🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Các Giải Pháp Sáng Tạo Kỹ Thuật Của Nhà Nông - Tập 4 Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn HỘI ĐỒNG CHỈ ĐẠO XUẤT BẢN Chủ tịch Hội đồng Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương LÊ MẠNH HÙNG Phó Chủ tịch Hội đồng Q. Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật PHẠM CHÍ THÀNH Thành viên TRẦN QUỐC DÂN NGUYỄN ĐỨC TÀI NGUYỄN NGUYÊN NGUYỄN HOÀI ANH https://thuviensach.vn https://thuviensach.vn Tổ chức bản thảo NGÔ VĂN HÙNG NGUYỄN THỊ THANH BÌNH PHẠM THỊ VÂN ANH LÊ THỊ MINH HẰNG 4 https://thuviensach.vn LỜI NHÀ XUẤT BẢN Cuộc thi Sáng tạo kỹ thuật nhà nông do Hội Nông dân Việt Nam chủ trì phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phát động lần thứ nhất từ năm 2004. Cuộc thi chứng tỏ sức sáng tạo to lớn của nông dân Việt Nam, vừa phong phú, vừa đa dạng. Những sáng tạo nảy sinh trong thực tiễn được người nông dân thiết kế thành các quy trình sản xuất, các công cụ, thiết bị hữu dụng và trở thành hàng hóa trên thị trường góp phần thúc đẩy sản xuất, nâng cao đời sống cho nông dân, nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm nghèo và làm giàu chính đáng. Qua các lần tổ chức đến nay, cuộc thi đã trở thành phong trào sáng tạo của nông dân trong cả nước, tạo môi trường cho nông dân tiếp cận với khoa học và công nghệ, cùng cả nước tham gia hội nhập sâu, rộng vào nền kinh tế thế giới. Nhằm giúp bà con nông dân học tập, áp dụng những giải pháp kỹ thuật trong cuộc thi, từ năm 2012 đến năm 2014, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đã phối hợp với Hội Nông dân Việt Nam xuất bản 5 https://thuviensach.vn tập I, II, III của cuốn sách Các giải pháp sáng tạo kỹ thuật của nhà nông. Năm 2018, Nhà xuất bản tiếp tục xuất bản tập IV, V của cuốn sách. Các sáng tạo được trình bày trong tập IV là các giải pháp tham gia và đạt giải trong cuộc thi Sáng tạo kỹ thuật nhà nông toàn quốc lần thứ V (2013-2014) trong những lĩnh vực: cơ khí, chế biến; trồng trọt, thủy nông. Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách cùng bà con nông dân với hy vọng góp phần đưa nhanh các tiến bộ khoa học - kỹ thuật ứng dụng vào sản xuất nông nghiệp, nông thôn phục vụ thiết thực cho mục tiêu đẩy nhanh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Tháng 9 năm 2018 NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT6 https://thuviensach.vn CƠ KHÍ, CHẾ BIẾN 7 https://thuviensach.vn 8 https://thuviensach.vn CẢI TIẾN MÁY PHÁT CỎ THÀNH MÁY SẠC CỎ Tác giả: NGUYỄN VĂN BÁI Địa chỉ: tổ 29, ấp Việt Kiều, xã Xuân Hiệp, huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai Điện thoại: 0355215323 1. Tính mới của giải pháp Máy sạc cỏ cải tiến được thiết kế từ máy phát cỏ dựa trên cơ chế máy phát cỏ tua chạy nhanh chuyển sang máy sạc cỏ tua chạy chậm, nên phải thay đổi bộ nhông lớn để giảm tua chạy. Thay đổi cốt, trục, lưỡi cắt để sạc cỏ. 2. Tính hiệu quả Máy sạc cỏ cải tiến có hiệu suất cao gấp 15 lần so với sạc cỏ bằng tay. Dùng sạc cỏ bằng tay để sạc cỏ cho 4 ha đất thì phải tốn trên 200 công, nhưng dùng máy sạc cỏ cải tiến chỉ tốn 20-30 công. Dùng máy sặc cỏ cải tiến không những diệt sạch cỏ mà còn tạo thêm độ tơi xốp cho đất; làm cỏ nhanh, kịp thời vụ. Máy còn có tác dụng vừa sạc cỏ vừa cày xới đất để gieo trồng. Để có một máy sạc cỏ cải tiến hoàn chỉnh trước tiên phải đầu tư một máy phát cỏ có giá trị khoảng 9 https://thuviensach.vn 4 triệu đồng, đồng thời phải bổ sung thêm một số chi tiết nhỏ khoảng 1 triệu đồng. Máy sạc cỏ này đã giúp chính gia đình bản thân tác giả giữ sạch cỏ cho 4 ha đất rẫy của gia đình. Ngoài ra, tác giả còn nhận làm cỏ thuê cho nhiều hộ gia đình xung quanh với công suất 2-3 sào/ngày cho thu nhập trên 600.000 đồng/ngày sau khi đã trừ chi phí xăng dầu. 3. Khả năng áp dụng Máy sạc cỏ cải tiến có tính ứng dụng cao và rất thuận tiện cho các hộ gia đình có diện tích đất lớn trồng ngô, điều... 10 https://thuviensach.vn MÁY XE SỢI CẢI TIẾN Tác giả: ĐẶNG QUANG TOÀN Địa chỉ: 77/59 đường 2/4, tổ 1 Hòa Tây, phường Vĩnh Hòa, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa Điện thoại: 0387606797 1. Tính mới của giải pháp Máy xe sợi cải tiến vận hành đơn giản, giảm bớt hệ thống cơ khí bánh răng cồng kềnh, giảm công suất tiêu thụ, giảm tiếng ồn do hệ thống bánh răng hoạt động, thay thế hệ thống cơ khí cồng kềnh bằng hộp giảm tốc; nâng hạ giàn chén bằng dây cáp thay thế hệ thống càng đẩy cồng kềnh nặng tải; giảm bớt 1 trục lăn, kéo; sử dụng một trục lăn để chia sợi ra hai bên; dịch chuyển giàn chén sợi dài không cần có mặt bích 2 đầu, tạo ra ống chứa sợi có hình trái bom, chứa được nhiều sợi hơn. Hệ thống dịch chuyển giàn chén được thiết kế tự động, khống chế mức cao, khống chế mức thấp bằng công tắc hành trình thay đổi chiều quay của một môtơ công suất nhỏ để cuộn và thả xích kéo. Máy có thiết kế thêm hệ thống dịch chuyển; thiết kế hệ thống tự động dừng máy khi có sợi bị đứt, tránh lãng phí sợi bị cuốn rối phải cắt bỏ, hệ thống tự động sử dụng mạch bán dẫn điều khiển rơle cắt điện khởi động từ môtơ sẽ dừng. 11 https://thuviensach.vn 2. Tính hiệu quả Sử dụng máy xe sợi cải tiến giúp tăng năng suất từ 1,3-1,5 lần so với máy kiểu cũ; tiết kiệm được 30% công suất tiêu thụ; máy sử dụng ống chứa sợi bằng ống nhựa PVC (ống dẫn nước) dễ kiếm, dễ mua, chứa được nhiều sợi hơn. 3. Khả năng áp dụng Máy xe sợi cải tiến ứng dụng hiệu quả trong xe sợi cước cho nghề dệt lưới; xe sợi vải để làm chỉ may. 12 https://thuviensach.vn MÁY THU HOẠCH CÀ PHÊ, PHÁT CỎ Tác giả: ĐỖ ĐỨC QUANG và ĐỖ ĐỨC SÁNG Địa chỉ: 216 Trường Chinh, phường Trà Bá, thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai Điện thoại: 02693820117; 0913471904 1. Tính mới của giải pháp Máy thu hoạch cà phê, phát cỏ được thiết kế dựa trên sự kết hợp hai loại máy là máy cắt cỏ đeo lưng và máy thu hoạch cà phê của Brazil. Máy này có thể hoạt động với 2 chức năng là thu hoạch cà phê và phát cỏ. Tính mới của giải pháp máy thu hoạch cà phê, phát cỏ là thay thế động cơ truyền động từ dạng cầm tay sang dạng đeo lưng để chuyển trọng tâm của sức nặng động cơ đặt ở cánh tay sang vai để người sử dụng có thể thao tác máy dễ dàng và ổn định hơn. Ngoài ra, máy còn có sự cải tiến bàn tay thu hoạch cà phê từ 5 ngón sang 3 ngón để máy hoạt động linh hoạt hơn, phù hợp với cây cà phê Robusta. 13 https://thuviensach.vn 2. Tính hiệu quả Qua thực tế cho thấy người trồng cà phê nếu thuê nhân công thu hái cà phê thì 01 nhân công trong 01 ngày chỉ thu hái được 150-200 kg cà phê tươi. Đối với máy, 01 người thao tác máy cùng với 02 người phụ kéo bạt và cho cà phê vào bao tải thì 01 ngày thu hoạch được 1.200-1.500 kg cà phê tươi, tiêu hao 2,5 lít nhiên liệu/ngày. Như vậy máy thu hoạch cà phê, phát cỏ có thể thay thế cho khoảng 07 công lao động trong 01 ngày. Tính sơ bộ chi phí nhiên liệu là 2,5 lít nhiên liệu/ngày và chi phí khấu hao cho máy gần bằng chi phí thuê 01 nhân công/ngày. Tiền thuê nhân công tính hiện tại sẽ lợi khoảng 450.000 đồng/ngày. Tính toán sơ bộ 01 ha cà phê thu được 200 kg cà phê tươi. Trong khi đó, 01 công hái tay/ngày sẽ hái được khoảng 200 kg cà phê tươi, vậy 01 ha sẽ mất 100 ngày - tương đương 100 công/ngày. Nếu thu hái bằng máy sẽ mất khoảng 14 ngày tương đương với 56 công/ngày (giảm được 40% công). Chi phí cho cách thu hái bằng tay cho 01 ha là: 100 công x 150.000 đồng/công = 15.000.000 đồng; Chi phí cho cách thu hái bằng máy cho 01 ha là: 56 công x 200.000 đồng/công = 11.200.000 đồng; Như vậy, sử dụng máy sẽ giảm được chi phí là 3.800.000 đồng/ha. Vậy chỉ cần thu hái trên 1,5 ha thì chi phí đã giảm được hơn 5.700.000 đồng trừ chi phí để mua máy thì đã lãi 700.000 đồng. 14 https://thuviensach.vn 3. Khả năng áp dụng Diện tích cà phê ở Tây Nguyên khoảng 463.354 ha, nếu sử dụng máy thu hoạch cà phê, phát cỏ có thể giảm được khoảng 40% công thu hái, làm lợi kinh tế, có thể chủ động thu hoạch cà phê mà ít bị phụ thuộc vào việc thuê mướn lao động. 15 https://thuviensach.vn DÉP ĐI TRÊN RUỘNG BƯNG Tác giả: NGUYỄN VĂN CÓ Địa chỉ: thôn Văn Kê, xã Tân Thành, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận Điện thoại: 0974122673 1. Tính mới của giải pháp Thay thế các phương thức canh tác truyền thống, giúp cho người dân sản xuất theo hướng hiện đại, bền vững, sử dụng lâu dài. Đặc biệt không ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động; giảm chi phí và đem lại hiệu quả kinh tế cao. 2. Tính hiệu quả - Hiệu quả kinh tế: Giải pháp này góp phần vào việc thay đổi cách làm từ sản xuất manh mún sang phương thức sản xuất hiện đại, góp phần vào việc chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi, mở mang ngành nghề, tăng thu nhập kinh tế hộ, phát triển kinh tế ở địa phương - Hiệu quả xã hội: Tạo ra thói quen cho người nông dân trong việc sản xuất theo hướng hiện đại, bền vững, bảo vệ sức khỏe cho người nông dân, bảo vệ môi trường phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng, làm 16 https://thuviensach.vn ra nhiều sản phẩm phục vụ nhu cầu đời sống, góp phần thực hiện tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp - nông thôn, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, nâng cao điều kiện sống và sinh hoạt gia đình, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu xóa đói, giảm nghèo, nâng cao dân trí ở địa phương. 3. Khả năng áp dụng Giải pháp dễ thực thi, dễ ứng dụng trong tất cả các khâu của quá trình sản xuất như cuốc, gieo, gặt... Hiện nay, giải pháp này đang được ứng dụng ở hầu hết các hộ nông dân trồng lúa trên ruộng bưng của xã Tân Thành và được phổ biến trên địa bàn tỉnh Bình Thuận nói riêng và cả nước nói chung. 17 https://thuviensach.vn TỜI PHỤ TRỢ KÉO LƯỚI (LƯỚI GIĂNG) Tác giả: MAI TÂN Địa chỉ: tổ dân phố Bích Đầm, phường Vĩnh Nguyên, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Điện thoại: 0983103978 1. Tính mới của giải pháp Sử dụng tời phụ trợ kéo lưới giúp tiết kiệm thời gian; giảm chi phí thuê nhân công; tăng năng suất khai thác, tăng doanh thu và lợi nhuận cho tập thể; thích nghi với mọi điều kiện thời tiết. 2. Tính hiệu quả Sử dụng tời kết hợp với máy nổ để phụ trợ kéo lưới mang lại hiệu quả kinh tế như sau: - Giảm thời gian kéo lưới và thả lưới xuống còn 1/2 so với thời gian làm thủ công trước đây; tăng số lần làm trong ngày; giảm nhân công; giảm chi phí sản xuất. - Chi phí thuê lao động giảm. Dùng tời phụ trợ kéo lưới hằng năm tiết kiệm kinh phí thuê nhân công cho hợp tác xã từ 120-140 triệu đồng so với kéo lưới thủ công (kéo lưới thủ công thường sử dụng từ 39-43 lao động, trong khi đó dùng tời phụ trợ 18 https://thuviensach.vn kéo lưới chỉ cần từ 32-35 lao động nhưng làm một vác lưới rất nhẹ nhàng và rất nhanh). - Tăng năng suất và sản lượng, tăng doanh thu và lợi nhuận cho tập thể. 3. Khả năng áp dụng Hiện nay, Hợp tác xã Bích Hải và các đơn vị làm nghề khai thác đầm đóng trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa đang ứng dụng phương pháp này rất có hiệu quả. Đây là phương pháp có thể được áp dụng rộng rãi trong nông dân. 19 https://thuviensach.vn HỆ THỐNG TƯỚI NƯỚC ĐIỀU KHIỂN TỪ XA VÀ PHA THUỐC TỰ ĐỘNG Tác giả: NGUYỄN PHÚ THẠNH Địa chỉ: xã Vĩnh Thới, huyện Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp Điện thoại: 0919202829 1. Tính mới của giải pháp Tích hợp sim số trên bộ điều khiển để thực hiện chức năng tắt/mở hệ thống, khi dùng bất kỳ điện thoại nào gọi đến số tích hợp sẵn trên bộ điều khiển sẽ kích hoạt đóng/mở điện để môtơ vận hành bơm nước tưới. Tự động pha thuốc và được điều khiển từ xa. Hệ thống tưới nước điều khiển từ xa và pha thuốc tự động được sáng chế, lắp ráp hoàn toàn không giống bất kỳ một sản phẩm nào trên thị trường hiện nay, chưa từng xuất hiện trên thị trường, chưa công bố trên các phương tiện thông tin chính thức, chưa đăng ký bản quyền phát minh sáng chế. Cấu trúc, hệ thống vận hành, công dụng hoàn toàn mới. 2. Tính hiệu quả Giải pháp mang lại lợi ích kinh tế, xã hội được đánh giá rất cao trong sản xuất, góp phần tiết kiệm thời gian, giảm số người lao động, giảm chi phí sản xuất, không cần chạy ra chạy vào đóng cắt điện 20 https://thuviensach.vn và tắt mở máy, lượng thuốc và bơm nước vào phi hoàn toàn tự động không cần có người pha thuốc. Hệ thống do điều khiển tự động đã góp phần giảm nhân công lao động, chi phí sản xuất. Ngoài nhiệm vụ tưới nước, hệ thống sẽ tự động bơm thuốc vào bể chứa để pha và trộn hỗn hợp thuốc với nước, giúp người nông dân hạn chế rất nhiều việc tiếp xúc với thuốc bảo vệ thực vật. Để tưới nước cho 5 ha vườn của gia đình, trước kia một người phải dành thời gian từ 6-7 giờ để tưới, nay hệ thống này chỉ cần gần 1 giờ, có thể tưới cây, phun thuốc mà không cần phải có người ở nhà để điều khiển. 3. Khả năng áp dụng Giải pháp sáng chế hệ thống tưới nước điều khiển từ xa và pha thuốc tự động được hoàn thành và đưa vào sử dụng thử nghiệm được hơn 2 năm, phục vụ cho sản xuất mang lại hiệu quả rất cao. Giải pháp có khả năng áp dụng rộng rãi trong điều kiện hiện nay. 21 https://thuviensach.vn KHAY NHỰA BẢO VỆ BÓNG ĐÈN COMPACT Tác giả: NGUYỄN PHÚ VĂN Địa chỉ: thôn Đằng Thành, xã Mương Mán, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận Điện thoại: 0919112321 1. Tính mới của giải pháp Giải pháp khay nhựa bảo vệ bóng đèn compact được ứng dụng trong sản xuất thanh long. Khay nhựa có công dụng chống va đập gây bể vỡ bóng và chuột, côn trùng phá hoại. Đặc biệt, các khay nhựa có thể xếp chồng lên nhau nên việc vận chuyển rất dễ dàng. Giải pháp này được ứng dụng sẽ thay thế các phương thức thu gom bảo quản bóng đèn compact theo phương pháp truyền thống và tạo thói quen cho người dân sản xuất theo hướng hiện đại, bền vững, sử dụng lâu dài; không gây ô nhiễm môi trường, giảm chi phí sản xuất, đem lại hiệu quả kinh tế cao. 2. Tính hiệu quả - Hiệu quả kinh tế: Việc sử dụng khay nhựa bảo vệ bóng đèn compact vào sản xuất thanh long sẽ đem lại hiệu 22 https://thuviensach.vn quả kinh tế cao, đầu tư một lần sử dụng lâu dài. Giải pháp trên góp phần vào việc thay đổi từ cách làm sản xuất manh mún, sang phương thức sản xuất hiện đại, góp phần vào việc chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi, mở mang ngành nghề, tăng thu nhập kinh tế hộ, phát triển kinh tế ở địa phương. Đặc biệt phù hợp với các tiêu chí sản xuất thanh long bền vững theo tiêu chuẩn VietGAP. Theo khảo sát, chi phí công lao động để thu gom trên 500 bóng đèn/lần (chưa tính đến rủi ro do va đập làm bể vỡ bóng đèn), theo phương pháp truyền thống phải mất 03 công x 150.000 đồng/công = 450.000 đồng; trong khi đó phương pháp mới chỉ mất 01 công x 150.000 đồng/công =150.000 đồng. Như vậy, so sánh giữa hai phương pháp truyền thống và phương pháp mới nếu tính hiệu quả kinh tế về chi phí công lao động thu gom bóng đèn thì sẽ cho mức chi phí thấp hơn so với phương pháp mới với phương pháp truyền thống. Ngoài ra, phương pháp mới cũng có độ an toàn chống bể vỡ cao hơn. - Hiệu quả xã hội: Tạo thói quen cho người nông dân trong việc sản xuất theo hướng hiện đại, bền vững, bảo vệ môi trường phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng làm ra nhiều sản phẩm phục vụ nhu cầu đời sống, góp phần thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn; tăng năng suất, giảm chi phí, tăng thu nhập và giải quyết việc làm cho người lao động, nâng cao điều kiện sống và sinh hoạt gia 23 https://thuviensach.vn đình, góp phần đưa cây thanh long thực sự là một trong những cây chủ lực của tỉnh Bình Thuận. 3. Khả năng áp dụng Giải pháp dễ ứng dụng và có khả năng phổ biến rộng rãi trên địa bàn tỉnh Bình Thuận nói riêng và cả nước nói chung, kể cả các nhà máy đang sản xuất kinh doanh bóng đèn compact. Hiện nay, khuôn mẫu đặt hàng của sản phẩm đã được thiết kế cho nhà máy nhựa để sản xuất và đang được cung cấp trên địa bàn tỉnh Bình Thuận, các huyện trong tỉnh với giá bán dao động từ 80.000-100.000 đồng/khay. Với giá cả hợp lý cùng với sự tiện lợi, độ bền và hiệu quả kinh tế của sản phẩm mang lại, nên khay nhựa bảo vệ bóng đèn compact được đông đảo hộ nông dân trồng thanh long ủng hộ, hài lòng. 24 https://thuviensach.vn MÁY CẮT XAY CÂY CHUỐI Tác giả: NGUYỄN ÚT Địa chỉ: thôn Cây Xoài, xã Suối Tân, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa Điện thoại: 0977641081 1. Tính mới của giải pháp Vận hành máy chỉ cần một người, máy cắt xay cây chuối có cơ chế vận hành đơn giản, tiêu thụ ít điện năng và đặc biệt máy chỉ cần một người vận hành nên giảm được chi phí công lao động; máy được chế tạo từ các nguyên liệu phế phẩm sẵn có ở địa phương. Máy dễ lắp đặt, dễ vận chuyển. 2. Tính hiệu quả Máy cắt xay cây chuối năng suất cắt xay được từ 10-15 cây chuối/giờ, được khoảng 200-300 kg sản phẩm với chi phí công lao động là 40.000 đồng; trong khi đó làm theo phương pháp thủ công trong 8 giờ mới sản xuất được khoảng 200-300 kg sản phẩm bằng với chi phí một công lao động là 150.000 đồng. Như vậy, so với phương pháp thủ công, phương pháp sử dụng máy cắt xay cây chuối cho năng suất cao hơn và tiết kiệm được rất nhiều công lao động. 25 https://thuviensach.vn 3. Khả năng áp dụng Máy cắt xay cây chuối phục vụ cho gia đình chăn nuôi gia súc, gia cầm, nhất là những hộ nông dân chăn nuôi có quy mô lớn. 26 https://thuviensach.vn MÁY ĐẬP LON PHẾ LIỆU Tác giả: NGUYỄN ĐỨC TRÍ Địa chỉ: thôn Lập Định, xã Cam Hòa, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa Điện thoại: 0787754771 1. Tính mới của giải pháp Máy đập lon phế liệu vận hành đơn giản, nhẹ nhàng, chỉ cần một người đứng máy, điện năng tiêu thụ ít. Máy được chế tạo từ các nguyên liệu sẵn có là các phế phẩm của các cơ sở hàn điện. Máy dễ lắp đặt, dễ vận chuyển. 2. Tính hiệu quả Vì được chế tạo từ các phế phẩm sẵn có nên giá thành máy rẻ, chỉ có 3.000.000 đồng/máy. Dùng máy này không mất sức lao động, năng suất cao, đạt hiệu quả gấp 15 lần so với việc đập lon phế liệu bằng búa. Máy có khả năng đập lon phế liệu rất nhanh, không bị nghẹn lon. Máy chỉ cần một nhân công vận hành và đập được 15.000 lon/giờ; trong khi đó trước đây phải cần tới 15 người mới đập được 15.000 lon/giờ. Khi vận hành máy ít gây tiếng ồn hơn là ngồi đập thủ công; khi lon được đập ra chất vào bao chứa gọn gàng hơn tạo điều kiện 27 https://thuviensach.vn thuận lợi cho việc vận chuyển không bị cồng kềnh và va quệt. Khi vận hành máy, công nhân không bị thương tích như công nhân ngồi dùng búa đập, rất dễ bị trúng tay hoặc văng mảnh găm vào người gây thương tích. 3. Khả năng áp dụng Máy chuyên dùng để đập lon phế liệu ở các đại lý thu mua phế liệu. Hiện nay, sản phẩm sáng chế đã được bán ở tỉnh Khánh Hòa và tỉnh Phú Yên. Với những điểm mới và tính hiệu quả nêu trên, giải pháp máy đập lon phế liệu có khả năng áp dụng rộng rãi trên các địa phương của cả nước. 28 https://thuviensach.vn MÁY ÉP SẤY CÁM VIÊN Tác giả: ĐINH VĂN SƠN Địa chỉ: ấp 1, xã Long Cang, huyện Cần Đước, tỉnh Long An Điện thoại: 02723883593 1. Tính mới của giải pháp Dựa trên máy xay cá, thịt mà bà con đã sử dụng từ trước đến nay. Đồng thời tăng công suất của bộ phận ép lên để có thể xay, ép được những nguyên liệu cứng như vỏ ốc, đầu cá, xương cá. Một cối ép có động cơ môtơ từ 2-3 sức ngựa tùy cối cám lớn nhỏ. Một sắt xi cao 60-70 cm, lắp môtơ chạy 1.400 vòng/phút. Cho nguyên liệu vào phễu nó sẽ tự động chạy xuống ở dạng tròn dài, để nguyên sấy khô, sau đó sẽ dần dần tự gãy vừa kích cỡ hoặc sử dụng dây cắt viên theo kích cỡ mong muốn. Cối cám không nối liền với bộ phận sấy, động cơ mở mắt riêng làm cho việc sấy trở nên dễ dàng hơn. 2. Tính hiệu quả - Hiệu quả kinh tế: Một máy sản xuất trung bình 800-1.000 kg cám viên/ngày, sử dụng 3 lao động thực hiện các công việc: vận hành máy, pha trộn nguyên liệu, đóng gói thành phẩm. 29 https://thuviensach.vn Cám nguyên liệu khô thành phẩm có giá là 6.000.000 đồng/tấn. Phụ phẩm, phế phẩm tươi có giá là 2.500.000 đồng/tấn. Sau khi ép sấy bốc hơi thì trọng lượng 1 tấn giảm xuống còn 300 kg. Chi phí nhân công cho 3 công lao động là 600.000 đồng. Tiền điện, hao mòn máy, khoáng, vi lượng = 150.000 đồng. Tổng chi phí là 9.050.000 đồng/1,3 tấn thành phẩm; trong khi đó chi phí cho việc sử dụng cám công nghiệp là 12.000.000 đồng/tấn. Lợi nhuận cao hơn so với sử dụng cám công nghiệp là hơn 40%. - Hiệu quả xã hội: Đáp ứng nhu cầu làm việc tại chỗ, tăng thu nhập, phát triển kinh tế cho gia đình; tận dụng nguồn thức ăn có sẵn từ các phụ phẩm, phế phẩm; sản phẩm làm ra không ảnh hưởng tới sức khỏe con người, không ảnh hưởng đến môi trường. Nguồn nguyên liệu đầu vào sẵn có đáp ứng nhu cầu của bà con trong tình hình giá thức ăn chăn nuôi ngày càng tăng cao. 3. Khả năng áp dụng Sản phẩm đã được đưa vào sử dụng từ tháng 3-2011 đến nay mà không gặp bất kỳ trở ngại gì và nhận được sự quan tâm, ủng hộ của bà con nông dân. 30 https://thuviensach.vn MÁY PHÂN LOẠI VẢI THIỀU KHÔ CẢI TIẾN Tác giả: LÝ NGỌC ĐÔNG Địa chỉ: bản Dốc Đơ, xã Canh Nậu, huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang Điện thoại: 0383915808 1. Tính mới của giải pháp So với máy phân loại vải thiều khô của xưởng cơ khí Lạng Giang là loại máy sản xuất hoạt động theo nguyên lý là dùng điện 3 pha, sàng lắc mạnh, nhất là khi máy sàng lắc vải khô làm cho vải bị va đập mạnh, nên bị vỡ nhiều, bị dập, chất lượng thấp, thì máy phân loại vải thiều khô cải tiến sử dụng nguyên lý dùng lồng quay đều, kích thước rộng 60 cm, chiều dài 1,6 m, chiều cao 1,2 m phù hợp với điều kiện sử dụng thủ công, làm tách từng loại theo kích cỡ một cách liên tục. Vải thiều khô được phân loại khỏi máy theo 3 vị trí khác nhau. 2. Tính hiệu quả - Hiệu quả kinh tế: Giảm công lao động, giảm chi phí so với thuê nhân công nhặt phân loại. Ví dụ như trước đây, mỗi một tấn vải thiều khô phải thuê tới 5 nhân công 31 https://thuviensach.vn trong một ngày và phải chi 150.000 đồng/người. Như vậy để phân loại được 1 tấn vải thiều khô thì phải bỏ ra 750.000 đồng chi phí. Nhưng nay với máy phân loại vải thiều khô cải tiến chỉ cần thuê có 4 nhân công trong một tiếng có thể phân loại được 2 tấn. - Hiệu quả xã hội: Diện tích trồng, thu hoạch chăm sóc cây vải thiều trong những năm tới sẽ tăng do áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, phương pháp cải tiến chế tạo máy móc phân loại vải thiều khô cải tiến cho năng suất cao, giảm công việc làm cho một bộ phận lao động nông thôn. 3. Khả năng áp dụng Giải pháp máy phân loại vải thiều khô cải tiến sau khi đưa vào ứng dụng được nhân dân địa phương đón nhận, đơn cử vụ vải khô năm 2012- 2013, có 6 hộ trong và ngoài xã sử dụng loại máy này. Một số xã thuộc huyện Tân Yên, Lạng Giang đã tìm đến đặt mua và sử dụng máy phân loại vải thiều khô cải tiến. 32 https://thuviensach.vn MÁY SÀNG VẢI ĐA NĂNG Tác giả: NGUYỄN XUÂN TÌNH Địa chỉ: xã Tân Sơn, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang Điện thoại: 0386418160; 02043792337 1. Tính mới của giải pháp Máy sàng vải đa năng vận hành bằng động cơ điện nên không tốn nhiều sức lao động của con người. Máy cho năng suất rất cao (đổ vải vào máy đầu này, ra đầu bên kia là vải đã được phân loại). Sản phẩm sau khi được sàng sẽ được phân loại theo 3 kích cỡ: to, nhỡ, nhỏ. Đây là điểm mới mà các loại máy khác cũng như nhặt bằng tay không thể làm được. Máy sau khi tiến hành sàng và phân loại vải có khả năng hỗ trợ được tất cả các khâu khác như: vào lò, đảo rờ vải khi sấy, ra lò, trộn hàng, đóng gói... mà các loại máy sàng trước đây không thể làm được. Máy còn có khả năng loại bỏ sạch phế phẩm ngay từ đầu, đặc biệt là những quả bị dập vỡ. 2. Tính hiệu quả - Hiệu quả kinh tế: Trung bình mỗi một lượng vải sấy khoảng 2 tấn quả khô nếu chỉ tính mua cùng giá, bán cùng giá thì dùng máy sàng vải đa năng đem lại lợi nhuận cao 33 https://thuviensach.vn hơn khoảng 3,5 triệu đồng so với các loại máy khác. Bình thường mỗi hộ sấy lượng vải bình thường trên địa bàn tỉnh Bắc Giang ở những lò có công suất trung bình mỗi vụ có thể dôi ra ít nhất từ 120 triệu đến 150 triệu đồng so với không dùng máy trong đó chưa tính sản phẩm làm ra bán được với giá cao hơn từ 10-25% giá trị. Trong khi chỉ tính riêng ở tỉnh Bắc Giang có cả hàng nghìn hộ tham gia sấy vải nhưng chỉ cần 70-80% hộ làm nghề sấy vải sử dụng máy sàng vải đa năng mỗi năm có thể đem lại hàng trăm tỷ đồng cho nhân dân. Chỉ cần đầu tư khoảng 12 triệu đồng/máy có thể dùng khoảng 30 năm với chi phí bình quân mỗi năm cho máy khoảng 400.000 đồng (chỉ bằng tiền công khoán cho 3 người nhặt vải vỡ trong 1 ngày). Giảm thiểu nhân công lao động do máy có thể thay thế nhiều lao động thủ công, rút ngắn thời gian sấy của từng lô hàng, giảm nhiên liệu (than đốt lò); rút ngắn thời gian đóng gói, ra lò, nhân công nhặt bỏ quả vỡ... Nâng cao chất lượng quả vải sấy mà bình thường làm thủ công không làm được. Đáp ứng được yêu cầu của khách hàng tiêu thụ, do độ khô đồng đều. Giúp nhà chế biến có thể cất trữ lâu trong kho, bán được giá cao. - Hiệu quả xã hội: Giúp bà con trồng vải yên tâm tiêu thụ được số vải kém chất lượng, quả nhỏ, chàm, mã xấu, gai 34 https://thuviensach.vn góc khó bán trong phạm vi rộng lớn; góp phần giúp người chế biến vải có lãi, tăng khả năng cất trữ vải khô trong kho để chờ giá cao hoặc khi khó bán... - Hiệu quả môi trường: Do sử dụng động cơ điện nên máy không gây ô nhiễm môi trường, bên cạnh đó khi chế tạo máy còn tận dụng được các phế liệu gia công. 3. Khả năng áp dụng Đến nay đã có hơn 50 hộ được chuyển giao công nghệ và được phổ biến, giới thiệu trên một số báo và đài truyền hình trung ương và địa phương. Máy có thể ứng dụng cho tất cả các vùng có quả vải chất lượng kém phải sấy khô để bán như ở huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương và các vùng lân cận; một số huyện của tỉnh Lạng Sơn như Hữu Lũng, Đình Lập, Chi Lăng; một số huyện của tỉnh Thái Nguyên; một số huyện của tỉnh Bắc Giang... Ngoài việc sử dụng hỗ trợ sấy vải, máy có thể sử dụng trong sàng phân loại nhãn sấy cả quả, thảo quả sấy và một số hạt khác bằng cách thay đổi mắt sàng phù hợp. Đến nay đã có hơn 30 hộ được chuyển giao kỹ thuật ứng dụng vào sản xuất. 35 https://thuviensach.vn MÁY XẮT KHOAI, SẮN VẬN HÀNH BẰNG MÔTƠ ĐIỆN Tác giả: TRẤN NGHIÊU CANG Địa chỉ: thôn Ngọc Mỹ, xã Tam Phú, thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam Điện thoại: 0935307482 1. Tính mới của giải pháp Máy xắt khoai, sắn vận hành bằng môtơ điện khắc phục được những nhược điểm của bàn xắt thủ công trước đây. Sản phẩm cho ra đồng đều, đẹp và nhanh gọn; không gây nguy hiểm cho người sử dụng như bàn xắt thủ công; thao tác nhanh gọn, giảm sức lao động, mọi người có thể vận hành và sử dụng được; giúp cho nhà nông có thời gian làm các việc khác; giá thành của máy hợp lý. 2. Tính hiệu quả Với các dụng cụ xắt khoai, sắn thủ công thì máy xắt khoai, sắn bằng môtơ điện hoàn toàn tiện lợi và hiệu quả khi sử dụng; giải phóng được sức lao động, tiết kiệm nhân công. Trong 1 giờ một công nhân có thể xắt xong 2 tấn khoai, sắn củ với máy xắt khoai, sắn vận hành bằng môtơ điện (máy thủ công trước đây phải mất 2 công lao động), sản phẩm khoai, sắn 36 https://thuviensach.vn lát đều, đẹp. Điện năng máy tiêu thụ không đáng kể so với hiệu quả máy đem lại. Với giá thành hợp lý, chỉ 2.500.000đ/cái, máy xắt khoai, sắn vận hành bằng môtơ điện mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người sử dụng, nhất là đối với những hộ đầu tư trồng khoai, sắn với diện tích lớn không phải vất vả trong việc xử lý sản phẩm trước khi tiêu thụ. 3. Khả năng áp dụng Giải pháp máy xắt khoai, sắn vận hành bằng môtơ điện giải quyết được phần nguy hiểm khi dùng bàn xắt thủ công; vận hành máy dễ dàng và không nguy hiểm (trẻ em học lớp 5 trở lên có thể vận hành và phụ giúp bố mẹ cho khoai, sắn vào họng máy mà không tốn sức lực và không nguy hiểm). Máy được nhiều hộ nông dân trong thôn và các địa phương khác ủng hộ và đặt hàng sản xuất. 37 https://thuviensach.vn MÁY XẮT MÌ (SẮN) ĐA NĂNG Tác giả: NGUYỄN THÍ Địa chỉ: thôn Trung Hiệp II, xã Cam Hiệp Bắc, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa Điện thoại: 0382553761 1. Tính mới của giải pháp Máy xắt mì (sắn) đa năng có quy trình vận hành đơn giản, chỉ cần 4 người là có thể vận hành máy. Hai người có nhiệm vụ chuyển mì tươi đổ lên khay đựng mì, máy nổ tạo ra độ rung, mì tự động rơi xuống mâm xắt. Người thứ ba điều khiển hộp số di chuyển máy xắt tới hoặc lui để điều chỉnh mì lát phơi trên bạt cho thích hợp. Người thứ tư dùng chân điều chỉnh máy để cán mì mỏng, giúp mì mau khô. Ngoài ra, dùng máy xắt mì đa năng không cần một địa điểm sân phơi rộng; có thể di chuyển đến tất cả các khu vực đồi núi cao mà các phương tiện khác không đến được. Đây là điểm mới cũng là điểm quan trọng nhất của máy xắt mì đa năng này. Đặc biệt, sau khi thu hoạch hết mùa vụ tháo rời bộ phận mâm xắt mì ra khỏi xe là máy có thể trở thành một chiếc xe chở nước phun thuốc trên các triền đồi. 38 https://thuviensach.vn 2. Tính hiệu quả Giảm chi phí thuê công lao động bởi máy xắt rất nhanh (xắt được 5 tấn/ngày), tiết kiệm được rất nhiều công lao động. Ngoài ra còn giảm được chi phí nhân công chuyển mì xắt lát đến sân phơi vì máy vừa đi vừa xắt. Ví dụ: Trước đây, muốn xắt 30 tấn mì tươi thì phải cần 30 công lao động trực tiếp. Nhưng khi sử dụng máy xắt mì đa năng thì chỉ cần 2 công lao động và 480.000 đồng tiền nhiên liệu và người nông dân còn thu được lãi 3.120.000 đồng/1 ngày. Chi phí sáng chế cho máy mới là 12 triệu đồng. Sử dụng máy xắt mì đa năng còn giảm thiểu ô nhiễm môi trường, giảm bớt chất thải ra ngoài không khí. 3. Khả năng áp dụng Giải pháp máy xắt mì (sắn) đa năng có khả năng ứng dụng rộng rãi cho tất cả các hộ nông dân trồng mì trên đất bằng hoặc đất dốc. 39 https://thuviensach.vn MÁY TÁCH HẠT ĐA NĂNG Tác giả: NGUYỄN ĐÌNH TƯỜNG Địa chỉ: ấp Vĩnh An, xã Bình Giã, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Điện thoại: 0983881179 1. Tính mới của giải pháp Máy tách hạt đa năng là tổng hợp các loại máy tách hạt thu hoạch nông sản được sáng tạo theo từng phần của từng loại máy hợp lại như sau: - Phần đầu là phần nhận nguyên liệu được chế tạo như phần nhận nguyên liệu dạng hạt, dạng trục xoắn vít, nhưng trống đập, lồng sốc lớn hơn khoảng 2 tấc, đường kính dài 25 cm với bước trục vít 8-10cm, nên có thể nhận được nhiều loại nguyên liệu dạng gié, bông, trái đậu các loại từ máng cấp mà không bị nghẽn. Trục vít này còn nhận nhiệm vụ đẩy nguyên liệu sang phần chính. - Phần giữa là phần chính của máy dài 140cm, với độ dài này kết hợp với tốc độ 600 vòng/phút và bước móc 4 cm được hàn xoắn ốc vào trục, các gié, bông, trái được nhanh chóng tách hạt ra và lọt qua sàng từ 10-12 ly. Phần đầu móc chà sạch những 40 https://thuviensach.vn hạt mẩy, chắc. Phần sau sẽ tuốt các hạt lép hơn và các hạt còn lại. Phần chính của máy được kết hợp với các loại máy chà sát, và đánh móc làm cho hạt không bị trầy xước vỏ lụa hay bị vỡ ra. - Phần cuối của máy dài khoảng 15cm được kết hợp như máy phóng lúa để phun các loại vỏ đã tách hết hạt. 2. Tính hiệu quả - Hiêu quả kinh tế: Khi áp dụng những cải tiến kỹ thuật vào máy tách hạt đa năng đem lại hiệu quả kinh tế rất lớn cho người sử dụng, chỉ cần bỏ tiền mua một máy nhưng áp dụng cho nhiều loại nông sản khác nhau và hiệu quả gấp 2-3 lần. Nhờ cấu tạo máy thoáng, tạo lực nhanh nên máy chỉ cần dùng một động cơ 1 pha tương đối thấp (1kW) không những tiết kiệm điện mà còn sử dụng được ở những nơi xa nguồn điện, hiệu số điện thế không đủ, đảm bảo cho người dân dễ sử dụng thay vì trước đây phải dùng động cơ 3kW. - Hiệu quả xã hội: Máy tách hạt đa năng giải quyết được những tồn đọng trong thu hoạch nông sản, nông sản thu hoạch về không phải để lâu nên không bị lên nấm, kém phẩm chất. 41 https://thuviensach.vn 3. Khả năng áp dụng Máy tách hạt đa năng được áp dụng cho nhiều loại nông sản nên rất tiện lợi cho người nông dân, giải quyết được hết những nông sản thu hoạch trong ngày mà không phải chờ đợi. 42 https://thuviensach.vn MÁY THÁI CỦ HÀNH, TỎI Tác giả: NGUYỄN VĂN SÀNH Địa chỉ: thôn Thượng Dương, xã Nam Trung, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương Điện thoại: 0375202008 1. Tính mới của giải pháp Điểm nổi trội nhất và cũng là sáng tạo nhất của máy chính là việc dùng lưỡi dao có hình bầu dục thay thế cho lưỡi dao thẳng. Với lưỡi dao thẳng chỉ có tác dụng thái nên sẽ khó bóc được vỏ, đồng thời làm vỏ hành bám dính vào dao. Còn lưỡi dao có hình bầu dục có thể bóc và đẩy hoàn toàn vỏ hành qua nắp trượt ra ngoài máy. Máy được chế tạo từ chuyển động tròn chuyển sang chuyển động thẳng dựa trên cơ chế hoạt động của tàu hỏa. Máy sử dụng động cơ điện 1 pha công suất động cơ điện một ngựa (bằng 0,75 W). 2. Tính hiệu quả Sử dụng máy này, củ hành, củ tỏi được thái có những lát cắt đều tăm tắp, không gây hao hụt, năng suất thái từ 6/8 tạ hành, tỏi/giờ, trong khi đó, nếu thái bằng phương pháp thủ công thì người nông dân chỉ thái được từ 16-18 kg hành, tỏi/ngày, 43 https://thuviensach.vn máy sẽ tự động thái hành, tỏi với công suất cao mà sản phẩm thu được không bị nát. Các cơ sở dùng máy có doanh thu gấp hàng chục lần các cơ sở sử dụng phương pháp thủ công, bởi khi sản xuất không cần nhiều lao động, đảm bảo sức lao động lâu dài không bị cực nhọc. Khuyến khích các vùng trồng nhiều hành, tỏi ổn định giá cả cho nhà nông. Một chiếc máy chạy 1 ngày bằng từ 20-50 người làm bằng tay. Giải pháp này hỗ trợ rất tích cực cho nhà nông trong việc tiêu thụ nông sản, không lo về nhân lực khi đến thời vụ, hợp đồng chế biến đảm bảo đúng thời gian. 3. Khả năng áp dụng Giải pháp đã được ứng dụng vào sản xuất với tính khả thi cao và đã chuyển giao công nghệ cho các nơi như: Hải Dương, Hải Phòng, Hưng Yên, Hòa Bình, Thái Bình, Phú Thọ, Hà Nội, Quảng Ninh, Lạng Sơn..., thậm chí sang cả các nước như Trung Quốc, Lào, Inđônêxia, Thái Lan và đều nhận được những phản hồi rất tốt. 44 https://thuviensach.vn MÁY TỜI VẬN CHUYỂN HÀNG HÓA Tác giả: NGUYỄN HỮU Địa chỉ: 44 Mimosa, phường 10, thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng Điện thoại: 0907624083 1. Tính mới của giải pháp Ngoài việc có thể vận chuyển người qua sông, suối khi mưa lũ, máy tời vận chuyển hàng hóa còn có thể vận chuyển hàng hóa, sản phẩm quanh vườn; vận chuyển hàng hóa trong vùng đồi núi hiểm trở; giải quyết ổn thỏa cho các loại hàng hóa không bị lệ thuộc vào thời tiết, lấn đường giao thông. Đây là phương tiện vận chuyển hữu hiệu nhất mang tính chất bền vững lâu dài. Đối với vùng có điện lưới, một hệ thống máy tời sẽ gồm một môtơ 2-3 ngựa (có thể dùng máy nổ để thay thế), một giàn cơ điều khiển, hai trụ bê tông kiên cố ở hai đầu và có treo ròng rọc (nếu không kiên cố thì dùng trụ sắt hoặc cây rừng), một dây cáp cái (cáp lớn) và một dây cáp nhỏ cùng một “cabin” (tời). Dây cáp lớn dùng để treo “cabin”, còn dây cáp nhỏ để kéo cho “cabin” di chuyển. Trên hệ thống còn được lắp đặt bộ thắng 45 https://thuviensach.vn để điều khiển “ca bin” chạy nhanh, chậm hoặc cho dừng theo ý muốn. 2. Tính hiệu quả - Hiệu quả kinh tế: Trong lĩnh vực sản xuất, khai thác, khâu vận chuyển hàng hóa tập trung đến một địa điểm thuận lợi là hết sức tốn kém hoặc thậm chí phải bỏ ra chi phí rất lớn để mở đường giao thông. Vì vậy, giải pháp máy tời vận chuyển hàng hóa tuy đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao, giảm đi rất nhiều chi phí. Để vận hành hệ thống cáp treo này chỉ cần 2 người: 1 người đứng ở trụ đầu đi để chất hàng hóa vào “cabin” và cho vận hành, người còn lại đứng ở điểm đến để cho hàng hóa xuống. Một lượt vận chuyển hàng hóa trên 100 m cáp treo với thời gian chỉ từ 1-2 phút. - Hiệu quả xã hội: Giải quyết phương tiện vận chuyển cho nhiều đối tượng đang sản xuất hoặc khai thác trong những vùng rừng núi. Không phải chặt phá cây rừng để mở đường giao thông cho các phương tiện xe vận tải. Góp phần bảo vệ môi trường, thiên nhiên. 3. Khả năng áp dụng Giải pháp máy tời vận chuyển hàng hóa đã được áp dụng vận chuyển cho nhiều đối tượng. 46 https://thuviensach.vn Đến nay đã lắp đặt được hơn 100 hệ thống cáp treo có độ dài từ 100-1.000 m cho bà con ở địa phương và các tỉnh Gia Lai, Đắk Nông, Bình Phước. Ngoài ra, giải pháp này còn được áp dụng cho các trang trại. 47 https://thuviensach.vn MÁY XỚI CẢI TIẾN Tác giả: ĐỖ TẤN BẢY Địa chỉ: 291 Trần Hưng Đạo, khu vực 3, phường 5, thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang Điện thoại: 0907313678 1. Tính mới của giải pháp Máy xới cải tiến với thiết kế cho bánh lồng nằm phía trước, bông xới nằm phía sau, khi hoạt động, bông xới sẽ xới đất trước (khác với cách đặt bông xới phía trước, bánh lồng phía sau như kiểu máy hiện có trên thị trường). Khi máy quay đầu lại, bông xới tiếp tục xới hàng tiếp theo, lúc này bánh lồng làm tơi đất ở hàng đã xới trước đó. Cách làm này giúp đất tơi xốp, nhuyễn hơn, cây lúa dễ bám rễ cũng như hấp thụ tốt chất dinh dưỡng. Do bông xới cũng được thiết kế có nhiều răng dày hơn, làm đất được xới nhỏ; gai sắt trong bánh lồng được đặt xéo giúp cho việc trục đất hiệu quả và tơi nhỏ hơn. Trọng lượng máy nhẹ 800 kg, xới đất phẳng đẹp, không nổi vòng khi xới qua góc, xới được đất mùa hè thu (mùa này thường rất khó xới vì máy cắt thổi rơm không đổ được rơm). 48 https://thuviensach.vn Phụ tùng thay thế máy luôn có sẵn, máy có nhiều chức năng sử dụng, khi không xới có thể kéo lúa, trang đất, trục đất... 2. Tính hiệu quả - Hiệu quả kinh tế: Máy xới cải tiến nhỏ gọn, dễ di chuyển ở những cánh đồng lầy lội; có khả năng làm đất tơi xốp, giúp cây lúa dễ bám rễ, hấp thụ tốt chất dinh dưỡng và giá thành lại rẻ hơn các loại máy khác trên thị trường, giúp giảm chi phí đầu tư cho sản xuất. Ngoài xới đất, máy có thể áp dụng sang nhiều công việc khác như kéo lúa, trang đất... sẽ góp phần tăng năng suất lao động, mang lại hiệu quả kinh tế cao. - Hiệu quả xã hội: Giải pháp góp phần xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội. 3. Khả năng áp dụng Do chiếc máy xới được cải tiến nhỏ gọn, dễ di chuyển trên đồng ruộng lầy lội, làm đất trồng tơi xốp hơn, giá thành rẻ so với máy hiện có trên thị trường nên được nhiều nông dân ở Hậu Giang, Bạc Liêu, Sóc Trăng và một số hộ nuôi tôm ở Kiên Giang lựa chọn từ nhiều năm nay. 49 https://thuviensach.vn MÁY XỚI ĐẤT LÀM BỒN CÀ PHÊ Tác giả: NGUYỄN HỮU Địa chỉ: 44 Mimosa, phường 10, thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng Điện thoại: 0907624083 1. Tính mới của giải pháp Máy có thiết kế gọn nhẹ, làm bằng 4 miếng tôn phẳng, dày 3 ly. Thân máy được chia làm 2 phần, phần thứ nhất là hộp sơ cấp dùng để gắn một cốt chiều lực từ động cơ máy nổ, hai kỳ dung tích xi lanh từ 40-42 ly. Phần thứ 2 là hộp thứ cấp nhân được chuyển từ hộp sơ cấp làm giảm bớt vòng quay của máy bằng 4 bánh răng, một sợi sên cùng 2 chiếc nhông tạo ra lực cuối cùng thông qua một cốt đến bộ răng xới. Bộ răng xới được thiết kế từ 2 miếng tôn uốn cong thành 2 nửa hình tròn bao bọc hạn chế khi đất bắn ra không làm hại cây và gây nguy hiểm đến người điều khiển. Từ giữa thân hộp sên thứ cấp được gắn một ống sắt uốn cong để làm tay điều khiển, có nhiều mức để nâng lên hạ xuống theo vóc dáng người điều khiển cao hay thấp. 2. Tính hiệu quả Máy cấu tạo gọn nhẹ được lắp động cơ có dung tích xi lanh từ 40-42 ly của máy cắt cỏ, thao tác 50 https://thuviensach.vn chức năng làm được nhiều việc trong sản xuất nông nghiệp như: đào hố, bón phân cà phê, xới rãnh luống, trộn phân mặt rò, sạc cỏ, xới tơi đất... ít tiêu hao nhiên liệu, phụ tùng máy dễ thay thế. 3. Khả năng áp dụng Qua quá trình nghiên cứu thử nghiệm đào hố bón phân cà phê, một lao động và máy thời gian 1 ngày làm được 5 sào cho bón phân chuồng, vừa tận dụng lá rụng cào lấp lại hố tạo thêm độ xốp cho đất, chủ động được thời gian, không phụ thuộc vào thời tiết phải chờ mưa, vì các loại phân bón đều được đào hố, bón xong được lấp kín, không sợ bốc hơi hoặc thất thoát do những điều kiện khác, giảm bớt được nhiều chi phí và nhân công, tránh sự rủi ro khi nông sản rớt giá. Chiếc máy xới khá gọn nhẹ, có thể gập xếp lại và mang vác được nên rất thuận tiện cho sử dụng. 51 https://thuviensach.vn THIẾT BỊ BĂNG TẢI TỰ HÀNH Tác giả: QUÁCH VĂN DŨNG Địa chỉ: xã Hợp Thịnh, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang 1. Tính mới của giải pháp Thiết bị băng tải tự hành được lắp thêm bánh lồng sắt gắn với hệ thống chuyển động nên có khả năng di chuyển được mà không cần dùng sức người để đẩy như trước khi cải tiến (cải tiến hai bánh lốp hơi thay bằng bánh sắt). Thiết bị băng tải tự hành được thiết kế hệ thống gầu xúc và hệ thống chuyển động nên có thể bốc vật liệu: than, cát, sỏi... mà không cần công nhân bốc lên như băng tải chưa cải tiến (cải tiến mới toàn bộ). Thiết bị băng tải tự hành còn được thiết kế hệ thống vô lăng điều khiển để vận hành và xúc vật liệu (cải tiến mới toàn bộ). 2. Tính hiệu quả - Hiệu quả kinh tế: Dùng thiết bị băng tải tự hành để bốc xếp vật liệu giúp giảm giá thành xuống còn 8 lần so với băng tải chưa cải tiến. - Hiệu quả xã hội: Giảm bớt công việc nặng nhọc cho người lao động và giảm số nhân công 52 https://thuviensach.vn (từ 7-10 nhân công xuống còn 1 nhân công). Nâng cao năng suất lao động: công suất 1 giờ đạt từ 40-60m3, tăng gấp nhiều lần so với băng tải chưa cải tiến. 3. Khả năng áp dụng Từ năm 2008 sau khi sản xuất thành công, thiết bị băng tải tự hành đã được sử dụng rộng rãi trong các cơ sở sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh Bắc Giang và một số tỉnh miền Bắc, được người sử dụng ưa chuộng và đánh giá cao. Bình quân hằng năm cơ sở sản xuất của gia đình nhận được hợp đồng đặt hàng từ 40-45 chiếc. 53 https://thuviensach.vn THANG TẢI MÍA Tác giả: NGUYỄN VĂN HOÀN Địa chỉ: thôn Tiền Phong, xã Phú Lâm, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang Điện thoại: 0902081313 1. Tính mới của giải pháp Chiếc máy được thu nhỏ tối đa về hình dáng và trọng lượng. Đồng thời sử dụng động cơ, hộp số, nhông xích đều lấy từ xe mô tô 100 cm3 nên khi sửa chữa thay thế phụ tùng rất dễ tìm kiếm trên thị trường; có bánh xe để di chuyển máy đến từng đồi mía, trên đồng ruộng và đi lại trên đường rất nhẹ nhàng mà không cần đến xe ôtô để chở máy. 2. Tính hiệu quả - Hiệu quả kinh tế: giảm công lao động, hạ giá thành sản phẩm và góp phần nâng cao đời sống nông dân. - Hiệu quả xã hội: giảm được phần công việc nặng nhọc và nguy hiểm nhất của người trồng mía, góp phần vào công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Mặt khác, từ nay người phụ nữ có thể làm được công việc mà khi chưa có chiếc máy 54 https://thuviensach.vn đó thì chỉ có những thanh niên trai tráng mới làm được công việc này. 3. Khả năng áp dụng Khả năng ứng dụng giải pháp thang tải mía là rất cao vì nó đã được nghiên cứu rất kỹ để khi áp dụng không gặp trở ngại đó là: Giá thành hợp với túi tiền của người nông dân, chỉ có 6 triệu đồng. Khi hỏng hóc thì dễ sửa chữa, phụ tùng thay thế rất sẵn. Khả năng di chuyển trên mọi địa hình rất tốt, thang vận hành đơn giản, ai cũng có thể vận hành được. 55 https://thuviensach.vn TRÁNG BÁNH ĐA BẰNG ĐIỆN Tác giả: NGUYỄN XUÂN TRƯỜNG Địa chỉ: số 931 đường Lê lợi, thôn Sau, xã Dĩnh Kế, thành phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang 1. Tính mới của giải pháp Giải pháp tráng bánh đa bằng điện không có khí độc, không gây ô nhiễm môi trường như tráng bánh đa bằng than truyền thống; nhà bếp, nhà xưởng sạch sẽ; không ảnh hưởng đến sức khỏe người tráng bánh. Giải pháp này tiết kiệm được chi phí. Thời gian cắm điện đến khi nước sôi tiết kiệm được 60-90 phút; tiết kiệm được điện, nhiệt độ trong nồi cao hơn, đều hơn; lượng bánh tráng trong ngày được nhiều hơn, từ 400-500 chiếc, chất lượng cao hơn, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. 2. Tính hiệu quả - Hiệu quả kinh tế: Chi phí cho nhóm bếp tiết kiệm mỗi ngày 15.000 đồng. Sử dụng điện không bị hao phí do hấp thụ nhiệt của lò là khoảng 11.200 đồng. 56 https://thuviensach.vn Thời gian nhóm lò ban đầu tiết kiệm được từ 60-90 phút. Mỗi ngày tráng thêm 100 chiếc cùng thời gian tăng thu thêm 100.000 đồng; mỗi ngày tăng thu nhập mỗi lò là 126.200 đồng. - Hiệu quả xã hội: Giữ được nghề truyền thống, người làm nghề không những không có ý định bỏ nghề mà còn tiếp tục phát huy nghề truyền thống nhờ phương thức tráng bánh đa bằng điện; chất lượng sản phẩm được nâng lên, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng không những ở trong tỉnh, trong nước mà sẽ vượt ra cả nước ngoài, món ăn bánh đa Kế thơm ngon nổi tiếng sẽ được giới thiệu với nhiều nơi trên thế giới, là món ăn dân dã được nhiều người ưa thích. 3. Khả năng áp dụng Hiện nay đã có công suất máy cho nồi tráng bánh đa bằng điện ba pha thay cho lò tráng bánh đa bằng than trước đây; có 32 gia đình đăng ký lắp đặt và khẳng định chuyển đổi công nghệ tráng bánh đa bằng điện đạt hiệu quả kinh tế cao. 57 https://thuviensach.vn LƯỠI CÀY ĐẮP LUỐNG LÀM CÂY VỤ ĐÔNG Tác giả: NGUYỄN VĂN CHẾ Địa chỉ: xã Nam Trung, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương Điện thoại: 02203756495; 0914902072 1. Tính mới của giải pháp Lưỡi cày thiết kế hình chữ V, nó được tạo bởi hai thanh lập dài 50 cm hàn lại với nhau (phía bên trên) gắn vào chung một trục sắt, một tấm sắt dày, tôi cứng làm thành mặt lưỡi cày. Mặt lưỡi cày mỗi bên có kích thước chiều rộng 18 cm, chiều dài 40 cm, được uốn hơi thoải, hàn vào mép trên hình chữ V, hàn mép giữa với nhau tạo thành hình giống mũi thuyền. Mép dưới cũng dùng thanh lập dày 0,9 cm hàn lại với nhau theo hình thoải ra. Sau khi tạo được mặt lưỡi cày, hàn cố định mặt trong lưỡi vào thanh lập dày 0,8 cm tạo thành chiều đứng, khoan lỗ phía trên và khoảng giữa của thanh lập dùng để bắt ốc gắn ngay vào trục ngang của dàn phay đất của máy cày. Đặc biệt, có thể điều chỉnh lưỡi cày nâng lên, hạ xuống để tạo nên độ cao thấp của luống đất. Khi máy cày lật đất đi đến đâu, lưỡi cày làm đất sẽ tạo thành những luống đều nhau đến đó, các luống đều tăm tắp, đất tơi, xốp, nhỏ. 58 https://thuviensach.vn 2. Tính hiệu quả Sáng kiến lưỡi cày đắp luống làm cây vụ đông đã mang lại hiệu quả lớn cho người dân, giảm 50- 60% chi phí làm đất, giảm nhân công, rút ngắn thời gian làm đất từ 10-15 ngày/vụ. Cả sào đất trồng hành vừa được cày vỡ, vừa được lên luống xong chỉ trong nửa ngày, với một lao động, giảm đáng kể chi phí sản xuất. 3. Khả năng áp dụng Không chỉ làm đất lên luống trồng hành, chiếc lưỡi cày có thể làm đất lên luống trồng rau, đỗ, lạc, ngô... chính vì vậy, lưỡi cày đắp luống làm cây vụ đông đã được nông dân trong, ngoài tỉnh có phong trào làm vụ đông mạnh như Hải Dương, Bắc Ninh, Thái Bình, Hưng Yên, Quảng Ninh, Hòa Bình... biết đến, tìm đến tận nơi đặt mua. Năm 2009, ông bán được 60 cái; và từ năm 2010 đến nay, trung bình mỗi năm bán được khoảng 100 cái với giá 1 triệu đồng/cái. 59 https://thuviensach.vn GIÀN MÁY CÀY CẦM TAY CẢI TIẾN Tác giả: CHU VĂN QUỲNH Địa chỉ: xã Giáo Liêm, huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang Điện thoại: 0385437671 1. Tính mới của giải pháp Để tăng hiệu quả sử dụng giàn máy cày cầm tay đã được cải tiến bằng cách cắt bỏ khớp điều chỉnh lưỡi cày, nối cố định hai phần đầu bắp cày bằng một ống tuýp tròn làm thanh ngang (đường kính 4-5 cm, dài 65 cm). Trên thanh ngang 1 được chế tạo để lắp theo cày, lưỡi cày và các bộ phận điều chỉnh ăn nông, sâu, sang trái, sang phải để di động hoặc cố định lưỡi cày khi vận hành. Lắp một thanh ngang song song với thanh ngang 1, trên đó gắn ba đoạn thép hình chữ U ngắn khoảng 3cm dùng để cố định mức cày, khoảng cách các mức từ 20-24 cm, mức một để cày cố định, mức hai, ba để cày vét sát bờ ruộng. Khi sử dụng máy cày người điều khiển chỉ cần thao tác bằng cách nâng nhẹ và đưa theo cày sang hai phía tùy theo ý định của mình. Phần diệp cày được cải tiến gắn sát theo mũi cày, mũi cày cũng được cắt bỏ một phần nhỏ để khi 60 https://thuviensach.vn cày ruộng rạ thì lưỡi cày không bị mắc rạ nên rất thuận lợi cho người điều khiển. 2. Tính hiệu quả Toàn bộ giàn máy cày cầm tay sau khi được cải tiến không còn độ giơ và sai lệch, đường cày đi thẳng, không phải sử dụng côn hướng như trước. Trọng lượng giàn cày sau khi cải tiến đã giảm từ 25 kg xuống còn 13 kg, dễ tháo lắp, dễ vận chuyển, lưỡi cày di chuyển ổn định, lật đất tốt, không vướng rạ, cày vét sát bờ và khép góc tốt, năng suất cày gấp đôi so với giàn máy cày chưa cải tiến. Giàn máy cày cầm tay được cải tiến đã khắc phục được các nhược điểm của giàn máy cày do Trung Quốc sản xuất, sử dụng phù hợp với địa hình ruộng bậc thang và các loại đất vùng đồi núi... Hiệu quả kinh tế cao, giảm 50% công lao động trên một đơn vị diện tích, thời gian và nhiên liệu giảm gần một nửa; ngoài ra còn tiết kiệm được chi phí sửa chữa hỏng hóc. 3. Khả năng áp dụng Tính đến nay đã sản xuất được 200 giàn máy cày cầm tay cải tiến. Công cụ góp phần sản xuất hữu hiệu, không những giúp đỡ bà con nông dân 61 https://thuviensach.vn trên địa bàn tỉnh Bắc Giang mà còn giúp cho nhiều bà con nông dân ở địa phương khác, góp phần đổi mới công nghệ, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, tạo điều kiện thuận lợi cho công cuộc xây dựng nông thôn mới. 62 https://thuviensach.vn MÁY SẠ HÀNG CƠ GIỚI Tác giả: ĐỖ VĂN DŨNG Địa chỉ: ấp 4, xã Hậu Thạnh Tây, huyện Tân Thạnh, tỉnh Long An Điện thoại: 01268600170 1. Tính mới của giải pháp Cấu tạo của máy gồm các phần chính: (1) Hệ thống máy kéo; (2) Bệ chứa giống; (3) Hệ thống ống sạ hàng gồm 4 ống tròn, mỗi ống dài 1 m, khoảng cách mỗi ống khoảng 10cm. Trên mỗi trống có 12 hàng lỗ, mỗi hàng ngang có 23 lỗ, mỗi lỗ đường kính 9 mm; khoảng cách giữa hai hàng là 3,5 cm; khoảng cách giữa hai hàng đôi là 12 cm; (4) Hệ thống sàn bằng gỗ (hoặc sắt) để san bằng đất chiều dài 4,3 m (bằng chiều dài trống sạ lúa) và hệ thống răng bên dưới để đánh đường nước; (5) Hệ thống điều khiển nâng sạ máy sạ hàng; (6) Hệ thống điều khiển tốc độ quay; (7) hai bánh sau (đường kính 70 cm) gắn với bệ chứa giống, khoảng cách hai bánh là 1,4 m. Khi sạ bằng máy sạ hàng này thì vẫn có thể sạ tốt khi hạt giống đã nảy mầm dài do điều khiển được tốc độ quay của trống còn khi sạ bằng tay 63 https://thuviensach.vn đòi hỏi mầm hạt giống còn búp mới sạ được. Máy vừa sạ vừa đánh đường nước (sạ hàng bằng tay thì không thể đánh đường nước). Hệ thống san bằng đất giúp giống lên đều và tốt hơn, hạn chế cỏ dại. Máy có thể điều chỉnh tốc độ quay nhanh hay chậm cho trống, làm cho các hàng đều hơn, không bị đứt quãng. Hệ thống san bằng đất giúp giống lên đều và tốt hơn, hạn chế cỏ dại, các hàng khi sạ được tạo ra đều hơn, không bị đứt quãng. 2. Tính hiệu quả Máy sạ nhanh, đều, tiết kiệm công lao động, có thể kết hợp đánh đường nước. Bộ phận cải tiến giá 12 triệu đồng nhưng có thể sử dụng tốt trên 10 năm, sử dụng tốt cho cả hai vụ lúa, mỗi ngày có thể sạ diện tích 5 ha. Nếu sạ diện tích 1 ha chỉ cần 1 nhân công làm việc trong 1,5 giờ, với 2 lít dầu (chi phí khoảng 300.000 đồng/ha). 3. Khả năng áp dụng Có thể sử dụng trên mọi loại đất cày hoặc xới rồi, không làm ảnh hưởng đến hạt giống trong khi gieo sạ. Do việc vận hành máy đơn giản, chỉ cần đổ giống vào khoảng 2/3 trống. Máy vận hành sẽ kéo bánh cao su, sự quay bánh xe khởi động hệ thống số. Hệ thống số giúp điều chỉnh tốc độ quay của trống. Muốn trống quay hay ngừng thì điều chỉnh 64 https://thuviensach.vn hệ thống số này. Khi trống quay thì hạt giống được sạ đều kết hợp hệ thống san bằng đất và đánh đường nước phía trước nên máy sa hàng cơ giới được bà con tin dùng. Máy có thể sản xuất quy mô lớn và có khả năng sử dụng rộng rãi trong các vườn cà phê với diện tích lớn. Ngoài ra, máy còn có thể dùng để phát cỏ vào mùa mưa. 65 https://thuviensach.vn CÔNG CỤ BÓN PHÂN VIÊN DÚI ĐỒNG THỜI VỚI GIEO SẠ LÚA Tác giả: NGUYỄN ĐỨC THÀNH Địa chỉ: xã Nhã Nam, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang Điện thoại: 0902081313 1. Tính mới của giải pháp Công cụ có buồng đựng phân và đựng thóc mầm cùng trên một buồng và được chia thành 3 khoang riêng biệt, khoang giữa đựng phân viên dúi, hai khoang bên cạnh đựng mầm thóc, mỗi khoang có nắp đậy riêng biệt vì vậy nó rất gọn nhẹ, dễ dàng thao tác trên đồng ruộng. Cấu tạo của công cụ đơn giản nhưng hiệu quả, ở mỗi ngăn gieo thóc có hai hàng lỗ, một hàng lỗ to và một hàng lỗ nhỏ tùy theo độ dài của mầm thóc. Các lỗ gieo phân có sự tính toán sao cho phân sẽ được bón sâu trong đất từ 5-7cm và lượng phân bón từ 10-12 kg phân viên trên một sào Bắc Bộ, lỗ gieo phân cũng có hai hàng lỗ bằng nhau, có thể gieo hai hàng cùng một lúc hoăc bịt một hàng gieo một hàng tùy thuộc vào ruộng tốt hay xấu. Thanh gạt lấp vết chân có bắt các tấm sắt để vạch trên bùn thành các rãnh sâu từ 5-7cm để phân rơi xuống rãnh, các tấm sắt này 66 https://thuviensach.vn có thể điều chỉnh được khoảng cách và độ nông, sâu tùy theo ý muốn. Bộ phận lấp bùn có bản lề quay cả cụm, phía đầu gắn những thanh gạt lấp bùn xuống rãnh không ảnh hưởng đến mầm gieo. 2. Tính hiệu quả Khi thao tác công cụ này trên ruộng ta thấy phân rơi xuống rãnh và được lấp lại, mầm thóc rơi trên mặt ruộng như gieo sạ bình thường rất thuận tiện cho người sử dụng. Do trọng lượng nhẹ khoảng 14 kg nên rất phù hợp với đồng ruộng có thửa nhỏ, bậc thang mà máy móc lớn khó làm, nhất là vùng trung du miền núi phía Bắc và lao động nam hoặc nữ đều có thể sử dụng công cụ này. Khi sử dụng công cụ này, chi phí phân dúi giảm hơn phân bón thông thường 50.000 đồng/sào Bắc Bộ, giảm công bón phân, làm cỏ là 270.000 đồng/sào, năng suất tăng 15-20% tương đương với khoảng 250.000 đồng/sào. Giảm sâu bệnh, giảm phun thuốc sâu, giảm ô nhiễm môi trường do phân không bị rửa trôi hay bay hơi. Góp phần thực hiện cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp, nông thôn, tạo công ăn việc làm cho hàng chục lao động với mức lương 3-4 triệu đồng/tháng. Công cụ này có tính ứng dụng cao, giúp bà con nông dân giải phóng được sức lao động, giảm chi phí đầu vào, tăng năng suất cây trồng. 67 https://thuviensach.vn 3. Khả năng áp dụng Đến nay, đã có nhiều trung tâm khuyến nông, nông dân đặt mua công cụ bón phân viên dúi đồng thời với gieo sạ lúa. Sản phẩm đã bán được hơn 4.000 chiếc, giá thành mỗi chiếc chỉ hơn 1 triệu đồng, rất phù hợp với tài chính của bà con nông dân. 68 https://thuviensach.vn TRỒNG TRỌT, THỦY NÔNG69 https://thuviensach.vn 70 https://thuviensach.vn CẢI TIẾN KỸ THUẬT TRỒNG MÌ Tác giả: TRƯƠNG VĂN SA TĂNG Địa chỉ: tổ dân phố Hòa Do 1A, phường Cam Phúc Bắc, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa Điện thoại: 0982734548 1. Tính mới của giải pháp Cây mì là cây chịu hạn tốt, dễ thích nghi với nhiều loại đất, không cần tưới nước nhưng lại sống phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết nên việc đầu tư và thâm canh cũng phụ thuộc vào điều kiện thời tiết do đó khó chủ động tăng năng suất và chất lượng mì. Nhiều diện tích không luân phiên được cây trồng khác nên năng suất sụt giảm khiến thu nhập bình quân chỉ ở dưới mức 3 triệu đồng/sào. Để tăng năng suất trồng mì thì việc tưới nước cho cây mì là biện pháp rẻ tiền nhất mà đem lại hiệu quả cao nhất trong điều kiện giá các loại phân bón và chi phí nhân công đều cao. 2. Tính hiệu quả - Hiệu quả kinh tế: Đầu tư cho một sào mì không tưới nước người nông dân lãi được 3.330.000 đồng, còn đầu tư 71 https://thuviensach.vn tưới nước cho một sào mì người nông dân lãi được 5.420.000 đồng. Sự chênh lệch giữa có tưới nước và không tưới nước là 2.090.000 đồng. - Hiệu quả xã hội: Tăng thu nhập cho người nông dân, giúp họ ổn định được cuộc sống, giảm được tình trạng di cư tự do, giảm được tình trạng chặt phá rừng trồng mì. 3. Khả năng áp dụng Hiện nay, nhiều hộ gia đình trên địa bàn thành phố Cam Ranh đã áp dụng kỹ thuật trồng mì kiểu này và đều có hiệu quả. 72 https://thuviensach.vn CẢI TIẾN KỸ THUẬT TRỒNG NẤM RƠM Tác giả: ĐINH MINH TRUNG Địa chỉ: thôn Nghiệp Thành, xã Diên Bình, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa Điện thoại: 0376609672 1. Tính mới của giải pháp Trồng nấm rơm theo kỹ thuật truyền thống bằng tủ rơm rạ tốn nhiều rơm, rạ, tốn nhiều công để tủ, nước tưới thấm không đều, khó khăn khi thu hoạch, nấm dễ bị chết, năng suất thấp, hiệu quả kinh tế thấp. Từ những nhược điểm trên tác giả đã nghiên cứu và tìm ra phương pháp trồng nấm mới đó là tủ mô nấm bằng vật liệu lưới lan. Ưu điểm của phương pháp này là quy trình ứng dụng đơn giản, dễ làm, ít tốn công lao động (giảm 2 công lao động so với cách làm truyền thống), lưới lan dễ mua. Tủ luống rơm bằng lưới lan cho năng suất cao hơn 40% so với cách làm truyền thống. 2. Tính hiệu quả Chi phí đầu tư thấp, ít tốn công, giảm đầu tư về rơm, rạ; giảm nhân công; giảm ô nhiễm môi trường; tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. 73 https://thuviensach.vn Trồng nấm rơm theo kỹ thuật mới giúp rút ngắn thời gian trồng nấm. Từ khi ủ đồng đều đến khi thu hoạch là 25-30 ngày. Với số vốn đầu tư ban đầu là 625.000 đồng cho 1 tấn rơm rạ (1 tấn rơm rạ có thể đổ 60 hộc nấm, năng suất bình quân 1 hộc nấm từ 1-1,1 kg), sau 25-30 ngày sẽ thu về 2.520.000 đồng, lãi 1.895.000 đồng. Trong vòng 1 tháng với 2 lao động có thể làm được 4 đợt nấm. Sau khi trừ chi phí, thu nhập bình quân một người là 3.790.000 đồng/tháng. 3. Khả năng áp dụng Giải pháp cải tiến kỹ thuật trồng nấm rơm có thể áp dụng cho các gia đình trồng nấm với số lượng lớn; quy hoạch trồng trên diện tích đất trồng màu, thông thoáng, dễ rút thoát nước, gần nguồn nước sạch. 74 https://thuviensach.vn CẢI TIẾN QUY TRÌNH KỸ THUẬT NÂNG CAO HIỆU QUẢ, CHẤT LƯỢNG VÀ NĂNG SUẤT CÂY MÍA ĐƯỜNG Tác giả: VŨ VĂN ĐƯỜNG Địa chỉ: khu dân cư Đồi Đỏ, thôn 1, xã Ninh Thượng, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa Điện thoại: 0394460932 1. Tính mới của giải pháp Giải pháp được cải tiến bằng cách áp dụng liên hoàn các biện pháp kỹ thuật trồng mía như cày rạch hàng, kết hợp bón phân, rải thuốc Basudin để trừ bọ hung và mối đục thân hom mía. Chú trọng khi cày rạch hàng đến đâu trồng đến đó sẽ giữ được độ ẩm cho đất mà không phải sửa lại rãnh và nếu không trồng ngay thì đất khô sẽ làm mất sức nảy mầm, vườn mía không đều. Chú trọng khi trồng nên trồng dư một lượng hom khoảng 5-10%, để khi làm cỏ, bón thúc thì có cây cùng tuổi trồng dặm. Trong quá trình chăm sóc tuân thủ đúng quy trình, khi cây mía được 4 tháng tuổi trở lên cần định kỳ loại bỏ lá khô để tạo độ thông thoáng phòng chống cháy vườn. 75 https://thuviensach.vn 2. Tính hiệu quả - Hiệu quả kinh tế: Khi áp dụng quy trình kỹ thuật cũ thì năng suất cây mía đường là 50 tấn/ha và lãi là 15 triệu đồng/ha còn khi áp dụng quy trình kỹ thuật mới thì năng suất đạt 90 tấn/ha và lãi là 31 triệu đồng /ha. - Hiệu quả xã hội: Áp dụng giải pháp quy trình kỹ thuật mới về chăm sóc và thâm canh giúp các hộ nông dân có thu nhập ổn định hơn; giải quyết và giúp đỡ mỗi năm hơn 10 người lao động không có việc làm trong vòng 5 tháng/năm. 3. Khả năng áp dụng Hiện nay trên toàn xã Ninh Thượng có 550 hộ trồng mía đều áp dụng theo cách làm mới và chọn giống mới cho 1.320 ha mía. Sản lượng bình quân đạt 80 - 90 tấn/ha. 76 https://thuviensach.vn