🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Bọn Đạo Chích Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn BỌN ĐẠO CHÍCH ---❃ ❖ ❊--- Tác giả: William Faulkner Phát hành: CT sách Bách Việt Nhà xuất bản Văn Học Đóng gói: @nguyenthanh-cuibap Nguồn text: Waka - 08/10/2018 ----—★—---- https://thuviensach.vn T.O.C William Faulkner 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 https://thuviensach.vn William Faulkner William Faulkner sinh ngày 25/9/1897 tại New Albany, Mississippi. Tác phẩm đầu tiên của ông là tập thơ The Marble Faun xuất bản năm 1924, và cuốn tiểu thuyết đầu tay Soldier’s Pay năm 1926. Ông được xem là nhà văn kể chuyện đời sống miền Nam nước Mỹ sau Nội chiến khi nạn kỳ thị chủng tộc vẫn còn ăn sâu trong suy nghĩ của người dân ở đó. Toàn bộ tác phẩm của ông là bản trường ca mô tả những thăng trầm của miền Nam cũ. Mỗi truyện là một phần của bộ trường thiên tiểu thuyết thuật lại cảnh đời của một dòng họ, một nhân vật, trong bối cảnh xã hội đang biến đổi nhanh. Địa danh quen thuộc Yoknapatawpha trong nhiều tác phẩm là hình ảnh nơi ông đã sống ở Mississippi và Tennessee. Các nhân vật trong truyện, từ những thổ dân da đỏ và cựu nô lệ da đen tới các nhà quý tộc và giới lao động da trắng, họ vừa kiêu hãnh quý phái vừa chất phác dân dã, vừa trung thành giản dị vừa ranh mãnh lịch lãm, bên cạnh sự thô bạo và tàn nhẫn của nạn kỳ thị chủng tộc. Gần đây các học giả về Faulkner tìm thấy cuốn sổ ghi tên các nô lệ da đen của một chủ nô hồi giữa thế kỷ Mười chín mà ông dùng để đặt cho nhiều nhân vật da trắng trong truyện, như McCaslin, Caruthers, Edmund, Moses, Isaac, Sam, Mollie… Văn của ông thường có những câu cụt, cách ngắt câu ngoài quy tắc, chú trọng tới ngữ điệu của câu, theo cách nói quê mùa, ngọng nghịu, nhiều khi ngây ngô của nhân vật. Ngoài thơ và tiểu luận, những tác phẩm được nhắc đến nhiều nhất của ông là The Sound and the Fury (1929), As I Lay Dying (1930), Light in https://thuviensach.vn August (1932), Absalom, Absalom! (1936), The Unvanquished (1938), Intruder in the Dust (1948), Requiem for a Nun (1951), A Fable (1954, giải Pulitzer). Năm 1949, ông được trao giải Nobel Văn chương. Ông dành một phần tiền từ giải thưởng để lập quỹ khuyến khích các tác giả mới, về sau là giải PEN/Faulkner, và một phần khác để tài trợ bộ môn khảo cứu về người Mỹ gốc Phi tại Đại học Rust, Mississippi. Ông mất ngày 6/7/1962 tại Byhalia, Mississippi. Bọn đạo chích (The Reivers, 1962, giải Pulitzer), tác phẩm cuối cùng của ông kể câu chuyện phiêu lưu khôi hài về ba kẻ trộm xe và thói mê đua ngựa ở thôn quê đầu thế kỷ Hai mươi qua cái nhìn ngây thơ của một đứa trẻ, dịch từ bản tiếng Anh của Nhà xuất bản Vintage International, New York, tháng Chín 1992. https://thuviensach.vn 1 Ông nội nói: Boon Hogganbeck là loại người như thế. Treo trên bức tường ấy, nó có lẽ là bia mộ của ông ấy, tựa như tờ mô tả nhân dạng kiểu Bertillon[1] hay tấm hình truy nã của cảnh sát; bất kỳ anh cớm nào ở Bắc Mississippi cũng sẽ tóm cổ ông ấy giữa đám đông sau khi đọc lướt qua ngày tháng. * Alphone Bertillon (1853 – 1914): sĩ quan cảnh sát Pháp phát minh ra phương pháp nhận dạng bằng cách ghi các đặc điểm trên cơ thể. (ND: người dịch). Hôm đó là sáng thứ Bảy, khoảng mười giờ. Chúng ta ‐ cụ cố nội của cháu và ông ‐ đang ở trong văn phòng, bố ngồi ở bàn làm việc cộng số tiền trong túi vải bạt và so nó với bản liệt kê hóa đơn vận chuyển ta vừa mới đi vòng quanh quảng trường thu góp về; ta ngồi trên ghế quay lưng vào tường đợi tới giữa trưa để được trả số lương (hàng tuần) mười xu mỗi thứ Bảy, rồi chúng ta sẽ về nhà dùng bữa, và rốt cuộc ta sẽ được tha hồ tham dự trận https://thuviensach.vn bóng chày (lúc đó là tháng Năm) đã diễn ra không có ta từ bữa ăn sáng: với quan điểm (không phải của ta mà của cụ cố nội cháu) là ngay cả ở tuổi mười một, một người cũng nên kiếm ra tiền được một năm rồi, cậu ta nên nhận trách nhiệm với khoảng không gian mình chiếm ngự, với chỗ mình choán trong nền kinh tế thế giới (tức là nền kinh tế của Jefferson, bang Mississippi). Mỗi sáng thứ Bảy, ta cùng bố rời nhà ngay sau bữa điểm tâm, khi tất cả bọn con trai ngoài phố chỉ trang bị quả bóng chày, cây gậy và găng tay ‐ chưa kể ba đứa em trai của ta, ít tuổi hơn vì thế nhỏ hơn, may mắn hơn, bởi vì đây chính là logic, hay là lý luận, của bố: bất cứ một tay đàn ông trưởng thành nào đã đổ mồ hôi làm lụng xứng đáng được cân đối hoặc giảm bớt gánh nặng kinh tế từ bốn đứa con; bất kể đứa nào, mà thực ra chắc chắn là đứa lớn nhất, đủ sức đảm đương gánh nặng mà hoạt động kinh tế đòi hỏi: trong trường hợp này chính là việc mỗi sáng thứ Bảy đi mấy vòng cầm hóa đơn của những rương thùng hàng hóa mà trong tuần những người đánh xe da đen của chúng ta đã nhận ở nhà ga để giao đến cửa sau các hiệu tạp hóa, tiệm bán đồ gia dụng và tiệm bán nông cụ, rồi mang túi vải bạt về chuồng ngựa cho thuê để bố đếm và kết toán, rồi ngồi trong văn phòng cho hết buổi sáng để trả lời điện thoại ‐ đấy là để nhận mười xu mỗi tuần, thứ để xác nhận rằng ta đã sống trong công việc. Chúng ta đang làm như vậy lúc Boon nhảy qua cửa. Đúng thế. Nhảy. Bậc thang lên hành lang thật ra không cao lắm ngay cả đối với đứa nhóc mười một tuổi (mặc dù ông cai ngựa John Powell đã bảo anh đánh xe trẻ nhất tên Son Thomas tìm, mượn, lấy ‐ ừ thì, nẫng ‐ đâu đó một khúc gỗ để làm bậc ở giữa cho ta), Boon lẽ ra đã có thể bước lên nó như thông lệ với sải chân dài một mét chín của ông ta. Nhưng lần này thì không, ông ta nhảy vào phòng. Trong trạng thái bình thường mặt ông ta đã chẳng bao giờ có vẻ hiền lành hay điềm tĩnh gì lắm; lúc này có vẻ như nó sắp nổ tung giữa hai vai vì kích động, khẩn trương hay đại loại thế, ông ta vừa xuyên qua văn phòng tới bàn làm việc vừa thét lên với bố: “Coi chừng, ông Maury, tránh ra!”, vừa lao qua bố vừa với tay tới ngăn kéo bên dưới, nơi cất khẩu súng lục của chuồng ngựa cho thuê; ta không rõ Boon lao tới ngăn kéo và đụng https://thuviensach.vn vào cái ghế (cái ghế xoay trên mấy bánh xe) hay bố hất lùi ghế để lấy chỗ đá văng bàn tay đang với tới của Boon, những đống tiền xu gọn ghẽ vung vãi trên bàn làm việc, lúc này bố cũng vừa quát tháo vừa giẫm lên ngăn kéo, hay bàn tay của Boon, hoặc có lẽ cả hai: “Đồ chết tiệt, ngừng lại!” “Tôi sẽ bắn thằng Ludus!”, Boon rú lên, “Lúc này chắc nó vẫn ngay bên kia quảng trường! Mặc tôi, ông Maury!”. “Không!”, bố nói. “Biến đi!” “Ông không cho tôi lấy nó?”, Boon nói. “Không, chết tiệt thật!”, bố thốt. “Được rồi”, Boon nói, lại nhảy ngược ra cửa và biến mất. Nhưng bố chỉ ngồi đó. Ta chắc chắn cháu thường để ý thấy những người ngoài ba mươi hay bốn mươi khờ khạo thế nào. Ta không nói là hay quên. Nói như vậy là hời hợt và dễ dãi, quá dễ dãi nên mới nói Ồ papa (hay ông nội) hay mama (hay bà nội), họ già rồi mà; họ đãng trí rồi. Vì có một số điều, một số thực tế khắc nghiệt của cuộc đời, ta không quên bất kể ta bao nhiêu tuổi. Hồi còn là một đứa nhóc, chúng ta bước trên khúc gỗ để băng qua rãnh sâu, hố lớn. Ở tuổi ba mươi lăm hay bốn mươi, chúng ta rón rén lẩy bẩy lùi lại, và khúc gỗ để đặt chân biến mất; chúng ta thậm chí không nhớ có khúc gỗ nhưng ít nhất chúng ta không bước vào khoảng trống mà khúc gỗ từng bắc ngang. Hồi đó bố chính là như vậy. Boon nhảy vào văn phòng không báo trước, suýt làm đổ ghế của bố, chộp lấy ngăn kéo cất khẩu súng lục khi bố xoay xở đá hay đạp hay làm gì đó để hất bàn tay ông ấy ra thì Boon xoay người nhảy ngược ra khỏi văn phòng, và rõ ràng, hiển nhiên bố nghĩ tất cả chỉ có vậy thôi, xong rồi. Thậm chí bố ngưng mắng mỏ, chỉ trên nguyên tắc, như thể chưa hề có việc gì khẩn cấp, vừa lôi cái ghế lại bàn làm việc vừa nhìn đống tiền vung vãi và bây giờ sẽ phải đếm lại từ đầu, đó là khi ông lại bắt đầu mắng Boon, không vì khẩu súng lục mà chỉ vì Boon là Boon Hogganbeck, cho đến khi ta bảo với ông. “Ông ấy sẽ xoay sang mượn súng của John Powell”, ta nói. “Cái gì?”, bố nói. Rồi ông cũng bật dậy, cả hai chúng ta băng qua văn phòng ra hành lang, và từ hành lang tới khoảnh đất sau chuồng ngựa, nơi https://thuviensach.vn John Powell và Luster đang giúp ông thợ rèn Gabe đóng móng cho ba con la và một trong mấy con ngựa kéo xe, lúc này bố thậm chí không có thời giờ để chửi bới, cứ mỗi ba bước lại quát: “John! Boon! John! Boon!”. Nhưng lần này ông cũng quá muộn. Vì Boon đã lừa được John ‐ lừa bọn ta. Vì khẩu súng của John Powell không chỉ là vấn đề đạo đức ở chuồng ngựa mà còn là vấn đề tình cảm nữa. Nó là khẩu súng lục 10,4 mm nòng ngắn khá cũ nhưng trong tình trạng hoàn hảo, vì John đã giữ gìn nó như thế từ khi ông mua lại của cha ông ngày ông hai mươi mốt tuổi. Vấn đề là ông ấy lẽ ra không nên có nó. Ý ta là, về mặt thủ tục thì nó không tồn tại. Theo quy định từ ngày thành lập thì khẩu súng duy nhất mà chuồng ngựa có là khẩu súng nằm trong ngăn kéo dưới cùng bên phải bàn làm việc trong văn phòng, và các quý ông ở đây thì ngầm thỏa thuận với nhau là không nhân viên nào trong cơ sở kinh doanh này sở hữu một khẩu súng từ lúc đến làm nhiệm vụ tới khi về nhà, nói gì tới việc mang súng theo mình trong lúc làm việc. Nhưng ‐ và John đã giải thích cho tất cả chúng ta và nhận được sự đồng tình và thông cảm, đó là một lập trường thống nhất bất khả lay chuyển đối với thế gian và cả đối với chính bố nếu cuộc khủng hoảng khó tưởng tượng ấy không xảy ra, mà nó sẽ không xảy ra nếu không có Boon Hogganbeck ‐ ông (John) kể với bọn ta rằng ông đã kiếm tiền mua khẩu súng bằng cách làm thêm bên ngoài vào giờ rảnh, ngoài lúc giúp cha ông ở nông trại, bằng giờ ăn ngủ của riêng ông, cho tới ngày sinh nhật hai mươi mốt ông đã trả đồng xu cuối cùng vào tay cha ông rồi nhận khẩu súng; kể cho bọn ta rằng khẩu súng là biểu tượng sinh động đánh dấu sự trưởng thành của ông, là bằng chứng không thể xóa nhòa rằng lúc ấy ông đã hai mươi mốt và là người lớn; rằng ông không bao giờ có ý định, thậm chí không muốn tưởng tượng có ngày ông sẽ bóp cò súng bắn một ai đó, nhưng ông phải có nó bên mình; để khẩu súng lại lúc ra khỏi nhà không khác gì để lại nhân cách của ông lại trong tủ áo hay trong ngăn kéo xa xôi khi ông đến làm việc; ông bảo với bọn ta (và chúng ta tin ông) nếu đến lúc phải chọn giữa việc để khẩu súng ở nhà, hay không dẫn xác đến làm việc thì khi ấy ông chỉ có một lựa chọn duy nhất. https://thuviensach.vn Vì thế thoạt tiên vợ ông khâu một cái túi bền chắc gọn gàng, đựng vừa vặn khẩu súng bên trong tạp dề bộ áo lao động của ông. Nhưng John tự thấy ngay rằng không được. Không phải vì khẩu súng có thể rơi ra bất ngờ mà vì hình dáng của nó lộ rõ ràng qua vải, nom nó chẳng khác gì khẩu súng. Không phải rõ ràng với bọn ta, tất cả bọn ta đều biết nó nằm đó, từ ông da trắng Ballott chỉ huy chuồng ngựa, và Boon là phụ tá của ông (có nhiệm vụ trực đêm vì thế lúc này lẽ ra Boon nên nằm ngủ ở nhà), xuống tới mấy ông da đen đánh xe và giữ ngựa, xuống tới ông dọn chuồng hạng bét và thậm chí tới cả ta, một đứa chỉ thu thập hóa đơn chuyên chở tích lũy tới thứ Bảy và trả lời điện thoại. Xuống tới cả cụ Dan Grinnup Toe toét, một ông già bẩn thỉu có bộ râu lem luốc thuốc lá chưa bao giờ thực sự say, người chẳng có vai trò chính thức gì trong chuồng ngựa, người ta gọi ông là Grinnup có lẽ một phần vì rượu nhưng chủ yếu là vì cái tên ông, Grenier, một trong những cái họ cổ nhất của quận hạt cho tới khi dòng họ ông hết thời ‐ cụ Louis Grenier thuộc nhóm Huguenot[2]từ Virginia và Carolina băng qua rặng núi từ sau thời Cách mạng[3], xuống vùng Mississippi hồi thập niên chín mươi của thế kỷ Mười tám để thành lập và đặt tên cho thị trấn Jefferson ‐ ông (cụ Dan) chẳng sống cố định ở đâu (và không có gia đình, ngoại trừ thằng cháu trai ngốc hay em họ hay gì đó vẫn sống dưới túp lều trong khu rừng ven sông qua khỏi Khúc quanh Frenchman, chỗ đó đã có thời là một phần của đồn điền nhà Grenier) cho tới khi ông (cụ Dan), chưa bao giờ quá say tới nỗi không đánh xe được, lại xuất hiện ở chuồng ngựa đúng giờ để mang con ngựa còm ra nhà ga đón chuyến tàu chín rưỡi tối và bốn giờ mười hai phút sáng rồi chở bọn đi chào hàng về khách sạn, hay đôi lúc trực gác suốt đêm những khi có khiêu vũ hay bọn hát rong hay buổi diễn kịch ở nhà hát opera (nhiều lúc trong bữa nhậu thê lương thảm hại, ông nói hồi xưa nhà Grenier dẫn đầu xã hội thượng lưu ở Yoknapatawpha; bây giờ nhà Grinnup cầm cương cho họ), người ta nói ông có việc làm vì bà vợ đầu của ông Ballott là con gái ông, mặc dù tất cả bọn ta ở chuồng ngựa đều tin là vì khi bố còn nhỏ, ông thường đi săn chồn với cha của cụ Dan chỗ khúc quanh Frenchman. https://thuviensach.vn * Huguenot là người theo Tin lành ở Pháp từ thế kỷ Mười sáu, thường bị đàn áp vì cho rằng nghi lễ và hàng giáo phẩm của Giáo hội Công giáo La Mã không đem lại sự cứu rỗi cho giáo dân. (ND) * Cách mạng Hoa Kỳ chống lại sự cai trị của Anh quốc, mở đầu bằng bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1776 của mười ba thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ. Chiến tranh giữa Anh và mười ba thuộc địa chấm dứt khi Anh và Hoa Kỳ ký Hiệp ước Paris năm 1783. (ND) Không những (khẩu súng) rõ ràng với bọn ta mà với cả bố nữa. Vì bố cũng biết về nó. Ông phải biết; cơ sở kinh doanh của bọn ta quá nhỏ, quá dây mơ rễ má, quá đan chen khăng khít. Vì thế vấn đề đạo đức của bố giống y như John Powell, cả hai đều biết tới nó, và đối phó với nó theo cách những người lịch lãm hiểu nhau phải và nên làm: nếu bố buộc phải nhận có khẩu súng ở đó thì bố sẽ phải bảo John ngày mai để nó ở nhà hoặc đừng đến. John biết như vậy, và vì cũng là người lịch lãm, tự ông sẽ không bao giờ là người buộc bố phải “thừa nhận” sự tồn tại khẩu súng. Do đó, thay vì nằm trong tạp dề bộ áo lao động, vợ John khâu cái túi ngay bên dưới nách trái áo, khuất dạng (không lộ liễu ấy mà) khi John mặc bộ áo đó, khi thời tiết ấm áp (như lúc này) thì bộ áo được treo trên cây đinh riêng của John trong phòng chứa yên cương. Khẩu súng đang ở tình trạng ấy lúc Boon, kẻ được trả lương để hứa sẽ nằm ngủ ở nhà vào giờ này thay vì la cà ngoài quảng trường, nơi ông có thể bị xúc phạm tới mức chạy ngược về chuồng ngựa, nhảy qua cửa văn phòng và làm cho bố và John Powell thành hai kẻ nói láo. Khổ nỗi bố cũng lại quá chậm. Boon đã lừa ông ‐ lừa chúng ta. Vì Boon cũng biết tới cây đinh trong phòng chứa yên cương. Và cũng tinh ranh nữa, quá tinh ranh không quay lại hành lang để từ đó phải đi ngang văn phòng. Khi bọn ta tới sân, John với Luster và Gabe (và ba con la với con ngựa nữa) vẫn đang nhìn cánh cổng bên hông còn bật qua bật lại sau khi Boon vừa mới biến mất qua đó, tay cầm khẩu súng. John và bố nhìn nhau độ mười giây trong lúc toàn bộ phong cách lịch lãm[4] sụp đổ thành cát bụi. Mặc dù tinh thần lịch lãm,và trách nhiệm[5], vẫn còn. https://thuviensach.vn * Nguyên văn: entendre-de-noblesse. (BV) *Nguyên văn: the noblesse, the oblige. (BV) “Của tôi?”, John nói. “Ừ”, bố nói, “Hắn đã gặp Ludus ngoài quảng trường”. “Tôi sẽ bắt hắn”, John nói, “Tước nó khỏi tay hắn. Tôi hứa”. “Chạy bắt thằng Ludus, tụi bay”, Gabe nói. Mặc dù thấp nhưng ông to khủng khiếp, to hơn Boon, với cái cẳng cong queo dễ sợ vì vết thương cũ trong nghề; ông có thể nhấc chân sau con ngựa hay con la rồi kẹp nó sau đầu gối méo mó và (nếu có vật gì ‐ cây cột hay bất kỳ cái gì ‐ để ông nắm) con ngựa hay con la sẽ hết giãy giụa để giật chân ra và cũng không đủ thăng bằng để dùng chân kia đá ông. “Ê, Luster, mày chạy bắt…” “Khỏi lo cho Ludus”, John nói. “Ludus là đứa an toàn nhất ngoài đó. Tôi đã thấy tài bắn của Boon Hogganbeck”, ông không nói ông Boon và biết bố nghe thấy, ông không bao giờ bỏ ngoài tai lời của bất kỳ người da trắng nào mà ông xem như ngang hàng, vì John là một người lịch lãm. Nhưng bố cũng kiêu ngạo không kém, đó là khẩu súng không thể tha thứ, và bố biết điều ấy, “Tin tôi đi, thưa ông Maury”. “Đừng”, bố nói. “Anh chạy vào văn phòng rồi điện thoại cho ông Hampton.” (Đúng vậy. Hồi đó cũng có một ông Hampton làm cảnh sát trưởng). “Nói với ông ta là tôi yêu cầu tóm ông Boon càng nhanh càng tốt.” Bố đi tới cánh cổng. “Đi theo ông ấy”, Gabe bảo Luster. “Ông ấy có thể cần người chạy việc. Nhớ cài cổng.” Thế là ba người bọn ta ra ngõ đi về hướng quảng trường, lúc này ta chạy lon ton theo cho kịp, không hẳn cố bắt kịp Boon để rồi đứng giữa Boon với khẩu súng và John Powell. Vì như chính John nói, chẳng ai cần lo cho Ludus. Tất cả bọn ta đều biết tài thiện xạ của Boon, nếu Boon bắn Ludus thì Ludus sẽ an toàn. Ông ấy (Ludus) cũng là một người đánh xe trong đoàn nhà chúng ta cho tới sáng thứ Ba vừa rồi. Sự việc xảy ra thế này, theo lời kể lại của Boon, ông Ballott và John Powell với vài lời từ chính Ludus. Một https://thuviensach.vn hay hai tuần trước, Ludus đã tìm được cô bồ mới, con gái (hay vợ, chúng ta không rõ) của một tá điền trong nông trại cách thị trấn sáu dặm. Chiều tối thứ Hai, Boon đến thay ông Ballott trong ca đêm, tất cả đội thú và xe cộ với người đánh xe đều có mặt, ngoại trừ Ludus. Ông Ballott bảo Boon điện thoại cho ông khi Ludus về đến, rồi ông về nhà. Ông Ballott khai báo như thế. Đây là lời khai của Boon, được John Powell chứng nhận một phần (bố đã về nhà trước đó một lúc), khi ông Ballott vừa mới ra khỏi cửa trước thì Ludus vào cửa sau, đi bộ vào. Ludus bảo Boon rằng một vỏ bánh xe bị lỏng, và ông đã ghé nhà ta để gặp bố, bố bảo đánh xe xuống vũng nước trong đồng cỏ để gỗ bánh xe nở ra bám lấy đai bánh sắt rồi nhốt mấy con la và cho chúng ăn trong sân nhà chúng ta, rồi sáng mai tới mang chúng về. Ta có thể thấy rằng dù Boon tin nhưng John Powell lập tức nghi ngờ, vì ai biết bố hoặc Ludus đều biết rằng bất kỳ bố thu xếp cỗ xe qua đêm thế nào đi nữa thì ông cũng sẽ bảo Ludus dẫn thú về ngăn của chúng trong chuồng ngựa để tắm rửa và cho ăn đúng mức. Nhưng Boon nói ông nghe kể như vậy, vì thế ông nói ông không thông báo cho ông Ballott để khỏi quấy rầy bữa ăn tối của ông ấy, vì bố biết chỗ mấy con la và cỗ xe, và bố chứ không phải ông Ballott là chủ của chúng. Bây giờ John Powell kể, nhưng rất miễn cưỡng, ông thà không bao giờ nhắc tới nếu Boon đừng làm cho việc giữ im lặng về sự thật của ông (John) trở thành vấn đề đạo đức nghiêm trọng hơn lòng trung thành với chủng tộc của ông. Khi thấy Ludus tay không bước vào cửa sau chuồng ngựa, tình cờ ngay sau khi ông Ballott ra về bằng cửa trước để lại một mình Boon chịu trách nhiệm, thì John thậm chí chẳng buồn nghe câu chuyện Ludus sắp kể. Ông đi ngược về hành lang, băng qua khoảnh sân ra ngõ rồi đi tiếp tới đầu ngõ và đứng ngay bên cạnh cỗ xe khi Ludus quay lại. Lúc ấy xe chở một túi bột, một bình năm lít dầu thắp và (John nói) một túi năm xu kẹo bạc hà. Việc xảy ra đại khái như vậy, vì mặc dù lời nói của John về bầy la và ngựa khi chúng ở trong chuồng là luật, không thể vi phạm, ngay cả đối với người trên Boon, lên tới ông Ballott hay ngay cả bố, nhưng trên vùng đất không https://thuviensach.vn người ngoài này thì ông chỉ là một kẻ làm công trong chuồng ngựa cho thuê của Maury Priest, cả ông lẫn Ludus đều biết điều đó. Có thể Ludus thậm chí còn nhắc lại với ông, nhưng ta không chắc. Vì Ludus chỉ cần nói đại khái: “Nếu chuyện tối nay tui mượn[6] xe và đội la này tới tai Maury Priest thì có thể chuyện cái món đồ khâu trong bộ áo lao động anh mặc cũng sẽ tới tai ổng.” * Dịch từ chữ “borried”, theo cách phát âm chữ “borrowed” của người da đen. Tác giả thường dùng rất nhiều lối diễn tả trúc trắc khó hiểu, dài dòng, những câu cụt và cách phát âm đặc thù của miền Nam Hoa Kỳ, vì thế bản tiếng Việt sẽ cố chuyển lại phần nào những đặc điểm ấy. (ND) Và ta cũng không nghĩ ông cần nói như thế vì ông ta và John đều biết, cũng như cả hai đều biết rằng nếu Ludus chờ cho John báo cáo với bố điều mà Ludus gọi là “mượng” cỗ xe và đội la thì bố sẽ không bao giờ biết, và nếu John chờ cho Ludus (hay bất cứ một ông da đen nào ở chuồng ngựa hay thị trấn Jefferson) kể cho bố về khẩu súng lục ấy thì bố cũng sẽ chẳng bao giờ biết. Vì thế chắc Ludus chẳng nói gì, và John chỉ nói, “Được rồi. Nhưng nếu mấy con la không về chuồng, mà không được đổ một giọt mồ hôi hay có vết roi trên thân thể và thậm chí đừng có vẻ buồn ngủ, đúng một giờ trước khi ông Ballott tới đây sáng mai” (Cháu sẽ thấy cả hai đã hoàn toàn gạt bỏ Boon ra khỏi vụ này, Ludus không nói: “Ông Boon biết mấy con la này tối nay sẽ không về, không phải ông ta là sếp cho tới sáng mai khi ông Ballott đến hay sao?”, và John cũng chẳng nói, “Bất cứ ai tin câu chuyện anh kể ở đây tối nay về mấy con la đều không đáng làm sếp. Còn tôi thậm chí không tin tên của sếp là Boon Hogganbeck”) “thì ông Maury chẳng những sẽ biết đội la và cỗ xe đó không ở đây tối hôm qua mà ông ấy cũng sẽ biết chúng đã ở đâu”. Nhưng John không nói. Và chắc chắn là mặc dù mấy con la của Ludus đã trở về chuồng đúng một tiếng trước khi trời sáng, nhưng mười lăm phút sau, khi ông Ballott tới chuồng ngựa vào lúc sáu giờ sáng, ông nhắn tìm và bảo cho Ludus biết ông ta bị đuổi. “Ông Boon biết đội la của tôi không về”, https://thuviensach.vn Ludus nói, “Chính ông ấy bảo tôi đi kiếm một bình rượu cho ông ấy. Tôi mang rượu về cho ông ấy khoảng bốn giờ sáng nay”. “Tao không bảo mày đi đâu cả”, Boon nói. “Tối hôm qua hắn về đây với chuyện láo toét rằng mấy con la ở lại sân nhà ông Maury, tôi đã chẳng buồn nghe. Thậm chí tôi không thèm hỏi hắn thực ra cỗ xe đang ở đâu, nói gì tới lý do tối hôm qua hắn cần cỗ xe và đội la đến như thế. Điều tôi nói với hắn trước khi hắn mang cỗ xe đó về sáng nay là nhờ hắn ghé nhà Mack Winbush đem về cho tôi một bình năm lít rượu của bác Cal Bookwright. Tôi đưa tiền cho hắn ‐ hai đô la”. “Tôi đem rượu cho ông.” Ludus nói, “Tôi đâu có biết ông làm trò gì với nó”. “Mày mang cho tao nửa bình rượu dởm, thứ nước rửa bát pha ớt”, Boon nói. “Tao không biết ông Maury sẽ làm gì mày về vụ giữ mấy con la ở ngoài suốt đêm, nhưng Calvin Bookwright sẽ làm gì mày là chuyện khác khi tao cho bác ta xem thứ rượu ấy và bảo bác ta là mày nói đó là rượu bác ta nấu.” “Ông Winbush ở cách thị trấn tới tám dặm”, Ludus nói, “Nửa đêm tôi mới có thể về tới…”, rồi ngưng. “À, vì vậy mày cần chiếc xe”, Boon nói. “Rốt cuộc mày bố láo bố lếu rông khỏi Jefferson rồi càn quét vùng quê tìm một cái cửa sổ sau nhà để mày bò vào. Ờ, bây giờ mày sẽ có khối thời giờ, điều đáng phiền duy nhất là giờ mày sẽ phải cuốc bộ!” “Ông biểu tôi một bình rượu,” Ludus sưng sỉa nói, “Tôi đem cho ông một bình…”. “Nửa bình cũng chưa tới”, Boon nói. Rồi nói với ông Ballott: “Quỷ thần ơi, bây giờ ông khỏi phải trả lương một tuần cho nó”. (Lương một tuần của người đánh xe là hai đô la; nên nhớ đây là năm 1905) “Nó nợ tôi khoản tiền rượu đó. Ông còn đợi gì? Đợi chính ông Maury tới đuổi nó à?” Mặc dù nếu ông Ballott (và bố) quả thật có ý định đuổi Ludus cho xong thì họ vẫn sẽ trả ông tiền lương một tuần. Sự thật là họ không tỏ ra (và Ludus biết) rằng ông sẽ bị trừ một tuần lương (và cho nghỉ việc) chỉ vì giữ https://thuviensach.vn đội la bên ngoài suốt đêm mà không được phép, sáng thứ Hai tuần sau Ludus sẽ xuất hiện với những người đánh xe khác vào giờ quy định và John Powell sẽ chuẩn bị cho đội la của ông như thể chẳng có gì xảy ra. Nhưng, số phận ‐ lời đồn ‐ chuyện ngồi lê đôi mách phải xen vào. Thế là bố, Luster và ta vội vàng ra ngõ tới quảng trường, lúc ấy ta chạy lon ton và như thế vẫn quá chậm. Bọn ta thậm chí chưa tới cuối ngõ đã nghe tiếng súng, đúng năm phát: ĐÙNG, ĐÙNG, ĐÙNG, ĐÙNG, ĐÙNG, chúng ta vội chạy vào quảng trường và nhìn thấy hiện trường (không xa: ngay góc phía trước cửa hiệu bán đồ gia dụng của ông anh họ Isaac McCaslin). Rất đông người, Boon rõ khéo chọn ngày để có nhân chứng; hồi đó thứ Bảy đầu tháng còn là phiên chợ, ngay cả vào tháng Năm khi ta nghĩ thiên hạ đang tíu tít bận trồng cấy. Nhưng ở quận hạt Yoknapatawpha này thì không. Tất cả họ có mặt ở đây, đen lẫn trắng: một đám chỗ ông Hampton (ông nội của Hub nhỏ bây giờ là cảnh sát trưởng, hay sang năm sẽ lại làm), hai hay ba người qua đường đang vật nhau với Boon, một đám nữa cách độ sáu mét, chỗ một ông cảnh sát khác đang giữ Ludus vẫn còn trong tư thế chạy, hay chết cứng trong tư thế đang chạy, hay trong tư thế chạy chết cứng, nói thế nào cũng đúng, và một đám đông nữa bên cửa kính tiệm ông anh họ Ike, nơi một viên đạn của Boon (họ không tìm được bốn viên kia bay đi đâu) làm vỡ tan sau khi xước qua mông con bé da đen lúc này đang nằm la hét trên lề đường cho tới khi đích thân anh Ike nhảy ra khỏi tiệm và át giọng con bé bằng giọng của anh, giận dữ thét lên với Boon không phải vì đã làm vỡ kính của anh mà vì (anh Ike hồi đó còn trẻ nhưng đã là tay đi rừng và thợ săn giỏi nhất quận hạt này từ trước tới nay) đã bắn hụt năm phát đạn với một mục tiêu chỉ cách sáu mét. Sự việc tiếp tục diễn ra nhanh. Phòng mạch bác sĩ Peabody ngay bên kia đường, trên hiệu thuốc tây của bác Christian; ông Hampton, tay cầm khẩu súng của John Powell, dẫn đường, Luster và một ông da đen khác khiêng con bé đang kêu khóc và chảy máu như lợn bị cắt tiết lên cầu thang, bố đi kèm Boon, rồi đến ta và ông cảnh sát với Ludus, đám đông chen cứng trên cầu thang cho tới khi ông Hampton dừng lại quay xuống quát họ. Văn https://thuviensach.vn phòng thẩm phán Stevens ở ngay cuối hành lang qua khỏi phòng mạch bác sĩ Peabody, ông đang đứng trên đầu thang lúc bọn ta đi lên. Vì thế bọn ta ‐ ta muốn nói là bố, ta, Boon, Ludus và ông cảnh sát ‐ vào đó đợi ông Hampton từ phòng mạch bác sĩ Peabody trở lại. Cũng không lâu lắm. “Được rồi”, ông Hampton nói, “Chỉ xước da con bé. Mua cho nó bộ váy mới,” (bên dưới váy chẳng mặc gì) “một túi kẹo và đưa bố nó mười đô la, vậy là dàn xếp xong việc của Boon với con bé. Tôi chưa quyết định sẽ dàn xếp việc giữa hắn với tôi thế nào”. Ông thở phì phò vào Boon một lát, một ông to con với cặp mắt xám nhỏ rắn đanh, đúng vậy, to lớn như Boon, tuy không cao bằng. “Sao?”, ông hỏi Boon. “Hắn sỉ nhục tôi!”, Boon nói, “Hắn bảo với Son Thomas tôi là đồ chó đẻ đít teo”. Bây giờ ông Hampton nhìn Ludus. “Sao?”, ông nói. “Tui chưa hề nói ông ta đít teo”, Ludus nói. “Tui nói ông ta đầu teo.” “Nói gì?”, Boon hỏi. “Càng tệ hơn”, thẩm phán Stevens nói. “Tệ hơn là chắc,” Boon kêu lên. “Các ông không thấy à? Tôi làm gì có lựa chọn nào. Tôi, một đứa da trắng, phải đứng đây để một thằng đen khốn nạn chuyên đánh vật với mấy con la chỉ trích cái phía sau riêng tư của tôi, hay là nói trước năm nhân chứng rằng đầu óc tôi có vấn đề. Các ông không thấy à? Làm gì có chuyện các ông không đòi lại gì, không thể. Với lại các ông không thể sửa sang gì hai chỗ ấy, bởi vì chúng chẳng có gì cần phải sửa, chẳng cái nào có vấn đề.” Lúc này ông gần như khóc, bộ mặt lớn xấu xí ửng đỏ cứng‐như‐sừng của ông choắt lại và nhăn nhó như mặt đứa trẻ. “Dù cho tôi xoay được một khẩu súng khác ở đâu đó để bắn Son Thomas thì chắc tôi cũng bắn hụt.” Bố đứng lên, nhanh và dứt khoát. Ông là người duy nhất ngồi, ngay cả thẩm phán Stevens cũng đứng trước nền lò sưởi nguội lạnh, hai bàn tay dưới vạt áo đuôi tôm đúng y như trời mùa đông và đang có hỏa hoạn. “Tôi phải về làm việc”, bố nói, “Cây cưa cũ nói sao về tay thợ lười?” Ông nói, chẳng với ai cả: “Tôi muốn cả hai, Boon và đứa này, phải cam kết giữ trật https://thuviensach.vn tự; nào, một trăm đô la mỗi đứa; tôi sẽ làm cam kết. Nhưng tôi muốn cam kết hai chiều. Tôi muốn cả hai món tiền cọc sẽ bị hủy bỏ, hết hạn, ngay khi nào một trong hai đứa làm điều gì đó mà tôi…”. “Việc đó không hợp với ông”, thẩm phán Stevens nói. “Cám ơn”, bố nói tiếp, “… ngay giây phút một trong hai đứa làm mất trật tự. Tôi không biết như vậy hợp pháp hay không?”. “Tôi cũng không biết,” thẩm phán Stevens nói. “Mình có thể thử. Nếu tiền cọc như vậy mà không hợp pháp thì nó nên hợp pháp.” “Cám ơn”, bố nói. Chúng ta ‐ bố, ta và Boon ‐ tiến ra cửa. “Bây giờ tui có thể về làm ngay, khỏi phải đợi tới thứ Hai”, Ludus nói. “Níu ông cần tui.” “Không”, bố nói. Chúng ta ‐ bố, ta và Boon ‐ xuống thang ra đường. Lúc ấy vẫn là phiên chợ ngày thứ Bảy đầu tháng, nhưng bây giờ mọi việc đã xong ‐ đúng vậy, tới khi có một kẻ nào khác tên Boon Hogganbeck cầm được một khẩu súng khác. Bọn ta đi dọc đường về chuồng ngựa, bố, ta và Boon, lúc đó Boon nói qua đỉnh đầu ta tới sau lưng bố: “Hai trăm đô la, một đô la mỗi tuần, mất một năm với bốn mươi tám tuần. Tôi đoán cửa kính của Ike mất thêm mười hay mười lăm tuần nữa, chưa kể con bé trên đường. Cứ cho là hai năm ba tháng. Tôi có chừng bốn chục đô. Nếu tôi đưa ông món tiền đó để đặt cọc, tôi đoán ông vẫn sẽ không nhốt tôi với Ludus và Son Thomas trong mấy cái chuồng ngựa bỏ trống rồi khóa cửa lại mười phút, đúng không?” “Phải”, bố nói. https://thuviensach.vn 2 Hôm đó thứ Bảy. Ludus trở lại làm việc sáng thứ Hai. Thứ Sáu tuần ấy, ông của ta ‐ ông ngoại ta cha của bà cố của cháu ‐ mất ở Bay St. Louis. Boon thật ra không thuộc về chúng ta. Ta muốn nói không thuộc về riêng chúng ta, dòng họ Priest. Đúng hơn, ta muốn nói tới cả nhà McCaslin và nhà Edmonds, mà cánh nhà Priest chúng ta có thể coi là nhánh út. Boon có ba chủ: không riêng nhà chúng ta, đại diện là ông nội và bố, anh họ Ike McCaslin và anh họ Zachary Edmonds, bố của anh ấy là McCaslin Edmonds, còn anh Ike vào ngày sinh nhật thứ hai mươi mốt đã bỏ đồn điền McCaslin ‐ Boon không chỉ thuộc về chúng ta, mà còn thuộc về Thiếu tá De Spain và Tướng Compson nữa cho tới khi Boon chết. Boon là một tập đoàn, một công ty cổ phần trong đó cả ba nhà chúng ta ‐ McCaslin, De Spain và Tướng Compson ‐ có phần trách nhiệm ngang nhau tuy hoàn toàn không quy định rõ, một điều lệ tập đoàn đặc biệt ấn định rằng bất kỳ ai ở gần cơn khủng hoảng nhất sẽ lập tức nhảy tới giải quyết rắc rối do Boon https://thuviensach.vn gây ra hay phạm phải hay rơi vào; ông (Boon) là một hiệp hội bảo hộ ‐ giúp đỡ ‐ tương trợ lợi ích, trong đó Boon là kẻ hưởng mọi lợi ích, còn chuyện bảo hộ và giúp đỡ và tương trợ là của cả ba nhà chúng ta. Bà nội Boon, là con gái của một trong các trưởng lão bộ lạc da đỏ Chickasaw của Issetibbeha[7], đã lấy một ông da trắng buôn rượu. Nhiều khi tùy theo cốc của ông đầy hay vơi, Boon sẽ tuyên bố mình có ít nhất chín mươi chín phần trăm Chickasaw và đúng là dòng dõi hoàng tộc của chính cụ Issetibbeha; khi khác ông sẽ gây sự đánh nhau với bất kỳ ai dám dù chỉ là ám chỉ rằng ông có một giọt máu da đỏ trong huyết quản. * Nhân vật trong một số tiểu thuyết của Faulkner, Issetibbeha là lãnh tụ nhóm dân da đỏ Chickasaw sống ở phía bắc tiểu bang Mississippi. Năm 1832 chính quyền liên bang bắt họ phải dọn tới bang Oklahoma. (ND) Ông mạnh mẽ, trung thành, can đảm và hoàn toàn không thể tin cậy; ông cao một mét chín, nặng một trăm mười ký và có tâm tính của một đứa trẻ; hơn một năm trước bố đã bắt đầu nói bây giờ ta sắp lớn hơn ông ấy rồi. Thật ra, mặc dù ông rõ ràng là một con người bằng xương bằng thịt hoàn toàn bình thường về mặt sinh học (cứ xem những lúc trong những bữa nhậu khi ông không chỉ sẵn sàng và tình nguyện mà còn hăm hở đấm nhau với bất cứ kẻ hoặc những kẻ nào, chuyên nghiệp hay không, tùy theo mức độ mà chất cồn điều khiển ông, để bảo vệ quyền lợi của tổ tiên), ông đã phải sống ở đâu đó trong chín hay mười hay mười một năm đầu đời, và rồi như thể Boon mới sinh ra đã chín hay mười hay mười một tuổi, do cả ba nhà McCaslin‐De Spain‐Compson chúng ta tạo ra để giải quyết tình thế tiến thoái lưỡng nan một hôm xảy đến ở trại săn của Thiếu tá De Spain. Đúng vậy, đúng cái trại mà chắc các cháu vẫn tiếp tục gọi là trại McCaslin mấy năm sau khi anh Ike qua đời, giống như chúng ta ‐ ông và cha của các cháu ‐ tiếp tục gọi nó là trại của De Spain nhiều năm sau khi Thiếu tá De Spain qua đời. Nhưng vào thời cha ông của ta, khi Thiếu tá De Spain mua hay mượn hay thuê đất (bất kể làm cách nào các cụ xoay xở kiếm được giấy chủ quyền hợp lệ ở Mississippi từ 1865 đến 1870) rồi xây nhà trọ và chuồng ngựa và cũi chó thì đó là trại của cụ, cụ lựa chọn người https://thuviensach.vn mà cụ xem là xứng đáng để đi săn loài thú cụ quy định được săn, vì thế trong chừng mực nào đó cụ làm chủ kẻ săn thú lẫn nơi họ săn và thậm chí cả con thú: Gấu và nai, sói và beo dạo ấy cũng lai vãng ở đó, cách Jefferson chưa tới hai chục dặm ‐ bốn hay năm dặm vuông rừng cuối sông đã là một phần ước mơ vương giả vĩ đại của cụ Thomas Sutpen[8], rốt cuộc mảnh đất ấy hủy hoại không những chính nó mà cả Sutpen nữa, dạo ấy nó là cửa ngõ phía đông để vào khu hoang dã hầu như chưa khai phá, gồm đầm lầy và rừng rậm trải dài về hướng tây từ dãy đồi tới các thị trấn và đồn điền dọc theo sông Mississippi. * Nhân vật chính trong cuốn tiểu thuyết Absalom! Absalom! của Faulkner. (ND) Hồi đó chỉ cách hai chục dặm, vào ngày Mười lăm tháng Mười một các cụ có thể rời Jefferson lúc nửa đêm bằng xe độc mã hay xe ngựa chở hàng (một người một ngựa đi còn nhanh hơn) tới bãi săn nai hay gấu lúc trời hừng sáng. Ngay cả hồi năm 1905 khi khu hoang dã đã lùi xa thêm hai chục dặm nữa, các cỗ xe ngựa mang súng, thực phẩm và đệm ngủ chỉ phải lên đường lúc mặt trời lặn. Bây giờ công ty khai thác gỗ phía bắc đã đặt đường ray nhánh để kéo gỗ ra đường ray chính gặp các toa tàu đã vào từ hôm trước, đường ray chính cách trại mới của Thiếu tá De Spain một dặm với một trạm dừng ưu đãi cho Thiếu tá De Spain và khách của ông xuống. Nhưng đến năm 1925 bọn ta đã có thể thấy ngày tàn. Ngoại trừ anh Ike và Boon, Thiếu tá De Spain và cả nhóm các cụ lúc này đã quá cố (bây giờ suốt từ Jefferson tới trạm dừng De Spain chỉ có sỏi đá), và những người thừa kế của họ tắt những động cơ ô tô trong tiếng ồn ào của cưa máy ở nơi một năm trước chỉ có tiếng chó săn chạy. Vì Manfred de Spain là chủ ngân hàng chứ chẳng phải dân săn bắn như bố ông ấy, ông ấy ký hợp đồng cho khai thác đất và gỗ và tới năm 1940 (bấy giờ đã là trại của McCaslin) họ ‐ chúng ta ‐ sẽ chất mọi thứ lên chiếc ô tô vận tải nhỏ rồi lái hai trăm dặm trên xa lộ trải nhựa tìm chỗ đủ hoang vắng để dựng lều. Mặc dù tới năm 1980, dùng ô tô để tới khu hoang dã sẽ lỗi thời như ô tô sẽ làm lỗi thời khu hoang dã nó tìm đến. Nhưng có lẽ người ta ‐ tức là các cháu ‐ sẽ tìm đến khu hoang dã phía https://thuviensach.vn bên kia sao Hỏa hay Mặt trăng và biết đâu chừng có cả gấu và nai lai vãng trên đó. Và rồi một hôm Boon xuất hiện ở trại, hoàn chỉnh và đã mười, mười một hay mười hai tuổi. Hồi đó, bởi vì quãng đường để tới trại chỉ có hai chục dặm nên Thiếu tá De Spain, Tướng Compson, McCaslin Edmonds, Walter Ewell, cụ Bob Legate và nửa tá người khác lúc tham dự lúc không. Tướng Compson mặc dù đã chỉ huy quân sĩ không quá thất bại khi là đại tá ở Shiloh[9], và cũng không quá thất bại khi là chuẩn tướng hồi Johnston rút lui ở Atlanta, nhưng ông hơi kém về địa hình địa thế và sẽ lập tức lạc lối sau mười phút rời trại (con la ông thích cưỡi sẽ đưa ông về bất cứ lúc nào, nhưng ông không chỉ là một ông tướng phe miền Nam được tạm tha mà còn là một ông Compson, ông không chịu để con la hội ý hay cố vấn), vì thế ngay khi người đi săn cuối cùng về đến trại sau cuộc săn từ sáng, mọi người sẽ thay phiên nhau thổi tù cho tới khi Tướng Compson rốt cuộc cũng về tới nơi. Như thế cũng đáng hài lòng, dù sao cũng vẫn được việc, cho tới khi Tướng Compson bắt đầu nghễnh ngãng. Cho tới khi rốt cuộc một buổi chiều, Walter Ewell và Sam Fathers, nửa da đen nửa da đỏ Chickasaw, phải lần theo dấu của ông và ngủ ngoài rừng với ông suốt đêm, buộc Thiếu tá De Spain phải chọn giải pháp hoặc cấm ông rời lều hoặc trục xuất ông khỏi nhóm, khi ấy Boon Hogganbeck đã khổng lồ, dù mới mười hay mười một đã to hơn Tướng Compson, trông nom ông trở thành việc của Boon ‐ một đứa trẻ bơ vơ dường như tay trắng và chẳng biết gì ngoài cái tên của nó; ngay cả anh Ike cũng không chắc là McCaslin Edmonds hay Thiếu tá De Spain tìm thấy Boon trước ở chỗ người sinh ra đã bỏ ông lại. Ike chỉ biết ‐ nhớ ‐ Boon đã ở đó, chừng mười hai tuổi, đằng nhà cụ Carothers McCaslin, nơi McCaslin Edmonds đã nuôi Ike như thể ông ấy là bố của anh và bây giờ tiếp tục nhận Boon như thể ông ấy cũng là bố của Boon, mặc dù lúc ấy McCaslin Edmonds mới ba mươi. * Trận đánh đẫm máu tháng Tư 1862 ở Pittsburg Landing, bang Tennessee, hồi Nội chiến Mỹ (1861-1865). Quân miền Nam do tướng Albert https://thuviensach.vn Sidney Johnston chỉ huy thắng ngày đầu, nhưng sau đó thảm bại, không ngăn nổi quân miền Bắc tiến vào phía bắc bang Mississippi. (ND) Dù sao đi nữa, khi Thiếu tá De Spain nhận ra rằng ông phải hoặc là trục xuất Tướng Compson khỏi nhóm, một việc khó, hoặc là cấm ông rời trại, một việc bất khả, vì thế ông phải trang bị cho Tướng Compson một thứ tương tự như Boon Hogganbeck, đúng lúc đó có một Boon Hogganbeck, do McCaslin Edmonds tạo ra hay có lẽ do cả hai tạo ra ‐ Edmonds và De Spain ‐ trong cơn khủng hoảng này. Ike còn nhớ được vụ khiêng nệm giường, súng ống và thực phẩm lên xe hôm Mười bốn tháng Mười một, với con của bà Tennie là Jim (ông nội của anh chàng Bobo Beauchamp mà quý vị sắp nghe kể tới) cùng với Sam Fathers và Boon (anh Ike hồi đó mới năm hay sáu tuổi, bốn, năm năm nữa anh mới lên mười để được đi theo) và chính McCaslin cưỡi ngựa đi trước tới trại. Ở trại mỗi sáng Boon sẽ cưỡi con la theo sau con la của Tướng Compson, cho tới khi, có lẽ bằng sức mạnh, Boon bắt ông đi đúng hướng để về trại kịp trước khi trời tối, mới mười hai tuổi Boon đã to hơn người nó phải trông nom. Vì thế Tướng Compson biến Boon thành dân đi rừng thay vì chính ông ta, có thể nói, thuần túy vì tự phòng thân. Nhưng dù ăn cùng bàn, đi cùng khu rừng và ngủ dưới cùng cơn mưa, ngay cả Walter Ewell cũng không thể biến Boon thành tay thiện xạ. Một trong mấy câu chuyện được ưa thích ở trại là tài bắn của Boon, do Walter Ewell kể: Từ vị trí ông đã để Boon lại (Tướng Compson già cuối cùng đã về với tổ tiên ‐ hoặc với doanh trại những người lính già của trận chiến ấy, quân miền Bắc hoặc miền Nam, chắc họ đã khư khư ở đó vì có lẽ họ không hợp với bất kỳ một chỗ ở cố định nào ‐ và bây giờ Boon là dân săn bắn thường xuyên như bất kỳ ai) rồi nghe tiếng bầy chó săn và nhận ra con nai sẽ chạy ngang vị trí của Boon, rồi nghe năm phát đạn từ khẩu súng săn tồi tàn của Boon (Tướng Compson đã truyền nó lại cho Boon, nó chưa bao giờ ở trạng thái hoàn hảo hồi Compson làm chủ, và Walter nói ông ngạc nhiên khi khẩu súng bắn được hai phát mà không hóc, nói gì đến năm phát), khi ấy giọng Boon vang khắp khu rừng quanh họ: “Đồ khốn! Nó đi phía kia! Chặn đầu nó! Chặn đầu https://thuviensach.vn nó!”. Và ông ‐ Walter ‐ vội vàng chạy qua vị trí của Boon, thấy năm vỏ đạn trên mặt đất và cách đó chưa tới mười bước là dấu chân con nai đực bỏ chạy mà Boon thậm chí chẳng sờ tới được. Rồi ông nội mua chiếc ô tô đó và Boon tìm thấy bạn tâm tình của mình. Lúc ấy Boon chính thức là nhân viên trong chuồng ngựa (theo thỏa thuận chung McCaslin‐ Edmonds‐Priest, ngay cả McCaslin Edmonds cũng bỏ cuộc hay cuối cùng tỉnh ngộ khi Boon ở đúp lại lớp Ba lần thứ hai ‐ hay có lẽ McCaslin thật sự tỉnh ngộ nhận ra rằng Boon sẽ không bao giờ sống trong bất kỳ nông trại nào đủ lâu để học làm nông dân). Thoạt tiên công việc phần lớn lặt vặt ‐ cho thú ăn, lau chùi yên cương và xe độc mã. Nhưng ta đã kể là Boon có khiếu về ngựa và la, chẳng bao lâu ông là người đánh xe thường xuyên của mấy chiếc xe cho thuê ‐ ngựa thuê và xe chở khách đón các chuyến xe lửa ban ngày, xe độc mã với xe hai chỗ ngồi và xe chuyên chở nhẹ đưa bọn đi chào hàng tới các cửa tiệm ở nông thôn. Lúc này Boon sống trong thị trấn, trừ lúc McCaslin và Zachary đi vắng ban đêm, khi ấy ông sẽ ngủ ở nhà để bảo vệ đàn bà và trẻ con. Ta muốn nói là ông sống ở Jefferson. Nghĩa là Boon thật sự có một nơi để về ‐ một căn phòng đơn thuê trong Khách sạn Thương Mại thời ông nội ta, người ta mở nó với hy vọng cạnh tranh với Nhà khách Holston nhưng chẳng bao giờ cạnh tranh nổi. Nhưng vẫn đủ vững: Khách sạn là nơi ăn ở của bồi thẩm đoàn trong thời gian xử án, nơi dân quê đi kiện và bọn buôn lừa ngựa cảm thấy thoải mái hơn là ở giữa mấy tấm thảm và ống nhổ bằng đồng cùng với ghế da và tấm vải lanh trải bàn bên kia thị trấn. Rồi trong thời ta thì nó thành Khách sạn Snopes với hai chữ S sơn tay lộn ngược sau khi ông Flem Snopes (chủ ngân hàng, mười hay mười hai năm trước bị giết chết vì một người bà con bị điên, có lẽ hắn không tin nổi ông anh họ của hắn quả thật đã đưa hắn vào khám, mà nghĩ ít nhất có thể giúp hay lẽ ra cũng cố giúp hắn khỏi đi tù) dẫn dòng tộc của ông về thị trấn, ra khỏi vùng hoang dã phía sau khúc quanh Frenchman; trong một thời gian ngắn giữa thập niên ba mươi nó được một mệnh phụ tóc đỏ thuê, chẳng hiểu bà ta từ đâu chợt đến rồi chợt đi, bố cháu và cảnh sát gọi bà ta là Nhỏ Chicago; nét huy hoàng ấy https://thuviensach.vn giờ đây chỉ là kỷ niệm, ngày nay các cháu biết đến nó chính là nhà trọ của bà Rouncewell. Nhưng vào thời Boon nó là Khách sạn Thương Mại. Ngoài những lúc ngủ trên sàn bếp nhà Compson hay Edmonds hay Priest, Boon sống ở đó khi ông nội ta mua chiếc ô tô. Ông nội ta chẳng muốn có ô tô chút nào nhưng cụ buộc phải mua một chiếc. Là chủ ngân hàng, Chủ tịch Ngân hàng Jefferson lâu đời, ngân hàng đầu tiên ở quận hạt Yoknapatawpha, dạo ấy cụ tin và tin cho tới tận nhiều năm sau cho đến lúc chết rằng xe máy là một hiện tượng kỳ dị, như cây nấm độc mọc tối hôm qua, và bởi vì như nấm, nó sẽ biến mất dưới ánh mặt trời ngày mai, trong khi cụ tin như vậy thì mọi người ngay cả ở quận hạt Yoknapatawpha đã nhận thấy rằng ô tô sẽ tồn tại. Nhưng Đại tá Sartoris, chủ tịch Ngân hàng Nông Thương mới lên như nấm, đã buộc cụ mua một chiếc. Hay nói đúng hơn, một kẻ vỡ nợ khác, một tay phù thủy máy móc, mắt cận thị mơ mộng tên Buffaloe, đã buộc cụ mua. Vì chiếc ô tô của ông nội thậm chí không phải là chiếc đầu tiên ở Jefferson. (Ta không tính chiếc xe đua E.M.F. màu đỏ của Manfred de Spain. Mặc dù De Spain làm chủ nó và lái nó mỗi ngày trên đường phố Jefferson trong mấy năm, nó cũng như Manfred không có chỗ đứng trong chuẩn mực yêu vợ đúng đắn của cộng đồng, cả hai đều hết thuốc chữa và độc thân, chẳng hay hớm gì như một tối thứ Bảy kéo dài không dứt ngay cả khi Mansfred làm thị trưởng, màu đỏ chói lọi của nó không những là một thách thức đầy khinh miệt đối với thị trấn mà còn là một kiểu phớt tỉnh không thèm chú ý.) Chiếc ô tô của ông nội không phải là chiếc đầu tiên từng đến Jefferson hay đại loại thế. Nó thậm chí cũng chẳng phải là chiếc đầu tiên ở lại Jefferson. Hai năm trước đã có một chiếc lái từ Memphis[10] xuống tận đây, làm một cuộc hành trình tám mươi dặm chưa tới ba ngày. Rồi trời mưa, chiếc xe ở lại Jefferson hai tuần, trong thời gian đó chúng ta hầu như không có đèn điện và cũng khỏi có chuyên chở công cộng nếu chuồng ngựa cho thuê chỉ dựa vào Boon. Vì ông Buffaloe là người ‐ người duy nhất ở gần đây hơn Memphis và biết cách ‐ chạy nhà máy điện hơi nước và từ lúc chiếc ô tô cho thấy nó sẽ không đi xa hơn nữa, ít nhất là hôm ấy, thì ông https://thuviensach.vn Buffaloe và Boon không rời nó như hai cái bóng, một lớn và một nhỏ ‐ gã khổng lồ vụng về có mùi ammonia và dầu yên ngựa, cùng ông nhỏ bé màu bồ hóng lấm lem dầu mỡ với cặp mắt như hai bộ lông chim xanh rụng trên đống than nhỏ, một kẻ chưa tới bốn mươi lăm ký dù mang trong túi tất cả dụng cụ của ông (và của thành phố) ‐ một bóng bất động nhìn đăm đăm chiếc xe với vẻ say đắm hoài nghi như con bò đực thiến; bóng kia mơ màng, hiền từ, âu yếm, bàn tay bồ hóng dịu dàng như tay phụ nữ khi ông sờ mó nó, vuốt ve nó, mơn trớn nó, rồi tích tắc sau chổng mông nhào xuống dưới nắp máy đã mở. * Tên một thành phố ở tiểu bang Tennessee, sát biên giới phía bắc Mississippi. (ND) Rồi trời mưa suốt đêm hôm ấy và mưa tiếp đến sáng hôm sau. Chủ chiếc xe được bảo cho biết, cam đoan ‐ hình như từ ông Buffaloe, hơi lạ vì chưa ai từng thấy ông rời xa nhà máy đèn hay cái xưởng nhỏ ở sân sau nhà ông để dùng đến đường sá đủ để tiên đoán tình trạng của nó ‐ rằng đường sẽ không đi được ít nhất một tuần, có thể mười ngày. Vì thế chủ xe trở về Memphis bằng xe lửa, để lại chiếc ô tô trong chỗ lẽ ra là chuồng ngựa hay chuồng bò ở sân sau của không ai khác chính nhà ông Buffaloe. Bọn ta cũng không thể nghĩ ra điều này: Làm sao ông Buffaloe, một người nhỏ bé, hòa nhã, rụt rè, hầu như thiếu hoạt bát, lúc nào cũng như mơ màng mộng du, lấm lem dầu mỡ tựa như không thuộc về thế gian này ‐ đã bằng cách gì, với khả năng thôi miên và lôi cuốn nào mà chính ông cũng không biết ông có, đã thuyết phục một kẻ hoàn toàn xa lạ bỏ món đồ chơi đắt tiền của hắn dưới sự coi sóc của mình. Nhưng hắn đã để lại chiếc xe rồi trở về Memphis và bây giờ khi điện đóm trục trặc ở Jefferson thì người ta phải cuốc bộ hay cưỡi ngựa hay đi xe đạp ra nhà ông Buffaloe ở ven thị trấn, khi ấy ông Buffaloe sẽ xuất hiện từ góc nhà ở sân sau, lơ đãng mơ màng và vẫn từ tốn lau hai bàn tay. Đến ngày thứ ba, rốt cuộc bố biết Boon ở đâu (đã ở đâu) trong suốt thời gian ông ‐ Boon ‐ đáng lẽ phải ở chuồng ngựa. Vì hôm ấy chính Boon tiết lộ bí mật, vung vãi ra, với vẻ khẩn cấp điên cuồng và thịnh nộ. Ông và ông https://thuviensach.vn Buffaloe đã tới mức suýt đấm đá nhau, nếu ông Buffaloe ‐ một nguồn chứa vô tận của những bất ngờ và khả năng ‐ không rút khẩu súng dầu mỡ vấy bồ hóng nhưng hoàn toàn tốt gí vào Boon. Đó là chuyện Boon kể. Ông và ông Buffaloe đã thỏa thuận và hiểu nhau không những hoàn toàn mà còn tức khắc, trong toàn bộ quá trình đem chiếc ô tô vào tay ông Buffaloe và đưa chủ nhân của nó ra khỏi thị trấn; để ông Buffaloe, theo suy nghĩ tự nhiên của Boon, nhanh chóng làm sáng tỏ bí mật vận hành nó, rồi khi trời tối họ sẽ lẻn đem nó ra và lái nó. Nhưng Boon hết sức kinh ngạc và giận dữ vì ông Buffaloe chỉ muốn biết tại sao nó chạy. “Ông ta làm hỏng nó!”, Boon nói. “Ông ta gỡ nó ra từng mảnh chỉ để xem bên trong! Ông ta sẽ không bao giờ ráp nó lại được!” Nhưng Buffaloe ráp được. Hai tuần sau, ông đứng mơ màng hiền dịu, lấm lem dầu mỡ và hòa nhã, khi chủ nhân trở lại nổ máy rồi lái đi. Và một năm sau Buffaloe ráp một chiếc của riêng ông, máy móc, hộp số và đủ mọi thứ vào chiếc độc mã bánh cao su. Chiều hôm ấy, trong tiếng đinh tai nhức óc và sự ngây ngất, ông từ tốn lái băng qua quảng trường, khiến cặp ngựa kéo xe đồng màu của Đại tá Sartoris hoảng sợ chồm lên, gần như làm tan nát cỗ xe may mắn là đang trống trơn. Tối hôm sau văn khố Jefferson chính thức nhận một sắc lệnh của thành phố cấm lái bất kỳ xe máy đẩy nào trong các khu vực công cộng. Vì thế, với tư cách chủ tịch ngân hàng lâu đời hơn, thâm niên hơn ở quận hạt Yoknapatawpha, ông nội ta buộc phải mua một chiếc, hay nói cách khác bị chủ tịch của ngân hàng mới hơn ra lệnh mua. Thấy ta muốn nói gì không? Không phải là vai vế xã hội trong thành phố, rất ít có sự thù địch trong đấy, mà chính là những chủ ngân hàng, giới tu sĩ tận tụy trong những bí ẩn khôn dò và bất khả tránh né của ngành Tài chính. Và mặc dù suốt đời thẳng cứng như cây thông nòng súng và kiên trì chống lại thời đại cơ khí, thậm chí không chịu biết tới nó, ngay từ đầu ông nội đã được cho một chỗ đứng trong một thứ ‐ đối với cụ ‐ ác mộng về một tương lai vô bờ và rộng lớn của đất nước chúng ta, trong đó đơn vị căn bản của nền kinh tế và sự thịnh vượng sẽ là cái hộp nhỏ với bốn bánh xe và một bộ máy được sản xuất hàng loạt. https://thuviensach.vn Vì thế cụ mua ô tô, và Boon tìm thấy bạn lòng, mối tình trinh trắng trong trái tim thô thiển ngây thơ của ông. Đó là chiếc Winton Flyer (Chiếc đầu tiên ông nội ‐ giờ là chúng ta ‐ làm chủ, trước khi ông đổi nó lấy chiếc White Steamer vì hai năm sau rốt cuộc bà nội khăng khăng rằng bà không chịu nổi mùi xăng). Cái giá cho sự nguy hiểm khi đứng quay máy ở trước nó là một hay hai khúc xương cánh tay (miễn là nhớ đừng cài số), nó có mấy ngọn đèn dầu để lái ban đêm và khi trời sắp mưa thì năm hay sáu người có thể dễ dàng dựng mui và màn trong mười hay mười lăm phút, và chính ông nội trang bị cho nó một lồng đèn dầu, một cây rìu mới và một cuộn nhỏ dây kẽm gắn vào bộ ròng rọc nhẹ để lái bên ngoài phạm vi thị trấn. Với những thiết bị đó nó có thể ‐ và đã một lần, việc này tí nữa ta sẽ kể ‐ đi đến tận Memphis. Và tất cả chúng ta, ông bà, bố mẹ, cô dì, anh chị em họ và trẻ con, có trang phục đặc biệt để ngồi trên xe, bao gồm mạng che mặt, mũ, kính, găng dài, và miếng vải dài không hình dáng, màu mè rõ rệt để che cổ gọi là khăn che bụi, chốc nữa ta sẽ kể về nó. Lúc này ông Buffaloe đã sớm dạy Boon cách vận hành chiếc xe tự chế tạo của ông. Tất nhiên họ không được dùng đường phố ở Jefferson ‐ thật vậy, nó chả bao giờ vượt qua hàng rào trước nhà ông Buffaloe nữa ‐ nhưng có một miếng đất trống sau nhà ông, ông Buffaloe và Boon đã nện và san phẳng (tương đối) thành một vòng đua xe khá tốt. Vì thế khi Boon và ông Wordwin, người thu ngân ở ngân hàng của ông nội (ông ta độc thân, một trong những hội viên câu lạc bộ và nhân vật nổi bật nhất của thị trấn. Trong mười năm ông làm phù rể mười ba đám cưới), tới Memphis bằng xe lửa để mang chiếc ô tô về (lần này chưa tới hai ngày, một kỷ lục), thì số trời đã định Boon là kẻ thâm niên nhất trong đám tài xế ô tô ở Jefferson. Thế rồi, như ước mơ bấy lâu của Boon, ông nội ta bỏ phế chiếc ô tô. Ông chỉ mua nó, Boon gọi là trả một đống lớn tiền làm ăn vất vả cho nó, nhìn nó một cách kỹ càng và bí hiểm một lần, rồi loại nó ra khỏi mọi suy nghĩ. Ông ‐ ông nội ‐ tất nhiên không thể làm một cách trọn vẹn; cái sắc lệnh ngạo mạn ấy của Đại tá Sartoris khiến ông ‐ ông nội ‐ là người lớn tuổi hơn không thể cho phép mình chấp nhận, bất kể chính cụ nghĩ gì về xe máy nổ. https://thuviensach.vn Thật ra, trong việc này, cụ và Đại tá Sartoris giống nhau y hệt. Cho tới khi họ chết (lúc ấy ở cả quận hạt Yoknapatawpha, không khí ban ngày sực nức mùi khói xăng, và ban đêm, nhất là thứ Bảy, đầy tiếng va chạm loảng xoảng của thanh cản và tiếng phanh rít) cả hai đều không cho ai vay một xu nếu họ nghi ngờ người ấy sẽ dùng món tiền đó để mua một chiếc ô tô. Tội của Đại tá Sartoris chỉ là đã qua mặt kẻ thâm niên hơn ông ấy trong một hành động cả hai đều đồng ý ‐ chính thức cấm ô tô trong Jefferson ngay cả trước khi nó tới đó. Thấy chưa? Ông nội mua ô tô không chỉ để thách thức sắc lệnh của Đại tá Sartoris. Đó chỉ là cách gạt bỏ nó một cách có cân nhắc và điềm tĩnh, dù chỉ bằng biểu hiện mỗi tuần. Ngay cả trước khi có sắc lệnh của Đại tá Sartoris, ông nội đã cho chuyển cỗ xe và mấy con ngựa ra khỏi sân sau của cụ tới chuồng ngựa cho thuê, ở đó bà nội dễ điện thoại gọi chúng ta hơn là kêu lớn từ cửa sổ trên lầu phía sau, vì ở chuồng ngựa luôn luôn có người trả lời điện thoại. Trong khi Ned, trong bếp hay chuồng ngựa hay bất kỳ chỗ nào ông tình cờ có mặt lúc ấy (hay giả thử tình cờ có mặt lúc bà nội cần ông), luôn luôn không đáp. Thật vậy, ông rất thường ở ngoài tầm gọi từ nhà bà nội, vì một trong những người gọi là vợ ông. Vì thế bây giờ ta kể tới Ned. Ông là người đánh xe cho ông nội. Vợ ông (bà vợ ông hồi đó, ông có bốn bà) là Delphine, người nấu bếp của bà nội. Hồi đó chỉ có mẹ ta gọi ông là “chú” Ned. Ta muốn nói bà là người nhất quyết rằng tất cả bọn trẻ con chúng ta ‐ ba đứa, vì Alexander chưa biết nói năng thưa gửi với ai ‐ gọi ông là chú Ned. Chẳng ai để ý chúng ta có gọi như thế hay không, kể cả bà nội, cụ cũng là một người thuộc dòng họ McCaslin, và chắc chắn Ned cũng chẳng cần, ông chả đáng được gọi là “chú”, ngay cả nếu ông sống đủ lâu để cho viền tóc ôm lấy cái sọ hói bắt đầu ngả bạc thôi chứ đừng nói tới trắng (không bao giờ. Ta muốn nói tóc ông chả bao giờ trắng hay thậm chí ngả bạc. Ông chết lúc bảy mươi bốn tuổi, trừ việc trải qua bốn đời vợ thì ông chẳng thay đổi chút nào), và thật ra ông có thể không muốn được gọi là “chú”; chẳng ai muốn chỉ trừ mẹ ta, theo cách suy nghĩ của nhà McCaslin thì bà chẳng họ hàng gì với chúng ta, nhưng bà cứ nhất quyết như thế. Vì ông ‐ Ned ‐ là một kẻ mang họ https://thuviensach.vn McCaslin, sinh ra trong sân sau nhà McCaslin năm 1860. Ông là chuyện thầm kín của gia đình chúng ta; chúng ta truyền đời thừa kế ông, theo huyền thoại của ông (không ai kiên quyết tin nó bằng chính Ned) thì mẹ ông là con ruột của cụ Lucius Quintus Carothers với một nô lệ da đen. Ned không bao giờ để bất cứ ai trong chúng ta quên rằng ông, cùng với anh họ Isaac, là cháu ruột của cụ Lancaster danh giá lâu đời, từ đó chúng ta nặn ra dòng họ Edmonds và Priest, dù cho cả ba cụ cháu ta ‐ cháu, ta và ông nội ta ‐ được mang tên Lucius của cụ, nhưng chúng ta chỉ là mối liên hệ phai mờ và là kẻ dựa dẫm ăn theo. Vì thế khi Boon và ông Wordwin mang ô tô về tới thì nhà để xe ngựa đã sẵn sàng: nền và cửa mới, cái khóa móc mới tinh nằm trên tay ông nội lúc cụ chậm chạp bước quanh chiếc xe, nhìn nó y như cụ khảo sát cái cày hay máy gặt hay cỗ xe ngựa (cả khách hàng nữa) mà một khách hàng tương lai của ngân hàng đặt cọc để mượn tiền. Rồi cụ ra hiệu cho Boon lái nó vào ga ra (ồ phải, chúng ta đã biết đó là tên của cái nhà để ô tô, ngay từ hồi 1904, ngay cả ở Mississippi). “Sao?”, Boon nói. “Lái nó vào”, ông nội bảo. “Ông không thèm thử nó à?”, Boon nói. “Không”, ông nội nói. Boon lái nó vào ga ra, và (chỉ có Boon) lại đi ra. Mặt ông lúc trước là ngạc nhiên, giờ thì sửng sốt, choáng, dạng như kinh hoảng. “Nó có chìa khóa không?”, ông nội hỏi. “Cái gì?”, Boon nói. “Cái chốt. Cái then. Cái móc. Một cái để khởi động nó.” Boon chậm chạp lấy trong túi ra một thứ gì đó rồi đặt vào tay ông nội. “Đóng cửa lại”, ông nội nói, rồi tự cụ bước tới bấm cái khóa mới và bỏ chìa đó vào túi cụ. Giờ đây Boon đang tranh đấu với chính mình. Ông gặp khủng hoảng, mà vấn đề chính từ sự tuyệt vọng. Ta ‐ chúng ta, ông Wordwin, bà nội, Ned, Delphine và mọi kẻ da trắng, da đen tình cờ có mặt dọc đường lúc chiếc ô tô đến thành phố ‐ đã chứng kiến quá trình ông đoạt được nó, hay nói những sự ràng buộc của nó với ông cũng được. https://thuviensach.vn “Tôi sẽ quay lại sau bữa ăn, để cô Sarah (tức là bà nội) có thể đi thử. Lúc một giờ. Tôi có thể tới sớm hơn nếu như thế quá trễ.” “Ta sẽ bảo chuồng ngựa”, ông nội nói. Vì đó là cuộc đụng độ toàn diện: không chỉ là một vụ xô xát vặt ngoài tiền đồn. Toàn diện, thắng hay bại; cả hậu cần lẫn địa hình; nghi binh thọc sâu, lẩn tránh, lừa đảo; nhưng trên hết là kiên nhẫn và tầm nhìn xa. Sự việc kéo dài ba ngày còn lại trong tuần cho đến thứ Bảy. Boon trở lại chuồng ngựa cho thuê, suốt chiều hôm ấy ông không hề rời xa máy điện thoại, dù bề ngoài, hẳn nhiên, không tiết lộ điều gì; thậm chí ông làm việc của ông ‐ hay họ nghĩ như thế, tới khi bố khám phá ra Boon tự quyền sai Luster mang ngựa đi đón chuyến xe lửa chiều, giờ xe đến ga (trừ phi trễ) luôn luôn cùng với lúc ông nội rời ngân hàng sau khi xong việc trong ngày. Dù trận chiến vẫn kìm nén, cần ‐ không, đòi hỏi ‐ cảnh giác và đề phòng liên tục hơn là một trận xung phong tạo đà lấn tới, nhưng Boon vẫn tự tin, vẫn chủ động: “Vâng. Tôi đã bảo Luster đi. Thị trấn này phát triển, chả mấy chốc sẽ tới lúc mình cần hai con ngựa ra đón xe lửa, tôi đã nhắm Luster làm đứa đánh xe thứ hai từ lâu. Đừng lo, tôi sẽ trông chừng nó”. Nhưng điện thoại không reo. Lúc sáu giờ, ngay cả Boon cũng thú nhận rằng hôm nay sẽ không có gì. Nhưng đó là một hành động kiềm chế, chưa mất gì cả và trong bóng tối ông có thể hơi di chuyển lực lượng của ông. Sáng hôm sau, khoảng mười giờ, ông ‐ bọn ta ‐ vào ngân hàng như thể tình cờ. “Đưa tui chìa khóa”, ông bảo ông nội. “Bao nhiêu bụi bặm từ ở Missippi, chưa kể bùn đất bụi bặm hồi đi Tennessee bám phía dưới. Tôi sẽ lấy vòi nước ở chuồng ngựa đề phòng Ned để lạc vòi nước của ông ở đâu đó.” Ông nội nhìn Boon, chỉ nhìn, không hề vội vã, như Boon là kẻ đưa cỗ xe hay kiện cỏ khô tới để mượn mười lăm đô la. “Ta không muốn nhà để xe bị ướt”, ông nội nói. Nhưng Boon tám lạng nửa cân với cụ, dửng dưng và thậm chí còn lãnh đạm hơn, như có thừa thời giờ chẳng biết làm gì. “Được, được. Nhớ chứ, hắn ta nói máy nên chạy mỗi ngày. Không cần chạy đi đâu cả, chỉ là để bộ đánh lửa và bộ phát điện khỏi gỉ sét, tránh làm https://thuviensach.vn tốn của ông hai mươi hoặc hai mươi lăm đô mua cái mới mãi tận Memphis hay đâu đó, không chừng tuốt tới tận nhà máy. Tôi không trách ông, tôi chỉ biết hắn đã bảo ông, tôi cũng phải tin lời hắn. Nhưng ông có đủ điều kiện. Ông là chủ chiếc ô tô, nếu ông muốn để nó gỉ sét thì đó là chuyện của ông. Con ngựa thì khác. Cho dù ông không phải trả một trăm đô một con thì ông vẫn có tôi ban ngày thòng dây vào cổ nó bắt chạy vòng tròn để ruột gan nó hoạt động.” Vì ông nội là một chủ ngân hàng cừ khôi và Boon biết điều ấy: Ông nội biết khi nào tịch biên tài sản và cả khi nào điều đình và xóa bỏ hợp đồng. Cụ thò tay vào túi lấy đưa Boon hai cái chìa khóa ‐ một chìa mở khóa cửa và một cái mở máy xe. “Đi thôi”, Boon bảo ta, lưng đã quay đi. Lúc vẫn còn ở ngoài đường chúng ta đã nghe tiếng bà nội gọi Ned từ cửa sổ trên lầu phía sau, mặc dù khi chúng ta tới cổng bà đã bỏ cuộc. Lúc chúng ta băng qua sân sau để lấy vòi nước, Delphine từ cửa bếp đi ra. “Ned đâu?”, bà hỏi. “Tụi tôi gọi ông ấy cả buổi sáng. Ông ấy có ở đằng chuồng ngựa không?” “Có”, Boon nói. “Tôi sẽ bảo ông ấy. Nhưng cũng đừng mong ổng quá làm gì.” Ned ở đó. Ông và hai đứa em ta như một dãy bậc thang đang cố nhìn qua khe nứt trên cánh cửa ga ra. Ta đoán Alexander cũng sẽ ở đó nếu nó đã biết đi, ta không biết tại sao dì Callie không nghĩ tới. Thế rồi Alexander có mặt, mẹ bế nó từ nhà đến. Thế thì có lẽ dì Callie còn đang giặt tã. “Chào cô Alison”, Boon nói. “Chào cô Sarah”, ông nói tiếp, vì lúc này bà nội cũng có mặt, với Delphine phía sau bà. Bây giờ lại có thêm hai bà nữa, các bà láng giềng, đầu còn đội mũ trong phòng ngủ. Có lẽ vì Boon không phải là chủ ngân hàng cũng chẳng là tay lái buôn giỏi lắm. Nhưng ông đang chứng tỏ bản thân là một chiến binh du kích cừ khôi. Ông đi mở khóa ga ra rồi mở cửa. Ned là kẻ đầu tiên lọt vào trong. “Nào,” Boon bảo ông, “anh ở đây từ lúc hừng sáng để nhìn trộm qua cái khe đó. Anh nghĩ sao về nó?”. “Tôi chả nghĩ gì cả”, Ned nói. “Sếp Priest lẽ ra đã mua được con ngựa hai trăm đô tốt nhất quận Yoknapatawpha bằng món tiền ấy.” https://thuviensach.vn “Quận Yoknapatawpha không có con ngựa hai trăm đô la nào”, Boon nói. “Nếu có thì chiếc ô tô này sẽ mua được mười con. Đi gắn cái vòi đó.” “Đi gắn cái vòi đó, Lucius”, Ned bảo ta, ông không thèm nhìn xung quanh. Ông đi tới mở cửa xe. Cửa ghế sau. Hàng ghế trước hồi đó không có cửa, mình phải bước qua để vào xe. “Nào, cô Sarah, mời cô và cô Alison,” Ned nói. “Delphine có thể đợi chuyến sau với bọn trẻ con.” “Anh đi gắn cái vòi đó như tôi đã bảo”, Boon nói. “Tôi phải mang nó ra khỏi đây trước khi có thể làm gì khác.” “Ông không để xổng nó chứ?”, Ned hỏi. “Tôi nghĩ bọn mình có thể cưỡi đi xa. Tôi nghĩ tôi sẽ phải lái nó, vì vậy tôi bắt đầu học sớm chừng nào nhanh chừng ấy.” Ông nói: “Hi hi hi”. Ông nói: “Lên nào, cô Sarah”. “Liệu có ổn không, Boon?”, bà nội nói. “Rất ổn, cô Sarah”, Boon nói. Bà nội và mẹ lên. Trước khi Boon đóng cửa thì Ned đã ngồi lên ghế trước. “Cút ra khỏi chỗ đó”, Boon nói. “Cứ lo việc của ông đi, nếu đúng là ông biết làm thế nào,” Ned nói. “Tôi sẽ không sờ mó bất kỳ cái gì cho tới khi tôi học xong, còn ngồi ở đây tôi sẽ chẳng học được gì. Cứ việc gắn vòi, hay làm bất cứ cái gì ông muốn.” Boon đi vòng qua bên tài xế rồi bật công tắc, để lỏng cần số, lại vòng ra phía trước quay máy. Đến lần quay thứ ba, máy rồ lên. “Boon!”, bà nội thét lên. “Không sao, cô Sarah!”, Boon vừa hét át tiếng ồn vừa chạy về bánh lái. “Tôi không biết!”, bà nội nói. “Vào nhanh! Tôi sợ!”, Boon vào và làm máy êm lại rồi sang số, một tích tắc, rồi chiếc ô tô di chuyển êm, từ từ lui khỏi nhà để xe, vào sân, ánh nắng, rồi ngừng. “Hê hê hê”, Ned nói. “Cẩn thận, Boon”, bà nội nói. Ta thấy tay cụ nắm chặt thanh trụ bên trên. “Vâng thưa cô”, Boon nói. Chiếc ô tô lại di chuyển, lùi, bắt đầu quay. Rồi nó tiến tới, vẫn quay, tay bà nội vẫn nắm chặt thanh trụ. Mặt của mẹ trông giống hệt một cô bé. Chiếc xe đi chậm và êm qua sân tới khi đối diện https://thuviensach.vn cổng ra đường, ra ngoài, ra thế giới, rồi ngừng. Và Boon không nói gì, ông chỉ ngồi đó phía sau tay lái, máy chạy đều và êm, đầu ông nghiêng vừa đủ cho bà nội thấy mặt ông. Ồ phải, có thể ông không là tay phù thủy thương lượng giấy tờ như ông nội, và ở Jefferson có kẻ sẽ nói ông cũng chẳng có tài cán gì, nhưng dù sao trong vụ đụng độ này ông là gã chiến binh tài năng và duyên dáng tuyệt vời. Bà nội ngồi khoảng nửa phút. Rồi bà hít một hơi sâu và thở hắt ra. “Khoan”, bà nói. “Mình phải đợi ông Priest.” Có thể không là chiến thắng, nhưng dù sao phe chúng ta ‐ Boon ‐ không chỉ đã khám phá ra điểm yếu trên mặt trận của đối phương (của ông nội), mà tới giờ ăn tối hôm ấy chính đối phương cũng sẽ khám phá ra. Khám phá ra sự thật rằng bên phe cụ đổi chiến tuyến. Chiều hôm ấy (thứ Bảy) sau khi ngân hàng đóng cửa như các chiều thứ Bảy kế tiếp, rồi đến mùa hè thì sẽ là mọi buổi chiều trừ hôm trời mưa, ông nội ngồi phía trước bên cạnh Boon và cả đám chúng ta thay phiên nhau ‐ bà nội, mẹ, ta và ba thằng em với dì Callie chăm sóc bọn ta lần lượt từng đứa, kể cả bố, Delphine và đủ thứ bà con dòng họ rồi hàng xóm và các bạn thân của bà nội theo thứ tự ‐ đeo vải lanh che bụi và mắt kính, sẽ cưỡi xe qua Jefferson và vùng quê lân cận. Dì Callie và Delphine đợi tới phiên nhưng Ned thì không. Ông leo lên nó một lần: đúng một phút lúc nó lùi từ từ khỏi ga ra, và hai phút lúc nó quay và từ từ băng qua sân đến khi bà nội hoảng hốt nói “không” với việc mở ra cánh cổng và thế giới bên ngoài, sau đó ông không lên lần nào nữa. Tới thứ Bảy tuần sau Ned hiểu ra, chấp nhận ‐ hay là bị thuyết phục ‐ rằng ngay cả nếu ông nội có ý định cho Ned là kẻ chính thức trông nom và vận hành chiếc ô tô, ông cũng chỉ có thể lại gần nó sau khi bước qua xác chết của Boon. Nhưng dù ông không chịu thừa nhận rằng chiếc ô tô hiện hữu, ông và ông nội lặng lẽ thỏa thuận với phong cách của những người lịch lãm: Ned không bao giờ tỏ lời khinh rẻ hay xúc phạm tới quyền sở hữu và sự hiện diện của chiếc ô tô, ông nội không bao giờ bảo Ned rửa và lau bóng xe như ông vẫn làm với cỗ xe ngựa ‐ một việc cả ông nội lẫn Ned đều biết Ned sẽ từ chối làm, ngay cả nếu Boon để ông làm. https://thuviensach.vn Bằng cách đó ông nội bắt Ned chịu hình phạt duy nhất về tội bất tuân của ông: Cụ không cho Ned có cơ hội công khai từ chối rửa chiếc ô tô trước khi Boon có thể có cơ hội công khai không cho ông làm. Vì khi đó Boon chuyển sang ‐ được chuyển sang theo thỏa thuận hai bên và ngay lập tức ‐ từ ca ngày ở chuồng ngựa qua ca đêm. Nếu không, việc kinh doanh ở chuồng ngựa sẽ không còn biết đến ông nữa. Tầng lớp nhàn rỗi ấy của Jefferson chúng ta, bạn bè hay người quen của bố hay có thể chỉ là bạn của bầy ngựa, có thể dùng chuồng ngựa như một địa chỉ kinh doanh thường trực ‐ nếu họ có việc giao dịch nào đó hay đợi thư ‐ họ đều ít xa lạ với chuồng ngựa hơn Boon. Nếu ‐ khi ‐ ai, nghĩa là bố, bây giờ cần Boon thì ông bảo ta tới sân nhà ông nội, chỗ Boon rửa và đánh bóng chiếc ô tô ‐ ngay cả trong những tuần đầu ấy khi chiếc xe không ra khỏi sân từ thứ Bảy trước và sẽ không ra nữa cho tới thứ Bảy sau, mỗi sáng ông lùi nó ra khỏi nhà xe và lại rửa nó tới cái nan hoa và đinh ốc cuối cùng với lòng mải mê dịu dàng, rồi ngồi canh gác trong lúc nó khô. “Hắn sẽ ngâm rã hết nước sơn của chiếc xe”, ông Ballott nói. “Sếp có biết hắn xịt nước chiếc ô tô ấy bốn, năm lần mỗi ngày không?” “Ông cụ biết thì sao?”, bố nói. “Boon vẫn cứ ngồi trong sân suốt ngày nhìn nó.” “Cho hắn làm ca đêm”, ông Ballott nói. “Lúc đó hắn muốn làm gì ban ngày tùy ý, đổi lại mỗi tối John Powell có thể về ngủ ở nhà.” “Tôi đã làm rồi”, bố nói. “Ngay khi tôi tìm được người tới cái sân đó bảo Boon.” Trong phòng yên cương có tấm nệm nhồi vỏ bắp, cho tới nay John Powell hoặc một trong mấy ông đánh xe hay coi ngựa dưới quyền ông ấy vẫn nằm nghỉ qua đêm, chủ yếu là để phòng cháy ban đêm. Bây giờ bố kê một cái chõng và nệm ngay trong văn phòng, Boon có thể ngủ ở đó, một điều ông cần, vì bây giờ suốt ngày không ai được đụng tới ông trong sân nhà ông nội, ông chỉ rửa chiếc ô tô hay ngắm nó. Vì thế giờ đây mỗi buổi chiều bọn ta theo thứ tự thay phiên nhau ngồi đầy cứng trên ghế sau và lượn qua quảng trường rồi vào vùng quê. Ông nội https://thuviensach.vn đã lắp thêm bộ phụ tùng dùng lúc khẩn cấp, đó là một phần trang bị không thể tách rời của chiếc ô tô như động cơ của nó. Nhưng trước tiên luôn luôn đi qua quảng trường. Thiên hạ nghĩ rằng ngay khi mua chiếc ô tô ông nội sẽ làm điều họ sẽ làm, mua chiếc ô tô cho mục đích ấy: rình Đại tá Sartoris với cỗ xe ngựa của ông ấy và phục kích rồi dạy cho ông cách thông qua sắc lệnh hạn chế quyền lợi và đặc quyền của kẻ khác mà không hỏi trước ý kiến của bậc bề trên. Nhưng ông nội đâu có làm vậy. Cuối cùng chúng ta hiểu cụ không màng tới Đại tá Sartoris, cụ quan tâm tới các đàn thú, đoàn xe. Vì ta đã kể rằng cụ là người nhìn xa, một người có tầm nhìn. Bà nội ngồi căng thẳng và cứng ngắc, nắm chặt thanh sắt bên trên, không còn gọi ông nội là “Ông Priest” nữa như bà vẫn gọi từ ngày chúng ta biết bà, mà gọi ông bằng tên riêng như thể bà chẳng họ hàng thân thuộc gì với ông, khi con ngựa hay đàn thú chúng ta đang tiến tới gần phải ghìm cương và gắng sức để tránh, đôi khi thậm chí phải lùi lại, bà nội nói, “Lucius! Lucius!” và ông nội (nếu đang đánh xe kia là một người đàn ông và không có phụ nữ hay trẻ con trên chiếc độc mã hay xe chở hàng ấy) lặng lẽ nói với Boon: “Đừng ngừng. Cứ đi. Nhưng bây giờ chậm lại.” Hay khi một phụ nữ đang cầm cương thì cụ bảo Boon ngừng lại rồi chính cụ bước ra, nói nho nhỏ đều đều với con ngựa hốt hoảng, cho tới khi cụ nắm được hàm thiếc và dắt cỗ xe qua rồi giở nón chào các mệnh phụ trên chiếc độc mã, sau đó quay lại và lên ghế trước, đến khi đó mới đáp lời bà nội: “Mình phải cho chúng quen. Biết đâu đấy? Mười hay mười lăm năm nữa ở Jefferson có thể lại có thêm một chiếc ô tô khác”. Thật ra, giấc mộng ông Buffaloe một tay tự tạo ra trong sân sau nhà ông hai năm trước suýt nữa đã chữa khỏi một thói quen ông nội đã có từ năm mười chín tuổi. Cụ nhai thuốc lá. Lần đầu tiên cụ quay đầu để nhổ ra khỏi chiếc ô tô đang chạy, chúng ta ở ghế sau không biết chuyện gì sẽ xảy ra cho tới khi đã quá muộn. Vì làm sao chúng ta biết được? Trước kia chúng ta chưa ai ngồi trên một chiếc ô tô đi xa hơn từ nhà để xe tới cổng (đây là chuyến đi đầu tiên), nói gì tới đi mười lăm dặm một giờ (và thế này nữa: https://thuviensach.vn khi chúng ta đi mười dặm một giờ Boon luôn luôn nói chúng ta đang đi hai mươi dặm, khi hai mươi dặm, ông luôn luôn nói là bốn mươi, chúng ta tìm thấy một đoạn đường thẳng độ nửa dặm cách thị trấn vài dặm, ở đó chiếc ô tô sẽ lên tới hai mươi lăm dặm một giờ. Ta nghe Boon kể cho một đám mấy ông trên quảng trường rằng chiếc ô tô chạy sáu mươi dặm một giờ ở đoạn đường đó. Chuyện này xảy ra trước khi ông biết rằng chúng ta biết cái vật nom giống như máy đo hơi nước trên bảng đồng hồ là đồng hồ tốc độ), vì thế làm sao chúng ta đoán được? Vả lại, đối với cả bọn chúng ta cũng chẳng sao; chúng ta đều có mắt kính, khăn che bụi và mạng che mặt, dù cho khăn che bụi còn mới thì mấy đốm vết bẩn chỉ là những đốm vệt nâu, và vì chúng được gọi là khăn lau bụi thì không có lý do gì chúng không được dùng để đối phó với cái gì khác hơn bụi bặm. Có thể vì bà nội ngồi bên trái ngay phía sau ông nội (hồi đó ô tô ngồi lái bên phải như xe độc mã, ngay cả Henry Ford[11], một người có tầm nhìn xa như ông nội, chưa tiên đoán được tay lái sẽ nằm bên trái). Bà lập tức bảo Boon: “Ngừng ô tô lại”, rồi ngồi đó, lạnh nhạt tức giận và sửng sốt khôn nguôi. Bà vừa mới qua tuổi năm mươi (năm mười lăm tuổi bà và ông nội làm đám cưới) và trong suốt năm chục năm ấy bà không thể tin rằng một người đàn ông, nói gì đến chồng bà, sẽ nhổ vào mặt bà, giống như chẳng hạn bà không tin Boon sẽ tiến tới khúc quanh trên đường mà không bóp còi. Bà nói, chẳng với ai, thậm chí bà chẳng đưa tay lên chùi nước bọt: * Henry Ford (1863-1947): người sáng lập Công ty Ford Motor và áp dụng phương pháp sản xuất dây chuyền. (ND) “Đưa tôi về nhà.” “Nào, Sarah,” ông nội nói. “Nào, Sarah.” Cụ ném mẩu thuốc nhai đi và rút chiếc khăn tay sạch trong túi cụ, nhưng bà nội nhất định không nhận. Boon đã leo ra rồi đi tới căn nhà bọn ta nhìn thấy lấy một xoong nước với xà phòng và khăn mặt, nhưng bà nội cũng không nhận. “Đừng đụng tới tôi”, bà nói, “Cứ lái đi.” Vì thế chúng ta đi tiếp, bà nội có một vệt nâu dài khô trên một mắt kính chảy xuống gò má, mặc dù mẹ cứ https://thuviensach.vn đề nghị dùng chiếc khăn tay của mẹ để lau sạch nó. “Để tôi yên, Alison”, bà nội nói. Nhưng mẹ thì không. Bà chẳng màng tới thuốc lá trong xe. Có thể đó là lý do tại sao. Nhưng mùa hè ấy dần dần chỉ còn mẹ và chúng ta với dì Callie cùng một hai đứa nhóc hàng xóm ngồi ghế sau, mặt mẹ ửng đỏ rạng rỡ và háo hức, như một cô bé. Vì bà đã phát minh ra một loại lá chắn cầm tay như cái quạt lớn, đủ nhẹ để bà kịp giơ ra phía trước chúng ta ngay lúc ông nội quay đầu. Vì thế bây giờ cụ có thể nhai thuốc lá, mẹ luôn luôn cảnh giác và sẵn sàng tấm chắn. Thật ra bây giờ cả bọn chúng ta đều nhanh nhẹn, vì thế hầu như ngay trước cả khi ông nội nhận ra cụ đang quay đầu sang bên trái để nhổ thì tấm chắn đã dựng lên, cả bọn chúng ta ngồi ghế sau đã nghiêng sang bên phải như được điều khiển bằng cùng một sợi dây. Bây giờ thật sự đi hai mươi và hai mươi lăm dặm một giờ vì mùa hè năm đó đã có thêm hai chiếc ô tô ở Jefferson và như thể chính những chiếc ô tô san phẳng đường sá trước khi tiền mà chúng đại diện bắt đầu thúc giục phải có đường sá phẳng phiu hơn. “Hai mươi lăm năm nữa mọi con đường trong nước đều có thể lái ô tô vào bất kỳ thời tiết nào”, ông nội nói. “Như thế không tốn khối tiền à, papa?”, mẹ nói. “Tốn rất nhiều tiền”, ông nội nói, “Công ty làm đường sẽ phát hành trái phiếu. Ngân hàng sẽ mua nó”. “Ngân hàng của mình à?”, mẹ hỏi, “Mua trái phiếu ô tô à?”. “Ừ”, ông nội nói, “Mình sẽ mua”. “Nhưng chúng con thì sao? Con muốn nói, Maury.” “Vẫn kinh doanh chuyên chở thuê”, ông nội nói, “Nó chỉ phải đặt tên mới. Priest’s Garage chẳng hạn, hay Công ty Priest Motor. Thiên hạ sẽ trả bất cứ giá nào để di chuyển. Thậm chí họ sẽ phục vụ nó. Nhìn mấy chiếc xe đạp kìa. Nhìn Boon kìa. Chúng ta đâu có biết lý do”. Đến tháng Năm, người ông kia của ta, bố của mẹ, chết ở Bay St. Louis. https://thuviensach.vn 3 Lại đến thứ Bảy. Thật ra là thứ Bảy ngay sau đó, Ludus lại bắt đầu được trả lương mỗi tối thứ Bảy, có lẽ ông đã thôi mượn mấy con la. Chưa tới tám giờ, ta thậm chí chưa đi được nửa vòng quảng trường với mấy tờ hóa đơn chuyên chở và cái bao vải đựng tiền, chỉ mới xong cửa hiệu Nông Cụ lúc Boon bước vào, nhanh, quá nhanh đối với ông. Đáng lẽ ta nên nghi ngờ lập tức. Không, đáng lẽ ta nên biết ngay, cả đời ta đã biết Boon, chưa kể đã quan sát ông suốt một năm nay với chiếc ô tô ấy. Ông đã với lấy bao tiền, giật nó khỏi tay ta trước khi ta kịp nắm lại. “Bỏ nó đó”, ông nói. “Đi nào.” “Hê”, ta nói. “Cháu vừa mới bắt đầu.” “Tôi bảo bỏ nó đấy. Kệ nó. Nhanh lên. Họ phải kịp chuyến Hai mươi ba,” ông nói, đã quay đi. Ông hoàn toàn bỏ qua mấy tấm hóa đơn chuyên chở chưa trả tiền. Nó chỉ là giấy, công ty hỏa xa có hàng đống. Nhưng cái bao đựng tiền. https://thuviensach.vn “Ai phải đi chuyến Hai mươi ba?”, ta hỏi. Hai mươi ba là chuyến xe lửa buổi sáng đi về hướng nam. Ồ phải, dạo ấy Jefferson đã có xe lửa chở hành khách, số chuyến đủ nhiều để họ phải đánh số phân biệt chúng. “Khỉ thật”, Boon nói, “Làm sao tôi có thể nhẹ nhàng báo tin cho cậu nếu cậu không thèm nghe? Ông của cậu chết tối hôm qua. Mình phải nhanh lên”. “Đâu có!”, ta nói, thét lên. “Sáng nay ông ở hàng hiên phía trước nhà lúc cháu đi ngang qua.” Đúng. Bố và ta đều thấy cụ đang đọc báo hay đứng hay ngồi đó như thông lệ mỗi sáng, đợi tới giờ ra ngân hàng. “Ai mà nói tới Sếp làm quái gì?”, Boon nói, “Tôi nói tới người ông kia của cậu, papa của má cậu dưới Jackson hay Mobile hay chỗ nào đó ý”. “Ồ!”, ta nói. “Ông không biết Bay St. Louis khác với Mobile à?” Vì bây giờ yên chí. Chuyện này khác. Bay St. Louis cách ba trăm dặm, ta chẳng biết gì nhiều về ông ngoại Lessep, trừ hai lần vào dịp Giáng sinh ở Jefferson và ba lần chúng ta xuống đó vào mùa hè. Vả lại, cụ bệnh đã lâu, chúng ta ‐ mẹ và bọn ta ‐ đã xuống đó mùa hè vừa rồi chỉ để thấy cụ gần đất xa trời mặc dù hồi đó chúng ta không biết (mẹ và dì Callie bế ông trẻ Alexander của cháu mới sinh tháng trước xuống đó mùa đông vừa rồi khi họ nghĩ cụ sắp chết). Ta nói “mặc dù” là muốn nói tới mẹ, đối với một đứa trẻ con, khi một người già sinh bệnh thì cụ ông hay cụ bà ấy đã hết sống; nói một cách khác, cái chết thật ra chỉ để làm rõ ràng hoàn cảnh chứ không thể bỏ đi thứ đã mất rồi được. “Được rồi, được rồi”, Boon nói. “Thế nào cũng được. Jackson, Mobile, New Orleans… tôi chỉ biết nó nằm đâu đó dưới kia, bất kể nó ở chỗ nào thì họ vẫn phải bắt kịp chuyến xe lửa đó.” Và như thế ‐ cái tên New Orleans không bỗng dưng thốt ra khơi khơi ‐ đáng lẽ đã cho ta biết rõ, tiết lộ toàn bộ ước mơ, dự tính, quyết tâm rồ dại của Boon; mưu đồ tinh vi về sau của ông để dụ dỗ ta mà ta lẽ ra đã rõ. Nhưng có thể ta vẫn chưa hết sửng sốt; vả lại, lúc ấy ta không rõ chi tiết như Boon. Vì thế bọn ta tiến bước, nhanh, ta chạy lon ton để bắt kịp Boon trên con đường ngắn nhất băng qua quảng trường đến khi bọn ta về tới nhà. https://thuviensach.vn Ở nhà rối tung. Chỉ còn hai tiếng trước khi xe lửa đi mà mẹ thì quá bận không có thời giờ khóc hay buồn: chỉ có khuôn mặt xanh xao, chăm chú, xúc động. Lúc này ta hiểu điều Boon đã nói với ta hai lần: Ông bà nội cũng đi dự đám tang ông ngoại Lessep. Cụ và ông nội là bạn cùng phòng cùng lớp ở đại học; họ là phù rể trong đám cưới của nhau, chắc vì vậy mẹ và bố chọn nhau trong không biết bao nhiêu người trên thế gian để nhìn vào mắt nhau mãi mãi (ta hiểu các cháu gọi đó là quan hệ đứng đắn), và bà nội và bà ngoại Lessep sống cách xa nhau đủ để tiếp tục lịch sự và thậm chí thích bà mẹ của đứa con duy nhất kia. Ngoài ra, hồi đó người ta xem đám tang là việc hệ trọng. Không phải cái chết, chết là chuyện quen thuộc thường xuyên của chúng ta. Không gia phả nào không có rải rác mấy tấm bia mộ ghi nhớ những người đã chết quá sớm thậm chí chưa có tên ‐ tất nhiên trừ phi bà mẹ cũng nằm chung trong ngôi mộ đó, một việc thường xảy ra hơn các cháu nghĩ. Chưa kể các ông chồng và chú bác, cô dì trong lứa tuổi hai mươi, ba mươi và bốn mươi, các cụ ông cụ bà cùng các ông chú bà dì không có con đã chết tại nhà trong cùng căn phòng và chiếc giường họ đã sinh ra, thay vì dùng chữ tịch dương theo lối nói hoa mỹ rập khuôn. Nhưng đám tang, nghi lễ chôn cất với những ràng buộc mỏng manh nhưng bền chặt, thậm chí có thể vươn xa và quan trọng hơn cả khoảng cách từ Jefferson tới Vịnh Mexico. Vì thế ông nội và bà nội cũng đi dự đám tang. Tình cờ điều này còn có nghĩa là ở thị trấn sẽ không còn ai thân thuộc, chúng ta ‐ ta với ba đứa em trai và dì Callie ‐ sẽ phải tới ở trong nông trại của anh Zachary Edmonds cách đó mười bảy dặm đến khi bố mẹ trở về, cũng ngẫu nhiên là bố mẹ sẽ đi bốn ngày. Điều thực sự quan trọng là ông bà nội thậm chí sẽ không trở về sau bốn ngày. Vì mỗi khi rời Jefferson, cho dù chỉ đi Memphis, ông nội sẽ tới chơi New Orleans hai hay ba ngày, cụ thích nơi ấy, cả đến lẫn đi và lần này rất có thể họ đưa mẹ và bố đi theo. Nghĩa là, thật ra điều Boon đã sơ suất nói với ta hai lần một cách hồ hởi khó tin chỉ là: Chủ của chiếc ô tô, và bất kỳ ai khác có quyền sở hữu hay ngay cả tự cho rằng có quyền, sẽ ở cách nó ba trăm dặm, từ bốn ngày đến một tuần. Vì thế mọi âm mưu vụng https://thuviensach.vn về của ông nhằm dụ dỗ và làm hư hỏng ta lại càng rõ thêm. Thậm chí nó chẳng cần quà cáp biếu xén gì. Ông có thể lấy chiếc xe một mình và chắc chắn sẽ lấy nếu ta không thể bị hủ hóa, dù biết rằng một ngày nào đó ông phải mang nó về hay tự dẫn xác về để hứng chịu hậu quả nhẹ hơn là nếu ‐ khi ‐ cảnh sát của ông nội bắt được ông. Vì ông phải trở về. Một kẻ chẳng biết nơi nào khác, đối với ông những chữ, những tên ‐ Jefferson, McCaslin, De Spain, Compson ‐ không chỉ là nhà mà còn là cha lẫn mẹ, ông còn đi đâu được? Nhưng óc phán đoán cùng quẫn lầm lạc, chút âm mưu phôi thai từ lòng thận trọng mộc mạc còn trinh nguyên và lẽ thường đã thúc giục ông ít ra nên nhử ta trước, để có ta bên cạnh như một thứ con tin. Và ông chẳng cần thử hay sát hạch ta. Khi người lớn nói về sự non nớt của trẻ con thì thật ra họ đâu biết họ nói gì. Hỏi vặn, họ sẽ đi xa hơn một bước và nói, “Ôi dào, dại dột ấy mà”. Trẻ con chẳng phải thế. Không có một tội lỗi nào mà một đứa con trai mười một tuổi không mường tượng trước từ lâu. Sự non nớt duy nhất của nó là nó có thể chưa đủ lớn để thèm muốn quả ngọt của tội lỗi, đó không phải là sự non nớt mà là lòng thèm khát; sự dại dột của nó là nó không biết cách phạm tội, đó không phải ngu dại mà là tầm cỡ. Nhưng Boon không biết điều này. Ông phải dụ dỗ ta. Và ông có quá ít thời gian: chỉ từ lúc xe lửa lăn bánh đến khi trời tối. Đáng lẽ ông có thể khởi sự một cách bình tĩnh, từ đầu, ngày mai hay hôm sau nữa, hay bất cứ hôm nào trước thứ Tư và kể cả thứ Tư. Nhưng hôm nay, bây giờ, là lúc tốt nhất của ông, với chiếc xe lồ lộ cho cả Jefferson thấy nó đang chuyển động, sẵn sàng lên đường; như thể thánh thần đã biếu không cho ông khoảng thời gian từ mười một giờ hai phút tới lúc mặt trời lặn, nhưng ông khinh thường, liều mạng phớt lờ thần thánh. Chiếc ô tô đến, ông bà nội đã ngồi trên đó với hộp đựng gà rán, trứng luộc và bánh ngọt, vì xe lửa không có toa bán thức ăn cho tới khi họ đổi sang chuyến Tốc hành ở chỗ ga đầu mối lúc một giờ, và tới bây giờ bà nội với mẹ đều hiểu ông nội và bố quá rõ biết rằng họ sẽ không đợi đến một giờ mới ăn trưa, dù là ai chết đi nữa. Không, không kể bà nội, vì tang quyến chỉ có mẹ. Không, như thế cũng không đúng, bà nội có tầm nhìn rộng hơn con dâu của bà; có lẽ tất cả các bà mẹ chỉ cần là phụ https://thuviensach.vn nữ là đủ. Đàn ông không thích nghi với sự chết, họ chống lại, cố phản công và đầu óc họ bị giẫm nát vì thế. Trong khi đó, phụ nữ sẽ bọc sườn nó, ôm lấy nó bằng sự thỏa hiệp êm ái và tức thì, không chống cự, như chăn bông hay mạng nhện hoàn toàn vô hại, không chỉ thu nhỏ lại và tiện lợi mà còn hữu ích, như một bà cô không chồng hay anh chàng độc thân nghèo xơ nghèo xác luôn sẵn sàng trám chỗ trống hay làm khách mời thêm cho đông đủ bữa ăn. Túi du lịch của họ đã buộc lên thanh chắn, Son Thomas đã mang túi của mẹ và bố ra đường, bây giờ cả bọn chúng ta đi theo, mẹ đeo mạng đen che mặt, bố đeo băng đen trên cánh tay, chúng ta theo sau với dì Callie bế Alexander. “Tạm biệt”, mẹ nói, “Tạm biệt” rồi hôn bọn ta qua tấm mạng, bà có mùi thường lệ nhưng cũng có thêm mùi ảm đạm, như thể tấm mạng đen mỏng đã che giấu điều gì, như thể đã có nhiều hơn lời nhắn máy móc truyền qua dòng điện trên sợi dây đồng đã đến từ ba trăm dặm mãi tận Bay St. Louis; ồ phải, ta có thể ngửi thấy nó khi bà vừa hôn ta và nói, “Con là con trai lớn, bây giờ là người lớn rồi. Con phải giúp dì Callie trông các em để chúng khỏi quấy rầy chị Louisa”, vừa vội vào ngồi cạnh bà nội khi Boon nói: “Tôi phải đổ đầy bình xăng cho chuyến đi tới McCaslin sau bữa ăn. Tôi nghĩ Lucius bây giờ có thể đi theo giúp tôi trên đường từ nhà ga về.” Thấy đấy, dễ dàng chưa. Quá dễ khiến cháu phải hơi xấu hổ. Như thể lá bài đức hạnh và chính trực được đưa ra để chống lại ông bà nội và bố mẹ. Ừ thì chống lại cả ta. Mặc dù ở Jefferson chỉ mới có ô tô được hai hay ba năm nhưng chúng đã thúc giục Boon làm bậy ‐ thôi được, là xúi chúng ta. Ông Rouncewell đại lý công ty dầu có bồn chứa bên cạnh nhà ga để cung cấp cho tất cả các cửa hàng ở quận hạt Yoknapatawpha, hai năm qua ông cũng đã có một bồn riêng để chứa xăng, với vòi bơm và một ông da đen đứng bơm. Boon hay bất cứ ai cần xăng chỉ phải lái tới, ngừng lại rồi đi ra, ông da đen sẽ nâng cái ghế trước rồi đo bồn xăng bằng cây que đặc biệt có ngấn của ông ta, đổ đầy bình và thu tiền hay (nếu ông Rouncewell không có mặt ở đó) để chính khách hàng viết tên của họ và bao nhiêu lít vào một cuốn sổ dính dầu mỡ. Nhưng mặc dù ông nội lúc này đã có xe gần một năm, không https://thuviensach.vn ai ‐ ông bà nội hay bố mẹ ‐ biết chiếc xe vận hành ra sao, hay dám (hay có thể chỉ tò mò) gặng hỏi hay chất vấn Boon. Ông ấy và ta đứng trên thềm ga. Mẹ vẫy tay tạm biệt chúng ta qua cửa kính khi xe lửa lăn bánh. Bây giờ tới phiên ông. Ông phải nói điều gì, phải bắt đầu. Ông đã thu xếp dọn xong chướng ngại, và ta nằm trong quyền năng của ông, ít nhất tới khi dì Callie bắt đầu tự hỏi ta sẽ ăn ở đâu. Ta muốn nói Boon không biết rằng ông chẳng phải nói gì, ngoại trừ bảo cho ta biết bọn ta đang đi đâu, và thậm chí điều đó ‐ điểm đến định mệnh ‐ cũng chẳng quan trọng. Ông chẳng hiểu gì về con người và hiển nhiên đã quên điều ông đã từng trải qua và nhận thức về bọn con trai. Và bây giờ chính Boon không biết bắt đầu ra sao. Ông đã cầu mong may mắn, và có thể nói là lập tức nhận được phúc đáp, nhiều hơn mức mà ông có thể xử lý. Thiên hạ đã từng nói rằng Thần tài chắc là mụ già thất thường, không bao giờ từ chối mà luôn ban, nhưng cả tốt và xấu: tốt hơn ta nghĩ (có lẽ một cách công bằng) mình xứng đáng; xấu hơn ta có thể đối phó. Với Boon cũng thế. Vì vậy ông chỉ nói, “À”. Ta cũng không giúp ông, ta trả thù. Ồ, trả thù ai? Tất nhiên không phải Boon: trả thù ta, nỗi hổ thẹn của ta; có lẽ trả thù bố mẹ đã bỏ rơi ta cho nỗi hổ thẹn; có lẽ trả thù ông nội vì chiếc ô tô của cụ đã gây nên nỗi hổ thẹn, ai biết được? Có lẽ trả thù chính ông Buffaloe ‐ kẻ mộng du mê mẩn ma nhập đã gây nên mọi cớ sự từ hai năm khờ dại trước. Nhưng ta cảm thấy thương hại Boon vì ông có quá ít thời giờ. Lúc này đã quá mười một giờ, bây giờ dì Callie đang đợi ta về, không phải vì dì biết quay về nhà sẽ không mất đến mười phút sau khi dì nghe chuyến Hai mươi ba kéo còi chỗ giao lộ, mà vì dì đã hết sức nôn nóng cho cả bọn ta ăn rồi lên đường tới nhà McCaslin, dì sinh ra ở nông thôn và vẫn thích thôn quê. Boon không nhìn ta. Ông rất thận trọng không nhìn ta. “Ba trăm dặm”, ông nói, “May là người ta đã sáng chế ra xe lửa. Nếu họ phải đi bằng xe la kéo như các cụ ngày trước thì mười ngày chưa chắc đã đến, chưa kể mười ngày quay về nữa”. “Bố nói bốn ngày”, ta nói. https://thuviensach.vn “Ừ đúng”, Boon nói, “Ông ấy nói vậy. Có lẽ mình có bốn ngày để về nhà, nhưng dù vậy mình vẫn không chần chừ mãi được đâu”. Bọn ta quay lại xe nhưng ông không nổ máy. “Có lẽ mườ… bốn ngày sau Sếp về, cụ sẽ cho tôi dạy cậu lái chiếc này. Cậu đủ lớn rồi. Vả lại, cậu đã biết lái. Cậu đã bao giờ nghĩ tới chưa?” “Chưa”, ta nói, “Vì ông nội sẽ không cho phép cháu”. “Ôi dào, cậu chả cần vội. Cậu có bốn ngày để cụ đổi ý. Tuy tôi đoán là gần mười ngày”, ông vẫn chưa cử động để nổ máy xe. “Mười ngày”, ông nói. “Cậu nghĩ chiếc ô tô này có thể đi bao xa trong mười ngày?” “Bố nói bốn ngày”, ta nói. “Thôi được”, ông nói, “Bốn ngày thì bao xa?”. “Cháu cũng không biết”, ta nói, “Vì quanh đây không có ai biết để bảo cho cháu”. “Được rồi”, ông nói. Thình lình ông nổ máy và lùi lại rồi quay đầu xe, đã phóng nhanh, không tới quảng trường mà cũng chẳng tới chỗ bơm xăng của ông Rouncewell. “Cháu nghĩ mình phải đổ xăng”, ta nói. Bọn ta phóng nhanh. “Tôi đổi ý”, Boon nói. “Tôi sẽ lo việc đó trước khi mình lên đường tới McCaslin sau bữa ăn. Như vậy xăng sẽ khỏi bốc hơi nhiều chỉ vì đứng một chỗ”. Giờ đây bọn ta đi trên đường làng, phóng giữa các túp lều với vườn rau và sân nuôi gà của người da đen, đàn gà và lũ chó lai hoảng hốt chồm lên khỏi đám bụi vừa kịp lúc, ra khỏi đường làng rồi vào cánh đồng vắng, một chỗ bỏ hoang với những vết bánh xe mờ nhưng không có dấu móng thú. Bây giờ ta nhận ra nó: vòng đua tự tạo của ông Buffaloe, luật của Đại tá Sartoris đã khiến ông ấy ra đây hai năm trước và ở đây ông ấy đã dạy Boon vận hành chiếc ô tô. Nhưng ta vẫn chưa hiểu cho tới khi Boon thắng xe ngừng lại và nói, “Qua bên này”. Thế là rốt cuộc ta trễ bữa ăn, dì Callie đã đứng trên hiên trước nhà, vừa bế Alexander vừa hét Boon và ta ngay cả trước khi ông ngừng xe cho ta xuống. Vì rốt cuộc Boon đã thắng ta trong một trận đấu ngay thẳng, rõ ràng ông đã không quên hết những gì ông biết qua tuổi trẻ của ông về bọn con https://thuviensach.vn trai. Dĩ nhiên bây giờ ta biết hơn, và thậm chí hồi đó ta còn biết rõ hơn nữa: rằng sự sa ngã của Boon và ta không chỉ tức khắc mà còn đồng thời, cùng với lúc mẹ nhận được tin ông ngoại Lessep qua đời. Nhưng đó là điều ta muốn tin: rằng Boon đã thắng ta thế thôi. Dù sao đó là điều ta tự nhủ lúc ấy: rằng ẩn sau tính chính trực bất khả xâm phạm và không thể trốn tránh đi đôi với cái tên ta mang, theo mẫu mực hào hiệp do tổ tiên họ nội truyền lại ‐ à không, bắt buộc ‐ cho ta qua lời của bố, được củng cố và làm xấu hổ thêm qua niềm tin say mê của mẹ, rằng ta chỉ thử Boon; không rèn luyện đức hạnh của chính mình mà chỉ thử khả năng làm hư hỏng nó của Boon; và với sự ngây thơ của ta, tin cậy quá đáng vào áo giáp và tấm khiên của sự ngây thơ; trông đợi, đòi hỏi, mong chờ lớp vải tơ mỏng mảnh ấy có khả năng chống đỡ. Ta dùng chữ “lớp vải tơ mỏng mảnh” không những một cách thận trọng mà rõ ràng, biết rằng ở thời ta, những kẻ cổ động và ngay cả những nhà đạo đức thường hiển nhiên rất ngờ vực sự vững vàng của tấm khiên đức hạnh của chính họ, họ không đặt niềm tin và kỳ vọng của họ vào đức hạnh mà vào các vị thần nam nữ phụ trách đức hạnh. Họ bỏ qua đức hạnh để trung thành với vị Thượng đẳng thần, đổi lại thần thánh sẽ đẩy cám dỗ đi nơi khác hay can thiệp vào bằng cách nào đó. Điều này giải thích được rất nhiều thứ, như đã thấy trong thời ta, rằng vị thần phụ trách đạo đức hình như cũng là vị thần phụ trách may mắn, chưa kể phụ trách thêm trò dại dột. Vì thế Boon thắng ta trong một trận đấu ngay thẳng, so găng như một kẻ lịch lãm sẽ và nên làm. Khi ông ngừng xe và bảo, “Qua bên này”, ta nghĩ ta biết ý định của ông. Trước đó chúng ta đã làm điều này bốn, năm lần vào những lúc thuận tiện và kín đáo trong sân của ông nội, ta ngồi trên lòng Boon, cầm tay lái và bẻ lái trong khi ông cài số nhỏ để chiếc ô tô di chuyển từ từ qua sân. Vì thế ta đã sẵn sàng đấu với ông. Ta đã en garde[12] và thậm chí đã bắt đầu phản công, mở miệng nói Hôm nay quá nóng để ngồi trên người người khác. Vả lại mình nên về nhà khi ta thấy ông vừa nói vừa ra khỏi xe bên phía ông, rồi đứng đó, một tay trên bánh lái và máy vẫn nổ. https://thuviensach.vn Một hay hai giây sau ta vẫn chưa thể tin. “Nhanh lên”, ông nói. “Callie sắp bế em bé rồi chạy ra đường hét lên bây giờ.” * Một câu cảnh báo bằng tiếng Pháp nghĩa là “Thủ thế đi!”. (BV) Vì thế ta luồn dưới tay lái, và Boon bên cạnh, phủ lên ta, chồm qua ta, một tay trên tay ta để sang số, tay kia trên tay ta để điều khiển tốc độ, chúng ta chạy tới lui khắp khu đất trống bỏ hoang rực nắng ấy, tiến tới một lúc, lùi lại một lúc, chăm chú, quên giờ giấc, Boon cũng như ta, đắm chìm, mê mẩn, giữ cho ta đi vững (thấy chưa, ông ấy đặt hết vốn liếng), ra ngoài thời gian, vượt thời gian, bất chấp thời gian tới khi đồng hồ tòa án cách đó nửa dặm điểm đúng ngọ thức tỉnh chúng ta, ném chúng ta ngược về thế giới bịp bợm dối trá đang nghiệt ngã đe dọa. “Được rồi”, Boon nói, “nhanh lên”, thậm chí không đợi mà nhấc bổng ta qua người ông trong khi ông len dưới tay lái, chiếc xe đã vội vàng băng ngược cánh đồng về nhà, bây giờ chúng ta nói với nhau như người lớn, đồng lõa phạm tội, dĩ nhiên cùng liên kết, nhưng chưa cùng mức độ trưởng thành vì sự ngây thơ của ta. Ta đã định nói Cháu làm gì bây giờ? Ông phải bảo cháu, nhưng Boon lại nói trước và làm chúng ta ngang hàng: “Cậu nghĩ làm thế nào? Mình không có nhiều thời gian”. “Thôi được”, ta nói. “Cứ đi. Về nhà trước khi dì Callie kêu ré…” Cho nên cháu đã hiểu “đức hạnh” mà ta nói là nghĩa gì chưa? Ta đã nghe ‐ hay dù sao sẽ nghe ‐ thiên hạ nói về các thời đại xấu xa hay thế hệ xấu xa. Làm gì có chuyện đó. Không có thời đại lịch sử hay thế hệ con người nào đã, hoặc đang, hoặc sẽ đủ lớn để ngăn cản tính phi đức hạnh một giây một khắc nào, cũng như họ không thể che phủ toàn bộ không gian một giây một khắc nào. Họ chỉ có thể hy vọng bị vấy nhơ càng ít càng tốt trong đời họ. Vì đáng tiếc là đức hạnh không ‐ có lẽ là không thể ‐ tự lo cho nó như phi đức hạnh. Chắc chắn nó không thể. Kẻ cống hiến cho đức hạnh chỉ được nhận phần thưởng là đức hạnh lạnh lùng không mùi không vị, so với phần thưởng sáng ngời của không chỉ tội lỗi và thú vui mà còn của những kỹ năng đặc biệt đáng chú ý ‐ khả năng phát minh và trí tưởng tượng vô địch lạ thường ‐ qua đó ngay cả những bước chập chững của tuổi thơ ấu cũng sẽ https://thuviensach.vn được hướng dẫn một cách vững chắc vào đường hoan lạc. Ồ phải, vì ta đã trưởng thành một cách đáng sợ từ lúc tiếng chuông đồng hồ gõ hai phút trước. Ta nhận thấy, trừ vài trường hợp lẻ tẻ có thể gọi là trưởng thành quá vội vã một cách xấu xa, trẻ con, như thi sĩ, sẽ nói dối cho vui hơn là để kiếm lợi. Chí ít lúc ấy ta đã nghĩ như thế, với vài ngoại lệ có thể bỏ qua, như là để tự vệ chống lại kẻ (bố mẹ ta) lớn hơn và khoẻ hơn mình. Nhưng hết rồi. Hay dù sao, bây giờ đã hết. Ta sa ngã như Boon và với bước kế tiếp lại càng đáng khiển trách hơn. Vì (ta nhận thấy, không, ta biết, rõ ràng: chính Boon đã thừa nhận nhiều lần) ta thông minh hơn Boon. Ta nhận thấy, bất chợt cảm thấy cũng trong khoảnh khắc mê sảng hớn hở ấy, như Faustus[13] đã phải trải qua rằng: giữa chúng ta, hai kẻ sa xuống địa ngục và không có lối quay lại thì ta là kẻ chỉ huy, là sếp, là chủ. * Một nhân vật trong truyện cổ tích Đức, còn gọi là Faust, chịu bán linh hồn cho quỷ để đổi lấy kiến thức. (ND) Dì Callie đã đứng trên hiên trước, vừa bế Alexander vừa kêu réo. “Thôi nào”, ta nói, “Bữa ăn đã dọn chưa? Xe bị hỏng. Boon sửa nó. Bọn cháu không kịp thời giờ mua xăng, bây giờ cháu phải ăn vội rồi quay lại giúp ông ấy đổ đầy bình xăng”. Ta vào phòng ăn. Bữa ăn đã dọn trên bàn. Lessep và Maury đang ăn. Dì Callie đã thay quần áo cho chúng (dì mặc cho chúng quần áo cho chuyến đi mười bảy dặm tới nhà anh Zack để ở bốn ngày mà như thể chúng sắp đi Memphis; ta không biết tại sao, trừ phi vì dì chẳng có việc gì làm từ lúc bố mẹ ra đi tới lúc ăn. Vì Maury và Alexander đều phải ngủ trước khi chúng ta đi) nhưng nhìn vạt trước bộ áo cánh của Maury thì có vẻ dì sẽ lại phải tắm và thay quần áo cho nó. Dù vậy, ta ăn xong trước tụi nó và lại đi (dì Callie vẫn kêu réo, tất nhiên không ầm ĩ trong nhà. Nhưng dì làm sao được, một mình ‐ một bà da đen ‐ chống lại phi đức hạnh à?) băng qua đường tới nhà ông nội. Ned chắc đã ra thị trấn ngay sau khi chiếc ô tô lái đi nhưng chắc ông ấy sẽ về ăn. Ông ấy đã về. Bọn ta đứng trong sân sau. Ông ấy nháy mắt với ta. Mắt ông thường đỏ hoe, thật ra là gần như luôn luôn đỏ như mắt con cáo. “Tại sao cậu không định ở lại ngoài đó?”, ông nói. https://thuviensach.vn “Cháu hứa với vài đứa bạn là ngày mai tụi cháu sẽ lẻn đi thử một chỗ câu cá mới mà một trong mấy đứa tụi nó biết.” Ned nháy mắt với ta. “Thế cậu định ra McCaslin với Boon Hogganbeck rồi vòng lại ngay với ổng. Chỉ là cậu phải có gì đó mà nói với cô Louisa để cô ấy cho cậu quay lại, vì vậy cậu cần tôi nói trước cho cậu.” “Không”, ta nói. “Cháu chả có gì cần nhờ ông. Cháu chỉ nói cho ông biết cháu ở đâu để họ khỏi trách ông. Cháu cũng chẳng muốn phiền ông. Cháu sẽ ở với anh Ike.” Trước khi cả bọn tới, ta muốn nói là mấy đứa em ta, khi bố mẹ về khuya và ông bà nội cũng đi vắng thì ta thường ở với Ned và Delphine. Đôi khi ta ngủ qua đêm ở nhà họ, chỉ cho vui. Bây giờ ta có thể làm như vậy, nếu được việc. Nhưng anh Ike sống một mình trong căn phòng đơn độc trên cửa hiệu bán đồ gia dụng của anh. Ngay cả nếu Ned (hay ai khác quan tâm) hỏi thẳng anh rằng ta có ở với anh tối thứ Bảy hay không thì khi ấy ít nhất đã là thứ Hai, và ta đã quyết định nhanh chóng cũng như dứt khoát là sẽ không nghĩ tới thứ Hai. Thấy chưa, phải chi con người ta đừng nhanh chóng và dứt khoát từ chối nghĩ về thứ Hai tuần sau thì đức hạnh sẽ không gặp phải những lúc khó khăn và bạc bẽo như thế. “Tôi hiểu”, Ned nói, “Cậu chẳng cần nhờ tôi gì cả. Cậu thật tốt bụng tránh cho tôi khỏi phiền phức lo lắng về cậu. Tránh cho mọi người khỏi phiền phức lo lắng muốn biết tại sao cậu không ở đằng McCaslin như tía cậu bảo cậu”. Ông nháy mắt với ta. “Hà hà hà”, ông cười. “Thôi được”, ta nói. “Nói với bố là cháu đi câu hôm Chủ nhật trong lúc bố mẹ đi vắng. Cháu cóc cần.” “Tôi chẳng việc gì phải kể với ai về cậu”, ông nói. “Cậu chẳng liên can gì tới việc của tôi. Cậu là việc của Callie cho tới khi má cậu về. Trừ phi cậu chuyển qua thành việc của ông Ike tối nay như cậu nói.” Ông nháy mắt với ta, “Khi nào Boon Hogganbeck tới đón cậu?”. “Sắp tới”, ta nói. “Ông nên tránh đừng để bố với Sếp nghe ông gọi ông ấy là Boon Hogganbeck.” “Tôi gọi ổng là ’ông’ nhiều lần vì ổng có quyền được gọi như vậy,” Ned nói, “Chưa kể có xứng hay không.” Ông cười, “Ha ha ha”. https://thuviensach.vn Thấy chưa? Ta đã cố hết sức. Vấn đề là ta phải dùng bảo bối nào. Sự ngây thơ hay vô tri: chẳng những ta không có sức mạnh và kiến thức mà thậm chí ta không đủ thời giờ. Khi số phận, thần thánh ‐ thôi được, là phi đức hạnh ‐ cho ta cơ hội thì ít ra nó nên cho ta chỗ để xoay trở. Dù sao thứ Bảy cũng dễ tìm anh Ike. “Ừ,” anh nói, “Tới ở đây với anh tối nay. Có thể ngày mai mình đi câu ‐ miễn là đừng nói với bố em”. “Không thưa anh”, ta nói. “Tối nay sẽ không ở với anh. Em sẽ ở với Ned và Delphine như mọi lần. Em chỉ muốn cho anh biết vì mẹ không có đây để em bảo mẹ. Em muốn nói là xin phép mẹ”. Thấy chưa: làm hết sức mình với cái ta có, cái ta biết. Không phải ta mất niềm tin vào thành công tối hậu: Đối với ta đơn giản là phi đức hạnh đang phí công thử thách ta vào cái lúc thời gian gấp rút và cần phải liều lĩnh để có những kết quả tốt hơn. Ta về lại nhà, không chạy, Jefferson không nên thấy ta chạy, nhưng nhanh hết sức. Thấy chưa, ta không dám để Boon một mình dưới bàn tay dì Callie. Ta về kịp lúc. Thật ra, Boon và chiếc ô tô về trễ. Thậm chí dì Callie đã thay xong quần áo cho Maury và Alexander, nếu chúng đã ngủ một giấc sau bữa ăn thì đó là giấc ngủ ngắn nhất, nhanh nhất theo kỷ lục trong nhà chúng ta. Ned cũng ở đó, ông chẳng có việc gì ở đây. Không, không đúng. Ta muốn nói, sự hiện diện của ông hoàn toàn sai, không phải ở nhà ta, nơi ông thường có mặt, mà là ông nên ở bất kỳ nơi nào có thể làm điều gì hữu ích khi ông nội và bà nội đi xa. Vì ông đang mang hành lý ra ‐ giỏ mây đựng tã và các món linh tinh khác của Alexander, túi hành lý đựng quần áo dùng cho bốn ngày của ta, Lessep và Maury, tay nải của dì Callie, chất đống vô trật tự ở cổng, ông bảo dì Callie: “Cô cứ ngồi xuống nghỉ chân. Boon Hogganbeck đã làm hỏng cái thứ ấy và đang ở đâu đó cố sửa nó. Nếu thật sự cô muốn tới McCaslin trước giờ ăn tối thì điện thoại cho ông Ballott ở chuồng ngựa để bảo Son Thomas đưa xe ngựa tới rồi tôi sẽ chở cô ra đó giống như người bình thường khác”. Một lúc sau có vẻ như Ned nói đúng. Một rưỡi (lẽ ra là giờ ngủ của Alexander và Maury) vẫn chưa thấy Boon, rồi thêm nửa giờ, Maury và Alexander lẽ ra đã có thể ngủ nữa, lúc này Ned nói, “Tôi đã bảo cô rồi”, https://thuviensach.vn nhiều lần tới nỗi dì Callie không kêu réo Boon nữa mà réo Ned tới khi ông bỏ ra đi ngồi trong lùm nho. Boon lái về đúng lúc dì định bảo ta đi tìm Boon và chiếc ô tô. Khi thấy ông, ta hoảng vía. Ông đã thay quần áo. Ta muốn nói ông đã cạo râu và không chỉ mặc sơ mi trắng mà còn sạch, có cổ cồn và cà vạt, khi ông ra khỏi xe để đưa bọn ta lên, rõ ràng ông khoác áo vét trên cánh tay và vật đầu tiên dì Callie thấy lúc tới gần xe là túi hành lý của ông trên sàn. Ta kinh hoảng, nhưng cũng tức giận (không phải vì Boon, ta vỡ lẽ, hiểu ra ngay lập tức) vì chính mình, lẽ ra ta phải biết, phải đoán được, cả đời ta đã biết (bây giờ ta cũng hiểu ra điều này) rằng kẻ nào liên hệ với Boon sẽ liên hệ với một đứa con nít và không những phải đối phó mà còn phải đoán được tính đồng bóng bất khả tiên đoán của nó, không những tính rồ dại ngu ngốc thô thiển nhất của Boon, mà cả nỗi xấu hổ của ta vì không tiên liệu, không nghĩ được là ông ngu ngốc, chẳng hạn, thét lên với bất kỳ kẻ nào bị mình kết tội trong lúc khủng hoảng này Mày không thấy tao mới mười một tuổi à? Làm sao mày có thể trông mong tao, một đứa mới mười một tuổi, làm hết mọi việc? Mày không thấy mày đặt tao vào hoàn cảnh quá sức đối phó của tao à? Nhưng ngay sau giây khắc ấy, ta tức cả Boon: không chỉ vì sự ngu xuẩn của ông giờ đây đã làm hỏng nốt chuyến du lịch bằng xe của chúng ta tới Memphis (đúng, nơi đến Memphis của bọn ta chưa hề được nói tới với ai, hay giữa Boon và ta. Tại sao phải nói? Bọn ta còn đi chỗ nào nữa? Thật vậy, dân miền bắc Mississippi còn muốn đi chỗ nào khác? Một cụ già hết hơi đang hấp hối trên giường có thể suy ngẫm hay sợ hãi một nơi đến xa xôi, nhưng họ không phải là Boon và ta). Thật ra, lúc này ta ước ao mình chưa bao giờ nghe tới Memphis hay Boon hay ô tô. Giờ đây ta cùng phe với Đại tá Sartoris, thủ tiêu ông Buffaloe với mơ mộng của ông ấy khỏi mặt đất ngay lúc nó mới thành hình. Ta tức Boon vì bằng một hành động ngây ngô như cú đá quàng xiên của trẻ con, ông đã phá hủy, vạch trần sự kém cỏi liều lĩnh và rồ dại trong lời nói dối, lời hứa hão và thề suông của ta, tiết lộ điều giả dối bấp bênh mà ta đã đánh đổi ‐ không, bán cho quỷ ‐ linh hồn mình, hay có thể vì đã phơi bày sự hèn mọn yếu kém của linh hồn mà ta đã hão huyền mơ tưởng quỷ sứ sẽ mua: giống như rách màng trinh vì một rủi ro lơ đãng khốn nạn nào đó https://thuviensach.vn chẳng hạn như bước đi mà không nhìn, ngây thơ ngay cả với thú vui, chưa kể với tội lỗi. Rồi ngay cả nỗi tức giận cũng qua đi. Chẳng còn lại gì, chẳng còn gì. Ta không muốn đi đâu nữa. Ta muốn nói ta không muốn hiện diện ở đâu nữa. Nếu ta buộc phải là gì đó, ta muốn nó đã là. Ta nói, và ta tin (ta biết ta tin vì sau đó ta đã nói hàng ngàn lần mà vẫn tin, ta hy vọng sẽ nói hàng ngàn lần nữa trong đời mình, và ta thách ai nói là ta không tin) Tôi sẽ không bao giờ nói dối nữa. Dối trá gây quá nhiều rắc rối. Như cố gắng dựng đứng sợi lông chim trong cái đĩa nông đựng cát. Nó sẽ không bao giờ xong. Bạn sẽ không bao giờ yên. Bạn sẽ không bao giờ hoàn thành. Thậm chí bạn sẽ không bao giờ dùng hết cát để có thể ngưng cố gắng. Nhưng chẳng xảy ra việc gì. Boon ra khỏi xe, không mang theo áo vét. Ned đã mang hành lý, giỏ mây và tay nải của bọn ta vào xe. Ông cười tinh quái: “Hê hê hê”. Ông nói, “Nào, lên đường để ông còn có thể kịp sửa xe khi nó hỏng rồi trở về thị trấn trước khi trời tối”. Ông nói với Boon như thế. Ông nói, “Ông về lại thị trấn trước khi ông đi chứ?”. Khi ấy Boon nói: “Đi đâu?”. “Đi ăn tối”, Ned nói. “Một người đầu óc bình thường còn đi đâu lúc mặt trời lặn?” “Ồ”, Boon nói. “Anh lo bữa ăn tối của anh. Anh chỉ phải lo bữa ăn đó thôi.” Chúng ta vào xe rồi lên đường, ta ngồi phía trước với Boon, cả đám còn lại ở phía sau. Chúng ta băng qua quảng trường đông đúc chiều thứ Bảy rồi ra khỏi thị trấn. Nhưng chúng ta vẫn còn đấy. Ta muốn nói là chúng ta không đi đâu xa. Chẳng mấy chốc chúng ta sẽ tới ngã rẽ qua nhà anh Zack, và chúng ta thậm chí sẽ đi sai hướng. Và dù đúng hướng thì chúng ta vẫn chưa thoát, khi còn dì Callie, Lessep, Maury và Alexander trên ghế sau thì chúng ta chỉ thoát khỏi Ned, không ai trên trần gian biết ông đang ở đâu, lúc nãy ông nói “Hê hê hê” và ông về lại thị trấn trước chứ. Boon không một lần nhìn ta, ta cũng không nhìn ông. Ông cũng không nói chuyện với ta, chắc ông đã cảm thấy sợ ta vì cái áo sơ mi sạch, cổ cồn và cà vạt của ông, lại còn cạo râu vào giữa trưa cùng toàn bộ hơi hướm tỏa mùi du lịch, https://thuviensach.vn lên đường, từ giã, chia tay; ông cảm thấy ta không chỉ hoảng sợ mà còn tức giận vì ta đã hoảng sợ. Tiếp tục lái, con đường dưới nắng trưa trải dài mười bảy dặm phía trước, trong khi đó phải quyết định, phải thỏa thuận, băng qua vùng đất tháng Năm tươi sáng, bụi xe bọn ta tung lên và cuộn tròn phía sau trừ khi phải chậm lại để qua cầu hay gặp một dải cát bắt phải chạy số nhỏ. Mười bảy dặm sẽ không kéo dài mãi mãi dù nhân thêm mười bảy lần nữa, những cột cây số biến mất quá nhanh, lúc này phải làm một điều gì đó, thời điểm phải quyết định càng lúc càng vội và càng lúc càng gần mà ta vẫn chưa biết làm gì, hay có thể chỉ cần nói gì đó, một âm thanh, tiếng động, một tiếng người, bởi vì bất kể sự mất mát nào phi đức hạnh thít vào cháu sau đó thì sự cô đơn, hiu quạnh và lặng lẽ sẽ là một phần của nó. Nhưng ít ra Boon đã cố. Hay có thể với ông nó cũng là sự im lặng, và bất kỳ sự không im lặng nào cũng vẫn hơn, dù cho sự ngu xuẩn suýt làm tiêu tùng mới xảy ra không lâu. Không, hơn thế nữa, chúng ta giờ đây chỉ còn chưa tới nửa đường và phải làm điều gì đó, khởi sự, châm ngòi: “Bây giờ đường sá tốt thật, khắp nơi, ngay cả ngoài quận hạt Yoknapatawpha. Người ta không thể đòi hỏi đường sá tốt hơn để đi xa như đi dự đám tang bằng ô tô hay đi đâu đó như bây giờ. Đoán xem chiếc xe này có thể đi bao xa từ bây giờ tới lúc mặt trời lặn?” Thấy chưa? Nói bâng quơ như kẻ chết đuối vươn bàn tay tuyệt vọng lên mặt nước và hy vọng có cọng rơm ở đó. Ông chẳng tìm thấy gì. “Tôi không biết”, dì Callie vừa nói từ ghế sau vừa bế Alexander, nó đã ngủ từ khi bọn ta ra khỏi thị trấn và thật không xứng đáng được ngồi trên xe đi một dặm, nói gì mười bảy dặm. “Ông cũng sẽ không biết, trừ phi tối nay ông tìm hiểu bằng cách ngồi trên ghế trước rồi khóa lại trong cái chòi ở sân sau của Sếp.” Giờ thì chúng ta sắp tới nơi. “Thế cậu muốn…”, Boon nói bên khoé miệng, vừa đủ lớn để ta nghe, nhắm đúng vào tai phải của ta như khẩu súng hay mũi tên hay có lẽ một nắm cát ném vào cửa sổ đóng. https://thuviensach.vn “Im đi”, ta nói, y như ông. Cách hèn nhát và giản dị là bảo ông lập tức ngừng lại và khi ông ngừng, ta nhảy ra khỏi xe, bỏ chạy, cho dì Callie hai giải pháp chớp nhoáng, hoặc bỏ Alexander cho Boon rồi cố bắt kịp ta trong bụi rậm, hoặc vừa bế Alexander vừa kêu réo đuổi theo ta. Ý ta là để Boon tiếp tục lái đưa họ về nhà rồi ta từ vệ đường phóng ra, nhảy lên xe khi ông chạy ngang để về thị trấn hay bất kỳ hướng nào cách xa những người sẽ nhớ ta và có quyền đối với ta. Cách này hèn nhát, tại sao ta không làm thế, một kẻ nói láo thảm bại đã bị sự dối trá nguyền rủa; tại sao ta không làm đến nơi đến chốn và là kẻ hèn nhát, không chốn quay về và hết thuốc chữa như Faustus? Hào nhoáng trong sự thấp hèn khiến cho, buộc ông chủ mới của ta kính trọng vì ta không bỏ cuộc, dù ông khinh rẻ tầm vóc ta? Nhưng ta đã không làm. Nó sẽ không đạt kết quả, dù sao một trong hai chúng ta phải thực tế. Giả dụ Boon và ta sẽ cao chạy xa bay trước khi chị Louisa có thể cử người ra ruộng tìm anh Zack lúc ba giờ chiều trong mùa trồng cấy, và giả dụ anh Zack không thể phi ngựa bắt kịp chúng ta, anh sẽ chẳng buồn làm: Anh sẽ cưỡi ngựa vào thẳng thị trấn, rồi sau khi gặp Ned và anh Ike mỗi người một phút, anh sẽ biết rõ phải làm gì và sẽ làm, dùng điện thoại và cảnh sát. Chúng ta đến nơi. Ta ra khỏi xe và mở cổng (cũng mấy cây cột thời cụ Lucius Quintus Carothers, anh họ Carothers của cháu bây giờ đào một hố nông gác chấn song lên đó để ô tô có thể qua nhưng móng bò không bước lên được) rồi chúng ta lái lên đoạn đường cây bồ kết vào nhà (nó vẫn còn đó, nhà gỗ súc hai phòng, bùn nứt nẻ, nửa nhà ở, nửa pháo đài. Hồi 1813 cụ Lucius đến cùng đám nô lệ và bầy chó săn từ Caroline băng qua rặng núi rồi xây nó, nó vẫn còn đâu đó, nép dưới vách gỗ với kiểu dáng Hy Lạp và phù điêu trang trí tàu hơi nước mà mấy bà con dâu nhà Edmonds sau này thêm vào). Bà chị họ Louisa và mọi người ở đó đã nghe tiếng lúc chúng ta đến gần và (chắc chỉ trừ những người mà anh Zack, trên lưng ngựa, không nhìn thấy) tất cả đều đứng trên hành lang, bậc thang và sân phía trước khi chúng ta lái lên rồi ngừng lại. https://thuviensach.vn “Nào”, Boon lại nói bằng khoé miệng, “cậu có muốn không.” Vì như bây giờ các cháu nói: vậy đó; không còn thời giờ, nói gì tới kín đáo, để gợi ý xa xôi ‐ bất kỳ gợi ý nào ‐ về việc mà lúc này ông phải liều để biết. Vì bọn ta ‐ ông ấy và ta ‐ chưa làm việc này bao giờ, thấy không. Chúng ta còn kém hơn bọn nghiệp dư: ngây thơ, hoàn toàn ngây thơ trong việc ăn trộm ô tô, dù cả hai chúng ta đều không gọi nó là ăn trộm vì chúng ta dự tính sẽ trả nó về nguyên vẹn. Kể cả nếu thiên hạ, thế giới (tức là Jefferson) để bọn ta yên, không thèm nhớ tới. Ngay cả nếu ta có thể trả lời nếu ông ấy hỏi. Vì đối với ta còn tệ hơn đối với ông ấy; cả hai chúng ta đều liều nhưng sự liều lĩnh của ta thúc bách hơn vì ta phải hành động nhanh, trong tích tắc, trong khi ông ấy chỉ phải ngồi trong xe, cùng lắm là cầu nguyện. Ta không biết làm gì bây giờ, ta đã nói dối nhiều hơn ta nghĩ mình có thể và đã kiên trì làm chúng đáng tin và được chấp nhận và chúng khiến ta mê muội nếu không nói là kinh hoảng. Ta như ở vị thế một cụ già da đen nói, “Con đây, thưa Chúa. Nếu Ngài muốn cứu con, trước mặt Ngài đang có cơ hội rất tốt”. Ta đã ném lao, Boon cũng thế. Nếu phi đức hạnh vẫn muốn một trong hai chúng ta thì bây giờ là lúc nó ra tay. Và nó ra tay. Nó ăn mặc như ông anh họ Zachary Edmonds. Khi ấy anh tiến ra cửa trước và đúng lúc ấy ta thấy một anh da đen trong sân đang cầm cương ngựa của anh. Thấy ta muốn nói gì không? Zachary Edmonds, một người không bao giờ thấy mặt ở Jefferson vào ngày trong tuần từ đợt cày vỡ đất đầu tiên trong tháng Ba cho tới lúc trồng cấy cuối cùng vào tháng Bảy, lại có mặt trong thị trấn sáng nay (vì chuyện khẩn cấp về cái máy xay) và đã tạt qua cửa hiệu của anh Ike chỉ mấy phút sau khi ta ghé qua, hoàn toàn khớp và đúng lúc. Phi đức hạnh ngoài việc yêu cầu Boon cạo râu thay áo, còn cho anh Zack đủ thời giờ cưỡi ngựa về nhà và xuống ngựa ở ngưỡng cửa nhà anh khi nghe thấy bọn ta đến. Anh nói ‐ với ta: “Em làm gì ngoài này? Ike bảo anh là tối nay em ở lại thị trấn rồi ngày mai anh ấy đưa em đi câu”. Vì thế dĩ nhiên dì Callie bắt đầu la lối nên ta khỏi cần nói, ngay cả nếu ta có gì để nói. “Đi câu?”, dì rú lên. “Vào Chủ nhật? Nếu tía cậu ấy nghe được https://thuviensach.vn thì ổng nhảy ra khỏi xe lửa ngay giây phút này khỏi cần đợi điện tín! Cả má cậu ấy nữa! Cô Alison không nói cậu ấy ở lại phố với ông Ike hay ai khác! Bả bảo cậu ấy ra ngoài này với tôi và mấy đứa nhỏ này và nếu cậu ấy không ngoan thì ông Zack sẽ dạy dỗ cho cậu ấy biết!” “Thôi được, thôi được”, anh Zack nói. “Đừng la lối nữa, tôi không nghe được cậu ấy nói. Có thể cậu ấy đã đổi ý. Phải không em?” “Sao ạ?”, ta nói. “Không thưa anh. Em muốn nói, vâng thưa anh.” “Nào nào, làm sao? Em ở lại ngoài này, hay em sẽ về với Boon?” “Vâng thưa anh”, ta nói. “Em sẽ về. Anh Ike bảo em xin phép anh nếu được.” Dì Callie lại kêu réo (thật ra dì la lối không ngừng, có lẽ chỉ trừ lúc hít một hơi dài khi anh Zack bảo dì im) nhưng cũng chỉ có thế, dì vẫn la lối và anh Zack thì nói: “Thôi, thôi, thôi. Tai tôi không chịu nổi. Nếu ngày mai Ike không đưa cậu ấy ra thì thứ Hai tôi sẽ cho người tìm cậu ấy.” Ta quay lại xe, Boon đã cho máy nổ. “Ái chà, tôi sợ mất vía”, ông nói không lớn nhưng hoàn toàn kính trọng, thậm chí hơi hoảng. “Nào”, ta nói. “Lượn khỏi chỗ này.” Bọn ta lên đường, êm nhưng nhanh, rồi nhanh hơn, lùi xuống lối ra cổng. “Có lẽ mình đang phí phạm nếu chỉ dùng nó để làm một chuyến đi chơi bằng ô tô”, ông nói, “Có lẽ tôi nên dùng cậu vào một việc gì đó dính dáng tới tiền”. “Cứ đi đi đã”, ta nói. Vì làm sao ta có thể bảo ông, làm sao nói với ông? Cháu buồn nôn và mệt vì nói dối, vì phải nói dối. Vì ta biết, giờ đây ta hiểu rằng đó chỉ mới là bắt đầu, nó sẽ không chấm dứt, không những ta sẽ phải tiếp tục nói láo chỉ để bảo vệ những dối trá đã nói, mà ta sẽ chẳng bao giờ thoát khỏi những lời dối trá cũ mòn ta đã dùng đến cạn kiệt. Bọn ta trở lại thị trấn. Lần này phóng rất nhanh, nếu bây giờ có phong cảnh thì không ai trong chiếc ô tô đoái hoài tới nó. Lúc này sắp năm giờ. Boon nói, căng thẳng và khẩn trương, nhưng khá bình tĩnh: “Mình phải để êm lại một lát. Họ thấy tôi lái xe khỏi thị trấn đưa các cậu tới McCaslin, họ https://thuviensach.vn sẽ thấy tôi quay lại chỉ có cậu và tôi, họ sẽ nghĩ tôi cất xe vào nhà để xe của Sếp. Khi đó họ phải thấy tôi và cậu đi loanh quanh, tuy riêng rẽ, như chẳng có chuyện gì”. Nhưng ta biết nói sao bây giờ? Không. Mình đi ngay bây giờ. Nếu cháu phải nói dối nữa thì thà là nói dối với người lạ. Ông vẫn đang nói: “… chiếc xe. Hắn nói gì về việc mình quay lại thị trấn trước khi mình đi?”. “Cái gì? Ai nói?” “Ned. Lúc nãy trước khi mình rời phố.” “Cháu không nhớ,” ta nói. “Còn chiếc xe làm sao?” “Để nó ở đâu. Trong lúc tôi lang thang một vòng quảng trường thì cậu về nhà lấy một bộ áo mới hay những thứ cậu cần. Tôi đã phải bỏ hết hành lý xuống đằng McCaslin, nhớ không. Cả hành lý của cậu nữa. Tôi muốn nói nhỡ có kẻ lắm chuyện xía vào”, cả hai người bọn ta đều biết ông muốn nói tới ai. “Tại sao ông không khóa nó trong nhà để xe?” “Tôi không có chìa”, ông nói. “Tôi chỉ có ổ khóa. Sếp lấy chìa của tôi sáng nay để mở ổ khóa rồi đưa chìa cho ông Ballott giữ tới khi ổng về. Đúng ra tôi phải đưa xe vào ngay sau khi tôi từ McCaslin về rồi khóa ổ khóa, và Sếp sẽ đánh điện tín cho ông Ballott biết chuyến xe lửa nào để mở khóa cửa cho tôi lấy xe đi đón họ.” “Vậy thì mình phải liều thôi”, ta nói. “Ừ, mình sẽ phải liều. Có thể khi Sếp và cô Sarah đi vắng thì ngay cả Delphine cũng không gặp lại hắn cho tới sáng thứ Hai.” Thế là bọn ta liều. Boon lái vào nhà để xe lấy túi hành lý và áo khoác nơi ông giấu trên gác xép xuống, rồi lại với tay lên lôi xuống tấm vải dầu đã gấp và để túi hành lý cùng áo khoác của ông trên ghế sau. Thùng xăng đã sẵn sàng: cái thùng hai chục lít mới tinh ông nội đã bảo ông thợ thiếc đóng thùng dụng cụ tí toáy làm lại cho tới khi kín bưng vì bà nội không thích mùi xăng, chúng ta chưa hề dùng nó vì trước kia chiếc xe chưa hề đi xa như thế, phễu và cái lọc bằng da dê nằm trong thùng dụng cụ với con đội và chìa vặn ốc thay bánh xe vốn có sẵn theo xe, rồi đèn lồng với rìu xẻng và cuộn dây kẽm với bộ https://thuviensach.vn ròng rọc ông nội đã thêm vào, cùng với xô thiếc để châm nước bình giải nhiệt khi chúng ta băng qua lạch hay hầm hố. Ông để cái thùng (đầy, có lẽ vì thế ông đến đón bọn ta trễ) phía sau rồi mở tấm vải dầu, không trải nó ra mà giũ ra phía sau tới khi che kín mọi thứ để trông nom như một đống vải dầu rối tung. “Mình sẽ nhét hành lý của cậu bên dưới giống như vậy”, ông nói. “Rồi nó sẽ giống một cục vải dầu mà đứa lười biếng không gấp lại. Cậu nên về nhà lấy áo sạch rồi tới đây đợi ngay. Tôi sẽ đi không lâu: chỉ lang thang một vòng quảng trường để nhỡ Ike cũng muốn hỏi. Rồi sau đó mình dông.” Bọn ta đóng cửa. Boon đã cài ổ khóa vào móc. “Đừng”, ta nói, thậm chí không nói lý do, ta đã tiến quá nhanh trên con đường tội lỗi. “Bỏ nó vào túi ông.” Nhưng ông ấy biết tại sao, ông bảo ta: “Cậu đúng lắm”, ông nói. “Mình đã vất vả quá chừng, đừng để ai nhỡ đi ngang qua bấm khóa lại vì họ nghĩ tôi quên.” Ta về nhà. Nhà ngay bên kia đường. Bây giờ ở đó có trạm xăng và nhà ông nội bây giờ ngăn thành nhiều căn chung cư, người thuê tạm bợ. Nhà trống rỗng, tất nhiên không khóa, vì ở Jefferson thuở chất phác ấy chẳng ai khóa cửa nhà. Mới sau năm giờ, còn lâu mặt trời mới lặn, nhưng ngày đã hết, đã tàn. Căn nhà trống lặng lẽ, không hoang vắng nhưng đầy sự hiện diện và ta chợt cần mẹ. Ta không muốn chuyện này nữa, không muốn tự tiện nữa; ta muốn quay lại, từ bỏ để được bảo vệ, không phải quyết định và tính toán đứa con nuôi sinh đôi nào phải lấy cắp chiếc ô tô. Nhưng bây giờ đã quá muộn, ta đã quyết định, đã lựa chọn, nếu ta đã bán linh hồn cho Satan để lấy một món xúp hổ lốn thì ít nhất ta cũng nên nhận lấy món xúp và ăn nó. Chẳng phải chính Boon đã nhắc ta, gần như ông đã tiên liệu khoảnh khắc yếu lòng dao động này trong căn nhà trống và đã báo trước cho ta: “Mình đã vất vả quá chừng, bây giờ đừng để ai ngăn cản mình”. Quần áo của ta ‐ áo quần sạch, vớ dài, bàn chải răng ‐ bây giờ ở đằng McCaslin. Dĩ nhiên ta còn bộ khác trong ngăn kéo, trừ bàn chải răng, một thứ rất có thể dì Callie cũng như chị Louisa không nhớ khi mẹ vắng mặt. https://thuviensach.vn Nhưng ta không lấy quần áo, không lấy món nào. Không phải ta quên mà có lẽ vì ta chưa bao giờ có ý định. Ta chỉ vào nhà, đứng sau cửa đủ lâu để tự chứng minh rằng giữa Boon và ta thì ta sẽ không phải là kẻ làm bọn ta thất bại, rồi trở lại bên kia đường, băng qua sân sau nhà ông nội vào mảnh đất. Boon cũng không phải là kẻ làm bọn ta thất bại, ta đã nghe tiếng máy chạy êm trước khi tới nhà để xe. Boon đã ngồi sau tay lái, ta nghĩ chiếc ô tô đã sang số. “Áo sạch của cậu đâu?”, ông nói. “Thôi khỏi. Tôi sẽ mua cho cậu ở Memphis. Nào. Bây giờ mình đi được rồi.” Ông lùi xe ra. Ổ khóa một lần nữa cài trong móc. “Nào”, ông nói. “Khỏi ngừng lại bấm khóa. Bây giờ muộn lắm rồi.” “Không”, ta nói. Khi ấy ta cũng không nói được tại sao: Chiếc ô tô sẽ có vẻ đang an toàn bên trong nếu ổ khóa đã bấm qua móc bản lề cánh cửa đóng. Và như thế, toàn bộ sự việc không hơn một giấc mơ khi ta thức dậy vào ngày mai, hoặc có lẽ là ngay bây giờ, ngay sau đây, và được cứu vãn, an toàn. Vì thế ta đóng cửa và bấm khóa, mở cổng sân cho Boon lái ra rồi đóng nó lại và lên xe, chiếc xe đã di chuyển ‐ nếu thật sự nó đã từng ngừng lại. “Nếu dùng lối sau thì mình có thể tránh đi qua quảng trường”, ta nói. Và ông lại nói: “Bây giờ muộn lắm rồi. Hiện tại họ chỉ có thể kêu réo thôi.” Nhưng chẳng ai kêu réo. Nhưng ngay cả khi qua khỏi quảng trường vẫn chưa quá muộn. Quyết định bất khả thu hồi đó vẫn còn một dặm phía trước, nơi con đường tới McCaslin tách khỏi đường đi Memphis, nơi ta có thể nói Ngừng lại. Cho cháu xuống, và ông sẽ nghe theo. Ngoài ra ta có thể nói Cháu đổi ý. Đưa cháu về McCaslin, và ta biết ông cũng sẽ làm theo. Khi ấy ta chợt biết nếu ta nói Quay lại. Cháu sẽ lấy chìa khóa đằng ông Ballott rồi mình khóa chiếc ô tô này trong nhà để xe như Sếp nghĩ, và ông sẽ làm theo. Và hơn thế nữa, ông ấy muốn ta làm thế, lặng lẽ cầu xin ta làm như thế, cả ông ấy và ta kinh hoảng không chỉ vì sự táo bạo của ông mà vì sự đồng tình của bọn ta, sự liều lĩnh kết bè kết đảng của bọn ta và Boon biết ông không đủ sức chống lại chính ông và phải khuất phục trước sức mạnh và sự chính trực của ta. Thấy chưa? Ta đã nói gì về phi đức hạnh? Nếu sự việc ngược https://thuviensach.vn lại và ta lặng lẽ xin Boon quay về thì ta đã có thể trông cậy vào đức hạnh và lòng trắc ẩn của Boon, một thứ mà chính ông cũng không trông cậy. Vì thế ta không nói gì, nhánh đường rẽ, bàn tay bất lực yếu đuối cuối cùng đưa xuống để cứu vãn ta giờ đã vút qua rồi biến mất, không thể quay lại. Ta nói Ổn rồi. Tôi đến đây. Có lẽ Boon nghe vì ta vẫn là sếp. Dù sao ông đã bỏ Jefferson lại phía sau bọn ta; Satan ít ra sẽ bảo vệ tín đồ của hắn trong một hay hai ngày sắp tới. Ông nói: “Mình chả có gì phải lo, trừ lạch Hell ngày mai. Lạch Harrykin chả đáng sợ”. “Có ai nói lo lắng gì đâu?”, ta nói. Lạch Hurricane cách thị trấn bốn dặm, cả đời các cháu phóng qua nó nhanh tới nỗi chưa chắc đã biết tên nó. Nhưng hồi đó ai băng ngang nó đều biết. Trên lạch có cây cầu gỗ, nhưng đường tới cầu là một bãi hố bùn ngay cả vào giữa mùa hè. “Thì tôi vừa nói với cậu”, Boon nói. “Chẳng đáng sợ. Tôi và ông Wordwin băng qua nó hồi năm ngoái mà không phải dùng bộ ròng rọc với dây cáp: chỉ có cái xẻng với cây rìu ông Wordwin mượn ở căn nhà cách đó độ nửa dặm, bây giờ cậu nhắc tôi mới nhớ chắc là ông ấy không đem trả. Có vẻ hôm sau anh chàng đó tới lấy về.” Ông nói gần đúng. Bọn ta qua hố bùn đầu tiên và thậm chí băng qua cầu. Nhưng hố bùn kế tiếp ngăn bọn ta lại. Chiếc xe lắc lư một cái, hai cái, nghiêng, rồi bánh xe quay tại chỗ. Boon không để phí thời giờ, đã cởi giày (ta quên nói ông cũng đã đánh bóng giày) và xắn ống quần rồi bước xuống bùn. “Qua bên này”, ông nói. “Để số nhỏ rồi đạp ga khi tôi bảo cậu. Nhanh lên. Cậu biết cách mà, sáng nay cậu đã học rồi.” Ta len dưới tay lái. Ông thậm chí không ngừng lại để lấy ròng rọc và dây cáp. “Tôi chả cần. Lấy ra rồi cất vào lâu lắm, mình không có thời gian.” Ông chẳng cần đến chúng. Bên cạnh đường có hàng rào gỗ xếp so le, ông giật thanh gỗ trên cùng ra, quỳ xuống vũng bùn và nước, nêm đầu thanh gỗ dưới trục sau rồi nói, “Nào. Đổ than cho nó”, và cố bẩy nâng chiếc xe lên rồi đẩy nó tới, vừa lảo đảo vừa hổn hển dùng sức đưa nó lên lại chỗ đất khô, vừa gọi tôi: “Ngừng máy! Ngừng máy!”, ta làm theo, xoay xở làm, rồi ông tới đẩy ta ra và leo vào tay lái, thậm chí ông không ngừng lại để kéo ống quần dính bùn xuống. https://thuviensach.vn Vì bây giờ mặt trời gần lặn hẳn, khi bọn ta đến Ballenbaugh để nghỉ đêm trời sẽ gần như tối mịt, lúc ấy bọn ta phóng nhanh hết mức cho phép và lát sau đi ngang nhà ông Wyott ‐ một gia đình bạn với chúng ta; bố dẫn ta săn chim ở đó hồi lễ Giáng sinh ‐ cách Jefferson tám dặm và còn cách bờ sông bốn dặm, mặt trời vừa lặn sau căn nhà. Bọn ta đi tiếp, chốc nữa sẽ có trăng vì ngọn đèn dầu phía trước của bọn ta chỉ đủ để cho người khác thấy mình đang đi tới hơn là rọi đường mình đi, khi ấy Boon bỗng nói, “Có mùi gì? Cậu à?”. Nhưng trước khi ta kịp chối thì ông đã thắng gấp xe lại, ngồi một lúc rồi quay ra sau ném đống vải dầu rối tung phía sau xe. Ned ngồi dậy trên sàn. Ông mặc bộ vét đen, đội mũ, áo sơ mi trắng, khuy áo màu vàng, không cổ áo cũng chẳng cà vạt, bộ áo ông mặc ngày Chủ nhật; thậm chí ông có cả cái va li nhỏ rách rưới cầm tay (bây giờ người ta gọi nó là cặp hay cặp táp) mà cụ Lucius McCaslin có thậm chí trước khi bố sinh ra đời. Ta không biết lúc khác ông mang gì trong đó, ta chỉ thấy trong đó có cuốn Kinh Thánh (cũng của bà cố McCaslin) mà ông không biết đọc và cái chai bẹt nửa lít có thể đựng hai thìa rượu đầy. “Thật là chết tiệt”, Boon nói. “Tôi cũng muốn đi”, Ned nói. “Hi hi hi.” https://thuviensach.vn 4 Tôi cũng có quyền đi chơi như ông và Lucius”, Ned nói. “Tôi có nhiều quyền hơn. Chiếc xe này là của Sếp và Lucius chỉ là cháu ổng, còn ông chẳng họ hàng gì với ổng hết.” “Được rồi, được rồi”, Boon nói. “Điều tôi đang nói là, anh nằm dưới tấm vải dầu đó suốt buổi để một mình tôi xuống bùn cố sức vần nguyên cái xe này ra.” “Dưới này cũng nóng nữa”, Ned nói. “Không biết làm sao tôi chịu nổi. Chưa kể phải giữ cho cái thùng sắt này khỏi đập bể đầu tôi mỗi lần xóc, chưa kể phải lo ngay ngáy xăng, hay là cái thứ khỉ gió gì đó mà ông gọi nó, xóc tới mức nổ tung luôn. Ông muốn tôi làm sao? Chỗ đó cách thị trấn mới bốn dặm. Ông sẽ bắt tôi đi bộ về nhà.” “Bây giờ là mười dặm”, Boon nói. “Cái gì làm anh nghĩ là anh sẽ không phải đi bộ về nhà?” https://thuviensach.vn Ta nói, nhanh, vội: “Ông quên rồi à? Nhà Wyott cách đây chừng hai dặm thì có thể mình cũng chỉ cách Bay St. Louis hai dặm thôi”. “Đúng vậy”, Ned vui vẻ nói. “Đi bộ không xa đây lắm.” Boon không nhìn ông lâu. “Cút ra, gấp tấm vải dầu đó lại để khỏi choán chỗ”, ông bảo Ned. “Và giũ hơi nó nữa nếu chúng ta phải đi cùng với nó.” “Tại ông đi quá xóc”, Ned nói. “Ông nói như thể tôi làm việc xấu để bị bắt quả tang ấy.” Boon cũng đi thắp ngọn đèn phía trước trong lúc chúng tôi ngừng, giờ đây ông chùi bàn chân và ống quyển lên góc tấm vải dầu, rồi xỏ giày vớ và kéo ống quần đã khô xuống. Lúc này mặt trời đã lặn, đã có thể thấy ánh trăng. Trời đã khuya khi bọn ta đến khu Ballenbaugh. Ta biết khu Ballenbaugh bây giờ là trại câu cá do một ông người ý thỉnh thoảng bán rượu lậu quản lý ‐ mỗi bốn năm ngưng bán rượu một hay hai tuần để ông cảnh sát trưởng mới nhậm chức khám phá ra nguyện vọng thật sự của những người ông ta nghĩ là đã bỏ phiếu cho ông ta. Suốt dải sông ấy đã là một phần của giấc mộng quý tộc không thành của Thomas Sutpen và là khu trại săn của Thiếu tá De Spain, bây giờ là chỗ thoát nước. Khu hoang dã Boon hồi trẻ đã săn gấu, nai và báo (hay đã có mặt khi các bậc bề trên của ông ấy săn), bây giờ trồng bông vải và bắp và thậm chí giao lộ Wyott chỉ còn là cái tên. Ngay cả hồi 1905 vẫn còn dấu vết hoang dã, dù phần lớn nai và tất cả bọn gấu, beo (cùng Thiếu tá De Spain và các bạn săn của ông) đã biến mất, cả bến phà nữa, bây giờ mình gọi giao lộ Wyott là Cầu Sắt, CÂY Cầu Sắt, vì nó là cây cầu sắt đầu tiên và duy nhất ở quận hạt Yoknapatawpha mà chúng ta có hay biết tới trong nhiều năm. Nhưng hồi xưa, thời các vị vua gốc Chickasaw của chúng ta, Issetibbeha, Moketubbe[14] và kẻ giết vua để tiếm ngôi tự xưng là Doom, người đầu tiên trong dòng họ Wyott đến và dân da đỏ chỉ cho ông ta thấy chỗ giao lộ, ông mở cửa tiệm và đóng phà rồi đặt tên mình cho nó, đây không chỉ là giao lộ độc nhất trong vòng nhiều dặm mà cũng là đầu mối đường thủy, tàu bè (vào mùa đông nước cao có cả một https://thuviensach.vn chiếc tàu nhỏ chạy bằng hơi nước) tới đậu ngay trước cửa tiệm Wyott, mang theo rượu, lưỡi cày, dầu đốt và kẹo bạc hà từ Vicksburg lên, rồi chở đi bông gòn và lông thú. * Trong truyện ngắn Italic của Faulkner, Moketubbe là lãnh tụ nhóm dân da đỏ Chickasaw, con của Issetibbeha. (ND) Nhưng Memphis gần hơn Vicksburg, ngay cả nếu đi bằng đội la, vì thế họ đắp một con đường thẳng từ Jefferson tới khúc quanh phía nam bến phà Wyott, và thẳng từ đầu mạn bắc bến phà tới Memphis. Vì thế bông gòn và hàng hóa bắt đầu đến và đi trên con đường ấy, do la hay bò kéo. Sau đó chẳng biết từ đâu bỗng xuất hiện một gã khổng lồ không gốc tích tổ tiên tự xưng là Ballenbaugh, có người nói thật ra gã đã mua cửa tiệm kiêm chỗ ở, một căn phòng yên tĩnh vốn nhỏ tí tẹo, của Wyott và cả những thứ ông (Wyott) cho là của ông ở giao lộ Chickasaw cũ; kẻ khác nói Ballenbaugh chỉ đề nghị với Wyott rằng ông (Wyott) đã ở đó đủ lâu và đã đến lúc ông nên lùi về cách dòng sông bốn dặm để làm nông dân. Dù thế nào đi nữa, đúng là Wyott dọn đi. Và khi ấy chỗ ẩn dật nhỏ bé giữa khu hoang dã của ông trở thành một nơi thật náo nhiệt. Nó trở thành nhà ngủ, trạm ăn nhậu và quán rượu cho bọn phu bốc vác ghé tạm, và bọn chai đá tâm hồn nhưng ác khẩu ấy thường trực ở đó đón các chuyến xe hàng ở cả hai bên bờ sông với hai, ba và bốn (khi cần) cặp la đã buộc vào gióng ngang để kéo những chiếc xe hàng nặng nề lên phà một bên sông, rồi một lần nữa kéo chúng ra khỏi phà lên khu đất cao trên bờ bên kia. Một nơi rất náo nhiệt, dù sao kẻ ló mặt ở đó là đàn ông. Nhưng chỉ có bọn đàn ông dữ dằn, không ai khác, đến khi Đại tá Sartoris (ta không nói tới ông chủ ngân hàng có tước vị Đại tá danh dự một phần nhờ thừa hưởng lại của tổ tiên và một phần nhờ quan hệ họ hàng, người chịu trách nhiệm về việc Boon và ta đang làm lúc này, người ta muốn nói tới là bố của ông ấy, một ông đại tá thật, C.S.A.[15] Một người lính, quan chức, chính trị gia, kẻ thách đấu; các đời con cháu xa gần của một thanh niên hai mươi tuổi trong quận hạt Yoknapatawpha nói ông là kẻ sát nhân[16]) xây đường xe lửa hồi giữa thập niên bảy mươi và phá hoại nơi ấy. https://thuviensach.vn * Confederate States of America: liên minh các tiểu bang chủ trương giữ chế độ nô lệ, ly khai khỏi liên bang và gây ra cuộc nội chiến Mỹ từ 1861 đến 1865. (ND) * Chi tiết về cuộc đời Đại tá Bayard Sartoris II được kể trong The Unvanquished và Flags in the Dust. (ND) Nhưng không phá chỗ của Ballenbaugh, nói gì tới Ballenbaugh. Các chuyến xe lửa chở hàng đến đuổi tàu bè khỏi dòng sông và đổi tên giao lộ Wyott thành bến phà Ballenbaugh. Xe lửa làm xe bò mất mối chở các kiện bông gòn và vì thế chiếc phà biến khỏi bến phà Ballenbaugh, nhưng chỉ thế thôi. Bốn chục năm trước trong chuyện nhỏ với ông lái buôn Wyott, Ballenbaugh đã chứng tỏ khả năng tiên đoán chính xác xu hướng tương lai và nắm lấy nó, giờ đây con trai ông, một gã khổng lồ khác, hồi 1865 (người ta nói) đem theo cái áo khoác lót giấy bạc Liên Bang chưa cắt, trở về từ (ông ta nói) Arkansas, nơi (ông ta nói) ông phục vụ trong đội dân quân biệt động rồi được giải ngũ trong danh dự, sau đó ông chả bao giờ nhớ được tên của vị chỉ huy trưởng, ông tỏ ra không đánh mất kỹ xảo, tài năng và sự thông tuệ của mình. Trước kia thiên hạ đi qua khu Ballenbaugh và ngừng lại nghỉ đêm, bây giờ họ chỉ tới khu Ballenbaugh vào ban đêm và thường chỉ trong chớp nhoáng để Ballenbaugh đủ thời giờ giấu ngựa hay bò trong đầm lầy trước khi pháp luật hay chủ nhân của chúng đến. Vì ngoài đám nông dân tức giận lần theo dấu chân không trở về của ngựa và gia súc còn có đám cảnh sát lần theo dấu bọn sát nhân vào khu Ballenbaugh, ít nhất có một ông mật vụ sở thuế liên bang cũng đã để lại những dấu chân không trở về. Vì trong khi cụ Ballenbaugh chỉ bán rượu thì gã này còn nấu rượu, gã bây giờ là chủ nhân của cái được che đậy bằng lối nói mỹ miều gọi chung là vũ trường, tới giữa thập niên tám mươi thì Ballenbaugh là chữ để chỉ nỗi kinh hoàng ghê tởm của dân cư quanh vùng. Đám mục sư và các bà già đòi hỏi ở mấy ông tranh chức cảnh sát trưởng với mục tiêu duy nhất là đuổi Ballenbaugh và bọn say sưa cùng đám lừa bịp, bài bạc và gái điếm của gã ra khỏi quận hạt Yoknapatawpha, và ra khỏi Mississippi luôn nếu có thể. Nhưng Ballenbaugh và đoàn tùy tùng của gã ‐ chuồng ngựa, vòm giải trí, muốn gọi thế nào cũng được ‐ không hề làm phiền những người bên ngoài https://thuviensach.vn như bọn ta, họ chưa bao giờ ra khỏi chỗ trác táng của họ và chẳng có luật nào cấm người ta tới đó. Ngoài ra, hình như trò giải trí mới của gã (thiên thần giáng thế) hay tới nỗi thiên hạ đồn đại là ở đó sẽ không chào đón bất kỳ kẻ nào có tầm nhìn và tham vọng thấp hơn con ngựa thấp khớp hay con bò tơ cạn sữa. Vì thế ai biết suy nghĩ sẽ để yên khu Ballenbaugh. Chắc chắn trong số đó có mấy ông cảnh sát trưởng, họ vừa biết suy nghĩ vừa có gia đình, và họ đã có thí dụ của ông mật vụ sở thuế liên bang biến mất ở hướng đó cách đây không lâu. Đến mùa hè năm 1886, một mục sư Tin lành tên Hiram Hightower ‐ cũng khổng lồ và cao to gần như Ballenbaugh, mỗi Chủ nhật từ 1861 tới 1865 ông là một trong các vị tuyên úy cấp đại đội của Forrest[17], sáu ngày còn lại ông là một trong mấy kỵ binh dữ dằn nhất và ác liệt nhất ‐ cưỡi ngựa vào khu Ballenbaug, trang bị một cuốn Kinh Thánh và hai bàn tay trần rồi cải hóa toàn bộ khu định cư bằng nắm đấm của ông, từng người một nếu có thể, hai hay ba người cùng lúc khi bắt buộc. Vì thế khi Boon, Ned và ta tới đó vào lúc chạng vạng tháng Năm năm 1905 này, Ballenbaugh đang hoàn tất lần đầu thai thứ ba của ông trong hình dáng một bà gái già năm mươi tuổi, người con duy nhất của ông, một bà xám như thép, xấu xí, gầy gò, cứng nhắc, trồng bông gòn và bắp trên một phần tư dặm vuông đất phù sa tốt và trông coi một cửa hiệu nhỏ có gác xép bên trên chứa một dãy nệm nhồi vỏ bắp, mỗi cái có chăn, áo gối và tấm trải sạch gọn tinh tươm cho hội thợ săn chồn cáo và hội đánh cá ở trọ, (người ta nói) họ trở lại lần thứ hai không để săn hay bắt cá mà vì món ăn trên bàn cô Ballenbaugh. * Nathan Bedford Forrest (1821-1877), trung tướng kỵ binh của quân miền Nam. Sau Nội chiến ông là thủ lĩnh tổ chức Ku Klux Klan khủng bố dân da đen. (ND) Cô đã nghe tiếng bọn ta tới. Bọn ta không phải là kẻ đầu tiên, cô kể rằng bọn ta là chiếc ô tô thứ mười ba đi ngang đó trong hai năm qua, năm trong số chúng xuất hiện chỉ trong bốn mươi ngày vừa qua, cô đã mất hai con gà mái và chắc sẽ phải bắt đầu quây hết các thứ lại, ngay cả mấy con chó săn. https://thuviensach.vn Cô và bà nấu bếp với một ông da đen đã đứng trên hiên trước nhà, che mắt tránh ánh chập chờn ma quái của ngọn đèn trước xe khi bọn ta lái lên. Cô không những biết Boon từ lâu mà còn nhận ra chiếc ô tô trước tiên, ngay cả sau khi thấy mười ba chiếc, mắt cô đã phân biệt rõ từng chiếc. “Thế là rốt cuộc chú đã thật sự đưa nó về tới Jefferson”, cô nói. “Một năm rồi à?”, Boon nói, “Chúa ơi, cô Ballenbaugh, chiếc ô tô này từ dạo đó đã đi một trăm lần xa hơn Jefferson rồi. Một ngàn lần. Cô chịu thua được rồi, cô phải làm quen với ô tô như mọi người khác đi.” Khi đó cô kể cho bọn ta về mười ba chiếc xe trong hai năm, và hai con gà mái. “Ít ra dù sao một mẩu nhỏ của chúng cũng đã được đi ô tô”, cô nói. “Còn hơn tôi.” “Cô nói cô chưa bao giờ cưỡi ô tô à?”, Boon nói. “Ê, Ned”, ông nói, “nhảy ra khỏi đó, đem hành lý ra luôn. Nhanh lên, để cô Ballenbaugh ngồi phía trước cho cô ấy thấy”. “Khoan”, cô Ballenbaugh nói. “Tôi phải bảo Alice dọn bữa tối.” “Ăn uống đợi được”, Boon nói. “Tôi đánh cược là Alice cũng chưa bao giờ cưỡi ô tô. Nào, Alice. Ai cạnh bà vậy? Chồng bà hả?” “Tôi không tính lấy chồng”, bà bếp nói. “Mà nếu có tính thì tôi sẽ không tính tới Ephum.” “Cứ mang ông ấy lên”, Boon nói. Bà bếp và người đàn ông cũng đến rồi leo lên ghế sau với thùng xăng và tấm vải dầu xếp gọn. Ned và ta đứng trong ánh đèn hắt ra từ cánh cửa mở nhìn chiếc ô tô, ngọn đèn đỏ phía sau chạy trên đường, rồi ngừng, quay và chạy ngược qua bọn ta, rồi Boon bóp còi, cô Ballenbaugh ngồi thẳng hơi hồi hộp trên ghế trước, Alice và Ephum trên ghế sau vẫy bọn ta khi họ chạy ngang qua. “U u u u, chàng trai”, Ephum gọi Ned. “Hơn cả cưỡi ngựa.” “Khoe khoang”, Ned nói, ám chỉ Boon. “Hắn tỏ ra lớn lối vì Sếp Priest không đứng đây. Hắn đi khoe khoang.” Xe ngừng, đề và lại quay đầu chạy về phía bọn ta rồi ngừng hẳn. Một lúc sau cô Ballenbaugh nói: “Được rồi”, sau đó cô cử động, cô nói nhanh: “Được rồi, Alice”, thế là bọn ta ăn tối. Và ta đã biết tại sao hội thợ săn và đánh cá quay lại. Sau đó Ned đi với Ephum, https://thuviensach.vn ta chào cô Ballenbaugh, rồi Boon cầm đèn, bọn ta lên lầu vào gác xép trên cửa hiệu. “Cậu không mang gì theo à?”, Boon nói. “Ngay cả một cái khăn tay sạch cũng không?” “Cháu không cần”, ta nói. “Ôi dào, cậu không ngủ như vậy được. Nhìn mấy tấm vải sạch trải giường kìa. Ít nhất cởi giày và quần ra. Má cậu cũng sẽ bắt cậu chải răng nữa.” “Bả không bắt”, ta nói. “Bả không bắt được. Cháu không có cái gì để chải.” “Không có cũng không cản được bả, cậu biết mà. Nếu cậu không tìm được cái gì thì cậu phải chế ra nó nếu không cậu sẽ biết lý do.” “Được rồi”, ta nói. Ta đã nằm trên nệm. “Chúc ông ngủ ngon.” Ông đứng, tay đưa lên để tắt đèn. “Cậu ổn chứ?”, ông hỏi. “Im đi”, ta nói. “Nói một tiếng. Mình sẽ về nhà. Không phải bây giờ nhưng ngay sáng mai.” “Bộ ông đợi mãi đến lúc này mới sợ hả?”, ta hỏi. “Chúc cậu ngủ ngon”, ông nói. Ông thổi tắt ngọn đèn rồi lên nệm. Sau ấy là một đêm mùa xuân trọn vẹn: đám ếch nhái ồm ồm to họng trong vũng nước, tiếng cây cối, những cây to, vùng hoang dại với lũ thú hoang: bọn chồn, thỏ, chuột xạ, loài cú lớn và rắn lớn ‐ hổ mang và rắn đuôi chuông ‐ và có lẽ cây cối cũng thở và dòng sông cũng thở, chưa kể những hồn ma ‐ những người Chickasaw cổ xưa, những người đã đặt tên cho vùng đất trước khi người da trắng tìm ra nó, và những người da trắng sau đó ‐ Wyott và cụ Sutpen cùng các thợ săn của Thiếu tá De Spain, những chiếc phà đầy bông gòn, rồi những toa xe lửa chở hàng, bọn phu vận tải cãi nhau ầm ĩ, đảng cướp và những kẻ sát nhân tổ tiên cô Ballenbaugh. Bỗng nhiên ta nhận ra tiếng ồn là do Boon. “Ông cười gì?”, ta hỏi. https://thuviensach.vn “Tôi đang nghĩ tới đáy lạch Hell. Khoảng mười một giờ sáng mai mình sẽ gặp nó.” “Cháu nghĩ ông nói mình sẽ gặp rắc rối ở đó.” “Chắc chắn mình sẽ gặp”, Boon nói. “Nó sẽ cần cây rìu, cái xẻng, dây kẽm với ròng rọc và dây cáp, và tất cả thanh gỗ hàng rào cùng với tôi, cậu và Ned, cả ba. Chính là tôi đang cười hắn: Ned. Khi mình qua khỏi lạch Hell ngày mai thì hắn sẽ ước gì hắn đã không tung hê cái hắn gọi là cách cư xử đứng đắn của hắn, hay giá mà đừng làm gì dưới tấm vải dầu cho tới khi hắn cảm thấy Memphis dưới bánh xe.” Rồi ông gọi ta dậy sớm. Và mọi người khác trong vòng nửa dặm, tuy phải khá lâu mới dựng được Ned dậy từ chỗ ông ngủ trong nhà Ephum ra nhà bếp ăn điểm tâm (và thậm chí lâu hơn nữa để lôi ông ra khỏi cái bếp có một bà trong đó). Bọn ta ăn sáng ‐ và sau bữa điểm tâm đó nếu ta là thợ săn hay dân đánh cá thì ta sẽ không muốn bước đi đâu một lát ‐ rồi Boon cho cô Ballenbaugh đi một chuyến xe nữa, nhưng lần này không có Alice và Ephum, mặc dù Ephum có mặt. Rồi bọn ta ‐ Boon ‐ đổ đầy bình xăng và bình giải nhiệt, không phải vì cần nhưng ta nghĩ là vì cô Ballenbaugh và Ephum đang ở đó nhìn, rồi nổ máy. Mặt trời vừa mọc lúc bọn ta qua Cầu Sắt trên sông (và bóng ma của chiếc tàu hơi nước ấy nữa, ta đã quên nó tối hôm qua) vào vùng đất xa lạ, một quận hạt khác, đến tối thậm chí sẽ là một tiểu bang khác và Memphis. “Miễn là mình qua khỏi lạch Hell”, Boon nói. “Có lẽ ông đừng nói tới nó nữa”, ta nói. “Được”, Boon nói. “Lạch Hell chẳng cần mình nói tới nó hay không. Nó cóc cần. Cậu sẽ thấy.” Rồi ông nói, “Ồ, nó đây rồi”. Mới sau mười giờ, bọn ta đã đi khá nhanh dọc theo dải đất cao, đường khô và bụi bặm chạy giữa những cánh đồng đang nảy chồi. Vùng đất trống trải và yên bình ngày Chủ nhật, thiên hạ đã mặc áo quần đi lễ đứng nhàn rỗi trên hiên trước, trẻ con và đàn chó chạy tới hàng rào hay ra đường nhìn bọn ta đi ngang. Rồi trên những chiếc xe ngựa hai chỗ ngồi, xe độc mã, xe chuyên chở và trên lưng lừa, ngựa (khoảng sau chín giờ bọn ta vượt một chiếc ô tô khác. Boon nói https://thuviensach.vn nó là xe Ford, ông giỏi nhìn xe như cô Ballenbaugh) trên đường tới những ngôi nhà thờ nhỏ màu trắng trong lùm cây mùa xuân. Thung lũng rộng trải trước bọn ta, con đường trên khu đất cao dốc xuống hàng liễu và bách bên con lạch. Đối với ta nó không đến nỗi tệ lắm, không chỗ nào rộng như lòng sông bọn ta đã băng qua, và bọn ta thậm chí có thể thấy vết cắt bụi bặm của con đường vươn lên vùng đất cao đằng xa. Nhưng Boon đã bắt đầu nguyền rủa, lái xuống đồi càng nhanh hơn, ông hăng hái, nôn nóng tới đánh nhau với nó như thể nó có tri giác, không chỉ thù địch mà còn là tử địch, một kẻ thù, một người khác. “Nhìn nó kìa”, ông nói, “Vô tội như quả trứng mới đẻ. Cậu thậm chí có thể thấy con đường đằng xa như nó đang cười nhạo mình, mà nói Nếu qua được bên này chắc chắn mày sắp thấy Memphis, nhưng thử coi mày qua được bên này hay không”. “Nếu khó khăn như vậy thì tại sao mình không đi vòng?”, Ned nói, “Tôi sẽ đi vòng nếu tôi ngồi chỗ ông đang ngồi”. “Vì lạch Hell không có đường vòng”, Boon hung tợn nói, “Đi hướng này lên tới bang Alabama, đi hướng kia rớt xuống sông Missippi”. “Có lần tôi thấy sông Missippi ở Memphis”, Ned nói, “Bây giờ ông nhắc mới nhớ tôi đã thấy Memphis rồi. Nhưng tôi chưa hề thấy Alabama. Có lẽ tôi thích đi một chuyến tới đó”. “Anh cũng chưa hề thăm lạch Hell”, Boon nói, “Trốn dưới tấm vải dầu hôm qua sẽ cho anh một bài học. Anh nghĩ sao khi từ Jefferson tới bây giờ mình chỉ thấy hai chiếc ô tô là chiếc này và chiếc Ford hả? Lý do là những chiếc khác ở Missippi đều nằm dưới lạch Hell”. “Cô Ballenbaugh đếm được mười ba chiếc đi ngang nhà cô ấy hai năm qua”, ta nói. “Hai chiếc trong số đó là chiếc này,” Boon nói, “Còn mười một chiếc kia cô ấy chưa bao giờ thấy đi qua lạch Hell, phải không?”. “Có lẽ tùy vào người đang lái”, Ned nói, “Hề hề hề”. Boon ngừng xe, gấp. Ông quay đầu, “Được. Nhảy ra. Anh muốn thăm Alabama. Anh đã trễ mười lăm phút vì cái miệng bép xép của anh rồi”. https://thuviensach.vn “Tại sao ông phải gây sự với một người chỉ vì người ta đi chung với ông?”, Ned hỏi. Nhưng Boon không nghe ông. Ta không nghĩ ông thật sự nói với Ned. Ông đã ra khỏi xe, mở thùng dụng cụ ông nội đã cho gắn trên bậc lên ô tô để đựng ròng rọc và dây cáp, rìu, xẻng và đèn lồng, lấy mọi thứ ra trừ cái đèn lồng rồi vứt đống vào ghế sau với Ned. “Để mình khỏi phí thời giờ”, ông nói, nhanh nhưng khá điềm tĩnh, nhẹ nhàng, không kích động hay thậm chí gấp rút, đóng thùng và quay trở lại tay lái. “Tấn công. Mình còn đợi gì nữa?” Đối với ta vẫn không có gì tới nỗi tệ ‐ chỉ là một con đường quê băng qua cái lạch lầy lội, đường không khô ráo nhưng chưa quá lấm láp, mấy cái hố và chỗ sình lầy đã được lấp đầy ngọn và cành cây nhờ những người đi trước, nhiều đoạn thậm chí có thân cây lát ngang trên bùn (ồ phải, ta chợt thấy con đường ‐ vì không có chữ nào khác đúng hơn ‐ đã hết khô ráo) vì thế có lẽ chính Boon phải chịu trách nhiệm, chính ông đã mang hồn ma của mấy chiếc ô tô mắc kẹt và những kẻ lái xe toát mồ hôi mà nguyền rủa tới nơi u ám tù đọng với vòm cây bách và liễu cùng lũ muỗi vo ve này. Khi ấy ta nghĩ bọn ta đã tấn công nó, nhưng ta không thấy khoảng đất cao khô ráo nào chứng tỏ bọn ta đang đến, đang tiến tới gần bên kia đầm lầy, và ta cũng chưa thấy con lạch phía trước, nói gì tới cây cầu. Một lần nữa chiếc xe lảo đảo, nghiêng, rồi đứng lại như hôm qua ở lạch Hurricane. Một lần nữa Boon đã cởi giày vớ và xắn quần. “Nào,” ông nói qua vai bảo Ned, “đi ra”. “Tôi không biết cách”, Ned nói, không cử động, “Tôi chưa được học về ô tô. Tôi chỉ làm vướng tay ông thôi. Tôi sẽ ngồi đây với Lucius để ông rộng chỗ”. “Hề hề hề”, Boon nhại một cách độc ác và tàn nhẫn, “Anh muốn đi chơi. Bây giờ anh được đi một chuyến. Cút ra”. “Tôi đang mặc lễ phục cho Chủ nhật”, Ned nói. “Tôi cũng vậy”, Boon nói, “Nếu tôi không lo lắng cho cái quần thì anh cũng khỏi cần sợ”. “Ông nói gì chẳng được”, Ned nói, “Ông có ông Maury. Tôi phải làm việc kiếm tiền. Nếu quần áo tôi rách hay mòn thì tôi phải tự mua cái mới”. https://thuviensach.vn “Anh chưa hề mua quần áo, giày dép hay mũ nón trong đời”, Boon nói, “Anh có bộ áo đuôi tôm tôi biết chính cụ Lucius McCaslin mặc, chưa kể bộ của Tướng Compson với Thiếu tá De Spain và Sếp nữa. Anh xắn quần lên, cởi giày ra hay không tùy anh. Nhưng anh phải ra khỏi chiếc xe này”. “Để Lucius ra”, Ned nói, “Cậu ấy trẻ hơn tôi và to khoẻ hơn nữa”. “Cậu ấy phải lái xe”, Boon nói. “Tôi sẽ lái nếu ông chỉ cần có thế”, Ned nói, “Tôi đã lái ngựa, la và bò cả đời đúng như ông nói, tôi chắc hi‐hô cái tay lái đó chả khác hi‐hô sợi dây cương và cây roi”, rồi bảo ta: “Nhảy ra, cậu, giúp ông Boon. Nên cởi giày vớ của cậu ra…”. “Anh có ra không, hay một tay tôi xách anh ra còn tay kia túm lấy chiếc xe này nhấc lên?”, Boon nói. Rốt cuộc Ned chấp nhận rằng ông phải ra, ông cử động đủ nhanh, chỉ hơi càu nhàu lúc cởi giày, xắn quần và cởi áo vét. Khi ta quay lại nhìn Boon thì ông đã lôi hai khúc gỗ, thân cây non khỏi đám cỏ dại và bụi tầm xuân. “Ông chưa dùng ròng rọc với dây cáp à?”, ta hỏi. “Chưa”, Boon nói, “Tới khi cần thì cậu khỏi phải xin phép ai. Cậu sẽ biết khi đến lúc ấy.” Ta nghĩ là khi thấy cây cầu. Có lẽ chẳng có cây cầu nào và như vậy mới tệ. Boon cũng đoán được ý nghĩ của ta. “Đừng lo tới cây cầu. Mình chưa tới gần chỗ đó đâu.” Ta sẽ hiểu ông nói gì nhưng bây giờ thì chưa. Ned rón rén hạ một chân xuống nước. “Nước này bẩn”, ông nói, “Tôi ghét có bùn giữa mấy ngón chân trần của tôi”. “Đó là vì máu huyết anh chưa lưu thông”, Boon nói, “Nắm lấy khúc cây đó. Anh nói anh chưa quen với ô tô. Từ nay tới chết anh sẽ không bao giờ than vãn nữa. Được rồi” ‐ nói với ta ‐ “bây giờ cho xe tiến tới từ từ, khi nào nó bám thì cứ để nó chạy.” Bọn ta làm như thế, Boon và Ned dùng khúc gỗ làm đòn bẩy đẩy dưới trục sau, lảo đảo nhích tới mỗi lần nửa mét, một mét, đôi khi một mét rưỡi, đến khi bánh xe lại xoay tít tại chỗ, văng đầy bùn lên cả hai từ đầu gối tới chóp như thể thợ sơn nhà dùng vòi xịt lên họ. “Thấy tôi nói chưa?”, Boon nói, vừa nhổ vừa đẩy thêm một cái hào hùng nữa https://thuviensach.vn khiến bọn ta lảo đảo tới phía trước, “Làm quen với ô tô hả? Giống y như làm quen với mấy con la và ngựa, đừng bao giờ đứng ngay phía sau con nào đã đưa cái cẳng sau lên”. Rồi ta thấy cây cầu. Bọn ta đã tới một khoảnh đất (tương đối) khô, Boon và Ned, bây giờ hầu như không phân biệt nổi được vì bùn, phải vác khúc cây chạy lon ton mà thậm chí không bắt kịp, Boon la hét, hổn hển, “Cứ chạy! Cứ chạy!” tới khi ta gặp cây cầu cách một trăm mét phía trước, và khi thấy khoảng cách giữa bọn ta và cây cầu thì ta hiểu điều ông nói. Ta ngừng xe. Con đường (lối đi, hay bất kể gọi nó là gì) phía trước bọn ta không biến hóa hay thay hình đổi dạng gì nhiều, nó biến chất. Bây giờ nó giống cái thùng lớn đựng cà phê sữa, đây đó trồi lên vài cây que, bụi rậm và khúc gỗ bạc nhược vô vọng trơ trụi, thỉnh thoảng một gò đất rất giống như đã bị lưỡi cày cố ý xới lên. Rồi ta thấy cái gì đó khác nữa và hiểu điều Boon đã gián tiếp nói với ta về đáy lạch Hell từ hơn một năm trước và ông đã lặp lại với vẻ ám ảnh kinh hoàng từ khi bọn ta rời Jefferson hôm qua. Đứng buộc vào thân cây bên rìa đường (kênh đào) là hai con la đã đeo sẵn bộ cày ‐ đúng vậy, dây cương, đệm cổ và vòng buộc dây cương, dây xích quấn trên vòng buộc cương, dây kéo cày cuộn thành bó gọn ghẽ cũng treo trên vòng buộc cương. Dựa vào một cây khác gần đó là bộ cày hai cánh nặng nề ‐ lưỡi cày chữ V ‐ hai cánh tra cán và cả bắp cày, bùn bám cứng, cùng thứ bùn phủ kín Boon và Ned, một cặp gióng ngang cũng bọc bùn dựa vào lưỡi cày và ngay phía sau là căn nhà mới hai phòng bằng gỗ súc, một ông ngồi ngả người trên chiếc ghế đan nẹp ngay dưới hiên, chân trần, dây đeo quần thả xuống eo, đôi giày cao cổ của ông (cũng lấm bùn) dựa tường bên cạnh ghế. Và ta biết đây, chứ không phải lạch Hurricane, là nơi (Boon nói) ông và ông Wordwin hồi năm ngoái đã phải mượn cái xẻng mà (theo Boon) ông Wordwin quên trả lại, và ông Wordwin cũng có thể đã quên mở lời mượn (cái xẻng) dù nó giúp họ bao nhiêu việc. Ned cũng đã thấy. Ông nhìn kỹ hố bùn. Bây giờ ông nhìn mấy con la đã thắng cương đứng ve vẩy đuổi muỗi trong khi đợi bọn ta. “Nào, đây là thứ tôi gọi là tiện lợi…”, ông nói. https://thuviensach.vn “Câm mồm”, Boon lầm bầm dữ tợn, “Im đi. Đừng nói gì.” Ông nói trong cơn thịnh nộ bị kiềm chế trong căng thẳng, dựa khúc gỗ dính bùn của ông vào xe rồi lôi ròng rọc, dây cáp và dây kẽm với rìu và xẻng ra. Ông nói ba lần Đồ chó đẻ. Rồi ông bảo ta: “Cả cậu nữa”. “Cháu?”, ta hỏi. “Nhưng coi mấy con la kìa”, Ned nói. “Thậm chí hắn đã móc dây xích vào cặp gióng ngang kia rồi…” “Anh không nghe tôi nói câm mồm đi à?”, Boon nói trong tiếng lầm bầm dữ tợn khá nhã nhặn ấy. “Xin lỗi, nếu tôi nói chưa đủ rõ. Tôi muốn nói là ngậm mồm lại.” “Nhưng hắn muốn cái quái gì với lưỡi cày chữ V đó?”, Ned nói. “Rồi còn cái cán cày sạch bùn nữa. Như thể hắn… Ông muốn nói hắn với đội la đó tới đây cày chỗ này như cày ruộng chỉ để nó lầy lội thôi hả?”, Boon cầm xẻng, rìu, ròng rọc dây cáp, cả ba thứ trong tay. Ta thoáng nghĩ ông sẽ lấy một hay có lẽ cả ba thứ để đập Ned. Tôi nói nhanh: “Ông muốn cháu làm gì…” “Ừ”, Boon nói, “Cần cả ba đứa mình. Tôi ‐ tôi với ông Wordwin hơi gặp rắc rối với hắn ở đây hồi năm ngoái, lần này mình phải qua được…”. “Năm ngoái ông phải trả hắn bao nhiêu để lôi xe ra?”, Ned hỏi. “Hai đô la”, Boon nói, “… vì vậy anh nên cởi hẳn quần ra, cởi cả áo nữa, ở đây không sao…”. “Hai đô la?”, Ned nói, “Đồ bóc lột. Hắn đóng đô ngay đấy, ngồi trong bóng mát không thèm nhúc nhích. Tôi muốn Sếp kiếm cho tôi một hố bùn đông người qua lại”. “Ừ”, Boon nói, “Anh có thể học ở hố này.” Ông đưa ròng rọc và sợi kẽm cho Ned. “Đem nó tới cây liễu đằng kia, cái cây lớn, rồi cột cho thật chặt vào.” Ned trải sợi dây và mang ròng rọc tới cây. Ta cởi quần và giày rồi bước xuống bùn. Thật dễ chịu, mát. Có lẽ Boon cũng cảm thấy như thế. Hay có lẽ ông ‐ cả Ned nữa ‐ đã buông xuôi, khỏi phải phí thời giờ để tránh lấm bùn. Dù sao từ lúc này ông phớt lờ bùn lầy, ngồi xổm trên bùn, vừa nói đều đều lặng lẽ câu Đồ chó đẻ, vừa lóng ngóng quấn đầu dây kẽm thành https://thuviensach.vn vòng phía trước xe để móc ròng rọc vào. “Này”, ông bảo ta, “cậu lôi mấy bụi cây đằng kia tới”, cũng đọc được ý nghĩ của ta: “Tôi cũng không biết nó từ đâu ra. Có lẽ chính hắn chất đống ở đó để tiện cho người ta, để họ biết rõ họ nợ hắn hai đô la là xứng đáng”. Vì thế ta lôi bụi cây ‐ cành, ngọn ‐ xuống bùn phía trước chiếc xe, trong khi Boon và Ned căng đoạn dây lỏng trong ròng rọc và chuẩn bị sẵn, Ned và ta cầm sợi dây ròng rọc căng, Boon ở đuôi xe lại cầm khúc gỗ đáng giá của ông. “Các vị làm một việc dễ”, ông bảo hai người bọn ta, “Chỉ cần giữ cho chặt khi tôi đẩy lên. Nào…”, ông nói, “Bắt đầu”. Như giấc mơ. Không phải ác mộng: chỉ như giấc mơ ‐ bình an, êm đềm, xa xôi, rậm cành lá, gần như khung cảnh ban sơ của nhơn nhớt nhầy nhụa, rậm rạp và oi nóng, nơi đó mấy con la bình thản giậm chân và vẫy đuôi vào vô số những sinh vật nhỏ bé vô hình không thể nhìn thấy, cũng chính là thứ không khí bọn ta đang cử động và hít thở trong đó. Mấy con la không những không xa lạ mà thật ra còn thích hợp một cách lạ kỳ vì bản thân chúng không thể sinh sản và do đó đã lỗi thời trước khi sinh ra; chiếc ô tô: Món đồ chơi cơ khí vô dụng mà đắt tiền, ước lượng mười hai mã lực, nhưng vô ích và bất lực dưới nanh vuốt của vài inch một hợp chất tạm thời gồm hai nguyên tố dịu và ôn hòa ‐ đất và nước ‐ những chất, đơn vị mềm mại nhất được tạo nên từ phương pháp thủ công cũ kỹ đã trải qua vô số đời mà không được chú ý; ba người bọn ta, ba sinh vật có tứ chi giống nhau và bây giờ lấm màu bùn đến mức không thể nhận diện, bọn ta lao vào cuộc đấu tranh sinh tử với nó, tiến triển ‐ nếu có ‐ phải được tính từng gang tấc mệt mỏi và chậm chạp. Và suốt thời gian đó, người đàn ông ngồi trên cái ghế dựa dưới hiên nhà nhìn bọn ta, trong khi Ned và ta cố kéo từng gang tấc sợi dây lúc này đã quá trơn vì bùn nên không thể nắm chặt, và ở đuôi xe Boon cố gắng đẩy như một con quỷ, một người khổng lồ, thọc khúc gỗ dưới chiếc xe rồi nâng lên, đẩy tới phía trước; một lần ông buông ra, quăng khúc gỗ đi, rồi khom xuống, hai tay nắm chặt xe và đẩy tới vài bước như đẩy xe cút kít. Không ai chịu nổi. Không ai đáng phải chịu như thế. Cuối cùng ta nói như thế. Ta ngừng kéo, nói, hổn hển: “Thôi. Mình làm không https://thuviensach.vn nổi. Mình làm không nổi.” Và Boon giọng thở hắt yếu ớt nhẹ như lời yêu đương thì thầm: “Vậy thì tránh ra nếu không tôi sẽ cán lên cậu.” “Không”, ta nói. Ta lảo đảo, trượt nhào ra phía sau để tới chỗ ông. “Không”, ta nói. “Ông đang tự sát đấy.” “Tôi chưa mệt”, Boon nói với giọng khô khan thều thào. “Tôi mới bắt đầu. Nhưng cậu với Ned có thể nghỉ. Trong khi cậu thở, nhờ cậu lôi thêm bụi cây đó…” “Không”, ta nói, “Không! Ông ta tới rồi! Ông muốn ông ta thấy à?” Vì bọn ta có thể thấy và nghe tiếng ông ta ‐ tiếng chân hai con la bì bõm khi rón rén bước bên mép hố bùn, vòng dây xích loảng xoảng như âm nhạc, người đàn ông cưỡi trên một con la và dắt con kia, giày ông ta cột lại quàng trên một vòng buộc dây cương, cặp gióng ngang lủng lẳng phía trước như bọn thợ săn bò tót đeo súng trong mấy tấm ảnh ngày xưa ‐ một ông hốc hác, già hơn bọn ta ‐ ít nhất là ta. “Chào buổi sáng, tụi nhóc”, ông ta nói. “Coi bộ bây giờ tụi bay sẵn sàng nhường cho tao rồi. Xin chào, nhóc xứ Jefferson”, ông ta nói với Boon, “Coi bộ rốt cuộc mùa hè trước mày vượt qua được”. “Chắc vậy”, Boon nói. Ông đã thay đổi, lập tức và hoàn toàn, như lật quân bài: giống một kẻ đánh phé vừa mới thấy lá ách thứ nhì rơi vào tay bài bên kia bàn. “Lần này đáng lẽ tụi tôi cũng qua được nếu mấy ông không quậy bùn ở đây lên một cách quá đáng.” “Đừng trách tụi tao”, người đàn ông nói, “Bùn là thu hoạch khá nhất của tụi tao ở vùng này”. “Hai đô mỗi hố bùn chắc là thu hoạch khá nhất của ông”, Ned nói. Người đàn ông nháy mắt với Ned. “Tao không biết nhưng có lẽ mày nói đúng”, ông ta nói. “Đây. Mày cầm cặp gióng ngang này, coi bộ mày là đứa biết chỗ để móc nó vào con la.” “Xuống mà tự làm lấy”, Boon nói, “Tại sao tụi tôi phải trả ông hai đô để làm thầy đời? Hồi năm ngoái ông tự móc dây”. https://thuviensach.vn “Đó là chuyện năm ngoái”, người đàn ông nói. “Bì bõm móc dây xích trong bãi nước này làm hao mòn hệ thần kinh của ta khiến ta phong thấp muốn chết.” Thế rồi ông ta vẫn không cựa quậy. Ông chỉ mang hai con la tới rồi cho chúng đứng sánh vai trong khi Boon và Ned móc dây xích vào cặp gióng ngang, rồi Boon ngồi xổm trong bùn buộc chặt dây xích vào xe. “Ông muốn tôi móc nó vào đâu?”, ông hỏi. “Tao chẳng quản”, người đàn ông nói. “Móc vào bất kỳ bộ phận nào mày muốn kéo ra khỏi hố bùn này. Nếu mày muốn kéo nguyên chiếc ra cùng một lúc thì tao chắc là móc vào trục xe. Nhưng trước tiên tao cất hết mấy cái xẻng với dây thừng vào xe. Tụi bay không cần nó nữa, ít nhất là ở đây.” Vì thế Ned và ta cất dụng cụ, Boon móc xích rồi cả ba bọn ta đứng tránh ra nhìn. Ông ta hẳn là dân nhà nghề, nhưng tới lúc này mấy con la cũng lành nghề, lôi chiếc ô tô ra khỏi bùn, giữ cặp gióng ngang căng đều khéo léo như kẻ đi trên dây, kéo chiếc ô tô rồi giữ nó tại chỗ mà chỉ thỉnh thoảng cần vài lời chỉ huy của người đàn ông cưỡi con la gần đấy và vài cái quất nhẹ bằng chiếc roi ông cầm, chúng kéo chiếc xe lên chỗ có nhiều đất hơn nước. “Được rồi, Ned”, Boon nói. “Tháo móc ra.” “Chưa”, người đàn ông nói. “Còn một hố nữa bên kia cầu tao làm miễn phí. Một năm nay mày không còn rành khu này.” Ông bảo Ned: “Ở miệt này tụi tao gọi là khoảnh ruộng dự trữ”. “Ông muốn nói khoảnh giữa dành cho Giáng sinh”, Ned nói. “Chắc vậy”, người đàn ông nói. “Nó là cái gì?” Ned kể cho ông ta. “Hồi cụ L.Q.C.[18] còn sống hồi trước Đầu hàng[19], tụi tôi ở McCaslin làm thửa ruộng đó, bây giờ con cái nhà Edmonds vẫn làm. Mỗi dịp xuân, khoảnh giữa thửa ruộng tốt nhất được để riêng ra, mỗi nhánh bông gòn ở khoảnh giữa đó và bìa thửa ruộng được dành cho quỹ Giáng sinh, không phải cho ông chủ mà cho mỗi đứa da đen nhà McCaslin có phần quà Giáng sinh. Nó gọi là khoảnh giữa cho Giáng sinh. Có vẻ mấy ông canh tác bùn ở đây chưa hề nghe tới.” Người đàn ông nhìn Ned một lúc. Lát sau Ned nói, “Hê hê hê”. https://thuviensach.vn * Lucius Quintus Carothers, ông ngoại của Ned theo lời kể của Ned trước đó. (ND) * Ngày 9/4/1865, Tướng Robert E. Lee chỉ huy Quân đoàn Bắc Virginia của phe miền Nam đầu hàng Tướng Ulysses S. Grant của phe miền Bắc tại Appomattox, Virginia, dẫn đến sự tan rã của quân đội miền Nam và kết thúc cuộc Nội Chiến. (ND) “Vậy là tốt,” người đàn ông nói. “Tao đã chợt nghĩ mày với tao sắp hiểu lầm nhau.” Ông nói với Boon: “Có lẽ đứa nào nên lái nó”. “Được”, Boon nói. “Nào”, ông bảo ta. Thế là ta ngồi dưới tay lái, bùn tèm lem. Nhưng bọn ta vẫn chưa nhúc nhích. Người đàn ông nói, “Tao quên nhắc, vì vậy có lẽ tao nên nói luôn. Giá cả ở đây đã tăng gấp đôi từ năm ngoái”. “Sao?”, Boon nói. “Vẫn chiếc xe này, vẫn hố bùn này, và chết tiệt thật, tôi tin là thậm chí bùn cũng vẫn là bùn sình cũ.” “Đó là năm ngoái. Bây giờ công ăn việc làm nhiều hơn. Nhiều tới nỗi tao không tăng giá không được.” “Thôi được, đồ trời đánh”, Boon nói. “Làm tiếp đi.” Vì thế bọn ta đi, nhục nhã, theo nhịp bước của hai con la tới hố bùn kế tiếp rồi không hề ngừng lại, cứ đi tiếp và ra khỏi hố. Giờ đây cây cầu ngay trước mặt; xa xa, bọn ta thấy con đường an toàn chạy sát tới mé sông. “Bây giờ tụi bay yên chí rồi”, người đàn ông nói. “Cho tới khi tụi bay quay lại.” Boon gỡ dây xích, trong khi Ned tháo dây kéo rồi đưa cặp gióng ngang lại cho người đàn ông trên lưng con la. “Tụi tôi sẽ không về đường này”, Boon nói. “Tao cũng vậy,” người đàn ông nói. Boon quay lại vũng nước gần nhất để rửa bùn trên tay rồi trở lại rút bốn đô la trong ví ra. Người đàn ông không cử động. “Sáu đô”, ông ta nói. “Năm ngoái hai đô”, Boon nói. “Ông nói bây giờ tăng gấp đôi. Hai lần hai là bốn. Được rồi. Bốn đô đây.” https://thuviensach.vn “Tao tính một đô mỗi hành khách”, người đàn ông nói, “Năm ngoái có hai đứa mày. Như vậy là hai đô. Bây giờ giá gấp đôi. Tụi mày ba đứa. Vậy là sáu đô. Có thể mày thà đi bộ ngược về Jefferson hơn là trả hai đô, nhưng thằng nhóc và thằng đen đó chắc là không”. “Có thể tôi cũng không theo giá”, Boon nói, “Giả thử tôi không trả ông sáu đô la. Giả thử tôi không trả ông đồng nào”. “Mày cũng có thể làm như vậy”, người đàn ông nói, “Mấy con la này đã có một ngày vất vả, nhưng tao đoán tụi nó vẫn còn đủ sức để lôi thứ kia trở lại chỗ hồi nãy tụi nó lôi ra”. Nhưng Boon đã buông trôi, bỏ cuộc, đầu hàng. “Đồ trời đánh”, ông nói, “Cậu nhóc này chỉ là trẻ con! Một đứa con nít!”. “Có thể nó đi bộ về Jefferson nhẹ nhàng hơn”, người đàn ông nói, “nhưng đường đi không ngắn hơn”. “Thôi được”, Boon nói, “nhưng nhìn thằng kia kìa! Khi rửa sạch bùn thì nó cũng không trắng ra!”. Người đàn ông nhìn xa xôi một lúc rồi nhìn Boon. “Con à”, ông nói, “Cả hai con la này đều mù màu”. https://thuviensach.vn 5 Boon đã bảo Ned và ta rằng một khi bọn ta chinh phục xong lạch Hell thì bọn ta sẽ tới thế giới văn minh. Ông vẽ lên hình ảnh mọi con đường từ đó những chiếc ô tô chen chúc như ruồi nhặng. Mặc dù trước tiên có lẽ cần để lạch Hell lại xa phía sau bọn ta như cõi lú, hay chốn quên, hay ít nhất là khuất mắt. Có lẽ bọn ta sẽ không xứng đáng với văn minh khi chưa rũ sạch bùn của lạch Hell. Dù sao, vẫn chưa có gì xảy ra. Người đàn ông lấy sáu đô la rồi bỏ đi với hai con la và cặp gióng ngang, ta thấy ông không về căn nhà nhỏ của ông mà băng qua đầm lầy rồi biến mất, như thể đã hết ngày, Ned cũng nhận thấy thế. “Hắn đâu phải là trâu bò”, Ned nói, “Hắn chẳng cần. Hắn kiếm được sáu đô thậm chí trước giờ ăn”. “Đúng cái tôi nghĩ”, Boon nói, “Mang đồ ăn trưa ra luôn đi.” Vì thế bọn ta lấy hộp thức ăn trưa cô Ballenbaugh đã gói cùng với ròng rọc, dây cáp, rìu, xẻng, giày vớ và quần của ta (bọn ta chẳng làm gì được cho chiếc ô tô, ngoài việc lãng phí không ít công sức cho đến khi đến được Memphis, nơi https://thuviensach.vn