🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Bến Không Chồng - Dương Hướng full mobi pdf epub azw3 [Hiện Thực] Ebooks Nhóm Zalo Bến Không Chồng Dương Hướng NXB Trẻ (2017) Bến Không Chồng, ở thời điểm mở đầu 90, quả đã góp được một cái nhìn mới về bức tranh đất nước trong thời chiến và hậu chiến; với gánh nặng không phải chỉ là chiến tranh, về phía khách quan; mà còn là những lầm lạc của con người, trong một bối cảnh có quá nhiều biến động và thử thách, mà tất cả những ai “do lịch sử để lại” đã không đủ tầm và sức để vượt qua. Những nhận xét này đã khẳng định được vị trí của cuốn tiểu thuyết, và còn lan tỏa hơn khi đã được dịch ra tiếng Pháp, Ý cũng như được chuyển thể thành phim truyện cùng tên. Bến Không Chồng Dương Hương vietmessenger.com Chương 1 Nguyễn Vạn xốc lại ba lô, phanh ngực áo đứng trên con đê nhìn về làng Đông. Cây quéo trước cửa đình tán lá xanh sẫm cao lừng lững giữa khoảng trời chiều. Người làng Đông không còn nhận ra Nguyễn Vạn mắt toét bỏ làng đi bây giờ về đây. Đố ai còn dám coi thường Nguyễn Vạn; hãy cứ nhìn những tấm huân chương rung rinh lấp lánh trên ngực Vạn... Những con sóng lép bép chân đê. Trời ong ong, biển tím ngắt. Chà! Gió mát quá, đái cái đã, Vạn vén quần đái tè tè rồi vuốt lại áo cho thật chững. Quan trọng nhất phút giây đầu tiên gặp lại người làng. Vạn tập tễnh bước rẽ xuống con đường đất mấp mô vết chân trâu. Từ xa có hai cái bóng loắt choắt đang đi về phía Vạn, tới gần Vạn nhận ra hai đứa trẻ quẩy hai đôi quanh gánh ngắn cũn nhũng nhẵng đi bên nhau. Thằng bé trai có cái đầu to sù, trán dộ, sống mũi lại gẫy gập khiến hai lỗ mũi hếch lên giữa khuôn mặt bè bè đen nhẻm. Đứa bé gái thấp tè đến tai thằng con trai nhưng trông mặt lại rắn câng. - Chúng mày đi đâu đấy? - Cháu đi gắp cứt trâu - thằng trán dô mắt thô lố nhìn Nguyễn Vạn lạ lẫm. - Còn cháu đi cắt cỏ - cô bé nói li nhí, e thẹn nép vào thằng trán dô. - Chúng mày là con cái nhà ai hử? - Cháu là con ông Dĩ. Cháu tên là Sinh, mọi người cứ gọi cháu là thằng Ngốc. Nguyễn Vạn bỏ đi để mặc hai đứa trẻ đứng ngây nhìn theo. Rõ ngược đời, cái thằng xấu như khỉ mà lại tên là Sinh. Trông ngô ngố thì gọi thằng ngố hay thắng ngốc là phải, đúng là thằng ngốc. Mẹ kiếp, vừa về đến đầu làng đã gặp thằng ngốc. Nguyễn Vạn biết thừa mọi người đang làm đồng đang lố nhố đứng lên nhìn Vạn. Hãy nhìn cho kỹ đây. Chẳng gì Nguyễn Vạn đây cũng là lính Điện Biên chiến thắng trở về. Dấu tích oanh liệt trên chiến trường là vết thương trên bả vai và một ống chân bị gẫy, làm bước đi của Nguyễn Vạn cứ tập tễnh. Từ nhỏ Vạn đã là đứa trẻ đầy dũng khí đếch coi cái chết là gì, lúc bị thương ngoài mặt trận máu chảy đẫm cả áo quần đau điếng, Vạn vẫn cố cười. Vạn cười rống lên để khỏi khóc. Vạn cười đến khi ngất xỉu lúc nào cũng không biết nữa. Nguyễn Vạn tập tễnh bước. Đàn chim két ào qua vạch một đường cong ngang trời. Cây duối già đầu cánh mả Rốt lơ thơ mấy chiếc lá trên những cành cong queo. Cánh mả Rốt dày đặc những mồ mả mấp mô mà Vạn vẫn còn nhận ra mộ bố nằm bên mép ruộng cạnh một ngôi mộ xây bằng gạch giống như ngôi miếu nhỏ. Trên trốc mộ bố Vạn xưa, đóng một cây cọc to bằng bắp chân, giờ đã mục rữa trơ lõi nhọn hoắt như một mẩu xương gãy. Nơi đây cũng là bãi chiến trường thời thơ ấu của Nguyễn Vạn. Những vết thương lòng còn hằn in trong tâm trí Vạn từ ngày đi ở chăn trâu cho nhà Hậu. Quanh năm Vạn mặc quần cộc phơi tấm lưng trần đen nhánh trên lưng trâu, lăn lóc bên gò mả. Nguyễn Vạn quỳ sụp xuống, hai tay chống lên mộ bố, Vạn thấy cay cay trong mắt. Hai giọt nước mắt nóng ấm rỉ ra làm Vạn hoảng sợ đứng vụt dậy. Những mầm cỏ non nhầu nát lẫn trong nắm đất trên lòng tay Vạn tả tơi rơi xuống. Có lẽ lần đầu tiên trong đời Vạn khóc. Tới đầu làng, tụi trẻ rồng rắn bám theo Vạn. Đứa bế em vẹo cả sườn lách nhách chạy, đứa thì nhảy tâng tâng. Mặt đứa nào cũng lem nhem mắt thô lố nhìn Vạn. Mấy bà già ngấp ngó bên cửa, tần ngần nhìn theo Vạn như thể có sự kiện gì lớn đang xảy ra. - Bác về đâu hả bác? - Một đứa trẻ loi choi nhón chân níu áo Vạn, hỏi. - Về Uỷ ban xã, Uỷ ban xã ở đâu? - Dạ! Ở đình Đông bác ạ. Tụi trẻ lốc nhốc bám theo Nguyễn Vạn tới sân đình Đông, Vạn đặt ba lô xuống gốc cây quéo lấy kẹo chia cho tụi trẻ. Những bàn tay nhỏ xíu lọ lem rụt rè chìa ra nhận kẹo. Vạn nhìn mặt từng đứa trẻ mà không nhận ra chúng nó là con cái nhà ai. Tụi trẻ được chia kẹo tản ra nhảy nhót quanh sân đình. Vạn thấy tim đập rộn lên khi gõ gót giầy lên bậc thềm đá xanh biếc, nhẵn bóng trước cửa đình. Những ánh mắt ngỡ ngàng nhìn xoáy vào Nguyễn Vạn. - Cho tôi gặp chủ tịch xã - Nguyễn Vạn nói với một thanh niên trẻ măng, mặt xanh rớt, Anh ta chỉ cho Vạn người đàn ông đang ngồi trước một chiếc bàn lim đen bóng cao lênh khênh kê giữa đình. Vạn nhìn người đàn ông và nhận ra nét quen quen ở cặp mắt hấp háy hơi hiêng hiếng của anh ta. Chà! Đúng rồi. Thằng Đột, Đột "đơm ràng". Thằng Đột con ông Hách chiều nào cũng để truồng vận mỗi chiếc áo vá của bố dài đắp đít nhong nhong trên bờ mương cái chắn đăng, bắt ngoé làm mồi đơm rạm. - Chết chửa. Đột! Mày không nhận ra tao à? - Nguyễn Vạn nháy nháy mắt, quằng ba lô xuống tóm lấy tay Đột - Vạn ma lem mắt toét đây, hề hề... - Vạn hử! Vạn đại ca đây sao? - Ừ! Vạn đây! - Ôi! Vạn mà oách thế này ư? Ai mà ngờ Nguyễn Vạn lại là bộ đội. Rõ là hắc xì dầu nhỉ. Vạn véo vào đùi Đột một cái: - Mày làm chủ tịch à? Tiếng cười, tiếng nói của đôi bạn nối khố thuở nào vang lên trong đình Đông. Ngoài cửa chợt xuất hiện một ông lão râu tóc trắng phơ, lộc cộc chống gậy bước vào. Ông lão đến đứng trước bàn chủ tịch trịnh trọng lấy từ trong túi áo ra tờ giấy trình chủ tịch Đột. Chủ tịch Đột nghiêm mặt xoay xoay tờ giấy trên tay mà vẫn không nhận ra mình cầm ngược đọc. - Nhờ các ông làm văn tự giúp cho - Ông lão nói. Chủ tịch Đột đưa tay gãi gáy: - Ông bán nhà à? - Dạ không, con nghé nhà tôi sắp kéo cày được rồi. Tôi xin xã cho bán con trâu. - Thì ra ông định bán trâu! Nguyễn Vạn ngồi nghe chuyện bán trâu rõ nhạt hoét. Vạn lơ đãng đưa mắt liếc cô gái ngồi trước chiếc bàn nhỏ cạnh đó. Vạn đã nhận ra cô ta là ai rồi, đúng là cô Tý Hin, em gái chủ tịch Đột. Vạn thấy nóng mặt. Cô Tý Hin cũng đỏ mặt liếc Nguyễn Vạn. Vạn ngỡ ngàng vì cô bé ngày xưa còm nhom giờ lại phổng phao đẹp vậy. Ánh mắt, của cô ta lúng liếng, đôi má đỏ hồng hồng. - Này, có phải Tý Hin không? - Vạn ỡm ờ hỏi Đột. - Con Hin chứ còn ai, nó bây giờ là chánh văn phòng rồi đấy. Đổi đời rồi!!!. Chương 2 Từ đời xưa người ta đã bảo làng Đông lắm kẻ phong tình, nhiều trai tài gái sắc. Làng Đông lại có nhiều cái "nhất": Đình làng Đông to nhất, cây quéo làng Đông cao nhất, cầu đá làng Đông đẹp nhất; nước sông Đình cũng mát nhất. Chả thế những người mẹ làng Đông thường vỗ về con trẻ bằng những câu hát ru "À ơi....chẳng to cũng gọi đình Đông - Có cầu Đá Bạc bắc qua sông Đình - Chàng ơi có nhớ đến mình - Nhớ cầu Đá Bạc, nhớ đình làng Đông". Lại có câu ca rằng "Sông làng Đông vừa trong vừa mát/ Đồng làng Đông ngan ngát hương thơm". Các cụ bảo; đất làng Đông nằm trên mình con rồng. Con rồng đó chính là dòng sông Đình bắt nguồn từ cống Linh chảy qua làng Đông uốn lượn như một con rồng. Nước sông như dòng sữa mẹ làm tươi tốt đất và người làng Đông. Cảnh làng Đông mang đường nét dân dã, cây đa bến nước sân đình. Từ những cô gái áo hồng đầu đội khăn the ngồi lắc lư hát cô đầu, đến những giai nhân tài sắc được chọn đứng làm quân cờ trong ngày lễ hội dồn dập tiếng trống đình. Những nhân vật tài sắc có tiếng xưa bây giờ đã là những bà lão móm mém nhai trầu chóp chép. Hễ có dịp là các cụ lại kể cho con cháu nghe đủ chuyện ngày xửa ngày xưa xa lắc xa lơ. Các cụ bảo đã là người làng Đông không biết tích làng là hỏng. Cụ Nghiên, trưởng tộc dòng họ Nguyễn to nhất làng Đông thường ngồi xếp bằng ở gian giữa từ đường họ kể chuyện tích làng cho con cháu nghe. Trong số trẻ lau nhau, có thằng cu Nghĩa là cháu đích tôn của cụ. Còn con bé Hạnh lại thuộc dòng họ Vũ nhưng rất thích nghe chuyện cụ Nghiên. Nó há hốc mồm, tròn mắt nghe cụ Nghiên kể xong là nó kể lại làu làu. Cụ Nghiên vuốt râu cười nhìn bọn trẻ ngồi hóng chuyện: - Ở giữa cánh đồng làng ta giờ có một cái hồ nước quanh năm trong veo - Cụ Nghiên kể - Làng ta có người gọi đây là rốn tiên, người lại bảo đây là cái "lỗ tè he". Nhưng ông gọi đó là "mắt tiên". Chỉ có mắt tiên mới trong như thế. Chỉ có mắt tiên mới thấu mọi sự và nước mắt là nỗi lòng của người phụ nữ. Ông sẽ kể cho các cháu nghe chuyện "mắt tiên". Ngày xửa ngày xưa. Cụ Nghiên cao giọng - Hồi ấy cái hồ nước ở giữa cánh đồng làng còn tanh hôi như một vũng trâu đằm. Nơi của lau sậy um tùm, cá rúc, cuốc lủi hôi xì, đỉa bơi cung quăng, ếch nhái nhảy chòm chõm. Dạo ấy có cô gái tên là Ngần đẹp nhất làng Đông. Cặp mắt cô Ngần tròn xoe lóng lánh như hạt nhãn mới bóc. Da cô Ngần trắng mịn, tóc dài và mượt như tơ. Vào tuổi trăng tròn, cô Ngần bị bố mẹ ép gả cho người mình không yêu. Đêm tân hôn cô Ngần trốn ra hồ nước giữa đồng tự vẫn. Thế là cỏ lau bỗng lụi tàn, cú, cuốc cũng lủi sạch. Đỉa cũng mất tăm. Nước hồ trở nên trong vắt quanh năm. Từ đó đàn bà con gái làng Đông có nỗi oan khuất đều trốn ra hồ nước tắm để được giải oan. Chính vì có hồ mắt tiên mà gái làng Đông, da cô nào cũng trắng mịn, mang nhiều nét khêu gợi của tiên nữ. Cái Hạnh thích nhất chuyện mắt tiên. Thằng Nghĩa lại thích chuyện gò ông Đổng. Cạnh hồ mắt tiên có một cái gò đất người ta gọi là gò ông Đổng. Nhưng bọn trẻ lại nghe cụ Nghiên bảo đấy là mộ con trời. Cũng thật lạ bởi cái gò đất quanh năm bị dân vạc đi cày cấy xunh quanh, chuột đồng đào bới vậy mà gò đất vẫn không nhỏ mà dường như lại cứ đầy lên, cỏ cây xanh tốt. Cụ Nghiên kể rằng: Ngày xửa ngày xưa có một chàng trai làng Đông đi đánh giặc mười năm chiến thắng trở về rõ oai phong lẫm liệt, mắt sắc mày ngài, kiếm cung thao lược. Người chiến binh vừa về tới cánh đồng làng nghe tin vợ ở nhà bạc tình liền nhảy phốc lên gò đất cạnh đấy hét lên một tiếng vang trời, miệng hộc ra dòng máu đỏ tươi chết đứng như chàng Từ Hải của Thúy Kiều. Từ đó người làng Đông đi qua đều ném lên đấy một nắm đất để tưởng nhớ người chiến binh dũng cảm không chết nơi trận mạc mà lại chết vì tình. Ngôi mộ mỗi ngày một to cao lên mãi. Người ta bảo trai làng Đông có chí khí khác thường vì được mang dòng máu của người chiến binh năm xưa. Ngoài những câu chuyện về trai gái làng Đông, các cụ còn kể chuyện con ma ở gốc duối đầu cánh mả Rốt, con ma có cái mặt đỏ như gấc, lưỡi dài một gang. Cái của nợ của nó to bằng bắp cày. Con ma thường lượn lờ trên những ngôi mộ chuyên săn đàn bà góa chồng. Ai mà bị con ma hiếp thì người đó trở thành vợ nó. Đến ngày trở trời mưa gió sập sùi, người đàn bà ấy lại tự nguyện ra gốc duối ăn nằm với con ma đến sáng mới về. Lại đến chuyện ba ba thuồng luồng ngoài bến sông trước cửa từ đường họ Nguyễn, cứ hai năm một lần bắt sống trẻ con. Những con thuồng luồng mình đen chũi dài loằng ngoằng, chân đỏ chót tua tủa như chùm rễ xoan. Những con ba ba thì to như cái thuyền thúng nổi lên dìm chết người như chơi. Những câu chuyện hãi hùng ma quái mỗi người thêu dệt theo một kiểu, ấy vậy mà chẳng ai sợ. Dân làng Đông vẫn kéo nhau ra bến tắm. Bến sông ở đây có vẻ quyến rũ lạ lùng. Mùa đông nước sông cạn phơi ra dải cát trắng phau lấp loá dưới nắng. Nước sông trong veo, lặng lẽ trôi, mùa lũ nước sông dềnh lên xăm xắp đôi bờ cỏ cây xanh tốt. Ngày xưa các cụ gọi đúng tên của bến sông này "Bến không chồng". Bây giờ người ta lại gọi bến Tình. Bến Tình được chia làm ba đoạn. Mỗi đoạn riêng khuất bằng khúc quanh của dòng sông, đoạn cuối nước dành riêng cho trẻ trâu, đoạn giữa dành cho đàn bà con gái, đoạn trên đầu nước ưu tiên cho cánh đàn ông. Đàn ông phải tắm ở đầu nước, thì không sợ đàn bà bẩn mình. Chiều đến, những đứa trẻ trần truồng, mặt đen nhẻm nghễu nghện trên lưng trâu phi ào xuống bến nước. Những gã trâu đực lượn lờ ve vãn ả trâu cái đòi làm tình ngay dưới nước. Bọn trẻ thì lặn ngụp đỏ cả mắt từ lúc mặt trời bỏng lưng cho tới tối mịt mới chịu về. Những ông già để trần tay dắt cháu ra bến, những ông bố nhông nhông công kênh con trẻ trên vai. Rồi những chàng trai cô gái từ cánh đồng quần áo lấm lem cũng bổ nhào ra bến lặn ngụp một hồi cho đã rồi mới lột quần áo ra vỗ bồm bộp trên mặt nước. Gió hây hây, nước chảy nhẹ vờn da thịt như có một bàn tay vô hình mơn trớn, khiến ta quên hết nỗi cực nhọc, đau buồn. Nước bến Tình mát, dễ làm lòng người khoái cảm. Chả vậy mà nhiều cặp vợ chồng trẻ tối đến thường lẻn ra bến Tình tắm, quên hết mọi chuyện về ba ba, thuồng luồng và con ma mắt đỏ. Cũng chính vì sự quyến rũ của bến Tình nên không ít chuyện đau lòng xảy ra. Chuyện bi thảm nhất vẫn là câu chuyện của hai dòng họ Nguyễn và họ Vũ để lại một mối thù hận ngấm ngầm đời đời không quên. Chuyện rằng: "Đúng vào cái ngày họ Nguyễn ăn mừng lễ khánh thành ngôi từ đường to nhất làng Đông, cô con gái rượu duy nhất của cụ tổ họ Nguyễn tối hôm ấy bỗng nhiên lại rỡn mỡ mò ra bến Tình tắm. Cô gái đâu có biết trên đầu bến cũng có chàng trai nổi loạn, anh ta lặn một hơi dài chưa từng có đến ôm ghì lấy tấm thân mềm mại mát lạnh của cô gái. Cô ngất xỉu trong vòng tay chàng trai. Thân thể đầy dục vọng của chàng trai, cô gái lại ngỡ là ba ba thuồng luồng hay con ma mắt đỏ ở gốc duối mò tới hiếp mình. Sáng hôm sau người ta thấy xác cô gái trần truồng nổi dềnh lên ở chân cầu Đá Bạc. Ngày hôm ấy làng Đông xảy ra một cuộc đổ máu chưa từng có giữa hai dòng họ Nguyễn và Vũ. Cụ tổ dòng họ Nguyễn đã khắc ghi một lời nguyền độc, nguyền rằng: "Nước sông Đình ngàn năm không cạn - Cầu Đá Bạc vạn kiếp trơ trơ - Bến Tình còn đẹp còn mơ - Mối thù họ Vũ bao giờ mới nguôi". Chương 3 Tong ánh mắt đen láy của bé Hạnh, làng Đông là thế giới huyền diệu, luỹ tre làng xanh mượt, những thân cau cao vút, dòng sông Đình lung linh in bóng cây quéo và nhịp cầu Đá Bạc. Vốn nhạy cảm, nhút nhát, Hạnh sợ cả hai con chó đá, suốt ngày cứ nhe răng gầm gừ trước cửa đình Đông. Hạnh sợ nhất con ma mắt đỏ trên cây duối đầu cánh mả Rốt. Tuy sợ đủ thứ nhưng bé Hạnh vẫn nhằng nhẵng theo anh Hà, anh Hiệp ra đồng. Hạnh đội chiếc nón rách của mẹ lon ton chạy trên các bờ ruộng, bờ mương xem hai anh của nó cắt cỏ, bắt cua, tát cá. Nhiệm vụ của Hạnh được hai anh giao bắt cào cào cho sáo. Suốt ngày Hạnh rít rít với chú sáo trong lồng: "Mày phải ra đồng với chị, ở nhà một mình là anh cu mèo nó xơi thịt". Đồng quê cứ rộn ràng trong lòng bé Hạnh. Cô nhẩy tâng tâng nhìn những nhành lúa nếp, những củ khoai lang, những bắp ngô non vùi trong đống lửa cháy nghi ngút giữa đồng. Mắt cô bé sáng lên khi nghe những tiếng nổ lách tách. Những hạt thóc, hạt ngô nhẩy lên trong than nóng, nở ra trắng toát... Bây giờ là mùa xuân, mùa trồng đậu. Khắp cánh đồng mầu rực lên những dây cờ xanh, đỏ, trắng vàng và những thằng người nộm. Chúng đứng im phắc như những bóng ma đội nón mê, áo quần tả tơi giương roi doạ dẫm lũ chim sẻ. Lũ chim sẻ khôn như ranh, sà xuống chén những mầm đậu non mới nhú lên khỏi mặt đất. Bé Hạnh say sưa ngắm những mầm đậu đội mũ đứng thành hàng đầu tăm tắp dưới làn mưa xuân lất phất bay. - Vào lều ngay! Cấm được ra mưa đứng - Anh Hà ra lệnh - Chúng tao đi đặt bẫy chim. Bé Hạnh ngoan ngoãn chui vào lêu. Mái lều khum khum do hai anh nó làm bằng ngọn rào lợp bằng những tàu lá chuối. Hạnh kiêu hãnh thấy lều của ba anh em nó to và đẹp nhất cánh đồng màu. Ngồi trong lều mà bé Hạnh quan tâm đến đủ mọi thứ. Chú chuồn chuồn to kềnh có tấm thân đỏ au và bộ cánh vàng óng mà không hiểu sao lại bị đàn kiến nhỏ xíu bâu vào xâu xé. Bé Hạnh đang nằm bò trong lều nhìn ra thì thấy thằng Nghĩa cháu cụ Nghiên hay kể chuyện cổ tích cho nó nghe. Bé Hạnh nhổm dậy chạy ra khỏi lều gọi thằng Nghĩa. Thằng Nghĩa một tay cầm thuổng, một tay xách xâu chuột đứng trước cửa lều, Hạnh nhìn trân trân những con chuột đang giãy giụa trên tay Nghĩa. - Mày có thích chuột con không? Thằng Nghĩa nói và móc trong túi ra một nắm con tý đỏ hỏn chưa mở mắt đưa cho Hạnh. - Ừ, em sợ. - Sợ gì, về cho mèo! - Em ứ lấy chuột, em thích đi xem nhà thờ. Tối nay anh phải cho em đi xem nhà thờ. - Thằng Hà thằng Hiệp nó không cho mày đi đâu. - Một mình anh dẫn em đi vậy. Em cho anh cái này. Hạnh kéo tay thằng Nghĩa chui vào lều. Trời lất phất mưa. Hai đứa nằm cuộn tròn trong ổ lá chuối khô. - Em cho anh củ khoai to nhất đấy, tối anh phải cho em đi xem nhà thờ Thượng. Nghĩa khoái chí nằm ăn khoai. Mỗi chuyện cái Hạnh đi xem nhà thờ mà Nghĩa đã dỗ của nó khối thứ. Nó kể cho Hạnh nghe đủ mọi chuyện hấp dẫn trong nhà thờ Thượng. Cái Hạnh nằm nghe Nghĩa kể chuyện và nhìn về tháp chuông nhà thờ Thượng cao vút mà xa xôi quá, nó chưa bao giờ được đặt chân tới đó. Chiều chiều từ ngọn tháp đầy bí ẩn kia cứ ngân lên những hồi chuông làm xao động tâm hồn bé Hạnh. Bất chợt, Hạnh nhìn thấy trên đường từ nhà thờ Thượng có đoàn người quần áo sặc sỡ đang đi về phía Hạnh. - Anh Nghĩa ơi, lại có đám rước! - Bé Hạnh reo lên. Thằng Nghĩa chồm dậy cầm thuổng lao lên đường cái. - Anh làm gì thế? - Phải trừng trị bọn đi đạo - Nghĩa nói - Bữa trước bọn tao sang nhà thờ bị bọn nó bắt nạt. Thằng Nghĩa hối hải trừng trị bọn đi đạo bằng cách khoét xuống đường thành hình một cây thánh giá khổng lồ kín cả mặt đường. - Chúng muốn qua đấy phải bước qua mặt Chúa của chúng! - Nghĩa lẩm bẩm. Vẽ xong cây thánh giá, Nghĩa kéo Hạnh chạy về lều nằm chờ đám rước tới. Đám rước là những con chiên khoẻ mạnh mặc đồ trắng nhông nhông khiêng đức cha ngồi trên chiếc võng đỏ thẫm đi trước, các ông già bà cả lốc nhốc theo sau. - Chú Xình bảo tao, bọn đi đạo là bọn phản động. Chúng lấy cớ đi rước cha từ nhà thờ này đến nhà thờ kia để làm gián điệp. Hạnh run bắn khi đám rước tới gần. Các con chiên nháo nhác nhìn cây thánh giá trên đường sợ hãi đưa tay làm dấu lia lịa. - Chúa sẽ trừng phạt những kẻ vô thần dám báng bổ Chúa. Đức cha chau mày đưa tay làm dấu ra hiệu cho các con chiên khiêng cha đi men theo vườn đậu. Hạnh run sợ như chính mình vừa gây ra một tội lỗi ghê gớm lắm. - Chúa sẽ trừng phạt anh - Hạnh nói. - Chẳng có Chúa nào hết, chú Xình bảo thế, và tao chỉ thấy mỗi lão cha cố nằm chổng vó trên võng, bắt lũ con chiên phải è cổ ra khiêng. Tao muốn trừng trị những kẻ phản động như trừng trị những con chuột. Thằng Nghĩa hung hăng đóng một chiếc cọc treo lũ chuột lên, vơ rác, bật diêm đốt. - Chúng mày phải chết nhục nhã, loài sâu bọ! - Nghĩa hét lên nhảy tâng tâng nhìn lũ chuột giẫy dụa quằn quại dưới ngọn lửa lem lém bốc mùi khét lẹt. Những con chuột mắt lồi ra, da căng mọng sùi ra những giọt mỡ xèo xèo. Xử tội xong lũ chuột to, thằng Nghĩa lại bắt lũ chuột con cho vào cóng bơ treo lên ngọn lửa. Nhìn lũ chuột con quằn quại vì nóng, Hạnh xô lại đạp tung cái cóng bơ văng ra khỏi ngọn lửa rồi ngồi bệt xuống đất khóc thút thít. Nghĩa cười khoái chí nhìn cái Hạnh khiếp sợ. Anh Hà anh Hiệp của Hạnh về, mang thêm những tù binh mới, đó là những chú rắn nước, những con cóc cụ. Hạnh càng hoảng sợ khi anh Hà, anh Hiệp và Nghĩa hành hình, mổ bụng, lột da những con vật. - Ấy! Đừng làm thế. "Con cóc là cậu ông trời đấy!" - Hạnh hét lên. - Mày ngu lắm, cậu ông trời mà phải chui lủi ở đây à? - Em bảo thật đấy, chính cụ Nghiên nói "Con cóc là cậu ông trời, ai mà đánh nó thì trời đánh cho". Hạnh bỏ chạy lên đường cái. Nó chợt sững lại khi nhìn thấy chú Vạn. - Cháu có phải con mẹ Nhân? - Vâng ạ! - Hai anh của cháu đâu? Hạnh dẫn chú Vạn tới vườn đậu, Nguyễn Vạn tần ngần nhìn ba đứa trẻ đang say sưa xử tử những con vật. Nguyễn Vạn nhận ra hai đứa trẻ sinh đôi của chị Nhân, thằng Hà thằng Hiệp đều giống bố nó như đúc. - Chú có phải ở chỗ bố cháu về hả? Thằng Hà mạnh dạn đến hỏi chú Vạn. - Ừ! - Chú Vạn nói. - Bố cháu bao giờ về hả chú? - Không! Bố cháu chưa thể về được - Cả bốn đứa trẻ theo chú Vạn về làng. Thằng Hà thằng Hiệp nghe tiếng mẹ khóc, nó chạy bổ về nhà. Nguyễn Vạn bế xốc bé Hạnh lên: - Chú chẳng giấu cháu nữa - Vạn nói - Bố đã hy sinh ngoài mặt trận - Bé Hạnh bỗng tu lên khóc. Chú Vạn bế nó về đến nhà, nó thấy mẹ và cả hai anh của nó đang khóc vật vã. Trong nhà ngoài sân người ra vào nườm nượp. Mẹ nó ôm chầm lấy nó khóc: "Con ơi, bố chết rồi". Chị Nhân thấy mình như đang ở một thế giới khác, mọi cảnh vật quanh chị đều nhuộm màu chết chóc. Nằm mãi chị cũng phải gượng dậy đi lại xem xét nhà cửa. Con lợn nằm chũi trong đống rác ở góc chuồng, chị lại ngỡ nó cũng chết ngoẻo rồi. Chị cầm chiếc gậy chọc vào đít con lợn, nó hoảng hốt chồm dậy. Đã mất mấy ngày nay chị không cho con lợn ăn mà nó vẫn sống. Con Hạnh chị đã cho nó ra đình Đông ở hẳn với chú Vạn, hai thằng con sinh đôi của chị chắc gì chúng hỏi han đến lợn gà. Chị Nhân lặng lẽ cầm rổ ra ao vớt bèo, nhìn đàn cá mè ngáp ăn nổi đặc ao, chị nghĩ là chúng cũng đang bị ngạt thở. Chị thấy ngực đau nhói, mắt hoa lên. Mấy đêm nay chị liên tục mơ thấy chồng về, anh ấy cứ lặng lẽ đứng bên giường chị mà chẳng nói gì cả. "Bố thằng Hà về đấy à? Khiếp! Sao nhà cứ bôi nhem cái mặt thế kia hả? Chú Vạn cùng về rồi đấy! Chú ấy có bao nhiêu là huân chương. Nhà đừng doạ tôi nữa, vào đây với tôi đi". Chồng chị nhẩy bổ lên giường đè sấn lên người chị, chị thấy mình chìm nghỉm xuống vực thẳm, chân tay chị tê dại. Chị chới với giãy dụa, đạp: "Ối! Bố thằng Hà, đứng làm thế, tôi chết mất". Chị hét lên cố vùng dậy. "Mẹ nói lảm nhảm gì con sợ lắm". Tiếng thằng Hà vang lên trong đêm làm chỉ tỉnh giấc. Chị nghe tiếng hai con mèo rên rỉ như tiếng trẻ con khóc, thỉnh thoảng chúng lại rượt đuổi nhau trên mái nhà gào rống lên từng cơn. Chị loạng choạng dậy mở cửa, cầm cây sào khuơ khuơ, hai con mèo hoảng hốt chạy vụt vào vườn chuối. Chị cứ đứng nhìn mãi mảnh vườn trước cửa. Ánh trăng vàng nhẫy trên những tàu chuối đẫm sương. Chị Nhân định lội xuống ao vớt bèo thì nghe thằng Hà gọi giật: - Mẹ! Mẹ về nghỉ đi, để đó cho chúng con. Thằng Hà vừa nói vừa cởi quần áo nhảy phốc xuống ao. Nước ao sủi bùn đục ngầu. Thằng Hiệp xách xâu chim sẻ vừa bẫy được đến khoe mẹ. - Chúng con quây được cả đàn đến hai chục con! Con đã đem cho chú Vạn và cái Hạnh một chục. Chị Nhân nhìn mãi xâu chim, có con đang giãy chết run lẩy bẩy rã cánh rũ rượi. Từ hôm chú Vạn về báo tin chồng hy sinh, chị hay bị xúc động. Theo sau thằng Hiệp về nhà, chị thấy sợ cái bóng của chính chị và bóng thằng Hiệp in lên vạt khoai nước. Chị nhìn mãi bóng hai mẹ con chị cứ dài ngoẵng méo mó dưới ánh nắng nhợt nhạt của buổi chiều. Chưa bao giờ chị thấy hai thằng con sinh đôi lại là chỗ dựa duy nhất của mình như lúc này. Chị thấy mấy ngày nay chúng ra vẻ người lớn, tự giác lo toan mọi việc. - Mẹ ơi! Như vậy bây giờ gia đình ta là gia đình liệt sỹ mẹ nhỉ? - Ai bảo con thế? - Chú Vạn, chú Vạn bảo bố dũng cảm lắm, phải chết như bố mới anh hùng. Chú Vạn còn bảo làm trai phải xông pha nơi chiến trận. Thằng Hiệp quăng xâu chim xuống sân: - Bây giờ tao phải làm thịt chúng mày. Mẹ con chị Nhân vừa ăn cơm xong đã thấy chú Vạn dẫn bé Hạnh về. Bé Hạnh lao vào ôm lấy cổ mẹ như thế nó vừa đi đâu xa lắm. - Thỉnh thoảng phải dẫn nó về cho đỡ nhớ - chú Vạn nói - Con bé đến kỳ quặc - Bảo ai ăn thịt chim là có tội. Ôi, những con chim béo nhẫy thơm nức mũi... Chị Ngân ngồi vuốt tóc con Hạnh. Có nó ở nhà ríu rít như con chim non cũng vui, nhưng thương hoàn cảnh chú Vạn mỗi mình đơn độc ở trong gian hậu đình Đông, chị đành để cho con Hạnh đến ở với chú Vạn. Bây giờ chị cứ vững vàng mà sống. Hoà bình rồi, hai thằng con trai của chị chúng quản cơ ngơi này rồi sẽ ra trò đấy. Bọn nhà giầu đã hết thời, chúng ta sẽ là những chủ nhân của đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thế giới sẽ đại đồng. Có ai mà ngờ thằng Đột đơm ràng lại làm được chủ tịch... Chương 4 Họ Nguyễn to nhất làng Đông. Đứng đầu dòng họ Nguyễn bây giờ là gia đình cụ Nguyễn Nghiên. Con trai cụ Nguyễn Nghiên là Nguyễn Khiên, con trai Nguyễn Khiên chính là thằng cu Nghĩa. Cụ Nghiên là người nổi tiếng tài hoa, đức độ, cả họ đều kính trọng. Trẻ con yêu mến cụ, bởi cụ có tài kể chuyện cổ tích. Cụ là người thay mặt quản một mẫu tư điền của họ mà không tư lợi một cân thóc. Ngày chạp tổ hàng năm cụ lo đâu vào đấy. Trước lúc hấp hối cụ gọi vợ chồng Nguyễn Khiên và thằng cháu đích tôn đến căn dặn: - Gia đình ta mấy đời nay "độc đinh"! Mỗi đời, trời chỉ cho một con trai để nối dõi tông đường, là trụ cột cho dòng họ Nguyễn nhà ta. Bố thằng Nghĩa bây giờ phải thay tao làm cột cái. Phải giữ lấy cơ ngơi này! Đây là mồ hôi nước mắt của cả họ tộc bao đời để lại đấy con ạ. Ánh mắt của cụ Nguyễn Nghiên bao trùm lên con cháu xung quanh, toả rộng ra cả ba gian từ đường họ. Lời cụ vang vọng vào cả gian hậu cung nơi đặt bàn thờ tổ. Ba gian từ đường có hai hàng cột cái và hai hàng cột con, cả thảy là mười sáu cột. Những chiếc cột lim to một ôm đẫy cứ đen bóng lên. Các chân cột đặt đá tảng xanh nổi vân trắng, nền từ đường lát gạch đỏ, ngoài thềm lát đá xanh. Gian hậu cung cuốn bằng gạch chỉ vữa trộn mật với vôi, cát, rắn như đá. Trên bệ thờ là những con rồng đắp bằng vữa sơn son thiếp vàng rực rỡ, cỗ ngai đặt ở giữa bệ thờ, có bát hương cổ màu da lươn lúc nào cũng toả khói thơm ngát. Gian giữa từ đường treo bốn câu đối nền đỏ chữ vàng trên bốn cột cái lộng lẫy uy nghiêm. Cụ Nghiên căn dặn con cháu xong, ánh mắt cụ nhìn xoáy vào người con trai duy nhất của cụ: - Khiên! Con vào trong hậu cung lấy chiếc rương ra đây. Nguyễn Khiên hớt hải vào bàn thờ tổ lấy chiếc rương nhỏ mang ra đặt trước cụ Nghiên. Chiếc rương đỏ chói nước son và hoa văn vàng choé. - Đây là tài sản vô giá của họ Nguyễn - Cụ Nghiên nói, tay run run, mở nắp rương lấy ra hai tờ giấy trao cho con trai. Một tờ ghi bốn điều răn của cụ tổ - Nội dung bốn điều răn là: đức - tài - trung - dũng. Có nghĩa là đã mang dòng máu họ Nguyễn phải có được bốn đức tính cao quý đó. Tờ thứ hai ghi gia phả và kèm theo lời nguyền độc - Mối thù đời kiếp với dòng họ Vũ. - Bố nói với con lời cuối cùng - cụ Nghiên kéo tay Nguyễn Khiên đặt lên ngực mình - Con người ta sống ở trên đời quý nhất là cái đức, từ thằng ăn cắp đến kẻ giết người chúng vẫn trọng nể cái đức.... Cụ Nghiên chết, gia phả dòng họ Nguyễn được ghi thêm một dòng: "Nguyễn Văn Nghiên trưởng tộc thứ 11, chết ngày 12 - 1 -1957". Cụ Nghiên mất, ngày chạp tổ năm nay Nguyễn Khiên phải lo đứng mũi chịu sào trước họ tộc. Mới hơn bốn chục tuổi nhận chức trưởng tộc, Nguyễn Khiên không khỏi lo lắng. Các cụ trong họ bảo: "Hoà bình rồi chạp tổ năm nay phải làm to". Cơm tối xong, vợ Khiên quét dọn sạch ba gian từ đường trải chiếu lấy nước. Khiên rửa sạch chiếc điếu bát ngồi xếp bằng trên chiếc chiếu chờ các cụ trong họ tới bàn tính ngày chạp tổ. Người đến đầu tiên là ông Xung: - Đã có mống nào chưa đấy? - Tiếng ông Xung oang oang từ ngoài ngõ. - Dạ? mời ông vào xơi nước - Vợ Khiên đon đả. Dạ ông là người đến đầu tiên đấy ạ. - Mẹ kiếp! Bàn suông nó thế đấy - Ông Xung đá con mèo một cái - Đã thế thì rót rượu ra, để sang năm mọi người rút kinh nghiệm đến sớm. Ai đến sớm uống rượu, đến sau uống nước chè, sau nữa thì nước lã. Ông Xung xoa chân ngồi vào chiếu mắt lừ lừ nhìn Khiên, tay gõ xe điếu canh cách. - Tôi bảo thật đấy, cứ đem rượu ra, tối nay chi hết bao nhiêu anh cứ ghi sổ thanh toán vào ngày mai, đếch đứa nào sắc mắc. Anh mới lên chức trưởng tộc phiên phiến đi, như ông cụ anh chặt chẽ bỏ mẹ. Ông Xung cười hì hì cất giọng gọi thằng Nghĩa. Thằng Nghĩa dưới nhà chạy lên đứng khoanh tay trước mặt ông Xung. - Mày đi đốc các cụ một lần nữa, sang ông Kình, ông Phỏng bảo tao đã đến, chạy ù đi, bảo hai ông ấy là có rượu nghe chửa. Những lúc thế này trông ông Xung oách vậy. Ngày thường ông chuyên mặc quần búi cục ở rốn long tong đi chợ Quài mua lợn con về bán chợ Đình. Làng Đông quen gọi ông là ông Xung lái lợn. Ông Xung có ba người con trai tên là Xeng, Xêng, Xình. Mỗi lần ông Xung gọi tên các con nghe cứ như người gõ phèng phèng xung trận. Ông có cô con gái út tên là Thao. Con gái ông Xung ai cũng khoẻ mạnh làm ăn tháo vát nên kinh tế gia đình ông khá giả nhất nhì trong họ. Cuộc bàn tính cho ngày chạp tổ của dòng họ Nguyễn đã được thống nhất, vị chi là chín chục mâm, mỗi mâm hai bát năm đĩa. Ban sắp cỗ gồm bảy tay dao thớt, sáu đàn bà ngồi bếp, hai thanh niên bổ củi, bốn cô gái gánh nước. Ngoài ra còn có các nhân vật chén bát sai vặt. Cuộc bàn tính xong xuôi, mọi người ra về, ông Xung ngồi vớt vát chén rượu cuối cùng. Ông ghé vào tai Khiên nói nhỏ: - Anh định cho thằng Vạn về từ đường ở sao? - Tôi cũng định thế đấy - Nguyễn Khiên nói - Chả lẽ để anh ấy ra đình Đông, e làng xóm chê cười cả họ nhà mình. Dù sao anh ấy cũng là người vẻ vang nhất làng Đông này. - Anh kém tính bỏ mẹ! Ai chả biết thằng Vạn có công, công lao của nó đối với dân với nước thì để cho dân cho nước lo nhà cho nó. Nhà Vạn xưa nay đóng góp chó gì cho họ Nguyễn. Ngày còn sống ông bà, bố mẹ nó đói, quanh năm vác dái đi làm thuê cho nhà Hào. Thời thế đổi đời rồi mà anh chẳng biết gì cả. Cứ để thằng Vạn nó ở ngoài đình Đông! - Ông Xung lại ghé sát vào tai Khiên - Nhà Hào trước sau sẽ đổ, anh hiểu chửa. Cơ ngơi nhà Hào sẽ về tay những thằng trên răng dưới cát tút như thằng Vạn. Đấy rồi anh xem, thời thế nó cứ lộn tùng phèo đếch biết đường nào mà lần. - Thời nào thì thời - Khiên nói - Người làm ăn lương thiện chả sợ gì. - Anh ngu bỏ mẹ, lương thiện mà chả có lúc nhăn răng, nói chuyện với anh phí rượu. Ông Xung đứng dậy phủi đít ra về. o O o Từ gà gáy ông Xung đã mò vào giường thằng Nghĩa véo nó một cái rõ đau: - Dây đi ông "trưởng nam con". Nghĩa mắt nhắm mắt mở dậy đã được ông Xung giao làm mật vụ. Nó phải theo dõi các tay dao tay thớt và các bà cô đầu bếp xem có ai ăn cắp thịt quẳng qua bờ rào hoặc chim vụng xôi, oản chuối giắt cạp quần giả vờ đi đái đi ỉa rồi lẻn mang về cho con. Chưa rõ cái chức trưởng nam là thế nào, nhưng Nghĩa nghe cả họ ai cũng bảo sau này nó sẽ làm trưởng tộc đứng đầu họ Nguyễn. Chả biết cái chức trưởng tộc to đến đâu nhưng cả họ Nguyễn bây giờ ai cũng sợ mỗi ông Xung. Ông Xung là em của ông nó, dưới ông Xung còn vô khối ông nữa: Ông Kình, ông Phỏng, ông Rinh, ông nào râu tóc cũng trắng phơ. Dưới nữa là con cháu của các ông ấy, nhiều người còn ít tuổi hơn cả Nghĩa mà nó cứ phải gọi là cô, chú, xưng cháu. Nó ghét cay ghét đắng các chú các cô tý hon của nó vênh váo bắt nạt nó. Thằng Nghĩa đứng quan sát khung cảnh ngày chạp tổ - Thế giới tinh thần và vật chất của cả họ. Trong từ đường đầy ních người. Ngoài sân trong bếp người đi rầm rập. Những nong thịt đầy ắp, những mâm xôi gấc đỏ au, những nia oản vàng rộm. Nghĩa thấy cả họ Nguyễn từ già đến trẻ hôm nay ai cũng vui như tết, quần áo chỉnh tề. Kể cũng lạ, không biết ai nghĩ ra ngày chạp tổ. Mỗi nhà một cảnh, quanh năm lo làm ăn bỗng dưng lại tụ tập đánh chén một bữa: Từ ông giáo Thảo đức độ có tiếng, đến nhà chú Bỉnh chuyên đi trộm khoai, chộm chuối, từ ông Hưng phó chủ tịch đến nhà anh Dĩ ba đời gắp cứt trâu... - Mày thấy chú Vạn đến chưa? - Bố đến vỗ vai Nghĩa? Ra đình Đông bảo chú Vạn đến ngay. - Con còn đang bận... - Đi ngay! - Bố quát. Nghĩa chạy lại rỉ tai ông Xung. - Cháu phải đi ra uỷ ban gọi chú Vạn. - Mày đã lập được công trạng gì chưa đấy? - Dạ...dạ có! - Nghĩa ấp úng. - Mày cứ nói, đã là "trưởng nam con" không sợ thằng nào hết. - Nhưng cháu... - Không nhưng gì cả, tao sẽ trị tội đứa nào làm bậy. - Cô chú Xeng nhà ông! - Nghĩa nói bừa - Chú Xeng lấy trộm một khoanh thịt nạc và một chai rượu giấu vào thúng phủ đầy lá bắp cải đưa cho thím Xeng mang về. Ông Xung tái mặt đứng ngây ra một lúc rồi, cười hềnh hệch vỗ vào vai Nghĩa; - Mày thật thà quá hoá hỏng. Đấy là thằng Xeng nhà ông nó mang về cho chó đấy. Mày không thấy nhà ông nuôi con chó to tướng, khi nào đẻ ông cho một con mà nuôi. Thôi được ông thưởng một hào mua bi. Cấm được mở miệng nói với ai đấy. Nghĩa cầm một hào chạy vào trong hậu cung lấy hai quả chuối cho vào túi quần lẻn ra ngõ. Nghĩa chạy ra một mạch ra tới sân đình Đông. Bé Hạnh đang ngồi ê a học bài trên lưng con chó đá. - Mày không sợ con chó này nó cắn nữa à? - Nghĩa véo vào má cái Hạnh - Chú Vạn đâu? - Trong đình! - Hạnh nhõng nhẽo - Anh ác lắm, bẹo em đau bỏ xừ đi. - Tao đền hai quả chuối, vào cất sách đi ăn cỗ. - Ở đâu? - Ở nhà anh. Hôm nay ngày chạp tổ họ Nguyễn. - Em có phải họ Nguyễn đâu mà? - Bây giờ em ở với chú Vạn thì coi như em là người họ Nguyễn nhà anh. - Chú Vạn ứ cho em đi ăn cỗ đằng họ anh đâu, em sợ ông Xung lắm. Ông Xung còn bảo con trai họ Nguyễn nhà anh không được thân với con gái họ Vũ đấy. Nghĩa chạy vào đình Đông tìm chú Vạn, nó không hiểu tại sao chú Vạn lại nhỏ nhen không cho cái Hạnh đi ăn cỗ. Nghĩa lặng lẽ đi sau chú Vạn. Nó giận chú. Như mọi khi nó đã hãnh diện đi sóng đôi với chú Vạn trên đường làng. Lúc này trông chú Vạn thật là oách. Chú vận bộ quân phục mới, giầy mới, ngực chú sáng rực huân chương, huy hiệu. Tới cầu đá, Nguyễn Vạn cố đi chậm lại nhìn bóng mình lung linh dưới nước. Dòng sông quê hương ngày nào Vạn còn lặn ngụp cùng con trâu sứt nhà Hào, nay bỗng xao động reo vui cùng Vạn. Lòng Vạn cộn lên vui buồn lẫn lộn. Từ hôm về làng, nay mới là ngày chính thức Vạn ra mắt trước họ Nguyễn. Vạn lo mỗi điều lỡ ai trong họ lại hỏi về quan hệ của mình với gia đình chị Nhân. Chuyện này thì Vạn cũng không hiểu chính lòng mình, Vạn thương lũ trẻ, thương con Hạnh hay thương mẹ của chúng? Mọi sự gần gũi đối với gia đình chị Nhân đều xuất phát từ bản năng tự nhiên ở Vạn. Lời xì xào của cả làng cứ gợi lên trong lòng Vạn một ý nghĩ mơ hồ mới lạ về chị Nhân. Nó giống như ngọn lửa trước gió lúc bùng lên trước lúc tắt ngấm. Lời nguyền độc của dòng họ Nguyễn đã dấn đến không ít những bi kịch. Nhiều đôi trai gái hai họ phải lòng nhau đều phải ngậm ngùi lặng lẽ chia tay, hoặc phải rủ nhau trốn khỏi làng. Tình cảm của Vạn đối với họ tộc: Vừa kiêu hãnh mà cách xa, vừa yêu thương lại ấm ức. Rặng cau cao vút, mái ngói sẫm màu rêu phủ của từ đường họ Nguyễn đã hiện ra trước mắt Nguyễn Vạn. Bước vào sân từ đường, thằng Nghĩa chạy lên kiêu hãnh đi sóng đôi cùng chú Vạn. Mọi cặp mắt đều hướng về Nguyễn Vạn. Vạn đứng lặng một lúc rồi mới chào mọi người. Bố Nghĩa chạy tới kéo Vạn vào trong từ đường. - Anh đến muốn đấy vị anh hùng ạ - Người trách Vạn đầu tiên vẫn là ông Xung. Vạn im lặng. Vạn còn đang sững sờ trước không khí ngày chạp tổ. Hồi còn bé đi ở cho nhà Hào, Vạn chỉ được nghe láng máng người ta bảo ngày chạp tổ có nghĩa là đánh chén, Vạn cũng chỉ nhằm vào lúc người ta đánh chén là lảng vảng đến và được ai đó dúi cho nắm xôi quả chuối rồi lỉnh đi chỗ khác ngồi ăn. - Công việc ngoài uỷ ban cứ rối tinh cả lên. Tôi đến hơi muộn, các cụ xí xoá. - Vâng! tôi biết cái uỷ ban ngoài đình Đông to hơn cái từ đường họ này - Ông Xung gõ xe điếu canh cách. Ông Kình bấm vào sườn ông Xung: - Ông muốn cả họ đi tù đấy phỏng? - Ông Kình rỉ tai ông Xung - Ông đừng có dại mà xúc phạm đến uỷ ban. - Tôi không xúc phạm uỷ ban - Ông Xung gắt - Tôi nói là nói cái đứa đếch coi tổ tiên là gì. - Ông bình tĩnh - Bố Nghĩa xoa dịu - Cũng vì hoàn cảnh chú Vạn phải bỏ làng đi từ bé, có những điều chú ấy không biết. Bây giờ chú ấy về được như vầy là có phúc cho cả họ nhà ta. Cả làng xã này, có ai ra đi trở về được như chú Vạn. - Chuyện vinh quang thì tôi biết rồi! - Ông Xung dốc hết chén rượu nhìn mọi người bằng ánh mắt đỏ ngầu - Bây giờ tôi muốn hỏi anh Vạn về cái chuyện léng phéng với nhà chị Nhân. Anh mải trận mạc nên không nhớ được cả lời nguyền thiêng liêng của dòng họ Nguyễn ta. Tôi đọc cho anh nghe đây "Nước sông Đình ngàn năm không cạn - Cầu Đá Bạc vạn kiếp trơ trơ - Bến Tình còn đẹp còn mơ.... Thù cái thằng họ Vũ... Thù! Anh hiểu chửa? Thù! Tà rinh... Tà rinh... nước sông Đình í a... ngàn năm không cạn, cầu đá bạc vạn kiếp í a... Ông Xung cầm đũa gõ cách cách xuống mâm nghêu ngao hát, tiếng ông Xung vang lên trong ngôi từ đường họ Nguyễn. Mặc cho cả họ đánh chén linh đình, vị "trưởng nam con" lấy trộm xôi chuối, oản mang ra đình Đông cho cái Hạnh. Hai đứa khoái chơi trốn tìm trong gian đình hậu, nơi hai chú cháu Hạnh đang ở, Nghĩa bày mọi thứ lên bàn, hai đứa vừa ăn vừa nhìn nhau cười. - Đố anh Nghĩa biết ông Thánh ở đình này to hay Chúa ở nhà thờ to? - Chú Vạn bảo không có Thánh và cũng không có Chúa mà chỉ có Đảng, Đảng to nhất, Đảng mang lại cơm no áo ấm cho dân. - Thế sao người lại cứ phải chắp tay lạy ông Thánh bà Chúa. - Những người đó là lạc hậu, duy tâm. Ăn uống no, hai đứa rủ nhau ra bến sông tắm. Mọi khi bé Hạnh chỉ dám bơi loanh quanh chỗ nước cạn, nó sợ ba ba thuồng luồng. Hôm nay có Nghĩa, Hạnh thích thú bơi ra giữa dòng sông mát lạnh. - Anh Nghĩa ơi! Đố anh biết con sông này bắt nguồn từ đâu? - Mày toàn nghĩ chuyện đâu đâu để làm gì? - Để biết - Hạnh cười rinh rích vớt nước té vào mặt Nghĩa - Em biết con mương cái ở cánh đồng làng ta nó bắt nguồn từ con sông này, đi qua gò ông Đổng qua Mắt Tiên, quá đám ruộng nhà em. Con sông này em chỉ nhìn thấy nó từ khúc quanh co mấy cái lò gạch kia. Cánh đồng quê làng Đông kích thích trí tò mò của bé Hạnh. Cái gì nó cũng muốn biết rõ cội nguồn gốc rễ. Sự tò mò của cái Hạnh đã lôi cuốn cậu "trưởng nam con" dòng họ Nguyễn. Hai đứa rủ nhau đi dọc bờ sông. Mặt trời đã xuống quá rặng tre làng. Cảnh vật thiên nhiên làm cho tâm hồn hai đứa trẻ ngây ngất, chúng nhảy tâng tâng bắt cào cào châu chấu cho vào túi. Chúng đi qua khu lò gạch, dòng sông lượn vòng sang trái mở ra một khung cảnh mới lạ trước mặt chúng. Mặt sông càng ngày càng rộng ra dài hun hút tận con đê xa tít tắp. Bất chợt cái Hạnh reo lên nhận ra toà lâu đài phía chân trời. - Cống Linh! - Nghĩa nói. - Anh đã tới đó bao giờ chưa? - Chưa. - Anh dẫn em đến đó đi. - Anh sợ đến được tới đó thì tối. - Anh là con trai mà nhát. - Ừ thì đi. Hai đứa dắt tay nhau cắm đầu chạy. Chúng chạy mãi mà không thấy mệt. Cống Linh lúc này đã lừng lững trước mặt hai đứa trẻ, chúng bò lên mặt đê. Một thế giới mới nữa là biển cả mênh mông chúng chưa bao giờ được nhìn thấy. Cái Hạnh nghĩ đây là thế giới của những câu chuyện huyền thoại, chuyện cổ tích mà ông của Nghĩa đã kể cho nó nghe. Cuộc phiêu lưu này Hạnh cứ ngỡ trong mơ. Trăng đã nhô lên in rõ bóng hai đứa trên vạt cỏ. Cửa Cống Linh đèn vó bè rực lên như những ngôi sao lung linh trên mặt nước, thỉnh thoảng lại có những chiếc vó cất lên rít ken két. Cả hai đứa lặng nhìn những chú cá mòi trắng bạc nhảy xua xúa trong vó, tiếng nước chảy qua cửa cống nghe ào ào ngỡ như có mưa rào dưới trăng. Hai đứa bàng hoàng dắt nhau ra về, vừa đi khỏi cống Linh một đoạn, cái Hạnh bỗng ốm choàng lấy thằng Nghĩa khi nghe thấy có tiếng nổ dữ dội trên mặt sông. Một cột nước tung lên trắng xoá, không gian lặng đi. Hai cái bóng từ bờ sông lao ra mặt sông. Nghĩa thở phào nhận ra chú Xèng, chú Xính nhà ông Xung rủ nhau đi ném mìn cá. Nghĩa bấm cái Hạnh chạy, vừa chạy thằng Nghĩa vừa nghĩ cả họ Nguyễn nhà nó không ai có thể biết được nó với bé Hạnh vừa mới khám phá ra một thế giới khác. Chương 5 Nguyễn Vạn được chia ngôi nhà của địa chủ Hào thì chả còn ai ghen tỵ. Lão Khi được chia chiếc cối đá thủng to tổ bố, lão bảo: "Ông đếch vác được". Không lấy thì tiếc, lão đành phải thuê anh Nhương điếc hai đồng. Bà Nhị được chia một cối xay lúa, chú Đang được chia cả vại khoai khô, chị Vòng được chia những bốn vại muối dưa. Có hai vại còn đầy ắp dưa cải nén vàng rộm. Bây giờ bà con dân nghèo mới thấy nhà lão Hào tích trữ nhiều của thật. Mọi thứ bị tịch thu được đem chồng chất thành đống ngổn ngang ra sân không thiếu thứ gì, từ cày bừa cuốc xẻng, gạo thóc, nồi niêu, bát đĩa, mâm đồng. Chị Sen là người ở cho lão Hào bảo trong số những thứ đã bày ra sân còn thiếu hai mâm đồng, lão Hào nhất định gan lì không khai. Dân quân đánh phọt cứt ra quần cũng chỉ bảo mỗi câu: "Thằng Công giấu". Thằng Công con của lão Hào đã cắn lưỡi tự tử, không hiểu nó tiếc của hay do uất ức quá. Điều ấy thì ông trời chắc biết. Chủ tịch Đột đưa ra sáng kiến cho dân quân đào bới tìm kiếm ở những điểm khả nghi. Loáng cái, dân quân đã sục sạo khắp mọi nơi trong chuồng lợn, chuồng bò, đào tung gốc chuối, gốc mít trong vườn đều không thấy. Ông Xung rỉ tai chủ tịch Đột: "Ra đường hỏi già về nhà hỏi trẻ". Chủ tịch Đột liếc vội sang thấy cu Tốn, con thằng Công đang đứng tựa lưng vào gốc nhãn. Đầu nó để tang thằng bố mới tự tử hôm qua. Chủ tịch Đột đến bên dụ dỗ: "Bố cháu giấu mâm đồng và các thứ ở đâu? Nói đi tao cho kẹo". Cu Tốn đứng trừng trừng nhìn chủ tịch Đột". "Để đâu hả? Tên địa chủ con?". Chủ tịch Đột quát và xoắn tai thằng Tốn. Thằng Tốn "á" lên một tiếng rồi lắp bắp: "Dưới ao...dưới ao!". Bốn dân quân cởi trần lao xuống ao lặn ngụp. Bùn đất dưới ao sùi lên đục ngầu. Loáng cái, mọi thứ thiếu hụt trong danh sách được tìm kiếm đầy đủ. Cuộc tịch thu tài sản của địa chủ Hào diễn ra rầm rộ. Già trẻ, trai gái, đàn ông, đàn bà lốc nhốc đến. Kẻ gánh người khiêng, kẻ đội người bê các thứ được chia cứ nhốn nháo cả lên. Cuối cùng người ta bảo xúi quẩy nhất là chú Dĩ. Nhà chú Dĩ ba đời đi hót cứt trâu được chia một cái trục đá kéo lúa. Chắc nhà Dĩ tiếc buổi đi hót phân trâu nên sai hai thằng con chổng mông chổng tỹ đẩy phía sau, trẻ con khoái chí xúm vào đẩy. Chúng vừa đẩy vừa reo hò. Chiếc trục đá lăn cồng cộc lao phăng phăng trên đường làng. Thằng anh cầm càng, tới khúc quanh mất đà, cả người lẫn trục lao ùm xuống ao, bị cái trục đá tương đúng vào đầu phọt óc chết tươi. Tối đầu tiên nằm trong căn nhà được chia của địa chủ Hào. Nguyễn Vạn không ngủ được. Vạn không thể ngờ mình lại được ở chính căn nhà của lão Hào, người mà ngày xưa Vạn phải đi ở cho lão. Đêm đầu tiên trong đời Vạn được ngủ ở cái nơi gọi là nhà của mình. - Hạnh ơi! Cháu ngủ chưa đấy? - Chú bảo gì ạ? - Sáng mai cháu về bảo mẹ đến nhận những thứ được chia, chú đã phải nhận hộ rồi đấy. - Mẹ cháu bảo nhường cho gia đình khác, nhiều nhà còn nghèo hơn nhà cháu. - Mẹ cháu vẽ chuyện. Những thứ đấy đáng là bao, công lao của bố cháu còn lớn hơn nhiều. Nói về bé Hạnh vậy nhưng Vạn lại thấy băn khoăn cho chính mình. Vạn khao khát có được ngôi nhà nhưng phải là ngôi nhà do chính tay mình làm nên ở chính mảnh đất nhà mình. Tuy không ai dám ganh tỵ với Vạn nhưng cứ nhìn vào ánh mắt của con cháu lão Hào đầy hằn học, Vạn lại thấy gai trong người. Cái Hạnh đã ngủ say, đêm làng Đông lặng đi qua một ngày náo động. Trằn trọc mãi vẫn không ngủ được, Vạn lục sục dậy mở cửa, cánh cửa lim nặng nề rít lên ken két nghe rợn cả người. Vạn nhìn xuống hai gian bếp cửa đóng im ỉm. Đó là tài sản duy nhất của gia đình lão Hào còn lại dành cho vợ con thằng Công ở, Vạn thấy thoang thoảng mùi hương thơm. Thì ra mụ Hơn, vợ thằng Công vụng trộm thắp hương cúng chồng. Thằng Công cắn lưới chết nay là ba ngày... Vạn rón rén bước ra cầu ao, dưới ánh trăng Vạn nhìn xuống ao nước đục ngầu. Bọn trẻ lúc tối vẫn tắm còn lặn ngụp tìm kiếm, hy vọng lão Hào còn giấu gì dưới đó nữa. Quanh bờ ao lở loét vết đào bới nham nhở. Lão Hào rõ lãng phí quá thể, quanh bờ ao lão còn xây kè bằng gạch chỉ thẳng băng giống như cái bể bơi, trông đến là gai mắt. Hắn ngông cuồng ngu ngốc nên hắn bị đánh đổ là đáng đời. Thế mới biết sức dân mạnh thật. Khu chuồng trâu chuồng bò, chuồng lợn và cái kè bờ ao xây kiên cố vậy mà nhoáng cái dân đã đào phá bằng địa không còn sót viên gạch, chiếc rui, mè. Dưới ánh trăng, Nguyễn Vạn nhận ra có bóng người ngoài vườn chuối, Vạn định quay về nhà lấy súng nhưng lại sợ mất thời cơ. Chắc là tay chân lão Hào định giở trò gì đó. Vốn từng trải từ nhỏ và bao năm tháng lăn lộn trên chiến trường Vạn đếch sợ kẻ nào ở đất này. Thoắt cái, Vạn đã bám sát theo cái bóng đang tìm kiếm gì bên khóm chuối. Nhanh như sóc, Vạn dùng hết sức lực lao vào khoá chặt tay hai kẻ gian. Vạn thấy sức lực mình bỏ ra quá thừa, kẻ gian yếu ớt không hề có thái độ chống cự. - Thằng Vạn đấy à? Thì ra ông Xung. - Ông làm gì ở đây vậy? - À, chả....chả là...- lão Xung ẫm ờ - Sáng mai tao đi chợ Quài sớm, kiếm mấy tàu chuối, dây chuối về trói lợn. Mày biết thừa tao là Xung lái lợn. - Tôi thấy ông đào bới gì đó? - Thì ra mày theo dõi tao? Ừ đấy, tao đào bới đấy! - Lão Xung rỉ tai Vạn - Biết đâu lão Hào còn có vàng giấu ở đâu đó. - Mời ông lên uỷ ban xã - Vạn nghiêm giọng - Ông đã bị bắt quả tang về hành động lén lút giấu diếm chính quyền. Lẽ ra hôm qua ông phải tố giác khai báo. - Hứ? Tao có biết nó giấu con mẹ nó ở chỗ nào mà khai báo. Tao chỉ nghi nghi. - Có nghi vấn cũng phai khai báo- Lời buộc tội đanh thép của Vạn làm ông Xung lo sợ- Đấy là tội thứ nhất - Vạn tiếp - Tội thứ hai ông đã vi phạm lệnh giới nghiêm. Đúng chín giờ ai không nhiệm vụ không được thắp đèn, không được đi lại tụ ba trong làng. Nhân danh đội trưởng đội du kích tôi mời ông lên xã. - Mày doạ tao hử Vạn? - Không! - Mày...mày là Nguyễn Văn Vạn! - ÔNg Xung cố nhấn mạnh tiếng "Nguyễn" để nhắc nhở Vạn nhớ tới họ tộc - Mày không thấy dòng họ Nguyễn nhà ta có từ đường to nhất làng Đông sao? Mày quên cả bốn lời răn của cụ tổ là người trong họ tộc phải thương yêu đùm bọc lẫn nhau? - Tôi không quên lời răn của tổ tiên!Vạn gắt - Tôi còn nhớ cả lời thề danh dự của người chiến sỹ cách mạng phải tuyệt đối trung thành với Đảng. Ông nên nhớ, bố Nguyễn Vạn mà còn sống, nếu có tội, Nguyễn Vạn cũng không dung tha. Mời ông đi cho! - Thằng phản bội...phản bội! - Lão Xung vừa đi vừa lẩm bẩm chửi. o O o Tóc chị Nhân dài quá gối mà đen nhánh, người ta bảo đàn bà tóc dài vất vả. Nguyễn Vạn tập tễnh bước vào ngõ. Chị Nhân vừa gội đầu xong đang đứng ngoài hè chải tóc, thằng Hiệp loay hoay gọt củ doong. Thằng Hà chặt tre đan mê dán biểu ngữ, khẩu hiệu. Từ ngày chạp tổ, Nguyễn Vạn ít gặp chị Nhân, lý do vì sao thì cả hai người đều biết. Tụi trẻ chẳng ý tứ gì, thằng Hà thằng Hiệp thấy chú Vạn là reo toáng lên mửng rơn. Chị Nhân quấn vội mớ tóc thắt búi to tướng ở sau gáy. Mặt chị thoáng đỏ, lập cập bước vào trong nhà. Vạn chợt nhận ra mình đến đây cũng chẳng để làm gì. Chị Nhân cũng biết mình hấp tấp vào trong nhà mà chẳng nói với chú Vạn một lời nào. Nếu không có chuyện gì xảy ra, hai người cứ việc đứng ngay ở ngoài sân nói chuyện cũng chẳng sợ. - Eo ơi không ai ngờ gia đình ông Xung lại là phản động! - Chị Nhân nói khẽ, mắt nhìn chú Vạn thăm dò. - Ông Xung thì chưa điều tra xong - Vạn nói - Tay Xèng tay Xình thì dân quân bắt quả tang đặt mìn phá hoại Cống Linh - Theo điều tra cho biết bọn Quốc dân Đảng hoạt động từ trong nhà thờ Thượng. Chúng có đường dây bí mật liên lạc với các cơ sở quanh vùng này. Cuộc họp xóm ba tối qua bắt quả tang tay Hinh thổi kèn phát tính hiệu báo cho bọn Quốc dân Đảng. - Khiếp thật! - Chị Nhân thốt lên - Thế mà từ trước đến nay ai cũng bảo anh ta hiền lành. Thế mới biết bụng dạ con người...- Những kẻ thâm ngầm đều gớm thế đấy - Vạn nói - Tay Hinh bao biện khôn ranh. Hắn bảo do sợ muộn họp nên trước khi đi không kịp hút thuốc lào. Trên đường đi hắn tiện tay xé miếng lá chuối quấn làm điếu theo kiểu loa kèn để hút thuốc lào. Vừa đến cổng nhà xóm trưởng hắn vô tình đưa "cái điếu loa kèn" lên miệng thổi, chẳng may nó lại kêu đánh "toe" một tiếng. Thế là dân quân đứng gác ập đến tóm cổ hắn luôn. Chị thấy hắn ta bao biện tài tình không? - Thời thế đến là rắc rối - Chị Nhân thở dài - Tôi ngỡ hoà bình rồi là yên ổn làm ăn, ai ngờ bây giờ Việt Nam Quốc dân đảng nổi lên như rươi. Cả chú nữa cũng phải thận trọng, đi ngủ nhớ cài then cẩn thận không có ngày bọn phản động nó mò vào giường bóp cổ chết tươi đấy. Bảo con Hạnh phải đề phòng cả vợ con thằng Công nó trả thù. - Sợ gì - Vạn cười - Mẹ con mụ Hơn bây giờ như gà phải cáo, bố bảo chả dám làm gì. Còn con Hạnh giỏi đáo để, nấu được cả cơm rồi đấy. Lúc này chị phải vững vàng. Mình là thành phần cốt cán không được dao động, phải triệt tận gốc bọn địa chủ cường hào gian ác. Những thứ được chia chị phải đến mang về, chị không nhận người ta sẽ quy tội chị cố tình chống đối chủ trương chính sách của Đảng, thương hại bọn địa chủ. Lường trước điều này, tôi đã phải đứng ra nhận thay cho chị. - Chú mà không hiểu được tôi? Làng mình còn bao nhiêu người khó khăn hơn. Nghĩ đến nhà Dĩ mà thương, được mỗi cái trục đá phải đánh đổi thằng con trai lớn khôn ngoan. Bây giờ ông ấy còn mỗi thằng con ngố. - Chỉ chẳng hiểu gì cả. Bây giờ ai còn tin vào lòng tốt của chị. Như tôi, với chị - Vạn ấp úng - Tôi nhìn thấy tụi trẻ nhà chị lại cứ nghĩ đến bố chúng nó. Hôm anh ấy hy sinh, tôi lục đáy ba lô của anh ấy có đủ loại cát tút đạn và mảnh duya-ra. Tôi nhớ mãi lần anh ấy bảo với tôi bao giờ hoà bình sẽ mang những thứ ấy về làm đồ chơi cho lũ con Hạnh thằng Hà thằng Hiệp. Tôi nói trộm vía anh ấy, chị không biết đâu...Anh ấy khoe với cả đơn vị, chị là người phụ nữ đẹp nhất làng Đông. Lúc ấy thì tôi lại hình dung ra chị ngày còn là cô gái cưỡi trâu. Tôi nhớ nhất hôm đang nghễu nghện ngồi trên lưng con trâu đực sứt nhà Hào, bỗng con trâu đực nhà Hào nhìn thấy bóng con trâu cái nhà chị. Nó nhảy bổ tới làm tôi ngã lộn cổ xuống đất. Con trâu cái nhà chị hoảng hốt nhào xuống sông Đình. Lúc ấy tôi bái phục tài cưỡi trâu của chị. Con trâu nhà chị nó bổ nhào xuống sông mà chị vẫn nghễu nghện trên lưng trâu để nó bơi sang bên kia sông giống như cưỡi chiếc tàu ngầm vậy - Vạn cố bày trò vui lén nhìn chị Nhân. Chị vẫn ngồi lặng, mặt buồn u uất. - Nghĩ mà thương tụi trẻ - Vạn nói tiếp - Nhiều lúc muốn đến chị nhưng lại ngại. Hôm chạp tổ ở từ đường họ, các cụ nói ghê quá. - Thế thì từ nay chú đừng đến đây nữa. Tôi nghĩ thương hoàn cảnh chú thân một mình nên mới đồng ý cho con Hạnh nó đến đằng ấy, chú cháu quấn quýt cũng đỡ. Vậy mà chú có biết họ bảo tôi thế nào không? Họ bảo tôi đem con Hạnh làm mồi câu chú đấy. Nghĩ mà uất nhưng không dám nói với chú. Tôi mặc cho thiên hạ muốn nói thế nào thì nói. Miệng thế gian nó bạc bẽo khủng khiếp thế đấy. Tôi không ngờ lòng tốt của tôi lại có hại cho chú thì thôi, chú đừng đến đây nữa. Chú để cho con Hạnh nó về. Vạn không ngờ sự tình lại diễn biến xấu đến thế này. - Chị hay nghĩ vớ vẩn - Vạn nói - Tôi nhất định không để cho bé Hạnh xa tôi. Không vì những chuyện vớ vẩn mà chú cháu tôi phải xa nhau. Vạn đứng dậy, bước ra cửa. - Chú Vạn ơi - Thằng Hà gọi - Chú xem cho cháu cái khẩu hiệu này viết như vầy đã đúng chưa? Thằng Hà giơ chiếc khẩu hiệu lên đọc. "Đả đảo bọn cường hào ác bá". - Còn thiếu - Vạn nói - Hai tiếng "đầu sỏ". Cháu phải viết là: "Đả đảo bọn địa chủ cường hào đầu sỏ ác bá". Chương 6 Cậu trưởng nam con dòng họ Nguyễn đinh ninh rằng thế giới đang nổi loạn. Nó vừa mới thấy mọi người hân hoan chào đón hoà bình xong bây giờ lại thế này. Từ đường họ Nguyễn đã trở thành nhà tù cùm nhốt địa chủ và bọn phản động. Điều mà thằng Nghĩa ngỡ ngàng hơn cả là ông Xung lại là phản động, chú Xèng, chú Xình là Việt gian âm mưu phá hoại cống Linh. Thằng Nghĩa xét nét nhìn hai dân quân ở làng Hạ được điều về đây canh gác. Nhìn sắc mặt hằm hằm của hai dân quân cầm súng đứng ở cửa từ đường, Nghĩa đoán chắc tình hình nghiêm trọng lắm. Nghiêm trọng hơn cả ngày bộ đội về đánh bốt Linh. Đêm đánh bốt Linh thằng Nghĩa cũng thức suốt đêm. Chập tối bộ đội súng ống rậm rịch kéo về tập kết chật ba gian từ đường. Nghĩa thấy mẹ nó, mẹ bé Hạnh, ông Xung và cả thím Xeng tất bật nấu cơm cho bộ đội. Những nắm cơm bằng quả bưởi để đầy ra nia cho nguội. Mẹ nó gói mỗi nắm cơm kèm theo một ít muối vừng và bốn con tôm rảo kho, chia cho mọi người. Trong đội du kích đi đánh bốt Linh đêm ấy có cả chú Xeng chú Xèng, chú Xình nhà ông Xung. Đến chín giờ tối đoàn quân lặng lẽ kéo đi. Từ đường họ Nguyễn lại vắng hoe. Mẹ Nghĩa, mẹ cái Hạnh và mấy bà hàng xóm ngồi thì thầm chờ đợi giờ nổ súng. Tới nửa đêm, tiếng súng rộ lên. Nghĩa leo hẳn lên nóc từ đường nhìn về phía bốt Linh lửa cháy sáng cả góc trời. Chừng tiếng sau du kích khênh thương binh về để kín ba gian từ đường. Những cánh cửa lim hạ hết xuống làm bàn mổ, làm giường cho thương binh. Nghĩa còn cầm đèn soi cho y tá băng bó vết thương cho bộ đội. Ba gian từ đường màn trắng giăng kín. Lần đầu tiên Nghĩa nhìn thấy máu người. Sao trong người ta lại lắm máu thế?.... - Nghĩa! Vào đây mẹ bảo - Tiếng mẹ gọi giật - Nghĩa vào nhà thấy bố mẹ đang ngồi cùng với chủ tịch Đột. - Ngồi xuống đây mẹ bảo, con phải nói thật, không được giấu điều gì. Từ trước đến giờ ông Xung, chú Xeng, chú Xèng, chú Xình cho con những gì? Nhìn nét mặt nghiêm khắc của bố mẹ và chủ tịch Đột, Nghĩa biết không thể không nói. Nghĩa cố nhớ lại mọi chuyện. - Ông Xung cho con một đồng mua bi, chú Xình cho con bốn bắp ngô, con cho ba anh em nhà cái Hạnh mỗi đứa một bắp, còn con một bắp. - Đấy! Lời khai của thằng Nghĩa đúng như lời tố giác của bà con - Chủ tịch Đột sáng mắt nhìn bố mẹ Nghĩa. - Nghĩa này - Bố nói - Chú Xình còn đưa cho con một cái thuổng nữa? - Vâng ạ. - Đấy mà! - Chủ tịch Đột vỗ "đét" một cái vào vai bố. - Chú ấy bảo con mang thuổng xuống đám ruộng ngô nhà chú ấy đào hộ mấy lỗ chuột - Nghĩa nói và nhìn chủ tịch Đột - Hôm ấy con bắt được bao nhiêu là chuột to và cả ổ chuột con tý. - Chính mày đã vẽ cây thánh giá trên đường? Bố nói và nhìn Nghĩa lo lắng. - Vâng ạ. - Thôi thế là đủ rồi - Chủ tịch Đột nói - Chúng đã lợi dụng trẻ con rất tinh vi. Còn cái việc mày đã vẽ cái đường liên lạc từ cây thánh giá ấy đến nhà ông Xung thì nhiều người nhìn thấy - Chủ tịch Đột nói rồi đứng dậy bước ra cửa. Bố cũng lập cập đi theo chủ tịch Đột. - Ối! Ối! Con ơi, sao con làm những chuyện dại dột thế hử?- Mẹ than vãn nhìn Nghĩa, mắt mẹ đỏ ngầu - Mày không biết cái vạch mày kẻ từ cây thánh giá về nhà ông Xung người ta đã phát hiện ra đó là đường dây liên lạc của bọn Quốc dân đảng từ nhà thờ tới nhà ông Xung. Chú Xèng và chú Xình đã lợi dụng sự ngây ngô của mày, cho mày mấy cái bắp ngô mà mày cũng đi làm những việc tầy đình. Mày đã đi vẽ đường cho bọn phản động. - Mẹ nói gì lạ, con vẽ đường nào đâu. Con chỉ mượn mỗi cái thuổng của chú Xình đi đào chuột... - À đúng rồi, hôm ấy con có kéo rê cái thuổng từ đoạn đường con vẽ cây thánh giá về trả cho chú Xình. - Thôi mày câm mồm đi - Mẹ quát - Từ nay tao cấm mày làm bậy, có ngày vào tù đấy con ạ. Nghĩa rất khổ tâm làm bố mẹ phải buồn phiền vì mình. Mọi sự cứ như trên trời rơi xuống, lẽ nào cậu lại vô tình vẽ đường cho bọn phản động. Chung quy cũng chỉ tại cậu đại lãn kéo rê cái thuổng trên đường làng. Đến tối nghĩa ra sau nhà đi đái. Nghĩa còn đang đái tè tè thì có bóng người từ khóm chuối nhẩy bổ đến tóm lấy tay Nghĩa làm nó tý ngất xỉu, nước đái vãi ra ướt cả quần. Qua giọng nói, Nghĩa nhận ra tiếng thím Xeng, con dâu ông Xung: - Thím đã giấu mấy nắm cơm ở chân đống rơm - Giọng thím Xeng run run - Cháu tìm cách nào mang vào từ đường, ông và chú Xèng chú Xình chết đói mất. Nghĩa còn đang bủn rủn chân tay chưa kịp mở mồm thì thím Xeng đã vội lẩn vào vườn chuối như thể có ai đó đang rình bắt thím. Nghĩa còn đang hoang mang về câu chuyện ban sáng và ánh mắt buồn rầu lo lắng của bố mẹ, Nghĩa không muốn dính dáng đến chuyện của người lớn. Nhưng dù sao cũng không thể để ông Xung và chú Xèng chú Xình chết đói. Nghĩa mò mẫm quanh đống rơm thấy túi cơm thím Xeng đã vùi vào đấy từ bao giờ. Mẹ giục Nghĩa đi học, Nghĩa bảo: "Con đau bụng". Hồi này từ người già đến trẻ con tối đến phải đóng cửa đi tập trung để ôn nghèo kể khổ đấu tố địa chủ, phát giác những hoạt động của bọn Quốc dân Đảng, Nghĩa thấy nhiệm vụ thím Xeng nhờ mang cơm vào từ đường cho ông Xung và các chú thật khó khăn. Hai dân quân vẫn liên tục đứng canh gác ở cửa từ đường. Bất chợt nghĩ ngay ra cái cửa tò vò phía sau hậu cung bị vỡ kính, Nghĩa có thể chui lọt. Nhân lúc hai dân quân bật lửa hút thuốc lào, Nghĩa đeo túi cơm lên cổ lao ra phía đầu hồi từ đường nhanh như một chú sóc. Ì ạch mãi Nghĩa mới tha được chiếc ghế hái chè ra sau hậu cung. Nghĩa leo lên ghế nhanh như chú khỉ, luồn qua lỗ tò vò. Trong hậu cung lâu nay không hương khói, lạnh tanh. Nghĩa rón rén bò tới nơi giam giữ ông Xung và các chú. Trước mặt Nghĩa lúc này là những thây ma ngồi rũ rượi dưới các trụ cột, chân bị cùm chặt. Nghĩa thấy buồn nôn vì mùi phân, mùi nước giải sực lên mũi, Nghĩa nhận ra ông Xung, chú Xèng, chú Xình và cả chú Ninh với mấy người trên làng Hồi, qua ngọn đèn dầu đỏ quạch ngoài cửa. Nghĩa vội vã bẻ cơm chia hết cho mọi người rồi chuồn thẳng. Vừa kéo được chiếc ghế hái chè ra giữa vườn thì nghe tiếng ông đội trưởng đội cải cách và tiếng cô Tý Hin, em gái chủ tịch Đột, Nghĩa hoảng sợ nghĩ là chuyện của mình mang cơm đã bị lộ. Dưới ánh trăng Nghĩa nhận ra ông đội trưởng và cô Tý Hin đi vòng ra phía hậu cung. Nghĩa vội nằm sụp xuống bụi dong riềng nín thở, dán mắt nhìn theo, hai người đi tới gốc mít bỗng ôm choàng lấy nhau đổ kềnh xuống đất giẫy giụa. Thế mà tối nào ông đội trưởng đội cải cách cũng bảo với dân chúng là đi tuần tra canh gác. o O o Tùng - tùng tùng - Tiếng trống dậy lên khắp các nẻo đường làng. Từ bà cụ già lọm khọm chống gậy, đến các chị con thơ tay bồng tay bế dắt díu nhau cơm đùm cơm gói đổ dồn về sân đình Đông. Thanh thiếu niên giương cờ, biểu ngữ khẩu hiệu đi trong dòng người luôn miệng hô vang: - Đả đảo bọn địa chủ cường hào gian ác đầu sỏ! - Đả đảo - đả đảo - đả đảo! - Đả đảo hai tên Việt gian phản động Xèng, Xình âm mưu phá hoại cống Linh! - Đả đảo - đả đảo - đả đảo! Những cánh tay giơ lên đều răm rắp theo những tiếng hô phẫn nộ. Cái Hạnh nhớn nhác tìm cậu trưởng nam con dòng họ Nguyễn. Nhìn thấy mẹ nó và anh Hà, anh Hiệp, Hạnh long tong chạy lại gửi mẹ hai nắm cơm chú Vạn vừa đưa cho nó giữ. Tới sân đình nó đã thấy người ngồi chen đặc sân, có người đứng lên các bờ tường, có kẻ còn ngồi chồm hỗm trên nóc đình Đông. Hạnh chen dần lên sát kỳ đài. Kỳ đài cao ngất đỏ rực khẩu hiệu và biểu ngữ. Hạnh phải đứng lên lưng con chó đá mới nhìn thấy Nghĩa đang ngồi với bố mẹ ở hàng trên cùng dành riêng cho những người lên đấu tố. Khoảng giữa kỳ đài và dân chúng có một khoảng trống người ta đào một cái hố tròn như hố tăng - xê sâu đến ngực địa chủ Hào. Địa chủ Hào đứng dưới hố, tóc bạc phơ, mặt già khọm cúi gầm xuống đất. Hạnh liều chen lách tới ngồi vào chỗ Nghĩa. Nó nhìn thấy chú Vạn xách súng đi dẹp trật tự. Góc trái kỳ đài có mấy người bị trói chặt hai tay đứng chờ đến lượt mình phải nhẩy xuống hố để toà xử tội. Trong số người bị trói có cả ông Xung, chú Xèng, chú Xình. Như vậy là nhà ông Xung có mỗi vợ chồng chú Xeng và cô Thảo là không làm gián điệp. Mải để ý những người bị trói, lúc này cái Hạnh mới nhìn thấy những người ngồi oai nghiêm trên kỳ đài cao ngất còn có cả cô Tý Hin, em gái chủ tịch Đột. Ôi, sao lúc này cô Hin trông đẹp thế, đôi má cô cứ đỏ hồng hồng. - Cô Hin trông oách nhỉ - Hạnh thốt lên. - Oách đ....gì - Cậu trưởng nam buột miệng. - Sao anh nói bậy thế? - Hạnh sững sờ nhìn Nghĩa. - Tao bắt quả tang cô ấy ngủ lang với tay đội trưởng cải cách sau từ đường. - Chết! Anh nói thế mà không sợ cô ấy bắt à? - Mày đi mà mách với cô ấy. Cái Hạnh im thít. Nó liếc trộm Nghĩa và thấy gương mặt Nghĩa buồn xỉu vẻ cáu bẳn. Đầu óc Hạnh thấy lung bung chất chứa bao điều kỳ lạ. Mọi người ngồi lặng dưới nắng với vẻ mặt căng thẳng, mặt đổ dồn lên kỳ đài. Phiên toà diễn ra mỗi lúc một sôi động. Hạnh giật bắn người khi nghe tiếng đập bàn chan chát lẫn tiếng hô, tiếng quát của những người ngồi trên kỳ đài. Qua những lời đấu tố và lời luận tội của toà, Hạnh chỉ hiểu đơn giản: Ông Xung mắc tội đi lấy lá chuối đêm trong vườn địa chủ Hào. Bác Hinh mắc tội thổi kèn lá chuối, chú Xèng chú Xình mắc tội đặt mìn phá Cống Linh. Chả biết chú Xèng và chú Xình có phá cống hay không nhưng cái tội chú ném mìn đánh cá thì nó và anh Nghĩa nhìn thấy tận mắt. Anh Nghĩa cấm nó không được hé răng nói với ai nên chuyện này chỉ nó và anh Nghĩa biết. Đến giờ nghỉ ăn trưa, mọi người tản ra tìm chỗ râm mát bỏ cơm nắm ra ăn. Hạnh đến chỗ mẹ lấy hai gói cơm nắm rồi vội đi tìm chú Vạn. Hạnh nhớn nhác tìm khắp sân đình mà vẫn không thấy bóng chú Vạn đâu. Chỗ nào Hạnh cũng thấy người túm tụm xì xào bàn tán gì đó. Người nhai cơm nắm cho con, người cho con bú, thỉnh thoảng lại có tiếng trẻ con khóc thét lên. Hạnh chạy vào trong đình thấy chú Vạn đang ngồi trước bàn cùng với chủ tịch Đột. - Sáng nay anh không đấu lão Xung là anh hèn - Chủ tịch Đột nói - Có lẽ anh bị mất tinh thần đấy. - Tôi xa quê hương từ bé biết gì đâu - Chú Vạn chống chế- Còn cái chuyện bắt được ông ấy ở vườn chuối thì tôi đã bắt ông ta lên xã rồi đấy thôi. - Tôi biết anh còn nể nang họ tộc - Chủ tịch Đột gay gắt - Chúng ta không xử được thằng bố của hai tên phản động Xèng, Xình là lỗi phần nào ở anh. Anh phải nghiêm khắc kiểm điểm việc này. Thôi được - Đột chợt hạ giọng - Tới hôm xử bắn anh phải thể hiện cho mọi người thấy mình là một tay súng dũng cảm đã từng chiến thắng Điện Biên Phủ. Tôi là bạn nối khố của anh tôi mới góp ý chân tình. Sự dè chừng của anh hôm nay tôi tin là đồng chí đội trưởng sẽ hoài nghi về lập trường giai cấp của anh có vấn đề đấy. - Tôi tình nguyện bắn địa chủ Hào - Vạn háo hức nói. - Không được! Thằng Hào phải để cho tay súng của thằng Thước - Đột cười nheo cặp mắt hấp háy ghé sát vào tai Vạn - Đây là dịp ta thử thách lòng trung thành của thằng Thước với Đảng, nó là thằng con nuôi cưng nhất của thằng Hào từ nhỏ anh hiểu không. Còn nhiệm vụ của anh phải bắn vào đầu hai thằng họ Nguyễn nhà anh. - Thôi được, tôi chấp nhận. Nguyễn Vạn đứng dậy bước loạng choạng đến chỗ cái Hạnh đang đứng nép vào cột đình. - Cháu đói rồi hả? Chú cháu mình bỏ cơm ra ăn ở đây cũng được. Hai chú cháu bỏ cơm nắm ngồi ăn. Cái Hạnh tròn mắt nhìn chú Vạn. - Chú định xung phong bắn chú Xèng chú Xình sao? - Đấy là nhiệm vụ mà cháu. Nhiệm vụ của người chiến sỹ cách mạng phải tiêu diệt tận gốc rễ bọn Quốc dân Đảng, bọn phản động, mang cơm no áo ấm cho toàn dân. - Chú Vạn ơi! - Hạnh ấp úng nhìn chú Vạn. Có phải chú và mẹ cháu giận nhau? - Ai bảo cháu thế? - Cháu biết! - Tại vì lúc nẫy cháu gặp mẹ cháu, mẹ cháu chả hỏi gì chú. Mọi lần cứ gặp cháu là mẹ cháu hỏi thăm chú rối cả lên.. o O o Vạn lau súng. Trong đời Vạn đã không biết bao nhiêu lần lau súng. Nước thép khẩu súng Vạn giữ vẫn đen bóng. Vạn có cảm giác là lạ. Cái khó là mũi súng của Vạn lần này lại nhằm vào đầu hai thằng con trai ông Xung, mới hôm nào Vạn còn ngồi cùng mâm trong ngôi từ đường họ Nguyễn, cùng véo một đĩa xôi gấc đỏ au. Nguyễn Vạn treo súng vào cột nhà rồi lững thững ra cửa. Con mụ Hơn, vợ thằng Công cắp thúng từ trong bếp lặng lẽ lướt qua mặt Vạn, có trời biết nó đang nghĩ gì? Chồng cắn lưỡi chết, bố chồng sắp bị xử bắn. Chắc là cô ả cắp thúng đi chạy ăn, sướng lắm bây giờ mới thấy cái nỗi khổ của ông bà nông dân. Con dâu địa chủ có khác cứ mơn mởn. Thằng Công rõ khéo chọn vợ, mắt đen lay láy thắt đáy lưng ong, da đỏ hồng hồng. Thời thế không thay đổi, thằng Công không cắn lưỡi tự tử cứ gọi là nó còn đẻ ra ối địa chủ con. Có tiếng trẻ la hét ngoài vườn. Vạn ngó qua bờ tường giậu ngỡ ngàng nhìn bọn trẻ. Chúng thật tinh quái bày đặt trò chơi y như toà án huyện mở phiên toà xét xử thằng cu Tốn con mụ Hơn. Chúng bê gạch chồng lên làm khán đài. Thằng Tốn bị trói hai tay ngồi bệt xuống đất, chúng lấy gạch quây xung quanh thành vành móng ngựa. Ngồi trên "khán đài" có thằng Tý con bà Dĩ ngọng, thằng Tường con nhà Nhương điếc, con Hương con nhà Thạnh, nghèo rớt mồng tơi. Khán giả tham dự là mấy đứa bé lít nhít còn để truồng mũi thò lò miệng đầy rớt dãi ngồi trố mắt nhìn thằng Tốn bị xử bắn. Hai thằng choai choai con nhà Đan, nhà Hồng lấy quả xoan làm đạn giương súng cao su thi nhau nhằm vào đầu thằng Tốn bắn. Thằng cu Tốn khóc thét lên. Nguyễn Vạn chạy ra quát. Phiên toà của tụi trẻ tạm dừng. Vạn quan sát khắp vườn thấy tan hoang. Những trái đu đủ xanh bị chọc lỗ chỗ. Chúng vặt trụi những trái mít non vứt tướp xuống gốc, mấy khóm chanh bị đào bật tung rễ. - Ai cho chúng mày phá phách thế này hả? - Vạn quát và nhìn hằm hằm bọn trẻ. Chúng đưa mắt nhìn nhau lặng thinh. Mãi lúc lâu thằng Tý mới nói: - Dạ! Đây là chúng cháu muốn đào tận gốc trốc tận rễ bọn địa chủ đấy ạ. - Mảnh vườn này không phải của địa chủ nữa hiểu chưa! Tao cấm chúng mày từ nay không được phá phách ở đây. Tối nay cái Hạnh đòi về ngủ với mẹ nó một đêm. Nguyễn Vạn thấy trống vắng lạ. Một mình nấu niêu cơm ăn xong trời đã tối, Vạn thắp đèn ngồi uống chưa xong bát nước đã thấy vợ thằng Công nen nén vào nói vẻ hốt hoảng. Từ ngày Vạn về đây chưa một lần mụ ta nói với Vạn nửa lời. Mụ nhào đến quỳ xuống, hai tay chới với nắm lấy tay Vạn, mắt rực lên: - Con lạy ông! Con cắn rơm cắn cỏ con lạy ông bà nông dân. Ông đi lâu ngày nên không biết rõ con. Con về làm dâu nhà này nhưng không ác với ai, không bóc lột ai. Con còn nén giúp đỡ nhiều người nghèo khổ ở thôn này. Gia đình đẻ con ở làng Hồi cũng nghèo lắm. Cũng vì ông trời sinh ra con có cái sắc hơn người một tý làm anh Công anh ấy mê con. Âu cũng là cái số con nó khổ thế này đây. Bây giờ đời con chỉ còn mỗi thằng con trai, thằng cu Tốn đấy. Chồng con đã chết rồi. Dù nó là con cháu địa chủ nhưng con hứa với ông bà nông dân cố gắng nuôi dạy nó thành người nghèo khổ. Vâng! Con cố nuôi dạy nó thành người nghèo khổ hu...hu...Con chắp tay lạy ông trăm lần ngàn lần đừng ghét bỏ nó, đừng để các con của ông bà nông dân đánh đập nó. Mấy ngày hôm nay thằng cu Tốn nhà con bị đánh sưng cả mặt mũi. Con nhìn thấy các ông con của ông bà nông dân đánh nó, xử tội nó mà con không dám hé răng nói nửa lời. Con sợ ông bà nông dân lại bảo con chống đối lại giai cấp nghèo khổ. Con đau khổ mà không dám nói cùng ai. Con liều đến cửa ông, ông ở gần bảo giúp hộ con. Những lời cầu khẩn van xin của mụ Hơn làm Vạn bối rối. Việc để tụi trẻ không được đánh đập thằng Tốn thì Vạn đã làm được. Những trước mắt mụ Hơn, Vạn không thể hứa giúp đỡ con nó. Vạn ngồi ngây không giám nhìn vào mắt mụ Hơn. Mụ không thể hiểu được ý nghĩ của Vạn. Không thấy Vạn nói gì, mụ Hơn càng rối trí. - Ông, nói hứa giúp con đi. Con lạy ông - Mụ Hơn cuống cuồng, nước mắt dàn dụa - Con đã nói với ông thật long, bây giờ con không còn gì...chỉ còn mỗi thằng cu Tốn và... cái thân con đây. Ôi cái thân con...Cái thân con đây con cũng chả tiếc. Hay là...Hay là... Mụ Hơn ấp úng. Trong ánh mắt tuyệt vọng của mụ Hơn bỗng vụt lên một cái nhìn rực lửa, điên loạn - Vạn hoảng hốt khi những ngón tay mụ Hơn bấu chặt vào cánh tay Vạn. - Hay là cái thân con đây, ông muốn làm gì thì làm, hu, hu.. Tấm thân mềm rũ của mụ Hơn đổ sụp vào ngực Vạn - Vạn lấy hết sức lực đẩy mụ Hơn ra và đứng vụt dậy. - Nhà chị ra đi! Vạn rít lên khe khẽ - Chị ra đi. Tôi hứa!...Tôi hứa. - Ông hứa cứu con - Chị ta hoảng hốt - Ôi con đội ơn ông. Con lạy ông - Mụ Hơn lại cúi rạp xuống chắp tay vái lia lại mấy cái rồi vội vã đứng dậy chạy vụt ra cửa. o O o Người ta dong kẻ phạm tội đi xử bắn. Cậu trưởng nam con và cái Hạnh phấp phỏng chạy theo sau. Ra tới cầu đá hai đứa trẻ lại chứng kiến cảnh náo động của làng Đông. Người ùn ùn từ khắp mọi nơi đổ dồn về cánh mả Rốt. - Họ bắn vào đầu hả anh Nghĩa? - Vào đầu chứ còn vào đâu. - Thế họ có làm đám ma không? Cái Hạnh nói câu này thì thằng Nghĩa chịu. Không biết họ có làm đám ma không? Nghĩa ngầm phục đầu óc bé con của cái Hạnh hay nghĩ ra những điều bất ngờ, chắc hôm nay chú Vạn chỉ huy đội dân quân gồm những tay súng cừ khôi ở làng Đông. Hai đứa theo chú Vạn ra tới cánh mả Rốt, dân chúng đã ngồi hết vào vị trí quy định riêng cho từng làng xã. Ranh giới giữa các địa phương là những đường dây thừng căng thành từng ô thẳng tắp có biển báo vị trí từng đơn vị. Cái Hạnh bám chặt tay thằng Nghĩa khi người ta dong từng tên tội phạm trói tội phạm vào những chiếc cột chôn dựng đứng thành một hàng ngang. - Đả đảo bọn địa chủ cường hào gian ác! - Đả đảo! Đả đảo. - Đả đảo bọn Việt gian Quốc Dân Đảng! - Đả đảo! Đả đảo! Những tiếng hô vang dậy và những cánh tay đồng loạt giơ lên răm rắp như hôm ở sân đình Đông. - Em sợ lắm. - Sợ cái gì. Nghĩa trấn an Hạnh - Mày không trông chú Xèng, chú Xình bị trói vào cột kia mà chú ấy cũng không sợ. Đúng là đồ con gái nhát gan. Cái Hạnh đưa mắt tìm chú Vạn. Người ta còn làm những thủ tục gì đó mà cái Hạnh không hiểu. Nó nhận ra chú Vạn đã nằm sẵn bên bệ bắn. Không gian chợt lắng đi. Hình như mọi người đều nín thở chờ đợi phút giây quan trọng nhất. - Bịt mắt - Một mệnh lệnh từ đâu đó phát ra - Hạnh không hiểu có phải tiếng chú Xình bị trói chặt mà miệng vẫn hô rõ to. - Đảng lao động Việt Nam muôn năm! - Hồ Chủ tịch muôn năm! Mọi người thấy sữ sờ về tiếng hô "Hồ chủ tịch muôn năm" lại phát ra từ miệng tên tội phạm. Một loạt tiếng nổ dậy lên. Cái Hạnh thấy choáng váng tai ù đặc, mắt hoa lên. Nó hoảng sợ ôm chặt lấy thằng Nghĩa không dám ngẩng lên nhìn những người bị bắn. Cuộc đấu trường kết thúc. Hạnh chen lấn bám theo thằng Nghĩa đi về lối bờ sông. - Cháy! Làng Đông cháy! Tiếng ai đó hét lên thất thanh. Dòng người đi trên bờ sông chợt nháo nhác chen lấn nhau chạy uỳnh uỵch. Chân tay Hạnh bủn rủn, mắt nhìn về làng Đông. Một cột khói bốc lên sau rặng tre, loáng cái đã bùng lên thành ngọn lửa đỏ rực, Nghĩa kéo cái Hạnh chạy về tới cầu đá nghe tiếng la hét: - Ớ làng nước ơi!....Cháy! Cháy từ đường họ Nguyễn. Thằng Nghĩa buông tay cái Hạnh vụt đi trước. Tiếng kêu gào lẫn tiếng nổ lụp bụp, đôm đốp như pháo. Bụi than cuộn lên bay khắp trời làng Đông. Chân tay cái Hạnh run bần bật nhớn nhác tìm thằng Nghĩa trong đám đông nhộn nhạo. Người thùng, người xoong chảo múc nước từ dưới ao chuyển lên dội vào những đám lửa còn cháy lem lém trên các cây cột cái, trên các vì kèo. Hai gian nhà của nhà Nghĩa phải dỡ tung mái tranh xuống để tranh lửa cháy tạt sang. Dập tắt lửa xong, người nằm người ngổi ngả ngốn trên sân, ngoài vườn, ngoài ngõ, bờ ao, giương mắt mệt mỏi nhìn ba gian từ đường họ Nguyễn trụi lủi đen thui cả mười sáu cái cột và bốn vì kéo nham nhở còn ngún khói đứng trơ trơ giữa trời. Cũng còn may cho họ Nguyễn còn lại được gian hậu cung. Các cụ ngày xưa mà không cuốn bằng gạch thì hôm nay cụ tổ cũng bị thiêu cháy. - Mẹ thằng nào đốt từ đường họ? - Làng Đông đi đấu trường hết thì còn ai vào đây nữa, ngoài mấy thằng Quốc dân đảng bên nhà thờ Thượng. - Đem hai thằng dân quân canh gách mấy thằng phản động ra mà khảo. - Họ gác tội phạm chứ có gác từ đường cho họ nhà các ông đâu. - Tay Dĩ hôm nay không đi đấu trường. Tôi chạy về thấy gánh phân trâu của hắn quăng ở ngay đầu ngõ kia kìa. - Gọi thằng Dĩ lại đây xem nào. Chú Dĩ từ đâu chạy đến đứng trước đám đông đang tụ vạ ở giữa sân. - Tôi không đốt từ đường - Chú thanh minh - Tôi đang gánh phân trâu tới ngang đây thì thấy có lửa cháy ở góc kia kìa - Chú Dĩ chỉ tay vào góc trái từ đường - Thế là tôi vất mẹ nó đấy chạy vào thấy hai tay dân quân đang ngủ gật ngủ gà ở cửa. Tôi hét "cháy" thế là hai tay dân quân làng Hạ hoảng hốt chạy vào đưa được ông Xung, chú Hinh và mấy tội phạm nữa ra ngoài chứ không thì nay cũng chết cháy hết. Cái Hạnh tìm thấy thằng Nghĩa nằm vật ra bên khóm chuối ngoài vườn mặt đen nhềm bụi than. Cái Hạnh ngồi xuống bên thằng Nghĩa và bỗng dưng nó bật khóc hu hu. Vừa khóc nó vừa nhìn những cây chuối héo quắt lá, những tàu cau vàng khè vì sức nóng của đám cháy bốc lên. - Anh Nghĩa ơi tối nay anh đến ngủ nhà em. Nhà anh thế kia thì tối nay anh ngủ ở đâu được. o O o Thằng Nghĩa và cái Hạnh mải mê chặt những cây chuối bị chết cháy ghép thành một cái mảng để chở cỏ từ bên kia sông. Hồi này tuy vẫn ở với chú Vạn nhưng thỉnh thoảng nó vẫn đi cắt rạ giúp mẹ. Bố mẹ Nghĩa đang chặt khóm tre bị cháy để ngâm xuống ao cho khỏi mọt. Ngoài đường bỗng rộ lên những tiếng kêu la và tiếng chân chạy rình rịch. - Đánh bỏ mẹ chúng nó đi. Quân độc ác, điêu ngoa. Bà Hinh, chị Ngọ, cô Tý Hin và cả chủ tịch Đột quần áo bị xé tả tới hoảng hốt chạy vụt tới, nhảy lên nền từ đường cháy rồi chui tọt vào trong hậu cung đóng sập cửa lại. Một đoàn quân với nét mặt hằm hằm mang gậy, đòn gánh bước tới trước mặt bố mẹ Nghĩa giọng phẫn nộ: - Chúng mày giấu cái quân khốn kiếp ở đâu hả? - Bố mẹ Nghĩa đứng ngây ra không nói được câu nào. - Nó ở trong hậu cung đấy - Chú Hinh nói. Đoàn người xô vào đập cửa hậu cung rầm rầm. - Mở cửa ngay! - Giết chết chúng nó đi! - Cắt lưỡi, nhét cứt vào mồm chúng nó! - Khoan! Tất cả hãy khoan đã - Chú Vạn tập tễnh xách súng chạy vào đứng giữa sân quát. Mọi người đứng lặng nhìn chú Vạn. - Đây! Súng đây - Chú Vạn ném khẩu súng xuống đống rạ giữa sân - Các người muốn trả thù cho hả giận thì hãy bắn vào Nguyễn Vạn đây này - Nguyễn Vạn giật cúc áo phanh bộ ngực đầy sẹo loang lổ, nhìn mọi người. Cái Hạnh run rẩy lao vào ôm chầm lấy chú Vạn. Chú Vạn cứ đứng trơ ra. Không ai ngờ ông Xung lại là người đầu tiên ném chiếc đòn gánh trên tay xuống sân rồi nhẩy bổ lên nền từ đường. Ông dang hai tay ôm ghì lấy cột từ đường bị cháy trụi. Mặt ông Xung trừng trừng nhìn mãi lên bầu trời xanh cao lồng lộng. Ông thét lên một tiếng kêu "trời" rồi bỗng cười khùng khục như điên dại. Trong khoé mắt của ông vẩn đỏ lên những tia máu. Chương 7 Những cột kèo cháy trên nền từ đường họ Nguyễn đứng phơi sương nắng đã bảy năm nay. Cậu trưởng nam con dòng họ Nguyễn đã là một chàng trai khoẻ mạnh cường tráng. Trong cặp mắt sáng của cậu luôn ánh lên nỗi khát vọng sâu kín mà trên đời này có lẽ chỉ có mỗi mình Hạnh hiểu. Bao dữ kiện của quãng đời thơ ấu đã ngấm vào máu thịt Hạnh. Mỗi lần cậu nhìn lên nền từ đường cháy, dấu tích của dòng họ Nguyễn suy sụp, lòng cậu lại nhói đau. Cậu ngấm ngầm nuôi hy vọng sẽ tạo dựng lại trên nền từ đường cháy một ngôi nhà mới bằng sức lực của chính cậu. Nghĩa thổ lộ ý định của mình cho bố. Mắt ông Khiên sáng lên vỗ bốp vào vai nghĩa: - Mày khá lắm! Xứng đáng là vị trưởng nam tương lai của dòng họ Nguyễn, bố mẹ cũng đã lo tính từ lâu nhưng khổ nỗi vừa rồi lo được đám cưới cho chị Cả mày là nhẵn túi. Nghĩa biết bố mẹ hay có tinh thương người nên đã gả chị cả cho anh Đông. Bố mẹ Đông mất sớm nên anh Đông ở với vợ chồng người chị gái nghèo kiết xác. Bố mẹ Nghĩa phải bỏ tiền ra tổ chức đám cưới cho cả họ ăn uống linh đình. "Dù có phải ăn cháo nhưng việc đạo - đời vẫn phải lo cho đầu cuối. Mình là trưởng tộc phải làm gương sang cho cả họ". Ngôi từ đường cháy bảy năm nay vẫn chưa tìm ra nguyên nhân thủ phạm. Khi thấy bố con Nghĩa chuẩn bị rục rịch làm nhà trên nền từ đường, có người độc miệng bảo: "Có khi ngày xưa ông Khiên âm mưu đốt từ đường họ để bây giờ dựng nhà riêng cho cậu con trai quý tử". Trước khi làm nhà trên nền từ đường, hai bố con Nghĩa phải đến lần lượt từng nhà trong họ để xin phép. Tất nhiên không ai nỡ phản đối vì để mãi cái khung nhà cháy cứ trơ trơ ra đấy, nó giống như cái gai đâm nhói vào đầu mỗi khi nghĩ đến tổ tiên. Ngôi nhà bố con Nghĩa dựng xong trên nền từ đường họ trông khá khang trang. Bố Nghĩa nắn nót khắc lên hai trụ tường cửa đôi câu đối bằng chữ nho: "Tiễu trừ loạn tặc thiêu đường tổ - Vạn sự bất công oán hận trường". Bố Nghĩa giải thích: phải tiêu diệt kẻ phản loạn đốt từ đường họ. Mối căm thù phải nhớ đời. Ngôi nhà mới, bố dành hẳn một gian làm buồng. Bố bảo:"Buồng của thằng Nghĩa". Bố đặt mọi niềm tin vào cậu con trai, sau này sẽ khôi phục lại dòng họ Nguyễn đã suy suy sụp. Nghĩa trưởng thành được như ngày nay là chịu sự răn dạy rất nghiêm ngặt của của bố. Bố Nghĩa học chữ nho từ ông đồ Thảo đỗ tú tài từ lâu mà đến bây giờ bố vẫn không quên ơn ông thầy của mình. Nhà vẫn đói ăn, nhưng mồng một tết năm nào bố cũng bắt Nghĩa đi cùng để đội lễ bánh chưng và rượu đến biếu ông đồ Thảo. Mỗi lần đi tết ông đồ, bố bảo Nghĩa: "Tiên học lễ, hậu học văn - Con người ta muốn có chữ trước hết phải học đạo". Đối với Nghĩa, bố vừa thương yêu chiều chuộng lại vừa nghiêm khắc đến nghiệt ngã. Bố mua đàn, nhị, sáo về cho Nghĩa tập. Thời gian đầu Nghĩa bị tra tấn bởi tối nào bố cũng mời ông Tang thầy cúng dạy Nghĩa tập đàn chanh. Tối nào ông Tang không sang bố dạy Nghĩa chơi đàn bầu, dần cũng thấy ham, đi chăn trâu Nghĩa cũng giắt cây sáo vào cạp quần. Ra tới bờ sông Nghĩa ngồi vắt vẻo trên lưng trâu thổi sáo và thấy cuộc đời cũng vi vu lắm. Ngày ấy bé Hạnh cứ quấn lấy Nghĩa có lẽ cũng vì Hạnh mê tiếng đàn sáo của Nghĩa. Cô bé mà mới ngày nào còn nằm lọt thỏm trong ổ lá chuối khô với Nghĩa bây giờ đã rực lên như bông hoa cúc trước cửa từ đường. Mái tóc Hạnh gióng tóc mẹ, dài và đen óng. Khuôn ngực đầy lên phập phồng, mỗi khi nhìn Nghĩa ánh mắt Hạnh lại rực cháy lên ngọn lửa thiêu nóng trái tim cậu trưởng nam con dòng họ Nguyễn. Từ ngày Hạnh không ở với chú Vạn nữa, Nghĩa ít được gần hạnh. Mỗi ngày nghĩa không thể không tìm cách để được nhìn thấy Hạnh. Nhiều lúc nghĩa lại cứ ngỡ Hạnh là cô Ngà từ trong câu truyện "mắt tiên" mà ông nội đã kể. Đúng là Hạnh có nhiều nét khêu gợi của tiên nữ. Không biết rồi đời Hạnh có gặp điều gì oan ức như cô ngày xưa? T ừ ngày hai dòng họ có mối thù hận, chưa cặp trai gái nào yêu nhau được chọn vẹn. Buổi tập văn nghệ ở nhà chú Vạn xong. Hạnh trộm véo vào sườn Nghĩa có ý bảo anh ở lại. Nghĩa vờ ra bờ ao rửa chân rồi quay vào nhà. Hạnh ôm ghì lấy nghĩa, hai đứa cấu véo nhau trên giường chú Vạn cười rinh rích. - Chả nhẽ chúng mình lại cứ phải vụng chộm mãi thế này mãi sao? Hạnh nói giọng buồn buồn và trong mắt lại có ngọn lửa đang cháy. - Hay là lát nữa chờ chú Vạn về chúng mình xẽ nói thật với chú? Chỉ có chú Vạn là người thông cảm và hiểu chúng mình nhất... Buổi tối làng Đông yên tĩnh. Con mèo đen nhà mụ Hơn nhảy từ mái nhà lao vào cửa. Nó giương mắt lạ lẫm nhìn Hạnh và Nghĩa. o O o Từ sự kiện từ đường họ bị cháy, chú Vạn phải để cho Hạnh về ở với Mẹ. Cả họ Nguyễn đều bất bình quan hệ "mờ ám" của chú Vạn với mẹ cái Hạnh. Người ta bảo các cụ Tổ nổi giận vì cả họ đã để cho Nguyễn Vạn vi phạm lời nguyền của cụ Tổ. Nguyễn Vạn không duy tâm, người chiến sỹ cách mạng không được tin vào thầnh thánh ma quỷ. Chẳng có thần thánh ma quỷ nào phạt được Vạn. Vạn không sợ thần thánh mà chỉ sợ làm sai lời Đảng dạy. Cả xã này không có Nguyễn Vạn thì đừng hòng có ai dám xung phong đứng lên phá nổi ngôi đình Đông để làm trụ sở uỷ ban xã. Đấy! Bây giờ ngôi nhà uỷ ban cứ sáng rực lên trên nền đình Đông cũng chẳng ai chết vì chuyện phá đình. Đến như ngôi miếu ở đầu làng linh thiêng có tiếng ai đi qua cũng không dám nói tục. Vậy mà hôm phá miếu, Vạn còn đến sớm đái cả lên bệ thờ mà cũng chẳng sao hết. Đã bảo là Vạn không tin vào thần thánh ma quỷ. Điều đáng sợ nhất với Vạn là để mất lòng tin với dân với Đảng. Từ một việc nhỏ Vạn cũng phải cân nhắc xem có phải đây là ý dân ý Đảng. Lâu nay Vạn xét lại lòng mình và thấy rằng Vạn đã yêu thương chị Nhân. Đấy là do những giây phút yếu hèn không kìm nén được. Lý trí không cho phép Vạn làm điều ấy. Điều ấy là lỗi lầm đáng tiếc không xứng đáng với người chiến sĩ cách mạng, không xứng đáng với lòng ngưỡng mộ của dân làng, họ mạc. Thời trai trẻ của Vạn đã qua. Vạn sống với niềm kiêu hãnh Vạn đã có. Mối nghi ngờ về sự quan hệ của Vạn và chị Nhân đã dịu đi giờ lại đến chuyện con Hạnh và thằng Nghĩa. Nỗi khổ là xưa nay ngôi nhà của Vạn ở lại là nơi hai đứa cứ quấn quýt với nhau. Thực lòng Vạn yêu thương cả hai đứa, nhưng không nghĩ rằng chúng lại có thể yêu nhau. Mấy năm trước Vạn đã kể cho hai đứa nghe về câu chuyện hận thù của hai dòng họ. Chúng cứ trố mắt nhìn nhau. Bây giờ Vạn gợi lại chuyện ấy chúng chỉ nháy nhau bịt miệng cười rinh rích ngay trước mũi Vạn. Sáng nay trước lúc đi họp xã. Vạn thấy con Hạnh đến mượn nhà để tập văn nghệ. Vạn đưa chìa khoá cho nó và dặn khi nào về tạt qua uỷ ban đưa cho chú. Bây giờ đã là chín giờ tối mà vẫn không thấy con Hạnh đến. Có lẽ chúng nó tập cả tối. Tan họp, Vạn thập thễnh bước về. Nhà mụ Hơn đã tắt đèn đi ngủ. Bước tới cửa Vạn chợt nghe tiếng con Hạnh và tiếng thằng Nghĩa cười nói trong nhà. Vạn đứng sững lại - Thì ra chúng nó tập văn nghệ là thế này đây. Hỏng! Con bé hồi này láu cá đến thế là cùng. Mọi tội vạ lại đổ lên đầu mình mất thôi. Vạn thấy hơi nóng mặt đẩy cửa bước vào. Lại một bất ngờ nữa: Con Hạnh đang nằm với thằng Nghĩa trên giường vội vàng choàng dậy. Cả hai đứa không hề ngượng mà lại còn tủm tỉm cười mừng rỡ nữa chứ. - Chúng mày làm trò gì thế hả? - Dạ! Chúng cháu chỉ đùa nhau một tý - Con Hạnh vừa cười vừa nói. - Từ nay tao cấm chúng mày không được đùa cái kiểu chết người như vậy. - Làm sao mà chết được người ạ? - Con Hạnh che miệng cười như thể trêu tức chú Vạn. - Không chết người nhưng cái trò trai gái như thế này rồi có ngày ễnh cái bụng ra. Chúng mày nên nhớ là mọi chuyện rồi lại đổ lên đầu tao. Cả làng này lại bảo tao là người dắt chúng mày vào con đường tội lỗi. - Nhưng mà chúng cháu có làm điều gì tội lỗi đâu ạ? - Hạnh! Đừng giấu chú Vạn làm gì nữa - Nghĩa chạy tới nắm lấy tay chú Vạn - Cháu và Hạnh yêu nhau chú ạ. Chúng cháu không thể sống thiếu nhau. Cháu...cháu thấy chỉ có chú...Vâng! Chỉ có mình chú là hiểu chúng cháu và chỉ có chú mới nói được với bố mẹ cháu và mẹ Hạnh. Chú Vạn đứng lặng nhìn hai đứa. Chú không ngờ sự thể lại dẫn tới mức độ trầm trọng. Tuổi trẻ chúng nó bây giờ nói tới chuyện yêu đương cứ như không. Hồi chú bằng tuổi chúng nó đã biết quái gì chuyện trai gái. Hai đứa mà thế này thì bằng giết chú. Cả cái làng này sẽ bảo chú không lấy được mẹ cái Hạnh bây giờ lại dẫn mối cái Hạnh cho thằng Nghĩa. Hạnh thấy chú Vạn im lặng liền nhào tới nắm lấy tay chú: - Chú là người duy nhất để chúng cháu trông cậy. Chú hãy giúp chúng cháu. - Cút đi! Cút xéo khỏi đây ngay - Chú Vạn rít lên, mặt hằm hằm nhìn hai đứa. Hạnh và Nghĩa ngỡ ngàng nhìn chú Vạn một lúc rồi dắt nhau bước ra cửa. Nguyễn Vạn chợt bừng tỉnh ra điều gì đó. Xưa nay chưa bao giờ Vạn đối xử tàn ác với chúng nó. Vạn lập cập bước ra cửa. - Hạnh - Chú gọi với - Cả thằng Nghĩa nữa vào đây chú bảo. Hai đứa lại thản nhiên vào đứng trước mặt chú Vạn. - Chú hơi nóng - Vạn nói - Chú có lỗi với hai cháu. Chú đã để hai cháu đi quá xa. Bây giờ chú nói thế này. Cái việc yêu đương của hai cháu trước sau gì cũng sẽ đổ vỡ mất thôi. Chú van các cháu hãy tĩnh trí lại. Các cháu không thấy đã có bao nhiêu chuyện rắc rối xảy ra. Điều này thì thằng Nghĩa phải hiểu cho rõ hơn. Cháu đang khôi phục lại dòng họ Nguyễn chả lẽ bây giờ cháu lại tự tay thiêu đốt nó một lần nữa sao. Hạnh ơi cháu không hiểu đâu - Vạn run run đưa tay nắm lấy bàn tay con Hạnh - Chú đây cũng có thời yêu mẹ cháu. Nếu như chú mà không vững vàng giữ mình thì bây giờ cũng đã mất mát hết cả. - Chú hèn lắm! - Hạnh nói - Chú là người không có tim. Lại một lần nữa Nguyễn Vạn ngớ ra đứng sững nhìn con Hạnh kéo tay thằng Nghĩa bước ra cửa, Nguyễn Vạn thấy ngực đầy lên tưng tức. Trời oi nồng, Vạn muốn ra ao tắm cái cho mát, rồi phải sang nhà thằng Nghĩa bảo với bố mẹ nó về cái sự kiện tầy trời vừa rồi. Ra tới cầu ao, Vạn sững lại. Dưới cầu ao lát gạch, vợ thằng Công đang bì bõm phơi tấm lưng trần trắng lốp dưới trăng. Nguyễn Vạn định quay ngoắt lại đã nghe tiếng mụ Hơn gọi. Giọng mụ cứ ngân lên ngọt xớt: - Bác Vạn ơi, Bác cũng đi tắm đấy à? Em xong rồi đây. Chà! mát quá đi mất - Mụ Hơn vừa nói vừa đứng dậy kéo tấm áo ướt che ngực tong tong chạy lên lướt qua mặt Vạn - Tý nữa bác tắm xong vào em bảo bác cái này. Nguyễn Vạn bước vội xuống cầu ao - Mụ Hơn định nói chuyện gì nữa? Lại dửng mỡ. Có khi mụ Hơn lại tưởng mình đứng rình trộm mụ tắm. Vạn bước về đến sân đã thấy cửa nhà mụ Hơn mở toang. Nguyễn Vạn định sang ngay nhà ông Khiên thì mụ Hơn đã ngấp ngó ngoài cửa gọi: - Bác Vạn ơi! Vào đây em bảo cái này đã. Mụ Hơn vừa thay chiếc áo phin trắng cắt kiểu mặc ngủ hở cả nách. Mụ đon đả rót nước mời Vạn. - Bác uống đi. Mang tiếng liền cửa liền hè mà chẳng mấy khi nói chuyện được với bác. - Tôi bận. - Em biết rồi, lâu nay bác cứ bận mải đâu đâu. Em vẫn thường nói với cháu nó về bác. Bác tốt quá. Thằng cháu nhà em không có bác giúp thì... - Chuyện xưa! Nhắc lại làm gì. - Ấy bác cứ làm như em là kẻ vô ơn - Mụ Hơn cười liếc mắt nhìn Vạn rồi cúi xuống vờ e thẹn mân mê chén nước. - Lâu nay em cứ nghĩ mãi, không hiểu sao bác không chịu lấy vợ. - Tôi già rồi, lại què quặt thế này ai người ta lấy. - Già! Hí hí...Bàc mà già! - Mụ Hơn che miệng cười. Vạn nghĩ là mụ Hơn cười mỉa mình cái chuyện nhìn trộm mụ ta tắm. - Cái nhà chị này hay nhỉ - Vạn gắt - Tôi lấy vợ hay không thì liên quan gì đến nhà chị. Chị cứ tự nhìn mình ấy. Sao chị không đi kiếm thằng nào để mà hú hý cho sướng. - Bác Vạn này! Em cũng định nói với bác cái chuyện ấy đấy - Mụ Hơn hạ giọng - Hồi nọ em cứ ngỡ bác với mẹ cái Hạnh, hoá ra không phải. Em thấy bác làm sao ấy. Em hỏi thật bác điều này... Bác thấy em thế nào? Giá mà bác ưng thuận em...Chúng ta sẽ ở chung ngôi nhà bác đang ở. Chỗ này ta làm bếp. Thằng Tốn nhà em nó được nhờ vả bác. Chính cái giường bác đang nằm em thấy nó vẫn gần gũi với em. Em cũng đã từng... - Cái nhà chị này rõ là là...hay nhỉ. Nguyễn Vạn hoảng hốt đứng vụt dậy lập cập bước ra cửa Vạn bước vội trên đường làng thấy bóng mình cứ nhảy nhót dưới trăng. Đường làng Đông vắng tanh. Cái con mụ Hơn đến là dơ. Dơ không chịu được. Trông hai con mắt nó cứ rừng rực. Không biết nó kính phục mình thật hay chỉ tí tởn để nỡm mình? Nó còn dám nhắc cả đến chuyện cái giường mà ngày xưa nó đã từng chềnh ễnh lên với chồng nó. Cũng chỉ tại ngày xưa mình hứa giúp bênh vực con nó nên bây giờ nó mới nhờn vậy...Trăng đã lên cao, bóng cây quéo cứ lừng lững giữa trời đêm lồng lộng. Ngôi nhà uỷ ban sáng rực lên màu vôi trắng. Bước lên cầu đá, Vạn thấy bóng mình nghiêng nghiêng một nửa trên cầu, một nửa gãy gập in trên mặt sông. Có tiếng nước lội bì bõm, Vạn chợt nhận ra một bóng người chấp chới từ mép sông đi lên như bóng ma. A! Lại lão Xung. Lão để truồng vận mỗi manh áo cũn cỡn, tay khuơ khuơ như người tập võ. Lúc này Vạn mới nhận ra lão Xung còn cầm một chiếc gậy. Vừa đi lão vừa vung gậy hát nghêu ngao bài đèn cù "Khen ai khéo kết cái đèn cù - Ngựa chó í a ngựa chó - Tít mù nó lại vòng quanh - Bao giờ...Bao giờ ông bó í a chiếu manh...". Người làng Đông đã nghe nhàm tai cái bài "Đèn cù" của lão Xung. Bạ đâu lão cũng hát. Hễ gặp người lão càng hát to hơn. Lúc này hát chán, lão lại chống gậy xuống đất ngửa mặt lên nhìn trăng cười hềnh hệch. Tiếng cười của lão Xung vang lên trong đêm vắng nghe rờn rợn. Lão điên điên khùng khùng từ cái hôm từ đường họ Nguyễn bị cháy và cũng đúng vào ngày thằng Xèng thằng Xình bị xử bắn. Lúc đầu người ta bảo lão già vờ điên để khỏi phải bị cùm chân. Sau thấy lão điên thật người ta bảo lão xót thương hai thằng con trai bị bắn. Người làng Đông vẫn còn nhớ ngày thằng Xình còn bé bị ông Xung bó chiếu cắp đi doạ chôn sống vì tội thằng Xình mải chơi bỏ trâu ăn lúa. Người ta bảo lão ác với con cái và nóng như lửa vậy mà cũng yếu đuối. Lão Xung lóc cóc bước tới đầu cầu, gặp Vạn lão đứng sững lại trừng mắt nhìn. - Ông Xung! - Vạn quát - Ông về ngay. Không tôi bảo dân quân bắt nhốt bây giờ. - Bắt b...tao đây. Mày là thằng nào? A thằng Nguyễn Vạn hả. Mày đã thuộc lời nguyền cụ tổ chưa hả. Tao sẽ dạy cho mày thuộc. Ha ha lão Xung cười, cất giọng rè rè - Tà rình...Tà rình...Nước sông Đình í a ngàn năm không cạn - Cầu Đá Bạc í a vạn kiếp trơ trơ.. - Lão Xung lại ngêu ngao. Điên! Vạn lẩm bẩm bỏ đi và bỗng thấy hoang mang. Có lẽ họ Nguyễn bị động mả tổ thật. o O o Hai đứa đi bên nhau dọc bờ sông. Đã lâu lắm, từ cái lần Hạnh đòi Nghĩa dẫn đi xem cống Linh, nay hai đứa mới lại đi với nhau trên đoạn sông này. Vẫn là một ông trăng trên trời và một ông trăng dưới nước trôi theo bước chân hai đứa. Chỉ riêng có cuộc sống là thay đổi biến động. Ngày xưa mọi sự với Hạnh đều bí ẩn. Giờ đây Hạnh đã hiểu được mọi cội nguồn của cuộc sống con người. Hạnh tin vào tình yêu trong sáng của Hạnh đối với Nghĩa. - Thì ra chú Vạn cũng đã yêu mẹ Hạnh. - Em biết. Một mối tình bị vùi dập. - Chúng mình bây giờ là người đầu tiên dám đương đầu với dư luận. - Liệu anh có đủ can đảm để vượt qua không? - Anh chỉ lo cho em. - Còn em lại chỉ lo cho anh. - Người ta bảo khi yêu mọi điều đều tốt đẹp. Anh mơ ước điều thật giản đơn là được sống hạnh phúc với em trong căn buồng bố mẹ đã dành cho anh trên nền từ đường họ. Hạnh biết không? Chuyện này mà thực hiện được nó có ý nghĩa rất lớn lao cho cuộc đời của anh. Anh sẽ trị vì dòng họ Nguyễn. Anh sẽ tuyên bố với họ tộc xoá bỏ lời nguyền độc của cụ tổ. Hai dòng họ sẽ không còn hận thù. Trai gái hai họ sẽ được tự do yêu nhau. Làm đám cưới xong, anh sẽ đẵn khóm tre ngoài vườn, đan một cái thuyền. Chúng mình sẽ chèo thuyền chui qua cống Lĩnh ra sông cái vớt bèo tây về ủ phân, nuôi lợn... - Trăng sáng thật là đẹp. Kìa, anh Nghĩa! Anh cứ nhìn rặng cau trước cửa từ đường kia cao nhất làng đấy. - Các cụ bảo đất từ đường là đất thánh. Trồng cây gì cũng tốt. Hai đứa về tới đầu làng đã nghe tiếng ông Xung nghêu ngao hát bài "Lời nguyền cụ tổ". - Chạy đi anh! Em sợ ông Xung lắm. - Sợ gì. Ông ấy điên thế thôi nhưng không đánh ai đâu. Bước vào ngõ nhà Nghĩa, Hạnh bỗng thấy tim đập mạnh, mặt nóng bừng. - Em cứ để mặc anh lo mọi chuyện. Trời nóng nên bố mẹ Nghĩa vẫn còn trải chiếu ngồi giữa sân. Nhìn thấy có Hạnh về cùng, ông bà Khiên hơi ngỡ ngàng. - Chúng mày đi đâu về mà khuya thế hả? Bà Khiên hỏi mắt len lén nhìn chồng. Ông Khiên tay về thuốc lào, lặng thinh. - Chúng con có chuyện muốn thưa với bố mẹ. - Lại ba cái chuyện văn nghệ chứ gì? - Ông Khiên nói - Khi nào duyệt thử, cứ gọi tao một câu là tao đến liền. - Bố! Không phải chuyện văn nghệ đâu. - Chuyện gì? - Dạ! Chuyện quan trọng. Con thưa với bố mẹ, con và Hạnh tìm hiểu nhau... Bà Khiên mở mắt thao láo nhìn con trai rồi nhìn Hạnh. Ông Khiên đang kéo dở hơi thuốc lào bỗng ho sặc sụa. Ông vứt chiếc xe điếu xuống nhìn Nghĩa như thể ông không tin là kẻ vừa nói đó lại chính là thằng Nghĩa con trai ông. - Mày không đùa đấy chứ? - Dạ! Ai lại dám đùa ạ. Chúng con yêu thương nhau từ lâu rồi. - Dẹp. Chúng mày hãy dẹp ngay cái chuyện nhăng nhít ấy đi. Ông Khiên ngửa mặt nhìn trời như thể ông đang cầu nguyện điều gì đó. - Chớ có dại con ạ - Bà Khiên phụ hoạ - Cả con Hạnh nữa, cứ về hỏi mẹ cháu thì biết. Hai bác đây không ghét bỏ gì cháu. Đất họ Nguyễn không phải nơi để cháu xây dựng hạnh phúc. Cháu không thấy đã có bao nhiêu tai hoạ xẩy ra. - Mẹ không nên nói thế. Tai hoạ là do con người gây ra chứ không phải do đất. Chả lẽ con và Hạnh thương yêu nhau lại là chuyện xấu sao? - Nghĩa nói, mắt nhìn bố mẹ vẻ khổ hạnh. - Thưa hai bác! Hạnh ngập ngừng, mặt cúi xuống không giám nhìn thẳng vào mặt ông bà Khiên - Cháu tin cả hai bác cũng không ghét bỏ cháu. Ngôi từ đường này xưa bị cháy, ông Xung bị điên, chú Xèng, chú Xình bị bắn, lại đổ lỗi tại mẹ cháu và chú Vạn thương yêu nhau sao? Hôm nay cháu muốn nói với hai bác điều mà cháu nghĩ từ lâu. Cháu thương anh Nghĩa. Hai bác có thương cháu hay không thì đấy là quyền ở hai bác. Cháu xin phép hai bác cháu về. Hạnh bước nhanh ra ngõ. - Hạnh! Đứng lại bác nói đã - Ông Khiên gọi giật giọng, bối rối - Bác cũng linh cảm từ lâu là cháu thương yêu thằng Nghĩa nhà bác. Nhưng cháu phải hiểu rằng từ đời các cụ Tổ đã gây nên mối thù hận thì đời con cháu phải chịu. Cháu phải nên biết rằng cả gia đình nhà bác đang ở trên đất từ đường họ. Ôi cháu không thể tưởng tượng nổi đâu. Cả cái họ Nguyễn nhà bác họ sẽ bảo là ông trưởng tộc rước kẻ thù về ở đất từ đường. Chuyện này nó kinh khủng cũng giống như cái chuyện rước voi về giày mả tổ vậy. - Kìa bố! Nghĩa thốt lên, chúng con sẽ xin đất làm nhà ra nơi khác. - Mày quên bổn phận của mày sau này cũng là trưởng tộc sao? Làm sao mày có thể bỏ đất tổ này đi được. Hạnh ơi bác van cháu, bác lạy cháu hãy buông tha nó ra. Ôi cái gia đình này sẽ tan nát mất thôi. Bà Khiên bỗng ôm lấy Nghĩa tu lên khóc. Hạnh hoảng sợ bỏ chạy về nhà nằm vật ra giường khóc tấm tức. - Mày làm sao vậy Hạnh? - Tiếng mẹ khẽ thì thầm bên tai Hạnh. Hạnh quay sang ôm choàng lấy mẹ. - Ôi sao con khổ thế này? Mẹ!... Chương 8 Như thể trêu tức hai họ Nguyễn và họ Vũ, chi đoàn thanh niên cố tình tổ chức đám cười Nghĩa và Hạnh tại nhà kho hợp tác thật long trọng nổi đình nổi đám. Từ sáng sớm tụi trẻ đã lo trang trí phòng cưới lộng lẫy như thể sân khấu diễn kịch. Chúng lấy phông màn của đội văn nghệ và mang trống ra khua ầm ĩ cả làng. Chi đoàn vận động quyên góp tiền mua bánh kẹo, thuốc lá chu tất. Làng Đông được dịp bàn tán xôn xao. Người trách lớp trẻ hồi này hỏng. Người bảo sao ông Khiên không vác đòn gánh nện bỏ mẹ chúng nó đi. Cũng tại cái nhà chị Nhân hồi nọ đầu têu, cũng đã định xí xớn với tay "Vạn Điện Biên" nên bây giờ con Hạnh mới thế... Đúng bảy giờ tối, một tràng pháo nổ dậy lên. Đèn mạng sáng xanh cả góc trời làng Đông. Thành phần dự đám cưới là toàn bộ thanh niên nam nữ trong chi đoàn và tụi trẻ con trong xóm. Bậc cha mẹ, cô, dì chú bác sợ mang tiếng không ai dám đến. Lần đầu tiên làng Đông có đám cưới kỳ lạ. Các giọng hát của đội văn nghệ được dịp thử tài. Giữa tiếng hát tiếng cưới của các bạn, Nghĩa và Hạnh phải cố giấu nỗi buồn. Đám cưới đang lúc sôi động thì ông Xung chống gậy đến. - Chúng mày làm mít tinh đấy à? - Vâng ạ! Dâu là cô gái vui nhộn nhất chi đoàn chạy tới kéo lão Xung ngồi xuống ghế. - Mít tinh mà sao không thấy hô khẩu hiệu? - Ông Xung hỏi. Tụi trẻ được dịp cười nổ ruột. Nghĩa vội chạy lại chỗ ông Xung. Giọng Nghĩa xúc động: - Ông ơi! Ông ăn với chúng cháu cái bánh. Không phải mít tinh đâu ông ạ. Đây là đám cưới cháu đấy. - Đám cưới mày? - Ông Xung hỏi - Đám cưới sao không có đánh chén xôi thịt rượu chè gì? - Cháu tổ chức theo nếp sống mới ông ạ. Chỉ có bánh kẹo và thuốc lá. - Thế thì đét to! Thằng Xình, thằng Xèng nhà tao mà còn sống a, tao sẽ làm đám cưới to nhất làng này. Tụi trẻ quây lấy ông Xung cười ngất. Cả phòng cười náo động. Mấy bà hàng xóm ngỡ có chuyện gì xảy ra liền réo gọi con ơi ới. Đám cưới tan, làng Đông chợt lặng đi. Cô dâu chú rể lại dắt nhau ra bờ sông. Một tay Nghĩa vẫn cắp cái phông xanh của đội văn nghệ, một tay nắm lấy bàn tay Hạnh. Tiếng pháo lẫn tiếng cười của bạn bè còn âm vang bên tai Hạnh và Nghĩa. Ra đến bến không chồng là hai đứa quên hết mọi lo phiền. Cũng chẳng còn nơi nào ngoài cái bến nước này. Cả thế giới, không có cặp vợ chồng nào lại có đêm tân hôn như Hạnh và Nghĩa. Trời đầy sao, Đêm se lạnh. - Ta sẽ đi mãi thế này đến hết đêm - Nghĩa bóp mạnh tay Hạnh. - Cũng may trời không mưa. - Anh sợ em cảm lạnh. - Buồn cười thật. Tới lúc này mà em vẫn chưa tin chúng mình đã là vợ chồng. - Chúng mình chả vừa làm đám cưới rùm beng nhất làng đấy đấy thôi. Nghĩa kéo Hạnh ngồi xuống vạt cỏ, giữa khúc quanh của dòng sông có một chiếc cống nhỏ dẫn vào con mương trong đồng. Nghĩa trải tấm phông xanh xuống làm chiếu. - Em thấy chúng mình chọn chỗ này có đẹp không? Đây là trung tâm. Từ đây ta thấy rõ cả cống Lĩnh cả làng Đông. Và dòng sông kia giống như hai cánh tay đang ôm lấy hai đứa chúng mình. Nghĩa ôm ghì lấy Hạnh, hai đứa nằm ra tấm phông xanh. Những ngôi sao trên trời bỗng sáng rực lên. - Chả lẽ tới giờ phút này mà chúng mình vẫn chưa thành vợ chồng sao? - Nghĩa run run tìm cúc áo Hạnh. Hạnh nắm lấy tay Nghĩa đặt lên khuôn ngực đang phập phồng ấm nóng của mình và thấy cuộc đời vẫn đẹp hơn bao giờ hết. Trời đằng đông đã ửng hồng. Hai đứa bịn rịn chia tay nhau. Hạnh men theo bờ ao về, chỉ sợ có ai đó nhìn thấy. Hạnh khẽ đẩy cửa rón rén vào giường mẹ. Nước mắt cứ ứa ra, Hạnh ôm ghì lấy mẹ. Qua một đêm hạnh phúc, lúc này Hạnh mới thấy thương mẹ. Bằng linh cảm của phụ nữ chị Nhân thấy rõ con gái chị đang xúc động. Nhưng chị không thể biết nó đang sung sướng hay đau khổ. Chị đã khuyên can Hạnh, nhưng bất lực. Rõ ràng tình yêu của nó với thằng Nghĩa mạnh mẽ hơn chị với chú Vạn nhiều. Tối qua chị đã làm mâm cơm cúng bố nó. Dù sao hôm nay cũng là ngày nó lấy chồng. Chị tin là chúng nó sẽ dẫn nhau về. Khi nghe tiếng pháo dậy lên ngoài kho, chị muốn nhào ra chỗ con nhưng lại không dám. Chị về giường nằm thao thức chờ hai đứa về. Chị chờ mãi, chờ mãi... - Đêm qua con ngủ ở đằng ấy à? - Không! Chúng con đi ngắm cảnh ngoài bến Tình. Tuần trăng mật mà mẹ. Chị Nhân lạnh cả người và thấy đau nhói trong tim. - Chả lẽ chúng mày cứ lang thang mãi như thế sao? - Ôi! Mẹ chẳng hiểu gì cả. Chúng con đã tính đâu vào đấy. Con tính cho mẹ nghe nhé! Chúng con có quyết làm đám cưới thì mới thành vợ chồng. Có thành vợ chồng thì mới có cớ để xin đất. Có đất là chi đoàn thanh niên sẽ giúp đỡ chúng con dựng một gian nhà nhỏ. Chỉ cần trát vách cũng được. Mẹ thấy không, túp lều lý tưởng đấy mẹ ạ. Sau này chúng con ăn nên làm ra sẽ xây nhà to. - Chỉ khổ thằng nghĩa, bố mẹ có nhà cao cửa rộng mà không được ở. Chiều qua chúng mày ăn uống ở đâu? - Chúng con chẳng còn bụng dạ nào mà ăn uống. - Để mẹ đi dọn cơm cho mà ăn. Chỉ hâm nóng thức ăn một tý là xong ngay. - Mẹ! Để sáng hẳn nấu cơm cả nhà ăn một thể. Mẹ cứ nằm với con tý đã nào. Ôi! Giá mà hồi nọ mẹ với chú Vạn cũng thành... thì có phải hay không. - Ơ! Cái con này hay nhỉ. - Con nói thật đấy!Mãi tới bây giờ chú Vạn không lấy vợ là tại mẹ đấy. - Sao lại tại tao? Tao đâu có quyền cấm đoán người ta. - Ai chả biết thế - Hạnh ghì mẹ vào lòng, đưa tay khẽ vuốt những sợi tóc của mẹ - Mẹ vẫn còn đẹp lắm. Mẹ ơi! Mãi tới bây giờ con mới thấy là từ yêu thương dẫn đến thành vợ chồng chỉ cách nhau tí tẹo. Nó giống như người vượt rào ấy mẹ à. Chỉ cần nhảy đại qua một lần, lần sau chẳng còn biết sợ là gì. Hí hí...Giá mà mẹ với chú Vạn cũng chứ nhảy đại. - Con bé này rõ là là...Hôm nay mày cứ như con điên. Có bỏ tay ra để tao đi nấu cơm. Nằm lại một mình Hạnh thấy lâng lâng. Giây phút đê mê khoái cảm trong vòng tay Nghĩa vẫn còn sống động trên dạ thịt nóng bừng của Hạnh. Lần đầu tiên trong đời Hạnh đã phơi ra trước mắt Nghĩa cái thân thể con gái của mình. Bây giờ nghĩ lại Hạnh thấy nó buồn cười. Cỏ cây và những ông sao trên trời cũng phải ngỡ nàng khi thấy hai đứa cứ lùng tùng rúc rích trong tấm phông xanh. Đất trời cũng phải cảm thông cho mối tình của Hạnh và Nghĩa. Hạnh cố nhắm mắt nhìn sâu vào bóng tối trong buồng mẹ, tai Hạnh vẫn nghe rõ có tiếng gió và tiếng sóng ràn rạt ngoài Bến không chồng. Ngoài sân, tiếng chân mẹ bước nhẹ từ bể nước vào bếp, rồi lại từ bếp ra bể nước. Dưới bếp bỗng bùng lên ánh lửa hắt sáng qua ô cửa sổ lấp loá. Hạnh vừa chợp mắt đã cảm thấy như Nghĩa đang nằm bên cạnh mình. Những ngón tay anh cứ cù vào cổ Hạnh nhồn nhột. Hạnh chợt bừng tỉnh và thấy trời đã sáng. Hạnh lao ra sân. Ông mặt trời đỏ ối lấp ló phía trời đông. Hạnh chạy ra mở cửa chuồng gà. Đàn gà nhào ra sân vỗ cánh chạy lăng xăng. Một chú gà trống tót lên bờ giậu cất tiếng gáy vang. Anh Hiệp đang lúi húi sửa cày bên gốc mít nháy mắt với Hạnh. - Tan đám cưới mẹ giục tao đi tìm chúng mày. Tao chẳng hiểu chúng mày biến đi đằng nào. - Anh tìm chúng em thật sao? - Mày vào nhà mà hỏi mẹ. Cả đêm qua mẹ ngóng chúng mày về. Hạnh nhào vào bếp ôm lấy cổ mẹ cười rúc rích. - Mẹ thật tuyệt vời. Mẹ không giận chúng con chứ? - Đi lấy chồng rồi mà như trẻ con. Gương mặt của cả hai mẹ con đều sáng lên dưới ánh lửa bếp. Chị Nhân nói con thế nhưng chị hiểu rất rõ con gái. Nó cũng giống y như chị ngày xưa. Con gái đứa nào chả thế, ra ngoài nom oách lắm nhưng về nhà vẫn thích nhõng nhẽo làm nũng mẹ. - Tối qua mẹ đợi chúng con thật à? Mẹ im lặng. Hạnh nghĩ là mẹ buồn lắm. Con gái đi lấy chồng mà mẹ không được nhận lễ ăn hỏi, lễ cưới của nhà trai. Mẹ không được têm trầu bổ cau mời họ hàng xóm làng. Bố mẹ Nghĩa đâu muốn thế. Nhưng hoàn cảnh nghiệt ngã tạo nên thế. Hạnh buồn rầu ngồi lặng trước mâm cơm có đĩa thịt gà đầy ú. Hai giọt nước mắt chảy ra nóng hổi trên má. - Tối qua tao tưởng chúng mày về nên làm mâm cơm cúng bố mày - Chị Nhân khẽ thở dài - Con sang bên ấy bảo nó sang ăn cơm. - Ôi! Mẹ chu đáo với con quá! Hạnh đưa tay gạt nước mắt. Giá mà Nghĩa đến ăn cơm với mẹ thì hạnh phúc biết nhường nào. Nhưng giờ này Hạnh không dám lại đằng ấy. - Thôi mẹ ạ. Để khi nào chúng con có nhà riêng. Chúng con sẽ làm bữa cỗ thật to... Bữa cơm dọn ra, ba mẹ con Hạnh ngồi ăn. Mẹ gắp vào bát Hạnh miếng thịt gà rõ to. - Thằng Nghĩa nó không sang mày phải ăn bù - Mẹ cười, nhìn hai anh em Hạnh - Anh Hà mày hôm qua gửi thư về đấy. - Thế hả mẹ. Mẹ đưa con xem nào - Hạnh reo lên. - Ăn xong đi đã - Anh Hiệp nói - Để trên bàn ấy. Hạnh đứng dậy vồ lấy thư đọc. "Hoà Bình ngày 4-9. Mẹ kính mến! Các em yêu quý! Đầu thư con báo tin vui cho mẹ và các em biết, con được cấp trên cử đi học lớp sĩ quan. Cả trung đội có bốn mươi người mà chỉ được chọn có hai người đi học. Đó là thằng Mạnh người Nam Định có văn hoá lớp mười và con là con liệt sĩ, con nghe nói học xong sẽ được đi xa... Từ ngày con đi, không ngày nào con không nghĩ đến mẹ và các em. Mẹ cho con gửi lời thăm chú Vạn và Hồng...Mẹ bảo Hồng là con không biên thư riêng...". - Anh Hà thâm gớm nhỉ - Hạnh cười tươi - Thế mà hồi ở nhà đố có hé răng. Đây là anh Hà anh ấy giới thiệu khéo con dâu tương lai với mẹ đấy. Thảo nào tối hôm qua chị Hồng cứ quấn lấy con hỏi thăm về anh Hà. - Con trai mà viết thư yếu đuối như con gái. Anh Hiệp nói. Hạnh nhìn anh Hiệp: - Còn anh đấy, ở nhà thì nói mạnh vậy, đi xa lại chả khóc hu hu. - Đừng hòng. - Thôi, đừng có cãi nhau nữa. Ăn mau không sắp kẻng rồi đấy. - Nay con vẫn đi tát nước với mẹ chứ? - Hôm nay cho mày nghỉ - Anh Hiệp nói - Tao đi tát nước với mẹ. Mày ở nhà bảo thằng Nghĩa cứ làm đơn, hai đứa kéo nhau lên xã mà xin đất. Có đất tao bảo bạn bè chúng nó mỗi đưa một tay là chúng mày có nhà riêng ở. - Cái Dâu nó nói cũng giống như anh nói - Hạnh tủm tỉm cười nheo mắt nhìn anh Hiệp - Anh Hiệp ơi! Anh thấy cái Dâu thế nào? - Con gái mà vô duyên chưa nói đã cười. - Sao anh kén thế. Cười là xấu sao? Anh mà lấy được cái Dâu cứ gọi là... - Mày định kéo tao vào hùa tấn công họ Nguyễn? - Thôi, mẹ xin các con. Mẹ cấm con Hạnh không được nói đến chuyện đó. Con không thấy riêng chuyện của con cũng đã ầm xã ầm làng lên rồi sao? Hiệp ơi, tao khuyên mày đừng có tơ tưởng đến gái họ Nguyễn mà rồi lại khổ đấy con ạ. Mẹ nói và buông đũa đứng dậy đi xuống bếp. Hạnh ân hận đã vô tình để mẹ phải buồn. Hạnh nhìn mâm cơm, cổ cứ nghẹn lại. Hạnh muốn đánh đổi cả hạnh phúc cuộc đời để xoá bỏ mọi ngăn cách giữa hai dòng họ. Hạnh không ý thức được vì động cơ gì mà cô lại làm chuyện đó. Có phải đấy là tình yêu của Hạnh với Nghĩa? Mọi người trong họ Nguyễn càng ngăn cản, trong lòng Hạnh lại càng bùng lên ngọn lửa muốn thiêu cháy tất cả mọi hận thù giữa hai dòng họ để được yêu Nghĩa. Từ một cô bé nhút nhát, khi yêu Nghĩa, Hạnh bỗng trở nên gan góc, mạnh mẽ, đáo để không ngờ. - Mày nói năng chẳng ý tứ gì cả - Anh Hiệp trách. - Cả anh cũng xoàng! - Hạnh nói dỗi - Cả đám thanh niên làng ta cũng xoàng. Biết các cụ cổ hủ mà chẳng dám nói. Bao nhiêu năm nay thanh niên làng cứ phải đi mò sang làng khác lấy vợ. Gái làng Đông ta xưa nay nết na mà cứ phải khăn gói đi làm dâu thiên hạ. Cả làng sao không thấy gương nhà chị Toan, chị Sang đi lấy chồng làng Hạ - Người bị chồng đánh phát điên, người bị mẹ chồng nay đuổi mai xua phải bỏ về làng ở. Ôi trên đời này mọi người sao nhẫn tâm đến vậy. Anh Hiệp ngồi ngây ra nhìn cô em gái. Anh đâu ngờ Hạnh lại nói năng cứng cỏi đầy lý lẽ đến vậy. - Em nói thật đấy! Anh cứ yêu ngay cái Dâu, nó là một cô gái tốt đấy. - Hạnh! Mày nói khẽ thôi. Mẹ nghe thấy lại rầy rà... - Anh đồng ý chứ? Hạnh reo lên khe khẽ. Anh Hiệp im lặng. Im lặng là đồng ý. Hạnh thấy vui vui như tìm thấy được đồng minh. Câu chuyện của hai anh em chấm dứt khi tiếng kẻng ngoài kho vang lên. Anh Hiệp vội vàng sửa soạn đi tát nước với mẹ. Hạnh nhìn theo bóng mẹ và anh Hiệp nghiêng nghiêng đổ dài trên bờ ao. Chương 9 Anh đèn mạng sáng xanh trong bảy gian nhà kho dài thông thống. Già trẻ gái trai làng Đông lại lục tục kéo nhau đi nghe ông Hoà ở trên huyện về nói chuyền thời sự quan trọng. Các cụ già râu tóc trắng phơ chống gậy lọc cọc đến với vẻ long trọng. Các ông các bà trung niên có vẻ mạnh mẽ thâm trầm. Cánh nam nữ thanh niên lại sôi nổi cười the thé. Tụi trẻ chạy lăng xăng láo nháo như thể đi xem hội. Mọi người túm tụm lại xì xào nói tới điềm trời năm nay báo sẽ loạn to. Đàng đông khoảng hai giờ đêm xuất hiện thanh gươm. Nhất định sẽ có đầu rơi máu chảy. Họ bảo thẳng vào mặt nhà ông Nhượng sáng mai phải xuống ao móc bùn lên mà trát vào tường bốn gian nhà mới xây quét vôi trắng toát không kẻo có ngày dân làng Đông chết oan. Cánh con gái bàn tán tiếc rẻ vì phải nhuộm nâu chiếc áo cánh vừa mới may xong. Tụi trẻ con lại háo hức thích được xem máy bay phản lực từ biển vào gầm lên như sấm. Nghĩa bỗng nhớ lại những ngày vào năm sáu mươi, tối tối háo hức khua trống tùng tùng đi dọc làng hô khẩu hiệu "Đả đảo tổng Ngô". Những ngày lễ, hội thanh thiếu niên khoái nhất được chơi trò ném trúng đầu, hay bịt mắt đâm trúng ngực tổng Ngô, ai đáp trúng đầu hoặc đâm trúng ngực sẽ được thưởng kẹo. Hình nộm vị tổng thống được làm bằng thân cây chuối mặt mũi vẽ bằng nhọ nồi đen nhẻm như con quái vật. Mọi tiếng xì xào chợt im phắc khi ông Hoà bước lên chiếc bàn trùm vải hoa xanh, có lọ hoa cúc vàng, chú Vạn hái ở trước cửa từ đường họ. Chú Vạn, mẹ Hạnh và một số người đại diện cho hội phụ nữ, các gia đình có công trong cuộc kháng chiến chống Pháp được ngồi ở hàng ghế danh dự. - Thưa bà con làng Đông! - Giọng ông Hoà vang lên - Làng Đông ta xưa nay có truyền thống đánh giặc giữ nước. Trước hết phải biểu dương đồng chí Nguyễn Văn Vạn người chiến sĩ Điện Biên anh hùng... Ông Hoà lần lượt biểu dương từng người vợ, người mẹ trong kháng chiến chống Pháp chồng con đã hy sinh, bây giờ vẫn tình nguyện cho con em lên đường đánh Mỹ, trong đó có mẹ Hạnh. Nghĩa nhìn gương mặt chú Vạn và mẹ vợ cứ sáng lên dưới ánh đèn mạng. Hạnh đang thì thầm gì đó với Dâu. Giọng ông Hoà vẫn xúc động:...Chúng ta hãy nhìn rộng ra toàn thế giới: phe xã hội chủ nghĩa chúng ta đang trên đà lớn mạnh. Đứng đầu là các nước đàn anh như Liên Xô, Trung Quốc...Đế quốc Mỹ đang thua đau trên chiến trường miền Nam. Chúng giống như con chó cắn càn. Ngày mồng năm tháng tám vừa qua chúng đã ngang nhiên đem bom bắn phá miền Bắc. Quân và dân ta đã lập chiến công đầu bắn rơi máy bay phản lực Mỹ như ở Quảng Ninh, Bến Thuỷ, Hàm Rồng... Tiếng xì xào bỗng nổi râm ran. - Thằng con nhà tôi nó cũng ở Quảng Ninh. - Ở cái làng này dễ có mình con nhà bà ở Quảng Ninh. - Đúng là đàn bà quen ngồi xó bếp chả hiểu gì cả. Vừa nói đến bom đã sợ vãi đái. Ông Thịnh vừa nói vừa thản nhiên nhổ râu. - Vâng! Ai chả biết ông anh hùng. Bà Nhị ngồi cạnh ông Thịnh nói giọng mỉa mai - Thế mà hồi đánh bốt Linh ông lại là người đi sau bét, sau cả chị em phụ nữ. Mấy người ngồi cạnh bà Nhị bịt mồm cười khùng khục. Họ buồn cười cái chuyện ông Thịnh, đêm hôm đánh bốt Linh bị tháo dạ. Ông đã thanh minh chuyện này không biết bao nhiêu lần. Đúng là hôm ấy ông bị tháo dạ thật. Cũng tại bà vợ tối hôm ấy lại liên hoan cho ông bữa canh hến nên ông mới chịu thua thiệt cánh đàn bà. - Tất cả bà con ta trật tự - Chú Vạn đứng lên quát - Mọi người làng Đông ta phải thể hiện tinh thần yêu nước căm thù giặc ngay tai đây. Ngay giờ phút này chúng ta phải phát động thành phong trào thi đua động viên con em lên đường đánh Mỹ cứu nước. Tan buổi nghe chuyện thời sự. Nghĩa ra điểm hẹn cầu Đá Bạc gặp Hạnh. Lâu nay cặp vợ chồng trẻ vẫn thường phải hẹn nhau ở điểm nào đó. Ý đồ của hai đứa làm nhà riêng không thành. Cũng chỉ tại mấy đứa trong chi đoàn nhanh nhẩu đoảng. Lá đơn của vợ chồng Nghĩa xin đám đất cạnh bờ sông mới chỉ được ông chủ tịch chấp thuận nhưng chưa đưa ra bàn trước tập thể, cánh thanh niên đã đùng đùng hăng máu vịt, đứa trặt tre, đứa đánh tranh, đứa vác cuốc đào đắp nền. Chỉ trong hai ngày đã hoàn thành xong ngôi lều hạnh phúc của vợ chồng Nghĩa. Vợ chồng Nghĩa háo hức đang chuẩn bị dọn ra ở thì có lệnh uỷ ban, vợ chồng Nghĩa không được cấp đất làm nhà riêng. Ngôi nhà hạnh phúc của vợ chồng Nghĩa phải tương trợ cho hợp tác xã làm trại vịt. Kể ra hợp tác chọn điểm nuôi vịt ở đây cũng là nhất. Nghĩa lững thững bước xuống bãi sông đợi Hạnh. Dòng sông lấp loá. Dưới chân cầu Đá Bạc hai chiếc thuyền chở chuối đỗ lại chờ nước rút mới qua được cầu "Ơ... hò... Vì cam quýt phải đèo ơ... hò". Tiếng hò của anh chân sào dưới thuyền cứ ngân nga. Phía bờ sông bên kia bỗng có tiếng hò đối lại của cô gái nào đó cất lên: "Ơ...hò...Tiếng ai văng vẳng bên tai - Hay là trúc lại nhớ mai đi tìm". Tiếng hò nghe da diết nhớ nhung vút cao trong bầu trời đầy sao nhấp nháy. Mấy hôm trước mưa liên miên, nước dâng cao, mặt sông như rộng ra mênh mông. Nghĩa nhận ra dáng Hạnh đang vội vã từ dốc cầu bước xuống. Hạnh kéo cao quần lội ra mép nước đưa chân khua khua, mặt sông khẽ lay động loang ra gợn lên làn sóng nhỏ loang loáng trong đêm. - Không có nhà riêng lại hoá hay - Hạnh níu lấy cánh tay Nghĩa - Chúng mình hẹn hò với nhau mãi cứ như đôi tình nhân - Câu nói của Hạnh làm Nghĩa chạnh lòng. Nghĩa biết Hạnh nói thể để an ủi Nghĩa. Cứ nhìn vào ánh mắt Hạnh sáng lên hôm các bạn kéo đến dựng nhà giúp, Nghĩa mới hiểu Hạnh cũng khao khát mong có nhà riêng biết chừng nào. Hai đứa lặng lẽ đi bên nhau qua nhà vịt: Lẽ ra ngôi nhà này phải là ngôi nhà hạnh phúc của hai đứa. Đàn vịt đang nằm trong máng, thấy có tiếng động chợt kêu rống lên. - Ai đấy! - Tiếng chú Nhương chăn vịt quát. Chú thò đầu ra khỏi cửa nhìn vào bóng đêm và nhận ra Nghĩa và Hạnh. - Lại rủ nhau đi tý tởn rồi - Chú Nhương cười khằng khặc - Tao mách nước cho chúng mày. Lúc nào sướng lên cứ lôi nhau lên thẳng thềm uỷ ấy. Cưới cheo rồi đếch có sợ thằng nào hết. Dân quân có bắt được vài lần là các ông ấy phải cấp đất cho chúng mày làm nhà. Hạnh bám tay Nghĩa bước nhanh qua nhà vịt. Nhưng ngón tay Nghĩa đã xiết chặt cổ tay Hạnh từ bao giờ. Một tay Nghĩa thọc vào túi lấy ra điếu thuốc đưa lên miệng bật diêm hút. Nghĩa nhận ra gần đây mình nghiện thuốc. Những ngày mới yêu Hạnh thỉnh thoảngvui vui trong đám cưới Nghĩa mới hút một điếu. Giờ đây mới suy nghĩ về điều gì đó Nghĩa lại thấy mình thèm hút thuốc. Về chuyện này Nghĩa thấy mình giống bố. Mỗi lúc có sự gì đó nghĩa lại thấy bố kéo thuốc lào liên tục. Trong ánh mắt lửa lập loè Nghĩa bật lên, Hạnh thấy thoáng cánh chim lạc bay vèo qua mặt Hạnh. - Hạnh ơi! Anh muốn nói với em một chuyện hệ trọng. Bất chợt Nghĩa kéo Hạnh vào lòng, em có đồng ý để anh đi...Anh sẽ đi bộ đội. Hạnh chợt dùng mình. Chả lẽ cánh chim lạc vừa vút qua lại là điềm báo trước sự chia ly. Thanh niên đi bộ đội lúc này là lẽ đương nhiên. Nhưng với Nghĩa thì Hạnh chưa nghĩ tới. Gia đình Nghĩa bây giờ còn mỗi mình Nghĩa là trai... Đêm đồng quê tĩnh lặng. Chợt có cơn gió nổi nên lao xao. Hạnh nhìn phía trời xa một ngôi xao Băng lao vút, biến mất tăm trong vũ trụ. Tới vạt cỏ hai đứa đã nằm với nhau đêm tân hôn, Nghĩa kéo tay Hạnh ngồi xuống cỏ, đã bao lần hò hẹn ra đây, nhưng chưa lần nào hai đứa lại có cảm giác như hôm nay. Nỗi đam mê của dục vọng đã nhường chỗ cho sự ưu tư, và cảm nhận về thế giới xung quanh. Mọi lần Hạnh đâu cần biết mình đang ở đâu. Chỉ biết rằng có Nghĩa đang nằm bên và hai đứa say sưa nhìn vào mắt nhau, lắng nghe từng hơi thở và nhịp đập của trái tim. Cứ ngồi bên nhau là Nghĩa tìm ngay hàng cúc áo Hạnh. Có lẽ thiên đường đầy bí ẩn là ở đây, ở ngay bộ ngực non trẻ và làn da mịn màng trên thân thể Hạnh. Riêng đêm nay Hạnh thấy anh không hăm hở tìm thiên đường trong ngực Hạnh nữa. Cặp mắt của Nghĩa đăm đăm nhìn lên bầu trời đêm đầy sao lung linh. Hai đứa cứ nằm thẳng đơ trên cỏ. - Anh biết em sẽ đồng ý để anh đi - Nghĩa nói - Khó nhất bây giờ là bố! Bố sẽ không bao giờ đồng ý để anh rời khỏi mảnh đất từ đường họ. Bố nghĩ là tương lai của anh phải sáng rực lên từ đất tổ. Ôi giá mà bây giờ chúng ta đã có con nhỉ. Vài ba năm anh về, nó biết bi bô gọi bố. Chương 10 Trán Nguyễn Vạn nhíu lại nhìn đôi câu đối trước cửa rồi thập thễnh bước tới ngắm từng chậu cây cảnh ông Khiên chăm chút hang ngày. Nguyễn Vạn mỉm cười nhìn những gốc si xù xì già khú đế như lão già râu tóc sồm soàm. Những khóm trúc vàng óng với những đốt cây chun vào nhau. Rõ vô tích sự, vạn nghĩ- nhữnh loài cây không hương sắc. Nguyễn Vạn lại thập thễnh bước đến bên bể cá vàng. Những chú cá vàng lượn lờ quanh quả núi, bố Nghĩa đã kỳ công đắp bằng xi măng. Trên sườn núi, hai chú hươu nhỏ đứnh chênh vênh khoe bộ sừng cong vút. Cả làng Đông ai cũng bảo tính ông Khiên giống hệt cụ Nghiên xưa. Dù có phải ăn mặc rách nhưng vẫn cứ ham chơi cây cảnh. Người ta kháo nhau ông Khiờn hang ngày còn múc cả nước cơm tưới cho cây cảnh, Nguyễn Vạn không hiểu bố ta say xưa gì ở những thứ này. Học đòi tư sản. Nguyễn Vạn bước vào cửa, ông Khiên nằm lặng trên giường nhìn Nguyễn Vạn với ánh mắt mệt mỏi. - Tôi không hiểu bác cũn định nằm mãi đến bao giờ - Nguyễn Vạn nói - Dù sao sự cũng đã rồi. Thằng Nghĩa, con Hạnh, cũng đã thành vợ chồng, bác phải để chúng nó về đây ở. Cưới nhau hàng năm nay mà mỗi đứa một nơi, tối đến lại lang thang bờ sông bãi sú e thiên hạ họ cười cho. - Đây là đất tổ, vợ chồng tôi không có quyền!- Ông Khiên nói giọng yếu ớt khẽ chớp mắt nhìn lên trần nhà. - Bác lạc hậu bỏ mẹ - Vạn tức - Bác không thấy bác đang sống dưới chế độ xã hội chủ nghĩa sao. Đã là xã hội chủ nghĩa làm gì còn đất của tổ. Đất đai là của chung xã hội. Đã là xã hội chủ nghĩa làm gì còn hận thù? Ngày hôm nay bác phải xoá ngay câu đối trên tường kia. Xã hội chủ nghĩa làm gì còn sự bất công mà bác lại viết là "Vạn sự bất công oán hận trường". Bác còn oán hận ai? Bác oán hận chế độ à? Nguyễn Vạn nhìn ông Khiên và hiểu rằng lời nói của mình chả lọt vào tai ông ta chút nào. Ông Khiên vẫn lặng thinh. - Tôi nói cho bác biết, nếu bác không xoá câu đối đi tôi báo công an huyện về trói gô cổ bác lại. Bây giờ nhân dân đang lo đánh giặc, lo tăng gia sản xuất mà bác đi học đòi chơi bời theo lối tư sản. Ông Khiên vẫn dửng dưng nằm trơ ra như khúc gỗ coi Vạn như kẻ xa lạ. Nguyễn Vạn ngồi bịch xuống chiếc ghế giữa nhà và giận dữ nhìn ông Khiên: - Hôm nay tôi đến báo cho bác một việc nữa. Thằng Nghĩa bác phải để nó đi bộ đội đợt này. Ông Khiên chợt nhoài người ra cạnh giường hoảng hốt nhìn Vạn. - Chú định trà thù tôi sao? Tôi lạy chú! Tôi còn mỗi mình thằng Nghĩa. Cả họ Nguyễn nhà ta còn có mỗi mình nó... Nguyễn Vạn chợt cười phá lên. Chú mèo mướp đang nằm khoanh tròn trên chiếc chổi trong góc nhà giật mình chạy ra tới cửa mới quay lại giương mắt nhìn chú Vạn. - Thế mới biết bác còn nhiều tham vọng gớm nhỉ! - Vạn mỉa mai - Tôi tưởng bác coi thằng Nghĩa là đồ bỏ đi, nếu bác còn thương yêu, hy vọng về nó, bác vui vẻ để cho nó đi bộ đội. Đánh Mỹ là thời cơ ngàn năm có một của tuổi trẻ. Bác thấy đấy, như tôi, nên người được là nhờ cái thời đánh Pháp. Bác thật là ích kỷ lạc hậu. Làm trai muốn nên người phải xông pha nơi chiến trận. Ru rú ở nhà bám váy vợ thì nhục. Nguyễn Vạn thập thễnh ra về. Ông Khiên gượng dậy, mặt tối sầm lại. Thằng Nghĩa cố tình lấy con Hạnh đã làm ông muối mặt với cả họ. Tuy sự đã rồi, bụng ông thấy thương vợ chồng Nghĩa nhưng ông không dám bảo con Hạnh về đây, sợ họ mạc lại cho đó là điều ô nhục dòng họ Nguyễn. Từ ngày thằng Nghĩa cưới con Hạnh, ngay cả việc ông chăm chút những chậu cảnh hay ngắm những chú cá vàng trong bể, ông cũng phải lén lút không muốn để ai nhìn thấy. Ông nuôi một niềm tin sắt đá vào thằng Nghĩa, kèm cặp nó từ bé, hy vọng nó sẽ trở thành người trưởng nam dòng họ Nguyễn tài hoa đức độ. Chẳng gì làng Đông này, ông là người hay chữ nhất. Nhiều bà nhiều chị có chồng con đi đâu xa đều phải mang giấy đến nhờ ông viết thư giúp. Hồi thằng Nghĩa học cấp ba trường huyện, ông đã làm thơ đứng lên đọc trước toàn thể phụ huynh, giáo viên toàn trường. Ông tự hào về thằng Nghĩa là học sinh giỏi, năm nào cũng được trường khen. Thằng Nghĩa học xong ông không muốn để nó đi bất cứ ngành nghề gì khác. Nó phải ở chính mảnh đất này. Tối tối ông nghe tiếng đàn tiếng sáo của nó mà nở mặt nở mày. Giờ đây bỗng lộn nhào tất cả. Ngay cả đôi câu đối ông khắc ghi lên kia là để chứng tỏ cho dân làng, cho họ tộc hiểu rõ ông đã căm thù kẻ nào đang tâm đốt từ đường họ. Đối với dân với nước, ông một mực trung thành, cũng giống như ông trung thành với họ tộc. Vậy mà họ lại bảo ông chống đối lại đường lối chính sách của Đảng. Ông Khiên lại thở dài nằm xuống giường. Mọi cảnh vật trong nhà cứ quay cuồng trước mặt ông. Có lẽ buổi sáng nay là một buổi sáng đã xảy ra sự kiện lớn lao nhất trong đời bà Khiên. Suốt đêm qua bà không sao chợp mắt. Từ ngày về làm dâu họ Nguyễn đây là lần duy nhất bà phải nói dối chồng. Bà thấy mình có tội với ông Khiên đang ốm yếu nằm kia. Từ nãy đến giờ bà luôn lén nhìn trộm vào mắt ông Khiên - Ánh mắt luôn ánh lên niềm trung thực mà có lẽ trên đời này chỉ mỗi mình bà hiểu. Chính vì bà hiểu tính chồng con nên bà phải làm thế - Phải giấu ông Khiên chuyện thằng Nghĩa sáng nay đi nhập ngũ. Thôi thì bà mạn phép trời chịu tội trước chồng để cho thằng Nghĩa vui vẻ lên đường. Bữa cơm sáng dọn ra, bà cố tỏ ra bình tĩnh im lặng để không phải thốt lên những lời dối trá trước mặt chồng. Thằng Nghĩa có vẻ vững vàng hơn. Bà nơm nớp nhìn nó chủ động xơi cơm lấy thức ăn tự tay bê đến mời bố. Chỉ có bà mới nhận ra sự khác thường ở nó. Nó có nghĩ lúc nó đi rồi còn lại một mình bà với ông Khiên, bà biết nói thế nào đây. Bữa cơm vừa xong vợ chồng chị cả đến: - Chúng con đến thăm xem bố đã đỡ chưa? Chị cả nói - Vợ chồng chúng con chả có gì, chỉ có nải chuối chín biếu bố! - Chị cả đặt nải chuối lên bàn rồi quay sang dúi vào tay Nghĩa mấy chục - Cậu Nghĩa hôm nay không đi tiễn tân binh à? - Có chứ! - Nghĩa cười, nem nép nhìn trộm bố. "Rõ khổ chưa! Chúng nó đến chia tay thằng Nghĩa" Bà Khiên thở phào. Thì ra chúng nó đã âm mưu bàn bạc với nhau trước. Mọi tội vạ cuối cùng chỉ mỗi mình bà chịu. Bà thấy đầu óc cứ căng ra. Nếu ông Khiên bất chợt hỏi bà câu gì đó bà sẽ ngất xỉu. Bà thương Nghĩa cưới vợ đã phải long đong, bây giờ đi bộ đội cũng phải vụng trộm. Vợ chồng chị cả về, bà Khiên ngồi bên giếng nước rửa bát, nhìn thằng Nghĩa cứ đi ra đi vào lẩn quẩn mãi. Phút cuối cùng dứt áo ra đi nó mới thấy bối rối. Cha bố mày, không khéo rồi lại khóc hu hu. Thằng Nghĩa đứng tần ngần ở cửa nhìn vào giường bố một lúc rồi cúi xuống véo con mèo một cái. Con mèo kêu "meo" lên một tiếng chạy vụt đi. Nghĩa chạy nhanh ra giếng ôm lấy cổ mẹ. Bà Khiên thấy những ngón tay nó bấu vào vai bà đau điếng. Bà tí ngất xỉu khi nó thì thầm vào tai bà: "Con đi". Bà lạnh cả người nhìn theo bóng thằng Nghĩa chạy vụt ra ngõ. Bà vội đứng dậy chạy vào bếp đứng lặng cho nước mắt chảy xuống đôi gò má khô gầy của bà. Bà cố kìm lòng để không bật khóc thành tiếng. o O o Nghĩa vừa bước vào ngõ nhà Hạnh đã thấy chú Vạn cũng ở đấy. Chú nhìn Nghĩa hài lòng: - Tao cứ lo mày làm lộ chuyện là hỏng hết - Chú Vạn vỗ bốp lên vai Nghĩa - Thôi đến giờ rồi đi ngay. Chị Nhân ở nhà để con Hạnh nó đi tiễn chân thằng Nghĩa. Chú Vạn chưa nói, Hạnh đã ôm gói quần áo của Nghĩa mang sang từ tối qua. Chị Nhân xúc động cầm tay Nghĩa: - Con đi nhớ năng biên thư về động viên ông bà bên ấy. - Ôi dào! - Chú Vạn nói - Chuyện ấy thằng Nghĩa khỏi lo. Đã có tao. - Nghĩa đi nhé! - Anh Hiệp đến bắt tay Nghĩa - Nghĩa đi đợt này đợt sau mình cũng tếch. Lớ ngớ biết đâu cánh mình lại gặp nhau trên chiến trường. Chú Vạn và vợ chồng Hạnh ra tới sân uỷ ban, người đi người tiễn nhốn nháo như ngày hội. Qua mấy lời căn dặn của ông bí thư, Nguyễn Vạn dẫn đoàn quân lên huyện. Hạnh nhìn những phụ nữ cùng cảnh ngộ như Hạnh có nhiều cô khóc sướt mướt. Đứng trước Nghĩa, không hiểu sao Hạnh không thể khóc. Hạnh nhìn Nghĩa mặc bộ quân phục mới, trông già dặn hẳn. Nghĩa đưa cho Hạnh bọc quần áo cũ mà cả hai đứa không sao nói với nhau được lời nào. - Nghĩa! Vào xếp hàng lên xe mau - Chú Vạn giục - Đi nhé! Hãy noi gương trai làng Đông, chiến đấu giỏi, mày cứ nhìn chú mày đây mà sống. - Anh đi đây! - Nghĩa nói và chạy biến vào hàng quân. Mắt Hạnh hoa lên nhìn những cánh tay vẫy vẫy từ cửa xe. Đoàn xe đi khỏi, không gian chợt lắng đi. Hạnh cứ đứng lặng tới khi bọn con gái làng Đông xô đến kéo Hạnh vào cửa hàng giải khát. - Anh Hiệp không đi tiễn Nghĩa à? - Dâu cầm tay tay Hạnh kéo vào tận trong góc cửa hàng có chiếc bàn chưa có khách ngồi. - Mày ngồi đây để tao đi mua phở ăn. Sáng ngày chắc là mày ăn uống chẳng ra sao- Dâu ấn vai Hạnh ngồi xuống ghế, nhanh nhẹn đi mua phở. Trong số bạn bè có lẽ chỉ có Dâu là hiểu Hạnh hơn cả. Dâu sôi nổi, mạnh mẽ, nhiều đam mê. Dâu và Hạnh thân nhau từ thời học sinh. Dâu học trung bình, ham đọc truyện, xem phim. Trong ánh mắt tinh nhanh của Dâu không ai giấu nổi Dâu điều gì. Dâu có tài cảm nhận được tâm trạng người khác. Dâu thẳng thắn trung thực tới mức nhiều người ngại quan hệ với Dâu. Hạnh thích cả cái tính đáo để của Dâu. Hạnh hiểu trong tiếng cười hơ hớ, với những hành động bề ngoài trái với tính cách phụ nữ, Dâu muốn quên đi nỗi trống trải cô đơn. Vừa mới cười nổ trời, vật nhau uỳnh uỵch với cánh con trai xong, Dâu lại ôm lấy Hạnh khóc ngay được. Hôm nghe Hạnh và Nghĩa không được cấp đất làm nhà, Dâu là người đầu tiên ôm lấy Hạnh khóc "Khổ thân mày Hạnh ơi". Dâu khóc nức nở. Hạnh hiểu chỉ có người cảm nhận thực sự nỗi đau của người khác mới khóc được như thế. Dâu bê hai bát phở thịt nạc đầy tú ụ đặt xuống bàn. Hạnh cảm nhận ngay, từ nay Dâu là niềm an ủi duy nhất trong những ngày tháng Hạnh phải xa chồng. - Trông mày gầy rộc đi đấy! Ăn đi mà lấy sức chiến đấu. Các tướng đi chiến đấu ngoài mặt trần, cánh mình chiến đấu trên đồng ruộng, hí, hí., Dâu cười thật vô tư, Hạnh hiểu Dâu vừa trích dẫn lời chú Vạn. - Hôm nọ mày nói với anh Hiệp những gì về tao hả? - Dâu xúc ớt đổ vào bát phở của mình, mắt đăm đăm nhìn Hạnh - Mày phải biết tao ăn cay cực giỏi mà mày lại cho ông anh mày uống nước đường về tao là hỏng đấy. - Tao có nói gì đâu! - Hạnh cãi. - Đừng có chối. Lạ gì cái cánh con trai. Hôm nọ tao gặp anh Hiệp, tao thấy anh ấy nhìn tao khác mọi khi là tao hiểu mày đã nói gì rồi. Thôi dẹp chuyện anh Hiệp mày. Tình yêu là cứ phải tự tìm đến nhau, tự nó bốc cháy mới khoái hiểu chưa? Còn cái chuyện của mày, Nghĩa đi rồi, mày phải về ông bà Khiên mà ở. Không sợ ai hết. Ai nói gì cứ đốp luôn vào mặt. Chẳng gì bây giờ mày cũng là vợ bộ đội. Ngôi nhà ông bà Khiên đang ở là do công sức của ông bà ấy và Nghĩa dựng lên! Mày là vợ Nghĩa, là con dâu gia đình ấy mày có quyền ở. Dù họ tộc có kiện đến trung ương mày vẫn thắng. - Tao cũng nghĩ tới chuyện này rồi - Hạnh nói - Nhưng về đấy ở phải được sự đồng ý của bố mẹ anh ấy. Ai lại tự dưng đùng cắp gói về nhà người ta coi sao được. Dâu và Hạnh ăn phở, cánh trai gái làng Đông ngồi bàn ngoài đã về hết từ lúc nào. Dâu rủ Hạnh đi lối đê Diêm, tắt qua cánh đồng để về làng gần hơn. Từ đê Diêm nhìn hút tầm mắt, làng Đông xanh mờ phía trời xa. Hai đứa hối hả đi dọc theo bờ mương chạy giữa cánh đồng lúa xanh non. Giữa trưa nắng cánh đồng Diêm không một bóng người. Một đàn cuốc đen chũi cẳng cao kều, thơ thẩn bên bờ mương, thấy bóng người chúng chạy chúi xuống đám ruộng làm mấy con cun cút giật mình lao vút lên trời kêu "chéo chéo". Hạnh chợt nghĩ có lẽ mọi loài vật đều phát hiện ra con người có gì đó làm chúng sợ. Đến cả mấy con rắn nước đang bơi loằng ngoằng, thoáng thấy bóng người nó cũng vội vàng lảng xa. Nắng như dội lửa loang loáng, những chú cua đồng ngoi lên đánh đu trên những thân lúa thổi bong bóng. - Chà, nhiều cua quá - Hạnh reo lên - Mình tranh thủ bắt ít cua rồi hãy về. - Mày tham lam vừa vừa thôi. Nắng này ốm đấy. Hạnh vừa đi vừa nhìn chú cua tiếc rẻ, trên bờ mương chợt xuất hiện ba bóng người trần trùng trục từ gò đất đi ra. Chúng vừa đi vừa móc bùn trát lên mặt, vẽ lên bụng đủ hình thù quái dị. - Lại mấy thằng dưới Diêm đi bắt rắn - Dâu nói - Mày đừng tỏ ra sợ hãi chúng bắt nạt. Mấy thằng ma cô nhe răng cười hơ hớ đứng dạng háng trên bờ mương chờ Hạnh và Dâu tới gần, chúng nằm ngửa ra bờ mương chắn lối. - Xin phép các vị thần đồng cho chị về kẻo cháu nó ở nhà đói sữa - Dâu nói. - Có giỏi thì bước qua bụng đây này. Nhanh như chớp, Dâu cúi xuống bế thốc một thằng định quẳng xuống mương. Thằng bị bế vội túm được tóc Dâu, thế là cả hai đều ngã nhào xuống mương. Một thằng trên bờ nhảy xuống ôm ghì lấy Dâu. Dâu vật lộn lục ục với hai thằng dưới mương. Còn lại một thằng trên bờ nó lao vào Hạnh như con thiêu thân. Hai cánh tay trát đầy bùn đen nhẻm trơn nhẫy ôm ghì lấy Hạnh. Hắn quật ngửa Hạnh xuống mép ruộng. Hạnh lấy hết sức giẫy đạp. Bọc quần áo của Nghĩa văng ra bờ mương. Hạnh thở dốc khi hai bàn tay đầy bùn đất lùa vào ngực mình. Trong lúc phẫn nộ Hạnh chợt chộp được nắm bùn đáp vào giữa mắt thằng khốn nạn, rồi lấy hết sức vùng dậy ôm bọc quần áo chạy. Cắm đầu chạy một đoạn, Hạnh quay lại đã thấy Dâu đang hối hả chạy trên bờ mương bên kia. - Hạnh! - Dâu gọi giật - Đợi tao với. Bây giờ bố chúng nó cũng không dám đuổi mình nữa đâu. Hạnh đứng lại chờ Dâu. Dâu nhào xuống mương bơi sang với Hạnh cười rũ. Áo Dâu bị xé rách mảng ngực trắng lốp dưới nắng. - Làm sao mà mày thoát được hai thằng ấy? - Hạnh hỏi. - Tao chỉ lo cho mày thôi - Hai thằng nhãi tao coi chẳng mùi mẽ gì - Dâu tủm tỉm cười. Mày có biết tao trị chúng bằng cách nào không? Hai thằng tưởng bở cứ hăm hở giương cái của nợ ấy ra. Tao liền giờ miếng võ hí, hí...miếng võ bắt chim. Tao xoắn rõ đau, hai thằng đều ngã vật ra thế là tao vội chạy thục mạng. - Ôi! Mày đánh mất nón rồi kìa. Mãi lúc này Hạnh mới thấy chiếc nón trên đầu không biết rơi từ bao giờ. Đi hết con mương ra tới bờ sông Đình, hai đứa nhào xuống sông tắm. Về tới đất làng thì chẳng còn sợ gì nữa. - Cũng may mà còn ôm được hai bộ quần áo của anh Nghĩa chứ không thì rõ đẹp mặt. Mày trông quần áo tao rách hết cả. Đã lâu lắm Hạnh với Dâu mới lại được tắm với nhau. Buổi trưa, cánh đồng vắng ngắt không một bóng người. Hai đứa cởi hết quần áo ra giặt. Thấy Dâu nhìn đau đáu vào ngực mình, Hạnh vội quay nghiêng người không dám nhìn thẳng vào mắt Dâu. Hạnh thú nhận ngực mình lâu nay cứ căng đầy, nở hơn ngực Dâu, Dâu nhoài người quăng bộ quần áo đánh "bốp" lên bờ, nhào tới ôm chầm lấy tấm thân đẫy đà của Hạnh. - Ôi! Hôm nay tao mới tận mắt nhìn ngực mày, đẹp thật đấy. Nghĩa nó mê mày tít thò lò cũng phải. Mà sao vú mày chóng to thế? - Bao giờ mày lấy chồng thì mày thấy. - Các cụ nói cấm sai. Gái phải hơi trai như thài lài gặp cứt chó, hí hí... Dâu cười rinh rích luồn hai tay vào sườn Hạnh. - Dâu! Đừng đùa nữa. Tắm nhanh không sắp đến giờ đi làm đồng rồi đấy. Ai mà nhìn thấy cảnh mình đú đởn thế này họ bảo mình rửng mỡ. Hai đứa mặc hai bộ quần áo của Nghĩa rộng thùng thình trông buồn cười chết đi được. Về tới đầu làng, gặp tụi trẻ đi bắt ngoé làm mồi đơm rạm, chúng ngơ ngac nhìn Hạnh và Dâu. -Ô! Chị Dâu, chị Hạnh mặc quần áo con trai. Hai đứa chạy chúi mũi. Vừa chạy vừa níu áo, đấm thùm thụp vào lưng nhau cười rũ rượi. Nắng vẫn rực nên trên các ngọn cây. Chương 11 Bữa sáng dọn ra, Hạnh vừa ngồi xuống trước mâm mẹ đã nói: - Bây giờ thằng Nghĩa nó đi vắng, mày đi đường cũng phải ý tứ con ạ. Con gái có chồng mà để xảy ra chuyện là phiền đấy. Có lẽ tối qua Hạnh hý hoáy đơm lại cúc áo, mẹ đã để ý và đoán có chuyện gì xảy ra. - Con đã làm điều gì xấu đâu mẹ? - Ấy là tao nhắc trước vậy. Làm thân con gái phải biết giữ mình. - Đợt sau anh Hiệp quyết định đi bộ đội đấy à? - Hạnh trống lảng hỏi sang chuyện anh Hiệp. - Làm thân con trai phải xông pha nơi trận mạc - Anh Hiệp nói, Hạnh bật cười thấy anh Hiệp lại trích dẫn lời chú Vạn. Có lẽ cả làng Đông hồi này ai cũng mượn lời chú Vạn ra nói. Ba mẹ con đang ăn cơm thì bà Khiên lập cập bước vào cửa, Hạnh chợt giật mình. Chắc có chuyện gì xảy ra? Hạnh buông bát đũa đứng dậy mời bà Khiên vào trong nhà. Đã lâu lắm, nay bà Khiên mới sang nhà Hạnh, Hạnh rót nước mời mẹ chồng. - Mẹ hỏi thật con - Bà Khiên nói nhanh - có thật là thằng Nghĩa đã lên xe đi tỉnh rồi phải không? - Mẹ không tin con sao? Anh Nghĩa đi ngay từ trưa hôm qua. - Tao cũng tin như thế. Mọi người cũng đều nói thế. Nhưng khổ nỗi là bố thằng Nghĩa...chung quy là tại phải gió cái nhà ông Dĩ, đang đêm hôm qua đùng đùng sang mồm năm miệng mười lu loa trách tại sao thằng Nghĩa đi bộ đội lại không làm bữa liên hoan. Bố thằng Nghĩa đang nằm chết dí trên giường bỗng bật dậy ngỡ ngàng ngồi ngây ra một lúc. Thế là bao tội vạ lại đổ lên đầu tôi. Cuối cùng tôi phải nói thật hết cả. Mặt ông tái đi. Ông ấy hỏi: "Nó còn ở dưới huyện không?". Tôi bảo: "Nó lên tỉnh rồi". Ông ấy không tin và định đùng đùng đi xuống huyện. Tôi hốt hoảng hét vào tai ông ấy: "Ông