🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Bầu Trời Chiến Tranh Ebooks Nhóm Zalo https://thuviensach.vn Bầu trời chiến tranh Tác giả: Aleksandr Pokryshkin Dịch giả: Lê Liên Thể loại: Hồi ký NXB: Quân đội nhân dân, 1983 Số hóa: Saovang, ptlinh (vnmilitaryhistory.net) Tạo ebook: Hanhdb Thư viện ebook TVE-4U Dự án ebook định dạng epub chuẩn cho mọi thiết bị di động Epub (02/2019): @lamtam, tve-4u.org https://thuviensach.vn GIỚI THIỆU Bầu trời chiến tranh / Lê Liên dịch. - H . Quân đội nhân dân, 1983 Đây là tập hồi ký chiến tranh ca ngợi chủ nghĩa anh hùng cách mạng của lớp thanh niên Xô-viết trong quân đội, tiêu biểu là những phi công, thợ máy, chỉ huy đã hăng say trong học tập và dũng cảm trong chiến đấu, góp phần vào thắng lợi vĩ đại của nhân dân Liên Xô trong những năm 1941 - 1945. Tác giả tập sách: Nguyên soái không quân, ba lần anh hùng Liên Xô cũng đã lập công xuất sắc: tham dự 156 trận - hạ 59 máy bay của địch. Ở đây chúng ta được gặp gỡ các nhân vật có tính cách đa dạng trong sinh hoạt, chiến đấu, tình bạn, tình yêu. Các chiến sĩ không quân ta cũng học tập được nhiều kinh nghiệm của không quân Xô viết trong xây dựng và chiến đấu Dịch theo bản tiếng Pháp (CIEL DE GUERRE) của Giăng Săm-pơ-noa .. Nhà xuất bản Tiến Bộ, Mát-xcơ-va Tham khảo nguyên bản tiếng Nga (HEБO BOЙHЫ) (A.M Khơ-run-giê go ghi) Nhà xuất bản Quân sự, Bộ Quốc phòng, Mát-xcơ-va https://thuviensach.vn CHƯƠNG 1 NHỮNG TRÁI BOM NGƯNG DÒNG THỜI GIAN 1 - Này! Bác đánh xe ngựa! Khi bác đánh xe giục ngựa lóc cóc chạy tới, tôi cảm thấy mình như đang từ thế kỷ này chuyển qua thế kỷ khác. - Ra sân bay! - Cô-xchi-a Mi-rô-nốp reo lên, vừa chiếm lấy một chỗ ngồi tốt nhất. Bác đánh xe đã hiểu chúng tôi muốn đi đâu. Chẳng buồn để ý đến cậu Cô-xchi-a gầy còm, bác đưa mắt nhìn tôi rồi nhìn các phi công khác, lộ vẻ bối rối khi nhận ra bốn anh chàng lo lớn. Và, như đánh giá cỗ xé nhỏ cũ kỹ của mình đủ khả năng chịu đựng, bác giật dây cương: - Hây, hây! Chú mày! Những ngôi nhà quen thuộc của đường phố chính lần lượt diễu qua mặt. Buổi sáng tháng năm rực rỡ ánh mặt trời và khung cảnh đỏm đáng của cái tỉnh lẻ khiến chúng tôi vui như mở hội. Chúng tôi nhớ lại những biến động của năm qua - năm 1941 miền Bét xa-ra-bị đã thống nhất vào Liên bang Xô-viết, trung đoàn chúng tôi, trong đội hình giống như lúc diễu binh, đã vượt qua biên giới và hạ cánh xuống sân bay Bi-en-xư. Những phi công tất nhiên đã lần đầu làm quen với thành phố qua con đường chính. Chiều nào chúng tôi cũng dạo chơi ở đây. - Ta có thể đi khắp châu Âu trên chiếc xe ngựa có mui như thế này không? - Cô-xchi-a lém lỉnh nói, mắt nheo lại trước những tia nắng chói chang của mặt trời phương Nam. - Cậu không tìm được một phương tiện nào tốt hơn để đi à? Xa-sa Mốt xa-lốp, không vừa ý, nhận xét - Đồng bào đang rời khỏi nơi này. Bác đánh xe ngoái đầu lại tò mò ngắm cậu ta. Chúng tôi cũng đưa mắt nhìn nhau và nhớ lại một sự kiện mới xảy ra. Vài ngày trước khi khóa học kết thúc, một máy bay ném bom của Nam Tư đã hạ cánh xuống sân bay https://thuviensach.vn chúng tôi. Thật là kỳ diệu, tổ bay đã thoát khỏi tay bọn phát xít. Bộ mặt rắn rỏi, đầy kiên nghị của mấy phi công Nam Tư mãi mãi khắc sâu vào tâm trí tôi. - Còn mình, mình đã sẵn sàng dạo chơi rừng Viên trong âm thanh của khúc van-xơ - Mi-rô-nốp phá tan sự im lặng kéo dài. Chúng tôi đều biết rõ - vì sao Cô-xchi-a lại ở trong trạng thái thơ mộng đó. Hôm qua trên sân ga, trước khi tàu chạy, cậu ta đã có cuộc chia tay đầy xúc động với một cô gái trẻ. Chiếc xe ngựa đã dừng lại trước thanh gỗ ngáng đường của doanh trại ban tham mưu. Bác đánh xe biết rõ đường: các phi công lỡ ô tô công tác thường tìm cái phương tiện giao thông này để tới nơi làm việc. Đúng là bộ ba chúng tôi đã có một thời không cần dùng đến ô tô và xe ngựa. Chúng tôi đã ngẫu nhiên kiếm được một chiếc xe. Số là khi chúng tôi mới đến Bi-en-xư, những tay hàng xách bám lấy các sĩ quan Xô-viết như đàn nhặng. Một hôm, một tay phe phẩy lân la tới hỏi: - Các ngài sĩ quan muốn mua cái gì? - Một chiếc tàu thủy - Một cậu nào đó trả lời bỡn cợt. - Một chiếc tàu, cũng được chớ sao? - tay hàng xách nhắc lại không chút bối rối - Nhưng một chiếc ô tô thì rẻ hơn. - Hãy đem ô tô của anh đến Ngày hôm sau, một con quái vật có bồn bánh dừng lại trước căn nhà chúng tôi. Thấy tay phe phẩy ngồi lái, chúng tôi ngẩn ra. Làm thế nào bây giờ? Không muốn ra gặp hắn ta nhưng không tiện. Đâm lao thì phải theo lao đành để hắn kéo chúng tôi một vòng trên chiếc xe tồi tàn. - Một kiểu xe đua - hắn giới thiệu mặt hàng và chỉ cho chúng tôi nhãn hiệu xe: Hít-pa-nó Xu-i-da. Khó mà nhin được cười với cái phương tiện thời thượng cổ, hai chỗ ngồi, bốn bánh gỗ lắp lốp đặc ấy, chồng chất trong chiếc xe cổ lỗ, chúng tôi vui cười chạy qua thành phố, làm điếc tai người qua đường bằng những tràng tiếng nổ bành bạch. Sau cuộc dạo chơi, mọi người nhất trí nếu có thêm một https://thuviensach.vn chiếc Hít-pa-nó Xu-i-da với giá hời làm tiện nghi thì không không phải là dở. Thế là nhóm chúng tôi đã tự xoay xở được phương tiện đi lại. Từ đó, chúng tôi không đi làm việc trên ô tô công cộng mà trên chiếc xe đua thể thao. Lúc nhàn rỗi, chúng tôi cũng phóng xe như gió trên những con đường tốt. Trước khi vào khóa học, chúng tôi đã tặng lại chiếc Xu-i-da cho bè bạn. Sau đó, chắc nó đã trở thành hàng đồng nát trong năm qua, cuộc sống đã có nhiều đổi thay ở Bét-xa-ra-bi, với chế độ mới, với sự xâm nhập của kỹ thuật hiện đại. Ở ban tham mưu trung đoàn, chúng tôi chỉ gặp đồng chí thiếu úy trực ban. Anh báo cho biết mọi phi công và thợ máy đã rời đến một địa điểm gần làng Mai-a-ki ở vùng phụ cận Cô-tốp-xcơ. - Nhưng trung đoàn trưởng còn ở đây - anh nói thêm - có lẽ đồng chí ấy ở ngoài sân bay. Chúng tôi lập tức bỏ đi tìm thiếu tá I-va-nốp. Cả sân bay bị xới lộn. Xe tải đi lại như mắc cửi giữa những đống đất mới đào; đây đó những chàng thanh niên Bét-xa-ra-bị đang xúc đất bằng xẻng. - Cái gì thế các bạn? - Cô-xchi-a thốt lên. Chẳng để ý đến những lời phỏng đoán của chúng tôi, cậu ta nói tiếp - Có lẽ chúng ta sắp được cất cánh trên đường băng bê tông. - Mình chỉ mong thế này thôi! Mình đã nhiều lần nghe nói đến đường băng bê tông, nhưng chưa lần nào được lăn bánh trên đó cả. - Như là một tổ kiến, nhung nhúc những chiếc mũ đen. - Nhịp điệu lao động xô-viết đấy! Chưa có máy bay trên sân bay. Tận cuối sân, gần bờ suối chỉ thấy những hòm trắng dài hình bầu dục. Thấy trung đoàn trưởng, kỹ sư Sô-bô-khô-vích và mấy anh thợ máy ở gần đó, chúng tôi liền đi đến. Vích-to I-va-nốp tỏ ý vui mừng khi thấy chúng tôi. Trên cương vị là người mang quân hàm cao hơn cả, tôi báo cáo khóa học đã kết thúc, chúng https://thuviensach.vn tôi đến nhận sự phân công. Đồng chí mỉm cười bắt tay chúng tôi và nói: - Chúc mừng các đồng chí đã học xong, và riêng chúc đồng chí Pô-crư skin với chức vụ mới. Chúng tôi nhin nhau. Mi-rô-nốp đứng bên tôi, không kìm được: - Tôi đã nói với cậu là huấn luyện viên trưởng sẽ không tha thứ cho cậu về những “cú móc”. Tôi chúc mừng cậu đã được phê chuẩn Làm phi công thường. I-va-nốp vẫn cười, trên khuôn mặt đầy dặn, đôi mắt đen và to nheo lại với vẻ âu yếm. - Pô-crư-skin được cử làm phó chỉ huy phi đội - anh tuyên bố - còn những “cú móc” của đồng chí, chúng tôi đã biết. Khi nào lái máy bay Mích, đồng chí sẽ thử những ngón ấy. Điều khiển loại này còn khó hơn kiểu I16 nhiều. Cái mà bè bạn gọi đùa những “cú móc” là những đường bay sáng tạo hoặc cải biến mà tôi đã làm trong các lần luyện tập không chiến. Huấn luyện viên trưởng, phó trung đoàn trưởng Gi-dơ-nhép-xki vốn được đào tạo bay cơ bản kỹ lưỡng, thường ghét mọi sự đổi mới. Tôi chưa hiểu ngay ý câu nói của I-va-nốp: “Khi nào đồng chí lái một chiếc Mích” Nhưng kia rồi! Từ những chiếc hòm lớn thon thon chui ra những chiếc máy bay tiêm kích màu xanh nhạt, mới tinh, gíông như những chú gà con chui ra khỏi vỏ: Anh em thợ máy mở hòm xong liền lắp ráp ngay. Mỗi loại máy bay kiểu mới xuất hiện ở sân bay là một biến cố trong đời sống của các phi công. Chúng tôi vội lao đến quanh những chiếc hòm. Nhưng ngay lúc ấy, tiếng ù ù trên không đã lôi kéo sự chú ý của chúng tôi. Mọi người ngước nhìn lên trời. Chú ý kỹ chúng tôi mới nhận thấy một chiếc máy bay lạ đang bay ở độ cao khoảng năm nghìn mét. - Một máy bay trinh sát của Đức. - Một chiếc Gioong-ke. https://thuviensach.vn - Đúng, nhưng không phải chỉ mình nó; có bọn Mét-xe-smit đi kèm. Quả thật có bốn chiếc tiêm kích bay lượn quanh chiếc máy bay ném bom hai động cơ, cánh hình thoi. Sau khi bay trên lãnh thổ Liên Xô, bọn chúng vòng trở về phía tây, bay thắng qua Bi-en-xư. Cách đây nhiều năm, vào một ngày tháng chín, lần đầu tiên tôi đã trông thấy một chiếc máy bay trên bầu trời trong trẻo của thành phố Nô-vô-xi biếc - quê hường tôi. Sau khi lượn vài vòng, nó đã hạ cánh xuống khu vực quân sự trước sự ngạc nhiên của người lớn và trẻ con. Cả thành phố đều lao đến. Nhờ có cặp giò nhanh nhẹn lợi thế hơn người lớn, bọn trẻ con chúng tôi đã đến đây đầu tiên. Mặc chiếc dây thừng chặn quanh máy bay, chúng tôi vẫn tìm được cách xán lại gần. Tôi vừa rụt rè sờ vào chất kim loại lạnh ngắt của cánh máy bay vừa thèm thuồng hít mùi không khí âm ấm là lạ pha lẫn xăng và dầu mỡ. Phải chăng có thể lại chính những giây phút may mắn đó đã quyết định xu hướng sau này của tôi. Trong cuộc mít tinh tổ chức gần chiếc máy bay, nhiều người nói về việc thành lập ngành hàng không Xô-viết, về công cuộc bảo vệ Tổ quốc. Lần đầu tiên, tôi được nghe hai tiếng “Gioong-ke”. Mọi người biết chiếc máy bay ở trước mặt đã được mua từ Đức về, nhờ tiền quyên góp của nhân dân Xi-bê-ri. Và, nó đang làm cuộc hành trình cổ động qua những thành phố của chúng ta. Vào thời ấy, tiếng Gioong-ke đã vang vào tai tôi một âm thanh bí ẩn và thích thu. Nó đã gây trong tôi giấc mộng bay lên. Tôi ra sức học tập tốt hơn, hăng hái thường xuyên luyện tập thể dục để được vào một trường hàng không. Nguyện vọng đã đạt: tôi trở thành thợ máy bay. Lại nhờ lòng kiên nhẫn, tôi đã giành được bằng lái máy bay. Bị chính phục bởi sự hấp dẫn hào hứng của nghề nghiệp này, như hàng nghìn bạn trẻ cùng lứa tuổi, tôi lao vào khoảng không bao la quyến rũ của bầu trời. Nhưng giờ đây, qua nhiều năm, tiếng Gioong-ke đã gợi trong tôi nhiều cảm giác khác. Vừa nhìn thấy trên đầu cái bóng đen của máy bay ném bom https://thuviensach.vn địch, tự nhiên tôi nắm chặt tay lại. Cả bầu trời vẫn hấp dẫn như bất cứ lúc nào, cũng bất chợt sôi sục và trở nên thấp xuống: - Một tên phát xít phải không, đồng chí thiếu tá? - Cô-xchi-a Mi-rô-nốp nghiêm trang hỏi. - Còn cái gì khác hơn được - Thiếu tá nhận xét - Đây không phải là đứa đầu tiên. Chúng trinh sát, chúng chụp ảnh. “Tại sao không báo động nhỉ? - Tôi thầm nghĩ - Tại sao không đuổi theo chúng nó?” - Và tôi nói to lên: - Nếu ở đây có máy bay, tôi sẽ đuổi theo ngay để “chụp ảnh” nó, thằng khốn kiếp!. - Nó đã bay về trên sông Prút rồi - I-va-nốp - trả lời với tiếng thở dài - Muốn chặn loại máy bay này, ta phải có loại nhanh hơn I16. Và đây còn là vấn đề kỷ luật: ta không được hạ chúng nó. Những lời sau củng của thiếu tá gây trong chúng tôi một làn sóng căm phẫn. - Tại sao vậy?. Sao ta không được hạ chúng, nếu chúng bay vào lãnh thôe của ta? - Vô lý. - Nó đến chụp ảnh giữa ban ngày ban mặt mà ta lại không có quyền trừng trị đích đáng ư? - Chỉ thị của trên là thế này - Vich-to Pê-tơ-rô-vích buồn rầu giải thích -... Vấn đề ngoại giao... Ta săn một thằng bẩn thỉu như nó, mà mắt vẫn phải dán vào bản đồ, sợ lỡ vượt qua biên giới. Kích động bởi sự bất công chúng tôi không lý giải nổi. Chỉ có một linh cảm là những cuộc bay thường xuyên của bọn phát xít trên lãnh thổ Liên Xô báo trước một cái gì ghê gớm. Mọi người đã biết rõ thủ đoạn ăn cướp của bọn phát xít Đức. Nó đã chinh phục hầu hết các nước ở Tây Âu và quân đội xâm lược của chúng đã đổ tới vùng Ban-căng. Chúng tôi chua https://thuviensach.vn chát nghĩ: “Sao các phi công chúng tôi ở trên những sân bay náu mình sau những ngọn đồi biên giới này lại ít được thông báo về tình hình đến thế!”. Dưới sự điều khiên của kỹ sư, anh em thợ máy tiếp tục lắp ráp máy bay. Trung đoàn trưởng đi đi lại lại cho chỉ thi. Rồi với một cái vẫy tay long trọng, đồng chí gọi chúng tôi lại gần một chiếc Mích đã nằm trên càng giá bánh (Bánh xe và càng có thể thu vào, thả ra.). Chỉ còn đôi cánh chưa lắp, đặt trên mặt đất ở hai bên... - Còn chờ gì nữa? Leo vào buồng lái mà xem? – I-va-nốp nói rồi đi thẳng đến chiếc hòm khác vừa được mở ra. Chúng tôi lần lượt leo vào buồng lái của chiếc tiêm kích mới và làm quen với các trang, thiết bi. Thợ máy sẵn sàng giải đáp mọi câu hỏi. - Thế nào, vừa ý không? - I-va-nốp hỏi khi chúng tôi đã kiểm tra xong. Mọi người lặng im, chưa ai muốn lên tiếng tán thưởng chiếc Mích. - Vỏ kẽm đẹp, - cuối cùng tôi thận trọng trả lời - động cơ khỏe, chắc thế, nhưng... vũ khí có vẻ hơi yếu. - Hơi yếu à? - Thiếu tá ngạc nhiên hỏi - Một khẩu trọng liên và hai khẩu nữa cỡ không kém, như vậy không đủ ư? - Đáng lẽ phải lắp cho nó một khẩu pháo, thưa thiếu tá, Gioong-ke không dễ hạ đâu. - Chọc thủng cái vỏ của nó cũng không đơn giản - I-va-nốp nói - Nhưng để xem... khi nào ta cất cánh đánh chặn trên những chiếc Mích, bọn Gioong-ke sẽ khó còn tự do ngao du nữa. Hay là chúng ta lại trở về với những chiếc I16? - Đồng chí cười hỏi. Chúng tôi đều xác nhận ưu điểm của những chiếc Mích. - Hãy còn sớm? - Thiếu tá hài lòng nhận xét - Ngay hôm nay, các đồng chí trở về trung đoàn ở Mai-a-ki. Ở đó đã nhận hai chiếc Mích: Các đồng chí xem thời tiết bây giờ thế nào? Mây đen đang đùn lên. Phải thật tranh thủ bay chuyển loại. Nhất đinh chúng ta sẽ săn tìm bọn kẻ cướp. Điều đó chẳng khó quát gì? https://thuviensach.vn Trung đoàn trưởng bắt đầu chuyển những chiếc đinh ốc cho anh thợ máy ngồi trên chiếc thang gập qua cánh máy bay. - Khi lắp xong máy bay đủ cho một phi đội, Pô-crư-skin sẽ chuyển ngay chúng về Mai-a-ki, ở đó, chuyển loại cho phi công rồi lập tức bay trở về đây. Trung đoàn trưởng đã tạo điều kiện thuận lợi. Chúng tôi chờ lệnh để cũng được tham gia lắp ráp. Những một lần nữa, đồng chí lại nhắc phải cấp tốc đi huấn luyện chuyển loại, không được chậm trễ một phút. - Chuẩn bị ngay hành lý và lên đường. 2 Chuyến tàu đi Cô-tốp-xcơ qua Ti-ra-xpôn khởi hành hồi chiều. Chỉ còn một buổi, mọi người thỏa thuận gặp lại nhau ở ga và từng người tranh thủ tạt qua nhà. Trên đường về, Cô-xchi-a gặp lại cô láng giềng Phơ-lô-ri-ca ở ngoài phố và tụt lại sau. Họ nói với nhau những gì tôi không rõ, chỉ biết sau đó, nhanh như cắt, cậu ta lao vào trong phòng, xức vội nước hoa rồi biến mất. Ba chúng tôi cùng thuê một gian phòng trong nhà một người Do Thái; trước kia là một nhà buôn. Chúng tôi ít gặp chủ nhà nhưng mùi thơm hấp dẫn tỏa ra từ căn bếp ở hành lang vẫn nhắc nhở sự có mặt của họ. Giữ lề thói cũ, họ vẫn nuôi một người ở gái. Chị thường cần mẫn thu dọn căn phòng chúng tôi, lau chùi hàng ngày những khung ảnh có gờ thành nặng nề. Về đến nhà, tôi đang chuẩn bị hành lý thì có tiếng gõ cửa. Ông chủ nhà vào. Đứng sững trước tôi, trong tư thế quả quyết, ngón tay chỉ lên trần, ông hỏi: - Ông có nhìn thấy chúng không? - Ai? - Tôi nhún vai trả lời, tuy đã hiểu ông muốn nói gì... - Còn máy bay của các ông không thể làm gì chúng ư? Chịu ư? - ông hăm hở tiếp - Một hôm, nhân nói chuyện với ông, ông sĩ quan, tôi đã nói https://thuviensach.vn mò rằng sau một năm nữa bọn Đức sẽ ở đây. Tôi đã không lầm: một năm đã trôi qua và bây giờ chúng đã xuất hiện. - Vậy thì đã sao? - Tôi giả vờ thở dài - Mọi việc sẽ như ý ông muốn. Có thể người ta sẽ trả lại cửa hàng cho ông. - Đừng có đùa, ông sĩ quan. Bao giờ tôi chẳng coi ông là một người đứng đắn. Còn bọn hắn - ông lại chỉ ngón tay lên trời, ý muốn nói đến chiếc máy bay trinh sát phát xít vừa mới bay qua - Còn bọn hắn, người Do Thái chúng tôi đã hiểu chút ít. Bọn Đức sẽ trả lại cửa hàng cho tôi ư? Ôi! sao ông lại nói thế?... Tôi đã già và tôi sẵn sàng kết thúc những ngày tàn dưới bất cứ chế độ nào, trừ chế độ của Hít-le. - Vậy ông không bằng lòng cho bọn Đức bay trên Bi-en-xư ư?. - Ai nói với ông là tôi bằng lòng? - Nhìn ông tôi biết. - Sao ông lại nói như vậy? Tôi đang nghĩ đến nước Ru-ma-ni. Các em tôi, chị tôi đều ở đó. Trước kia tôi gặp họ vào mỗi ngày chủ nhật, còn nay... Ôi? Bu-ca-rét một thành phố đẹp. Phải chuyển hướng câu chuyện thôi - Ông sẽ nhận tiền thuê nhà hôm nay. Ông ta quay ngoắt đằng sau và bước ra. Tôi lôi ở dưới gầm giường chiếc va li trong đựng quần áo thường dùng cho chàng trai chưa vợ và bắt đầu lựa chọn những thứ cần thiết cho cuộc sống ở doanh trại. Một áo choàng nỉ... mang đi. Một chiếc quần mới cần... Quần áo lót, khăn tay, khăn mặt. Một quyển vở để vẽ... rất cần. Một quyển sách. Còn cái gì đây? Ôi thực vô tâm, mãi đến giờ tôi vẫn chưa gửi đựợc cho cô em gái mấy mảnh lụa mua từ dạo mùa đông. Một món quà tôi định cho em dịp xuân tới. Chắc cô bé lẽ vui mừng khi nhận được tấm lụa trắng in hoa này và cả mảnh crếp Trung Quốc màu đen có vạch trắng này nữa, hẳn em sẽ rất vừa ý. Ma-ri-a là em gái út, kém tôi hai tuổi. Chúng tôi có năm anh em, chỉ có mình em là gái. Em đã trải qua thời thơ ấu vất vả hơn chúng tôi. Những nỗi lo lắng về nội trợ đã sớm đè lên đôi vai nhỏ bé. Em lại phải vừa làm vừa https://thuviensach.vn học. Các anh trai đều yêu mến Ma-ri-a, sẵn sàng che chở cho em khi bị trêu ghẹo. Em phải làm việc từ sớm nhưng không hề phàn nàn. Kỷ niệm về em gái đã đưa luồng suy nghĩ của tôi về Nô-vô-xi-biếc... Thành phố xa xôi, nhưng rất thân thiết... Đây ngôi nhà xinh xinh bên bờ sông nhỏ Ca-men-ca. Tôi về thăm nhà lần cuối vào năm 1937. Rồi cuộc đời phi công cuốn hu tôi. Tôi tiến đến cái đích thích thú nhất đó bằng con đường dài, khó khăn, có thể nói là phải vượt cái dốc thẳng đứng của con đèo cao vút. Lên đến đỉnh mới có thì giờ dừng lại chiêm ngưỡng, ngạc nhiên phát hiện thấy khoảng không vô tận. Tôi rất thích bay, muốn đứng ở hàng ngũ những phi công giỏi. Kinh nghiệm của những phi công máy bay tiêm kích chiến đấu ở Khan Kin Gôn và bán đảo Ca-rê-li càng khiến tôi suy nghĩ và kiên trì luyện tập. Phải nắm lấy mọi kinh nghiệm đã trả bằng máu của các đồng chí đó, phải hiểu rõ và phải vận dụng. Đó là mối quan tâm duy nhất của tôi. Tôi tránh tình cảm quyến rũ của các cô gái trẻ, lòng tự nhủ, khi còn trẻ thì gia đình chỉ không cho phép người phi công cống hiến trọn vẹn cho sự nghiệp hấp dẫn nhưng đầy khó khăn này... . Biết xử trí mấy mảnh lụa này thế nào? Mang theo ư. Tôi không có thời giờ để gửi bưu kiện. Ôi? Em gái thân yêu, hãy kiên nhẫn thêm chút nữa vì em cũng đã chờ đợi nhiều rồi: Khi chuyển xong những chiếc Mích về đây anh sẽ tìm cơ hội gửi cho em chút quà này. Xếp mấy mảnh lụa dưới đáy va li; tôi lại đẩy nó vào gầm giường. Tất cả đồ dùng xếp riêng sang bên cạnh để đem vào doanh trại chỉ đựng không đầy một va li nhỏ. Trong khi chờ Mi-rô-nốp, tôi lại nghĩ đến chức vụ mới: phó chỉ huy phi đội. Gi-dơ-nhép-xki hẳn chưa biết việc này. Nếu trung đoàn trưởng hỏi ý kiến đồng chỉ trước, chắc đồng chí sẽ không tán thành. Biết tôi không tôn trọng đồng chí như một phi công, tất nhiên đồng chí cũng không tha thứ tôi. Còn tôi, thì lại không biết giấu kín tình cảm của mình, không có thói quen tìm một sự thỏa hiệp cho những cuộc tranh luận về các vấn đề nguyên tắc như vấn đề không quân. https://thuviensach.vn I-va-nốp, trái lại, là biểu tượng của tôi, như người ta nói. Đồng chí ấy đã chinh phục tôi ngay từ lần gặp gỡ đầu tiên. Tôi còn nhớ rõ mùa thu năm 1939 - tôi vừa về trung đoàn sau khi tốt nghiệp ở trường hàng không Cát sin-xcơ, ban tham mưu cho biết thiếu tá đang bay tập. Tôi ra sân bay, vừa đúng lúc một chiếc tiêm kích cất cánh và ngạc nhiên khi thấy chiếc I16 sau khi rời đất đã làm một cái ngoặt gấp. Trên một máy bay điều khiển nhạy như vậy thì cái ngoặt gấp ở độ cao thấp sẽ rất nguy hiểm, dễ dàng mất điều khiển và đâm xuống đất. Nhưng chiếc máy bay vẫn nhanh chóng vòng lên một cách nghệ thuật, khiến tôi không kìm được hỏi: - Ai đang bay đấy? - Sao, anh không nhận ra thiếu tá à? - Một phi công đứng bên cạnh tôi tỏ vẻ ngạc nhiên. Trung đoàn trưởng ư? - Xem kìa, tuyệt chưa? - Cậu ta đáp không che giấu vẻ tự hào. Cũng lây hứng thú, tôi nghĩ: thật là may mắn nếu được rèn luyện với một người thầy như vậy. Hôm sau tôi cùng bay với I-va-nốp trên chiếc U-ti 4, hai chỗ ngồi. Người phi công tiêm kích học nghệ thuật lái cao cấp, bằng cách làm theo thị phạm mẫu khi cùng bay. Các đồng chí của tôi và tôi đều gặp may: người mẫu là trung đoàn trưởng. Mọi người yêu mến đồng chí, tin tưởng và noi gương đồng chí trên mọi mặt. Mi-rô-nốp vẫn chưa về. Bực mình, tôi định ra ga một mình thì vừa lúc cậu ta bất thần hiện ra ở ngưỡng cửa. - Tha lỗi cho mình, Xa-sa, mình bị gĩư lại - Vừa nói cậu ta vừa thu dọn đồ dùng. Rồi cậu ta bất chợt thốt lên - Mong rằng chúng ta sẽ trải qua một ngày kỳ diệu ở Xi-ra-xpôn. Mình có hàng tá người quen ở đấy. - Cậu đinh mất đứt cả một ngày về những điều ngu xuẩn đó ư?. - Ngu xuẩn? - Cô-xchi-a ngạc nhiên hỏi. - Với cậu thì không nghi ngờ gì nữa. https://thuviensach.vn Nụ cười tắt trên môi Mi-rô-nốp. Ít khi được nghe những lời phán xét chân thành về mình, dĩ nhiên cậu ta nổi nóng: - A vâng, tôi quên mất bây giờ anh là người chỉ huy. Anh định lên lớp cho tôi hẳn?. - Trước sau mình vẫn là bạn cậu! Và cậu biết đấy mình ghê tởm thái độ hời hợt với cuộc sống. - Đó là việc riêng của tôi, không dính dáng gì đến anh cả - Mi-rô-nốp lầu bầu. - Trời, công việc riêng? Hôm qua, cậu làm một cô sinh viên khóc, hôm nay chắc là Phơ-lô-ri-ca - như vậy có nhân đạo không? - Anh chưa hiểu nhiều về vấn đề này, Xa-sa ạ. - Đúng như thế! Tráo trở với các cô gái thì hẳn là một vần đề rất phức tạp. Tôi có nền giận để không tống cho cậu ta mấy quả khi cậu ta trơ trẽn kể về cô Phơ-lô-ri-ca xinh xắn nhưng nhẹ dạ - Nhớ đem theo nhiều khăn tay - Tôi giận dữ nói khi ra khỏi phòng - Chúng ta sẽ không dừng một phút nào ở Ti-ra-xpôn cả. Mi-rô-nốp đuổi kịp tôi khi đã ra đến phố. 3 Con đường từ Bi-en-xư đến khu huấn luyện dài kinh khủng, nhất là quãng mười ki-lô-mét cuối cùng. bụi phủ kín người, chúng tôi ngồi lắc lư trong chiếc xe tải cũ kỹ trên con đường tắt gập ghềnh. Với máy bay, chỉ cần nửa giờ là đi một vòng khắp huyện. Mai-a-ki là một trong những sân bay chỉ ghi trên bản đồ mật của ban tham mưu. Mấy năm trước, nông trường đã dùng đất đó để trồng cỏ và chăn nuôi súc vật.. Trên những cánh đồng cỏ rộng ở U-cra-i-na có nhiều khu đất như vậy mà người ta tưởng không dùng vào việc gì cả. Nhưng đã tới lúc không quân cần đến cả cánh đồng Mai-a-ki phủ đầy cỏ ba lá non. Ở đấy, tiếng động cơ ầm ầm suốt ngày không ngớt. https://thuviensach.vn Ban tham mưu trung đoàn trú trong một chiếc hòm gỗ lớn - thùng đựng một chiếc Mích - náu ở một dải rừng rậm. Vừa trông thấy chúng tôi, tham mưu trưởng, thiếu tá A-lếch-xan Nhi-can-đrô-vích Mát-vây-ép đã ra gặp. - Thế nào? Đồng chí đã biểu diễn trò nhào lộn trong khóa học phải không? - Anh vui vẻ bảo tôi - Gi-dơ-nhép-xki phàn nàn nhiều về đồng chí đấy - Nếu nghệ thuật lái đối với ông ấy chỉ là những trò nhào lộn thì cứ để ông ấy phiền lòng. - Đó! Tham mưu trưởng nhìn tôi ra vẻ tán thành nhưng lại trả lời lơ lửng - Có lẽ nếu thực sự là nghệ thuật lái thì nó sẽ vô cùng có ích trên những chiếc Mich. Hãy nom đôi chim kia - đồng chí hất đầu chỉ hai chiếc máy bay - đừng có định làm xiếc trên đó, anh sẽ gãy cổ đấy Chỗ ở được giải quyết trong chốc lát. Sau khi lấy các đồ dùng sinh hoạt, chúng tôi đem va li vào ngôi nhà trường bỏ trống thế là xong. Ban đầu sẽ ngủ trong lớp học thênh thang, sáng sủa, ăn ở nhà lưu trữ tại tầng dưới cùng, và tắm ở cái ao lau sậy đã che kín một nửa. Cô-xchi-a Mi-rô-nốp tìm hiểu qua những người đã đến sân bay trước, xem có chỗ nào giải trí cho một con người độc thân? Người ta trả lời: ở làng cách đây năm ki-lô-mét, có một câu lạc bộ thỉnh thoảng vẫn chiếu phim. Hai ngày nghỉ đã hết. Những người thực tập chúng tôi ra sân bay với mũ bay có dải, cặp bản đồ đeo ngang lưng - Tuy không ai nói phải mang theo, nhưng sẽ có lúc phải dùng đến - Cuộc sông hàng ngày căng thẳng, một cuộc sống thực sự đang kéo chúng tôi vào cơn lốc của nó. Sân bay... cánh đồng luôn luôn bị lăn nén, khu vực cất cánh bụi mù, gió thổi quét đến suốt đường hạ cánh. Từ mảnh đất vuông nhỏ bé đó, chúng tôi cất cánh với kỷ luật luyện tập các yếu lĩnh bay, trở về với ưu điểm hoặc khuyết điểm. Mỗi khi chúng tôi bay, gần như tự do vùng vẫy trên bầu trời, sân bay vẫn theo dõi với cặp mắt vừa là huấn luyện viên vừa là quan sát viên. https://thuviensach.vn Chúng tôi sẽ phải chứng minh số dầu xăng, bom đạn vừa tiêu hao, những tốn kém vô hình về thời gian, về sự hao mòn của động cơ. Mảnh đất vuông đó đã dâng mình cho máy bay sử dụng, chỉ riêng máy bay là có quyền lăn trên mình nó, lấy đà lao lên trời rồi lại từ trên cao hạ xuống. Khi tới sân bay, chúng tôi đã là những “cư dân của bầu trời”. Mọi cái nhìn, mọi tình cảm, ý nghĩ đều hướng lên bầu trời, về những người đang bay. Khi một người trong chúng tôi ở trên ấy, mọi người đều như cùng bay với anh. Chuyện gì đã xảy ra hôm nay trên sân? Sao lại tha thứ cho những vi phạm quy định? Sao pháo hiệu không bắn lên ở trên sân? Vậy mà máy bay vẫn hạ cánh với tốc độ khác thường... Người chỉ huy phi đội, trung ủy A-na-tô-li Xô-cô-lốp, cựu chiến binh Khan Kin Gôn, huân chương Cờ Đỏ trên áo khoác, mặt có vết bóng cháy, đích thân cầm cờ đứng ở tuyến cất cánh (Tuyến cất cánh: tuyến máy bay lăn ra đứng chờ để vào đường băng cất cánh.) Anh điều khiển cuộc bay không vực, gió xuân nồng nàn phả vào khuôn mặt rám nắng. Trước khi cho phép máy bay vào tuyến cất cánh, anh dùng động tác dặn dò phi công, có lúc anh ngồi xổm, để chỉ dẫn một cái gì đó, hai cánh tay đang rộng như con gà mái ấp xõa cánh. Anh tiếp nhận máy bay hạ cánh, lăn đến, leo lên cánh, một tay tì vào khung, cúi đầu xuống buồng lái, hét lên những lời đầy cương nghị và ý nghĩa. Gió lốc của cánh quạt trùm lên anh, chỉ muốn hất anh xuống đất. Sự căng thẳng làm khuôn mặt anh đỏ tía. Anh thả từng người nhiều lần vào tuyến cất cánh. Khoang lái đã đóng. Thêm một cát nhìn, một câu dặn dò và động cơ gầm lên, máy bay lao đi. Tôi đến gần trung úy Xô-cô-lốp và tự giới thiệu: - Đồng chí chỉ huy, trung úy Pô-crư-skin đến nhận lệnh của đồng chí. - Tại sao lại có cái giọng long trọng thế? - Xô-cô-lốp mỉm cười. - Tôi vừa được cử làm phó chỉ huy phi đội bên cạnh đồng chí. https://thuviensach.vn - Xin chúc mừng. Rất đúng lúc. A-tơ-ra-ski-ê-vích đang cần một người phó như đồng chí. - Người ta cử tôi đến với đồng chí. - Ngày mai tôi đi Kí-rô-vô-grát học tập rồi. Đồng chí sẽ cùng với A-tơ ra-ski-ê-vich tổ chức chuyển loại cho phi đội. Tôi khẳng định với đồng chí rằng công việc này không dễ dàng đâu. Nhưng này, đồng chí hãy trông cái kiểu tiến vào hạ cánh kia? Họ đã quên mọi động tác được nhắc hàng chục lần - Quay mình về hướng chiếc máy bay đang kéo bằng, Xô-cô-lốp hét lên - Không được giảm tốc độ! Xuống sát đất tí nữa. Thấp, thấp nữa! Nếu không anh sẽ vỡ mặt trên chiếc Mích. Tiếp tục kéo một tí cần lái! Như thế. Được! Theo dõi các kiểu chỉ huy của Xô-cô-lốp, không có liên lạc bằng vô tuyến với phi công, tôi không kìm được bật cười. - Đồng chí cười gì thế? - Hơi kỳ quặc, đồng chí chỉ huy ạ. - Ngày mai, anh còn kỳ quặc hơn tôi. Phải huấn luyện cho họ! Tôi kể lại cho anh việc chiếc máy bay trinh sát Đức bay trên Bi-en-xư. Xô-cô-lốp lầy một điếu thuốc, châm lửa. Câu chuyện của tôi đã làm anh xúc động. - Phải thiêu cháy bọn chúng, những xác chết thối tha! Thiêu cháy chúng! - Anh hét lên giận dữ với những lời hấp tấp - Không cần những công hàm ngoại giao nữa, chắc chắn như vậy... . - Bằng những chiếc Mích - Tôi phụ họa theo anh - Rất đúng! Nó đây, anh tha hồ ngắm nghía, thử buồng lái xem. 4 Chiếc máy bay tiêm kích Mích-3 làm tôi ưa ngay. Ta có thể ví nó như một con ngựa đua hăng hái và bất kham: dưới một tay kỵ mã giỏi thì nó bay như một mũi tên, nhưng ai không làm chủ được nó, sẽ bị nó xéo dưới chân. Nói chung, công trình sư nào cũng khó tập hợp được cùng mức độ ở https://thuviensach.vn một máy bay mọi tính năng máy bay và hiệu quả của hỏa lực. Mỗi kiểu đều bộc lộ những nhược điểm nhất đinh. Nhưng trong mỗi kiểu tiêm kích của những năm đó, chúng tôi đã thấy một thành công mới về kỹ thuật. Tính năng chiến đấu ưu việt của chiếc Mích ẩn náu sau một số nhược điểm. Chỉ người phi công nào muốn sử dụng có hiệu quả những đặc tính đó bằng lao động cần cù, bằng cách sử dụng hợp lý mới có thể cảm thấy và nhận ra được. Chúng tôi gấp rút chuyển loại. Ai nấy đều cảm thấy biên giới phía tây sắp nổ ra nhiều biến cố ghê gớm. Máy bay trinh sát của bọn Đức ngày càng thường xuyên vi phạm không phận. Đầu tháng sáu, lần đầu tiên sư đoàn trưởng đã buộc phải cử một biên đội loại cứng tuần tiễu ở ngay sát biên giới. Trong chúng tôi, đã xuất hiện danh từ “Pia-lít-xa”. Ở đó, trên một sân bay nhỏ đã bố trí trạm chỉ huy phía trước của trung đoàn. Trung úy Va-ren tin Phi-ghi-sép, biên đội trưởng biên đội tuần tiễu - Một người quê ở U ran, cáo lớn, mặt rám nắng, nhưng hàng râu đen ở đôi má đã làm anh mất đặc tính quê hương. Anh đã tự hào đảm nhiệm trọng trách cảnh giới trên chiến tuyến Prút. Còn biên đội chúng tôi, với số quân bổ sung gồm các thiếu úy Lê-ô-nít Di-a-sen-cô, Pi-ốt Dốp-nhi-a và tôi, sau khi thử các máy bay lắp ráp ở Bi en-xư sẽ phải đưa chúng về Mai-a-ki. Chiếc Mích-3 đã nhanh chóng chính phục tôi. Bổ nhào dễ dàng, đạt được tốc độ năm trăm ki-lô-mét, rồi lại vọt lên tận bảy trăm mét, những tính năng rất quan trọng mà chiếc I16 không thể có được. Vọt lên thẳng đứng dài, bảo đảm được độ cao, mà độ cao lại là dự trữ cho tốc độ. Nói tóm lại chiếc Mích đã đáp ứng đầy đủ nhiệm vụ chủ yếu của một chiếc máy bay tiêm kích: tiến công. Khi nghiên cứu các hình bay kỹ thuật lái cao cấp, tôi thường nghĩ đến những phương pháp không chiến mới, những cơ động bất ngờ để đặt đối phương vào tình thế bất lợi https://thuviensach.vn Tôi không nhớ đã đọc được ở đâu, là con người có thể phản ứng trong nửa giây trước bất cứ một nguy hiểm nào. Một phi công giỏi, được huấn luyện tốt có thể phản ứng nhạy hơn nhiều. Muốn đạt đến đức tính đó, phải mở rộng trong mỗi bài tập, không sợ căng thẳng, cần phải coi mỗi bài tập như một trận không chiến thực sự. Tôi thích bay đến thật mệt, khao khát độ cao và tốc độ giới hạn, cố gắng đạt đến sự phối hợp ăn ý các động tác điều khiển, nhất là trong vòng lượn gấp, khi thoát ra khỏi bổ nhào. Có người chế giễu gọi cái đó là “những cú móc” của tôi. Nhưng tính toán cẩn thận là một chuyện, còn không biết đánh giá hết khả năng tiềm tàng của máy bay lại là chuyện khác. Rõ ràng sẽ phạm sai lầm nếu mong muốn những trận không chiến với kẻ thù sẽ diễn ra giống như trận chiến đấu luyện tập theo một sơ đồ chính xác; và có khác chăng chỉ trong đội hình chặt chẽ hơn của biên đội mà thôi. Đồng chí Ốp-si-nhi-cốp, người có nhiệm vụ kèm tôi trên chiếc Mích thường tranh luận với tôi: - Ta không được phép sử dụng máy bay như vậy - Đồng chí nói - Không nên bắt nó làm những thế bay không phù hợp với khả năng của nó. Cái đó không đem lại sự tốt lành. - “Những cái không phù hợp với khả năng của nó”? Tại sao? Nếu nó chịu làm theo ý tôi thì nó cũng có thể làm theo ý anh. Song trước hết, ta phải hình thành trong óc mục đích của thế bay. - Như vậy, theo ý đồng chí, tôi là cái chốt người ta nhét vào để điều khiển ư? - Ốp-si-nhi-cốp phản úng. - Chính tất cả chúng ta là những người sống. Người ta không bắn một cát chốt, nhưng chúng mình, cậu và tớ có thể bị hạ ngay trong trận không chiến đầu tiên nếu chúng mình bay một cách đơn điệu. Tôi có ý thức riêng về máy bay. . - Rất tốt Ý nghĩ của anh làm tôi hài lòng. Phải phát triển ý thức đó. Nó không chấp nhận để người ta làm tê cứng hoặc ấn định những giới hạn của nó. https://thuviensach.vn Để dẫn chứng, tôi kể cho Ốp-si-nhi-cốp nghe tôi đã tìm cách đạt một tỉ lệ trúng đích cao bằng phương pháp mới trong cuộc bắn bia di động trên không. Tôi đã bắn trúng bốn mươi phát vào bia kéo, giành được điểm tối ưu trong khi chỉ yêu cầu có mười hai phát. - Đúng, nhưng mọi người kéo bia đều ớn cậu. Họ đều từ chối không muốn bay. Họ nói cậu sẽ cho họ một phát - Đó là một lo ngại không cần thiết và một sự đề phòng quá mức. Sự đề phòng không bao giờ có hại. Trái lại, sự lo ngại có thể bị trả giá đắt. Ôp-si nhi-cốp và tôi không đi đến thống nhất. Nhưng những cuộc tranh luận như vậy giữa những đợt rút kinh nghiệm bay vẫn đưa đến một sự thống nhất ở điểm cơ bản. Chúng ta phải chuẩn bị thực sư cho những trận không chiến, từng người nói riêng cũng như tất cả nói chung. 5 Đang là tháng sáu tươi đẹp ở mặt đất. Vẻ đẹp tráng lệ và đa dạng của đất nước lại càng hiện rõ khi bay nhanh ở độ cao thấp. Đường viền mềm mại của những ngọn đồi xanh, vườn nho phơi mình trên sườn đồi, vườn cây ăn quả lướt qua trước mắt như những dòng kẻ ngang của trang sách giở nhanh, suối và hồ ao lấp lánh khi ẩn khi hiện. Nhưng cánh đồng rộng, lúa mì đã chín trải ra như tấm thảm xanh nhạt gợn sóng dưới cơn gió nhẹ. Cặp mắt như bị hút vào đấy. Khi bay sát đất - như chúng tôi thưởng nói - chỉ óo những vật lấp lánh, kích thước lớn mới làm ta chú ý, còn lại chỉ là một cái nền không rõ ràng. Song những cái mà mắt nhìn thấy, trí óc ghi lại, chính là những cái gây nên cảm giác tốc độ, di chuyển vùn vụt của mặt đất, nói tóm lại là cảm giác bay. Cái cảm giác đó đặc biệt cần thiết với phi công. Bay thật sát mặt đất mới đẩy đến tận cùng sự căng thẳng của khả năng rèn luyện sức chú ý, khả năng định hướng nhanh chóng; điều này thật là cần thiết. Mặt khác, ta cảm thấy nhu cầu phải biết đến cùng cái cảm giác bay, và cũng có thể nói là ta đang lướt mình giữa làn sóng đẹp đẽ của mặt đất chạy ngược phía dưới. Ở độ cao lớn, ta không tìm thấy ở cuộc bay một sự thú vị như vậy. Thỉnh thoảng, ta https://thuviensach.vn không nhìn thấy đất, chỉ có điểm chuẩn là đường chân trời hoặc vài đám mây nằm ở xa, cái bóng dài ở dưới chân những cánh rừng và những dải lụa của con sông. Khi chuyển máy bay từ Bi-en-xư về Mai-a-ki, chúng tôi rất thích bay sát mặt đất. Từ Mai-a-ki, máy bay vận tải đưa chúng tôi đến Bi-en-xư. nơi chúng tôi đợi những chiếc Mích đã lắp ráp và nạp đầy dầu. Một cuộc kiểm tra ngân hệ thống điều khiển xong là cất cánh. tiến hành một cuộc thao diễn kỹ thuật lái cao cấp ngay trên sân bay: khoan thẳng đứng, lượn ngoặt tốc độ lớn, bổ nhào và thoát khỏi bổ nhào sát đất. Thợ máy và kỹ sư đều hài lòng: máy bay rất tốt, anh em công nhân xung quanh cũng ngây người ngắm nhìn quang cảnh thú vị đó. Duy chỉ có những người chỉ huy công trường là nhìn chúng tôi với con mắt khó chịu: chúng tôi đã làm chậm trễ công việc của họ trên sân bay! Trong những chuyến bay trên sân và chuyển trường, chúng tôi được hoạt động độc lập. Những người cùng bay đầu là các chàng trai dũng cảm, biết phần việc của họ và những cuộc bay thử máy bay mới là một trường huấn luỵện tốt. Tôi cảm thấy vui thích khi nhớ lại những ngày rực ánh mặt trời thượng tuần tháng sáu, nó đã tăng cho tôi sức mạnh, lòng tự chủ, sức chịu đựng trước cơn thử thách ghê gớm sau này. Nhân buổi bay về Bi-en-xư, tôi tạt qua chỗ ở cũ vài phút, ông chủ nhà vui vẻ gặp và mời tôi cùng dùng cơm trưa. Tôi rất ngạc nhiên: trước kia tôi chưa thấy thế bao giờ, vì sao ông ta lại có tình cảm mến khách đó? Sự niềm nở này có chân thật không? Sợ bị muộn, tôi đã từ chối lời mời. Khi từ biệt, ông chủ nhà nắm vai tôi bằng bàn tay run rẩy và thì thầm một giọng lo lắng: - Này, trong tuần này bọn Đức sẽ tiến công Liên bang Xô-viết đấy? . Tôi cho rằng, tốt hơn cả là biểu lộ một thái dộ lạnh lùng để đánh giá những tin đồn khiêu khích đó. Song ông già nhấn mạnh: - Đây không phải là tin đồn nhảm đâu. Tín đồn nhảm ở những người đã chạy trốn từ Ru-ma-ni khỏi nanh vuốt của tên phát xít An-tô-ne-xcô ư? Họ https://thuviensach.vn đã thấy tất cả. Quân đội của Hit-le đã bố trí bên kia bờ sông Prút và những nòng pháo đang chĩa vào chúng ta? Cái gì sẽ xảy ra, chúng ta chờ cái gì? Chúng tôi sẽ đi đâu, những người già như chúng tôi. Nếu như tôi còn trẻ, tôi sẽ đi ngay hôm nay đến Nga. Chúng tôi cầu mong cho nước Nga ngày càng hùng mạnh; bọn Hít-le đến đây sẽ vỡ mặt, nếu không thì chỉ còn là điều bất hạnh. Tôi chạy vội ra sân bay. Dọc đường, tôi nghĩ đến ông già, đến những lời của ông. Lúc mới đến ở, ông biểu thị thái độ khinh miệt chúng tôi, rồi thay bằng sự lãnh đạm, và đến nay thì một mối thiện cảm chân thành. Đến sân bay, tôi mới nhớ ra vì sao mình đã tạt qua chỗ ở cũ: để lấy những mảnh lụa gửi cho Ma-ri-a. Thế mà lại quên mất? “Thôi, - Tôi tự an ủi - Để lần sau mình sẽ nhờ chủ nhà khâu hộ cái gói đó vào trong một túi vải và nhất định sẽ gửi đi”. Nhưng việc hạ cánh xuống Bi-en-xư lần sau đã gặp sự chậm trễ kéo dài. Ai ngờ tôi chỉ quay lại thành phố này ba năm sau, khi quân đội Xô-viết đã giải phóng Môn-đa-vi-a khỏi ách phát xít Đức. 6 Chúng tôi đã chuyển về Mai-a-ki ba chiếc Mích cuối cùng. Rất sung sướng, tôi nghĩ: nhiệm vụ đã hoàn thành để lao vào luyện tập. Tôi đã báo cáo lại: chỉ trong những trận luyện tập không chiến căng thẳng - chứ không phải các cuộc bay tự do - mới có thể hoàn thiện những kỹ thuật bay cao cấp và củng cố các thói quen cần thiết. Nhưng sự việc xảy ra lại khác. Sau khi nghe tôi báo cáo nhiệm vụ đã hoàn thành, Vích-to Pê-tơ-rô-vích nói: “Tốt lắm” như thường lệ, rồi dặn thêm: - Còn một công tác nữa phải làm, sau đó đồng chí có thể nghỉ một chút. Phải đem ngay ba chiếc Mích đến nơi huấn luyện của các phi đội trưởng. Công việc không giản đơn vì trước hết là phải hạ cánh xuống Gri-gô-ri-ô pôn để lấy thêm hai chiếc rời, tiếp tục cuộc hành trình với năm chiếc. Có thế thôi. https://thuviensach.vn Ở Mai-a-ki, chúng tôi được nghe một sự kiện quan trọng đã xảy ra ở Pia lít-xa. Biên đội của Phi-ghi-sép đã chặn một chiếc Ju-88 của Đức bay trinh sát trên lãnh thổ Liên Xô. Cất cánh từ sân bay bên bờ sông Prút, những chiếc Mích đã ra hiệu bằng một loạt đạn cảnh cáo buộc nó phải bay theo. Nhưng chiếc Gioong-ke bướng bỉnh ngoặt lại, tăng hết tốc độ. Những chiếc tiêm kích ta đã theo nó đến tận biên giới, và, kích thích bởi lòng hăng hái, họ đã bay sâu mấy ki-lô-mét vào không phận của Ru-ma-ni. Những chiếc Mích còn chưa về đến sân bay thì việc đó đã gây ra sự om xòm về ngoại giao. Việc máy bay chúng tôi xâm phạm biên giới đã tức khắc được Mát xcơ-va biết, và từ đây người ta gọi điện thoại cho phòng tham mưu sư đoàn, rồi cho trung đoàn. Các phi công đều tranh luận sôi nổi về sự kiện này. Nếu chúng ta cứ để cho chiếc Gioong-ke tiếp tục vào sâu hơn, chúng ta sẽ không còn là những nhà ngoại giao nữa? - Cậu nói gì - Phi-ghi-sép còn có thể bị xát xà phòng đấy vì đã làm cho nó sợ hãi. - Sao lại bị xát xà phòng - Bởi vì... cậu ta đã vi phạm biên giới. - Tại sao bọn Gioong-ke thì được phép, còn khi nó bỏ chạy thì ta lại không có quyền đuổi theo? Ta mới chỉ có báo hiệu cho nó và mới chỉ có thế thôi. - Có thể chúng nó chỉ đợi có thế. Cuộc tiến công của bọn Hít-le vào Ba Lan cũng chỉ bắt đầu bằng các vụ khiêu khích. Ở đây có vấn đề rút ra: tình hình quốc tế thật là lắt léo Nhưng rồi mọi suy nghĩ không vui cũng bị vùi lấp đi bởi những lo lắng hàng ngày. Biên đội chúng tôi vẫn phải hoàn thành nhiệm vụ tiếp theo. Sáng sớm, chúng tôi cất cánh đi Gri-gô-ri-ô-pôn. Bay trên đường trong đội hình hẹp theo hướng bắc-nam trong khi những đám mây nặng, xám và thấp, xuyên qua đội hình từ hướng tây sang đông làm chúng tôi phải bay sát đất. https://thuviensach.vn Cách Gri-gô-ri-ô-pôn vài ki-lô-mét có một trung đoàn tiêm kích cũng đã rời sân bay Ki-si-nhép như chúng tôi: người ta xây dựng ở đấy một đường băng bằng bê tông: Phi công và thợ máy sống dưới lều bạt. Cũng như bên chúng tôi, ban tham mưu ở trong một chiếc thùng gỗ cùng kiểu. Ban tham mưu báo cho chúng tôi là hai chiếc Mích đã sẵn sàng chuyển đi, nhưng họ chưa cho chúng tôi cất cánh: thời tiết trên đường bay hoàn toàn xấu. Ba ngày dài vô tận trôi qua dưới mái lều. Không còn biết làm gì nữa ngoài đọc sách, ngủ, kể chuyện cổ tích và thỉnh thoảng lại buồn bã nhìn những đám mây thấp như những mảnh vải rách nát, lướt qua liên tục trên những ngọn đồi. Ở đâu ra lắm mây thế? Chúng tụ tập ở đằng kia, ở phía tây như thế nào? Sao giữa mùa hè mà thời tiết lại xấu vậy? Nhiều linh cảm u ám thoáng trong tâm hồn tôi. Nỗi buồn chỉ biến đi mỗi chiều, khi các phi công tụ tập trong nhà ăn. Chúng tôi ở đó rất lâu để tranh luận về những máy bay mới, về những sự kiện đặc biệt trong thời sự hàng không... Linh hồn của cái câu lạc bộ này là một cựu binh, một đại ủy khỏe và đẹp, một người kể chuyện rất hay. Tôi chỉ gặp anh một lần ở Ki-si-nhép, nhưng trong những lần trò chuyện với các phi công tiêm kích, tôi thường nghe đến tên anh. Trước kia, Các-ma-nốp là phi công lái thử máy bay ở Mát-xcơ-va, không hiểu vì lỗi gì mà người ta chuyển anh về trung đoàn coi như thi hành kỷ luật. Bây giờ, anh chỉ huy một đội bay. Mọi người đều kính trọng anh, cũng đúng thôi: anh là phi công giỏi và sống thoải mái với tất cả. Muốn cho anh kể một câu chuyện hay thì phải biết khích anh một chút. Anh rất khoái khi thấy mọi người chăm chú nghe, thỉnh thoảng biểu đồng tình với anh. Buổi chiều đầu tiên, tôi đến bàn ăn, Các-ma-nốp đang kể một câu chuyện về Tây Ban Nha mà tôi đa có lần được nghe. - Do đó, - Anh kết luận, - Những dây đai bảo hiểm cũng có thể chơi chúng ta một vố xấu đấy. https://thuviensach.vn - Tôi chưa bao giờ nghĩ như vậy - Một trung úy còn trẻ nhưng tóc đã bạc, nói vẻ nghi ngờ. - “Tôi chưa bao giờ nghĩ như vậy”, Các-ma-nốp bực mình nhắc lại - Việc đó đã xảy ra với một người mà tôi biết rõ. Chuyện đã xảy ra như vậy, như các bạn đã thấy, và anh ta, anh ta “chưa tin” - Này cô gái, cho trà nhé! - anh gọi cô phục vụ trước khi kể tiếp – Đồng chí phi công dó cũng ngồi ở bàn kể về sự rủi ro đó như tôi vừa nói với các bạn. Anh ta chiến đấu ở Tây Ban Nha, có một lần máy bay anh ta bị bắn trúng, máy bay đã bén lửa. Khi ngọn lửa bén đến buồng ngồi, vừa lúc định nhảy dù thì cái đai dù ngoắc vào dây đeo. Và cái dây thừng đáng ghét ấy, như bạn biết, không dễ dàng dứt đứt hoặc cắn bằng răng. Bạn có hiểu tình thế lúc đó không? - Tôi hiểu, nhưng trường hợp đó rất hiếm. - Nó có thể đưa anh xuống mồ. Những của đó, như khúc ruột thừa trong người. Phải cắt nó vứt đi. - Anh định nói những cái dây đai bảo hiểm ư. - Một người ngạc nhiên hỏi. - Sao anh không uống trà đi - Cô phục vụ lại gần, hỏi - Nước trà! Nó không giống như rượu, người ta không thể uống một hơi. Các-ma-nốp trả lời và đứng dậy, rõ ràng là không bằng lòng vì có người trong chúng tôi không chú ý đến câu chuyện của anh. Mọi người đứng lên theo. Tôi ngoảnh nhìn về bạn mình: Đi-a-sen-cô và Dôp-nhi-a đã không còn ở đấy. Ra khỏi lều. Các-ma-nốp đi về phía phải, còn tôi đi cùng một phía với đồng chí trung úy tóc bạc. Đó cũng là con đường của đồng chí. Chúng tôi đi lặng lẽ, Một đêm tối trời, có vẻ lạnh và ẩm. Gió mát như mùa thu. - Đó là một phi công cừ, duy chỉ phải cái hơi ba hoa - đồng chí trung úy khẽ nói - những dây đai bảo hiểm: một khúc ruột thừa... Nói vậy, thật chẳng đúng đắn tí nào. Sau khi nghe chuyện của anh ta, một số người có thể sẽ cắt bỏ dây đai đi. https://thuviensach.vn - Câu chuyện sệ được truyền khắp trung đoàn cho mà xem? - Tôi nhận xét. Những lùm cây rì rào. Ở xa, phía bên kia bờ sông Đơ-nhi-ét, trên bờ đất Bét-xa-ra-bi, lập lòe ánh đạn lửa. Tôi dừng lại, đoán đồng chí trung úy tóc bạc có ý kể cho tôi một điều gì đó về cuộc đời anh. Tôi đã không nhầm. Anh kể: “Trước chiến tranh Phần Lan, tôi hết sức chú ý theo dõi những cuộc họp và những cuộc nói chuyện về chiến tranh, về cách sống của con người ở mật trận. Rồi tôi cũng trải qua chiến đấu. Tôi cất cánh lần đầu tiên để làm nhiệm vụ, rồi lần nữa, rồi lần thứ ba. Tôi dự những cuộc không chiến, tôi bổ nhào tiến công các đồn Phần Lan. Khi mọi việc thành công thì sự việc đều sáng sủa rõ ràng. Nhưng rồi một hôm, tôi gặp một vố đau. Máy bay thình lình mất tốc, tôi tụt tại sau đội hình. Chỉ có cách là tự lo liệu cho mình. Song tôi không nhớ một điểm chuẩn nào trên tuyến bay. Tôi chỉ nghĩ đến việc trở về phòng tuyến ta nhưng lại không biết mình đang ở đâu? Trên đất ta hay đất địch? Máy bay lướt một cách khó nhọc, sẵn sàng lộn xuống trong chốc lát. Nhìn thấy một cánh đồng bằng phẳng, trâng toát, tôi tiến vào hạ cánh. Tôi hạ xuống an toàn, ra kỏi buồng lái, đứng trên cánh, nhìn xung quanh. Bất ngờ nghe thấy tiếng súng nổ rồi thấy xuất hiện không xa, một toán người khoác áo ngụy trang trắng. Họ lao đến bằng gậy trượt tuyết. Tôi cho rằng đó là bọn Phần Lan, và nhớ lại ngay những điều căn dặn trong trường hợp này: không được đầu hàng và phải đốt máy bay... Những người trượt tuyết áo choàng trắng đã đến rất gần, tôi chỉ còn kịp rút khẩu súng ngắn ra. Tôi gí súng vào thái dương và bóp cò nhưng dạn không nổ. Tiếng cò tách đúng như thế, làm tôi tưởng như là một tiếng vang. Lên cò lại, tôi vẫn đặt súng vào thái dương. Lại hỏng. Và cứ như thế: tất cả các viên đạn trong hộp đạn đều rơi xuống dưới chân mà tôi vẫn sống. Mất hết tự chủ, tôi phục xuống, úp mặt vào tuyết khóc nức nở. https://thuviensach.vn Những bàn tay lôi tôi dậy. Té ra những người trượt tuyết ấy lại là quân ta. Tôi đã hạ cánh xuống lãnh thổ ta một chuyện kỳ lạ phải không? Nhưng ta có thể rút ra nhiều kết luận...” Đêm hôm ấy, tôi nằm mãi không ngủ được, trằn trọc, trăn trở trên chắêc gối ẩm ướt vì nước mưa. Câu chuyện của đồng chí trung úy tóc bạc vẫn ám ảnh trong đầu tôi. Ngày thứ bảy, người ta vẫn chưa cho phép chúng tôi bay. - Thứ hai, nếu trời trong hơn chút nữa chúng tôi sẽ thả các anh - Đồng chí tham mưu trưởng nói. - Cần gì phải kêu ca về sự nhàn rỗi, đồng chí chỉ huy - Đi-a-sen-cô năn nỉ - Tốt nhất là đồng chí cho chúng tôi đi một vòng quanh Gri-gô-ri-ô-pôn còn hơn là bắt chúng tôi nghỉ ngơi dưới mái bạt này. - Được còn hơn là nghe các anh kêu ca, lấy một chiếc xe và chuồn đi? Nửa giờ sau, chúng tôi đã ở Gri-gô-ri-ô-pôn. Trong một gian phòng của quán ăn sâu, hẹp và đầy người, chúng tôi tìm được một chỗ nhỏ. Bộ mặt Đi-a-sen-cô thay đổi hẳn, đầy hớn hở. Anh chàng thanh niên cao lớn, má hồng hồng - người con trai của đồng cỏ - thích uống cho ra uống giữa bẻ bạn. Sau khi đã đòi được rượu Vốt-ca và đồ nhắm, cậu ta đặt lên bàn vừa cười, vừa nói: - Trên bầu trời cũng như trong cuộc sống, bao giờ cũng có chỗ hửng sáng. Trở về sân bay muộn, chúng tôi vẫn còn tiếp tục trò chuyện thì thầm rất lâu. Những ngôi sao lấp lánh trên nền trời, trên đầu chúng tôi. Chúng tôi vẫn còn phân biệt được nó qua tấm vải lều bạt. Sự yên tĩnh ngự trị, bao bọc xung quanh chúng tôi. Chúng tôi chưa hiểu rằng, trong khi chúng tôi ngủ thì những giờ phút hòa bình đã kết thúc. 6 https://thuviensach.vn Những tiếng gõ mạnh vào cái kẻng làm bằng thanh ray đánh thức chúng tôi dậy. Thoạt đầu ai cũng nghĩ là báo động luyện tập. Ở nhà hoặc đến đây người ta cũng không để mình ngủ yên. Bên ngoài lều, có tiếng chân người, tiếng nói vội vã. Đi-a-sen-cô tìm không thấy bít tất. Đốp-nhi-a và tôi phải đợi cậu ta để cùng đi lên ban tham mưu. Sân bay bừng tỉnh. Một động cơ, rồi nhiều chiếc nữa nổ máy ầm ầm, át cả tiếng kẻng liên hồi. ‘Có lẽ báo động thật”. Tôi nghĩ như thế, vì thấy người ta bắt đầu phân tán máy bay. Luyện tập như vậy cũng tốt. Địa điểm không thiếu, sân bay kéo dài đến tận cánh đồng ngô. Ở gần chiếc “thùng” của ban tham mưu, các phi công tập họp theo kíp chiến đấu. Những bộ mặt nghiêm trang, rắn như thép. Báo động đã làm mất ngày nghỉ của họ. Trong những cái nhìn nghiêm nghị ấy, hình như có điều gì không bình thường. Lách mình lên tận cửa để báo cáo, tôi nghe giọng nói không bằng lòng của Đi-a-sen-cô: - Sao không để người đến công tác được ngủ? - Ngủ à? Chiến tranh rồi! - Tiếng ai đó phát ra như một tiếng súng nổ. “Chiến tranh ư?” - Mọi người đều tự hỏi mình. Người thì chưa tin. người thì nghĩ rằng mình nghe nhầm, có người lắng nghe một cách máy móc... Nhưng tất cả đều xác nhận ý nghĩa của danh từ khủng khiếp ấy: những đám cháy sáng rực chân trời phía Ti-ra-xpôn và tiếng máy bay gầm rú dữ đội trên sân bay. Chiến tranh! Những lo nghĩ thường ngày, những dự định trong thời bình bỗng chốc bị đẩy lùi xa vào dĩ vãng. Trước mắt chúng tôi là một viễn ảnh đầy lo ngại. Tại sao mình còn ở đây, trong lúc ở Bi-en-xư người ta đang chiến đấu bảo vệ biên giới. Tôi báo cáo với tham mưu trưởng: https://thuviensach.vn - Cho phép chúng tôi trở về trung đoàn. - Được! - Cho chúng tôi thợ máy để chuẩn bị máy bay. - Cho các đồng chí à? Họ đều bận cả. Các đồng chí không hiểu ư? Chiến tranh rồi? Phía đông-bắc, tiếng động cơ nghe rõ dần và phút chốc trên nền trời sáng hiện rõ dần hình thù những chiếc máy bay. Máy bay nước nào? Ta hay địch? Vài chiếc I.I6 cất cánh chặn những máy bay lạ. Những chiếc máy bay ném bom đã vào vòng lượn. Bây giờ mới nhìn rõ những cánh hình thoi. - Máy bay địch! Đúng là chiến tranh rồi... Chúng tôi chạy về máy bay mình, mắt vẫn không rời tốp máy bay địch: Tiếng súng máy nổ ran, nghe bây giờ không còn cảm giác giồng như trước nữa. Đã xảy ra không chiến thực sự rồi. Vồn là thợ máy cũ, tôi tự mình kiểm tra máy bay. Còn Đi-a-sen-cô và Đốp-nhi-a thì mang đến hai bình khí nén để mở máy. Chúng tôi cất cánh và lập tức thấy chán ngán: trên những chiếc Mích không có lấy một viên đạn. Phải bay thật thấp trên địa hình, trên những dải rừng, những cánh đồng đang mùa gặt. Về đến Mai-a-ki, chúng tôi ngạc nhiên thấy sân bay vẫn yên tĩnh. Máy bay đã được phân tán và ngụy trang trong các ruộng ngô. Đường băng không có chướng ngại. Sau khi hạ cánh, tôi cho máy bay lăn vào giữa đám ngô. Hai chiếc Mích của Di-a-sen-cô và Đốp-nhi-a cũng vừa đến đậu bên cạnh. - Các đồng chí quên là đã chiến tranh rồi à? Sao lại xếp hàng như duyệt binh thế này? Nghe tôi hét lên như vậy, họ nổ máy lại và lăn ra xa. Để họ ở lại trông máy bay, tôi chạy đến ban tham mưu. https://thuviensach.vn Tôi đưa mắt tìm trung đoàn trưởng. Đồng chí ấy đi đâu? Hỏi chuyện các anh em khác mới rõ tình hình. Hôm qua, sư đoàn trưởng lệnh cho I-va-nốp và phi đội trưởng A-tơ-ra-ski-ê-vích phải đến ngay Pia-lít-xa tìm hiểu tại sao Phi-ghi-sép lúc đuổi theo máy bay trinh sát Đức lại vi phạm đường biên giới. I-va-nốp đi bằng máy bay U ti 4, còn A-tơ-ra-ski-ê-vích thì đi ô tô. Đến chiều, I va-nốp báo về là máy bay hết dầu phải hạ cánh xuống một cánh đồng: A-tơ-ra-ski-ê-vích cũng báo về là xe bị sa xuống rãnh. Chỉ huy biên đội tuần tiếu Cu-dơ-ma Xê-li-véc-tốp thì bị gọi về ban tham mưu sư đoàn ở Ki-si-nhép để kiểm điểm, không rõ vì khuyết điểm gì. Tình hình là như thế. Sân bay không có người chỉ huy. Một số phi công cũng vắng mặt... Bi-en-xư? Bi-en-xư - Tiếng thiếu tá Mát-vây-ép nhắc lại khi nhận bức điện chuyển đến. Cùng với một số phi công, tôi đứng sát của cố lắng nghe không sót một chữ. Bi-en-xư báo về là từ sáng sớm máy bay ném bom Đức có Mét-xe yểm hộ đã đánh phá sân bay, đốt cháy các bể xăng. Máy bay tiêm kích của ta lên đánh. Xê-mi-ôn Ốp-si-nhi-cốp hy sinh. Mi-rô-nốp hạ được một chiếc trinh sát Hen-ken 126 của Đức. Chúng tôi nhắc lại cho anh em đứng ở xa: “Ốp-si-nhi-cốp hi sinh”. Lòng chúng tôi tràn đầy xúc động và căm thù, thêm nỗi đau xót vì mất một người đồng chí, một người bạn chiến đấu thân thiết. Ai cũng muốn biết anh đã hy sinh trọng hoàn cảnh nào. Viên đạn quân thù đã giết chết anh, hẳn còn tiếp tục bay đi tìm giết hại đồng chí khác... Tôi đề nghị với Mát-vây-ép: - Cho biên đội tôi bay đến tiếp cứu anh em bên ấy? - Phi đội 2 vừa mới cất cánh. Bên ấy không còn xăng dầu, không hiểu họ sẽ xoay xở ra sao Nét mặt tham mưu trưởng lộ vẻ bối rối. Tôi chạy về biên đội. Trước khí đi, tôi đã dặn họ chuẩn bị vũ khí và chỉnh lại máy ngắm trên máy bay. Thấy tôi, Di-a-sen-cô liền gọi: https://thuviensach.vn - Cất cánh chứ? Đốp-nhi-a thì nhìn tôi với vẻ lo lắng: - Tình hình Bi-en-xư thế nào? Vợ và con nhỏ Đốp-nhi-a còn ở bên ấy. - Ta đã chiến đấu. Ốp-si-nhi-cốp đã hy sinh Một giây im lặng. Thế nào. Vẫn là câu hỏi mà tôi đã tự đặt ra lúc nãy. Tất cả phi công đều muốn biết những chi tiết, đó là những chi tiết bi thảm. Đồng chí ấy đã hy sinh như thế nào? Tại sao? Chúng tôi muốn bao giờ mình cũng là người chiến thắng. Quân đội ta đã chuẩn bị sẵn sàng để phòng thủ đất nước, sẵn sàng đón nhận cuộc chiến đấu. Chúng ta đã kiên trì học tập, không phí một ngày, để nắm vững vũ khí hiện đại. Nhưng bọn phát xít đã tiến công chúng ta một cách bất ngờ. Nếu cơ quan chỉ huy cấp trên nắm chắc được nguy cơ bị tiến công, chắc hẳn chúng ta đã đón tiếp chúng một cách đích đáng. Và hiển nhiên là không xảy ra tình trạng như trung đoàn chúng tôi trong buổi sáng đầu tiên của chiến tranh: các phi đội phân tán, lực lượng tản mát, máy bay chưa chuẩn bị. Với tổn thất đầu tiên, chúng tôi hiểu là chiến tranh sẽ ác liệt và đẫm máu. Đồng chí sĩ quan trực ban gọi tôi: - Pô-crư-skin, lên ban tham mưu - Rõ! Tôi vừa chạy vừa nhìn lên trời. Đôi ủng ướt đẫm sương càng nặng thêm. Mặt trời đã lên ở chân trời. Ở ban tham mưu, mọi người vẫn bận tíu tít. Mát-vây-ép ra gặp tôi. - Xem bản đồ này - Anh vừa nói vừa lấy tay chỉ một vòng tròn xanh ở giữa khoảng đồng trống - Anh có trông rõ khu rừng nhỏ này không? - Thấy. https://thuviensach.vn - Lấy ngay một chiếc U.2 bay đến dó. I-va-nốp đang mắc cạn ở đấy. Đáng lẽ phải trả lời “rõ”, nhưng tôi không nói được lời nào. Đây có phải là một nhiệm vụ chiến đấu không? - Sự việc sẽ là: I-va-nốp sẽ cất cánh trên chiếc U.2, còn tôi thì ở lại với chiếc máy bay không còn một giọt dầu. Mát-vây-ép đoán được điều tôi băn khoăn: - Xe chở dầu đã lên đường và sẽ đến đó ngay. Anh nói cho đồng chí ấy biết tình hình. Địch đã ném bom sân bay, đốt cháy bể dầu. Tôi đã phát phi đội 2 đến đó. Tóm lại đồng chí ấy cần trở về trung đoàn ngay. Tôi trở về chỗ để máy bay. Di-a-sen-cô và Đốp-nhi-a đang ngồi dưới cánh máy bay, thấy tôi liền bật dậy: - Cất cánh chứ! Tôi lắc đầu, đi qua mấy chiếc Mích, tiến về chiếc U.2 đậu trong ruộng ngô. 8 Tìm được khu rừng nhỏ giữa cánh đồng bao la và chiếc máy bay đơn độc bên cạnh I-va-nốp, hạ cánh chiếc U 2 trên một địa hình chưa quen thuộc, tất cả những việc đó đều dễ dàng hơn là kể lại với I-va-nốp sự việc xảy ra ở Bi-en-xư và cái chết của Ốp-si-nhi-cốp. I-va-nốp lắng nghe tôi một cách điềm tĩnh. Tời hiểu rõ đức tính tự chủ ấy ở người chỉ huy của mình, từ cái cách đồng chí trèo lên cánh máy bay và nhanh nhẹn nhảy vào buồng lái, đến những lời căn dặn của đồng chí: lúc nào phải chờ đợi và lúc nào thuận tiện nhất để cất cánh. Thái độ bình tĩnh của đồng chí đã truyền sang tôi, cả khi tôi còn ở lại một mình giữa cánh đồng. Xe chở dầu cũng vừa đến. Trở về trung đoàn, tôi đến trình diện Vích-to Pê-tơ-rô-vích I-va-nốp với tâm trạng đã làm tròn công việc, dù chỉ là việc nhỏ và bây giờ có quyền yêu cầu được giao nhiệm vụ chiến đấu. I-va-nốp nói: - Đồng chí đến đúng lúc. Về chuẩn bị cho biên đội cất cánh. https://thuviensach.vn Mười phút sau, chúng tôi cất cánh đi trinh sát bên kia sông Prút, trên vùng trời Ru-ma-ni. Mục tiêu trinh sát là các sân bay Giát-xi và Rô-man. Tôi tính rằng bay ở độ cao thấp đến mục tiêu thứ nhất là điều không khó, miễn là biên đội giữ vững đội hình. Đến Rô-man, thành phố hậu phương địch thì phức tạp hơn. Nhưng chính điều đó lại làm tôi thích thú. Chỉ tiếc là trung đoàn trưởng đã có lệnh không được đánh nhau và sau khi trinh sát xong phải trở về ngay. Trên sân bay Giát-xi, nhiều pháo cao xạ cỡ lớn bắn về phía chúng tôi. Tôi nhìn một cách tò mò những cụm khói đạn lùi dần về phía sau Sân bay Giát-xi không có một chiếc máy bay nào. Trên các ngả đường, những đoàn dài bộ binh, cơ giới, pháo binh đang tiến về phía đông. Thấy chúng tôi, lính Đức tản ra nấp vào các hào, rãnh, bụi cây. Mục tiêu chính là sân bay Rô-man. Chúng tôi bay thẳng đến đấy. Từ xa, thành phố đã hiện ra. Dưới đất, những luồng đạn bắn lên. Chúng tôi lẩn vào một đám mây nhỏ. Nhìn không rõ mặt đất. Bỗng thấy phía dưới có một vật gì lấp lánh. Một cáic hồ? Không phải, đúng là máy bay. Sân bay chất đầy máy bay xếp thành hàng, buồng lái và thân cánh phản chiếu ánh mặt trời, lấp lánh như một tấm gương khổng lồ. Tự nhiên, chúng tôi quên cả pháo phòng không, quên hết mọi nguy hiểm. Chỉ mãi sau này, khi có được bản lĩnh can đảm, chúng tôi mới có khả nằng phân phối sự chú ý giữa nhiệm vụ quan sát và động tác điều khiển. Bây giờ, chúng tôi chỉ chú ý quan sát sân bay và cố gắng ước lượng số máy bay. Có hơn hai trăm chiếc vừa ném bom, vừa tiêm kích... Vài chiếc bắt đầu nổ máy. Chúng tôi bay qua sân bay, tăng hết cửa dầu, bay về phía đông. Giờ thì phải về cho nhanh. Giá như có thể báo cáo ngay kết quả trinh sát về ban tham mưu! Nhưng máy bay không có vô tuyến điện. Trên đường về, chúng tôi lại bay trên những con đường tràn ngập những đoàn quân địch. Máy bay vừa lăn về vị trí, thì một chiếc xe đến đón tôi, Đi-a-sen-cô và Đốp-nhi-a ở lại với máy bay. Trước khi đi báo cáo, tôi hỏi thêm kết quả https://thuviensach.vn quan sát của họ, bổ sung đầy đủ tình hình... - Phải nện ngay lập tức cái chợ triển lãm máy bay ấy! Đi-a-sen-cô vừa cởi mũ bay vừa sôi nổi nói, mặt mày còn đầy mồ hôi - Nhất định rồi! Ta đến đó là vì thế 9 Chúng tôi trực ngay cạnh máy bay, từng phút sẵn sàng cất cánh, để yểm hộ máy bay ném bom của ta, hoặc bảo vệ Mai-a-ki chống không quân địch. Ở Bi-en-xư, máy bay Đức đã phá hỏng đường cất hạ cánh. Điện của ban tham mưu: báo động khẩn cấp. Tin tình báo trên không cho biết: ba tốp ném bom của địch thành đội hình chín chiếc đang hướng về sân bay. Tôi ngồi vào buồng lái chiếc Mích, chuẩn bị sẵn sàng mở máy nhanh chóng. Vừa quan sát chân trời, vừa đưa mắt về đài chỉ huy. Một phút, hat phút, rồi năm, mười phút trôi qua. Bao lần, tôi hình dung trong óc bọn Gioong-ke đến đánh sân bay và biết bao lần tôi tiến công và bắn rơi chúng. Phân tán vì những suy nghĩ vẩn vơ, tôi thôi không quan sát nữa. - Đồng chí chỉ huy? Chúng kia kìa? Tôi nhìn kỹ, một tốp máãy bay đang bay đến, mỗi lúc một rõ. Máa bay ném bom!. Tôi mở máy lăn ra khỏi ruộng ngô. Các phi công khác của trung đoàn cũng làm theo. Mắt tôi không rời đài chỉ huy. Quái? Sao vẫn chưa có pháo hiệu? Cuối cùng, ba phát pháo hiệu đỏ vút lên không trung. Các máy bay ném bom bay qua gần cạnh sân bay thành đội hình tam giác. Bị chói nắng, nhưng tôi vẫn nhìn thấy những chiếc máy bay lạ. hơi kỳ dị, một động cơ, phi công vả người bắn súng cùng ngồi trong một buồng lái. Tôi lao vào tiếp cận chiếc máy bay ở cạnh ngoài và bắn một loạt đạn ngắn. Chắc là trúng. Tôi tin thế vì tôi vào gần đến nỗi luồng khí lưu của nó https://thuviensach.vn làm cho máy bay tôi chao đi. Tôi kéo máy bay lên về phía bên phải và cưỡi lên trên bọn ném bom. Từ trên nhìn xuống và nguy quá! Thấy rõ những ngôi sao đỏ trên cánh! Máy bay ta! Tôi đã bắn vào một chiếc của ta. Bay trên tốp ném bom, tôi không còn biết xử trí ra sao nữa. Chiếc máy bay bị bắn tụt lại phía sau. Tôi bay theo nó thêm vài giây. Tấm lòng tôi, ý nghĩ tôi như gắn bó với tổ bay mà lúc nãy, không biết họ sẽ xử trí ra sao? Những chiếc tiêm kích khác của ta cũng đang lao đến trong đội hình khép chặt. Chiếc đi đầu đã cơ động để tiến công các máy bay ném bom từ sườn bên kia. Chết rồi! Họ sẽ bắn rơi hết. Không nghĩ ngợi gì nữa, tôi cắt ngang đường bay chiếc tiêm kích, vừa bay vừa lắc cánh. Để tránh lao vào nhau, nó liền lảng ra. Nhưng những chiếc khác lại tiến vào công kích. Tôi lao từ chiếc này đến chiếc khác, bắn tín hiệu cảnh cáo. Một vài chiếc đã nổ súng, may mà không trúng. Chiếc máy bay bị tôi bắn hạ bụng (Hạ bụng: cách xử lý hạ cánh ngoài đường băng, không thể càng bánh mà chạm đất bằng bụng máy bay.) xuống một cánh đồng, còn những chiếc khác thì bình yên bay đến sân bay Gri-gô ri-ô-pôn. Ở đây, có thêm hai phi đội ném bom hạng trung sáp nhập vào, được máy bay tiêm kích hộ tống, họ bay về hướng tây. Sau khi đã làm cho đồng đội bị một phen khiếp đảm, các đồng chí trong trung đoàn tôi trở về căn cứ. Còn tôi, tôi không còn đủ can đảm để trở về nữa. Vích-to Pê-tơ-rô-vích sẽ nói gì? Các phi công sẽ xem xét tư cách của tôi như thế nào? Tôi quyết định đi theo các máy bay ném bom của ta. Tại sao mình lại không đến mục tiêu trước và khống chế sân bay?. Chắc chắn họ sẽ đến Rô-man. Nếu tôi làm cho tiêm kích địch cất cánh chậm vài phút, thì máy bay ném bom của ta sẽ làm ăn có hiệu quả hơn. Một lần nữa, tôi lại ở trên bầu trời Rô-man. Pháo cao xạ bắn lên. Những vệt lửa nhằng nhịt chĩa về phía tôi. Vừa cơ động thẳng đứng, vừa cơ động về hướng, tôi để ý quan sát xem có máy bay Mét-xe-smít cất cánh lên không? Thấy hai chiếc tiêm kích lăn ra vị trí cất cánh, tôi lao xuống công https://thuviensach.vn kích. Chúng vẫn đứng yên đợi cho tôi bay qua và ở phía trước chúng. Tôi vừa có đủ thời gian bắn vài loạt đạn, chắc là không trúng. Không có chiếc nào bốc cháy. Nhiều phút trôi qua, vẫn không thấy máy bay ta. Nhào lộn giữa lửa đạn cao xạ, tôi luôn nghĩ đến họ, nhưng họ vẫn không xuất hiện. Hay là họ đi ném bom các bến vượt sông. Tôi bay về sông Prút. Đúng rồi, máy bay ta đang giội bom xuống vị trí tập kết quận địch ở bờ bên phải. Thật là tuyệt: ở phía trước, một bức tường khói đen dựng lên. Tôi nhận ra máy bay ta, bám theo họ, lòng khuây khỏa được gặp lại nhau, nghĩ rằng hoạt động của tôi ở Rô-man đã giúp họ ném bom được thuận lợi. Đội máy bay ném bom phân tốp. Tám chiếc ngoặt trái về hướng sân bay chúng tôi. Bay bên cạnh họ, tôi cứ đếm đi đếm lại. Tóp này vốn có chín chiếc, chắc một chiếc bị rơi đâu đó. Không biết số phận nó ra sao Vài năm sau khi chiến tranh kết thúc, tôi mới rõ. Tình cờ gặp một phi công ném bom, tôi được nghe anh ta kể về lần xuất kích đầu tiên, phi đội mình bị một máy bay tiêm kích của ta. tiến công và về số phận bi thảm của tổ lái chiếc máy bay bị bắn. Tám chiếc máy bay ném bom và máy bay của tôi bay cách một quãng, trở về trong ánh mặt trời sắp lặn. Máy bay gần hết dầu, nhưng tôi thật chẳng muốn trở về mặt đất chút nào. Tôi lấy làm xấu hổ với bạn bè, với cấp chỉ huy của mình. Lúc cất cánh chiến đấu, tôi hăm hở bao nhiêu, thì khi quyết định hạ cánh, lòng tôi xiết bao buồn bã bấy nhiêu. 9 Tình hình khó khăn của mặt trận cũng góp phần làm giảm nhẹ sự nghiêm khắc đối với khuyết điểm: Phải lúc khác thì đã có biết bao cuộc họp để phân tích mọi chi tiết của sự việc tai hại ấy. Trừng phạt những người chịu https://thuviensach.vn trách nhiệm trực tiếp thật chẳng ích lợi gì trong khi sự việc lại có những nguyên nhân sâu xa hơn. Chiều hôm ấy, chúng tôi tập hợp gần chỗ máy bay mặc niệm một phút tưởng nhớ đồng chí phi công Ốp-si-nhi-cốp và đồng chí thợ máy Cô-mai-ép đã ngã xuống trong ngày đầu tiên của chiến tranh. Chúng tôi phát biểu về những tổn thất và những nguyên nhân khiển đơn vị chưa giành được thắng lợi. Các phi công chất vấn một cách bực tức: - Tại sao không cho chúng ta xem trước những chiếc Su-2 một lần để đến nỗi chúng ta đánh nhầm như đánh kẻ địch. Nghe nói còn cỏ loại PE.2. Không khéo rồi lại bị nện nhầm nữa... - Đấy là bí mật quốc gia. Người ta phải giữ bí mật các loại máy bay của ta - một vài người lập luận. - “Giữ bí mật” Cậu có còn là trẻ con nữa đâu! Máy bay Su-2 đậu ở Cô tốp-xcơ gần ngay đây, ai chẳng trông thấy hàng ngày. Thật ngược đời là người ta chỉ được phép biết máy bay ta khi ở trên không - Có người vặn lại. - Đơn giản thôi. Ban chỉ huy không có thì giờ lo cho chúng ta; họ còn bận điều tra “vụ Phi-ghi-sép”. Vích-to Pê-tơ-rô-vích giơ tay bảo mọi người im lặng rồi nói to: - Các đồng chí đã nói hết ý kiến chưa? Bây giờ tôi xin nói hai điểm. Trung đoàn trưởng phát biểu một cách điềm đạm nhưng nghiêm khắc, không gượng nhẹ một ai. Tham mưu trưởng bị cho ra trò vì đã ra lệnh phát tín hiệu cất cánh, ông cũng làm cho tôi phải đỏ mặt nhiều lần. Sau khi đã chỉnh suốt lượt những người có khuyết điểm và phân tích nguyên nhân sự việc, I-va-nôp biểu dương những mặt tốt trong ngày. Chúng tôi được biết thiếu úy Mi-rô-nốp đã hạ một máy bay trinh sát Hen-ken 126 của Đức trong khu vực Bi-en-xư. Cũng ở đó, đại úy A-tơ-ra-ski-ê-vích đã bắn rơi một biên đội trưởng địch có huân chương chữ thập sắt. Đại úy Mô-rô-dốp đã chọc tiết một máy bay tiêm kích phát xít trên vùng trời Ki-si-nhép và trở về an toàn... Đại úy Các-ma-nốp đã hạ ba tên khi chúng tiến công Ki-si- https://thuviensach.vn nhép. Thế là trung đoàn tôi đã tiếp quân địch một cách đích đáng. Tổng cộng trong ngày, chúng tôi đã tiêu diệt hơn mười máy bay địch. Được như vậy, lòng chúng tôi cũng nhẹ nhõm đôi phần. Chúng tôi có thể chơi được với những con chủ bài kiêu ngạo của bọn Đức. Ngày mai. chúng tôi sẽ đánh tốt hơn. Với tâm trạng đó, chúng tôi nhanh chóng trèo lên chiếc xe tải cũ kỹ để về tranh thủ nghỉ ngơi. Bỗng có tiếng động cơ phá tan sự yên lặng trên thảo nguyên. - Máy bay? Từ phía tây, máy bay bay đến theo đội hình ba chiếc một, gián cách rộng, có cả những chiếc bay một mình. Máy bay tiêm kích bay về lộn xộn như vậy có nghĩa là đã trải qua đánh nhau kịch liệt. - Máy bay ta - Anh em Bi-en-xư Chiếc đầu tiên tiếp đất rất mạnh. Dốp-nhi-a, cả buổi lầm lì, liền chạy ngay đến gặp anh em mới về. Chiếc cặp bản đồ kẹp bên nách. Các phi công rời máy bay, đi về sở chỉ huy. Họ đi từng nhóm, cũng có người đi một mình. Anh em ở trung đoàn vây lấy họ, vừa đi vừa hỏi những câu ngắn và chăm chú nghe họ kể chuyện. Nhưng những con người vừa trải qua thử thách không phải là những kẻ lắm lời. Trông họ khác hẳn đi: quân phục nhọ nhem, giọng nói khản đặc, đôi mắt trông có vẻ dữ tợn, một vài người bị thương phải quấn băng. Lại một đồng chí nửa trở về, bay rất thấp. Đây là một trường hợp hạ cánh không còn dầu. Cánh quạt đã ngừng hoạt động. Một tiếng nổ đập vào tai mọi người. Xe cứu thương tức tốc chạy đến. Ngày hôm ấy, các phi công ta đã chiến đấu hết sức mình. Họ đã trở thành những người lính được thử thách trong mùi thuốc súng và trong gian khổ. Chỉ huy biên đội A-tơ-ra-ski-ê-vích báo cáo vắn tắt sự kiện xảy ra ở Bi en-xư. https://thuviensach.vn - Bọn Giong-ke đến giội bom như mưa xuống sân bay lúc nhân dân đang sửa sân bay... Súng cao xạ của ta quá ít. Kho dầu bị trúng ngay và bốc cháy. Chúng tôi cất cánh chiến đấu, còn anh em thợ máy thì đưa những người bị thương vào nơi trú ẩn. Chúng tôi cố sức đẩy lùi đợt tiến công thứ nhất... Vài giờ sau lại một tốp ném bom nữa đến. Lần này, chúng đánh vào thành phố. Ta đã hết sức bảo vệ. Phố sá trùm trong khói lửa. Vợ các sĩ quan chạy đến hỏi: “Đi đâu bây giờ?”. Người ta cho xe sơ tán đàn bà và trẻ em. Bất cứ chỗ nào có xăn người ta đều đem đến nạp cho máy bay. Bọn Gioong-ke trở lại lần thứ ba. Nhiệm vụ đơn giản của chúng là rải một thảm bom trên đường hạ cất cánh làm cho nó không còn dùng được nữa. Chúng tôi đánh nhau với bọn Mét-xe, vừa đánh vừa phải tính lượng dầu đủ còn có thể trở về, ít ra là đến Mai-a-ki... - Này, Pa-xkê-ép, sao cậu lại ướt như chuột lột thế? Một người nào đó hỏi một phi công ướt từ đầu đến chân, đôi ủng đầy bùn. Anh ta cúi đầu xuống, chẳng nói chẳng rằng Trung úy phi đội trưởng Na-da-rốp vừa cười vừa nói: - Kể lại đi. Sao cậu lại nhăn mặt lại thế? Hay là cậu tưởng cậu đang ngập tận tai..trong đầm lầy? Cậu nhanh nhẹn thật đấy? Giá lúc ấy mà chụp cho cậu một pô ảnh thì hẳn là đẹp quá đi chứ?. Các phi công khác cũng buông vài câu châm chọc. Sự việc là thế này: trông thấy máy bay Đức, Pa-xkê-ép lao nhanh không phải về máy bay, mà đến một con suối nhỏ bùn lầy. Cậu ta ngâm mình trong nước tới cổ, cho đến kết thúc chiến đầu. Khi người ta kéo lên, cậu ta vẫn còn run lên như cơn sốt. Cậu ta không chịu đựng được lần tiền công thứ ba. Cậu ta mất tinh thần. - Ốp-si nhi-cốp đã hy sinh như thế nào? - Tôi hỏi A-tơ-ra-ski-ê-vích. - Máy bay cậu ta dâm xuống đất ngay trước mắt bọn mình. - Bị địch bắn cháy? - Chúng rình cậu ta ở những vòng ngoặt rất bài bản. Cậu ta bắt đầu làm động tác như khi huấn luyện thì hai thằng Mét-xe bám theo sau và bắn vào https://thuviensach.vn cậu ta như bắn con thỏ. Muốn đánh thắng thì phải dũng cảm và khôn ngoan. Xe cứu thương chạy ngang qua chỗ chúng tôi. Ốp-xi-an-kin thò cái đầu quấn băng ra, kêu lên vui vẻ: - Chào những con người dũng cảm của “hậu phương” Tôi nghĩ bụng: “Thế là xong rồi”. Còn chuyện “hậu phương” thì sẽ nói sau với cậu ấy - Mi-rô-nốp đâu?. A-tơ-ra-ski-ê-vích đi chậm lại: - Cậu ta cùng bay với tụi mình. Sao lại chưa về nhỉ? Chúng tôi để ý lắng nghe: vẫn yên lặng. Sở chỉ huy gọi những phi công lên xe đi ăn tối Họ trèo lên thùng xe, người nọ đứng sát người kia. Chiến tranh rồi, nhưng mọi việc lại vẫn như ngày hôm qua: chiếc xe tải, vai một người bạn và bữa ăn bình yên. Thấy tôi văn đứng ở dưới, A-tơ-ra-ski-ê-vích gọi: - Trèo lên, xe sắp chạy rồi! - Mình còn đợt. Mi-rô-nốp có thể sắp về. Xe chuyển bánh. Bầu trời như đang che giấu một cái gì trong vẻ yên tĩnh. https://thuviensach.vn CHƯƠNG 2 NHỮNG THỬ THÁCH ĐẦU TIÊN 1 Tảng sáng, chiếc xe tải đưa chúng tôi ra sân bay. Mọi người ngái ngủ im lặng. Trong đầu óc còn mơ mơ màng màng và mệt mỏi, lại hiện ra những ấn tượng nặng nề ngày hôm trước và chúng tôi th đoán xem những gì sẽ đến với mình hôm nay. Xe tải thả từng người xuống bên máy bay của mình. Vừa nhảy xuống đất, tôi thấy cậu thợ máy Va-khơ-nhen-cô đang làm việc trong buồng lái chiếc Mích. Không gian vang dội tiếng gầm của động cơ, rồi luồng đạn vạch đường nhấp nháy trên trời. Trong thời bình, chúng ta không được phép hiệu chỉnh súng như vậy. Cậu thợ máy từ buồng lái tụt xuống cho biết máy bay đã sẵn sàng. Va khơ-nhen-cô đến làm việc sớm hơn tôi; mặc dù đêm qua khi mọi người đã đi nghỉ, cậu ta còn ở lại ngoài sân bay. Đưa mắt về phía tấm vải bạt trải dưới cánh máy bay, cậu ta nói: - Chợp mắt một lát, đồng chí chỉ huy. Tôi chối từ. “Đồng chí chỉ huy”, những lời đó nhắc nhở tôi là người phó chỉ huy phi đội, do đó có trách nhiệm về những đồng chí khác... Trời sáng dần. Động cơ gầm rú, những tràng liên thanh ngắn nổ lốp đốp. Tôi ngó về phía sở chỉ huy xem có chiếc xe nào đến không và suy nghĩ: “Không biết trung đoàn trưởng nhận xét thế nào về việc rắc rối xảy ra hôm qua? Liệu ông có trao nhiệm vụ chiến đấu cho mình không?”. Chiếc xe hiện ra đầu tiên trên con đường không phải là xe du lịch mà là một chiếc xe tải. Người ta nhận thấy từ xa những chiếc khăn màu rực rỡ của các cô phục vụ mang bữa ăn sáng. Phi công còn chưa kịp uống hết tách cà phê thì các phi đội trưởng đã gọi tập hợp. Nhiệm vụ của tôi: cùng với thiếu úy Xê-mi-ô-nốp trinh sát con https://thuviensach.vn sông Prut trong khu vực Un-ghê-ni - Xtê-pha-nét-ti xem ở đấy có những hoạt động vượt sông không?. Tôi hỏi vì sao không được đưa theo Đi-a-sen-cô hoặc Đốp-nhi-a là những đồng chí hộ vệ chính thức của tôi. A-tơ-ra-ski-ê-vích trả lời nho nhỏ để những người khác không nghe thấy: - Xê mi-ô-nốp đã có ít nhiều kinh nghiệm, cậu ta đã chiến đấu hôm qua. Bọn Đức đã cấp cho cậu ta một chứng chỉ có đóng dấu. Thiểu úy Xê-mi-ô-nốp rời mắt khỏi cặp bản đồ bay, ngẩng đầu lên, và tôi nhìn thấy ở cằm cậu ta một vệt dài đo đỏ như dấu vết của một thỏi sắt hồng. - Bị một viên đạn sượt qua - A-tơ-ra-ski-ê-vích giải thích. - Tốt hơn hết là chính cậu ta nên đóng dấu cho tên Đức - Tôi nhận xét. Xê mi-ô-nốp cũng đã bắn và biết đâu, kết quả còn khá hơn tên Đức. Chúng tôi cất cánh bay trên đồng cỏ mênh mông tràn ngập ánh sáng mặt trời ban mai. Đến độ cao 1500 mét, tôi bay bằng... Đây là lần thứ hai tôi bay trinh sát và biết độ cao hiện giờ là có lợi nhất. Nó bảo đảm một tầm nhìn tốt, khả năng chiến đấu và cơ động trước hỏa lực phòng không. Chúng tôi đến sông Prút. Từ bờ bên kia, những đường đạn cao xạ phóng về phía chúng tôi. Một làn sương mù nhẹ bay trên dòng sông. Chúng tôi tiếp tục bay trên lãnh thổ; tăm nhìn tốt, và lúc này chúng tôi không phát hiện thấy một hoạt động vượt sông nào cả. Ngoặt thẳng về hướng bắc, quay nhìn khắp bốn phía, đầu chúng tôi như thể gắn trên bản lề. Thật là nguy hiểm nếu phát hiện kẻ địch quá muộn. Ai lơ đãng quan sát bầu trời sẽ phải trả giá đắt. Ở bên phải, cùng độ cao, tôi phát hiện ba chiếc Mét-xe: Cao hơn một chút, còn hai chiếc nữa là năm! Phải quyết định ngay lập tức. Liệu Xê-mi ô-nốp có nhìn thấy chúng không? Tôi lắc cánh và bằng một cái ngoặt chỉ hướng xuất hiện bọn tiêm kích địch. Xê-mi-ô-nốp trả lời: thấy! Tôi cảm thấy cậu ta chờ quyết định của mình. Cùng chung nỗi hiểm nghèo nhưng tôi vẫn là cấp trên, là “đồng chí chỉ huy”, và tôi lại nhớ lời căn dặn: “Không được lao vào chiến đấu! Đi trinh sát thì chỉ có trinh sát!”. https://thuviensach.vn Tôi liếc nhìn về phía sau: những chiếc Mét-xe đang đuổi bám. Không thể để rơi vào thể bị động. Chúng nó sắp hạ mình! Tôi ngoặt. Xê-mi-ô-nốp bám theo. Hai tên địch ở trên đang chiếm vị trí, chắc chúng định công kích. Nhưng bây giờ tôi chỉ còn nhìn thấy tên biên đội trưởng của ba chiếc máy bay đầu tiên. Nó bay về phía tôi. Một mối căm thù mãnh liệt dâng lên trong lòng khi tôi nhìn thấy những chiếc máy bay địch có cái mũi vàng. Tôi điều chỉnh vòng quay tới độ lớn nhất, tăng hết cửa dầu và chiếc Mích của tôi lao về trước. Sự tăng tốc đột ngột ấy càng khiến cho tôi tràn trề một quyết tâm không gì lay chuyển. “Chỉ cần Xê-mi-ô-nốp không tụt lại sau” Khoảng cách rút lại nhanh đến nỗi tôi thấy những chiếc Mét-xe to phình lên trước mặt. Hai bên nổ súng gần như đồng thời. Những đường đạn bốc lửa của tôi rõ và nhấp nháy, còn của chúng thì đo đỏ vả nhiều khói quật tới tấp phía trên và tắt đi trong không gian. Lúc này, đôi bên đều hiểu rằng công kích chính diện chỉ mới là bắt đầu trận đánh và không ai muốn tự nguyện thoát ly. Tôi giở ngón đòn ưa thích, bất ngờ vọt lên gần thẳng đứng như mũi tên. Phải giành lấy độ cao. Chỉ còn một ý nghĩ xoáy trong óc: “Chúng có năm. Ba tên theo tôi. Hai tên khác, trên cao. Còn Xê-mi-ô-nốp ở đâu?”. Tôi lật nghiêng lại, tầm nhìn bị hạn chế. Tôi không nhìn thấy Xê-mi-ô-nốp cũng như bọn địch... tốc độ tụt xuống; tôi nghiêng máy bay về bên phải theo dự tính và chuẩn bị làm cú nhảy cừu. Tôi tin chắc rằng sau lần công kích chính diện, bọn Mét-xe sẽ trở lại tiến công từ hướng trái. Và chỉ có hướng trái. Đây cũng là thủ pháp quen thuộc của phi công chúng tôi và là thủ pháp dễ làm nhất. Tôi bay bằng lại vả nhìn thấy bọn Đức ở dưới cánh, bọn hộ vệ đang theo biên đột trưởng, tên sau bám đuôi tên trước; nhưng cái chính là bọn chúng đều ở dưới tôi. Kéo cao một cái rất nhanh đến nỗi trong chốc lát tôi chỉ còn thấy màu xanh da trời, và một cái ngoặt gấp bất ngờ để đón kẻ địch về bên phải đã cho tôi giành được lợi thế. Bọn phát xít cũng hiểu ra và cả ba đều chờ đòn tiến công. Tôi nhắm tên sau cùng. Nó đã ở cự ly thích hợp, chỉ còn chớp thời cơ. Nhưng ngay lúc đó, một vệt lửa chạy dọc thân máy bay tôi. Tôi nhìn xem và trông thấy hai https://thuviensach.vn thằng Mét-xe khác ở cao, trên bầu trờ,. đã bám vào sau đuôi; chúng giống như một lưỡi kiếm treo lơ lửng trên đầu tôi sẵn sàng chém xuống. Tôi lại vọt lên thẳng đứng như mũi tên. Chỉ với cách cơ động này tôi mới thoát khỏi lưới lửa của chúng và giữ được lợi thế. Lại một lực nén ấn sát tôi vào ghế ngồi, mắt tối sầm lại, trước đây tôi đã luyện tập thường xuyên để chịu dựng những lực quá tải, dù Gi-dơ-nhép-xki thường rầy la tôi vì những “cú móc”. Rõ ràng, việc làm đó không phải là vô ích. Tôi đã nghe lời khuyên của những cựu binh đã có kinh nghiệm chiến đấu: “Càng quen chịu đựng quá tải khi luyện tập, anh càng chuẩn bị tốt cho những trận đọ kiếm thực sự trên không”. Liếc nhìn bảng đồng hồ bay: tốc độ hãy còn đủ. Khi máy bay sắp đến điểm giới hạn, sắp chuyển vào xoáy ốc, bằng một động tác mạnh, tôi bay bằng lại. Tôi muốn kêu lên: “A, bây giờ ta sẽ đánh! Chúng mày sẽ lao xuống tận cùng để rồi vọt gấp lên sau khi công kích, vì thế cho nên ta đã ở trên. Quân khốn kiếp! Người chủ bầu trời bây giờ là ta” Vừa đưa máy bay vào thế công kích, tôi vừa nhìn xem Xê-mi-ô-nốp đang làm gì. Không theo tôi trong lần cơ động thứ nhất cũng như lần thứ hai. cậu ta đã tách ra và bay ở tít phía dưới. Nhưng tại sao máy bay cậu ta lại bay ngửa bung lên trời? Tại sao sau máy bay lại có những dải khói xanh xanh? Lạ thật? Tôi chợt thấy một chiếc Mét-xe đang lao đuổi theo cậu ta. Tôi hiểu: nó đã bắn dính cậu ta và lại tiếp tục công kích. Tôi lập tức quên hết mọi nguy hiểm. Cái chính là phải giải nguy cho đồng chí... Không do dự, tôi lao chiếc Mích nặng ba tấn rưỡi vào chiếc Mét-xe đang săn đuổi Xê-mi-ô-nốp. Hai tên Đức vừa mới lướt qua bên cạnh chắc tưởng tôi bổ nhào chạy trốn. Kệ xác chúng! Tôi không chạy trước chúng. Ra khỏi bổ nhào, máy bay tôi vẽ một đường cong dài lõm xuống và tôi đã ở dưới chiếc Mét-xe đang bám đuôi Xê-mi-ô-nốp. Tôi còn đủ thời gian để công kích hắn. Loạt đạn thứ nhất, loạt đạn thứ hai... Tên Đức tăng hết cửa dầu, nhưng nó đã bùng cháy ngay sau đó và tròng trành, đâm thẳng xuống phía dưới. https://thuviensach.vn Máy bay địch cháy như một bó đuốc! Tôi không thể rời mắt khỏi nó. Tôi còn nghiêng mũi máy bay một chút để xem cho rõ chiếc Mét-xe đâm vào đâu và nổ tan như thế nào. Lúc này, tôi hoàn toàn quên mất nguy hiểm. Những tiếng nổ giòn ngắn ngủi cắt đứt luồng suy nghĩ của tôi. Một sức mạnh vô hình làm máy bay tôi quay quanh trục, còn đầu tôi lúc này thì chúc xuống đất. Vừa cố ngóc lên, tôi nhìn thấy một chiếc Mét-xe lao nhanh qua trong khi một chiếc khác đã chiếm vị trí công kích ở phía sau: Đúng là bọn chúng, hai tên mà tôi đã bỏ qua. Trong khi tôi còn đang ngẩn ngơ nhìn trời ngó đất thì chúng nó đã tóm được tôi. Và máy bay tôi đã bị trọng thương. Một lỗ to toang hoác ở cánh phải làm giảm ghê gớm lực nâng khiến cho máy bay luôn luôn đe dọa lộn xuống. Một viên đạn khác đã trúng sườn giữa. Nhưng Xê-mi-ô-nốp giờ ở đâu?. Tôi đang cần sự giúp đỡ của cậu ta? Rõ ràng tôi vẫn chưa bị loại ra khỏi vòng chiến. Máy bay bị hư hỏng nhưng vẫn còn chiến đấu được: Tôi còn chất đốt, còn đạn và cái chính là còn lòng căm hờn. Vả lại, dưới kia là đất nước của ta. Nếu có sự gì xảy ra... Máy bay đã yếu đi, bay lượn một cách khó nhọc. Tôi tự an ủi với hy vọng hai tên Mét-xe ở dưới tôi tỉnh ngộ sau khi mất tên chỉ huy, đã rút khỏi chiến đấu. Như vậy chỉ còn phải đánh với hai tên. Vừa lừa tránh đòn, tôi vừa nghĩ cách đánh lại. Nhưng máy bay khó điều khiển, chỉ vừa mới tăng một ít tốc độ nó đã chực lật ngửa bụng ra. Phải rút khỏi trận đánh thôi. Bổ nhào, cắm xuống tận gần sát đất, hạ thấp với độ nghiêng lớn suýt chạm một cánh xuống đất tôi đã bay là là sát ngọn cây. Nếu nhìn thấy một đám khói, tôi sẽ bay đến đấy để xem có phải máy bay của Xê-mi-ô-nốp bị cháy không? Về gần tới sân bay, tôi nhận thấy chốt hãm (Chốt hãm: Khi thả càng ra, chốt hãm lại để hạ cánh khỏi gập càng lại.) càng bánh bằng chất lỏng bị hỏng. Tôi đành dùng cách may rủi, vừa thả nó ra vừa lắc cánh để cho càng bánh ăn vào khớp và từ từ bắt đầu tiếp đất. https://thuviensach.vn Sự việc diễn ra bình thường ngoài cả lòng mong đợi. Nếu sau bao nhiêu rủi ro như vậy mà máy bay vẫn còn lăn một cách vững vàng trên đường băng và dừng lại ngoan ngoãn thì mọi việc kết thúc thật là tuyệt. Sau khi lăn máy bay về vị trí đỗ, tôi tắt máy và ngồi một lát không động dậy. Mệt đến nỗi tôi không còn đủ sức để ra khỏi buồng lái. Những chi tiết của trận đánh vừa diễn qua mắt tôi, những cơn lốc của cánh quạt, những chiếc mũi vàng của máy bay địch, chiếc Mét-xe bốc cháy, máy bay Xê-mi ô-nốp phun khói. Thật là đau đớn để tự thú nhận rằng mình không thể bảo vệ được đồng đội. Nhiệm vụ trinh sát không hoàn thành không làm cho tôi lo lắng. Không phải là do sự ham thích bất thường của tôi mà nổ ra trận đánh. Điều quan trọng là xem Xê-mi-ô-nốp có về không?. Tôi ngẩng đầu lên và như không tin ở mắt mình: Xê-mi-ô-nốp đang chạy đến. Như trong một cuộc hạ cánh bắt buộc, tôi tháo dây đai bảo hiểm dù và nhảy ra khỏi buồng lái. - Làm thế nào mà anh lại ở đây? - Xê-mi-ô-nốp ngạc nhiên hỏi, anh đứng ngay cạnh tôi và sẵn sàng ôm chầm lấy tôi - Chúng nó đã bắn cháy anh cơ mà? Tôi đã trông thầy máy bay anh bốc lửa rơi xuống. - Không, bọn chúng không đạt được điều đó. Chúng chỉ mới chọc một lỗ nhỏ ở vỏ mình. Còn mình lại tưởng bọn nó đốt cháy cậu?. - Anh xem! Máy bay tôi vẫn nguyên vẹn. Nhưng làm sao nó lại phụt khói? - Cậu không giảm vòng quay phải không? - Đúng thế!. - A, mình đã hiểu! Nhưng sao cậu để mặc mình ở lại đó và trở về một mình? - Động cơ trục trặc anh đã nhìn thấy. Và rồi, nhìn thấy máy bay anh rơi, tôi nghĩ là anh đã bị hạ. Không có lý gì để ở lại một thân. Tôi đã báo cáo với chỉ huy là anh đã bị rơi về phía Un-ghê-ni. - Mọi việc đã rõ. Thôi bây giờ ta phải đi báo cáo là nhiệm vụ chưa hoàn thành. https://thuviensach.vn - Thế còn chiếc Mét-xe bị hạ?. - Chúng ta không lấy đó để tự bào chữa cho mình. Tôi vừa đi, vừa suy nghĩ: có lẽ nào Xê-mi-ô-nốp đã quá sợ hãi? Lẽ nào cậu ta lại quyết định bỏ rơi người bạn đã tận tình bảo vệ cậu ta và suýt nữa bỏ mạng vì cậu ta?. Như đã dự liệu, ý nghĩ trên cứ dày vò tôi rất lâu. Chỉ có cái chết bị thảm của Xê-mi-ô-nôp sau này mới giúp tôi dẹp hết nghi ngờ và giữ mãi tình cảm đẹp đẽ với người chiến sĩ thuộc quân đoàn không quân đầu tiên mà ít người còn sống đến bây giờ. Sau khi nghe báo cáo của tôi, trung đoàn trưởng im lặng một lát, ngón tay xoa trán, rời chợt phấn khởi, đồng chí nói, giọng vui vẻ: - A, như vậy là tốt đấy! Như vậy đồng chí đã chứng minh là ta có thể tri được bợn mũi vàng. Nhưng bây giờ vẫn phải tiếp tục đi trinh sát. Lấy một máy bay khác và cậu lại lên đường với Xê-mi-ô-nốp. Trên sân bay, thợ máy bao giờ cũng là người đầu tiên đón chúng tôi và bắt tay ngay vào kiểm tra máy bay. Theo chân Va-khơ-nhen-cô, tôi cũng tìm thử xem có còn lỗ thủng nào nữa không. Hình như không có một lỗ thủng nào nữa. Rất tốt. Tôi vừa đi thì nghe thấy tiếng đồng chí thợ máy - Máy bay của đồng chí bị hỏng khá nặng, đồng chí chỉ huy. - Ở đâu? - Tôi ngạc nhiên hỏi. - Một mảnh đạn đã trúng vào ống dẫn và làm nát vụn bình hơi nén. - Một mảnh không tác hại, chắc thế? . Nhưng dù sao cũng là một điều may mắn cho đồng chí và máy bay... Đồng chí có nghe nói câu chuyện về Mi-rô-nốp không?. - Không, có chuyện gì đã xây ra với anh ấy? Cúi xuống hòm dụng cụ, cậu thợ máy không trả lời. - Thế nào, cậu im như thóc thế? Nói đi chứ! https://thuviensach.vn - Anh ấy đã mất ở bệnh viện. - Cô xchi-a?. - Và nguyên nhân vẫn là do cái dây đai, đồng chí chỉ huy ạ. - Không thể như thế được. - Nhưng mà đúng, các anh em vừa mới đi đưa đám về. Họ kể lại khi hạ cánh, máy bay bị lật ngược trong một cái hồ, và Mi-rô-nốp không có dây đai; đồng chí ấy đã cắt nó đi ở Bi-en-xư... Vì vậy đồng chí ấy bị bắn ra và gãy cột xương sống... Cô xchi-a Mi-rô-nốp? Người bạn tốt nhất của tôi trong trung đoàn. Hai năm cùng nhau công tác... Vừa quay về sở chỉ huy, tôi vừa thì thầm những lời vĩnh biệt với người bạn. Nhớ lại ngày mới đến trung đoàn, tham mưu trưởng đã khuyên tôi nên đến trú ở căn nhà đã có hai phi công độc thân ở. Tôi bèn đi kiếm cái “viện các chàng trai già”” ấy. Bà chủ nhân đón tiếp tôi thân mật, bà ta không thấy có gì trở ngại khi nhận thêm một người khách mới nữa. Nhưng với cái hất đầu bí ẩn hướng về một cái cửa đóng, bà ta nói tiếng U-cra-i-na: - Hãy nói chuyện với họ - Thế nào là tùy ý kiến của họ. Tôi gõ cửa. Tiếng nói trong căn phông im bặt. Tôi gõ một lần nữa - Cứ vào! Cuối cùng có tiếng trả lời. Tôi bước vào và nhìn thấy một đám người ngồi quanh chiếc bàn đặt giữa phòng: hai người mặc áo may ô thể thao - những chủ nhân - còn những người khác bận quân phục. Họ đều quan sát tôi một cách thận trọng. Trên bàn bày đồ nhắm và rượu. Tôi tự giới thiệu và giải thích ai đã khuyên tôi đến căn nhà này. - Lái máy bay à? - Một chàng thanh niên béo tốt, cao lớn hỏi, một trong hai người không mặc áo ngoài, vừa ngắm một cách cẩn thận dải cổ áo thợ máy bay của tôi (chả là tôi vừa đổi áo cho cậu thợ máy). https://thuviensach.vn - Đúng, phi công - Tôi trả lời và đến lượt tôi ngắm nhìn căn phòng mà đập vào mắt trước tiên là hai cái giường trải gọn với một đóng gối và những bức ảnh treo trên tường, xung quanh viền bằng những chiếc khăn thêu kiểu dân tộc. - Cô đúng là phi công không? – “ông chủ” khác, một chàng thanh niên mảnh dẻ hỏi. Nhưng người thứ nhất, “ông chủ” lớn, không đợi tôi trả lời, đã đặt rất tự nhiên lên trên bàn một chai rượu mở sẵn. - Pan-cra-tốp - Cậu ra tự xưng, vừa chìa tay ra - Cậu có thể dùng tùy thích. - Cô-xchi-a - Cậu kia vừa cười, vừa tự giới thiệu - Ngồi xuống, cậu sẽ không phải đi lang thang cả đêm ở ngoài phố, không thiếu gối đâu. Pan-cra-tốp rót một cốc đầy rượu vốt-ca đặt trước mặt tôi và mọi người tập trung nhìn tôi một cách chờ đợi. Trước kia, tôi cũng không thích say sưa, nhưng tôi biết đây không phải là chuyện có thể từ chối. Đã rõ rằng, đây là một cuộc “kiểm tra” và mình phải đương đầu. - Chén một miếng đi! - Cô-xchi-a nhủ tôi, vừa đặt chiếc dĩa trước mặt. Sau bữa cơm trưa, một cái giường thứ ba trên đầy gối xuất hiện trong căn phòng. Sáng hôm sau, tôi dậy sớm tập thể dục. - Cậu định công cán gì dấy? - Pan-cra-tốp lầu bầu dưới chăn. - Một thói quen từ lâu, thế thôi! - Vừa trả lời , tôi vừa mặc quần áo để ra ngoài chạy bộ một lát. - À được? Cậu ta trở mình nói với giọng ngái ngủ - Cứ làm, nếu cậu đã có thói quen. Một buổi sáng nước đóng băng dễ chịu, lớp băng mỏng mùa đông vỡ lạo xạo dưới chân. Sau một vòng, tôi nghe thấy như có ai chạy đằng sau. Tôi ngoảnh lại: Cô-xchi- a? Từ đó cậu bé gầy gò Cô-xchi-a hàng ngày bắt đầu tập thể dục với tôi, sau đó còn đăng ký vào đội thể dục. https://thuviensach.vn Cô xchi-a thân yêu? Cậu không còn nữa với chúng mình. Cậu chỉ để lại một nấm mộ mới trên đất Môn-đa-vi-a và ký ức tươi đẹp trong lòng những người bạn. 3 Chúng tôi bay đi tiến công các đội quân địch. Bọn Đức định lập bến vượt sông, chúng tôi phải lập tức tiêu diệt chúng... A-tơ-ra-ski-ê-vich dàn đều phi đội. Tuy là lần bay đầu của cả phi đội, nhưng phi công đã giữ một trật tự hoàn hảo; ai nấy đều cảm thấy hào hứng chiến đâu. Chúng tôi sắp vào việc. Mọi người đã có đủ các thứ cần thiết; mỗi máy bay ra đi với đầy bom đạn. Con đường trước bến vượt đầy nghẽn những đoàn quân địch: bộ binh, cơ giới, pháo binh, xe tăng. Vừa đến địa điểm hoạt động, chúng tôi đã được đón tiếp bằng hỏa lực phòng không dày đặc. Đạn nổ đầy trời. Nhưng không còn là lúc để thay đổi độ cao. Chúng tôi bổ nhào ném bom vào một đoàn quân Đức, rồi bay qua quét bọn chúng bằng liên thanh. Con đường chìm ngập trong khói lửa. Nhưng từ phía sau, một chiếc máy bay của ta tuồn ra một luồng khói và ngay sau đó là một luồng lửa. Cái đuôi lửa mỗi lúc một kéo dài. Hỏng rồi. Chiếc máy bay sẽ nổ tung trong chốc lát. Ai ở trong buồng lái của chiếc máy bay bốc lửa đó? Chúng tôi ngừng bắn liên thanh, có tìm nhận số hiệu. A-tơ-ra-ski-ê-vích ư? Đúng anh rồi, phi đội trưởng của tôi đã bị hạ... Đồng chí ấy sẽ làm gì? Chỉ còn có vài giây nữa. Tất cả cuộc đời của đồng chí giờ chỉ dồn lại trong chớp mắt. Có lẽ đồng chí ấy sẽ nhảy dù. Không, quá muộn rồi. Anh đã xuống thấp quá, buồng lái đã bị lửa trùm kín. Lúc ấy, A-tơ-ra-ski-ê-vich đã suy nghĩ thế nào? Mãi mãi sẽ không có ai biết điều đó. Chả lẽ đồng chí ấy đã hy sinh lúc rút khỏi công kích? Không, chắc chắn là khi ấy đồng chí vẫn còn sống, vì máy bay của đồng chí đã vọt lên sau khi kết thúc bổ nhào đã bay thêm được vài giây, như vậy là vẫn có https://thuviensach.vn người điều khiển nó. Có lý nhất là A-tơ-ra-ski-ê-vích đã cố ý cho chiếc máy bay đang bốc lửa lao xuống giữa đống xe cộ của địch. Chúng tôi lao xuống các trận địa pháo cao xạ với cơn thịnh nộ, dốc tất cả sức lực để trả thù cho người chỉ huy, người đồng chí đã mất. Sau đó, tôi lập hợp toàn phi đội bay một lần nữa trên địa điểm đồng chí ấy đã hy sinh, lắc cánh chào vĩnh biệt. Trở về sân bay, sau khi lăn máy bay đến vị trí, tôi tụt khỏi buồng lái. ném bao dù lên trên cánh máy bay, dừng một lát chờ xem có ai chạy đến không? ai là người đầu tiên sẽ được báo cái tin tổn thất đau đớn này? Tôi sẽ nhìn thấy nỗi đau buồn của mình phản ánh trong cặp mắt của ai đây? Rồi có bóng người xuất hiện. Nhưng anh ta không chạy. Anh đi chậm chạp, bước chân nặng như chì. Đó là người thợ máy của A-tơ-ra-ski-ê-vích. Chắc chắn là trái tim anh đang thắt lại, vì điều đã xảy ra không thể có gì bù đắp được. Tôi hiểu rất rõ tình cảm của anh trong giờ phút này. Chính tôi cũng là thợ máy bay. Tôi đã chuẩn bị hàng trăm lần cho cuộc bay của người chỉ huy, người đồng chí đã phó thác tất cả mọi sự cho đôi mắt, đôi tay và sự hiểu biết của tôi. Ôi, cao quý thay những người thợ máy! Những người sau cùng rời sân bay và bao giờ cũng là người đầu tiên trở lại khi trời chưa sáng. Những bàn tay thành chai và lọ lem dầu mỡ, kiểm tra động cơ với một xúc giác vừa tinh tế, vừa thận trọng, cũng giống như bàn tay của nhà phẫu thuật khi chạm vào trái tim người. Dạo này chúng tôi luôn luôn cất cánh để rồi mỗi khi trở về máy bay lại có những lỗ thủng và những hư hại. Bản thân các đồng chí thợ máy cũng rất lo lắng, xúc động. Các đồng chí bao giờ cũng gửi gắm tất cả tâm trí vào chúng tôi, vào cuộc chiến đấu. Nhìn người phi công của mình bay đi làm nhiệm vụ, người thợ máy không thế nào yên tâm cho đến lúc anh trở về. Không một ai lại không chăm chú quan sát bầu trời và không dỏng tai lên khi nghe thấy tiếng động https://thuviensach.vn cơ vo vo của máy bay mình. Bởi vậy những phi công chúng tôi đã chia sẻ trong tình ruột thịt mọi niềm vui, nỗi buồn với những người bạn chiến đấu trung thành. Anh ta dừng lại gần máy bay tôi và hỏi vời một giọng nghẹn ngào: - Có chuyện gì xảy ra với đồng chí ấy, đồng chí trung úy? - Đồng chí ấy không còn nữa - tôi trả lời - Bị pháo cao xạ bắn rơi. Người thợ máy từ từ cúi đầu xuống. Anh đã dốc tất cả tâm sức vào công việc, quên cả những giấc ngủ của mình để cho phi công không bao giờ bị thiếu máy bay. - Các đồng chí sẽ bắt chúng phải đền tội - Các đồng chí sẽ trả thù cho cái chết của A-tơ-ra-ski-ê-vich! Đó là tất cả những lời mà anh có thể nói, rồi chẳng ngẩng đầu lên, anh bước đi buồn bã về phía vị trí đỗ trống trơn vì không còn chiếc máy bay của anh. Tôi hiểu rằng, cũng như tôi, chính là lòng tự trọng của nam giới đã kìm những giọt nước mắt của anh. Xe của ban tham mưu đến. I-va-nốp xuống, nhìn lướt khuôn mặt các phi công đã tập họp và hiểu ngay. Tôi báo cáo vắn tắt. Mọi người vẫn dồn đến... - Chúng ta nghiêng đầu trước vong linh của đồng chí ấy! - I-va-nốp nói, mặt tối sầm và mọi người đều im lặng. Không có nấm mồ cho người anh hùng ấy, nhưng tên anh đã được thành kính khắc sâu trong ký ức của những người bạn chiến đấu. Và trong mỗi chúng tôi đều nung nấu một mồi thù phải trả. - Hãy cứng rắn lên - Trung đoàn trưởng nói - Pô-crư-skin sẽ nắm quyền chỉ huy phi đội. - Rõ, đồng chí chỉ huy... Từ nay, trách nhiệm của tất cả phi đội, người và máy bay đặt trên vai tôi. Liệu tôi có xứng đáng thay thế A-tơ ra-ski-ê-vich không? https://thuviensach.vn 4 Nhiều năm ròng, mùa đông cũng như mùa hè, không kể thời tiết thế nào, người ta đã huấn luyện chúng tôi hạ cánh theo chữ T, giảm cửa dầu và đặt máy bay đúng chuẩn, chỉ cách một vài mét. Tăng giảm của dầu đều bị coi là một vi phạm thô bạo vào bài luyện tập. Cả bài bay kỹ thuật cao cấp và bài bắn súng phải gác lại sau so với yếu tố này của cuộc bay. Nhưng mặc dù vậy, hầu hết những phi công khi hạ cánh vẫn không tránh khỏi sự chệch choạc. Bản thân tôi cũng không thích cái trò luyện tập hạ cánh vô tận này. Nó chỉ làm cùn đi trách nhiệm để thực hành nllững yếu tố khác của kỹ thuật lái máy bay. Trước chúng ta là một sân bay có độ dốc nhỏ, kích thước hạn chế. Sau một chuyến bay chiến đấu kịch liệt, không điều chính cửa dầu, anh hãy thử hạ cánh mà xem. Huống hồ khi anh lại ở trên một chiếc máy bay bị hư hỏng. Và tôi quyết định nói ngay vấn đề này với các phi công. Hồi đầu chiến tranh; đã có vài lần tôi giải quyết được công việc là nhờ vào động cơ và cái đó không phải là không đạt. Và cũng lần này, ở đây, tôi đã hạ cánh không giảm cửa dầu. Phải nghiên cứu kinh nghiệm này. Về đến căn lều của sở chỉ huy, tôi thấy các phi công đang tranh luận sôi nổi. - Còn cậu, bao giờ cũng “nếu” với “nhưng” - Đi-a-sen-cô nói với Lu-ca sê-vích - Nếu các nhà chính trị phương Tây nghĩ đến nhân dân mà không vì quyền lợi thì họ đã tóm cổ Hít-le từ lâu rồi. Cậu có nhớ câu chuyện Muy ních không. - Mình nhớ cái buổi Ríp-ben-tơ-rốp đến Mát-xcơ-va và cái cười xỏ lá của hắn trên những bức ảnh - Đi-a-sen-cô trả lời giận dữ - Chúng nó cần có bản hiệp định với chúng ta để làm chiêu bài: Hiệp định đã cho phép chúng đưa quân đến biên giới của chúng ta, chúng bay một cách vô liêm sỉ trên lãnh thổ Xô-viết. Còn chúng ta, tất cả sẽ theo dõi chặt chẽ mọi điều khoản của hiệp định. https://thuviensach.vn Cuộc tranh luận lôi cuốn họ. Tôi lo lắng để ý tìm những người của biên đội trực ban hôm nay xem họ có ở đây để nói dông dài không. Không có. Mọi người đều ở vị trí của họ, trong buồng lái máy bay. Vài phút sau cuộc tranh luận những vấn đề chính trị lớn đó, chúng tôi cất cánh đi làm nhiệm vụ chiến đấu. Cái chính bây giờ là giải quyết những vấn đề đó bằng súng liên thanh và những trái bom. 5 Thời tiết sáng hôm ấy phức tạp. Sương mù dày phủ kín mặt đất. Trên sân bay, cách vài bước đã khó nhìn máy bay. Nhưng biết đâu, tại đây, ở Bét-xa-ra-bi, bên kia sông Đô-nhi-ét, nơi mà người ta đánh nhau, thời tiết lại khác hẳn? Ai có thể trả lời câu hỏi này? Không có ai từ nơi ấy thông báo cho dù chỉ vài chữ về thời tiết. Phi công phải tự tìm lấy tin tức qua trận chiến đấu; qua những kỳ công của họ. Một chiếc I.16 lăn trên sân bay, vừa mới rời đất đã biến trong sương mù. Tiếng động cơ đã tắt trên cao, vẫn còn vọng đến tai chúng tôi một điều gì lo lắng. Chúng tôi nghe nó xa dần rồi tắt hẳn. Sự chờ đợi bắt đầu. Chỉ gần một giờ sau chúng tôi sẽ được biết chắc chắn về thời tiết trên sông Prut trong khu vực có những con đường mà quân địch đang nối tiếp nhau hành quân. Một giờ... Một giờ nữa.:. Chiếc I.16 mang đủ chất đốt để bay trên không cho đến lúc ấy. Một giờ rưỡi trôi qua. Rồi hai, rồi ba giờ. Bều trời vẫn im bặt... Phi công chờ đợi bên cạnh máy bay với chiếc mũ bay. Chúng tôi chỉ cần vài chữ về thời tiết hiện nay. Chúng tôi đều nghĩ đến Đu-bi-nin và mọi người đều cầu mong sự may mắn: anh ta có thể đã hạ cánh xuống một sân bay khác, hoặc là hạ bụng trên một cánh đồng. Và điều xấu nhất còn bao nhiêu chuyện có thể xảy ra mà không ai không ngờ tới. Cái gì đã xảy ra cho Đu-bi-nin, mãi hai ngày sau chúng tôi mới được biết. Nói cho đúng hơn, chúng tôi mới chỉ biết những gì đã xảy ra trong mấy phút bay của anh đầy dẫy những sự kiện ly kỳ nối tiếp nhau nhanh như chớp. https://thuviensach.vn Tầm nhìn rất tốt ở trên vùng Bét-xa-ra-bi, nơi bọn Mét-xe đã phát hiện chiếc máy bay lẻ loi của ta. Đu-bi-nin có nghênh chiến hay không, không ai rõ. Người kể lại cho chúng tôi câu chuyện này chỉ nhìn thấy máy bay anh bay sát mặt đất để lừa thoát khỏi những tên đuổi theo. Bọn này luân phiên nã những tràng liên thanh vào anh. Chiếc máy bay ta cơ động và những viên đạn vạch đường trượt qua bên cánh. Tức giận vì cái chiến thuật đó, bọn phi công địch lừa kẹp anh vào trong gọng kìm. Nhưng anh vẫn tìm cách tránh được đường đạn của chúng. Đu-bi-nin đã trở về được lãnh thổ ta, miền này chưa bị địch chiếm. Đất giúp anh tự bảo vệ. Anh càng bay là sát đất. Nhưng thủ đoạn này cũng có những giới hạn của nó. Đúng vào lúc một trong hai chiếc Mét-xe lướt qua đầu cộng kích anh chính diện thì máy bay của anh với tốc độ lớn dâm vào một đống cỏ và lật nghiêng, còn chiếc Mét-xe thì lao ngập vào trong đó. Đu-bi-nin bị bắn ra khỏi buồng lái với những mảnh dây đai an toàn đã bị giật đứt. Và cả hai chiếc máy bay đều bị cháy như bó đuốc. Tên Đức không gặp may, nó cháy thành than trong đống sắt vụn của chiếc máy bay. Những người nông dân đưa Đu-bi-nin đến bệnh viện và kể lại câu chuyện đã xảy ra. Trong lúc ấy thì chúng tôi vẫn đang chờ đợi để biết tình hình bầu trời trên vùng Bét-xa-ra-bi. Khi sương mù vừa tan.. trung đoàn trưởng dẫn một biên đội sáu máy bay đi tiến công. Chúng tôi đã ở trên mục tiêu. Đoàn quân địch kéo dài hàng ki-lô-mét. Một chiếc Hen-ken 126 đang bay trên đoàn quân. I-va-nốp lập tức công kích và hạ ngay nó! Chiếc máy bay chỉ điểm của địch không kịp cơ động. Một phi công trong chúng tôi lao đuổi theo chiếc Hen-ken đang bốc cháy và nổ súng. Để làm gì nữa. Sự kiện tiếp theo lại càng lạ lùng: chiếc tiêm kích của ta tiến lại gần, gần như sắp chạm vào máy bay địch đang bị nguy khốn. Sắp sửa va nhau thì máy bay ta tránh bằng cái ngoặt gấp; nhưng https://thuviensach.vn giống như một con ngựa bất kham, máy bay không tuân theo sự điều khiển mà lật ngược đâm xuống đất. Chiếc Hen-ken cũng rơi gần đấy. Tôi biết số hiệu của chiếc máy bay: đó là Xê-mi-ô-nốp. Một cái chết dại dột! Trung đoàn trưởng dẫn toàn đội tiến công vào đoàn quân địch. Tôi quan sát và tự chọn mục tiêu: một chiếc xe tải thon dài và đậy kín, có mang dấu hiệu rõ ràng của không quân Đức. Tôi ngắm và thả bom, rồi làm tiếp một tràng đạn. Tôi siết cò súng với lòng căm thù. Tôi vẫn chưa quên câu chuyện cũ về Xê-mi-ô-nôp. Tôi không hiểu tại sao buổi cùng xuất kích đầu tiên của chúng tôi lại hiện ra trong óc, khi chiếc Mích của cậu ta bất thình lình phụt khói và làm tôi tưởng cậu ta đã bị hạ. - Cậu không giảm vòng quay phải không? - Tôi đã hỏi cậu ta ngay ở sân bay. - Không, tôi không giảm. Câu trả lời đã làm cho tôi ngạc nhiên. Tại sao phi công lại không thực hiện điều quy đinh bắt buộc này? Đó là một nguyên tắc sơ đẳng để tận dụng động cơ! Và lần này, tính cẩu thả của cậu ta đã đem lại nỗi bất hạnh. Cậu ta đã làm một động tác kéo lên quá thô giữa lúc máy bay lao với tốc độ quá lớn và tất nhiên nó không thể lấy lài độ cao sau một động tác kịch liệt như vậy. Dường như mỗi người đều hiểu Mích-3 là một máy bay có hệ thống điều khiển rất nhạy và không chịu được những động tác dột ngột với tốc độ lớn. Vì sao Xê-mi-ô-nốp lại quên cái nguyên lý sơ đẳng này? Có thể là những đồng chí của tôi còn chưa nắm được hoàn hảo cách điều khiển loại tiêm kích mới này và chúng tôi đã phải trả giá cho sự thiếu kinh nghiệm dó. Đoàn quân địch vẫn đi. Trông thấy hàng chục chiếc xe bốc cháy trên đường. Nhưng chúng tôi đã bị quá kích thích vì cuộc chiến đấu. Mỗi lần lao qua bắn phá, tôi lại lo lắng nhìn một đám mây đen lớn tiến đến từ phía tây nam. Nấp sau đó, kẻ địch sẽ rất thuận tiện để công kích chúng tôi. https://thuviensach.vn Đúng như vậy, và bọn chúng đây rồi. Chúng đến với số lượng đông. Tình thế thay đổi. Phải vừa đánh vừa lui... Cuộc chiến đấu phân ngay ra từng nhóm. Tôi không hiểu tại sao mình lại lọt vào giữa bốn chiếc Mét-xe đang lượn vòng tròn. Nhưng đám mây không cho phép tôi vọt thẳng lên. Tôi vừa chộp được một tên địch bay sau cùng trong kính ngắm. Tôi ấn toàn lực mũi chiếc Mích xuống để muốn giành giật dù chỉ vài phân thôi. Nhưng máy bay không tuân theo mà lao xuống trong xoáy ốc. Tôi thoát ra khỏi xoáy ốc và tăng tốc, vọt lên lẩn trong đám mây. Tối om như đêm, Một luồng gió hút tôi ra khỏi buồng lái nhưng những dây deo giữ tôi lại. Tôi cảm thấy như có cái gì đập vào trán. Nắp buồng lái không còn nữa, nó đã bị văng đi trong trận chiến đấu hôm qua. Cái gì vậy? Đạn chăng?. Sao mình không chết? Không thấy chảy máu? Tôi ra khỏi mây và lướt qua bên cạnh các máy bay tiêm kích địch. Tôi lại vọt lên và sau một cái lượn vòng lên thẳng đứng, tôi bấm một loạt đạn vào chiếc Mét-xe gần nhất. Nó liền phụt khói. Nói cho đúng hơn, nó có vẻ như là tắm trong hơi nước và để lại đằng sau một luồng khói trắng. Trúng đạn?. A, thật đáng tiếc vì không có súng liên thanh ở cánh! Nếu không thì mày đã hết đời. Vừa mới bám đã bị hạ. Những tên đi theo nó đã bám đuôi tôi. Tôi lại bổ nhào xuống và vọt lên thẳng đứng. Những chiếc Mét-xe khác không còn hăng hái lắm đã lùi xa. Nhưng quân ta ở đâu rồi? Không nhìn thấy ai cả, cũng phải rút thôi. Tôi trở về sân bay và quan sát xung quanh. Tôi nhớ lại những sự biến trong lần xuất kích này. Quả lâu dài! Tâm tư còn đầy dẫy sự kiện. Xê-mi-ô nốp không còn nữa... Phi đội chỉ còn lại tám... Cái gì đập vào mắt tôi vậy? Chắc là cơn lốc mưa đã hình thành trong lòng đám mây. Nhưng toàn biên đội ở đâu rồi? Ơ sân bay, tôi trông thấy bảy chiếc máy bay, trong số đó có một chiếc bị liệt máy ở đầu sân. Khi hạ cánh, nó đã vượt qua đường giới hạn và bánh lọt vào trong một cái khe. Những lá cánh quạt quằn lại giống như sừng con cừu đực... Người ta nói đúng: “họa vô đơn chí” https://thuviensach.vn Lại có lệnh cất cánh đi đánh chặn một tốp gioong-ke đang bay đến Ki-si nhép. Những ‘tên đi guốc” - như chúng tôi thường gọt Ju-87 vì những càng bánh không thu lại được, vừa trông thấy bảy chiếc tiêm kích của ta, đã vội quảng bom quay trở về. Tuy vậy quân ta cũng vẫn hạ được hai chiếc. Bọn Mét-xe đến tiếp viện xông vào chúng tôi. Một trong số chúng đã bám được đuôi Đi-a-sen-cô, và bắn cậu ta một tràng chuẩn xác. Lu-ca-sê vích bay gần đó liền lao đến cứu đồng chí nhưng đã quá muộn. Anh chỉ hạ được tên phát xít sau khi nó đã công kích có kết quả vào chiếc Mích của ta. Lật nghiêng cánh máy bay, Đi-a-sen-cô bổ nhào cắm xuống đất. Chúng tôi chờ phi công nhảy dù ra nhưng không hiểu sào cậu ta chậm chạp thế? “Nhảy, nhảy- đi chứ!” - Tôi gân cổ kêu lên tưởng như Đi-a-sen-cô có thể nghe thấy. Vừa lúc sắp sửa chạm vào đất thì chiếc máy bay ngóc lên đột ngột và bay về hướng dông. Lu-ca-sê-vích đuổi theo và hộ tống cậu ta về tận sân bay. Sau khi hạ cánh mới biết Đi-a-sen-cô đã tìm cách rời khỏi máy bay nhưng không được. Cậu ta kể lại là không thế nào mở được nắp buồng lái khi bổ nhào. Sau việc bất thường này, mọi phi công đều bay với buồng lái để ngỏ. Về phần tôi, tôi đã mất nắp đậy từ trước khi cái tật xấu này được phát giác. 6 Phòng tham mưu sư đoàn hạ lệnh tiến công một nơi tập trung quân địch ở giữa Un-ghê-ni và Bi-en-xư. Khi lệnh truyền được nhận qua điện thoại, tôi đã báo có một cơn dông sắp đến và do đó trời đã tối sớm hơn thường lệ. Trung đoàn trưởng hứa sẽ phản ánh nhận xét của tôi lên sư đoàn. Chỉ vài phút sau lại có điện thoại mới: - Cất cánh bất kỳ giá nào! Chỉ còn cô cách rời đất ngay lập lức. https://thuviensach.vn Chúng tôi bay đến một đám mây lớn. Một bức tường đen, chớp ngang dọc dựng đứng trước chúng tôi. Trong chốc lát, tôi không tin ở thắng lợi của lần xuất kích này. Tốt hơn hết là vòng lại quay về sân bay. Nhưng tôi lại nhớ ngay ra cá tính của sư đoàn trưởng: mỗi chuyến ông đến thăm đơn vị đều kết thúc bằng một trận la mắng, một sự điều động, những sự khiển trách. Trong lúc xuất kích. trước thử thách, trước cơn dông tố, người ta nhớ đến người chỉ huy cao cấp của mình như vậy, nghĩ đến sự trừng phạt, đến nhũng lời nói nặng chỉ chực tuôn ra khỏi cửa miệng ông, người ta mất năng lực xét đoán kỹ nhiệm vụ của mình và người ta chấp hành, thi hành nhiệm vụ gần như theo hình thức. Nếu tôi quay về vì thấy trước mặt một cơn dông, sư đoàn trưởng sẽ không nghĩ rằng tôi không thi hành nhiệm vụ vì tính bướng bỉnh, tệ hơn thế, ông ta sẽ kết tội tôi là hèn nhát. Đã có một lần trước chiến tranh; tôi nhìn thấy một chiếc máy bay bị sét đánh, vừa rơi, vừa cháy như một que diêm. Tôi để ý tìm xem chỗ nào mây mỏng hơn và xuyên qua cái cửa sổ gay cấn của tấm màn mưa đó. Nhưng đằng sau bức tường đen đó, trời lại tuyệt đẹp: ngay trước mắt chúng tôi, mặt trời đang lặn ở phía chân trời. Trên những con đường ẩm ướt, những vũng nước, những chiếc kính chắn gió của xe bọn Đức lấp lánh. Tôi vừa mới nói: người ta hoàn thành nhiệm vụ. “gần như hình thức ". Không, khi người ta bay trên đội hình thì không cỏ chỗ nào cho sự hờ hững. Những viên đạn và trái phá bắn vào kẻ địch không bao giờ trúng đích một cách “hình thức”. Sau khi lao xuống bắn phá vài loạt vào toán quân Đức, chúng tôi quay trở về. Chúng tôi lại thấy ở phía trước các đám mây dông giờ đã dày đặc hơn, không còn một khoảng sáng. Chúng tôi cúi đầu lao vào. Đang từ ngày chúng tôi đi thẳng vào đêm. Một ánh chớp sáng lóe giữa màn mưa đen. Sấm sét đánh rất gần. Nhưng tôi không nghĩ gì đến nó cả mà chỉ lo lắng giữ cho được phương hướng: các đồng chí vẫn bay bên cạnh tôi. Người ta không nhìn thấy các thiết bị đồng hồ buồng lái. https://thuviensach.vn Giây phút đó thật kéo dài. Nhưng ánh sáng đã chiếu rọi ở phía trước. Trong bóng hoàng hôn, người ta nhận thấy đường viền của các vật thể xung quanh. Biên đội của Phi-ghi-sép hiện trên đám mây không xa tôi mấy. Ra khỏi cái hũ nút dó, tôi rất sung sướng được thấy toàn đội nguyên vẹn . Nhưng ở đây, phía bên này đám mây, trời đã vừa tối. Bay hướng nào? Làm thế nào để về Mai-a-ki? Tốt nhất là tìm bằng được đường sắt, cứ theo nó đến Cô-tốp-xcơ và có thể gần đến nhà. Toàn đội theo tôi một thời gian đầy đủ. Nhưng cái gì thế kia? Phi-ghi-sép bất thình lình tách ra và những người trong biên đội cũng làm theo: Cậu ta định dẫn biên đội đi đâu. Làm sao cậu ta lại tự cho phép như vậy Tôi liền lao đuổi theo nhưng những chiếc máy bay đã mờ dần trong hoàng hôn. Khi biết là không thể tìm được họ, tôi bay hướng về Mai-a-ki. Chúng tôi hạ cánh trong bóng tối dưới đèn pha, ở vị trí đỗ của biên đội Phi-ghi-sép, không có cậu ta. Cậu thợ máy nói với tôi điều gì đó nhưng tâm trí tôi chẳng biết đã để đi đâu. Toàn phi đội chỉ có hai chiếc máy bay trở về. Còn những chiếc khác hạ cánh ở đâu? Phi-ghi-sép đã dẫn họ di đâu? Nếu họ lạc đường và bay sang Bét-xa-ra-bi? Không, không có lẽ. Ở phía tây, một cơn dông chưa tan vẫn lóe lên những chớp sáng: một điểm chuẩn rất tốt. Và nếu họ hạ cánh ở đâu đó trên các sân bay lân cận? Tất nhiên họ phải cho biết tin chứ? . Lòng nặng trĩu, tôi đi đến sở chỉ huy. Trong khi Vích- to Pê-tơ-rô-vích lần lượt gọi các sân bay, tôi đứng bên cạnh đồng chí, rủa thầm Phi-ghi-sép. Người ta không tìm thấy họ ở đâu cả, không có ở Gri-gơ-ri-ô-pôn cũng như Cô-tốp-xcơ. I-va-nốp ngoắc máy điện thoại và nói: - Thôi, di ăn tối, sáng mai mọi việc sẽ sáng tỏ. - Tất nhiên ta sẽ tìm thấy họ! - Tham mưu trưởng vừa an ủi tôi vừa xếp dọn tài liệu giấy tờ vào cặp. https://thuviensach.vn - Vâng, đúng, thưa đồng chí thiếu tá, Xô-cô-lốp đã về? - Đồng chí ấy đã về đúng lúc - I-va-nốp kết luận vừa chăm chú nhìn tôi. - Tại sao cử chúng tôi đi làm nhiệm vụ quá muộn thế? - Tôi hỏi với giọng cay cú. - Thủ trưởng sẽ đến đây ngày mai, anh chỉ cần hỏi ông ấy là rõ! - Đồng chí chỉ huy trả lời - Rõ không? - Rõ! - Ta đi đi Nhà ăn đã đầy người. Nhưng ở bàn ăn của phi đội tôi chỉ có một mình A na-tô-li Xô-cô-lốp. Cậu ta tươi cười ra đón. Nhận thấy tôi ủ ê, cậu ta lo lắng hỏi: - Có chuyện gì vậy? Khi nghe kể lại tôi đã để lạc mất biên đội Phi-ghi-sép, cậu ta cười phá lên: - Cậu như thế dấy! Còn mình, mình nghĩ rằng cậu ấy sẽ được một vố gian nan. - Đúng thế, đây là một vố gian nan, không đơn giản đâu. - Cậu đã hết sầu não chưa? Họ sẽ lại tìm thấy nhau thôi. Trong chiến tranh, mọi chuyện đều có thể xảy ra, ta phải tập làm quen với tất cả. Ở Mông Cổ, người ta hạ cánh xuống giữa sa mạc cỏ. Đã có lần như thế này: một phi công ta nhảy dù, đánh lộn với một tên võ sĩ đạo vừa bị cậu ta bắn rơi ngay giữa sa mạc. Họ đánh nhau bằng dao găm... Còn ở đây, đất của ta, xung quanh đều là của ta. Và ngày mai, họ sẽ trở về như những con cừu non. Thôi lấy lại sức đi... Và Xô-cô-lốp đặt trước tôi một cốc vại rượu vốt-ca. - Cậu đã học xong chưa? - Tôi hỏi. - Bây giờ còn học hành gì? Họ đã thả tôi ra, nhưng không phải dễ dàng đâu - Tình hình thành phố hiện nay thế nào? https://thuviensach.vn - Vẫn bình yên. - Mình đã trả giá cho mỗi ngày yên tĩnh ấy đấy. - Không, cậu không giữ được sự yên tĩnh đó mãi đâu. Na-da-rốp, chỉ huy phi đội 3, dừng lại bên cạnh bàn chúng tôi. Anh hất đầu chỉ những chiếc ghế dài bỏ trống, nói với nụ cười châm chọc: - Chà, người chỉ huy đang ở đây! Tôi lại cứ nghĩ là không có anh. Tình hình như vậy đó: có rượu vốt-ca dùng thỏa thích nhưng lại không có người uống. Tôi biết anh ta chế giễu mình. Đã gần hai năm trôi qua kể từ khi có chuyện làm anh khó chịu với tôi. Số là khi từ nhà trường về trung đoàn, tôi được biên chế vào phi đội anh. Mi-rô-nốp và tôi đều trở thành những người dưới quyền anh. Một lần, do sự cẩu thả của phi đội trưởng, một vụ va chạm trên không suýt xảy ra. Na da-rốp bị kỳ luật nặng và người ta cử đến cho chúng tôi một người chỉ huy mớt - Thôi - tôi bình tĩnh nói - mình đang nát cả ruột ra đây, chẳng cần cậu dây vào thêm nữa. Sau khi chuyện trò một lát với Xô-cô-lốp, tôi lại ra sân bay để gọi điện thoại. Vừa liên lạc với phòng tham mưu sư đoàn, tôi vớ ngay phải đồng chí chỉ huy. - Ai ở điện thoại đấy? - ông ta hỏi. - Trung úy Pô-crư-skin. - Pô-crư-kin! Phi đội của anh đâu? . Tôi cố gắng trình bày ngành ngọn từ đầu đến cuối nhưng cảm thấy ngay câu hỏi của sư đoàn trưởng có một ý nghĩa khác: ông muốn tôi hiểu là tất cả khuyết điểm đều do tôi cả. Tôi từ sân bay về, lòng phiền muộn. Khi đi ngủ, tôi lại nghĩ đến Phi-ghi sép https://thuviensach.vn Sáng hôm sau, người chỉ huy “chính thức” là Xô-cô-lốp nhận quyền chỉ huy phi đội! Tôi báo cáo với anh, nói rõ về những chiến công của người sống và lòng dũng cảm của người đã hy sinh. vừa nói chuyện, chúng tôi vừa nhìn bầu trời xem có thấy biên đội của Phi-ghi-sép không? Người ta đã thông báo cho chúng tôi biết cậu ấy đã hạ cánh xuống sân bay Cô-tốp-xcơ. Tôi bị gọi bất ngờ đến sở chỉ huy. Khi chạy đến, tôi nhìn thấy bên cạnh thiếu tá I-va-nốp, sư đoàn trưởng đang hoa tay để chỉ dẫn một điều gì đó. Khuôn mặt ông phị ra như có vẻ không bằng lòng. - Phi đội của đồng chí đâu? - ông hỏi - ngay khi tôi vừa trình diện. Vẫn đúng câu hỏi mà ông đã đặt ra với tôi chiều hôm qua. Tôi trả lời biên đội Phi-ghi-sép sắp trở về sân bay, còn những phi công khác đang chuẩn bị máy bay. - Về phần Phi-ghi-sép, tôi đã biết rõ chẳng cần anh nói - ông ngắt lời - Tại sao anh để mất đội? Anh không nói gì à? Một người chỉ huy phải biết trả lời tất cả. Rồi ngoảnh sang I-va-nốp, ông nói vẫn cái giọng đó: - Dự thảo lệnh; anh ta bị cách chức chỉ huy phi đội. - Đồng chí ấy không phải là chỉ huy trưởng, chỉ là phó. - I-va-nốp ôn tồn giải thích. - Cũng thế thôi, tôi cách chức đồng chí ấy! Tôi vẫn chưa quên anh ta đã bắn chiếc Su-2 như thế nào? - Về vấn đề chiếc Su-2, tôi sẵn sàng để trả lời, thưa đồng chí sư đoàn trưởng - tôi trình bày - Nhưng trong vụ này, không phải lỗi tại tôi.. - Thế thì của ai? Của tôi chắc. Tôi im lặng. - Chúng ta còn chưa biết cách tiến hành chiến tranh? - ông ta tiếp tục nói - Bọn Đức đã ở trước Min-xcơ và trước Lê-nin-grát... . - Không phải chỉ riêng phi công có lỗi. https://thuviensach.vn - Sao? Anh nói thế nào? Ai cho phép anh lý sự như vậy? Anh nên nhớ, tôi sắp ra lệnh khen thưởng, nhưng còn anh, đừng có chờ đợi chuyện đó - Tôi chiến đấu vì Tổ quốc, thưa đồng chí sư đoàn trưởng! - Tôi nói, không còn giữ được tự chủ. Biên đội của Phi-ghi-sép hiện ra trên bầu trời sân bay. Nhưng mặc dù tiếng động cơ ầm ầm, tôi vẫn nghe rõ giọng sư đoàn trưởng giận dữ hạ lệnh cách chức tôi. - Tôi có thể về được chứ? - Tùy anh!. Một sức mạnh ghê gớm đè lên trái tim tôi. Tôi mong muốn bay ngay vào giữa lò lửa và chết thiêu trong đó - Thế nào? - Xô-cô-lốp hỏi; khi tôi trở về gặp lại anh. Tôi nói tóm tắt cho anh nghe cuộc nói chuyện giữa tôi và sư đoàn trưởng: - Tranh luận làm gì? - anh trách tôi. - A! - TôI nói với một cử chỉ thất vọng - Cần gì, vì chỉ hôm nay hay ngày mai, mình cũng phải làm cho pháo cao xạ hoặc một thằng chó chết nào đó bắn rơi mình thôi... - Một tâm tư như vậy chẳng lợi gì cho chiến đấu cả, anh bạn tốt ơi! Thôi cậu đi ngủ đi. Phi-ghi-sép tươi cười đi lại. Xô-cô-lốp không để cho cậu ta báo cáo hết, đã nghiêm khắc hỏi: - Tại sao đồng chí tách đội ra? - Nhưng đồng chí ấy dẫn chúng tôi đi đâu? - Phi-ghi-sép trả lời với một cái hất đầu về phía tôi. - Đồng chí không được đổ lỗi cho người khác - Xô-cô-lốp nói bực mình vì cái thái độ tự tin đó - Ở Khan Kin Gôn người ta đưa ra tòa án quân sự những hành động như vậy đấy. Hiểu không? https://thuviensach.vn Đứng giữa những người tin yêu mình, bộ mặt rám nắng của Phi-ghi-sép nhăn ra vì ngạc nhiên, bối rồi. Phải chăng Xô-cô-lốp đã nói đến chuyện tòa án quân sự một cách nghiêm túc? - Hiểu rõ chứ? - Phi đội trưởng cao giọng nhắc lại. - Rõ, thưa đồng chí trung úy. - Nếu đã hiểu thì phải khắc sâu mãi mãi vào trong óc. Đồng chí sửa soạn để cất cánh. - Rõ. Đồng chí chỉ huy - Phi-ghi-sép quay đằng sau bằng gót chân, dường như chưa bao giờ anh làm đúng điều lệnh như vậy và anh đi ra. Đi-a-sen-cô khởi động máy bay. Động cơ phát ra tiếng kêu vù vù vang động vui vẻ. Từ tiếng kêu đó, từ tiếng nói mạnh mẽ của phi đội trưởng tỏa ra một sức mạnh làm vững lòng người... https://thuviensach.vn CHƯƠNG 3 TRÍ ÓC HƯỚNG DẪN HÀNH ĐỘNG Có cuộc sống nào mãnh liệt, gian nan, đầy dẫy những bất ngờ bằng cuộc sống ở mặt trận, những mâu thuẫn được giải quyết đoàn kết mọi người lại vì chiến thắng, vì tình bạn, nhưng mỗi ngày lại đem tới những ưu tư những khó khăn mới. Cả phi đội phải hoạt động suốt từ sáng cho đến tối để hỗ trợ cho lực lượng bộ binh đang chiến đấu với kẻ địch ở vùng phụ cận Bi-en-xư và Ki si-nhép. Chúng tôi thi hành những phi vụ tiến công, đánh nhau với máy bay địch; bảo vệ cầu trên sông Dơ-nhi-ép. Bộ đội ta đang rút lui, nhưng họ không khi nào bỏ lại một tuyến phòng thủ quan trọng mà không chiến đấu. Không quân cũng nhận thức được giá trị của những phòng tuyến này. Những trận không chiến diễn ra ác liệt trên bầu trời, khi thì máy bay ta, khi thì máy bay địch bốc cháy lao xuống đất. Chiều chiều, khi mặt trời đã ngả về tây, mọi người vẫn còn cảm thấy băn khoăn không hiểu trong khoảng thời gian cuối cùng của ngày này, họ đã được yên ổn chưa? Ngày hôm nay, dường như có thể tháo mũ bay, có thể trở về nhà tập thể sớm hơn một chút. Chiếc xe chở bánh mì đang lăn bánh về phía chúng tôi như báo hiệu giờ nghỉ. Người ta sắp đem đến cho bộ phận trực chiến loại rượu vang ngon xứ Môn-đa-vi-a và bữa ăn nhẹ. Đã có dư luận phi công ăn uống rất kém và ở một số người đã xuất hiện triệu chứng suy nhược. Nhưng không một ai, dù cảm thấy hay không cảm thấy mình đã làm việc quá sức, muốn đụng tới chén rượu nho đang được rót từ chai vào chiếc ca sắt. Phi-ghi-sép, một tay cầm bánh mì, một tay chìa ca rượu, nhìn tôi mỉm cười, nói: - Nào, chén đi một miếng? https://thuviensach.vn Giọng nói nhiệt thành và thân mật của anh khiến tôi ân hận về câu chuyện xảy ra giữa chúng tôi. Chiến tranh đòi hỏi chúng ta những chuyến ay mới như những chuyến bay mà chúng tôi đã cùng hoàn thành. Bây giờ tôi và anh đều là biên đội trưởng, chúng tôi dẫn những biên đội ba chiếc đi chiến đấu. Cuộc chiến đấu đòi hỏi chúng tôi lòng dũng cảm, tình bạn, sự giúp đỡ lẫn nhau. - Mình chưa cảm thấy đói mấy. - Nào một ca thôi, cùng uống với mình! - Đồng ý. Hôm nay chắc hết bay rồi. Nhưng chúng tôi không có đủ thời gian cạn chén. Pháo hiệu đỏ từ đài chỉ huy đã vọt lên. Trực ban chuyển lệnh cất cánh bảo vệ cầu Rứp-nhít-xa trên sông Đơ-nhi-ét. Bốn người chúng tôi cất cánh bay đến khu vực được chỉ định. Phía trên cầu, tất cả đều yên tĩnh. Chắc là máy bay ném bom địch đã đổi hướng, bay tới mục tiêu khác. Chúng tôi lượn vòng trên bầu trời, chờ địch. Vẫn không thấy tăm hơi chúng đâu. Trời đã gần tối, phải trở về. Nửa đường quay về căn cứ, chợt phát hiện một chiếc Ju-88 bay phía trên. Mục tiêu khá tốt. Chúng tôi lao tới gần. Phi-ghi-sép nổ súng từ xa, không kết quả. Tôi bèn quyết định tiến công tên địch từ dưới lên, đánh vào bụng máy bay địch. Tôi trườn từ dưới lên, lao theo tên địch mỗi lúc một gần. Đã đến thời cơ... Ngay lúc đó từ chiếc máy bay ném bom, một chùm lửa phóng về phía tôi. Một tiếng nổ vang. Một buồng không khí mạnh quật vào mặt và ấn chặt tôi vào ghế ngồi. Sau giây phút bàng hoàng, tôi kiểm tra lại máy bay. Miếng kính chắn trước buồng lái đã vỡ tan. Cần phải quay về sân bay. Đồng chí hộ vệ của tôi nhập vào biên đội Phi-ghí-sép, còn tôi bay về căn cứ. Đồng chí thợ máy chờ tôi ở sân bay. Sau khi xem xét kỹ máy móc, anh lắc đầu nói: https://thuviensach.vn - Viên đạn trúng máy ngắm, vào giữa chiếc bóng điện. Chỉ cần trệch hai phân, anh sẽ không còn đứng trước tôi như bây giờ... Phải làm nhiều việc đấy, nhưng trong đêm nay, tôi tin là sẽ xong. Tôi nghĩ mình hoàn toàn có lỗi. Ham đánh quá, tôi đã quên loại máy bay ném bom này có trang bị liên thanh. Đáng lẽ tôi phải hành động tỉnh táo hơn, phải vận dụng đầu óc như người ta thường nói. Phi-ghi-sép trở về với hai hộ vệ. Anh đến chỗ tôi, nét mặt vui sướng rạng rỡ: - Sao cậu lại quay về?. Tôi im lặng hất đầu về phía máy bay. - Chà, cậu đã bị xơi một phát - Anh ta nói, mặt sầm lại - Có biết tại sao không? - Mình biết. - Đừng có liều mà lao vào gần như thế. Cậu còn số đỏ. Đáng lẽ khốn rồi. - Chiếc Gioong-ke thế nào? - Bọn mình không tha nó. Nó đã bị bắn cháy ở gần Dơ-nhi-ét. Tôi muốn tranh luận với Phi-ghi-sép về câu “Đừng có liều mà vào gần như thế”. nhưng hiểu rằng anh đã buông ra những lời lẽ đó chỉ vì tình thân bạn bè. Anh cũng biết, ngay trong những lần bắn tập, chưa bao giờ tôi xài đạn bừa bãi. Tôi thấy không nên tranh cãi vì dù sao thì chính anh đã hạ chiếc Gioong-ke chứ không phải là tôi. Nên thành tâm chúc mừng chiến công của anh, và tôi đã không ngần ngại cùng Phi-ghi-sép cạn một cốc rượu nho nguyên chất. Tất cả chúng tôi trở về nhà tập thể trong khi các đội trưởng kỹ thuật và thợ máy ở lại sân bay. Họ sẽ làm việc thâu đêm, không hề nghĩ rằng chiếc máy bay chỉ còn sống không quá một ngày. 2 Sáng sớm, vừa ra đến sân bay đã có lệnh Phi-ghi-sép bay đi trinh sát các bến phà phía dưới Y-át-xơ, còn tôi và Lu-ca-sê-vích đi bảo vệ anh, phòng https://thuviensach.vn tiêm kích địch tiến công. Vào dạo đó, các phi công ta đã không thích bay biên đội ba chiếc. - Xin phép được bay bốn chiếc - Tôi đề nghị với tham mưu trưởng trung đoàn. - Tham mưu trưởng sư đoàn ra lệnh dùng ba chiếc - Nhi-can-đrô-vích trả lời - Nếu vậy thì đi hai chiếc còn hơn. - Đồng chí không được bàn cãi về mệnh lệnh. Mọi sự đã rõ ràng. Phải chuẩn bị cho chuyến bay ba chiếc. Riêng tôi đã nhiều lần bay nhiệm vụ với biên đội hai chiếc và thấy là rất tốt. Bay biên đội hai chiếc thì cơ động dễ dàng như khi bay một chiếc. Nhưng đội hình này vẫn chưa được công nhận. Hơn nữa nó còn bị coi là không phù hợp với yêu cầu của điều lệnh và huấn luyện. Phi-ghi-sép cất cánh trước rồi đến Lu-ca-sê-vích. Tôi còn chờ ở tuyến xuất phát thì đồng chí y sĩ của trung đoàn chạy đến chìa ra một thanh sô-cô la. Đó là thức ăn sáng. Tôi không muốn nhận - Cầm lấy. Có lúc cần cho đồng chí đấy! Tôi bỏ thanh sô-cô-la vào túi áo bay rồi thả phanh tăng hết ga. Thế là ba chúng tôi đã ở trên không. Phi-ghi-sép tiến hành trinh sát, Lu-ca-sê-vich và tôi yểm hộ. Bên dưới là sông Prút. Mặt đất và bầu trời không có một dấu hiệu nào của chiến tranh. Như vậy là các sư đoàn quân Đức và Ru-ma-ni đã vượt qua sông, chỉ còn lại những bến phà ở quanh mấy chốt chính. Chúng tôi bay đến Y-át-xơ, ở đó, chắc hẳn các bến phà được bảo vệ chặt chẽ. Nhưng chẳng hiểu sao Phi-ghi-sép không tính đến điều đó. Anh bay dọc đường sông chẳng nghĩ gì chuyện che giấu. Phòng không địch có thể phát hiện thấy chúng tôi từ xa. Quả nhiên, đến gần cầu phao, bọn Đức đón chúng tôi bằng một lưới lửa dày đặc. Để vọt qua lưới lửa, chúng tôi càng bay sát mặt sông: Phi-ghi-sép dẫn đầu, tôi và Lu-ca-sê-vích bay sau một chút theo hình rẻ quạt. https://thuviensach.vn Một đoàn quân địch đang qua cầu. Thấy chúng tôi, chúng vội nhảy ào xuống sông, với cả quân phục mới toanh vừa được trang bị cho cuộc chiến tranh. Thật là thú vị khi bắt bọn phát xít phải tắm. Hãy dề cho chúng nhớ mãi tiếng ầm ầm của những chiếc máy bay Mích, sau đó nện thẳng vào chúng. Chúng tôi đã bay khá xa mà hỏa lực phòng không của địch vẫn bắn lên dữ dội. Trông thấy phía trước một mô đất cao trên bờ. Lu-ca-sê-vích bèn lượn về phía tôi. Để khỏi va vào nhau, tôi nâng độ cao một chút, đúng lúc đó thầy trước mũi máy bay hai chớp nổ. Chưa thấy động cơ trục trặc, tôi ấn cần lái, mãi gần sát mặt đất mới kéo được máy bay lên. Máy bay bắt đầu rung. Bây giờ thì đã rõ: các bạn tôi tiếp tục bay và trở về trung đoàn. Còn tôi, nếu động cơ ngừng thì có thể trong chốc lát, hoặc lâu hơn một chút, bị rơi ở nơi kia, trên bờ sông nhung nhúc quân địch. Lúc sáp mặt với hiểm nguy mới thấy những cảm giác khác với khi còn ở xa nó. Tôi không thấy sợ hãi: Sự động não kịch liệt và sự căng thẳng tột độ của thần kinh đã xua tan sự sợ hãi. Động cơ yếu dần từng phút, cánh quạt chỉ còn quay nhẹ trong không khí. Bọn phát xít vừa thoát khỏi tay chúng tôi chắc đang sung sướng nhìn cánh quạt máy bay tôi gần chạm mặt nước. Xa bến phà một chút tôi nhẹ nhàng lấy độ nghiêng rất nhỏ sang trái theo hướng bay đông-nam. Ở phía nam Ki-si-nhép, hình như quân địch còn chưa đến được sông Đơ nhi-ét. Máy bay rung, tốc độ tụt xuống điểm giới hạn. Tôi nặng nhọc bay qua các ngọn đồi, mắt chăm chú tìm từng bãi trống. Đất mẹ! Người sẽ đón ta như một bà mẹ hiền hay như một mụ dì ghẻ? Phía dưới; các ngọn đồi phủ kín rừng cây. Có thể hạ cánh được không? Động cơ đã hết tác dụng, cánh quạt sắp ngừng quay. Đành phải lao xuống một nơi nào khi giây phút bất hạnh đó đến. Cố lết qua một ngọn đồi nữa chăng? Biết đâu bên kia chẳng có một khu đất bằng phẳng? Thật may, bên kia đồi có một thung lũng. https://thuviensach.vn Tôi chuẩn bị hạ cánh bắt buộc: tháo kính để khỏi hỏng mắt khi máy bay va vào đất, thắt chặt hơn nữa dây chằng. Nghĩ đến phút máy bay va xuống đất, tôi kinh hãi, cảm thấy như có kiến cắn trong đôi vai. Bất ngờ, tôi thấy ở nơi định lao đến, một đoàn xe tăng và bộ binh cơ giới địch đang hành quân, Làm thế nào? Chỉ còn một lối thoát là hạ máy bay xuống cái gò có dải rừng che khuất. Cố sao kéo được đến đó? Chỉ còn vài giây nữa thôi. Động cơ cố gắng được một phút nữa không. Khi đã hết cả dầu và nước. Được rồi, máy bay đã lướt tới đỉnh gò. Nó ngừng quay. Tiếp theo là một sự im lặng đáng sợ. Máy bay rơi xuống rừng cây. Tôi buông cần lái, chống hai tay vào phía trước buồng lái. Cành cây gãy răng rắc đập vào bên phải rồi bên trái. Máy bay chạm mạnh vào một vật gì, và tôi ngất đi... . Tỉnh dậy, hai tai ù đặc, tôi mở mắt nhìn xung quanh. Bụi vẫn chưa tan hết. Một cành cây gãy bên cạnh. Xa một chút là mảnh máy bay: cánh bị gãy, đuôi bị văng ra xa. Việc trước tiên là thoát khỏi dây chằng và dù. Cuối cùng tôi cũng trườn được ra khỏi buồng lái và cảm thấy rất đau ở chân phải. Rút khẩu súng ngắn ra và lên đạn. Bọn Đức ở rất gần, thà chết còn hơn bị bắt làm tù binh. Câu chuyện của người trung úy tóc bạc hiện ra trong óc. Nhỡ những viên đạn của tôi đều thối thì sao? Tôi hạ súng xuống và lắng tai nghe. Yên lặng. Chỉ nghe thấy tiếng chim líu lo và tiếng xe tăng ầm ì. Như vậy có nghĩa là quân thù còn ở xa. Phải chuồn sâu vào trong rừng và tìm cách trở về đơn vị. Tôi nhìn lại lần cuối cùng những phần còn lại của máy bay. Nó đã tận tụy phục vụ tôi. Biết bao lần, tôi đã cùng nó chiến đấu. Chưa bao giờ nó phụ tôi, đẩy tôi vào hoàn cảnh khó khăn và vừa rồi nó đã cống hiến tất cả để cứu tôi. Vĩnh biệt, người bạn chiến đấu thân thiết! Suốt ngày, tôi lê bước theo hướng đông trong khu rừng lạ, miệng nhấm nháp mảnh sô-cô-la mà đồng chí y sĩ đã bắt phải nhận, để làm dịu cơn đói. https://thuviensach.vn Một con suối nhỏ đã cứu tôi khỏi cơn khát, và ban đêm nó lại là người chỉ đường tin cậy vì nó chảy ra sông Dơ-nhi-ét, nơi tôi cần tìm đến. Rạng sáng, tôi lần tới một vườn nho và nằm nghỉ một lát. Nhưng chân tôi đau kinh khủng. Tiếng động cơ ô tô làm tôi tỉnh dậy. Bò ra khỏi vườn nho, tôi nhận ra một con đường nhỏ chạy ven vườn. Bên kia đường là một cánh đồng đến tận bìa rừng. Không xa, có một người nông dân đang cắt lúa mạch. Tôi cố lết lại gần đề nhìn cho kỹ. Bác nông dân đội một chiếc mũ da đen đã tàng, bận chiếc áo vải thô màu xám, một chiếc quần vá chằng chịt. “Một người nghèo, bác ta chẳng đem bán mình đâu” - Nghĩ thế, tôi ra khỏi chỗ núp. Thoạt nhìn thấy tôi, bác nông dân có vẻ sợ hãi. - Đừng sợ. - Tôi nói - Tôi là một phi công Xô-viết. Có bọn Đức trong làng không? - Không.. . - Thế người của ta đâu?. - Tôi không biết. Họ đã đi cả chẳng còn ai. Sau khi đã bình tĩnh, bác nông dân người Môn-đa-vi-a cắt cho tôi một miếng bánh ngô. Tôi chăm chú ăn đến nỗi không nhận ra một cháu gái đến gần đưa cho mấy quả lê. Tôi lặng lẽ vuốt ve cái đầu bé nhỏ và mái tóc đen của em. Bác Môn-đa-vi-a dẫn tôi về làng, chỉ vào một ngôi nhà mái ngói đỏ trước đây không lâu là trụ sở của uỷ ban Xô-viết thôn. Vài người ngồi trên chiếc ghế dài ngoài cửa, thấy tôi có vẻ bối rối, sau đó sôi nổi nói với nhau bằng tiếng địa phương. Qua cử chỉ và cặp mắt của họ, tôi cảm thấy không có ai là bè bạn. Tôi không lầm. Họ dứt khoát từ chối không dẫn tôi tới sông Đô-nhi-ét. Nhưng rồi cuối cùng tôi cũng kiếm được ngựa và xe. Một người Môn-đa-vi-a với bộ mặt nhăn nhó dặn tôi đi đến Cao-sa-ni, nơi còn quân ta: tôi để bác ta về. - Đồng chí làm thế nào qua được? - Các chiến sĩ bộ binh ngạc nhiên hỏi - Trên đường kia vừa rồi còn đánh nhau. https://thuviensach.vn Tôi khẽ mỉm cười trả lời, cố nén cơn đau kinh khủng ở chân. Đã ba ngày tôi vắng mặt ở trung đoàn. Thời hạn đó đủ để người ta thôi không chờ đợi một phi công đi làm nhiêm vụ trở về, liệt anh vào danh sách những người đã hy sinh và chia nhau những đồ dùng của anh để làm kỷ niệm. 3 Tôi được lệnh đi chữa bệnh và nghỉ ngơi. Cuộc chiến đấu tạm dừng, dường như định cho tôi một thời gian để suy ngẫm lại một cách thoải mái những sự việc đã xảy ra ngoài mặt trận. Người ta đã tập cho tôi thói quen suy nghĩ, tìm tòi cái mới từ khi còn ở trường học nghề của nhà máy. Đặc biệt tôi rất biết ơn người thầy giáo của tôi ở xưởng nguội. Có một lần, tôi mang đến cho bác một chi tiết máy đã được mài nhẵn. Bác chăm chú quan sát, rồi nói: - Khá nhẵn đấy, nhưng chưa đúng kích thước - Đúng như bản vẽ - Tôi có ý kiến lại. - Tôi biết, anh đã đo bằng thước chính xác; nhưng dù sao cũng vẫn phải làm lại. Tôi trở về xưởng, đo đạc lại chi tiết, ngạc nhiên tìm ra vài sai lệch nhỏ. Ông thầy gầy gò, trong bộ quần áo bình thường, qua cặp mắt của tôi, giồng như lão phù thủy: ông nhận ra bằng mắt những cái tôi phải vất vả làm mới mò ra được với dụng cụ trong tay. Ông đòi hôi tôi phải luôn luôn chính xác và tập trung tư tưởng trong khi làm việc, nghiên cứu kỹ lưỡng hơn nữa bản vẽ, đi sâu hơn nữa vào chuyên môn. Ông đã khéo léo hướng sự cần cù và trí tò mò của tôi sang lĩnh vực phát minh. Không bao lâu, bạn bè trong trường học nghề đều gọi tôi là “Xát-sca kỹ sư” Từ đó, tôi say mê tính toán; suy xét những việc đã làm và những cái cần làm tiếp. Những thất bại đầu tiên trong lần bắn mục tiêu mặt đất và trên không trước chiến tranh đã khiến tôi cầm lấy giấy và bút. Tôi hiểu vũ khí nhưng không biết tính chính xác góc ngắm và xác định cự ly. Thiếu những điều này thì không hiệu chỉnh đúng đường ngắm bắn. Tôi cần phải lấp cái https://thuviensach.vn lỗ hổng ấy trong luyện tập. Khi đã tìm ra, tôi không còn bắn ra ngoài mục tiêu nữa. Và bây giờ, trong khi nằm chữa bệnh, tôi quyết định phải thu thập và phân tích những kinh nghiệm chiến đấu đầu tiên, hồi tưởng lại những chuyến bay mà tôi đã thực hiện cùng đồng đội. Trước hết tôi tự hỏi: vì sao mình thường bị rủi ro sau mỗi lần gặp địch? Tôi tin rằng mình biết điều khiển máy bay, vũ khí và không ai có thể trách tôi thiếu can đảm. Máy bay nhìn chung là tốt. Vậy tại sao tôi thường trở về với những vết đạn và lần cuối cùng này tôi phải đi bộ trở về? Phải có một nguyên nhân gì đó? Hai phân bên cạnh cái chết? Đúng lần ấy. Phải, chính lần ấy tôi đã lao mình vào giữa họng súng liên thanh của địch. Sau khi xuyên qua kính chắn gió của chiếc Mích, viên đạn đã chui vào nằm trong máy ngắm. Chính máy ngắm đã cứu tôi. Thật là hoàn toàn ngẫu nhiên? Tôi nhớ lại cái chết, trong trường hợp tương tự của I-a-cốp-lép, một phi công trong trung đoàn. . Một tốp máy bay ném bom Đức bay trên Cô-tốp-xcơ ở không xa thành phố, chúng tôi coi cuộc tập kích đường không của địch có triệu chứng nhằm vào khu vực mình bảo vệ. Những chiếc Mích lần lượt cất cánh. Lấy đến độ cao, chúng tôi nhìn thấy nhà ga Cô-tốp-xcơ bốc cháy. Muộn mất rồi, nhưng chúng tôi vẫn tiếp tục bay đến. Cũng còn tốt. Sau khi ném bom, những chiếc gioong-ke đang tập hợp lại. Thấy chúng tôi, bọn chúng liền khép chặt đội hình và nổ súng. Rất khó lại gần chúng. Bất thình lình, một trong những chiếc tiêm kích của ta vọt lên trước, lao qua lưới đạn dày đặc đến gần chiếc đi đầu. Đó là I-a-cốp-lép. Thật khó nói điều gì đã thúc đẩy anh hành động như vậy. Lòng căm thù giặc và khát vọng trả thù? Ý muốn là người đầu tiên xông vào chỗ nguy hiểm, lôi cuốn đồng đội. Nhưng rõ ràng, hành động của anh rất cao thượng. I-a-cốp-lép đã làm đúng như người lính bộ binh dũng cảm làm cho các bạn đồng đội bật dậy trong một cuộc xung phong bằng lưỡi lê. https://thuviensach.vn I-a-cốp-lép không thọc được đến đối thủ mà anh đã lựa chọn. Anh đã trúng đạn trong lức bồ nhào, nhưng sự tính toán của người anh hùng đã chính xác. Chiếc Mích-3 do anh điều khiển đã đâm thẳng vào chiếc máy bay ném bom đầu đàn. Đội hình địch hỗn loạn, những chiếc Gioong-ke địch bay tan tác. Máy bay tiêm kích ta lập tức xông vào chúng. Chỉ lát sau, dưới đất đã bốc lên tám cột khói lửa. Chiếc cuối cùng trong tốp Gioong-ke địch cũng bị rơi nốt bên kia bờ sông Đô-nhi-ét. Ngày hôm ấy, chủng tôi đã giành được một chiến công lớn. Chính là nhờ công của thiếu úy I-a-côp-lép. Tiêu diệt được tên dẫn đầu, anh đã làm cho địch mất chỉ huy và làm tê liệt ý chí của những tên còn lại. Hành động anh hùng của I-a-cốp-lép là thổi bùng lên ngọn lửa trong các bạn chiến đấu. Anh đã hy sinh thân mình để đảm bảo chiến thắng cho những người còn sống. Ngày hôm sau, chúng tôi chôn cất I-a-cốp-lép ở chính nơi anh rơi xuống. Một viên đạn đã xuyên thửng trán anh, chỉ có một lỗ thủng ở kính chắn buồng lái. Không có hai phân đi chếch “may mắn” để cứu sống người lái... Chiếc máy ngắm cũng không cứu được anh... . Nhớ lại trường hợp của I-a-cốp-lép, tôi nghĩ có lẽ tốt hơn là ta nên có một tấm kính chống đạn để bảo vệ phía trước buồng lái của chiếc tiêm kích. Với một sự bảo vệ như vậy; tinh thần dũng cảm của người lái sẽ được nâng lên, và bao nhiêu cuộc đời sẽ được cứu sống. Lại còn cái dở nữa, tôi tự bảo, máy hay của chúng ta mãi vẫn chưa lắp thiết bị vô tuyến điện. Khi ở trên không, chúng tôi thành những người câm điếc. Chỉ còn cách “hội thoại” duy nhất bằng những cái lắc cánh. Muốn giữ liên lạc, chúng tôi bắt buộc phải bay sát nhau, và đội hình hẹp đã hạn chế sự tự do cơ động của người lái. Bao nhiêu bất hạnh có thể báo trước bằng một lời nói phát ra đúng lúc trên sóng vô tuyến? Thiếu liên lạc bằng vô tuyến đã đặt không quân tiêm kích ta vào tình trạng hết sức bất lợi. Các máy thu phát trang bị trong một số. máy bay chỉ huy còn rất cồng kềnh, ít tác dụng, chưa đảm bảo chỉ huy hiệu quả và linh hoạt các máy bay trong không chiến. https://thuviensach.vn Vấn đề đội hình hợp lý của máy bay tiêm kích cũng mang lại cho tôi nhiều băn khoăn. Ví như trường hợp tôi bị hạ. Chúng tôi bay tuần tiễu với đội hình ba chiếc trong khu vực lưới lửa phòng không của địch. Khi Lu-ca sê-vích chuyển sang phía tôi, để tránh va nhau, tôi đành kéo vọt lên và chính lúc đó pháo phòng không của địch đã chộp được tôi. Nhiều ý nghĩ dồn dập trong đầu Trước hôm về trung đoàn, đáng lẽ nghỉ ngơi buổi sáng, tôi đã thắng bộ đi dạo một vòng ở Mai-a-ki . Khi tạt vào cửa hàng mua bàn chải và thuốc đánh răng, tôi cũng mua luôn một quyển vở dày để ghi những suy nghĩ, những nhận xét và những kết luận cá nhân về các cuộc không chiến. Có một lần, đang ngồi làm công việc này thì một nhóm các bạn từ sân bay trở về tràn vào nhà. Đang mê mải suy nghĩ, tôi không nhận ra họ đã đến bên cạnh. Chợt tôi nghe phía sau có tiếng thì thào giễu cợt: - Xuỵt? Đừng quấy rầy nó, nó đang viết tiểu thuyết đấy. Phi-ghi-sép lên tiếng pha trò: - Cuốn tiểu thuyết “Từ Prút đến Đô-nhi-êt” sẽ gồm hai phần: “Đi bộ”, tên phần đầu và “Đi xe”, tên phần thứ hai - Cậu viết cái gì thế? - Di-a-sen-cô hỏi. - Mình ghi vài nhận xét và rút ra vài kết luận, thế thôi - Tôi trả lời cho qua chuyện. - Thế cậu đã rút ra được những kết luận gì? - Còn tùy các vấn đề. - À nói chung, về cuộc sồng, về chiến tranh. Đó là những cái mà cậu chú ý chứ gì? - Không Mình chỉ định rút ra những bài học từ những kinh nghiệm của chúng ta. Chẳng hạn như mình quan tâm đến vấn đề này: Khi ta vừa bắn rơi một máy bay địch, có nên nhìn xem nó rơi xuống đâu không? - Ý kiến của cậu thế nào? - Theo mình, tốt hơn hết là không nhìn. https://thuviensach.vn - Vì sao? - Để chính mình khỏi rơi xuống đất ngay cạnh nó Các bạn tôi bắt đầu đăm chiêu, suy nghĩ. Một người phản đối: - Đúng, nhưng điều này không phải là thích thú mà là cần thiết. Khi trở về ta phải báo các địa điểm của nó rơi. - Để làm gì? - Tôi tranh cãi - Những người khác sẽ nhìn thấy nó, còn cậu, sau khi hạ được một tên thì phải chú ý xem xung quanh còn tên nào luẩn quẩn đâu đó không. - Rất đúng! - Phi-ghi-sép kết luận - Xa-sa cứ tiếp tục viết đi. Một quyển tiểu thuyết như thế sẽ giúp ích cho bọn mình. Chiến tranh, như các bạn thấy, có khả năng còn ác liệt kéo dài. Muốn sống, cần phải sử dụng những xét đoán khôn ngoan rút ra từ cuộc sống. - Muốn sử dụng được những xét đoán khôn ngoan rút ra được từ cuộc sống ở trên không, Va-li-a ơi, cần phải chần bị từ mặt đất - Tôi nhận xét một cách nhân ái.. 4 Ngày hôm sau nữa, sốt ruột, tôi ra sân bay, lần lượt đi thăm các vị trí máy bay đỗ. Ở gần mỗi chiếc máy bay, là một căn lều nhỏ ngụy trang bằng thân cây ngô. Liếc nhìn vào trong thấy một chiếc nệm cỏ, bên trên có chiếc áo ca pốt dùng thay chăn,. và chiếc bạt che máy bay dùng làm gối. Đây là chỗ ngủ đêm của thợ máy. Ai cũng có hòm đồ nghề ốc, vít, lắc lê.... tóm lại là một cái xưởng nhỏ. Ban ngày, khi các máy bay đi làm nhiệm vụ, tổ trưởng thợ máy và cơ giới viên cùng nhau sửa chữa những chiếc bị hỏng qua các trận đánh. Có đến chục người quanh một chiếc Mích... - A, chủ nhân đã đến - Kỹ sư phi đội Cô-pi-lốp reo lên - Trên ra lệnh chuẩn bị cho đồng chí chiếc này đây? Anh hất đầu chỉ vào một máy bay có vẻ đã khá. - Khi nào có thể bay thử? - Ngay hôm nay cũng được, nếu chiếc gậy kia không làm anh trở ngại. https://thuviensach.vn - Không sao đâu . - Thế thì anh hãy dạo chơi một vòng. Khi nào xong, tôi sẽ bảo. Tôi tiếp tục đi. Nhận thấy một đồng chí quân giới đang làm việc gần căn lều,. tôi dừng lại, anh ta say sưa làm việc và khe khẽ hát. Trên chiếc gía đỡ vừa được hàn xong, trông như một chiếc kích lớn. anh đang lắp lên một khẩu liên thanh BS, hẳn là lấy ra từ một chiếc máy bay đã hỏng. - Cậu làm trò gì vậy? - Tôi hỏi và ngồi xuống cạnh anh trên chiếc xô úp sấp. - Thử đoán xem, đồng chí trung úy - Anh nghiêm chỉnh trả lời. - Khó đoán quá. Nếu để săn vịt - trời thì mùa thu còn xa. - Mùa thu còn xa nhưng mặt trận lại gần, đồng chí trung úy ạ, và sân bay lại không có một khẩu cao xạ. - Anh định hạ những chiếc Gioong-ke với khẩu súng tự tạo này ư? - Vì không còn thứ gì khác, nó cũng là một vũ khí. Nếu tôi kiếm được một chiếc máy ngắm thì hôm nay tôi đã bắn thử rồi. Đôi tay đen dầu mỡ, đầy vết sây sát của đồng chí thợ máy làm việc không ngừng. Anh gắng đẩy nhanh tốc độ công trình trước khi phi đội chiến đấu trở về. - Nếu vậy mình sẽ giúp cậu một tay - Tôi đề nghị - Trước kia, mình biết tính toán, nay có lẽ đã quên. - Anh phải tính toán hàng ngày thì quên thế nào được? Tôi kẻ hình vẽ của bảng ngâm, tính toán bán kính và đặt tờ giấy trên chiếc xô. Một cơn gió cuốn mảnh giấy vào bụi rậm. Tôi nhận thấy có lẽ không cần làm tiếp nữa và anh thợ máy hình như cũng ít quan tâm đến bản vẽ đó. Thật tình mà nói, tôi hơi nghi ngờ công trình của đồng chí quân giới, nhưng tôi nghĩ: cứ để anh làm, khi máy bay địch đến, anh cũng có thể dọa chúng bằng những viên đạn vạch đường. https://thuviensach.vn Phi đội vẫn chưa về. Những phút chờ đợi dài dằng dặc. Dường như ở mặt đất, thời gian trôi chậm hơn ở trên không. Họ đã về. Nín thở, tôi đếm đi đếm lại số máy bay... Thiếu một chiếc. Một đồng chí thợ máy nhìn số hiệu và nhận thấy vắng Đốp-nhi-a, một phi công trong biên đội tôi. Tôi vội vàng khập khiễng đi về chiếc máy bay đầu tiên đang lăn vào vị trí đỗ. Tôi được biết Đốp-nhi-a đã bị phòng không địch hạ gần Un-ghê-ni. Mọi người đã thấy anh nhảy dù. Những ngọn đồi và cánh đồng xứ Môn-đa-vi, những con đường đầy quân đội Đức, lại hiện ra trong óc. Đốp-nhi-a sẽ phải vượt qua, gặp nhiều khó khăn để trở về với quân ta, sẽ rất gay go. Mặt trận đã trải dọc sông Dơ-nhi ét. Ôi? Đốp-nhi-a thân yêu, mới ngày nào cậu còn vui sướng đọc cho mình nghe mẩu tin tức của người thân từ hậu phương xa xôi gởi tới. Bao giờ chúng ta lại gặp nhau? Liệu còn trông thấy nhau nữa không? . Biên đội tôi chỉ còn lại mình Di-a-sen-cô. Anh sẽ đánh thế nào nếu không có Đốp-nhi-a và tôi? Biết bao lần chúng tôi đã ứng cứu nhau. Không, ngay hôm nay, tôi phải bay đi làm nhiệm vụ? Vì tình bạn với Lê-ô nít Di-a sen-cô và để trả thù cho Pi-ốt Dốp-nhi-a... Kỹ sư khẩn trương giao máy bay cho tôi bay thử: Vứt chiếc gậy; tôi khoác dù và ngồi vào buồng lái: Chiếc Mích lăn bánh rất tuyệt trên đường băng, nhưng khi đã rời mặt đất thì không làm sao thu được càng. Hệ thống thu làm việc bình thường song những chiếc khóa không móc lại được. Phải hạ cánh ngay. Kỹ sư và thợ máy vừa tìm ra nguyên nhân trục trặc thì điện thoại sở chỉ huy báo: phi đội chuẩn bị cất cánh đi ném bom Bi-en-xư. Đúng như vậy chúng tôi cần phải tiến công xuống chính sân bay của mình mà giờ đây máy bay Đức đã đậu. Sân bay đã bị trung đoàn đánh. Đường hạ cất cánh đã lỗ chỗ những hố bom của chúng tôi ở đó. Xtê-pan Na-da-rốp đã hy sinh trong một trận chiến đấu kịch liệt giữa sáu chiếc Mích và mười tám chiếc Met-xe. Tưởng nhớ tới Đốp-nhi-a và Na-da-rốp, lòng mong mỏi hỗ trợ về tinh thần cho Đi-a-sen- https://thuviensach.vn