🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Các Giải Pháp Sáng Tạo Kỹ Thuật Của Nhà Nông - Tập 6 Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn HỘI ĐỒNG CHỈ ĐẠO XUẤT BẢN Chủ tịch Hội đồng Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương LÊ MẠNH HÙNG Phó Chủ tịch Hội đồng Q. Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật PHẠM CHÍ THjNH Thành viên PHẠM THỊ THINH NGUYỄN ĐỨC TjI TRẦN THANH LÂM NGUYỄN HOjI ANH 2 https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn Tổ chức bản thảo NGÔ VĂN HÙNG PHẠM THỊ VÂN ANH 4 https://thuviensach.vn LỜI NHj XUẤT BẢN Cuộc thi Sáng tạo Kỹ thuật Nhà nông do Hội Nông dân Việt Nam chủ trì phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam phát động lần thứ I từ năm 2004. Cuộc thi chứng tỏ sức sáng tạo to lớn của nông dân Việt Nam, vừa phong phú, vừa đa dạng. Những sáng tạo nảy sinh trong thực tiễn được người nông dân thiết kế thành các quy trình sản xuất, các công cụ, thiết bị hữu dụng và trở thành hàng hóa trên thị trường, góp phần thúc đẩy sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống cho nông dân, xóa đói, giảm nghèo và làm giàu chính đáng. Qua các lần tổ chức, đến nay, Cuộc thi đã trở thành phong trào sáng tạo của nông dân trong cả nước, tạo môi trường cho nông dân tiếp cận với khoa học và công nghệ, cùng cả nước tham gia hội nhập sâu, rộng vào nền kinh tế thế giới. Nhằm giúp bà con nông dân học tập, áp dụng những giải pháp kỹ thuật trong Cuộc thi, từ năm 2012 đến năm 2018, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp với Hội Nông dân Việt Nam xuất bản tập I, II, III, IV, V của cuốn sách Các giải pháp sáng tạo kỹ thuật của nhà nông. Năm 2020, Nhà xuất bản tiếp tục xuất bản tập VI, VII của cuốn sách. 5 https://thuviensach.vn Các giải pháp sáng tạo kỹ thuật được trình bày trong tập VI là các giải pháp tham gia và đạt giải trong Cuộc thi Sáng tạo Kỹ thuật Nhà nông toàn quốc lần thứ VII (2016-2017) trong các lĩnh vực cơ khí, chế biến; trồng trọt, thủy nông; chăn nuôi, thủy sản. Qua nội dung cuốn sách, hy vọng bà con nông dân áp dụng đưa nhanh các tiến bộ khoa học - kỹ thuật ứng dụng vào sản xuất nông nghiệp, phát triển nông thôn, thiết thực phục vụ đẩy nhanh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Xin giới thiệu cuốn sách với bạn đọc. Tháng 9 năm 2020 NHj XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT 6 https://thuviensach.vn CƠ KHÍ, CHẾ BIẾN 7 https://thuviensach.vn 8 https://thuviensach.vn THIẾT BỊ LjM ĐẤT, LÊN LUỐNG, SOI RẠCH, ĐẶT HẠT Vj LẤP LẠI Tác giả: PHẠM VĂN HÁT Địa chỉ: xã Ngọc Kỳ, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương Điện thoại: 0389390585 1. Tính mới của giải pháp Theo tác giả, trên thị trường hiện có một số máy riêng lẻ như chuyên dụng đặt hạt và lấp lại; còn khâu làm đất, lên luống, soi rạch lại một công đoạn khác nên tác giả kết hợp từ thiết bị làm đất có sẵn để sáng chế ra thiết bị vừa làm đất, lên luống, soi rạch để tra hạt, đặt hạt và lấp lại giúp người nông dân giảm công sức trong sản xuất. Thiết bị của tác giả giúp làm đất, đặt hạt, lấp liên hoàn và sử dụng được cho nhiều loại hạt như lạc, ngô, đỗ tương, đỗ xanh, hạt củ đậu,... Trên cơ sở từ giàn phay đất của Nhật Bản chuyên chỉ để phay đất, tác giả đã lắp thêm những thiết bị như 2 lưỡi cày vén luống 2 bên, 1 quạt gió hút chân không thông qua ống hút hạt và gắn thêm hệ thống bánh răng tạo ra một hệ thống hoàn chỉnh, chính xác dùng để đặt hạt thay thế cho việc dùng nhiều loại máy mới giải quyết được; toàn bộ hệ thống của tác giả đặc biệt không dùng thêm một động cơ nào khác. 9 https://thuviensach.vn Cấu tạo và nguyên lý của thiết bị: Máy có chiều rộng 160 cm, chiều dài 180 cm, chiều cao 100 cm; với chức năng vừa làm đất, lên luống, soi rạch, đặt hạt, lấp lại. Máy gồm 1 động cơ máy cày 20 - 24 mã lực; và toàn bộ hệ thống thiết bị gắn đằng sau động cơ gồm: 1 giàn xới và 2 cạnh giàn xới, 1 bộ cày lên luống, kết hợp 1 quạt hút gió dùng để kết nối với ống lấy hạt, trên ống lấy hạt có đục lỗ theo nhu cầu của khách hàng. Khi máy hoạt động, giàn xới xới đất đến đâu thì bộ đôi lưới vét luống có nhiệm vụ lên luống ngay sau đó, tạo ra luống với kích thước theo mong muốn của người sử dụng. Bộ phận gạt mặt luống đã được gắn thêm hệ thống soi rạch tùy vào mục đích sử dụng có thể tạo ra 3,5 hoặc 5 hàng. Bên cạnh sau của lưới lên luống tác giả có gắn thêm 1 bánh xe có tạo răng bám, bánh xe này có tác dụng khi máy di chuyển giàn xới thì bánh xe đi kèm theo luôn tỳ xuống đất và quay theo vận tốc của máy. Bánh xe có gắn bộ thiết bị truyền lực (nhông xích) để tạo quay cho ống hơi bên trên, có đục lỗ hút hạt quay theo chiều cố định, tịnh tiến của máy. Ống hút hạt hút từ máng đựng hạt quay đến phễu đựng hạt, dưới phễu có lắp đường ống dẫn xuống hệ thống soi rạch bên dưới nên hạt rơi theo hướng đã định và rơi đúng vị trí. Bộ phận lấp đất đằng sau có nhiệm vụ lấp lại để đảm bảo không bị lấp nhầm chỗ cũng như đủ độ ẩm cho 10 https://thuviensach.vn hạt để đảm bảo độ nảy mầm. Như vậy là xong một quy trình làm việc. Khi giàn xới hoạt động, quạt hút liên tục hoạt động theo và ống hút hạt quay (nhờ có một bánh xe có răng bấm luôn tiếp đất quay theo để tính cự ly máy đi nhanh hay chậm), thiết bị cũng đi song song với tốc độ của máy nên luôn đảm bảo khoảng cách đặt hạt theo như tác giả thiết kế định ra. 2. Tính hiệu quả Người dùng thiết bị đặt hạt kết hợp của tác giả chỉ cần có một động cơ máy cày 20 - 24 mã lực và mua thiết bị của tác giả để gắn sau động cơ có sẵn thì một người điều khiển một ngày 8 tiếng sẽ hoàn thành 4 mẫu Bắc Bộ (1,44 ha); chi phí mua dầu, công lái máy và khấu hao hết khoảng 1 triệu đồng/4 mẫu. Nếu làm thủ công theo phương pháp cũ thì người lái máy mới xới đất xong 4 mẫu và chưa có công lên luống, rạch hàng, đặt hạt và lấp lại lên 4 mẫu; dùng sức người làm được hết công việc thì phải cần 40 - 50 công, tổng chi phí hết khoảng 10 triệu đồng. 3. Khả năng áp dụng Thiết bị chuyên dùng cho những cánh đồng chuyên canh rau màu từ manh mún đến công nghiệp nên thiết bị có khả năng áp dụng rộng rãi trên toàn quốc vì thiết bị của tác giả mang 11 https://thuviensach.vn lại lợi ích kinh tế rất cao cho bà con nông dân, tăng năng suất, kịp thời vụ, tiết kiệm chi phí. Với giá 45 triệu đồng/máy thì nếu người nông dân trồng 25 - 30 mẫu tính theo số nhân công cần thuê thì chỉ cần một vụ là đủ tiền mua một thiết bị của tác giả, vì vậy sản phẩm của tác giả đã có mặt ở một số tỉnh Gia Lai, Bình Phước, Lâm Đồng, Nghệ An, Ninh Bình, Điện Biên. Máy do tác giả sáng chế phù hợp với nhiều cánh đồng vừa và lớn trên toàn quốc. 12 https://thuviensach.vn MÁY BẮT SÂU RAU Tác giả: NGUYỄN VĂN HOjN Địa chỉ: thôn Tiền Phong, xã Phú Lâm, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang Điện thoại: 0902081313 1. Tính mới của giải pháp Khi đi tham quan các vùng trồng rau an toàn tác giả thấy người nông dân phải dùng tay bắt sâu cho rau. Theo người trồng rau, việc tìm sâu đã khó, việc bắt sâu bằng tay lại càng khó khăn; đối với một số loại sâu như sâu tơ, sâu xanh khi phát hiện có thể bắt được bằng tay, nhưng đối với bọ nhảy, bọ cánh tơ, bướm và các loại rầy thì khó bắt được. Từ đó tác giả nảy ra ý tưởng chế tạo máy bắt sâu rau. Tác giả đã sử dụng máy phát cỏ có sẵn trên thị trường và sáng chế thêm bộ phận để gắn vào vị trí lắp dao của máy phát cỏ tạo ra giá thành sản phẩm rẻ và dễ áp dụng. Máy có cấu tạo phần bầu gió được chế tạo bằng nhựa, dài 20 cm để cánh quạt không bị cắt vào lá rau; phần cánh quạt gió của máy được chế tạo bằng nhựa, có 8 cánh. So với máy hút sâu cho chè, trọng lượng của máy do tác giả sáng chế giảm được 1 kg và lượng gió tăng hơn gấp 8 lần. 13 https://thuviensach.vn 2. Tính hiệu quả Sử dụng máy bắt sâu mang lại hiệu quả kinh tế rất cao và an toàn cho người làm rau. Nếu không có máy bắt sâu, người nông dân phải bắt sâu bằng tay rất khó khăn, tốn lao động, nếu so sánh thì một người bắt sâu bằng máy tương đương với 50 người bắt sâu bằng tay. Sử dụng máy bắt sâu rau nâng cao hiệu quả cho người trồng rau. Người lao động không phải tiếp xúc với hóa chất độc hại, giữ cho môi trường không bị ô nhiễm, người tiêu dùng không bị ảnh hưởng bởi tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, hướng tới nền nông nghiệp an toàn, xu hướng tất yếu của loài người góp phần công nghiệp hóa trong việc canh tác rau hữu cơ. Giải pháp đã góp phần giải quyết được công đoạn khó khăn nhất của sản xuất rau an toàn, rau hữu cơ, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn gấp nhiều lần so với cách làm truyền thống. 3. Khả năng áp dụng Máy bắt sâu rau có khả năng áp dụng cho tất cả các khu vực trồng rau. Đặc biệt là những nơi sản xuất rau sạch vì khi đó sâu có nhiều hơn so với sản xuất có sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Máy bắt sâu rau được hoàn thiện từ đầu năm 2017, với giá thành hợp lý, đến nay tác giả đã bán 14 https://thuviensach.vn ra thị trường các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Sơn La, Đồng Nai. Triển vọng áp dụng giải pháp rất tốt vì hiện nay tác giả đang tiếp tục nhận được đơn đặt hàng ở khắp các vùng, miền trên cả nước. 15 https://thuviensach.vn THIẾT KẾ MÁY DONG THEO CÔNG NGHỆ HjN QUỐC Tên tác giả: TRƯƠNG VĂN THỦY Địa chỉ: thôn Còi Mò, xã Tân Tiến, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn Điện thoại: 0345526236 1. Tính mới của giải pháp Trong nhiều năm qua giá thành đồ mộc do các cơ sở ở tỉnh Bắc Kạn sản xuất ra đều không thể cạnh tranh với các địa phương khác, mặc dù các cơ sở sản xuất ở địa phương có lợi thế về nguồn gỗ. Trăn trở với nghề, tác giả đã đi tham quan học tập kinh nghiệm của một số tỉnh, nhận thấy các cơ sở sản xuất ở các tỉnh bạn đều sử dụng máy bào thẳm (dong) của Hàn Quốc để bào thanh gỗ nhẵn, phẳng theo ý muốn, khi ghép thành hàng hóa thì các mạch ghép kín hơn làm tăng giá trị của sản phẩm, trong khi các cơ sở sản xuất ở địa phương sử dụng máy do Việt Nam sản xuất nên các mạch ghép không kín, chất lượng hàng hóa tạo ra thấp. Khảo sát trên thị trường thì giá bán máy của Hàn Quốc rất cao, lên đến 140 triệu đồng/máy, với giá đó các xưởng mộc nhỏ ở địa phương rất khó đầu tư; đồng thời qua xem xét thấy máy của 16 https://thuviensach.vn Hàn Quốc có nhược điểm như khi sử dụng phải tập trung giữ và đẩy thanh gỗ vào dọc, bào, nếu sơ ý có thể bị tai nạn lao động. Từ máy của Hàn Quốc, qua nghiên cứu, tác giả đã sáng chế thành công “Máy dong theo công nghệ Hàn Quốc”. Khi máy hoạt động các thanh gỗ vừa được xẻ và vừa được bào thẳm cùng một lúc nên giảm chi phí về thời gian, công sức bê vác gỗ (nếu sử dụng máy bào thẳm của Việt Nam sản xuất thì 2 công đoạn đó tách rời nhau) tạo các mạch ghép kín hơn nên nâng cao chất lượng hàng hóa; máy có độ an toàn lao động cao. Cấu tạo chính và nguyên lý hoạt động của máy: - Lắp cố định 1 mô tơ điện, để tải 2 đĩa cưa quay, 2 đĩa cưa được lắp cố định cùng trên một đường thẳng cách nhau khoảng 40 - 50 cm, đĩa cưa đầu tiên để xẻ miếng gỗ, đĩa cưa thứ hai để bào thẳm miếng gỗ mới xẻ. - Đường ray: Được xây bằng gạch, đổ bê tông thành khối cố định, mặt trên khối gắn 2 thanh sắt nằm ngang, song song với nhau tạo thành đường ray di chuyển dàn sắt đặt và giữ gỗ. - Dàn sắt đặt và giữ gỗ: Dàn gồm những thanh sắt đặt cách nhau khoảng 2 cm, dàn rộng 40 cm, dài 400 cm. Dàn được gắn 4 bánh sắt để trượt trên đường ray khi di chuyển dàn, để đặt và giữ thanh gỗ cố định song song với dàn. 17 https://thuviensach.vn Người thợ đang vận hành máy do tác giả sáng chế Ảnh: danviet.vn - Nguyên lý hoạt động của máy: Sau khi mô tơ hoạt động tải 2 đĩa cưa đồng thời cùng quay, thanh gỗ được giữ ép chặt song song với thành dàn sắt và được đẩy vào đĩa cưa đầu tiên xẻ thanh gỗ, đĩa cưa thứ hai bào thẳm mặt thanh gỗ vừa được xẻ bởi đĩa cưa đầu. Thanh gỗ được xẻ, bào thẳm được giữ và cố định vào thành dàn sắt, hạn chế di chuyển nên thanh gỗ đạt chiều rộng như mong muốn và bằng phẳng gần tuyệt đối. 18 https://thuviensach.vn Tác giả kiểm tra sản phẩm do máy của mình làm ra Ảnh: danviet.vn 2. Tính hiệu quả - Hiệu quả kinh tế: Nếu để đầu tư một máy bào thẳm của Hàn Quốc phải chi phí 140 triệu đồng/máy, trong khi máy do tác giả sáng chế ra trên cơ sở công nghệ của Hàn Quốc thì tổng chi phí chỉ 4 - 5 triệu đồng/máy. So sánh chi phí nhân công để sản xuất ra các hàng mộc phổ thông giữa máy của tác giả sáng chế với máy bào thẳm của Việt Nam sản xuất đang được sử dụng trong việc xẻ gỗ và bào thẳm, làm phẳng bề mặt gỗ: 19 https://thuviensach.vn TT Loại sản phẩm sản xuất ra Máy bào thẳm do Việt Nam sản xuất Máy do tác giả sáng chế 1 1 tủ 2 buồng làm bằng gỗ xoan 2 1 bộ cửa chính làm bằng gỗ xoan 3 1 chiếc giường rộng 2 x 2,2 m - Hiệu quả kỹ thuật: 10 công 2,5 công 6 công 1 công 1 công 0,5 công Sử dụng máy dong này độ bằng phẳng, nhẵn của thanh gỗ được bào rất cao “độ chính xác gần như tuyệt đối, sản phẩm đã bào thẳm bằng máy này của tác giả có thể ráp khít 99,9% (sai số tính bằng rem, không tính bằng mm) nên khi ghép các thanh gỗ để thành sản phẩm hàng hóa các mạch gần như kín, do đó nâng cao chất lượng và mỹ quan hàng hóa. - Hiệu quả xã hội: Lao động nữ là người dân tộc thiểu số trong vùng như: Tày, Dao, Sán Dìu cũng vận hành máy một cách dễ dàng. Công việc tưởng nặng nhọc nhưng nhờ có sáng chế này mà ai cũng có thể làm được. Sáng chế góp phần nâng cao giá trị cho sản phẩm gỗ của địa phương, đồng thời tạo thêm việc làm, thu nhập cho các lao động nghề mộc ở địa phương để họ yên tâm gắn bó với nghề; đồng thời phát huy lợi thế của tỉnh từ lâm sản gỗ. 20 https://thuviensach.vn 3. Khả năng áp dụng Thiết kế máy dong theo công nghệ Hàn Quốc lần đầu tiên có ở Việt Nam, qua vận hành, sử dụng các xưởng mộc trong tỉnh Bắc Kạn đã đến tham quan, học tập; một số xưởng mộc đã sử dụng máy do tác giả sáng tạo ra đã có thể cạnh tranh với nhiều hàng mộc ngoại tỉnh. Một số cơ sở sản xuất đã đầu tư nâng quy mô về nghề mộc, góp phần nâng cao giá trị đầu ra cho lâm sản địa phương và khuyến khích người dân địa phương gắn bó phát triển nghề rừng, phát huy lợi thế là tỉnh có đất rừng lớn và nhiều lợi ích từ rừng mang lại. Với chi phí thiết kế, lắp đặt, vận chuyển và vận hành thấp khoảng 4 triệu đồng, kỹ thuật sử dụng, vận hành dễ dàng nên có thể triển khai ở các xưởng mộc nhỏ lẻ đến các làng nghề, doanh nghiệp làm mộc trong cả nước. 21 https://thuviensach.vn TỦ ẤP TRỨNG ĐA KỲ Tác giả: CAO VĂN THjNH Địa chỉ: ấp Phước Tân 2, xã Tân Hưng, thành phố Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Điện thoại: 0396868380 1. Tính mới của giải pháp Từ việc chăn nuôi gia cầm lấy thịt, trứng trong những năm qua ở địa phương rất phát triển nên nhu cầu các loại trứng gà, trứng vịt, trứng cút sau khi ấp 2/3 thời gian (gọi là trứng lộn) được khách hàng rất ưa chuộng. Đồng thời việc nhân giống tăng đàn bị hạn chế nếu để các con bố mẹ tự ấp nở, vì vậy cần có một thiết bị ấp nở trứng một cách chủ động là điều mong muốn của các cơ sở chăn nuôi gia đình trong điều kiện hiện nay. Người chăn nuôi nếu phải nhập giống từ nơi khác có nhiều bất lợi như vận chuyển xa, dễ lây lan dịch bệnh và nhất là không chủ động được thời gian, kế hoạch chăn nuôi. Để giải quyết được những vấn đề hạn chế nêu trên, trăn trở qua nhiều năm tác giả Cao Văn Thành đã sáng chế ra chiếc máy ấp trứng đa kỳ đạt tỷ lệ ấp nở cao 85 - 90% với giá thành rẻ, dễ vận hành. Kết cấu của máy gồm 3 phần hoàn toàn bằng gỗ: Thành tủ bằng 2 lớp ván ép và một lớp xốp cách nhiệt ở giữa nên độ giữ nhiệt của tủ rất cao, 22 https://thuviensach.vn giảm thất thoát nhiệt, tiết kiệm điện năng. Khay đảo trứng liên kết xoay được 45o so với trục ngang; khay xếp trứng bằng gỗ và lưới thép ô vuông 25 mm. Tủ sử dụng nguồn điện cho các thiết bị có công suất thấp, tiết kiệm tối đa điện năng như quạt và bóng đèn điện (100 W), các linh kiện dễ tìm đều được sản xuất trong nước. Nguyên lý hoạt động: Duy trì nhiệt độ ấm ổn định và đồng đều ở tất cả các vị trí trong tủ, sử dụng bộ điều khiển tự động, điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm trong tủ. Khi tủ hoạt động, không khí nóng luôn có xu hướng dịch chuyển lên trên, việc bảo trì nguồn nhiệt bên dưới tủ đảm bảo an toàn tránh tình trạng phân bổ nhiệt cục bộ do quạt gió điều chỉnh. Thông số kỹ thuật của “tủ ấp trứng đa kỳ”: Công suất tối đa 1 tủ ấp được 12.000 trứng cút (hoặc 1.200 trứng gà, trứng vịt). Thời gian ấp 11 ngày (trứng lộn). Quy trình ấp: Bước 1: Đóng điện, quạt và bóng đèn hoạt động cài đặt nhiệt độ ấp cho bộ phận điều khiển. Bước 2: Xếp trứng sẵn vào khay trứng. Khi nhiệt độ trong tủ đạt 37oC thì đặt khay trứng vào tủ. Đặt 1 khay nước có bề mặt rộng 20 x 30 cm để ở nơi dễ bay hơi tạo độ ẩm trong tủ. Bước 3: Đảo trứng bằng thủ công, sau 2 giờ đảo trứng 1 lần theo chu kỳ, và lặp lại liên tục. 23 https://thuviensach.vn Chu kỳ 1, khay trứng nghiêng hướng lên, đảo cầu dao để quạt và đèn hoạt động, luồng không khí trong tủ sẽ lưu thông theo hướng cùng chiều kim đồng hồ. Bước 4: Chu kỳ 2, khi trứng ấp được 12 ngày (trứng cút) hoặc 15 ngày (trứng gà) chuyển khay trứng sang tủ nở. Thời gian này không đảo trứng, giảm dần nhiệt độ vì lúc này trứng bắt đầu tỏa nhiệt (đây là nguyên nhân vì sao phôi trứng bị chết lưu do nhiệt độ cao, tỷ lệ nở không đạt). Cài đặt bộ điều nhiệt điều khiển quạt hút ở chế độ chờ khi nhiệt độ vượt quá ngưỡng 37oC, quạt sẽ hút nhiệt ra bên ngoài. Bước 5: Chu kỳ 3, làm mát trứng, tăng độ ẩm lên 85%, mỗi ngày mở tủ xả nhiệt 1 - 2 lần, tùy theo thời tiết, mỗi lần 15 - 30 phút giúp làm mát trứng, đồng thời để phôi hấp thụ hết lòng đỏ trứng. Bước 6: Kiểm tra thường xuyên và đưa con giống sớm ra lồng ấp. Tủ ấp hoạt động theo 2 chu kỳ nên các linh kiện không phải hoạt động liên tục, giúp tăng tuổi thọ linh kiện. 2. Tính hiệu quả Do sử dụng vật liệu bằng gỗ nên dễ gia công lắp đặt, có thể thay đổi kích thước theo năng suất trứng; giá thành sản phẩm rẻ khoảng 5 triệu đồng/tủ. Ấp được 12.000 trứng cút (so với máy ấp 24 https://thuviensach.vn trên thị trường 600 trứng/8,5 triệu đồng/máy). Tỷ lệ ấp nở đạt trên 85%. Áp dụng quy trình ấp đa kỳ nên tận dụng được nguồn điện tỏa ra từ những lô trứng ấp trước cho những lô trứng ấp sau, giúp giảm điện năng. Cơ sở chăn nuôi, hộ gia đình có thể tự gia công lắp đặt tủ dễ dàng; đồng thời tự chủ về nguồn giống và cung cấp trứng ấp cho thị trường. 3. Khả năng áp dụng Tủ ấp trứng đa kỳ có thể áp dụng cho mọi địa phương và không lệ thuộc vào thời tiết. Tủ chiếm diện tích nhỏ, gọn, tiết kiệm chi phí xây dựng. Có thể ấp được tất cả các loại trứng như trứng gà, trứng vịt, trứng cút và giúp người nông dân giải quyết được những khó khăn trong chăn nuôi hiện nay. 25 https://thuviensach.vn GIjN KHOAN HỐ TRỒNG CÂY Tác giả: HUỲNH CÔNG THjNH Địa chỉ: thôn Lỗ Bò, xã Ninh Thân, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa Điện thoại: 0985333086 1. Tính mới của giải pháp Trong thực tế người nông dân thường sử dụng phương pháp thủ công bằng sức người để đào hố trồng cây nên mất nhiều công sức và thời gian, trong khi đó các hồ được đào có độ đồng đều không cao. Nếu thuê máy đào hố trên thị trường thì khó vận hành được trong không gian hẹp và chi phí cao. Trong những năm gần đây, ở địa phương người nông dân đã mở rộng diện tích vườn rừng, đồi rừng nên rất thiếu nhân lực cho việc đào hố. Vì vậy, tác giả Huỳnh Công Thành đã sáng chế ra giàn khoan hố trồng cây được gắn trên bộ cầu của máy cày, khi hoạt động thì khóa cố định một bên, bên còn lại vẫn hoạt động bình thường và kết nối với mũi khoan. Mũi khoan hoạt động được là do thông qua trục các đăng nối với hộp số xới của máy cày. Thiết bị để nâng lên hạ xuống dựa theo hệ thống thủy lực của máy cày. Việc giữ thăng bằng của thiết bị sẽ do một thanh sắt thứ 3 gắn bên trên, thanh sắt sẽ di động để giữ mũi khoan thăng bằng khi làm việc. Giàn khoan hố trồng cây 26 https://thuviensach.vn của tác giả khi vận hành có độ chính xác cao, tiết kiệm chi phí vận hành. Tùy vào nhu cầu sử dụng mà có thể thay đổi kích cỡ mũi khoan khác nhau. Giàn khoan hố trồng cây được gắn sau máy cày Ảnh do tác giả cung cấp Giàn khoan hố trồng cây đang hoạt động và hố trồng cây đã được đào xong Ảnh do tác giả cung cấp 27 https://thuviensach.vn 2. Tính hiệu quả Giải pháp của tác giả phù hợp với sản xuất nông nghiệp hiện nay là trồng cây con trong bầu. Việc sử dụng giàn khoan hố trồng cây giúp nông dân tiết kiệm tiền thuê nhân công và đảm bảo kịp thời về mùa vụ. Giàn khoan hố trồng cây của tác giả vận hành đơn giản, dễ sử dụng; thiết bị được thiết kế nhỏ, gọn, phù hợp với diện tích nhỏ, linh hoạt trong sử dụng và chi phí đầu tư thấp. 3. Khả năng áp dụng Giải pháp này đã áp dụng để khoan hố trồng cây, đào hố trụ rào ở các xã thuộc thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa và có thể sử dụng rộng rãi trong sản xuất nông nghiệp trên địa bàn cả nước. 28 https://thuviensach.vn CẢI TIẾN LỒNG BẮT MỰC Tác giả: LÊ VĂN NHO Địa chỉ: thôn Tây Nam 1, xã Đại Lãnh, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa Điện thoại: 0983113791 1. Tính mới của giải pháp Giải pháp được xuất phát từ việc gia đình tác giả chỉ có một chiếc ghe công suất nhỏ và chỉ khai thác, đánh bắt được ở ven bờ với những loại hải sản giá trị không cao. Và những năm gần đây nguồn hải sản ở ven bờ ngày càng cạn kiệt dần, đánh bắt nhiều khi không có công và lỗ cả tiền mua dầu. Trăn trở với sinh kế của gia đình gắn với biển có thu nhập không ổn định, sau nhiều lần thử nghiệm, tác giả Lê Văn Nho đã đưa ra giải pháp cải tiến lồng bắt mực. Giải pháp của tác giả đã giúp cho việc các con mực vào lồng sau khi ăn mồi tìm chỗ chui ra nhưng không bị trầy xước và bán được giá cao là nhờ mặt lưới làm bằng ni lông, có độ đàn hồi (các lồng làm bằng nang tre thì bị cứng xung quanh lồng nên mực sẽ bị trầy xước khi chui ra). Miệng toi (miệng cho mực chui vào nhưng không ra được) cũng được cải tiến để khi mực vào ăn hết mồi tìm chỗ chui ra thì sẽ không bị va gặp vật cứng, làm trầy xước, giảm giá bán. 29 https://thuviensach.vn Cấu tạo chính của lồng bắt mực cải tiến của tác giả: Sau nhiều lần cải tiến, tác giả đã làm lồng bằng khung tre, mỗi lồng bắt mực có 24 thanh tre, có chiều ngang 3 cm, trong đó có 12 thanh dài 1,2 m; 12 thanh ngắn 60 cm, dùng dây cột lại. Thành lồng tận dụng lưới cá cũ (có nơi gọi là lưới rê), kích thước mắt lưới 2 x 2 cm phủ lên xung quanh lồng, phía trên lồng đặt miệng toi (tương tự như hom cá) cho mực chui vào. Khung lồng nơi tiếp giáp các góc với nhau dùng 4 ống cao su mềm đặt vào 4 góc để nối hai khung sườn lại với nhau, dùng cước hoặc sợi ni lông cột chặt giữa 2 đầu nối cho khỏi bị tuột ra ngoài và cho dễ sắp xếp khi vận chuyển. Sử dụng can nhựa để định vị nơi thả lồng bắt mực và giữ cho lồng được thẳng đứng. Ở giữa lồng có treo chùm mồi nhử bằng trứng mực, hoặc mồi tôm để dụ mực vào lồng, hai bên khung lồng cột lá đèn (lá chằm nón) để tạo bóng mát kích thích cho mực vào lồng. Sử dụng đá hòn hoặc cục đúc bằng bê tông, có trọng lượng 10 kg - 15 kg để giữ thăng bằng không cho lồng xoay chuyển và giữ cho lồng mực khỏi bị trôi. Kỹ thuật làm lồng giúp cho việc xếp gọn lồng thành chồng khi vận chuyển không chiếm nhiều diện tích trên ghe, số lượng khi chuyển sẽ nhiều hơn, rất thuận lợi cho việc đi lại. Trung bình mỗi ghe chở 30 - 50 lồng, tùy theo quy mô đầu tư của 30 https://thuviensach.vn mỗi gia đình. Khi hết mùa có thể xếp thành chồng gọn gàng, cất giữ để chuẩn bị cho mùa sau. Tác giả chuẩn bị thả lồng bắt mực Ảnh do tác giả cung cấp Lồng bắt mực khi được kéo lên Ảnh do tác giả cung cấp 31 https://thuviensach.vn Một số kỹ thuật đã áp dụng thả lồng bắt mực đạt hiệu quả cao: - Tìm hiểu, chọn ngư trường đánh bắt: Với mô hình này thì ngư trường đánh bắt trên vùng biển tỉnh Khánh Hòa nói chung, xã Đại Lãnh nói riêng là rất thuận lợi vì có bãi biển dài, chạy dọc theo gành đá, độ sâu 10 - 30 m, nhiều đoạn chạy dọc theo vòng cung thành vịnh, ít sóng lớn và có nhiều gành đá tạo thành hang sâu là nơi thuận lợi cho cá, mực vào sinh sống và tìm mồi. - Khi thả lồng phải chú ý đến độ sâu của nước, mức nước thả lồng phù hợp 12 - 18 m và đáy lồng cách mặt đất 3 m, hai bên hông lồng ta gắn 2 miếng xốp hoặc phao có trọng lượng đủ để nâng nổi lồng theo khoảng cách. - Dưới đáy lồng ta ganh lại (giữ lại) bằng đá hòn hoặc đúc bằng bê tông để giữ thăng bằng không cho lồng xoay chuyển. Toi để mực chui vào khi thả ta nên quay về phía trên, phía trên mặt nước ta cột một đoạn dây dài từ lồng gắn với phao làm dấu hiệu để khỏi bị thất lạc. - Phải đặt mồi nhử vào vị trí giữa lồng, nhưng kéo qua một góc rồi buộc chặt lại bằng dây cước cho khỏi tuột ra. - Phải chú ý quan sát, xem có bao nhiêu tầng nước chảy (vì ở biển chảy nhiều tầng nước) và chảy về hướng nào rồi dừng thuyền ở phía trên có 32 https://thuviensach.vn dòng nước chảy mạnh nhất, sau đó từ từ nới dây cho lồng chìm xuống. 2. Tính hiệu quả Do nguyên liệu chính gồm tre và một lá đèn (lá chằm nón) là những sản phẩm hiện có ở địa phương (có thể tận dụng lưới càng (lưới rê) cũ đã hư hỏng), người nông dân đã có thể tạo ra những chiếc lồng bắt mực hiệu quả với giá thành 100.000 - 150.000 đồng/chiếc. Với lồng bắt mực cải tiến, một người có thể tự đi thả lồng không phải thuê nhân công. Vào vụ từ tháng 2 đến tháng 9 âm lịch hằng năm, mỗi ngày một lao động thả được 40 - 50 lồng có thể thu ít nhất 3 - 5 kg mực, tương đương 700.000 - 1.100.000 đồng/ngày, trừ xăng dầu và khấu hao lồng người lao động còn thu nhập được 250.000 - 650.000 đồng/ngày. 3. Khả năng áp dụng Giải pháp dùng lồng bắt mực được làm bằng khung tre, kết hợp với một số vật liệu khác khá đơn giản, không tốn kém nhiều, nguyên vật liệu dễ tìm, có giá thành rẻ, một hộ chỉ cần số tiền trên dưới 30 triệu đồng thì có thể làm được. Chi phí đầu tư mua một chiếc xuồng nhỏ có gắn máy khoảng 25 triệu đồng, dây, phụ tùng kèm theo 33 https://thuviensach.vn khoảng 2 triệu đồng; số tiền lãi là 3 triệu đồng. Giải pháp này đã được nhiều người làm, rất phù hợp với khả năng tài chính của hộ nghèo và cận nghèo, vì không đòi hỏi có nguồn vốn lớn. Vì gành đá nằm giáp bờ biển đất liền nên việc đi thả lồng mực cũng rất thuận lợi, ít tốn kém về nhiên liệu, ít hao mòn ghe, thuyền, không tốn nhiều công sức bỏ ra, thuyền thúng vẫn đi lại được, độ sâu của nước phù hợp cho việc giữ phao thả lồng. Do đánh bắt bằng lồng, con mực không bị thương nên chỉ bắt những con mực lớn hơn cỡ lưới trên thân lồng, các con nhỏ hơn sẽ tự chui ra ngoài không ảnh hưởng đến môi trường, môi sinh tận diệt, mà ngược lại cá mực khi thấy bóng lồng mát mẻ rủ nhau về nhiều hơn. Từ đó thu hút được nhiều hộ ngư dân tham gia. 34 https://thuviensach.vn MÁY ĐẬP SÒ, MÁY CẮT CÁ TRONG NUÔI TÔM HÙM Tác giả: LÊ MINH QUYỀN Địa chỉ: 28/1 Tô Hiệu, phường Vĩnh Nguyên, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa Điện thoại: 0914103794 1. Tính mới của giải pháp Tôm hùm là một loài thủy sản nuôi trong lồng của người dân Khánh Hòa, là loại ăn tạp, thức ăn chủ yếu là các loại hải sản đánh bắt được tại địa phương như cá, sò,... Khi tôm còn nhỏ người nuôi phải làm nhỏ thức ăn cho tôm. Việc làm nhỏ thức ăn cho tôm bằng cách thủ công như dùng búa đập sò cho bể sò, dùng kéo hoặc dao cắt cá thành từng miếng nhỏ rất mất thời gian và lại phải thuê nhân công. Nuôi tôm hùm trong lồng là loại hình nuôi với chi phí cao, từ lúc tôm nhỏ đến khi thu hoạch cần thời gian dài, tốn kém về kinh tế, ngoài giống, thức ăn thì phải chi phí nhiều tiền để thuê nhân công chăm sóc trong suốt quá trình nuôi. Để giảm bớt nhân công trong nuôi tôm hùm, ông Lê Minh Quyền đã sáng kiến, chế tạo ra máy đập sò, máy cắt cá phục vụ cho việc chăm sóc nuôi tôm hùm. Máy đập sò: Máy được cấu tạo bằng thép mạ kẽm, vật liệu này vừa đảm bảo được độ chắc chắn 35 https://thuviensach.vn cần thiết, vừa không bị oxy hóa trong môi trường nước mặn. Máy gồm ba bộ phận chính được lắp đặt như sau: thân máy hàn chặt với chân máy; tay quay hàn trực tiếp vào trụ của thân máy. Máy sau khi lắp ráp nặng khoảng 20 kg. - Phần chân máy gồm 4 trụ cao 70 cm, có nhiệm vụ chính là nâng phần thân máy, khoảng cách 70 cm giúp nhân công khi quay máy không bị cong lưng và có cảm giác thoải mái để dồn sức vào tay quay. - Phần thân máy gồm 1 ống trụ tròn đường kính dài khoảng 40 cm, đặt ngang trên thân máy, bề mặt trụ có 12 gờ nối chạy dọc thân trụ, mỗi gờ nối rộng 2 cm và cao 2 cm; chân trụ được hàn chặt với hai bánh răng đường kính 8 cm làm nhiệm vụ nhận truyền động từ tay quay. Mặt sau và mặt dưới của máy bịt kín, phía trên thân máy để hở, ở giữa mặt dưới với ống trụ tròn có khoảng hở 3 cm (độ hở vừa đủ để làm vỡ vỏ sò), mặt dưới có độ nghiêng khoảng 20o để sò rơi ra ngoài... - Phần tay quay cũng được làm từ sắt mạ kẽm, có nhiệm vụ truyền động, gồm 2 thanh thép có chiều rộng 5 cm, hàn vào nhau hình chữ L, phần đầu hàn với bánh răng thân máy, phần tay cầm chữ I cho ra ngoài. Máy đập sò không dùng động cơ mà dùng tay quay vì nếu dùng động cơ, khả năng truyền động lớn hơn nhiều so với quay tay 36 https://thuviensach.vn thủ công nên sẽ làm sò bị văng vãi trước khi được nghiền bể. Về cơ chế hoạt động: Sò sau khi mua về được rửa sạch bằng nước biển. Cho sò vào thân máy bên trên, lúc này sò rơi xuống, tiến hành quay cùng chiều kim đồng hồ với lực vừa phải, lúc này thân sò tiếp xúc với các gờ nối trên thân trụ sẽ bị tác động làm nứt vỏ sò, vỏ sò bị nứt được đưa xuống khay bên dưới, thịt sò được tách ra và rơi xuống giỏ hứng sò làm bằng tre sau đó được đưa đi cho tôm ăn. 37 https://thuviensach.vn Máy cắt cá: Máy được làm bằng kẽm với kích thước gần bằng kích thước của máy đập vỏ sò, gồm thân máy, chân máy và máy nổ riêng tạo truyền động cho thân máy. Chân máy cũng giống máy đập vỏ sò gồm 4 chân để giữ và nâng phần thân máy. - Thân máy hình hộp chữ nhật được làm bằng inox, với kích cỡ 40 cm x 20 cm x 20 cm, phía sau thân máy được hàn kín, phía trên trống để bỏ cá xuống, phía dưới kín được thiết kế hơi nghiêng để cá cắt xong sẽ rơi ra ngoài, mặt trước thân máy được bịt kín nhưng hở khoảng 7 cm phía dưới. Bên trong thân máy có 2 ống trụ tròn dài 40 cm, đường kính khoảng 6 cm đặt song song và ma sát với nhau, một trụ bằng nhựa cứng có tác dụng để lùa cá vào lưỡi cắt, trụ còn lại là 15 lưỡi cắt được làm từ inox, chân của trụ có lưỡi cắt được hàn với 2 poly để tạo truyền động cho 2 trụ. 38 https://thuviensach.vn - Phần máy nổ để tạo truyền động cho máy, có công suất khoảng 5 CV, sau khi lắp ráp máy cắt cá nặng 15 kg. Về cơ chế hoạt động: Cá mua về được rửa sạch, gắn dây cuaroa giữa poly của máy nổ và poly của trụ trong thân máy, tiến hành nổ máy, lưu ý để ga máy nổ ở mức trung bình để cá không văng ra ngoài. Khi máy hoạt động cho cá vào từ bên trên, lúc này cá phía bên trên rơi xuống được lùa vào trụ có lưỡi cắt nhỏ cá, cá sẽ rơi xuống dưới và ra ngoài; giỏ đựng cá được đặt dưới chân máy để cá khỏi văng xuống nền. Sau khi cắt xong tiến hành vệ sinh bằng nước ngọt để tránh quá trình nước mặn tích tụ lâu ngày làm hỏng máy. 2. Tính hiệu quả - Máy đập sò: So với trước đây, một người lao động chỉ đập được khoảng 300 kg sò/ngày thì nay có máy đập sò việc đó hoàn thành trong nửa buổi, thời gian còn lại sẽ dùng vào việc khác như vệ sinh lồng bè, cho tôm ăn, vào thuốc cho tôm,... tiết kiệm được 1/2 thời gian lao động. Bên cạnh đó, việc sử dụng búa để đập sò như trước thường không đều tay làm sò bị nát, vụn, lãng phí nguồn thức ăn cho tôm. Máy đập sò chỉ tốn chi phí mua máy, song hầu như không mất thêm khoản phí duy tu bảo dưỡng nào, mang lại hiệu quả kinh tế cao trong thời gian dài. 39 https://thuviensach.vn - Máy cắt cá: Máy cắt cá đem lại năng suất làm việc cao hơn gấp 10 lần so với cắt thủ công bằng dao, kéo, hiệu quả kinh tế khá cao, chi phí thấp. Máy hoạt động 1 ngày khoảng 1 lít dầu, trong lúc máy chạy chúng ta có thể sử dụng để sạc bình ắc quy dùng vào việc chiếu sáng ban đêm. 3. Khả năng áp dụng Máy của tác giả đã được nhiều hộ nuôi tôm và các loại thủy sản trên lồng bè ở địa phương áp dụng, máy dễ sử dụng và các thợ cơ khí đều có thể gia công được máy bằng các loại vật liệu chế tạo phổ thông, chi phí thấp; với hiệu quả kinh tế cao và lâu dài, kèm theo khả năng dễ áp dụng nên hầu hết các hộ nuôi, trồng thủy sản trong và ngoài tỉnh đều có thể áp dụng được vào sản xuất. 40 https://thuviensach.vn CHẾ TẠO MÁY LỘT VỎ CÂY KEO, BẠCH ĐjN Tác giả: DIỆP THẾ MỸ Địa chỉ: thôn Đông Dinh, xã Diên Toàn, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa Điện thoại: 0385543030 1. Tính mới của giải pháp Trong quá trình khai thác cây keo, bạch đàn ở địa phương, bà con nông dân phải lột, bóc vỏ cây trước khi vận chuyển đến nhà máy chế biến, vỏ cây được lột chủ yếu bằng phương pháp thủ công nên phải thuê nhiều lao động để thực hiện, trong khi lao động ngày càng khan hiếm, giá nhân công tăng cao, do vậy làm tăng đáng kể chi phí sản xuất của hộ nông dân. Nhằm giải quyết tình trạng thiếu nhân công và chậm trong việc lột vỏ cây ở địa phương, tác giả Diệp Thế Mỹ đã sáng chế ra chiếc máy lột vỏ cây keo, bạch đàn, máy giúp nâng cao sản lượng lột vỏ cây và tốn ít công lao động. Máy hoạt động bằng động cơ 40 mã lực (HP) truyền động bằng hệ thống thủy lực có thể tự điều chỉnh để bóc vỏ tất cả các loại thân cây dù dài, ngắn, to, nhỏ hay cong, thẳng. Công suất của máy lên đến 80 - 100 tấn/ngày, quy trình vận hành 41 https://thuviensach.vn đơn giản, sử dụng ít lao động, máy dễ lắp ráp, tháo rời nên thuận tiện trong việc vận chuyển. Cấu tạo và điểm mới của máy, máy gồm có các bộ phận sau: - Băng chuyền: Đưa cây chạy vào máy. - Máng: Giữ cho cây khỏi bung ra khỏi máy. - Hai bánh răng: Lột vỏ cây. - Ắc quy: Khởi động máy chạy. - Trục cường lực: Giữ cho cây chạy qua máy. - Bình hơi, ống dẫn hơi: Tạo áp lực. - Động cơ 4 thì: Động cơ nổ dầu diesel. - Toàn bộ thiết bị của máy được làm bằng thép. Nguyên lý hoạt động của máy: - Cây gỗ sau khi chặt xong chất thành đống, khi máy hoạt động 2 bánh răng bắt đầu quay, sử dụng 2 - 3 lao động (tốt nhất là 2 người) để đưa cây gỗ vào hệ thống băng chuyền, mỗi lần một cây. - Cây gỗ cần lột vỏ sẽ di chuyển từ băng chuyền rồi vào máng, cuốn vào 2 bánh răng đang xoay, tại đây 2 bánh răng mở đúng bằng kích thước của cây khi chạy vào máy nhờ áp lực tạo ra từ bình hơi, 2 bánh răng sẽ tự động tách lớp vỏ ở bên ngoài cây, đẩy thân gỗ tiến lên và bóc hết toàn bộ vỏ cây. - Sau khi chạy qua hệ thống máy thân cây được lột sạch vỏ và được đùn ra phía sau máy. Kết quả thu được là cây đã lột sạch vỏ phía sau. 42 https://thuviensach.vn Máy đang vận hành lột vỏ cây bạch đàn Ảnh: https://baokhanhhoa.vn 2. Tính hiệu quả Với hiệu suất vượt trội, máy tiết kiệm được chi phí thuê lao động tương đương 5,4 triệu đồng/ngày, chi phí nhiên liệu 280.000 đồng/ngày (20 lít dầu diesel/8 h). Sử dụng máy lột vỏ sẽ tăng thu nhập, tiết kiệm được công lao động và thời gian, giải quyết việc ùn ứ, đưa nhanh gỗ cho nhà máy chế biến. Nếu sử dụng lao động thủ công để lột vỏ cây gỗ thì với khối lượng 80 tấn cần tới 20 người lao động có kinh nghiệm, làm việc vất vả. Khi sử dụng máy bóc vỏ chỉ cần 3 người vận hành máy, giảm được 17 người, tương đương với giảm chi phí nhân công 6,8 triệu đồng; chi phí xăng dầu và khấu hao máy 43 https://thuviensach.vn móc là 2,6 triệu đồng, giảm được 4,2 triệu đồng/80 tấn cây gỗ cần bóc vỏ. Máy của tác giả hoạt động tốt ở địa bàn rừng núi, không ảnh hưởng đến môi trường và trật tự, an ninh xã hội, trong khi đó máy lột vỏ cây của nước ngoài chế tạo phải chạy lại 2 - 3 lần mới làm sạch hết vỏ. 3. Khả năng áp dụng Máy lột vỏ có trọng lượng khoảng 4 tấn được lắp ráp từng hệ thống nên có thể di chuyển gọn nhẹ và có thể đặt được ở bất cứ nơi đâu. Sau khi sử dụng xong ở nơi này có thể di chuyển đến nơi khác. Máy lột vỏ được sử dụng cho doanh nghiệp, nhà máy, các điểm tập kết cây; có thể sử dụng ở mọi nơi có nhu cầu lột vỏ cây với số lượng lớn.44 https://thuviensach.vn CẢI TIẾN MÁY KÉO LƯỚI ĐA NĂNG TRONG KHAI THÁC THỦY SẢN Tác giả: NGUYỄN THjNH VINH Địa chỉ: thôn Bình Ba Đông, xã Cam Bình, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa 1. Tính mới của giải pháp Trước sức ép thiếu lao động trong đánh bắt thủy sản của từng chủ phương tiện ở địa phương, tác giả đã sáng chế, cải tiến máy kéo lưới đa năng trong khai thác thủy sản. Máy có kết cấu nhỏ gọn, dễ điều khiển, ít ảnh hưởng đến không gian buồng máy. Máy có thể lắp đặt trên tàu có công suất nhỏ hoặc công suất lớn đều đem lại hiệu quả kinh tế cao. Khi làm việc, máy chạy êm, không gây tiếng ồn, không ảnh hưởng đến môi trường làm việc, không ảnh hưởng đến sức khỏe của ngư dân đánh bắt. Khả năng thay đổi tốc độ và đảo chiều quay trên tang tời nhanh, phù hợp với yêu cầu của quá trình thao tác thu lưới, thu cá của nghề lưới rê, lưới mùng,... Cấu tạo của máy: trục xoay, vành đai cố định được làm bằng inox có tuổi thọ trên 10 năm, bộ giàn bằng cao su được gắn lên vành đai xoay, giúp tạo độ bám thích hợp để thu hồi các loại lưới; giá đỡ máy làm bằng sắt dài (cải tiến so với máy kiểu 45 https://thuviensach.vn cũ là treo với ống thủy lực làm bằng cao su được kết nối với bộ điều khiển trong buồng lái). Nguyên lý hoạt động của máy: phần lớn dựa trên cơ sở nguyên lý hoạt động của máy cũ và cấu tạo của máy chỉ cải tiến phần vành đai đỡ có gắn các thỏi cao su tạo độ ma sát thích hợp để thu hồi các loại lưới như lưới mùng, lưới ba màng (máy cũ chỉ thích hợp cho việc thu hồi lưới cản). 2. Tính hiệu quả Máy có công suất bằng 4 công lao động, thời gian thao tác thu hết 1 mẻ lưới bằng máy kéo lưới đa năng đã giảm 20 - 25 phút so với thao tác thu lưới thủ công và giảm số nhân công. Khi sử dụng máy kéo lưới đa năng thì số mẻ lưới đánh bắt trong đêm tăng lên, giảm sức lao động thủ công, chi phí giảm, tăng sản lượng khai thác. Một chuyến đi biển khi chưa áp dụng máy kéo lưới đa năng cải tiến cần tới 13 người đối với 1 phương tiện, thời gian thu hết mẻ lưới là 1h30 phút. Nếu sử dụng máy do tác giả cải tiến chỉ cần 9 - 10 người, thời gian thu hết mẻ lưới là 50 phút. Thu nhập một chuyến đi biển tăng lên, giảm được 30% số nhân công góp phần tăng thu nhập kinh tế của gia đình, kinh tế - xã hội của địa phương. Giải pháp cải tiến máy kéo lưới đa năng của tác giả dễ lắp đặt, dễ điều khiển, tiện lợi và được sử dụng lâu dài đến trên 10 năm, cải thiện sức lao 46 https://thuviensach.vn động và khả năng áp dụng cho mọi nghề đánh bắt như nghề lưới vây, lưới ba màng, lưới mùng,... ở địa phương. 3. Khả năng áp dụng Giải pháp cải tiến máy kéo lưới đa năng trong khai thác thủy sản đã áp dụng cho trên 20 hộ có phương tiện tham gia đánh bắt thủy sản tại xã Cam Bình và áp dụng cho tất cả các loại lưới như lưới rê, lưới mùng, lưới ba màng và có khả năng lắp ráp vào mọi phương tiện đánh bắt thủy sản trong và ngoài tỉnh. 47 https://thuviensach.vn MÁY ĐÁNH VỎ KHOAI LANG Tác giả: LÊ CÔNG ĐỨC Địa chỉ: thôn Tân Hải, xã Cam Hải Tây, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa Điện thoại: 0935591007 1. Tính mới của giải pháp Do nhu cầu của thị trường tăng, các cơ sở sản xuất bánh khoai lang ở địa phương đều sử dụng băng tải để cán bánh, năng suất đạt 200 bánh/phút. Việc gọt vỏ khoai lang bằng tay với năng suất vài chục kilôgam khoai/người/ngày không còn đáp ứng đủ nguyên liệu cho máy cán hoạt động. Trên thị trường có nhiều loại máy gọt vỏ khoai mì, máy gọt vỏ khoai tây, máy gọt vỏ khoai lang song chỉ áp dụng ở công ty lớn vì là máy nhập khẩu theo dây chuyền công nghệ với kinh phí lớn. Xuất phát từ nhu cầu của gia đình và người nông dân địa phương, tác giả Lê Công Đức đã cải tiến từ chiếc máy “trộn hồ” thành chiếc máy đánh vỏ khoai lang. Qua nhiều lần cải tiến và hoàn thiện tác giả đã sáng chế thành công chiếc máy có thể đánh được 1 tấn khoai lang/ngày, máy vận hành đơn giản, dễ vệ sinh. Máy hoạt 48 https://thuviensach.vn động không cần phải có nhân công đứng bỏ khoai lang liên tục hoặc phải canh máy; chỉ cần cho khoai lang vào một lần, máy chạy 15 phút thì tắt máy, đổ khoai lang ra. Mỗi mẻ đánh vỏ được 40 kg khoai. Cấu tạo chính của máy đánh vỏ khoai lang: Máy gồm: khung máy và thùng trộn. Thùng để đánh vỏ khoai lang ban đầu được cải tiến từ máy trộn hồ, hiện nay được làm bằng chất liệu inox 304 dày 4 ly để chống gỉ sét khi tiếp xúc với nước và mủ (nhựa) khoai lang (thùng trộn hồ bằng sắt khi tiếp xúc với nước và mủ khoai lang sẽ gỉ sét); bên trong thùng có thiết kế bộ dao nhám để chà tróc vỏ khoai lang; trục quay và vòng bi được thiết kế nằm bên ngoài thùng. Máy có chiều dài 1,2 m, chiều cao 1,5 m, chiều rộng 1,2 m, kích thước trên là kích thước cả khung máy. Riêng thùng đánh vỏ khoai lang có kích thước đường kính là 80 cm, cao 1 m, đáy bo tròn. Máy sử dụng mô tơ chậm 3 pha 1 HP (30 vòng/phút, có thể thay thế bằng mô tơ 1,5 HP chạy điện 1 pha). Thiết kế của máy gồm: các bộ phận truyền lực mô tơ, trục quay, bánh răng, dây xích, đều nằm phía sau không gây nguy hiểm cho người vận hành. 49 https://thuviensach.vn Thùng đánh vỏ khoai lang Nguyên lý hoạt động, cách sử dụng: Nguyên lý hoạt động: dựa trên cơ sở lực ma sát. Khi thùng đánh vỏ quay, khoai lang bên trong sẽ trộn, các củ khoai lang sẽ ma sát với nhau và ma sát với lớp nhám của vỏ thùng đánh vỏ, ma sát với 50 https://thuviensach.vn bộ dao nhám bên trong nên các củ khoai lang sẽ bị tróc hết lớp vỏ. Cách sử dụng: mỗi lượt cho 40 kg khoai lang vào thùng đánh vỏ, mở mô tơ cho máy chạy 5 phút rồi tắt máy và đổ khoai lang ra. Tuy nhiên, trước khi đem khoai lang đi hấp cần làm sạch đối với những củ khoai gấp khúc máy không đánh sạch được vỏ “trong nách” của củ khoai lang. 2. Tính hiệu quả Máy dễ vận hành, chỉ cần một nhân công, kể cả nhân công nữ vẫn vận hành tốt, vệ sinh dễ dàng, hoạt động ổn định. Một người trong một ngày có thể đánh được 1 tấn khoai lang sạch sẽ, tiết kiệm được 3 - 4 công lao động so với làm bằng phương pháp thủ công. Do đó, góp phần giảm chi phí sản xuất, nâng cao sản lượng khoai được đánh vỏ, đáp ứng nhu cầu sản xuất bánh khoai và bảo đảm vệ sinh, an toàn thực phẩm, tăng thu nhập của người sản xuất bánh khoai. Máy đánh vỏ khoai lang của tác giả có hiệu quả thiết thực, giảm đáng kể công lao động, đồng thời tăng năng suất trong khâu gọt vỏ, đáp ứng nhu cầu sản xuất với số lượng nhiều. 3. Khả năng áp dụng Máy có thể áp dụng cho các hộ nông dân sản xuất bánh khoai lang ở xã Cam Hải Tây, 51 https://thuviensach.vn huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa và còn sử dụng để đánh vỏ khoai mì, khoai tây. Do máy có các công suất khác nhau nên nếu hộ sản xuất nhỏ với 200 - 300 kg khoai lang/ngày thì chỉ cần đầu tư 5 triệu đồng đã có thể có máy để sử dụng. 52 https://thuviensach.vn MÁY THÁI THỨC ĂN CHĂN NUÔI DẠNG THÔ Tác giả: NGUYỄN VĂN NGỌC Địa chỉ: thôn Nà Lạn, xã Lãng Ngâm, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn Điện thoại: 0965896626 1. Tính mới của giải pháp Nhận thấy quá trình băm, thái thức ăn chăn nuôi của bà con nông dân miền núi gặp nhiều khó khăn, tác giả Nguyễn Văn Ngọc đã sáng chế ra chiếc máy thái thức ăn chăn nuôi dạng thô đối với cây chuối rừng, rau lang, cỏ voi,... Máy của tác giả đã nhận được sự ủng hộ cao của nông dân nhiều vùng, miền nhờ kết cấu, kiểu dáng gọn, nhẹ; sử dụng tiện lợi, an toàn, tiết kiệm sức người, thời gian. Cấu tạo chính của máy: - Khung máy: Sử dụng thép V4, được cắt thành đoạn ngắn theo kích thước định sẵn, sau đó được ghép vào khuôn và hàn cố định lại với nhau tạo thành khối chân máy, khi đã hàn cố định với nhau ở trong khuôn thì đồng thời cũng được cắt rãnh lắp động cơ sao cho lắp máy điện cũng được, lắp máy xăng cũng được. 53 https://thuviensach.vn - Hộp máy, miệng máy, bản lề, khuy khóa: Sử dụng tôn 1,5 mm, sắt ống phi 40 x 6 mm, sắt đai 14 x 3 mm, ecu và bulong 8 x 3 mm, sắt phi 6 mm. + Hộp máy, miệng máy được làm từ tôn tấm, được gia công thành hình hộp máy và miệng máy theo khuôn đã định sẵn bằng máy plasma chuyên dụng, sau đó tôn được uốn thành hình sao cho ăn khớp với nhau đến mức tối đa nhất; một số đai hộp máy và nắp máy cũng được cắt theo khuôn mẫu có sẵn và uốn bằng máy uốn tự chế. + Bản lề: Bản lề được chế từ sắt ống 12 x 3 mm, có độ dài 2 - 4 cm và được gắn thành bộ với nhau bằng sắt phi 6 mm, được gắn tương ứng vào đai nắp máy và đai hộp máy ở trạng thái cố định và khóa nhau. + Khuy khóa: Tai nắp máy được cắt từ tôn 2,5 mm được tạo rãnh và gập mép, cố định vào đai nắp máy đối diện hướng bản lề; bulong 8 x 3 mm được hàn vào đai hộp máy sao cho ăn khớp với tai nắp máy; tai vít cố định được gia công từ sắt phi 6 mm và hàn với ecu 8 bằng khuôn tự chế, sau đó được vặn vào bulong 8 x 3 mm đã hàn trước đó để cố định chắc chắn nắp máy và hộp máy. - Dao thái: Bộ phận dao thái là bộ phận rất quan trọng, nó phải cân bằng và đều sao cho khi máy chạy không có độ rung (tác giả đã tự thiết kế thiết bị và cân tâm để không bị lệch). Dao thái sau khi được hàn cố định theo khuôn và được cho 54 https://thuviensach.vn vào cân tâm và chỉnh bằng cách mài dần sao cho đạt độ cân bằng chuẩn nhất có thể. Dao được thiết kế gồm 1 cốt dao để định vị tâm dao bằng ống sắt phi 40 x 6 mm; 2 gáy dao được thiết kế bằng tôn lá dày 2,5 mm có chiều dài 25 cm, chiều rộng 6 cm; 2 má dao được làm bằng thép đặc biệt và được thuê làm theo mẫu do tác giả sáng chế được sản xuất tại làng nghề tại Phúc Sen, tỉnh Cao Bằng. Tác giả đang kiểm tra các loại máy trước khi xuất xưởng Ảnh: danviet.vn 2. Tính hiệu quả - Hiệu quả kinh tế: Hiệu quả kinh tế khi sử dụng máy đem lại gấp 30 lần so với không sử dụng máy. - Hiệu quả kỹ thuật: Phương pháp gia công đơn giản, khung sườn, hộp máy gọn và tốn ít vật liệu hơn so với một số máy đời cũ, chi phí ít nhưng 55 https://thuviensach.vn lại đạt được mục đích mong muốn (thái nhanh và vật liệu thái ra thô, dập). Mang tính kết hợp kỹ thuật của các ngành điện, cơ khí chính xác, cơ khí chế tạo. - Hiệu quả xã hội: Góp phần cơ giới hóa nông thôn, giảm chi phí lao động, góp phần làm cho dân giàu, nước mạnh. 3. Khả năng áp dụng Máy đã được tác giả sản xuất và bán trên thị trường rộng rãi khắp cả nước, được bà con ở một số vùng trong cả nước đón nhận rất nhiệt tình, sản phẩm vừa túi tiền bà con nông dân, dễ sử dụng và có hiệu quả cao. Đến cuối năm 2019, tác giả đã cung ứng ra thị trường cả nước gần 5.000 sản phẩm. 56 https://thuviensach.vn MÁY NÔNG CỤ ĐA NĂNG Tác giả: LÊ VĂN HỮU Địa chỉ: thôn Phú Cang I Bắc, xã Vạn Phú, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa Điện thoại: 0396876303 1. Tính mới của giải pháp Trong quá trình sản xuất cây bắp (ngô) tác giả nhận thấy khâu làm cỏ cho bắp không thể sử dụng sức kéo của trâu, bò hay sử dụng máy cày để xới cỏ được mà chỉ dùng bằng sức người, trong khi đó làm cỏ bắp bằng sức người thì tốn nhiều nhân công, không chủ động và không thể mở rộng diện tích. Giải pháp của tác giả đã giúp người nông dân ở địa phương tăng năng suất lao động trong khâu cày đất, xới xáo, làm cỏ cây bắp và nhiều loại cây trồng khác, áp dụng sản xuất đại trà trên quy mô lớn, giảm chi phí đầu tư trong trồng cây màu và tăng thu nhập. Mô tả giải pháp “Máy nông cụ đa năng”: - Sườn máy: Sườn máy làm bằng sắt vuông 25 cm, uốn và hàn thành sườn có chiều rộng 0,5 m, chiều dài 1,2 m, có tay nắm để điều khiển máy; đầu kia gắn với một cốt trước dùng để ráp vào dàn phay hay bánh xe xới cỏ. Trên khung sườn có gắn máy nổ và hộp số của máy. 57 https://thuviensach.vn - Cần số: Được độ bằng một đoạn sắt vuông có kích thước 25 cm. - Tay ga: Được độ bằng một thanh sắt vuông và một sợi dây thép, một đầu gắn vào tay cầm, một đầu nối với bộ chế hòa khí của lốc máy. - Cốt trước: Cốt trước được làm bằng sắt phi 24 và được gắn vào sườn máy qua 2 ổ bi, trên cốt có hàn một số bát để bắt giàn phay hay bánh xe xới cỏ. - Nhông tải: Độ từ nhông lớn của xe mô tơ có 52 răng và được cố định vào trục của hộp số. Máy được sử dụng để xới cỏ Ảnh do tác giả cung cấp - Nhông cốt trước: Độ từ nhông nhỏ của xe mô tơ có 36 răng và được hàn cố định vào cốt trước có tác dụng làm quay cốt và làm quay dàn phay hay 58 https://thuviensach.vn bánh xe xới cỏ, nhông cốt trước nhận lực quay từ nhông tải qua sợi dây sên của xe mô tơ. - Bánh lái: Dùng các bánh xe có bán trên thị trường, bánh lái có tác dụng nâng khung sườn vào để lái máy. - Bánh xe xới cỏ: Vành bánh xe làm bằng sắt phi 14, các thanh bám làm bằng thép dài 45 cm, thanh bánh được bám vào 2 vách bánh tạo thành bánh xe giúp máy di chuyển và xới được cỏ lúc máy chạy. - Giàn phay: Giàn phay có 12 răng phay, răng phay được tận dụng từ các răng phay của máy cày nhỏ, được độ lại để răng có tác dụng vừa xới xáo vừa vun đất vào bắp, răng phay được lắp trực tiếp vào các bát của cốt trước. Máy được sử dụng để phay đất Ảnh do tác giả cung cấp 59 https://thuviensach.vn Cơ chế vận hành: Khi động cơ nổ, lực chuyển từ nhông lốc máy (nhông 1) bằng dây cuaroa đến một nhông truyền lực (nhông 2), nhông truyền lực được hàn cố định trên trục hộp số gắn trên khung sườn, nhông này quay và truyền tiếp lực đến nhông cốt trước (nhông 3), nhông cốt trước quay làm bánh xe lăn và máy chạy. Khi cần xới cỏ thì lắp bánh xe xới cỏ, nếu muốn phay đất thì thay bánh xe bằng một giàn phay, việc thay đổi khi có nhu cầu dễ dàng và thuận tiện, lao động nữ cũng có thể sử dụng được. 2. Tính hiệu quả Với kỹ thuật vận hành đơn giản, nguyên vật liệu làm máy sẵn có ở địa phương, dễ chế tạo, dễ lắp đặt, giá thành rẻ. Ngoài việc xới xáo, làm cỏ bắp, làm cỏ tỏi, cày lật đất, máy còn sử dụng để bơm nước, bơm thuốc trừ sâu cho vườn cây ăn quả, nhất là vườn điều. Khi sử dụng máy để xới đất và làm cỏ cho cây tỏi, cây bắp năng suất đạt 1.500 m2/h, bằng 9 công lao động. Máy giúp giải phóng lao động bằng sức người, khuyến khích sáng kiến trong lao động, sử dụng công cụ lao động có động cơ giúp nông dân có tư duy công nghiệp hóa trong lao động nông nghiệp. Giảm chi phí trong lao động, tăng lợi nhuận trong sản xuất, tăng thu nhập, góp phần thực hiện tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Giải pháp 60 https://thuviensach.vn không làm ảnh hưởng xấu về môi trường, khuyến khích mở rộng diện tích trồng tỏi và cây màu làm tăng cây xanh trong môi trường và tăng sản phẩm cho xã hội. 3. Khả năng áp dụng Máy đã được sử dụng trên các chân ruộng trồng màu và trên các vùng đất vườn trồng cây đậu, cây bắp và cây tỏi. Máy có khả năng áp dụng rộng rãi ngày càng mở rộng và phát triển. Giá bán máy phải chăng; và dễ sử dụng. 61 https://thuviensach.vn BUỒNG TÁCH, LỌC BỤI VỎ Cj PHÊ Tác giả: NGUYỄN VĂN NI Địa chỉ: thôn 4, xã Hòa Nam, huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng Điện thoại: 0986581113, 0937591113 1. Tính mới của giải pháp Trong quá trình chế biến cà phê nhân theo phương pháp khô, người nông dân thường phải chà, xát cà phê thóc lấy nhân để bán, gần đây có nhiều máy chà, xát, đánh bóng cà phê nên bụi trong quá trình sản xuất là rất lớn, gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của người nông dân, nhất là các bệnh về đường hô hấp. Có trường hợp người nông dân do bị bụi cà phê bám vào mắt nên khi tham gia giao thông đã gây tai nạn. Từ những nhu cầu bức xúc của nông dân vùng trồng cà phê ở huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng, ông Nguyên Văn Ni đã sáng chế ra buồng tách, lọc bụi vỏ cà phê. Đây là thiết bị hoàn toàn chưa có trên thị trường, có khả năng khắc phục các dụng cụ, thiết bị mà người nông dân đang sử dụng để tách bụi cà phê. Thiết bị sẽ được áp dụng chủ yếu để lọc, tách bụi và vỏ cà phê với phương pháp chế biến khô, thiết bị được gắn đằng sau 62 https://thuviensach.vn máy chà, xát cà phê khô. Nguyên lý của giải pháp chính là lọc ly tâm (xem hình): Cấu tạo của thiết bị: - Buồng tạo dòng khí xoáy ly tâm bằng kim loại hình trụ đứng chiều rộng 50 cm, chiều cao 60 cm. - Trụ cố định giữ buồng tạo dòng khí xoáy ly tâm. - Các ống dẫn khí gồm 2 ống vải dài 200 cm, phía dưới đường kính 800 cm, phía trên 70 cm. - Các đường ống dẫn khí bằng nhựa. - Một thùng phuy. Để thiết bị hoạt động hiệu quả cần cố định buồng máy ly tâm ở trên cao, ta cần đặt nó lên một trụ cao chừng 1,5 m. Để bảo đảm ống vải bên 63 https://thuviensach.vn dưới không bị thổi tốc lên, ta sẽ dồn cát trong túi đủ nặng. Cách vận hành thiết bị: Hỗn hợp khí gồm bụi và vỏ cà phê được dẫn từ máy chà, xát khô đưa vào buồng tạo dòng khí xoáy ly tâm thì bụi to, nặng và vỏ cà phê bị xoay tròn, tụ vào nhau sau đó rơi xuống đất. Bụi mịn theo gió bay lên rồi thoát ra ngoài theo ống nhựa dẫn tới thùng phuy chứa nước, bụi sẽ được giữ lại trong nước. Một phần khí sẽ thoát ra ngoài qua ống vải phía trên. Hình ảnh thiết bị buồng tách, lọc bụi vỏ cà phê đang hoạt động Ảnh do tác giả cung cấp 2. Tính hiệu quả Thiết bị được thiết kế hoàn toàn đúng về kỹ thuật khí động học, cũng như về kết cấu vững chắc, bền bỉ, dễ sử dụng. Thiết bị tách, lọc được gần 100% bụi, vỏ cà phê trong quá trình chà, xát cà phê thóc lấy cà phê nhân. 64 https://thuviensach.vn Thiết bị tách, lọc bụi và vỏ cà phê thật sự giúp môi trường trong sạch hơn và trong quá trình sản xuất thiết bị cũng không gây ảnh hưởng đến môi trường. Trái lại việc tận dụng thùng phuy để sản xuất thiết bị lại góp phần giảm thiểu phế liệu, mang lại hiệu quả tốt cho môi trường. Thiết bị này người nông dân chỉ cần mua buồng tạo dòng khí xoáy ly tâm; còn các bộ phận khác như túi vải, ống dẫn khí có thể tự chế để giảm công lao động, giá thành, vật tư sản phẩm. Để chiếc thùng phuy lâu bị ăn mòn do ma sát thì trước khi sử dụng có thể lót một tấm tôn vào bên trong thùng phuy. 3. Khả năng áp dụng Với gần 700 nghìn ha cà phê hiện nay mà lượng cà phê chế biến theo phương pháp khô trên 50% nên những hộ có trồng cà phê, điều cần phải sử dụng thiết bị này để giúp giảm ô nhiễm bụi, bảo vệ sức khỏe người nông dân. Thiết bị của tác giả cần được áp dụng rộng rãi, giảm hoặc triệt tiêu hoàn toàn bụi khi chà cà phê khô. Ngoài ra, bụi không bám vào các thiết bị điện tử, máy móc cũng khiến chúng đỡ hỏng hóc hơn, độ bền của thiết bị khác được nâng lên, tiết kiệm được tối đa việc mua thiết bị mới. 65 https://thuviensach.vn MÁY BĂM CỎ DÙNG CHO CHĂN NUÔI HỘ GIA ĐÌNH Tác giả: NGUYỄN HUỲNH LÝ Địa chỉ: tổ 2, khu phố Hương Sơn, phường Long Hương, thành phố Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Điện thoại: 0902003856 1. Tính mới của giải pháp Giải pháp của tác giả xuất phát từ việc người nông dân ở địa phương phải dùng nhiều sức người để băm cỏ cho bò ăn, do làm thủ công nên các phần cứng không được băm nhỏ, bò ăn không hết, lãng phí và để cho bò ăn đủ thì cần cắt cỏ khi còn non, theo thực tế thì cần tăng diện tích trồng cỏ lên gấp đôi. Máy băm cỏ của tác giả có tính năng đặc biệt nhỏ gọn, sử dụng dễ dàng, vật liệu sản xuất được dùng từ các vật liệu đã qua sử dụng nên giá thành rẻ, độ bền cao, sử dụng cho việc chăn nuôi từ nhỏ đến vừa. Máy có thể băm được tất cả các loại cỏ, đặc biệt các loại cỏ có thân cứng. Máy chạy bằng điện hoặc chạy bằng xăng. Một giờ băm cỏ máy tiêu hao khoảng 0,3 lít xăng, hoặc 0,1 kWh điện. So sánh với các loại máy băm cỏ khác thì máy băm cỏ này dễ sử dụng, lại tiết kiệm chi phí chế tạo. 66 https://thuviensach.vn Tác giả đang vận hành máy băm cỏ do mình sáng chế Ảnh do tác giả cung cấp 2. Tính hiệu quả Máy được sản xuất bằng vật liệu đã qua sử dụng có giá thành rẻ, có thể băm cho tất cả các loại cỏ. Máy có thiết kế nhỏ gọn, dễ sử dụng. Một giờ máy băm được 1,5 tấn cỏ, bằng khoảng 10 người băm cỏ thủ công, giúp tiết kiệm được chi phí, thời gian và công lao động. Khi đưa máy vào sử dụng giúp tiết kiệm được chi phí trong chăn nuôi, tăng thêm thu nhập, thi đua sản xuất kinh doanh giỏi, góp phần giảm nghèo bền vững. 3. Khả năng áp dụng Máy có thể băm được tất cả các loại cỏ cho gia súc ăn, băm liên tục trong nhiều giờ và áp dụng cho mô hình chăn nuôi từ nhỏ đến vừa. 67 https://thuviensach.vn MÁY CjY LÊN LUỐNG Tác giả: HUỲNH TIỂN Địa chỉ: thôn Tân Thanh, xã Cát Hải, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định Điện thoại: 0774434779 1. Tính mới của giải pháp Để hỗ trợ người nông dân làm đất, lên luống trồng hành, tỉa đậu, tác giả Huỳnh Tiển đã sáng chế ra chiếc máy cày lên luống. Máy gọn, tốn ít nhiên liệu, khi máy hoạt động mỗi đường cày sẽ tạo một luống, kích thước của luống tùy thuộc từng loại cây trồng; độ sâu cạnh của rãnh tùy thuộc vào từng loại đất; độ rộng của đáy rãnh khoảng 13 - 15 cm; độ rộng mép trên của luống khoảng 33 - 35 cm. Ngoài ra máy còn áp dụng để làm đất, xới đất, bừa đất và có thể làm cả ban đêm, do đó rất tiện ích trong sản xuất nông nghiệp. Cấu tạo chính của máy: Máy cày lên luống phục vụ nông nghiệp để trồng các cây họ đậu, ớt, hành. Chiếc máy được lắp ráp từ máy xe Honda cũ của Nhật (công suất 9,5 CV), các loại sắt (V3, V4, V5, sắt hộp) để làm lưỡi lên luống, bánh lồng, khung cày (trạnh cày, gạt, chảo cày hình chóp nón). 68 https://thuviensach.vn Máy cày lên luống Ảnh do tác giả cung cấp Trạnh cày xẻ đất đẩy qua hai bên để tạo luống Ảnh do tác giả cung cấp 69 https://thuviensach.vn Chảo cày hình chóp nón lăn theo sau trạnh cày không cho đất rơi trở về rãnh Ảnh do tác giả cung cấp Khi máy hoạt động, chảo cày lăn theo sau trạnh cày không cho đất rơi trở về rãnh và ép chặt đất hai bên luống. Gạt dùng để tải đất từ trước ra sau tạo mặt bằng của luống. 2. Tính hiệu quả Máy sử dụng tiện lợi, tốn ít nhiên liệu, với 1 lít xăng có thể cày được khoảng hơn 3 sào Trung Bộ 70 https://thuviensach.vn (500 m2) trong 1,5 h. Sử dụng máy sẽ giảm được chi phí làm đất 150.000 - 200.000 đồng/sào. Máy gọn nhẹ dễ dàng di chuyển, hai người là có thể khiêng máy xuống ruộng để làm. Ngoài ra, khi sử dụng máy bà con nông dân sẽ bớt được công lao động thủ công và giảm chi phí sản xuất. 3. Khả năng áp dụng Máy không chỉ được áp dụng rộng rãi ở địa phương, mà còn được bà con nông dân các vùng lân cận đặt mua hoặc thuê để làm đất. 71 https://thuviensach.vn MÁY ÉP CÁM VIÊN NỔI QUY MÔ TRANG TRẠI Tác giả: PHẠM ANH KHOA Địa chỉ: xóm 6, xã Xuân Tiến, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định Điện thoại: 0915666628 1. Tính mới của giải pháp Máy ép cám viên nổi quy mô trang trại được tác giả sáng chế có ưu điểm là không kén nguyên liệu, phù hợp với tất cả các nguyên liệu như: cám lúa mì, gạo, ngô, thóc, đỗ tương, khô dầu, bột sắn, bột cá, xác mắm, bột thịt, rau, ốc bươu vàng... Máy giúp người nông dân có thể tự chế biến được các loại cám theo nhu cầu dinh dưỡng của mỗi loại vật nuôi mà không cần phải phụ thuộc vào nhà sản xuất cám, giúp tiết kiệm chi phí và bảo đảm an toàn cho vật nuôi. Với những loại cám viên, người chăn nuôi dễ bảo quản hơn và rất tiện dụng cho việc nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi gia súc, gia cầm. Đặc tính kỹ thuật, công suất của máy ép cám viên nổi quy mô trang trại: Máy được chạy bằng mô tơ điện có nhiều mức công suất ép từ 80 đến 300 kg/h, với tốc độ quay 1.450 vòng/phút. Với công suất này, máy giúp các hộ chăn nuôi có thể nghiền được lượng thức ăn lớn mỗi ngày; 72 https://thuviensach.vn giúp bà con chăn nuôi tự chế biến ra cám viên tại nhà từ bột ngô, lúa, đậu tương... làm thức ăn chăn nuôi thủy sản, gia súc, gia cầm, không phải phụ thuộc vào các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi. Máy ép cám viên nổi quy mô trang trại Ảnh do tác giả cung cấp Nguyên lý hoạt động của máy: Máy được thiết kế hoạt động theo trục ngang, không sử dụng nồi hơi mà theo cơ chế tự tạo nhiệt, do vậy đảm bảo được chất lượng của cám, cám không bị ẩm ướt do 73 https://thuviensach.vn hơi nước, giúp người chăn nuôi bảo quản cám lâu hơn, dễ dàng hơn; ngoài ra còn đảm bảo an toàn cho người sử dụng vì không lo mất điện, chập điện do rò rỉ nước; giảm bớt tiêu thụ điện năng, giảm trọng lượng của máy. 2. Tính hiệu quả Với hộ chăn nuôi sử dụng máy ép cám viên nổi quy mô trang trại để tự ép cám tại nhà có thể chủ động tính toán được chi phí đầu vào trong chăn nuôi từ việc tự tính toán chi phí sản xuất cám. Để sản xuất 1 tạ (100 kg) thức ăn chăn nuôi chỉ tốn khoảng 600 nghìn đồng; nếu có thể tận dụng các nguồn nguyên liệu sẵn có ở địa phương và gia đình thì chi phí sản xuất có thể giảm thêm. Trong khi đó nếu so với giá các loại cám viên trên thị trường thì giá cám tại các đại lý đã lên đến trên 1,2 triệu đồng/tạ. Như vậy, đối với 1 tạ cám tự làm bằng máy ép cám nổi tại nhà người nông dân tiết kiệm được 600 nghìn đồng so với mua cám tại các đại lý. Do đó, nếu chăn nuôi theo cách tự sản xuất cám sẽ giúp người nông dân giảm khoảng trên 50% chi phí khi đi mua cám. Từ đó tăng lợi nhuận cho người chăn nuôi, giảm giá thành phẩm chăn nuôi, tăng lợi thế cạnh tranh. Máy có thể đáp ứng lượng lớn thức ăn cho số lượng lớn vật nuôi; đặc biệt phù hợp với mô hình chăn nuôi gia trại, trang trại; tận dụng được các nguồn sản phẩm dư thừa từ trồng trọt, từ tự nhiên 74 https://thuviensach.vn (như: các hoa màu, rễ khoai, lá rau, khoai lang, sắn, bèo, ốc bươu vàng, các loại cá tạp, xương lợn, xương trâu, xương bò...), giúp vật nuôi nhanh lớn, khỏe hơn, thịt ngon sạch, được thị trường ưa chuộng. 3. Khả năng áp dụng Với đặc tính kỹ thuật của máy ép cám viên nổi phù hợp với tập quán sản xuất, chăn nuôi của người nông dân, dễ vận chuyển, nên việc trang bị máy cho mỗi hộ gia đình, trang trại, gia trại chăn nuôi là rất cần thiết. Giá cả hợp túi tiền của đa số người dân mà vẫn đầy đủ những chức năng, công dụng của bộ máy ép cám công nghiệp. Do vậy, sản phẩm đã được thị trường ưa chuộng, đón nhận. Hiện nay, sản phẩm máy ép cám viên nổi quy mô trang trại với các công suất khác nhau đã có mặt ở hầu hết các tỉnh trong cả nước. 75 https://thuviensach.vn MÁY THÁI RAU, CỦ, QUẢ KIỂU ĐỨNG Tác giả: TRẦN VĂN PHƯƠNG Địa chỉ: thôn Luộc Giới, xã Hiệp Tân, huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang Điện thoại: 0367322176 1. Tính mới của giải pháp Sinh kế của người nông dân ở Hiệp Tân (Yên Thế, Bắc Giang) chủ yếu dựa vào trồng trọt, chăn nuôi nên nhu cầu về máy thái rau, củ phục vụ chăn nuôi rất lớn. Là người có tay nghề được học khi còn trong quân ngũ, tác giả đã trăn trở, nghiên cứu từ chiếc máy xay sinh tố rồi thiết kế ra máy thái rau, củ, quả kiểu đứng. Máy có độ an toàn cao hơn hẳn các loại máy thái nằm ngang đã bán trên thị trường. Máy giúp người nông dân thái các loại rau, củ, quả có ở địa phương phục vụ chăn nuôi. Máy dễ sử dụng, người dùng có thể điều chỉnh mức độ to, nhỏ theo ý muốn và giảm thời gian lao động. Cấu tạo của máy: gồm 4 phần chính: - Phần trên là một chiếc phễu lọc cao 50 cm, đường kính miệng 40 cm, đường kính đáy 15 cm gắn liền với đầu mô tơ. - Phần dưới là một chiếc mô tơ điện. 76 https://thuviensach.vn - Phần bên trong gồm 2 lưỡi dao thép mỏng, dưới 2 lưỡi dao là 1 thanh gạt rau, củ, quả ra cửa thoát, phần cửa thoát có lắp bảo hiểm an toàn. - Phần dưới cùng là thân máy được gắn trên giá đỡ 3 chân vững vàng. Tác giả Trần Văn Phương đang hoàn thiện chiếc máy do mình sáng chế Ảnh: Báo Bắc Giang 2. Tính hiệu quả Sử dụng máy để thái 50 kg dây, lá khoai lang chỉ mất 2 phút, trong khi thái thủ công (bằng tay) hết khoảng 1 giờ. Do vậy, khi sử dụng máy đã giảm bớt công lao động, giảm chi phí và nâng cao hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi. 77 https://thuviensach.vn Máy giúp người chăn nuôi tận dụng được tất cả các loại rau, củ, quả để làm thức ăn cho gia súc, gia cầm, bổ sung dinh dưỡng và vitamin từ rau quả tươi; thức ăn được làm nhỏ hơn, gia súc, gia cầm dễ tiêu hóa nên nâng cao chất lượng nông sản cung cấp ra thị trường. Khi hoạt động, máy quay với tốc độ lớn, các sản phẩm rau, củ, quả đều có thể đưa vào từ trên xuống được thái nhỏ, nhuyễn, có thể trộn sống hoặc nấu chín cũng rất nhanh, thức ăn mềm dễ tiêu hóa cho gia súc, gia cầm và an toàn tuyệt đối cho người sử dụng. 3. Khả năng áp dụng Với những tính năng vượt trội, máy thái rau, củ, quả kiểu đứng của anh Trần Văn Phương đã được nhiều người nông dân trong huyện và các huyện lân cận như: Việt Yên, Tân Yên, Lạng Giang, Yên Dũng, Lục Nam mua về sử dụng. Trung bình mỗi năm gia đình anh bán khoảng 270 - 300 chiếc. 78 https://thuviensach.vn