao, tiếng súng, tiếng những mũi tên độc bay vun vút của bọn buôn lậu bắn nỏ rất tài. Cậu lại tưởng tượng thấy giữa cuộc xô sát ghê gớm ấy, ông Quản Hầu bị thương rú lên một tiếng, ngã vật trên vũng máu rồi tắt thở… - Ừ, nếu mà thế thật! Phi nhắm mắt lại, cắn chặt môi. Nhưng cậu lại mở mắt ra, mỉm cười. Cậu tin rằng Trời Phật bao giờ cũng che chở người lương thiện, Người chỉ trừng phạt kẻ gian phi làm ác. Huống chi, ông tuy đã năm mươi tuổi đầu, tóc đã điểm bạc nhưng còn khỏe mạnh, nhanh nhẹn lắm, lại thêm mưu trí tài tình, đã khiến quân gian sợ ông hơn cả lính nhà đoan. Xưa kia ông đã sang Pháp, dự cuộc chiến tranh Pháp - Đức. Bây giờ mãn hạn nhà binh, ông được cử ra giữ chức kiểm lâm. Và từ khi giữ chức này, ông đã giúp nhà đoan trừ được rất nhiều bọn buôn lậu và bọn cướp nhũng nhiễu người lương thiện. - Không đời nào ông Quản chịu thua chúng! Nhưng ta cũng phải giúp ông một tay mới được. Đi giữa đàn bò, Phi cúi đầu nghĩ ngợi. Đến bãi gianh, đàn bò tản ra gậm cỏ. Mô chạy lăng quăng, canh gác. Cậu giao đàn bò cho nó, vẫn cắm cúi đi. Cậu len lỏi qua đồi này, núi khác, sang đến một cánh rừng kín rậm được coi là dữ nhất ở vùng sơn lâm này, bọn tiều phu không mấy kẻ dám mò đến. https://thuviensach.vn Rừng núi nơi đây thực là hoang vu, chỉ có tiếng chim, tiếng gió. Phi đang cắm cúi đi bỗng cậu đứng dừng lại, cúi xuống và nhận ra những vết chân người in rõ trên mặt lớp lá mục. - Sao ở con đường hoang này lại có vết chân người, mà có rất nhiều, tỏ ra đêm qua một bọn rất đông đã qua đây và đã lẩn vào rừng. Lạ thật! Ta phải dò xét cho kỹ. Phi hăm hở bước theo những vết chân, chúng dắt lối cho cậu vào rừng sâu. Lấy hết can đảm, cậu rón rén bước và nhảy thoăn thoắt từ tảng đá này qua vũng nước khác tựa như một con sóc. Cậu sửng sốt dừng bước dưới chân một tòa nhà đổ. Những bức tường gạch cổ phần nhiều đã sụt xuống, nằm ngổn ngang chồng chất lên nhau. Mái ngói chỗ đã sụt, chỗ còn nguyên, những rui mè trơ ra làm nơi cho các giống cây leo mọc kín. Tòa nhà cổ này, nguyên xưa do một vị chúa động người Mường nào xây lên không rõ. Sau, trong cuộc chống giữ giặc phương Bắc, Trần Hưng Đạo tạm đóng quân ở đấy và đã vây hãm quân Thoát Hoan tại chính khu rừng này. Quân Tàu bị chết rất nhiều, đến nỗi tận bây giờ, có một hai kẻ tiều phu táo bạo lần vào bới vôi gạch ra vẫn còn thấy vô số đầu lâu và những mẩu xương vụn nát. Và đêm đêm, dân quanh vùng còn đồn thấy những hòn lửa bay lên cao chập chờn nhảy múa. Người ta bảo đó quyết là bóng ma quân Tàu. Nghe vậy ông Châu và ông Quản Hầu chỉ cười, bảo đấy chẳng qua là lân tinh bốc lên, gặp gió thì chuyển động trông như chúng đang nhảy múa vậy. Phi trèo phắt lên bức tường đổ, len lách khó nhọc mãi mới vào được bên trong. Nghe tiếng động, những con thằn lằn chạy trốn vội vàng, những con dơi bay lên nhớn nhác. Phi rón rén bước vào một cái hầm. Cậu mỏi mệt ngồi xuống một bậc gạch. Thốt nhiên, một cơn gió thoảng qua, cậu đánh https://thuviensach.vn hơi thấy mùi khói thuốc phiện lẫn khói thuốc lá bào thơm phức. Cậu sửng sốt, để ý nhận kỹ, sau cùng cậu biết rằng mùi thuốc ở dưới hầm bay lên. "Đích đây là sào huyệt chúng rồi". Sự xúc động mạnh thành ra một cơn bối rối khiến trái tim cậu bé dù gan dạ cũng nhẩy lên thình thịch. Cậu cố trấn tĩnh và tâm niệm câu nói của ông Quản Hầu: "Lòng ngay thẳng và can đảm lúc nào cũng thắng được mọi việc bất chính và nguy hiểm ở đời". Cậu đã tự hẹn mình phải luôn luôn lấy câu đó làm sức mạnh, làm khí giới, thì chính lúc này, nó là một sức mạnh, một khí giới rất cần cho cuộc mạo hiểm của cậu. https://thuviensach.vn NHỮNG BÀN TAY SẮT Trên cửa hầm có một bụi cây um tùm. Ở bức tường có một lỗ nhỏ mà Phi ẩn trong bụi cây ấy có thể nhìn rõ từng khuôn mặt và nghe rõ tiếng động dưới hầm mà không sợ ai biết. Bốn tên buôn lậu trẻ ngồi tựa vào những tảng vôi gạch hút thuốc lá và hai tên nữa già nhất bọn, vừa trải lá xuống chỗ đất phẳng rồi cùng nhau bầy bàn đèn hút thuốc phiện. Thoạt nhìn chúng nằm ngồi nhàn nhã, khói thuốc tỏa âm u, người ta dễ tưởng đó là những người lương thiện họp nhau nói chuyện, nghỉ ngơi sau một ngày làm mệt nhọc, vì bộ dạng chúng có vẻ là những người tiều phu hay những kẻ chuyên nghề đẽo đá vùng núi. Tên có bộ mặt đầy vết dao chém và có cái cổ béo trùng trục bị mất một miếng thịt, thở khói rồi lên tiếng trước. - Anh em, mọi việc đã xếp đặt cẩn thận rồi đấy chứ? Liệu có kẻ lạ lởn vởn quanh đây không? - Bác Sìn khỏi lo, ở đây trừ ma ra còn ai đến nữa. Sìn cười khà một tiếng. Đó là tên người Thổ đã chạm trán Phi trong rừng chiều nọ. Nó nói: - Thế mà có một thằng nhãi ranh mãnh khiến ta đáng đề phòng hơn ma quỷ, hơn cả thằng già Quản Hầu và bọn lính đoan. Nhất là con chó lúc nào cũng theo riết bên chân nó. Sinh ra ở giữa rừng, ta đây chưa từng sợ hổ báo, rắn rết, vậy mà ta phải kiêng nể thằng nhãi và con chó khốn nạn kia, tức lắm! Nói đến đấy, cổ nó bạnh to ra, nước bọt phun đầy mép, nom sợ như một con trăn tiết ra thứ nước nhờn độc để nuốt mồi cho gọn. Phi rợn mình, cậu https://thuviensach.vn bất giác đặt một bàn tay lên ngực. Tên nằm hút thuốc phiện nối lời: - Bác Sìn nói lạ! Những bàn tay sắt của bọn ta bóp hổ báo còn chết huống chi dúm xương gà của thằng oắt ấy. Bác cứ để nó cho tôi trị. Nghe như độ này nó rình mò mình gớm lắm để về báo cho lão Quản. Tên Sìn trợn mắt nhìn tên hút thuốc phiện, rồi nhìn cả bọn: - Ta có nói sợ cái sức khỏe của nó đâu. Ta chỉ sợ cái tài rình mò ranh mãnh của nó sẽ đưa đường cho lão quản tóm mình như tóm một đàn gà. Các anh tưởng cứ nắm chắc một con dao, một chiếc nỏ và một mớ tên độc đã ăn thua à? Sức khỏe, to xác mà không có trí khôn, tất sẽ thua một đứa trẻ thông minh khôn khéo, cũng như đã bao lần bọn ta thua một lão già lưng còng, đầu bạc. Một tên từ nãy ngồi lì lì một xó, tức thét lên: - Các anh nhát như cáy, đi sợ một con chó, sợ một đứa bé con. Để tôi giết nó. Tên Sìn lườm gã kia, cười nhạt: - Lúc này thì anh nói như thần. Hễ nguy cấp, cần đến sức khỏe và can đảm thì chính anh vứt dao, vứt nỏ, bỏ bọn này chạy tháo thân nhanh hơn thỏ. Đồ hèn nhát, câm miệng là hơn. Tên kia gầm một tiếng rút dao ra, nhảy xổ đến Sìn. Sìn vẫn điềm nhiên thở khói thuốc lá, cười nhạo báng. Phi rùng mình, tưởng trong hai thằng ắt sẽ có một đứa gục xuống, máu tóe ra. Vậy mà vẻ điềm đạm và tiếng cười khô lạnh của Sìn khiến cậu kinh ngạc quá. Lưỡi dao sáng lóe như tia chớp của tên kia chưa kịp hạ xuống https://thuviensach.vn ngực Sìn thì hai tên bạn đã nhảy tới giữ lấy cánh tay của nó, chúng không để xảy ra việc xô xát giữa anh em cùng bọn. Sìn thở khói, thân mật vỗ vai kẻ định giết mình: - Khá lắm! Khá lắm! Ta thử chú mình đấy thôi. Bây giờ ta đã biết chắc rằng chú mình thực can trường. Khá lắm! Người nào cũng được như chú thì chuyến đi này tất phải chót lọt, mọi sự đều tốt đẹp, nghĩa là lão Quản Hầu sẽ bị thua ta. Thôi ngồi xuống, cất dao đi! Tên kia lầu nhầu mấy câu nữa rồi ngồi xuống, lấy thuốc lá ra hút, và ngồi lì một xó như ban nãy. Phi càng hồi hộp. Sự sống chết, cậu thấy bọn kia coi như một trò đùa. Nghĩ đến những cảnh hỗn loạn của rừng núi, nghĩ đến mái tóc lưa thưa bạc trắng của ông Quản, ân nhân cậu, mà lo… Một tên già nhất bọn nói: - Lạ quá! Mặt trời đã lên cao rồi, sao chưa thấy nó đến báo tin. Sìn hỏi gay gắt: - Thế bác dặn nó thế nào? - Tôi dặn nó rằng: Cứ nói cho lão Quản biết là tối hôm nay bọn ta sẽ tải hàng qua rặng núi phía bắc. Tất lão Quản tin ngay lời nói mà đến rình ở rặng núi phía bắc suốt đêm. Thế là lão mắc mẹo ta, vì trong khi ấy ta sẽ tải hàng vượt rặng núi phía đông, ung dung như đi chơi. Còn lo gì nữa! Tên già cười đắc chí. Sìn và cả bọn cũng đắc chí cười theo. Rồi chúng vui vẻ xúm cả vào bàn đèn thuốc phiện, thi nhau hút. Có ba tiếng gõ ám hiệu riêng. Cả bọn ngóc cổ lên nhìn ra. Một tên gày bé chui vào. Sìn reo lên: - Giỏi! Tin tức ra sao? https://thuviensach.vn Tên mới đến khề khà lấy thuốc lá ra hút rồi mới nói: - Lão già tinh quái ấy quả nhiên mắc lừa. Tôi nói ắt lão phải tin, chứ còn tin ai hơn nữa. Phi chú ý nhìn. Cậu giật mình vì kẻ vừa đến báo tin chính là tên Cai Tí vẫn giúp việc ông Quản và được ông Quản, cả ông Chánh đoan tin dùng lắm. Cậu tức giận, muốn nhảy xổ vào kẻ phản ngịch ngay lúc đó, nhưng nghĩ bụng: "Nếu theo lời Cai Tí nói thì ông Quản bị mắc mưu rồi. Thôi, dò xét thế này là đủ, ta phải về mau, để ông Quản đủ thì giờ đối phó với bọn này". Phi bèn rón rén, nín thở, bò ra. Cậu tụt xuống các mảnh tường đổ và thoát ra xa một quãng mới đứng hẳn dậy, co chân chạy. Phi chọn những con đường tắt, chạy nhanh như gió, chạy một lúc thì đến cánh đồng gianh. Đàn bò không có đấy, cậu yên trí là Mô đã lùa chúng về trại rồi. Hết hơi, cậu ngồi xuống thở. Vừa lúc ấy có tiếng người động ở sau lưng, cậu tựa ngay vào một hòn đá, vờ nhắm mắt ngủ. Một bàn tay đập vào đầu Phi. Cậu vờ giật mình dụi mắt hoảng hốt nhìn người vừa đập đầu mình. Thì ra thằng Sìn! Sìn cười nhăn nhở: - Cậu bé tài nhỉ, vừa chạy đến đây, ngồi xuống là ngủ ngay. Rồi nó đổi giọng quát: - Tao thấy mày chạy như gió, mày ở đâu đến đây? Phi nén sợ đáp: - Tôi đi tìm vài thức quả ăn, tôi đang đói. Sìn chắc mẩm Phi không dò xét cái tổ của bọn nó, tin ngay Phi chỉ đi tìm hoa quả, nó bèn dịu giọng: https://thuviensach.vn - Thế ông Quản không cho em ăn uống tử tế à? Ta nghe nói ông Quản yêu quý em lắm mà! - Hẳn chứ, ông Quản yêu tôi lắm. Nhưng ăn cơm tử tế là một việc, còn ăn hoa quả rừng lại là thú riêng của tôi. Sìn ngồi cạnh Phi, làm ra thân thiện: - Em này, ta hỏi một điều, nếu em nói rõ thì ta thưởng tiền - Nói rồi, nó móc túi giơ ra mấy hào bạc trắng: - Em nói cho ta biết, đêm đêm ông Quản hay đi thám thính ở phía núi nào? Phi trấn tĩnh, cười nhạt: - Ông quản đi cả bốn phía đông, tây, nam, bắc. Ông ấy thường mang theo súng đạn và sẵn sàng bắn nổ óc bất cứ thằng ăn trộm hay buôn lậu nào mà ông gặp. - Thế độ này ông đi với những ai? Nói đi rồi tiền đây, em cầm lấy. Phi hắt tay Sìn ra: - Đồng tiền bẩn thỉu ta không thèm. Đừng hỏi vô ích, không bao giờ ta phản ông Quản để nói với một thằng kẻ cướp. Sìn cười gằn, bỏ tiền vào túi rồi thừa cơ đấm một quả vào gáy Phi. Cậu gục xuống. Tên buôn lậu ẵm sốc cậu lên, đi về phía rừng có ngôi nhà đổ. Sìn truyền trói Phi, ném cậu xuống một cái hầm rất kiên cố, không chút ánh sáng lọt vào. Chúng khóa trái cửa lại, rồi những tiếng động lui xa. Một lúc sau, tòa nhà hoang đổ nát lại chìm vào cái im lặng chết chóc của rừng sâu, tưởng như tự mấy ngàn năm nay chưa hề có người lạc đến. Gió rào rào, và tiếng suối róc rách thầm thì. Thảng đôi lúc, một tiếng đập cửa của con chim sợ sệt nào bay lên núi… https://thuviensach.vn TRONG HẦM TỐI Khi mấy bàn tay sắt vừa đẩy Phi xuống cái hầm sâu này thì cậu bị lăn xuống mấy bậc gạch rêu ẩm ướt, rồi nằm im trong một vũng bùn nhầy nhụa. Cậu ngất lịm đi. Nước bùn tưới vào mặt, cậu hồi tỉnh dần, cố ngồi lên, mình mẩy chân tay tê buốt. Một chất mặn trôi vào cổ. Đó là máu ở đầu, ở mặt thấm qua môi, theo nước bọt tràn vào cuống họng. Phi lắc đầu mấy cái, ngồi cho tâm thần định lại. Một lát, cậu cố đứng lên đưa mắt nhìn quanh căn hầm. Bốn bề tường dày kín như bưng, cậu phải dò dẫm trong bóng tôi. Bùn rêu ướt nhây nhớp dưới chân, nước trên trần rỏ xuống từng giọt lạnh. Hoảng hốt, cậu lồng lên như con chim bị giam lồng kín, rồi tuyệt vọng ngồi bệt xuống một hòn đá rêu. Hai cánh tay bị trói giật sau lưng, đau rức cả xương mà không sao giẫy được. Nghĩ đến sự đói khát rồi chết khô ở xó này mà mẹ già không biết, ông Quản không hay, con Mô không rõ, cậu đau đớn rơi nước mắt. Nhưng cậu chợt nhớ đến câu ông Quản dậy, nó như một sức mạnh, một khí giới để phòng thân: "Lòng ngay thẳng và can đảm lúc nào cũng thắng được mọi việc bất chính và nguy hiểm ở đời". Tức thì, như được một ngọn lửa đốt cháy lòng thất vọng và cơn mỏi mệt. Phi đứng lên ngay. Lưng cậu chạm vào hòn đá nhọn. Một tia mừng khiến cậu sáng mắt ra, cậu cúi xuống cọ sợi dây thừng ở cổ tay vào hòn đá sắc. Vòng dây đầu bị đứt, vòng thứ hai sơ ra, đứt nốt; vòng thứ ba cũng vậy. Lấy lại tự do cho hai tay, Phi phấn chấn lay cánh cửa. Nhưng sức người có hạn, mà sự chắc chắn của cánh cửa lim đó thì không cùng. Cậu lo lắng, ôm đầu suy nghĩ. Kiên nhẫn, cậu lay nữa, sau cùng cậu khám phá rằng cửa bị vướng khóa. Nhanh trí khôn, cậu bới nhặt được một miếng sắt rồi cố sức, cố sức, cố sức nữa, cái khóa bị đẩy tung. Phi hé cánh cửa, trước hết thò đầu https://thuviensach.vn ra, không thấy gì, sau bò ra nửa người, tin chắc bọn gian đã đi xa, cậu mới bước hẳn ra ngoài. Ánh sáng, khí trời và gió và rừng, núi. Phi nhảy qua những đống gạch vụn, gốc cây đổ, qua bao dòng suối, cắm cổ chạy theo con đường gần nhất để về trại. Chưa bao giờ như lúc ấy, Phi thấy mình có đôi chân nhẹ và khỏe như đôi cánh một con chim đại bàng sau khi đã bay qua bao nhiêu biển lạ trời xa, nay lại trở về tổ. https://thuviensach.vn CUỘC GẶP GỠ GHÊ GỚM TRONG RỪNG KHUYA Mặt trời về chiều đang xế đầu non. Phi chạy hướng về rặng núi nhuộm đỏ mầu son kia như để níu lấy mặt trời. Chỉ lo màn đêm buông xuống mà chưa về kịp báo tin cho ông Quản lo sửa soạn bắt bọn gian, nên cậu chàng chạy nhanh hơn nữa, chạy với tất cả chút sức còn lại trong mình. Nửa cây số nữa thì đến trại. Mắt hoa lóe, tai ù ù như chứa đầy hơi gió, hai đầu gối như lỏng ra, cậu vẫn lao đao chạy. - Ai đó? Đứng lại, không ta bắn! Cùng tiếng quát, một con vật to lớn nhảy xổ ra. Phi lả đi, khụy xuống. Người vừa quát đó, reo mừng: - Phi, con đi đâu mất hút, ta đang đi tìm con đây! Mô cũng sủa lên mấy tiếng, đuôi ve vẩy, hít mãi vào má cậu. Ông Quản ngồi xuống ẵm cậu vào lòng. Cậu mở mắt rồi ngồi dậy: - Ông nên hà tiện đạn. Đêm nay sẽ dùng đến nó. Con vì đi dò sào huyệt bọn gian mà bị bắt, bị nhốt vào hầm. May thoát được, con vội chạy về báo ông biết rằng tên Cai Tí đã phản ta, và đêm nay đúng mười hai giờ, chúng sẽ tải hàng theo con đường núi phía đông, chứ không phải phía bắc như tên Cai Tí đã nói lừa ông. Ông Quản Hầu cau mày. Ông lẳng lặng dắt tay cậu và gọi Mô về trại. Đến trại ông bảo bọn gia nhân dọn cơm cho cậu, rồi ông vừa tháo nòng súng ra lau mỡ vừa lầm lì nghĩ ngợi. https://thuviensach.vn Đợi Phi ăn xong, ông mới châm thuốc lá hút, chậm rãi bảo: - Đêm nay, ta cho con theo đi tóm cổ bọn này. Ta cho con đeo một khẩu súng. Không phải để che chở cho ta, mà chỉ để con được xem một cuộc vây bắt ta chắc là rùng rợn, vui mắt lắm… Phi hớn hở: - Ông cho con một khẩu súng? Đó là việc con mong ước mãi. Nhưng để bắn chết một mạng người, thật con không nỡ, con không thể… - Không cần phải giết người. Chính ta cũng không nỡ giết hại một con chim, con thú trong tất cả những khu rừng ta cai quản nữa là… Vậy ta cắt nghĩa con nghe: Hẳn con đã biết rặng núi phía đông chỉ có một con đường rất hẹp, một người một ngựa mới lọt qua. Đêm nay định làm một chuyến lớn, tất chúng phải xếp hàng hóa lên ngựa thồ. Chúng ta và lính đoan sẽ nấp theo chữ nhất, con chờ nghe tiếng ta bắn chết con ngựa đi đầu, con sẽ ngắm cho đúng mà bắn què chân con ngựa thứ hai, bọn lính sẽ bắn ngã đoàn ngựa theo sau. Ta chỉ cần giết một con ngựa đầu cho hàng ngũ của chúng rối loạn, còn những con kia bị thương tại chỗ, tất bọn chúng tháo chạy, mà hàng hóa thì bỏ lại. Như thế, ta không khó nhọc gì. Phi nghe ông Quản bày chiến thuật lấy làm phục lắm. Cậu hí hửng mừng được ông Quản giao cho một việc quan trọng, nhưng cậu hồi hộp lo nếu bọn gian kháng cự mãnh liệt thì liệu ông Quản có thắng được chúng không? Cậu mở súng ra lau, và băn khoăn chờ lệnh để lên đường. Khoảng mười một giờ, Phi và ông Quản đã lên đường, đến ty đoan họp cùng các lính. Mọi người ngậm miệng đi về rặng núi phía đông. Không có ánh trăng, chỉ vài ngôi sao mọc lưa thưa trên bầu trời sương lạnh lẽo, thảng mới có tiếng cú vọng trong rừng khuya và tiếng lá rơi xào xạo trong bóng tối. Ông Quản khẽ hô dừng lại, ông dàn chỗ nấp, khéo tính toán cho mỗi khẩu súng cách nhau mười thước, đoạn ông ẩn sau một gốc cây to. Phi https://thuviensach.vn được ngồi vào tầm súng thứ hai, gần ngay ông Quản. Ông dặn lại mọi người, dặn rất kỹ chỉ cần bắn ngựa, mà bắn cho thật trúng thì bọn gian mới khiếp. - Cẩn thận, Phi nhé (tiếng ông Quản thì thầm) chớ làm phí đạn, chớ hoảng hốt, phải coi như đứng chỗ không người. Ta vốn biết con thừa can đảm nên mới đặt con vào chỗ đó. Ta mong rằng nhờ phát súng này, con sẽ được ông Châu, ông Chánh Đoan lưu ý mà cất nhắc cho con. Công danh của con gửi cả vào viên đạn mà con sắp bắn. Đừng phụ lòng ta, nghe chưa? Nghe lời ông Quản, cậu càng thấy mình quan trọng quá. Cậu cố trấn tĩnh, mắt mở to, hai tai muốn căng ra để đón chờ, nghe ngóng những bóng người, tiếng ngựa… Thời gian như chìm lắng vào cái yên tĩnh không cùng của rừng núi lúc về khuya, khiến cậu nghe rõ cả tiếng tim mình đập rộn trong lồng ngực. Mười hai giờ. Tuyệt nhiên chưa thấy gì lạ. Cậu bứt dứt, như ngồi trên lửa cháy. Ông Quản ghé tai cậu: - Hay là con nghe nhầm. Nếu quả nhầm thì xấu hổ với ông Châu, ông Chánh và lính tráng ty đoan lắm đấy! Phi quả quyết: - Con nghe rõ lắm. Quyết không sai được, chỉ chậm đó thôi. Đợi chờ. Ông Quản và Phi cùng bứt rứt, thỉnh thoảng lại đưa mắt nhìn nhau. Cậu nằm rạp, áp tai xuống đất nghe. Bỗng thấy mặt đất rắn có tiếng động, rõ ràng là tiếng vó ngựa. Cậu vẫy ông Quản. Ông cũng làm như cậu và khẽ reo mừng. Hai người chạy về chỗ, ra hiệu cho cả bọn. Những đầu miệng súng ngọ nguậy sau gốc cây. Hơi thở của họ dường như ngừng cả lại. Tiếng vó ngựa đến gần. Những cái bóng đen rầm rộ tới. Xa xa đã nghe thấy tiếng chúng nói cười, vì chúng tin rằng ông Quản đã mắc mưu, hẳn lúc này ông đang ngồi đợi vô ích ở rặng núi phía bắc. Đoàn người ngựa tới. Phát súng của https://thuviensach.vn ông Quản làm một con ngựa dẫn đầu lăn ra giãy đành đạch. Bọn gian chưa kịp rú lên, thì sau một gốc cây đã tiếp phát thứ hai, con ngựa thồ khụy chân trước xuống, rồi tiếp luôn bốn phát nữa, bốn con ngựa đều bị quỵ. Phi nghe rõ tiếng thét của Sìn: - Bắn! bắn! Sau tiếng thét, những mũi tên bay ra vun vút. Bọn lính đoan bắn lại loạn xạ nhưng cố ý bắn lên trời để dọa mà thôi. Nhiều tên gian bỏ hàng và ngựa, lẩn vào các thung lũng. Riêng tên Sìn cứ nhằm phía ông Quản lăn vào mà bắn. Ông Quản bỗng kêu lên một tiếng ngã xuống cỏ. Phi, từ đầu vẫn đứng phò tá ông Quản. Thấy ông Quản ngã, mà tên Sìn thì hùng hồ sắp đến gần, cậu không nghĩ ngợi, giơ súng bắn. Viên đạn xuyên thủng vành chiếc nón sơn của hắn, hắn giật mình, quay đầu chạy nốt. Phi vội ngồi thụp xuống, nâng ông Quản dậy. Nhưng chưa kịp nâng, ông Quản đã nhỏm lên, nắm chặt tay cậu, tươi cười nói: - Con giỏi lắm, can đảm lắm, trung thành với ta lắm. Mũi tên của nó có trúng đâu, ta vờ thế cho nó tưởng đã gây án mạng mà bỏ trốn. Không ngờ nó dám liều lĩnh, mà cũng không ngờ con đã cứu ta, phát đạn ấy tất khiến nó bay hồn mà chạy. Ông Quản lại nắm tay cậu thật chặt lần nữa: - Từ nay ta nhận con làm con ta. Mai ta sẽ kể tất cả công trạng của con với ông Châu, ông Chánh, và ta tin rằng con sẽ được các ngài yêu và lưu ý đến con lắm đó. Ông Quản hô lính ra dắt đàn ngựa bị thương và tải hàng hóa lậu về cho nhà đoan. Còn Phi, theo sau đoàn ngựa, lặng lẽ ngước nhìn những vì sao lấp lánh, một nỗi vui mới nở trong lòng cậu. Không phải, cậu mừng được các quan trên sẽ ban khen, cậu chỉ vui về nỗi ông Quản cho dự vào cuộc https://thuviensach.vn mạo hiểm trừng phạt kẻ bất lương nhũng nhiễu, và vui về nỗi đã được ông Quản luyện cho mình một tinh thần mạnh, một tấm lòng trung nghĩa, gan dạ, không sợ kẻ gian tà, bạo nghịch. https://thuviensach.vn VONG HỒN ĐỊA NGỤC VÀ MÂY BAY TRÊN TRỜI CAO Bọn buôn lậu bị thất bại chạy về tòa nhà đổ giữa khu rừng kín rậm kia. Chúng ẩn nấp trong đó suốt ngày hôm sau, không dám thò ra nữa. Sìn buồn bực uống rượu say be bét. Các bạn Sìn cũng vậy, chỉ uống rượu và hút thuốc phiện, không kẻ nào nói một lời. Chúng đành an phận nằm trong đống vôi gạch, đầu lâu này mà làm bạn với thuốc, với rượu, với ma, để chờ đợi cơ hội khác. Nhưng cơ hội chưa thấy đến, giữa lúc chúng đang say be bét thì nửa đêm hôm ấy, những bức tường tự nhiên bị nhào ụp xuống ầm ầm như động đất, ở trên mái thủng, những bó đuốc nhựa thông sáng rực rơi xuống đầu chúng tới tấp và đốt quần áo chúng cháy xèo xèo. Như bày chuột bị hun, bọn gian kêu gào dữ dội, ôm đầu húc vào tường, vào đá. Lại tiếng Sìn thét vang trời: - Bắn! giết! Giết! Bọn kia như đàn ác thú trong cảnh cháy rừng, lồng lộn vớ nỏ lắp tên bắn lên trên mái, bắn chĩa ra ngoài loạn xạ. Ông Quản giơ mộc đỡ được năm sáu mũi tên. Bọn lính nấp cả vào chân tường, họ rất sợ những mũi tên tẩm độc. Một tiếng thét to: Phi từ trên mặt tường nhào xuống. Cậu không bị tên độc, nhưng bị một lưỡi dao của tên gian phóng ra cắm ngập một bên đùi. Ông Quản khiêng cậu đặt một chỗ, rồi nỗ lực hô phá đổ tường, hò ném đuốc lửa vào thêm: Những mảng tường đổ ầm ầm do sức phá của bọn lính đang hăng hái. Lửa trên mái ngói cháy ngùn ngụt soi đỏ cả một khu rừng. https://thuviensach.vn Bọn gian từng tên một, đuối sức và bị lửa hun cháy xém thịt da ngã xuống hoặc vì đau, hoặc vì tường đè gẫy tay chân. Tên Sìn bị cả một mái ngón đè lên ngang bụng, cố ngoi mãi đầu lên, hai mắt nhìn lên trời trợn ngược. Lửa tàn dần, bọn gian bị lôi dậy, trói chặt khuỷu tay, và họp lại một xâu dài, bị dẫn đi trong đêm tối, trông như một đoàn âm binh đi vào địa ngục. * Một sớm, mặt trời mọc rực rỡ trên nền mây sáng. Chim hót hiền lành, hoa nở đầy rừng, và gió như hát. Phi nằm trên giường bệnh, nhìn ra ngoài cửa sổ, ngắm những cánh chim và những bóng mây bay trong ánh nắng. Vết thương ở đùi cậu đã đỡ, có thể nói là khỏi hẳn. Bà mẹ rờ tay vào vết thương của con, miệng méo mó không biết vì khóc hay vì cười mừng rỡ. Ông Châu và ông Chánh Đoan đến thăm bệnh cậu, vừa mới lên ngựa ra về sau khi đã nắm chặt tay cậu bé can đảm để khen ngợi và hẹn khi nào cậu lành mạnh sẽ đem cậu đến dinh ông Châu hay đến nhà Đoan làm việc ăn lương tháng. Những lời hứa hẹn ấy lúc này vẫn không khiến cậu vui sướng bằng niềm thư thái, ngắm nhìn những đám mây đẹp, những bóng chim bay lượn ngoài trời. Phi vừa mỉm cười với ý nghĩ ấy thì ông Quản Hầu vào. Ông thân mật ngồi cạnh cậu xem vết đau rồi xoa tay vui vẻ: - Con khỏi hẳn rồi, mai con sẽ đi chơi được. Cậu ngước nhìn ông, nước mắt trào xuống má: - Cha ôi, con sung sướng quá! Ông quản nắm tay Phi: https://thuviensach.vn - Phải, những người lương thiện lúc nào cũng an vui, sung sướng, vì những con người ấy luôn luôn suy nghĩ đến những lẽ trừng phạt và ban thưởng của Phật Trời. Phi nhắm chặt mắt, những giọt nước mắt thấm ướt môi. Im lặng một lúc, rồi mắt Phi sáng ngời lên, cậu nói với cha nuôi: - Cha ôi, mai lành mạnh hẳn rồi, con sẽ từ chối không lên dinh làm việc. Con sẽ lại ngày ngày cùng với con Mô và đàn bò sữa vào rừng để ăn quả, tắm suối mát và ca hát như một con chim trời tự do. Ông Quản gật đầu: - Hay lắm! Con là người can đảm và yêu tự do! Hay lắm! Ta vui lòng chiều ý con. Ngọc Giao Truyền Bá, số 65, năm 1943 https://thuviensach.vn TIỂU ANH HÙNG Vị tiểu anh hùng đó là Nguyễn Đình Đắc, cháu xa đời ông Nguyễn Xí, khai quốc công thần đời nhà Lê. Ông Đắc sinh vào khoảng niên hiệu Quang Trung nhà Tây Sơn. Quê ông ở làng Thượng Xa, thuộc phủ Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An bây giờ. Ông ra đời trong một gia đình nghèo khó, cha mất sớm. Mẹ ông thường ngày hái rau kiếm củi, tần tảo nuôi con. Tuy nghèo túng, bà mẹ cũng cố cho Đắc đi học. Cậu thiên tư thông minh, mới sáu tuổi mà học đâu biết đấy. Thường ngày đi học về, thấy mẹ già còng lưng làm lụng khó nhọc Đắc không đành lòng, cậu bèn đi hái rau, làm việc giúp mẹ. Lên mười tuổi, thân thể Đắc đã to lớn khác thường, tiếng nói như chuông, ăn khoẻ, sức mạnh lạ lùng, lại can đảm không biết sợ là gì.Trong làng có một trường dạy võ, xin vào học phải mất tiền. Biết phận nhà nghèo, Đắc chỉ ngày ngày học bài xong lại đến trường dạy võ nấp một chỗ rình xem để học trộm. Trong đám học trò luyện võ có lắm anh gày gò ốm yếu múa may không ra sao cả, cũng có anh sức lực nhưng dáng điệu tỏ ra kẻ võ phu sấc lấc. Đắm ngắm họ tập với nhau, ngứa mắt không nhịn được, bỗng cười vang. Ông thầy dạy võ và bọn học trò ngạc nhiên nhìn cả ra ngoài cửa. Đắc thấy mình trốn là hèn nhát, cậu bèn ung dung bước vào sân, lễ phép chắp tay chào ông thầy và khắp mọi người.Ông thầy hỏi: - Có phải mày vừa cười đó chăng? Đắc khoan thai đáp: - Vâng, chính con cười đấy ạ. - Tại sao mày cười? Mày có biết như thế là hỗn láo, đáng căng nọc ra đánh đòn không? Đắc ngửa mặt lên trời, cười to hơn, rồi đáp: https://thuviensach.vn - Con xin chịu đòn. Nhưng trước hết, xin thày sai anh học trò nào khỏe tay nhất đánh con mới xuể. Con xin đứng yên cho anh ta đánh, mà không đánh bằng roi, xin đánh bằng ngọn côn to nhất. Nói rồi, Đắc nhảy xa ra ba bước, đứng thủ miếng chờ. Một anh học trò vạm vỡ, có tiếng giỏi nhất trường, thấy thằng bé con trêu trọc, bèn nhảy ra, vung côn lên đánh xuống. Đắc nghiêng mình tránh, ngọn côn vụt hụt khiến anh chàng to lớn kia chúi người đi. Đắc nhanh như con vượn, nhảy lên đá vào ngực anh kia một cái hết sức mạnh, và đưa luôn tay ra đánh mấy cái vào chỗ phạm. Anh chàng to lớn ngã lăn ra, không sao ngồi lên được nữa. Bọn trò khác thấy vậy vỗ tay reo ầm lên. Chúng không dám bênh anh to lớn kia, chúng còn tỏ ra mừng rỡ vì bỗng tự đâu một cậu bé con mười tuổi đã đánh ngã được cái anh chàng vốn hàng ngày cậy sức khỏe, cậy thầy yêu mà bắt nạt, đè nén chúng. Ông thầy chạy đến cầm tay Đắc khen ngợi và vui vẻ hỏi: - Ai dạy con những miếng võ ấy? Đắc lễ phép kẻ thực là cậu chỉ hàng ngày đến đây học lỏm, rồi về nhà cậu học lại một mình, tự ý biến đổi những miếng đánh đi. Ông thầy ngắm nghía thân hình gân guốc, rắn chắc và khuôn mặt khôi ngô, đôi mắt sáng quắc của cậu bé con, lấy làm yêu mến mừng rỡ lắm. Ông thầy họ Lý, vốn giỏi nghề xem tướng, biết Nguyễn Đình Đắc sau này ắt phải làm nên nghiệp lớn phò vua giúp nước, bèn dắt tay vào nhà, bảo: - Từ nay, con đến đây ta dạy, không phải xem trộm ngoài cổng như vậy nữa. Đắc quỳ lạy, rồi chạy vụt về nhà. Cậu rối rít kể với mẹ già việc đánh ngã anh học trò giỏi nhất của ông thầy họ Lý, và kể rõ việc ông thầy ấy sẽ dạy cậu học bắt đầu từ ngày mai. Bà mẹ tuy trong lòng cũng vui mừng về tương https://thuviensach.vn lai của con nhưng bà thấy lo cái nghề võ thô bạo, tài giỏi bao nhiêu càng chết sớm bấy nhiêu. Bà suy như chồng bà, làm tướng giúp vua Lê đánh trăm trận, làm quan giữ đồn trấn ải, thế rồi cũng đến chết ở chiến trường. Nhưng dù sao, bà cũng tin ở lòng trời. Bà để tùy ý con, không ngăn cản. Từ hôm sau, Đắc sớm học văn, chiều luyện võ. Văn tấn tới, võ cũng tinh tường. Ông thày dạy văn yêu. Ông thầy dạy võ cũng quý. Tiếng đọc sách của Đắc sang sảng cả xóm làng, tiếng côn quyền, gươm giáo của Đắc vun vút kêu ngoài chân núi sau nhà, khiến ma kinh quỷ sợ. Không bao lâu, khắp vùng ai cũng bàn tán về tài văn tài võ của Đắc. "Cha hổ, lại sinh hổ, cậu ấy rồi mai sau ắt làm lớn". Hai ông thày thường vẫn nói với nhau như vậy. Sức Đắc dũng mãnh quá, chẳng mấy chốc đã thuộc lòng mười tám ban võ nghệ. Cậu quen dùng đôi song kiếm, và bắn tên rất giỏi. Các bạn cùng trường không ai dám đấu với Đắc. Anh chàng to lớn, kiêu ngạo nhất bọn bị cậu đánh ngã bữa nọ, bây giờ tuy hơn cậu hai chục tuổi mà kính sợ cậu như bậc đàn anh. Đắc giỏi, nhưng không kiêu ngạo. Cậu nhũn nhặn đối với người tử tế; với kẻ bất nhân, cậu thẳng tay trừng trị. Trong làng ai cũng gườm sợ câu, không dám khinh rẻ mẹ con cậu như trước nữa. Càng lớn, Đắc càng ăn khỏe. Bà mẹ lo kiếm gạo cho con ăn mà không hề than thở một lời. Thấy mẹ già khổ sở, Đắc buồn rầu, một hôm nghỉ học. Bà mẹ hiền đức biết ý con, khóc mà răn: - Mẹ biết con muốn ở nhà kiếm rau củi mà nuôi lại mẹ. Nhưng con ơi, nhà mình vốn dòng nghiên bút kiếm cung, con nên gắng công theo học để nối nghiệp cha ông. Mẹ tuy tóc bạc, lưng còng nhưng vẫn còn khỏe, có thể kiếm củi hái rau nuôi con được. Đắc không dám trái lời mẹ, lại miệt mài theo học, nhưng đến bữa, cậu có ý ăn ít đi nhường phần mẹ, rồi vào rừng kiếm hoa quả ăn thêm cho no. Cậu https://thuviensach.vn làm cây nỏ và mài dao sắc vượt rừng này, núi nọ săn bắn muông thú và chặt củi gánh về đem ra chợ bán. Cư như vậy, hai mẹ con tháng ngày đùm bọc lấy nhau. Một bữa nọ, Đắc vào rừng, bà mẹ kêu ngồi nhà buồn cũng theo con đi kiếm củi. Giữa đường gặp bày trâu đang ăn cỏ. Hai con trâu trắng trọi nhau, một con thua chạy, một con hăng máu đuổi theo. Bà mẹ sợ hãi, tránh không kịp lăn xuống ruộng. Đắc đang bẻ củi trong bụi cây, vội chạy lại, nắm lấy hai sừng một con trâu, hét to lên rằng: "Đồ súc sinh dám làm mẹ ta sợ hãi". Rồi tiện tay bẻ phăng ngay đôi sừng, con trâu đau quá, lồng chạy vào rừng mất. Lại một hôm vào rừng kiếm củi, trong lúc cắm cúi chặt, bỗng một con hổ nhảy chồm tới toan vồ bà mẹ. Đắc thét vang rừng, tiếng thét còn lớn hơn cả tiếng hổ gầm, đoạn cậu xách rìu xông lại đánh mãnh thú một hồi lâu. Mãnh thú đuối sức dần nên mang vết máu dòng dòng mà chạy. Bà mẹ khiếp sợ ngất đi. Cậu phải cõng mẹ về thang thuốc. Từ đấy, bà mẹ càng ngày càng yếu. Cậu phải bỏ học chữ, ở nhà hàng ngày vào rừng kiếm củi săn bắn mà nuôi mẹ. Thấm thoát, Đắc đã mười ba tuổi, cậu thường nói với mọi người: - Sinh buổi loạn ly này, học nho lắm cũng không làm gì, võ là cần nhất. Cho nên, cứ lúc rảnh là cậu lại ra công luyện tập, và xem những sách cổ, binh thư chiến lược. Như trên đã kể: Đắc vốn dĩ là người khảng khái và can đảm. Nghe dân quanh vùng bảo ở một khu rừng nhỏ làng bên có một con trăn to, làm tổ trong một lùm cây dứa dại, thường ra làm hại những người chợ búa qua lại trong vùng. Đắc bèn mài dao thật sắc và một chiếc dùi nhọn, dắt vào lưng, giấu mẹ mà ra đi trừ hại cho dân. https://thuviensach.vn Tới khu rừng, Đắc đến trước lùm dứa dại đập loạn xạ, miệng quát tháo, con trăn nghe tiếng người bèn lao ra đuổi. Đắc bỏ chạy, nhử cho con trăn đuổi theo. Đắc chạy tới một gốc cây to, chờ con vật đến. Đắc lập mẹo sẵn: cậu tựa áp lưng vào thân cây. Trăn thò đuôi ra (giống trăn vốn hay quấn bằng đuôi trước) quấy lấy cây đa và người. Thừa lúc trăn quấn chưa chặt. Đắc co người thụt xuống đất. Mình trăn trơn nhày nhụa, cậu tụt ra rất dễ. Rồi nhanh như cắt, cậu cắm chiếc dùi nhọn đóng chịt cổ trăn vào thân cây, đoạn rút dao chém đầu nó rơi xuống đất, mình nó quằn quại một hồi cũng rơi theo nốt. Thế là trừ xong cái hại lớn cho dân làng, cậu tinh nghịch nhặt thân trăn quấn vào mình, tay cầm chiếc đầu trăn đẫm máu đi vào làng. Làng đang có phiên chợ. Cậu vứt mình trăn và đầu trăn lên mái chợ, rồi lẳng lặng đi. Thấy thằng bé con mười tuổi mà chém được trăn to như thế, ai trong thấy cũng phải kinh hồn. Họ đứng nhìn xác trăn, không dám mò tới. Nhà nào không may có người bị trăn nuốt thì vác dao ra đâm vào bụng nó, vừa khóc vừa nguyền rủa. * Một năm trời làm mất mùa. Nắng cháy như đổ lửa. Người chết đói nằm la liệt. Chim muông, thú vật trong rừng đi mất hết. Đắc lần hồi nuôi mẹ, kiếm không đủ ăn. Cậu lo dành dụm ít ngô khoai cho mẹ, rồi một hôm lạy mẹ xin đi kiếm ăn ở các vùng khác. Cậu đến một vùng xa xin làm seo thuê cho làng để kiếm ít ruộng của làng mà cầy cấy. (Tiếng Nghệ An, Hưng Nguyên gọi seo là thằng mõ làng). Cậu thấy tục làng ấy dã man quá. Những người tai mặt già cả thì tham ăn tham uống, cậu chỉ muốn trừng trị chúng một trận, nhưng lại sợ làm hại mẹ già ở nhà, nên đành nhẫn nhục mà hầu hạ chúng cho xong. https://thuviensach.vn Ít lâu sau, mẹ già chết. Đắc lo mãi mới mua được cái áo quan chứ chưa có tiền làm ma. Một hôm làng ấy có lệ cúng tế, làm thịt heo. Tế rồi, họ bày cỗ ra sàn đình ăn uống, bắt seo hầu hạ. Một bô lão truyền: - Bớ! Seo, tê nước xáo từ đầu các cố tê xuống! Tiếng Hưng Nguyên nói thế là bảo thằng mõ đem bày nước xuýt lợn từ đầu dòng các cụ trở xuống. Tức bực vì cái thói la ăn la uống, và do tinh nghịch nữa, Đắc bèn múc một thùng đầy nước xuýt sôi, chạy thẳng lên dãy các bô lão ngồi, cứ nhè mấy đầu ông cụ già mà dội xuống cho một mẻ, làm các cụ giẫy nẩy chạy không kịp, ướt lướt thướt, kêu ầm ỹ như lũ khỉ. Dân làng giận quá, xúm lại vác gậy gộc đánh thằng mõ. Cậu vớ lấy đôi dao phay làm thịt, múa loạn lên, hai mắt long sòng sọc, khiến cả làng khiếp hoảng tan chạy hết. Đoạn cậu chống dao, lên ngồi ngay chỗ đầu hàng, tức là chỗ ngồi của cụ tiên chỉ, sẵn cơm thịt chén một bữa no nê, hết nhẵn năm mâm cỗ. Đắc lại khăn gói ra đi, mà cũng chưa biết đi về đâu. Cậu đành nhằm theo hướng biển đi đến làng Ba Trang, cửa biển Hội Thống. Thấy dân chài làng này bỏ nhà phiêu bạt đi đâu hết, cậu lấy làm lạ. Ngoài kia sóng biển vỗ ầm ầm. Cậu bé một mình với khăn gói đeo vai, một cánh nỏ, túi tên và đôi kiếm dắt bên sườn, ngơ ngác giữa làng nhìn những mái nhà hoang phế. Mặt trời đang lặn. Cậu đói quá mà tuyệt nhiên không thấy một nhà nào có lửa, có người, bèn lững thững ra ngoài bãi biển, chỉ trông thấy trời nước mênh mông, từng đàn chim biển bay chập chờn trên sóng bạc tìm đến những miền hoang đảo nơi chân trời. Cậu ngồi bệt xuống một mỏm đá, bọt nước vỗ vào hai chân bắn tung lên, cậu mải nhìn quên cả đói. Bỗng có tiếng ai ho ở đâu đây, cậu ngoảnh lại thấy một ông lão tóc bạc phơ phơ chống gậy đi trong nắng chiều trên bãi biển. Ông cụ qua chỗ cậu bé, dừng chân một chút rồi lại chống gậy bước tiếp, thỉnh thoảng giơ tay https://thuviensach.vn đấm lưng và ho vài tiếng. Thấy dáng điệu của ông già cô độc miền biển này có một vẻ khiến mình vừa kính phục vừa nghi ngờ thương hại, Đắc bèn đứng dậy chạy theo, chắp tay thưa: - Bẩm cụ về đâu? cháu đói lắm, có thể theo cụ xin cho ăn một bữa? Ông già ngắm nghía thấy cậu kháu khỉnh vạm vỡ, tuổi còn nhỏ mà lại đeo kiếm to, nỏ lớn, giọng nói oang oang thì gật đầu, vuốt râu bảo: - Được lắm, mời cậu theo ta về xóm kia. Ta đãi cậu một bữa cơm rau muối. Nói rồi ông lão đi, Đắc theo sau. Cậu bé để ý thấy ông cụ đi lật đật, luôn luôn nhìn ra mặt biển như sợ hãi, chờ đợi một điều gì. Bỗng nhiên, lão dừng bước, giơ một tay lên ngang trán che ánh nắng, hấp háy đôi mắt, run giọng hỏi Đắc: - Cậu bé ơi, cậu tinh mắt thử nhìn xem đằng xa kia có một cánh buồm đen, phải không cậu? Đắc quắc mắt trông, rồi đáp: - Bẩm cụ, đó là một đám mây đen ở chân trời. Sắp nổi cơn bão lớn đấy ạ. Ông lão cúi xuống thở một hơi dài. Biết ông lão buồn, Đắc tinh ý đoán có chuyện chẳng lành, khẽ hỏi: - Thưa cụ, độ này vùng biển đây có yên lành không ạ? Ông cụ liếc nhìn Đắc, rồi vẫn lầm lì bước vội vã. Sau khi đã kéo sập cái cổng tre xuống chắc chắn rồi, ông cụ mới khe khẽ đáp câu cậu bé hỏi ban nãy: - Dào ôi, nào có lành a cậu. Dạo này không biết trời ra tai hay sao mà quân cướp của giết người như ngóe ấy kéo đến ầm ầm, làm khổ dân mình https://thuviensach.vn mãi. Đắc kinh ngạc, trợn tròn mắt: - Quân giặc nào vậy cụ? Ông lão vừa xúc gạo ra bát vừa đáp, giọng thì thào như sợ ai nghe thấy: - Giặc Tầu Ô, chứ giặc gì nữa. Chúng tung hoành trên khắp mặt biển, cướp bóc của cải, bắt gái đẹp rồi lại rút cả về Tầu. Quan quân triều đình không hề lưu ý chi đến chúng, thành ra chỉ bọn dân chài bị khổ, không dám ra ngoài khơi đánh cá nữa. Một lần, quân giặc kéo lên bờ vào làng này bắt cóc cô con gái ông Tiên, đốt mấy nóc nhà rồi đi. Nên bây giờ, dân xóm sợ hãi chạy lánh cả sang bên kia núi. Con cháu lão cũng đi cả, hôm nay lão về thăm qua nhà cửa, rồi sớm mai lại đi về bên kia núi, chứ ở đây cũng khó yên với chúng… Ông già còn tiếp tục kể lể bằng những tiếng thở dài và những tiếng ho nhọc mệt. Cậu bé cam đảm, dũng mãnh nghe ông già nói vậy, tức giận mà thét lên: - Quân chó biển dám nhũng loạn như thế, xin cụ để cháu giết trừ chúng nó. Ông lão quay lại nhìn cậu bé con, rồi lắc đầu mỉm cười: - Dào ôi, sức chúng như sóng bão, mình là bọt nước, chống làm sao được. Đến quân triều đình có kéo tới cũng bị chúng đánh vỡ, nữa là… Cậu bé vốn tính nóng như lửa, cam đoan với ông già: - Xin cụ cứ gọi hết cả người làng về đây, cháu sẽ dạy họ cách giết giặc. Nếu không giết được giặc, cháu xin nộp đầu. https://thuviensach.vn Ông lão ngắm tướng mạo, sức vóc cậu bé một lúc rồi khẽ gật đầu. Sớm hôm sau, tin ấy truyền đi. Buổi chiều đó, ba trăm dân chài đã lục tục kéo về. Họ tò mò muốn xem mặt thằng bé con nói khoác hơn là tin rằng đấy là một vị tiểu anh hùng dư sức chém đầu bọn giặc Tầu Ô như chém chuối. Đắc biết vậy, bèn ra uy. Cậu đứng lên hô hào việc diệt trừ giặc, cậu nói qua về kế cậu sẽ dùng khi giặc đến. Bọn họ tin ngay là cậu bé có tài, và họ đã sắm sửa giáo mác, đứng cả trên thuyền để nghe lệnh cậu dàn trận. Ngoài khơi sóng mạnh ngút trời. Vị tiểu anh hùng đầu bịt khăn xanh, vai đeo nỏ lớn, lăm lăm đôi song kiếm, đứng ngạo nghễ ra hiệu lệnh. Một đoàn mười chiếc thuyền to dương buồm đón gió, lúc tiến lúc lui, lúc tạt ngang, lúc tiếp hậu, lúc quay tròn, nhanh vun vút. Giáo mác, câu liêm, đuốc lửa (để đốt buồm quân giặc) tua tủa và rực rỡ trên mười thuyền ngang dọc, tung hoành. Tiếng ba trăm quân reo vang dậy cả một vùng trời biển bao la, tưởng như một đoàn thiên binh vậy. Ông già họ Nguyễn chống gậy đứng trên bãi biển, một tay giơ ngang trán che bóng nắng, một tay run run vuốt chòm râu bạc, gật gù khen thầm: - Vị thần đồng kia là con cái nhà ai mà tài năng ghê gớm thế? Ngữ này mai sau không biết sẽ làm nên đến thế nào? Mặt trời lặn ở chân mây. Mặt biển lúc này chỉ còn là một vạch nối liền nước với mây như một đám lửa nghi ngút cháy. Cậu bé khăn xanh vung kiếm phất cờ thu chiến thuyền. Những cánh buồm nâu hạ xuống đều một loạt, những ngọn gươm giáo thu cả lại, những bó đuốc nhựa thông tắt hết, tất cả chìm trong bóng tối, và ba trăm quân ngậm tăm lên bãi cát, phục suốt đường cửa biển, phòng quân giặc kéo qua. Quả nhiên, đêm ấy, vào khoảng canh ba, ngoài mặt biển xa hiện ra mấy cánh buồm trong bóng sao mờ. Cậu bé được tin báo, bèn nhảy lên mui thuyền xem hư thực. Biết có năm thuyền giặc, cậu cũng truyền cho năm thuyền của mình kéo buồm lên, xếp hàng ngang ra đón giặc. https://thuviensach.vn Trong đêm tối, thuyền của bọn chài đến nhanh quá khiến giặc Tàu Ô không phòng bị mà cũng không ngờ lại có kẻ dám chống lại mình, vì vậy giữa lúc chúng đang chè chén và hút thuốc phiện say sưa thì quân của Đắc nhảy ùa sang thuyền chúng mà chém giết. Giặc kêu chí chóe, không kịp tìm khí giới chống cự, chết không còn sót tên nào. Có kẻ liều nhảy xuống biển bơi, nhưng rồi cũng làm mồi cho sóng to gió lớn. Thắng to rồi, Đắc bèn truyền lấy hết của cải rồi sai đập vỡ lòng thuyền giặc cho chìm hết. Hơn một trăm xác giặc Tàu thế là mất tăm nơi rốn biển. Kéo quân về, vị tiểu nguyên súy ấy được ông già họ Nguyễn ra đón, cầm tay mà hết lời khen. Ông lão, ngay đêm ấy, sai giết bò, lợn, khao quân sĩ. Lão mời Đắc ngồi trên nhất, nhưng Đắc khiêm tốn xin ngồi dưới cụ, còn ba trăm dân chài thì xếp hàng ngồi một lượt dài, cơm rượu no say. Cách hai ngày sau, có tin giặc Tầu Ô đến báo thù. Trận thắng vừa rồi đã làm cho bọn chài thêm can đảm, họ rầm rộ theo Đắc ra bãi biển. Xa xa một đoàn ước chừng mười thuyền đang tiến lại. Đắc thét quân lên thuyền dương buồm sẵn. Bấy giờ tối nhá nhem. Mấy trăm bó đuốc nhựa đã sẵn sàng. Những ngọn câu liêm xếp đầy ở mũi thuyền sẽ dùng móc cổ giặc lôi xuống nước lúc hai bên xô xát. Đắc đứng trên một chiếc thuyền lớn nhất, hai tay cầm đôi kiếm, mắt quắc lên như lửa cháy. Cái bóng bé bỏng của vị nguyên súy mười ba tuổi in lên cánh buồm nâu căng gió biển trông uy nghi lẫm liệt và khiến người ta nghĩ đến Bát-tý Na-tra của chuyện Tầu thời cổ. Mười con thuyền theo gió ra khơi. Giặc như hổ đói, thấy thuyền Đắc thì gầm thét lên. Đắc dặn quân phải đánh cho khôn khéo. Giặc ồ ạt đến phục thù, chỉ có dũng chứ không có mưu trí gì. Khi hai bên sắp gần nhau, Đắc bèn dùng chiến lược theo binh thư: cậu cho thuyền mình ngược nhanh lên chiếm lấy đầu gió, rồi nhanh như cắt vây https://thuviensach.vn lấy đoàn thuyền giặc. Thuyền giặc bất thình lình bị dồn xuống dưới chiều gió nên hoạt động chậm, va loạn vào nhau. Đắc nhân lúc giặc hỗn loạn, bèn dương nỏ nhằm mấy tên to lớn nhất có vẻ tướng súy, bắn luôn mấy phát tên. Ba thằng lộn đầu rơi xuống sông. Đắc phất cờ ra hiệu lệnh, ba trăm quân chài từ nãy phục trong khoang, bấy giờ mới nhô lên, gươm giáo đâm ra như chớp nhoáng. Giặc liều nhảy sang đánh dữ, nhưng tên nào cũng bị câu liêm ném ra móc vào đuôi sam hoặc áo quần giật mạnh lăn xuống nước. Mỗi tên ngã xuống liền bị một mũi dao đâm theo, giẫy lục đục dưới mép thuyền rồi chìm nghỉm. Bọn giặc Tầu Ô hung tợn, không thấy thế mà lui. Chúng càng gầm thét, chửi rủa lăn ùa sang. Đắc bắn trăm phát trúng cả trăm. Sau biết giặc mạnh quá, cậu truyền phóng lửa. Những bó đuốc nhựa thông được ném sang bên thuyền giặc, bắt vào cánh buồm cháy bùng bùng. Một lúc, mười cánh buồm cùng cháy, cả thuyền cũng cháy, vì mỗi thuyền bị chất ít ra là trăm bó đuốc. Thuyền giặc trong chớp mắt hóa ra một đám cháy ngút trời, tiếng kêu gào át cả tiếng sóng gió. Đắc truyền dãn vòng vây. Ba trăm dân chài không bị chết người nào, chỉ mươi gã bị trúng thương nhẹ mà thôi. Họ đứng nhìn đám thuyền giặc chìm dần, sau cùng một lớp sóng mạnh vùi kín cả bao nhiêu mảnh ván nát cùng mấy trăm xác giặc Tầu. Trận này đại thắng! Và cũng từ hôm ấy, không còn bọn giặc nào dám đến báo thù. Dân chài lại trở về về làng làm ăn như cũ, họ mang ơn, kính trọng cậu bé anh hùng như một vị thần. Đắc từ biệt mọi người. Chí mong làm lớn, không lúc nào cho cậu ở yên một chỗ. Ông lão họ Nguyễn giữ không được, đành đưa tặng nhiều tiền bạc. Đắc chỉ nhận một trăm nén bạc, rồi lại đeo khăn gói lên đường. Được số tiền ấy, Đắc về làng làm ma cho mẹ. Trọn việc hiếu rồi, cậu lại dắt kiếm, đeo khăn gói ra đi, quyết chí đi rõ xa, tự hẹn phải làm nên cho bõ https://thuviensach.vn công ăn học và vui thỏa vong hồn cha mẹ dưới suối vàng. Hơn một tháng dòng, cậu bé đi vu vơ, qua rừng qua núi, gặp làng nào vào làng ấy, chẳng biết làm chi, cũng chẳng có nơi nào nương tựa. Một hôm, Đắc ngồi nghỉ chân ở một cánh đồng, thấy một ông thầy địa lý đang đi xem đất, Đắc đường đột chạy lại cười mà hỏi rằng: - Tôi muốn làm vua. Thầy có giỏi làm cho tôi một ngôi đất, được làm vua thì tôi còn mấy nén bạc đây xin biếu thầy. Ông thầy địa lý ngẩng lên nhìn, thấy một cậu bé kháu khỉnh và có vẻ bướng bỉnh, lưng dắt kiếm, vai đeo khăn gói, ông ngắm nghía hồi lâu. Đắc lại hỏi: - Thầy có thể để được ngôi đất cho tôi làm vua, làm vua một ngày cũng được, thì thầy nhận lấy bạc đây. Nếu tôi làm vua được lâu, lại hậu tạ thầy nữa, sẽ phong thầy chức Quốc Sư. Bằng thầy nói dối, tôi sẽ lấy đầu thầy đó! Thầy địa lý cười mà đáp: - Tướng cậu chỉ làm nên đại tướng, chớ không làm vua được. Nhưng nếu cậu muốn làm vua một ngày cũng xong. - Nếu thế, xin thầy nhận lấy bạc mà để đất cho tôi. - Tôi không lấy bạc của cậu. Muốn để đất thì theo tôi. Đắc theo ông thầy đến một cái cồn cao. Ông thầy ngắm một lúc, chỉ chỗ cho cậu, bảo đào một cái huyệt cho thật sâu, rồi xuống đó mà nằm một ngày, ắt hôm sau sẽ làm vua. Rồi thầy hỏi tuổi Đắc. Câu nói mười ba tuổi. Ông thầy ngửa bàn tay, tính toán một lúc lâu mới nói: https://thuviensach.vn - Tôi cất cho ngôi đất này là theo ý cậu muốn làm vua một ngày đó. Hãy đợi đến giờ Tý (12 giờ đêm) thì nằm xuống. Sang giờ Tý ngày mai, cậu sẽ làm vua một ngày. Còn mệnh cậu là mệnh hỏa, vượng ở phương nam, muốn làm đại tướng phải đi về phương nam mới thành công. Đắc nghiêm mặt hỏi: - Lời thầy nói có chắc chắn không? Ông thầy cũng nghiêm mặt đáp: - Nếu sai, cậu cứ tìm tôi mà chém đầu. - Nếu vậy thì mai tôi lên ngôi vua, nay còn mấy nén bạc này, tôi biếu thầy. - Không, tôi làm chơi cho cậu thôi, xin không lấy tiền tạ. - Thầy đã cất đất cho tôi thì thầy cứ nhận tiền để tôi yên lòng. - Xin để cậu tiêu, chẳng mà lo rồi không có. - Mai tôi làm vua, bạc vàng châu báu thiếu gì nữa? - Nào có lâu đâu, chỉ một ngày, làm gì mà ra tiền. Thôi giữ mà tiêu. Cậu mai sau làm đại tướng, may ra có ngày tôi gặp lại, bấy giờ tạ ơn cũng kịp. - Lời thầy bảo, tôi xin vâng theo, hễ làm nên, quyết không dám phụ. Ông thầy đi rồi. Đắc đợi đúng giờ nhảy xuống huyệt nằm. Đang đói, cậu ngủ khì một giấc say. Ngày hôm sau, giờ tý tỉnh dậy, nhảy lên miệng huyệt, thấy bụng đói quá mà chưa được làm vua, cậu cáu giận, vùng rút kiếm định chạy theo tóm cổ lão mà chém rụng đầu cho hả giận. Cậu cứ theo đường cái quan chạy miết. https://thuviensach.vn Đến một chỗ, thấy có đèn nến sáng, bèn chạy ngay vào. Đó là một ngôi đền. Cậu vào hẳn nội cung, thấy trên ngai thờ một ông vua áo thêu rồng chầu, mũ long cổn giát ngọc sáng lóng lánh. Dưới có mấy gã coi đền đang dở thức dở ngủ. Đứng ngắm một lúc, cậu lại quen thói tinh nghịch, tóm búi tóc mấy gã coi đền lôi dậy, quát vang: - Ta là vua đây, lui ra cho ta thắng áo mũ, lên ngôi thiên tử. Mấy gã coi đền trông thấy đôi kiếm sắc, lại thấy cậu hung dữ thì khiếp sợ ôm đầu chạy lủi ra. Cậu nhảy phắt lên lột áo mũ, mặc chỉnh tề, nom quả đường đường một vị đế vương, lưng đeo bảo kiếm lẫm liệt, lên ngai ngồi, vui thích rằng mình được làm vua. Còn tướng tá chung quanh toàn những vị thần bằng tượng gỗ. Ngồi một lúc trên ngai, thấy trời đã sáng, bụng đói quá, trông thấy đồ lễ vật trong đền, rượu, chuối, xôi, gà luộc, bèn tự lấy chén no say, rồi dạo chơi, chơi chán lại lên ngai ngồi ngự. Đến khi trông rõ hoành phi câu đối mới biết đấy là đền vua Thục An Dương Vương ở sườn núi Mộ Dạ (thuộc phủ Điển Châu, tỉnh Nghệ An bây giờ, tục gọi là Đền Cuông). Khi đã hiểu ra, cậu sinh lòng kính sợ. Nhưng bản tính nghịch ngợm, và ý thích làm vua vẫn chưa hết, cậu cứ mặc nguyên cả áo mão, ra ngồi trước đền, chỗ đường cái quan. Ngồi mãi, chẳng thấy ai qua lại, mãi đến chiều mới bắt gặp một đoàn người bộ hành đi buôn bán, cả đàn ông lẫn đàn bà ước độ hai mươi người. Chờ họ đến gần, Đắc lên tiếng quát tháo: - Ta là vua đây. Chúng bay đi qua phải quỳ lạy mới được đi, bằng không mất đầu cả đó! Bọn kia tưởng là thần thánh hiện lên, khiếp hãi buông bỏ gồng gánh, vội quỳ rạp cả xuống vái lạy một loạt. Đắc ranh mãnh che miệng cười. Chẳng may, trong bọn ấy có bà cô ruột của Đắc, vừa thoạt trông thấy cháu đã nhận ra ngay, bà quát: https://thuviensach.vn - Bớ thằng Đắc! mày làm trò ma trò quỷ gì đó vậy. Có cô mày đây, dám bắt cả cô lạy mày à? Thằng cháu bất nhân! Đắc nghe nói, đứng nhìn, thì quả là bà cô ruột. Cậu nghĩ vì cô mà lộ cơ mưu, liền bảo: - Vì cô mà lộ nguyên hình cháu, thôi thì xin lạy cô hai lạy, cháu không thể dung thứ được. Nói rồi lạy, lạy xong rút kiếm dọa chém[1]. Bọn lái buôn kia hốt hoảng, bỏ cả quang gánh chạy bán sới. Đắc nghĩ bụng theo lời thầy địa lý thế là mình đã được làm vua một ngày rồi. Còn muốn làm đại tướng, phải tìm tới phươngNam. Cậu liền cởi áo mão trả cho vua An Dương Vương. [1] Chỗ này có nhiều việc vô lý, khó tin nhưng cũng cứ theo lời truyền lại mà chép ra. N.G. (Nay trước đền vua Thục, hãy còn ngôi mộ bà cô ông Nguyễn Đình Đắc) Tiểu anh hùng họ Nguyễn liền nhằm phương Nam thẳng tiến. Đắc vào tới Gia Định, nghe tin chúa Nguyễn Ánh đang cầm cự với Tây Sơn. Đắc theo phò tá chúa Nguyễn. Tài chí, dũng lược hơn người, viên tướng trẻ tuổi ấy đã bao phen một mình một ngựa xông pha hàng trăm trận, chiến công rực rỡ, khiến chúa Nguyễn yêu mến vô cùng. Đắc được phong đại tướng, lại phụng mệnh vua đi chiêu dụ hào kiệt Bắc Hà. Sau đó Nguyễn Đình Đắc làm quan đến chức Chưởng cơ, đứng đầu võ ban Đại tướng của triều nhà Nguyễn. Ngọc Giao Truyền Bá, số 87, năm 1943 https://thuviensach.vn MA THIÊN LÃNH https://thuviensach.vn NHÀ VUA GẶP BÃO Xưa, một vị vua nhà Trần vốn tính thích đi săn. Tài cung tên của vua ít người bì kịp, ấy là kể trong hàng tướng tá có tài. Vua mê mải theo vết hươu nai hơn là nghĩ đến việc triều chính nên nhiều khi vua ở trong rừng núi ba bốn ngày đêm liền mà không biết mỏi mệt. Bọn quân lính được theo vua đều lấy làm vui sướng, bởi tính ngài dễ dãi, mỗi khi hài lòng một cuộc săn vất vả có kết quả ngài lại cho quân uống rượu, vui đùa thỏa thích. Rượu nồng do dân các bản làng đem vào rừng dâng nộp, đồ nhắm thì dê béo hươu non do nhà vua tự mình khó nhọc qua bụi này suối khác mà hạ thủ với chiếc cung thần, vì vậy vua tôi đều hoan hỉ ăn uống no say, không kẻ nào muốn trở lại hoàng thành để phải bó mình trong khuôn phép. Vào những đêm trăng sáng, giữa tiếng suối chảy róc rách trong khe núi âm u và tiếng gió reo sào sạc, lá cây rừng loáng bóng dưới ánh trăng xanh, bọn quân lính được vua cho phép đàn hát vang cả một khoảng lâm tuyền hoang tịch. Nếu là những đêm không có trăng sao, chúng ngả cây khô đốt lửa sưởi, nướng thịt và đàn hát thâu canh. Cũng khi ấy thì vua đang say trong trướng với một vài viên quan văn võ thân tín. Cái tính ưa phóng đãng của vua do vậy mà bị các quan trong triều không phục và lòng dân oán giận. Nhà vua không vì thế mà bận tâm, ngài ngồi trên ngai vàng mà chỉ mơ nghĩ đến hươu nai, rừng núi. Lạ một điều là những ngày không đi săn vua bị ốm liền, nếu không ốm thì cũng chẳng thiết gì việc triều chính, hoặc cảnh oan khổ đói kém của muôn dân. Nguyên chỉ vì Hồ Quý Ly ngang ngạnh, lộng quyền mà ngài sinh ra lo buồn, chán nản. https://thuviensach.vn